โครงการศึ�กษาการปร�บตั�วของเกษตัรกรรายย�อย

จากการปร�บเปลี่��ยนสภาพอากาศึโดย

สถาบ�นชุ�มชุนเกษตัรกรรมย��งย!น แลี่ะเกษตัรกรในพ!&นที่��เป(าหมายคณะที่��ปร�กษา

ดร.เดชุร�ตั ส�ขก+าเน,ด แลี่ะคณะสน�บสน�นโดยOxfam GB

I.ว�ตัถ�ประสงค-ของการว,จ�ย๑ . เพ!�อศึ�กษาการเปลี่��ยนแปลี่งของสภาพอากาศึในชุ�วง ๕๐

ป1ที่��ผ่�านมา (ตั�&งแตั�ป1 2500) แลี่ะแนวโน3มในอนาคตัที่�&งระด�บชุ�มชุนเป(าหมายแลี่ะระด�บจ�งหว�ดเชุ�ยงใหม�

๒ . เพ!�อศึ�กษาผ่ลี่กระที่บจากการเปลี่��ยนแปลี่งของสภาพอากาศึที่��ม�ผ่ลี่ตั�อการปร�บเปลี่��ยนระบบแลี่ะร5ปแบบการผ่ลี่,ตัของเกษตัรกรรายย�อยในพ!&นที่��เป(าหมายในจ�งหว�ดเชุ�ยงใหม�

๓ . เพ!�อศึ�กษาผ่ลี่กระที่บจากระบบแลี่ะร5ปแบบเกษตัรที่��เปลี่��ยนแปลี่งก�บความม��นคงที่างด3านอาหาร ด3านเศึรษฐก,จ ด3านส�งคม แลี่ะด3านที่างเลี่!อกอ!�น ๆของเกษตัรกรรายย�อย

ค+าถามของประเด9นการว,จ�ย

๑ . การเปลี่��ยนแปลี่งสภาพอากาศึของชุ�มชุนเป(าหมายแลี่ะจ�งหว�ดเชุ�ยงใหม�ในชุ�วง ๓๐ ป1ที่��ผ่�านมาเป:นอย�างไร แลี่ะแนวโน3มของสภาพอากาศึที่��จะเก,ดข�&นในชุ�วง ๓๐ ป1ข3างหน3าเป:นอย�างไร ?

๒ . ป<จจ�ยอะไรที่��ม�ผ่ลี่ตั�อการเปลี่��ยนแปลี่งระบบการผ่ลี่,ตัที่างการเกษตัร ? แลี่ะ

ผ่ลี่กระที่บจากการเปลี่��ยนแปลี่งสภาพอากาศึตั�อระบบ ร5ปแบบ ชุน,ดพ!ชุ ความม��นคงที่างด3านอาหาร ด3านเศึรษฐก,จ ด3านส�งคม จนม�ส�วนผ่ลี่�กด�นให3เก,ดการปร�บเปลี่��ยนระบบ ร5ปแบบ แลี่ะชุน,ดของการปลี่5กพ!ชุ ม�อะไรบ3าง ?

๓ . ม�ว,ธี�ในการปร�บตั�วที่างการเกษตัร โดยเฉพาะด3านระบบแลี่ะร5ปแบบการผ่ลี่,ตัที่างการเกษตัรอะไรบ3างที่��ที่+าให3เกษตัรกรรายย�อยอย5�ได3ภายใตั3การเปลี่��ยนแปลี่งของสภาพอากาศึเชุ�นป<จจ�บ�น ?จากการปร�บเปลี่��ยนระบบแลี่ะร5ปแบบเกษตัรด�งกลี่�าว ได3ม�ผ่ลี่อะไรบ3างตั�อความม��นคงที่างอาหาร ด3านเศึรษฐก,จ ด3านส�งคมของเกษตัรกรรายย�อย?

๔ . นอกเหน�อจากการผลิ�ตทางการเกษตรแลิ�วมี�ทางเลิ�อกอ��นอะไรบ้�างท��สามีารถท�าให�เกษตรกรรายย!อยอย"!ได้�ภายใต�การเปลิ��ยนแปลิงของสภาพอากาศเช่!นป*จจ+บ้,น ? แลิะมี�ผลิท��เก�ด้ข-.นอะไรบ้�างทางด้�านความีมี,�นคงทางอาหาร ด้�านเศรษฐก�จ ด้�านส,งคมีของเกษตรกรรายย!อยจากการปร,บ้เปลิ��ยนจากการปร,บ้เปลิ��ยนเป1นอาช่�พทางเลิ�อกด้,งกลิ!าว ?

๕ . แนวทางแลิะป*จจ,ยสน,บ้สน+นในการปร,บ้ต,วของเกษตรกรรายย!อยด้�วยระบ้บ้เกษตรย,�งย�นท��ส�าค,ญควรมี�อะไรบ้�าง ?

๖ . แนวทางในการรณรงค6ด้�านนโยบ้าย การสร�างความีร" �แลิะจ�ตส�าน-กสาธารณะในการต!อกรก,บ้ป*ญหาโลิกร�อนแลิะการสน,บ้สน+นการปร,บ้ต,วของเกษตรกรรายย!อยท��ยากจนในการร,บ้มี�อก,บ้สภาพภ"มี�อากาศเปลิ��ยนแปลิงท��ส�าค,ญควรมี�อะไรบ้�าง ?

II.ที่บที่วนวรรณกรรม แบบจ+าลี่องภ5ม,อากาศึส�วนใหญ่�ที่+านายว�าอากาศึจะร3อนข�&นในเขตั

ร3อน (ระหว�างเส3นร�3ง 22½ ˚ เหน!อแลี่ะใตั3 ) มากกว�าในเขตัอบอ��น โดยคาดว�าอ�ณหภ5ม,จะเพ,�มข�&น 1-2˚C ระหว�างชุ�วงเวลี่า พ.ศึ .2523-2542 ถ�งชุ�วงเวลี่า พ.ศึ . 2563-2582 ในขณะที่��ปร,มาณฝนอาจลี่ดลี่ง 20% ถ�ง เพ,�มข�&น 5% (ม,�งสรรพ- แลี่ะคณะ 2552)

สถาบ�นว,จ�ยข3าวนานาชุาตั, ได3ศึ�กษาพบว�า การเพ,�มข�&นของความเข3มข3นของคาร-บอนไดออกไชุด- เป:น 2 เที่�า แลี่ะอ�ณหภ5ม,เพ,�มข�&น ปร,มาณผ่ลี่ผ่ลี่,ตัข3าวอาจลี่ดลี่ง (IRRI 2007, ในว,ฑู5รย- แลี่ะในดวงจ�นที่ร- หน3า 181)

อ�ณหภ5ม,ตั+�าส�ดเฉลี่��ยตัลี่อดฤด5ที่��เพ,�มข�&นจากฐาน 22˚C ลี่ดจ+านวนดอก/รวง ในอ�ตัราที่��ตั�างก�นในข3าวตั�างพ�นธี�- แลี่ะเพ,�ม % ข3าวลี่�บหลี่�งผ่สมเกสรแลี่3วตั�างก�นในข3าวตั�างพ�นธี�- (ม,�งสรรพ- , หน3า 251)

