นวัตกรรม วิธีการจัดการเรียนรู้ที่ใช้กิจกรรมนันทนาการ

นวตกรรมวธการจดการเรยนรทใชกจกรรมนนทนาการ เสนอ

อาจารยสวสาข เหลาเกดจดทำาโดย

1.น.ส.นชจร ขจรฤทธ เลขท 4 2.น.ส.ปวณา ดวงสงค เลขท 14

สาขา การศกษาปฐมวย หอง 1คณะศลปะศาสตรและวทยาศาสตร

มหาวทยาลยนครพนม

นวตกรรมวธการจดการเรยนรทใช

กจกรรมนนทนาการ

หมายถง กจกรรมททำาตามความสนใจในยามวาง เพอใหเกดความสนกสนาน เพลดเพลน และผอนคลายความตงเครยด(พจณานกราฉบบราชบณฑตยสถาน, 2538 : 435) และ จรนทร ธานรตน ( 2528 : 14 ) ไดใหความหมายของนนทนาการวา หมายถง กจกรรมทกระทำาในเวลาวาง โดยใชความสมครใจเปนหลก ไมมการบงคบและไดรบความพงพอใจ และเพลดเพลนจากกจกรรมนนเปนสำาคญ

นนทนาการ

1. เพอพฒนาอารมณ กจกรรมนนทนาการเปนกระบวนการเสรม

สราง และพฒนาอารมณของบคคลและชมชน โดย อาศยกจกรรมตางๆ เปนสอกลางในชวงเวลาวาง

หรอเวลาอสระ การเขารวมกจกรรมตองเปนไป ดวยความสมครใจ และกจกรรมนนจะตองเปน

กจกรรมทสงคมยอมรบ สามารถกอใหเกดความ สข สนกสนาน เพลดเพลน

จดมงหมายของนนทนาการ

2. เพอเสรมสรางประสบการณใหม กจกรรมนนทนาการ ชวยสรางประสบการณ

ใหมใหแกผรวมกจกรรม ทงนเพราะความหลาก หลายกจกรรม เชน การทองเทยว ทศนศกษา

การเสรมสรางประสบการณใหมในสถานทและ ทรพยากรทองเทยว ขนอยกบประสบการณ และ

พนฐานเดมของบคคลหรอชมชน

3. เพอเพมพนประสบการณ กจกรรมสรางเสรมประสบการณ หรอ

กจกรรมบางอยางทเคยเขารวมมาแลว แตผเขา รวมอยากสรางความประทบใจ หรอความทรง

จำาเดม กจะเปนการเพมพนประสบการณทงสน 

4. เพอสงเสรมการมสวนรวม กจกรรมนนทนาการ จะสงเสรมการมสวน

รวมของบคคลและชมชน ฝกใหมโอกาสเขารวม กจกรรมของชมชนดวยความสนใจและสมครใจ

สงเสรมการทำางานรวมกนเปนทม เปนสวนหนง ของกลม รจกสทธและหนาท ตลอดจนความรบ

ผดชอบตอตนเองและผอนในฐานะองคกรของ สงคม

5. เพอสงเสรมการแสดงออก กจกรรมนนทนาการหลายประเภทเปนการสงเสรมใหบคคลไดแสดงออกทางดาน

ความรสกนกคด สรางสรรค การระบาย อารมณ การเลยนแบบสถานการณ หรอ

พฤตกรรมตางๆ ทำาใหสามารถเรยนรและรจก ตนเองมากขน สรางความมนใจ ความเขาใจ

และการควบคมตนเอง

6. เพอสงเสรมคณภาพชวต กจกรรมนนทนาการเปนกจกรรมทชวย

พฒนาอารมณ ความสข ความสามารถของ บคคล สขภาพและสมรรถภาพทางกายและ

จตใจ ความสมดลทางกาย และจต สงเหลาน จะชวยพฒนาคณภาพชวต ของสงคมทกเพศ

และวย นอกจากน ยงชวยพฒนาคณภาพชวต ของกลมประชากรทกกลมดวย

คณคาของนนทนาการ ทใหผลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการในดานตางๆตอผเขารวมกจกรรมม

