Size: 9.05 MB

1

REPUBLIKA E SHQIPERISE

UNIVERSITETI POLITEKNIK TIRANE

FAKULTETI I GJEOLOGJISE DHE I MINIERAVE

DEPARTAMENTI I SHKENCAVE TE TOKES

Rruga Elbasanit, Tiranë-Albania

Tel/fax: ++ 355 4 375 246/5

E-mail: [email protected]

DISERTACION

TEMA: “Struktura e mineralizimit kuarc sulfur te lokalizuar ne shkembinjt

gabror te masivit te Kaptines dhe perspektiva e metejshme e kerkimit”

(per marrjen e grades Doktor i Shkencave)

Disertant Gjon KAZA

UDHËHEQËS SHKENCOR

Prof. Dr. Ibrahim MILUSHI

Tirane, 2012

2

Permbajta e lendes............................................................................................................. faqe 2

Hyrje..................................................................................................................................... faqe 6

KAPITULLI I...................................................................................................................... faqe 8

I. Veshtrim gjeologo-strukturor mbi ofiolitet e Mirdites................................................ faqe 8

I.1. Disa tipare te pergjithshme te ofiolitit Mirdita.......................................................... faqe 8

I.1.1. Brezat lindor dhe perendimor te ofiolitit Mirdita..................................................... faqe 9

I.1.1.1. Tipi i ofioliteve perendimore..................................................................................... faqe 10

I.1.1.2. Tipi i ofioliteve lindore.............................................................................................. faqe 10

I.2. Tipologjia gjeologo-faciale dhe mardheniet strukturore ndermjet tyre.................... faqe 11

I.2.1 Sekuenca mantelore................................................................................................... faqe 11

I.2.2 Zona tranzitore........................................................................................................... faqe 11

I.2.3 Seksioni gabror...........................................................................................................faqe 11

I.2.4 Kompleksi i dajkave paralele.................................................................................... faqe 12

I.2.5 Sekuenca vullkanike.................................................................................................. faqe 12

I.2.6 Intruzionet................................................................................................................. faqe 12

I.2.7 Natyra e kontaktit mes teresive litologjike................................................................ faqe 13

I.3. Strukturat e brendshme te Ofioliteve........................................................................ faqe 13

I.3.1 Strukturat mantelore................................................................................................. faqe 13

I.3.2 Strukturat e kores.................................................................................................... faqe 13

I.4. Modeli gjeometrik dhe kinematik i formimit te ofioliteve...................................... faqe 14

I.5 Kushtet gjeodinamike te formimit te ofioliteve....................................................... faqe 15

KAPITULLI I I................................................................................................................. faqe 21

II. Masivi gabror i Kaptinës.............................................................................................. faqe 21

II – 1 Tiparet kryesore të ndërtimit gjeologo – strukturor të masivit gabror të Kaptinës.. .faqe 21

II – 2. Forma e masivit dhe struktura e tij............................................................................ faqe 32

II – 3. Mardhëniet e masivit me shkëmbinjtë rrethues.........................................................faqe 34

3

II – 4. Mineralizimi kuarc – sulfur i masivit.........................................................................faqe 37

II – 5. Radha e formimit të mineraleve dhe stadet e mineralizimit...................................... faqe 39

KAPITULLI I I I………………………………………………………............................ faqe 44

III. Analiza krahasuese e mineralizimit kuarc – sulfur të masivit të Kaptines

me atë të vendburmit Kurbnesh dhe të shfaqjeve të mineralizuara

të masivit të Bulsharit......................................................................................................... faqe 44

III – 1. Masivi gabror i Kaptenes........................................................................................ faqe 44

III – 2. Masivi gabror i Kurbneshit.................................................................................... faqe 45

III – 3. Masivi gabror i Bulsharit........................................................................................ faqe 46

KAPITULLI IV................................................................................................................... faqe 47

IV.Ndërtimi gjeologo–strukturor i fushës xeherore të Thirrës........................................ faqe 47

IV – 1. Ndërtimi gjeologo–strukturor i vendburimit Thirrë ............................................. faqe 47

IV – 2. Mineralizimi kuarc-sulfur ne vendburimin Thirre................................................. faqe 55

IV – 2.1. Pozicioni ne hapesire i trupave xeherore dhe karakteristikat morfologjike te tyre. Faqe 55

IV – 2.2. Veçorite teksturo - strukturore te xeheroreve......................................................... faqe 64

IV – 2.3. Karakteristikat e perbashketa per te gjithe trupat xeherore te vendburimit te Thirres..faqe 69

IV – 2.4. Karakteri i shperndarjes se elementeve dhe komponenteve kryesor.............................faqe 70

IV – 2.5. Karakteristikat mineralogjike te xeheroreve kuarc-sulfur.............................................faqe 71

IV – 2.6. Gjeneza e vendburimit...................................................................................................faqe 74

IV – 2.7. Perfundime e rekomandime...........................................................................................faqe 75

KAPITULLI V .......................................................................................................................... faqe 76

V.Ndërtimi gjeologo–strukturor i fushes xeherore e Gdheshte – Pistes................................faqe 76

V – 1. Ndertimi gjeologjik i vendburimit Gdheshte................................................................faqe 76

V – 2. Përshkrimi i shkurtër i veçorive petrografike të llojeve shkëmbore të rajonit

të vendburimit Gdheshte – Piste................................................................................faqe 79

V – 3. Tektonika e rajonit dhe e vendburimit......................................................................... faqe 86

V – 4. Karakteristikat e trupave xehëror të vendburmit.......................................................... faqe 90

4

V – 4.1. Tipet kryesore të mineralizimit të rajonit Gdheshte – Pistë......................................... faqe 90

V – 4.2. Pozicioni në hapësirë i trupave xeheror në raport me strukturën gjeologjike.............. faqe 91

V – 4.3. Forma dhe permasat e trupave xeherorë....................................................................... faqe 93

V – 4.4. Mardhëniet e trupave xeheror me shkëmbinjtë rrethues dhe karakteri i

ndryshimeve anësore................................................................................ faqe 94

V – 4.5. Ndërtimi i brendshëm i trupave xeheror dhe veçoritë strukturalo – teksturale

të xeherorëve kuarc – sulfure......................................................................... faqe 94

V – 4.6. Përbërja lëndore e xeherorëve kuarc – sulfure............................................ faqe 95

V – 4.7. Zona e oksidimit........................................................................................... faqe 96

V – 4.8. Përbërja minerale e xeherorëve kuarc – sulfure dhe karakteri i shpërndarjes

së mineralizimit.............................................................................................. faqe 96

V – 4.9. Veçoritë morfologjike të pakos produktive ose të trupave xeherorë............... faqe 98

V – 4.9.1. Karakteristikat cilësore të pakos produktive të trupave xeherorë.................... faqe 99

V – 4.9.2. Përbërja minerale e xeherorit............................................................................ faqe 100

V – 4.9.3. Përbërja kimike e xeherorit........................................................................... faqe 100

V – 5. Mendime mbi gjenezën e vendburimit........................................................ faqe 102

V – 6. Përfundime dhe rekomandime...................................................................... faqe 106

KAPITULLI VI................................................................................................................ faqe 111

VI.Ndërtimi gjeologo – strukturor i fushës xeherore të vendburimit Leproi.............. faqe 111

VI – 1. Të dhëna të përgjithshme mbi ndërtimin gjeologjik......................................... faqe 111

VI – 2. Veçoritë morfologjike të pakos produktive të trupave xeheror...................... faqe 111

VI – 3. Karakteristikat cilësore të pakos produktive të trupave xeheror..................... faqe 111

VI – 4. Gjeneza e xeherorizimit..................................................................................... faqe 112

VI – 5. Mosha e shkëmbinjëve dhe e xeherorit............................................................ faqe 112

Kapitulli VII...................................................................................................................... faqe 112

VII. Ndertimi gjeologo – strukturor i fushës xeherore Golaj – Nikoliq me

trupat dhe shfaqjet e mineralizuara........................................................................ faqe 112

5

VII – 1. Ndërtimi gjeologjik i rajonit dhe i vendburimeve............................................. faqe 112

VII – 2. Tektonika e vendburimit ................................................................................. faqe 119

VII – 3. Faktorët struktural dhe litologjik që kontrollojnë përhapjen e mineralizimit

kuarc – sulfur në zonën e Hasit............................................................................ faqe 121

VII – 4. Mbi kushtet e lokalizimit të mineralizimit dhe morfologjia e trupave xeheror

në vendburimin Golaj................................................................................... faqe 123

VII – 5. Mbi shpërndarjen e mineralizimeve brenda kufijve të trashësisë së trupit damaror..faqe 125

VII – 6. Gjeneracionet dhe stadet e mineralizimit............................................................ faqe 126

VII – 7. Mbi gjenezën e vendburimit Golaj........................................................................ faqe 127

KAPITULLI VIII.............................................................................................................. faqe 128

VIII. Ndërtimi gjeologo–strukturor i fushes xeherore te VB Nikoliq-2........................ faqe 128

VIII – 1. Karakteristikat gjeologo – tektonike te vendburimit Nikoliq – 2....................... faqe 128

VIII – 2. Tektonika e vendburimit.................................................................................... faqe 135

VIII – 3. Ndërtimi i trupave xeheror të vendburimit Nikoliq – 2...................................... faqe 136

VIII – 4. Mardhëniet e trupave xeheror me shkëmbinjt rrethues në VB Nikoliq–2........... faqe 138

VIII – 5. Tipet xeherore dhe përbërja mineralogjike e tyre............................................... faqe 139

VIII – 6. Shpërndarja e mineraleve brenda kufijve të trashësisë së trupit......................... faqe 139

VIII – 7. Perfundime dhe rekomandime.......................................................................... faqe 140

IX Analiza strukturore.................................................................................................. faqe 144

Përfundime......................................................................................................................... faqe 146

Literatura........................................................................................................................... faqe 148

Lista e materialit grafik................................................................................................... faqe 154

Lista e fotove...................................................................................................................... faqe 156

6

Hyrje

Punimi i tezes se doktoratures: “Struktura e mineralizimit kuarc sulfur te lokalizuar ne shkembinjt

gabror te masivit te Kaptines dhe perspektiva e metejshme e kerkimit”, eshte aprovuar ne Departamentin

e Shkencave te Tokes, prane Fakultetit te Gjeologjise dhe Minierave, te Universitetit Politeknik te

Tiranes.

Këtij punimi shkencor, i kane paraprire dhënia e provimeve pasuniversitare (SH.P.U. gjate viteve 2003 -

2005), mbrojtja e mikrotezes mbi kete teme, pergatitja e dy paraqitjeve në departamentin e shkencave të

tokës, si dhe pervoja shkencore e fituar gjate punimeve te kryera nga ana ime per realizimin e projekteve

dhe studimeve gjeologjike nga vitet 1985 e ne vazhdim ne kuadrin e projekteve te Sh.Gj.Sh.dhe të

Institutit të gjeoshkencave prane UPT.

Masivi gabror i Kaptines, me i madhi në ofiolitet e Shqiperise, ka interes të madh jo vetem per veçorite e

tije gjeologo –strukturore por edhe për shkallen e larte të ngopjes së tij me mineralizime sulfure të baker

– piritit. Ky masiv karakterizohet nga një perfaqesim i plote i të gjithe përbërësve gabror si: gabro të

shtresezuara, gabro të foliura dhe gabro izotropike. Nje aspekt tjeter shume i rendesishem është edhe

zhvillimi shume i theksuar i shear zonave me presence të mineralizimeve sulfure të baker – piritit dhe po

ashtu te damareve kuarc sulfur me permbajtje ari ne disa raste me vlera te larta te tij. Ky masiv ka qene

objekt i vazhdueshem i studimeve gjeologjike e strukturore dhe konkluzionet shkencore te arrira prej tyre

kane mbeshtetur kryerjen e punimeve te shumta te kerkim – zbulimit per mineralizimet kuarc – sulfure

ne shume prej shfaqjeve të këtij masivi. Tashme per masivin gabror të Kaptines ekzistojne harta

gjeologjike të shkalleve 1/50000, 1/25000 dhe per pjese të veçanta të tij edhe harta te shkalleve 1/10000,

harta komplekse 1/5000 dhe harta per objektet e mineralizuara dhe vendburimet ne shkalle 1/2000.

Ndonese ekziston nje material i shumte gjeologjik, strukturor dhe per mineralizimet sulfure ende nje

analize e mirfillte strukturore me elemente bashkekohor nuk mund te pretendohet se eshte realizuar. Ne

menyre te vecante nje analize e detajuar strukturore per mineralizimet sulfure me nje inkuadrim logjik

dhe te bazuar ne argumente shkencore ka qene veçanarisht e domosdoshme per te ndihmuar ne

qartesimin e perspetives së metejshme të këtij mineralizimi. Bazuar në sa me sipër u ndermor ky studim

me fokus në vendburimin e Thirres, dhe ne vendburimet e tjera te ketij masivi si perfaqesuesit me te

rendesishem te masivit gabror të Kaptines qofte per sasine dhe cilesine e rezervave te zbuluara, qofte

persa u takon veçorive strukturore qe reflektojne trupat e ketyre vendburimeve.

Per realizimin e disertacionit është bërë një pune intensive e programuar në bashkepunim të ngushte me

udheheqesin shkencor, jane shfrytezuar të gjitha raportet studimore, raportet me llogaritje rezervash,

raportet e punimeve komplekse, projektet e kerkim – zbulimit si dhe te gjitha publikimet ne buletinet

tona dhe ato te huaja qe kane trajtuar masivin e Kaptines.

Nderkohe është studjuar një literature e larmishme per ofiolitet në tërësi, koren oqeanike dhe gabrot si

përbërës të kësaj koreje në vecanti, si dhe për mineralizimet kuarc – sulfure të lokalizuara në formacionet

gabrore të komplekseve ofiolitike të Mesdheut dhe brezit Alpin.

Disertacioni mbeshtetet ne punen konkrete të kryer nga ana ime, e cila konsiston në drejtimin e

studimeve tematiko – shkencore – komplekse, si punime fushore hartografuese, në shkalle 1: 25 000, 1:

10 000 e 1: 2000, vrojtime në nyje problematike, dokumentime të punimeve gjeologo-kerkuese, studime

7

laboratorike kimike, mineralogjike, petrografike e strukturore, studime të kimizmit dhe përpunimin e të

dhënave të shumta analitike, përgjithesimi i të dhënave fushore dhe analitike i shprehur në evidentimin e

ligjesive kryesore të gjeologjise, të struktures, petrologjise, metalogjenise, kjo në ballafaqim me

literaturen shkencore bashkekohore të vendit dhe të huaj. Të dhënat e marra nga puna e kryer në këtë

masiv, janë ballafaquar dhe me të dhënat e literatures bashkëkohore, e cila gjithnje e më shume trajton

probleme komplekse të ofioliteve.

Per realizimin e disertacionit kam studiuar te gjithe punimet e kryera me pare si per ofiolitet eShqiperise

ne pergjithesi dhe per ofiolitet lindore ne veçanti pjese e te cilave eshte masivi i Kaptines që përbën dhe

objektin e temes. Në saje të eksperiences së fituar gjatë një periudhe kohe pune të gjatë në këtë rajon,

kam perzgjedhur nje material faktik te konsiderueshem, i cili eshte seleksionuar dhe perpunuar, duke

mundesuar ndertimin e nje tabloje gjeologo- strukturore e metalogjenike me te plote e cila reflektohet ne

kete punim. Studimi paraqet per here te pare strukturen e ketij masivi, ne shkalle 1: 25.000 dhe ligjesite,

e mineralizimeve ne masiv, te cilat ishin dhe synimet kryesore te studimit.

Ne punen time per realizimin e studimit kam gjetur mbeshtetje dhe ne kete kuader, falenderoj Rektoratin

e Universitetit Politeknik, Dekanatin e Fakultetit të Gjeologjise dhe Minierave, Sh.Gj.Sh. qe mundesuan

kualifikimin ne Sh.P.U. dhe Institutin e Gjeoshkencave, Energjise, Ujit dhe Mjedisit.

Falenderoj ne veçanti stafin e punonjësve shkencor të Departamentit të Gjeoresurseve dhe Gjeoinxhinierisë

dhe shefin e këtij departamenti për ndihmën dhe mbështetjen e vazhdueshme në punën time për

perpilimin e këtij disertacioni. Falenderoj per ndihmen e dhene Prof. As. Dr. Kujtim Onuzi, Dr. Viktor

Doda, Dr. Kristina Gjeçi, Dr. Tonin Deda, të cilët si në realizimin e periudhës fushore ashtu dhe në

shumë interpretime dhe sugjerime në lidhje me shumë probleme që dolën gjatë punimeve në terren.

Falenderoj të gjithe kolegët gjeologe me të cilat kam ndare opinionet per tematiken në studim.

Njëkohesisht, nje falenderim dhe per koleget gjeologe të Deges Rajonale Mirdite, e Kukes, të Sherbimit

Gjeologjik Shqiptar të ish Insitutit Kërkimeve Gjeologjike, Departamentin e Shkencave te Tokes

(Seksionin mineralogji - gjeokimi – petrologji), dhe në veçanti ish shefin e departamentit Prof.Dr. Çerçiz

Durmishi dhe shefin e departamentit Prof. Dr. Arjan Beqiraj që me mbeshtetjen e sugjerimet e tyre kane

ndihmuar ne realizimin e ketij disertacioni.

Per realizimin e këtij disertacioni një ndihmese të madhe më kanë dhënë specialiste gjeolog që kanë

punuar në masivin e Kaptines dhe në veçanti gjeologët që kanë punuar në vendburimin e Thirrës si Ing.

Isa Bajo, Prof.Dr. Nikolla Konomi, Ing. Bushan Kodvoi, Ing. Vasillaq Aleksi, Prof. Dhori Kote, Prof.

Dr. Aleks Vranaj, Prof. Dr. Minella Shallo, Prof. Dr. Alaudin Kodra, Inxh. Sali Imami, Msc. Inxh.

Asllan Daci. Une personalisht kam një përvoje të gjatë pune në vendburimin e Thirres nga viti 1985 -

1992. Në bazë të kësaj përvoje kam përpiluar raportin me llogaritje rezervash me gjendje 1.09.1992.

Ndihmese të rendësishme në realizimin e disertacionit kam patur nga Prof. Dr. Avni Meshi i cili me ka

dhënë një konsulence teper të vyer për trajtimin në linja bashkekohore të aspekteve strukturore. Po ashtu

kam perfituar edhe nga pervoja dhe kam patur diskutime të frytshme me Inxh. Dod Shtjefanaku,

Msc.Inxh. Nikoll Ndreca, Inxh. Martin Legisi, Inxh. Vitore Gjonaj, Inxh.Vladimir Kola dhe Inxh. Vlash

Prenga. Të gjithë këta kolege i falenderoj përzemersisht për ndihmesën e dhënë. Disa analiza kimike te

paraqitura ne kete studim, jane realizuar ne Kanada, mikrosondime, per mineralet shkembformuese dhe

sulfuret, me ndihmen e udheheqesit te doktoratures, Prof. Dr. Ibrahim Milushi, te cilin e falenderoj dhe i

shpreh mirenjohjen time, per kontributin e ndihmën e dhënë (nga puna ne terren, realizimin e analizave,

interpretimin e të dhënave etj,).

8

KAPITULLI I

I. Veshtrim gjeologo-strukturor mbi ofiolitet e Mirdites

Ofiolitet jane ambienti me i rendesishem i lokalizimit te mineralizimeve sulfure ne vendin tone. Mirdita

Qendrore e ndertuar kryesisht nga shkembinj vullkanike, subvullkanike dhe plutonike te kores oqeanike

karakterizohet nga prezenca e zonave te fuqishme hidrotermale dhe e mineralizimeve sulfure te baker-

piritit dhe shoqeruesve te tij. Tashme jane te njohura mineralizimet e baker piritit te tipeve shtokverkore

dhe atyre pajtuese-semipajtuese te brezit te mineralizuar Qafe Mali-Perlat rreth 40 km te gjate dhe po

ashtu rendesia e tyre ekonomike. Keto mineralizime jane te lokalizuara ne nivele te ndryshme te

vullkaniteve te perfaqesuar nga bazaltet, bazalto-andezitet, andezitet, dacitet dhe riodacitet dhe po ashtu

edhe ne pjeset e siperme te kompleksit te dajkave paralele. Nderkohe mjaft i rendesishem eshte edhe

mineralizimi i baker-piritit i lokalizuar ne nivele te ndryshme te seksionit gabror, i tipit kuarc-sulfur. Ky

mineralizim prezanton tipare te ndryshme nga ai i lokalizuar ne shkembinjte vullkanike dhe ata

subvullkanike jo vetem persa i takon tipit te mineralizimit, por edhe te te gjithe elementeve te tjere

morfologo-strukturor. E rendesishme eshte te theksohet se seksioni gabror ka nje ngopshmeri te larte me

mineralizime kuarc - sufure, qe ne mjaft raste formojne koncentrime te konsiderueshme sic jane ato te

brezit lindor Golaj - Nikoliq, Gdheshte-Shemri, Thirre, Kurbnesh etj. Mineralizimet kuarc-sulfure

ndonese mund te konsiderohen te vendosura ne trajte te nje brezi (Golaj-Kurbnesh) nuk kane nje unitet te

elementeve strukturor siç eshte panorama e mineralizimeve sufure qe lokalizohen ne vullkanitet dhe

subvullkanitet e brezit Qafe Mali-Perlat.

Orientimi strukturor i mineralizimeve kuarc-sulfure te lokalizuara ne seksionin gabror shfaq nje

diversitet te madh. Ne disa raste mineralizimi kuarc-sulfur eshte semipajtues deri pajtues me strukturen e

gabrove, por ne raste te tjera paraqitet krejtesisht nderpreres. Aresyeja e nje panorame te tille nuk mund

te kuptohet pa nje analize shkencore gjeologo – strukturore. Keshtu shear zonat, te cilat si struktura,

rezultojne shume te favorshme per lokalizimin e mineralizimeve hidrotermale nuk mund te determinohen

pa njohur metodiken e deshifrimit strukturor dhe pa realizuar kartografime te detajuara.

Studimet strukturore jane te domosdoshme per te determinuar gjithashtu edhe relacionet midis

intruzioneve dhe dajkave te perberjeve te ndryshme me sekuencen mantelore, koren oqeanike dhe shear

zonat. Nderkohe panorama e ofioliteve tona dhe potenciali mineralmbajtes i tyre nuk mund te kuptohen

ne nivelin e duhur pa njohur mekanizmin e formimit te ofioliteve dhe pa realizuar krahasime me mjediset

oqeanike ku formohen ofiolitet sot.

Duhet theksuar se nje tipar i rendesishem i ofioliteve te Mirdites eshte uniteti strukturor per te dy brezat

dhe nderkohe qe tashme eshte evident diversiteti petrologjik ndermjet tyre.

I.1. Disa tipare te pergjitheshme te ofiolitit Mirdita

Diversiteti litologo-petrologjik (Prania e dy brezave ofiolitike)

Diversiteti strukturor

Diversiteti metalogjenik

Keto veçori kane kondicionuar trasimin e disa teorive per formimin e ofioliteve shqiptare

Teoria alloktoniste

Teoria autoktoniste

9

Teoria e diferences moshore ndermjet ultrabazikeve dhe vullkaniteve (teoria e

intruzioneve).

Teoria e obduksionit simetrik te ofioliteve.

Teoria e suprasubduksionit.

Teoria e hapjes me shpejtesi te ndryshme.

(perendimi e shpejtesi te ngadalte dhe lindja me shpejtesi te mesme);

Teoria e pranise se dy tipeve ofiolitike (amagmatike dhe magmatike);

Teoria e formimit te ofioliteve ne kushtet e nje “pull-apart” (teoria subautoktoniste)

Si veçori te tjera specifike mund te permendim:

Prania e intruzioneve magmatike (intruzione verlitike, gabrore, piroksenitike etj.);

Prania e se paku dy tipeve te dajkave paralele;

Prania e amfiboliteve oqeanike

Prania e dajkave terthore etj.

Prania e ultrabazikeve me flogopit

Prania e theksuar e dajkave dhe rrjedhjeve boninitike, kryesisht ne vullkanitet lindore.

I.1.1.Brezat lindor dhe perendimor te ofiolitit Mirdita

Ofioliti Mirdita perfaqeson degen perendimore te harkut ofiolitik Dinaride – Albanide – Helenide

dhe nderton pikerisht pjesen qendrore te ketij harku.

Ky ofiolit vendoset ndermjet njesive tektonike te Pelagonise dhe Subpelagonise.

Ofioliti Mirdita perben nje rajon rreth 4200 km2 ose 1/7 e te gjithe territorit te Shqiperise.

Ofioliti Mirdita perfaqeson nje suksesion te plote e te vazhdueshem dhe paraqet nje xhveshmeri

shume te mire (fig. 1,2).

Bazuar ne xhveshmerine e mire dhe ne mbulesen sedimentare te padeformuar, Ofioliti Mirdita

perfaqeson nje rast shume te mire per studime petrologjike dhe strukturore qe jane ndoshta çelesi i

interpretimeve lidhur me gjenerimin e litosferes oqeanike Tetisiane. Ofioliti Mirdita ndahet ne dy njesi te

ndryshme te njohura si tipi i ofioliteve lindore dhe tipi i ofioliteve perendimore qe shfaqin diferenca te

medha metalogjenike dhe petrologjike (ne suksesionet mantelore dhe te kores oqeanike), por nje kufi i

qarte ndermjet tyre nuk mundet ekzaktesisht te pervijohet. Ne menyre te sintetizuar njesia lindore

perfaqeson nje suksesion ofiolitik te plote e te panderprere, kurse ne njesine perendimore disa

komponente te kores oqeanike jane te limituar ose ne disa raste mungojne krejtesisht(fig.3,4)

Prezenca e dy brezave ne ofiolitet e Jurasikut perben njerin prej tipareve me te rendesishem te

gjeologjise se Shqiperise.

Plagjiogranitet oqeanike, masive te medhenj, me shtrirje V-J jane prezent ne Mirditen Qendrore.

Se paku dy tipe te kompleksit dajkor mund te identifikohen.

- Kompleksi dajkor i formuar ne regjim ekstensional (oceanic spreading), i perfaqesuar nga dajka

bazaltike.

- Kompleksi dajkor i formuar ne regjim kompresional (intraoceanic subduction), i formuar ne ato pjese

te suprasubduksionit ku ka funksionuar nje regjim ekstensional. Ky tip perbehet kryesisht nga dajka

dacitike dhe riodacitike.

10

Nje perhapje e gjere e formacioneve dacitike-riodacitike si rrjedhje massive dhe po ashtu edhe si

komplekse dajkore(fig. 4,5).

• Nje metalogjeni e zhvilluar: kromite, baker-pirit dhe hekur-nikel.

I.1.1.1.Tiparet e veçanta te ofioliteve perendimore

Seksioni i thelle mantelor eshte harcburgitik i pasuar me lart nga peridotitet

plagjioklazike dhe peridotite hornblendore.

Nje seksion gabror i limituar ne trashesi dhe jo i vazhdueshem.

Kompleksi dajkor, kryesisht doleritik, i organizuar dobet dhe jo i vazhdueshem.

Ekstruzivet te karakterizuar kryesisht nga lava jastekore te tipit MORB.

Deformimet astenosferike te temperatures se larte, rreth 1200 °C te regjistruara ne harcburgitet

mantelore.

Peridotite plagjioklazike dhe hornblendite (lercolite, verlite, dunite, peridotite klinopiroksenore)

te deformuara ne temperatura te ulta rreth 800-1000°C .

Klinopirokseni dhe plagjioklazi jane te imprenjuar gjate dispersionit tektonik gjate deformimit ne

kushtet e temperatures se ulte dhe sforcimeve deviatorike te larta.

Kur seksioni mantelor eshte ne kontakt me gabrot, peridotitet e pjeses se siperme jane

plagjioklazike, kurse kur seksioni mantelor eshte ne kontakt me ekstruzivet, peridotitet jane

hornblendore.

Prezenca e linzave te gabrove flaser (me pamje gnejsore) deri dhjetra metro te trasha me shtrirje

te konsiderueshme. Prezenca po ashtu e intruzioneve te vogla gabrore te padeformuara.

Prezenca e linzave amfibolike qe jane gjeneruar nga metamorfizmi oqeanik i silleve ose

damareve doleritik potent apo derdhjeve bazaltike. Sisteme dajkore te padeformuara qe presin

linzat e metamorfizuara amfibolike. Linzat amfibolike shfaqin elemente strukturor lehtesisht te

matshem (foliacion dhe lineacion) qe perputhen me strukturat e deformimit ne temperatura te ulta

ne peridotitet plagjioklazike dhe horemblendore.

Shfaqje te rralla dhe trupa te vegjel kromitesh (fig.3)

I.1.1.2.Tiparet e veçanta te ofioliteve lindore krahasuar me ate perendimor.

Pjesa lindore e masiveve ultramafik te Bulqizes dhe Lures perfaqesohen nga peridotite bazale

(harcburgite millonitike dhe porfiroklastike te temperatures se ulet), qe regjistrojne momentin e

shariazhit intraoqeanik dhe qe pasohet me obduksionin mbi koren kontinentale. Analizat

kinematike sugjerojne nje levizje veri-jug ne kete ngjarje tektonike (J2).

Me lart prerja mantelore ndiqet nga harcburgite te deformuara ne kushte astenosferike

(temperature e larte) me nje trend levizje subparalele me drejtimin e kurrizores oqeanike me

perjashtim te nje zone me rrjedhje astenosferike subvertikale te konturuar ne masivin e Bulqizes

(Meshi,1996, Nicolas etj.1999). Drejtimi mesatar i kurrizores mezo-oqeanike te Mirdites eshte

deduktuar nga drejtimi mesatar i dajkave doleritike (Nicolas etj.1999; Milushi etj 2002, Milushi

etj 2003). Eshte e rendesishme te theksohet se tiparet petrologjike dhe strukturore te

harcburgiteve mantelore ne masivet lindore jane identike me seksionin mantelor te masiveve

perendimore (Nicolas etj.1999; Meshi etj.2003).

Ndryshimet thelbesore ndermjet masiveve ofiolitik perendimor nga ata lindor i perkasin zones

kalimtare, seksionit plutonik dhe ekstruziveve.

11

Ofiolitet lindore karakterizohen nga nje zone tranzitore e trashe 500 – 1500 m (per shembull ne

masivin e Kuksit) ku dunitet masive predominojne e nderkohe me te pakta jane lercolitet, verlitet

etj.

Gabrot jane te tre tipeve (te shtresezuara, foliuara dhe izotropike). Ne masivet perendimore

gabrot izotropike jane mbizoteruese kurse ato te foliuara dhe shtresore jane ne sasira te pakta.

Ofiolitet lindore karakterizohen nga nje potencial i larte krom-mbajtes ( High chromite – bearing

potential). Vendburimet kromitike me te rendesishme lokalizohen ne harcburgite, prane duniteve

te zones se tranzicionit por pa perjashtuar edhe vendburimet e lokalizuara ne zonen kalimtare

(Meshi etj 2005).

I.2. Tipologjia gjeologo-faciale dhe mardheniet strukturore ndermjet tyre.

Ofioliti i Mirdites ekspozon nje seksion mantelor te vendosur sipas dy brezave ultramafik ai perendimor

dhe lindor. Ne qender ekspozohet korja oqeanike mjaft komplekse e perfaqesuar me seksionin gabror,

kompleksin e dajkave paralele, ekstruzivet dhe intruzionet e vonshme te llojeve te ndryshme shkembore

(lercolite, verlite, plagjiogranite, diorite kuarcore etj)

I.2.1 - Seksioni mantelor

Ne te dy brezat pjesa e poshteme e ketij seksioni eshte e ndertuar nga harcburgite klinopiroksenor.

Masivet me harcburgite qe permbajne deri 5-7 % Cpx jane masivi i Shpatit nga brezi perendimor dhe

ai i Lures nga brezi lindor (Meshi 2003; Meshi dhe Peca 2004). Harcburgitet dhe harcburgitet e varfera

jane predominuese ne masivin e Kukesit (Hoxha 1993), te Tropojes (Meshi 2003) dhe te Bulqizes

(Meshi, 1996). Megjithate permbajtje e Cpx edhe ne kete masiv eshte deri 2-3 %.

I.2.2 - Zona tranzitore

Ne zonen tranzitore diferencat midis masiveve ultramafike perendimore dhe lindor jane te rendesishme.

Ne brezat perendimore kilometri i pare poshte kufirit Moho eshte i ndertuar kryesisht nga peridotite me

plagjiklaz, dhe peridotite hornblendite. Nuk perjashtohen rastet edhe te linzave lercolitike, verlite dhe

gabro te permasave te vogla. Ne brezin ultramafik lindor zona tranzitore eshte kryesisht e perbere nga

dunite 1-2 km te trasha ne masivin e Bulqizes (Hoxha 1993) dhe 0.3-0.6 km ne masivin e Bulqizes

(Meshi 1996). Linza verlitesh, lercolitesh, gabrosh piroksenitesh te permasave te kufizuara jane

gjithashtu prezente. Ne masivin e Tropojes dhe te Bulqizes faciet e peridotiteve me plagjioklaz te

ngjashme me ate te brezit perendimor jane shpesh prezente.

I.2.3- Seksioni gabror

Seksioni gabror qe i perket fushes perendimore eshte jo i vazhdueshem, me trashesi te kufizuar dhe teper

heterogjene. Perkundrazi brezi lindor (masivi gabror i Kaptines) paraqet nje seksion komplet te

vijueshem me trashesi 2-3 km. Megjithate krahasuar me gabrot e ofioliteve te Omanit te trashesise 6 km

(Nicolas, 1989), trashesia e seksionit te gabrove ne ofiolitet e Mirdites lindore eshte e reduktuar. Kete e

deshmon edhe hidrotermalizmi i fuqishem qe ka prekur edhe pjeset me te poshtme te gabrove te

shtratuara (fig 5,6).

12

I.2.4 - Kompleksi i dajkave paralele

Kompleksi i dajkave paralele doleritike eshte mjaft i tektonizuar dhe intensivisht i hidrotermalizuar

sidomos ne kontaktet dajke/dajke. Ky kompleks gjithashtu eshte keq i organizuar dhe me perhapje jo te

vijueshme (Meshi etj al. ). Ne te gjitha hartat ekzistuese te shkalleve te ndryshme ky kompleks eshte jo i

kartografuar. Nje pjese e tyre gabimisht është perfshire në seksionin gabror dhe pjesa tjeter në atë

ekstruzive (Meshi). Dajkat e gjeneracioneve të mevonshme kryesisht dacitike nderpresin kryesisht

ekstruzivet dhe më rralle vetë kompleksin dajkor doleritik. Kompleksi i dajkave paralele është trajtuar në

menyra të ndryshme nga autorë të ndryshem (Turku I. 1966., Qirinxhi A. etj. 1973., Shallo M. 1995,

2002., Gjata K etj. 1995., Bezhani V. etj 1991, Milushi etj. 2002). Por duhet theksuar se në disa raste ai

është trajtuar jo në nivelin e duhur shkencor, për më tepër në disa raste ngatërrohet kompleksi i dajkave

paralele me gjeneracionet e tjera dajkore e në disa raste të tjera me sistemet dajkore që nuk kanë asgjë

të përbashkët me kompleksin e dajkave paralele. Nje trajtim me bashkëkohor dhe një pasqyrim në

kolonën gjeologjike skematike më i afërt me realitetin jepet në studimet (. Ndoja I, Vranaj A., Gjata K.

Etj1965) dhe Gjata K 1995, Nicolas et. Al. 1999, Meshi et.al. 2003, Milushi et.al 2003). Një trajtim

tepër interesant dhe që kerkon një vemendje në të ardhmen është trajtimi i dhënë në studimin (Qirinxhi

A. etj. 1973) ku kompleksi dajkor konsiderohet i përbërë nga tre grupe dajkore me përberje të ndryshme.

Nderkohe me interes të veçante është edhe sistemi dajkor tërthor (Milushi etj 2002) i dokumentuar

veçanarisht ne sektorin Gjegjan – Gojan – Fushe Arresi. Nje trajtim më i plote me të gjithë përbërësit e

kompleksit dajkor është realizuar në studimin Kote Dh. 1964; Ndojaj I. Gj. – Vranaj A. Gjata K.

1965(permbledhje studimesh) dhe (Milushi etj 2002).

I.2.5- Ekstruzivet(sekuenca vullkanike)

Ekstruzivet ndertojne majen e ofioliteve te Mirdites. Ato jane te perberjes bazaltike, bazalto-andezitike,

andezitike, dacitike, riodacitike dhe teper rralle edhe boninite. Nivele të ndryshme të sedimenteve

pelagjike, radiolarite brenda efuziveve, si dhe sedimente oqeanike në kreun e vullkaniteve janë

evidentuar (Marcucci et al. 1994).

I.2.6- Intruzionet

Intruzionet më të hershem magmatike jane të ekspozuara në pjesen me të siperme të seksionit mantelor

dhe në zonen tranzitore. Ato jane trupa kromitike që në ofiolitin Mirdita përqëndrimet me të mëdha jane

në harcburgitet e varfëruara prane kontaktit me zonën tranzitore (Meshi A. et.al). Trupa të shumte kromi

lokalizohen edhe në zonën tranzitore. Evidenca të trupave intruzive të hershem jane edhe damaret

piroksenite dhe gabror të cilët janë kryesisht të perqendruar në 2 km poshte kufirit me gabrot ne

seksionin mantelor.

Shume të perhapur ne shkembinjte e kores oqeanike jane intruzionet ultramafike. Ne brezin perendimor

ato intrudojne edhe ne shkembinjte efuzive. Ato jane të llojit kryesisht verlite por nuk perjashtohen edhe

rastet e rralla të llojeve të tjera ultramafike. Karakteristike kjo per fushat lindore te kores oqeanike.

Mjaft të perhapur sidomos në gjysmen veriore të ofioliteve të Mirdites jane intruzionet plagjiogranitike,

kuarcdioritike, gabroide, gabrodiabazike etj. Permasat e tyre jane të vogla disa km2 por kemi edhe

intruzione plagjiogranitike disa dhjetra km2

(plagjiogranitet në Mirditen Qendrore). Po ashtu jane

13

evidentuar intruzione të vegjel doleritike gjate rruges Puke – Fushe Arresi, afer venburimit Gojan (Gjata

K. etj 1995).

I.2.7 - Natyra e kontaktit mes teresive litologjike

Kalimet nga harcburgitet klinopiroksenore ne harcburgitet e varferuara është gradual. Ai shoqerohet me

rritjen e numrit dhe të permasave të linzave dunitike, duke ju afruar zones tranzitore. Natyra e kontaktit

në nivelin Moho (kontakt ultramafik/shkembinj të kores oqeanike) ne masivet perendimore eshte

diverse. Kur kontaktohen shkembinjte ultramafike me gabrot, shkembinjte ultramafike jane kryesisht

peridotite me plagjioklaz (Nicolas et al. 1999). Ndersa kur kontaktohen direkt shkembinj

ultramafike/efuzive shkembinjte ultramafike jane peridotite me hornblende.

Ne masivet lindor kemi gjithashtu 2 lloje kalimesh ne nivelin Moho kontakt ultramafik (gabro). Nje

kalim nga dunitet/dunitet plagjioklazike/troktolitet gabrot dhe nje kalim dunite, dunite klino dhe

ortopiroksenore/gabronorite/norite.

Ndersa ne fushat perendimore kalimi ultramafik/gabro dhe/ose efuzive eshte i natyres tektonike ne fushat

lindore ky kalim eshte magmatik por teper i hidrotermalizuar (Nicolas et al. 1999; Meshi et al.).

Kalimi gabro/kompleks dajkor eshte mjaft kompleks. Dajkat doleritike jane prezente ne gjithe seksionin

gabror por qe dendesohen ne pjeset e siperme te gabrove duke ndertuar rrenjet e kompleksit dajkor. Ky

kontakt eshte mjaft i tektonizuar dhe i hidrotermalizuar.

I.3. - Strukturat e brendshme te Ofioliteve

I.3.1- Strukturat mantelore

Ne ofiolitin Mirdita vrojtojme kontraste midis masiveve lindore dhe perendimore. Strukturat ne masivet

lindore kane nje zhvillim të forte të deformimeve të temperatures së ulet dhe të larte. Strukturat e

deformimit të temperatures së larte jane të lidhura me peridotitet bazale gjate stadit të obduksionit ose

me banda shear subvertikale brenda fushave te temperatures se larte.

Masivet perendimore ekspozojne nje zhvillim madhor te strukturave millonitike dhe te temperatures se

ulte qe prekin kilometrin e pare nen seksionin e kores. Duket qarte qe ne keto millonite klinopirokseni

dhe plagjioklazi kane qene intruduar nga nje dispersion tektonik gjate dhe pas deformimit intensiv ne

temperatura te larta. Harcburgitet poshte peridotiteve plagjioklazike millonitike jane te deformuara ne

temperatura te larta ne ngjashmeri me strukturat e deformimit te temperatures se larte ne masivet

peridotite lindor.

I.3.2 - Strukturat e kores

Masivi i Kaptines prezanton nje kore te poshtme tipike te perbere nga gabro te shtratuara ne te cilin

breznimi eshte paralel me Mohon. Gabrot brezore(shtresore – Thirre – prroj i Ballnave etj) gradualisht

kalojne ne pjesen e siperme te seksionit ne gabro te foliuara dhe gabro izotropike me amfibol intensivisht

te hidrotermalizuara ( takohen ne Sang te Xhuxhes ne skrapaten e Autostrades) foto . Në gabrot e brezit

lindor vrojtohen tekstura te deformimit magmatik por shpesh vrojtohen edhe tekstura te deformimit

plastik.

14

Shkembinjte e kores siper masiveve perendimore prezantojne karaktere diverse. Nga njera ane gabrot (te

llojeve nga troktolite deri ne leukogabro, ferrogabro) te perhapjes se kufizuar te deformimit te forte

plastik me gabro flazer me rrudha izoklinale prane Mohos qe vendosen mbi peridotitet me plagjioklaz.

Nga ana tjeter mbi ultramafiket te perbere nga shiste olivine – antigorit dhe peridotite millonitike

amfibolmbajtese me shtratime sillesh diabazike te deformuara dhe budinuara vendosen amfibolet

millonitike intensivisht te deformuara. Mbi keto te fundit vendosen llavat bazaltike. Deformimi i ketyre

shkembinjeve ka paraprire dajkat diabazike jo te deformuara. Nje rrjet i venave te epidotit zhvillohet

paralel me keto dajka diabazike te pa deformuara.

I.4. - Modeli gjeometrik dhe kinematik i formimit te ofioliteve

Bazuar ne nje hartografim te plote strukturor te seksionit mantelor dhe me te dhena te pjeseshme te

seksionit te kores (Nicolas et al. 1999 ; Meshi et al.) kane propozuar nje model gjeometrik dhe kinematik

të formimit të ofioliteve.

Strukturat mantelore të temperatures së lartë (strukturat planare dhe lineare) japin informacione mjaft të

rendësishme mbi dinamiken e funksionimit të proceseve ofiolitformuese. Strukturat planare të

temperaturave të larta prezantojne planin e akrecionit të astenosferes në litosfere ndërsa strukturat lineare

janë rregjistruese të drejtimit të rrjedhjes së astenosferes.

Ne seksionin mantelor te masiveve peridotit lindor strukturat planore jane me shtrirje mesatare VVP dhe

renie JP te forte per masivet e Bulqizes dhe Lures dhe te moderuar per masivin e Kukesit dhe te

Tropojes. Strukturat lineare jane afersisht sipas shtrirjes ne masivet e Bulqizes dhe Lures. Ne masivin e

Kukesit (Hoxha, 1993) dhe te Tropojes (Meshi) linjat e rrjedhjes jane afersisht sipas pjerresise

maksimale te planeve te rrjedhjes mantelore. Megjithse strukturat mantelore te temperaturave te larta ne

masivet perendimore jane pak te ekspozuara ato kane nje sjellje afersisht te njejte me seksionin mantelor

lindor.

Brenda fushave te deformimit te temperaturave te larta kemi zhvillime te shear zonave subvertikale me

permasa teper te kufizuara ne masivin e Tropojes (Meshi,) dhe te hartografuara ne masivin e Bulqizes

(Meshi, 1996).

Ne masivet perendimore siperfaqja Moho duke qene teper e tektonizuar, mendohet se nuk eshte nje

siperfaqe plane. Ne masivet lindore kjo siperfaqe supozohet te jete nje siperfaqe plane paralel me

breznimet e prerjes se poshtme te gabrove te shtratuara (Nicolas 1989). Nga vrojtimet direkte te

siperfaqes Moho dhe strukturave te breznimeve te gabrove, Moho-ja supozohet te jete pjerrtezuar me

drejtim verior drejt me 30° maksimumi 50°. Kjo mund te jete rezultat i rrotullimit antiorar te brezit

lindor gjate stadit te obduksionit mbi koren kontinentale(fig. 5,8).

Drejtimi JL paleokurrizor eshte deduktuar nga drejtimi mesatar i kompleksit te dajkave paralele

diabazike. Pjerresia subvertikale e tyre deshmon per nje rrotullim teper te kufizuar ~10° te paleoMohos.

Duke perdorur si kriter pjerresine perendimore te planeve te rrjedhjes mantelore edhe mbas rrotullimit te

tyre ne 30-50° ne drejtim orar rezulton se kurrizorja ndodhet ne lindje te ofiolitit te Mirdites. I njejti

perfundim rezulton edhe nga strukturat millonitike te peridotiteve bazale lidhur me obduksionin. Nga

analiza kinematike ne peridotitet e temperaturave te larta ne seksionin mantelor te masiveve perendimore

15

dhe lindor rezulton qe paleokurrizorja te kete qene e vendosur ne perendim te ofioliteve te Mirdites

(Nicolas et al. 1999).

I.5 - Kushtet gjeodinamike te formimit te ofioliteve

Ofioliti i Mirdites prezanton nje kontrast te qarte midis ofioliteve tipike te masiveve lindore dhe

ofioliteve tipike te masiveve perendimore (Nicolas et al. 1999; Meshi et al). Ky kontrast eshte pershkruar

qarte ne paragrafet me siper te ketij kapitulli. Nga keto vrojtime lidhur me natyren e mantelit dhe koren

qe mbulon ate qe eshte mjaft diverse ne ofiolitin e Mirdites eshte shpjeguar me rendesine relative te

aktivitetit magmatik dhe tektonik (pra me vartesi nga vete buxheti magmatik). Kjo eshte karakteristike

per kurrizoret me spreding te ngadalshem (Karson and Rona, 1990; Lagabriella and Cannat, 1990;

Tucholke and Lin, 1994, Cannat et al 1995). Ne vendet ose periudhat e aktivitetit te rendesishem

magmatik nga manteli eshte zhvilluar nje teresi e gjere plutonike e gabrove te shtratuara dhe foliuara.

Nje situate e tille e ngjashme me teresine plutonike te masivit gabror te Kaptines (fig.8). Ne vendet ose

periudhat e nje aktiviteti magmatik te kufizuar nga manteli, seksioni i kores mund te reduktohet me

ekstruzive dhe dajka ose sille diabazike siç eshte rasti ne fushat perendimore te ofiolitit te Mirdites. Ne

kete kontekst pjesa qendrore dhe lindore e korridorit te Mirdites mund te korespondoje me nje episod te

spreadingut “magmatik” dhe pjeset perendimore me nje episod te spreadingut “amagmatik” ku hapja

shoqerohet nga nje ekstension tektonik gjate thyerjes shkeputese me pjeresi te vogel (<30°).Keshtu

kurrizoret me shpejtesi te vogel hapje kane nje kore oqeanike te holle dhe shpesh denudim te mantelit ne

fundin e oqeanit shoqeruar kjo me nje aktivitet mjaft te rendesishem hidrotermal. Qarkullimet

hidrotermale ne thellesi te kores qe prekin dhe pjesen e siperme te mantelit jane te favorizuara nga shear

zonat dhe thyerjet shkeputese te shumta qe jane tipike gjate funksionimit te kurrizoreve te tipit MAR

(Tucholke et al. 1997).

16

Fig.1

17

Fig. 2

18

Kompleksi ofiolitik i Albanideve i vendosur ndermjet Dinarideve ne veri dhe Helenideve ne

jug(modifikuar sipas Jankoviç S., 1986etj. 1. Tipi i ofioliteve lercolitike(LOT); 2. Tipi i ofioliteve

harcburgit-lercolitik(HOT-LOT); 3. Tipi i ofioliteve harcburgit-dunitik(HOT).

Fig.3

PINDOSIOANINA

G R E Q I A

IBAR

MALJEN

ZLATIBOR

KONJUH

TROGLAV

OZREN

ORHOVAC

BREZOVICA

LOJANELUBOTENRADUSHA

VOURINOS

OTHRYS

S H Q

I P E R

I A

A D

R I A

T I C

S E A

I O

N I A

N S E A

AE

GE

AN

SEA

BOSNIA-

HERZE-

GOVINA

MONTE

NEGRO

S E R B I A

KOSOVA

F. Y. R. O. M.

SARAJEVO

PRISHTINA

SKOPJE

PODGORICA

TIRANA

KRUSHEVAC

NISH

DUBROVNIK

TETOVA

OHRID

PRILEP

FLORINA EDESSA

KORÇABERATI

VLORA

THESSALONIKI

TRIKALA

LARISA

N

0 15 30 45 Km

1

2

3

Kompleksi ofiolitik i Albanideve i vendosur ndermjet Dinarideve ne veri dhe Helenideve ne

jug (modifikuar sipas Jankoviç S., 1986; Econoum M. et al., 1986 dhe Çina A. et al., 1986)

1- Tipi i ofioliteve lercolitike (LOT); 2- Tipi i ofioliteve harcburgit-lercolitik (HOT-LOT);

3- Tipi i ofioliteve harcburgit-dunitik (HOT).

19

D E

T I

A

D

R

I

A

T

I K

MA

LI I Z

IKOSO

VA

MA

QE

DO

NIA

N

42°00'

41°00'

Vlore

40°.00'

GR

EQ

IA

Sarande

0 10 20

km

P

K

Liqeni

Shkodres

Liqeni

Prespa

Liqeni

Ohri

D E

T I

J

O N

T

Krr

G

L

Sk

B

Sh

Shp

VDv

Vo Korçë

M

BurrelBas

20°00' 21°00'

Depozitime klastike

Flish (Kretak - Paleogen)

Gelqerore (Kretak)

Melanzhi ofiolitik (Titonian-Kretak i poshtem)

Shkembinjte e kores te ofioliteve (Jurasik)

Shkembinjte mantelore te ofioliteve

Platforma karbonatike (Triasik-Jurasik)

Shkembinje karbonatike dhe klastike

Kufiri ndares midis ofioliteve perendimore

Depozitime klastike (Paleogen)

(Neogen -Kuaternarit)

(Jurasik)

te Korabit zona Pelagonia (Paleozoik-Jurasik)

dhe lindore te Shqiperise

Fig.1- Harta gjeologjike skematike e ofioliteve te Shqiperise.(modifikuar nga ISPGJ-IGJN, 1983). Vija e zeze e nderprere -

kufiri ndares midis ofioliteve lindore (SSZ) dhe ofioliteve perendimore (MORB), bazuar ne disa ndryshime

ne afinitetet kimike te shkembenjeve te kores dhe te mantelit te poshtem prej MORB tek SSZ (respektivisht),

sipas Vergely et al (1998) and Dimo- Lahitte et. al (2001).Masivet (SSZ):T - Tropoje; K - Kukes;

L - Lure; B - Bulqize; Sh - Shebenik; masivet (MORB): Krr - Krrabi; P -Puke; G - Gomsiqe; Sk - Skenderbeu;

Shp - Shpati; Dv - Devolli; V - Vallamara; Vo - Voskopoja; M - Morava.

OFIOLITET E SHQIPERISE

TIRANA

Fig. 4

20

SHPJEGUES

Sekuenca e ofioliteve te tipit perendimor (MOR)

Intruzione ultramafike kryesisht lercolite-verliteplagioklazike, ralle piroksenite.

Shkembinj vullkanike te serise bazaltike (lava jastekore bazaltike te tipit MORB).

Gabro dhe gabro olivinike.

Troktolite

Peridotite e dunite plagioklazike

Harcburgit-lercolite mantelike me nderthurje te ralla dunitesh ne pjesen e siperme.

Sekuenca e ofioliteve te tipit lindor (SSZ)

Intruzione ultramafike: a - lercolite, verlite, harzburgite e lloje plagioklazike, b-piroksenite.

Andezitobazalte - boninite - andezitodacite

Lava jastekore bazaltike, bazaltandezitike

Kompleksi i dajkave paralele

Plagiogranite

Diorite kuarcore

Norite, gabronorite, gabro, gabro-amfibolikegabro kuarcore

Piroksenite

Dunite tranzicionale

Sekuence mantelike kryesisht harcburgitike me nderthurje dunitike ne pjesen e siperme.

SEKUENCAT OFIOLITIKE

Granite kontinentale

Depozitime paleozoike (Silurian - Devoniane).

Konglomerato-ranore te serise"Verucano"-"Luma"

Shkembinj te serise vullkanogjeno-sedimentare te lidhur me riftezimin e hershem alpin.

Gelqerore te facies se perzier te periferise

Gelqerore platformike e pjeserisht basenore te periferise lindore e perendimore te ofioliteve.

Shkembinj te serise vullkanogjeno-sedimentare te lidhur me riftezimin para ofiolitik.

Rreshpe te gjelbra te aureoles se ofioliteve

Metamorfite (metabazalte) oqeanike

Melanzh ofiolitik heterogjen i ngjyrosur

Melanzh ofiolitik (konglobrekçie ofiolitike: a-kryesisht shkembinjsh ultramafike;

Melanzh ofiolitik (konglobrekçie ofiolitike

Depozitime flishoidale gelqeroro-ranoro-konglomeratike ("Flishi i Fierzes")

Gelqerore kryesisht te facies se ceket me nderthurrje terigjene ne pjesen e poshtme.

Gelqerore kryesisht te facies se ceket

Flish i Mastriktian - Paleogenit

Depozitime molasike eocenike

Depozitime molasike neogjenike

Depozitime pliokuaternare

N1

Pg3

3

Pg2-3

Q

Metamorfite te aureoles se ofioliteve

HARTA GJEOLOGJIKE E OFIOLITEVE TE SHQIPERISE Me paraqitjen e kompleksit te dajkave paralele, te intruzioneve ultramafike melanzhit ofiolitik

Perpiluar ne baze te Hartes Gjeologjike te Shqiperise (1983),

Perpiloi M. SHALLO

19 45 20 00 20 15 20 30

4230

4220

4210

4200

4150

4140

4130

4120

4230

4220

4210

4200

4150

4140

4130

4120

19 45 20 00 20 15 20 30

p p

a b

a b

Cr1

Cr2

-riodacite - riolite

0 4 8 km

N12t

N2- Q

Depozitime ranoresh dhe argjilash te Miocenit

Oligocen i siperm

Eocen-Oligocen

heterogjene)

se ofioliteve.

b-kryesisht shkembinjsh vullkanike)

Perpunoi ne kompjuter: E. Plaku

dallimin e ofioliteve lindore dhe perendimore dhe me mineralizimin sulfur te ofioliteve

Pg2

C - r2 mPg1-2

J - Cr13

J - Cr13

J t3

J 2

J 2

J 2

J 1

T - J 3

T 2-3

T 1-2

P - T 1

P zJ 2-3

J 2

J 2

J 2

J 2

J 2

J 2

Veçorite morfologjike kryesore

damarore me pikezime

Damaror

Damaror me

Thjerrzor, shtresore,

Ari

Zinku

Pirotina

Piriti

Bakri

pikezime-shtokverkor

Legjenda metalogjenike

te mineralizimit

Hartes Metalogjenike te Shqiperise (1987) si dhe studimevekrahinore mbi ofiolitet (Shallo, etj. 1980, 1985, 1992, 1996, 1998) me disa plotesime e saktesime.

J t3

J 2-3

J 2-3

J 2-3

J 2-3

J 2-3

J 2-3

J 2-3

J 2-3

1

Viti 2000

Bater

Kraste

Guri i Bardhe

Stavec

Klos

Bulqize

Fullqet

Cerruje

Rrype

German

Vinjolle

BURREL

Shelli

Dukagjin

Lufaj

PerlatQender

Bardhaj

RRESHEN

Shkopet

Bulshet

Ungrrej

KaçinarKushnen

Bulshar

Kthelle

GjegjanGojan

Shkoze

PUKE

Kabash

Rape

Bicaj

Kryezi

Paluce

Vrith

Molle Kuqe

1855

Thirre

m. e Runes

Kalimash

Shemri

Piste

Kulumri

Lajthize

Shengjergj

Radogosh

Perrollaj

TROPOJE

BAJRAM CURRI

Bushat

Karme

Qerret

m. e Dardhes Luf

Kçire

Turrec

Fushe - Arresi

Bisake

Gurre - Lure

Kurbnesh

QafmurreSelishte

Fushe Bulqize

Ternove

KUKES

Gjegjan

T3- J

Krume

NikoliqGolaj Vlahen

T - J

Stojan

Spaç

Koman

Rrubik

Gdheshte

Gjezuj

Fig. 2.1

m. Krabit

m. Terbunit

m. Munelles

q. Barit

m. Shenjtit

Helshan

Vaspas

Perlat

Reps

Kullaxhi

SimonKalur Shenpal

Fig.5

21

KAPITULLI I I

II. Masivi gabror i Kaptinës

II – 1 Tiparet kryesore të ndërtimit gjeologo-strukturor të masivit gabror të Kaptinës.