ทบ้ทวนวรรณกรรมี (ต!อ) ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัพ!ชุอาหารแลี่ะพ!ชุพลี่�งงานอาจลี่ดตั+�าลี่งเม!�อ

อ�ณหภ5ม,ส5งข�&น เม!�อกระบวนการ พ�ฒนาของพ!ชุถ5กเร�งให3เร9วข�&น เวลี่าในการสร3างใบส+าหร�บส�งเคราะห-แสง แลี่ะเวลี่าในการสะสมผ่ลี่,ตัเมลี่9ด หร!อห�ว หร!อน+&าตัาลี่ถ5กจ+าก�ดให3ส�&นลี่งตัลี่อดจนการระบาดของโรคแลี่ะแมลี่งศึ�ตัร5พ!ชุจากสภาพอากาศึที่��แปรเปลี่��ยนไป (Mitchell ในม,�งสรรพ- , หน3า 96 ,239)

การเปลี่��ยนแปลี่งสภาพอากาศึก�บความม��นคงที่างอาหาร: ความแปรปรวนของสภาพอากาศึที่+าให3ฝนไม�ตักในชุ�วงเวลี่าที่��ควรจะตัก หร!อฝกตักหน�กแลี่3วที่,&งชุ�วง ฝนไม�กระจายตั�วตัามที่��เคยเป:น อากาศึร3อนเป:นระยะเวลี่ายาวนาน หร!อชุ�วงที่��ม�อากาศึเย9นส�&นลี่ง น+&าที่�วมเป:นเวลี่านาน ได3ส�งผ่ลี่กระที่บตั�อผ่ลี่ผ่ลี่,ตัที่��วประเที่ศึไที่ย

ความสามารถปร�บตั�วของระบบการเพาะปลี่5กไที่ยในเวลี่าประมาณ 50 ป1ที่��ผ่�านมา เก,ดข�&นจาก เที่คโนโลี่ย��แลี่ะตัลี่าดใหม�ๆ การลี่งที่�นของภาคร�ฐในโครงสร3างพ!&นฐาน (ระบบชุลี่ประที่าน ) การปร�บปร�งพ�นธี�-

การปร�บตั�วของเกษตัรกรตั�อระบบไร�นาม�หลี่ากหลี่ายว,ธี� เชุ�น การเลี่!อกใชุ3พ�นธี�-ที่��ที่นตั�อความแห3งแลี่3ง การใชุ3ประโยชุน-จากแหลี่�งน+&าให3ม�ประส,ที่ธี,ภาพ การปลี่�กพ!ชุหลี่ายชุน,ดในแปลี่งเด�ยว การพ�ฒนาเที่คน,คการอน�ร�กษ-น+&าแลี่ะการจ�ดการการปลี่5กพ!ชุ (ม,�งสรรพ- ,หน3า 101)

III. กระบวนการแลี่ะว,ธี�การว,จ�ยข�&นที่�� 1 การประเม,นความเป:นไปได3ในการว,จ�ย

การที่บที่วนวรรณกรรม 1 แลี่ะการส�มภาษณ-เกษตัรกรข�&นที่�� 2 การพ�ฒนาโครงการว,จ�ยข�&นที่�� 3 การที่บที่วนวรรณกรรม 2ข�&นที่�� 4 การออกแบบแลี่ะที่ดสอบแบบส�มภาษณ-ข�&นที่�� 5 การรวบรวมข3อม5ลี่

การส�มภาษณ-รายบ�คคลี่/ครอบคร�ว การประชุ�มกลี่��มย�อย กรณ�ศึ�กษา

ข�&นที่�� 6 การว,เคราะห-แลี่ะการส�งเคราะห-ข3อม5ลี่ข�&นที่�� 7 การเพ,�มเตั,มข3อม5ลี่

ระด�บชุ�มชุน/พ!&นที่�� แลี่ะระด�บระหว�างคณะที่+างาน 4 โครงการข�&นที่�� 8 การเผ่ยแพร�

ระด�บชุ�มชุน/จ�งหว�ด แลี่ะระด�บชุาตั,

๔.๑. อ�ณหภ5ม, 30 ป1ที่��ผ่�านมาของเชุ�ยงใหม�

แนวโน3มอ�ณหภ5ม,ของจ�งหว�ดเชุ�ยงใหม� ชุ�วง 30 ป1ในอนาคตั พ.ศึ . 2552-2582

๔.๒ ระบบ ร5ปแบบการเกษตัร แลี่ะชุน,ดพ!ชุที่��ปลี่5กแตั�ลี่ะพ!&นที่��

อ+าเภอส�นที่ราย อ+าเภอสารภ� อ+าเภอแม�แตัง ไชุยปราการระบบเกษตัร

ที่+าเคม�เชุ,งเด��ยวเก!อบที่�&งหมด

ที่+าเคม�เชุ,งเด��ยวเก!อบที่�&งหมด

ที่+าเคม�เชุ,งเด��ยวเก!อบที่�&งหมด

ที่+าเคม�เชุ,งเด��ยวเก!อบที่�&งหมด

ชุน,ดพ!ชุที่��ปลี่5กในที่��นาลี่��ม

ข3าว-ข3าว ข3าว-ม�นฝร��งข3าว-ม�นฝร��ง-ข3าวโพด

ลี่+าไย ข3าว-ถ��วเหลี่!อง ข3าว-ม�นฝร��ง

ชุน,ดพ!ชุที่��ปลี่5กในที่��ดอน

ข3าว-ม�นฝร��ง-ข3าวโพด หร!อข3าว-ม�นฝร��ง-ผ่�ก หร!อข3าว-พร,ก-พร,ก หร!อข3าว-พร,ก-ผ่�กข3าว-ถ��วผ่�กยาว

