225 UTQ online e-Training Course - s Blog · utqว รั่า -225 นวัตกรรมการนิเทศ (Coaching) การศึกษาชั้นเรียน

utqonlineโดยส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการอนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตของครเอทฟคอมมอนสแบบ แสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน 3.0 ประเทศไทย1

รหส : UTQ-225 นวตกรรมการนเทศ (Coaching) การศกษาชนเรยน (Lesson study)

UTQ online e-Training Course ใบความรท 1.1

เรอง “เทคนคการนเทศแบบชแนะ(Coaching Techniques)”

โครงการยกระดบคณภาพผเขารบการฝกทงระบบ ภายใตปฏบตการไทยเขมแขง (Upgrading Teacher Qualification Through the Whole System: UTQ)

FAQ : 1.เทคนคการนเทศแบบชแนะสอนงานมกระบวนการอยางไร 2.ท าไมจงชแนะผเขารบการฝก 3.จะออกแบบเพอวางแผนการนเทศโดยการใชเทคนคการชแนะสอนงานอยางไร และควรเตรยมสอประกอบการนเทศอะไรบาง

บทน า Coaching เปนเทคนคหนงของการนเทศการศกษาทส าคญทจะชวยสงเสรมการเรยนร อนจะ

เปนตวจกรส าคญทจะน าไปสความส าเรจโดยมงเนนใหบคลากรในสถานศกษา/องคกรม ความสามารถในการปฏบตงานดขนและสถานศกษา/องคกรมความพรอมทจะรบการเปลยนแปลง

Coaching เปนการชแนะสอนงานผเขารบการฝกและศกษานเทศก ผชแนะสอนงาน ( Coach) ซงศกษานเทศกและผบรหารทกระดบ สามารถเปนผสอนงานได ผถกสอนงาน ( Coachee) สวนใหญจะเปนผรวมงานทอยในทมหรอกลมงานเดยวกน หรอศกษานเทศกกบผเขารบการฝกผสอน ผนเทศกบผรบการนเทศ การสอนงานจะเนนไปทการพฒนาผลการปฏบตงาน ( Individual Performance) และพฒนาศกยภาพ ( Potential) ผรวมงานได Coaching เปนการสอสารอยางหนงทเปนทางการและไมเปนทางการระหวางผนเทศกบผรบการนเทศเปนการสอสาราแบบสองทาง ( Two Ways Communication) ไดรวมกนแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนจากการท างาน กอใหเกดความสมพนธอนด อยางไรกตามการทจะ Coaching ไดดนนตองมความพรอมทงผสอนและผถกสอนหรอผนเทศและผรบการนเทศ Mentoring การเปนพเลยง และการใหค าปรกษา ( Mentor) เปนการใหผทมความรความสามารถหรอเปนทยอมรบ หรอผบรหารในหนวยงานใหค าปรกษาและแนะน าชวยเหลอรนนองหรอผทอยในระดบต ากวา (Mentee) ในเรองทเปนประโยชนตอการท างานเพอใหมศกยภาพสงขน การเปนพเลยงอาจไมเกยวกบหนาทในปจจบนโดยตรง ผทเปน Mentee เปนได ทงพนกงานใหม หรอพนกงานทปฏบตงานในองคกรมากอน โดยเปนกลมคนทมผลงานโดดเดนกวาคนอน โดย Mentor จะเปนแมแบบ และเปนผสอนงานและชแนะใหกบ Mentee รวมทงใหก าลงใจ สนบสนนและใหความชวยเหลอให Mentee มโอกาสไดเตบโตหรอไดรบความกาวหนาในหนาทการงาน โดยใหโอกาสหรอเวททจะแสดงผลงาน แสดงฝมอและความสามารถในการท างาน กลาวโดยสรป Coaching คอการชแนะเปนผสอนใหกบผใตบงคบบญชาเปนการชแนะผนเทศกบผรบการนเทศในเรองของงานท

http://www.utqonline.in.th/



รบผดชอบในเรองหลกการนเทศและการสอน โดยผรบการสอนจะเปนผทมผลงานอยในระดบมาตรฐาน สวน Mentoring นนเปนการใหค าปรกษาหรอสอนใหกบผเขารบการฝกใหม ครใหม พนกงานใหมหรอพนกงานทมอยเดมทมผลงานอยในระดบสงกวามาตรฐาน ในเรองทเกยวของกบงานและอน ๆ ทจะท าใหศกยภาพของพนกงานสงขน อนจะสงผลตอการพฒนาองคกรตอไปในอนาคต

Coaching and Mentoring เปนหนงในเทคนคการนเทศการศกษาทส าคญทจะชวยสงเสรมการเรยนรของบคลากรใหเปนบคลากรแหงการเรยนรอนจะเปนตวจกรส าคญทจะน าไปสความส าเรจและเปนประโยชนตอสถาบนการศกษา หนวยงานทางการศกษาโรงเรยน องคกร ตวผเขารบการฝกและบคลากรในการท างานใหบรรลเปาหมาย

1. ระบบ Coaching Supervision Technique 1. ความหมายของ Coaching Supervision Technique

ผงมโนทศนเทคนคการนเทศแบบชแนะสอนงาน (Coaching)

Coaching

Supervisior ผบรหาร –ผใตบงคบบญชา

ผเชยวชาญ-ผใฝร หวหนา-คร

•เปนกระบวนการ

•มเปาหมาย

•มปฏสมพนธ

•มหลกการรวมกน

•เปนการพฒนาสมรรถนะและวชาชพ

สอสาร 2 ทาง มงผลการท างานและศกยภาพของคร

หรอทม

ชแนะ

รบฟง ทาทาย ถามเปด ใหขอมลยอนกลบ

ผลกดน แนะน า สอน บอก

Pre-Coaching ขอตกลง วางแผนรวมกน

ออกแบบค าถาม

Coaching ปฏบตรวมกน

ชแนะ บอก ถาม พจารณาผลงาน แผนการสอน

ชนงาน ประเมนผลงาน ตอยอด

Post-Coaching ยอมรบความสามารถ

สรปผลชแนะ ใหโอกาส แกไขดวยตนเอง

ขอแนะน า




Coaching หมายถง การชแนะสอนงานครของตนเอง การสอนงานเปนเทคนคหนงในการพฒนาบคลากรหรอครของตน ทงนจะเรยกผสอนงานวา “Coach” โดยปกตผเปน Coach สามารถเปนไดทงผบรหารระดบสง ( Top Management Level) เชน ผอ านวยการระดบกลาง ( Middle Management level) เชน ผจดการฝาย และระดบตน ( Low Management level) เชน หวหนางาน สวนผถกสอนงานโดยปกตจะเปนผบรหารระดบตน ( Low Management Level) เชน หวหนางาน สวนผถกสอนงาน โดยปกตจะเปนครทอยภายในทม หรอกลมงานเดยวกนเรยกวา Coachee การชแนะสอนงานจดไดวาเปนกระบวนการหนง ทหวหนางานใชเพอเสรมสรางและพฒนาคร ใหมความร (Knowledge) ทกษะ (Skill) และคณลกษณะเฉพาะตว (Personal Attributes) ในการท างานนน ๆ ใหประสบผลส าเรจตามเปาหมายทก าหนดขน ซงเปนเปาหมายหรอผลงานทหวหนางานตองการหรอคาดหวงใหเกดขน ( Result Oriented) โดยจะตองตกลงและยอมรบรวมกน ( Collaborative) ระหวางหวหนางานและคร ทงน การสอนงานนอกจากจะมงเนนไปทการพฒนาผลการปฏบตงาน ของคร (Individual Performance) ในปจจบนแลว การสอนงานยงมงเนนไปทการพฒนาศกยภาพ ( Potential) ของคร เพอใหครมพฒนาการของความร ทกษะและความสามารถเฉพาะตว และมศกยภาพในการท างานทสงขนตอไป เพอความกาวหนาในหนาทการงานอนน ามาซงต าแหนงทสงขนตอไปในอนาคต (อาภรณ ภวทยาพนธ,2548) 2. แนวคดเกยวกบการชแนะสอนงาน การสอนงานคลายกบการฝกนกกฬาซงมวตถประสงคเพอชวยใหนกกฬาสามารถเลนกฬาไดเตมความสามารถ เดมทนนผฝกจะชแนะแนวทางและสอนแนะวธการเลนใหอยางตอเนอง แตปจจบนนอกจากสอนแนะแลว ผฝกจะชวยใหนกกฬาวเคราะหวาตนเองจะเลนไดดทสดในสภาวะแวดลอมอยางไร และถาจะเลนใหไดดทสดอยางนนทกครงจะมอะไรเปนอปสรรคบาง เพอหาทางขจดใหหมดไป ในท านองเดยวกนผบงคบบญชาทสอนงานผใตบงคบบญชาจะชวยใหผถกสอนสามารถสะทอนภาพการปฏบตงานของตนเอง ตระหนกวาตนก าลงท างานอะไรอยและมวธท าอยางไร เพอเรยนรจากการปฏบตงานนน ขณะเดยวกนผสอนงานจะใหขอมลความรทจ าเปน ซงผสอนยงขาดอย ศกษานเทศกกบผเขารบการฝกกมลกษณะเชนเดยวกน การชแนะสอนงานทมประสทธภาพไมเพยงขนอยกบทกษะของผชแนะสอนและความสามารถในการรบ (Receptiveness) ของผถกสอนเทานน แตยงขนอยกบองคประกอบแวดลอมของการสอนงานดวย เชน ความชดเจนในเกณฑตดสนความส าเรจประสทธภาพของการใหขอมลยอนกลบเปนตน ถาการสอนมประสทธภาพจะชวยใหสภาพแวดลอมการท างานดดวย การพดคยสนทนาระหวางการสอนงานจะชวยใหผถกสอนเขาใจดขนวา ผบงคบบญชามความคาดหวงจากการปฏบตงานของเขาอยางไร ท าใหมการใหขอมลยอนกลบกนอยางสม าเสมอ และเปดโอกาสใหตองคดถงมาตรฐานและเกณฑในการน าไปสความส าเรจในขณะปฏบตงาน การผชแนะสอนงานทมประสทธภาพจะสมพนธกบบรรยากาศของการเรยนร ซงทงสองประการนจะสนบสนนซงกนและกน




3. บทบาทหนาทของผเปน Coach ศกษานเทศกผเปน Coach ควรเปนผรกการอาน รกการแสวงหาความร และเปนผขวนขวายหาขอมลความรใหม ๆ อยตลอดเวลา รวมทงแสวงหาประสบการณใหม จากการเขากลมหรอสมาคมตาง ๆ เพอจะไดน าความรและประสบการณทไดรบมาท าหนาทบทบาทนกฝกอบรม นกพฒนา/นกเปลยนแปลงผใหค าปรกษา นกจตวทยา นกแกไขปญหา นกคาดคะเน นกคด/ นกประดษฐ และนกปฏบต บทบาทดงกลาวจะแสดงออกในบทบาทใดนน ขนอยกบสถานการณทแตกตางกนไป ซงบางครงอาจแสดงบทบาทเดยว หรอแสดงมากกวาหนงบทบาท เรยกวา บทบาทผสมผสาน (Mixed Roles) 4. ลกษณะนสยของผเปน Coach ไมวาผเปน Coach จะสวมบทบาทใดกตาม จะตองอยบนพนฐานของลกษณะนสยทดเปนทยอมรบของคร ลกษณะนสยทด ไดแก การยอมรบความจรง , เหนอกเหนใจ, มองโลกในแงด, กระตอรอรน, ชอบใหโอกาส, ยดหยน, มนใจในตนเอง, กลารบผดและรบชอบและมองไปขางหนา ควรหลกเลยงลกษณะนสยทไมด ไดแก การไมไววางใจ, ขร าคาญ, เอาแตได, ถอตว, ชอบเปรยบเทยบ, รอไมได, ไมมนใจในตนเอง, ไมหวงด และไมรบรอน 5. แนวทาง หลกปฏบตและวธการในการเปน Coach การสอนงานจะเกดขนได ผนเทศกและผรบการนเทศกงานตองมความพรอมดวยกนทง 2 ฝาย โดยไมจ ากดวาจะตองเปนเวลาใดทแนนอน เกดขนไดทกเมอทกเวลา ความพรอม ไดแก 5.1 เรองเวลา ควรก าหนดเวลาใหพอดกบเนอหาทตองการจะสอนและถายทอดไดอยางเปนระบบและมเหตผล 5.2 อารมณ ควรมสภาพจตใจหรอสภาวะอารมณทปกต พรอมทจะถายทอดขอมล 5.3 สขภาพรางกาย เพราะการมสภาพรางกายทพรอมจะสงผลตอไปยงจตใจ/ความคด 5.4 ขอมลเกยวกบ - เนอหาสาระการเรยนร/ขอบเขตงานทตองรบผดชอบ - ฝงโครงสรางองคกร วสยทศน นโยบายตาง ๆ ขององคกร - กลมเปาหมาย เชน คร ศกษานเทศก ผเขารบการฝก นกเรยน - ขอมลเกยวกบครตนเองหรอผมสวนรวม 5.5 สถานท พจารณาถงจ านวนของผสอนและผรบการสอนและลกษณะอปกรณทจะน ามาสาธต 5.6 อปกรณเครองมอ ควรมการทดสอบประสทธภาพในการท างานของอปกรณ/เครองมอวาสามารถใชการได/ท างานไดตลอดเวลาทท าการสาธตหรอนเทศ 5.7 เขาใจจตวทยาการเรยนรของครทเปนผใหญดวยวา เขาจะเรยนรไดดเมอไร เชนเขาอยากเรยนรไดดเมอเขาอยากเรยนหรอท าใหเขารวาถกคาดหวงอะไร หรอเมอไดเอาสงทไดเรยนรไปใชไดจรงและไดผล




5.8 ความพรอมของผสอนงานกบผถกสอนงาน ยอมมสวนผลกดน สงเสรมและสนบสนนใหการสอนงานของหวหนางานประสบผลส าเรจ 6. รปแบบของการเรยนรและการรบร การรบรของแตละคนจะมขดจ ากดตามระยะเวลาทก าหนด การก าหนดระยะเวลาทพอประมาณเหมาะสมไมมากหรอนอยเกนไป ยอมจะท าใหครสามารถรบรและเรยนรในสอทหวหนางานสอนหรอถายทอดไดดกวา เวลาทเหมาะสมประมาณหนงถงหนงชวโมงครง นาจะเพยงพอ หากจ าเปนตองใชระยะเวลานาน ควรจดใหมเวลาพกสมอง (Break) เพอใหครงมโอกาสไดหยดทบทวนความคดและขอมลทหวหนางานไดสอนไปแลว การศกษาวเคราะหและเลอกวธการหรอเทคนคในการชแนะสอนงานใหเหมาะสม โดยมวตถประสงคหลก เพอใหการท างานบรรลผลส าเรจตามเปาหมายทถกก าหนดขน ตลอดจนการใหค าแนะน าถงแหลงขอมลทควรตดตาม และการเปดใจและเตมใจทจะตอบขอซกถามตาง ๆ ใหแกครไมแสดงสหนาร าคาญหรอตอวา เมอครพยายามคดหาทางพฒนาและปรบปรงระบบหรอกระบวนการท างานใหรวดเรว สะดวกและมประสทธภาพมากยงขน และรวมกนรบผลลพธทออกมา ไมวาผลลพธนนจะออกมาดหรอไมดกตาม 7. การสอนงานทไมบรรลผลส าเรจ มลกษณะดงน 7.1 การจดสภาพแวดลอม เนองจากสถานททใชส าหรบการชแนะสอนงานอาจจะกวางหรอเลกเกนไป บรรยากาศในหองประชมอาจดเปนทางการ หรอไมเปนทางการ หรอเปนกนเอง จนเกนไปหรอหองประชม มเสยงรบกวนทดงขนมา จนท าลายสมาธของผสอนและผรบการสอน ควรมลกษณะทเปนคลนคทเหมาะสมกบการพดคยสะทอนผลงาน 7.2 การจดหาอปกรณหรอเครองมอ เนองจากไมสามารถจดหาและจดเตรยมอปกรณเครองมอตางๆ หรอมไมพรอมในระหวางการชแนะ หรอไมสามารถสาธตวธการใชอปกรณ/ เครองมอทเกยวของกบเรองตนเองสอนได 7.3 งบประมาณ เนองจากองคกรไมไดใหความส าคญทจะพฒนาหวหนางานใหเกดความรและ ทกษะในการสอนงาน โดยไมไดจดสรรงบประมาณเพอการนไวโดยเฉพาะ 7.4 ครผสอน หรอหวหนางาน โดยมสาเหตจากหลากหลายปจจย ดงน - หวหนางานขาดความรและไมเขาใจในเนอหาทจะสอน หลกสตร เนอหาสาระการเรยน - สภาวะไมเอออ านวย เชน ไมสามารถควบคมเวลาในการสอนงานได - ขาดทกษะของการสอสารและวธการถายทอดใหครเขาใจ - ประสบการณความรของ Coach ไมมหรอมไมตรงกบสงทครตองการหรออาจจะไมมการตรวจสอบความร ความเขาใจของครวาขาดทกษะความรอะไร - เขาใจผดคดวาตนเองก าลงสอนงานครอยชอบสง ขาดศลปการจงใจ - ไมเหนความจ าเปนของการสอนงานคร




- หงดหงดหรอแสดงสหนาไมพอใจ หากครมค าถามหรอตองสงสย - ขาดความพรอมในดานสขภาพกายหรอสขภาพจตในขณะทสอนงาน - วฒนธรรมองคกรไมเออและไมไดรบการสงเสรมจากผบงคบบญชานอกจากหวหนางานเปนสวนหนงของการสอนงานทไมประสบผลส าเรจแลว พบวาครอาจเปนสาเหตหนงทท าใหการสอนงานประสบความลมเหลว ครจ าพวกนมกจะหลกเลยงหรอปฏเสธไมยอมท าตามทหวหนางานสอน ทงนสบเนองมาจากไมมเปาหมายในการท างาน หรอไมสนใจทจะพฒนาตนเอง กลวการเปลยนแปลง ไมพรอมทจะรบฟง หรอขาดความเคารพ ศรทธาหวหนางาน และอาจม Coach มากเกนไป ท าใหมหลายแนวทางท าใหครเกดความสบสน ดงนนหวหนางานและครจงมสวนอยางมากตอการสนบสนนใหการสอนงานประสบความส าเรจ 8. การจดระบบ Coaching ในองคกรเปนรปธรรมชดเจน 8.1 ก าหนดใหระบบ Coaching เปนนโยบายขององคกร 8.2 สรางสภาพแวดลอมและบรรยากาศขององคกรใหม Trust (ความไวเนอเชอใจกน) โดยเฉพาะอยางยงระหวางหวหนางานกบผใตบงคบบญชา ระหวางศกษานเทศกกบผเขารบการฝกอบรม หรอผรบการนเทศก 8.3 ก าหนดใน Job Description ของระดบศกษานเทศขนไปในเรองการท าหนาทเปน Coach วาจะท าอะไรบาง อยางไรเมอไปโรงเรยน 8.4 ก าหนดเรองการ Coaching เปนหนงในเปาหมายประจ าปของระดบศกษานเทศขนไป โดยมการวด KPI (Key Performance Index) และเกณฑวดคณภาพ 8.5 เชอมโยงผลการท า Coaching สระบบ Performance Management และระบบการจายคาตอบแทน ก าลงใจหรอสทธประโยชนเกอกลและเกยรตคณรางวล 8.6 ก าหนดและสราง/ฝกวฒนธรรมองคกรใหเปนวฒนธรรมของการเรยนร (Learning Culture) ซงมทง Learning by doing เรยนรโดยการลงมอท า Learning by Teaching เรยนรโดยการถายทอด และ Learning by Sharing เรยนรโดยการแลกเปลยนเรยนรไปพรอม ๆ กน เพอจะไดเชอมโยงสงทไดเรยนรมากบประสบการณชวตสวนตว น ามาถายทอดเพอสอนใหเรามการตดตอสอสารทด รจกเรยบเรยงเตรยมค าพดกอนหลงจากทไมกลาท าใหกลาและมนใจมากขน ท าใหไดเพอน ไดใจ ไดให ไดเสยสละ ไดปฏสมพนธกนเกดความสมพนธภาพทดตอกน ผคนในองคกรรก กนมากขน และน าไปสการไวเนอเชอใจกน เกดเปนวฒนธรรมการเรยนรรวมกนตามเปาหมายทวางไว 8.7 ประโยชนจากการท า Coaching ประโยชนทเกดขนสงผลโดยตรงตอผนเทศและผรบการนเทศ และตอองคกร