ดงน ( คงศกด เจรญรกษ, 2527: 80-81 ) 1.นนทนาการกบผลทางดานจตใจ

เปนทยอมรบกนวา กจกรรมนนทนาการเปนเครองมอทสำาคญในการทจะปองกนบคคลทปวย

ทางดานจตใจ และยงใชในการฟ นฟดานจตใจให กลบสสภาพเดมไดอยางรวดเรว นอกจากนนแลว

ปญหาอนๆททำาใหทกคนเกดความคบของใจ หรอ ความวตกกงวลกจะถกลมไปได เมอบคคลเหลานน

เขารวมกจกรรมนนทนาการไมวาทางตรงหรอทาง ออมกตาม กจกรรมทเปนกลมหรอเปนคณะจะได

ผลดตอจตใจมาก โดยเฉพาะกจกรรมกลมสมพนธ ดานเกม และ กฬา

คณคาของ นนทนาการ

  2. นนทนาการกบผลทางดานรางกายกจกรรมประเภทเกมและกฬาจะชวยเสรมสราง

สมรรถภาพทางกายใหกบผเขารวมไดเปนอยางด ทำาใหรางกายพฒนาไดทกดาน และยงสงเสรมการ

ทำางานอยางมประสทธภาพของระบบภายใน รางกาย โดยเฉพาะระบบไหลเวยนโลหต ระบบ ประสาท และระบบการหายใจ เปนตน

3.นนทนาการกบผลทางดานสงคมเปนการเปดโอกาสใหบคคลทเขารวมมการทำางาน

และรบผดชอบรวมกน มการตดตอประสานงาน และรบผดชอบรวมกน จงเปนการสงเสรมใหการ

อยรวมกนในสงคมเปนไปอยางราบรน

นนทนาการเพอการเรยนรและทกษะ เปนกจกรรมทสามารถสงเสรมความสามารถ และ

ทกษะ เพอกอใหเกดการพฒนาทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา เชน การอานหนงสอ การเลา นทาน การอาน การเขยน การพด การโตวาท อาน กลอน ทศนศกษาตามโบราณสถาน โบราณ

วตถ พพธภณฑ และกจกรรมทเปนทกษะ เชน การ จดสวน การตกปลา แกะสลก งานศลปะ และงาน

หตถกรรมตางๆ ฯลฯ

ประเภทของกจกรรมนนทนาการ

ประเภทศลปหตถกรรม กจกรรม นนทนาการประเภทศลปหตถกรรม จะสงเสรม

ความสามารถ ทกษะ สมาธ ความประณตและความ อตสาหะ ใหแกบคคลทเขารวมกจกรรมไดเปนอยาง

ด ทำาใหผเขารวมกจกรรมไดรบการพฒนาทางดาน รางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา ไปพรอมๆ

กน การประดษฐของเลน ของใช , การพมพภาพ และลวดลายตางๆ , ศลปะการตกแตงบาน ,การเยบ

ปกถกรอย , การประกอบอาหาร , ศลปะการแกะสลก, ศลปะการป น ,ศลปะการวาดภาพ

ประเภทกลางแจง /นอกเมอง เปน กจกรรมทมความหลากหลาย สงเสรมใหบคคลม

โอกาสสมผสธรรมชาต และสภาพแวดลอม ปลอดภยจากมลภาวะเปนพษ แหลงนนทนาการ

ประเภทนไดแก สวนสาธารณะ สนามเดกเลน ฟารมเลยงสตว คายพกแรม สวนหยอม สวนสตว

สวนผลไม พพธภณฑ หรอศนยชมชนทนอกเหนอจากสภาพแวดลอมในบานหรอในหองเรยน      

  กจกรรมนนทนาการคายพกแรม เปนกจกรรมกลางแจงนอกเมองทสำาคญยงอยาง

หนง เพราะเปนการผสมผสานกจกรรมตางๆ เขาดวยกน เชนศลปหตถกรรม การดำารงชวต

ในปา การสรางวสดอปกรณจากธรรมชาต การ ตกปลา ศกษาธรรมชาต อนรกษธรรมชาต

และคณคาทางสงคม

คณคาของนนทนาการกลางแจง / นอกเมอง

- สงเสรมการอนรกษธรรมชาต-  สรางความสนกสนานตนเตน

สนกสนานเพลดเพลน- รจกการแกไขปญหาเฉพาะหนา- ดำารงชวตเขากบธรรมชาตได-  เรยนร และเหนคณคาของธรรมชาต