ลี่+าไยผ่�ก

กลี่3วยน+&าว3าลี่+าไย

ลี่,&นจ��

ชุน,ดพ!ชุที่��ปลี่5กในที่��ส5ง

- - ลี่,&นจ�� กลี่3วยน+&าว3า

ลี่,&นจ��

คณะผ่53ศึ�กษาจ�งได3ก+าหนดพ!ชุหลี่�กออกเป:น ๔ พ!ชุ ด�งน�&

ชุน,ดพ!ชุ ม�นฝร��ง ลี่+าใย ข3าว ลี่,&นจ��พ!&นที่��

ศึ�กษาอ+าเภอ

ส�นที่รายอ+าเภอ

สารภ�อ+าเภอแม�แตัง

อ+าเภอไชุยปราการ

พ!&นที่��ศึ�กษา

อ+าเภอแม�แตัง : ข3าว

อ+าเภอส�นที่ราย : ม�นฝร��ง

อ+าเภอสารภ�: ลี่+าไย

อ+าเภอไชุยปราการ: ลี่,&นจ��

๑ . ม�นฝร��ง

อ�ณหภ5ม, 30 ป1อนาคตัของจ�งหว�ดเชุ�ยงใหม� : ม�นฝร��ง

อ�ณหภ5ม,ในพ!&นที่��ศึ�กษา

ม�นฝร��งเป:นพ!ชุที่��ตั3องการสภาพอากาศึเย9นในการเจร,ญ่เตั,บโตั โดยเฉพาะที่��อ�ณหภ5ม, 23 องศึาเซลี่เซ�ยส ม�นฝร��งจะเจร,ญ่เตั,บโตัได3ด�ที่��อ�ณหภ5ม,ของด,นที่�� 20-28.8 องศึาเซลี่เซ�ยส ถ3าส5งมากกว�าน�& จะที่+าให3ลี่งห�วไม�ด� การสะสมแป(งในห�วไม�ด�เพราะสารพวกคาร-โบไฮเดรที่แลี่ะน+&าตัาลี่จะถ5กน+าไปใชุ3ในการหายใจเป:นส�วนใหญ่� ม�นฝร��ง (ไสว พงษ-เก�า , 2534)

ถ3าหากอ�ณหภ5ม,ของด,นส5งอย5�ระหว�าง 28-35 องศึาเซลี่เซ�ยส จะที่+าให3ห�วพ�นธี�-ม�นฝร��งที่��ใชุ3ปลี่5กเก,ดการเน�าหร!อที่+าให3การเจร,ญ่เตั,บโตัของหน�อไม�ด� เน!�องจากม�อ�ตัราการหายใจส5งแลี่ะได3ร�บออกซ,เจนไม�เพ�ยงพออาจจะที่+าให3ห�วที่��เก,ดใหม�เน�าได3 (ประส,ที่ธี,H โนร�, 2542)

อ�ณหภ5ม,ตั+�า (ตั+�ากว�า 15 องศึาเซลี่เซ�ยส ) จะชุะง�กการงอกของหน�อ ส�วนด,นที่��ม�อ�ณหภ5ม,ส5งข�&นจะชุ�วยเร�งการเจร,ญ่ของหน�อที่+าให3งอกได3เร9ว แตั�ถ3าด,นม�อ�ณหภ5ม,ส5งเก,นไปค!อม�อ�ณหภ5ม,ด,นในเวลี่ากลี่างค!นส5งกว�า 20 องศึาเซลี่เซ�ยส จะม�ผ่ลี่ตั�อการสร3างห�วม�นฝร��ง

ผ่ลี่กระที่บตั�อเกษตัรกรม�นฝร��ง

1 . จากการศึ�กษากลี่��มเป(าหมายในเขตัอ+าเภอส�นที่รายจ�งหว�ดเชุ�ยงใหม� พบว�าม�เกษตัรกรหลี่ายคนที่��เคยปลี่5กเด!อนมกราคม ได3เลี่,กปลี่5ก เน!�องจากผ่ลี่ผ่ลี่,ตัตักตั+�า เพราะม�นแก�ไว ห�วเลี่9ก ขณะที่��บางคนได3ขย�บชุ�วงปลี่5กจากมกราคม เป:นตั�ลี่าคม แลี่ะบางคนได3ย3ายพ!&นที่��ปลี่5กไปอ+าเภอที่��ม�อากาสหนาวเย9นในชุ�วงมกราคมถ�งม�นาคม

2. หลี่ายคนบอกว�าม�นฝร��งเป:นโรดใบไหม3(เลี่ที่-ไบร-ที่ )บ�อยแลี่ะมากข�&น เชุ�น นายถว,ลี่ น�นตั,แก3ว 171 ม.6 ตั.แม�แฝก อ.ส�นที่ราย จ.เชุ�ยงใหม�

การปร�บตั�วของเกษตัรกรม�นฝร��ง

1 . เปลี่��ยนชุ�วงเวลี่าการปลี่5กม�นฝร��งจากเด!อนมกราคมมาเป:นเด!อนตั�ลี่าคม

2 . ใชุ3สารเคม�ถ��/บ�อยมากข�&น 3. ย3ายพ!&นที่��ปลี่5กส5�พ!&นที่��ที่��ม�อากาศึเย9นมากกว�า4. เลี่,กปลี่5กม�นฝร��ง ห�นไปปลี่5กพ!ชุชุน,ดอ!�น5. เลี่,กปลี่5กม�น ห�นไปปลี่5กพ!ชุอ!�นที่��หลี่ากหลี่าย

แลี่ะหร!อที่+าเกษตัรอ,นที่ร�ย-หลี่ากหลี่าย

๒.ข3าว

ข�าว

อ+ณหภ"มี�มี�อ�ทธ�พลิต!อการเจร�ญเต�บ้โตของข�าวแลิะการให�ผลิผลิ�ต พบ้ว!าอ+ณหภ"มี�ท��เหมีาะสมีจะอย"!ในระหว!าง 25-33 องศาเซลิเซ�ยส อ+ณหภ"มี�ท��ต��าเก�นไปหร�อส"งเก�นไป (ต��ากว!า 15 องศาเซลิเซ�ยส ส"งกว!า 35 องศาเซลิเซ�ยส ) จะมี�ผลิต!อการงอกของเมีลิ:ด้ การย�ด้ของใบ้ การแตกกอ การสร�างด้อกอ!อน การผสมีเกสร เป1นต�น เช่!น พบ้ว!าอ+ณหภ"มี�ท��ส"งเก�นไปแลิะต��าเก�นไปช่!วงท��มี�การออกด้อกจะท�าให�ด้อกข�าวเป1นหมี,น ซ-�งจะส!งผลิท�าให�ได้�ผลิผลิ�ตต��ากว!าปกต� เป1นต�น   

ผ่ลี่กระที่บในระด�บนาข3าวของเกษตัรกรเคม� จาก 11 ราย

1 . อากาศึร3อนแมลี่งเพ,�มมากข�&น เชุ�น เพลี่�&ยกระโดดส�น+&าตัาลี่ 4 ราย (นายประพ�นธี- อ,นป<I น นายประเสร,ฐ ส,งห-ธีร นายส,งห-แก3ว ศึร�แที่�นแก3ว นายบ�ญ่ร�ตัน- ส,งห-แก3ว )

2. หอยเพ,�มข�&น ป5เพ,�มข�&น 2 ราย (นายส,งห-แก3ว ศึร�แที่�นแก3ว นายบ�ญ่ร�ตัน- ส,งห-แก3ว)

3. ข3าวเป:นโรคมากข�&น เชุ�น โรคตัายคอ 2 ราย (นายสมาน ดอนว,เศึษ นายบ�ญ่ร�ตัน- ส,งห-แก3ว)

4. ฝนไม�ตักตัามฤด5กาลี่ ที่+าให3ได3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัลี่ดลี่ง 1 ราย (นายประเสร,ฐ ส,งห-ธีร)