Masivi gabror i Kaptinës vendoset në gjysmen veriore të brezit ofiolitik lindor te Mirditës dhe perhapet

ne nje territor relativisht te madh.

Petrologjia e masivit gabror të Kaptinës është mjaft e ndërlikuar si në pikëpamje të larmisë së

shkëmbinjëve që përhapen në të ashtu dhe në pikpamje të ndërtimit srtukturor (Fig.6,7 ).

Harta metalogjenike e masivit gabror te Kaptines

Fig.6

22

Ne kete rajon ekspozohen te gjithe perberesit e kompleksit ofiolitik të Mirdites, ashtu edhe mbulesa

sedimentare oqeanike, ajo Kretake si dhe formimet me te reja mollasike te Pliocen-Kuaternarit. Përhapje

më të madhe në rajon kanë shkëmbinjte ekstruzive dhe subvullkanike të përfaqësuar kryesisht nga

andezitet, dacitet dhe riodacitet e me rralle nga bazaltet, shkëmbinjt ultrabazikë dhe shkembinjte

plutonike bazikë e mesataro–acide. Një përhapje më të kufizuar kanë depozitimet e kufirit Jurasiko -

Kretake dhe të Pliocen – Kuaternarit.

Shkëmbinjt ekstruzive andezit–dacit-riodacit takohen në dy dalje të mëdha, përkatësisht në pjesën

veriore të rajonit në zonën Kostur –Spas, dhe në pjesën perendimore të tij, nga Qafa e Malit (Paluca) deri

në Mashtërkor. Një dalje e kufizuar e tyre vërehet në zonën e Xhuxhës.

Shkëmbinjt ultrabazikë që kanë përhapje të madhe dalin në pjesën perendimore veriore e lindore të

rajonit, duke formuar një sërë masivësh (të Pukës, Krrabit, Kam–Tropojës, Kukësit dhe Lurës) që

rrethojnë nga të tre anët, si në kornizë gjithë shkëmbinjte e tjerë te kores oqeanike te rajonit.

Shkëmbinjte me përbërje mesataro–acide formojnë një sërë masivësh intruzivë, të mëdhenj dhe dalje të

vogla rreth tyre. Masivi më i madh është ai i Shemrisë qe vendoset në pjesën veriore të rajonit. Dy

masivë të tjerë të mëdhenj ai i Qafës së Barit dhe i Nenshejtit që formojnë dy dalje, të zgjatura në drejtim

meridional, ndeshen në pjesën qëndrore e jugore të rajonit, përkatësisht në veri perendim të malit të

Munellës dhe në perendim të malit të Shejtit.

Një sërë daljesh të vogla e të veçuara shkëmbinjësh mesataro – acidë ndeshen në rrjedhën e sipërme të

lumit të Sërriqes dhe në shpatin lindor të malit të Munellës, duke formuar një varg paralel me masivin e

Qafës së Barit deri në Mollë Kuqe.

Të gjitha daljet e shkëmbinjëve gabrorë, që përbëjnë masivin gabror të Kaptinës, zënë pothuajse pjesën

qëndrore të rajonit. Disa dalje të veçuara të tyre ndeshen në skajin verior e jugor të masivit të Kaptinës,

duke formuar masivë relativisht më të vegjël. Të tilla janë dalja e malit të Kunorës, dhe masivi i

Bulsharit që janë vazhdim i masivit të Kaptinës. Ndërsa në perendim të masivit të Kaptinës në luginën e

rrjedhës së mesme të lumit Fand i madh verehet një dalje relativisht e madhe e shkëmbinjëve gabror që

formojnë masivin e Gojanit.

Depozitimet e melanzhit ofiolitik Jurasiko – Kretak që ndodhen në lindje të rajonit shtrohen

transgresivisht e me mospajtim këndor mbi shkëmbinjtë gabrore e vullkanogjen të rajonit. Ato kanë një

përhapje të madhe në pjesën verilindore të rajonit, në zonën e Hasit. Në jug të rajonit depozitimet

jurasiko – kretake përhapen në malin e Munellës, në malin e Shejtit e të Zepës duke u shtruar pothuajse

tërësisht mbi shkëmbinjtë dacitik dhe riodacitik.

Depozitimet molasike të Pliocen – Kuaternarit, që kanë trashësi relativisht të kufizuar(2 – 10m) janë të

përhapur në pjesën veriore të rajonit, nga zona e Hasit (Kukës) në veri deri në zonën e Rrëshenit në jug.

Ne nuk do të ndalemi në përshkrimin e këtyre formacioneve pasi nuk është objekt i këtij disertacioni, por

do të ndalemi në përshkrimin e llojeve shkëmbore që ndërtojnë masivin gabror të Kaptenës.

Masivi gabror i Kaptinës në plan ka një formë të çrregullt, megjithatë vërehet një farë zgjatimi në

drejtimin meridional – submeridional. Ky masiv zhytet në Jug e Perendim nën formimet vullkanogjene

për të dalë përsëri në dalje të vogla në Bisakun e poshtëm dhe për tu bashkuar më në jug me masivin

gabror të Bulsharit. Drejt veriut – verilindjes daljet e masivit zgjerohen.

Në ndërtimin e masivit gabror të Kaptinës marrin pjesë një sërë llojesh shkëmbore që qëndrojnë në

raporte të ndryshëm përsa i përket përhapjes sipërfaqësore. Përhapjen më të madhe në të gjithë masivin e

kanë gabronoritet, që takohen gati në të gjithë sektorët e daljeve gabrore, në lidhje të ngushtë me to

qëndrojnë noritet dhe gabrot. Këto lloje shkëmbore janë zakonisht kokërr mesatar më rrallë kokërrmadh

dhe kokërrvogël. Në shpërndarjen e llojeve të ndryshme kokrrizore nuk vërehet ndonjë ligjësi.

Theksojmë se në zonat e kontaktit të shkëmbinjëve gabror me shkëmbinjtë vullkanogjene takohen

zakonisht llojet gabrore kokërrvogël por nganjëherë bashkë me ta edhe llojet kokërrmëdha. Llojet

23

kokërrmesatare kanë përhapjen më të madhe në masiv dhe përqëndrohen zakonisht në pjesët e

brendshme të tij.

Shkëmbinjet gabror në përgjithësi janë mezokratë por takohen edhe lloje leikokrate e mellanokrate, kanë

ngjyrë gri në të blertë nganjëherë laramane. Në gabronoritet shpesh takohen teksturat brezore (kryesisht

breznimi ritmik), që kushtëzohen nga alternimi i brezave me trashësi 0.5 cm deri në 5 – 6cm,

mellanokrate (piroksenorë) me brezat më leikokrate (plagjioklazike). Më rrallë teksturat brezore

kushtëzohen nga alternimi ritmik i brezave më kokërrvogël me brezat më kokërrmëdhenj. Teksturat

primare brezore të shprehura më mirë takohen në sektorin e Runës–Prroit të Leproit–Sërriqes ku

mbizotërojnë orientimet subgjerësore dhe reniet juglindore dhe veriperendimorë. Keto janë karakteristike

për vendburimin e Thirrës, në sektorin e dy Goskave ku orientimi i tyre devijon drejt atij submeridional

me rënie jug perendimore e veri lindore( Vranaj A, Kote DH, Shallo – 1985 – Petrologjia Strukturore –

Tekst mësimor). Në drejtim të shtrirjes teksturat brezore zakonisht nuk ndiqen në distanca të mëdha. Në

sektorët e tjerë të masivit teksturat brezore kanë përhapje të kufizuar dhe nuk mund të merren shumë për

bazë për qëllimet e dëshifrimit të strukturës së masivit.

Krahas teksturave brezore, në gabronoritet shpesh vërehet tekstura me pamje gneisore, që në përgjithësi

është e orientuar në pajtim me orientimin e teksturave brezore. Gabrot brezore perfaqesojne pjeset me te

thella te prerjes gabrore, por nderkohe perhapje te konsiderueshme kane edhe ne pjeset e tjera qe vijojne

me siper; gabrot e foliuara dhe ato izotropike.

Foto 1. Gabro mezokokrrizore (Prroj i Ukës) Foto 2. Gabronorite me teksture brezore(prroj i

Ballnave).V.B. Thirrë

Gabronoritet, noritet dhe gabrot kanë zakonisht strukturë gabrore hipidiomorfokokrrizore më rrallë

prizmatiko–kokrrizore dhe rrallë elemente të strukturës sideronite. Si minerale primare ndër ta zakonisht

takohen: plagjioklazi bazik 50 – 60 % dhe pirokseni rombik 10 – 20% e monoklin 20 – 30%;si mineral

aksesor zakonisht takohet ilmeniti.

Plagjioklazi bazik më shpesh është relativisht i freskët dhe idiomorf, zëvëndësohet nga agregati

mikrokokrrizor i sosjuritit, rrallë nga kloriti, preniti, kalciti etj. Është karakteristike natyra e tij bazike

24

(bitovnit – anortit), gjë që vihet në dukje si nga konstantet optike ashtu edhe nga kimizimi i

shkëmbenjëve gabrorë.

Pirokseni rombik i tipit bronzit – hipersten në formë prizmatike të shkurtër me pleokroizëm të dukshëm

nga rozë e zbetë në jeshile të zbetë, zevendësohet zakonisht nga periferija drejt qendrës nga agregati

mikroluspor i talkut ose nga amfiboli(aktinolit)dhe kloriti. Dallohet nga pirokseni rombik i pirokseniteve

dhe sidomos i amfiboliteve për arsye se është më hekuror.

Pirokseni monoklin (diopsid) formon kokrriza prizmatike të shkurtra ose tabelore, zevendësohet nga

agregati fijor i aktinolitit dhe nga kloriti. Si mineral aksesor takohet ilmeniti (rrallë i leikoksenizuar), që

në rastet kur takohet me shumicë kushtëzon strukturën sideronite të shkëmbit. Më rrallë takohet sfeni

pjesërisht i leikoksenizuar, dhe shumë rrallë apatit.

Gabro – piroksenitet dhe piroksenitet plagjioklazmbajtës kanë përhapje të kufizuar në masivin gabror të

Kaptinës. Ato takohen në pjesën lindore të Masivit (sektori i prroit të Kumbullës – prroit të Ballnave).

Në përgjithësi daljet sipërfaqësore të këtyre llojeve shkëmbore janë të kufizuara. Për tu nënvizuar është

fakti se zakonisht këto lloje shkëmbore lokalizohen në afërsi të daljeve të shkëmbinjëve ultrabazikë,

sikurse vërehet mirë në prroit e Kumbullës–Ballnave(fig7, 13).

Mardheniet e gabrove me shkembinjte ultrabazike zakonisht jane te tektonizuara. Gabropiroksenitet dhe

piroksenitet plagjioklazmbajtës kanë ndërtim kokrrizor kokërrmadh nganjëherë teksturë brezore ritmike,

të kushtëzuar nga alternimi i brezave të hollë kryesisht piroksenore me brezat piroksen – plagjioklazikë,

25

Fig 7

PRERJA GJATESORE I – I E MASIVIT TE KAPTINES

Fig.8

26

P R E R J A G J A T E S O R E II - IIVP

JL

1000

500

0

1500

2000

Pr.

Qarr

it

Tr. 6c

Tr. 6Pemeza

+

+

+

+

+

Cr 1

Cr 1

SHPJEGUES

Gelqerore te Kretes se poshteme

Llava jastekore bazalto - andezitike (J )

Diorite kuarcore

Gabro - gabronorite

Trup xeheror bakri

Plan mbihipje

2

+ +

Cr 1

Fig. 9

ose nga alternimi i brezave më kokërrmëdhenj me brezat më kokërrvegjël. Orjentimi i këtyre teksturave

është në pajtim me orjentimin e teksturave brezore të llojeve gabrore të lartëpërmendura.

3. 4

Foto 3.Pamje e gabro pirokseniteve dhe e kontaktit tektonik – Nikoliq, Foto 4. kontakti i shkëmbinjëve

bazik - ultrabazik (zone e millonitizuar,) Kalimash

Kalimi nga llojet piroksenore në gabronoritet normale është, si duket gradual nëpërmjet noriteve, gjë që

mund të vërehet në prerjet e prroit të Ballnave. Gabropiroksenitet dhe piroksenitet kanë ngjyrë gri jeshile

të errët me nuanca të murme, struktura nga hipidiomorfokokrrizore në panidiomorfokokrrizore, me

elementë të rrallë poikilitike. Përbëhen nga pirokseni rombik i tipit bronzit deri në bronzit–hipersten,

pirokseni monoklin (diopsid), plagjioklazi – bazik (bitovnit–anortit) i njejtë me plagjioklazin e

gabronoriteve, si mineral aksesor takohet ilmeniti.

Në masivin gabror të Kaptinës takohen rrallë edhe gabro amfibolike. Daljet e këtyre shkëmbinjëve

takohen në pjesë të ndryshme të masivit si në ekstremin jugor të tij (Xhuxhë–Sangu i Xhuxhës) në atë

jugperendimor në afërsi të fshatit Hebe(fig.7). Ato kanë përmasa relativisht të vogla dhe konture të

çrregullta. Këto lloje shkëmbore duket sikur zënë pjesët më të sipërme të masivit gabror duke u

27

shoqëruar shpesh me gabro kuarcore. Një bashkëshoqërim i tillë vërehet në afërsi të Xhuxhës ku kalohet

nga gabronoritet e zakonshme nëpërmjet gabrove amfibolike kokërrmëdha në gneisogabro kuarcore.

Gabrot amfibolike gjithashtu i gjejmë edhe në afërsi me shkëmbinjte plagjiogranitikë – diorite

kuarcore.Gabrot amfibolike kanë ndërtim kokrrizor, zakonisht janë kokërrmëdha me teksturë njollore,

ngjyrë laramane, dallohen mirë sektorët e çrregullt jeshilë të errët ndërmjet masës plagjioklazike dhe

anasjelltas. Për këta shkëmbinj është tipike struktura poikilitike e kushtëzuar nga prania e ndërfutjeve të

shumta poikilitike të prizmave të vegjël plagjioklazikë midis kokrrizave të mëdha idiomorfe të amfibolit.

Si minerale kryesor takohen: amfiboli 30–40% (hornblenda e zakonshme) ngjyrë jeshile të thellë me

pleikroizëm të qartë deri në të verdhë të zbehtë, i cili formon kokrriza të mëdha deri në 0.5 – 1cm

ksenomorfë, shpesh amfiboli primar zëvëndësohet nga aktinoliti ose kloriti. Plagjioklazi bazik (bitovnit–

anortit) 40–50% formon prizma idiomorfe të vegjël brenda kokrrizave të amfibolit, ndërsa kokrrizat e

mëdha janë të rralla dhe kanë ndërtim zonal. Zakonisht plagjioklazi është i freskët dhe rrallë

zëvëndësohet nga agregati mikrokokrrizor i sosjuritit dhe akoma më rrallë nga kloriti. Rrallë në gabrot

amfibolike takohet pirokseni monoklin 5–10% (diopsid) e kuarc 10% si minerale aksesor në gabrot

amfibolike takohen ilmeniti, sfeni dhe rrallë apatiti. Gabrot amfibolitike ngjasojnë me gabrot e

zakonshme për arsye se përbërja e plagjioklazit është e njejtë me natyrë të theksuar bazike, dallohen nga

ato për efekt të sasisë së madhe të hornblendës së zakonshme dhe të strukturës tipike poikilitike, dhe të

mungesës së teksturës brezore e gneisore.

Foto 5. Pamje e gabrove amfibolike ne anen perendimore te autostrades ( ne Sang – Xhuxhe) te cilat i

takojne gabrove izotropike.

Ka të ngjarë që gabrot amfibolike të jenë kristalizuar në kushte presioni e temprature pak më të ulët se

gabrot, gabronoritet pra në prerjen e masivit gabror ato duhet të zënë pjesët më të sipërme d.m.th. mbi

llojet shkëmbore gabrore më bazike.

Ndërmjet shkëmbinjëve të masivit gabror të Kaptinës takohen edhe disa lloje shkëmbore të veçanta që

konvencionalisht i emërtojmë “gabro kuarcore“ ose “gneiso–gabro–kuarcore” dhe shkëmbinj

“injekciono–metasomatikë”. Gabrot kuarcore ose gneiso-gabro-kuarcore takohen kryesisht në pjesën

jugore jug–lindore të masivit gabror në lindje të malit të Kaptinës. Këto lloje shkëmbore vendosen

ndërmjet gabronoriteve duke patur me to kontakte të prera që të ngjasojne me formime damarore me

trashësi 4–5m. Siç janë daljet pak më në jug të prroit të Dardhës në afërsi të lumit Fani e vogël, ku kanë

orjentim në pajtim me teksturat brezore–gneisore të gabronoriteve, ose kanë kalime graduale për në

28

gabronoritet nëpërmjet gabrove të kuarcëzuara me strukturë poikilo–blastike, ose kalimi për në

gabronoritet bëhet nëpërmjet gabrove amfibolike si në sektorin e Xhuxhës.

Shkëmbinjt metasomatik kanë përhapje të kufizuar dhe takohen në Piste, ne pjesen e mesme te perroit te

Breut, ne sektorin ndërmjet prrojit të Ukës dhe prrojit të Hebes (bregu i majtë afër fshatit Sangu i

Domgjonit) në afërsi të majës së Megullës etj. Daljet sipërfaqësore të këtyre shkëmbinjëve janë të vogla

dhe kanë konture të çrregullta, gjithashtu ndërtimi i brendshëm i tyre është mjaft heterogjen.Shkëmbinjtë

metasomatike kanë ndërtim kokrrizor kokërr–mesatar me pamje laramane, sektorët e kuarcëzuar me

pamje orizore, janë heterogjen përsa i përket madhësisë së kokrrizave. Shpërndarja heterogjene e

mineraleve përbërës kushtëzon heterogjenitetin strukturor dhe ngjyrën. Në këta shkëmbinj duhet dalluar:

masa e injektuar dhe “baza” ose shkëmbi primar i metamorfizuar pjesërisht në analogji me bazën dhe

masën e injektuar në migmatitet. Shkëmbi primar përfaqëson në vetëvete një gabro ose gabro-diabaz

kokërr vogël nganjëherë të kuarcëzuar pjesërisht. Masa e injektuar përfaqëson shkëmb leikokrat

plagjioklazo–kuarcor me strukturë porfiroblastike, blasto cemente ku mbizotërojnë porfirobalstet

kuarcore më rrallë kokrriza të plagjioklazit bazik të koroduar dhe shumë rrallë piroksen monoklin i

amfibolitizuar.Vetë shkëmbinjte parësorë mund të kenë qenë ose pjesë përbërëse të masivit gabror (llojet

kokërvogël të pjesëve apikale të tij) ose pjesët përbërëse e formacionit efuzivë riolit – dacit –andezit

(llojet më kokërrmëdha dalje të pjesëve të poshtme të prerjes së këtij formacioni).

Përveç llojeve të shkëmbinjëve që përshkruam më lart të cilët kanë përhapjen më të madhe në masivin

gabror takohen edhe lloje strukturo–teksturore të tjera që kanë përhapje të kufizuar. Të tillë janë gabrot

kokërrmëdha deri në kokërrgjigante – gabrot pegmatite, gabro porfiret ose me pamje profire.

Përsa i përket shkëmbinjëve injeksiono–metasomatikë është e qartë se këto janë lloje shkëmbore të

metamorfizuara pra janë epigjenetikë kundrejt llojeve shkëmbore primare të masivit gabror.

Përcaktimi i pozitës hapsinore të llojeve të ndryshme shkëmbore, që ndërtojnë masivin gabror ndeshet në

vështirësi për arsye të strukturës së ndërlikuar të masivit, zhvillimit të tektonikës shkëputëse, shpesh

mardhënieve të paqarta me formacionet e tjera shkëmbore, nivelit të ndryshëm të prerjes erozionale. Nga

ana tjetër duhet patur parasysh edhe fakti se shkalla e përhapjes së llojeve të ndryshme shkëmbore në

sipërfaqen e masivit dhe në drejtim te thellësise është e ndryshme d.m.th. në pjesë të ndryshme të masivit

ne mund të kemi të bëjmë me kolona “litologjike” të ndryshme. Megjithatë në përgjithësi të dhënat e

vrojtimeve fushore, të hartografimit dhe të punimeve të kryera në rajonin e studimit dëshmojnë më tepër

për njëpasnjëshmëri të tillë në vendosjen e llojeve shkëmbore nga poshtë lart: gabropiroksenitet dhe

noritet janë në shumicën e rasteve nivelet më të thella të prerjes së masivit gabror, gabronoritet dhe

gabrot pjesët e mesme të prerjes, ndërsa gabrot amfibolike “gabrot kuarcore” dhe gabrodiabazet nivelet

më të sipërme të prerjes së masivit gabror.

Në përgjithësi kjo vendosje hapsinore e llojeve të ndryshme shkëmbore mbështetet nga fakti se llojet

shkëmbore të tilla si gabrot, gabrot amfibolike dhe gabrot kuarcore përqëndrohen ose në afërsi të

masivëve plagjiogranitikë, vendosjen e të cilëve ne e supozojmë përgjithësisht mbi shkëmbinjtë gabrorë

(me përjashtim të rasteve ndërprerëse) ose në afërsi të shkëmbinjëve të tavanit të masivit gabror, që

përbëhet nga shkëmbinjtë e formacionit efuziv bazalt-andezit-dacit-riodacitik. Llojet shkëmbore më

bazike më mellanokrate zakonisht vendosen në afërsi të daljeve të shkëmbinjëve ultrabazikë. Një

29

vendosje e tillë e llojeve shkëmbore në masivin gabror të Kaptinës dëshmon më tepër për një diferencim

kristalizimi ne nje kamer magmatike.

Duke krahasuar të gjitha llojet shkëmbore të lartëpërmendura të masivit gabror bie në sy ngjashmëri e

madhe për sa i përket përbërjes minerale dhe rrjedhimisht kimizmit të tyre. Si mineral kryesor

shkembformues tipik i tyre është plagjioklazi bazik ndërsa si aksesor takohet ilmeniti.

Nga pikpamja petrografike, për të cilën gjykojmë nga një numër i kufizuar analizash për disa lloje

shkëmbore rezulton se këta shkëmbinj janë shkëmbinj normale, në molekulën e plagjioklazit mbizotëron

në mënyrë të theksuar Ca, mbi Na, ndërsa sasia e SiO2, dhe veçanarisht e alkalineve është e ulët.

Shkëmbinjte gabror të masivit të Kaptinës paraqesin elementë të ndryshëm strukturalë si: teksturat

brezore, çarshmëria primare(parësore), seria dajkore etj, por si elementë më të sigurtë për deshifrimin e

strukturës së masivit janë konsideruar teksturat primare(parësore) brezore.

Teksturat primare(parësore) brezore kushtëzohen nga alternimi i brezave të hollë 0.5 – 1cm deri në 5 –

6cm relativisht të pasur dhe relativisht të varfër në minerale me ngjyrë(piroksene) ose i brezave më

kokërmëdhenj me brezat me kokërrvogël. Teksturat primare (parësore) gneisore kushtëzohen nga

orjentimi subparalel i kokrrizave të zgjatura të mineraleve përbërës.Teksturat brezore kanë zhvillim

relativisht të madh vetëm në disa lloje shkëmbore të masivit, kështu ato janë tipike për gabronoritet,

noritet, dhe gabropiroksenitet, takohen më rrallë në gabrot dhe gabrot kuarcore dhe pothuajse nuk

takohen në gabrot amfibolike. Teksturat gneisore i gjejmë midis gabronoriteve, gabrove, dhe gabrove

kuarcore dhe pothuajse nuk takohen në llojet e tjera shkëmbore.

Duke analizuar hartën gjeologo strukturale të masivit gabror të Kaptinës vërejmë se sektorët me zhvillim

më të madh të llojeve shkëmbore me teksturë brezore e pjesërisht gneisore janë: ai i Thirrës, i Lakut të

Thive, maja e Mjegullës, Leproit, prroi i Runës, i Goskës, dhe pjesërisht ai i Krumës. Fakti që

shpërndarja e breznimit primar në të gjithë masivin nuk është uniforme dhe ka sektorë që nuk e kanë fare

të shprehur breznimin primar dëshmon si duket për prishjen e shpeshtë të kushteve të përshtatshme për

formimin e teksturave brezore. Në përgjithësi mund të pranohet se kristalizimi i shkrirjes magmatike

bazike është kryer në kushte jo të qeta por në kushte të lëvizjes dhe të bashkëveprimit për pushtimin e

hapësirës së nevojshme për vendosjen e masave magmatike kaq të mëdha siç është vetë masivi gabror i

Kaptenës.

Në orjentimin e teksturave brezore bie në sy sa vijon: në gjysmën jugore të masivit duke filluar nga

prishja shkëputëse regjionale me drejtim gjerësor Shëmri – Fushë Dukagjin orjentimi i teksturave është

gjerësor – subgjerësor me rënie të ndryshme ne VP ose në JL, në sektorin e Gocës breznimi primar ka

orientim submeridional dhe rënie për në veriperendim e Juglindje.

Seria dajkore në masivin e Kaptinës ka një përhapje relativisht të madhe dhe janë të llojeve të

ndryshme. Më shpesh takohen shkëmbinj dajkorë mikrokokrrizorë (mikrodiorite, mikrodiabaze,

mikrogabro), më rrallë takohen shkëmbinj kokërrmesatarë (gabro pegmatite, dajka të shkëmbinjëve

kuarc plagjioklazikë, dhe plagjioklazikë etj). Në shumicën e rasteve orientimi i këtyre dajkave është

tërthor me teksturat brezore sikurse është rasti i llojeve mikrokokrrizore dhe i gabro pegmatiteve më

rrallë ato orjentohen në pajtim më breznimin primar, ku më tipik është rasti i dajkave piroksenore(Foto

6,7). Në orentimin e trupave të shkëmbinjëve dajkore vihet re sa vijon: në shumicën e rasteve ata

30

orjentohen tërthor me teksturat brezore sikurse është rasti i llojeve mikrokokrrizore dhe i gabro

pegmatiteve, më rrallë ato orientohen në pajtim me breznimin primar, më tipik është rasti i dajkave

piroksenore. Përmasat e trupave dajkore zakonisht janë të vogla: nga disa dhjetra centimetra trashësi deri

në 3 – 4metra; në shtrirje ndiqen zakonisht nga metrat e para në disa dhjetra metra. Në rastet kur takohen

zhveshje të një sërë trupash dajkore në mardhënie reciproke rezulton njëpasnjëshmëria që vijon në kohën

e formimit të llojeve dajkore të ndryshëm (foto 8, 9).

6 7

Foto 6, 7. Pamje e gabrove pegmatite ne Piste – Gdheshte dhe në pjesen juglindore të masivit të

Kaptinës.

1. Dajkat e pirokseniteve ndërpriten nga mikrodiabazet dhe nga gabro pegmatitet;

2. Gabropegmatitet ndërpriten nga dajka të mikrodioriteve.

Rrjedhimisht më të hershme rezultojnë piroksenitet dhe më të vonshme mikrodioritet. Meqenëse vërehen

raste të mardhënieve ndërprerëse të dajkave me breznimin primar si dhe me mikrostrukturat e rrudhosura

mund të supozohet se rrudhëformimi i masivit ka ndodhur në mos tërësisht pjesërisht para mbarimit të

aktivitetit magmatik të vatrës magmatike që ka kushtëzuar si formimin e masivit ashtu edhe shkëmbinjt e

serisë dajkore ( Shallo M. 1970).

8 9

Foto 8,9 Pamje e serise dajkore të zhvilluar në masivin gabror

31

Në masiv është zhvilluar tektonika intensive rrudhosese dhe shkëputëse. Prishjet shkëputëse të shumta

që ndërlikojnë shkëmbinjtë e rajonit në shumë raste zhvillohen me sa duket gjatë kontakteve të

shkëmbenjëve me përbërje të ndryshme duke maskuar mardhëniet fillestare të tyre (Shallo etj,1970).

Disa prej tyre kanë karakter regjional dhe kanë një ndikim të rendësishëm në përcaktimin e stilit tektonik

të rajonit.Në pjesën qëndrore rajoni përshkohet nga dy prishje regjionale. Njëra është prishja shkëputëse

regjionale gjerësore që ndiqet nga Kalimashi deri në Lajthizë dhe vazhdon në të dy anët përtej kufijve të

rajonit. Në vendet me çveshmëri të mirë si në zonën e Shëmrisë, Kumetit etj kjo prishje shprehet me nje

zonë të fuqishme (20–60m) e millonitizuar e brekçizuar e shistezuar me rënie veriore me kënde

relativisht të vegjël (30–400). Sipas Shallo M. etj. 1970, kjo prishje shkëputëse është e re paskretake e

parapliocenike, sepse prek të gjithë shkëmbinjtë e rajonit dhe mbushet nga molasat e Pliocen –

Kuaternarit (Kalimash) .

Prishje tjetër regjionale e cila ka drejtim veriperendimor dhe ndiqet nga zona e Dardhës deri në

Dukagjin. Kjo prishje është përgjithësisht afrovertikale. Përveç prishjeve të përshkruara, rajoni

ndërlikohet edhe nga një sërë prishjesh të tjera të mëdha kryesisht me drejtim verilindor–jugperendimor.

Ketu përmendim prishjen që ndiqet nga Pista e Epër në malin e Korrilës e më tej në Çam deri në Fushë

Qarr. Ne kete prishje takohen pyka tektonike të shkëmbinjëve ultrabazikë që ndeshen midis fushës së

gabrove.

Një prishje tjetër e madhe me drejtim verilindor–jugperendimor është ajo që ndërlikon skajin

veriperendimor të masivit ultrabazik të Kukësit. Një sërë prishjesh të tjera, me drejtim veriperendimor–

juglindor(gjerësor) takohen në veri të rajonit në pjesën jugore të masivit ultrabazik të Tropojës

(Radagosh – Helshan) si dhe VVP – JJL në zonën e Pistës.

Për pjesën jugore të rajonit ne te cilen lokalizohet vendburimi i Thirrës duhet përmendur prishja

afromeridionale që përmban shkëmbinjë ultrabazikë intensivisht të serpentinizuar midis gabrove,e cila

ndiqet nga Qafa e Purrethit deri në Sang të Xhuxhës.Tektonika e re(postmagmatike) sjell shpesh

veshtiresi ne interpretimet strukturore, nderlikon fushat xeherore, bile edhe vete vendburimet e veçanta.

Tektonika shkëputëse postmagmatike.

Masivi i Kaptinës ka gjurme të tektonikës shkëputëse postmagmatike intensive që komplikojnë shumë

strukturën e tij dhe që i përkasin sistemeve dhe moshave të ndryshme. Dukurite qe mbeshtesin pranine e

tyre jane:

1. Zona të fuqishme të shistëzimit dhe të brekçëzimit të shoqëruar me zhvillimin e gjerë të

mineraleve sekondare, të milloniteve dhe ultramilloniteve.

2. Zonat jo normale të kontakteve ndërmjet tipeve dhe formacioneve të ndryshme shkëmbore.

3. Rrafshet e rrëshqitjeve të shoqëruara shpesh me pasqyra dhe brazda të rrëshqitjes.

4. Çarje të mbushura me produkte të veprimtarisë hidrotermale pasmagmatike, ose me lloje

shkembore të reja(dajkat).

Gjithashtu në këtë masiv takohen edhe prishje shkëputëse të intensivitetit dhe të llojeve të ndryshme që

mund të grupohen në katër grupe.

32

- Zona të fuqishme të shistëzimit dhe të brekçëzimit intensiv.

- Prishje shkëputëse në kontaktet e tipeve të ndryshme shkëmbore e formacionale që mund të

paralelizohen me çarjet primare në kuptimin e gjerë të fjalës.

- Prishje shkëputëse çarëse të mbushura me trupa dajkorë ose

- Prishje shkëputëse subvertikale me zhvillim te kufizuar.

Në terren orientimi i prishjeve tektonike shkëputëse është në drejtime nga më të ndryshmet por

megjithatë masa kryesore e tyre i përket disa drejtimeve kryesore karakteristikë për tipet e ndryshme të

prishjeve shkëputëse të lartpërmendura.

Në grupin e parë mund të themi se janë ato me drejtim gjerësor, ku si shembull tipik mund të merret

zona e fuqishme e brekçëzimit shistëzimit intensiv që ndiqet nga Fushë-Dukagjini nëpër Shëmri drejt

Lajthizës, me rënie të butë veriore sipas së cilës si duket ka ndodhur komplikimi struktural më i madh i

rajonit, që ka çuar në uljen relative të sektorit verior të rajonit (ose ngritjen e gjysmës jugore të tij), gjë

që dëshmohet në ruajtjen e mbulesës efuzive në sektorin Shëmri – Vauspas. Këtij sistemi i përkasin edhe

prishjet subgjerësore sipas të cilave kontaktojnë shkëmbinjtë ultrabazikë të masivit të Kukësit me

shkëmbinjtë gabrorë, dhe prishja sipas së cilës kontaktojnë shkëmbinjtë efuzivë me shkëmbinjtë gabror

në sektorin verior të Pistës etj.

Në grupin e dytë mbizotërojnë më shpesh drejtimet meridionale – submeridionale sipas këtyre prishjeve

zakonisht kontaktojnë shkëmbinjtë ultrabazikë me shkëmbinjtë gabror më rrallë ato të formimit efuzivë

ose plagjiogranitet etj.

Shpesh në zonat e fuqishme tektonike të drejtimit meridional ndeshen thjerrëza tektonike të

shkëmbinjëve ultrabazikë të serpentinizuar dhe shistëzuar sikurse janë ato në rajonin Pistë, Gdheshtë,

Hebe, etj.

Kemi prishje tektonike shkëputëse çarëse ku janë mbushur me produkte të veprimtarisë hidrotermale ose

me shkëmbinj damaror. Këto prishje kanë drejtime të ndryshme por mbizotërojnë dy prej tyre.

- Prishjet që orjentohen kryesisht ne pajtim me teksturat brezore primare të gabronoriteve

dhe që në shumicën e rasteve përbëjnë damarët kuarc – sulfidë dhe më rrallë shkëmbinj të tillë dajkorë si

piroksenitet.

- Prishje shkëputese që orjentohen tërthor me teksturat brezore primare të gabronoriteve

dhe që më shpesh mbushen nga shkëmbinj dajkorë ( gabropegmatite, gabroporfirite, mikrogabro,

mikrodiorite, porfirite diabazike etj), më rrallë nga damarë kuarcorë zakonisht pa ose me shumë pak

sulfide (damari i madh kuarcor i Megullës).

II - 2 Forma e masivit dhe struktura e tij.

Masivi gabror i Kaptines duke patur perhapje sipërfaqësore relativisht të madhe ndodhet në kontakt me

lloje shkëmbore të ndryshme, që në shumicën e rasteve janë në mardhënie tektonike me të (fig 7). Për të

gjykuar mbi formën e masivit është e nevojshme të rimkëmbet gjendja që i përket kohës kur masivi

gabror ka pas ngurtësuar në kameren intruzive.

Për arsye të shpëlarjes së fuqishme që si duket ka filluar jo më vonë se Kretaku i poshtëm( për deri sa

zaje gabrore analoge me të masivit të Kaptinës takohen në horizontet konglomeratike të Kretakut të

33

poshtëm) dhe qe ka mundesuar një prerje erozionale relativisht të thellë në masivin gabror ne nuk mund

të gjykojmë saktë mbi formën e tavanit të masivit gabror. Edhe me pare eshte tentuar per te dhene

argumenta ne lidhje me formen e masivit ku jo vetem si masiv por edhe ne njesi me te vogla eshte

trajtuar ky masiv por pa ndonje perfundim të sakte. Eshtë shprehur mendimi se shkembinjt e formacionit

gabro – plagjiogranitik përbëjnë tabanin e formacionit efuziv bazalto-andezito-dacit – riodacit ose çka

është njëlloj që këta të fundit përbëjnë tavanin e masivit gabror. Relikte të këtij tavani ne i shohim në

mbylljen jugore dhe jugperendimore të daljeve gabrore (rajoni i Bisake – Munellës) ku shkëmbinjt

gabror zhyten nën ata efuzivë duke patur edhe mardhënie ndërprerëse me ta, si dhe sektori Shëmri –

Vauspas – Helshan ku ruhet tavani efuziv, gjë që shkakton përshtypjen për një degëzim të masivit, që në

vetvete mund të përfaqësojë një strukturë të madhe sinklinale të komplikuar nga rrudha të rendeve të

ndryshme. Në sektorët e marëdhënieve të shkëmbinjve gabror me ato efuziv konstatohet një mospajtim

ndërmejt elementëve të shtresëzimit të shkëmbinjëve efuziv dhe elementëve të kontaktit, megjithatë

duhet pranuar se në përgjithësi masivi duke pushtuar hapësirën ka patur gjithnjë mbi vehte shkëmbinjte e

formacionit efuziv me një trashësi si duket jo më të madhe se 2km.(trashësia maksimale nga ne e këtij

formacioni supozohet rreth 2.5km). Ka ruajtur pak a shumë konfiguracionin e tabanit të formacionit

efuzivë duke e rudhosur pjesërisht atë.

Më i vështirë është gjykimi mbi problemin e tabanit të masivit gabror i cili në rast se përjashtojmë

mundësinë e vendosjës së shkëmbinjëve intruzivë ultrabazikë nën ato gabrore në asnjë rast nuk takohet.

Rrjedhimisht duke mos patur të dhëna të plota mbi këto dy elementë kryesor, d.m.th. konfiguracionin e

tavanit dhe tabanit të masivit nuk mund të përcaktojnë saktë formën e tij, por vetëm mund të kufizohemi

me supozimin mbi një formë të ngjashme me ndonjë lapolit të rrudhosur.

Për sa i përket strukturës së masivit të dhënat janë pak më të plota megjithëse mungesa e horizonteve

reperë në vetë masivin si dhe zhvillimi shumë i madh i tektonikës shkëputëse së bashku me praninë në

brendësi të masivit edhe të shkëmbinjëve të tjerë intruzivë ose mbulesave efuzive edhe kretake e

vështirësojnë dëshifrimin e saktë të tij.

Sasia relativisht e mjaftueshme e elementëve të shtruarjes së teksturave primare brezore si edhe e

elementëve të objekteve të tjerë pajtues me to(shumica e damarëve kuarc – sulfidë shif harten 1:25000

dhe një pjesë e shkëmbinjëve damarorë ose llojeve shkëmbore përbërës të masivit etj) ndihmon për

veçimin e një sere strukturash të rudhosura dhe për krijimin e përfytyrimit të përgjithshëm mbi

strukturën e rudhosur të masivit gabror të Kaptinës.

Në bazë të analizës së hollësishme të të dhënave të elementëve strukturor primar dhe të tektonikës

postmagmatike më të herëshme në masivin gabrorë të Kaptinës mund të veçohen strukturat e rudhosura

që vijojnë:

1. Antiklinali i Fanit.

2. Antiklinali i Xhuxhës

3. Sinklinali i Thirrës.

4. Antiklinali i Thirrës.

5. Sinklinali i Lakut të Thive.

6. Antiklinali i Majës së Zezë.

7. Antiklinali i Fletit.

8. Sinklinali i qafës së Mies(m. Korilës).

34

9. Antiklinali i Goskës

10. Sinklinali i Krumës.

Nga sa parashtruam më sipër rezulton se masivi i Kaptinës ka në përgjithësi nje ndërtim të brendshëm të

rrudhosur, orientimi i strukturave të rrudhosura duket sikur është në pajtim me morfologjinë e

përgjithshme të tavanit e të tabanit të masivit gabror?

Për sa i përket kohës së formimit të kësaj strukture të rrudhosur duke patur parasysh faktin që elementë

të tillë strukturalë siç janë dajkat tërthore që janë indikatorë të vazhdimësisë së procesit magmatik, si dhe

faktin që damarët kuarcorë sulfidë janë në përgjithësi pajtues me strukturën e masivit dhe nganjëherë

formojnë rrudha siç është brahisinklinali i Gurit të Larmë ose damari kuarcor i rrudhosur i Bulsharit

mund të supozojmë se rrudhaformimi i masivit ka filluar që në procesin e ngurtësimit të tij në procesin e

luftës së shkrirjes magmatike për fitimin e hapësirës dhe ka mbaruar para mbylljes përfundimtare të

aktivitetit magmatik d.m.th para formimit të llojeve më të reja dajkore. Kjo strukturë mund të jetë

komplikuar edhe nga rrudhformime të mëvonshme.

II – 3 Marrëdheniet e masivit me shkembinjt rrethues.

Formimet sedimentare te Jurasiko – Kretakut vendosen transgresivisht mbi shkembinjte gabror (Krume,

Bizhze, Bisake etj). Në materialin copëzor të horizonteve më të poshtëme të moshës së Barremianit

takohen edhe copra shkëmbinjësh gabror analogë me ata të masivit gabror të Kaptinës. Rrjedhimisht

kufiri i sipërm moshor i shkëmbinjëve të masivit gabror është Barremiani, bile po të kemi parasysh

vendosjen transgresive të formimeve të Titonianit në rajonin e Munellës rezulton se kufiri i sipërm i

shkëmbinjëve gabror është Jura e sipërme (Titonian).

Marrdheniet e shkembinjve gabror me serine vullkanogjene (bazalt-andezit-dacit-riodacit) jane

mardhenie normale intruzive( foto 10), siç e kemi ne rastin tone ne rajonin e Munelles, apo ne Bisake -

Fan. Në këtë sektor përgjithësisht formimet efuzive vendosen në pjesët hipsometrikisht më të larta të

relievit, duke përbërë kështu tavanin e masivit gabror. Vërehet një mospajtim për sa i përket elementëve

të shtrirjes së ndërthurjeve të rrymave lavore në shkëmbinjt efuziv në zonën e kontaktit të këtij

formacioni me masivin gabror. Zona e kontaktit të këtyre dy formacioneve sikurse dhe në rajone të tjera

të zonës Mirdita karakterizohet nga njera anë nga prania e mbetjeve të tavanit efuziv dhe e ksenoliteve të

shkëmbinjëve efuzivë ndërmjet shkëmbinjëve gabror dhe nga ana tjetër nga prania e injeksioneve

kryesisht pajtues të shkëmbinjëve gabror në shkëmbinjt efuzivë.

35

Foto 10. Kontakti midis shkëmbinjëve bazike(plutonik) me ato efuzive Bisake- Fan.

Si ne studimet e meparshme dhe sot mendojme se keto formime (bazalt-andezit-dacit-riodacit) dhe ato te

formacionit intruziv gabro-plagjiogranit jane komagmatik, kane afersi moshore dhe lidhje të ngushte

paragjenetike, pra jane produkte të të njejtës vatër magmatike të një kompleksi efuzivo-intruziv.

Ne takojmë edhe mardhenie tektonike te gabrove me shkëmbinjt vullkanogjeno-sedimentar. Kjo

vërtetohet shumë mirë në sektorin e vendburimit Trun dhe në Sakat.

Marrdhëniet e shkëmbinjëve gabror me shkëmbinjt plagjiogranitike. Nga një vështrim i

përgjithshëm i pozicionit të daljeve sipërfaqësore të shkëmbinjëve plagjiogranitik rezulton se ata në

kushte normale përqëndrohen në pjesët periferike (rrallë në brendësi) të daljeve të shkëmbinjve të

formacionit efuziv bazalto-andezito-dacit – riodacit (Masivi i Sërriqes, Domgjonit, Qafë – Malit), në

raste të tjera ato zenë shpesh pjesët hipsometrikisht më të larta duke u vendosur ndërmjet shkëmbinjëve

gabrore(Suka e Bungajve, Pistë e epërme etj), dhe vendosen në bërthamat e strukturave sinklinale të

shkëmbinjëve gabror(sinklinali i Krumës). Shpesh në afërsi të daljeve të shkëmbinjëve plagjiogranitik

takohen gabro amfibolike ose gabro kuarcore(Suka e Bungajve, proj i Breut, Flet etj). Zonat e kontakteve

normale të shkëmbinjve gabror me ato plagjiogranitike në shumicën e rasteve karakterizohen nga kalime

graduale nga gabronoritet nëpërmjet gabrove amfibolike ose gabrove kuarcore në “diorite kuarcore” ose

plagjiogranite, më rrallë takohen raste të marrdhënive ndërprerëse ndërmejt plagjiograniteve dhe gabrove

dhe injeksione leikokrate plagjiogranitike në gabrot. Në rastet e rralla kur në plagjiogranitet janë të

zhvilluara teksturat brezore, ato në përgjithësi janë në pajtim me elementët e breznimit të gabronoriteve.

Nga sa parashtruam më lart rezulton se megjithse shkëmbinjt plagjiogranitike kanë moshë relativisht më

të re se shkëmbinjt gabrorë ata përgjithësisht kanë afërsi të madhe gjenetike e moshore me gabrot dhe

përbëjnë si duket pjesët apikale të masivit gabror duke qenë diferenciatet më “acide” të magmës bazike

të kristalizuar në kushte hipoabisale subvullkanike. Duke qenë pjesët apikale të masivit gabror llojet

shkëmbore plagjiogranitike si duket nuk kanë zhvillim të pakufizuar gjatë gjithë këtij niveli të masivit

gabror por përbëjnë pjesë të lokalizuara, këtë gjë e dëshmon më mirë fakti se në zonën e kontaktit të

gabrove më shkëmbinjt efuzivë në shpatin lindor të masivit të Munellës nuk kemi dalje të pandërprerë të

ndonjë brezi plagjiogranitik, por dalje te veçuara (Domgjon, Fusha e Qarrit, Lajthizë, Q. e Malit etj).

36

Mardhëniet e shkëmbinjve gabror me shkembinjte ultrabazike ne disa raste jane normale si ne

skajin verilindor të masivit (Krume – Qarr, Nikoliq – Golaj ), ndersa ne Flet-Xath shkëmbinjt ultrabazike

shpesh kanë kontakte tektonike( Foto 11), me gabrot dhe rralle normale.

Foto 11. Pamje e prishjes regjionale që ndiqet nga Kalimashi deri ne Lajthize (kontakti tekntonik midis

bazikeve dhe ultrabazikeve).

Ekstremi lindor-jugor i masivit kontakton normalisht me shkembinjt ultrabazike te masivit Kukes.

Përgjithësisht formimet e lartepermendura si dhe daljet e shkëmbinjëve gabror në këtë zonë vendosen

hipsometrikisht më lartë se daljet masive të shkëmbinjeve ultrabazike të masivit të Kuksit. Nga ana tjeter

elementet e shtruarjes të teksturave brezore në shkëmbinjt ultrabazike dhe ata gabror jane pothuajse në

pajtim me zonen e kontaktit, gjë që deshmon se shkembinjte gabror ne kete zone vendosen normalisht

mbi ata ultrabazike. Nga parashtrimi i shkurtër i të dhënave faktike mbi mardhëniet e shkëmbinjëve

gabrorë të masivit të Kaptinës me shkëmbinjtë e tjerë rrethues rezulton:

1. Shkëmbinjtë gabror kanë marrëdhënie të ngushta gjenetike e moshore me shkëmbinjtë e

formacionit efuziv bazalto-andezito-dacit–riodacit janë pjesë përbërëse e të njejtit kompleks komagmatik

efuziv-intruziv jurasik ku shkëmbinjtë efuzivë përbëjnë tavanin e masivit gabrorë. Si duket ky tavan

është përgjithësisht pajtues me kufirin e poshtëm të përhapjes së shkëmbinjve efuziv dhe mospajtues me

shtrirjen e rrymave efuzive; nuk përjashtohet mundësia e injeksioneve relativisht të mëdhenj pajtues ose

ndërprerës të shkëmbinjëve gabrorë ndërmjet atyre efuzivë.

2. Shkëmbinjtë gabrorë kanë gjithashtu marrdhënie të ngushta gjenetike e moshore me

shkëmbinjtë plagjiogranitikë; këta të fundit mund të supozohen si diferenciate më acide të magmës

bazike që ka dhënë masivin gabror të Kaptinës, të ngurtësuar në kushte subvullkanike-hipoabisale,

zakonisht vendosen në pjesët më apikale të masivit gabror, rrallë mund të kenë mardhënie ndërprerëse

me shkëmbinjtë gabrorë.

3. Shkëmbinjtë gabrorë kanë mardhënie intruzive me shkëmbinjtë ultrabazikë, në përgjithësi

vendosen mbi shkëmbinjtë ultrabazikë (pjesërisht duke i injektuar ose intruduar ata) rrjedhimisht në

sektorët e veçantë p.sh. në pjesët periferike të masivit gabror (zona e kontaktit me ultrabazikët) ose edhe

në pjesët më të brendëshme të tij, shkëmbinjtë ultrabazikë përbëjnë tabanin e masivit gabror. Në këtë

mënyrë pozita primare e pykave tektonike ultrabazike midis shkëmbinjëve gabrorë duhet të ketë qenë në

37

tabanin e masivit gabror. Rastet e pranisë së mbulesave ultrabazike mbi gabrot mund të interpretohen ose

si mbihypje të ultrabazakëve mbi gabrot ose si shfaqje me karakter lokal të intrudimit të shkëmbinjve

gabrorë brenda atyre ultrabazikë.

4.Marrdhëniet e shkëmbinjëve gabrorë me ata vullkanogjeno –sedimentarë të Triasit të poshtëm

janë tektonike. Pozita hapsinore e shkëmbinjëve të masivit gabrorë të Kaptenës nga ne supozohet ti

përgjigjet zonës së kontaktit ndërmjet shkëmbinjve vullkanogjen të formacionit efuziv bazalto andezito

(tavani i masivit) dhe atyre ultrabazikë (pjesërisht atyre vullkanogjeno – sedimentare të Triasikut të

poshtëm )si taban i masivit.

Rrjedhimisht masivi gabrorë i Kaptinës mund të supozohet si një intruzion ndërformacional me tendencë

zhytje nga perendimi, me strukturë të rrudhosur me rrudha të drejtimit subgjerësor(verilindor) në një farë

mase i diferencuar por jo uniformisht duke patur në pjesët më të poshtme llojet shkëmbore më bazike

gabro-piroksenitet, piroksenitet dhe noritet, në pjesët më të sipërme llojet relativisht më acide gabrot

amfibolike, gabro kuarcore deri në plagjiogranitet.

Trashësia maksimale e masivit në bazë të interpretimeve në prerje mund të mos i kaloje 2-2.5km.

Thellësia e konsolidimit të masivit gabror në bazë të parashtrimeve të më sipërme nuk duhet të ketë

kaluar trashësinë vertikale maksimale të formacionit efuziv, bazalto-andezito-dacitik të pranuar nga ne si

jo më të madhe se 2.5 km.(në këtë rast nuk merret parasysh kollona shkëmbore gabrore mbi shkëmbinjtë

e niveleve më të poshtme të masivit gabror, si dhe kollona ujore e basenit gjeosinklinal mbi formacionin

efuzivë).

Keshtu masivi përfaqëson një intruzion hipoabisal – mezoabisal. Në zonat me trashësi më të vogël të

mbulesës efuzive dhe të ngritura tektonikisht, gjatë fundit të Jurës fillimit të Kretës ka ndodhur shpëlarja

e pjesëshme e masivit gabror dhe ridepozitimi i materialit copëzor gabror në horizontet më të poshtme

konglomeratike të Kretakut të poshtëm, pjesërisht dhe të Titonianit. Mosha e masivit gabror është para

Tortoniane dhe mund ti përkase Jurës së sipërme.

Si veçori themelore e përbërjes minerale e lëndore e shkëmbinjëve të masivit gabror të Kaptinës është

natyra e theksuar bazike (kalciumore) e plagjioklazit (përqindja e molekulës anortitike lëkundet nga rreth

80% në rreth 100%), karakteri deri diku hekuror i piroksenit rombik (bronzit-hipersten) dhe mbizotërimi

i ilmenitit si mineral aksesor. Kimizmi i llojeve të ndryshme shkëmbore gabrore pasqyron më së miri

përbërjen minerale të tyre që shprehet në përmbajtjen në sasira të mëdha të kalciumit, pjesërisht të titanit,

në përmbajtjen në sasira të vogla të alkalinëve veçanarisht të kaliumit. Karakteri i theksuar kalciumor i

këtyre shkëmbinjëve nënvizohet edhe më shumë po të kemi parasysh praninë e plagjioklazit bazik pra

dhe të sasive të mëdha të CaO në llojet shkëmbore kuarcore.

Veçoritë e lartpërmendura të përbërjes minerale dhe të kimizmit të shkëmbinjëve gabror të masivit të

Kaptinës na shtyjnë drejt supozimit se këta shkëmbinj janë kristalizuar nga një magmë me karakter të

theksuar bazik, magma që janë tipike për gjeosinklinalet alpine.

II – 4 Mineralizimi kuarc –sulfur i masivit.

Ky tip mineralizimi ka përhapje relativisht të madhe në rajon. Ai lokalizohet kryesisht në shkëmbinjte

gabror. Në masivin gabror të Kaptinës përqëndrimet më kryesore të mineralizimit kuarc – sulfur takohen

në zonën Thirrë, Gdheshtë, Shëmri – Pistë dhe në zonën Golaj – Nikoliq.

38

Mineralizimi kuarc – sulfur rrallë ndeshet edhe në shkëmbinjt e tjerë si në plagjiogranite, në shkëmbinjt

ultrabazikë (brenda tyre ose në kontaktet tektonike me shkëmbinjtë gabror) dhe në shkëmbinjtë efuzivë.

Kështu p.sh. në zonën e Shemrisë disa damarë kuarc – sulfur takohen në plagjiogranitet. Në zonën e

Helshanit ndeshen damarë kuarc – sulfur midis shkëmbinjëve ultrabazikë ose në kontaktet e tyre

tektonike me gabrot.

Mineralizimi kuarc – sulfur përgjithësisht paraqitet në trajtë damarësh kuarcorë me përmasa të ndryshme

( të trashë nga disa cm deri në disa metra dhe të gjatë nga disa metra deri në disa qindra metra), në të

cilët vërehen përqëndrime të ndryshme sulfuresh, kryesisht të piritit e kalkopiritit, më rrallë të pirotinës,

në trajtë pikezimesh e folesh.

Veç mineralizimit kuarc – sulfur, në shkëmbinjtë gabrore të rajonit, rrallë vërehen edhe shfaqje të tjera të

tipit damaror, sikurse janë damarët kuarcorë shterpë në pikpamje të mineralizimit sulfur, dhe damarët

kuarc epidotikë me sulfure dhe hematit. Të parët arrijnë deri ne përmasa të konsiderueshme, ndërsa të

fundit kanë përgjithësisht përmasa të vogla.

Duhet të theksuar se në shkëmbinjtë gabror vërehen edhe zona të kloritizuara e të kuarcëzuarara ose me

pikezime të shpërndara sulfuresh (piritoze) që kanë në përgjithësi përmasa të kufizuara (trashësi nga të

dhjetat e metrit deri në disa metra dhe shtrirje deri në disa dhjetra metra).

Nga sa thame me lart del e qarte se mineralizimin sulfur te rajonit e kontrollojne keta faktore kryesore:

1. Faktori i kontrollit tektonik(struktural)

2. Faktori i kontrollit magmatik

3. Faktori i kontrollit litologjik

Faktori tektonik (struktural). Roli i ketij faktori ne lokalizimin e mineralizimit sulfur ne rajonin tone

eshte shume i madh dhe siç duket ka bere qe mineralizimi sulfur te perqendrohet ne disa zona te

caktuara. Me te rendesishme paraqiten prishjet dhe çarjet tektonike shkeputese.

Rendesia e ketij faktori qendron në faktin se të gjitha zonat e mineralizuara në mënyre të drejtperdrejte

dhe të tërthorte lidhen me zonat e dobesuara nga tektonika shkeputese qofshin keto ne kontaktin midis

shkëmbinjve ose brenda për brenda shkëmbinjve të ndryshem magmatike. Per kete deshmojne:

a- Brekçiet tektonike të shkëmbinjve magmatike të çimentuara nga mineralizimi sulfur(të tilla

brekçie gjejme në fushën xeherore të Thirres, Petoçit në disa trupa apo shfaqje të tjera të rajonit të

Fanit dhe në fushen xererore të Gdheshtes, Pistes, Shemrise dhe të Golaj – Nikoliq.

b- Çarjet dhe mikroçarjet e vogla të mbushura me mineralizim sulfur.

c- Zona pjeserisht të shistezuara të imprenjuara nga mineralizimi sulfur.

d- Zonat e ndryshmimeve hidrotermale më intensive.

Faktori magmatik.Sikunder e theksua dhe me siper, mineralizimi sulfur ne masivin gabror ne hapesire

dhe gjenetikisht lidhet me shkembinjte magmatike. Mbi problemin e lidhjes gjenetike të mineralizimit

sulfur me shkëmbinjte magmatike ekzistojne pikpamje të ndryshme, por asnje studiues që ka kryer

punime në rajonin e perhapjes së V.B. sulfure të bakrit nuk e vë në dyshim këtë lidhje. Fakti i lokalizimit

të llojeve të ndryshme të mineralizimit sufur në shkëmbinj të caktuar (lokalizimet xeherore piritoz

39

kryesisht në shkëmbinj efuzive, i xehëroreve piritmbajtes kryesisht në shkëmbnjte bazike dhe ultrabazike

, i pranise së mineralizimit më intensiv në afersite e drejperdrejta të shkembinjve të caktuar intruzive ose

në afersi të zonave të perhapjes së serive të caktuara damarore etj, nuk lë asnjë dyshim për të arritur në

perfundimin mbi rolin kontrollues të magmatizmit, në perhapjen e lokalizimin e mineralizimit sulfur.