9. ประโยชนทเกดขนสงผลตอศกษานเทศก 9.1 การชแนะจะชวยแบงเบาภาระงาน เนองจากผเขารบการฝกท างานไดอยางถกตองและทนเวลา




9.2 มเวลาเพยงพอทจะคดพจารณา ปรบปรงระบบงาน ขนตอนและวธการท างานใหมประสทธภาพยงขน ชวยเหลอผเขารบการฝกอยางแทจรง พฒนาการสอนอยางตอเนอง 9.3 มโอกาสชแจงจดเดนหรอจดทตองการใหผเขารบการฝกปรบปรงการท างาน การสอน 9.4 สามารถแจงใหผเขารบการฝกรถงวสยทศน พนธกจ กลยทธ และปญหาการเปลยนแปลง การเตรยมความพรอมในดานตาง ๆ ขององคกร 9.5 มโอกาสรบรความตองการทผเขารบการฝกคาดหวง และปญหา อปสรรคทเกดขนในการท างานของคร ปญหาการเรยนการสอนของผเขารบการฝก 9.6 สรางสมพนธภาพทดในการท างานระหวาง ศกษานเทศกกบผเขารบการฝก 9.7 เปนกระบวนการหนงทใชผลกดนและสนบสนนใหผเขารบการฝกท างานใหบรรลเปาหมาย ( Performance Goal) ตามแผนงานทก าหนด ผเขารบการฝกจดการเรยนการสอนมประสทธภาพ ปรบปรงพฤตกรรมการสอน 9.8 สงเสรมใหเกดบรรยากาศของการท างานรวมกนเปนทม บรรยากาศของสงคมแหงการเรยนร

10. ประโยชนทเกดขนสงผลตอผรบการประเมน 10.1 เขาใจขอบเขต เปาหมายของงานและความตองการทองคกรคาดหวง 10.2 ไดรบรถงสถานการณเปลยนแปลง ปญหาและอปสรรคขององคการภารกจท องคกร

จะท าในปจจบนและตองการทจะท าตอไปในอนาคต 10.3 ไดรบรถงปญหาหรออปสรรคทเกดขนในการท างานรวมกบครและมสวนรวมกบผ

บรการโรงเรยนในการพจารณาแกไขปญหาทเกดขน 10.4 มโอกาสรจดแขง จดออนของตน เพอสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพมาก

ยงขน 10.5 รจกวางแผนล าดบความส าคญกอน – หลงของงาน รบรเทคนควธการท างานให

ประสบความส าเรจตามเปาหมายและระยะเวลาทองคกรก าหนด 10.6 สรางขวญ ก าลงใจ ท าใหไมรสกวาตนเองท างานเพยงผเดยว 10.7 เปนแรงจงใจ กระตนใหครผเขารบการฝกปรบปรงตนเอง สนใจเรยนรสงใหม ๆ

เสมอ 10.8 สงเสรมใหผเขารบการฝกมคณคา ( Value) และเหนคณคา ในการท างานมากขน

เนองจากสอนงานทถกตองตามความตองการของครผเขารบการฝก ชวยตอบสนองใหผเขารบการฝกท างานไดบรรลเปาหมายของตนเอง

การสอนงานหรอชแนะ ( Coaching) เปนเทคนคทผเขารบการฝก/ศกษานเทศก ซงคนเคยกนในฐานะเพอนรวมงาน รวมกลมกนเพอท ากจกรรมทงคลนก การสงเกตการสอน การวจยแบบเครอขายรวมกน มความปรารถนาดตอกนในการทกลาจะยอมหรอพอใจทจะสอนหรอชแนะหรอยอมรบการ




ชแนะ ผถกสอนพอใจทจะรบดวยวธการอยางกลยาณมตร การเปนพเลยงเปนวธการทผมประสบการณใหความชวยเหลอผมประสบการณนอยกวา (หรอพดแลนอง : พเลยง) ทงเรองงานวชาชพไปสเปาหมายทไดวางไวรวมกน เทคนคดงกลาวเปนเทคนคทอยในกลมงานการนเทศการศกษาของศกษานเทศก เพราะการนเทศเปนการด าเนนงานโดยผมประสบการณ มความรมความสามารถในการทจะใชกระบวนการ/วธการ/ เทคนคตาง ๆ ในการใหความชวยเหลออ านวยการ สงเสรมสนบสนน ก ากบดแล ชแนะใหค าปรกษา คลคลายปญหา อบรม ฝกฝนและ/หรอรวมปฏบตกจกรรมเพอผเขารบการฝกสามารถพฒนาความรความสามารถไดตามเปาหมายและบรรลตวชวด





เรอง “เทคนคการนเทศแบบสงเกตการสอน(Classroom Observation)” โครงการยกระดบคณภาพผเขารบการฝกทงระบบ ภายใตปฏบตการไทยเขมแขง

(Upgrading Teacher Qualification Through the Whole System: UTQ)

FAQ: 1. เทคนคในการนเทศแบบสงเกตการสอนมกระบวนการอยางไร 2. องคประกอบทส าคญของการสงเกตการสอนมอะไรบางทศกษานเทศกจ าเปนจะตองตระหนกมากทสด

3. ท าไมจงสงเกตการสอน

การสะทอนภาพการเรยนการสอนทเกดขนในชนเรยนจรงไดชดเจน และเปนปจจบน โดยอาศยขอมลทเชอถอได หลงจากเสรจสนการปฏบตการสอน นนมหลายวธ ซงวธการสงเกตการเรยนการสอนเปนวธหนงในหลากหลายวธดงกลาว การสงเกตการเรยนการสอนชวยใหผเขารบการฝกทงผทมประสบการณและไมมประสบการณดานการสอนไดพบแนวในการปรบปรงและพฒนาดานการเรยนการสอนอยางตอเนองสหนทางการสอนมออาชพ อกทงยงเปนกจกรรมทส าคญและจ าเปนอยางยงส าหรบผเขารบการฝก และเปนเครองมอทใชในการเรยนรอนทรงพลงของผเขารบการฝก เครองมอน

ผงมโนทศนเทคนคการนเทศ แบบการสงเกตการสอนในชนเรยน (Classroom Observation)

Classroom

Observation ผสงเกต-ผถกสงเกต

การท างานรวมกน มงปรบพฤตกรรมการสอน การเปนกลยาณมตร ประสทธภาพการท างานและความพง

พอใจ ความพงพอใจ

ผลลพธ

Pre-Observation

conference ก าหนดขอตกลง ท าความเขาใจวตถประสงคและสง

ทตองการสงเกต

The Observation ครท าการสอน ผนเทศสงเกต เกบขอมลดวยเครองมอท

เตรยมไว

Post -Observation

ครบรรยายความรสก เสนอขอมลสะทอนผล อภปรายจดด

จดพฒนา

แผนการสอน วน เวลา สอน สอ ผเรยน

เครองมอบนทกขอมล/แบบสงเกตการสอน




สามารถใชสงเกตและส ารวจลกษณะการเรยนการสอนไดในหลากหลายประเดน ขนอยกบวาผเขารบการฝกผสอนตองการสงเกตและส ารวจเพอแกปญหาและปรบปรงประสทธภาพการเรยนการสอนเรองใด อยางไรกตามการสงเกตการเรยนจะไมไดมงประเดนในเรองการประเมนหรอการตดสนการสอนของผเขารบการฝกผสอน แตเปนการท างานรวมกนอยางมขนตอนทเชอถอไดระหวางผเขารบการฝกผสอน (ทถกสงเกต) กบผสงเกต (อาจเปนไดทง ศกษานเทศก ผเขารบการฝกผเชยวชาญ เพอนผเขารบการฝก เปนตน) นนหมายความวา ผเขารบการฝกผสอนทเปนผถกสงเกตจะไมมความรสกวาตนเองถกประเมน แตเปนการท างานรวมกนเพอสะทอนภาพการจดการเรยนการสอนของผสอนไดชดเจน ท าใหผสอนทถกสงเกตมองเหนจดดและจดดอยของการจดการเรยนการสอนทผานมาแลวสามารถน าจดดอยมารวมกนอภปรายเพอใหไดมาซงแนวทางทเหมาะสมทดกวา มาใชปรบปรงพฒนาอาชพงานสอนของตน อนกอใหเกดประโยชนสงสดแกตวผเขารบการฝกและนกเรยน และยงเปนการตอบสนองพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทตองการใหผเขารบการฝกพฒนาการจดการเรยนการสอนของตนเองอยตลอดเวลา เนอหาและความร ความเขาใจทน าเสนอประกอบดวย ความหมายของการสงเกตการเรยนการสอน จดประสงคในการสงเกตการเรยนการสอน ขนตอนการสงเกตการเรยนการสอน วธการสงเกตการเรยนการสอน ขอแนะน าทผสงเกตทมมาตรฐานควรปฏบต คณสมบตพนฐานในการท างานรวมกน และตวอยางเครองมอทใชในการสงเกตการเรยนการสอน ตามล าดบดงตอไปน ความหมายของการสงเกตการเรยนการสอน คอ กระบวนการท างานรวมกนระหวางผสงเกตกบผเขารบการฝกผถกสงเกตในการส ารวจและวเคราะหสภาพการจดการเรยนการสอน พฤตกรรมของผเขารบการฝกและนกเรยน ประสทธภาพของบทเรยน การปฏสมพนธกนในรปแบบตาง ๆ เปนตน ซงมความส าคญในการพฒนาคณภาพการสอนและสงเสรมความเชยวชาญดานการสอนของผเขารบการฝกสมออาชพเปนเทคนคการนเทศ การเรยนรทส าคญ ซงศกษานเทศกกใชในการชวยสงเสรมและพฒนาผเขารบการฝกอาจกลาวไดวา เทคนคการนเทศทกแบบมกจบลงดวยการสงเกตการสอนหรอมกจกรรมการสงเกตการสอนเกอบทกครง




จดประสงคของการสงเกตการเรยนการสอน การสงเกตการเรยนการสอนมจดประสงคทผสงเกตทมมาตรฐานควรปฏบต กลาวโดยสรป 4 ขอ ดงน 1. เพอสงเกตการเรยนการสอนและสงทเกดขนในชนเรยนตามลกษณะทก าหนดไว เชน เทคนคหรอวธการสอนของผเขารบการฝก การจดการผเขารบการฝก ประโยชนของสอและอปกรณ และอน ๆ เปนตน 2. เพอท าความเขาใจลกษณะการจดการเรยนการสอนในประเดนตาง ๆ ทผสอนสนใจและมการอภปรายรวมกนเพอหาทางปรบปรงพฒนา เชน การปรบปรงวธการสอน การปรบปรงพฤตกรรมการจดบรรยาย การปรบปรงกระบวนการสอนสอ การใชกจกรรม เครองมอหรอค าถาม หรอค าสง เปนตน 3. เพอใหสามารถวเคราะหความแตกตางของลกษณะการสอนทมประสทธภาพ 4. เพอก าหนดวธการหรอเทคนคทสามารถน ามาปรบใชในหองเรยนครงใหมได ขนตอนการสงเกตการเรยนการสอน การสงเกตการเรยนการสอนตองม ขนตอนชดเจน และ ขอมล ทไดจากการสงเกตตอง เชอถอไดเปนเทคนคของวชาชพ ศกษานเทศกทส าคญยง ซงตองวางแผนและก าหนดเครองมอบนทก บรรยากาศการเรยนการสอนโดยสรป ม 3 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนกอนการสงเกต (Pre-observation orientation session) คอ การททง 2 ฝาย (ผเขารบการฝกผถกสงเกตและศกษานเทศก ผสงเกต) ประชมอภปรายและเหนดวยในขอตกลงทก าหนดไว ท าความเขาใจเรอง จดประสงคของการสงเกตการณเรยนการสอน สงทตองการสงเกตหรอลกษณะในการจดการเรยนการสอน เทคนคหรอวธการสอนของผเขารบการฝก ธรรมชาตของวชา นกเรยน หองเรยน เปนตน รวมถงการท าความเขาใจหรอคลคลายขอสงสยในเรองตาง ๆ ทอาจเกดขนในขนการสงเกต ยงทงสองฝายสามารถท าความเขาใจในประเดนตาง ๆ อยางละเอยดเทาไร ยงท าใหปญหาทอาจจะเกดในขนการสงเกตการเรยนการสอนลดนอยลงดวย ทงยงสงเสรมบรรยากาศการสงเกตการเรยนการสอนใหเปนไปอยางเขาใจและราบรน ทงนรวมทงอธบายแบบสงเกตและประเดนสงเกต ผลการสงเกตเทยบกบแผนการจดการเรยนรของผเขารบการฝกผสอน ขนท 2 ขนการสงเกต (The observation) คอ การทผเขารบการฝกผถกสงเกตอธบายจดประสงคการสงเกตการเรยนการสอนใหแกผเขารบการฝกเชญผสงเกตนงประจ าทตามทก าหนดและตกลงไว จากนนผเขารบการฝกผ สงเกตปฏบตการสอนในชนเรยนตามปกต ขณะทผสงเกตปฏบตการสงเกตโดยบนทกและเกบรวบรวม




ขอมลลงในเครองมอ (เชน แบบสงเกตลกษณะการเรยนการสอนในประเดนตาง ๆ แบบนทกรายการสอน เปนตน ) ซงผสงเกตตองปฏบตตามขอตกลงในทประชมกนอยางเครงครด อกทงยงแสดงถงความเคารพและซอสตยตอสงทไดตกลงไวในทประชมอยางกลยาณมตรนเทศอยางแทจรง ขนท 3 ขนหลงการสงเกต (Post-observation) คอ การททงศกษานเทศกผสงเกตและผเขารบการฝกผถกสงเกตอภปราย ปรกษาหารอรวมกน โดยใชขอมลทบนทกไวในเครองมอมาประกอบการอภปราย โดยทงสองฝายอาจเปนผเปดประเดน ควรตระหนกและระลกถงจดประสงคในการสงเกต อกทงผถกสงเกตยงตองเตรยมบรรยายแสดงความรสกทดตอจดเดนในเหตการณของการจดการเรยนการสอนทเปนไปอยางราบรนทผานมา และระบจดดอยของการปฏบตการเรยนการสอนในชนเรยน แลวน าจดดอยทยงเปนปญหามาคดหาวธปรบปรงแกไขเปลยนแปลงอยางเหมาะสม เพอน าวธการหรอการเปลยนแปลงทไดมาใชพฒนาเรยนการสอนครงตอไป นอกจากนบรรยากาศในการประชมอภปรายจะไมใชการประเมนหรอตดสนการจดการเรยนการสอนของผเขารบการฝกผถกสงเกต แตจะเปนการสรางความเชอใจ เคารพซงกนและกน และปรารถนาดตอกน โดยมวธการคอ ศกษานเทศกผสงเกตควรกลาวแตสงทสรางสรรค (จดดของกจกรรมการเรยนการสอน) ของผเขารบการฝกผสอน จากนนกระตนใหผเขารบการฝกผสงเกตใชความคดเพอส ารวจดวาในการจดการเรยนการสอนสวนใดของตนเองทยงไมพอใจหรอยงมปญหา และมความตองการทจะแกไขหรอพฒนาประเดนปญหานน ๆ ใหดขน แลวน าเสนอความคดเหนนนออกมา เพอใหผสงเกตไดรบทราบแลวพยายามคนหาแนวทางทจะกระตนใหผถกสงเกตไดใชความคดพจารณาไตรตรองความคดนนใหไดขอสรปและขอปฏบตทมคณภาพสงทสดทจะใชในการจดการเรยนการสอนครงตอไป วธการสงเกต วธการสงเกตการเรยนการสอน ประกอบดวยวธ 2 วธ เปนดงน วธท 1 เรยกวา “Unstructured approach” มลกษณะคอ ผสงเกตการเรยนการสอนสงเกตและบนทกรายละเอยดลกษณะของการจดการเรยนการสอน ตงแตเรมตนจนจบการสงเกต หลงจากนนทง 2 ฝาย (ฝายผสงเกตซงอาจมหลายคนศกษานเทศก ผบรหารโรงเรยน และฝายผถกสงเกตคอผสอน) ประชม อภปรายตามขอมลทบนทกไว ซงประกอบดวยทงขอด ขอควรระวงและวธการหลกเลยง ดงน วธนม ขอด คอ ทง 2 ฝาย สามารถอภปรายประเดนการจดการเรยนการสอนทหลากหลายและมความยดหยน




วธนม ขอควรระวง คอ ผลการอภปรายอาจไมนาเชอถอ และผถกสงเกตอาจมความรสกไมด มอคตตอผสงเกต เนองจากวาผสงเกตอาจพดถงจดไมดมากเกนความจรง โดยอาศยขอมลทมเพยงแหลงเดยว วธการ หลกเลยง ความรสกไมดและยงไดขอมลทนาเชอถอ คอ การใชวธการสงเกตแบบ Triangulation technique มลกษณะเปนการบนทกขอมลทสงเกตไดจากการจดการเรยนการสอนมาจาก 3 แหลง ไดแก ขอมลทไดมาจากผสงเกตทเปนผเชยวชาญ (ศกษานเทศกผเขารบการฝกผมประสบการณและเชอถอได) เพอนผเขารบการฝก หรอวดทศน (ซงเปนอปกรณทเชอถอได แตมขอเสยตรงทเกบรายละเอยดไดเฉพาะสวนของกจกรรมการเรยนการสอนทเกดขนในชนเรยนเทานน) เพอเปนการยนยนขอมลการสงเกตใหนาเชอถอ และไมมอคต ทงยงเปนการสรางความสบายใจแกทง 2 ฝาย อนสงเสรมบรรยากาศทดในการท างานรวมกน วธท 2 เรยกวา “Structured approach” มลกษณะคอ ในการสงเกตการสอนหนงครงเจาะจงเพยงหนงประเดนหรอหนงลกษณะของการจดการเรยนการสอนเทานน ใชเครองมอทสงเกตเปนแบบฟอรมการสงเกตแตละประเภทมค าสงชแจงและค าถามชดเจน ก าหนดไวในฟอรมผสงเกตตองปฏบตตามอยางเครงครด ซงมลกษณะการสงเกตยอย 2 ลกษณะ ดงน ลกษณะแรก เรยกวา “System-based” คอ การทผสงเกตใชเครองมอทเปนแบบฟอรมทเปนของสถาบนตาง ๆ ทมชอเสยงและเปนทยอมรบอยางเปนสากล โดยผานการรบรองจากผเชยวชาญ ชวยใหกจกรรมการสงเกตมความสะดวกสบาย แตมขอเสยคอ เครองมออาจไมเหมาะสมกบธรรมชาตการจดการเรยนการสอนของผเขารบการฝกผสอนทมลกษณะแตกตางกน จงอาจท าใหไมนาสนใจและไมกอใหเกดประโยชนสงสด ลกษณะท 2 เรยกวา “Ad hoc” คอ การทผสงเกตและผถกสงเกตท าขอตกลงรวมกนทจะน าเครองมอตาง ๆ ทมมาตรฐานมาปรบปรงใหเหมาะสมกบจดประสงคหรอลกษณะการจดการเรยนการสอนและธรรมชาตการจดการเรยนของผเขารบการฝกผถกสงเกต เพอใหไดรบประโยชนสงสด (สรบบผา อทารชาต,2007, “Classroom Observation Techniques” (Online) available: www.usc.educ/programs/cet/resources/observation.march,13,2009) ขอแนะน าทผสงเกตทมมาตรฐานควรปฏบต 1. ควรก าหนดเพยงหนงประเดน หรอหนงลกษณะการจดการเรยนการสอนตอการสงเกต 1 ครง เชน สงเกตการณใชค าถามของผเขารบการฝก การปฏสมพนธระหวางนกศกษา เปนตน 2. ท าหนาทเปนผสงเกตเทานนจะไมมสวนรวมในการสอนแตอยางใด 3. บนทกขอมลทเปนจรงในฟอรมการสงเกตเทานน 4. อภปรายแลกเปลยนขอมลรวมกบผถกสงเกต เพอใหไดขอมลยอนกลบทสะทอนภาพการจดการเรยนการสอน ฝายผถกสงเกตอาจเปนฝายเรมกอนหรอหลงกได ทงนประเดนส าคญอย