โดยตรง

 เปนกจกรรมทใหคณคาพฒนาการทางดาน รางกาย อารมณ จตใจ และสงคม เชน การรอง

เพลง การเลนละคร สงเสรมการแสดงออก สราง มนษยสมพนธ และสะทอนภาพความเปนอยของ

สงคมหรอการดำาเนนชวตประจำาวน การสรางความ รสก เชน การดโทรทศน ดภาพยนตร ดละคร เลน

ดนตร เตนรำา เลนเกมส สงสรรค พกผอนชายทะเล สวนสตว สวนสนก งานเทศกาล งานประเพณ ถอ

เปนกจกรรมทางวฒนธรรมของมนษยทมประวตศาสตรมาเปนเวลาอนยาวนาน

นนทนาการเพอความบนเทง

ประเภทการเตนรำาและกจกรรมเขาจงหวะ การเตนรำา เปนกจกรรมทางสงคมทใหคณคา

พฒนาการทางดานรางกาย อารมณ จตใจ และ สงคม สงเสรมการแสดงออก สรางมนษยสมพนธ

ความคดสรางสรรค รจกมารยาทของสงคมและ วฒนธรรม สวนกจกรรมเขาจงหวะ เปนกจกรรม

การเคลอนไหวทใชเสยงจงหวะของดนตรมา ประกอบ เชน

การเตนรำาพนเมอง การเตนรำาประกอบเพลง การเคลอนไหวเบองตน

การรำาวงมาตรฐาน การรำากลองยาว

นนทนาการเพอสขภาพ สขภาพเปนสง สำาคญสำาหรบทกคน จดมงหมายของนนทนาการ

ประการหนง กเพอพฒนาสขภาพกายและสขภาพ จตของคนใหสมบรณยงขน ดงนน กจกรรม

นนทนาการเปนอกกจกรรมหนงทมความสำาคญเพมขนพรอมกบความสนใจในสขภาพของคนใน

ปจจบนคอ นนทนาการเพอสขภาพ เชน เตนรำา รองเพลง กฬาชนดตางๆ ออกกำาลงกาย เตน

แอโรบค การฝกสมาธ โยคะ

นนทนาการเพอ สขภาพ

นนทนาการเพอการบำาบด เปนการนำากจกรรมในแงของการบนเทง

และนนทนาการเพอสขภาพมาใชกบผ ปวย เพอใหผเขารวมกจกรรมไดผอน

คลายความเครยด และไดเคลอนไหว เชน การบรหารกาย กลมสมพนธ เกมส

งานฝมอ ดโทรทศน ดนตร ละคร

นนทนาการเพอการบำาบด

แนวทางในการจดการเรยนร

การจดกจกรรมนนทนาการเพอพฒนา นกเรยน ผดำาเนนการหรอผทมสวนเกยวของ

ในการบรหารจดกจกรรมนนทนาการ ควรคำานงถงองคประกอบทสำาคญดงตอไปน1.กำาหนดจดหมายของกจกรรมแตละประเภทใหสอดคลองกบองคประกอบสำาคญของการพฒนาดานตางๆ ดงน

-  ดานด หมายถง ความสามารถในการควบคมอารมณ และความตองการของตนเอง รจกเหนใจผอนและม

ความรบผดชอบ-  ดานเกง หมายถง ความสามารถในการรจกตนเอง ม

แรงจงใจ สามารถตดสนใจแกปญหาและแสดงออกได อยางมประสทธภาพ รวมทงมสมพนธภาพทดกบผอน

-  ดานสข หมายถง ความสามารถในการดำาเนนชวต ดานการควบคมอารมณ การเหนใจผอน ความรบผด

ชอบ การตดสนและแกปญหา ความพงพอใจในชวตและความสงบสข

2.กำาหนดประเภทและรปแบบของกจกรรมนนทนาการใหสอดคลองกบ เพศ อาย ระดบการศกษา คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ โดยการจดกจกรรมประเภทนนทนาการตางๆ คอ เกมกฬา ศลปหตถกรรมกจกรรมเขาจงหวะดรตรและเพลง วรรณกรรม และการละคร3.จดเตรยมทรพยากรทจำาเปนในการดำาเนนการ ไดแก บคลากร งบประมาณ สถานท และวสดอปกรณ

4.ดำาเนนกจกรรมตามขนตอนทวางแผนไว โดยจดกจกรรมใหสอดคลองกบจดมงหมายเหมาะสมกบเวลา สถานท และทรพยากรทมอย5.สรางแรงจงใจใหแกผเขารวม และใหกำาลงใจผเขารวม และใหกำาลงใจผเขารวมกจกรรมเพอสรางทศนคต6.ปลกฝงคณธรรมและจรยธรรม การรกษาสงแวดลอม การอนรกษทรพยากรธรรมชาต

7.คำานงถงความปลอดภยในการเขารวมกจกรรมนนทนาการ8.ประเมนผลการจดกจกรรมนนทนาการอยางตอเนอง ทงกอนดำาเนนการ ขณะดำาเนนการ และหลงดำาเนนการ9.สรปและรายงานผลการจดกจกรรม เพอใชเปนหลกฐานสำาหรบอางองหรอแสดงผลดำาเนนงาน และรายงานผลใหผทเกยวของทราบขอคบพบจากการวจย

พฒนาทางดานเชาวนอารมณ

Nord (1998) ไดวจยศกษาผลของการจดกจกรรมนนทนาการประเภทชมธรรมชาต พบวาการการพฒนาทางดานอารมณของผเขารวมกจกรรมมรการตอบสนองตอปฏกรยาทางดานลบลดลง