Faktori litologjik. Ky faktor lidhet me vetite fizike dhe kimike të shkembinjve rrethues. Nje rol të

rendesishem në vendosjen e mineralizimit sulfur të bakrit luan siç duket prania e shkëmbinjve të tille, të

cilet për efekt të vetive specifike fiziko – kimike luajne një rol ekranizues për solucionet pas magmatike.

Të tillë shkëmbinj në rajonin tone janë: gabrot, gabrodiabazet, diabazet, e diabaz- spilitet, llojet

vullkanogjene tufo- aglomeratike dhe meso – acidet të cilët nën veprimin e tensioneve tektonike kanë

qene më të përshtatshem për t’ju nënshtruar çarjeve të ndryshme të cilat u bëne më vone kurthe të

favorshme për lokalizimin e mineralizimit sulfur. Jo vetem kjo por lloje të caktuara shkembore me

veçorite sidomos të përbërjes kimike kanë ndihmuar ne përbërjen e tretësirave, pra edhe të

mineralizimit sulfur të formuar prej tyre.

Nga sa parashtruam më lart mund të themi se xehërorët kuarc–sulfur vendosen në shear zonat (zonat e

dobësuara tektonikisht) dhe çarjet e orientuara në pajtim me teksturat brezore të shkëmbinjve gabrorë.

II – 5. Radha e formimit te mineraleve dhe stadet e mineralizimit.

Korelimi i stadeve të mineralizimit për vendburimet dhe shfaqjet e mineralizuara është bërë në bazë të

përberjes minerale dhe të veçorive të ndërtimit të agregateve të tyre si dhe duke patur parasysh veçoritë

mineralogjike të mineraleve të veçantë. Per dallimin e stadeve të mineralizimit janë marrë si kritere:

1.ndërprerja ndërmjet damarëve xehërore që kanë përbërje ose ndërtim të ndryshëm; 2.ndërprerja e

masës xeherore nga damarë që përfaqësojnë agregate minerale të tjerë, 3.ndërprerje që janë shoqëruar me

zevendësimin dhe ndryshimin e përbërjes së mineraleve të formuar më parë. Jo çdo zevendësim,

ndërprerje apo ndryshim i përbërjes të një damari apo trupi në hapësirë është marrë si bazë për të dalluar

stade mineralizimi të veçanta meqenëse kemi patur parasysh se të tilla fenomene ndodhin edhe brenda

një stadi nga ndryshimi i përbërjes së solucioneve dhe të parametrave fizikë të tyre (nga momenti i

fillimit e deri në përfundim të mineralizimit të çdo stadi).

Nga përgjithësimi i të dhenave të raporteve moshore të mineraleve dhe të agregateve të tyre del se

mineralizimi kuarc – sulfur i masivit të Kaptenes është formuar në tre stade.

Në stadin e parë formimi i mineralizimit hidrotermal ka filluar me kuarcëzimin, kloritizimin ( dhe ne

disa vende edhe në amfibolitizimin) e shkembinjve gabror dhe ka vazhduar me mbushjen e të çarave dhe

pjesërisht me zëvëndësimin e shkëmbinjve anësor nga mineralizimi kuarc – sulfur i përfaqësuar nga

kuarci gri me forma idiomorfe të kristaleve dhe piriti me forma idomorfe kubike të kristaleve. Më tej nga

solucionet e këtij stadi është depozituar masa kryesore e pirotinës e shoqëruar me njolla e veçime nyjore

kalkopiriti të vendosura për rreth veçimeve të pirotinës ose brenda tyre. Kristalet e piritit të kapërthyera

ne masën e pirotinës, janë koroduar dhe zevendësuar pjesërisht nga kjo e fundit. Në fund të këtij stadi

janë formuar agregate hematiti në sasi shumë të kufizuara.

Në stadin e dyte janë formuar damarët potentë (dhe më të përhapurit në masiv) kuarc – sulfur të përbërë

nga masa kryesore e kuarcit qumështor me njolla pikezime dhe breza mineralesh sulfur sikurse janë

pirotina, kalkopiriti, në ndonjë rast edhe piriti, arsenopiriti, sfaleriti, kobaltina. Këto damarë, atje ku

40

ekziston mineralizimi i stadit të parë ndërpresin masën klorito – kuarcore që ka pikezime dhe deje

mineralesh sulfidë (të stadit të parë). Po në këtë stad është formuar mineralizimi pirit – markazit –

magnetit i krijuar nga ndryshimi i pirotinës për shkak të ndërrimit të potencialit oksido – reduktues të

solucioneve. Në shfaqjet e mineralizuara të zonës së Helshan – Trunit nga ndërrimi i këtyre konditave,

krahas pirotinës është ndryshuar pjesërisht edhe kalkopiriti (i shndërruar në valerit) si dhe pentlanditi (në

milerit, makinovit e bravoit).

Në stadin e tretë është formuar masa kryesore e kalcitit, pjesërisht kloriti dhe ne ndonjë shfaqje

minerale edhe epidoti të shoqëruar me pikzime piriti që përfaqësojnë kristale me habitues

tagendodekaedrik me kombinim me kubin si dhe me njollëza kalkopiriti mjaft të rralla.Këtij stadi i

përkasin edhe dejet e piritit – karbonatit dhe të kloriteve hekurore që ndërpresin masën e xehërorit,

kryesisht të përbërë nga pirotina. Krahas kësaj janë formuar edhe metakristale piriti dhe pikezime të tij

nga zevendësimi i pirotinës.Proceset mineralizuese në mënyrë intensive janë zhvilluar në stadin e dyte.

Jo vetëm kaq, por në këtë stad është formuar masa kryesore e komponentit të dobishëm

kryesor(kalkopiriti). Përkundrazi stadi i trete krahas formimit të mineralizimit kalcit – klorit – pirit, ka

konsistuar në ndryshimet hidrotermale, nga solucionet e mbetura, të mineraleve parësor pirotinës – (dhe

me ndonjë shfaqje edhe të kalkopiritit e pentlanditit) për në pirit, markazit e magnetit, si dhe në

depozitimin e dejëzave e në ndonjë rast edhe të damarëve potent të kuarcit qumështor pothuajse shterpë.

Për përcaktimin e kombinimeve të vërteta të mineraleve të shoqërimeve paragjenetike të tyre, të gjithë

mineralet e takuar në çdo grumbullim xeheror të masivit në shqyrtim janë ndarë në grupe të mineraleve

të formuar së bashku që përbëjnë agregate të veçantë.

Futja e mineraleve në një shoqërim paragjenetik është bërë në bazë të raporteve moshore të agregateve të

tyre, gjë që ka rezultuar nga shqyrtimi i veçorive teksturalo – strukturore të xehërorëve. Duke u nisur nga

kjo ka rezultuar se shoqërime paragjenetike janë veçuar jo vetëm në stade të ndryshme por edhe brenda

një stadi në të cilin janë formuar agregate të ndryshëm, për shkak të ndrrimit të konditave fiziko – kimike

të depozitimit të mineralit brenda këtij stadi.

Në stadin e (I) parë dallohet shoqërimi mineral kuarc - pirit – pirotinë – kalkopirit – hematit (në ndonjë

shfaqje të mineralizuar edhe pentlandit).

Në stadin e (II) dytë dallohen dy shoqërime paragjenetike. Shoqërimi i parë përbëhet nga kuarci-pirotina-

arsenopiriti-kalkopiriti-sfaleriti, ndërsa i dyti nga piriti-markaziti-mganetiti.

Edhe në stadin e (III) tretë kemi dy shoqërime paragjenetike: klorit – pirit – kalkopirit – epidot – kalcit

dhe klorit – pirit – siderit.

Duhet cilësuar se këto shoqërime paragjenetike janë nxjerrë nga përgjithësimi i te dhenave rreth

mineralizimit të të gjithë trupave xeherore dhe shfaqjeve të mineralizuara të studjuara te cilat

lokalizohen në ketë masiv, por per vendburime e shfaqje të mineralizuara të veçanta nuk takohen të

gjitha këto shoqërime ose të gjithë mineralet përbërës të tyre.

Duke analizuar çdo shoqërim paragjenetik të veçantë, në bazë të raporteve ndërmjet mineraleve përbërës

të tyre, dalin rrjedhimet e mëposhtme:

41

Në fillim solucionet hidrotermale kanë patur një koncentrim më të lartë squfuri si rrjedhim i së cilës

është formuar piriti. Por ky koncentrim është ulur shpejt (gjë që dëshmohet nga formimi i një sasie mjaft

të kufizuar piriti) dhe për këtë arsye përmbjatja relative e hekurit është rritur. Nga ana tjetër potenciali

oksidues i solucioneve është ulur, dhe si rrjedhim janë krijuar kondita të favorshme për formimin e

pirotinës. Më tej nga rritja e koncentrimit të bakrit është formuar kalkopiriti. Në fund të stadit rezervat e

joneve të squfurit në solucion kanë shteruar, konditat janë bërë shumë oksiduese, gje që ka çuar në

bashkimin e hekurit me oksigjenin duke formuar kështu hematitin i cili takohet në sasi mjaft të vogël për

arsye të përmbajtjes shumë të ulët të hekurit në solucionet e mbetura në fund të stadit.

Në stadin e dytë në shkallën e parë të ekuilibrit, formimi i mineraleve ka filluar nga solucione me

koncentrim jo shumë të lartë të joneve të squfurit dhe në kondita reduktuese si rrjedhim i së cilës janë

formuar sulfure me jonin e squfurit në trajtë S2-

(pirotina) dhe që kanë raport të ulët metal/squfur

(pirotina, arsenopiriti). Në fund të kësaj shkalle ekuilibri është nderruar raporti Fe/S në solucion në

drejtim të rritjes së joneve të squfurit dhe për shkak të konditave më oksiduese ato kanë kaluar në trajtën

(S2)2-

. Për këtë arsye nga solucionet është depozituar piriti. Ai njëkohësisht zevendëson pirotinën e cila

në këtë rast është sulfidizuar pjesërisht.

Në shkallën e dytë të ekuilibrit kimik të këtij stadi në solucionet e mbetura është rritur potenciali

oksidues, gjë që ka çuar në shndërrimin e pirotinës, që është minerali sulfur më i paqëndrueshëm në këto

kondita të reja. Kështu jonet e squfurit të saj (S22-

) janë oksiduar në (S2)2-

si rrjdhim i së cilës, ndërsa

hekuri i çliruar (meqenëse në pirotinë Fe/S = 1/1, ndërsa në pirit dhe markazit Fe/S = 1/2) është oksiduar

duke u veçuar si magnetit (piriti, markaziti dhe magnetiti formojnë agregate të përbashkët me strukturë

subgrafike të zevendësimit brenda masës së pirotinës).

Në stadin e (III) tretë, në shkallën e parë të ekuilibrit, në fillim solucionet kanë patur koncentrim të lartë

të joneve të squfurit dhe kanë mbizotëruar kondita relativisht oksiduese si rrjedhim i të cilave është

formuar piriti dhe më tej nga shtimi i përmbajtjes së bakërit edhe kalkopiriti. Më tej rezervat e squfurit

janë shteruar, konditat janë bërë gjithmonë dhe më oksiduese dhe si rrjedhim nga solucionet janë

depozituar kloritet, epidoti dhe një masë relativisht e madhe kalciti.

Në shkallën e (II) dytë nga solucionet me potencial relativisht oksidues janë formuar deje klorit-pirit-

kalciti(sideriti), gjë që lidhet me zevendësimin e pirotinës të paqëndrueshme në këto kondita (mineralet e

përmendur paraqiten në formë dejesh të zevendësimit të lokalizuar në masën e pirotinës).

Nga shqyrtimi i raporteve moshore ndërmjet agregateve minerale që përfaqësojnë shoqërime

paragjenetike të caktuara del se përbërja e solucioneve dhe potenciali oksido – reduktues i tyre ka

ndrruar vazhdimisht nga njera shkallë ekuilibri në tjetrën dhe nga një stad në tjetrin.

Elementet metalogjen kryesor kanë qenë Fe dhe Cu dhe në sasi shumë më të vogla(e jo kudo) Zn, Co,

Ni. Ka shumë mundësi që në përmbjatjen e Fe, Ni në solucionet të kenë luajtur rol të veçantë

shkëmbinjtë anësor gjë që është e dokumentuar për shfaqjet e mineralizuara të zonës së Helshan –

Mirunit.

Elementët petrogjen si Mg, Al, Ca (përbëres të kloriteve, kalcitit, epidotit, amfiboleve) janë përvetësuar

nga shkëmbinjtë anësor ku kanë qarkualluar dhe depozituar ngarkesën minerale solucionet hidrotermale.

42

Si mineralizator kryesor solucionet kanë patur H2S, shumë pak CO2, H2O (në formë O dhe O-) dhe

akoma më pak As. Formimi i sulfureve (sidomos të hekurit) në sasi shumë të mëdha se sa i oksideve të

hekurit i detyrohet koncentrimit të lartë të joneve të squfurit dhe potencialit kryesisht reduktues të

solucioneve. Nga ana tjetër, formimi në disa raste i sasive mjaft të mëdha të pirotinës dhe prania e

kufizuar e pirotinës (dhe në mjaft raste i formuar sipas pirotinës) në xehërorët kuarc – sulfurë, dëshmon

se në solucione koncentrimi i joneve të squfurit ka qenë relativisht jo shume i madh, përmbajtja e hekurit

e lartë (dhe shpesh sikurse kemi përmendur i marrë edhe nga shkëmbinjtë anësore) dhe konditat më

reduktuese.

Procesi hidrotermal i formimit të mineralizimit kuarc - sulfur të masivit të Kaptenës është zhvilluar

kryesisht në tempratura mesatare dhe ka përfunduar në ato të ulta.

Kështu kuarci i gjeneracionit të parë është gri, gjysëm transparent në krahasim me kuarcin qumështor të

formuar në tempratura më të ulta. Shoqërimet paragjenetike të herëshme përbëhen nga pirotine, pirit,

arsenopirit, sfalerit (në ndonjë rast edhe nga kobaltina e pentlanditi). Në këto shoqërime pirotina ka një

përmbajtje mesatare të squfurit, ato janë manjetike dhe si rrjedhim janë formuar në tempraturë mesatare.

Nga ana tjetër habitusi i kristaleve të piritit është kubik, ndërsa në disa raste vërehen struktura të ndarjes

të solucionit të ngurtë kalkopirit-sfalerit karakteristikë për tempraturë mesatare.

Shoqërimet paragjentike të mëvonshme përbëhen kryesisht nga kuarci qumështor, shpesh nga sasi të

mëdha kalciti si dhe nga piriti që paraqitet me habitus pentagon dodekaedrik ose të kombinimit të tij me

kubik, gjë që dëshmon për formimin e tyre deri në tempraturë të ulët.

Presioni i jashtëm në të cilin është formuar mineralizimi i varur nga thellësia me të cilën janë zhvilluar

proceset hidrotermale ka qenë mesatar deri i ulët. Kështu në disa shfaqje minerale (Lugu i Gjatë, Laku i

Lugjeve, Hebe, Gdheshte dhe në disa sektor të shfaqjeve të tjera) takohen xehërorë me teksturë damarore

me boshlleqe, të cilat mund të lindin në kondita të presionit të jashtëm të ulët. Këto xehërorë janë

karakteristikë për stadin e dytë dhe të tretë të shfaqjeve minerale që vendosen në pjesën më të sipërme të

prerjes së masivit të Kaptinës.Veçoritë e ndërtimit të brendshëm të damarëve kuarc–sulfur siç janë

ndërtimi zonal simetrik ose asimetrik ose brezor–damaror i tyre, ose prania e druzeve rrezore–sferike etj,

dëshmojnë për atë që një nga rrugët e formimit të xehërorëve kuarc – sulfur ka qenë: ajo e mbushjes së

boshllëqeve të çarjeve ku kanë qenë kushte të përshtatëshme për lindjen e shumë qendrave të

kristalizimit dhe për rritjen e kristaleve të mineraleve të ndryshëm në radhë të parë të kuarcit. Një rrugë

tjetër e mundshme e formimit të xehërorëve kuarc – sulfur ka qenë ajo e zevendësimit metasomatik të

shkëmbinjëve rrethues nëpërmjet rritjes graduale nga të çarat embrionale të përshtatëshme për

qarkullimin e solucioneve hidrotermale. Për mundësinë e qënies së kësaj rruge të formimit të damarëve

kuarc–sulfur dëshmon karakteri i marrdhënieve të xeherorëve kuarc–sulfur me shkëmbinjtë rrethues,

prania e produkteve të ndryshimit intensiv të këtyre shkëmbinjëve (kloritizimi, kuarcëzimi, epidotizimi

etj.) prania e ksenoliteve të shkëmbinjëve rrethues pjesërisht të ndryshuar në brendësi të damarëve

kuarc– sulfur, prania në xehërorët e disa mikroelementëve kimikë të tillë si Ti, V, Cr, të cilët janë

karakteristikë për shkëmbinjtë gabrorë që në rastin e dhënë janë zëvendësuar metasomatikisht nga

mineralizimi kuarc–sulfur etj(Fig. 10, 11).

43

Kore oqeanike e basenit oqeanik Mirdita

160.3-165.5Mv(Mesatare 163.2Mv)

Fig.10 Skema e formimit te ofioliteve dhe kryesisht e shkembinjeve plutonik te ofioliteve lindore

Sipas(Shallo etj, 2000, 2002)

? ?

?

? ?

P P

D D

D

H H

H

H H

H

H H

H H

T T

X +

? ?

Silicore radiolaritik

Vullkanitea.tipi MORB b.tipi SSZ

Kompleksi i dajkave

paralele

Intruzione ultramafike

Traktolite, gabro,ferrogabro

a gabro izptropike

a gabro brezore

Piroksenite

Dunite

Lercolite plagjiklazike

Harcburgite lercolite

tektonite

Harcburgite tektonite

Dunite tektoniteKore kontinentale

Seri vullkanogjeno

sedimentare

Kore oqeanike e tipit

MORB

Ofiolite te harqeve te

perparme

Kore oqeanike e tipit

(ofiolite - L)

Ofiolite te harqeve te

pasme

Ofiolite te harqeve

ishullore

Rryma te mantelit

Rift me drejtim

Astenosfere

Litosfere

a.Trondjemite diorite

b.Plagjiogranite diorite kuarore

Fig. 11 Kollona litologjike

Nga sa parashtruam dhe duke bërë analogji me të dhënat e literaturës mund të supozojmë se xehërorët

kuarc–sulfur të lokalizuar në gabronoritet e masivit të Kaptinës janë formuar në kushte të tempraturave

të mesme, megjithatë duhet të pranojmë që tempratura gjatë periudhës së xehërorë formimit të ketë

pësuar lëkundje të ndjeshme qoftë për efekt të ftohjes graduale qoftë për efekt të karakterit pulsiv të

44

ardhjes së solucioneve hidrotermale kështu që mund të kemi bashkndodhjen e mineraleve ose

shoqërimeve minerale të tempraturave të ndryshme të formimit.

Lidhur me kushtet e thellësisë së formimit të xehërorëve kuarc – sulfur, duke parë që këta xëhërorë janë

të vendosur në nivelet e mesme të poshtme të masivit gabrorë trashësia e të cilit sipas interpretimeve

tona dhe të autorëve të mëparshëm(Shallo etj, 1970) nuk duhet ti kalojë 1–2 km. Rrjedhimisht thellësitë e

formimit të xehërorëve kuarc–sulfur duhen pranuar të afërta me 1.5–2 km pra relativisht të vogla.

Për të gjykuar mbi lidhjen e mineralizimit kuarc – sulfur me magmatizmin është e vështirë. Mbi këte

problem herë pas here janë dhënë mendime të ndryshme. Kështu për vendburimin e Kurbneshit

(Bjelostocki,1961, Zverjuga 1956) pranohet lidhja gjenetike me plagjiogranitet–dioritet kuarcore, autor

të tjerë (Kollmak,etj.1959, Zhadan 1958) i përmbahen kësaj pikpamje edhe për xehërorët kuarc–sulfur të

masivit të Kaptinës. Nga ana tjetër (Shallo, 1967, 1970, 2002 etj) është supozuar lidhja gjenetike e

mineralizimit kuarc–sulfur me vatrën magmatike të kompleksit komagmatik efuzivo–intruzivë të

Mirditës pra me formacionin intruzivë gabro–plagjiogranitik mundet me vetë shkëmbinjtë gabrorë(fig. 8,

9). Për lidhjen e mundëshme gjenetike me shkëmbinjtë gabrorë janë shprehur edhe studjues të tjerë

(Aleksi, Konomi, Çina, 1969). Pra deri më sot këto mineralizime janë lidhur vetëm me kompleksin gabro

– plagjiogranitik të diferencuar. (Vllaho J 1966, Shallo M., etj 1970., Çina A. 1977). Prania e

intruzioneve ultramafike në rajonin e Hasit ( Hysenaj R. 2008) dhe të shpërndara në të gjithë rajnonin, të

panjohura më parë si të tilla dhe shoqërimi i vazhdueshëm i mineralizimit kuarc – sulfur me to, shprehin

mendimin se ky mineralizim ka lidhje hapësinore dhe gjenetike me intruzionet ultramafike dhe ato diorit

– plagjiogranite. Por duke u bazuar kryesisht në pozitën hapsinore të mineralizimit kuarc–sulfur i

cili zë pjesët e mesme dhe të poshtme në prerjen e masivit gabrorë duke u vendosur më shpesh

drejtpërsëdrejti ose në afërsi me llojet shkëmbore më bazike të masivit gabrorë dhe duke patur

parasysh faktin e mardhënieve ndërprerëse të një pjese të përfaqësuesve dajkorë me xehërorët

kuarc–sulfur mund të pranojmë se mineralizimi kuarc – sulfur në masën kryesore mund të lidhet

me aktivitetin hidrotermal të vetë masivit gabrorë të Kaptinës (fig.10).

KAPITULLI I III

III. Analiza krahasuese e mineralizimit kuarc – sulfid të masivit të Kaptines me atë të vendburimit

të Kurbneshit dhe të shfaqjeve të mineralizuara të masivit të Bulsharit.

III – 1 . Masivi gabror i Kaptines. Analizën krahasuese po e bëjmë duke patur për bazë tiparet

gjeologjike të lokalizimit të mineralizimit kuarc – sulfur në masivët gabror të Kaptinës të Kurbneshit dhe

të Bulsharit.

- Nga materiali i parashtruar në këtë disertacion si dhe nga punimet e shumë studiuesve të

mëparshëm rezulton se mineralizimi kuarc – sulfur për këtë masiv ka përhapje relativisht të gjerë, duke u

shpërndarë në mënyrë jouniforme në sheshin e përhapjes së shkëmbinjve gabrorë.

- Ky mineralzim zakonisht përqëndrohet në këta shkëmbinj duke zenë, në shumicën e rasteve,

pjesët e poshtme, të mesme ose të mesme të prerjes të masivit gabror, pra në pjesën e gabronoriteve,

noriteve dhe gabropirokseniteve, ose ne gabro shtresore - shtresore te foliuara.

- Trupat e xehërorëve kuarc – sulfure zakonisht kanë përmasa të vogla deri mesatare dhe rrallë të

mëdha duke mbizotëruar në këtë rast zgjatja në drejtim të shtrirjes. Forma e tyre është thjerrezore –

damarore, me nyje dhe hollime të shpeshta, gjë që kushtëzon ndryshimin e madh të trashësisë nga disa

45

dhjetra centimetra deri në 7 – 10.0m. Në disa trupa xehërore shpesh takohen degëzime damarësh kuarc –

sulfure të drejtimeve të ndryshme, gjë që ndërlikon mjaft morfologjinë e tyre. Përgjithësisht zonat me

mineralizim kuarc – sulfur kanë një dendësi të vogël në trupat xeheror.

- Trupat xeheror kanë shtrirje pajtuese me shtrirjen e breznimit primar të shkëmbinjëve gabro

noritikë dhe janë në pajtim me strukturën e rrudhosur të këtyre të fundit.

- Këta trupa në këtë masiv përgjithësisht vendosen në rrudhat me drejtim subgjerësor, më rrallë

submeridional, me renie të pjerrët deri në shumë të pjerrët, në zonat e dobësuara tektonikisht nga prishjet

shkëputëse çarëse të paramineralizimit.

- Tektonika shkëputëse e pasmineralizimit ka zhvillim relativisht të madh dhe ndërlikon strukturën

e fushave xeherore ose ndërtimin e trupave xeherore të veçantë. Kjo tektonikë i përket dy sistemeve:

- E para sistemit me drejtim pajtues me shtrirjen e strukturave të fushave xeherore ose të trupave

xeheror që ka karakter regjional.

- E dyta sistemit me drejtim tërthor me shtrirjen e trupave xeheror që ka zakonisht amplituda të

vogla.

III – 2. Masivi gabror i Kurbneshit. Në masivin e vogël të Kurbneshit i cili ndërtohet nga gabronorite

dhe norite, mineralizimi kuarc – sulfur ka përhapje më të madhe se në atë të Kaptinës.

- Trupat xeherore zenë afërsisht 1/10 e prerjes së këtij masivi dhe vendosen në llojet shkëmbore

më bazikë të tij, në gabropiroksenitet si dhe në noritet e gabronoritet. Vetë masivi gabror i Kurbneshit

rrjedhimisht edhe mineralizimi që ai përmban, rezulton i mbihypur mbi formimet vullkanogjene të

formacionit (bazalto - andezito - dacitik), ndërsa në lindje kufizohet me masivin plagjiogranitik të

Kurbneshit, mardhëniet me të nuk janë shumë te qarta.

- Trupat xeheror kuarc – sulfure dhe sulfure zakonisht vendosen paralelisht njeri me tjetrin, kanë

përmasa relativisht të mëdha, me trashësi disa herë në 10 – 20m ( fig. 12).

- Forma e tyre është gjithashtu thjerrëzore – damarore, megjithëse kanë trashësi më të

qëndrueshme në krahasim më ata të masivit gabror të Kaptinës.

- Kanë shtrirje pajtuese me breznimin primar të masivit gabror dhe janë gjithashtu në pajtim të

plotë me strukturën rrudhosëse të këtij të fundit, duke patur kënde rënje përgjithësisht të butë deri në

mesatare.

- Prania e një numri të madh të tillë trupash me trashësi të madhe, dëshmon për një zhvillim të

konsiderueshëm të tektonikës shkëputëse të paramineralizimit.

Nga ana tjetër tektonika shkëputëse e pasmineralizimit është mjaft e zhvilluar gjë që ndërlikon ndërtimin

e vendburimit. Kjo tektonikë i përket dy sistemeve kryesore:

- Sistemit të prishjeve intensive me karakter regjional, zakonisht në pajtim me shtrirjen e

përgjithëshme të vendburimit, sikurse është prishja tektonike sipas së cilës masivi gabror ka mbihypur

mbi formimet vullkanogjene. E këtij sistemi mund të jetë dhe prishja e supozuar, ndërmejt masivit

gabror dhe atij plagjiogranitik. Prishjet shkëputëse të këtij sistemi janë kufijtë natyral të përhapjes së

mineralizimit kuarc – sulfur në këtë vendburim.

- Sistemi i prishjeve shkëputëse tërthore me drejtimin e shtrirjes së trupave xeherorë,qe kanë

zakonisht amplituda të vogla.

- Meqenëse mardhëniet normale të shkëmbinjëve gabrorë me ata rrethues nuk janë të qarta, nuk

mund të krijohen përfytyrime të sakta mbi kufjtë primarë të përhapjes së mineralizimit kuarc – sulfur dhe

mbi shkallën e intensitetit të përhapjes së këtij mineralizimi.

46

Melanzhi Mirdita (J - Cr )

SHPJEGUES

3 1

Formacioni vullkanogjen bazalto - andezitik (J )3

Llava jastekore bazalto - andezitike (J )2

Diorite kuarcore

PRERJE TERTHORE SKEMATIKE E VENDBURIMIT KURBNESHSHKALLA 1 : 5 000

Gabro - gabronorite

Trup xeheror bakri

Plan mbihipje

Shpime

500

600

700

800

900

1000

JP

VL

Fig.12

III – 3. Masivi gabror i Bulsharit duket sikur është vazhdimi i masivit të Kaptinës, po të kemi parasysh

daljet e vogla gabrore nën shkëmbinjtë vullkanogjenë të formacionit bazalto – andezito – dacitik në

rajonin Bisake, duke qenë i ndarë prej tij nga masivi plagjiogranitik i Oroshit.

- Mineralizimi kuarc –sulfur i këtij masivi të ndërtuar kryesisht nga gabronorite, ka përhapje

relativisht të kufizuar. Ai përfaqësohet nga damarë kuarc – sulfure me përmasa të vogla, të cilat

përqëndrohen në gabronoritet ose në llojet më piroksenore të gabrove, nganjëherë në afërsi direkte të

pykave tektonike (intruzionet ultramafike) të shkëmbinjëve ultrabazikë. Të tillë janë damarët kuarcë –

sulfure si dhe një bllok i vogël allokton xeherori masiv pirotine, që takohet në prrojin e fshatit Bulshar.

Këta damarë nganjëherë janë të rrudhosur në formë rrudhash të vogla izoklinale, të cilat kanë orientim

në pajtim me shtrirjen e breznimit primar të gabronoriteve.

- Në ndonjë rast në dallim nga trupat xeheror të masivit të Kaptinës dhe të Kurbneshit damarët

kanë rënie të kundërt me atë të rënies së breznimit primar.

- Tektonika shkëputëse e pas mineralizimit ka zhvillim të theksuar edhe në afërsi direkte

të përqëndrimeve më të shumta të damarëve kuarc – sulfurë, duke ndërlikuar së tepërmi ndërtimin e tyre.

Ajo fiksohet mirë në saj të pranisë së pykave tektonike (intruzioneve ultramafike) të shkëmbinjëve

ultrabazikë, që takohen si në prrojin e shfaqjeve të mineralizuara, ashtu edhe në skajin juglindor të

masivit.

- Në zonën kalimtare ndërmjet shkëmbinjëve gabrore të këtij masivi dhe atyre plagjiogranitik të

47

masivit të Oroshit takohen damarë kuarcorë me hematit e magnetit, me përmasa të konsiderueshme në

shtrirje dhe me trashësi deri në 2-3m. Ato kanë shtrirje të qetë (rënie të butë monoklinale, afërsisht

lindore, duke qenë pak të rrudhosur), në pajtim me vendosjen normale të plagjiograniteve mbi

shkëmbinjtë gabror.

KAPITULLI IV

IV - 1. Ndërtimi gjeologo–strukturor i vendburimit Thirrë

Fusha xeherore e Thirrës ndodhet në pjesën jugore të masivit të Kaptinës. Në pikpamje strukturore ajo

vendoset në krahun juglindor të antiklinalit të madhe të Majës së zezë. Kjo fushë xeherore lokalizohet

brenda masivit gabror, kontakton në lindje me masivin ultrabazik të Kuksit, në perendim kufizohet me

një pykë tektonike ultrabazike që shtrihet gjatë faqes së majtë të lugut të prrojit të Hebes. Në veri kjo

fushë xeherore ndërpritet nga një zonë e fuqishme tektonike me shtrirje subgjerësore, kurse në jug

komplikohet gjithashtu nga një prishje tektonike shkëputëse me po këtë shtrirje.

Në ndërtimin gjeologjik të kësaj fushe marrin pjesë kryesisht shkëmbinjt intruzivë bazikë. Në disa vende

si në majën e Sukës dhe prrojin e Qarrit (fig.13, 14), ndeshen edhe dalje të vogla intruzionesh

ultramafike (Shallo M. 1998). Këto dalje që takohen brenda fushës xeherore formojne trupa të vegjël që

ndjekin njëri- tjetrin në shtrirje në drejtim të verilindjes. Mardheniet e tyre me gabrot nuk jane shumë të

qarta dhe për pasoje ka mendime të ndryshme. Autore te ndryshem si Kallmak (1956) dhe Shallo etj

(1970) keto dukuri i konsiderojne si mbetje erozionale gjate intrudimit të magmes bazike. Zhadan (1959)

i anekson ato në kompleksin e gabro-peridotiteve.Vllaho J. (1971). i konsideron si ksenolite ndërmjet

shkëmbinjeve gabroide.

Ndërsa Vranaj A.(1971) këta ultrabazikë i konsideron si shkrirje mbetëse të pasura me olivinë e piroksen

brenda shkëmbinjëve bazikë(gabrorë).

Kodra A.(1972), keto dukuri i konsideron si pyka tektonike të futura mbas konsolidimit të gabrove.

Une i permbahem mendimit se keto dukuri jane Intruzione ultramafike brenda fushes gabrore te futura

mbas konsolidimit te gabrove.

Ndër shkëmbinjt gabrorë mbizotërojnë gabronoritet. Në skajin lindor të fushës xeherore takohen gabro –

piroksenitet dhe piroksenite. Takohen gjithashtu lloje shkëmbore injeksiono – metasomatike, sikurse

janë daljet e vogla në degëzimin e majtë të prrojit të Hebes. Në Lakun e Lugjeve dhe në pjesën lindore të

Thirrës takohen gabro të kuarcëzuara (fig.13).

Gabronoritet janë kokrrizore mesatare dhe përgjithësisht kanë teksturë ataksite dhe në disa raste brezore,

që janë karakteristikë për skajin jugor e juglindor të fushës xeherore.

Ne vendburim, zhvillim ka tektonika rrudhosese dhe ajo shkeputese. Strukturat rrudhosese deshifrohen

nga elementet paresore strukturor ne shkembinjt gabror. Si baze per deshifrimin strukturor te

vendburimit jane konsideruar matja e elementeve paresor strukturor si teksturat paresore brezore ,

çarshmeria paresore si dhe seria dajkore. Por si me bindese jane matja e elementeve paresor te teksturave

brezore plagjioklaz – piroksen. Ka dhe çarje te tjera qe i emertojme si dytesore te cilat kane drejtime te

48

ndryshme. Por zhvillim te mire kane çarjet paresore qe shtrihen paralel breznimit te elementeve paresor

strukturor (Vranaj A, Kote Dh, Shallo M. 1985).

Në fushën xeherore të Thirrës bëjnë pjesë një sërë strukturash si sinklinali i Thirrës, antiklinali i prrojit të

Ukës dhe sinklinali i Gurit të Larmë, orientimi i të cilave përgjithësisht është subgjerësor deri në

verilindor me rënie relativisht të pjerrta të krahëve.

E zhvilluar është dhe tektonika shkëputese e paramineralizimit, gjatë mineralizimit dhe pas

mineralizimit. Zhvillimi i kësaj tektonike komplikon në një shkalle të madhe ndërtimin gjeologo –

tektonik të vendburimit (Fig. Prerjet gjatesore 15,16,17 + prerjet terthore të vb, Fig. 17,18,19,20).

Ndërtmi gjeologjik i fushës xehërore bëhet më i komplikuar për efekt të prishjeve shkëputëse. Të tilla

janë prishjet shkëputëse të skajit verior dhe perendimor të kësaj fushe, zonat e dobësuara tektonikisht ose

çarjet, nëpër të cilat janë formuar trupat xeherorë, si dhe prishjet shkëputëse me orjentim tërthor ndaj

strukturave kryesore, me amplituda relativisht të vogla.

Fusha xeherore e Thirrës karakterizohet nga një përqëndrim relativisht i madh i trupave xeheror kuarc –

sulfure. Prej tyre më të rendësishëm janë ato të vetë vendburimit të Thirrës, me Nr 1,6,6b,6

c,7,7

d,8/A

damarë kuarc –sulfur të Hebes, Lakut të Lugjeve, Lugjatës, Gurit të larmë etj (Fig. Prerjet gjatesore

15,16,17 + prerjet terthore të vb, Fig. 19,20,21,22).

Këto trupa janë përfshirë në një fushë xeherore duke u mbështetur në ngjasimin e tyre për sa i përket

morfologjisë, konditave të vendosjes, mardhënieve me shkëmbinjtë rrethues, ndryshimeve anësore,

përbërjes minerale etj.

Një karakteristikë e rëndësishme e këtyre trupave xeherorë është vendosja e tyre në shear zonat qe ne

shumicen e rasteve vijne ne pajtim me shtrirjen e shkëmbinjëve rrethues, gjë që na lejojnë ta

konsiderojmë fushën xeherore të Thirrës të rrudhosura me po ato rrudha sinklinale dhe antiklinale të

shkëmbinjëve gabrorë të përmendur më lart.

Për sa i përket përmasave trupat xeherorë karakterizohen nga një shtrirje relativisht e madhe, deri në 500

– 600m e më shumë metra, kurse në rënie në bazë të të dhënave të punimeve të zbulimit gjeologjik ato

ndiqen deri në 300 – 400m. Trashësia e tyre pëson lëkundje në kufij të gjërë nga disa dhjetra cm në

pjesët e hollimeve deri në 1.0-2.5m në përgjithësi dhe në veçanti pra rrallë 7 – 8 m në pjesët e fryrjeve.

Në lidhje me morfologjinë e trupave xeherorë duhet cilësuar forma damarore - linzore e përgjithëshme e

tyre. Vetë damarët përbëhen nga disa thjerrza që kalojnë nga njëra për tek tjetra nëpërmjet zonave të

ngushta kloritike. Kjo gjë i takon morfologjisë së trupit si gjatë shtrirjes së tij, ashtu edhe gjatë rënies.

Karakteristikë tjetër e trupave xeherorë është përfshirja brenda tyre e “ksenoliteve” të shkëmbinjëve

gabrorë, shpesh të kloritizuar. Përgjithësisht trupat xehërorë, me shtrirje verilindore deri në subgjerësore,

kanë rënie të madhe, mesatarisht 700, kurse për trupa të veçantë si p.sh. Guri i Larmë, trupi Nr.9

Lugjatën rënia është mjaft e butë (15 – 350). Për efekt të veçorive morfologjike të lartpërmendura, në

trupat xehrorë vërehen luhajtje të azimuteve të shtrirjes dhe të renies së tyre, duke kaluar nganjëherë

(rasti i trupit Nr.6 ) nga rënie veriperendimore për në atë juglindore. Kjo morfologji komplikohet nga

49

prishjet shkëputëse gjë që ndonjëherë krijon përshtypjen e gabuar për ekzistencën e trupave paralele ose

për ndryshimin e elementëve të shtruarjes së tyre.

x

p

p

80 765

800

800

6

6

150

85

800

65

6

700

7580

0

70

700

060

0

700

700

700

880

700

44 650

600

60 650

800

700

700

55350

800

400

780

0

7020

528470

7

60

30

460

0

0

0

00

0

0

0

0

0

c

700

600

500 0

70

40

7c

b0

85c

790

600

30

32

0

850

0 600

960

0400

n

44 32 00

46

50

n

aa

Q

Q

Q4al+dl

Q4

al +dl

Q 4

u

8A

b

c

B

7d

FUSHA E L

OKES

0

SANGU I DOMGJONITPEMEZA

LAKU I AHUT

B7

0

n

x

x

x

A

2

n

3

THIRRA

50

70 80

0

00

33 00 34 00 35 00 36 00

52

n

n

n

n

n

n

n

nnn

n

nn

n

na

a

a

a

a

37 00

n

a

aQ

Hebe

51n

n

n

nn

u

u

u

p pp

p

p

p

aQ

na

a

a

a a

45

7975

30

LAKU I VERIT

GURI I LARME

0

0

0

0

800

53

54

55

n

n n

n

n

n

n

n

n

n

n

a

a

n

n n

+Q4 al dl

500

u

u

5580

0

P

Qa

u

u

p

x

51

52

53

54

55

Gabro kuarcoreQ

HARTA GJEOLOGJIKE E VENDBURIMIT TE THIRRES

DHE RAJONIT RRETH TIJ

Sipas autoreve: Shallo (1970), Imami (1979),Kaza 1988-1990)

SHPJEGUES

Depozitime aluviale

Gabro

Gabronorite

Norite

Gabro amfibolike

Intruzione ultramafikePiroksenite

Lercolite,verlite, harcburgite

Damar kuarc-sulfur

Prishje tektonike

a) Te vertetuara b)Te supozuara

Kufi gjeologjike midis llojeve

te ndryshme gabrore

Elemente strukturore (teksture brezore)

Elemente shtruarshmerie te damareve

Shistezim

1 A-Emertimi i trupave a

n

u

a

b

Me plotesime: Daci (1979-1984, 2001)

kuarc-sulfure kuarc-sulfure

P

deluviale4Q al+dl

0 0.5 1km

38 00

perr. U

kes

per

r. Q

arri

t

m. Sukes

1301.0

perr. Kumbulles

Laku i Lugjeve

LugjataLaku Sof

Fig.13

50

HARTA STRUKTURORE E VENDBURIMIT THIRRE

Shkalla 1: 10 000

x

p

80 765

800

800

6

6

150

85

800

65

6

700

7580

0

70

700

060

0

700

700

700

880

700

44 650

600

60 650

800

700

700

55350

800

400

780

0

70 20

528470

7

60

30

460

0

0

0

00

0

0

0

0

0

c

700

600

500 0

70

40

7c

b0

85c

790

600

30

32

0

850

0 600

960

0400

44 32 00

46

50

n

aa

Q

Q

Q4al+dl

Q4

al +dl

Q 4

u

8A

b

c

B

7

d

FUSHA E L

OKES

0

SANGU I DOMGJONITPEMEZA

LAKU I AHUT

B7

0

n

x

xx

A

2

n

3

THIRRA

50

70

80

0

0

0

33 00 34 00 35 00 36 00

52

n

n

n

n

n

n

n

nnn

n

nn

n

na

a

a

a

a

37 00

n

n

a

aQ

Hebe

51n

n

n

nn

u

u

u

p pp

p

p

p

aQ

na

a

a

a a

45

7975

30

LAKU I VERIT

GURI I LARME

0

0

0

0

800

53

54

55

n

n n

n

n

n

n

n

n

n

n

a

a

n

n n

+Q4 al dl

500

u

u

5580

0

P

Qa

M. SUKES

u

u

p

x

51

52

53

54

55

38 00

u

u

0

70

Fig. 14

51

n

n

1020

900

1000

800

700

6c

S.111,219

S.802,818

6b

S.861

7a

52052

35200

750

x

Prr

oi i Q

arr

it

Perr

oi i K

um

bulle

s

1 S.1.17307.325

325/1S,4.51/A

n

n

n

n

n

nn

n

n

n

n

nn

n

x

x

x

xx

52 000

Y

VENDBURIMI THIRRE

PRERJA A-A

Perpiloi: Daci (2001 me plotesime nga Gj.Kaza)

VP

JL

0 100m

Fig.15

550

650

750

850Trupi 7 d

Trupi 6

Trupi 7

VENDBURIMI THIRRE

Prerja B-B

Shkalla 1:5000

Trup xeheror damaror

kuarc sulfur

Shkembinje gabrore

(gabro-gabronorite)

Elemente te rrjedhjes magmes

S H P J E G U E S

n

n

n

n

n n

n

n

n

n

nn

nn

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n n

Fig.16

52

450

550

650

750

VENDBURIMI THIRRE

Prerja C-C

Shkalla 1:5000

JL-152°


kuarc sulfur

Shkembinje gabrore

(gabro-gabronorite)

Elemente te rrjedhjes magmes

S H P J E G U E S

VP-332°

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n n

nTrupi Nr. 1

Fig.17

+ +

++

+ +

J

U

R

A

S

I

K

J2

a

Q

n n

P P

Gabro izotropike(Guri i Larme,Laku i Lugje, Lugjate, Pemez, etj)

Gabro te foliuara(Tr. 8 , 7 ,6 )a d c

Gabro shtresore (Tr. 1, 1 , 6 , 6 )a b

J2

J2

J2

Diorite kuarcore , plagjiogranite

Mosha

J2 Gabro piroksenite dhe piroksenite

Litologjia Indeksi Pershkrimi i formacioneve

FUSHA XEHERORE E RAJONIT THIRRE

Fig.18

Zakonisht kontaktet e trupave xeherorë me shkëmbinjtë rrethues janë të prera. Krahas kësaj vërehen

degëzime të trupave kryesor, të cilat përfaqësojnë deje kuarc – sulfure që ndërpresin shkëmbinjt anësorë.

Një karakteristikë dalluese e trupave të kësaj fushe xeherore është zhvillimi i kufizuar i ndryshimeve

anësore i shprehur kryesisht me kloritizimin, pjesërisht me kuarcëzimin e gabrove dhe në ndonjë rast

edhe me formimin e disa pikëzimeve të imta dhe të shpërndara të kalkopiritit e piritit në shkëmbinjt

53

gabrorë pranë kontaktit me trupat xeherorë. Duhet cilësuar se këto ndryshime anësore janë të zhvilluara

shumë pranë trupave xeherorë, duke mos i kaluar metrat e para. Trupat xeherorë të fushës xeherore të

Thirrës kanë një përbërje minerale relativisht të komplikuar. Ato përbëhen kryesisht nga kuarci,

pjesërisht nga kalciti dhe kloritet dhe në ndonjë rast, edhe nga epidoti. Minerali metalor përbërës është

kalkopiriti. Në sasira më të vogla takohet pirotina, piriti, dhe shumë më pak sfaleriti, arsenopiriti, e

magnetiti. Prej trupave dhe shfaqjeve të kësaj fushe përbërje më të komplikuar ka ai i trupit Nr. 6, 1, 6c

deri diku Guri i larmë edhe shfaqjet e mineralizuara si ajo e Hebes, Lugjatës, Lakut të Lugjeve të cilat

përbëhen kryesisht nga kuarci dhe pjesërisht nga kalkopiriti e në ndonjë rast dhe piriti.

Tipi xeheror më i përhapur është ai kuarc – kalkopirit, më pak tipi klorit – kalkopirit – pirotinë, kuarc –

kalcit – kalkopirit dhe për ndonjë pjesë të kufizuar të trupave xehërorë tipet klorit – pirit – epidot, kuarc

– kalkopirit – arsenopirit, kuarc – kalkopirit – sfalerit (Foto 12, 13, 14, 15).

Foto 12. Tipi kuarc – kalkopirit, dhe klorit - kalkopirit - pirotine

Foto 13. Tipi kuarc – kalkopirit.

54

Foto 14. Tipi kuarc – kalkopirit dhe kuarc – kalkopirit - arsenopirit

Foto 15. Tipi kuarc – kalcit – kalkopirit dhe kuarc – kalkopirit – sfalerit.

Në pikpamje të veçorive teksturore – strukturore, xeherorët janë gjithashtu të komplikuar. Në përgjithësi

këto veçori janë një pasqyrim i proceseve mineralizonjëse, të cilët janë kushtëzuar nga mbushja e

boshllëqeve e çarjeve të krijuara në shkëmbinjt gabrorë si rezultat i tektonikës së paramineralizimit. Ky

dokumentohet nga ekzistenca e xeherorëve me tekstura damarore, damarore – thjerrzore, të

krustifikacionit, të druzave, me zheode, kokarde, nyjore – rrjetore. Duhet cilësuar gjithashtu prania e

xeherorëve me teksturë të çimentimit (copra kloritike të çimentuara nga masa kuarc – sulfide), klastike,

brekçiore (e copëtimit të shoqërimeve minerale më të herëshme dhe i çimentimit të coprave të tyre nga

shoqërimet minerale më të vonëshme, kryesisht kuarcore ose kalcit – piritore). Krahas kësaj vërehen

ndërprerje të masës xeherore ose të damarëve xeherorë kuarc – sulfur nga damarë më të vonshëm

kuarcorë ose prej kalciti.

Nga strukturat më tipike janë ato kokrrizore (idiomorfokokrrizore, allotriomorfokokrrizore, dhëmbëzore,

radialorrëzore), korozionale (skeletore, relikte, unazore, grafike e subgrafike), kristaloblastike (ndërtimi

polisintetik i binjakëve, strukturat pojkilite të ndarjes së solucioneve të ngurta si ato emulsionale, dhe si

yje.

Shqyrtimi i raporteve moshore ndërmjet agregateve minerale dhe ndërmjet kokrrizave minerale,

përbërëse të këtyre të fundit, ka çuar në përfundimin se mineralizimi është zhvilluar në disa stade,

përgjithësisht në dy dhe në ndonjë rast në tre ose në një stad. Kështu mineralizimi i vendburimit të

55

Thirrës (sidomos trupat 6,dhe 6c

i Gurit të larmë është formuar në tre stade, ai i Hebës i trupave Nr 1,2 i

shfaqjeve të mineralizuara të pjesës juglindore, është formuar në dy stade, ndërsa mineralizimi i

Lugjatës, i Lakut të Lugjeve me një stad. Shoqërimet paragjenetike (të renditura sipas radhës së

formimit) janë klorit – kuarc – pirit – pirotinë – kalkopirit; kuarc – arsenopirit –kalkopirit – sfalerit -

pirit – klorit; dhe kuarc – kalkopirit – pirit(epidot) – kalcit. Këto shoqërime në mënyrë të plotë janë të

zhvilluara në vendburimin e Thirrës dhe deri diku në atë të Gurit të larmë, kurse për shfaqjet e tjera të

mineralizuara janë karakteristike një ose dy shoqërimet minerale paragjenetike të fundit dhe këto jo

plotësisht, me të gjitha mineralet e sipërshënuar. Kështu për Heben është karakteristikë shoqërime

minerale kuarc - (pirit) – kalkopirit dhe ai i thjeshtë kuarc, për Lugjatën vetëm shoqërimi mineral kuarc –

pirit – kalkopirit – (sfalerit), për lakun e Lugjeve ai kuarc – kalkopirit – (pirit – epidot). Për trupin Nr. 1

të Thirrës shoqërimi mineral klorit – pirit – epidot – kalcit.

Nga të dhënat e parashtruara më lart, me gjithë dallimet e pjesshme të shfaqjeve të mineralizuara të

fushës xeherore në shqyrtim, del se ato karakterizohen nga veçori të përgjithshme të përbashkëta, të

kushtëzuara nga e njëjta veprimtari hidrotermale, e lidhur me të njëjtën vatër magmatike. Dallimet e

përmendura më lart nuk mund të shërbejnë si argument për të mos i pare këto shfaqje të mineralizuara si

një e tërë, të bashkuara me një fushë xeherore, për arsye se ato janë rrjedhim i evolucionit të veçorive

fiziko – kimike të solucioneve mineralizuese në kohë dhe në hapësirë. Një gjë e tillë mund të ilustrohet

me karakteristikat mineralogjike të xeherorëve të trupit Nr.6 të prrojit të Ukës. Këtu pjesët e veçanta të të

njejtit trup xeherorë, që u përkasin horizonteve të ndryshme, përbëhen nga shoqërime minerale

paragjenetike të ndryshme, të formuara në stade jo të njejtë mineralizimi. Vende – vende shoqërimet

minerale më të vonëshme mbulojnë, duke ndërprerë, koroduar dhe çimentuar, ato më të herëshmit, gjë që

ka kushtëzuar praninë në të njëjten pjesë të trupit të disa shoqërimeve minerale paragjenetike, me veçori

teksturoro – strukturore të komplikuara.

Për sa i përket vendosjes hapësinore të trupave xeherorë, ata nuk i përkasin vetëm një horizonti të

caktuar të shkëmbinjëve gabrorë, por përfaqësojnë një seri trupash paralelë të vendosur në një brez

potent të këtyre shkëmbinjëve. Ky brez mund ti përkasë pjesëve të poshtme – të mesme deri të mesme të

prerjes së masivit garorë të Kaptinës. Në raport njeri me tjetrin trupat xehërorë kanë një vendosje të tillë:

ka mundësi që trupat xehërorë të prrojit të Ukës(6,7), të prrojit të Kumbullës(1,2) ti përkasin niveleve të

thella, ndërsa trupat xehërorë të Gurit të Larmë, Lakut të Lugjve, Lugjatës, tu përkasin niveleve më të

sipërme të këtij brezi(fig.18).

IV - 2 Mineralizimi kuarc-sulfur në vendburimin Thirre

IV – 2.1. Pozicioni ne hapesire i trupave xeherore dhe karakteristikat morfologjike te tyre.

Trupat kryesore, te vendburimit te Thirres jane Trupi Nr.1, 6, 6b, 6

c, 27 (Guri i Larme), 7

d e disa trupa te

tjere qe kane rezerva te pakta, por qe jane analoge te trupave kryesore ne aspektin morfologjik dhe te

pozicionit hapesinor.

- Trupi Nr.1. Fillimisht eshte kapur dalja e tij ne profilet ekstreme – I dhe +VI prane vendit ku

bashkohet perroi i Thirres (i cili quhet perroj i Ballnave) me perroin e Koces. Ndjek gjithekund luginen e

Perroit te Thirres me drejtim shtrirje verilindore – jugperendimore me azimut 500 me renie juglindore me

kend te forte renje mbi 700. Ne siperfaqe eshte ndjekur me kanale e puseza dhe ne thellesi me galeri dhe

shpime. Ne siperfaqe (i kapur me punime) ka nje gjatesi prej rreth 450m, kurse ne thellesi i kapur me

56

shpime ka nje shtrirje prej 600m (nga profili –VI-0, dhe 0-X), ndersa me rezultate pozitive paraqitet nga

profili “-III” deri ne profilin +VIII. Kuota me e larte e trupit te takuar ne siperfaqe eshte 720m, kurse ne

renie ndiqet deri ne nivelin 515m (profili +I shpimi Nr. 325/1) dhe niveli 555m(profili +V). Eshte i tipit

kuarc – klorit – kalkopirit dhe ne pjese te veçanta te tij (sidomos profili +VI dhe +VII) vihet re dhe

prezenca e piritit dhe pirotines. Trashesia mesatare e kapur ne siperfaqe varion nga 0.8 – 1.5m. Kurse

trashesia e kapur me shpime dhe galeri luhatet ne kufijt 0.6 – 2m, rralle deri 10m (shpimi 329).

Permbajtja e bakrit luhatet nag 0.5 – 1.5 – 3% Cu, por ne prova te veçanta ka edhe permbajtje me te ulta

se 0,5% dhe me te larta se 3%. Karakteristike e ketij trupi (ashtu si edhe e te gjithe trupave xeheror te

vendburimit te Thirres) eshte se damari kuarc – sulfur ka karakter linzor me fryerje dhe hollime te cilat

reflektohen si ne siperfaqe ashtu edhe ne thellesi, e vertetuar kjo nga punimet e kryera. Kjo situate flet

per natyren e çarjeve te paramineralizimit te cilat kane sherbyer si ambjent per lokalizimin e

mineralizimit. Per te gjithe trupat xeherore te tipit damarore eshte karakteristike lidhja e linzave me njera

– tjetren gjithmone nepermjet nje filli udheheqes qe perfaqesohet nga nje zone kloritike dhe ndihmon ne

kerkimin e njeres linze ne vazhdim te linzes tjeter. Permasat e linzave ne shtrirje jane nga me te

ndryshmet nga disa metra ne dhjetra dhe bile 100 – 150m (trupi Nr. 1 dhe Nr. 6b)

, kurse ne renie keto

linza kane dimensione me te vogla. E njejta situate ndodh edhe ne shperndarjen e mineralizimit te bakrit

i cili nuk eshte homogjen. Po te shohim projeksionin vertikal te trupit Nr. 1, ne gjithe siperfaqen e

pergjitheshme te tij, veçohen pjese me permbajtje te ndryshme te elementit baker. Ne disa raste

rezultojne sektore me trashesi te madhe te trupit xeheror, por me permbajtje te ulet te komponentit baker

dhe sektore te tjere ku rezulton trashesi e vogel e trupit dhe permbajtje e larte e komponentit baker.

Per ta ilustruar kete po i referohemi trupit Nr. 1, ne profilin +I. Nga siperfaqja ne thellesi kemi keto te

dhena (trashesia sipas punimeve, kurse permbajtja jepet e ponteruar).

Pusi Nr.1/A (ne siperfaqe) 1.3m x 0.52%Cu

Shpimi Nr.328 (rreth 40m me ne renje) 6.6m x 2.02%Cu

Shpimi Nr.329 (ne renje te shpimit 328) 10.3m x 0.67%Cu

Shpimi Nr. 338 (ne renje te shpimit 328) 0.6m x 2.46%Cu

Shpimi Nr. 345 (ne renje te shpimit 338) 0.7 x 1.06%Cu

Shpimi Nr. 358 (ne renje te shpimit 345): 0.8m shllam x 12.7%Cu.

Siç shikohet trashesia e (kapur ne punim) luhatet nga 0.6m deri ne 6.6m, kurse permbajtja mesatare e

ponteruar per çdo punim luhatet ne kufijte nga 0.67% ne 12.72% Cu.

- Trupi 6b.Gjendet rreth 150m ne verilindje te trupit Nr.6.

Ndiqet ne shtrirje nga profili –VI-0(pjesa JP) deri ne profilin +XIII (pjesa VL). Per arsye te trashesise se

konsiderueshme te deluvioneve nuk kapet gjithekund ne siperfaqe. Nga autoret e meparshem (Aleksi

V1972, Bajo I,Konomi N.1967, Imami S., Daci A. Etj 1979) trupi 6b eshte ndjekur deri ne profilin +XIII.

Nga profili +IV e ne vazhdim trupi ka ndryshuar renie nga VP ne JL gje qe u vertetua nga shpimet e

kryera nga ky profil dhe ne profilet e tjera. Po ashtu kjo gje u vertetua edhe nga Galeria Nr. 31 (traversat

Nr.1 dhe Nr.2) qe kane ndjekur trupin 6b ne shtrirje deri ne profilin - IV (veri lindje) deri prane profilit

+IV (jugperendim) Foto 16.