ทวาฝายผสงเกตควรใชค าพดทใชวธการสะทอนภาพการจดการเรยนการสอนของผถกสงเกตเหมอนกระจกเงา ใหผสงเกตเหนภาพเหตการณในขณะสอนไดอยางชดเจน วาตนเองไดท าอะไรในชนเรยนบางนบตงแตเรมตนจนสนสดการสงเกต และผสงเกตควรดงจดทเกดขนในชนเรยนมากลาวเทานน แลวกระตนใหผถกสงเกตคดหาวธแกไขปญหาในจดทยงเปนปญหาหรอไมพอใจในการจดการเรยนการสอนในชนเรยนของตนเอง และผสงเกตไมควรแนะน าวธการทควรจะเปนตามความคดเหนของตนเอง

ทงยงเปนการฝกใหผเขารบการฝกผถกสงเกตไดใชความคดทบทวน คนหาวธการทเหมาะสมตามสภาพชนเรยนทตนเองเขาใจทสด เพอใหพบแนวทางการแกปญหาทดทสดดวยตนเอง วธการนไมท าลายความรสกผถกสงเกต และไมเกดความรสกอคตตอผสงเกต ซงเปนการท างานรวมกนภายใตบรรยากาศทสงเสรมการพฒนาการเรยนการสอนอนกอประโยชนสงสดตอนกศกษาตอไป คณสมบตพนฐานของผรวมงาน นอกจากนแลวในการท างานรวมกนเพออภปรายขอมลยอนกลบสะทอนภาพขอมลทไดจากการสงเกต ทสงเสรมบรรยากาศอยางสรางสรรคไววางใจกน ทกอใหเกดการพฒนาอาชพผเขารบการฝกตอเนองอยางไมหยดย ง ผทท างานรวมกนควรม คณสมบตพนฐาน 3 ประการ ไดแก ประการท 1 ความเคารพซงกนและกน (Respect) หมายความวา ผสงเกตตองมความเขาใจยอมรบและใหเกยรตผถกสงเกตทงทางดานความคดและทาทางทแสดงออก โดยยอมรบความแตกตางในลกษณะเฉพาะสวนบคคล ปราศจากการประเมน การตดสน และการมอคต ประการท 2 ความเหนอกเหนใจ (Empathy) หมายความวา ผสงเกตยอมรบฟงทกสงทกอยางในขอบเขตหรอประเดนของการแสดงความคดเหน ตองมความเขาใจในความรสกของผถกสงเกตทก าลงประสบปญหาในอาชพการสอนและมความพยายามทจะหาแนวทางแกไขใหเหมาะสมทสด ดงนนผ สงเกตควรปฏบตตวใหอกฝายรสกผอนคลาย สบายใจมากกวาการคาดหวงหรอคาดคนในสงทควรจะเกดขนหรอถกตองทสดในการหาหนทางแกปญหาการจดการเรยนการสอนในขณะอภปราย ประการสดทาย ความซอสตย ( Honesty) หมายความวา ผสงเกตแสดงความเคารพและความเหนอกเหนใจผถกสงเกตดวยความจรงใจอยางแทจรงไรสงเคลอบแคลงสงสยในความจรงใจน ท าใหผถกสงเกตนบถอ ศรทธาผสงเกต และมความสขในการท างานรวมกน ซงตรงกนขามกบความไมซอสตย ทเปนเพยงพฤตกรรมการเสแสรงวาเคารพและเหนอกเหนใจ อนเปนสาเหตหลก และส าคญอนยงใหญตอการบนทอนและท าลายความสมพนธทดและความสามคคระหวางเพอนรวมงานในการท างานรวมกนเพอพฒนาวชาอาชพผเขารบการฝกรวมกน และประเทศชาตตอไป




ใบความร แบบหรอเครองมอสงเกตการสอน

เครองมอในการสงเกตการสอนเปนหวใจส าคญในการสงเกตการสอน เพราะจะเปนสงทท าใหเปาหมายในการสงเกตการสอน ด าเนนไปตามจดมงหมายของการสงเกตการสอน เครองมอดงกลาวควรสรางขนดวยความรวมมอระหวางผเขารบการฝกผสอนและผนเทศการสอน การใชเครองมอสงเกตการสอน เครองมอทใชในการสงเกตการสอนและวธการตาง ๆ ดงน 1. ใชแบบฟอรมทผเขารบการฝกและผนเทศสรางขนมา ใชแบบฟอรมประเมนพฤตกรรมการสอนทไดสรางขนระหวางผเขารบการฝกและผนเทศ ทไดจกเตรยมเอาไวลวงหนา มความสอดคลองและเหมาะสมกบบทเรยนทควรจะสอน โดยผนเทศใชแบบฟอรมนเปนเครองมอในการสงเกตพฤตกรรมการสอนของผเขารบการฝก 2. ใชแบบฟอรมมาตรฐาน ใหแบบฟอรมประเมนพฤตกรรมการสอนทเปนแบบมาตรฐาน ทไดสรางขนจากผลงานของการวจยทไดท าการทดสอบแลววาแมนย าและเทยงตรงด 3. ใชวธการจดบนทก ใชวธการจดบนทกพฤตกรรมการเรยนการสอนและสภาวการณทกสงทกอยางทเกดขนในขณะทผเขารบการฝกสอนในชนเรยน ตองพยายามรวบรวมขอมลตาง ๆ ทไดเกดขนจรงเปรยบเสมอนกระจกทสะทอนใหเหนภาพของการเรยนการสอน 4. การใชเครองบนทกภาพ ผนเทศและผเขารบการฝกอาจจะตกลงกนใชเครองบนทกเสยง ( Audio tape) หรอเครองบนทกภาพ (Video tape) ชวยในการบนทกพฤตกรรมการเรยนการสอน 5. การใชผสงเกตการสอนเปนกลม อาจใชผสงเกตการสอนหลาย ๆ คนโดยการสงเกตการสอนแตละคนท าหนาทสงเกตการสอนทแตกตางกนไป โดยรบผดชอบสงเกตการสอนทเฉพาะเจาะจง ตามทไดรบมอบหมาย (นพนธ ไทยพานช 2535)




ตวอยางเครองมอและพฤตกรรมการสอนทใชสงเกตการเรยนการสอน มดงน 1. รปแบบการเขยนกระดานด าของผเขารบการฝก (Blackboard organization) 2. การเคลอนทของผเขารบการฝก (Teacher movement) 3. แบบบนทกรายการสงเกตการสอน (Teaching observation checklist) 4. อน ๆ เชน

การใชค าพดของผเขารบการฝก (Teacher Talk) ไดแก การใชค าถามของผเขารบการฝก (Teacher questions) การโตตอบของผเขารบการฝกตอค าถามของผเขารบการฝก (Teacher responses to learner questions)

1. การใชค าสงของผเขารบการฝก (Teacher directions) การใหก าลงใจค าชนชมหรอใหรางวลของผเขารบการฝก (Teacher encouragement, praise or reward)

2. การวพากษวจารณพฤตกรรมผเขารบการฝกของผเขารบการฝก (Teacher criticism of learner behavior)

3. การควบคมพฤตกรรมผเขารบการฝกของผเขารบการฝก (Teacher control of learner behavior)

4. การใชค าพดของผเขารบการฝก (Learner Talk) ไดแก 5. การตอบค าถามของผเขารบการฝกเมอโตตอบผเขารบการฝก (Learner

responses to teacher questions) 6. การใชค าถามของผเขารบการฝก (Learner questions) 7. ขอความของผเขารบการฝกทเปนผเรมกลาว (Learner initiated

statements) 8. รปแบบการพด-คยของผเขารบการฝกโดยทวไป (การพดชวงเวลาการ

ท างานเดยว การพดชวงเวลา การท างานหลก อน ๆ) {General learner talk patterns (talk during individual work period, talk during Assignment time, etc.)}




ตวอยางแบบฟอรมการสงเกตและแบบบนทกรายการสงเกตการสอน Classroom observation1

Blackboard organization สงเกตเทคนคและลลาการใชกระดานด าของผเขารบการฝก Copy everything the teacher wrote, drew or put on the blackboard in the box below. (ลอกทกอยางทผสอนเขยน วาด หรอ จดวางบนกระดานด าลงในกรอบสเหลยมขางลางตอไปน)

Classroom observation2 Teacher movement

สงเกตลลาการเคลอนไหวของผเขารบการฝกขณะสอน 1. Draw in the box below the teacher and the student seating in the classroom. (วาดภาพทนงของผเขารบการฝกและนกเรยนในหองเรยนลงในกรอบสเหลยม) 2. Put a circle ( ) to indicate each student’s presence at his/her seat. (ท าเครองหมายวงกลมทโตะเพอบงชวานกเรยนแตละคนนงอยทโตะของตนเอง) 3. Draw lines to show teacher’s movement during the lesson. (ลากเสนเพอแสดงการเคลอนทของผเขารบการฝกในขณะด าเนนการเรยนการสอน)

Blackboard (กระดานด า)




หมายเหต สามารถใชกระดาษตามความเหมาะสมกบปรมาณขอมลทผเขารบการฝกผสอนบนทกไวบนกระดานด า พรอมทงบนทกเวลาในแตละชวงของการท ากจกรรมของผเขารบการฝกแนบดวย Classroom observation 3

Teaching observation checklist (Checklist use is optional and for discussion.) (การใชแบบบนทกรายการถอเปนทางเลอกหนงและใชส าหรบประกอบการอภปราย) 1. Class Structure (รปแบบการเรยน) Could Improve

(ควรปรบปรง)

Acceptable (ด)

Excellent (เยยม)

Not Observed (สงเกตไมได)

a. Reviews previous day’s course content. (ทบทวนเนอหาเกา)

b. Gives overview of day’s course content. (บรรยายเนอหาทงหมดแบบ คราว ๆ)

c. Summarizes course content covered. (สรปเนอหาทงหมด)

d. Directs student preparation for next class.(ใหนกเรยนเตรยมตวศกษาเนอหาครงตอไป)

Comments : (ขอคดเหน) ......................................................................................................................... Student reaction (ปฏกรยาของนกเรยนทแสดงออก) a) ………………………………………………………………………………………………….. b) ………………………………………………………………………………………………….. c) ………………………………………………………………………………………………….. d) …………………………………………………………………………………………………..




2. Method (วธการ)

Could Improve

Acceptable Excellent Not Observed

a. Provides well-designed materials. (เตรยมสออยางดให)

b. Employs non-lecture learning activities. (จดกจกรรมการเรยนรทไมใชการบรรยาย) (i.e. small group discussion, student-led activities)(เชน การอภปรายกลมยอย กจกรรมทนกศกษาลงมอปฏบตจรง)

c. Invite class discussion. (ใหมการอภปรายทงชน) d. Employ class other tools/instructional aids. (ใชเครองมออน ๆ ในชนเรยน/สอการเรยนการสอน) (i.e. technology, computer, video, overheads)(เชน เทคโนโลย คอมพวเตอร วดโอ เครองฉายภาพขามศรษะ)

e. Delivers well-planned lecture. (บรรยายเนอหาทวางแผนไวอยางด)

Comments : ......................................................................................................................... Student reaction (ปฏกรยาของนกเรยนทแสดงออก) a) ………………………………………………………………………………………………….. b) ………………………………………………………………………………………………….. c)…………………………………………………………..……………………………………….. d) ………………………………………………………………………………………………….. e) …………………………………………………………………………………………………..




3. Teacher-Student Interaction (การปฏสมพนธระหวางผเขารบการฝกกบนกเรยน)

Could Improve

Acceptable Excellent Not Observed

a. Solicit student input. (สอบถามขอมลทผเขารบการฝกสนใจ)

b. Involves a variety of student (ใหเดกทมความสามารถตางกนมสวนรวมในการเรยน)

c. Demonstrate awareness of individual student learning needs. (กอใหเกดความตระหนกตอความตองการดานการเรยนรเฉพาะบคคล)

Comments : ......................................................................................................................... Student reaction (ปฏกรยาของนกเรยนทแสดงออก) a) ………………………………………………………………………………………………….. b)…………………………………………………………………………………………………... c) …………………………………………………………………………………………………..




4. Content (เนอหา)

Could Improve

Acceptable

Excellent

Not Observed

a. Appears knowledgeable. (กอใหเกดความร)

b. Appears well-organized. (มรปแบบการจดเนอหาทด)

c. Explains concepts clearly. (อธบายเนอหาไดชดเจน)

d. Relates concepts to students’ experiences (เชอมโยงเนอหาใหสอดคลองกบประสบการณของผเขารบการฝก)

e. Selects learning experiences appropriate to level of learning. (เลอกจดกจกรรามการเรยนรมความเหมาะสมกบระดบการเรยนรของผเขารบการฝก)

Comments : ......................................................................................................................... Student reaction (ปฏกรยาของนกเรยนทแสดงออก) a) ………………………………………………………………………………………………….. b) ………………………………………………………………………………………………….. c) ………………………………………………………………………………………………….. d) ………………………………………………………………………………………………….. e) …………………………………………………………………………………………………..




5. Other comments (note either effective or ineffective teaching practices observed): {ขอคดเหนอน ๆ (บนทกลกษณะการจดการเรยนการสอนทงทมประสทธภาพและไมมประสทธภาพทสามารถสงเกตได)} …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….

(โณทย อดมบญญานภาพ, 2552)




ตวอยาง 1 แบบนทกการสงเกตการสอนในชนเรยน

เรอง .................................................................. กลมสาระการเรยนร................................................. ชน......................................... จ านวนนกเรยน.................................. ผสอน....................................... โรงเรยน.............................................................................................................................................. ผสงเกตการสอน..................................................... วน เดอน ป.......................................................... วตถประสงค 1........................................................................................................................................................... 2........................................................................................................................................................... 3........................................................................................................................................................... ท รายการ ดมาก ด พอใช ปรบปรง 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

เนนการสอนนกเรยนเปนศนยกลาง สนองตอนกเรยนทงชน ใหความสนใจนกเรยนเปนรายบคคล สรางบรรยากาศ มอบหมายงานเหมาะสมกบนกเรยน การแสดงออกถงความรก ความเมตตา การเสรมแรง การยอมรบความคดเหนของนกเรยน การตงค าถาม

…........... …........... …........... …........... …........... …........... …........... …........... …...........

............

............

............

............

............

............

............

............

............

.............

.............

.............

.............

.............

.............

.............

.............

.............

................

................

................

................

................

................

................

................

................




ตวอยาง 2 แบบบนทกการสงเกตการสอนในชนเรยน

เรอง .................................................................. กลมสาระการเรยนร................................................. ชน......................................... จ านวนนกเรยน.................................. ผสอน....................................... โรงเรยน.............................................................................................................................................. ผสงเกตการสอน..................................................... วน เดอน ป.......................................................... วตถประสงค 1........................................................................................................................................................... 2........................................................................................................................................................... 3........................................................................................................................................................... ค าชแจง 1. ตารางตอไปนเปนแบบบนทกพฤตกรรมผเขารบการฝก พฤตกรรมนกเรยนและบรรยากาศในหองเรยนชวงเวลา 1 2 3 4 5 และ 6 เปนเวลาทสงเกตการสอนโดยก าหนดเวลาเปนชวงละ 10 นาท 2. ใหทานขดเครองหมาย ลงในชองพฤตกรรมแตละชวงเวลา

ท พฤตกรรมผเขารบการฝก ชวงเวลาสงเกต (ชวงละ 10 นาท)

หมายเหต 1. 2. 3. 4. 5. 6.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

10. 11. 12. 13.

บรรยาย สาธต/ทดลอง อภปราย อธบายโดยใชอปกรณ น ารองเพลง/เกม ถามเปนรายคน ถามทงชน ถามเดกบางคน/กลม สนใจค าถามของนกเรยน ไมสนใจค าถามของนกเรยน ด ลงโทษ ชมเชย ยกยอง ยมแยม

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........




14. 15. 16. 17.

เฉยเมย เครงเครยด ชวยเหลอนกเรยนบางคน/กลม ชวยเหลอนกเรยนทงหมด พดเสยงปานกลาง

........

........

........

........

........

........

........

........

.......

.......

....... ......

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

ท พฤตกรรมผเขารบการฝก ชวงเวลาสงเกต (ชวงละ 10 นาท)

หมายเหต 1. 2. 3. 4. 5. 6.

18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27.

พดเสยงดงมากคลายด พดเสยงคอย ยนต าแหนงเดยว เดนไปมาหนาชน ดแลเดกทงชน มองเฉพาะบางจด กวาดสายตาไปทงหอง ใหอานหนงสอพรอมกน ใหท ากจกรรมกลม ใหท ากจกรรมหนาชน

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

ท พฤตกรรมนกเรยน ชวงเวลาสงเกต (ชวงละ 10 นาท)

หมายเหต 1. 2. 3. 4. 5. 6.

1 2 3 4 5 6 7 8

เงยบ คยเสยงดง เลนหยอกลอกน ทะเลาะกน ยกมอ แขงกนตอบ ตอบพรอมกน ไมตอบ ตอบไมได ไมสนใจค าถามของผเขารบการฝก

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

.......

........

........

........

........

........

........

........ .......

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

........