Dardah (2000) ไดทำาการสำารวจเชาวนอารมณของกลมเยาวชนทเขารวมกจกรรมนนทนาการเปนประจำาพบวา กลมเยาวชนดงกลาวมคะแนนเชาวนอารมณดกวากลมทไมไดเขากจกรรมนนทนาการ

ภฟา เสวกพนธ (2543) ไดวจยศกษาผลของโปรแกรมนนทนาการทมตอการพฒนาเชาวนอารมณของนกศกษาในระดบมหาวทยาลย พบวา กลมทดลองท 1 (โปรแกรมนนทนาการการละครและคายพกแรม) และกลมท 2 (โปรแกรมนนทนาการการกฬาและเกม) มพฒนาคะแนนเฉลยของเชาวนอารมณดกวากอนการทดทดลองอยางมนยสำาคญทางสถตท .05

นพรตน สทธกาล (2544) วจยศกษาผลของกจกรรมนนทนาการทมตอการพฒนาความฉลาดทางอารมณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 พบวา นกเรยนกลมทดลองและกลมควบคม มความฉลาดทางอารมณภายหลงการทดลองโดยเขารวมกจกรรมนนทนาการ โดยรวมไมแตกตางกน ยกเวนดานความด ในเรองความรบผดชอบ มความแตกตางกน อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 โดยทกลมทดลองมความรบผดชอบสงกวากลมควบคม

การลดความเครยดและการซมเศรา

Bollin (1998) ไดจดโปรแกรมนนทนาการกบชายวย 89 ป ซงเปนโรคเครยดกบอาการซมเศราลกษณะของโปรแกรมจะมการยดหยนตามความตองการของผใชโปรแกรม พบวาโรคเครยดกบอาการซมเศราไดลดลงหลงจากทำาการวจยในสปดาหท 8

ความเชอมนในตวเอง

อาร เกษมรต (2533) ไดวจยผลการศกษาการจดกจกรรมศลปะเปนกลม และกจกรรมศลปะแบบสรางสรรคปกตทมตอความเชอมนในตนเองของเดกปฐมวยทไดรบการอบรมเลยงดแบบเขมงวดกวดขนและแบบทะนถนอม พบวา เดกทไดรบการอบรมเลยงดแบบเขมงวดกวดขนและแบบรกทะนถนอมทกจกรรมศลปะสรางสรรคเปนกลมทมความเชอมนใจในตวเองสงกวาเดกททำากจกรรมศลปะสรางสรรคปกต

ความคดสรางสรรค

ธปทอง ศรทวม (2538) ไดวจยเกยวกบกบความคดสรางสรรคของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณกจกรรมเคลอนไหวและจงหวะ โดยใชกจกรรมทกษะดนตร พบวา เดกทไดรบการจดกจกรรมเคลอนไหวทเนนทกษะดนตร มความคดสรางสรรคมากกวากลมทไดรบการจดกจกรรมการเคลอนไหว ตามแผนการจดประสบการณการเคลอนไหวชนอนบาล

พฤตกรรมทางสงคม

วรพงศ บญประจกษ (2545) ไดวจยศกษาการจดประสบการณการเลนพนบาน พบวา เดกปฐมวยกอนจดประสบการณและระหวางการจดประสบการณ การเลนพนบานไทยในแตละชวงสปดาห มคะแนนพฤตกรรมทางสงคมโดยเฉลยรวมมการเปลยนแปลงไปในทางทเพมขนตลอดแยกเปนดาน ไดแก ความรวมมอ ความเหนอกเหนใจ การชวยเหลอและแบงปน มการเปลยนแปลงไปในลกษณะทสอดคลองกน

3.กจกรรมนนทนาการประเภทใดเปนกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคสงเสรมการแสดงออกก.ประเภทดนตรข.ประเภทละครค.ประเภทวทยาศาสตรง.ประเภทกรฑา

4.การจดกจกรรมนนทนาการมองคประกอบสำาคญของการพฒนาดานใดบางก.ดานด ดานเกง ดานสขข.ดานสงคม ดานเกง ดานความคดค.ดานสงคม ดานเกง ดานความคดง.ดานเกง ดานอารมณ ดานสงคม

5.การจดเตรยมทรพยากรทจำาเปนในการดำาเนนการจดการเรยนรไดแกอะไรบางก.บคลากร เวลา งบประมาณ วสดข.เวลา สถานท บคลากร อปกรณค.วสด เวลา สถานท บคลากรง.บคลากร งบประมาณ สถานท และวสดอปกรณ

สนสดการนำาเสนอ

ขอบคณคะ