Me te dhenat e perfituara nga punimet e kryera ne kete trup, rezulton se kemi te bejme me nje damare

kuarc–klorit–kalkopiriti ku ne pergjithesi predominon kloriti, por per pjese te veçanta te trupit

predominon edhe kuarci si per shembull ndermjet profileve +VI dhe +VII.

Trashesia e trupi luhatet nga 0.40m ne 2.0m dhe ne ortin Nr. 2 traversa Nr.1 te galerise Nr.31 trashesia

arrin 6.4m. Permbajtja luhatet nga 0.6% ne 2%Cu dhe bile 5%Cu. Me e qendrueshme (sidomos ne

trashesi) paraqitet pjesa e trupit nga profili +VII e ne drejtim te jugperendimit, kurse pjesa verilindore

eshte me e paqendrueshme dhe me trashesi me te vogla. Gjate kryerjes se shpimeve (ne disa prej tyre)

jane takuar edhe linxa paralele si ne shpimin Nr. 251, 257 ne nivelin 830m, gjithashtu edhe ne shpimin

Nr. 239, por qe mbyllen shume shpejt dhe nuk reflektohen ne punimet e tjera. Dimensionet ne shtrirje te

trupit 6b jane rreth 500m pa perfshire linzen e dyte qe kapet ne profilet –I, 0 dhe +I. Trupi zhvillohet

ndermjet kuotave 995m (midis profilit +III, +IV) dhe 775m (ne profilin +IX). Renja e trupit paraqitet e

57

forte 600–75

0, por ka dhe raste qe renja edhe zbutet si per shembull ne profilin +VIII qe eshte 40

0. Kjo

gje mundet te vije edhe per efekte tektonike ku blloku qe perfshihet ndermjet profileve +VIII dhe +X te

jete rrotulluar ne krahasim me pjesen e trupit qe perfshihet nga profili +VII e ne drejtim te jug

perendimit.

Nga vendi i takimit te Galerise Nr.31 me trupin Nr. 6b (aty ku fillon dhe traversa Nr.1 majtas) dhe per

rreth 25m trupi humbet ne pjeset anesore te galerise (ndoshta si rezultat i ndonje spostimi te vogel

tektonik), pjese e cila mundet te kapet me ane te ndonje orti te shkurter. Ne krahasim me trupin Nr.1

trupi Nr 6b duket sikur eshte me i qendrueshem per sa i perket variacioneve ne trashesi dhe permbajtje

gje qe reflektohet edhe ne madhesite e linzave dhe qe ne projeksionin vertikal te tij duket sikur vazhdon

normalisht pa ndonje (zone boshe, ose trup joindustrial) nga profili +II ne profilin +VII.

Nga autoret e meparshem ( Bajo I,Konomi N 1967, Aleksi V.1972 etj,) mendohej se trupi 6b eshte

degezim i trupit Nr. 6.

Foto 16. Pamje e trupit xeheror(6

b) në sipërfaqe.

Nga te dhenat dhe vrojtimet e bera nga autore te meparshem (Imami S.1979) del se trupi Nr. 6b

nuk eshte

degezim i trupit Nr. 6 dhe ky degezim nuk fillon ndermjet profileve –I dhe –II (sipas tyre).

Trupi 6b duhet te vazhdoje per hesap te vet dhe ka mundesi te lidhet me trupin mineral te kapur ne

galerine Nr. 36 dhe Nr.39 ne Perroin e Ukes. Mendojme se trupi mineral i ndjekur nga galeria Nr. 36

duhet te lidhet me vazhdimin e trupit Nr. 6b pavaresisht se kemi nje spostim tektonik te ketyre dy pjeseve

te te njejtit trup.Tektonika vertetohet shume mire ne galerine Nr.36 traversa Nr.2 duke e prere menjehere

trupin mineral. Ne profilet –II dhe –I ky trup i afrohet mjaft trupit Nr. 6 por mund te mos bashkohet me

te. Me perpara kishte mendime te tilla qe trupi Nr.6 (i zbuluar deri ne profilin +V), te vazhdonte (me

tektonike) ndermjet trupit 6b i cili ishte zbuluar deri ne profilin +IV dhe ky te vazhdonte(me tektonike)

me trupin Nr 6c i cili ishte zbuluar nga profili –II ne drejtim te verilindjes. Pra te kishim te benim me nje

trup te shkallezuar ne tre pjse nga tektonika.

Vrojtimet dhe punimet e kryera nga specialiste te mevonshem vertetuan te kunderten, d.m.th. kemi te

bejme me tre trupa (6,6b,6

c) qe vazhdojne qe te tre me vehte. Pra trupi Nr.6 u vertetua se vazhdon (deri

tani) deri ne profilin +X, ndërsa trupi Nr. 6b u vertetua se vazhdonte akoma nga profili +IV ne profilin

XIII (pjesa verilindore) edhe trupi 6c u vertetua se vazhdon akoma nga profili –II ne drejtim

jugperendimor (kapur ne galerine Nr.35 shpimi 226). Ky i fundit lidhet me trupin ne perroiin e Ukes mbi

galerine Nr.36 dhe Nr. 39 dhe me punimet qe u kryen u vertetua se ky trup vazhdon edhe ne pjesen

jugperendimore te perroiit te Ukes meqenese ky perrua nuk eshte tektonik. Fakti se nuk kemi te bejme

me tektonike vertetohet me vazhdimesine e qete te trupave 6, 6b nga njera ane e perroit ne tjetren pa

spostime tektonike ose ne disa raste me mbyllje gjenetike te tyre.

58

Trupi Nr. 6. Ndodhet ne rrjedhen e mesme te perroiit te Ukes. Ka forme damarore dhe eshte ndjekur ne

siperfaqe me kanale rreht 500m. Ndodhet ndermjet lartesive 750-700m.

Ashtu sikurse u tha edhe per trupat e tjere edhe ky trup peson zgjerime dhe hollime te dukshme si ne

shtrirje ashtu edhe ne renie. Trashesia maksimale varion nga 5.0m ne hyrje te galerise Nr. 6 dhe

nganjehere hollohet deri ne 10 – 15 cm. Karakteristike e ketij trupi eshte se degezohet ne dy ose me

shume damare te cilet bashkohen perseri me ne shtrirje. Gjithashtu ky trup ndryshon azimutin dhe kendin

e renies. Keshtu ne jugperendim trupi ka azimut renje veriperendimore rreth 3300 dhe kend renje 65 –

700, kurse ne verilindje ka azimut renje 140

0 dhe kend me te madh 75 - 80

0 . Trashesia e trupit luhatet ne

kufijte 0.2 – 2.8m. Ky trup nga autoret e meparshem (Aleksi V.1972., Konomi N.1969, Imami S. etj

1979) eshte ndjekur deri ne profilin +IX, ndersa ne profilin +XI nuk eshte takuar.

Rezultatet pozitive te kapur nga shpimet Nr.289 dhe Nr.296 deshmojne per nje linze xeherore ose me nje

bllok tektonik, gje e cila mundet te ndodhe per vete natyren linzore te ketyre damareve dhe prekjen e tyre

nga tektonika bllokore. Kapia e tij ne siperfaqe eshte mjaft e veshtire per shkak te mbuleses se madhe te

deluvioneve.

Trupi 6c. Ndodhet ndermjet lartesive hipsometrike 1025-610m. Trupi zhvillohet nga profili –IX - +IX.

Ka forme damarore dhe gjendet 250m ne veri te trupit 6b. Koordinatat ekstreme te pjeses se konturuar ne

siperfaqe jane:

X1 = 65 266 250 X2 = 65 304 789

Y1 = 43 423 410 Y2 = 43 474 041

Ne siperfaqe eshte ndjekur me kanale ne nje gjatesi prej 600m, foto 17 (nga autoret Bajo I., Konomi N.

Etj. 1967 Aleksi V.1972,) dhe nga autori Imami S.1979 etj eshte ndjekur ne jugperendim edhe per rreth

170m e vertetuar kjo ne galerine Nr. 35 dhe shpimin Nr.226. Kurse galeria Nr. 36 ndjek nje trup qe ka

mundesi te lidhet me trupin Nr.6b pavaresisht se ne fillim mendonim se mund te ishte trupi Nr 6

c. Ne

pjesen verilindore ndiqet deri ne profilin +IX ne afersi te perroiit te Qarrit, krahu i djathte i rrjedhes se

tij.

Trupi ka drejtim shtrirje verilindore – jugperendimore dhe azimut renie qe ndryshon nga veri perendimi

ne juglindore me kend te forte qe shkon 800 – 85

0.

Trupi xeheror ashtu sikurse edhe trupat e tjere pesojne fryrje dhe hollime si gjate shtrirjes dhe gjate

renies. Megjithate zgjatja e trupit xeherore eshte e madhe, gjatesia industriale eshte e vogel 150m.Linzat

industriale lidhen me njera tjetren nepermjet linjave te holla kloritike. Me hollesisht ky trup eshte

pershkruar ne raportin gjeologjik (Imami S. 1979).

Foto 17.Trupi xeheror (6

c) i dalur në siperfaqe.

Trupi 7d Ndodhet ndërmjet lartësive 550-350m. Zhvillohet nga profili –IV deri 0, dhe 0 deri +III.

Shtrihet nga verilindja në drejtim të jugperendimit dhe me azimut rënie që ndryshon nga veriperendimi

në juglindje me kend të fortë.

59

Trupi Nr. 1/A. Ndodhet rreth 200m ne juglindje te trupit Nr.1. Koordinatat ekstreme te daljes ne

siperfaqe jane:

X1 = 51 710 00 X2 = 51 920 00

Y1 = 35 420 00 Y2 = 35 800 00

Trupi Nr. 1/A del ne siperfaqe ne perroin e Koces ne rrjedhen e poshtme te tij. Eshte ndjekur ne

siperfaqe me punime rreht 440m. Nga hyrja e galerise Nr. 46 (ana jugperendimore e perroit te Koces) e

deri ne kanalin Nr. 425 per pjesen verilindore.

Trupi fiksohet mire ne siperfaqe per rreth 100m nga kariera 1/A ne drejtim verilindje, pastaj trupi

mbulohet nga deluvione dhe nuk reflektohet me ne siperfaqe. Kanalet e hapur per kete qellim kane

nderprere disa zona te dobesuara dhe kloritike, por qe nuk eshte e sigurte nese i perkasin ketij trupi apo

jo. Ne majen e Kodres se Koces ky trup del perseri ne siperfaqe dhe eshte kontrolluar me disa me kanale.

Ai lokalizohet ndermjet shkembinjeve gabronorite te amfibolitizuar dhe ka azimut shtrirje verilindje–

jugperendim me rreth 600 dhe renje veriperendimore me kend te forte deri 80

0. Mineralizimi eshte i tipit

damarore kuarc–klorit–pirit–kalkopirit. Trashesia e tij ne kanale leviz nga 0.5 – 1.6m. Permbajtja e bakrit

eshte e paqendrueshme dhe varion nga 0.2 ne 1.5%. Ky trup ka luhatje te shpeshta ne permbajtje dhe ne

trashesi, si ne shtrirje ashtu edhe ne renje, gje qe eshte vertetuar ne punimet e kryera per kerkim –

zbulimin e tij.

60

400

0 100 m

500

600

700

800

TRUPI NR. 1, THIRRE

Profili I-I


kuarc sulfur

Shkembinje gabrore

(gabro-gabronorite)

Zona damarore paralele

kuarc-kloritike

S H P J E G U E S

VP

JL

c

c

c

329

337338

345, 358, 359

517

399.6

283.20

235.7

248

180.10

150

130

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

Fig. 11

Fig. 19

61

Niveli i galerise 29

Niveli i galerise 28

600

650

700

750

800

850

900

950

1000

0 30 m

TRUPI NR. 6c, THIRRE

Profili II-II


kuarc sulfur

Shkembinje gabrore

(gabro-gabronorite)


kuarc-kloritike

S H P J E G U E S

VP

JL

156, 193

111, 219 87 802, 818, 824828

821, 821/1

108

130

174.2

245

294

148.5

180

310

362

215.2

n

n

n

n

n

n

n

n

n

Fig. 8

Fig.

Fig.20

62

0 60 m

420

460

500

540

580

620

660

700

740

437.7 m

86.20 m

130.70 m

210.60 m

146.90 m

232.30 m

295.70 m

332

333-339

364

352-360

366

TRUPI NR. 1, THIRRE

Profili VI-VI

VP

JL


kuarc sulfur

Shkembinje gabrore

(gabro-gabronorite)


kuarc-kloritike

S H P J E G U E S380

420

n

n

n

n

n

n

n

n

n

Fg. 12

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

Fig. 21

63

700

750

800

850

900

950


kuarc-kloritike

S H P J E G U E S

Shkembinje gabrore

(gabro-gabronorite)


kuarc sulfur

JL

VP

TRUPI NR. 6b, THIRRE

Profili VII-VII

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n n

n

n

n

n

n

n

n

x

x

x

x

Horizonti 793

70

241

252

242

253

861

862

75

153

170

185.5

235.3

0 30 m

x

x

x

x

Fig. 7

Fig.22

64

IV – 2.2. Veçorite teksturoro-strukturore te xeheroreve.

Këto veçori janë evidentuar bazuar në të dhënat fushore dhe studimet në mikroskop, nga të dhënat e

shumta të studimeve të mëparshme rezulton se:

Xehëroret kuarc-sulfure të vendburimit janë heterogjen, gjë që kushtëzohet nga alternimi i agregateve

mineral me veçori teksturoro - strukturore dhe përbërje minerale të ndryshme. Vetem ne raste te veçanta,

dhe kjo vetem ne pamje të jashme xehëroret kanë teksture homogjene. Këtu nga grupet gjenetike

permendim atë të mbushjes së boshlleqeve të shkëmbinjëve, ndërsa si tipe morfologjike atë me pikzime,

uniforme dhe masive.

Teksturat me pikzime uniforme karakterizohen nga vendosja e pikzimeve të kalkopiritit, me madhesi 1-

5mm në masën e kuarcit në një mënyre pak a shume uniforme. Për agregatin mineral të dhënë është

karakteristike struktura kokrrizore hipidiomorfe, e kushtëzuar nga gërshetimi i kokrrizave idiomorfe të

kuarcit me atë ksenomorfe të kalkopiritit.

Tekstura masive duhet thëne se ajo duket e tille vetëm në pamjen makroskopike të xeheroreve, kurse nga

vrojtimet mikroskopike rezultojne veçori të shumta mikroteksturale, pra kemi të bëjme me gërshetim

agregatesh me ndërtim dhe përbërje të ndryshme të formuar në mënyre të herepasherëshme ku mineralet

më të rinj ndërpresin dhe korodojne ata me te herëshmit.

Disa raste te veçanta të tekstures masive janë thjeshte masa kuarcore si në trupin e Majes se Mjegulles,

Guri i Larme në Lashte etj. Per sa i përket tekstures heterogjene ato kane një larmi të madhe grupesh

gjenetike, morfologjike dhe llojesh të këtyre të fundit. Nga grupet gjenetike të teksturave dhe strukturave

mbizotërojne ato parësore, kurse ato dytësore jane mjaft te kufizuara. Teksturat paresore krijohen nga

proceset e mbushjes së boshlleqeve me lënde xehërore dhe jo xehërore, dhe pjesërisht ato të

zëvëndësimit metasomatik. Nga teksturat dytësore përmendim ato të krijuara nga metamorfizmi i

xehëroreve dhe nga alterimi i tyre.

Nga teksturat parësore të mbushjes së boshlleqeve takohen këto grupe morfologjike dhe morfogjenetike:

thjesht heterogjene (llojet më pikzime dhe njollore), të zgjatura (llojet brezore të krustifikacionit,

thjerrzore, damarore, nyjore dhe druzore), klastike (lloji brekçioz) të çimentimit (kokarde). Nga teksturat

e zevëndësimit metasomatik të damarëve me xeheror takohen ato thjesht heterogjene (njollore, me

pikzime) të zgjatura (damarore nyjore), dhe korrozionale (skeletore, unazore nyjore, relikte, rrjetore,

grafike, subgrafike). Per sa i perket strukturave sipas grupeve gjenetike të teksturave takohen këto grupe

morfologjike: kokrrizore (llojet morfologjike, idiomorfe, dhembëzore, radialorrëzore,

hipidiomorfokokrrizore alotriomorfe, me pamje porfire, pojkilitike, grafike dhe subgrafike), korrozionale

(skeletore, relikte, grafike, subgrafike); metakokrrizore (idiomorfometakokrrizore, skeletore,

allotriomorfometakokrrizore).

Nga teksturat sekondare të metamorfizmit të xehëroreve përmendim ato brezore me pamje gneisore,

thjerrzore, shistoze dhe brekçioze, ndërsa nga strukturat ato kristaloblastike (thjesht kristaloblastike-

idiomorfoblastike, blastike e orjentuar; të ndarjes së solucioneve të ngurta – emulsionale, rrjetore,

subgrafike, nyjore, copezore-porfiroblastike, copezore).

Per xeheroret kuarc-sulfure jane karakteristike makroteksturat damarore, brezore dhe brekçioze, foto

18,19, 20 etj

Makrotekstura damarore është formuar nga mbushja e të çarave të shkëmbinjëve gabror prej lëndës

minerale të depozituar nga solucionet hidrotermale që shprehet me formën damarore të trupave xehërore

Makrotekstura brezore karakterizohet nga vendosja e disa damarëve paralel ose pothuajse paralele të

përbëre nga xehërore kuarc-sulfure në të çarat e shkëmbinjëve gabrore.Të tillë tekstura kemi në shfaqjen

e mineralizuar në Lugjate, Hebe etj.

Makrotekstura brekçioze karakterizohet nga kapërthimi dhe çimentimi i coprave të shkëmbinjeve gabror

të ndryshuar deri në kloritike nga lënda xehërore kuarc-sulfure. Në disa prej tyre vërehen kuarcëzime dhe

veçime njolloro-nyjore e pikëzime sulfure kryesisht kalkopirit-pirit-pirotine.Të tilla kemi në trupat e

vendburimit Thirre foto 24,25,26.

65

Duhet të theksojme se në trupat e vendburimit dhe shfaqjet e mineralizuara në rajonin për rreth tij jane

karakteristike teksturat damarore të cilat sipas mënyres së gërshetimit të agregateve minerale të

ndryshem janë thjesht damarore, rrjetore dhe brezore. Duke perjashtuar tekstura të perfshira në llojet e

krustifikacionit brezore dhe druzore të tjerat karakterizohen nga nderprerja e masës së shkëmbit të

kloritizuar, ose deri në kloritike nga damare ose deje sulfure dhe kuarc-sulfure, si dhe nga nderprerja e

veçimeve xeherore me të hershme nga damare ose deje xeherore më të vonshëm. Për rastin e pare kemi

ndërprerje të gabrove të kloritizuara nga damare kuarc-sulfure (kalkopirit) dhe të kalkopirit-pirotines që

është takuar në xehëroret e trupit 6c. Per rastin e dyte deje të kalcit – piritit (trupi 6, 7

d, 1, 8/A) ndërpresin

xeherorin kompakt kryesisht me kalkopirit, damare kuarci me strukture dhembezore nderpresin damaret

e kuarc-kalkopiritit (trupi 6), deje kuarci ndërpresin masën e xehërorit kuarc-kalkopirit-pirit (Guri i

Larme) e raste të tjera. Mjaft e përhapur dhe interesante jane edhe xehëroret me teksture damarore-

brezore. Kjo kushtezohet nga vendosja paralele e disa damareve kuarc-sulfide që janë formuar nga

depozitimi i lëndës minerale prej solucioneve hidrotermale në disa të çara paralele ose pothuajse

paralele, të tille xehërore janë karakteristikere per Heben etj. Eshtë për tu cilësuar se nga një herë damare

kuarc-sulfide e thjeshte kuarcore të vendosur paralelisht njëri ndaj tjetrit, nuk janë formuar njëkohesisht,

të tillë kemi në Hebe, Thirre etj (Foto nga 18 – 28)

Tekstura e krustifikacionit i perket xeheroreve të formuar nga depozitimi i lëndes minerale në forme

brezash paralele, të vendosura në dy faqet e të çarave. Brezat që kembehen njeri me tjetrin përbëhen nga

agregate minerale të ndryshme. Këto tekstura janë karakteristike kryesisht per xeheroret e Hebes (foto

22, 23, 24) dhe me pak të Thirres, Lakut tëLugjeve e Lugjates. Ne vendburimin e Thirres në perroin e

Ukes, janë takuar xeherore kuarc-kalkopirit-arsenopirit-sfalerit me ndërtim të tille: në pjesët anësore të

damarit vendoset një brez i holle kuarci që kalon në atë kuarc-kalkopirit-sfalerit-arsenopirit, ndërsa në

pjesën qendrore vendoset kuarc pothuajse pa mineralizim sulfid .Rasti i damareve me teksture

krustifikacioni asimetrik është verejtur në xeheroret e Lakut të Lugjeve. Këtu në faqen e damarit

vendoset kuarc që kalon në kuarc me njollëza kalkopiriti dhe përfundon me druze kuarci. Nganjehere

brezat jane të perkulur dhe si rrjedhim individet dhembëzore të kuarcit kanë një vendosje radialorrezore

(foto, Thirre, Hebe 20, 21 etj). Në disa trupa të vendburimit dhe shfaqjeve per rreth takohen xeherore me

tekstura heterogjene të mbushjes së boshlleqeve si p.sh. me pikzime dhe njollore. Këto kushtëzohen nga

vendosja e pikzimeve sidomos të kalkopiritit (dhe me rralle e pirotines) në masen e kuarcit. Shpesh

veçimet e kalkopiritit kanë trajta të çrregullta njollore-nyjore meqenëse agregatet e tij vendosen ndërmjet

kokrrizave të kuarcit. Nganjëhere tekstura njollore-nyjore është karakteristike edhe për xehëroret

kompakt te pirrotine-kalkopiritit ku në masën e pirrotinës përmbahen njolla-nyje kalkopiriti duke pasur

kështu strukture hipidiomorfokokrrizore. Per teksturat copëzore dhe të çimentimit jane karakteristike

llojet brekçiore, të çimentimit dhe kokarde. Si shembuj të këtyre përmendim xehëroret e përbëre nga

masa e kuarc-kalkopiritit apo edhe me pirrotine, në të cilën janë çimentuar copra kloritike apo klorito-

amfibolike (Laku i lugjeve, Sangu etj). Në vendburim takohen xehërore me teksture brekçioze dhe të

çimentimit të kushtezuara nga çimentimi i coprave të kuarcit të tymosur nga masa e kalkopiritit-pirit-

pirrotines (foto 24, 25). Tekstura kokarde kushtëzohet nga çimentimi i coprave kloritike prej masës

kuarc-sulfide ku të parat jane rrethuar nga unaza kuarci dhe kalkopiriti, që ndërthuren njëra me tjetrën.

Në to vendosja e individeve të kuarcit është radialorrezore (trupi i Lakut te Lugjeve)foto 21. Nga

vrojtimet mikroskopike rezultojne mikrotekstura brekçioze dhe të çimentimit të agregateve kokrrizore të

kuarcit nga piriti dhe kalkopiriti te piritit nga kalkopiriti , ose nga kuarci i mevonshem, nga kalcit,

pirotina, të kobaltines, arsenopiritit nga kalkopiriti (foto 24,25). Kemi dhe mikrotekstura nyjore të

korrodimit të agregateve kokrrizore të piritit, arsenopiritit, pirrotinës nga kalkopiriti,(foto 21)

mikrotekstura dejezore dhe penjezore të zevendësimit të pirrotines nga piriti, korrodimi i kristaleve të

66

arsenopiritit nga kloritet (foto 26,27).Teksturat sekondare jane te zhvilluara dobet dhe karakterizohen

nga metamorfizmi dhe alterimi. Ne vendburimin e Thirrës vërehën raste të teksturave shistoze të

rrudhosura të xeheroreve kalcit-kalkopirit-pirit (teksture thjerrzore-shistoze e xeherorit ku jane

karakteristike strukturat kristaloblastike të orientuara të agregateve të kalkopiritit. Ne strukturat e

formuara nga metamorfizmi këtu mund të permendim ato të ndarjes së solucioneve të ngurta si të tilla

janë vërejtur strukturat: emulsionale të pikëzave shume të imta të kalkopiritit të vendosura në kokrrizat e

sfaleritit dhe e kunderta, duke patur nje rregullaritet shperndarje sipas disa drejtimeve të caktuara .

Foto. 18 Tekstura damarore

Foto. 19 Tekstura damarore

67

Foto. 20 Tekstura radialo rrezore

Foto. 21Tekstura kokarde(Laku i Lugjeve)

Foto.22 Tekstura Krustifikacionit

68

Foto 23 Tekstura e krustifikacionit.

Foto 24.Tekstura e çimentimit, brekçioze,klastike.

Foto 25. Teksture e çimentimit, brekçioze

69

Foto 26 Mikrotekstura pejzore e dejzore

Foto 27. Mikrotekstura pejzore e dejzore

Foto 28. Teksture tjerrezore-shistore, me struktura kristaloblastike.

IV – 2.3. Karakteristikat e perbashketa per te gjithe trupat xeherore te vendburimit te Thirres

1. Format e trupave jane damarore mjaft të zgjatura të shoqëruara me fryerje dhe hollime si gjatë shtrirjes

dhe gjatë rënjes që u japin trupave karakter linzor. Kalimi nga një linze në tjetrën bëhet nëpërmjet një

70

“filli” udhëheqës zonë e kloritizuar që mund të shërbej për gjetjen në vazhdim të njëra tjetrës të linzave

xeherore. Përmasat e linzave në shtrirje dhe rënie lëvizin nga 20–50 deri 200m. Këto permasa zakonisht

janë më të mëdha në shtrirje se sa në renie.

2. Trupat xeheror jo gjithnjë ruajne të njejtin azimut shtrirje dhe renie. Po ashtu ata pësojne hollime si

gjatë shtrirjes ashtu edhe gjatë renies. Kjo kërkon kujdes të veçante per orientimin e punimeve të

zbulimit(fig 19,20,21,22).

3. Shtrirja e pergjitheshme e trupave është verilindore dhe perputhet me drejtimin e shear zonave në të

cilat është lokalizuar mineralizimi. Per sa u takon mardhenieve të trupave xeheror me shkëmbinjte

rrethues, mund të themi se të gjithë kanë të njejten karakter.

4. Kalimet nga trupi xeherore për në shkembinjte rrethues në shumicen e rasteve bëhet nepërmjet një

brezi kloritik me trashësi të vogël që lëviz nga disa cm ne 10–20cm.

Duke kaluar nga trupi xeheror për në shkëmbinjte rrethues, shpesh here kemi të bëjme me zona të

ndryshuara (në përgjithesi të amfibolitizuara dhe kloritizuara). Trashesia e zones së ndryshuar është e

ndryshme dhe lëviz nga 2–3m ne 20m. Karakteristike është se trashësia e zonës së ndryshuar është më e

madhe në krahun e varur të trupit xeheror se sa në atë të shtruar. Duke u larguar nga zona e ndryshuar,

vërejme ndërthurje të shkëmbinjëve të ndryshuar me shkëmbinjte gabroid të fresket deri sa të kalohet në

shkëmbinj krejtësisht të freskët.

IV – 2.4. Karakteri i shperndarjes se elementëve dhe komponenteve kryesor

Në trupat xehëror të vendburimit të Thirrës si element kryesor xeheror është Cu, por krahas këtij

elementi edhe Co e S jane ne sasira te konsiderueshme. Permbajtja e SiO2 eshte e larte ne keta trupa.

Kur bakri dërgohet direkt në shkrirje, SiO2 shërben si flus gjatë procesit të shkrirjes, po ashtu edhe kalciti

që përmbahet shpesh herë në sasira të konsiderueshme është i dobishëm gjatë procesit të shkrirjes. Po

ashtu gjatë shkrirjes së bakrit (pa e pasuruar) pozitivisht ndikojne edhe Al2O3 dhe MgO. Si element i

dëmshëm paraqitet As që lidhet me arsenopiritin, por ky paraqitet me sasira shumë të vogla, kështu që

efektet e tij të dëmshme nuk merren parasysh. Xeherorët me përmbajtje mbi 50% SiO2 i konsiderojmë të

tipit kuarc–sulfure, kurse ato me përmbajtje më të ulët i konsiderojmë klorit–sulfure. Në mënyrë të

përmbledhur, përmbajtjet mesatare të komponentëve kryesorë për trupat kryesor jepen në tabelën e

mëposhtme. (Rezultatet janë marrë nga analizat grupore).

Nr.

R.

Nr.

Trup

Elementët dhe komponentët kryesorë

Cu Co SiO2 Fe2O3 Al2O3 CaO MgO S TiO2

1 6b 0.01 51.62 21.68 9.15 1.70 20.04 0.74 Ska

2 1 0.005 38.18 13.6 37.05 7.0 14.32 3.95 0.2

Një studim të hollësishëm në drejtim të karakterit të shpërndarjes së elementëve dhe komponentëve

kryesor për të gjithë trupat e vendburimit është bërë në raportin gjeologjik (Bajo I., Konomi N.1967.si

dhe ne raportin e fundit Kaza Gj.1992). Dhe nga ky studim janë vërejtur disa karakteristika kryesore ku

këtu do të përmendim vetëm disa prej tyre:

1. Vihet re se ndërmjet sulfureve dhe kuarcit (SiO2) kemi një korelacion të drejtë. Në këto raste kur kemi

shmangie nga kjo, d.m.th. me shtimin e SiO2 dhe uljen e sulfureve, kjo mospërputhje vjen nga shtimi i

kuarcit të gjeneracionit të dytë (kuarc qumështor) që paraqitet pothuaj steril ose me shumë pak bakër.

71

2. Vihet re gjithashtu korelacion i drejtë ndërmjet Co dhe piritit, gjë që përputhet dhe me të dhënat

mineralogjike.

Për sa i takon karakterit të shpërndarjes së Cu në trupat xehëror të vendburimit, del se kurba e ndërtuar

mbi bazën e analizave paraqitet me asimetri të majtë që i përgjigjet shpërndarjes heterogjene të

komponentit Cu.

Për trupin Nr. 1 keoficenti i variacionit për trashësi Vm % = 90.8% ndersa keoficenti i variacionit për

përmbajtje Vc % = 101.4.

Për trupin 6b Vm = 114%, Vc = 40.8%. Sikurse shihet përsa i përket përmbajtjes dhe trashësisë kemi nje

heterogjenitet.

IV – 2.5. Karakteristikat mineralogjike te xeheroreve kuarc-sulfur

Në lidhje me këtë problem është bërë studim i detajuar (Çina A.1969), si dhe per çdo vendburim dhe

rajon nga gjeologet e fushave xeherore jane bere analiza si dhe janë studiuar një sërë anshlifesh për

përcaktimin e ndërtimit tekstural të xehërorëve.Vrojtimet e bëra në një sërë anshlifesh të marra në trupa

të ndryshëm të vendburimit për përcaktimin e ndërtimit tekstural të xeherorëve, veçoritë strukturale,

përcaktimin e radhës së formimit të mineraleve, gjeneracioneve dhe stadeve të mineralizimit, si dhe nga

studimet e mëvonshme nga autore të tjerë kane evidentuar disa karakteristika si më poshtë. Kurse për

përcaktimin e mikroelementëve janë kryer një numër analizash spektrale.

Përbërja minerale dhe tipet e xeherorëve.

a. Përbërja minerale. Për të gjithë trupat si mineral jo metalor (damarorë në vendburimin e Thirrës) është

kuarci dhe kloriti, dhe me pakicë takohet kalciti dhe epidoti (deri në 92%). Si minerale më të

rëndësishëm metalorë paraqiten kalkopiriti, piriti dhe pirotina.

Në trupa të veçantë dhe në sasira të vogla takohen magnetiti, hematiti, sfaleriti, arsenopiriti, kobaltina.

Nga mineralet që rrjedhin si rezultat i veprimit të proceseve ekzogjene takohen hidroksidet e hekurit,

mallahiti, kovelina, kalkozina,azuriti, borniti, por më shpesh nga këto takohen hidroksidet e hekurit dhe

mallahiti.

Kalkopiriti. Ky është përbërësi kryesorë i cili përcakton dhe vlerën industriale të xehërorëve. Në sasira të

ndryshme ai përmbahet në të gjithë trupat xehërorë dhe përmbahet në masën rreth 10%. Në ato trupa ku

kemi kuarc qumështor(kuarci i gjeneracionit të dytë) përmbajtja e kalkopiritit ulet.(Trupat Lugjatë, Laku

i Lugjve, 2 etj).

Piriti. Takohet pothuajse gjithmonë në bashkëshoqërim me kalkopiritin. Si sasi ai përmbahet në sasira

më të vogla se kalkopiriti por takohet në të gjithë trupat. Më shumë takohet në trupin Nr.1 pjesa

verilindore e tij, Lugjatë, Guri i larmë.

Pirotina. Në krahasim me dy mineralet e mëpipërm, kjo ka përhapje më të kufizuar. Takohet në pjesë të

ndryshme të trupave xehërorë në shtrirje, po ashtu edhe në rënie. Karakteristikë është për trupat 1, 6c, 7,

Petoç. Përmbajtja lëviz në pjesë të ndryshme të trupave 5 – 10%. Ndërsa përmbajtja e pirotinës arrin në

xehërorë masive dhe shoqërohet në sasira të vogla piriti, kalkopiriti, kuarci e kalkopiriti.

Mineralet e tjerë metalorë përmbajnë sasira të vogla që shpesh nuk mund të shihen makroskopikisht.

Kështu mundet të përmendim hematitin, mushketovitin,magnetitin, sfaleritin, arsenopiritin. Po ashtu

mallahiti, azuriti, borniti, kovelina,kalkozina, si minerale sekondare takohen me pakicë.

Kuarci. Në tipin e mineralizimit kuarc – sulfur paraqitet si përbërësi kryesor i xeherorit dhe përmbajtja e

tij shkon deri në 95%, kurse në xeherorin e tipit klorit – sulfur përmbajtja e tij e ulet deri në 15%.

Kuarci është karakteristikë për të gjithë trupat xeherorë, por në pjesë të ndryshme të trupave(shtrirje dhe

rënie)ky ja le vendin kloritit. Përmbajtje të lartë kuarci kanë trupat 27,7,6.

72

Kloritet. Janë përbërësit kryesorë të trupave xeherorë mbas kuarcit. Në disa trupa ato pothuajse ndërtojnë

pothuaj krejt damarin xeheror, po ashtu edhe për pjesë të veçanta të trupave (trupi objekti Sholth, 6b).

Kalciti. Takohet pothuajse në të gjithe trupat xeherorë por në sasira të vogla. Ka raste që takohet edhe në

sasira të konsiderueshme(trupi 6c, 6

b) më pak takohet në trupin Nr. 1, 6.

Epidoti. Ka përhapje të kufizuar në xehërorët e vendburimit. Karakteristikë është për trupin Nr.1. Në

tabelën e mëposhtme jepet përbërja minerale në formë të përmbledhur.

Mineralet Mineralet xehërorë Minerale damarorë

(jometalor) Sulfidë Ekzogjenë

Kryesorë Kalkopiriti, piriti, pirotina Hidroksidet e

hekurit

Kuarci, kloriti

Të dytë Hematiti,arsenopiriti,

sfaleriti,magnetiti, kobaltina.

Kovelina,borniti,azu

riti, kalkozina

Kalciti, epidoti.

b. Tipet e xeherorëve.

Trupat xeherorë të vendburimit të Thirrës kanë një përhapje të larmishme dhe përbërje të komplikuar

mineralogjike, kështu që në të njejtin trup mundet të dallohen tipe (lloje) të ndryshme xeherore.

Ndarja e xeherorëve në tipe është bërë duke patur parasysh përmbajtjen që predominon nga përbërësit jo

metalorë, kuarc, klorit, kalcit,ose të predominimit të njerit mineral në krahasim me tjetrin.

1. Tipi kuarc – sulfur.Fig 12,13, 14. Ky tip mbizotron në xehërorët e vendburimit.

Masën kryesore të xehërorit e përbën kuarci i shoqëruar me mineralin sulfur ose pa mineralizim(kur

është kuarc qumështor) apo me pikzime të rralla sulfuresh. Në saj të mbizotërimit të njërit apo tjetrit

mineral mund të dallojmë këto nën tipe:

a. Kuarc – kalkopirit.

b. Kuarc – kalkopirit – pirit.

c. Kuarc – kalkopirit – pirit – pirotinë.

1. Tipi klorit – sulfur. Në këtë tip xeherori, masën kryesore mbi 50% e përbën kloriti. Të njejtët

nën tipe si më sipër dallojmë edhe këtu pra:

a. Klorit – kalkopirit.

b. Klorit – kalkopirit – pirit.

c. Klorit – kalkopirit – pirit – pirotinë.

Në të dy tipet mundet të marrë pjesë dhe kuarci dhe kloriti dhe do të kishim:

a. Kuarc – klorit – sulfur.

b. Klorit – kuarc – sulfur.

Tipet xeherore të përmendura më sipër janë karakteristikë pothuajse për pjesën më të madhe të trupave.

Tipi kloritik pothuajse gjithmonë ndërton pjesët kalimtare(lidhëse) nga njëra linzë tek tjetra.

Vendburimi i Thirres perbehet nga nje sere trupash xeherore damarore kuarc-sulfure, të lokalizuar ne

gabro-gabronoritet, afersisht paralel njeri tjetrit. Bazuar ne ngjashmerine e tyre persa i perket

morfologjise, kushteve të vendosjes, marredhenieve me shkëmbinjte rrethues, ndryshimeve anësore dhe

përbërjes minerale e elementare, ato janë përfshire në një fushe të vetme xeherore. Sipas (Shallo etj.

1970), ky brez potent i vendosjes së trupave xeherore, mund t'i perkas pjeseve të poshteme - mesme

deri të mesme të prerjes se masivit gabror të Kaptines.

Damaret kuarc-sulfure të vendburimit të Thirrës karakterizohen nga qëndrueshmeria në shtrirje dhe në

renie. Ata përbëhen nga disa thjerreza (fryrje) të ngjashme me hallkat e një zinxhiri që lidhen me njera

tjetrën nëpermjet zonave të ngushta kloritike. Trupat xeherore ndiqen në shtrirje nga 20-30 m., deri ne

800-900 m. dhe në renie 200-300 m. Trashësia e tyre varion nga disa cm deri ne 7-8 m. e rralle më

shume.

73

Nga vrojtimet siperfaqesore, të dhenat e punimeve të kerkim-zbulimit dhe ato të shfrytezimit të minieres

(Aleksi 1972, Imami 1979, Daci 1979-1985, Jauri 1985, 1986, Kaza 1987, 1988 - 1992), rezulton se

trupat xeherore të vendburimit të Thirres, karakterizohen nga:

Shtrirje e përgjitheshme verilindore paralel me akset e rrudhave të shkëmbinjeve rrethues dhe renie e

forte 70-80°, juglindore ose veriperendimore.

Sipas renies trupat xeherore presin strukturen e rrudhosur të shkëmbinjeve rrethues (Aleksi 1972,

Imami 1979, Daci 1979-1985).

Në disa raste verehen degezime të trupave xeherore, ondulime në shtrirje dhe renie.

Kontaktet e trupave xeherore me shkëmbinjte rrethues jane të qarta dhe të prera. Ato shoqerohen me

zona të ngushta kloritike, me trashesi në anen e shtruar disa cm dhe ne anen e varur deri ne 20-30 cm e

me shume.

Ne trupat xeherore takohen gabro të kloritizuara deri në klorite.

Mineralizimin e kontrollojne tre faktore kryesore.

Perberja minerale e trupave xeherore te vendburimit te Thirres eshte:

Mineralet xeherore kryesore jane: kalkopiriti, piriti dhe pirotina, ne sasira te vogla ne disa trupa takohen

dhe hematiti, magnetiti, arsenopiriti, sfaleriti dhe kobaltina.

Minerale jo xeherore jane: kuarci, kloriti, dhe ne trupa te vecante, kalciti dhe epidoti.

Nga mineralet ekzogjene ndeshen hidroksidet e hekurit dhe rralle mallahiti, kovelina, borniti, azuriti dhe

kalkozina.

Dallohen disa shoqerime minerale kryesore:

1. Shoqerimi pirit ± kalkopirit, eshte me pak i perhapur, dhe ne disa raste nderton pjese te veçanta te

trupave xeherore.

2. Kalkopirit-pirit pirotine, eshte shoqerimi me i zakonshem ne vendburimin e Thirres dhe takohet

pothuajse ne te gjithe trupat xeherore.

3. Shoqerimi kalkopirit- pirit - pirotine, takohet ne trupat xeherore te Prroit te Ukes (Tr.nr.6, 6c, 7

d, ), si

dhe ne shfaqjet xeherore te Sholthit, Petoçit etj.

Veçorite teksturale dhe strukturale te xeheroreve deshmojne per formimin e xeheroreve ne rrugen e

mbushjes se boshlleqeve, si dhe ne rrugen metasomatike. Verehen makroteksturat damarore, damarore-

thjerrezore, brezore, brekçiore, druzore dhe e krustifikacionit si dhe tekstura me pikezime-kalkopirit-

pirit, te shperndara ne masen e kuarcit, karakteristike per trupa apo pjese te veçanta te trupave xeherore

me perberje kryesisht kuarcore.

Strukturat me tipike jane: Kokrrizore, alotromorfo-kokrrizore, dhembezore, radialorezore, skeletore,

relikte unazore, grafike e subgrafike si dhe struktura e ndarjes se solucioneve te ngurta kalkopirit-

sfalerit.

Sasia e rezervave si e vendburimit ashtu dhe e objekteve për rreth janë si vijon: Në këtë vendburim jane

llogaritur 871000 ton me rezerva të kategorise B+C1+C2 me Cu 1.3 %, nga te cilat rreth 353 568 ton me

Cu 0.94% jane shfrytezuar, dhe duhet të kene mbetur 517432.93 ton xeherore te pakten rreth 500 000ton te

shfrytezueshme, por Albakri jep 323 752 ton me Cu 0.94% Dokumenacioni gjelogjik perfaqesohet nga

74

raporte me llogaritje rezervash : Aleksi, Konomi (1969), Imami, Daci 1979 dhe shtese Gj. Kaza 1992

(raport i perfunduar i pa miratuar ne ShGJSH) si dhe të studimeve të tjera të këtyre autoreve dhe autoreve e

tjere në studime gjeologjike regjionale. Ne kete rajon jane te vleresuar nga punimet e kerkimit edhe disa

shfaqje dhe objekte kuarc-sulfure ne gabronorite dhe gabro sic jane objektet dhe shfaqje: Harushe, Sangu,

Zall Xhuxhe, Gjakez, Lakun e Lugjeve, te Hebes, Vaut Domgjonit, Menderz, Livadhet e Nushit, te Laskut

etj.

Objekti Zall Xhuxhe ka shtrirje 150-200m me trupa te vegjel, trashesi 0.7-2.5m me Cu 0.07-8.14%. Jane

kryer 10 shpime e galeri dhe nuk ka raport gjeologjik me llogaritje rezervash qe duhet te pergatitet per

5000 ton xeherore te kateg C2 me Cu 1.5%.

Objektet Sang dhe Harushe (Hebe), Pemez, Laku i Lugjeve, Sholth, Flyre jane kryer 10 shpime dhe galeri te

kryera që kanë takuar trupa të vegjel kalkopirit-pirit-kuarc-klorit me Cu 0.45-0.66% dhe 1.11-5.86%, qe

duhet te pergatitet raporti i ketyre objekteve per keto rezultate. Parashikohet 20 000ton rezerva kateg C2 me

Cu 1.2%.

Objekti Sholth ne damaret kuarc-sulfure ka edhe permbatje ari me Au 1-2g/t dhe të llogaritur 5000 mije ton

rezerva bakri te kateg C2 te takuar me 3 shpime e galeri.

Ne objektin Petoç i lokalzuar ne gabro jane kryer 24 shpime dhe galeri që kanë takuar damare kurac-sulfure

50-80m trashesi 0.8-1.5m me Cu 0.06-0.7% deri 1.59% (rreth 20 000 ton xeherore te kateg C2 me Cu

0.75%).

Ne objektin Xhakez i lokalizuar ne gabro e gabrodiabaze jane kryer 15 shpime dhe disa galeri që kanë

takuar trupa 30-50m me trashesi 0.5-1.5m me Cu 0.05-1.42%. Nuk ka raport me llogartje te rezervave, ku

parashikohen 35000 ton xeherore te kateg C2 .

Shfaqja Bisake. Lokalizohet ne shkembinjte gabrore. Zona minerale ka shtrirje rreth 20m me renje

juglindore 70-800. Trashsia e trupit xeherore është 0.6m, me permbajtje te Cu nga 0.3-0.7%. Mineralizimi

sulfur perbehet nga pikezime fole e dejza piriti e kalkopiriti.

IV – 2.6. Gjeneza e vendburimit

Për sa i takon gjenezës së mineralizimit kuarc – sulfur të vendburimit Thirre (Aleksi V.1972, Shallo M.

etj 1970, Imami S.1979 Daci A. 1984, Kaza Gj. 1992) janë të mendimit se damarët kuarc – sulfur janë

formuar si rezultat i prurjes së lëndës xeherore nëpërmjet solucioneve hidrotermale të pasura me SiO2

dhe element te tjere te perberjes mesatare. Kjo lëndë xeherore gjatë kalimit nga vatra magmatike, si

rezultat i asimilimit nga shkëmbinjt rrethues gabroid eshte pasuruar me elementë të tjerë si Co, Mg, Fe të

cilët marrin pjesë në formimin e mineraleve të tjerë damarorë si kalciti, kloritit, epidoti.

Mbi bazën e studimeve mineralogjike të xeherorëve, rezulton se minerale të tillë si kuarci, piriti etj. i

përkasin dy gjeneracioneve (Çina A.1977). Kështu kuarci gri është i gjeneracionit më të hershëm se

kuarci qumështor dhe mineralizimi vërehet të lidhet pikërisht me kuarcin ngjyrë gri (ose siç e quajmë ne

“kuarc i tymosur”), kurse me kuarcin qumështor nuk lidhet ose lidhet fare pak mineralizim.

Gjithashtu ndërtimi zonal i xeherorëve (breza kuarci–sulfid që ndërthuren me breza kuarci qumështor pa

mineralizim etj) dëshmon se depozitimi i lëndës xehrore nga solucionet hidrotermale ka patur karakter të

75

diferencuar dhe pulsiv. Diferencimi i tillë vihet re edhe në drejtimin vertikal, gjë që shprehet me një farë

zonaliteti hipogjen të mineralizimit.

Vihet re se në pjesët e sipërme predominon kuarci i gjeneracionit të dytë, ndërsa horizontet më të thella

ndërtohen nga kuarc i gjeneracionit të parë me mineralizim sulfur. Kështu p.sh. trupat e Lugjatës, Laku i

Lugjeve, Laku i Thive, Guri i larmë (trupi Nr.27) që zënë nivelet më të sipërme, përbëhen kryesisht nga

kuarc i gjeneracionit të dytë paraqiten pa ose me mineralizim të varfër. Kjo ligjësi ka rendësi të madhe

në orientimin e sakte te punimeve të kërkim–zbulimit të trupave xeheror industrial duke u nisur nga

nivele të ndryshme të prerjes.

Për sa i takon temperaturës së formimit të mineralizimit qe ka dhene kete vendburim (duke u bazuar nga

bashkëshoqërimet minerale) mendohet se është formuar nga solucione hidrotermale, kryesisht të

tempraturave mesatare (Aleksi V1972., Imami S. etj 1979).

Për sa i takon lidhjes së mineralizimit me magmatizmin ka mendime të ndryshme. Ne mendojmë se

lidhet me vetë aktivitetin e magmës bazike pa përjashtuar pikpamjen e lidhjes gjenetike në vatrën

magmatike të kompleksit kohmagmatik intruziv gabro–plagjiogranitik.

IV-2.7 Përfundime e rekomandime.

Ky vendburim ndodhet në pjesën jugore të këtij masivi. Lokalizohet brenda masivit gabror të Kaptines.

Sot gjendja e rezervave në këtë vendburim është B+C1 = 348572.93ton, Cu = 1.748%, C2 = 168860ton

Cu = 1.85%. Shuma B+C1+C2 = 517432.93ton Cu = 1.78%.

Eshtë e domosdoshme që në të ardhmen të gjithë trupat e ketij vendburimi si dhe zonat minerale të

vlerësohen për elemente të çmuar pasi nga analizat e kryera në fund të viteve 90 kemi prova ku

përmbajtja e Au = 1gr/ton dhe një analize ka rezultuar me12gr/ton.

Rekomandojme që në të ardhmen punimet të përqendrohen në trupat e këtij vendburimi kryesisht në

thellësi pra në nivelet e poshtme të këtyre trupave, kryesisht në trupat 6c,6

b,1 pasi në krahët mineralizimi

kuarc – sulfur është i varfer dhe nuk i përmbush kushtet për kërkim.

Per objektet, mendojme se premisa të mira për kërkim ka në zonen e Srriqes tek Arat e Mira.Gjithashtu

duke qene se trupat e zbuluar në objektet e Lugjates, Laku i Lugjeve, Guri i Larme etj, zënë nivelet më të

siperme të prerjes në të ardhemen është mirë që të kryhen shpime të thella pasi mund të takohen zona të

fuqishme mineralizimi duke qene se mineralizimi kryesor është përqëndruar në nivelet e poshtme dhe të

mesme të ketij formacioni (masivi).

Kërkimi në të ardhmen duhet të zhvillohet edhe në drejtim të kontaktit të këtij masivi me shkëmbinjte

ultrabazike pasi në këtë pjesë ndodhemi në pjeset më të thella të prerjes dhe në këtë nivel janë zbuluar

disa vendburime siç janë vendburimi Nikoliq 2 dhe Golaj, si dhe vendburimi Kurbnesh.

76

KAPITULLI V

V. Ndërtimi gjeologo–strukturor i fushës xeherore të Gdheshte – Pistes.

V – 1. Ndertimi gjeologjik i vendburimit Gdheshte.

Rajoni gjeologjik në të cilin bënë pjesë vb. Gdheshte – Piste ndërtohet kryesisht nga shkëmbinjt me

origjine magmatike. Shkëmbinjt sedimentar përfaqësohen nga deluvionet shpatore dhe eluvionet e

tokave të bukës. Këta shkëmbinj kane përhapje relativisht të konsiderueshme dhe në mjaft raste për

shkak të trashesise se tyre (0.5 – 10.0) vështiresojne dëshifrimin gjeologjik të rajonit. Per faktin se të

gjithe trupat xehërore lidhen me shkëmbinjte magmatike, ne do të perpiqemi të japim një detalizim të

karakteristikes së tyre gjeologjike e petrografike si dhe karakteristiken e mardhenieve të tyre shkëmbore.

Rajonin Piste – Gdheshte e ndërtojne tre grupe të mëdhenj shkëmbinjsh magmatike(fig.7,23):

Grupi i shkembinjve bazike,

Grupi i shkëmbinjve ultrabazike.

Grupi i shkembinjve mesoacide. Grupin e shkëmbinjve bazike e përbëjne kryesisht gabrot. Vetëm në pjesen veriore të rajonit takohen analoget e

tyre efuzive, të cilët meqenëse nuk luajne ndonje rol në ndertimin struktural të rajonit, nuk do të trajtohen ne kete

disertacion. Shkembinjte gabrore i perkasin deges me shtrirje veri – perendimore të masivit gabror te Kaptines.

Perfaqsohen nga gabronoritet, gabrot e gabropiroksenitet. Sipas vrojtimeve tona ne fushe dhe te specialisteve qe

kane punuar ne kete zone, nuk jane vene re ne ndonje rast mardhenie nderprerese ndermjet ketyre shkembinjve.

Perkundrazi vihet re nje fare alternacioni dhe kalimi gradual nga njeri lloji në tjetrin. Të nisur nga ky fakt ne

mendojme se këta shkëmbinj jane formuar njëkohesisht në kohe dhe hapësire dhe me sa duket përbejne

shkëmbinjte më të hershem të këtij rajoni xeheror. Kalimet graduale dhe endiet brezore të vena re me sa duket

kushtezohen nga lëkundjet periodike të parametrave fiziko – mekanike të ambjentit të kristalizimit. Në përgjithesi

janë shkëmbinj kokerrvogel deri kokerrmesem në vartesi të raportit plagjioklaz – piroksen, janë mezokrate deri ne

melanokrate, me rralle leikokrate. Nga elementët struktural të matur rezulton se ata kane shtrirje veri –

perëndimore me Az. shtrirje 315°- 350° dhe rënie të pergjithshme jug – perëndimore me kënd 50 – 60°.

Theksojme se përveç gabropirokseniteve të kësaj gjeneze, nga punimet tona është verejtur se ekzistojne

dhe gabropiroksenite të tipit dajkor, kjo e vërtetuar edhe nga shpimet e kryera në këtë zonë. Gjithashtu

në fushën e shkëmbinjve gabro – gabronorite e gabropiroksenite dallohen dhe gabrokuarcore ose të

kuarcezuar si dhe gabro amfibolike të tipit pegmatoide. Gabrot kuarcore kanë një përhapje relativisht të

konsiderueshme në rajon. Ato takohen në rrjedhen e mesme të perrojit te Breut në veri - lindje dhe afër

fshatit Piste në brendi të vendburimit të Pistes e në disa vende të tjera dhe në përgjithësi japin konture me

konfiguracion të çrregullt. Në masen e tyre takohen ksenolite të shumte gabronoritesh.

- Faktet fushore te mbledhura:

- Ksenolitet e gabronoriteve brenda gabrove kuarcore.

- Forma e trupave si intruzione te vogla.

- Prania e disa dajkave me përbërje petrografike të njellojte me të.

- Mungesa e fakteve të proceseve metasomatike, na bindin ne të mendojme se gabrot me përmbajtje

kuarci janë intruzione të vogla që formohen pak më vone se vetë gabronoritet. (M. Shallo, 1970 etj) i

emërtojne këta shkëmbinj ïnjeksionometasomatike”, ne i konsiderojme formimin e tyre si rezultat te

proceseve të injeksioneve plagjiogranitike.

Gabrot amfibolo- pegmatike perhapen ne formen e buthtimeve të vogla në pjesën lindore të rajonit. Ato

zënë pozicion afër kontaktit plagjioklazik (foto 29, 30). Jane kokërrmesem deri kokërr madh dhe

77

mezokrate. Mendojme se kemi të bejme me intruzione të vogla që jane formuar pak më vone se vetë

gabronoritet, gabrot e gabropiroksenitet.

Foto 29. Gabro amfibolike( Gdheshte – Piste) Foto 30. Gabro amfibolike si dhe plagjiogranite

Foto 31. Pamje e gabrove amfibolike si dhe e kontaktit me plagjiogranitet ( Gdheshte – Piste)

Në rajon një përhapje të madhe kane gabrot e kaolinizuara. Keto gabro ndonjëherë arrijne trashësi deri

20 – 30m.

Grupin e shkëmbinjve ultrabazike e perfaqesojne piroksenitet dhe peridotitet. Këta shtrihen në formen e

tre brezave që vijojne per nga veri – lindja. Këta janë emërtuar si brezi perendimor, qendror dhe lindor.

Brezi perendimor dhe qendror jane më të përmbajtur në shtrirje, ndërsa për ultrabaziket e brezit lindor

këtë vijushmeri e prishin intruzionet mezzo- acide.

78

Nga vrojtimet fushore eshte konstatuar se keta breza kane formen e harqeve me mbyllje per nga veri–

lindja. Kontaktet ndërmjet shkëmbinjve ultrabazike dhe gabronorite jane preres dhe të qarte, me kënd

renie shumë të madh deri vertikal. Vende vende vërehen kontakte tektonike që i perkasin një tektonike

lokale. Brezat ultrabazike kane shtrirje me gjatësi shume të madhe dhe trashesi të vogel. Ne

jugperendim të fshatit Piste, afer majes se gurit të Çemes në prrosken që zbret nga kuota 662.3m,

fiksohet kontakt prerës ndermjet gabronoriteve dhe ultrabazikeve. Ky kontakt ka shtrirje veri – lindore

dhe renie jug - lindore deri jugore afërsisht me nje kend 80°. Shkëmbinjte ultrabazike të kontaktit

përfaqësohen nga piroksenite me përmbajtje plagjioklazi, ndërsa shkëmbinjte gabrore jane te kloritizuar,

nderpriten nga çarje, qe zgjaten paralel kontaktit dhe qe mbushen me material kuarcore duke perbere ne

kete menyre deje kuarci me trashesi deri 20cm. prane kontaktit, çajne gjithashtu shkembinjte dajkore

(mikrogabro) me permbajtje pikezimesh te mineralit kalkopirit. U maten elementet paresore dhe rezulton

te jene me Az. Shtrirje 50 – 80°. Keta elemente strukturor paresore perputhen me shtrirjen e

pergjithshme te brezave ultrabazike. Pra faktet se:

1. Shkëmbinjte ultrabazike të vendosur në formen e brezave me shtrirje dhe gjeresi shume tëvogel.

2. Elementet paresore strukturor të ultrabazikeve nderpresin elementet paresore të gabronoriteve; si

rrjedhim: na imponojne mendimin se shkëmbinjte ultrabazike të rajonit xeheror Piste-Gdheshte jane te

tipit te çarjeve dhe jane formuar më vonë se shkembinjte gabrore të ketij rajoni. Faktet qe ndermjet

shkembinjve ultrabazike kemi lloje te kalimeve graduale sipas nje alternacioni të ligjshem piroksenit -

peridotit- piroksenit olivinik flasin per ekzistencen e një diferencimi në llojet ultrabazike. Serperntinitet

që takohen në këtë rajon jane formime të proceseve tektonike dhe veprimtarise hidrotermale. Per

veprimtarine hidrotermale deshmojne damaret kuarc- sulfur dhe azbestizimi brenda peridotiteve.