การสงเกตการเรยนการสอนเปนหนงในเทคนคการนเทศการศกษาของศกษานเทศกมออาชพเปนวธการสงเสรมพฒนาการวธการสอนของผเขารบการฝกและเปนวธการสะทอนภาพการเรยนการสอน เพอใชเปนเครองมอในการพฒนาการเรยนการสอนของผเขารบการฝกสมออาชพ มจดประสงคใน




การสงเกต ขนตอนการสงเกต ผรวมงานกนตองมคณสมบตพนฐานเฉพาะ ปฏบตตามขนตอนและวธการทชดเจนอยางเครงครดและมมาตรฐาน เพอใหการสงเกตการเรยนการสอนเปนไปอยางราบรนและสรางสรรค รวมทงเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเพอน ามาวเคราะหกตองมมาตรฐาน สงผลใหไดขอมลทมความนาเชอถอ นนหมายความวา ขอมลทไดจากการสงเกตตองเปนทยอมรบอยางเปน “สากล” ไมใชความเชอถอไดและเปนทยอมรบนบถอเพยงเฉพาะกลมใดกลมหนง ซงขอมลอาจไดมาจากผสงเกตทเปนผเชยวชาญทนานบถอและเปนทยอมรบ เพอนผเขารบการฝกซงผเขารบการฝกผถกสงเกตตองรสกเคารพ เหนอกเหนใจ และซอสตยตอกน ผนเทศมความรความเขาใจในเนอหาการเรยนการสอนอยางด ผสงเกตหรอผเขารบการฝกอาจบนทกเสยงหรอวดทศนแตตองไมเปนการท าลายบรรยากาศการสอน

(โณทย อดมบญญานภาพ, 2552)





เรอง “เทคนคการนเทศแบบคลนก” (Clinical Supervision)


FAQ: 1. เทคนคการนเทศแบบคลนกมกระบวนการอยางไร 1. ทกลาววาเทคนคการนเทศใดๆ มกจะจบลงทหองเรยน(ท าหองเรยนเปนคลนก) ทานเหน

ดวยหรอไม เพราะเหตใด 2. การใหความส าคญกบผลงานของผเขารบการฝกควรพดอยางไร (ยกตวอยางสก 2 – 3

ประโยค) 3. การมของตดไมตดมอไปฝากผเขารบการฝกในการเยยมชนแบบสงเกตการณสอนควรเปน

สงใด ระบสก 1 – 2 รายการ




1. ทฤษฎเทคนคการนเทศแบบคลนก (Clinical Supervision)

หมายเหต : แบบสงเกตการสอนอาจใชแบบฟอรมจากเทคนคการนเทศแบบสงเกตการเรยนการสอนแทนและเพมเตม ทฤษฎการนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโกลดแฮมเมอร โกลดแฮมเมอร ได เสนอรปแบบ ( model) ซงประกอบดวย 5 ขนตอน ซงเปนล าดบทตอเนองของการนเทศ (sequence of supervision) ซงความตอเนองของการนเทศนเมอรวมกนเขาเรยกวา วฏจกรของการนเทศ (cycle of supervision) ดงน ขนตอนท 1 การประชมปรกษากอนการสงเกตการสอน ( pre-observation conference) ขนตอนท 2 การสงเกตการสอน ( observation) ขนตอนท 3 การวเคราะหขอมลและก าหนดวธการประชมนเทศ ( analysis and strategy) ขนตอนท 4 การประชมนเทศ ( supervision conference) ขนตอนท 5 การประชมวเคราะหพฤตกรรมการนเทศ ( post-conference analysis) กระบวนการของการนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโกลดแฮมเมอร จงประกอบดวย 5 ขนตอนทมความตอเนองกน ซงเรยกวา “ วฏจกรของการนเทศ” ซงเรมตนดวย การประชมปรกษากอนการสงเกตการณสอน เปนพนฐานของความเขาใจและตกลงรวมกนระหวางผเขารบการฝกและผนเทศเกยวกบการจดการเรยนการสอน การสงเกตการสอน ซงผนเทศจะด าเนนการสงเกตการสอนจรงของผ

ผงมโนทศนเทคนคการนเทศแบบคลนก (Clinical Supervision)

Clinical

Supervision ผนเทศ-ผรบการนเทศ

Sequence &

Cycle of Supervision

Pre-Observation conference

เหตผล จดมงหมาย จดเนน วธการ

Observation สงเกตการสอน บนทก

ปรากฏการณ

Analysis & Strategies วเคราะห ตความ ก าหนดวธการจะ

พดคยหรอเสนอผลอยางไร

Supervision

Conference ประชมหลงสงเกตการสอนให

ขอเสนอแนะ อภปรายผล

Post-Conference ประชม ทบทวน ชมเชย เสนอแนะ

เพอด าเนนตอไป

การท างานรวมกน มงปรบพฤตกรรมการสอน การเปนกลปยานมตร และประสทธภาพความพง

พอใจในการท างาน

ผลลพธ




เขารบการฝก การวเคราะหขอมลและก าหนดวธการประชม คอการรวบรวมขอมลพฤตกรรมการสอนใหเปนหมวดหมเปนระบบเพอน ามาวเคราะห และในขนตอนนผเขารบการฝกและผนเทศจะรวมกนคดและวางแผนขนตอนของการประชมนเทศดวย การประชมนเทศ เปนการใหขอมลปอนกลบเกยวกบพฤตกรรมการสอนของผเขารบการฝก และในขนสดทายคอ การประชมวเคราะหพฤตกรรมการนเทศ เปนการเปดโอกาสใหผเขารบการฝกและผนเทศไดปฏบตตงแตเรมตนใจขนตอนทหนง จนถงขนตอนทสเพอคนหาถงพฤตกรรมการนเทศทด และทบกพรองสมควรปรบปรงโดยทผเขารบการฝกมสวนรบผดชอบทจะใหขอมลปอนกลบ เกยวกบพฤตกรรมการนเทศ ทฤษฎเทคนคการนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโคแกน การนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโคแกน เปนวฏจกรของการนเทศ ซงประกอบดวย 8 ขนตอนดวยกน คอ ขนตอนท 1 การสรางความสมพนธระหวางผเขารบการฝกและผนเทศ ( establishing the teacher supervisor relationship) ขนตอนท 2 การวางแผนรวมกนกบผเขารบการฝก ( planning with the teacher) ขนตอนท 3 การวางแผนยทธวธในการสงเกตการสอน ( planning the strategy of observation) ขนตอนท 4 การสงเกตการสอน ( observing instruction) ขนตอนท 5 การวเคราะหกระบวนการเรยนการสอน ( analyzing the teaching-learning process) ขนตอนท 6 วางแผนยทธวธในการประชมนเทศ ( planning the strategy of the conference) ขนตอนท 7 การประชมนเทศ ( the conference) ขนตอนท 8 การวางแผนการสอนตอเนอง ( renewed planning) การนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโคแมน เปนรปแบบทละเอยด มขนตอนทคอนขางสลบซบซอน แตกมความเกยวของและสมพนธกนอยางตอเนองและเหมาะสม ทฤษฎเทคนคการนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโบยานและโคพแลนด การนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโบยานและโคพแลนด ใชชอวา “กระบวนกานเทศการสอน” (Insturctional supervision process) ซงประกอบดวย 4 ตอน และมอย 8 ขน ดงน ตอนท 1 การประชมกอนการสงเกตการสอน (Pre-observation Conference) ขนท 1 ค าจ ากดความพฤตกรรมทเกยวของหรอทเปนความกงวลหวงใยของผเขารบการฝก ขนท 2 ตดสนใจเลอกหาทจะไดมาซงการวดพฤตกรรมการสอน โดยวดจากพนฐานครงแรก (base rate) หรอโดยการวดพฤตกรรมการสอนโดยการตงมาตรการของระดบความสามารถในการสอนเอาไว (performance criterion)




ขนท 3 เลอกเครองมอหรอสรางเครองมอส าหรบใชในการสอนเอาไว ( performance criterion) ตอนท 2 การสงเกตการสอน ( Observation) ขนท 4 สงเกตพฤตกรรมการสอนทเฉพาะเจาะจง ตอนท 3 การวเคราะหการสอน (Analysis) ขนท 5 การวเคราะหผลทไดจากาการสงเกตการสอน ขนท 6 ชระบถงพฤตกรรมการสอนทตองการเกบรกษาเอาไว หรอพฤตกรรมการสอนทตองการใหเปลยนแปลง ตอนท 4 การประชมหลงการสงเกตการสอน ( Postobservation conference) ขนท 7 ใหขอมลปอนกลบจากผลของการวเคราะห ขนท 8 พจารณาเลอกยทธวธ ใน 8 ขนน เมอประกอบเขาดวยกนแลวเปนกระบวนการของการนเทศการสอน ทแตละขนในกรบวนการจะมความตอเนองกน เชนในขนท 1 ท 2 และท 3 จะตองจดท ากอนขนท 4 และขนท 4 จะตองจดท ากอนขนท 5 แลวท าตอเนองกนไปจนครบ 8 ขน ในแตละตอนแตละขนผเขารบการฝกและผนเทศจะท างานรวมกนไปในเกอบทกขน ในบางโอกาสผนเทศจะท างานตามล าพง (โดยเฉพาะในขนท 5 และขนท 6) ทฤษฎเทคนคการนเทศแบบคลนกตามรปแบบของแอคคสนและแกลล แอคคสนและแกลลไดเสนอรปแบบของการนเทศแบบคลนกไวอยากะทดรดและชดเจนโดยใหความคดเหนไววา วธการของการนเทศแบบคลนกนนหมายถงกระบวนการหรอกจกรรมทด าเนนการตามขนตอนการนเทศ ซงเรยนวา “วฏจกร” (Cycle) การนเทศแบบคลนกตามแนวคดของแอคคสนและแกลลไดเสนอไว 3 ระยะ หรอ 3 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การประชมปรกษาหารอกน ( planning conference) ขนตอนท 2 การสงเกตการสอน ( classroom observation) ขนตอนท 3 การประชมใหขอมลปอนกลบ ( feedback conference) ทฤษฎเทคนคการนเทศแบบคลนกตามรปแบบของเบลลอนและฮฟฟแมน เบลลอนและฮฟฟแมน ไดเสนอรปแบบขอบการนเทศการสอนไวในลกษณะทมสวนใกลเคยงกนกบรปแบบของการนเทศการสอนไวในลกษณะทมสวนใกลเคยงกนกบรปแบบตาง ๆ ทไดเสนอมา โดยมอย 4 ขนตอน (phase) ขนตอนท 1 การประชมปรกษากอนการสงเกตการสอน ( pre-observation conference) ขนตอนท 2 การสงเกตการสอน ( classroom observation)




ขนตอนท 3 การประชมปรกษาหลงการสงเกตการสอน ( post-observation conference) ขนตอนท 4 การวดผลและประเมนผลพฤตกรรมการสอน ( evaluation performance) เบลลอนและฮฟฟแมน ไดใหขอเสนอแนะไววา ความเชอและมศรทธาอนแรงกลาในการท างานของผนเทศนน เปนแรงจงใจทส าคญมาก ผนเทศควรมความเชอเกยวกบกระบวนการของการนเทศการสอน (Lawrence Shulman,1993.(Online) available : www.haworthpressing.com/store/product,march,10,2010) 2. Clinical Supervision : How and Why ? การนเทศแบบคลนกเปนโครงสราง (แบบวธท างาน) การท างานโดยตรงกบผเขารบการฝกผสอนซงรจกกนดและใชกนอยางแพรหลายมานาน โครงสรางนมกใชกบลกษณะงานทมความสมพนธตอเปนสายตรง เชน ผนเทศกบผรบการนเทศ ศกษานเทศก กบผเขารบการฝกผสอน ผเขารบการฝกทเลยงกบผเขารบการฝกฝกสอน ผเขารบการฝกผประสานงานกบผเขารบการฝกผฝกสอน ผเขารบการฝกตนแบบกบผเขารบการฝกฝกงาน และอน ๆ โดยสรปโครงสรางเทคนคการนเทศแบบคลนกอธบายงายๆ ได 5 ขนตอนตามล าดบตอไปน ขนท 1 การพดคยกบผเขารบการนเทศฝกกอนเขาสงเกตการสอน การพดคยกอนเขาสงเกตการสอนนน ผนเทศจะนงพดคยกบครเพอก าหนด (1) เหตผลและความมงหมายของการสงเกตการสอน (2) จดมงเนนในการสงเกต (3) วธการและแบบสงเกตทจะใช (4) เวลาทใชในการสงเกต (5) เวลาส าหรบการพดคยหลงจากการสงเกตขอก าหนดเหลานตองตกลงกนกอนการสงเกตการสอนจรง เพอใหทงผ นเทศและผเขารบการฝกผรบการนเทศเขาใจสงทจะเกดขน ความมงหมายของการสงเกตการสอนเปนตวก าหนดเกณฑในการพจารณาเลอกจดมงเนน วธการ และเวลาในการสงเกตการสอนทเหลอตอไป ขนท 2 การสงเกตการสอนในชนเรยน ขนตอไปคอการสงเกต ซงเปนชวงเวลาทตองด าเนนการใหลลวงตามขอตกลงทก าหนดไวในการพดคกอนการสงเกต ผสงเกตอาจใชการสงเกตแบบเดยวหรอหลายแบบผสมผสานกน และควรตะหนกถงความแตกตางระหวางการบรรยายความเหตการณ (description) กบการตความเหตการณ ( interpretations) นน ๆ การบรรยายความคอเหตการณจรงทเกดขนและมบนทกไวการตความคอความหมายทสรปไดจากเหตการณเหลานน ขนท 3 การวเคราะหและตความการสงเกตและการก าหนดวธการพดคย ขนการวเคราะหและตความการสงเกตกบก าหนดวธการสงเกตกสามารถกระท าไดแลว ผนเทศออกจากชนพรอมดวยบนทกการสงเกตแลวปลกตวไปอยในหองท างานหรอมมใดมมหนงเพอศกษาขอมลถงแมจะไมมเครองมอ แบบสอบถาม หรอแบบฟอรมปลายเปดใช ผนเทศกสามารถเขาใจไดจากขอมลจ านวนมากทมาจากการสงเกตนน (ศน. 1 เปนแบบฟอรมส าหรบเกบรวบรวมภาระงานนหรอแบบฟอรมสงเกตการสอนอน ๆ เพอบนทกผลแบบอนทไดอธบายและตกลงกบผเขารบการฝกผถกสงเกตการสอน)\




การตดสนใจครงสดทายทผนเทศตองท าในขนท 3 ตามโครงสรางการนเทศแบบคลนก คอ การเลอกวธการเขาพบผเขารบการฝกแบบมปฏสมพนธสวนตว ซงจะใชกบผเขารบการฝกใน

การพดคยหลกการสงเกตการสอน ผนเทศอาจใชวธแบบชน าดวยการเสนอขอมลการสงเกตและการตความขอความเหนจากผเขารบการฝก ก าหนดเปาหมาย และบอกผเขารบการฝกวาตองใชกจกรรมอะไรบาง (แบบไมสงการแตเสนอแนะ) หรอจดกจกรรมเผอเลอก (แบบแสนอแนะและใหขอมล) หรอผ นเทศรวมมอกบผเขารบการฝกผรบการนเทศ แลกเปลยนความคดเหนในการสงเกตการสอน แลวใหผ เขารบการฝกน าเนอความตความและท าขอตกลงเพอการพฒนาในอนาคตรวมกน หรอผนเทศอาจใชวธการแบบไมสงการ โดยอธบายผลการสงเกตการสอนและกระตนใหผเขารบการฝกวเคราะหตความ และวางแผนของตวเอง ผนะเทศบางคนจะใหขอมลเกยวกบการสงเกตการณสอนแกผเขารบการฝกกอน

(ฟอรม ศน. 1) ตารางท าการส าหรบวเคราะหและตความขอมล

จากการสงเกตการสอน

การวเคราะห : เขยนขอคนพบส าคญจากการสงเกตการสอน เขยนเฉพาะสงทน าไปใชไดโดยตรงจาก การสงเกตของเรา

1. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. 3. ................................................................................................................................................. 4. .................................................................................................................................................

การตความ : เขยนสงทเราเชอวาใชการไดและใชการไมไดจากขอคนพบส าคญ ๆ 1. ................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................. 3. ................................................................................................................................................. 4. .................................................................................................................................................

................................................ผสอน

................................................ผนเทศก

................................................ผสงเกต




พดคยหลงการสงเกต ซงจะชวยใหผเขารบการฝกไดทบทวนขอมลลวงหนา และน าเสนอการตความเบองตนของพวกเขาขนเองในการพดคยหลงการสงเกตการสอน ขนท 4 การพดคยหลงการสงเกตการสอน เมอไดแบบสงเกตการสอน แบบการวเคราะหและตความทสมบรณ และก าหนดวธการพบผเขารบการฝกโดยวธการแบบมปฏสมพนธสวนตวแลว ผนเทศกพรอมพบผเขารบการฝกในการพดคยหลงการสงเกต ซงจดขนเพออภปรายผลการวเคราะหการสงเกต และถาจ าเปนกอาจตองจดท าแผนเพอพฒนาการสอนดวย กจกรรมล าดบแรกทตองท าคอ เชญผเขารบการฝกเขาพบ เพอรบทราบขอสงเกตจากบนทกและสงทประทบใจจาการสงเกต เพอสะทอนใหผเขารบการฝกเหนวาผนเทศเหนอะไรบาง จากนนผนเทศกจะด าเนนการตามวธการทเลอกไว (แบบเสนอแนะและใหขอมล แบบรวมคดรวมท า หรอแบบไมสงการ) ความรบผดชอบในการพฒนาแผนอนาคตอาจขนอยกบผนเทศเอง หรอรวมกนระหวางผนเทศและผรบการนเทศ หรอเปนหนาทของผเขารบการนเทศ การพดคยจบลงดวยแผนเพอการพฒนาตอไป ศน.2 (แสดงใหเหนฟอรมดงกลาวและแบบฟอรมอนจากเทคนคการสงเกตการสอน) ขนท 5 การตชมขนตอนทง 4 ขนตอนทผานมา เปนชวงเวลาส าหรบทบทวนรปแบบและ

(ฟอรม ศน. 2) (แบบบนทกการประชมหลงสงเกตการสอน)

วน เดอน ป การประชมหลงการสงเกตการสอน : ………………………………………………… เวลา : .................................................................... ครผรบการนเทศ.................................................... ผนเทศแบบคลนก................................................. จดประสงคทตองด าเนนการ : ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. กจกรรมทตองด าเนนการเพอบรรลจดประสงค/ขอตกลง ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

วสดอปกณทตองใช ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................

วนและเวลาในการพดคยกอนการสงเกตครงตอไป

................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................




กระบวนการ ตงแตการพดคยกอนเขาสงเกตการสอนจนถงการพดคยหลงสงเกตวานาพอใจ

แลว หรอจ าเปนตองทบทวนกอนด าเนนการอกครงหนง อาจจดการตชมไวในชวงสดทายของการพดคยหลงการสงเกต หรอแยกพดคยในวนตอมา หรอโอกาสหนา โดยไมจ าเปนตองเปนทางการ แตอาจเปนการอภปรายพอสงเขปซงประกอบดวยค าถามดงน อะไรคอจดเดนและจดดอยในการด าเนนการ ควรเสนอแนะใหเปลยนแปลงอะไรบาง การตชมมคณคาทงทางดานสญลกษณและทางปฏบต แสดงใหเหนวาผนเทศมสวนในความพยายามพฒนาเชนเดยวกบผรบการนเทศ นอกจากนนขอคดเหนของผเขารบการฝกยงใหโอกาสผนเทศไดตดสนใจวากจกรรมใดบางทจะท าตอไป ทบทวน หรอเปลยนแปลงเพอจะไดท างานรวมกบผเขารบการฝกอกในอนาคต

บดนการนเทศไดด าเนนการมาครบทง 5 ขนแลว ครจะมแผนปฏบตการเพอการพฒนาตนเองชนชมจดเดนของตนเองเปนรปธรรม ผนเทศกตองเตรยมตวเพอทบทวนแผนส าหรบพดคยในการสงเกตการสอนครงตอไป และก าหนดจดมงเนนกบวธการสงเกตขนโดยมผลและตวชวดคอการบรรลผลตวชวดการสอนทปรารถณาใหนกเรยนในชนเรยนบรรลผลส าเรจ และมความสข ความเขาใจดตอความปรารถณาดของครใหมดวย

โณทย อดมบญญานภาพ 2510




UTQ online e-Training Course

ใบความรท 1.4 เรอง “เทคนคการนเทศแบบวจยชนเรยน”

( Classroom Action Research Network Team Supervision ) โครงการยกระดบคณภาพผเขารบการฝกทงระบบ ภายใตปฏบตการไทยเขมแขง


ผงมโนทศนเทคนคการนเทศแบบทมวจยในชนเรยน (Classroom Action Research Network Team)

ปฏบตการภาคสนามเกบรวบรวมขอมลศกษาวจยสงเกตการ

สอน

Study Groups Supervision - ทมวจย - ศกษานเทศก และคร

นกวจย - หวหนาคณะวจย

เครอขายการวจยระดบโรงเรยน

- หวหนากลม – ผรวมงาน

ขนท 2 ขนวางแผนและน าแผนปฏบต

รวมกน

ขนท 3 ขนไตรตรองและประเมนรวมกน

สนทนากลม

ประชมเตรยมการปฐมนเทศ

ประชมปฏบตการ

วเคราะหขอมลรายงานสะทอนผล

พฒนาตอยอดขยายผลเครอขายรวมกนปรบปรง

อกวงจรเผยแพร (KM/Best Practices)