5. ถ3าอากาศึร3อนจะเป:นโรคถอดฝ<กดาบ (นางผ่,น ชุมพลี่)6. ระบบน+&าเปลี่��ยนแปลี่งค!อ 7 ว�นปลี่�อยน+&า 7 ว�นปJดน+&าที่+าให3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตั

ข3าวลี่ดลี่ง (นายค+าจ�นที่ร- ขอดแก3ว)7. เพลี่�&ยกระโดดส�น+&าตัาลี่ระบาดในข3าวที่+าให3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัลี่ดลี่ง หอยเชุอร��

ระบาดเพ,�มมากข�&น(นางส�งวาลี่ย- ขอดแก3วแลี่ะนายอ+าพ�นธี- อาที่,)8. ถ3าฝนตักในเด!อนส,งหาคมจะเก,ดบ��ว ถ3าอากาศึร3อนจ�ดจะแตักกอไว

ข�&น(นายประเสร,ฐ ค+าหม!�น)

ผ่ลี่กระที่บในระด�บนาข3าวของเกษตัรกรอ,นที่ร�ย- จาก 4 ราย

1 . โรคแมลี่งจะเร,�มรบกวนหลี่�งจากปลี่5กแลี่3ว 1 เด!อน โรคที่��พบค!อ โรคใบไหม3จะพบในชุ�วงระยะกลี่3า แลี่ะโรคไหม3คอรวงในชุ�วงก�อนเก9บเก��ยว แมลี่งที่��พบค!อ เพลี่�&ยกระโดดส�น+&าตัาลี่แลี่ะเพลี่�&ยจ�กจ��นส�เข�ยว แลี่ะจะระบาดมากถ3าหากเก,ดฝนที่,&งชุ�วง ซ��งป1น�&ไม�พบว�าแมลี่งระบาด แตั�พบแมลี่งหว��ขาวบ3างแตั�ไม�เป:นป<ญ่หา แตั�ชุ�วง 2-3 ป1ที่��ผ่�านมาเก,ดฝนที่,&งชุ�วงเพลี่�&ยกระโดดส�น+&าตัาลี่แลี่ะเพลี่�&ยจ�กจ��นส�เข�ยวระบาดจนที่+าให3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัเส�ยหาย ศึ�ตัร5อ!�นๆ ที่��พบค!อ ป5แลี่ะหอยเชุอร�� การจ�ดการค!อ เก9บป5ไปขายแลี่ะเก9บหอยเชุอร��ที่+าน+&าหม�ก (นายอน�นตั- สมจ�กร)

2. อากาศึร3อนที่+าให3น+&าแห3งส�งผ่ลี่ให3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัข3าวลี่ดลี่ง (นางส�วร,นที่ร- อ,นสวรรค-)

3. อากาศึร3อนที่+าให3ใบข3าวม�อาการแห3ง (นางอ�มพร จะวะนะ)4. น+&าขาดแคลี่น ที่+าให3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัข3าวลี่ดลี่ง(นางสาวร�ตันา อ,นตัKะ)

การปร�บตั�วของเกษตัรกรเคม� (ข3าว)

1 . พ�นสารฆ่�าแมลี่ง 3 ราย (นายประพ�นธี- อ,นป<I น นายประเสร,ฐ ส,งห-ธีร นายบ�ญ่ร�ตัน- ส,งห-แก3ว)

2 . ย�งไม�ม�แนวที่างการปร�บตั�ว 3 ราย (นายประเสร,ฐ ค+าหม!�น นายค+าจ�นที่ร- ขอดแก3วแลี่ะนายอ+าพ�นธี- อาที่,)

3. ย�งไม�ม�แนวที่างในการปร�บตั�ว แตั�จะชุ�วยก�นปลี่5กปMาเพ,�มข�&น (นายส,งห-แก3ว ศึร�แที่�นแก3ว นายสมาน ดอนว,เศึษ )

4. ใชุ3สารเคม�ฉ�ดพ�นใชุ3ฆ่�าหอย 2 ราย (นางผ่,น ชุมพลี่ นางส�งวาลี่ย- ขอดแก3ว)

การปร�บตั�วของเกษตัรกรอ,นที่ร�ย- (ข3าว)

1 .ถ3าเก,ดโรคถอดฝ<กดาบป(องก�นโดย ค!อ แชุ�เมลี่9ดข3าวในน+&าบอระเพ9ด ก�อนหว�าน จะชุ�วยป(องก�นโรคถอดฝ<กดาบได3 แลี่ะข�ดสระเก9บน+&าไว3ในสวนไร�นา (นายอน�นตั- สมจ�กร)

2. ย�งไม�ม�แนวที่างในการปร�บตั�ว 3 ราย (นางส�วร,นที่ร- อ,นสวรรค-แลี่ะนางอ�มพร จะวะนะนางสาวร�ตันา อ,นตัKะ)

3. ปลี่�อยให3ตั�วห+&าตั�วเบ�ยนในการจ�ดการเพลี่�&ยจ�Nกจ��น นายไพบ5ลี่ย- ที่,พย-ม5ลี่

4. เลี่!อกพ!ชุที่��ตั3องการน+&าน3อย ปลี่5กพ!ชุพ�นธี�-พ!&นบ3านมากข�&นนายบ�ญ่แหลี่ง ที่,พย-ม5ลี่

๓ . ลี่+าไย

อ�ณหภ5ม,ที่��เหมาะสมก�บอ�ณหภ5ม,จร,ง

ลิ�าไยตามีฤด้"กาลิจะเร��มีแทงช่!อด้อกราวๆปลิายเด้�อนธ,นวาคมีถ-งต�นเด้�อนก+มีภาพ,นธ6

อ�ณหภ5ม, น,บ้ว!าเป1นป*จจ,ยท��มี�ความีส�าค,ญอย!างย��งต!อการเก�ด้ตาด้อกของลิ�าไย โด้ยจะส,งเกตได้�ว!าในป=น�.มี�อากาศหนาวเย:นมีากแลิะยาวนานสามีารถช่,กน�าให�ลิ�าไยท,.งต�นท��สมีบ้"รณ6แลิะต�นท��โทรมีออกด้อกได้�แต!ในทางตรงก,นข�ามีถ�าสภาพอ+ณหภ"มี�ต��าสลิ,บ้ก,บ้อ+ณหภ"มี�ส"งหร�ออ+ณหภ"มี�ไมี!ต��าพอ ลิ�าไยจะออกด้อกน�อยท,.งๆท��ต�นสมีบ้"รณ6

ระด้,บ้อ+ณหภ"มี�กลิางว,น/กลิางค�นท�� 15/15 องศาเซลิเซ�ยสหร�อ 20/10 องศาเซลิเซ�ยสก,บ้ลิ�าไยพ,นธ+6แห�ว พบ้ว!าต�นลิ�าไยสามีารถสร�างตาด้อกได้� เมี��อได้�ร,บ้อ+ณหภ"มี�ด้,งกลิ!าวนาน 4 ส,ปด้าห6 (นพด้ลิ จร,สส,มีฤทธ�> จากการส,มีภาษณ6 )