Shkëmbinjte mesataro- acide - kanë perhapje të madhe në pjesen lindore dhe veri - lindore të rajonit.

Vetem ne fshatin Piste ata formojne njolla me konture të çrregullta ndërmjet gabronoriteve. Si rezultat i

intrudimit të tyre prishet vijushmeria e brezit lindor të shkëmbinjve ultrabazike. Këta të fundit i gjejme

me shpesh në formën e ksenoliteve ndërmjet plagjiograniteve. Me gabrot kontaktojne intruzivisht. Në

pjesën juglindore ky kontakt formon një vije pak a shume të thyer dhe ndonjehere të futur thelle në

masën e gabroreve. Më në jug ai ka drejtim submeridional deri në verior dhe në pjesën veriore të tij

devijon për nga veri – lindja duke formuar kështu një vije kontakti gjysemharku (duge) me pjesën

konkave të kthyer nga jug – lindja. Në masën e plagjiograniteve shpesh here takohen edhe ksenolite

gabrosh. Perberesit kryesore te mezoacideve jane dioritet kuarcore dhe plagjiogranitet. Jane shkëmbinj

me ngjyre te bardhe deri në bezhe, ndonjehere me ngjyre të kuqerremte deri në roze. Dioritet kuarcore ne

i konsiderojme si mbetje gabrore të hibridizuar nga intruzioni plagjiogranitik. Autore të mëparshem që

kanë bërë vlerësimin e prespektives për xeherorët kuarc – sulfur në masivin e Kaptines në lidhje me këtë

problem kane arritur ne kete konkluzion se megjithese shkembinjte “plagjiogranitike”kane moshe

relativisht me te re se shkembinjte gabrore, ata pergjithesisht kane afersi te madhe gjenetike e moshore

me gabrot dhe perbejne siç duket pjeset apikale të masivit gabrore duke qene diferenciatet me acide të

magmës bazike të kristalizuar në kushte hipabisale – subvullkanike”.

Përveç llojeve shkëmbore të mësiperme në rajon takohen edhe disa lloje të tjera shkembinjsh me origjinë

subvullkanike, që kanë forme njollash pak të zgjatur në drejtim të veri - lindjes. Ato lokalizohen

ndërmjet shkëmbinjve ultrabazike në livadhet e egra dhe në jug të fshatit Piste dhe në gabrot e pjesës veri

– lindore të Pistes. Këta shkëmbinj që në pergjithesi kanë structure diabazike janë emërtuar diabaze. Ka

79

mundësi të jene efuzione të vogla më të reja se gabrot dhe ultrabaziket ose dhe mund të jenë shkembinj

të serise dajkore qëë shpesh here takohen ndërmjet ultrabazikëve duke i ndërprere këta të fundit (dajkat

porfir diabazike ndërmjet ultrabazikeve, ne perëndim të fshatit Gdheshte).

Shkëmbinjte e serise dajkore - Kanë përhapje mjaft të madhe dhe larmi të gjerë litologjike. Ndërpresin të

gjitha llojet e shkëmbinjve të formuar më pare. Kane permasa të ndryshme si në gjeresi dhe në thellësi.

Shtrihen ne drejtime të ndryshme. Predominon sistemi i dajkave me shtrirje verilindore. Mund të

përmendim dajkat mikrodioritike, mikrodiabazike, mikrogabrot etj. Janë shkëmbinj kokërrvogel.

Takohen gjithashtu dajka me ndertim makrokokrrizor, siç jane dajkat piroksenore, gabro pegmatoide,

dajkat kuarc – plagjioklazike, peridotitike etj. Më e kufizuar është përhapja e dajkave gabro – kuarcore,

gabro – piroksenore, porfiriteve leikokrate, kuarc – plagjioklazike, plagjioklazike etj.

Foto 32. Pamje e dajkës plagjiogranitike (ne jug të Gdheshtës)

Në prerjen e Kishes në veri – perendim të fshatit Piste takohen dy sisteme dajkore: dajka mikrodiabazike

me shtrirje verilindore dhe rënie veri – perendimore me nje kënd 60 – 65°, nderpritetet nga nje dajke

porfirit – plagjioklazike me shtrirje veri – perendimore me renie juglindore me kend 60°. Dajkat porfirit

mellanokrate zhvillohen me teper ne pjesen perendimore te rajonit. Ato çajne shkëmbinjte gabrore dhe

kanë një shtrirje të përgjithshme veri – lindore shpesh here paralel me të zhvillohen edhe shkëmbinjte

dajkore të tjerë si gabropegmatitet, dioritet kuarcore etj. Gjatë punimeve fushore u vu re se dajkat e

pjesës jugore të rajonit kanë shtrirje submeridionale me azimut afërsisht 30°, ndërsa ato me në veri

devijojne per nga veri–lindja me azimut të afërt me 60°. Në përgjithësi sistemi i shkëmbinjve dajkore ka

rënie jugperendimore, më rralle me rënie very – perendimore. Këndi i rënies së tyre varion nga 60 - 90°.

Dajkat piroksenore formojne gjithashtu një rrjet mjaft të dendur. Ato kanë shtrirje veri – lindore dhe

rënie jug – lindore me kend rënie deri 80 - 85°. Këto ndërpriten nga dajkat plagjiogranitike. Zakonisht

ato i ndeshim afër kontaktit të shkëmbinjve gabrore me ultrabaziket. Gjithashtu sistemi i rrjetit dajkor

ndërpret elementët strukturore parësore të gabrove dhe kanë një zhvillim paralel me shkëmbinjte

ultrabazike.

V – 2. Përshkrim i shkurter i veçorive petrografike të llojeve shkëmbore të rajonit të vendburimit

Gdheshte – Piste.

80

Sikundër u theksua më sipër rajonin xeherore të Piste – Gdheshtes e ndërtojne shkëmbinjte me përbërje

petrografike të ndryshme. Studimi i veçorive petrografike eshte realizuar nga vrojtimi mikroskopik i

shlifeve të ndryshme që u morën në llojet më perfaqesuese të shkëmbinjve të rajonit. Më poshte po japim

karakteristikat petrografike te grupuar sipas llojeve shkembore :

1.Gabrot dhe gabronoritet (shlifi nr. R-1, R- 11, R-12, R-16, R-33, R-34, R-44, R58, R-59, R-63, R-67,

R-70, R-72, R-75, R-80, 63,69,77,96/1, 112, 114, 147,155, 163, 171, 173, 204, 206,135,138,139). Jane

shkembinj kokerrmesem me rralle takohen llojet kokerrvogel e kokerrmadh, kane ngjyre mezokrate me

rralle leikokrate me ndertim masiv, shpesh shtresezor ritmik. Kane strukture hipidiomorfo – kokrizore

me rralle prizmatike si dhe kokrizore me pamje porfire dhe sideronite. Perbehen nga plagjioklazi bazik

pirokseni monoklin, dhe pirokseni rombik, si mineral aksesor takohe ilmeniti. Mineralet dytesore

perfaqesohen nga amfiboli, talku, kloriti dhe mineralet e grupit te epidotit. Perhapje me te madhe kane

gabronoritet e perbera nga plagjioklazi bazik rreth 50%, pirokseni monoklin rreth 25 – 35 5 dhe

pirokseni rombik 15 – 25 %. Me rralle takohen norite te perbera nga plagjioklazi bazik 40 – 70 % dhe

pirokseni monoklin 30 – 60 %. Per keta shkembinj karakteristike eshte prania e materialit xeheror

(ilmenitit) te shperndare ne menyre jouniforme qe çimenton mineralet silikat si dhe zhvillimi i

mineraleve sekondare kryesisht sipas pirokseneve.

Plagjioklazi bazik. Formon kokrriza prizmatike te vogla ne llojet prizmatiko – kokrrizore te orientuar

subparalelisht me njeri tjetrin, me rralle ndeshet ne forme pllakezash e veçimesh porfire me madhesi deri

2 – 3 mm; nganjehere takohet ne trajte kokrrizash ksenomorfe me nderfutje poikilitike te prizmave te

vegjel te shkurter te piroksenit ose çimentohet nga minerali xeheror (ilmeniti). Ne baze te te dhenave

kristalografike te matjeve ne tryezen universale rezulton plagjioklazi bazik i llojit bitovnit- anortit me

numer Nr. 85 – 100 …….; zakonisht takohet i fresket edhe ne rastet kur pirokseni 010. Rralle verehet

sosiuritizim dhe kloritizimi i plagjioklazit.

Pirokseni monoklin takohet ne forme prizmash te shkurter ose pllakezash gati pa ngjyre me cNg =

40=42° dhe 2V = + 50-55: I perket llojit diopsid dhe zakonisht paraqitet i fresket. Ne disa raste sipas tij

zhvillohet amfiboli I llojit aktinolit.

Pirokseni rombik Formon prizma te shkurter me pleokroizem te dallueshem mire me ngjyre roze deri ne

te gjelber te zbehte. Ka 2V 64° dhe i perket llojit bronzit - hipersten. Takohet i fresket, por shpesh sipas

te çarave ose ne periferi te kokrrizave zhvillohen agregate luspore te talkut.

Mineral aksesor tipik takohet ilmeniti. Takohet ne sasira te ndryshme, ne disa raste mungon fare. Formon

veçime ksenomorfe, te cilat çimentojne mineralet silikat duke i dhene shkembit elementet e structures

sideronite.

2.Gabro piroksenitet. Ne pergjithesi jane shkembinj gabrore mellanokrate, kokerrmesem deri

kokermedhenj, me strukture gabrore dhe me pamje porfire me rralle panidiomorfokokrrizore(shlifet Nr.

R- 65, R- 68, R-81, R- 86, 187). Perbehen nga pirokseni monoklin, pirokseni rombik dhe plagjioklazi

bazik, ne baze te raporteve sasiore te ketyre mineraleve veçohen gabronorit – piroksenite dhe gabro

piroksenite. Si minerale aksesore takohet rralle ilmeniti. Nga mineralet dytesore takohen kryesisht talku

dhe amfiboli.

81

Pirokseni monoklin. Takohet ne sasi me te madhe se mineralet e tjere perberes, formon kokrriza

prizmatike, zakonisht eshte me ksenomorf se pirokseni rombik, eshte i llojit diopsid me cNg =40°, +

2V= 54 – 56 °. Nganjehere zevendesohet nga amfiboli (aktinoliti).

Pirokseni rombik formon kokrriza prizmatike me permasa te ndryshme, nganjehere ne trajte veçimesh

porfire. Ka pleokroizem te lehte ne tonet roze – te gjelber te zbehte. I perket llojit bronzit- hipersten me -

2V= 75°. Shpesh verehet zevendesimi i pjesshem, rralle i plote i piroksenit rombik nga agregati

mikroluspor i talkut, i cili zhvillohet ne pjeset periferike te kokrrizave ose sipas te çarave.

Plagjioklazi bazik takohet ne trajte kokrrizash ksenomorfe ndermjet kokrrizave te piroksenit, eshte

relativisht i fresket me binjakezim te thjeshte e polisintetik. Nganjehere permban nderfutje poikelitike te

kokrrizave te vogla te piroksenit te ndryshuar. Në baze të treguesve të thyerjes dhe të matjeve në tryezen

e Fiodorovit rezulton i llojit bitovnit- anortit Nr. 80 - 90°.

3.Gabrot amfibolitike – tipit pegmatite. Jane shkëmbinj kokerr mesatare deri kokerr medhenj, mezokrate

deri mellanokrate, me ndertim masiv dhe me structure tipike poikilitike ne kokrrizat e medha te amfibolit

si dhe ne trajte pllakezash të medha indimorfe nganjehere me zonalitet te drejte te kushtezuar nga prrja

ne periferi e unazave me perberje me pak bazike (shlifi Nr. R-15, R-24, R-29, R-40,11,37,94,195,207).

Në baze të matjeve në tryezen universale rezulton i llojit anortit Nr. 88 – 100…. i njejete me plagjiklazin

e gabronoriteve. Eshte relativisht i fresket me rralle pjeserisht i sosiuritizuar.

Amfiboli (hornblenda e zakonshme) formon kokrriza te medha ksenomorfe me pleokroizem te qarte nga

i blerte i thelle ne te blerte te verdhe te zbehte me cNg= 20°, 2V= 68-80°. Takohet i fresket ne llojet

piroksen mbajtes, formon unaza perreth piroksenit monoklin(diopsit) ndersa shpesh zevendesohet nga

agregati mikroprizmatik i aktinolitit e me rralle kloriti.

4.Gabrot kuarcore. Jane shkembinj kokerrmesatare deri kokerrmedhenj ngjyre grit e çelet me nuance te

gjelbra, e endje gnejsore si dhe syzore dhe strukture pseudoporfiroblastike dei bllastocemente te

kushtezuar nga prania e veçimeve “porfire”kuarcore te çimentuar nga masa prizmatiko – kokrrizore

piroksen plagjioklazike(shlifet Nr. R-4, R-14, R-37, R-39, R-46, R-60, R-62, 96, 159). Perbehen nga

kuarci 25 – 35 %, plagjiokalzi bazik 40-50%, pirokseni monoklin 10 – 15%, rralle takohet amfiboli rreth

10%. Shperndarja e mineraleve te lartpermendur eshte jouniforme; ndeshen sektore te tipit gabrore dhe

sektore gati monominerale kuarcore. Kjo veçori si dhe qenia e endjes gnejsore i dallon gabrot kuarcore

nga plagjiogranitet me te cilet ngjajne shume.

Nder mineralet perberes plagjioklazi bazik eshte i llojit bitovnit- anortit i njejte me plagjioklazin e

gabronoriteve dhe gabrove amfibolike, nganjehere ka zonalitet te drejte. Pirokseni monoklin i llojit

diopsid, qe ne trajte prizmash te vegjel se bashku me plagjioklazin bazik dhe kokrrizat ksenomorfe te

ilmenitit duket sikur çimenton kokrrizat e medha gati izometrike te kuarcit. Si minerale te dyte ne keta

shkembinj takohen amfiboli, kloriti, dhe sosiuriti.

5. Shkembinjte ultrabazike (peridotitet e serpentinizuara dhe serpentinitet). Jane shkembinj kokerr

mesatare deri me kokerr medhenj me structure hipidiomorfe kokrrizore me elemente te structures te

pamjes porfire dhe poikilitike (shlifet Nr. R-9, R-18, R-19, R-25, R-30, R-31, R-32, R-56, R-76, 165,

166, 168,180,186, et,). Perbehen nga olivine dhe pirokseni monoklin, me rralle ndeshet pirokseni

rombik. Ne llojet e serpentinizuara dhe serpentinitet mbizoterojne minerale sekondare te tille si

82

serpentine dhe magnetitet.Ne baze te raporteve sasiore te mineraleve perberes ne keta shkembinj mund te

veçohen: verlite dhe lercolite te serpenitizuara, serpentinite apo peridotite dhe me rralle serpentinite apo

dunite.

Olivina. Formon kokrriza ksenomorfe me rralle izometrike, qe zakonisht vendosen ne brezat olivine-

piroksenike ne forme zingjiri, dhe qe radhezojne (alternohen) ne breza kryesisht piroksenike, duke

kushtezuar keshtu ndertimin brezor te shkembit. zakonisht olivina takohet ne trajte ishujsh relike

ndermjet mases se serpentines kryesisht te llojit krizotil.

Pirokseni monoklin, takohet ne forme kokrrizash prizmatike te shkurtera shpesh ksenomorfe. Eshte i

fresket ose pjeserisht i serpentinizuar dhe i amfobilitizuar. Shpesh ne kokrrizat e medha te piroksenit

monoklin takohen nderfutje te kokrrizave tye vogla gati izometrike te olivines pjeserisht te

serpentinizuar. Eshte i llojit diopsid me cNg= 39- 40°; + 2V = 53°. Permbajtja e tij eshte variable nga 10

– 20% deri 50 – 70%.

Pirokseni rombik zakonisht permbahet ne sasi te vogel 10 – 20% rralle deri ne 30%. Formon kokrriza

prizmatike te shkurtera, rralle ndeshet i fresket, shpesh sipas tij zhvillohen pseudomorfoza bastiti ose

pjeserisht i talkezuar. Ne kokrrizat e fresketa verehet nje fare pleokroizmi i lehte nga roze i zbehte ne te

gjelber te zbehte dhe i perket llojit bronzit.

Serpentina eshte mineral perberes kryesor i serpentiniteve apo peroditeve dhe duniteve. Perfaqesohet nga

krizotili me rralle mga antigoriti e bastiti. Shoqerohet gjithnje nga veçime damarore te çrregullta te

magnetit dytesor. Per shkembinjte ultrabazike te pershkruar eshte karakteristike mungesa gati e plote e

kromshpinelitit aksesore, natyra pak me hekurore e piroksenitit rombik, siç duket dhe e olivines ( po te

gjykojme nga sasia relativisht e madhe e magnetit dytesor te formuar gjate serpentinizimit te olivines),

veçori te cilat i dallojne deri diku keta shkembinj nga shkembinjte ultrabazike te masiveve te brezit

lindor.

6. Piroksenitet dhe piroksenitet olivinike. Jane shkembinj kokerrmesem deri kokerrvogel me endje

masive dhe strukture panidiomorfokokrrizore, hipidiomorfokokrrizore me elemente te structures

poikilitike (Shlifet Nr. R-6, R-7, R-10, R-41, R-73, R-74, R-89, 71, 72, 81, 85, 109, 110, 120, 125, 127,

137, 144, 164, 167, 184, 194, P.32/70). Perbehen nga pirokseni monoklin dhe pirokseni rombik, rralle

ndeshet olivine. Si minerale dytesore jane: serpentina, talku dhe amfiboli. Perfaqesohen kryesisht nga

vebsteriti, rralle ndeshen vebsterite olivinike dhe diopsidite. Nder mineralet perberes paresore gjithnje

mbizoteron pirokseni monoklin. Takohen te fresket, por edhe shpesh jane te serpentinizuar, talkezuar dhe

amfibolitizuar, te shndrruar nganjehere ne shkembinj serpentinito - talkore, serpentinito – amfibolike dhe

amfibolike.

Pirokseni monklin.Takohet ne trajte kokrrizash prizmatike te shkurtera. Eshte zakonisht me i fresket se

pirokseni rombik. i perket llojit diopsid me cNg= 40°. Nganjëhere eshte i amfibolizuar ose i

serpentinizuar. Rralle ne kokrriza te medha, permbahen nderfutje poikilitike te piroksenit rombik ose te

olivines.

Pirokseni rombik.Takohet zakonisht ne sasi më të vogel se pirokseni monoklin. Formon kokrriza

prizmatike te shkurtera me pleokroizem te leehte nga ngjyre roze e zbehte deri ne te gjelber te zbehte dhe

i perket llojit bronzit. Ne llojet olivinike ne kokrrizat e medha te piroksenit rombik permbahen nderfutje

83

poikilitike te olivines. Rralle takohet i fresket, me shpesh sipas piroksenit rombik zhvillohen

pseudomorfoza bastiti ose te agregatit mikroluspor te talkut. Nder mineralet dytesore takohen kryesisht

serpentine e llojit bastit, rralle krizotil ne piroksenitet olivinike, talk dhe amfibol(tremolit), te cilet ne

disa raste zevendesojne gati teresisht piroksenitet. Per piroksenitet e pershkruar eshte karakteristike

mungesa gati e plote e mineraleve aksesore dhe pjeserisht e olivines.

7. Diorit kuarcore – plagjiogranitet. Jane shkembinj kokerrmesatare deri ne kokerr vogel me ngjyre grit

te çelur me pamje njollore qe kushtezohet nga veçimet e mineraleve me ngjyre (Shlifet Nr.R-5, R-22, R-

27, R-28, 208).. Kane endje masive dhe strukture allotriomorfokokrrizore me elemente bllasto- cement,

poikilobllastike, prizmatiko - kokrrizore. Perbehen nga plagjioklazi bazik dhe kuarci ne sasi afersisht

te barabarte si dhe nga nje sasi e vogel amfiboli, rralle pirokseni monoklin, pak ilmenit si mineral

aksesor. Si minerale dytesore takohen amfiboli, klorit, dhe sosiuriti.

Kuarci. Formon kokrriza te medha gati izometrike, me shuarje valore me nderfutje te rralla poikilitike te

prizmave te plagjioklazit te koroduar.

Plagjioklazi bazik formon zakonisht aggregate prizmatike me rralle pllakeza qe te shoqeruara me

amfibolin duket sikur çimentojne kokrrizat e medha te kuarcit. Shpesh verehet zonalitet i drejte dhe

zhvillimi i produkteve dytesore ne pjesen qendrore te kokrrizave qe deshmojne per natyren e theksuar

bazike te plagjioklazit.

Amfiboli. Takohet ne sasi te vogla, kryesisht ne sektoret plagjioklazike, formon ksenomorfe, me

pliokroizem te qarte ne tonat e gjelber ne te verdhe te zbehte.

Ka cNg= 19°, 2V= -75, i perket hormblendes se zakonshme. Zevendesohet nga aktinoliti dhe kloriti.

8. Porfiritet dhe mikroporfiritet. Jane shkembinj kokerr vogel me ngjyre te gjelber me endje masive me

structure porfire, ne masen themelore verehen elemente te tekstures diabazike, prizmatiko – kokrrizore.

Përbehen nga plagjioklazi, pirokseni monoklin, e amfiboli, por ne ta mbizoteron amfiboli(aktinolit)

dytesore i zhvilluar sipas mineraleve paresore se bashku me kloritin e rralle epidotin (Shlifet Nr. R-8, R-

20, R-21, R-50, R-69, R-71, R-77, P.48/80d, 68., 192, 153, 162,198,199,P.48/80

c..

Fenokristalet perfaqesohen nga plagjioklazi bazik dhe pirokseni monoklin (diopsid – augit) qe ndeshen

ne trajte reliktesh, me shpesh verehen pseudomorfozat e amfibolit(aktinolit) dhe kloritit sipas mineraleve

paresore. Masa themelore perfaqesohet zakonisht nga nje agregat mikrokokrrizor (mikroprizmatik –

kikrofijor) i amfibolit te gjelber te zbehte (aktinolit), ne te cilen permbahen mikrolite dhe mikroleiste te

plagjioklazit te ndryshuar dhe fleteza kloriti te gjelber te zbehte. Rralle ne masen shkembore verehen

kokrriza ksenomorfe ose grumbuj kokrrizash te kuarcit sekondar.

Ne pergjithesi shkembinjte e pershkruar kane pesuar ndryshime dytesore dhe jane shendrruar ne

shkembinj amfibolike dhe kuarc – plagjioklaz - amfibolike dhe ne baze te relikeve te shkembenjeve

paresore mund te aludojme per shkembinjte primare.

9. Riolitet. Jane shkembinj kokervogel me strukture porfire (Glomeroporfire), ngjyre gri te çelet deri gri

te murrme. Perbehen kryesisht nga kuarci dhe plagjioklazi acid mesatar i albitizuar, rralle takohet

amfiboli. Si minerale dytesore takohen kloriti dhe epidotic (Shlifi 93,P.34/150).

84

Ne fenokristalet takohet kuarc ne trajte kokrrizash izometrike dhe me rralle plagjioklaz acid mesatar i

albitizuar. Ne masen shkembore qe ka strukture mikroallotriomorfokokrrizore, mikrolitike takohet kuarci

ne forme kokrrizash ksenomorfe te vogla dhe albiti ne forme mikrolitesh e leistesh te vogla me rralle

takohen bashkerritje sferolitike kuarc – plagjioklazike.

Amfiboli takohet ne trajte prizmash te holle ngjyre te gjelber i shperndare jouniformisht ne masen

shkembore. Nga mineralet dytesore takohen kryesisht klorit dhe epidot, te cilet formojne masen

themelore te shkembit fole te çrregullta mikrofletezore dhe mikrokokrrizore.

Shkembinjte keratofire kuarcore qe pershkruhen ndryshojne nga keratofiret kuarcore tipike. Këta i

perkasin serise te shkembinjve dajkore ne shkembinjte gabrore dhe plagjiogranitike te rajonit Piste –

Gdheshte.

10. Shkëmbinjte kuarc - kloritike dhe shkembinjte kuarc - epidote (Shlifet Nr. 188, 196). Janë shkëmbinj

kokërr vogel ngjyre të gjelber pa relikte strukturale të shkembinjve paresore (Shlifet Nr. 92, 169, 170,

172). Perbehen nga kloriti, kuarci, dhe epidoti qe takohen ne raporte sasiore te ndryshme.

Kloriti formon agregate mikrofletezore ngjyre te gjelber te zbehte nganjehere me ngjyre anormale

interference. Ne llojet kuarc kloritike eshte minerali perberes kryesore.

Kuarci. Takohet ne forme kokrrizash te vogla ksenomorfe te shperndara jouniformisht ne masen e

shkembit.

Epidoti. Takohet ne formen e prizmave te vegjel ose agregateve mikrokokrrizor të shperndare

jouniformisht në masën e shkëmbit. Ka ngjyre të verdhe me ngjyre anomale të interferences. Këta

shkëmbnj janë formuar si rezultat i metamorfizmit metasomatik hidrotermal të shkembinjve parësore

bazike, që për arsye të mbetjes së mineraleve relike ose relikeve strukturore nuk mund të percaktohen

sakte.

85

550

600

40

0 45

0

85

0

700

600

650

500

l. Goska e

Vogel

400

prr. B

reut

prr. G

jurm

es

m. Bales

306.81

LAGJJA SPAHIAJ

659.4

642.5

537.0

425.0

423.2

339.2

554.96

307

474.76

Guri Qenit

611.96

QAFA KAMTHIUT

624.5kodra e Kuqalit

632.3

481.5

464.2

489.2

KORRILLA

QAFA E MJETES

441.3

527.3

648.3

LAKU KASOLLES MRIZI PLITIT

203

699.7

649.2

743.4

KOZHMATE

500706.1

687.6

648.5

SHPATET

722.4

GDHESHTA

781.26

GDHESHTA

M.KORIJES

892.77

AZDRE

GDHENI KOTEC38

65

53

60

78

60

50 40

65

5456 75

48

54

62

60

50

55

50

53

55

55

55

55

58

65

6065

56

53

50

3550

67

52

52

8988

639.4

58

60

55

64

5474

72

50

60

55

60

30 30

30

70

A

A

56

740.2

65

74

85

78

70

62

42

PISTA

300

400

500

600

700

Depozitime te KuaternaritQ

Plagjiogranite

Diorite kuarcoreQ

Shkembinj efuzive te ndryshuar

Piroksenite

SerpentiniteS

Peridotite

Gabro pegmatitep

Gabro kuarcoreQ

Gabro norite

Trup damaror kuarc - sulfid

Trup damaror kuarcor

Shfaqje xeherore me shtrirje te qarte

Shfaqje xeherore me shtrirje te paqarte

Shfaqje xeherore kuarc - sulfid

Shfaqje AsbestiA

Kufij gjeologjike: a - normal, b - graduala

b

Elemente struktural paresor65

Kufij tektonike: a - e vertetuar, b - e supozuara

b

Kanal

Galeri

SHPJEGUESI

HARTA GJEOLOGJIKE E RAJONIT PISTE - GDHESHTEShkalla 1 : 10 000

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

p

p

p

p

p

QQ

Q

Q

Q

Q

Q

p

p

p

p

Q

Q

Q

Q

Q

33 00044 34 000 35 00044

33 00044 34 000 35 00044

65

00

04

66

6 0

00

67

00

06

8 0

00

46

65

00

04

66

6 0

00

67

00

06

8 0

00

46

PROFILI GJEOLOGJIK A - A

Shkalla 1 : 10 000

662.3

A

Fig.23

86

V – 3. Tektonika e rajonit dhe e vendburimit.

Rajoni xeheror Piste – Gdheshte ka tiparet e tij dalluese gjeologo – strukturore. Ai perfaqeson nje

strukture gjeologjike në formen e një gjysem harku që të kujton një shtjelle. Për këtë deshmojne

pozicioni në hapësire dhe mardhëniet reciproke të shkëmbinjve që ndërtojne gjeologjine e rajonit. Më

poshte po japim një analize të shkurter të structures që kontrollon mineralizimin xeheror në këtë rajon.

Ne baze te fakteve fushore te mbledhura mendojme se rajoni xeheror Piste – Gdheshte ka keto

karakteristika strukturore:

1.Sikunder u theksua edhe më siper shkëmbinjte më të vjeter që i përkasin struktures në fjalë, janë

gabroret. Sipas elementeve strukturor te matur ato kane shtrirje veri perendimore me Az. shtrirje qe

varion nga 315 - 330°. Me sa duket mbi keta shkembinj kane vepruar forca tektonike çifte te tipit

perdredhes duke formuar ne kete menyre çarje ne formen e nje gjysem harku ose ne forme te

perngjashme me ate te nje duge. Neper keto çarje dugore pastaj intruduan porcione te nje mbetje magme

teper bazike dhe u formuan ne kete menyre shkembinjte ultrabazike te tipit te çarjeve, qe ne rajonin tone

shtrihen ne formen e tre brezave: brezi perendimor, qendror dhe ai lindor. Keta breza perfaqesojne

formime mjaft te zgjatur ne shtrirje dhe mjafte te ngushte ne gjeresi, kane kontakte me renie shume te

forte me tendence renie per nga jug – lindja. Elementet paresore te matur perputhen plotesisht me

drejtimin veri lindor te shtrirjes se tyre. Ne pjesen me jugore te rajonit brezat e shkembinjve ultrabazike

kane shtrirje submeridionale, ndersa me vijimin e tyre per nga veriu ata gradualisht devijojne per nga

verilindja, duke na dhene nje plan ne forme te perafert me ate te nje gjysem harku. Ne skajin me

verilindor ata kane tendence te bashkohen me njeri tjetrin, ndersa per nga jugu kane tendence per tu

hapur dhe krijojne ne kete menyre nje strukture me pamje “fshesore”.

2.Shkembinjte dajkore magmatike ndjekin ne shtrirje brezat e shkëmbinjve ultrabazike. Dajkat e pjesës

jugore kane shtrirje submeridionale me nje Az. shtrirje të perafërt me 30°, ndërsa ato të pjeses

verilindore devijojne gradualisht ne verilindje me az- shtrirje deri 60°. Pra krijojne ne plan sisteme

dajkash afersisht harkore.

3.Edhe shtrirja e damareve kuarc- sulfure ndryshon nga jugu ne veri. Ata te pjeses jugore te rajonit kane

shtrirje submeridionale, ndersa ato ate pjeses ne vijim per nga veriu devijojne deri ne shtrirjen me

drejtim subgjeresor. Pra gjithashtu ne plan gjate shtrirjes kane formen e gjysem harkut.

4.Disa prishje tektonike te paramineralizimit (p.sh. ajo ne veriperendim te fshatit Piste) kane shtrirje

subgjeresore, kurse ato me ne jug ne afersi te Pruzes te fiksuar nga A. Kodra ne rilevimin gjeologjik te

shkalles 1 : 10 000 kane shtrirje submeridionale. Gjithashtu reflektohet fenomeni i formes se tyre

gjysemharku ne shtrirje.

5.Po te shihet me kujdes kontakti i shkembinjve plagjiogranitike me gabrot dhe ultrabaziket (megjithese

nje fenomen ky qe shprehet shume tëqarte), bije ne sy tendenca per të patur një konfiguracion harkor ne

pjesen konkave te drejtuar nga lindja. Keto fakte te siperradhitura na bejne të mendojme se rajoni

xeheror Piste – Gdheshte perben nje strukture diznjuktive te tipit te çarjeve shkeputese – prerese, qe

zhvillohet ne formen e nje fshese ose shtielle dhe qe u formua pas konsolidimit te gabrove ose

njekohesisht me formimin e shkembinjve ultrabazike.

Sipas mendimit tone kjo struture duhet te perbehet nga dy pjese kryesore:

87

- Berthama qe ne rajonin tone nuk eshte shume e qarte, mbasi edhe vete pjesa e mbyllur brenda se ciles

duhej te mbeshtillej kjo berthame nuk reflektohet qarte dhe, rrafshi tektonik ne forme shtjelle, qe ne

rajonin tone gjen shprehje te plote. Sipas vrojtimeve fushore eshte konkluduar se prishjet dhe çarjet

tektonike te rajonit xeheror Piste- Gdheshte jane rezultat i formave te tipit shkeputes – preres. Prishjet

tektonike te tipit ndrydhje – prerese zhvillohen me rralle. Ato verehen ne raste te rralla. Me sa duket

zhvillimi tektonik i rajonit deri ne formimin e mineralizimit kalon tre stade kryesore:

I. Mbas konsolidimit te gabrove u shkaktuan çarjet dhe prishjet tektonike neper te cilat depertoi

magma mbetese ultrabazike dhe formoi shkembinjte me te njejtin emer.

II. Ne stadin e dyte u krijuan çarjet qe u mbushen nga faciesi i shkembinjve magmatike dajkore.

III. Ne stadin e trete çarjet qe u mbushen nga hidrotermat qe formuan trupat kuarc – sulfure te

ketij rajoni(Fig 23, 24,25).

Ne vartesi te aktivitetit te zhvillimit tektonik me sa duket ne stadin e pare kemi patur te bejme me nje

intensitet te nje zhvillimi tektonik te madh. Ne stadin e dyte dhe te trete ky intensitet gradualisht eshte

dobesuar. Sikunder u theksua dhe me siper i gjithe ky zhvillim çarjesh e prishjesh tektonike para dhe

gjate mineralizimit te ketij rajoni kane shtrirje te pergjithshme veri – lindore deri ne subgjeresore. Ne

raste me te rralla ato kane shtrirje very - perendimore siç mund te jene ato te rendit te dyte ose çarjet e

konjuguara te kodres se Gdhenit Kotac ne veri lindje te fshatit Gdheshte, te qafes se Mjetes, ato te

Prujzes etj. Edhe keto çarje e prishje tektonike ne i konsiderojme te para mineralizimit, mbasi ne to

verehet veprimtaria hidrotermale. Keto me sa duket jane formuar nga tensionet e te njejtes fushe

tektonike dhe njekohesisht me ato te shtrirjes me drejtim verilindor. Theksojme se keto prishje e çarje

tektonike te para dhe gjate mineralizimit, gjenetikisht lidhen me te njejten strukture qe u pershkrua.

Prishjet tektonike te pasmineralizimit shtrihen ne drejtim veriperendimor. Blloku veri perendimor i

damareve spostohet prej prishjes tektonike ne drejtimin jug – lindor, ndersa ai veri lindori ne drejtim

veriperendimor. Vende vende takohen dhe prishje tektonike me shtrirje veri lindore. Spostimi i blloqeve

ne kete rast eshte i kundert me ate te prishjeve me shtrirje veri perendimore. Ne pergjithesi amplituda e

spostimit te ketyre prishjeve tektonike nuk i kalon te 40 m. Edhe prishjet tektonike te pas mineralizimit

kane lidhje gjenetike me strukturen e formes “shtjellore”.

Perveç prishjes tektonike shkeputese te pasmineralizimit, qe jane fiksuar ne vendburim dhe qe u

pershkruan me siper, ne rajonin xeheror Piste – Gdheshte fiksohen dhe nje sere prishjesh tektonike te

tjera te kesaj natyre, te cilat reflktohen ne harten gjeologjike te shkalles 1 : 10 000 per pershkrimin e te

cilave per sejcilen me vehte nuk do te ndalemi. Ato kane karakter te njejte me natyren tektonike te

rajonit, per te cilen u fol pak me siper (fig 23).

88

VENDBURIMI GDHESHT - PISTA E REPROFILI O - O

SHKALLA 1 : 500S. 7

637.68S. 1, 2

636,49

S. 7

630.02

S. 21

632.23

S. 47

642.25

n n n

nn

n n

nn

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

nn

n

nn

n

nn

n

n

n

n

n

n

n

n

n

231.0m

253.6m

128.7m134.0m

159.0m

144.0m

500

450

550

600

11.50

1.68 %

2.00

0.42 %

1.00

0.25 %

1.30

0.46 %

1.00

0.24 %

0.50

0.06 %

3.0

2.81 %

4.50

2.17 %

0.80

0.08 %

3.50

0.60 %

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

nn

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

M

Tektonike e supozuar dhe e faktuar

Dunite te serpentinizuara

SHPJEGUES

Peridotite te serpentinizuara

Serpentinite

Gabro

Gabro te alteruara

Gabro piroksenite

Gabro te kloritizuara

Piroksenite

Mikrogabro

Mikroplagjiogranite, mikrodiorite

Kuarci

Zone minerale

Trup xeheror

Q Q

Y Y

Q QGabro kuarcore

Fig.24

89

VENDBURIMI ASDRETRUPI NR. 3

PROFILI NR. - 1Shkalla 1 : 1000

239.1 m

252.5 m

163m

110.6 m

1.5 1.10.17

1.2 0.30.04

3.7 3.41.32

1.3 1.13.02

1.3 1.00.93

1.1 1.00.85

2.9 2.40.63

650

600

550

500

Az . 50°

K - 44 M

S.40

S.43S.37,34

Fig. 25

90

FUSHA E XEHERORE E PISTES

+ +

++

+ +

J

U

R

A

S

I

K

J2

a

Q

n n

P P

Gabro izotropike(Tr. 1, 2, 3, 4)

Gabro te foliuara(Tr. 1, 2, 3, 4)

Gabro shtresoreJ2

J2

J2


Mosha



FUSHA XEHERORE E VENDBURIMIT PISTE

Fig. 26

+ +

++

+ +

J

U

R

A

S

I

K

J2

a

Q

n n

P P

Gabro izotropike dhe ne kontakt me dioritet kuarcore(Tr 1 ,1 )

Gabro te foliuara(Tr. 1 , 1 ,1 , 2, 3, etj)a b d

Gabro shtresoreJ2

J2

J2


Mosha



FUSHA XEHERORE E VENDBURIMIT GDHESHTE

c e

Fig. 27

V – 4. Karakteristikat e trupave xeherore te vendburimit.

V – 4.1. Tipet kryesore te mineralizimit te rajonit Piste – Gdheshte.

Ne vartesi te kushteve te lokalizimit dhe perberjes, mineralizimin e rajonit Piste – Gdheshte e ndajme ne

dy tipe kryesore:

1. Tipi kuarc – sulfur, qe ndahet ne dy nentipe:

91

a. Nentipi kuarc – kalkopirit

b. Nentipi kuarc – polimetalik

2. Tipi serpentinit – sulfur

Me poshte po japim nje tabele permbledhese te karakteristikes minerale te tipeve te siper permendur.

Tabela Nr,. 1 – V

Tipi i mineralizimit Mineralet

xeheror

kryesore

Mineralet

damarore

Elem. E

dobishem

kryesore

Elem.

shoqerues

Shkem.

Rrethues

Dhe

ndryshimet e

tyre

Forma

dhe elem.

E shtrirjes

Kuarc

Sulfur

Kuarc –

kalkopirit

Kalkopirit

– pirotine

Kuarc

Klorit

Cu Co, Ag,

Ga

Gabro gabro

norite

kryesisht te

kloritizuar

Damare e

linza ne

degezime

e mbyllje.

Renia e

madhe

>50°

Kuarc

polimetalik

Kalkopirit

– sfalerit

Kuarc Cu

Zn

Cd Kryesisht

Piroksenite,

pjeserisht te

kloritizuara

Damarore.

Renia e

madhe.

Serpentinite

Pirotine –

kalkopirit

Serpentinit Cu Te pa

qarte

Peridotite te

serpentinizuara

Te paqarte

V – 4.2. Pozicioni ne hapesire i trupave xeherore ne raport me strukturen gjeologjike.

Ne rajonin xeheror Piste – Gdheshte takohen nje seri pikash e shfaqjesh te mineralizuara, bashkesia

lokale e te cilave perben nyje xeherore, qe shpesh here paraqesin rendesi industriale. Mund te

permendim ketu bashkesine e trupave xeherore te vendburimit Piste – Gdheshte, bashkesine e trupave

kuarc – sulfur te Prujze - Shpateve, ate te Pistes se re etj. Ne vartesi te lokalizimit te tyre ne raport me

shtrirjen e brezave te shkembinjve ultrabazike, keto pika ne i kemi grupuar ne tre zona kryesore:

1. Zona e mineralizuar perendimore

2. Zona e mineralizuar qendrore

3. Zona e mineralizuar lindore

Zona e mineralizuar perendimore shtrihet nga Preja ne Shpate e Qafa e Leveve deri ne Mrizin e Plitit

afer Pistes, duke zene keshtu pjesen perendimore te rajonit, ne te dy anet e rrjedhes se Goskes se vogel.

92

Perbehet nga nje numer i konsiderueshem damaresh kuarcore me permbajtje te mineralizimit sulfur qe

lokalizohen ne gabronoritet, afer ose brenda kontaktit te gabrove me ultrabaziket ose ndonjehere brenda

vete shkembinjve ultrabazike. Trupat kane shtrirje te pergjithshme verilindore dhe renie juglindore. Zene

pozicion hipsometrik me te ulet ne rajon. Jane trupa me permasa te vogla. Sipas vendosjes se tyre ne

shtrirje jane te tipit ne formen te “perdes”. Perbehen nga kuarci me permbajtje kalkopiriti, piriti e

pirotine. Vende – vende pirotina mbizoteron deri ne masive, si p.sh. ne trupin e Shpateve ( fig.26).

Zona e mineralizuar qendrore vendoset midis dy brezave ultrabazike, atij perendimor dhe atij qendror.

Ketu perfshihen te gjithe trupat e tipit kuarc- sulfur ne fshatin Piste, qe lokalizohen ne gabronoritet dhe

ate te tipit serpentine sulfur qe lokalizohen ne shkembinjte ultrabazike si p.sh ato te Livadheve te Egra

etj. Keto trupa kane shtrirje verilindore dhe renie te madhe qe tenton nga juglindja deri ne vertikale dhe

ndonjehere me tendence renie per nga veriperendimi. Ndonjehere vihen re damare me zona mjaft potente

te tipit klorit – kuarc – sulfur, p.sh. ne Pisten e re.

Zona e mineralizuar lindore perfshin damaret kuarc- sulfur te Azdrejt, Gdheshtes dhe deri ne ata te

vendburimit te Pistes(Kozhmat). Kjo zone shtrihet ndermjet brezit te shkembinjve ultrabazike qendror

dhe lindor. Trupat jane te lokalizuar kryesisht ne shkembinjte gabronorite ndonjehere presin edhe vete

shkembinjte ultrabazike, kryesisht piroksenitet (pjeserisht trupi kryesor i vendburimit te Pistes, ndersa

trupi kuarc- polimetalor qe vendoset paralelisht trupit kryesor, vendoset teresisht ne piroksenitet). Trupat

kane shtrirje te pergjithshme verilindore deri subgjeresore dhe renie jug – lindore, me rralle ne kete zone

takohen edhe damare kuarcore me shtrirje veriperendimore dhe me renie verilindore (p.sh. trupi Nr. 2

Gdheshte, foto 33). Perveç faktit te pergjithshem te lidhjes ne hapsire te trupave me kete strukture (qe u

fol me siper) kemi vene re edhe fakte si me poshte:

Foto 33. Pamje e trupit mineral në sipërfaqe(vendburimi Gdheshte)

1. Ne galerine Nr. 7 Piste dhe kanalin Nr. 4 e 5 Gdheshte, kuarci damaror formon teksture me

pamje brekçioze. Masa e kuarcit kaperthen copa shkembinjsh te gabrove te kloritizuara.

2. Në perrojin e Breut ne lindje te fshatit Piste damari kuarc – sulfur nderpret strukturat

paresore të gabronoriteve.

3. Damaret kuarcore nuk lidhen vetem me shkembinjte gabrore por dhe me llojet e tjere te ketyre

93

shkembinjve, p.sh. trupi kryesor ne vendburimin e Pistes nderpret edhe piroksenitet. (shih harten)

Si konkluzion, mineralizimi kuarc – sulfur dhe serpentine – sulfur i rajonit xeheror te Piste – Gdhshtes

lidhet me çarjet tektonike me zhvillim te mevonshem se formimi i shkembinjve te tjere magmatike te

kesaj strukture. Nga vrojtimet dhe punimet e kryera eshte vene re se me te pasur ne permbajtjen e

komponentit te dobishem jane damaret kuarc- sulfur me shtrirje subgjeresore 80°, ata te Prujzes e Qafes

Leveve me az. Shtrirje 80 – 87 ° etj. Interes praktik gjithashtu paraqesin edhe damaret kuarc – sulfur me

shtrirje verilindore siç jane ata te Pistes se re, Gdheshtes, Azdrejtit etj. Keto mineralizime i perkasin

niveleve të mesme dhe të sipërme të prerjes intruzive – gabrore(fig, 26, 27).

V – 4.3. Forma e permasat te trupave xeherore.

Në përgjithesi rajoni xeheror Piste – Gdheshte ndërtohet nga trupa damaror me permasa të ndryshme.

Ata formojne trupa damarore – linzor me fryrje maksimale në qender dhe me hollime në të dy anet deri

sa kalojne në pykezim të plotë gjenetik. Ndonjehere vërehen degëzime të dyanshme që shkeputen nga

trungu kryesor i trupit dhe në interval të caktuar ato bashkohen përsëri me të. Kemi kështu trupa në

forme damarore – linzore të thjeshte me degezime që veçohen ose bashkohen në interval të caktuar të

trupit xeheror. Linzat me te medha kane gjatesi deri 200 m, trashesia ne qender te linzes ndonjehere arrin

deri 8 m. ne renie ato jane ndjekur gjithashtu deri ne 200m. disa here ato perbejne linza me permasa me

te vogla. P.sh. damaret linzore qe jane vijimi i trupit kryesor per nga verilindja.

Trupi kryesor i kësaj fushe xehërore i cili ndodhet në pjesën veriore lokalizohet në gabronorite. Ky trup

është i mbuluar tërësisht nga formimet eluvialo- deluviale. Në pjesën jugore ai ka shtrirje subgjerësore,

kurse në pjesën veriore ka shtrirje verilindore – jugperendimore. Rënia e tij është përkatësisht

juglindore(me Az = 145 - 1500) me kënd të pjerrët të ndryshueshëm( 45 – 70

0)

Shkëmbinjtë gabror ku lokalizohet trupi kryesor në veri pritet nga një pykë tektonike shkëmbinjësh

ultrabazikë me shtrirje verilindore – jugperendimore. Kontakti ka përgjithësisht rënie juglindore të

pjerrët deri në vertikale. Krahas këtij trupi në shkëmbinjtë gabror të pjesës veriore të fushës xehërore

Pistë – Gdheshtë në sipërfaqe jane takuar edhe damarë të tjerë më të vegjël kuarc - sulfur paralel me

trupin kryesor, i cili ndodhet në afërsi të kontaktit tektonik të gabrove me shkëmbinjtë ultrabazikë.

Pjesa jugore e kësaj fushe ka ndërtim edhe me të ndërlikuar se ajo veriore. Ajo ndërtohet gjithashtu nga

shkëmbinj gabrorë që shtrihen drejtpërsëdrejti në jug të prishjes Qafa e Mijes – Shëmri, pas pykës së

shkëmbinjëve ultrabazikë që ndodhet në të. Ashtu si në pjesën veriore në lindje gabrot kontaktojnë me

plagjiogranitet, ndërsa në jug dhe në skajin veriperendimor të kësaj pjese të fushës xeherore

përgjithësisht kontaktojnë me shkëmbinjtë ultrabazikë. Shkëmbinjtë dajkorë kane zhvillim të gjerë si

midis shkëmbinjve ultrabazikë dhe atyre bazikë dhe sasia e tyre rritet në kontaktin e shkëmbinjve bazikë

me ato ultrabazikë. Mardhëniet e shkëmbinjve bazike me ato ultrabazikë janë në përgjithësi normale,

konkordante dhe me kalime graduale, por ka edhe raste që shkëmbinjtë ultrabazikë paraqiten si dajka apo

intrudime brenda shkëmbinjve gabroide. Takohen edhe raste kur keto mardhenie janë të komplikuara e

intensivisht të tektonizuara.

94

V–4.4. Mardheniet e trupave xeherore me shkembinjte rrethues dhe karakteri i ndryshimeve

anesore.

Per kete problem nuk kemi ndonje studim te detajuar analitiko – laboratorik, megjithate nga punimet

tona fushore dhe punimet e zbulimit jane vene re disa ligjesi karakteristike per keta trupa kuarc – sulfur.

Sikunder u theksua edhe me siper trupat e vendburimit 1a, 1

b, 2, 3 dhe te tjeret perreth, lidhen me çarjet

tektonike qe nderpresin shkëmbinjte gabronorite, piroksenitet etj. P.sh. trupi kryesoe 1a lokalizohet ne

çarjen që ndërpret gabronoritet dhe piroksenitet shpesh here trupat xeherore kane zhvillim të madh aty

ku gabronoritet ndërpriten intensivisht nga dajka piroksenite dhe të krijohet pershtypja se ato ndjekin ne

shtrirje këto dajka. Në të vërtetë në disa raste është vënë re se ata i ndërpresin këto të fundit. Në

vendburimin e Pistes vihet re se trupat xeheror krijojne kontakte të prere me shkëmbinjte rrethues. Si në

tavan ashtu dhe në dysheme duket influence e veprimtarise hidrotermale. Kjo influence shprehet me

kloritizimin e shkëmbinjve anësore. Shkalla e kloritizimit është më intensive në tavanin e trupave se sa

në dyshemene e tyre. Ka nje kalim gradual nga klorite të verteta afër zallbandeve; në gabro ose

piroksenite të kloritizuara deri në pak të kloritizuara. Trashësia e zonës së kloritizuar afër zallbandeve ka

luhatje të theksuara. Ajo leviz nga 2.0m në disa vende (maksimale) në disa cm në vende të tjera, bile

vende – vende nuk ekziston fare. Ndonjëhere kjo trashësi kloritike imprejohet nga mineralizimi sulfide.

Në të dy zallbandet sidomos në ato të krahut të varur të trupit, në gabrot e kloritizuara, në distance

ndonjehere deri 10 m, vihet re zhvillimi i sistemit të damareve të kuarcit me trashesi nga disa ml deri në

10 – 15 cm. Këta damare të holle kuarci përfaqesojne kuarc të bardhe qumeshtor, pa mineralizim ose me

ndonje pikezim të rralle piriti. Mundet të jene të një gjeneracioni të mëvonshem. Shpesh here këta

damare kuarci të zallbandeve ndërpriten nga deje të holle karbonati ose ceoliti me trashesi nga penjëzore

deri ne 1cm., vende – vende në shkëmbinjte rrethues të tavanit ose të dyshemese së trupit është vene re

përmbajtje e kokrrizave të kuarcit, më rralle ajo e pikëzimeve të piritit.

V-4.5. Ndertimi i brendshem i trupave xeherore dhe veçorite strukturoro – teksturore te

xeheroreve kuarc – sulfur.

Karakteri i zhvillimit të proceseve të mineralizimit, kushtet fiziko – kimike me të cilat ato zhvillohen

kushtëzojne ndërtimin e brendshem të trupave xeherore, teksturat dhe strukturat e tyre. Nga vrojtimet

tona fushore është vënë re se trupat kuarc – sulfur të rajonit xeheror Piste – Gdheshte karakterizohen nga

makrotekstura thjesht damarore, damarororo – brezore dhe damaroro - brekçizore (foto 18, 19, 20, 21,

24, 25,etj).

Makrotekstura damarore është karakteristike për të gjithë trupat e rajonit xeheror Piste – Gdheshte. Ato

karakterizohen nga mbushja e njëkoheshme e të çarave tektonike, prej solucioneve hidrotermale.

Karakteristike janë për të gjithe trupat e vendburimit të Pistes, Gdheshtes, Azdrejit, Pistes së re, Prujzes,

Shpateve etj.

Makroteksturen damaroro – brezore e takojme ne trupat e vendburimit të Pistes sidomos ne trupin Nr. 1;

5; 4 e takojme ne piken e mineralizuar Prujze e gjetke. Kjo makroteksture karakterizohet nga mbushja e

të çarave paralel ose gati paralel afër ose larg njeri tjetrit dhe kanë dimensione nga disa cm deri në metra.

Makrotekstura damaroro - breçizore karakterizohet nga kaperthimi dhe çimentimi i coprave te

shkëmbinjve gabrore të ndryshuar deri në klorite me permasa nga disa cm në disa metra, nga lënda

xeherore kuarc – sulfure. Makrotekstura te tilla jane takuar ne kanalin nr. 4 e 5 Gdheshte, galeria nr. 1

Gsheshte, galeria nr. 7 Piste etj. Gjithashtu nga studimet makro dhe mikroskopike ne fushe dhe

95

laborator, ne mineralizimin kuarc – sulfur te rajonit xeheror dhe vendburimit Piste – Gdheshte jane

dalluar nje sere teksturash te ndryshme karakteristike per xeherorizimin e kesaj zone. Nder me

karakteristiket mund te permendim:

Teksturat thjeshte damarore, rrjetore dhe brezore (foto 18, 20 21, 24, 25). Teksturat thjeshte

damarore është më e përhapura në xeherorizimin kuarc – sulfur të rajonit. Ajo është karakteristike për

trupat xehërore të Pistes, Gdheshtes, Prujzes etj. (anshlifi nr. 98, 101, 103, 105). Tekstura rrjetore është

më pak e përhapur. Ate shpesh e ndeshim në xeheroret që në pikpamje mineralogjike permbajne shume

pirotine p.sh. me teper e takojme në trupat xeherore të Prujzes, Shpateve, Mrizit, Blitit, etj. ku përmbajtja

e pirotines është më e madhe në krahasim me Pisten, Gdheshten, Azdrejin e tjere. Këto tekstura

karakterizohen nga gërshetimi rrjetor i damarëve dhe dejeve sidomos të kalkopiritit dhe pirotines të

vendosura në masën kloritike. Përhapje të konsideueshme kane teksturat damarore brezore, që

karakterizohen nga vendosja paralele e disa damareve kuarc – sulfur, që janë formuar nga depozitimi i

lëndes minerale prej solucioneve hidrotermale në disa të çara paralele ose pothuajse paralele. Të tilla

tekstura takohen në të gjithë trupat xeherore të rajonit.

Tekstura druzore. Takohen ne trupat kuarc – sulfur te Gdheshtes, Pistes etj. Jane rezultat i depozitimit

të lendes minerale perrreth boshlleqeve të mbetura kryesisht në pjesen qendrore të damareve kuarc –

sulfur dhe thjeshte kuarcore. P.sh. ne v.b. e Pistes mbi kristalet e kuarcit jane rritur kristalet e kalkopiritit

dhe piritit.

Tekstura me pikezime e njolla. Karakteristike per trupat xeherore te Pistes, Gdheshtes, Prujzes,

Shpateve etj. Kushtezohet nga vendosja e kokrrizave te kalkopiritit ne masen e kuarcit(anshllifet nr.

2,3,100,102,75,89).

Nga studimi i karakteristikave mineralogjike te xeheroreve kuarc – sulfur te Kaptines, ku perfshihet dhe

rajoni xeherore i vendburimit Piste - Gdheshte, del se persa i perket strukturave te ndara sipas grupeve

gjenetike te teksturave karakteristike per kete xeherorizem jane keto grupe morfologjike: struktura

kokrrizore(llojet morfologjike idiomorfe, dhembezore, radialorrezore, hipidiomorfe, allatriomorfe, me

pamje porfire, pojkilitike, grafike), korrozionale (skeletore, relikte, grafike dhe subgrafike),

metakokrrizore (idiomorfo metakokrrizore, skeletor, allotriomorfo metakokrrizore).

V–4.6. Perberja lendore e xeheroreve kuarc – sulfide.

Sikunder u tha me siper, ne pergjithesi kemi te bejme me bashkeshoqerime te thjeshta minerale.

Mineralet kryesore jane kalkopiriti, piriti, pirotina. Nga analizat grupore te bera rezulton se perveç

komponentit te dobishem Cu, xeheroret e vendburimit Piste – Gdheshte permbajne nje perqindje te larte

te SiO2, si perberes i rendesishem ne xeheror, qe ne procesin e shkrirjes do te sherbeje si fluks.

Permbajtja e komponentit te demshem ne xeheroret e vendburimit, siç jane alumosilikatet(kloritet)

takohen ne perqindje te ulet. Kjo permbajtje e ulet e komponenteve te demshem flet per cilesine e mire te

xeherorit per metalurgjine. Nje tjeter element i demshem per metalurgjine eshte dhe arseniku(As). Ai ne

perberjen e xeheroreve te ketij vendburimi permbahet ne sasira te pakonsiderueshme (0.05%), keshtu qe

nuk luan ndonje rol ne procesin e shkririjes.

Nga analizat kimike dhe spektrale vihet re se ne perberjen xeherore bejne pjese edhe Co, Ag, Au, Ga e

tjere. Nje prove e marre ne galerine nr. 1 te vendburimit dha 1.19 gr/ton Au. Ne vartesi te permbajtjes te

96

SiO2, nga analizat e bera vihet re se kjo permbajtje eshte me e larte se 50 %, keshtu qe xeherori i

vendburimit Piste – Gdheshte eshte i tipit kuarc- sulfur, me rralle takohet ai klorit – sulfur.