การนเทศอยางมสวนรวม รวมปฏบตงาน รวมแกไขปญหาศกษานเทศกและครครบวงจร

เปาหมายการนเทศเชงปฏบตการครบวงจร - พฒนาศกยภาพ

คร นกวจย - แกไขปญหาชน

เรยนอยางเปนระบบ

- พฒนาสมรรถภาพการเรยนรของผเรยน

- สรางเสรมสมรรถภาพ

-

ขนท 1 - ขนระบปญหา - รวบรวมขอมล - ศกษาบรบท - เหตผลความ

ตองการ - รวมกน




การวจยเชงปฏบตในชนเรยนหรอกลมศกษาในโรงเรยนสามารถจดท าใหเหมาะสมกบความ

ตองการหรอเรองอนๆ ของโรงเรยนนอกจากการนเทศแบบคลนก แบบผชน าแบบทลยงรปแบบขงการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนหรอกลมศกษาเชนนอาจปรบจากรปแบบภายนอกหรอพฒนาภายในโรงเรยนกได โดยใชโรงเรยนเปนฐาน โดยผเขารบการฝกทกคนจากทกกลมสาระการเรยนรมสวนเขารวมในการศกษาตลอดศกษานเทศกจากเขตพนทฯ อาจเขาชนสอนแทนหรอเยยมชนเปนบางโอกาส เพอผเขารบการฝกทจะไดมโอกาสและบนทกผลคะแนนกนใน 1 คาบ นอกจากชวยผอนแรงผเขารบการฝกแลวยงแสดงใหเหนวาสนบสนนการแนะน าเตมท อกวธหนงทจะชวยใหผเขารบการฝกมเวลาวางมากขนคอการใชวดทศน การบรรยาย การสอนกลมใหญ เพอทผ เขารบการฝกคนเดยวจะสอนได 2 หอง การก าหนดเวลาเพอใหสามารถใชวธเพอนแนะเพอนศกษานเทศกแนะน าทมวจยไดนน ควรวางแผนลวงหนาโดยหวหนาฝายวชาการรวมกบผเขารบการฝก ท างานหนกมากนก อกหนงเรองคอการจดการกลมผเขารบการนเทศกเพราะการนเทศเปนกลมมงเนนความมมาตรฐาน ในวงการศกษาไมมกฎตายตวทสามารถน ามาใชไดทนท โดยปกตแลวผเขารบการฝกควรจบคกนเองเพอใหท างานไดสะดวก และไมจ าเปนตองมความสามารถและประสบการณเทากน อาจจดผ เขารบการฝกทมประสบการณเขาคกบผเขารบการฝกใหม ผเขารบการฝกทมความสามารถกบผเขารบการฝกระดบปานกลาง หรอผเขารบการฝกระดบปานกลางกบผเขารบการฝกทก าลงไตเตาเรยนร สมาชกในกลมควรมความเขาใจและสะดวกใจเบองตน จงไมควรจดผเขารบการฝกทมความคดเหมอนกนหรอตางกนมากเกนไปเขาคกน เปาหมายคอการจบคทมความแตกกนแตยงสามารถท างานรวมกนได ในหลายโรงเรยน ผเขารบการนเทศกบางคนเสนอชอผเขารบการนเทศกทจะท างานรวมกนไดตอผอ านวยความสะดวกหรอหวหนา ซงจะจดทมใหเหมาะสมกบความพงพอใจของทงสองฝาย วธการนจงใชไดผลดทสด วธการในอดมคตคอ ควรจบคผเขารบการฝกโดยยดหลกความสามารถดานพทธพสย (cognitive growth) เชน ผเขารบการฝกทมประสบการณสงเรองการจดการชนเรยนจบคกบผเขารบการฝกทมประสบการณในการประเมนผลนกเรยน ผเขารบการฝกวจยแตละคนควรมทกษะดานพทธพสย ในดานทอกฝายหนงขาด การสรางทมมการเลอกระหวางวธในอดมคตซงจบคโดยยดหลกพทธพสย หรอจบคแบบสะดวกโดยยดหลกความตองการความอนใจเมอเรมโปรแกรมใหม การจบคทเขาไดจะดทสดเมอเรมโปรแกรม และหลงจากผเขารบการฝกคนเคยกบวธเพอนแนะเพอนแลว ผอ านวยความสะดวกกจะจดทมใหมโดยจบคแบบพทธพสยเพมขน องคประกอบทส าคญอกอยางหนงของโปรแกรมเพอนแนะเพอนทมวจย คอ การสงเกตความกาวหนาของกลมอยางใกลชดหวหนากลมควรเปนวทยากรใหแกทมงานไดเชน ในการประชมเตรยมการ เมอตกลงกนแลววาจะสงเกตการณสอนของผเขารบการฝกตรงจดใดนวตกรรมการวจยมอะไรบกพรอง แตพอถงเวลาจรงอาจพลาด การสงเกตในบางจด โปรแกรมการฝกอบรมจะตอบปญหา




ดงกลาวได แตการปฐมนเทศไมสามารถครอบคลมความตองการทงหมดได ผน าในการวจยตองสงเกตความตองการของกลม ตอบ ปญหา จดหาแหลงคนควา และใหความชวยเหลอเมอจ าเปน ศกษานเทศกเขตพนทฯ รวมออกแบบและฝงตว ณ โรงเรยนเปาหมายเปนวนหรอสปดาห อยางไรกตาม ระบบการเฝาสงเกตอยางละเอยดการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมลไมใชสงจ าเปนผน าหรอผอ านวยความสะดวกอาจตรวจสอบกบกลมเพอนแนะเพอนวจยทก 2-3 สปดาห ในการประชมกลมสาระการเรยนรแตละครง ผน าอาจใหแตละกลมเขยนบนทกความกาวหนาของกลม ผ อ านวยความสะดวกหรอหวหนาควรแนใจวากระบวนการวจยปฏบตการของเราด าเนนไปอยางเปนระบบมขนตอนของเรา ตามเคาโครงการวจยปฏบตการและวธการหรอเครองมอเกบรวบรวมขอมลสงเกตการสอนเมอใชนวตกรรมการวจยซงจดไวเปนหมวดหมภายในหองสมดมปรมาณเพยงพอใหผ เขารบการฝกน าไปใชโดยมงเนนไปทการเรยนการสอนเปนสงแรก และปรบใหกบการเรยนการสอนในชนเรยนของผเขารบการฝกมการพฒนาคณภาพ การประชม การวางแผนปฏบตการวจยของกลมสาระการเรยนร หรอการก าหนดเวลาในแผนงานของกลม ตองแยกออกจากกนเพอท าสงตอไปนใหสมบรณ

1. ทบทวนเปาหมาย จดมงหมาย จดประสงค ทมรวมกน 2. ก าหนดหวขอวจยเพอศกษาเปาหมายการเรยนรของนกเรยน (โดยผานการอาน การ

วางแผนหลกสตรรวมกน การเขารวมสมมนาหรอการประชม ถายท าวดทศนสภาพชนเรยนของตนเองหรอชนเรยนผอน)

3. วางแผนปฏบตการในชนเรยนของตนเอง ก าหนดการเปลยนแปลง การสอน การประเมน และกจกรรมทปฏบตอยในปจจบน โดยค านงถงทรพยากรทตองใช หรอการชวยเหลอจากสมาชกของกลมศกษาอนๆ

4. รวบรวมขอมลการเรยนรทเปนปจจบน เพอตดสนวามความกาวหนาเพยงใด 5. จดท ารายงานความกาวหนาของแตละคน จากงานเดยวไปสงานกลมศกษา และทงโรงเรยน

เปนภาพรวม 6. การสนทนากลมวจย หรอผเชยวชาญ (Focus Group) เพอวเคราะห วพากษ ยนยน

ใครครวญ ผลการศกษา วธอนทจะสรางกลมศกษาใหเหมาะสมกบโรงเรยน คอ การใหผเขารบการฝกในกลมสาระการ

เรยนร ก าหนดเปาหมายการเรยนรตงแตตนปการศกษามาตรฐานหลกสตร มาตรฐานสาระการเรยนร ความคาดหวงรายป/มาตรฐานชวงชนปญหาส าคญทตองการแกไขหรอพฒนา ฯลฯ และจดกลมผมเปาหมายการเรยนรคลายคลงกนท างานรวมกน หลงจากนนก าหนดการเปลยนแปลง การปฏบตการวจย และกระบวนการไตรตรองทเปนแบบเดยวกน

ทง 2 กรณดงกลาว กลมศกษาตองมงเนนความสนใจไปในดานการปรบปรงสการเรยนรในชนเรยนของตนและตดตามผล (หรอขยายผล) การวจยอยางกวาง ๆ โดยมล าดบการด าเนนการดงตอไปน

1. ขนระบปญหารวบรวมขอมล




• อะไรคอเปาหมายการเรยนรสงสดสงแรกของนกเรยน • เรารไดอยางไรวาการแสดงออกของนกเรยนสมพนธกบเปาหมายทตงไวเพยงใด • เราใชอะไรเปนขอมลพนฐานเกยวกบการเรยนรของนกเรยนในขณะน เพอไป

เปรยบเทยบกบขอมลทไดในภายหลง(หมายรวมการก าหนดปญหา การก าหนดวตถประสงคการวจย

2. ขนวางแผนและน าแผนไปปฏบต • การเปลยนแปลงใดทเราตองการใหเกดขนในชนเรยน • เราอยากใหเพอนชวยอะไรบาง • วนเรมและวนครบก าหนดทจะไดเหนการเปลยนแปลงในการเรยนการสอน

3. ขนไตรตรองและการประเมน • หลงจากการปฏบตตามแผนไดระยะหนง ขอมลใดทจะรวบรวมเพอก าหนด

ความกาวหนาหรอความบกพรองและน าไปใชเปนวงจรวจยครงตอไป • เราจะปรบปรงกระบวนการท างานวจบคราวหนาอยางไร

ควรแยกระบประเดนปญหาออกจากการวางแผนและการน าไปใชกลมตองมความชดเจนเรองของการเรยนการสอนวาสงใดควรมากอน และตองเขาใจขอมลพนฐานกอนลงมอปฏบต ขอผดพลาดทเกดขนบอย ๆ ของกลมสาระการเรยนร คอ มกใชความรสกในการจดอนดบความส าคญ (อยางทเรยกวาใชหวใจในการประเมน “ใจฉนคดวาเราตองท าเรองเหลานใหดขน”) เพอใหประสทธภาพ ทมวจยเชงปฏบตการแตละทมตองมขอมลมาสนบสนนในจดทมงปรบปรงใหไดมาตรฐานและสมฤทธผล เชน การเขยน การอาน การแกโจทยปญหา คณตศาสตร วนยและมารยาท ทกษะการคดวเคราะห และอน ๆ จากนนผเขารบการฝกจงพฒนาแผนปฏบตการรวมทงหาทางชวยเพอน และรวบรวมขอมลเกยวกบสมรรถนะของนกเรยนซงเปนหลกฐานทแสดงใหเหนถงความกาวหนาอยางเปนรปธรรม

ตวอยางสน ๆ ตอไปนอาจมประโยชน ในโรงเรยนแหงหนง กลมวจยเชงปฏบตการรวมกนตามกลมของครทสอนบรณาการแบบวทยาการ ครในกลมทบทวนผลการทบสอบวดความรโดยทวไปดานวทยาศาสตรของเครอขายสามชย หรอ โรงเรยน ...... หรอหองเรยน ชน ม.5 ฯลฯ ในปทผานมา และคนพบวานกเรยน สวนใหญไดคะแนนต าในบางจดประสงค ครจงศกษาจดประสงคนนเปนพเศษและเหนปญหาชดเจนขน คอ ทมไมไดสอนครอบคลมเนอหาวทยาศาสตรและการน าไปประยกตใชดงทมอยในขอสอบ ทมครยงคงใชวธการบรณาการแบบวทยาการเหมอนเดม แตเพมแผนเพอเตมเตมตรงจดประสงคทขาดหายในสาระท ..... หนวยหวขอวชาดานวทยาศาสตร เทคโนโลย เทคโนโลย และสงแวดลอม ครสงเกต ชแนะ และทบทวน ตวอยางงานของนกเรยนในระหวางปการศกษา ซงสมพนธกบจดมงเนนรวมกนดานการเรยนการสอน ผลลพธจากการประเมน NT ของ สพท. ในปตอมาปรากฏวานกเรยนกวารอยละ 90 มผลการเรยนรอยในระดบด




บทสรปในโครงสรางการนเทศทกลาวมา สงส าคญในการท างานคอการวางโครงสรางทเปนมตร (กลยาณมตร) กบผรบการนเทศ มเวลาทรพยากรเปนตวสนบสนน สอดคลองกบ จดมงหมายและระดบความจ าเปนของโรงเรยน โครงสรางเหลานอาจประกอบดวยการปฏสมพนธแบบบคคลตอบคคล (การนเทศแบบคลนกหรอเพอนแนะเพอน) หรอปฏสมพนธแบบกลม (ทมวจยเชงปฏบตการหรอกลมศกษา) หรอทงสองแบบ (เพอนผ ชนชม) โครงสรางปฏสมพนธ ทางวชาชพตองก าหนดจดสนใจวาจะ

สงเกตอะไรแลวเรยนรรวมกนทงการสอนและการเรยนของนกเรยน





เรอง “การนเทศการเรยนรทมประสทธภาพ” สอ/เครองมอนเทศแบบประเมนแผนการเรยนร


FAQ: 1.ท าไมรายการตวชวดและรายการประเมนคณภาพแผนการเรยนร(แผนการสอน) ทเนนผเขารบการฝกและตระหนกในสอการเรยนรของผเขารบการฝก(Leaning Study) จะมความส าคญ 2.ศกษานเทศกชวยใหผเขารบการฝกประสบความส าเรจในการสอนตามความตองการของผเขารบการฝกไดหรอไมและควรท าอยางไร

3.ศกษานเทศกจะใชประโยชนจากสถตผลการประเมนความเหมาะสมของแบบประเมนแผนการจดการเรยนรไดอยางไร




แบบประเมนการจดแผนการจดการเรยนรและหนวยการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนร…………….…..ชอหนวยการเรยนรเรอง………………….. ชน……………….เวลา…………………ผเขารบการฝกผสอน…………………… ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงในชอทตรงกบความเหนของทาน 4 หมายถง เหมาะสมมากทสด 3 หมายถง เหมาะสมมาก 2 หมายถง เหมาะสมนอย 1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

รายการ ความเหมาะสม

4 3 2 1 1.ชอหนวยการเรยนกะทดรด ชดเจน ครอบคลมเนอหาสาระ นาสนใจ 2.มาตรฐานการเรยนร และตวชวดมความเชอมโยงกนอยางเหมาะสม 3.ความสอดคลองของสาระส าคญ กบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด 4.ความครอบคลมของสาระส าคญกบตวชวดทงหมดของหนวยฯ 5.ความเหมาะสมของจ านวนชวโมง 6.ความครบถวนของสาระการเรยนรกบตวชวด 7.ความครบถวนของทกษะ/กระบวนการกบตวชวด 8.ความครบถวนของคณลกษณะกบตวชวด 9.ความเหมาะสมของผลงาน/ชนงาน/ภาระงานเพอการประเมนผลการเรยนร รวบยอดของหนวยฯ

10.กจกรรมการเรยนร สามารถท าใหผเขารบการฝกมความร ทกษะ/กระบวนการและคณลกษณะ ครบตามตวชวดของหนวยฯ และเนนสมรรถนะส าคญทหลกสตรแกนกลางฯก าหนด

11.ความเหมาะสมของสอ อปกรณ และแหลงเรยนร 12.ความเหมาะสมของวธการวด และประเมนผลการเรยนร 13.ความเหมาะสมของเครองมอวด และประเมนผลการเรยนร 14.ความเหมาะสมของเกณฑการวด และประเมนผลการเรยนร 15.หนวยการเรยนรสามารถน าไปจดการเรยนรใหกบผเขารบการฝกไดจรง

รวมคะแนน/สรปผลการประเมน หรอ คะแนนเฉลย




เกณฑการตดสนคณภาพของหนวยการเรยนร กรณใชคะแนนรวม คะแนน 15 – 30 หมายถง ปรบปรง คะแนน 31 – 40 หมายถง พอใช คะแนน 41 – 50 หมายถง ด คะแนน 51 – 60 หมายถง ดมาก กรณใชคะแนนเฉลย คะแนน 1.00 – 1.75 หมายถง ปรบปรง คะแนน 1.76 – 2.50 หมายถง พอใช คะแนน 2.51 – 3.25 หมายถง ด คะแนน 3.26 – 4.00 หมายถง ดมาก เมอหนวยการเรยนรทไดออกแบบมคณภาพผานเกณฑการประเมนแลว ผเขารบการฝกผสอนจงน าไปจดการเรยนรใหแกผเขารบการฝก เพอใหผเขารบการฝกมความรความสามารถตามทหลกสตรสถานศกษาก าหนดและมคณภาพตามท สพท. ไดมงหมายไว





เรอง “บทความ COACHING SUPERVISION” โครงการยกระดบคณภาพผเขารบการฝกทงระบบ ภายใตปฏบตการไทยเขมแขง


Coaching Supervision Techniques: อกหนงเทคนคในการพฒนาสมรรถนะการนเทศของศกษานเทศกสคณภาพการสอนของผเขารบการฝก

…………………………………………………………………… FAQ:

1. Coaching Techniques คออะไร 2. Coaching Techniques ส าคญอยางไรตอการปฏบตหนาทของศกษานเทศก 3. สมรรถนะดานความรเกยวกบหลกสตรและการสอนแตละสาระบวกกบความสามารถใน

ศลปะการชแนะ ความฉลาดทางอารมณ(EQ) ของศกษานเทศก มความส าคญตอการพฒนาตนเองและพฒนาผเขารบนเทศไดอยางไร

4. กระบวนการชแนะ เพอใหการนเทศการเรยนรด าเนนไปอยางราบรน เหมาะสม มประสทธภาพควร เปนอยางไร




(กจกรรมขอ 7 อานบทความ) COACHING SUPERVISION : อกหนงเทคนคในการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษาของศกษานเทศกสคณภาพการสอนของผเขารบการฝก

โณทย อดมบญญานภาพ [email protected]

---------------------------------------------------- แผนภาพ : ศกษานเทศก บทบาทและเทคนคทหลากหลายในการพฒนา การชวยเหลอผเขารบการฝกจ าเปนตองใชกลมบคคล บทบาท และกจกรรมทหลากหลายเพอน าพาผเขารบการฝกไปสจดมงหมายทพงประสงค จากแผนภาพแสดงใหเหนวามมตของการชวยเหลอผเขารบการฝกใหพฒนาการจดการเรยนการสอนอยางนอย 4 มต คอ การนเทศ ( Supervision) การเปนพเลยงใหค าปรกษา ( Mentoring) การฝกอบรม ( Training) และการชแนะสอนงาน ( Coaching) ทผ รบผดชอบงานพฒนาควรใชบทบาทเหลานในจงหวะทเหมาะสมเพอใหเกดการพฒนาทยงยน ดงน การนเทศ หรอการนเทศการศกษา เปนการด าเนนการโดยผมประสบการณในการใชกระบวนการหรอวธการตาง ๆ ในการใหความชวยเหลอ อ านวยการ ก ากบ ดแล เพอคณผเขารบการฝกสามารถพฒนาความร ความสามารถไดตามเปาหมาย ขององคกร เปนโครงสรางใหญทมกลไกลและเทคนคทเหลากหลาย ซงลวนอยในกระบวนการนเทศการศกษาทงสน การเปนพเลยง ใหค าปรกษา เปนวธการทผทมประสบการณใหความชวยเหลอผทมประสบการณนอยกวาใหไดรบการพฒนาทงเรองวชาชพและการด าเนนชวตใหพฒนาไปสเปาหมายทไดวางไวรวมกน

การนเทศ (Supervision)

การเปนพเลยง (Mentoring)

การฝกอบรม (Training)

การชแนะ (Coaching)