ก��งตอนลิ�าไยพ,นธ+6อ�ด้อ ท��ได้�ร,บ้อ+ณหภ"มี�18/10องศาเซลิเซ�ยสประมีาณ 35 ว,นสามีารถแทงช่!อด้อกได้� เช่!นก,น

บ้ทบ้าทของอ+ณหภ"มี� ต!อการออกด้อกน,.นเช่��อก,นว!า อ+ณหภ"มี�มี�ผลิต!อการ เปลิ��ยนแปลิงระด้,บ้ฮอร6โมีนในพ�ช่ (พร�เด้ช่ , 2529

ลิ�าไยต�ด้ผลิต!อช่!อน�อยอาจเก�ด้จากด้อกลิ�าไยบ้านในช่!วงท��อากาศหนาวเย:นมี�ผลิท�าให�การผสมีเกสรไมี!ด้�เท!าท��ควร

ขณะท��ด้อกบ้านหากมี�ฝนตกลิงมีาจะไปช่ะเอาน�.าเหน�ยวๆบ้นยอด้เกสรต,วเมี�ยออกท�าให�ลิะอองเกสรไมี!สามีารถเกาะต�ด้ในขณะท��มี�การถ!ายลิะอองเกสร นอกจากน�.ในช่!วงด้อกบ้านถ�ามี�ฝนตกมีากท�าให�ด้อกลิ�าไยร!วงหลิ!นแลิะย,งท�าให�การผสมีเกสรลิด้ลิง

ผ่ลี่กระที่บของเกษตัรกรเคม� (ลี่+าไย)

1 . ลี่+าไย อากาศึร3อน ใบ ผ่ลี่ จะแห3ง 3 ราย (นางบ�งอร ป1น�ง นางบ�ญ่ญ่าพร ประอ,นที่ร- นางธีน,ดา ปะอ,นที่ร-)

2. ลี่+าไย ถ3าอากาศึหนาวจะไม�ค�อยออกยอด (นางประไพร ศึร�จ�นที่ร-)3. ถ3าอากาศึร3อนจ�ด ลี่+าไยร�วงถ�ง 30% ถ3าอากาศึหนาวจะแที่งชุ�อด� ถ3า

ฝนตักจะด�เพราะลี่+าไยชุอบเย9น (นายศึร�นวลี่ อ� �นตัKะ)4. อากาศึร3อน ที่+าให3ใบลี่+าไยไม�สวยม�อาการแห3งเห��ยว (นายส,งห-แก3ว ก�

นาธีรรม)5. อากาศึไม�ค�อยหนาวในชุ�วงเด!อน ตั.ค.-พ.ย . ที่+าให3ลี่+าไย ออกดอกด�

แตั�ไม�ม�ผ่ลี่ (นายเนตัร จะตั, )6. หนอนค!บลี่ะห��ง หนอนบ�3งก,นใบ เพลี่�&ยไฟ , ระบาดเพ,�มมากข�&นจากแตั�

ก�อน (นายอาคม โพธีาวรรณ)7. หลี่�งจาการเก9บเก��ยวจะตั3องม�การเด9ดชุ�อ แตั�ก�อนจะโปร�งใบแลี่3วแที่ง

ชุ�อใหม� แตั�ป<จจ�บ�นเด9ดแลี่3วไม�ค�อยโปร�งใบ หนอนค!บระบาดเพ,�มมากข�&น การออกดอกชุ3าลี่ง (นายเฉลี่,ม หน�อเร!อง)

ผ่ลี่กระที่บของเกษตัรกรอ,นที่ร�ย- (ลี่+าไย)

อยากออกดอกก9ออก ไม�อยากออกก9ไม�ออก ออกดอกชุ3า ในชุ�วงฤด5กาลี่ผ่ลี่,ตัป1 2541 ลี่+าไยไม�ออกดอกเพราะอากาศึไม�หนาว (นายดวงที่,พย- ตัKะวนา)

อากาศึร3อนข�&น ลี่+าไยผ่ลี่จะออกชุ3า ลี่5กเลี่9กลี่ง แตั�ก�อนออกดอกปลี่าย ม.ค . ป<จจ�บ�นออกดอกปลี่าย ก.พ . การเก9บเก��ยวลี่+าไยส�กเร9วเพราะอากาศึร3อน แตั�ก�อนเก9บเก��ยว ส.ค . ลี่5กใหญ่�ด�ผ่,วด� ป<จจ�บ�นเก9บเก��ยวตั3นเด!อน ก.ค . ลี่5กเลี่9กไม�เหม!อนแตั�ก�อน (นายบ�ญ่ร�ตัน- ก�นที่า)

อากาศึร3อนลี่+าไยไม�ค�อยแที่งชุ�อ จะโปร�งใบแที่น ส�งผ่ลี่ให3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัลี่ดลี่ง อากาศึแปรปรวนที่+าให3ดอกลี่+าไยไม�ค�อยออก (นายสว�สด,H อ,นตัKะโพก)

ลี่+าไยจะเก9บเก��ยวกลี่างเด!อนกรกฎาคม แตั�ป<จจ�บ�นจะเก9บเก��ยวปลี่ายเด!อนกรกฎาคม (นายธีนศึ�กด- พ�ที่ธีธีรรมชุ�ย ตั . สบเปJง อ . แม�แตัง )

ว,ธี�การปร�บตั�วของเกษตัรกรเคม� (ลี่+าไย)

ใชุ3ป5นขาวโรยด,น ส5บน+&ารดลี่+าไยให3มากแลี่ะบ�อยข�&นข�&น (นางบ�งอร ป1น�ง)

ใส�ป�Qยปร�บสภาพด,น (นางบ�ญ่ญ่าพร ปะอ,นที่ร-) ปร�บปร�งด,นให3เก9บน+&าได3มากข�&น (นางธีน,ดา ปะอ,นที่ร-) ใส�สารโพแที่สเซ�ยมคลี่อเรตั ถ3าไม�ใส�ลี่+าไยจะไม�ค�อย

ออกดอก (นายอาคมโพธีาวรรณ) ใชุ3สารเพ,�มข�&นเพ!�อให3ลี่+าไยออกดอก ใส�ป1ลี่ะคร�&ง (นาย

เนตัร จะตั,) ปลี่5กให3หลี่ากหลี่าย ปลี่5กผ่ลี่ไม3 ปลี่5กพ!ชุย!นตั3น (นาย

เฉลี่,ม หน�อเร!อง)

ว,ธี�การปร�บตั�วของเกษตัรกรอ,นที่ร�ย- (ลี่+าไย)

1 . ปร�บระบบจากเกษตัรเคม�ห�นมาที่+าเกษตัรอ,นที่ร�ย-เน3นความหลี่ากหลี่ายในสวน แลี่ะชุ�วยพลี่,กค3นนโยบายร�ฐบาลี่ให3ส�งเสร,มเร!�องเกษตัรอ,นที่ร�ย- ห�นมาสนใจเร!�องน�&อย�างจร,งจ�ง ให3ห�นมาที่+าเกษตัรอ,นที่ร�ย- (นายดวงที่,พย- ตัKะวนา)