Per te shprehur perberjen e xeherorit po japim tabelen e meposhteme:

Elementet E L E M E N T E T K I M I K

Rezultatet

Cu

Co

Au

Ag

Pb

Zn

As

S

Ga

Cd

Ë Metoda e

analizes

Kimike 1.71 0.013 0.12gr/t - - - - 3.10 - - -

Spektrale - 0.0312 - 0.28gr/t 0.0012 0.0296 0.030 - 0.00058 0.0005 -

Sn No Ti V Ni Cr Mn Fe SiO2 Al2O3 MgO CaO

- - - - - - - 11.138 60.97 0.96 1.27 0.70

0.001 0.0007 0.0164 0.005 - 0.053 0.082 - - - - -

V–4.7. Zona e oksidimit. Sikunder është theksuar edhe më lart mineralizimi i vendburimit Piste –

Gdheshte është i tipit kuarc – sulfur. Kryesisht mbizotërojnë bashkëshoqërimet minerale kuarc –

kalkopirit – pirit më rrallë kuarc – kalkopirit – pirotinë – pirit. Xehërorët kanë teksturë me pikzime

uniforme, njollore, njollore – nyjore, brezore etj. Në vartësi të këtyre karakteristikave edhe shkalla e

oksidimit të xeherorit në vendburim nuk ka qenë shumë intensive. Thellësia e kësaj zone të oksiduar në

vendburim nuk i kalon 10m. ndonjëherë, në zonat e prishjeve tektonike ka intensitet më të madh d.m.th.

thellësia e oksidimit mund të jetë mbi 10m në vartësi të karakterit dhe madhësisë së prishjes tektonike.

Zona e oksidimit është gjithashtu më intensive në vendet me reliev të formës negative, nënkuptohet për

shkak të kushteve më të favorshme për veprimtari kimike të ujrave të gruntit. Mineralet që karakterizojnë

zonën e oksidimit në vendburim janë mallahiti, azuriti, limoniti. Për shkak se relievi në trupin 1b është i

rrafshët, tektonika ka një zhvillim më të madh, intensiteti i zonës së oksidimit është më i madh në

krahasim me trupin 1a, ku kemi të bëjmë me një reliev më të pjerrët, tektonikë më pak të zhvilluar dhe ku

vetë trupi formon një relief pozitiv kurrizor.

V–4.8. Perberja minerale e xeheroreve kuarc – sulfur dhe karakteri i shperndarjes se

mineralizimit. Nga vrojtimet makroskopike e mikroskopike te nje numri kampionesh del se per

grumbullimet xeherore të rajonit, mineralet më të zakonshem janë kuarci dhe kalkopiriti. Minerale te

tjere xeheror – formues jane kloriti, piriti, dhe pirotina,. Ndonjehere takohen kalciti dhe me rralle epidoti.

Nga mineralet metalor takohen hematiti (Arat e Mira, Maja e Fjeres se Keqe, Mgulle), muskoviti

(Mgulle) dhe ne sasira te vogla takohet ari. Nga mineralet ekzogjene takohen hidroksidet e hekurit,

kovelina, kalkozina, mallahiti dhe azuriti.

97

Me poshte po japim nje tabele permbledhese te perberjes minerale: tabela Nr. 2 – V

Mineralet Mineralet xeherore Mineralet damarore

Sulfure Mineralet e oksiduar

Kryesore Kalkopirit ; pirit Mallahit, azurite,

limoniti

Kuarc, klorit

Dytesore Pirotine, kalkozine,

bornit, koveline,

sfalerit

Hematit e oksidet e

tjera te hekurit

-

Nga sa me siper vihet re se ne pergjithesi kemi te bejme me bashkeshqerime te thjeshta minerale.

Mineralet kryesore jane kalkopiriti, piriti, e pirotina. Mund te grupojme keto bashkeshoqerime minerale:

1. Kuarc – kalkopirit – pirit

2. Kuarc – kalkopirit – pirotine – pirit

3. Kuarc – pirotine – pirit – kalkopirit

Me i perhapuri per trupat xeherore te rajonit eshte bashkeshoqerimi kuarc-kalkopirit-pirit. Ne pergjithesi

mineralizimi i ketij tipi gjenetik ka shperndarje heterogjene. Ky heterogjenitet vihet re si ne shtrirje ashtu

dhe ne renie. Per shkak te kesaj shperndarje heterogjene te mineralizimit ndoshta dhe kushtezohet

karakteri linzor i mineralizimit ne trupin kryesor 1a e 1

b te Pistes.

Ne rajonin tone vihet re nje fare zonaliteti vertikal i shperndarjes se mineralizimit. P.sh. ne krahasim me

vendburimin e Piste- Gdheshtes, qe e karakterizon nje bashkeshoqerim mineral kuarc – kalkopirit - pirit,

Prujzen e karakterizon bashkeshoqerimi mineral kuarc – kalkopirit – pirotin – pirit. Ketu pirotina takohet

ne sasira te konsiderueshme, bile ne galerine e shpateve takohet deri ne pirotine masive; ne majen e

Mgulles takojme kuarc te bardhe qumeshtor me disa pikezime te rralla piriti me pak kalkopiriti, ndersa

ne lamin Srriqe predominon kuarc – pirotine – kalkopirit - pirit, pra e pasur me sulfure. Nje zonalitet

vertikal i tille vihet re edhe ne Armire etj. Per ilustrimin e shperndarjes heterogjene te mineralizimit ne

drejtim horizontal, sipas horizontit te galerise nr. 1 kemi ndertuar kurben e shperndarjes se mineralizimit

(Fig. 5)

Intervalet permbajtjes se Cu

ne %

Sasia e provave Perqindja sipas sasise se

pergjithshme

0.1 – 0.5

20 36.5

0.5 – 1.0 9 16.4

1.0 – 1.5 5 9.0

1.5 – 2.0 9 16.4

2.0 – 2.5 2 3.8

98

2.5 – 3.0 5 9

3 5 9

Shuma 55

Sasia me e madhe e provave luhatet ne intervalet nga disa te dhjetat deri ne 2.0 % Cu. Nga studimet

mineralogjike te bera me mikroskop vihet re nje alternim moshor i mineraleve ne bashkeshoqerim: piriti

zevendeson kalkopiritin, ndonjehere kalkopriti zevendeson pritin(fenomen me i rralle) dhe pirotina

zevendeson kalkopiritin. Kjo me sa duket deshmon per karakterin impulsiv te formimit xeheror, pra per

ekzistencen e dy ose me shume stadesh mineralizimi gjate procesit xeherorformues. Per te vertetuar

pranine e ketyre stadeve nuk kemi studime te plota mineralogjike. Ne menyre skematike flitet me poshte

kur jepen mendime mbi gjenezen.

V–4.9. Veçoritë morfollogjike të pakos produktive ose të trupave xeheror.Trupi l. me linzat a.b,c.

Gdheshtë. Trupi mineral ka formë damarore tipike me fryrje e hollime. si gjatë shtrirjes po ashtu dhe

gjatë rënies ka shtrirje subgjerësore me az. 80°, rënie jug-lindore me kënd 50-60° ndonjëherë edhe më të

madhe se 60°. Në rënie vihen re devijime të saj, nga pozicioni jug-lindor në rënie vertikale dhe

ndonjëherë edhe me rënie të kundërt. Trupi është ndjekur gjatë shtrirjes me punime sipërfaqësore rreth

200 m dhe sipas rënies me punime shpimi 220 m. Trashësia varion nga 0.5 m deri në 8.4 m ndërsa

përmbajtja e bakrit 1.59 përqind. Ka morfologji të thjeshtë, me degëzime të rralla, që hapen e mbyllen në

intervale të caktuara. Ka zhytje jug-lindore.

Trupi lb. Është vazhdimi për nga jug-perëndimi i trupit 1, ka forme damarore-linzore të thjeshtë i

shoqëruar me dy linza produktive, ka shtrirje subgjerësore me az. 600 , rënie jug-lindore deri në jugore

me kënd 45-60 °. Në rënie vihen re devijime të saj, nga pozicioni jug-lindor në rënie vertikale dhe

ndonjëherë edhe me rënie të kundërt. Trupi është ndjekur gjatë shtrirjes me punime sipërfaqësore rreth

200 m dhe sipas rënies 140 m me punime shpimi. Trashësia varion nga 0.5m deri në 5 m ndërsa

përmbajtja e bakrit 1.28 përqind.Ka morfologji të thjeshtë damarore thjerrëzore.

Trupi lc. Përbën shtrirjen e trupit kryesor më në veri-lindje, ka forme damarore-linzore me përmasa

relativisht të vogla. Ndiqet në sipërfaqe rreth 340m me az. Shtrirje 60° e rënie vertikale me kënd 80°,

trashësia mesatare e trupit 0.8-1.2 m. përmbajtja mesatare e bakrit 0.48 %.

Trupi ld. Përbën shtrirjen e trupit kryesor më në veri-lindje. Ka forme damarore-linzore me përmasa

relativisht të vogla. Ndiqet në sipërfaqe rreth 60m me az. Shtrirje 60° e rënie jug-lindore me kënd 70°,

trashësia mesatare e trupit 1.5 m. përmbajtja mesatare e bakrit 0.7 %.

Trupi le. përbën shtrirjen e trupit kryesor më në veri-lindje, ka forme damarore-linzore me përmasa

relativisht të vogla. Ndiqet në sipërfaqe rreth 25 m me az. Shtrirje 60° e rënie jug-lindore me kënd 65°,

trashësia mesatare e trupit 2 m, përmbajtja mesatare e bakrit 1.2 %.

Mineralet më të zakonshëm jane kuarci dhe kalkopiriti. Minerale të tjerë xeherorformues janë kloriti,

piriti dhe pirotina. Ndonjëherë takohet kalciti dhe më rralle epidoti. Nga mineralet metalore takohet

hematiti, muskoviti. Nga mineralet egzogjene takohen hidroksidet e hekurit, kovelina, kalkozina,

mallahiti dhe azuriti. Trupat kuarc-sulfur ndërpresin strukturat parësore të gabrove dhe formojnë

kontakte të qartë me shkëmbinjtë rrethues.Në hapësirë mineralizimi lidhet me strukturën diznjuktive të

tipit të çarjeve shkëputëse-prerëse, që zhvillohet në formën e një “fshese”.

99

Trupi lidhet me çarjet tektonike, që zhvillohen sipas strukturës. Morfologjia e trupave është damarore

thjerëzore.

Trupi nr. 2 Shtrihet paralel me trupin kryesor Nr. 1, 50 m më në lindje të tij, ka forme damarore-linzore të

thjeshtë me përmasa të vogla, ka shtrirje subgjerësore me rënie jug-lindore me kënd 45-55°. Trupi është

ndjekur gjatë shtrirjes me punime sipërfaqësore rreth 200 m dhe sipas rënies 140 m me punime shpimi.

Trashësi varion nga 0.5 m deri në 1.5 m ndërsa përmbajtja e bakrit 1.28 përqind. Ka morfologji të

thjeshtë damarore thjerrëzore.

Mineralet më të zakonshëm janë kuarci dhe kalkopiriti. Minerale të tjerë xeherorformues janë kloriti,

piriti dhe pirotina.

Trupi lidhet me çarjet tektonike, që zhvillohen sipas strukturës. Morfologjia e trupave është damarore

thjerëzore.

Trupi nr. 3 Shtrihet paralel me trupin kryesor Nr. 1. 20-30 m, më në perëndim të tij, ka forme damarore-

linzore të thjeshtë me përmasa të vogla ka shtrirje subgjerësore dhe përfaqëson disa linza kuarci-

sulfidmbajtëse që ndjekin njëra-tjetrën me shkëputje, rënie jug-lindore deri në jugore me kend 45-60°.

Trupi është ndjekur gjatë shtrirjes me punime sipërfaqësore rreth 20 m dhe sipas rënies 30 m me punime.

Trashësia varion nga 0.5m deri ne 0.8 m, ndërsa përmbajtja e bakrit 1.28 perqind. Ka morfologji të

thjeshtë damarore thjerrëzore.

Mineralet më të zakonshëm janë kuarci dhe kalkopiriti. Minerale të tjerë xeherorformues janë kloriti,

piriti dhe pirotina.Morfologjia e trupit është damarore thjerëzore.

Trupi nr. 4 shtrihet 180-200 m më në jug të trupit kryesor 1b, ka forme damarore-linzore me përmasa

relativisht të vogla. Ndiqet në sipërfaqe rreth 130 m me az. Shtrirje subgjerësore deri në gjerësore me az.

80-90°, rënie J-JL me kend rënie 70-80°. Trashësia mesatare e trupit 1.2 m, përmbajtja mesatare e bakrit

0.2 %.

V–4.9.1.Karakteristikat cilësore të pakos produktive të trupave xeherore. Në ndërtimin gjeologjik

marrin pjesë kryesisht shkëmbinjtë gabrorë dhe me pak ato ultrabazikë. Shkëmbinjtë gabrore përbëjnë

pjesën dërmuese të territorit dhe përfaqësohen nga gabro e gabro-piroksenite mellanokrate. Shkëmbinjtë

ultrabazikë kanë përhapje të kufizuar dhe takohen kryesisht në pjesën perëndimore të objektit të

përfaqësuara nga harcburgite të serpentinizuara. Shkëmbinjtë gabrore në kontakt me trupin mineral janë

të kloritizuar, kuarcëzuar, amfibolizuar. Kanë një përhapje më të vogël në krahasim me llojet e tjera duke

u vendosur në formën e brezave me shtrirje verilindore, kanë gjatësi më të madhe në shtrirje dhe gjerësi

të vogël. Nga vrojtimet është konstatuar se këta breza kanë formën e harqeve me mbyllje për nga veri-

lindja. Kontaktet ndërmjet shkëmbinjve ultrabazikë dhe gabronoriteve janë prerës dhe të qartë. me kënd

rënie shumë të madh deri në vertikal.Vende vende vërehen kontakte tektonike, që i përkasin një

tektonike lokale. Brezat ultrabazike kanë shtrirje të madhe dhe trashësi të vogël. Shkëmbinjtë ultrabazikë

të kontaktit përfaqësohen nga piroksenite me përmbajtje plagjioklazi, ndërsa shkëmbinjtë gabrorë janë të

kloritizuar. Serpentinitet që takohen në rajon janë formime të proceseve tektonike dhe veprimtarisë

hidrotermale. Për veprimtarinë hidrotermale dëshmojnë damarët kuarc- sulfur dhe azbestizimi brenda

peridotiteve.

Përshkrimi i xeherorizimit Trupat e vendburimit Gdheshtë ndiqen në shtrirje deri 200 m në rënie: 60-

250 ml, trashësia leviz nga 0.5 m deri në 8.4 m.Trupi xeheror përfaqësohet nga kuarci, kloritet,

me përmbajtje mineralesh sulfur kalkopirit, pirit, pirotinë.

100

V–4.9.2. Përbërja minerale e xeherorit

Xeheroret e trupave përgjithësisht përbëhen nga kuarci, kloriti në sasi më të vogël takohen piriti,

pirotina, kalkopiriti dhe më pak magnetit. Në përqindje akoma më të vogël takohen mushketoviti,

markaziti, sfaleriti, limoniti, titanomagnetiti.

V–4.9.3. Përbërja kimike e xeherorit

Përmbajtja mesatare e elementeve për vendburimin Gdheshtë është si më poshtë: SiO2 = 60.97 %, MgO -

1.27 %, Fe - 11.38 %, A1203 - 0.96 %, CaO - 0.70%, S - 3.10 %,

Struktura dhe tekstura e xeherorit. Struktura mbizotëruese e xeherorit është allotriomorfe kokrrizore,

takohen edhe raste të strukturës ksenomorfe. Tekstura zotëruese është ajo njollore pikzimore e dejzore.

Gjeneza e xeherorizimit Trupat xeheror të vb.Gdheshtë i perkasin origjinës hidrotermale damarore.

Mosha e shkëmbinjve dhe e xeherorit të vb. Gdheshtë konsiderohet e njëjtë me atë të gjithë ofioliteve

shqiptare, pra jurasikut te sipërm.Qëndrueshmëria ndaj agjentëve atmosferike. Xeherorizimi i

vb.Gdheshtë si në të gjithë vendburimet damarore kuarc-sulfure është i paqëndrueshëm ndaj agjentëve

atmosferik. Nën veprimin e tyre formohen mineralet dytësore të zonës së oksidimit si limoniti, mallahit,

azuriti,etj. Prania e tyre ndikon negativisht në proçesin e pasurimit. Këto minerale të zonës së oksidimit

mund të shërbejne si indikatorë për kërkimin e trupave rrënjesor kuarc-sulfur.

Sasia e rezervave: Shuma e rezervave të zbuluara në këtë vendburim është 340 348 ton me përmbajtje mbi

1%. Gjendja e rezervave të nxjerrëshme me gjendje 1.12.2002, sipas Institutit te Teknologjisë, Tiranë për

vendburimin Gdheshtë është 197.000. ton me përmbajtje të bakrit 1 %. Viti i fillimit të shfrytëzimit

1976. viti i mbylljes 1985. Punimet e para të kërkim-zbulimit në vendburimin e Gdheshtës kanë filluar

që në prill të vitit 1969 të cilat u projektuan dhe u udhëhoqën nga ing. Reshat Çaushi deri në vitin 1977

për të cilin ka bërë dhe raportin gjeologjik me llogaritje rezervash në vitin 1976. Nga viti 1977 deri në

vitin 1983 punimet e kërkim -zbulimit u projektuan dhe u udhëhoqen nga ing. Hamit Bytyci dhe ing.

Sinan Zhubi.

Vendburimi Azdre. Ndodhet 1.5 km ne jugelindje te vendburimit Gdheshte ( 4 trupa- shfaqje) ne gabro e

gabronorite, shtrirje verilindore 20-40°, kend renie 50-70°, trashesi 0.5-4m (mes 1.5m). Perberja

minerale: pirit, kalkopirit, kuarc klorit me Cu = 0.11-1.23%. Rezevat kateg C1+C2 210000 ton me Cu=

1.12 %. Nuk ka raport me llogaritje te rezrevave, qe duhet pergatitur per te gjykuar mbi leverdine

ekonomiket e ketij objekti se bashku minieren e konservuar te Gdheshtes.

Vendburimi Piste. Ndodhet rreth 5 km në perëndim të qëndrës së banuar Shëmri dhe 48 km në distancë

nga qyteti i Kuksit. Pranë vendburimit rreth 4 km pranë tij kalon rruga automobilistike Nacionale Kukës-

Fushë Arrës-Tiranë.

- Te dhena te pergjitheshme mbi ndertimin gjeologjik Në ndërtimin gjeologjik të ketij vendburimi dhe të

objekteve të Pistës marrin pjese shkëmbinjte intruzive te Jurasikut te perfaqesuar nga shkembinjte

bazike, ultrabazike dhe seria dajkore. Shkembinjte ultrabazike perfaqesohen nga harcburgite, piroksenite

e llojet e tjere plagjioklazike. Shkembinjte bazike jane pjese perberese e masivit gabror të Kaptenes dhe

përbejne ekstremin me verilindor te tyre. Perfaqesohen kryesisht nga gabronoritet, gabrot dhe me pak

takohen noritet dhe llojet porfirite e pegmatoide te tyre. Shkembinjte dajkore kane zhvillim te gjere si

midis shkembinjve ultrabazike dhe atyre bazike dhe sasia e tyre rritet ne kontaktin e shkembinjve bazike

me ato ultrabazike. Mardheniet e shkembinjve bazike me ato ultrabazike jane ne pergjithesi normale,

konkordante dhe me kalime graduale, por ka edhe raste qe shkembinjte ultrabazike paraqiten si dajka apo

intrudime brenda shkembinjve gabroide. Takohen edhe raste kur këto mardhenie jane të komplikuara e

intensivisht të tektonizuara(fig. 23).

101

- Veçorite morfollogjike te trupave xeheror. Trupi mineral ka forme damarore tipike me fryrje e hollime,

si gjate shtrirjes po ashtu dhe gjate renies ka shtrirje veri-lindore me az. 60°, renie veri-perendimore me

kend 55-60°. Trupi eshte ndjekur gjate shtrirjes me punime siperfaqesore rreth 80 m dhe sipas renies 60

m me punime shpimi e galeri. Trashesi varion nga 0.5 m deri ne 8.4 m ndersa permbajtja e bakrit varion

nga 0.08 deri 3.40 %. Ka morfologji te thjeshte damarore.

Trupi nr.2. Piste. Njihen disa shfaqje qe ndjekin njera tjetren deri 300 m, kane forme damarore-linzore

me shtrirje veri-lindore me az. 60°, renie jug-lindore deri ne jugore me kend 70-80°. Shfaqjet jane

ndjekur ne shtrirje me punime siperfaqesore rreth 40-60 m, trashesi qe varion nga 0.2 m deri 1.5 m

ndersa permbajtja e bakrit leviz nga 0.15-0.95 %. Trupi lidhet me çarjet tektonike, qe zhvillohen sipas

struktures. Morfologjia e trupave eshte damarore thjerezore.

Trupi nr.3. Njihen tre shfaqje te vogla damarore, me shtrirje te pergjitheshme veri-lindore me azimut 50°,

renie jug-lindore me kend 75-85 me gjatesi te pergjitheshme rreth 170 ml konturuar me punime

siperfaqesore. Me te dhenat e deritanishme eshte pa rendesi praktike.

Trupi lidhet me çarjet tektonike, qe zhvillohen sipas struktures. Morfologjia e trupave eshte damarore

thjerezore.

Trupi nr.4. Piste. Njihen dy shfaqje te vogla damarore te tipit klorit-kuarc-sulfid me shtrirje te

pergjitheshme veri-lindore me azimut 65° , renie jug-lindore me kend 75-80° me gjatesi te pergjitheshme

rreth 160 ml konturuar me punime siperfaqesore me trashesi 1-2.5 ml e permbajtje te cu=0.02-0.08%

.Me te dhenat e deritanishme eshte pa rendesi praktike. Morfologjia e trupave eshte damarore thjerezore.

Mineralet me te zakonshem jane kuarci dhe kalkopiriti. Minerale te tjere xeherorformues jane kloriti,

piriti dhe pirotina.

Trupi nr.5. Njihen pese shfaqje te vogla damarore te tipit kuarc-klorit me limonitizime, me shtrirje te

pergjitheshme veri-lindore me azimut 60°. renie vertikale ose gati vertikale me tendence per nga jug-

lindja. Gjatesia e pergjitheshme rreth 180 ml konturuar me punime siperfaqesore me trashesi 0.4-1 ml e

permbajtje te cu=0.03-0.08% .

Trupi nr.6. Piste. Njihen disa damare te vegjel kuarcore, me shtrirje te pergjitheshme veri-lindore me

azimut 65°. renie vertikale ose gati vertikale me tendence per nga jug-lindja. Gjatesia e pergjitheshme

rreth 30 ml .konturuar me punime siperfaqesore me trashesi 0.4-1 ml e permbajtje te cu=0.03-0.08%

-Karakteristikat cilesore te pakos produktive te trupave xeherore. Ne ndertimin gjeologjik marrin pjese

kryesisht shkembinjte gabrore dhe me pak ato ultrabazike. Shkembinjte gabrore perbejne pjesen

dermuese te teritorit dhe perfaqesohen nga gabro e gabro-piroksenite mellanokrate. Shkembinjte

ultrabazike kane perhapje te kufizuar dhe takohen kryesisht ne pjesen perendimore te objektit te

perfaqesuara nga harcburgite te serpentinizuara. Shkembinjte gabrore ne kontakt me trupin mineral jane

te kloritizuar, kuarcezuar , amfibolizuar. Shkembinjte ultrabazike kane nje perhapje me te vogel ne

krahasim me llojet e tjera duke u vendosur ne formen e brezave me shtrirje verilindore, kane gjatesi me

te madhe ne shtrirje dhe gjeresi te vogel. Kontaktet ndermjet shkembinjve ultrabazike dhe gabronoriteve

jane preres dhe te qarte, me kend renie shume te madh deri ne vertikal. Vende vende verehen kontakte

tektonike, qe i perkasin nje tektonike lokale. Brezat ultrabazike kane shtrirje te madhe dhe trashesi te

vogel. Ne jug te fshatit Piste eshte fiksuar kontakt preres ndermjet gabronoriteve dhe ultrabazikeve. Ky

kontakt ka shtrirje verilindore dhe renie jug-lindore deri ne jugore me kend 80°. Shkembinjte

ultrabazike te kontaktit perfaqesohen nga piroksenite me permbajtje plagjioklazi, ndersa shkembinjt

gabrore jane te kloritizuar. Serpentinitet qe takohen ne rajon jane formime te proceseve tektonike dhe

102

veprimtarise hidrotermale. Per veprimtarine hidrotermale deshmojne damaret kuarc- sulfid dhe

azbestizimi brenda peridotiteve.

Pershkrimi i xeherorizimit. Permasat trupat dhe shfaqjet e Pistes ndiqen ne shtrirje deri 180 m, ne renie

60m, trashesia leviz nga 0.5 m deri ne 8.4 m. Trupi xeheror perfaqesohet nga kuarci, kloritet, me

permbajtje mineralesh sulfur kalkopirit, pirit, pirotine.

Perberja minerale e xeherorit. Xeheroret e trupave pergjithesisht perbehen nga kuarci, kloriti ne sasi me

te vogel takohen piriti, pirotina, kalkopiriti.

Struktura dhe tekstura e xeherorit. Struktura mbizoteruese e xeherorit eshte allotriomorfe kokrrizore,

takohen edhe raste te struktures ksenomorfe.Tekstura zoteruese eshte ajo njollore, pikzimore e dejzore.

Gjeneza e xeherorizimit. Trupat xeheror te Objektit Piste i perkasin origjines hidrotermale damarore.

Mosha e shkembinjve dhe e xeherorizimit konsiderohet e njejte me ate te gjithe ofioliteve shqiptare, pra

jurasikut te siperm.(Çaushi etj 1976, Bytyçi 1983)

V–5. Mendime mbi gjenezën e vendburimit. Gjenezën e këtij vendburimi e japim duke patur parasysh

formacionet shkëmbore pra ambjentin ku është i lokalizuar ky vendburim si dhe jemi mbështetur në

faktorët e mëposhtëm.

1. Faktorët tektoniko – struktural të formimit të mineralizimit.

2. Karakteristikat minerale.

a. Bashkëshoqërimet minerale.

b. Të dhëna mbi tempraturën e formimit të mineraleve.

c. Të dhëna mbi epokat dhe etapat e formimit të mineraleve.

3. Burimet e solucioneve hidrotermale.

Faktorët tektoniko – struktural të formimit të mineralizimit.

Në kapitullin ku përshkruam karakteristikat gjeologo- tektonike të vendburimit, janë dhënë hollësira të

një shkallë më të detajuar në lidhje me këta faktorë, megjithatë po bëjmë një përgjithesim të shkurtër të

tyre.

1. Trupat kuarc – sulfur të rajonit xeheror Pistë – Gdheshtë, ndërpresin strukturat parësore të

gabrove të këtij rajoni.

2. Trupat ndërpresin shkëmbinjtë magmatikë të ndryshëm; gabrot, piroksenitet, peridotitet,

plagjiogranitet, lokalizohen Brenda , afër ose në kontakt të këtyre shkëmbinjëve.

3. Trupat me shkëmbinjtë rrethues formojnë kontakte të qartë.

4. Në hapësirë mineralizimi lidhet me strukturën dizjunktive të tipit të çarjeve shkëputëse – prerëse,

që zhvillohet në formën e një fshese.

103

Si rrjedhim mineralizimi lidhet me çarjet tektonike, që zhvillohen sipas strukturës, karakteristikat e të

cilës janë dhënë më lart.

Karakteristikat minerale. A. Bashkëshoqërimet minerale. Kemi dalluar bashkëshoqërimet e mëposhtme

si karakteristikë për vendburimin:

- Kuarc – kalkopirit – pirit.

- Kuarc – kalkopirit – pirotin – pirit.

- Klorit – pirotinë – pirit – kalkopirit.

Sikunder duket kemi të bëjmë me bashkëshoqërime minerale të thjeshta. Mineralet kryesore janë

kalkopiriti, piriti, pirotina. Kjo flet për kushte oksido – reduktuese jo shumë të komplikuara të formimit

mineral.

Gjithashtu nga studimet mineralogjike, vihen re dhe mardhënie metasomatike ndërmjet mineraleve. Me

sa duket gjatë zhvillimit të procesit mineral – formues kanë ndryshuar kushtet oksido – reduktuese, por

prap se prap ato nuk duhet të kenë qenë aq të ndërlikuara. Nga studimi i anshlifeve vihet re se pirotina

zevëndëson kalkopiritin e piritin. Një fenomen i tillë flet për atë, që kur u formua pirotina ka ekzistuar

një ambjent reduktues. Por vihet re edhe një tabllo e kundërt nga të dhënat e anshlifit të studiuar ku piriti

pjesërisht zevëndëson magnetitin, gjë që flet për një ambjent më oksidues të zhvillimit të procesit.

Gjithashtu për një damarë kuarcor, që lokalizohet në plagjiogranitet e fshatit Pistë, në përbërjen e tij bën

pjesë edhe magnetiti, gjë që dëshmon prap për një ambjent oksidues të zhvillimit të procesit. Në disa

anshlife vihet re që mushketoviti zevendëson pirit – kalkopiritin, gjë që dëshmon për kushtet oksiduese

të ambjentit. Kështu që në pjesën qendrore të zonës Thirrë – Gdheshtë (Mgullë – Arëmire) procesi i

mineralizimit është zhvilluar më afër sipërfaqes në kushte oksiduese të ambjentit, në krahasim me atë të

Pistë – Gdheshtës si dhe të vendburimit Thirrë ku mineralizimi me sa duket u përket proceseve

mineralformuese të zhvilluar më në thellësi në kushte reduktuese të ambjentit.

Në qoftë se ky konkluzion eshte i drejtë d.m.th. në qoftë se ekziston një ligjësi ose një zonalitet i tillë

vertikal, atëhere mund të pranohet një renditje e tillë e ligjshme: në sipërfaqe do të kemi hematite,

magnetit, mushketovit dhe pak bakër dhe në thellësi duhet të presim mineralizim sulfur më të pasur te

formuar në kushte reduktuese.

Të dhëna mbi tempraturën e formimit të mineraleve.

Përveç nëntipit të mineralizimit kuarc – kalkopirit në rajon takohet edhe nëntipi kuarc – polimetalor.

Këtë mineralizim e takojmë në formën e damarëve të vegjël linzor në perendim të trupit kryesor Pistë –

Gdheshtë e tjerë. Në këta damarë kuarcor me përmbjatje sfaleriti vihet re struktura e ndarjes së

solucioneve të ngurta të sfalerit – kalkopiritit. Kjo dëshmon për atë që tempratura e solucioneve

hidrotermale ka qenë mesatare. Fakti tjetër qe ndryshimet anësore të shkëmbinjëve karakterizohen nga

kloritizimi, dëshmon gjithashtu për ekzistencën e tempraturave të mesme gjatë procesit të

xeherorformimit.

Të dhëna mbi kohën dhe stadet e formimit të mineraleve.

104

Faktet : 1.damarët kuarc – sulfur ndërpresin kontaktet e shkëmbinjëve të ndryshëm gabrorë, piroksenitë

dhe plagjiogranitë;

2. ata lokalizohen edhe në gabrot, edhe në piroksenitet edhe në plagjiogranitet;

3. në asnjë rast nuk është vërejtur ndërprerja e damarëve kuarc – sulfide nga dajkat e shkëmbinjëve

magmatik; flasin se xehërorizimi i këtij rajoni i përket kohës më të vonshme të zhvillimit magmatik,

d.m.th. është formuar ose është më i ri se formimi i shkëmbinjëve të faciesit dajkore.

Për sa i përket stadeve të formimit vihet re se;

1. damarët kuarc – kalkopirit dhe kuarc – sfalerit zënë pozicione të ndryshme në hapësirë d.m.th.

veçohen nga njeri tjetri në hapësirë;

2. në disa vende p.sh. në një pikë shpimi vihet re inkludimi i sfaleritit në damarët kuarc – kalkopirit;

3. nga anomalitë gjeofizike vihet re se zinku ka në përgjithësi shtrirje veriperendimore. Anomali të

veçanta kanë edhe shtrirje verilindore, por megjithatë drejtimi i shtrirjes së përgjithshme të zonës është

veriperendimore. Këto fakte flasin për dy stade të formimit mineral:

I - Stadi kuarc – kalkopirit II – Stadi kuarc – sfalerit ose kuarc – sfalerit – kalkopirit. Damari potent

kuarcor në Gdheshtë, me shtrirje veriperendimore dhe në përmbajtje sfalerit, ndërpret damarin kuarc –

kalkopirit me shtrirje verilindore. Nga këtu del përfundimi se damarët kuarc – kalkopirit i përkasin një

stadi më të hershëm të formimit, ndërsa ato kuarc – sfalerit – kalkopirit një stadi më të vonshëm formimi.

III – Burimet e solucioneve hidrotermale. Për trajtimin e këtij problem kemi disa të dhëna. Do të

mbështetemi kryesisht në të dhënat gjeologjike. Në rajonin tonë xeheror vihet re se damarët kuarc –

sulfide takohen edhe ndërmjet gabrove edhe ndërmjet plagjiograniteve, d.m.th. se ai lidhet në hapësirë

me formacionin gabro – plagjiogranitikë, ndërsa në kohë ai formohet pas formimit të shkëmbinjëve të

serisë dajkore. Prandaj ne mendojmë se ky mineralizim lidhet me zhvillimin e proceseve postmagmatikë

të formacionit gabro-plagjiogranitikë.

Shfaqjet e Pistes. Ndodhen ne gabro e gabronorite dhe perbehen nga 6 trupa xeherore me shtrirje 50-60°

renie jugelindore 55-75°, me gjatesi 40-50m deri 160-180m, trashesi 0.5-8m, Cu = 0.08-3.4% (mes 0.7-

1%). Perberja minerale: pirit, kalkopirit, pirotine. Kane vecori si të mineralizimeve të Asdrenit dhe

Gdheshtes, por nuk eshte llogaritur sasia e rezervave. Perspektiva të shihet në varesi të rillogaritjes

gjeologo-ekonomike e ketij sektori xeherore, së bashku me Gdheshte, Asdre dhe të objekteve per rreth

Shpate, Qafa e Levave, Prujze, Vrish etj jo vetem per baker por edhe per arembajtjen e tyre(fig. 28).

Shfaqjet Shpate lokalizohen ne gabro dhe Prujze në piroksenite e kane shtrirje 46-80°, renie jugelindore

65-80°,me Cu = 0.3-7.25% (mes 2.1%), ndersa shfaqja Qafa e Levave ka shtrirje 100-200m, renie 60-

250m. Perberja minerale: pirit, kalkopirit. pirotine, kalcit rralle hamatit, mushketovit, kalkozine,

koveline, mallahit, azurit te shoqeruar me kuarc, klorite, kalcit. Per keto objekte nuk disponohen të

dhëna mbi rezervat e bakrit dhe duhet pergatur relacioni gjeologjik mbi rezultatet e punimeve të kryera.

Shfaqjet e mineralizuara Goske e Vogël formojne një objekt që përbëhet nga 11 zona minerale të

lokalizuara në gabro-piroksenite me shtrirje verilindore me gjatesi 20-80m me deri lindore. Mineralizimi

perbehet nga pikezime, njolla, fole, dejza kalkopiriti e me rralle piriti. Permbajtja e Cu është e ulët nga

0.1- 0.7 % . Jane objekte ne perendim te Gdheshtes dhe lindje te Fletit, ku jane vleresuar disa objekte me

trupa xeherore kuarc sulfure dhe duhet nje relacion mbi gjendjen e tyre dhe llogaritjen e rezervave te

105

mundeshme dhe perspektiven e tyre. Parashikohen te jene 20000 ton xeherore te kateg C2 me Cu =0.6%

ne keto objekte.

Objekti i Mgulles. Eshte afer Shemrise ne veri te saj afer rruges nacionale dhe ndodhet ne mikrodiorite

e plagjiogranite, gjatesi 90-150m deri 300-350m, renie 60-100m e shtrirje veriperendimore 330-350°,

renie verilindore 60-80° Perberja minerale: pirit, kalkopirit, hematit, mushketovit, dhe minerale dytesore:

kalkozine, koveline, mallahit, azurit qe formojne trupa xeherore me shtrirje veriperendimore 330-350°,

renie verilindore me kend 45-80°, me gjatesi120-300m renie 60-100. trashesi 2-5m me Cu 0.2-0.5% deri

1.56-10. 5%. Te dhenat operative jane : Rezervat kateg C1+C2 =110 504 ton me Cu 1.1%. Nuk ka raport

te llogaritjes se rezervave dhe nuk eshte hapur miniere per kete objekt.

Objekti i Zezmes perbehet nga 3 trupa kuarc sulfure ne gabro, shtrirje 50-100m, trashesi 0.5-4m Cu

0.05-2% deri 3.5% me perberje piri-kalkpirit me kuarc-klorit dhe disa trupa me te vegjel te takuar me

galeri e kanale. Shtrirje verilindore 50-70°, renie jugelindore 50-86°. Nuk ka raport-relacion gjelogjik

me llogaritje te rezervave per objektet dhe zonat e Vrishit, Camit, Zezmes, por parashikohen rreth 40000

ton kateg C2 me Cu 0.7%, qe duhet te shoqerohen me dokument teknik pasi jane rezerva operative.

Duhet një rivlerësim për armbjatjen e tyre.

Objekti i shfaqjeve Serriqe, Mollekuqe dhe Arat e Mira jane zona e shfaqje me ne jugeperendim te

Shemrise dhe Gdheshtit, ne perendim te vendburimit Thire, ne vazhdimesi jugore te Çamit e Zezmes

dhe perfaqesojne damare kuarc-sulfure ne gabro e gabronorite, ku jane kryer edhe galeri e punime

siperfaqesore dhe takohen trupa kuarc-sulfure me trashesi 1-3m, gjatesi 50-120m dhe me Cu 0.3-1.5%.

Shfaqja e Fushes se Qarrit (Srriqe) ndodhet ne diorite kuarcore me disa damare me trashesi 0.5-1m me

Cu=1-2%. Ne keto objekte llogariten rreth 30000 ton rezerva te kateg. C2 me Cu 0.7% (rezerva

operative). Keto objekte dhe zona te mesiperme duhen pare dhe rivleresuar ne kompleks me

vendburimin Gdheshte, Leproi si dhe objektet e tjere Asdre, Vrish, Cam, Serriqe, Arat e Mira Duhen

rishikuar dhe vleresuar per trupa te pasur, vecanerisht te armbajtjes se larte te njohur deri 1-5g/t ne disa

raste ne Leproi, Cam, Gdheshte si dhe per mundesi te EGP Duhet te gjithe objektet dhe shfaqjet kuarc-

sulfure, per pozicionin larmine e mjedisit gjeologjik, nivelin e prerjes, afersine siperfaqesore dhe te

infrastruktures. Qendron e radhes se pare kryerja e raporteve dhe relacioneve te punimeve te kerkim-

zbulimit me llogaritje te rezervave per objektet Lakut te Geshtenjes, Lakut te Qershise, Kodra e

Ostrokut dhe te Piste Qafa e Levave, Shpate, Prujze, Goskes, Mgulles, Vrishit, Camit, Zesmes, Serriqes,

Mollekuqe dhe Arat e mira.

106

55

40

56

60

60

75

5856

62

75

70

42L E G J E N D A

Pleistocen. Depozitime te deluvioneve, rera dhe zhavorre

Pliocen. Pleistocen i poshtem. Konglomerate, ranore dhe argjila

Jurasik i siperm. Melanzh, "blloqe ne matriks"

Jurasik i mesem. Shkembinj vullkanike te serise bazaltike

Jurasik i mesem. Kompleksi i dajkave paralele

Jurasik i mesem. Diorite kuarcore-plagiogranit

Jurasik i mesem. Gabro

Jurasik i mesem. ultramafike Piroksenite,etj.

Jurasik i mesem. Harcburgite te serpentinizuara

Jurasik i mesem. Serpentinite

Kufi gjeologjik normal

Kufi gjeologjik ndermjet shkembinjve te nje formacioni

Kufi tektonik

Kufi gjeologjik mbihypes mbulesor

Element foliacioni

Prerje gjeologjikeA

A

+ +

++

+ +

S S

HSHS

HS

Depozitime te deluvioneve-koluvioneve

Depozitime te konglomerateve, ranoreve e argjilave

Pakua argjilite me copra

Bazalte (diabaze, porfirite diabazike)

Kompleksi i dajkave paralele (dajka poefiresh,

mikroplagiogranite, mikrodiorite etj.)

Diorite kuarcore-plagiogranite

Gabro

Serpentinite

Harcburgite te serpentinizuara

J U

R

A

S

I

K

Pleistocen

Pliocen

0

M o s h a

KOLONA LITOLOGJIKE


500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

++

+

+

+

+

++

+

++

+

+ +

+

+

+

+

+ ++

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

++

+ +

+ +

++++

+

+

+

+

+ +

++

++

+

++

+ +

++

+ +

++ +

+

+

+

J2

J2

J 3

N -Q2 p

c,d,pQp -h3

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J 3

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

N -Q2 p

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

J2

N -Q2 p

J2

J2

J 3

c,d,pQp -h3

J2

J2

J2

J2

JS)2

J2

JS)2

J2

J2

++

S

HS HS

S

N -Q2 p

42°10'

20° 15' 42°10'

374336353433323130294320° 07' 30''

46

70

42° 05'

69

68

67

66

65

64

63

6246

2937

43363534333231302843

28

20° 07' 30''

46

70

69

68

67

66

65

64

63

6246

05'42°

20° 15'

PISTA

PETKAJ

SHEMRIJA

(DODRUSHE)

SHEMRIJA

(PICAR)

SHEMRIJA

MEGULLA

PISTA(KAVES)

PISTA

(SPEC)

VA-SPASI

(SAKANJANI)

PISTA

(BREGU I BRESE)

MEGULLA(AZDREL)

MEGULLA

MEGULLA

(MEGULLA E EPERME)

QAMI

GEDHESHTI

SAKATI

KULUMRI

XAKTHI

KULUMRI

(DEMUCAJ)

PISTA(GOSKA E VOGEL)

GEDHESHTI

(SHPATE)

GEDHESHTI

(SKACAJ)

GEDHISHTI(PRUNJA)

GEDHESTI(VRUSHTI)

LEJTHIZA

FLETI(MOLLAVE)

FLETI

FLETI

(ARAT E VJETRA)

H A R T A G J E O L O G J I K EPlansheti K-34-65-C-b SHEMRIJA

Shkalla 1 : 25 000

Fig. 28

V – 6. Përfundime dhe rekomandime.

1.Rajoni xeheror Pistë – Gdheshte karakterizohet nga një ndërtim gjeologjik i ndërlikuar. Shkalla e

ndërlikimit në këtë ndërtim gjeologjik kushtëzohet nga llojet e ndryshme shkëmbore, që e ndërtojnë atë,

mardhëniet reciproke që krijohen ndërmejt këtyre shkëmbinjëve, intrudimet e shumëllojshme të

shkëmbinjëve të faciesit dajkor, zhvillimi i tektonikës shkëputëse para dhe pas mineralizimit si dhe nga

veprimtaria e solucioneve hidrotermale mbi shkëmbinjtë rrethues etj.

2.Shkëmbinjtë më të vjetër të këtij rajoni janë ata gabrorë, që kanë shtrirje të përgjithëshme very-

perendimore. Shkëmbinjtë ultrabazikë ndërpresin gabrorët duke çarë në drejtim të veri-lindjes në formën

e tre brezave, që për nga verilindja kanë tendencë të mbyllen. Ata janë formime të tipit të çarjeve,

elementët e mundshëm struktural të matur janë të vendosur kryq shkëmbinjëve gabrorë. Shkëmbinjtë

mezoacidë i përfaqësojnë plagjiogranit – diorite – kuarcorët. Ata gjatë intrudimit kanë prishur

vijueshmërinë e brezit lindor të shkëmbinjëve ultrabazikë dhe kanë kontaktuar me gabrot në gjithë pjesën

107

jug-lindore të rajonit. Faciesi i shkëmbinjëve dajkorë ka zhvillim të plotë, kanë shtrirje të përgjithshme

verilindore duke ndërprerë të gjithë llojet e shkëmbinjëve të sipërradhitur.

3.Shtrirja e përgjithshme e brezave të shkëmbinjëve ultrabazikë, lakimi i tyre nga shtrirje meridionale në

pjesën jugore të rajonit, me devijim verilindor në pjesën veriore të tij, zhvillimi i shkëmbinjëve dajkorë,

damarët kuarc – sulfur, i disa prishjeve tektonike të para, ndoshta dhe pas mineralizimit si dhe

konfiguracioni i kontaktit lindor të plagjiograniteve, na bindin se kemi të bëjmë me një strukturë

dizjunktive të tipit të çarjeve shkëputëse – prerëse, që zhvillohen në formën e një fshese, ose “shtielle”

dhe që u formua pas konsolidimit të gabrove ose njëkohësisht me formimin e shkëmbinjëve ultrabazikë.

Zhvillimi i kësaj strukture me sa duket është bërë sipas tre etapave kryesore. a. Në etapën e parë u

formuan çarjet që i mbushën shkëmbinjtë ultrabazikë, b. Në etapën e dytë u formuan çarjet, që u

mbushën nga hidrotermat, që formuan damarët kuarc sulfur. Sipas shkallës së aktivitetit etapa e parë më

e fuqishme, e dyta dhe e treta me të dobëta.

4.Tektonika dizjunktive e pasmineralizimit ka shtrirje veriperendimore, me blloqe që spostohen; ata të

krahut verilindor në drejtim të veriperendimit dhe ata të krahut jugperendimor në drejtim të juglindjes.

Në rajon takohen edhe prishje tektonike të pasmineralizimit, që kanë shtrirje verilindore me elemente

pak a shumë të paqartë.

5. Në rajon takohen një numër i madh damarësh kuarc-sulfur dhe tipi serpentinit – sulfur. Në përgjithësi

dallojmë dy tipe të mineralizimit: tipi kuarc-sulfur dhe tipi serpentinit – sulfur. Damarët lokalizohen në

shkëmbinjtë gabronoritë dhe ultrabazikë. Forma e trupave është damarore me degëzime, që hapen e

mbyllen në inetervale të caktuar. Kontaktet me shkëmbinjtë rrethues janë të qartë. Ndryshimet anësore

shprehen në kloritizimin e shkëmbinjëve nga intensive deri më pak intensive. Mineralizimi lidhet me

çarjet tektonike. Atë e kontrollon struktura dizjunktive e tipit të çarjeve shkëputëse – prerëse, që

zhvillohet në formën e një “fshese” ose “shtielle”. Nga këto të dhëna si dhe të nisur nga faktorët

struktural që kontrollojnë mineralizimin, përbërja dhe bashkëshoqërimet minerale, koha dhe stadet e

formimit mineral dhe pozicioni që zenë trupat në hapësirë, mendojmë se mineralizimi i rajonit xeheror

Pistë – Gdheshtë është i temperaturave të mesme, lidhet në hapësire me gabroplagjiogranitët dhe në kohë

formohet pas formimeve dajkore. Pra ai është produkt i zhvillimit të proçeseve postmagmatikë të

formacionit gabroplagjiogranitik( Çaushi R. Meshi Z, Bytyçi H.) Ndersa une mendoj se ky mineralizim

është i tempraturave te mesme deri te ulte, lidhet me formacionin gabro – gabronorit ( kryesisht

vendburimi Piste – Gdheshte dhe objektet per rreth janë të lokalizuar në nivelet e siperme dhe mesme të

këtij masivi) dhe në kohe pas formimit të dajkave. Pra është produkt i formacionit gabror të këtij masivi.

6. Mineralizimi kuarc-sulfur në rajon, u përket tre zonave të mineralizuara: zonës së mineralizuar

perëndimore, zonës së mineralizuar qëndrore dhe zonës së mineralizuar lindore.

7. Të bazuar në ndërtimin gjeologjik të rajonit, ndërtimin struktural të tij, zhvillimin tektonik, kushtet e

shpërndarjes dhe lokalizimit të mineralizimit, si dhe rezultatet e punimeve të kërkim-zbulimit per

zhvillimin e perspektives te metejshme te mineralizimit kuarc sulfur ne kete zone rekomandojme: Për

zonën e mineralizuar lindore.Trupi kryesor.

1. Të vazhdohen punimet e zbulimit në lindje mbasi nga punimet e deritanishme të zbulimit

108

vërtetohet zhytja jug-lindore e trupit kryesor. Në këtë drejtim duhet te kushtëzohet vëmendja trupave

qorrë, që për shkak të zhytjes së trupit kryesor mund të jenë vazhdimi i tij për nga veri-lindja.

2. Të konturohen në thellësi profilet Nr. 4, 2.0 dhe 1 për shkak se shpimet në konturim

i lënë të hapur (me përjashtim të shpimit Nr. 35 që është me rezultat negativ. Në këtë profil shpimi i

rekomanduar mund të projektohet i varur nga rezulatat e shpimeve në profilin 0).

3. Të bëhen shpime me hap kërkimi në thellësi të profilit Nr. 5. Intervali i zonës minerale

përmban kalkopirit. Prova është marrë dhe analizuar dy herë. Rezultatet janë : prova e parë Nr. 732 ?

përmban Cu = 0.15 % dhe prova e dytë me Nr. 903 përmban Cu = 1.5 % . provat janë marrë në të

njëjtin interval. Ka mundësi të jetë zhytja e trupit kryesor 1 b

.

4. Të kryhen punime shpimi në fillim me hap kërkimi në trupat Nr. 4 e nr. 5. Ata gjenden

shumë afër trupit kryesor dhe lokalizohen në të njëjtat kushte strukturale. Megjithëse në sipërfaqe

mineralizimi është i varfer, në thellësi ai ka tendencë të pasurohet. Për këtë dëshmojnë rezultatet e

punimeve të shpimit, që kanë kapur kalimthi trupin Nr. 4 (ata ishin projektuar për konturimin e trupit

kryesor në thellësi) si dhe rezultatet pozitive të galerisë Nr. 8 në trupin Nr. 5.

5. Në pjesën veri-lindore të trupit kryesor të kryhen punime kërkimi. Ti kushtohet vëmendje

horizonteve të galerisë Nr. 4 dhe galerisë Nr. 5.

6. Meqenëse nga analiza e punimeve të kryera në këtë zonë del se mineralizimi i zbuluar

dhe i konturuar ndodhet në nivelet e siperme dhe të mesme të prerjes gabrore mendojme se krahas

ndjekjes së rezultateve në shtrirje është mëse e domosdoshme që të orjentohen punime edhe në thellësi

pasi në pjesën e gabrove brezore pra të niveleve të poshtme të prerjes gabrore kemi përqëndrim më të

madh të trupave kuarc sulfur.

Për pikën e mineralizuar Gdheshtë:

1. Të sqarohet mirë forma e trupit, gjeologjia e tektonika me kanale e galeri e pastaj të kalohet

në punime të mëtejshme të detalizimit në thellësi. Të sqarohet shtrirja e trupit Nr. 5 dhe të bëhen disa

punime për sqarimin e karakteristikës è tij në thellësi.

2. Mbi damarin kuarcor Nr. 2 me shtrirje Veri-perëndimore nga punimet gjeokimike jepet

anomali për Zn. Sipas tyre atje ka disa linza të vogla të tilla me shtrirje veri-lindore, por drejtimi i

përgjithshëm i shtrirjes së zonës është veri-perëndimor. Është e domosdoshme të bëhen disa profile

gjeokimike me drejtim veri-lindor me hap të vogël. Sipas këtyre profileve të merren disa prova për

analizë eksprese dhe të bëhet në këtë mënyre konturimi i zonës me përmbajtje sfaleriti. Rezultatet e

provave të marra në sipërfaqe të krahasohen me ato të thellësisë dhe të shihet në këtë mënyre mundësia e

pasurimit të Zn në thellësi..

Nga vrojtime fushore është vene re se ky damar potent kuarcor përmban edhe në sipërfaqe pikëzime të

Zn, por tani për tani e kemi të vështirë të konkludojmë mbi pasurimin e tij në thellësi. Në sipërfaqe

damari ka teksturë të theksuar brekçioze. Kjo teksturë flet për atë që: ose kemi të bëjmë me pjesën e

sipërme të damarit, që karakterizohet nga një përmbajtje e ulët e mineralizimit dhe në thellësi pasurohet

ose vetë damari është formim sipërfaqësor ose i horizonteve të cekta dhe në thellësi mbyllet.

Për këto arsye mendojmë, që në pjesën më veri-perëndimore të shtrirjes së këtij damari, nën rrugën

këmbësore që të çon në vendburimin e Pistës, në pikën më të ulët të ndjekjes së tij në shtrirje të hapet nje

galeri kërkimi për të studiuar thellësinë.

Për pikën e mineralizuar Azdrej rekomandojmë :

1. Ti kushtohet kujdes niveleve në shtrirjen veri-lindore, poshtë horizontit të galerisë Nr. 1 Në

109

këtë drejtim fiksohet një anomali gjeofizike e marrë me metodën e polarizimit të provokuar (PP). Bazuar

ne te dhenat gjeofizike (raportit gjeofizik te vitit 1971), mendojmë që në këtë zone të kryhen disa

punime kërkimi plotësuese gjeokimike dhe gjeofizike.

2. Në pjesën jug-perëndimore të prishjes tektonike Azdrej, fiksohet një anomali gjeofizike.

Gjatë shtrirjes së saj takohen copa dhe blloqe të limonitizuar intensivisht. Në pjesën jugperëndimore të

kësaj prishjeje tektonike janë hapur disa kanale dhe kanë kapur një trup mjaft të trashë (shih përshkrimin

punimet e kërkimit), të limonitizuar intensivisht dhe me përmbajtje kuarci. Mendojmë që ti kushtohet

vëmendje duke kryer punime plotësuese gjeokimike e gjeofizike, si dhe ndjekjen e tij me kanale në

sipërfaqe.

3. Të vlerësohet me kanale anomalia gjeofizike e marrë në profofilin Nr. 21 piketë 116, që

fiksohet në majën e Korillës. Kjo anomali në drejtim të JL është e hapur. Nga analizat spektrale të marra

rezulton se perveç bakrit në përbërje ka përmbajtje Zn.

4. Të rishikohet më me kujdes pozicioni në hapësirë, elementët e shtrirjes dhe marrdhëniet

ndërmjet tyre të trupave të vërtetuar në galerinë Nr. 1.

Zona qëndrore e mineralizuar

Përfshin trupat kuarc-sulfur të fshatit Pista e re dhe shfaqjet e mineralizuara që lokalizohen në

shkëmbinjtë ultrabazik në Livadhet e Egra.

Për pikën e mineralizuar Pista e re mendojmë:

1. Meqë në periferinë ku janë kryer punimet e kërkimit është marrë një anomali gjeofizike

intensive, natyra e së cilës ka mbetur ende e pasqaruar. Fakti, që disa shpime kanë kapur trupa me

përmbajtje të mirë të komponentit të dobishëm bakër, flet për atë që në përgjithësi kemi të bëjmë me

trupa linzorë me përmasa të vogla. Nuk dihet ende karakteri i lokalizimit të këtyre linzave

xeherormbajtëse. Për këtë arsye rekomandojmë të hapet një galeri kryq shtrirjes për të sqaruar karakterin

e lokalizimit të trupave xeheror. Në qoftë se sqarohet ky karakter duhet të llogaritet koefiçienti i

xeherorizmit për të konkluduar për kapacitetin industrial te tyre.

2. Në livadhet e Egra, ndërmjet shkëmbinjve ultrabazik fiksohet anomali gjeokimike e

gjeofizike. Në sipërfaqe ka disa shfaqje kapelesh të limonitizuara. Shpimi i ceket i realizuar nga

gjeokimia kapi një trup me përmbajtje të lartë pirotine. Në kanalet e hapura përveç limonitizimeve

verehen edhe përlyerje mallahiti. Rekomandojmë vlerësimin e këtyre anomalive në mënyrë të

kujdesshme.

Zona perëndimore e mineralizuar. Përfshihen pikat e mineralizuara Prujzë, Shpate, Qafa e Leveve dhe

Mrizi i Plitit. Punimet e kërkimit të realizuara deri tani janë akoma të pamjaftueshme për të dhënë

mendime mbi kushtet e lokalizimit dhe natyrën e trupave xeherore (Prujzë, Qafa e Leveve). Trupat kanë

përmasa të vogla, janë të formës linzore dhe vendosen në shtrirje njëri pas tjetrit duke formuar struktura

perdesh.

Rekomandojmë:

1. Të vazhdojnë punimet e kërkim-vlerësimit me kanale. Galeri dhe me ndonje shpim me hap

kërkimi.

2. Të kryhen në të gjithë këtë zonë punime komlekse, gjeologjike, gjeokimike dhe gjeofizike.

Për pikën e mineralizuar Zezën.

Janë fiksuar tre trupa me përmasa të vogla, që kanë përmbajtje të lartë të komponentit të dobishëm bakër.

Mendojmë se mund të vazhdohen punimet e mëtejshme të vlerësimit.