เนนมาตรฐาน เนนตามศกยภาพ

ทวไป

เฉพาะ

เนนความร ความเขาใจ จ านวนมาก กลมใหญ

เนนการน าไปใช

กลมยอย รายบคคล




การฝกอบรม เปนวธการใหความเขาใจในการปฏบตงาน โดยมหลกสตรและวธการในการด าเนนการเฉพาะใหไดผลตามมาตรฐานทวางไว การชแนะ เปนวธการในการพฒนาสมรรถภาพการท างานของครหรอผเขารบการฝก โดยเนนไปทการท างานใหไดตามเปาหมายของงานนน หรอการชวยใหสามารถน าความรความเขาใจทมอยและ/หรอไดรบการฝกอบรมมาไปสการปฏบตได บทบาทการนเทศและการเปนพเลยง มลกษณะเปนบทบาทใหญหรอทวไป มบทบาทยอยซอนอยมากมาย ไดแก การประสานกบกลมบคคลเพอมาชวยเหลอการจดการเรยนการสอนของคณผเขารบการฝก ประสานผบรหารในเรองนโยบาย การอ านวยความสะดวกในเรองตาง ๆ และการวางระบบการท างานรวมกน บทบาทการฝกอบรมและการชแนะ มลกษณะเปนบทบาทยอยหรอเฉพาะของการนเทศและการเปนพเลยง เปนบทบาททท างานในการพฒนาการจดการเรยนการสอนของผเขารบการฝกโดยตรง บทบาทการนเทศและการฝกอบรม เปนการท างานทเนนมาตรฐานของงานนน กลาวคอมมาตรฐานและตวชวดไว แลวด าเนนการพฒนาใหเกดผลตามมาตรฐานนน แตในมตของการนเทศและการฝกอบรมนนเนนไปทการชวยใหผเขารบการฝกมความรความเขาใจในเรองทนเทศหรออบรมเปนหลก และเปนบทบาททใชกบคร/ศกษานเทศก ผเขารบการฝก กลมใหญหรอมจ านวนมาก บทบาทการเปนพเลยงและการชแนะ เปนการท างานทเนนตามศกยภาพหรอความสามารถของบคคล เปนการชวยใหคณผเขารบการฝกน าความรความเขาใจทมอยหรอทไดรบจากการฝกอบรมไปปฏบตใหเกดผล ดงนนจงใชในการพฒนากลมคนจ านวนนอยอยางเขมขน ตามประกบการท างานอยางใกลชด เชน สงเกตการณสอนในชนเรยน พจารณาผลงานนกเรยนรวมกนกบผเขารบการฝกเปนการพฒนาในบรบทการท างานในโรงเรยน บทบาททงหมดมความเกยวโยงสมพนธกน การพฒนาผเขารบการฝก จ าเปนตองอาศยบทบาทตาง ๆ ในจงหวะทเหมาะสมมาใชอยางผสมผสานกน โดยมเปาหมายรวมกนคอ การชวยใหเกดผลในการปฏบตในชนเรยนทย งยนได ตวอยางเชน : เมอพบวาอปสรรคทท าใหการสอนกระบวนการคด เกดจากนกเรยนมปญหาเรองสขภาพอนามยท าใหคดไมไดด กใชบทบาทการนเทศ ประสานผทเกยวของมาใชความชวยเหลอหาทางแกปญหา ในการจดการฝกอบรมใหความรเกยวกบนวตกรรมการสอนกระบวนการคดใหแกผเขารบการฝก ตองใชบทบาทในการออกแบบการจดการฝกอบรมทชวยใหผเขารบการฝกมความรความเขาใจเรองการสอนกระบวนการคด




เมอผเขารบการฝกกลบไปทโรงเรยนเพอน าความรใหมทไดไปจดการเรยนการสอน กตองอาศยบทบาทการชแนะทไปชวยใหผเขารบการฝกเชอมโยงความรใหมทไดไปสการเรยนการสอนของตนเองใหได ตอมาเมอด าเนนการชแนะไปสกระยะ พบวาผเขารบการฝกยงขาดความรความเขาใจทจ าเปนทท าใหการสอนกระบวนการคดยงไมดนก เชน มปญหาเรองการใชค าถามกระตนคด เรองการใชเครองมอสงเสรมการคด (Thinking tools) กอาจมการจดอบรมในเรองเฉพาะเพมเตมแลวตามไปชแนะตอ จงเปนวงจรทตอเนองสลบกนไปจนกวาจะบรรลเปาหมายทตองการ ดงแผนภาพ แผนภาพ : บทบาทโยงสมพนธทขบเคลอนและสรางความเขมแขงมนใจสเปาหมายการพฒนา ดวยเหตทภาษาทใชในภาษาองกฤษวา Train แปลวา รถไฟ และ Coach แปลวา รถมา เลยพดกนวาการพาผเขารบการฝกไปสจดหมายทวางไวตองใชพาหนะหลายอยางทส าคญคอ รถไฟ กบรถมา ตองพานงรถไฟ แลวตอรถมาอยหลายเทยวจงจะถงเปาหมายทตองการ และมขอเตอนใจวาการใชพาหนะอยางเดยว วธการเดยวไปถงเปาหมายไดยาก นอกจากวธการและบทบาทดงกลาวแลว เรองของทศทางหรอเปาหมายอนเปนดวงดาวในการพฒนากมความส าคญไมแพกน ตองมความชดเจน ทาทายแตไปถงได ทกคนตางพรอมกนและฟนฝาอปสรรครวมกนถงเปาหมายดวยกน ยทธวธการชแนะ (Coaching Approach) ใหลองนกถงวาเวลาจะเดนทางไปทใด หากไมไกลจนเกนไปนกเรากสามารถเดนไปไดเอง แตหากระยะทางไกลการเดนกดเปนเรองยงยากล าบาก จงจ าเปนตองหาพาหนะมาชวยใหสะดวกสบายขน

การฝกอบรม

(Training)

การชแนะ (Coaching)

การฝกอบรม

(Training) ความสามารถใน

การท างาน

การใหความรหรอ ทกษะในการท างาน

การท างาน

ในสภาพการณจรง การไปสเปาหมาย

ทตองการ




ในลกษณะเดยวกนนเอง โลกของการท างาน งานบางอยางทไมซบซอนนก บคคลกสามารถปฏบตจนส าเรจไดดวยตนเอง แตหากเปนงานทตองใชทกษะความสามารถขนสงกยงตองมวธการเขามาชวยเหลอมากยงขน และงานการสอนกถอเปนงานทซบซอนทสดอาชพหนง จงจ าเปนตองอาศยการชแนะมากเปนทวคณ ประวตความเปนมาของการชแนะ (Coaching) มเรองทนาสนใจ ดงน Zeus และ Skiffington (2002) ไดอธบายวา ค าวา Coaching ปรากฏขนในภาษาองกฤษราวป 1500 ซงหมายถง ยานพาหนะชนดหนงทใชขนสงคนจากทหนงไปยงอกทหนง แนวคดของการขนสงนไดน ามาใชในการชแนะใหบคคลท างานมาอยางตอเนอง แตก

ไมไดเปนระบบนก จนกระทงป 1850 การชแนะถกน าไปใชในมหาวทยาลยในองกฤษ หมายถง ผตว ( Tutor) หรอบคคลทชวยใหนกเรยนทเตรยมตวสอบ อยางไรกตามการชแนะในยคนนเปนไปในลกษณะของการสงการ การบอก หรออธบายความร ( Passive passenger) ศรกานดา ศรชลมภ (2547) เขยนถงวธการศกษาของมหาวทยาลยออกซฟอรดวา “...ไมใชการบรรยาย การสอนจะเปนแบบมอบหมายใหมอาจารยทปรกษา คอ ตวเตอรแตละสปดาหจะไปพบกบตวเตอร

พรอมกบนกศกษาอกประมาณ 3 – 4 คน ในแตละวชาทเรยนนน ตวเตอรจะใหหนงสอกบบทความวชาการใหไปเขยนเรองประมาณ 3 – 4 หนา เมอน ามาสงแลวกมานงถกเถยงกน ซงเปนการเรยนทใชการระดมความคด เขาใชระบบนโดยตลอดในสปดาหหนงจะตองเรยน

แบบนประมาณ 6 – 7 ชวโมง...” ราวป 1930 – 1940 มการใชการชแนะโดยกลมคนทเรยกวา พเลยง (Mentor) เพอชวยเหลอบคคลใหสามารถท างานไดตามทพเลยงตองการใหเกดขน ถอเปนยคแรก ๆ ทถอวาการชแนะเปนบทบาทหนาทของพเลยง การชแนะในการบรหารธรกจ ไดปรากฏครงแรกในเอกสารการบรหารธรกจในป 1950 ซงถอเปนทกษะของการบรหารอยางหนง ตอมาไดแพรขยายแนวคดการชแนะไปยงแคนาดา มการผนวกเอาการชแนะทกษะชวตและการชแนะทางธรกจเขาดวยกน ในระยะแรกการชแนะเปนวชาชพทปฏบตการดแลตอเนองจากการฝกอบรมและมการแตงตงบคคลท าหนาทเปนการเฉพาะ การชแนะในปจจบนไดแตกแขนงออกมาจากหลกการและการปฏบตในสาขาจตวทยาการกฬา ( Sport psychology) น ามาปรบใชในวงการธรกจ การบรหาร และการชแนะทกษะชวต ในระยะตอมาเรมมการน าแนวคดเรองการชแนะมาใชเกอบทกวงการ มผ

ชแนะ (Coach) หรอพเลยง (Mentor) ทถอเปนวชาชพเฉพาะในตางประเทศมองคกรวชาชพนเขามาดและพฒนาทกษะการชแนะดคงเปนเรองใหมมาก เพราะเวลาพดกนในวงนกการศกษาทไรคนมกเขาใจถงโคชของนกกฬาอยทกทไป COACHING TECHNIQUE ความหมาย (Definition) มคนแปล ค าวา Coaching เปนภาษาไทยหลายค า บางคนใชทบศพทไปเลยกม แตผเขยนชอบค าทงายอยาง “การชแนะ” เพราะการชเปนการบอกทศทางให การแนะกเปนการเสนอแนวทางใหเดนไปสทศนน สวนการจะเดนไปทศนนหรอจะเลอกเดนอยางใดกขนอยกบการตดสนใจเลอกของผรบการชแนะเปนหลก การชแนะ คอ วธการในการพฒนาสมรรถภาพการท างานของบคคลโดยเนนไปทการท างานใหไดตามเปาหมายของงานนน หรอ การชวยใหสามารถน าความรความเขาใจทมอยและ/หรอไดรบการฝกอบรมมาไปสการปฏบตได




จากความหมายของการชแนะทไดประมวลมา อาจสรปได 5 องคประกอบ ดงน 1. มลกษณะเปนกระบวนการ คอ ประกอบดวยวธการหรอเทคนคตาง ๆ ทวางแผนไวอยางด ด าเนนการตามขนตอนจนกระทวบรรลเปาหมาย 2. มเปาหมายทตองการ ไปใหถง 3 ประการ คอ 2.1 การแกปญหาในการท างาน 2.2 พฒนาความรทกษะหรอความสามารถในการท างาน 2.3 การประยกตใชทกษะหรอความรในการท างาน 3. มลกษณะปฏสมพนธ ระหวางผชแนะกบผรบการชแนะ คอ เปนกลมเลกหรอรายบคคล (one – on – one relationship and personal support) และใชเวลาในการพฒนาอยางตอเนอง 4. มหลกการพนฐานในการท างาน ไดแก 4.1 การเรยนรรวมกน ( Co – construction) คอ ไมมใครรมากกวาใคร จงตองเรยนไปพรอมกน 4.2 การใหคนพบวธการแกปญหาดวยตนเอง 4.3 การเสรมพลงอ านาจ ( Empowerment) เปนการชวยคนหาพลงในตวบคคล เมอคนเจอกคนพลงนนใหเขาไป 5. เปนกระบวนการทเปนสวนหนงของการพฒนาวชาชพ กลาวคอ ในการพฒนาวชาชพตองมความสมพนธกบวธการพฒนาอน ๆ ล าพงการชแนะอยางเดยวไมอาจท าใหการด าเนนงานส าเรจได ความส าคญของการชแนะ (Coaching Significant) กระบวนการ วธการในการพฒนาคร/ศกษานเทศกผเขารบการฝกประจ าการนนมหลากหลายมาก ซงตางมผลกระทบตอการเปลยนแปลงการสอนของผเขารบการฝกแตกตางกนไป วธการทถอวามประสทธภาพและชวยใหผเขารบการฝกไดพฒนาการสอนไดอยางย งยนวธหนง คอ การชแนะ เนองจากสามารถท าใหผเขารบการฝกเกดความร ทกษะและสามารถน าความรไปใชใหเกดผลในทางปฏบตได ซงเปนเปาหมายปลายทมงหวงใหเกดขนดงตาราง

ประเภทของการพฒนาวชาชพ (Continuoting development components)

ระดบของผลกระทบทเกดขน

ความตระหนก

ความร/เขาใจ

ทกษะ การน าไปใช

การใหศกษาคนควา การอาน หรอการฟงบรรยาย การใหเหนแบบอยางและการไดสงเกต การปฏบตงานทด




การใหฝกปฏบตในสถานการณจ าลองและมเพอนผเขารบการฝกใหขอมลปอนกลบ

การรบการชแนะการสอนในชนเรยนเพอพฒนาความสามารถในการสอน

ทมา : http://virtualschoolnew.lftm.ncsl.org.uk Gottesman (2000) ใหขอมลไววาในการถายโยงทกษะใหม ( Transfer/Internalization of new skills) เมอเราใชวธการถายโยงการเรยนรดวยวธการชแนะแกผเขารบการฝก และผบรหาร ความรและทกษะใหมจะมความงดงามคงทนมากวาวธการอน ๆ กลาวคอ หลงรบการชแนะสามารถจดจ าความรไดถงรอยละ 90 และแมวาเวลาจะผานไปนานระดบความรความเขาใจกยงคงอยในระดบรอยละ 90 ดงน

วธการทใชในการพฒนา บคลากร

ระดบความรในระยะสน (know level or short term)

ระดบของความรในระยะยาว (application level long term)

ใหความรเชงทฤษฎ (Theory) 20% 5% การสาธต (Demonstration) 35% 10% การเปนแบบอยางและแนะน าวธปฏบต (Modeling and guided practice)

70% 20%

การใหปฏบตและรบขอมลปอนกลบ (Feedback)

80% 25%

การชแนะ (Coaching) 90% 90% (Gottesman.B.2000)

หลกการของการชแนะ (Coaching Principles) 8 ประการส าคญ ดงแผนภม

การสรางความสมพนธและความไววางใจ (Trust and rapport)

การทบทวนและสะทอนผลการท างาน (After action review and

Reflection)

การชแนะทน าไปใชไดจรง (Work on real content)

การเสรมพลงอ านาจ (Empowerment)

การท างานอยางเปนระบบ (Systematic Approach)

1

2

3 7

8

Coaching

Supervision

Technique


http://virtualschoolnew.lftm.ncsl.org.uk/



แผนภาพ : (Coaching Principles) (เฉลมชย พนธเลศ.2550, มนตร ภม,2549,Moon.2004)

1. การสรางความสมพนธและความไววางใจ (Trust and rapport) การชแนะเปนเรองของปฏสมพนธระหวางผชแนะกบผเขารบการฝกรายบคคลหรอกลมผเขารบการฝก ความเชอถอและความไววางใจของผเขารบการฝกทมตอผชแนะมสวนส าคญทท าใหการด าเนนการชแนะเปนไปอยางราบรนและมประสทธภาพ

2. การเสรมพลงอ านาจ (Empowerment) การชแนะเปนกระบวนการทชวยใหผเขารบการฝกไดคนพบพลง หรอวธการท างานของตนเองเปนวธการทท าใหเกดความย งยนและผเขารบการฝกสามารถพงพาความสามารถของตนเองได เปาหมายปลายทางของการชแนะ คอ การท าใหผเขารบการฝกสามารถพฒนาการเรยนการสอนไดดวยตนเอง สามารถก ากบตนเอง ( Self – director) ได ในระยะแรกทผเขารบการฝกยงไมสามารถท าดวยตนเองไดเพราะยงขาดเครองมอ ขาดวธการคด และกระบวนการท างาน ผชแนะจงเขาไปชวยเหลอในระยะแรก จนกระทงผเขารบการฝกไดพบวาตนเองสามารถท าไดดวยตนเอง เปนชวยคนหาพลงทซอนอยในตวผเขารบการฝกออกมา แลวผชแนะกคอ พลงนนใหแกผเขารบการฝกไปใหผเขารบการฝกไดใชพลงนนในการพฒนางานของตนเองตอไป

3. การท างานอยางเปนระบบ (Systematic approach) การด าเนนการชอยางเปนระบบ มขนตอนของกระบวนการทชดเจน ชวยใหผเขารบการฝกไดจดระบบการคด การท างาน สามารถเรยนรและพฒนางานไดดยงขน เนองจากการชแนะเปนกระบวนการพฒนาวชาชพทตอเนอง ในระยะแรกผเขารบการฝกอาจไมคนเคยกบวธการเหลานมากนก ท าใหผชแนะจ าเปนตองออกแบบกระบวนการอยางเปนระบบ ทชวยใหผเขารบการฝกไดเรยนรไดดวยตนเอง

การชแนะในบรบทโรงเรยน

(Onsite coaching)

การมเปาหมายและจดเนนรวมกน

(Focusing)

การพฒนาอยางตอเนอง (On -going development) 4

5

6




4. การพฒนาทตอเนอง (On-going development) การชแนะเพอใหเกดการเรยนร และพฒนาการเรยนการสอนได ใชเวลานานในการท าความเขาใจและฝกปฏบตใหเกดเผลตามเปาหมาย การด าเนนการชแนะจงเปนการพฒนาทมความตอเนองยาวนาน ตราบเทาทมความรใหมทางการสอนเกดขนมากมาย และมประเดนทางการสอนทตองท าความเขาใจและน าไปใชในการจดการเรยนการสอน การด าเนนการชแนะกยงคงด าเนนการคขนานไปกบการจดการเรยนการสอน จนดเหมอนเปนงานทไมอาจเรงรอนใหเกดผลในเวลาอนสนได จงเปนงานทตองคอยเปนคอยไป

5. การชแนะแบบมเปาหมายหรอจดเนนรวมกน (Focusing) ในโลกของการพฒนาบคลากรผเขารบการฝกใหสมารถจดการเรยนการสอนไดนน มเรองราวทตองปรบปรงและพฒนามากมายหลายจด ดงนนหลกวชาการพเลยงจงตองตกลงรวมกนกบคณผเขารบการฝกวาเปาหมายสดทายทตองการใหเกด คออะไร แลวรวมกนวางแผน วางเปาหมายยอย ๆ เพอไปสจดหมายนน กลาวคอ การก าหนดประเดนชแนะรวมกน การก าหนดบทบาทใครคอผชแนะใคร

6. การชแนะในบรบทในโรงเรยน (Onsite coaching) การปฏบตการชแนะมวตถประสงคเพอชวยใหผเขารบการฝกสามารถน าความร ทกษะการสอนทมอยไปใชในการจดการเรยนการสอน การประยกตใชความรและทกษะทดเกดขนในสภาพการท างานจรง การด าเนนการชแนะจงควรเกดขนในการท างานในบรบทของโรงเรยนการด าเนนการชแนะ เปนการท างานเชงลก เขมขน เปนการชวยใหผเขารบการฝกเคลอนจากความรความเขาใจในการสอนแบบ ผวเผน (Surface approach) ไปสการท าความเขาใจทลกซงมากขน ( Deepapproach) (Moon, 2004) โดยอาศยกระบวนการลงมอปฏบต ลงมอท างานการชแนะ จงหลกเลยงไมไดทตองเขาไปท างานรวมกบผเขารบการฝกในโรงเรยน

7. การชแนะทน าไปใชไดจรง (Work on real content) การชแนะในประเดนหรอเนอหาสาระทเปนรปธรรม ( being concrete) มลกษณะเปนพฤตกรรมทสามารถสงเกตได ปฏบตไดจรง ชวยใหผเขารบการฝกสามารถปรบปรงหรอพฒนาการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพมากขน การทผชแนะเปนบคคลภายนอกโรงเรยนจงมขอจ ากดตรงทไมสามารถอยกบผเขารบการฝกไดตลอดเวลา การพบปะผเขารบการฝกในแตละครงจงมคณคามาก ดงนน จงควรใชเวลาทมจ ากดนนใหเกดประโยชนสงสด การชแนะแตละครงจงเนนไปทการน า




ความรหรอทกษะไปใชไดจรง ไดแนวปฏบตทเปนรปธรรมและเปนขนตอน ไมเสยเวลาไปกบการอภปรายหรอพดคยกนเชงทฤษฎ (Kninght, 2004)