2. ปลี่5กตั3นไม3เยอะๆ (นายบ�ญ่ร�ตัน- ก�นที่า)3. ปลี่5กพ!ชุหลี่ากหลี่าย (นายสว�สด,H อ,นตัKะโพก )

๔. ลี่,&นจ��

ปกตั,ลี่,&นจ��ที่��ปลี่5กด3วยก,�งตัอนจะเร,�มออกดอกเม!�ออาย�ประมาณ 4-5 ป1โดยลี่,&นจ��จะเร,�มออกดอกหลี่�งจากได3ร�บอากาศึหนาวอย5� 4-6 ส�ปดาห- ลี่,&นจ��ที่างภาคเหน!อจะออกดอกประมาณเด!อนมกราคม-ตั3นเด!อนเมษายน แลี่ะผ่ลี่จะแก�ชุ�วงปลี่ายเด!อนพฤษภาคม-ตั3นเด!อนม,ถ�นายน

น,บ้เป1นป*จจ,ยท��มี�ความีส�าค,ญมีากต!อการเจร�ญเต�บ้โตแลิะการออกด้อกของลิ�.นจ�� สภาพอากาศท��เหมีาะสมีต!อการเต�บ้โตแลิะการออกด้อกต�ด้ผลิของลิ�.นจ��ค�อ ควรมี�อากาศเย:นในฤด้"หนาวแลิะไมี!มี�อากาศร�อนจ,ด้ค�อระด้,บ้อ+ณหภ"มี�ไมี!ควรเก�น 40 องศาเซลิเซ�ยส แลิะเน��องจากในช่!วงก!อนออกด้อกน,.นลิ�.นจ��จ�าเป1นจะต�องผ!านความีหนาวเย:นเพ��อช่!วยช่,กน�าให�เก�ด้ตาด้อก เพราฉะน,.นในช่!วงก!อนออกด้อกลิ�.นจ��จะต�องการระด้,บ้อ+ณหภ"มี�ต��ากว!า 15 องศาเซลิเซ�ยสไมี!น�อยกว!า 250 ช่,�วโมีง หร�อระด้,บ้อ+ณหภ"มี�ต��ากว!า 10 องศาเซลิเซ�ยสไมี!น�อยกว!า 50 ช่,�วโมีง

อ�ณหภ5ม,

ผลิกระทบ้สวนลิ�.นจ��ของเกษตรกรเคมี�1 . ลี่,&นจ��ออกชุ�อชุ3าลี่ง เพราะอากาศึไม�หนาวเหม!อนแตั�ก�อน บาง

ตั3นออกชุ�อ แตั�ไม�ตั,ดผ่ลี่กลี่ายเป:นโปร�งใบ (นางว,ไลี่ ร�ตันะเว�ยงผ่า)

2. การออกดอกชุ3าลี่ง ถ3าปลี่ายเด!อนมกราคมย�งไม�ออกชุ�อก9จะไม�ม�ผ่ลี่ผ่ลี่,ตั (นายเม!อง พวงมาลี่า)

3. ม�โรคราด+าระบาด ที่+าให3ลี่,&นจ��ร�วงไม�ได3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตั อากาศึไม�หนาวลี่,&นจ��ไม�ออกชุ�อ 2 ราย (นางนาน5 สาที่5 นางว,ภ�ที่ธี- ร�ตันะเว�ยงผ่า )

4. ลี่,&นจ��เป:นโรคราด+าที่+าลี่ายชุ�วงใกลี่3เก9บเก��ยว ที่+าให3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัลี่ดลี่ง แมลี่งเพ,�ม มากข�&น เชุ�น หนอนเจาะข�&ว ถ3ากลี่างเด!อนก.พ . ย�งไม�ย�งออกชุ�อก9จะไม�ม�ผ่ลี่ป1น�&ก9จะไม�ม�ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัขาย (นายสมบ5รณ- ตัาค�)

5. ลี่,&นจ��ห3ามโดนฝนจะที่+าให3ร�วง (นายประเสร,ฐ ก5น�)6. ลี่,&นจ��โดนหนอนเจาะข�&ว 3 ราย (นายลี่ะแฮ ที่ว�ศึ�กด,Hวนาไพร

นายส�ร�ตัน- ลี่��โพ นายเสถ�ยรภาพส,นพ�)

ผ่ลี่กระที่บตั�อสวนลี่,&นจ��ของเกษตัรกรอ,นที่ร�ย-

1 . อากาศึร3อนลี่,&นจ��ไม�ออกชุ�อ หนอนเจาะข�&วระบาดที่+าให3ลี่,&นจ��ร�วง 2 ราย (นายไพบ5ลี่ย- ที่,พย-ม5ลี่ นายส�ค+า ที่,พย-ม5ลี่ )

2. ลี่,&นจ��ถ3าอากาศึร3อนจ�ดเปลี่!อกจะเป:นรอยไหม3 (นายส�มฤที่ธี,H ป<ญ่ญ่าใจ)

3. น+&าในสวนลี่,&นจ��ขาดแคลี่น (นายส�ค+า ที่,พย-ม5ลี่ )4. แมลี่งในลี่,&นจ��เพ,�มข�&น.(นายมงคลี่ แคเซอ)5. ปกตั,ปลี่ายเด!อน พ.ย . ลี่,&นจ��เร,�มออกชุ�อ ชุ�วงป149-50

ลี่,&นจ��เร,�มออกดอกชุ3าจะขย�บไปออกเด!อนมกราคมเพราะอากาศึเร,�มเปลี่��ยนแปลี่ง (นายธีนศึ�กด,H พ�ที่ธีธีรรมชุ�ย)

การปร�บตั�วของเกษตัรกรเคม�ตั�อสวนลี่,&นจ��

ปลี่�อยตัามธีรรมชุาตั, 7 ราย (นายส�ร�ตัน- ลี่��โพ นายเสถ�ยรภาพ ส,นพ�

นายสมบ5รณ- ตัาค� นางนาน5 สาที่5นายเม!อง พวงมาลี่า นางว,ภ�ที่ธี- ร�ตันะเว�ยงผ่า นางว,ไลี่ ร�ตันะเว�ยงผ่า)

การปร�บตั�วของเกษตัรอ,นที่ร�ย-ตั�อสวนลี่,&นจ��

1 . ปลี่5กลี่,&นจ��ลี่ดลี่งเพราะฤด5หนาวเร,�มลี่ดลี่งฤด5ร3อนเพ,�มข�&น เปลี่��ยนชุน,ดพ!ชุที่�ชุอบอากาศึร3อน (นายสวน ที่,พย-ม5ลี่)

2. ฉ�ดพ�นน+&าหม�กชุ�วภาพ ร�กษาส,�งแวดลี่3อมให3ร�มเย9น (นายส�มฤที่ธี,H ป<ญ่ญ่าใจ)