110

Në pikat e mineralizuara Arëmira, Fushë-Qarr, Çam, Leproj fiksohen një numër trupash damarorësh

kuarcor, me dhe pa përmbajtje të mineralizimit sulfur të bakrit. Mendojme që :

1. Mbasi të caktohet radha e rëndësisë të këtyre trupave kuarc-sulfur, të kryhen punime kërkim

vlerësimi të mëtejshme për konkretizimin e ndonjë trupi bakërmbajtës me leverdi ekonomike.

2. Të vleresohen damarët kuarcorë me përmasa të konsiderueshme (siç janë ata të Çamit të mesëm,

që shtrihen mbi rrugen e dekovilit, aktualisht rruga automobilistike Shëmri-Srriqe), me ngjyrë të bardhë,

në përbërjen e të cilëve nuk vihen re përmabjtja e mineralizimit sulfur; për qëllimet e industrisë së

xhamit. Kjo duhet konsideruar si një ndër detyrat kryesore.

Për pikën e mineralizuar Mgullë

Punimet e vlerësimit të kryera, vërtetojnë praninë e trupave xeheror me formë linzore, me përmasa të

vogla. Punimet elektrometrike japin një anomali që shtrihet sipas aksit të shtrirjes së zonës minerale. Kjo

anomali sipas tyre eksitohet nga një trup, që ndodhet në thellësinë 40 m nga sipërfaqja.

Mendojmë se:

1. Punimet e vlerësimit të kryera nuk janë të plota dhe përfundimtare.

2. Për përmasat dhe natyrën, që kanë trupat xeherorë punimet e shpimit janë efektive.

Për këto arsye rekomandojmë :

1. Të kryhet një rilevim kondicional gjeologjik në shkallë 1:1000 në një sipërfaqe rreth 1.5 km 2

.

2. Të kryhen punime gjeokimike dhe gjeofizike të detajuara duke përdorur metoda sa më të

përshtatshme për këtë tip mineralizimi.

3. Në horizontin e dhënë nga rilevimi elektrometrik (“9” viti 1962), kryq shtrirjes së trupave të

hapet një galeri kërkimi me detyrë që të preçizojë kufijtë e zonës minerale ku lokalizohen trupat.

4. Sipas rezultateve të kësaj galerie dhe punimeve të tjera komplekse të llogaritet koefiçienti i

xeherorizmit për qëllime shfrytezimi.

Për zonën e Spasit:

Janë kryer punime komplekse: gjeologjike, gjeofizike dhe gjeokimike. Sipas këtyre punimeve janë

fiksuar një numër anomalish gjeokimike dhe gjeofizike. Anomalitë janë intensive por mund të jenë

shkaktuar edhe nga përmbajtja e lartë e piritit. Në sipërfaqe mineralizimi përfaqëson zonë të fuqishme

piritoze, pjesërisht të limonitizuar, ndërmjet shkëmbinjve diabazike.

Meqënëse në rajonin e Shëmerisë lidhur me shkëmbinjtë efuzive, takohen disa zona të tilla mjaft të

fuqishme (Qafa e Bokës, Srriqe,Petkaj afër Shëmrisë, Liqeni i Kuq e deri në Helshan e Kostur),

mendojmë që si objekti i parë për të studiuar karakteristikën gjeologo-mineralogjike të këtij tipi gjenetik

xeheror të konsiderohen shfaqjet piritoze të Spasit (prroi i Frasë). Verifikimi i anomalive të bëhet në

fillim me punime të lehta me kanale e më pas të kalohet me detalizim.

Konkluzion i përgjithshëm

Nga sa u tha më sipër, del e qartë se rajoni i Shëmrisë paraqet interes studimi. Me ndërtimin gjeologjik të

tij lidhen dy tipe gjenetike kryesor të mineralizimit: kuarc-sulfur dhe pirit kalkopirit, që secili në vetvete

përfaqëson interes të rëndësisë teorike dhe praktike. Perspektiva e të dy këtyre tipeve gjenetik

mineralizimi mbetet e hapur. Si në drejtim të shtrirjes ashtu dhe në drejtim të thellësisë pasi i gjithë

111

mineralizimi në këtë zonë i zbuluar deri tani ndodhet në nivelet e sipërme dhe të mesme të prerjes

gabrore.

VI. Ndërtimi gjeologo–strukturor i fushës xeherore të vendburimit Leproi

VI – 1.Të dhëna të përgjithëshme mbi ndërtimin gjeologjik

Në ndërtimin gjeologjik të vb.Leproi marrin pjesë shkëmbinjtë intruziv të Jurasikut të përfaqësuar nga

shkëmbinjtë bazikë, ultrabazikë dhe seria dajkore. Shkëmbinjtë ultrabazikë përfaqësohen nga dunite,

harcburgite, verlite e me pak nga lercolite, piroksenite e llojet e tjerë plagjioklazikë. Shkëmbinjtë bazikë

janë pjesë përbërëse e masivit gabror të Kaptinës dhe përbëjnë ekstremin më verilindor të tyre.

Përfaqësohen kryesisht nga gabronoritet, gabrot dhe më pak takohen noritet dhe llojet porfirite e

pegmatoide të tyre. Shkëmbinjtë dajkorë kanë zhvillim të gjerë si midis shkëmbinjve ultrabazikë dhe

atyre bazikë dhe sasia e tyre rritet në kontaktin e shkëmbinjvë bazikë me ato ultrabazikë. Marrdhëniet e

shkëmbinjve bazikë me ato ultrabazikë janë në përgjithësi normale. konkordante dhe me kalime

graduale, por ka edhe raste që shkëmbinjtë ultrabazike paraqiten si dajka apo intrudime brenda

shkëmbinjve gabroide. Takohen edhe raste kur këto marrdhenie janë të komplikuara e intensivisht

të tektonizuara.

VI – 2. Veçoritë morfologjike të pakos produktive të trupave xeheror.

Trupi 1, Leproi. Trupi mineral ka formë damarore tipike me fryrje e hollime si gjatë shtrirjes po ashtu dhe

gjatë rënies me azimut shtrirje 55-60° e azimut rënie 325-330°, kënd rënie që varion nga 65-90°. Trupi

është ndjekur gjatë shtrirjes me punime sipërfaqësore rreth 600 m dhe sipas rënies 300-320 m me

punime shpimi. Trashësia varion nga 0.5m deri ne 8.6 m ndërsa përmbajtja e bakrit lëviz nga 0.2 deri në

2 % dhe në raste të veçanta 4-6 %.

Trupi nr. 1 Leproi, si një formim hidrotermal i tipit të mbushjes së boshllëqeve (prishjeve tektonike) ka

krijuar ndryshimet anësore me shkëmbinjtë ku ai lokalizohet,në shumicën e rasteve ka kontakte të prera

dhe të qarta me shkëmbinjtë anësorë. Në planin horizontal trupi xeheror formon një paralelopiped të

deformuar gjatë diagonales së madhe që kondicionohet nga tipi i çarshmërise disi të lakuar dhe që

shpreh drejtimin krahasues të lëvizjes së “blloqeve”, pra të dy ambienteve formacionale përkundrejt njëri

tjetrit me planin horizontal. Nga vetë morfologjia e trupit xeheror në rënie, prishja tektonike kryesore

është e tipit të faljes ku gabrot që ndodhen në dysheme të trupit janë ngritur në relacion me ato të tavanit

si dhe vetë shkëmbinjtë ultrabazike që ndodhen afër dhe rrallë në tavan të trupit xeheror. Nga mineralet

sulfure predominon pirotina dhe më pak piriti e kalkopiriti, nga mineralet okside takohen më pak

magnetiti e hematiti, nga mineralet jo xeherore predominojnë kuarci dhe kloriti, nder mineralet xeherore

në disa raste takohet arsenopiriti. Struktura paraqitet kokrrizore hipidiomorfe e deri në allotromorfe,

shpesh takohen dhe elemente të strukturës poikilitike.

Trupi lokalizohet përgjithësisht afër kontaktit të shkëmbinjve gabrorë me ato ultrabazikë dhe rrallë

takohet në kontaktin e këtyre shkëmbinjve. Morfologjia e trupit është damarore thjerëzore.

VI – 3.Karakteristikat cilësore të pakos produktive të trupave xeherorë.

Përshkrimi i xeherorizimit. Trupi 1 Leproi ndiqet në shtrirje 600 m në rënie 320 ml, trashësia leviz nga

0.5m deri ne 8.6m. Trupi xeheror përfaqësohet nga kuarci,kloritet,me përmbajtje mineralesh sulfur

kalkopirit,pirit,pirotinë. Trupi 1 Leproi ka az shtrirje 55-60° az renie 325-330° këndi i rënies 80°.

Përbërja minerale e xeherorit. Për vendburimin Leproi mund të themi se kemi të bëjmë me këto

shoqërime mineralesh.

112

1. Kuarc-Klorit-Kalkopirit-Pirotinë-Pirit.

2. Kuarc-Kalkopirit-Pirotinë-Pirit.

3. Kuarc-Kalkopirit-Pirotinë-Magnetit.

Këto tre shoqërime mineralesh përfaqësojnë 3 stade mineralizimi, nga keto stade i pari është më

kryesori, stadi i dytë dhe në veçanti stadi i tretë janë stade ndihmëse që shprehen me impulse

hidrotermash me potenciale mineralizimi më të dobët. Përbërja kimike e xeherorit. Rezultati i analizës

kimike komplekse është si vijo: SiO 2 - 35 %, Fe 20 3 - 27 %, Fe - 20 %, A1203 - 2. %, Co – 0.062%

Struktura dhe tekstura e xeherorit. Struktura mbizotëruese e xeherorit është allotriomorfe kokrrizore,

takohen edhe raste të strukturës ksenomorfe. Tekstura zotëruese është ajo njollore pikzimore e damarore.

VI – 4. Gjeneza e xeherorizimit. Vendburimi Leproi (Trupi nr 1) i përket origjinës hidrotermale të

temperaturave të mesme. Burimi i hidrotermave është magma e kompleksit gabro-plagjiogranitik.

VI – 5. Mosha e shkëmbinjve dhe e xeherorit. Mosha e shkëmbinjve dhe e xeherorizimit të

vendburimit Leproi konsiderohet e njëjtë me atë të gjithë ofioliteve shqiptare, pra jurasikut te sipërm.

Sasia e rezervave: Punimet e para të kërkim-zbulimit kanë filluar që në vitin 1975 të cilat u projektuan

dhe u udhëhoqen nga ing. S. Laska. Dhe për vitet 1976 e 1977 nga ing. gjeologu H. Bytyçi e A.Miftari

dhe për vitet 1978-1980 nga gjeologët R. Caushi e A. Miftari. Eshte nje trup kryesor dhe nje i vogel ne

perendim qe eshte afer paralel tij. Rezervat e llogaritura jane: kateg B+C1+C2 = 449 183 ton me Cu=

1.36% dhe jashte bilancit 20 640 ton me Cu 0.3%. Sipas ITPMN jane prodhuar 33821 ton xeherore me

Cu=0.77% dhe ne vendburim (miniere) ndodhen te pergatitur dhe 254100 ton rezerva bakri te

nxjerreshme me Cu=0.75%, por sipas te dhenave te gjeologjise duhej te ishin ne vendburim edhe 414

341 ton xeherore me Cu =1.12%. Ne disa pjese te trupit xeheror ka permbajtje te larte ari ne prova te

veçanta Au shkon deri 3-5g/t, por duhet saktesuar dhe plotesuar me te dhena te tjera jo vetem per Au por

dhe EGP per te gjithe vendburimin. Ky vendburim dhe disa shfaqje te tjera per rreth jane te nje rendesie

te veçante per arembatjen e tyre, pasi disa analiza te kryera kane permbajtje mbi kondicion te Au, por

nga miniera nuk eshte bere asgje per vleresimin e armbajtjes gjate shfrytezimit. Eshte miniere e mbyllur

ne konservim, sipas nje studimi akt mbylljes te ITPNM dhe Albakri Tirane (1994, 1996) me rezerva te

nxjerrshme 254100 ton me Cu 0.75%.

KAPITULLI VII

VII. Ndërtimi gjeologo–strukturor i fushës xeherore e Golaj – Nikoliq me trupat dhe shfaqjet e

mineralizuara.

VII – 1. Ndërtimi gjeologjik i rajonit dhe i vendburimeve.

Në ndërtimin gjeologjik të vendburimit Golaj te shfaqjeve e trupave të mineralizuar përreth marrin pjesë

shkëmbinjtë intruzivë të Jurasikut të përfaqësuar nga shkëmbinjtë bazikë, ultrabazikë dhe seria dajkore.

Shkëmbinjtë ultrabazikë përfaqësohen nga harcburgite, piroksenite e llojet e tjerë plagjioklazikë.

Shkëmbinjtë bazike janë pjesë përbërëse e masivit gabror të Kaptinës dhe përbëjnë ekstremin më

verilindor të tyre. Përfaqësohen kryesisht nga gabronoritet, gabrot dhe me pak takohen noritet dhe llojet

porfirite e pegmatoide të tyre. Shkëmbinjtë dajkore kanë zhvillim të gjerë, sasia e tyre rritet në kontaktin

e shkëmbinjve bazikë me ato ultrabazikë. Mardhëniet e shkëmbinjve bazikë me ato ultrabazikë janë në

përgjithësi normale(Fig. 29)

- Veçoritë morfollogjike të pakos produktive ose të trupave xeheror.

Trupi nr. l.Golaj Ka shtirje meridionale. afro meridionale dhe rënie perëndimore me azimut rënie 282°

dhe kënd rënie 80-86°. Trupi ndiqet në sipërfaqe me kanale rreth 120 m. Me punime shpimi trupi është

113

ndjekur në shtrirje rreth 600-700 m dhe në rënie 450-500 m. me trashësi 0.5-6 m. mesatarisht 2.5 m dhe

përmbajtje 0.5-2% ton. mestarisht 1% Cu. Xeherori përfaqësohet nga kuarc-klorite me mineralizim

pirrotine, piriti e kalkopiriti. Lokalizohet direkt në kontaktin gabro ultrabazik dhe shoqërohet me zona të

fuqishme kloritike. Intensivisht e zhvilluar është faza dajkore e cila ka elemente të njëjtë shtruarje si

trupi kuarc-sulfur dhe përbërje mikrogabroide, mikrodiorite e plagjiogranite.

Trupi lb Golaj-jugor. Trupi ka shtrirje afro meridionale me azimut rënie 182° dhe kënd rënie 74 dhe si te

thuash përbën vazhdimin ne jug të trupit 1. Ndiqet me kanale në siperfaqe 80 ml. Me punime shpimi

është ndjekur në shtrirje rreth 150 m dhe rënie 80-100 m. Trashësia e trupit është mesatarisht 1 m dhe

përmbajtja mesatare 0.5%. Përbërja është kuarc-klorite me pirit, pirrotinë e pak kalkopirit. Trupi

paraqitet i konturuar me punime. Mineralizimi lokalizohet brenda gabrove afër kontaktit me shkëmbinjtë

ultrabazikë.

Trupi 4. Golaj-jugor. Trupi ka shtrirje afro meridionale me azimut rënie 85° dhe kënd rënie 76° dhe si të

thuash përbën vazhdimin në jug të trupit 1. Ndiqet me kanale në siperfaqe 100 ml. Me punime shpimi

është ndjekur në shtrirje rreth 120 m dhe rënie 100 m. Trashësia e trupit është mesatarisht 1.2 m dhe

përmbajtja mesatare 0.3%. Përbërja është kuarc-klorite me pirit, pirrotinë e pak kalkopirit. Trupi

paraqitet i konturuar me punime. Mineralizimi lokalizohet brenda gabrove afër kontaktit me shkëmbinjtë

ultrabazikë.

Trupi 6. Golaj-jugor. Trupi ka shtrirje afro meridionale me azimut rënie 40° dhe kënd rënie 70°. Ndiqet

me kanale në sipërfaqe 240 ml. Me punime shpimi është ndjekur në shtrirje rreth 200 m dhe rënie 120 m.

Trashësia e trupit është mesatarisht 1m dhe përmbajtja mesatare 0.4%. Përbërja është kuarc-klorite me

pirit, pirrotinë e pak kalkopirit. Mineralizimi lokalizohet brenda gabrove afër kontaktit me shkëmbinjtë

ultrabazike.

Trupi 2. Golaj. Trupi ka shtrirje afro meridionale me azimut 360° dhe kënd rënie 70 . Ndiqet me kanale

në sipërfaqe 100 ml. Me punime shpimi është ndjekur në shtrirje rreth 240 m dhe rënie 180 m. Trashësia

e trupit është mesatarisht 1.4m dhe përmbajtja mesatare 0.48%. Përbërja është kuarc-klorite me pirit,

pirrotinë e pak kalkopirit. Mineralizimi lokalizohet brenda gabrove afër kontaktit me shkëmbinjtë

ultrabazikë.

Trupi 3. Golaj. Trupi ka shtrirje afro meridionale me azimut 355° dhe kënd rënie 68°. Ndiqet me kanale

në sipërfaqe 360 ml. Me punime shpimi është ndjekur në shtrirje rreth 300 m dhe rënie 160 m. Trashësia

e trupit është mesatarisht 1.8m dhe permbajtja mesatare 0.48%. Përbërja është kuarc-klorite me pirit,

pirrotinë e pak kalkopirit. Mineralizimi lokalizohet brenda gabrove.

Trupi 1. Zahrisht. Ka shtrirje tipike gjerësore e rënie veriore me azimut renie 4° dhe kënd rënie 70°.

Ndiqet në sipërfaqe me kanale rreth 220 m. Në këtë objekt jane hapur dy galeri dhe janë kryer shumë

punime shpimi. Me punime shpimi trupi është ndjekur në shtrirje 360 m dhe rënie 250 m. Mineralizimi

përfaqesohet nga klorite me kuarc dhe mineralizim kryesisht piritoz me pak kalkopirit. Trashësia e trupit

leviz 1-5 m, mesatarisht 2.5 m. Përmbajtja e bakrit leviz 0.2-0.9% mesatarisht 0.6%. Mineralizimi

lokalizohet brenda gabrove mikrokokrrizore me strukturë diabazike.

Trupi 2. Zahrisht. Ka shtrirje tipike gjerësore e rënie veriore me azimut rënie 6° dhe kënd rënie 70°.

Ndiqet në sipërfaqe me kanale rreth 30 m. Jane hapur galeri dhe jane kryer shumë punime shpimi. Me

punime shpimi trupi është ndjekur në shtrirje 100 m dhe rënie 100 m. Mineralizimi përfaqësohet nga

klorite me kuarc dhe mineralizim kryesisht piritoz me pak kalkopirit. Trashësia e trupit leviz 1 - 4 m,

mesatarisht 2. m. Përmbajtja e bakrit lëviz 0.2-0.9% mesatarisht 0.5%. Mineralizimi lokalizohet brenda

gabrove mikrokokrrizore me strukture diabazike.

114

Trupi 3. Livadhi Çaushve. (Zahrishte). Ka shtrirje afro gjerësore dhe rënie veriperëndimore me azimut

rënie 330° dhe kënd rënie 72°. Trupi ndiqet në sipërfaqe me karierë e shurfe (puse minerare) rreth 40 m.

Me punime shpimi është ndjekur rreth 120 m shtrirje dhe 130 m në rënie. Përfaqësohet nga klorite me

kuarc dhe mineralizim kryesisht piritoz me pak pirotine e kalkopirit. Trashësia e zonës lëviz 1-5 m,

mesatarisht 2.5-3 m. Përmbajtja është rreth 0.4%. Lokalizohet brenda shkëmbinjvë gabroide.

Trupi 4. Livadhi i Çaushve (Zahrisht). Ka shtrirje afro gjerësore me rënie juglindore me azimut rënie

145° dhe kënd rënie 68°. Ndiqet në shtrirje në sipërfaqe me kanale me ndërprerje rreth 160 m. Është

ndjekur me punime shpimi në shtrirje rreth 280 m dhe rënie 180 m. Përbërja është kuarc qumështor me

klorite e pak mineralizim piriti, shumë pak kalkopirit. Trashësia mesatare e trupit është 1.5 m dhe

përmbajtja 0.3%Cu.

Trupi Nr.l, Puka (Zahrisht) Ka shtrirje afro meridionale, rënie lindore me azimut rënie 107°. kend rënie

86°. Trupi ndiqet në sipërfaqe me kanale rreth 200 m. Është hapur një galeri dhe jane kryer disa shpime.

Me shpime trupi është ndjekur në shtrirje rreth 250 m dhe rënie 200 m. Mineralizimi ka përbërje kuarc-

klorite me pak pirit e shumë pak pirrotinë e kalkopirit. Trashësia e trupit leviz 1-3 m, mesatarisht 1.5 m

dhe përmbajtja lëviz 0.1-0.5, mesatarisht 0.2-0.3% Cu. Trupi lokalizohet në gabrot e zakonshme me

teksturë diabazike afër dioriteve kuarcore.

Trupi Nr. 1. Mirun. Ka shtrirje afro meridionale, rënie perëndimore me azimut rënie 260° e kënd rënie 80

. Trupi ndiqet në sipërfaqe me kanale rreth 30 m. Është hapur një galeri dhe jane kryer disa shpime. Me

punime shpimi trupi ndiqet në shtrirje rreth 160 m dhe me rënie 130 m. Trupi ka përbërje tipike kuarc-

klorit me pirotinë,pirit e pak kalkopirit. Trashësia mesatare e trupit është 1.2-1.5 m dhe përmbajtja

mesatare 0.55% Cu. Mineralizimi lokalizohet brenda gabrove shumë afër kontaktit me shkëmbinjtë

ultrabazik.

Trupi Nr.2. Mirun. Ka shtrirje afro meridionale e rënie perëndimore me azimut rënie 258°, kënd rënie

72°. Ndiqet në shtrirje me kanale rreth 160 m. Janë kryer pak punime shpimi. Trupi përfaqësohet nga

kuarc qumeshtor me pak klorite dhe mineralizim shumë të varfër sulfur. Kryesisht pirit pirotinë e

kalkopirit. Trashësia mesatare e trupit është 2 m, përmbajtja mesatare 0.1% Cu.

Trupi Nr.3 Mirun. Ka shtruarje afro meridionale, rënie perëndimore me azimut rënie 255°.kënd rënie

70°. Trupi ndiqet në sipërfaqe rreth 30 m. Është hapur një galeri e janë kryer disa shpime. Përfaqësohet

nga klorite me kuarc e shumë pirotinë. Trashësia e trupit është mesatarisht 1 m, përmbajtja 0.5-0.6%Cu.

Rezerva nuk jane llogaritur. Lokalizohet brenda gabrove. Livadhi Çaushve (shfaqjet nr. 1 dhe 2),

Zahrisht (shfaqjet nr. 1 dhe 2), Puka dhe Mirun (shfaqjet nr. 1, 2, 3) etj, te cilat rezultojne pa rendesi

industriale (vetem ne trupin 1 objekti Zahrisht jane llogaritur rreth 60.000 ton rezerva te kateg C1+C2

me 0.65% Cu).

Karakteristikat cilësore të pakos produktive të trupave xeherorë. Në ndërtimin gjeologjik marrin pjesë

kryesisht shkëmbinjtë gabrore dhe më pak ato ultrabazik. Shkëmbinjte gabrorë përbëjne pjesën dërmuese

të teritorit dhe përfaqësohen nga gabro e gabro-piroksenite mellanokrate. Shkëmbinjtë ultrabazike kanë

përhapje të kufizuar dhe takohen kryesisht në pjesen verilindore të objektit të perfaqësuara nga

harcburgite të serpentinizuara. Shkëmbinjtë gabrore në kontakt me trupin mineral janë të kloritizuar,

kuarcëzuar. Kontaktet ndërmjet shkëmbinjve ultrabazik dhe gabronoriteve janë prerës dhe të qarte, me

kënd rënie shumë të madh deri në vertikal.

Përshkrimi i xeherorizimit. Përmasat. Në përgjithësi mineralizimet e ketij tipi kanë përmasa nga më të

ndryshmet duke filluar nga disa metra deri ne 600-700 m.Përgjithësisht rënia e trupave është sa 2/3 e

shtrirjes. Pozicioni i trupave në hapësirë është nga më të ndryshmit,megjithatë dy drejtime janë kryesore:

115

l.Drejtimi meridional, apo meridional me rënie lindore, 2.Drejtimi gjerësor me rënie veriore.Struktura

dhe tekstura e xeherorit.Struktura mbizotëruese e xeherorit është allotriomorfe kokrrizore. takohen

edhe raste të struktures ksenomorfe. Tekstura zotëruese është ajo njollore pikzimore e dejzore.Mosha e

shkëmbinjve dhe e xeherorit.Mosha e shkëmbinjve dhe e xeherorizimit të objekteve konsiderohet e njëjtë

me atë të gjithë ofioliteve shqiptare, pra jurasikut te sipërm. Qëndrueshmeria ndaj agjentëve

atmosferik.Xeherorizimi i objekteve të më sipërm si në të gjithë vendburimet damarore kuarc-sulfure

është i paqëndrueshëm ndaj agjentëve atmosferik. Nën veprimin e tyre formohen mineralet dytësore të

zonës së oksidimit, prania e të cilëve ndikon negativisht në proçesin e pasurimit.

116

ol

Q

N - Q2 1

Hf

Hs

35

Hs

Hf

Df

DsDs

Df

Q1-2 Q

1-2

Q1-2

Q3

Q

4

3

C r1-2

Fe-Ni

70

Q - Q1 2

Kishaj

(Cemet)

VLAHENA

Nikoliqi

(Sallahi)

NIKOLIQI

Golaj

(Dautaj)

VRANISHTI

Mujajt

(Dajci)

MUJAJT

CAHANI

Golaj

(Kovaci)

Nikoliqi

(Ngjeci)

Nikoliqi

(Çaushi)Vlahena

(Gradica)

Vlahena

(Lushaj)

Vlahena

(Kovaçi)

Nikollqi

(Jaku)GOLAJ

Vranishti

(Pacaj)

LIQENI KUQ

Zahrishti

(Kabasht) Vranishti

(Mazreku)

Zahrishti

(Puka)ZAHRISHTI

HELSHANI

Kosturi(Meshi)

Kosturi

(Cutaj)

Helshani

(Gollt)Helshani

(Goxhaj)

PERROLLAJ

Perrollaj

(Macaj)

Golaj

(Brataj)

QARRI

DOBRUNA

Dobruna

(Mulaj)

LETAJ

Letaj

(Kurpali)

Letaj

(Koka)

Godeni GODENICACINI

CURBINA

ZYLFAJ

LIPOVACI

DOLLI

PETRUSHANI

KAMI

KEPENEKU

Zogaj

(Mjeker Bardhe)

Letaj

(Peraj)ZGJEÇI

ZOGAJ

Zherka

(Stoberta)

Kepeneku

(Lajthiza)

Zogaj

(Haxhibeg)

Zogaj

(Mehalla e Eperme) Zogaj

(Xhuxhaj)

KRUMA

(GECAJ)

KRUMA

(BALLMI)

KRUMA

KRUMA

(PECAKU)

KRUMA

(RADA)

60

65

50

70

60

40

60

80

60

60

35

84

82

50

3082

72

82

60

40

64

50

62

75

8285

70

70

55

65

62

62

6360

60

70

72

70

84

80

78 64

72

84

70

78

72

86

68

70

50

58

5554

64

30 5675

587052

42

48

61

70 75

68

6564

46

66

2030

30

44

30

12

1410

1614 11

10

17

75

15

18

60

54

56

15 13

11

48

12

10

20 20

15 48

10

15

1548 48

48

10

14

15

16 18

48

48

22

20

18

20

23

30

21

35

12

25

3516

28

20

48 21

28

30

30

28 30

20

31

10

30

25

28

22

24

21

21

68

72

70

76

68

75

6860

3570

6548

70

68

6255

58

5660

50

70

60

6565

40

60

35

25 15

74

70

7850

76

50

86

30

68

7058

65

60

60

50

45

60

P

64

72

20 25

25

64

70

46

45

veb

-VL-veb

72

65

7052

65

170

3

445

-VL-veb

80

10

64

60 60

19

64

7019

21

15 16

16

26

A

44

16

2020

28

20

10

16

10 1515

12

30

26

20

2422

19

84

84

84

64

65

74

5550

8480

82 20

3568

20

84

6466

60

60

60

60

88

55

60

59

62

59 51

5065

70

6765

30

80

7560

65

72

60

80

7580

85

75

4040

80

65

50

50

75

84

68

40 65

72

8260

70

67

80

7585

68 62

74

72

75

84

60

86

72

45

70

66

40 65 63

85

72

70

84

80

65 85

75

70

70

55

6862

7075

62 72

7081

72

70

7470

70

74

78

65

74

80

65

62

50

65

72

74

78

84

75

64

72

H f

H f

Q QQ

Q4

Q4

Q4

Q4

Q4

Q4

Q4

Q4

Liqeni i Fierzes

N2

- Q1

Q

Cr1-2

Cr1-2

Cr1-2

Cr1-2

20°15'42°20'

71

43 39

46

41 43 45 47 49 51 53 55 57

71

73

75

77

79

81

83

85

87

57555351494745434139

87

85

83

81

79

77

75

73

4343

43

46 46

46

Depozitime te sotme aluvialo-deluvialo-proluviale.

Depozitime terrigjene konglomeratike te pliocen-kuaternarit.

Kufij gjeologjik normal.

Kufij gjeologjik transgresiv

Shfaqje bakri

Mineralizime titanifere

Mineralizime baker-nikeli

Mineralizime te E.G.P.

Elemente shtruarje

LEGJENDE

N2

- Q1

N2

- Q1

N2

- Q1

N2

- Q1

N2

- Q1

Travertina karbonatike.

Depozitime konglomeratike trashamane me çimentim te dobet.

Depozitime karbonatike

Laterite te Fe-Ni

Plagjiogranite

Gabro

Gabro-norite

Mikrogabro

Gabro kuarcore

Piroksenite

Verlite

Kalci bazalte

Bazalto dacide

Keratofire (riodacide)

Harcburgite te fresketa

Harcburgite te serpentinizuara

Dunite te fresketa


Kufij tektonike

Tekstura brezore

Folacion-lineacioni

Shfaqje kromi

Vendburime kromi

Vendburime bakri

20°30'42°20'

20°30'

42°10'20°15'

42°10'

Liqeni i Fierzes

HARTA GJEOLOGJIKE E RAJONIT TE KRUMES Shkalla 1 : 50 000

PLANSHETI: K-34-65-B KRUMA

K O S O

V A

Q4

Q4

Q4

Fig. 29

117

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Az. 100°

S. 79, 80, 114S. 137 S. 68,72 S. 58,20

S. 9,19

S. 34,60

S. 54,70S. 136,188

VENDBURIMI BAKRIT GOLAJTRUPI NR. 1 DHE NR. 1

PRERJE GJEOLOGJIKE NR. 1SHKALLA 1 : 500

318.2m

422.2m

298.0m

233.8m

241.6m

203.4m

183.0m

163.4m

161.0m

169.7m

161.0m

350

300

400

450

2.2 1.20

0.63%

4.2 3.17

1.20%

3.5 2.25

1.0%

1.3 0.80

0.44%

2.7 1.60

1.20%

2.1 1.46

1.20%

2.5 1.3

0.63%

7.8 4.6

0.68%

0.2 0.1

2.54% 1.4 0.76

0.36%

132.3m

11.2 7.35

1.14%

3.1 2.5

0.93%

3.6 2.7

0.73%

1.2 0.6

0.27%

19.8 3.1

1.06%

2.3 0.6

1.3%

1.2 0.4

0.67%

3.7 1.14

0.69%

1.7 0.52

0.63%

1.5 1.0

0.82%

501.2 m



SHPJEGUES


Serpentinite

Gabro

Gabro te alteruara

Gabro piroksenite


Piroksenite

Mikrogabro


Kuarci

Zone minerale

Trup xeheror

Q Q

Y Y

Q QGabro kuarcore

Fig. 30

118

VENDBURIMI KRUMETRUPI NR. 1

PROFILI NR. 0SHKALLA 1 : 1000

S. 1

4.8

0.32%

1.3

0.25%0.4

1.27%

0.8

1.27%

1.7

1.27%1.5

2.40%

2.3

0.04%

3.2

1.75%

5.0

2.50%

0.5

1.30%

S. 2, 7 S. 8 S. 29 S. 30, 31

60.3 m

80.5 m

141 m

163.4 m

165 m

157.7 m151.7 m

XQ

XQ

XQ

XQ

XQ

XQXQ

XQ

XQ

Az . 56°

Fig.31

119

VI – 2.Tektonika vendburimit

Për të dhënë një ide të plotë për strukturën e vendburimit dhe tipin strukturor të tij, për ne ka qenë e

vështirë për faktin se relievi në të cilin vendoset vendburimi i Golajt paraqitet shumë i mbuluar dhe

shkëmbinjtë, që e ndërtojnë atë, ne siperfaqe u janë nënshtruar fuqimisht ndryshimeve dytësore dhe

alterimit.

Bazuar ne materialin faktik që disponojmë, të bazuar në vrojtimet fushore të herëpashershme, si dhe në

materialin faktik të marre nga punimet e zbulimit mund të japim disa mendime lidhur me strukturën dhe

tektonikën e vendburimit.

Duke u bazuar në pozicionin e shkëmbinjve në hapesire si dhe ne marrdhëniet reciproke ndërmjet tyre

del se truallin fillestar të zonës së vendburimit e kanë formuar shkëmbinjtë ultrabazike. Intrudimet e

mëvoneshme të shkembinjve gabroidë kanë çarë shkëmbinjtë ultrabazikë dhe ne tërësi përbëjnë pjesët

më të poshtëme të prerjes. Për këtë dëshmojnë pykat e shkëmbinjve gabroidë që çajnë thellë shkëmbinjtë

ultrabazikë, si dhe mbetjet erozionale të shkembinjve ultrabazik mbi fushen e gabrove. Pra mund të

themi se shkembinjtë gabroidë në kohë janë formuar pak më vone se shkëmbinjtë ultrabazikë.

Gjate studimit te zhvillimit te serisë dajkore bie në sy se në përgjithësi dajkat në pjesën jugore të zonës

kanë shtrirje meridionale me tendencë nga veriperëndimi, ndërsa në vazhdim me tendencë për nga

verilindja.

Shtrirja e damarëve kuarc – sulfure të pjesës jugore (trupi 1b) eshte gjithashtu meridionale me tendencë

të theksuar veri perëndimore, ndërsa damarët kuarc-sulfur të pjesës veriore (trupat 1 e 1a) kanë shtrirje

meridionale në tendencë verilindore.

Nga këto pak të dhëna mund të mendojmë se vendburimin e Golajt e kontrollon një strukturë dizjunktive

e tipit të çarjeve shkëputëse prerëse, që në plan jep një konfiguracion afroharkor me pjesën konkave për

nga lindja.

Me sa duket kjo strukturë është formuar nga forca tektonike çifte me sens shumë të dobet përdredhes dhe

njëkohësisht me sens lëvizës afromeridional dhe veri lindor, për pjesën lindore të vendburimit..

Pra me sa duket zona deri në formimin e mineralizimit ka patur këte zhvillim tektonik mbas intrudimit të

gabrove dhe konsolidimit të tyre u formuan çarje dhe prishje tektonike të cilat u mbushem nga magma

me formime me pak te reja të shkëmbinjve dajkorë.

Në një stad të më vonshëm si rezultat i rigjenerimit tektonik u krijuan çarje të tjera, të cilat u mbushën

nga hidrotermat dhe u formuan damarë kuarc – sulfur të zonës së vendburimit dhe shkëmbinjtë e tjerë siç

janë llojet talkorë, klorito – aktinolite te kuarcor epidoto-kloritik etj.

Në zonën e vendburimit dhe jashtë saj , si dhe në profilet e marra nga shpimet si kundër u tregua edhe

më sipër vihen re trupa kuarc sulfur me shtrirje të ndryshme (VL-VP). Keto çarje janë formuar nga

tensione tangenciale dhe si rezultat janë formuar çarje të tipit prerës, të cilat në fillim kanë qenë të

mbyllura dhe më vone nën veprimin e tensioneve me sens të kundërt janë hapur dhe në këtë menyrë janë

bërë kurthe të mira për lokalizimin e mineralizimit të sjellë nga hidrotermat.

120

Trupat e lokalizuar në çarjet me shtrirje gjerësore ne i konsiderojmë të rendit të dytë ose çarje të

konjuguara. Edhe këto çarje ne i konsiderojmë si të formuara nga tensionet e të njëjtit proçes tektonik

dhe në kohë anë formuar njëkohësisht me ato të shtrirjes meridionale e submeridionale.

Rëndësi paraqet prishja tektonike e cila përgjithësisht ndjek kontaktin midis shkëmbinjve ultrabazike dhe

bazike ose shumë afer tij dhe që shpjegohet me atë se ky kontakt duke qenë më i dobesuar ka krijuar

mundësinë që gjatë veprimit të forcave të krijohen prishje me përmasat më të mëdha, duke paraqitur

keshtu rendësi të veçantë për mineralizimin kuarc sulfur në këtë zonë. Prishjet tektonike në zonen e

vendburimit lidhur në përgjithësi me aktivitetin e lëvizjeve që shprehin pak a shumë ne brezin e

tektonizuar me prishje minerale me tendencë VL (Nga Zaharishti në drejtim të Qarrit dhe Dobrunes).

Nga të dhënat e punimeve të zbulimit në prerjet gjeologjike trupat (1 e 1a) japin forma të tilla të cilat

flasin për kryqëzimin në planin vertikal të prishjeve tektonike të pas mineralizimit, duke formuar kështu

forma rombike të zgjatura që më vonë janë mbushur nga hidrotermat.

Prishjet tektonike të pasmineralizimit. Tektonika shkëputëse e pasmineralizimit ka një zhvillim të

madh. Të gjitha prishjet tektonike të pasmineralizimit kanë shtrirje veri – veri perëndim ndonjëherë deri

në gjerësore të plotë. Sipas sensit te spostimit dallojmë dy tipe prishjesh tektonike të pasmineralizimit.

Tipin e spostimeve horizontale Tipin faljoro – kundrafaljor. Ndër prishjet e tipit të sportimeve

horizontale mund të përmendim prishjen tektonike që reflektohet në sipërfaqe dhe që ndërpret trupin

kryesor në pjesën qendrore të tij. Influenca e kesaj prishje ka shkaktuar dhe prishje të tjera më të vogla

dhe në ketë mënyrë ka ndërlikuar së tepërmigjelogjinë e vendburimit dhe të vetë trupit mineral. Ajo ka

shtrirje subgjerësore dhe rënie vertikale. Forca lëvizësë e kësaj prishje ka spostuar bllokun

jugperëndimor të trupit në drejtim të perëndimit ndërsa atë verilindor në drejtim të lindjes. Amplituda e

spostimit të blloqeve është 40 – 50 m.

Për tu përmendur është dhe prishja tektonike që fiksohet në pjesën veriore të trupit. Ajo është e karakterit

mbihedhës, influenca e së cilës ka mbivendosur shkëmbinjtë gabroid mbi ata ultrabazik. Ka shtrirje

veriperëndimore me Az rreth 340 me rënie verilindore dhe kënd rënie të butë 30 - 40. Në hartë fiksohet

ndërmjet profilit nr. 3 e 4 dhe për shkak të relievit paraqitet me konfiguracion të thyer. Ndikimi i kësaj

prishje bën që vijimi i trupit në drejtim të veri – verilindjes të ndërpritet. Kjo prishje ndërpritet nga

prrenjë dhe prroska, vende vende ajo mbulohet nga depozitimet konglomeratike të neogen-kuaternarit.

Këto si dhe natyra e rrafshët e relievit shërbejne si burime të ushqimit me sasira të konsiderueshme uji

prishjen tektonike. Por për shkak të këndit të butë të rënies ujrat shkarkojnë diku larg vendburimit dhe

në këtë mënyrë evitohet rreziku i derdhjes së tyre në kufijt e vendburimit.

Theksojmë se të dy prishjet tektonike të siperpërmendura ndërtohen nga një material shkëmbinjsh

serpentinitësh rreshpore dhe shumë të millonitizuar me mbetje copash dhe blloqe shkembinjsh të

ndryshuar ultrabazikësh e gabrosh. Nga punimet e zbulimit janë fiksuar edhe një seri prishjesh te tjera

tektonike të pasmineralizimit që kanë shkaktuar spostime bllokore të trupit.

Nga analiza e bërë del se tektonika shkëputëse e pasmineralizimit të vendburimit Golaj është në

përgjithësi e tipit kundërfaljor. Ato janë prishje tektonike që e ndërpresin trupin gjatë shtrirjes. Kanë

shtrirje të përgjithshme V-VVP dhe më rrallë V-VVL, rënia e tyre është në përgjithesi L-VLL dhe

ndonjëherë (prishjet tektonike të profilit nr. 2) kanë rënie P-VV_. Këndi i rënies tij luhatet nga 35-45.

121

Amplitudat e spostimit të blloqeve varion nga 10 m deri ne 30 m. Me qenë kemi prishje tektonike me

rënie të ndryshme konkludojmë se vendburimi i Golajve ndërpritet nga dy sisteme prishjesh tektonike të

pasmineralizimit, që intersektojnë njëra tjetren. Ai me shtrirje V-VP dhe rënie L-VL më i zhvilluari dhe

sistemi tjetër i prishjeve tektonike që ka shtrirje V-VL dhe rënie P-VP më pak i zhvilluar.

Theksojmë se veprimtaria e tektonikës së pasmineralizimit përveç spostimeve të lartpërmendura, ka

shkaktuar edhe një tronditje të trupave xeheror sipas rënies dhe shtrirjes së tyre duke u shprehur kjo në

prezencën e zonave të dobësuara e të reshpezuara në kontaktet e tyre dhe që në to nuk vërehen shenja

minelizimi. Këto lëvizje nuk kanë shkaktuar ndërprerje të trupave xeheror. Kjo spjegon dhe faktin që në

profilet -1 dhe -2 për hir të pozicionit të prishjeve tektonike kemi shkëputje vetëm në trupin Nr. 1 a

ndërsa në trupin Nr. 1 lëvizje gjithashtu tektonikat sipas shtrirjes së tyre pësojnë një farë shuarje graduale

të lëvizjes së bloqeve. Po kështu ekzistenca e prishjeve në një anë të trupave lidhet me komponentin

vertikal të forcave që kanë ndikuar në pjesën ndërmjetme të tyre. Drejtimi afromeridional me tendencë

verilindore(p.sh. vendburimi Golaj etj.) me Az. 10-15. Drejtimi afromeridional me tendencë

veriperëndimore me Az. 340-345 (p.sh. trupi Nr. 2 dhe Nr. 3, Nr. 7 e Nr. 11 Nikoliq etj) Drejtimi

afroparalel deri me tendencë P.JP- V.VL me Az 80-85 (L-VL si p,sh. Trupat Nr. 2 , 3 të bregut të

Vlahnës, trupi Nr. 1 – Nikoliq etj.) Pamvarësisht nga largësia midis tyre, këto shfaqje minerale të

grupuara sipas shtrirjes së tyre karakterizohen gjithashtu edhe nga një parametër tjetër i përbashkët, nga

azimuti dhe këndi i rënies. Kështu shfaqjet e grupit të parë kanë azimut rënie 280 (P-VP) p.sh.

vendburimi Golaj etj dhe kënd rënie që varion edhe për të njëjtët trupa nga 40 dhe 42 e deri ne 84 ,

ndërsa ato të grupit të dytë kanë azimut rënie 45-65 (V-L) dhe kënd rënie 60-75 respektivisht p.sh

trupi Nr. 2-3, 7, 8, 9, 11 (Nikoliq) edhe shfaqjet e vogla damarore në JL të vendburimit Golaj.

Shfaqjet e grupit të tretë kanë azimut rënie 344-355(më rallë 360) edhe kënd rënie 42-52(trupat Nr. 2

dhe 3 Bregu i Vlahës dhe trupi Nr.1 Nikoliq. Natyralisht, sikundër do të shikojmë hollësisht më poshtë

një shtrirje e tillë e damarëve mineral mbajtës kondicionohet nga vetë ndërtimi struktural i zonës,

ndërtim i cili nga ana tjetër kushtëzon edhe kushtet e lokalizimit të mineralizimit sulfide në zonën e

Hasit(fig. 28,29,).

VII -3. Faktoret strukturor dhe litologjikë që kontrollojnë përhapjen e mineralizimit kuarc –

sulfur në zonën e Hasit

Përcaktimi i lidhjeve gjenetike të secilit kompleks mineral me një kompleks të caktuar magmatikë si

zakonisht është një problem mjaft i vështirë dhe që kërkon studime të orientuara për këtë qëllim.

Megjithatë ekzistojnë një sërë të dhënash bazë, si në zonën në fjale po ashtu edhe në zonat e tjera si të

Thirrës, Pistë-Gdheshtës etj. të cilat na lejonë të arrijmë një sërë konkluzionesh sidomos lidhur me

faktorët strukturor dhe litoligjikë që kontrollojnë përhapjen e mineralizimit të tipit damarorë kuarc-sulfur

në zonën e Hasit.

Sikundër dihet mineralizimi në zonën e Thirrës dhe të Gdheshtë-Pistës lokalizohet brenda masivit

gabroid të Kaptinës, pra brenda gabrove dhe gabro noriteve, në sisteme të çarjeve me orientim JP-VL ose

afroparalele. Ndërsa në zonën e Hasit sikundër do të shikojmë me hollësi në vazhdim damarët kuarc -

sulfur vendosen në pjesën më verilindore të masivit të Kaptenës, si në kontakt të shkëmbinjve gabroid

me ato ultrabazikë, po ashtu afër kontaktit të tyre.

122

Sigurisht vendosja hapsinore e këtyre damarëve kuarc – sulfur kondicionohet nga tektonika e

paramineralizimit si edhe nga çarjet mbështetëse të saj. Sikundër shihet në hartën gjeologjike të zonës se

Hasit, si dhe edhe në ate të vendburimit, mbas intruzionit ultrabazik, vijon intrudimi i shkëmbinjve bazik

gabroidë dhe më vonë formimi i gjithë serisë dajkore që së bashku përfaqësojnë komplekset magmatik te

fazave fillestare të zonave të rrudhosura gjeosinklinale. Në fushat xeherore të këtyre zonave krahas

rrudhosjes dhe thyerjeve tektonike që lindin krahas saj të forcave ndrydhëse, paralele me akset e

rrudhave (që mund të jenë të tipit falje ose kundër falje mbihypje) me kalimin e kohës lindin forcat

tërheqëse. Si rezultat i ketyre të fundit formohet një sistem çarjesh mbështetëse i kontakteve të dobesuara

intruzive, krahas tyre formohen edhe çarje të reja rrëshqitëse (të tipit të faljeve) ose çarjeve të tipit

shkeputës. Si çarjet e para, po ashtu edhe ato të dytat që mund të jenë edhe normale mbi ato paralele me

akset e rrudhave kanë shërbyer si vendkalimi dhe lokalizimi i dajkave dhe damarëve të serisë damarore

te shkëmbinjve gabro – pllagjiogranitik. Në rastin konkret të mikrogabrove, mikrodioriteve,

plagjiograniteve etj. Dhe që ato relativisht më të reja ndërpresin ato paksa më të vjetrat (shih prerjet

gjeologjike në vendburimin Golaj). Zakonisht dajkat e mikrogabrove kanë shtrirje (V-VP) (J-JL) me

azimut 345-350 më rrallë veriore – veriperëndimore me azimut deri 10. Ndersa dajkat plagjiogranitike

kanë shtrirje VL me azimut 10-25, si edhe më pak veriore. Jo rrallë në marrdhënie mes këtyre të fundit i

ndërpresin të parat dhe në plan formojnë një kënd gati 35-45 , që i përgjigjet pak a shumë këndit të

formuar ndërmjet dy akseve mesatare të elipsoidit të forcave tangenciale shkëputëse. Natyrisht mbas

daljes së këtyre formimeve damarore dhe të veprimit të forcave ndrydhëse, që edhe këto në vetvete

krijojnë sistemin e tyre të çarshmërisë mbështetëse, veprojnë përsëri forcat tërheqëse me karakter

shkëputës të cilat krijojnë çarje të reja shkëputëse, ose riaktivizojnë ato më të vjetrat. Në këto sisteme

çarjesh që shërbejnë si rrugë kalimi për solucionet hidrotermale xeherormbajtëse, lokalizohen damarët

kuarc-sulfur të zonës tone. Sikundër folem hollësisht më sipër damarët kuarc- sulfur të zonës së Hasit

përsa i përket shtrirjes së tyre mund të ndahen në tre grupe, në ato afromeridional (VL dhe VP grupi –a

dhe -b), si edhe në ato afroparalele (grupi c) dhe kontrollohen plotësisht nga vetë sistemet e çarjeve. Ne

mendojmë se zona e prishjeve tektonike me drejtim VP-VL me të cilin përkon edhe drejtimi i shtrirjes së

prishjes tektonike që kalon në vendburimin që në pjesën më të madhe të shtrirjes së saj përfaqëson

kontaktin midis shkëmbinjve ultabazikë ( kryesisht serpentinite dhe gabroidë ) është prishja tektonike

kryesore qe takohet në këtë zonë. Prishjet e tjera dhe çarjet që lidhen me këtë zonë janë prishje

sekondare që i bashkengjiten asaj si ne formë paralele apo te bashkuar me te, me kënde nga tërthore deri

në ato të vlerave më të vogla.

Nga interpretimi i materialeve fushore arrijmë në konkluzion se vendburimi i Golajve ose shfaqjet e tjera

minerale të zonës së Hasit, lokalizohen brenda këtyre prishjeve tektonike, si edhe të çarjeve mbështetëse

të tyre të paramineralizimit ose në vija të përgjithshme gjithmonë pranë kontaktit gabro-ultrabazikë. Kjo

është një ligjësi e përgjithshme dhe mjaftë e argumentuar që kontrollon shpërndarjen e mineralizimit

kuarc - sulfur, me gjenezë hidortermale të tipit të mbushjes për gjithë zonën e Hasit dhe që mund të

shërbeje në të ardhmen si një premise e sigurtë kërkimi.

Duke u nisur nga përmasat e kësaj zone (disa dhjetra kilometra në shtrirje dhe rreth 10 kilometra në

gjerësi) nga bashkësia gjenetike e një sërë shfaqjesh xeherore dhe nga bashklidhjet e tyre me komplekset

magmatike të afërta, mund ta konsiderojmë zonën e Hasit si fushë xeherore të mineralizimit kuarc -sulfur

të bakrit. Nga ana metallogjenike ky mendim mbështetet edhe nga faktorët litologjikë që kontrollojnë

lokalizimin e këtij xeherorizmi. Në fushën xeherore të Hasit damarët kuarc – sulfur lokalizohen: Në

123

kontaktin e gabrove me serpentinitet duke mbushur prishjen tektonike dhe zonat e dobësuara si edhe

çarjet paralele me to p.sh. vendburimi Golaj trupi nr. 7 dhe nr. 9 Nikoliq. Brenda shkëmbinjve gabroidë

p.sh. trupi Nr. 1, 2, 3 (Nikoliq) shfaqjet e Zahrishtit, Krumës takohen ose brenda gabrove, por shumë afër

kontaktit tektonik të njohur p.sh. shfaqjet e Qarrit bregut te Vllahnës trupi 1 Golaj etj. Brenda

serpentiniteve p.sh. takohet trupi Nr. 8 (Nikoliq) shfaqjet perëndimore të Qarrit etj. Në varësi të kushteve

të ndryshme të lokalizimit të këtyre damarëve, mund të vihet në dukje edhe ndryshimi i përhapjes së

komponenteve sulfur si edhe më tepër të mineraleve damarore dhe sekondarë. Kështru p.sh. damarët

kuarcor që lokalizohen në kontaktin tektonik nga ana e varur ( pra në serpentinite) janë të pasur me

pirotinë. Në këtë anë ka zhvillim të konsiderueshëm serpentina shpesh e ngopur me mineralizim sulfiur.

Në krahun e shtruar nga ana e gabrove ka zbërthim intensiv kloritizimi. Ndërsa për trupat minerale apo

për të tillë që lokalizohen brenda serpentiniteve, vihen re një rritje e përmbajtes së pirotinës, si edhe të

nikelit ( tipit petllantid ) etj. Duhet theksuar fakti që damarët kuarc - sulfur me shtirje afrogjerësore,

përbëhen nga kuarc i bardhë qumështor dhe janë të varfër në mineralizim sulfur, ndërsa ato afro

meridionale kanë kuarc me nuanca gri të hapur. Sigurisht këtu kemi të bëjmë me dy deri në tre

gjeneracione të kuarcit damaror. Sidodoftë një ligjësi e tillë tani për tani nuk mund të përgjithsohet për

mungesë të studimeve të orientuara dhe të thelluara për këtë qëllim.

Nga sa përshkruam më lart mund të themi se strukturat e fushës xeherore të Hasit hyjnë në strukturat e

çarjeve ( dhe të klivazhit).

VII - 4. Mbi kushtet e lokalizimit të mineralizimit dhe morfologjia e trupave xeheror në

vendburimin Golaj.

Vendburimi Golaj (Kodra Kishaj) deri tani, përbëhet nga dy trupa mineral (Nr. 1 dhe nr. 1a ) dhe disa

thjerrza të vogla paralele. Trupi nr. 1 lokalizohet, përgjithësisht në kontaktin tektonik (në brendësi te tij

ndërmjet shkëmbinjve ultrabazik, serpentinite) dhe atyre gabroid, pjesërisht vazhdon në brendësi të

shkëmbinjve gabroidë afer kontaktit. Pra në përgjithësi trupi ka si tavan shkëmbinjtë ultrabazike dhe

dysheme ato gabroidë. I kushtëzuar nga faktorët struktural para mineralizimit, trupi 1a, afer sipërfaqes,

afrohen shumë ku në disa raste bashkohen në një (profili -2 dhe -1) pra nga interpretimi i te dhenave

gjeologjike del se kemi të bejmë me një trup të degëzuar, ku trupi 1a është apofize e trupit nr.1 prandaj

më poshtë, gjatë përshkrimit shpesh termi “trup” do të përfaqësoj të dy trupat. Dalja e trupave minerale

në siperfaqe e vrojtuar direkt dhe në kanale, deri tani shfaqet (me trashesi të ndryshme deri në gjurma) që

nga profili -3 në jug deri në profilin +3 në veri, pra që nga kanali nr. 22 deri ne kanalin nr. 1. Trupat

xeheror në sipërfaqe në pjesën më të madhe paraqiten me një dalje kuarcore dhe me një zonë të dobët

oksidimi, ku në të predominon limoniti, shumë pak vihen re shenja mallohiti dhe azuriti dhe akoma më

pak pikëzime sulfidesh. Në jug të profilit 4 me gjithë tentativat e bëra nëpërmjet kanaleve nuk kemi

kapur daljen e trupave në siperfaqe. Negativisht, në këtë drejtim, ka influencuar dhe mbulesa eluviale-

deluviale e kuaternarit që në këtë pjesë të zonës është mjaft e zhvilluar.

Në veri (midis profilit 3 dhe 4) trupi ndërpritet tektonokisht, nga tektonika e cila ka shkaktuar

mbivendosjen e shkëmbinjve gabroid mbi ata ultrabazike (amplituden spostuese, të së cilës ende nuk

kemi mundur ta përcaktojmë). Trashësia e daljeve të trupave xeheror në sipërfaqe luhatet për trupin Nr. 1

nga disa cm deri në 3 m. Gjatësia e daljes në sipërfaqe ekonturuar me kanale, duke marrë parasysh edhe

124

ndërprerjet ndërmetëse arrin në 420-430 m. Azimuti mesatar i shtrirjes së trupave është 10-15. Azimuti

i rëries për trupin Nr. 1 është 280-285, ndërsa për trupin Nr. 1a është 10-105 (JL).

Përmbajtjen e bakrit në pjesën sipërfaqësore të trupave rezulton nga 0.2 – 0.6 – 0.8 – 1.8% Cu. Studimi i

trupave mineral të vendburimit është bërë vetëm nëpërmjet të dhënave të marra nga punimet e shpimit,

mbasi kushtet e rilievit nuk na kanë lejuar hapjen e galerive, ku do të kishim mundësinë të saktësonim

më mirë disa të dhëna mbi ndërtimin e morfologjinë e trupave xeheror.

Trupi mineral përfaqësohet nga një damar kuarc – sulfur në të cilin nga mineralet sulfure takohen

pirotina, piriti dhe kalkopiriti nga ato okside pak magnetiti dhe hematiti, ndërsa mineralet jo xeherore

janë: kuarci, serpentina, kloriti dhe më pak kalciti.

Trupi mineral, deri tani , është kërkuar dhe zbuluar me 17 profile shpimi, duke filluar nga jugu me

profilin Nr. -5 deri në profilin +9 (me intesivitet të ndryshëm dhe me një ndërprerje në profilin 8).

Trupi Nr. 1 është ndjekur kështu, gjatë shtrirjes për rreth 730-740 m dhe sipas rënies 340-360 m (me

profilet – 2, - 1, 0, + 1 dhe + 2). Mineralizimi ka luhatje të theksuara si në drejtim të shtrirjes dhe në atë

të rënies, duke kaluar në disa raste në zona sterile ose zona të mineralizuara shumë dobët, të përfaqësuara

nga klorito serpentinite me pikëzime të rralla sulfiresh ose kuarc klorito serpentinite të varfera me

sulfide. Të kësaj natyre janë zonat ndërmjet trupit nga profili 0 deri në profilin + 3, rreth horizontit 300

m dhe zonat anësore në veri të profilit + 3. Trashësia e trupit Nr. 1 varion nga 0.5 – 8.4 m ndërsa ajo

mesatare është 2.6 m. Trashësitë më të mëdha të trupit nr. 1 takohen në profilin 0 ndërsa në profilet

anësor trashësia vjen duke u zvogeluar me alternacione deri në linja klorito – serpentinite.