8. การทบทวนและสะทอนผลการด าเนนงาน (After action review and reflection) การสะทอนผลการท างาน ( reflection) เปนวธการทชวยใหผเขารบการฝกไดคดทบทวนการท างานทผานมา สรปเปนแนวปฏบตในการจดการเรยนการสอนครงตอไป การชแนะจงใชการสะทอนผลการท างานนเปนเครองมอส าคญในการเรยนรจนไดอกชอหนงวา “การชแนะแบบมองยอนสะทอนผลการท างาน ” ( Reflectiove coaching) การชแนะชวยใหบคคลไดสะทอนความสามารถของตนเพอหาจดทตองการความชวยเหลอ เปนการชวยเหลอรายบคคลในการน าความรไปใชในการท างานและพฒนาความสามารถของตน ไมใชการสอนสงใหม จดพนฐานของการชแนะอยบนพนฐานของความรหรอทกษะทมอยแลว (เฉลมชย พนธเลศ.2550, มนตร ภม,2549,Moon.2004) กระบวนการชแนะ (Coaching Process) กระบวนการชแนะเปนกระบวนการทชวยใหบคคลไดรจกชวยเหลอตนเอง ( Coaching is a process of helping people to help themselves) มนกการศกษาน าเสนอกระบวนการชแนะทหลากหลาย เนองจากการชแนะมกระบวนการเฉพาะ ไดแก การชแนะทางปญญา ( Cognitive coaching) การชแนะการสอน (Instructional coaching) เพอนชแนะ (Peer coaching) ซงการชแนะตาง ๆ มรายละเอยดคอนมากไมอาจน าเสนอในบทความนไดทงหมด อยางไรกตามกระบวนการชแนะโดยทวไปมขนตอนของกระบวนการ ดงน

1. ขนกอนการชแนะ (Pre – coaching) กอนด าเนนการชแนะ มการตกลงรวมกนเกยวกบประเดนหรอจดเนนทตองการชแนะรวมกน เนองจากการด าเนนการชแนะเนนไปทการเชอมโยงความรไปสการปฏบตจรง เปนการท างานเชงลก ( Deep approach) ดงนนประเดนทชแนะจงเปนจดเลก ๆ แตเขมขน ชวยใหเขาใจอยางลกซง แจมแจง ชวยคลปมบางประการใหเกดผลในการปฏบตไดจรง ในกรณการสอนกระบวนการคดมประเดนมากมายทตองชวยกนขยบขบเคลอนไปทละประเดน เชน การใชค าถามกระตนคด การใชกจกรรมทชวยใหคดได อยางหลากหลาย การใชผงกราฟฟก ( graphic organizer) การใชผงมโนทศน




(Mind Mapping) มาใชในการน าเสนอความคด การชวยใหนกเรยนอธบายกระบวนการคดกระบวนการท างานของตนเอง ซงในประเดนเหลานกยงมประเดนยอย ๆ ทซอนอยมากมาย ทงผชแนะและคณผเขารบการฝกแตละคนกตองวางแผนรวมกนวาในแตละครงทด าเนนการชแนะนน จะชแนะลงลกเฉพาะในเรองใดเรองหนงเปนพเศษ

2. ขนการชแนะ (Coaching) ในขนของการชแนะประกอบดวยขนตอนยอย 3 ขน คอ 2.1 การศกษาตนทนเดม เปนขนทผชแนะพยายามท าความเขาใจวธคด วธการ

ท างานและผลทเกดขนจากการท างานของคณผเขารบการฝกวาอยในระดบใด เพอเปนขอมลในการตอยอดประสบการณในระดบทเหมาะสมกบผเขารบการฝกแตละคน ซงในขนนอาจใชวธการตาง ๆ กนไปตามสถานการณ ไดแก

1) การใหผเขารบการฝกบอกเลา อธบายวธการท างานและผลทเกดขน 2) การพจารณารอยรอยการท างานรวมกน เชน แผนการสอน ชนงานของ

นกเรยน 3) การสงเกตการสอนในชนเรยน

2.2 การใหคณผเขารบการฝกประเมนการท างานของตนเอง เปนขนทชวยใหผเขารบการฝกไดทบทวนการท างานทผานมาของตนเอง โดยใชตวอยางทเปนรปธรรมทผานมา ไดแก การสอนทเพงจบไปแลว ชนงานทนกเรยนเพงท าเสรจเมอสกครมาใชประกอบการประเมน ขนตอนนเปนขนหนงทพบวา ผเขารบการฝกไมไดตระหนกรในสงทตนเองสอนหรอกระท าลงไปนก แตการทจดใหมโอกาสได “นกยอนและสะทอนผลการท างาน ” ชวยใหผเขารบการฝกไดทบทวนและไตรตรองวาตนเองไดใชความร ความเขาใจไปสการปฏบตอยางไร มอปสรรคปญหาใดเกดขนบาง ค าถามทมกใชกนในขนนม ค าถามหลก คอ - อะไรทท าไดด - มวธการอนอกหรอไม/กระท าอยางเตมทหรอยง - จะใหดกวานถา ... - มจดออนอะไรทพบเหน... - ครอบคลมเนอหา และวตถประสงคการสอนหรอไมเพยงใด - มมตอนอกหรอไม ฯลฯ 2.3 ขนตอยอดประสบการณ เปนขนทผชแนะมขอมลจากการสงเกตการท างานและฟงผเขารบการฝกอธบายความคดของตนเอง แลวจงลงมอตอยอดประสบการณในเรองเฉพาะนนเพมเตม ซงผชแนะตองอาศยปฏภาณในการวนจฉยใหไดวาคณผเขารบการฝกตองการความชวยเหลอในเรองใด หากไมแนใจกอาจใชวธการสอบถามขอขอมลเพมเตมในขนตอยอดประสบการณมกมการด าเนนการใน 2 ลกษณะ คอ




1) เมอพบวาคณผเขารบการฝกมความเขาใจทผดพลาดบางประการ หรอมปญหากจ าเปนตองแกไข ปรบความรความเขาใจใหถกตองและชวยเหลอในการแกไขปญหา 2) เมอพบวาคณผเขารบการฝกเขาใจหลกการสอนด แตยงขาดประสบการณในการออกแบบการเรยนการสอน กจ าเปนเพมเตมความรแบงปนประสบการณ 3. ขนสรปผลการชแนะ ( Post – coaching) เปนขนตอนทผชแนะเปดโอกาสใหคณผเขารบการฝกไดสรปผลการชแนะเพอใหไดหลกการส าคญไปปรบการเรยนการสอนของตนเองตอไป มการวางแผนทจะกลบมาชแนะรวมกนอกครงวาความร ความเขาใจอนใหมทไดรบการชแนะครงนจะเกดผลในทางปฏบตเพยงใด รวมไปถงการตกลงรวมกนเรองใหความชวยเหลออน ๆ เชน หาเอกสารมาใหศกษาประสานงานกบบคคลอน ๆ แนะน าแหลงเรยนรเพมเตม

1) เราควรบอกวธการแกปญหาไปเลยหรอไม 2) เราควรรวมมอกบคณผเขารบการฝกในการแกปญหาดวยการใหขอมลบางอยาง

และหาทางแกรวมกนหรอไม 3) เราควรใหคณผเขารบการฝกไดเรยนรและแกปญหาดวยตวเองหรอไม

การบอกวธการแกปญหาใหไปเลยกบการปลอยใหผเขารบการฝกพยายามหาวธแกปญหาดวยตนเองกมขอด ขอเสยตางกนไป ดงน (Costa and Garmston. 2002)

ขอด ขอจ ากด - ปญหาจะถกแกไขอยางรวดเรวและม

ประสทธภาพ - การแกปญหาจะสอดคลองกบความเชอ

และคานยมของผชแนะเอง - ผชแนะรสกพอใจทเปนผใหความ

ชวยเหลอแกครผเขารบการฝก - ผเขารบการฝกยอมรบวาผชแนะเปน

ผน าทมประสทธภาพ - ผชแนะไดเรยนรเกยวกบกระบวนการ

แกปญหามากขน

- ปญหาทใหแนวทางแกไขไปอาจจะเปนการแสดงออกทผวเผนของประเดนทลกซงของปญหา

- คณผเขารบการฝกจะพงพาผชแนะเพอแกปญหาในอนาคตหรอต าหนถาหากแนวทางแกไขทใหไมมประสทธผล

- คณผเขารบการฝกไดเรยนรกระบวนการแกปญหาเพยงเลกนอยเทานน

- คณผเขารบการฝกอาจไมน าน าทางแกไขปญหาทไดรบไปใชในการแกปญหาไดจรง




- คณผเขารบการฝกอาจจะเกดความไมพอใจเพราะเขารสกวาตนเองไมดพอหรอไมมคณลกษณะทดตามเงอนไข

- ผชแนะอาจพลาดโอกาสส าหรบการใหคณผเขารบการฝกไดพฒนาความสามารถในการชแนะตนเอง

การใชเครองมอหรอรปแบบการใชภาษาในการชแนะม 2 มต คอ มตของการผลกดน ( Push) และมตของการฉดดง (Pull) การมระดบของการผลกดนอยางสดขว คอ การบอกความร ( Telling) ไปจนถงระดบการฉดดงสงสด คอ การรบฟง ( Listening) ทงน วธการเหลานเปนการชวยใหผเขารบการฝกไดพฒนาการจดการเรยนการสอนของตนเองไดทงสน แตหากมจดเดนและจดดอยของแตละวธแตกตางกนไป ศกษานเทศกผมบทบาทและภารกจเปนผชแนะจงเลอกใชใหเหมาะสมกบสถานการณตาง ๆ และผเขารบการฝกแตละคน มขอเตอนใจวาหากใชมตของการผลกดนไดแก การบอก การอธบาย การสอน การสาธต การแนะน าเพยงดานเดยว ไมถอวาเปนการชแนะทแทจรง

เครองมอ

ฉดดง คร

ผชแนะ

ผลกดน

การแนะน า การสอน

การบอก

การรบฟง การทาทายใหท างาน

การถามค าถามปลายเปด

การใหขอมลปอนกลบ




แผนภาพ : เครองมอ/วธการชแนะ (Costa&Garmston,2002) กลวธการชแนะ (Coaching Techniques) กลวธในการชแนะเปนความรเชงปฏบต ( Practical knowledge) ทผชแนะไดคนพบในการลงมอปฏบตการชแนะกบครศกษานเทศก ผเขารบการฝกในสถานการณการท างานจรง แลวเกบเปนกลวธเฉพาะของตนไวใชในการด าเนนการชแนะของตนเอง หากผชแนะไดมเวทแลกเปลยนประสบการณการใชกลวธในการชแนะเหลานอยางตอเนอง กจะชวยขยายประสบการณการชแนะใหกวางขวางเพมมากขน กลวธทน าเสนอนจงเปนตวอยางบางตอน ดงน 1. เดนทละกาว กนขาวทละค า หมายความวา การเดนไปสจดหมาย ตองเรมเตมไปทละกาว ความส าเรจจงเกดอยกบทกกาวทเดนไป เปาหมายของการกนขาวคอ การอม แตกตองอาศยการกนไปทละค า เหมอนการด าเนนการชแนะ เปนธรรมดาทผชแนะและคณผเขารบการฝกสามารถตงเปาหมายทไปถงรวมกนได แตการไปถงเปาหมายกเรมจากการท างานเลก ๆ พฒนาไปเรอย ๆ 2. กลวธจบถก ไมจบผด การชแนะเนนไปทการชวยครศกษานเทศก ผเขารบการฝกมองหาวาท าสงใดไดด ถกตองเหมาะสมแลวแมจะเปนเรองเลกนอยกตาม เปนวธการทชวยใหผเขารบการฝกไมรสกอดอด เวลามผชแนะมาท างานดวยการจบถกท าใหผเขารบการฝกไดเหนคณคาในตนเอง และฮกเหมทจะพฒนางานการเรยนการสอนของตนเองตอไป 3. กลวธปญหาของใคร คนนนกตองแก ผเขารบการฝกมแนวโนมพงพาผชแนะใหแกไขปญหาใหซงหากผชแนะตกหลมพรางอนนกตองคอยแกปญหาใหผเขารบการฝกอยร าไป การชแนะทดจงไมรบปญหาของผเขารบการฝกเขามาแกไขเสยเอง แตพยายามชวยเหลอใหผเขารบการฝกคนพบวธการแกปญหาดวยตนเอง 4. กลวธชมสองอยาง ชจดบกพรองหนงอยาง หากจ าเปนตองชใหเหนจดบกพรองในการท างานกตองใชตอเมอคณผเขารบการฝกและผชแนะคนเคย ไววางใจกนพอสมควร ทงผเขารบการฝกยนดรบฟงขอบกพรองของตนเอง อยางไรกดผชแนะตองยดหลกไม “ต” มากกวา “ชม” จงตองยดหลกวาใหชมในประเดนทท าไดดอยางนอย 2 เรอง และชขอบกพรองเพอใหปรบปรงเพยงประเดนเดยวเทานน 5. กลวธการถามไมตองหวงค าตอบ การถามค าถามของผชแนะ ชวยใหคณผเขารบการฝกไดพจารณาอยางรอบดานมากขน แบบอยางของค าถามเหลานชวยใหคณผเขารบการฝกเกบไวถามตนเองได ดงนนในบางค าถามตองอาศยเวลาในการคดพจารณากอาจเปน “ค าถามฝากใหคด ” ไมจ าเปนตองบงคบใหคณผเขารบการฝกตองตอบใหไดในขณะนน 6. กลวธใหการบาน ตองตามมาตรวจ หลงจากเสรจสนการชแนะในแตละครง จ าเปนทจะตองวางแผนรวมกนส าหรบการชแนะในครงตอไป ครศกษานเทศก ผเขารบการฝกตองน าบทเรยนทไดครงนไปปรบปรงการสอนของตนเองเปนเหมอนการใหการบานไว แลวกกลบมาตรวจดวาสามารถ




ปรบปรงไดดเพยงใดเพอหาทางชแนะตอไป ไมใหการบานแตใหการท างานในชนเรยน/โรงเรยน ( Seat work/Authentic Performance) ทผเขารบการฝกมโอกาสไดพบเหนพฤตกรรมการท างาน ความตงใจ มงมน (AQ) ตามศกยภาพและการบรหารอารมณของนกเรยน (EQ) 7. กลวธถาจะบอก ตองมทางเลอก การบอกวธการแกปญหาใหแกผเขารบการฝกใชในสถานการณทมเวลาจ ากด หรอในกรณทผเขารบการฝกมความเขาใจคลาดเคลอนบางประการ ผชแนะอาจเลอกใชวธการบอกหรอสงใหท า อยางไรกตามในวธทบอกหรอสงนน ควรมอยางนอย 2 ทางเลอก เพอใหผเขารบการฝกสามารถตดสนใจเลอกปฏบตใหเหมาะสมกบสภาพทเหมาะสมกบตนเองมากทสด 8. กลวธแกลงท าเปนไมร ผชแนะอาจท าบทบาทของผทไมร ไมเขาใจ ใหผเขารบการฝกชวยอธบายหรอใหค าแนะน ากจะชวยพฒนาความสามารถของผเขารบการฝกไดดทเดยว 9. กลวธอดทนฟงใหถงทสด ในบางกรณทผเขารบการฝกอาจมเรองมากมายทอยากบอกเลาใหผชแนะฟงหลายเรองอาจไมเขาทา หากแตผชแนะสามารถอดทนฟง โดยไมตดบทหรอแทรกแซง กจะไดเขาใจความคดของผเขารบการฝกมากขน บางทผเขารบการฝกกอาจไดคดทบทวนในสงทตนเองพดมาไดบาง 10. กลวธเราเรยนรรวมกน ผชแนะไมจ าเปนตองรไปเสยทกเรอง ผชแนะไมจ าเปนตองเกงกวาผเขารบการฝกแตถอวาทงผชแนะและผเขารบการฝกสามารถเรยนรจากกนและกนไดเสมอ ปญหาบางเรองทตางไมเขาใจกตองมาชวยกนหาแนวทางแกไขรวมกน บทสงทาย (Enduring Understanding/Coaching Theme) 1. บทความนเขยนในลกษณะค าพดคยฉกแนวกบการเขยนทยดถอหลกวชาการไปบาง เพราะค านเทศชแนะใชศลปะการพดคยระหวางศกษานเทศกกบผเขารบการฝกแบบกลยาณมตรเปนส าคญ 2. การชแนะเปนกระบวนการเชงลกทไมอาจเรยนรไดดวยการอานหรอศกษาจากเอกสารไดเพยงเทานน หากแตความรทแทจรงคอ การไดลงมอปฏบตการชแนะจรง ๆ ภายใตการมวธคด และระบบคดทมประสทธภาพมทกษะและความคลองแคลวช านาญการ กลาวคอ ท าในสงทถกตองและดวยวธการทถกตอง จงเปนความรทชดแจง (Do the right things and do the things right)





หนวยท 2 การศกษาชนเรยน (Lesson Study) เรอง นยามและหลกการศกษาชนเรยน


FAQ : LS หมายถงอะไร และมหลกการอยางไร

การศกษาชนเรยน (Lesson Study : LS) เปนแนวทางการพฒนารปแบบการสอน ของผเขารบการฝกทเนนการพฒนาการเรยนรใหนาสนใจ และมคณภาพ รวมทงเปนการชวยสนบสนนให ผเขารบการฝกผสอนไดปรบปรงและพฒนาศกยภาพการสอนของตนเองได เนองจากตวผสอน และวธการสอน ของผเขารบการฝกผสอนเปนปจจยหนงทมอทธพลตอคณภาพการเรยนการสอนในโรงเรยน การศกษาชนเรยน (Lesson Study) คออะไร Lesson หมายถง บทเรยน ชนเรยน ชวโมงเรยน สงเรยนรจากประสบการณ Study หมายถง การศกษาทอยภายใตการเรยนรอยางมเหตมผลคอ การวจย การศกษา การคนควา การวเคราะห การพจารณา หรอการเลาเรยนร Lesson Study มความหมายคอ การศกษาวจยบทเรยน หรอการวจยแผนการจดการเรยนรทจดแกนกเรยน เปนการศกษาเพอหา ค าตอบทเปนระบบตามระเบยบวธการวจยเชงทดลอง การวจยบทเรยน เปนการท างานรวมกนของ กลมผเขารบการฝกเพอมงสเปาหมาย และการพฒนาแผนการจดการเรยนรทจะตองมการสงเกต การวเคราะห และทบทวนรวมกน การก าหนดประเดนของผเขารบการฝกผานกระบวนการเหลานกเพอทจะปรบปรงวธคด ของเดกและการท าใหบทเรยนมประสทธภาพมากขน





ใบความรท 2.2 การศกษาชนเรยน (Lesson Study) เรอง กระบวนการศกษาชนเรยน


FAQ : 1) LS มกระบวนการอยางไร

2) แตละขนตอนของ LS จะปฏบตการอยางไร

กระบวนการ Lesson study เปนกระบวนการส าหรบใชพฒนาวชาชพผเขารบการฝกทใชการวจยเปนรากฐานในการด าเนนงาน โดยเกดจากการรวมมอ แบงปนประสบการณและการท างานรวมกนของผเขารบการฝก หรอระหวางผเขารบการฝกกบผเชยวชาญทางดานการเรยนการสอนของผ เขารบการฝก ซงประกอบดวยขนตอน ส าคญ ดงน 1. การวางแผน (planning) 2. การน าไปใชและการสงเกต (implementing and observing) 3. การอภปรายและสะทอนผลบทเรยน(discussing and reflecting) ขนตอนกระบวนการด าเนนงานของ Lesson Study กระบวนการของ Lesson Study นน ผเขารบการฝกผสอนจะตองค านงถงสงเหลาน 1) จดมงหมายหรอเปาหมายทตองการทงในระดบหลกสตร ระดบรายวชา และ ระดบหนวยการเรยนหรอบทเรยน (unit or lesson) 2) วางแผนการวจยบทเรยน (research lisson) เพอใหบรรลจดมงหมาย ทก าหนดไว

4) ท าการศกษาอยางรอบคอบเกยวกบการตอบสนองของผเขารบการฝกทมตอบทเรยน รวมถงพฤตกรรมการเรยนร การมสวนรวมและการปฏบตตวของผเขารบการฝก ซงขนตอนกระบวนการพนฐานของ Lesson Study ประกอบดวย 3 ขนตอน ดงน