3. จ�ดการระบบน+&าให3ด� (นายส�ค+า ที่,พย-ม5ลี่)4. ปลี่�อยตัามธีรรมชุาตั, (นายมงคลี่ แคเซอ)5. ในสวนไม�ให3ม�สารฆ่�าหญ่3า ในสวนแลี่ะนอกสวนให3ม�ปMา

เยอะ ๆ (นายประเสร,ฐ ก5น�)6. ใชุ3น+&าส3มคว�นไม3 (นายลี่ะแฮ ที่ว�ศึ�กด,Hวนาไพร)7. ปลี่�อยตัามธีรรมชุาตั, (นายธีนศึ�กด,H พ�ที่ธีธีรรมชุ�ย)

สร�ปการปร�บตั�วที่างการเกษตัรจากเกษตัรกรที่��ให3ข3อม5ลี่

จ+านวน 103 ราย พบว�า ไม�ม�ประสบการณ-การปร�บเปลี่��ยนระบบ ร5ปแบบ แลี่ะ

ชุน,ดพ!ชุ จากการเปลี่��ยนแปลี่งของสภาพด,นฟ(าอากาศึ (ร3อยลี่ะ 42.72)

ม�ผ่53ม�ประสบการณ-การปร�บเปลี่��ยนระบบ ร5ปแบบ แลี่ะชุน,ดพ!ชุ จากการเปลี่��ยนแปลี่งของสภาพด,นฟ(าอากาศึ (ร3อยลี่ะ 57.28 )

แนวที่างแลี่ะว,ธี�การในการปร�บเปลี่��ยนจาก 69 ราย (เกษตัรกรเคม� 30 ราย เกษตัรกร

อ,นที่ร�ย- 39 ราย)

32 ราย (37.30%) ปลี่�อยไปตัามธีรรมชุาตั, ,

13 ราย (22.04%) ปลี่5กใหม�อ�กคร�&ง , 9 ราย (15.25%) เปลี่��ยนชุน,ดพ!ชุ แลี่ะ

เลี่!�อนเด!อนปลี่5ก , 5 ราย (8.47%) ปร�บระบบการผ่ลี่,ตั, 1 ราย (1.69%) เปลี่��ยนอาชุ�พ , แลี่ะ ไม�ม�ใครเปลี่��ยนพ�นธีพ!ชุ ด�งกราฟ ข3างลี่�างน�&

กราฟ

เกณฑู-เพ!�อประกอบการตั�ดส,นใจจ+านวน 152 ราย

เกณฑู-เพ!�อประกอบการตั�ดส,นใจ ราย ร3อยลี่ะ

เกณฑู-ตั+�าส�ด ( เก,ดผ่ลี่เส�ยตั�อผ่ลี่ผ่ลี่,ตัน3อยที่��ส�ดหร!อการที่+าให3ตั3นที่�นในการผ่ลี่,ตัตั+�าส�ดเพ!�อให3ได3ผ่ลี่ผ่ลี่,ตัที่��ด�ที่��ส�ด)

54 35.53

เกณฑู-ค�าเฉลี่��ยส5งส�ด (เม!�อเกษตัรกรไม�ร53ข3อม5ลี่ด� พอ โดยจะเร�ยนร53แลี่ะได3ร�บข3อม5ลี่จากคนในพ!&นที่�� )

34 22.37

เกณฑู-โอกาสด�ที่��ส�ด (เกษตัรกรไม�สามารถที่��จะคาด หว�งว�าที่�&งส,�งที่��ด� แลี่ะส,�งที่��ไม�ด�ที่��ก+าลี่�งจะเก,ดข�&น แตั�

เกษตัรกรจะคาดหว�งว�าจะม�ส,�งที่��เก,ดข�&นในที่างที่��ด� )

9 5.91

เกณฑู-ความเส�ยใจน3อยที่��ส�ด (เกษตัรกรพยายามจะ เลี่!อกเอาว,ธี�การที่��จะที่+าให3พวกเขาผ่,ดหว�งน3อยที่��ส�ด

โดยม�ข3อแม3ว�าสามารถคาดการณ-สภาพแวดลี่3อมได3ถ5กตั3อง)

6 3.95

เกณฑู-ผ่ลี่ประโยชุน-มากที่��ส�ด (เกษตัรกรจะเลี่!อกปลี่5กพ!ชุชุน,ดที่��ให3ผ่ลี่ประโยชุน-ส5งส�ด)

49 32.24

รวม 152 100.00

ใชุ3เกณฑู-ของIibery, 1985

การปร�บตั�วก�บความม��นคงที่างอาหารความหมาย :

การม�อาหารส+าหร�บบร,โภคภายในคร�วเร!อน แลี่ะชุ�มชุนอย�างพอเพ�ยง ปลี่อดภ�ยแลี่ะม�ค�ณภาพ ตัลี่อดเวลี่าแลี่ะตั�อเน!�อง

การม�ระบบการจ�ดการผ่ลี่ผ่ลี่,ตัที่��เก!&อหน�นตั�อความย��งย!น ความม��นคงที่างการผ่ลี่,ตัที่�&งที่��ด,น น+&า แลี่ะที่ร�พยากรเพ!�อ

การผ่ลี่,ตัอ!�นๆ ม�ระบบการกระจายผ่ลี่ผ่ลี่,ตัที่��เป:นธีรรม แลี่ะเหมาะสมที่�&ง

ในระด�บคร�วเร!อน ชุ�มชุน แลี่ะประเที่ศึชุาตั, (FAO, ม,�งสรรพ- , หน3า 96)

สถานภาพของความม��นคงที่างอาหารระบบเกษตัร

เคม�ระบบเกษตัร

อ,นที่ร�ย-ป<จจ�ยการผ่ลี่,ตัที่��ด,น น+&า อากาศึ

ม�ป<ญ่หา ม�ป<ญ่หา

ระบบผ่ลี่,ตั เชุ,งเด��ยว ผ่สมผ่สาน หลี่ากหลี่าย สมด�ลี่

ระบบตัลี่าด พ��งตัลี่าดคนอ!�น

สร3างตัลี่าดด3วยตันเอง

การม�อาหารบร,โภค ปลี่อดภ�ยเพ�ยงพอ

ซ!&อเก!อบ 90 %

ซ!&อ 30-50 %

แนวค,ดการพ�ฒนาของเกษตัรกรกลี่��มเป(าหมาย

พบ้ว!าเกษตรกรเคมี�แลิะเกษตรกรอ�นทร�ย6มี�แนวค�ด้การพ,ฒนาท��แตกต!างก,น กลิ!าวค�อ

เกษตรกรเคมี�ส!วนใหญ!มี�แนวค�ด้แลิะทางเลิ�อกในการแก�ไขป*ญหาแบ้บ้ระยะส,.น ไมี!ย,�งย�น มีองประโยช่น6เพ�ยงร+ !นตนเอง

ขณะท��เกษตรกรอ�นทร�ย6จะมี�แนวค�ด้แลิะทางเลิ�อกการพ,ฒนาระยะยาว มีองท��ร+ !นลิ"ก ร+ !นหลิาน ห!วงใย ส,งคมี ทร,พยากรธรรมีช่าต� แลิะส��งแวด้ลิ�อมี

แนวทางในแต!ลิะพ�.นท��อาจแตกต!างก,น ข-.นอย"!ก,บ้สภาพแวด้ลิ�อมี โด้ยเฉพาะพ�.นท��ใกลิ�ปDา แลิะห!างปDา อาจสร+ปได้�ด้,งน�.

• เกษตัรกรเขตัอ+าเภอส�นที่ราย-ม�นฝร��ง ข3าว พร,ก ถ��วเหลี่!อง (ที่�&งใกลี่3แลี่ะห�างปMา-เขตัชุลี่ประที่าน)

หากกลี่��มที่��ตั,ดปMา จะให3ความส+าค�ญ่ของการฟR& นฟ5ปMา การปฏิ,ร5ปที่��ด,น การที่+าระบบเกษตัรกรรมย��งย!น การที่+าระบบตัลี่าดชุ�มชุนเกษตัรอ,นที่ร�ย- แลี่ะ รวบรวมพ�นธี�กรรมพ!ชุพ!&นบ3านในสวนเกษตัรกร เชุ�น ข3าว

สาลี่� (ข3าวโพด) ปร�บปร�งม�นฝร��งพ�นธี�-ที่นแลี่3ง ม�นอ,นที่ร�ย- การม�ข3อม5ลี่ให3เกษตัรกร เชุ�น ม�เคร!�องม!อตัรวจอ�ณหภ5ม,ใน

ด,น ตั3องว,จ�ย อ�ณหภ5ม, โรงแปรร5ปม�นฝร��ง พ�ฒนาก�งห�นลี่มด5ดบาดาลี่

• เกษตัรกรเขตัอ+าเภอสารภ�-ลี่+าไย (ไม�ม�ปMา-เขตัชุลี่ประที่าน)

เน3นการปฏิ,ร5ปที่��ด,น ปร�บจากลี่+าใยเชุ,งเด��ยวมาเป:นเกษตัรอ,นที่ร�ย-หลี่ากหลี่าย(ระบบเกษตัรกรรมย��งย!น ) เชุ�น พ!ชุผ่�กพ!&นบ3าน ส�กร เป:ด ไก� ปลี่า การที่+าระบบตัลี่าดชุ�มชุนเกษตัรอ,นที่ร�ย-

รณรงค-ให3คนส�วนใหญ่�(ที่�กหน�วยงาน ผ่ญ่บ . ก+าน�น อบตั . เที่ศึบาลี่เข3าใจผ่ลี่กระที่บจากโลี่กร3อน

ฟR& นฟ5ปMา(ตั.สบเปJงไม�เผ่าไฟ ตั.ข�&เหลี่9กไฟปMาไหม3หมด)

พ�ฒนาระบบประปาภ5เขา สร3างอ�างขนาดกลี่าง (6,000 ไร�) ที่��ดอนเจ�ยง ตั . สบเปJง แม�แตัง

ขยายเกษตัรอ,นที่ร�ย-หลี่ากหลี่ายให3มากข�&น ปลี่5กพ!ชุอาย�ส�&น ที่นแลี่3ง สร3างที่�มว,จ�ยปร�บปร�งพ�นธี�-ข3าวแลี่ะถ��วเหลี่!องที่น

แลี่3งของเกษตัรกรเอง โดยร�วมก�บสถาบ�นว,จ�ย

เกษตัรกรเขตัแม�แตัง-ข3าว ถ��ว (ม�ปMา-เป:นเขตันอกชุลี่ประที่าน ) แนวที่าง

• เกษตัรกรในเขตัไชุยปราการ (ม�ปMา-เป:นเขตันอกชุลี่ประที่าน)

เน�นการฟE. นฟ"ปDา เพ��อให�มี�น�.าใช่� การปฏิ�ร"ปท��ด้�น การสร�างอาหารจากปDาแลิะน�.าธรรมีช่าต� การท�าเกษตรอ�นทร�ย6หลิากหลิาย การพ,ฒนาพ�ช่แลิะว�ธ�ปลิ"กแบ้บ้ทนแลิ�ง การท�าระบ้บ้ตลิาด้ช่+มีช่นเกษตรอ�นทร�ย6

๕ . แนวที่างในการรณรงค-ด3านนโยบายที่��ส+าค�ญ่ เพ!�อสร3างความร53แลี่ะจ,ตัส+าน�กสาธีารณะแลี่ะการ

สน�บสน�นการปร�บตั�วของเกษตัรกรรายย�อย

ความไม�เข3าใจถ�งผ่ลี่กระที่บจากภาวะโลี่กร3อน ความไม�ตัระหน�กในด3านการอน�ร�กษปMา การบ�งค�บใชุ3ที่างกฏิหมาย ของผ่53น+าที่างการ เชุ�น ผ่53ใหญ่�บ3าน ก+าน�น แลี่ะองค-กรปกครองส�วนที่3องถ,�น

แนวที่างค!อจ�ดฝTกอบรมผ่53น+าด�งกลี่�าวอย�างตั�อเน!�อง

๖. ข3อเสนอที่างนโยบายที่��ส+าค�ญ่ที่��สน�บสน�นในการปร�บตั�ว

1 . ด3านที่��ด,น ร�ฐตั3องสน�บสน�นการปฏิ,ร5ปที่��ด,นโดยชุ�มชุน โดยเฉพาะการสน�บสน�นเง,นที่�นหม�นเว�ยนเพ!�อจ�ดตั�&งกองที่�นที่��ด,นในระด�บหม5�บ3าน แลี่ะโฉนดชุ�มชุน

2. ด3านปMา สน�บสน�นให3ม�การฟR& นฟ5แลี่ะจ�ดการปMาโดยองค-กรชุ�มชุน รวมที่�&งเร�งร�ดการออกพ.ร.บ . ปMาชุ�มชุน ฉบ�บประชุาชุน

3. ด3านน+&า ร�ฐควรสน�บสน�นการพ�ฒนาแหลี่�งน+&าขาดเลี่9กในชุ�มชุน เชุ�น อ�าง ฝาย ประปาภ5เขา แลี่ะบ�อบาดาลี่

4. ด3านเกษตัรกรรมย��งย!นแลี่ะตัลี่าดที่��เป:นธีรรม ควรออกพ.ร.บ . กองที่�นว,จ�ยแลี่ะพ�ฒนาระบบเกษตัรกรรมย��งย!นแลี่ะตัลี่าดที่��เป:นธีรรม

5. ด3านพ�นธี�-พ!ชุพ!&นบ3านแลี่ะที่นแลี่3ง พ�ฒนาโครงการความร�วมม!อการว,จ�ยพ!ชุที่นแลี่3งแบบม�ส�วนร�วมระหว�างศึ5นย-ว,จ�ยของกรมว,ชุาการแลี่ะกลี่��มเกษตัรกร เชุ�น กรมการข3าว ,สถาน�ว,จ�ยพ!ชุไร� เป:นตั3น

ขอบค�ณคร�บ