ขนตอนท 1 การวางแผน (planning) วธด าเนนการ 1. ก าหนดตารางเวลาการด าเนนงานรวมกน เชน วน/เวลา ส าหรบประชม วางแผน จ านวนครงของการประชม วน/เวลาส าหรบรวมกนพฒนาบทเรยน ก าหนดชวงเวลาของ การน าบทเรยนไปใช เปนตน 2. รวมกนอภปรายถงสภาพปญหาทพบในชนเรยนปจจบนพรอมแนวทาง แกปญหาทเกยวของกบการใชสอการเรยนร แผนการจดการเรยนร คณลกษณะผเขารบการฝก สภาพแวดลอมในชนเรยน เทคนคการสอน วธสอน การวดและประเมนผลการเรยนร เปนตน (นอกเหนอจากผเขารบการฝกผสอนและคณะท างานแลว หากสามารถเชญผเชยวชาญดานการสอน หรอผเขารบการฝกผมประสบการณในการสอนมารวมในการแสดงความคดเหน และเปลยนประสบการณดวย จะเปนการดยง) 3. ศกษาหลกสตรสถานศกษาของกลมสาระการเรยนรทตองการศกษา ทงจดมงหมาย มาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนรของหนวยการเรยนร หรอบทเรยน และแผนการจดการเรยนร เพอใหผเขารบการฝกและคณะท างานมความเขาใจตรงกนกอนรวมกนศกษาบทเรยน 4. รวมกนพจารณาเลอกบทเรยนหรอหวขอทจะท าการศกษาดวย กระบวนการ และก าหนดจดมงหมายในการศกษาทสอดคลองกบค าถามการวจยทกลมตองการ หาค าตอบ 5. รวมกนพจารณาออกแบบกลวธการสอน กจกรรมการเรยนร การประเมนผลการเรยนร รวมถงการเลอกใชสอการเรยนรหรอแหลงเรยนร ทเหมาะสมกบบทเรยน เพอชวยใหผเขารบการฝกบรรลตามจดมงหมายทตงไว 6. รวมกนพจารณาและเขยนแผนการจดการเรยนรทกลมเหนวาเหมาะสม ทจะใชรวมกน ขนตอนท 2 การน าไปใชและการสงเกต (implementing and observing) วธด าเนนการ ผเขารบการฝกคนหนงในกลมน าแผนการจดการเรยนรทรวมกนจดท าขนนน ไปใชสอนจรงในชนเรยน โดนมสมาชกผเขารบการฝกคนอนๆและ/หรอผเชยวชาญดานการสอนมาเฝาสงเกตกระบวนการเรยนการสอนโดยบนทกลงในแบบบนทกการสงเกต หรออาจบนทกวดทศน เพอเปนขอมลในการศกษา.พฤตกรรมและการตอบสนองของผเขารบการฝกในระหวางการเรยนการสอน




ขนตอนท 3 การอภปรายและสะทอนผลบทเรยน (discussing and reflecting) วธด าเนนการ 1. เมอการสอนเสรจสน ตวผเขารบการฝกผสอน และคณะผสงเกตทงหมดจะรวมกนวเคราะหและประเมนแผนการจดการเรยนรทใชสอนไปโดยใชขอมลจากการบนทกการสงเกตและวดทศน เพอรวมกนหาแนวทางการแกปญหาและพฒนาบทเรยนหรอแผนการจดการเรยนรใหมความสมบรณยงขน 2. สมาชกผเขารบการฝกคนตอไป จะน าบทเรยนหรอแผนการจดการเรยนรทปรบปรงและพฒนาแลวนไปใชในหองเรยนอนตอไป โดยมเพอนผเขารบการฝกและคณะผสงเกตปฏบตงานเชนเดม จนสนสดการน าไปใชตามแผนทก าหนด 3. เมอกลมไดท าการปรบปรงแกไขบทเรยนหรอแผนการเรยนจนเปนท พอใจของสมาชกทกคนแลว จงจดท าเปนรปเลมรายงานผลการศกษาชนเรยน ท าใหเราไดทราบ ขอมลทเปนประโยชนตอการจดการเรยนการสอน จะเหนวากระบวนการ Lesson Study จะมความคลายคลงกบการวจย ในชนเรยน (Classroom Action Research : CAR) นนเอง กระบวนการ การศกษาชนเรยน (Lesson Study) มดงน 1) เลอกหวขอการวจย (Choose a research theme) โดยกลมผเขารบการฝกรวมกนสรางหวขอการศกษา มองทภาพกวางของโรงเรยนมจดเนนทการตงหวขอการศกษาเกยวกบทกษะหรอเจตคตการมสวนรวมของนกเรยน การศกษาอาจตงหวขอวา...จะเพมการอสระในการคดของนกเรยนในวชาคณตศาสตรไดอยางไร เปนตน 2) จบประเดนการวจย (Focus the research) ผเขารบการฝกเลอกจดมงหมายและหนวยทจะศกษา เปนประเดนการวจยความสามารถและความตองการของผเขารบการฝกภายใตหนวยการเรยนน ดงตวอยาง ผเขารบการฝกอาจเลอกหนวยการเรยนเรอง “การเปลยนรปทรงเรขาคณต” และจดมงหมายของการเพมความสามารถของนกเรยน กคอการใชวธคดอยางมอสระทจะประยกตการเปลยนรปทรงภายใตขอก าหนดรวมอยางเดยวกนและสอดคลอง 3) สรางบทเรยน (Create the lesson) ผเขารบการฝกเลอกบทเรยนจากหนวยมาพฒนาและตดตามตนแบบ (Template) แผนการจดการเรยนรทไดสรางขน ตนแบบนตองมความเหมาะสมตามสาระหลกสตรโรงเรยน ทเชอมโยงกบชอเรองบทเรยนและทกษะดานเนอหาทไดรบกอนเรยน และเพอเปนเนอหาทเรยนในระดบทสงขนตอไป แมแบบแผนการจดการเรยนรนยงเนนวธประเมนการคดระหวางบทเรยนอกดวย




4) สอนและสงเกตบทเรยน (Teach and observe the lesson) เมอเขยนแผนการจด การเรยนรรวมกนแลว บทเรยนจะถกสอนโดยสมาชกของกลมและจะไดรบการสงเกตจากสมาชก คนอน ๆ เปนขนตอน “รวมกนสงเกตการสอน” เพอเกบขอมลตางๆ ในชนเรยน มงทการจบ ประเดนวธการคดของเดก ไมใชทความสามารถการสอนของผเขารบการฝก 5) สนทนาบทเรยน (Discuss the lesson) กลมสมาชกน าบทเรยนและน าขอสงเกต ตาง ๆ จากบทเรยนมาสนทนาแลกเปลยนความคดเหนกน การสนทนาควรท าทนทในวนเดยวกน 6) ทบทวนบทเรยน (Revise the lesson) การทบทวนบทเรยนตองอยในพนฐาน ของการสงเกตและการวเคราะห และมการน าบทเรยนไปใชอกโดยผเขารบการฝกสมาชกทไดรบเลอกในกลม มการท าซ าคอ การสงเกต การสนทนาและการทบทวนอกครง 7) การสรปรายงานขอคนพบ (Document the findings) เมอสนสดกระบวนการ กลมจดท ารายงานในระบบเครอขายในสงทไดเรยนรจากหวขอและจดมงหมายทไดตงไว วงจรการศกษาชนเรยน (Lesson Study)

ก าหนดจดมงหมาย

วเคราะหและวางแผน รายงานผลตามจดมงหมาย

สอนและสงเกต

สนทนาและทบทวน สนทนาและทบทวน

สอนและสงเกต

ระยะเวลาของกระบวนการทท าในญปนมความแตกตางกนไป อาจสามารถขยายเวลา เปนหลายป ขนาดของกลมผเขารบการฝกกมความแตกตางดวยแตโดยทวไปอยระหวาง 4-6 คน โดยกลมนจะรวมเอาทงผบรหารและผเชยวชาญภายนอกเขาดวย โดยปกตแลวแตละกลมจะท างานปละ 2-3 บทเรยน ทางทดทสดใหคดวา การวจยบทเรยนเปนเหมอนสะพาน สะพานทกอแบบขนมา โดยผเขารบการฝกมาท างานและรวมมอกนกอสะพานวางขามหลกสตร โดยมองวาจะใชบทเรยนและทกษะทงหลายอยางไรจงจะเชอมโยงไปยงระดบคะแนนทตงไวได ดงนน กระบวนการศกษาชนเรยนจง




เปนการชวยเอาความแบงแยกของผเขารบการฝกทงไป ทงระหวางการท างานของผเขารบการฝกและการแบงแยกดานทกษะการสอนของผเขารบการฝก จะเรมตนอยางไรในการท าการศกษาชนเรยน (Lesson Study) จะเปนการดทสด หากเรมจากกลมผเขารบการฝกเลก ๆ ทมความสนใจและอาสามารวม หากสะดวกทจะหาผเขารบการฝกผสอนตางระดบชนจากโรงเรยนอนกจะเปนการเรมตนทด กลมรเรมอาจท าจากสงงาย ๆ จากบางสาระวชาของกระบวนการ มากกวาการท าเตมกระบวนการอยางสมบรณ เชน การเพยงไดเขารวมมอกบกลมผเขารบการฝก รวมสงเกตการณเขาถงจดหมายของนกเรยนกถอวาคมคาและไดเรมตนทด ดงนน การไดพฒนาบทเรยนรวมกนและไดรวมกนดวาจดมงหมายของบทเรยนและวตถประสงคมความเหมาะสมกบหลกสตรทใชกบนกเรยนชนตาง ๆ อยางไร และจะวดความคดของนกเรยนระหวางบทเรยนนนอยางไร กถอวาเปนสงทสรางคณคามาก การสงเกตบทเรยน (ขอควรจ าคอ : การเพงความสนใจตอวธคดของเดก ไมใชเนนการดทความสามารถของผเขารบการฝก) และแนนอนวา การสนทนาจากขอสงเกตรวมกน มนจะเกดพลงการฝกทสรางการหยงรทยงใหญและไดปรบปรงความรวชาการดวยในทวนบทเรยน คอการมผเขารบการฝกอนน าบทเรยนไปสอนและมการสงเกตบทเรยนซ าอก (จะมความนาสนใจมากหากจะใหผเขารบการฝกอนไดท าการสอนนกเรยนของคณ วธการน อาจน าไปสการหาคณคาในวธคด การหาจดเดน และจดดอยของนกเรยนของคณ) วธการศกษา ชนเรยน (Lesson study) ผเขารบการฝกเปนผต งค าถาม แลวใหเดกใหค าตอบอยางหลากหลาย ซงผเขารบการฝกจะตองท าหนาทเชอมโยงค าตอบของเดกๆ ไปสความร ซงสดทายเดกกจะไดสตรหรอนยามทางคณตศาสตร แตทแตกตางจากการเรยนแบบเดมคอ นยามหรอสตรทเดกไดจากการเรยนเชนนนน จะไดจากความเขาใจของตวเดก และเขาจะสามารถน าไปประยกตใชไดดวยตวเอง จงเปนการเรยนในทางกลบกนของการสอนในหองเรยนคณตศาสตรในปจจบน ทผเขารบการฝกผสอนจะเปนผเรมใหค านยามทางคณตศาสตรกบนกเรยน เชน บอกลกษณะของรปทรงปรซมเปนอยางไร หรอ การหาปรมาตรของรปทรงเรขาคณตตองใชสตร กวาง x ยาว x สง





การศกษาชนเรยน (Lesson Study) เรอง คณคาและประโยชนการศกษาชนเรยน


FAQ : 1) LS มประโยชนอยางไร

2) จะวางแผนปฏบต LS อยางไรใหมประสทธภาพ

“การศกษาชนเรยน” เปนกระบวนการพฒนาการเรยนรในหนางานผเขารบการฝก และเปนการพฒนาการเรยนรของผเขารบการฝกไปในขณะเดยวกน การท างานในลกษณะนจงเปนวงจรการท างานตอเนอง อปมาวา “แตงแลวหยาไมได” การศกษาชนเรยน (Lesson Study) คอ ระบบการพฒนาวชาชพผเขารบการฝกแบบหนงของญปนทใชโรงเรยนเปนฐานของการพฒนา ซงผเขารบการฝกญปนจะตองไดรบการพฒนาตงแตเรมตนวชาชพผเขารบการฝกลกษณะทส าคญของระบบดงกลาวคอ กลมผ เขารบการฝกญปนจะพบกนเปนระยะๆ เพอรวมกนพฒนาแผนการจดการเรยนร สรางสรรคนวตกรรมการสอน การทดลองใชแผนการจดการเรยนรดงกลาวในหองเรยนจรง และการปรบปรงแผนรวมกน แนวคดพนฐานการศกษาชนเรยน 1. วธการทมประสทธภาพทสดในการปรบปรงและพฒนาการเรยนการสอน ในหอง เรยนอยางเปนระบบและตอเนอง อนเปนคณคาของ LS กคอการพฒนาและปรบปรง บทเรยน 2. การก าหนดการเปลยนแปลงทตองการใหเกดขนเพอการพฒนาการเรยนร ของผเขารบการฝกในชนเรยนเปนส าคญ

3. การแลกเปลยนความรและปญหาในหองเรยนรวมกนกบผเขารบการฝกคนอน ๆ และการใหกลมผเขารบการฝกรบรเปาหมายของการสอนรวมกน เปนการศกษาและพฒนาการเรยนการสอนและวชาชพผเขารบการฝกอยางย งยน




ขนตอนการวางแผนพฒนาวชาชพผเขารบการฝกดวย “การศกษาชนเรยน” ขน 1 ขนการก าหนดปญหา (Defining the Problem) “การศกษาชนเรยน (Lesson Study) เปนระบบทเนนกระบวนการแกปญหา และการท าใหการก าหนดปญหาน าไปสแรงจงใจ และการก าหนดกรอบในการท างานของกลมผเขารบการฝก ปญหาอาจเรมในลกษณะกวางหรอทวไป เชนจะท าใหนกเรยนสนใจคณตศาสตร ไดอยางไร หรอเปนประเดนเฉพาะเจาะจงเชน จะพฒนาความเขาใจของนกเรยนในการบวก เศษสวนทสวนไมเทากนอยางไร ปกตปญหาทผเขารบการฝกเลอกมกจะเปนปญหาทมาจากประสบการณการสอนในหองเรยนทสงผลตอการเรยนรของนกเรยน หรออาจเปนปญหานโยบายระดบชาต ขน 2 ขนการวางแผนบทเรยน (Planning the lesson) เมอเปาหมายการเรยนร ถกก าหนดหรอเลอกโดยกลมผเขารบการฝก กลมผเขารบการฝกจะเรมประชมปรกษาหารอเพอวางแผนบทเรยน เปาหมายของการวางแผนบทเรยนไมเพยงแตเพอใหไดบทเรยนทมประสทธภาพ และสรางความเขาใจไดจรง แผนการจดการเรยนรทกลมผเขารบการฝกสรางขนจะตองน าไปเสนอตอทประชมผเขารบการฝกในระดบโรงเรยน เพอรบฟงการสะทอน และน าขอมลทไดรบกลบมาปรบปรงและพฒนา ขนการวางแผนนอาจใชเวลาเปนเดอนหรอหลายเดอนกอนทจะน าไปสการใช จรงในหองเรยน





ใบความรท 2.4 การศกษาชนเรยน (Lesson Study) เรอง ตวอยางและผลการออกแบบการศกษาชนเรยน


FAQ : 1) กรณตวอยางททานศกษาเปนอยางไร

2) กรณตวอยาง LS ททานตองการเปนอยางไร

3) ถาจะออกแบบการศกษาชนเรยนทสอดคลองกบปญหาและ

ความตองการของทาน 1 กรณปญหา จะท าไดหรอไม และเปนอยางไร

ตวอยางขนตอนกระบวนการ Lesson Study ในการเรยนการสอนคณตศาสตร จากขนตอนกระบวนการพนฐานของ Lesson Study ทประกอบดวยการวางแผน การน าไปใช และ การสงเกต และการอภปรายและการสะทอนผลนน สามารถน ามาประยกตเขากบการเรยนการสอน วชาคณตศาสตร ไดดงน

1. ก าหนดเวลาตารางการด าเนนงาน ก าหนดวน/เวลาส าหรบประชมและวางแผนด าเนนงานตงแตเรม กระบวนการจนจบกระบวนการ ก าหนดจ านวนครงของการประชมรวมกน ก าหนดวน/เวลาในการรวมกนพฒนาบทเรยน ก าหนดชวงเวลาในการน าบทเรยนไปใช (กครง) ก าหนดกรอบประเดน/เนอหาสาระการประชมในแตละครง 2. วเคราะหสถานการณการเรยนการสอนปจจบน รวมกนทบทวนถงภาพรวมของสถานการณหรอสภาพปจจบน ในการจดการเรยนการสอนวชาคณตศาสตร รวมกนอภปรายถงประเดนปญหาทพบในการเรยนการสอน คณตศาสตรของสมาชกผเขารบการฝกแตละคน




ศกษาขอเทจจรง สงทเปนปญหาในชนเรยนและแนวทางในการปรบปรง การเรยนการสอนรวมกน ศกษาหลกสตรสถานศกษากลมสาระการเรยนคณตศาสตร ทงจดมงหมายของหลกสตร ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนรหนวยการเรยนรหรอบทเรยน ประมวลการสอนหรอโครงการสอนเพอใหสมาชกผเขารบการฝกเขาใจตรงกนเพราะรวมกนศกษาบทเรยน รวมกนอภปรายบทเรยน/หวขอคณตศาสตรทเลอกท า Lesson Study เพอหาวธพฒนาและปรบปรงการจดการเรยนการสอนคณตศาสตรส าหรบบทเรยนนนๆ เลอกและเตรยมสอการเรยนร/เอกสารและแหลงการเรยนร ทเหมาะสมกบบทเรยน น าแบบทดสอบกอนเรยนใหส าหรบผเขารบการฝกท ากอนเรมเรยนบทเรยนเพอใชเปนเครองมอสะทอนภาพเกยวกบพนฐานความรของผเขารบการฝกรวมถงใชจ าแนกลกษณะของผเขารบการฝกส าหรบบทเรยนทจะสอน จดท าแบบทดสอบหลงเรยนไวส าหรบประเมนผลการเรยนรของ ผเขารบการฝกหลงจากจบบทเรยนนนแลว 3. เตรยมแผนการจดการเรยนร lesson plan ส าหรบบทเรยน ประเดนส าคญทผเขารบการฝกควรน ามาพจารณารวมกนในการออกแบบการเรยนการสอนและการเขยนแผนการจดการเรยนร มดงน ศกษาความคดรวบยอดหรอทกษะทจ าเปนทสอดคลองกบหลกสตร และมาตรฐาน ศกษาความคดรวบยอดหรอทกษะทผเขารบการฝกไดเรยนรมาแลว ก าหนดจดประสงคการเรยนรและสาระการเรยนรของบทเรยน ทสอดคลองกบความคดรวบยอดและทกษะทจ าเปนตาง ๆ คนหาขอบกพรองหรอประเดนทผเขารบการฝกเขาใจผดในการเรยนบทเรยนนในอดต เลอกใชสอและเทคโนโลยทเหมาะสมและมการออกแบบใบงาน ทชวยในการเพมความเขาใจ ความคดรวบยอดและทกษะกระบวนการทางคณตศาสตรไดดยงขน ออกแบบและกลวธการสอนและกจกรรมการเรยนรทชวยสงเสรม การมปฏสมพนธระหวางผเขารบการฝกและผเขารบการฝกทมประสทธภาพและเหมาะสมกบบทเรยนเพอชวยใหผเขารบการฝกมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนตามจดมงหมายทก าหนดไว ก าหนดระยะเวลาในแตละกจกรรมการเรยนรและแนวทาง การประเมนการเรยนรของผเขารบการฝก


225 UTQ online e-Training Course - s Blog · utqว รั่า -225 นวัตกรรมการนิเทศ (Coaching) การศึกษาชั้นเรียน

Documents