Trupi 1a takohet që nga profili – 2a

deri në profilin +1 me një gjatësi rreth 210 m ( me të dhëna

kondicionale) ndërsa në formë zonash të mineralizuara dobët ndiqet deri në profilin – 3 në jug dhe + 3

në veri. Sipas rënies trupi nr.1a është ndjekur deri në 2280 m në profilin – 1.trashësia e këtij trupi varion

nga 0.3 (profili + 1) deri dhe 5 m në profilin – 1. trashësia mesatare është 2.2 m. Përmbajtja e

komponentit të dobishem - Cu në vendburim varion nga 0.2 – 3 % Cu në pjesë të veçanta edhe më tepër

4 – 6 % Cu. Përmbajtja mesatare e bakrit në vendburim është 1.27 %.Trupi nr. 1 përsa i përket

përmbajtjes së bakrit paraqitet më i pasur se trupi Nr.1a.Përmbajtja e bakrit në tripin nr. 1 varion nga 0.2

– 3 % për provatë veçanta më tepër, ndërsa përmbajtja mesatare e tij është 1.3 % Cu.Në trupin nr. 1 a

përmbajtja e bakrit varion nga 0.2 – 2 % Cu në raste të veçanta më shumë. Përmbajtja mesatare e Cu në

trupin nr. 1 a është 0.84 % Cu. Azimuti i shtrirjes së trupave është 10 – 15.Azimuti i rënies së trupit nr.

1 deri në horizontin + 275 m është 280-285 (V.P.) nën këtë horizont është 100 – 105 (Pt -2, -1). Këndi

rënies varion nga 45 – 85.Trupi nr. 1 a deri në horizontin + 350 m, azimuti i rënies së tij është 100 – 105

(V.L.) ndërsa nën këtë horizont është 280 – 285 (V.P.) (Pr -2, -1) këndi i rënies së trupit nr. 1 a varion

nga 80 – 85 .

Trupi nr. 1 nën horizontin + 275 ndryshon këndin e rënies me tendencë lindore 87 – 90 , po keshtu

edhte trupi nr. 1 a nën horizontin 350m ndryshon këndin e rënies më tendencë të theksuar perëndimore

84 – 86 .

Trupi mineral i vendburimit Golaj, sikundër përmendëm në paragrafin para ardhës lokalizohet brenda

prishjes së madhe tektonike me drejtim afromeridional dhe që përshkon gjithë zonën e Hasit nga V.L. në

125

J.P. Në vetëvete si çdo prishje tektonike , aq më teper që kjo kalon në dy ambiente soliditeti të ndryshëm

formacional, përbehet nga një sërë elementësh të përgjithshëm dhe parcial. Në rradhë të parë këtu

fiksohet drejtimi i shtrirjes, azimuti dhe këndi i rënies së rrafshit tektonik, përmasat tërthore të zonës së

coptimit dhe thërmimit. Karakteri i vendosjes së tyre hapsinore në relacion me rrafshin tektonik dhe më

në fund karakteri i lëvizjes së blloqeve (përcaktohet krahu i varur dhe ai i shtrirë) i cili përcakton dhe

llojin e tektonikës. Natyrisht në pjesë të veçanta të shtrirjes, shpesh ndryshon azimuti dhe këndi i rënies

së rrafshit tektonik në kufi të ngushtë, gjë e cila përcakton dhe andulacionet përkatëse (lakimet) , si në

planin horizontal po ashtu dhe në atë vertikal. Mbushja e hapësirave të tilla me lëndë xeherore të

depozituar nga hidrotermat, kondicionon kështu morfologjinë dhe përmasat e trupave mineral. Në rastin

tonë konkret, mineralizimi kuarc sulfur i këtij vendburimi duke u lokalizuar brenda prishjes, reflekton

njëkohësisht formën dhe karakterin e saj. Në këtë rast kemi të bëjmë me një damar të tipit linear, i cili

ka mbushur “çarjen” të tipit linear të lakuar (shih hartën gjeologjike të vendburimit shkalle. 1:2000).

Trupi mineral si i tille në formë damarore tipike, me fryrje dhe hollime, si gjatë shtrirjes po ashtu edhe

gjatë rënies së tij.

Nga sa përshkuam më lartë mund të arrijmë ne përfundim se : trupi mineral i vendburimit Golaj

përfaqësohet nga një damar i thjeshtë dhe me apofiza, në formë tipike damarore në rënie, në raporte të

konsiderueshme, të njëjtëjn natyrë ka dhe shpërndarja e komponentit kryesor Cu në trupin mineral.

Pra nga pikëpamja e ndryshueshmërisë së trashësisë dhe përmbajtjes së trupave xeheror, kemi të bëjmë

me trupa xeheror heterogj.

Mineralet xeheror zakonisht takohen në trajtë agregatesh, zëvendësojnë njëri – tjetrin ose përqëndrohen

sipas të çarave të brekçizimit të krijuara nga tensionet tektonikë të pasxehorizimit.

Përmasat të kokrizave të xeherorëve të dobishëm, përgjithësisht janë të imta, kështu që për qëllime

pasurimi duhet pasur parasysh granulometria e ulët e tyre.

VII – 5. Mbi shpërmdarjen e mineraleve brenda kufive të trashësisë së trupit damaror.

Për të studiuar deri në një farë shkalle shpërndarjen e mineraleve xeheror gjatë trashësisë u morën në

analize dy prerje të fiksuara nga shpimet nr.19 profili – I dhe 16, profili IV. Nga të dhënat e marra mbi

bazën e analizave sasiore të mineraleve xeherore vumë re se kalkopiriti në raport me kufijtë tërthorë të

trupit përqëndrohet në dy shtratime kryesore. I pari në kontakt me serpentinitet, por në këto raste në një

përqindje të vogël 3 – 5 dhe rrallë 15 % dhe i dyti rreth qendrës së trupit, i cili është dhe kryesori në

përmbajtje, marrë nga 1-3-14-20-30.

Në shtatimin e parë anësor kalkopiriti shoqërohet me pak pirit, ndërsa në shtrimin e dytë qëndror

kalkopiriti shoqërohet me pirit dhe pirotinë të bollshme. Duke vazhduar më tej në drejtim të dyshemesë

në afersi me kontaktin e shkëmbinjve bazik, kemi një rënie të ndjeshme me përmbajtje sasiore, qoftë për

kalkopiritin, piritin dhe pirotinën. Në bazë të kësaj shpërndarje skematike në hapesirë të mineraleve

kryesore xeherore mund të nxjerrim konkluzionin se hidrotermat mineralizuese që kanë depozituar

xeherorët e bakrit në vendburimin e Golajve kanë shpërthyer të paktën dy herë, duke formuar dy

gjenerata mineralesh kryesore xeherore të bakrit. Gjenerata e parë që ka formë shtratimi në qendër të

trupit dhe gjenerata e dyte që ka formuar shtratimin anësor te trupit. Mendohet se shtratimi qëndror duhet

të jetë më i vjetër.

126

VII – 6. Gjeneracionet dhe stadet e mineralizimit.

Mbi bazën e të dhënave dhe të konkluzioneve që janë marrë më sipër në vendburimin e Golajve, mund të

themi se kemi të bëjmë me këto shoqërime mineralesh:

Kuarc-klorit, kalkopirit, pirotinë, pirit

Serpentinë, kuarc, kalkopirit, magnetit?, pirit.

Kuarc, kalcit, kalkopirit, pirotinë, magnetit.

Këto 3 shoqërime mineralesh përfaqësojnë 3 stade mineralizimi, nga këto stadi i parë është më kryesori,

stadi i dytë dhe ne veçanti stadi i tretë janë stade ndihmës që shoqërohen me impulse hidrotermash me

potenciale mineralizimi më të dobët.

Kështu që për këtë vendburim takohen dy gjeneracione piriti, kalkopiriti, pirotinë, magnetiti;

gjeneracioni i parë përfaqësohet nga teksturat e pikëzuara dhe njollore, ndërsa gjeneracioni i dytë nga

teksturat damarore te tyre.

Masa kryesore e kalkopiritit është e formuar në stadin e parë dhe pjesërisht në stadin e dytë.

Në formë të përmbledhur, rradhën e formimit të mineraleve, stadet e mineralizimit, xeherorët

karakteristikë për cdo stad, mineralet karakteristikë po i japim në taben permbledhëse të mëposhtëme:

Kuarc, kalcit, kalkopirit, pirotinë, magnetit.

Nr.

Mineralet

Stadet e mineralizimit

I II III

1 Kuarc + + +

2 Klorit + +

3 Pirit + +

4 Pirotinë + +

5 Kalkopirit + + +

6 Kalcit

7 Magnetit + +

8 Serpentinë +

127

Të më vonshëm (stadi IV) se sa mineralizimi i bakrit në vendburim dhe duhet të jetë karakteristik për

trupat kuarc sulfur që lokalizohen në kontakte ose pranë tyre të shkëmbinjve ultrabazikë – bazikë.

VI – 7. Mbi gjenezën e vendburimit Golaj.

Në pershkrimet e mësipërme janë paraqitur një sërë të dhënash që kanë të bëjnë me ligjësinë e përhapjes

së mineralizimit kuarc-sulfur, pozicioni hapsinor, morfologjia e trupave xeheror, marrdhëniet e tyre me

shkëmbinjtë rrethues, tektonika e para dhe pas mineralizimit, ndërtimi i brendshëm i trupave, përbërja

minerale, veçantitë strukturale e teksturale, stadet e mineralizimit e tjerë. Këto të dhëna na japin mundësi

të gjykojmë mbi kushtet e formimit të xeherorëve të vendburimit të cilat po i shprehim shkurtimisht më

poshtë: Trupat xeheror lokalizohen në kontaktin tektonik dhe pranë tij, të shkëmbinjve ultrabazikë dhe

bazikë që shprehet me prezencën e relikteve të dy llojeve shkëmbore në trupin mineral.

Kjo zonë kontakti, si një zonë më e dobët për nga rezistenca i është nënshtruar peridiokisht tensioneve

dinamike të tektonikës duke krijuar mundësi dhe kushte për shpërthime të herë pas hershme të

hidrotermave mineralizuese, të cilat peridiokisht kanë depozituar në blloqet e çarjeve tepricat e kriprave

xeherore dhe jo xeherore që ndodheshin të shkrira në të.

Nga studimet mikroskopike të disa anshlifeve rezulton prania e strukturave emulsionale (ndarje

solucionesh të ngurta) ndërmjet magnetitit dhe ilmenitit (A – 33) dhe veçanërisht struktura emulsionale

ndërmjet pirotinës dhe pentllanditit (A – 502 Nikoliq) flasin për formime hidrotermale të temperaturave

të mesme deri në të larta. Pra mund të themi se vendburimi Golaj është hidrotermal i temperaturave të

mesme deri të larta.

Për lidhjen e mineralizimit kuarc - sulfur me magnetizimin ka mendime të ndryshme. Une i përmbahem

mendimit të lidhjes gjenetike të mineralizimit me vatrën magnetike të kompleksit gabro –

plagjiogranitik.

Sasia e rezervave gjeologjike sipas raportit të N. Jotopulli (1977, 1983) eshte: Kateg B+C1+C2 =

1.372.000 ton me permbajtje mesatare Cu= 1.25 %. Jane shfrytezuar nga Miniera Golaj gjithesej:

138.000 ton me permbajtje Cu 0.53%. Rezerva te mbetura gjendje sipas raportimit të Minieres Golaj (dt.

1.1.1996) jane 429.630 ton me përmbajtje Cu= 0.62% (sipas ITPNM). Ne venburimin Golaj punimet e

shfrytezimit, kane provuar renie të sasise dhe cilësise së rezervave të dhëna nga gjeologjia, per shkak se

nuk u provua ekzistenca e dy trupave (rane rezervat e llogaritura per trupin 1a, rreth 300.000 ton), kjo

për arsye se sidomos në fazen fillestare të kerkimit në këtë objekt ishin kryer shpime në dy anët e trupit

me azimut të kundert, pa bërë matje të devijimit të puseve (ne ate kohe mungonte aparatura perkatese), si

rezultat ishte marre perfytyrim i gabuar. Sipas gjelogjise (Jotopulli 1977, Meshi 1983, Hyseni 1999) ne

venburimin Golaj duhet te jene gjendje rreth 800.000 ton rezerva kateg C1+C2 (duke zbritur 20%

humbjet normale gjate shfrytezimit) me permbajtje rreth Cu 0.7 %.

Vendburimi Krume. Eshte vendburim i pasur bakri kuarc-sulfur, ndodhet rreth 6 km ne jug te vendburimit Nikoliq

dhe perbehet nga 2 trupa krysore (trupi 1 dhe 2) , ku sasia kryesore e rezervave i takon trupit 2. Mineralizimi sulfur

eshte i perqendruar ne nje hapesire me dimensione ne shtrirje 220-240 m, ne renje 150-190 m dhe ka trashesi 1-4m.

Vendoset ne gabronorite afer kontaktit me shkembinjte ultramafike. Shtrishmeria e trupave kryesisht meridionale e

renie lindore 54-73° (trupi 1), por edhe shtrishmeri submeridionale veriperendim-juglindje me renie verilindore me

kend renje 56° (trupi 2). Perberja minerale: pirit, kalkopirit, me rralle pirotine, magnetit, mushketovit, markazit,

sfalerit, titanomagnetit me shume kuarc, me pak klorite. Sasia e rezervave e xeheroreve per trupin 2 eshte 156.990

128

ton rezerva te kategorise C1, me permbajtje mesatare 2.98% Cu dhe trashesi mesatare prej 2.6 m. Ky trup, megjithese

me sasi jo shume te madhe rezervash perfaqeson trupin me te pasur jo vetem per vendburimet e rajonit te Hasit por per

gjithe masivin gabronorit te Kaptines. Sipas NTPNM (2001) ne minieren e Krumes jane prodhuar 31.307 ton xeherore

me 1.674% Cu dhe sipas minierave (ITPNM rezerva te pergatitura), jane gjendje edhe 44530 ton xeherore te pasur me

permbajtje rreth 4.48% Cu dhe gjithesej sipas bilancit te gjeologjise dhe te jane 125683ton xeherore kateg C1+C2 me

Cu 2.98%. Ne trupin 2, ku minjera nuk eshte futur duhet te jene gjendje rreth 70.000 ton rezerva me permbajtje

mesatare 0.91% Cu dhe trashesi mesatare prej 1.03 m. Ne perendim te vendburimit Krume, ne shfaqjen e mineralizuar

Gecaj jane hapur kanale dhe galeri kerkimi por mineralizimi ka rezultuar i varfer dhe nuk jane llogaritur rezerva.

Shfaqjet e mineralizuara te Vlahnes (Muhader dhe Karakush). Ndodhen ne lindje te vendburimit Nikoliq

dhe perfaqesojne minealizime te varfera kuarc sulfure pa rendesi te dukeshme industriale. Shfaqjet dhe

objektet e xeherore Letaj-Qarr- Zylfaj (Dobrune) Ne kete sektor takohen nje numer i madh shfaqjesh te

mineralizura por me sasi te kufizuar rezervash. Konkretisht ne trupin 4 Qarr jane llogaritur rreth 45.000 ton

rezerva kateg C1+C2 me permbajtje mesatare Cu =1.66%. Trashesia mesatare e trupit eshte 1.12 m. Ne

trupin 2 Qarr jane llogaritur vetem 5500 ton; ne trupin 1 Qarr jane llogaritur vetem 5000 ton. Ne shfaqjet e

tjera te rajonit te Qarrit nuk jane llogaritur rezerva gjeologjike, pasi jane te kufizuara. Shuma rezerevave

kateg. C1+C2 objekti Qarr 55500 ton me Cu=1.66% Ne trupin nr 2 Zylfaj (Dobrune) jane llogaritur rreth

20.000 ton rezerva kateg C2 me permbajtje mesatare 1.62% Cu. Trashesi mesatare te trupit eshte 2.0 m. Ne

trupin nr.1 Zylfaj jane llogaritur vetem 2.340 ton. Shuma e rezervave ne objektin Zylfaj eshte kateg.

C2=22340ton me Cu =1.62% kateg C2. Shfaqjet e mineralizuara Qafe Ahmati-Kodra e Rungajes.

Perfaqesojne shfaqje xeherore me forme thjerrzore, me trashesi 0.6-1.6 m me permbajtje te varfer deri 0.3%

Cu. Vetem ne trupin 1 Kodra e Rungajes te konturuar me kanale, galeri dhe shpime jane llogaritur kateg C2

vetem 4.000 ton me permbajtje Cu =2.4 % dhe trashesi mesatare te trupit 0.6 m.Objekti Qafe Tobli.

Perfaqeson nje objekt me rendesi ne pjesen jugore te rajonit te Hasit, ku takohen disa dhjetra shfaqjesh

xeherore. Objekti me i rendesishem ne kete rajon eshte trupi nr 5 i cili ndiqet ne shtrirje rreth 550 m dhe ne

renie 300-350 m.Trupi ka shtrirje veriperendim-juglindje me renie verilindore me kend renje rreth 32o. Ne

kete objekt jane llogaritur 143.000 ton rezerva te kategorise C1 me permbajtje mesatare Cu=0.98% dhe

trashesi mesatare te trupit 1.4 m. Mineralizimi vendoset ne dysheme te trupit, ndersa drejte tavanit ka kuarc

te bardhe qumeshtor pa mineralizim me trashesi rreth 5 m. Ne trupin 4 Tobel jane llogaritur vetem 6.200 ton

xeheror me Cu=0.65%; ne trupin 1 Tobel jane llogaritur vetem 5000 ton me 0.7% Cu; ne trupin 1 Munek

jane llogaritur vetem 4000 ton me permbajtje 1.2% Cu. Rezervat jane te katg C2.

KAPITULLI VIII

VIII. Ndërtimi gjeologo – strukturor i fushes xeherore te vendburimit Nikoliq – 2

VIII – 1. Karakteristikat gjeologo – tektonike të vendburimit Nikoliq – 2.

Vendburimi i Nikoliqit përbëhet nga një numër i konsiderueshëm trupash kuarc – sulfur (deri tani janë

takuar rreth 14) të lokalizuar në kontakt të shkëmbinjëve ultrabazikë me shkëmbinjt gabror, brenda

gabronoriteve dhe më pak brenda shkëmbinjëve ultrabazikë(gjithnjë afër kontaktit).

Në ndërtimin gjeologjik të këtij vendburimi marrin pjesë kryesisht shkëmbinjtë intruzivë magmatik të

përfaqësuar nga ultrabazikët bazikët dhe mesoacidet. Në sipërfaqe takohen depozitet e Neogjen –

Kuaternarit (N2 – Q) të përfaqësuar nga konglomeratet, konglobrekçiet dhe shtresa ranorësh si dhe

129

depozitimet e Kuaternarit që mbulojnë pothuajse të gjithë sipërfaqen duke formuar kështu tokën

vegjetale.

Depozitimet e Neogjen – Kuaternarit (N2-Q). Depozitimet e Kuaternarit takohen në gjithë zonën e

vendburimit duke formuar kështu edhe tokën e bukës, trashësia e tyre varion nga 10cm deri në disa

metra. Depozitimet e neogjen – kuaternarit takohen kryesisht në pjesën jugore dhe jug perendimore të

vendburimit duke filluar nga prroj i Vlahnës e me ndërprerje të vogla vazhdojnë në drejtim të

perendimit. Këto depozitime përfaqësohen nga konglomerate të çimentuar dobët nga konglobrekçie dhe

shtresa të holla ranorësh dhe argjilash. Trashësia e këtyre depozitimeve terrigjene luhatet nga 2-3m deri

50 – 60m. Të dhëna për përcaktimin e saktë të moshës së tyre mungojnë pothaujse në gjithë rajonin e

Hasit, prandaj ato i pranojmë të neogjen – kuaternarit.

Shkëmbinjtë intruzivë. Përfaqësohen nga shkëmbinjt ultrabazikë, bazikë dhe seria damarore mezoacide.

Shkëmbinjtë ultrabazikë përhapen kryesisht në pjesën verilindore dhe lindore të vendburimit. Dalje të

kufizuara takohen edhe në pjesën qendrore dhe veriperendimore të tij. Shkëmbinjtë ultrabazikë

përfaqësohen nga dunite mjaft të serpentinizuara, peridotite të serpentinizuara të cilat kalojnë në

serpentinite. Dunitet dhe peridotitet janë mjaft të serpentinizuara sa që edhe mikroskopikisht trajtohen si

serpentinite prej dunitesh dhe serpentinite prej peridotiti, këto sidomos në afërsi të kontaktit, ndërsa kur

largohen nga kontakti jane me te fresketa (Fig. 29). Marredhëniet e shkëmbinjëve ultrabazikë me

shkëmbinjtë gabror në përgjithësi paraqiten tektonike, pa përjashtuar rastet kur kalimi bëhet nëpërmjet

gabropirokseniteve për në gabrot. Shpesh herë nga punimet e kryera janë takuar ksenolite dhe apofiza

shkëmbinjsh ultrabazikë brenda gabrove.

Serpentinitet dhe dunitet. Përfaqësojnë në vetvete serpentinite prej duniti (shlifi 92, 50, 36, 21, 8, 14, 13,

23, 42, 17, 6, 45). Serpentina është e tipit krizotil antigorit, mikroantigorit dhe në raste të rralla edhe

serpofit (shlifi 36). Shkëmbi ndërpritet nga mikrodamarë shumë të hollë krizotil-azbesti, përmban

kokrriza të vogla izometrike e më rrallë forma te rregullta kristalografike të kromitit te

metamorfizuar(magnetitizuar) si dhe pluhur dhe grimca magnetiti sekondar të vendosura në trajtë

damarësh të hollë të çrregullt sipas kornizës krizotilike të strukturës rrjetore. Brenda serpentiniteve vihen

re dejza të hollë sulfuresh, takohet gjithashtu dhe talk(shlif 23) e karbonat mikrokokrrizor. Në përgjithësi

kanë ngjyre të errët me teksturë masive. Ne serpentinitet prej peridotiti përveç krizotilit, antigoritit,

mikroantigoritit, serpofitit takohet edhe bastiti në trajtë pseudomorfozash sipas piroksenit rombik me

formë pllakore me madhësi te kristaleve 15-200mm shlifi (30,34,70,57,47,26,28,16,3,29). Takohen

grimca dhe pluhur magnetiti sekondar rrallë takohen kokrriza kromiti të magnetitizuar. Në këto raste

shkëmbi ndërpritet nga damarë krizotil – azbesti të hollë dhe të shrregullt. Takohet dhe amfibol i

përfaqësuar nga hornblenda dhe damarë të hollë mineralizimi sulfur hidrotermal.

Piroksenitet takohen në afërsi të kontaktit të shkëmbinjëve ultrabazikë më shkëmbinjtë gabror, kanë

ngjyrë të errët, janë të serpentinizuar dhe të amfibolitizuar. Ndërtohen nga pirokseni i amfibolitizuar në

rastet kur ai takohet si mineral i fresket përfaqësohet nga pirokseni monoklin i tipit diopsid. Amfiboli

përfaqësohet nga aktinolit – tremoliti. Krahas kloritizimit dhe amfibolitizimit është i zhvilluar edhe

talkëzimi.Takohen kuarc – kloritet damarore ku kanë strukturë hipidiomorfokokrrizore.

130

Shkëmbinjtë gabror. Zenë pjesën juglindore, jugore dhe perendimore të vendburimit. Në pjesën më të

madhe këto mbulohen nga depozitimet deluviale e proluviale të Neogjen Kuaternarit. Përfaqësohen

kryesisht nga gabro, gabronorite, gabro amfibolike, gabro të kloritizuara dhe gabro piroksenore.

Gabronoritet e fresketa kanë përhapje të madhe janë kryesisht kokërrmesme dhe kokërr mëdha me ngjyrë

gri, gri të hapur deri të errët në kafe, pra takohen llojet mellanokrate, mezokrate dhe leokokrate. Kanë

teksturë masive rrallë brezore.

Në mikroskop kanë strukturë gabroide, panidiomorfokokrrizore (shlif 2, 24, 46). Përbëhen nga

plagjioklazi, pirokseni rombik, pirokseni monoklin dhe fare pak magnetit dytesor. Pirokseni rombik

përfaqësohet nga kokrriza prizmatike pak të zgjatur, jo plotësisht të formuar mirë, pa ngjyrë me shuarje

të drejtë i radhës enstatit. Pirokseni monoklin gjendet ne trajta tabelore të shkurtra me kënd shuarje C:

Ng = 38 -400 i radhës diopsid.

Plagjioklazi është i pandryshuar me binjakezim polisintetik, i radhës bazike. Gabronoritet e ndryshuara

paraqiten të kloritizuara të kuarcëzuara, amfibolizuara, pelitizuara, janë mezokokrrizore (shlif 59, 44,

40, 37, 15, 35, 5), madhësia e kokrrizave 1.5-3mm. Përbëhen nga plagjioklazi bazik, pirokseni rombik,

pirokseni monoklin, rrallë takohen kokrriza ksenomorfe të magnetititdytesor. Shkëmbi shpesh ndërpritet

nga damarë epidoti. Kanë strukturë gabroide hipidiomorfokokrrizore. Amfiboli është i zhvilluar sipas

piroksenit ku shpesh e zevendëson atë plotësisht dhe që përfaqësohet nga hornblende dhe aktioliti.

Gabro pegmatite takohen në sasira relativisht të pakta janë kokërrmëdhenj (5-6mm) me ngjyrë të hapur.

Përbëhen nga plagjioklazi bazik me binjakizim polisintetik i albitizuar dhe prenitizuar, piroksen rombik

dhe monoklin. Pirokseni është i amfibolizuar(aktinolit). Në çarje kemi mbushje me klorit.(shlif 20,69).

Kanë strukturë gabropegmatite dhe rrallë me element të strukturës poikilitike.

Shkëmbinjtë e serisë dajkore damarore. Këta shkëmbinj takohen kryesisht në afërsi të kontaktit të

shkëmbinjëve ultrabazikë – gabror dhe kanë përhapje relativisht të gjerë. Këta shkëmbinj takohen si

brenda shkëmbinjëve ultrabazikë ashtu edhe brenda shkëmbinjëve gabror më shumë. Janë kryesisht

shkëmbinj mezoacid. Shpesh herë këta shkëmbinj kanë orjentim të njejtë me trupat xehëror. Në

përgjithësi janë shkëmbinj mikrokokrrizor, me pamje porfire mineralet parësor të të cilëve u janë

nënshtruar më pak proceseve të ndryshimit anësor. Sipas përbërjes dhe lidhjes gjenetike, serinë damarore

e ndajmë në dy grupe. Shkëmbinjtë damarorë që lidhen me magmën bazike-mikrogabro, mikrogabro

amfibolike, mikrodiabazet, mikroporfiritet. Shkëmbinj damaror që lidhen me magmën mezoacide –

mikrodioritet, mikrodioritet porfire, mikroplagjiogranitet, plagjiogranitet etj. Mikrogabroamfibolike të

ndryshuara, takohen kryesisht brenda shkëmbinjëve gabror, por nuk përjashtohen rastet kur takohen edhe

brenda shkëmbinjëve ultrabazikë. Në profilet e shpimit , mikrogabrot e takuar kanë rënje afërsisht të

njejtë me trupat xehëror, po ashtu edhe shtrirja e tyre përkon më ato të trupave xehëror.

Janë shkëmbinj me ngjyrë gri të errët me teksturë damarore, mikrokokrrizor me dimensione të

kokrrizave 0.3 – 0.5mm me strukturë hipidiomorfokokrrizore deri në granobllastike me element të

strukturës poikilite, (shlif 49, 32, 98). Përbëhen nga plagjioklazi në individin prizmatik të shkurtër

pothuajse i freskët, ndërsa mineralet me ngjyrë përfaqësohen nga amfiboli në individë tabelor dhe më

rrallë prizmatik të zgjatur, rrallë me ndërtim binjakezor me ngjyrë jeshile. Me pleokrohizëm po në këto

nuance të dobët, takohet edhe kuarci me kokrriza izometrike (shlif 98). Kristalet e piroksenit monoklin

131

dhe rombik janë shpesh të amfibolitizuar. Plagjioklazi bazik shpesh takohet në sasi afërsisht të njejtë me

amfibolin.

Plagjioporfiret kuarcore takohen kryesisht afër kontaktit dhe brenda shkëmbinjëve gabror, me

dimensione relativisht të vogla. Janë shkëmbinj me ngjyrë gri të çelët, kompakt, mikrokokrrizor me

strukturë porfire. Fenokristalet ndërtohen nga pirokseni rombik dhe monoklin pothuajse krejtësisht të

amfibolitizuar, po kështu edhe plagjioklazi megjithëse më pak ndodhet në fenokristale, është albitizuar

dhe pelitizuar. Vihen re elemente të strukturës diabazike. Kuarci mbush në sasi të vogël hapësirat midis

kokrrizave.

Mikroplagjiogranitet porfir. Janë shkëmbinj me ngjyrë gri të çelët, kompakt mikrokokrizor, me strukturë

porfire, në masën kryesore mikroallotriomorfokokrizore,olitike e mikrilitike. Llojet kuarcore dhe më pak

amfiboli. Zakonisht takohen të kristalizuara dhe epidotizuara.

Shkëmbinjtë intensivisht të ndryshuar (metamorfik) Përfaqësojnë shkëmbinj të ndryshuar ku nuk ruhen

relikte të shkëmbinjëve primar, kryesisht nën veprimtarinë e hidrotermave(shlif 77,12,11,13,22). Në këta

shkëmbinj shpesh takohen grumbullime të shrregullta të sulfidesh.

132

VENDBURIMI BAKRIT NIKOLIQ 2

TRUPI NR. 11, 12, 12a

PRERJE GJEOLOGJIKE + 1

SHKALLA 1 : 500

S. 462

S. 255

S. 254

S. 253

S. 250

S. 218,219S. 701

S. 700

S. 460, 461

S. 377, 702

S. 257

S. 256

S. 367

S. 358, 408

XQ

XQ

XQ

XQ

XQ

XQ

XQ

QXXQ

Az. 14°

105.6 m

139.9 m

220.6 m

251.8 m

291.2 m

353.5 m

403.1 m

382.5m

350.2m

275.7m261.1m

148.5m

142.0m

134.8m

132.0m

102.4m

61.1m

122.0m

350

300

400

450

500

550

600

0.5 0.3

0.15%

0.5 0.3

1.15%

0.6 0.3

1.39%

1.0 0.55

11.42%

0.2 0.2

0.51%

0.3 0.2

0.18%

0.5 0.4

1.19%

0.6 0.6

0.15%

0.8 0.47

0.67%

1.0 0.57

4.36%

3.6 2.5

0.3%

1.0 0.7

3.24%

1.4 1.0

3.18%

3.1 2.19

3.22%

0.7 0.48

5.72%

0.4 0.3

0.4 %

0.5 0.3

0.19 %

2.2 1.8

0.47 %

1.8 1.22

2.45 %

2.9 2.5

0.26 %

1.2 1.09

2.01 %

3.1 1.77

3.15%

2.0 1.17

0.45%

0.5 0.31

1.78%

0.7 0.5

1.31%

0.6 0.4

0.51%

0.8 0.6

0.2%

0.5 0.37

0.52%

3.0 1.67

8.3%

1.0 0.9

0.95%

2.7 1.9

0.14%

1.0 0.7

0.13%

1.0 0.9

0.55%

0.6 0.4

0.19 %

0.4 0.3

1.12 %

0.5 0.4

2.88 %

0.5 0.3

0.43 %



SHPJEGUES


Serpentinite

Gabro

Gabro te alteruara

Gabro piroksenite


Piroksenite

Mikrogabro


Kuarci

Zone minerale

Trup xeheror

Q Q

Y Y

Q QGabro kuarcore

nQX

QX

QX

QX

QX

QX

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

QX

QX

Q

Q

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

QXQX

QX

Q

Q

Q

X

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

Q

QX

QX

QX

QX

Q

Q

Q

Q

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

nn

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

n

X

X

Fig. 32

133

VENDBURIMI NIKOLIQ 2TRUPI NR. 11,12,12a

PROFILI NR. IVSHKALLA 1 : 1000

S. 752

S. 532, 533

S. 534S. 712

S. 713 S. 78

QX

QX

QXQX

QX

QX

QX

QX

QX

QX

1.3

1.36%

1.1

1.28%

0.6

0.19%

0.2

0.55%

2.0

1.26%1.0

1.15%

550

500

450

400

90 m

229 m

207.8 m

244.7 m

280 m 275 m

QX

QX

QX

QX

QX

QX

Az . 24°

Fig. 33

134

+ +

++

+ +

J U

R

A

S

I

K

J2

a

Q

n n

P P

Gabro izotropike (Tr 1)

Gabro te foliuara(Tr. 1)

Gabro shtresoreJ2

J2

J2


Mosha



FUSHA XEHERORE E VENDBURIMIT KRUME

Fig. 34

+ +

++

+ +

J U

R

A

S

I

K

J2

a

Q

n n

P P

Gabro izotropike

Gabro te foliuara(Tr. 11, 12, 12 )

J2

J2

J2


Mosha



FUSHA XEHERORE E VENDBURIMIT NIKOLIQ 2

na

Gabro shtresore (Tr. 11, 12, 12 )a

Fig. 35

135

+ +

++

+ +

J

U

R

A

S

I

K

J2

a

Q

n n

P P

Gabro izotropike

Gabro te foliuara

Gabro shtresore(Tr. 1, 1 )J2

J2

J2


Mosha

J2 Gabro piroksenite dhe piroksenite(Tr. 1, 1 )


FUSHA XEHERORE E VENDBURIMIT GOLAJ

a

a

Fig. 36

VII – 2. Tektonika e vendburimit.

Për të paraqitur një ide të plotë për strukturën e vendburimit dhe tipin strukturor të tij paraqiten vështirësi

në faktin se relievi në të cilin vendoset vendburimi është i mbuluar nga shkëmbinjtë rrënjësor që

ndërtojnë vendburimin dhe kanë dalje të kufizuar. Megjithatë në bazë të vrojtimeve të kryera në terren në

bazë të materialit faktik të grumbulluar nga të dhënat e punimeve të shpimit jepen të dhëna dhe mendime

lidhur me strukturën dhe tektonikën e vendburim. Në profilin magmatik në mjaft raste gabrot vendosen

mbi shkëmbinjtë ultrabazikë, kjo shpesh edhe për arsye tektonike. Shkëmbinjt bazikë shpesh herë ato

mesoacidë gjithnjë intrudojnë shkëmbinjtë ultrabazikë dhe gabrorët.

Marredhëniet ndërmjet shkëmbinjëve gabror dhe atyre ultrabazikë në shumicën e rasteve paraqiten

tektonike pa përjashtuar rastet e kalimeve dora dorës nga shkëmbinjtë ultrabazikë – dunite – peridotite-

gabropiroksenite-gabro.Kalime të tilla flasin për diferencim normal të magmës fillestare e cila në

përbërjen e saj petrokimike kishte pak lëndë acide, kështu dhe formimi i fazave kalimtare petrografike në

mjaft raste ka qenë edhe faza e fundit e kristalizimit të saj.

Mbas formimit të këtyre shkëmbinjëve kemi riaktivizimin e magmës bazike, e cila ka intruduar në

shkëmbinjtë ultrabazikë dhe bazikë të së njejtës magmë duke formuar shkëmbinj në formë masivësh jo të

mëdhenj të serisë damarore bazike si mikrogabro, dhe mikrodiabaze etj. Mbas konsolidimit të këtyre

shkëmbinjëve kemi formimin e çarjeve të rendeve të ndryshëm të cilat u mbushen me serinë damarore

acide dhe mesoacide; në këtë kohë kemi edhe veprimin e hidrotermave të cilat në mjaft raste mbushin të

njejtat çarje. Kështu deri në formimin e trupave xeheror mund të themi se ka patur këtë zhvillim. Mbas

formimit të shkëmbinjëve ultrabazikë dhe bazik dhe konsolidimit të tyre u krijuan çarje të cilat u

136

mbushen nga seria damarore. Në një stad të mëvonshëm si rezultat i rigjenerimit tektonik u krijuan çarje

të tjera të cilat u mbushen nga hidrotermat duke formuar trupa damaror kuarc – sulfur, ndërsa në masën e

shkëmbit ka shkaktuar ndryshime dytësore, si kloritizimi, kuarcëzim, epidotizim etj. Këto çarje janë

krijuar kryesisht nën veprimin e forcave normale dhe tangenciale, si rezultat i veprimit të këtyre çift

forcave ku në momentin e përdredhjes qe kanë patur forcat tangenciale u formuan çarje kryesore dhe

çarjet dytësore. Vendburimi i Nikoliqit mendojmë se është formuar kryesisht në çarjet dytësore, dhe në

çarjet mbështetës. Drejtimi gati gjerësor i çarjeve të vendburimit Nikoliq -1 ruhet edhe në vendburimin e

Nikoliq -2 gjë që dëshmon për vazhdimësi të njeri tjetrit.

Prishjet tektonike të pasmineralizimit. Tektonika shkëputëse e pasmineralizimit ka një zhvillim

relativisht të madh. Brenda planshetit të vendburimit janë takuar tre linja tektonike të cilat kanë

shkaktuar spostime horizontale në drejtim gati gjerësor me kënd rënie të madh. Një zhvillim të madh

kane linjat tektonike qe kanë orientim veriperendim – juglindje (por që nuk shkojnë paralel në trupin

xehëror) dhe azimut rënie verilindje – jugperendim pra azimut të kundërt me rënien e trupave dhe

shkaktojnë shpesh herë komplikacione në trupin xeheror. Këto linja tektonike kanë shkaktuar spostime të

trupave xeheror me amplitudë horizontale dhe vertikale. Sipas spostimit që shkaktojnë këto tektonika i

ndajmë në :

- Tektonika që shkaktojnë spostime horizontale.

- Tektonika të tipit faljor kundër faljor.

Në tektonikat me spostime horizontale mund të përmendim tektonikat që dalin në sipërfaqe kryesisht në

pjesën lindore të vendburimit. Këto tektonika pothuajse nuk kanë shkaktuar komplikacione të mëdha në

vendburim.

Tektonikat e tipit faljor – kundërfaljor janë takuar pothuajse në të gjitha profilet e shpimeve të cilat kanë

kënd rënie që luhatet 50 – 600. Këto tektonika reflektohen në shumë profile (e njejta tektonikë) por për

shkak të këndit që formojnë në shtrirje dhe amplitudat e spostimit nga profili në profil shpesh

ndryshojnë. Kështu dy tektonikat që shkaktojnë spostime si për trupin Nr.11 dhe 12 reflektohen që nga

profili +I deri në profilin –IV, tektonika që shkakton spostim në profilin “0” në horizontin +540

reflektohet edhe në profilet –I,- II dhe +I. Kështu edhe në profilin +V trupi 11 është spostuar nga 4

tektonika. Pozicioni tektonik është caktuar në bazë të kapjes së shpimeve dhe interpretimit të trupave

xehëror.

VII – 3. Ndërtimi i trupave xehëror të vendburimit Nikoliq – 2

Nga punimet e kërkim – zbulimit në këtë vendburim janë takuar disa trupa prej të cilëve trupat nr.11, 12

dhe 12a janë më të rendësishmit.

Ky vendburim bën pjesë në grupin e vendburimeve hidrotermale të tipit damaror kuarc – sulfur të

lokalizuar në prishjet tektonike të tipit çarës. Mbas riaktivizimit të forcave disnjuktive shtypëse dhe

tërheqëse duke formuar çarje me përmasa të ndryshme të cilat kanë shërbyer si kurthe për lokalizimin e

lëndës xeherore. Trupat e vendburimit lokalizohen brenda shkëmbinjëve gabror, në kontakt të

shkëmbinjëve gabror më shkëmbinjtë ultrabazikë dhe më pak brenda shkëmbinjëve ultrabazikë, kjo e

kushtëzuar nga pozicioni që zenë linjat tektonike në shkëmbinjtë që ndërtojnë vendburimin.

137

Trupi 11 në pjesën më të madhe të tij kontakton me shkëmbinjtë ultrabazikë dhe gabror, meqenëse trupi

formon kthesa në shtrirje ndeshet edhe brenda gabrove.

Trupi 12 në tavan kontakton kryesisht më gabrot piroksenore, kurse në dysheme me gabrot.

Ndërsa trupi 12a ndodhet kryesisht ndërmjet gabrove. Trupat xehëror kanë drejtim shtrirje gati gjerësor

me rënie verilindore. Këndi i rënies varion nga 50 – 600. Nga ana morfologjike si në planin horizontal

edhe në atë vertikal trupat paraqesin hollime e trashje (fig.32,33).

Trupi 11 del në sipërfaqe rreth 200ml i përfaqësuar nga kuarc – klorite me trashësi 0.5 – 2ml, ndërsa në

punimet e shpimit është ndjekur rreth 700ml nga profile –VI deri në proflin +V(ku ky trup vazhdon edhe

më në lindje të proflit +VI). Në rënie trupi 11 është ndjekur rreth 250ml. Siç u tha edhe më lart trupi 11

takohet kryesisht në kontakt të shkëmbinjëve ultrabazikë dhe bazikë. Trupi ka azimut shtrirje rreth 1040

dhe azimut rënie rreth 140, megjithëse si në shtrirje dhe në rënie pëson ondulime. Trupi pëson hollime

dhe trashje si në shtrirje ashtu dhe në rënie duke u luhatur nga 0.2 – 6ml. raste kur trupi pëson hollime

deri në jashtë kondicionit në rënie kemi në profilin –I dhe –III ku ulet përmbajtja dhe trashësia, po kështu

në shtrirje trupi shuhet ose kalon në linjë kloritike me pak mineralizim në profilin+II dhe vazhdon trashja

dhe rritja e përmbajtjes së mineralizimit në profilin +III, - IV e vazhdon deri në profilin +VI. Në profilin

+IV dhe +V trupi ka hollim dhe varfërim në pjesët e sipërme të tij, jo gjithmonë hollimet në trashësi

shoqërohen me ulje të përmbajtjes së komponentit të dobishëm. Trupi përfaqësohet nga kurc –klorite me

kalkopirit-pirit dhe pirotinë, kur trupi shuhet vazhdimësia e tij paraqitet përmes zonës kloritike pa

mineralizim. Shuarjet dhe trashjet e trupit si në shtrirje dhe në rënie i japin një pamje linzore që

vazhdojnë si në shtrirje dhe në rënie këto linza zingjirore që ndjekin njëra tjetrën janë të lokalizuara

brenda së njejtës çarje. Duke qenë se trupi është damaror i tipit kuarc – sulfur i mbushjes së çarjeve nga

hidrotermat në formimin e mineralizimit përveç përmasave të çarjeve tëktonike të formuara një rol të

rendësishëm ka luajtur edhe përbërja kimike e hidrotermave në faza dhe stade të ndryshme për të kryer

zevendësime metasomatike dhe grumbullime të lendës xeherore.

Kështu në rastet kur tektonika kalon nëpër shkëmbinjtë ultrabazikë, përmbajtja e kuarcit në trup është e

pakët dhe kemi rritje të përmbajtjes së pirotinës dhe piritit, ndërsa kalkopiriti ndodhet në formë

grumbullimesh dhe njollash massive. Në këto raste kemi edhe rritje të përmbajtjes së pentllanditit dhe

mineralizimi paraqet strukturë allotriomorfokokrrizore, me shoqërim paragjentik kalkopirit – pirotinë –

pentllandit me pirit të një stadi më të herëshëm që zevendësohet nga dy të parët. Në këto raste kur nuk

kemi mineralizim kondicional, trupi paraqitet nëpërmes serpentinës me pirotinë dhe pak pirit. Në rastet

kur trupi është lokalizuar në kontakt të shkëmbinjëve gabror me shkëmbinjtë ultrabazikë kemi rritje të

kuarcit dhe kloriteve dhe trupi paraqitet me trashësi më të madhe. Ndërsa kur trupi kalon në shkëbinjtë

gabror kemi përmbajtje të lartë të kloriteve dhe kuarcit dhe pakëzim të pirotinës. Përmbjatja e trupit 11

luhatet nga 0.2 – 2% e më shumë 2.5 – 3% pa përjashtuar rastet kur takon prova me përmbajtje mbi 5%.

Trupi 12 lokalizohet kryesisht ndërmjet gabrove piroksenore dhe gabronoriteve, me azimut shtrirje rreth

1400 duke formuar kështu në planin horizontal një kënd rreth 35

0 me trupin 11 dhe 12a. Në sipërfaqe

përfaqësohet nga kusrc –klorite me pak kalkopirit, pirit e pirotinë, dhe është ndjekur me kanale rreth

150m, ndërsa me shpime është ndjekur rreth 400ml. Në përgjithësi edhe ky trup paraqet hollime dhe

trashje si në drejtim të shtrirjes ashtu edhe në drejtim të rënies. Në profilin –I dhe –II paraqitet I

qëndrueshëm në drejtim të rënies. Në profilin “0” dhe –I ka më tepër zhvillim në thellësi. Ky trup në

138

drejtim të thellësisë është ndjekur rreth 250ml. mineralizimi përfaqësohet nga kuarc-klorite me

kalkopirit-pirit dhe pirotinë. Sasia e kuarcit dhe e kloriteve në relacion me trupin 11 është më e lartë.

Trashësia e trupit varion nga 0.3 – 4ml më përmbajtje 0.5 – 3% e raste të rralla më shumë. Trupi shpesh

herë pëson hollime ku dora dorës kalon në klorite pa mineralizim.

Trupi 12a. Lokalizohet kryesisht brenda gabrove të kuarcëzuara në sipërfaqe përfaqësohet nga kuarc –

klorite me pak kalkopirit, është ndjekur me kanale rreth 80ml. Ky trup paraqet hollime dhe trashje të

shpeshta (paraqitet i paqëndrueshëm) dhe ka përmasa të vogla. Përmbajtja e komponentit të dobishëm

varion nga 0.5 – 4% dhe trashësia 0.2-3.0ml. Përfaqësohet nga kuarc – klorite me kalkopirit – pirit dhe

pirotinë e cila ndodhet në formë lyerjesh e më pak në formë grumbullimesh masive.

Në drejtim të lindjes trupi 12a është i hapur, ku profili +I është pozitiv, ndërsa nga perendimi duke filluar

nga profili +I paraqet hollime – shuarje, kështu si linzë kloritike me mineralizim të varfër, ndiqet rreth

350ml. Në profilin “0” nuk është takuar asnjë rezultat pozitiv. Në profilin –I shpimi 266 dhe 267 janë

pozitiv, në profilin +II vazhdon linjë kloritike po kështu edhe në profiling–III, në profilin –IV shpimet

559 dhe 471 janë pozitiv. Si perfundim nga analiza e bere rezulton se vendburimi Krume lokalizohet ne

nivelet e siperme te prerjes gabrore ne gabro izotropike, vendburimi Nikoliq lokalizohet ne nivelet e

mesme dhe te poshtme ne gabro te foliuara dhe gabro shtresore ndersa vendburimi Golaj vendoset ne ne

nivelet e poshtme te prerjes gabrore ne gabro te shtresuara dhe ne gabro piroksenitet deri ne piroksenite (

fig. 34, 35, 36).

VII – 4. Marredhëniet e trupave xeheror me shkëmbinjtë anësor në vendburimin Nikoliq 2.

Trupat mineral si formime hidortermale të mbushjes së çarjeve shkaktojnë ndryshime anësore në

shkëmbinjtë rrethues , megjithatë në mjaft raste paraqesin mardhënie të qarta dhe të prera më

shkëmbinjtë rrethues. Siç u tha edhe më lart trupat lokalizohen në kontakt të shkëmbinjëve gabror me

shkëmbinjtë ultrabazikë, brenda shkëmbinjëve gabror dhe brenda shkëmbinjëve ultrabazikë, kjo e

kushtëzuar nga pozicioni hapësinor që zenë tektonika e paramineralizimit e cila ka krijuar kushte për

lokalizimin e trupit xeheror. Në rastet kur trupat kontaktojnë me shkëmbinjtë ultrabazikë kalimi bëhet

nëpërmjet serpentiniteve të mineralizuara në serpentinite pa mineralizim për në dunitet mjaft të

serpentinizuara. Në rastet kur trupi kontakton me gabrot kalimi bëhet nga kloritet e mineralizuara në

kloritet pa mineralizim për në gabrot e kloritizuara dhe të kuarcëzuara. Kuarci brenda trupit është

kokërrmadh deri në kokërrmesëm. Mineralizimi sulfur (piriti, pirotina dhe kalkopiriti) ndodhen në formë

njollash, pikëzimesh dhe dejzash të holla, masive e më rrallë në formë monominerale.

Hidrotermat krahas formimit të trupave xeheror kanë shkaktuar edhe ndryshime dytësore me

shkëmbinjtë rrethues, si kloritizim, kuarcëzim, amfibolitizim, sericitizimi, piritizimi, serpentinizim etj.

Kështu trupi 11 në profilin –IV kalon nga serpentinitet me mineralizim në trupin xeheror të përfaqësuar

nga kuarc – klorite me mineralizim dhe kalon në krahun e shtruar në klorite me mineralizim e në gabro

të kloritizuara e kuarcëzuara. Në pjesët e tjera qoftë edhe trupi 12 e 12a trupi kalon nga gabrot e

kuarcizuara në gabrot e kloritizuara në klorite të mineralizuara me mineral në trupin e përfaqësuar nga

kuarc klorite.

Duke qenë se xeherorët e vendburimit Nikoliq – 2 lokalizohen brenda shkëmbinjëve të ndryshëm dhe se

kushtet e lokalizimit për horizonte të ndryshme kanë qenë jo të njëjta, kushtëzojnë edhe tipare të veçanta

139

të sedimentimit të lëndës xeherore dhe raste të ndryshme të mineraleve që ndërtojnë trupi xeheror. Në

vartësi të vetë çarjes, madhësisë së boshlleqeve që kanë mbushur hidrotermat dhe të kontaktit të

shkëmbinjëve ultrabazikë në shkëmbinjtë bazikë varet në një farë mase shkalla sasiore dhe cilësore e

mineralizimit.

VII – 5. Tipet xeherore dhe përbërja mineralogjike e tyre.

Nga studimet e kryera për vlerësimin sasior dhe cilësor të vendburimit, përgjithsisht trupat xeheror

përbëhen nga një masë e konsiderueshme kuarci, kloritesh, dhe në sasira më të vogla pirit, pirotine,

kalkopirit, magnetit etj. Në sasira mjaft të vogla takohet markaziti, arsenopiriti, ilmeniti,petllanditi etj.

Në trupat xeheror janë karakteristikë këto bashkëshoqërime duke formuar edhe tipet xeherore; kuarc –

klorit – kalkopirit – pirit – pirotinë, kuarc – kalkopirit – pirit, klorit – kuarc – pirit – kalkopirit – pirotinë,

klorit – kalkopirit – pirit, serpentinë – pirotinë – pirit – kalkopirit. Në trupat qe kontaktojnë me

shkëmbinjtë ultrabazikë vihet re varferim i kuarcit dhe shtimi i pirotinës për vetë faktin se shkëmbinjtë

ultrabazikë kanë përmbajtje më të lartë të lëndës hekurore në krahasim me shkëbinjtë gabror, dhe

mungesë squfuri duke u formuar kështu pirotina në kushte reduktuese.

Kalkopiriti ndodhet në formë njollash, pikezimesh, dejzash, kalkopiriti në formë njollash zë masen

kryesore dhe i përgjigjet një gjeneracioni më të hershëm. Kalkopiriti zevëndëson piritin dhe magnetitin

dhe mbush boshlleqet ndërmjet tyre, struktura paraqitet hipidiomorfe deri në allotriomorfe.

Piriti takohet në forma kokrrizore, damarore, pikezimesh të imta ose agregatesh mikrokokrrizor që

shpesh formojnë struktura grafiko- rrjetore. Piriti ndeshet si në masën sterile ashtu edhe brenda trupit

xeheror.

Pirotina takohet në formë njollash, dejzash dhe masive. Struktura e pirotinës paraqitet herë çimentuese,

herë poroze deri në skeletore, ndodhet e kapërthyer me kalkopirit duke formuar strukturë poikilitike.

Magnetiti shfaqet në formë grumbullimesh me pamje skeletore dhe agregate.

Kromshpinelidi takohet në formë kristalesh dhe kokrrizash dhe rrallë brezore. Përveç mineraleve të

përmendur më lart është kapur edhe ari nëpërmjet provave të analizuara posaçërisht. Nga analiza e tyre

rezulton se permbajtja e arit është e ulet nga 0.2 – 0.7gr/ton.

VII – 6. Shperndarja e mineraleve brenda trashësisë të trupit.

Për përcaktimin e shpërndarjes së mineraleve brenda trashësisë së trupit xeheror kemi studjuar

përmbajtjen e Cu, SiO2 dhe S në punime në bazë të analizave kimike, dhe anshlifet e studiuara për të

përcaktuar sasinë e piritit, pirotinës dhe kalkopiritit.

Nga vrojtimet e kryera rezulton se faktori kryesor që kushtëzon këtë shpërndarje është pozicioni që zë

trupi xeheror brenda shkëmbinjëve rrethues dhe krahas formimit të mineraleve metalor në relacion me

mineralet jometalor. Në trashësinë e trupit shpërndarja e mineraleve është si vijon: kur trupat kontaktojnë

me shkëmbinjtë ultrabazikë, pirotinë, pirit, kalkopirit, klorite, kuarc-kalkopirit, pirit, klorite.

Kalkopiriti lidhet më tepër me kuarcin e gjeneracionit të dytë ndërsa piriti lidhet më tepër me këtë

gjeneracion dhe në këto raste takohet në formë pikzimesh të imta. Në rastet kur kalkopiriti, piriti dhe

140

pirotina takohen në pirite dhe janë në formë njollash dhe damarësh i përkasin stadit të parë të formimit,

përqëndrimi më i lartë i mineraleve sulfur është në shtratimet qendrore të trupit të cilin e mendojmë të

gjeneracionit të parë dhe më pak në pjesët anësore të trupit të cilin e mendojmë të gjeneracionit të dytë.

Nga studimet e kryera rezulton se kuarci qumështor është më pak premtues. Shpërndarja e mineralizimit,

morfologjia e trupave, marrdhëniet e tyre më shkëmbinjtë rrethues, përbërja minerale, veçoritë teksturale

e strukturore, ndërtimi i brendshëm i trupave, llojshmëria e shkëmbinjëve që takohen në vendburim,

tektonika e paramineralizimit japin mundësi të gjykojmë mbi kushtet e formimit të vendburimit të cilat

po i shprehim më poshtë:

- Trupat xeheror lokalizohen në kontakt të shkëmbinjëve ultrabazikë me shkëmbinjtë bazikë, në

afërsi të kontaktit, dhe brenda shkëmbinjëve gabror.

- Trupat xeheror janë rezultat i mbushjes nga hidrotermat e çarjeve të formuara nga tektonika e

paramineralizimit.

- Në zonën e vendburimit seria damarore bazike dhe mesoacide është shumë e zhvilluar.

- Trupat xehror janë formime hidrotermale të tempraturave të mesme dhe të ulta.

- Mineralizimi kuarc – sulfur mendojmë se ka lidhje me vatrën magmatike të kompleksit gabro –

plagjiogranitik.

Per vendburimin Nikoliq 1 rezerva te kategorise C1 =593329ton, kategorise C2 = 287329ton, kategorise

C1+C2 = 880528ton me permbajtje mesatare Cu 1.68%, S 6.37%. Ne kete vendburim, sipas punimeve te

minieres ka patur verifikim relativisht te mire te sasise dhe cilesise se rezervave gjeologjike. Sipas

Albaker+ITPNM jane shfrytezuar 263.000 ton me Cu 1.16% dhe rezervat e rivleresuara te mbetura sipas

minieres jane 202000 ton me Cu 1.1%, por sipas gjelogjise duhet te jene 518 000ton me Cu 1.64%. Kjo

diferenca duhet te jete per shkak te varferimit apo te mos verifikimit sipas intepertimeve te mineres. Kjo

zgjidhet me nje studim te perbashket gjeologji-minere. Rezerva te kategorise C1+C2= 667.344ton xeherore

me Cu 2.33%. Sipas Albaker+ITPNM jane shfrytezuar (prodhuar) 28 740 ton me Cu 1.2% dhe rezerva te

mbetura sipas gjeologjise duhet te jene edhe 663343ton xeherore me Cu 2.33%. Ne krahasim me Golajt dhe

Nikoliq- 1, vendburimi Nikoliq -2 eshte me i pasur (permbajtja mesatare 2.34%). Ne afersi te vendburimit

Nikoliq 2, takohen nje numer i shumte shfaqjesh xeherore, prej te cilave me te rendesishmet jane: shfaqja

xeherore nr. 7 (Qafa e Peces) ku jane llogaritur rreth 57.960ton xeherore te kateg C1+C2 me permbajtje Cu

0.76% dhe trashesi mesatare te trupit 1.7 m dhe shfaqja e mineralizuar nr. 9a ku jane llogaritur 48.960ton me

permbajtje mesatare 1.67% Cu dhe trashesi mesatare te trupit 1.9 m.

VII–7. Perfundime dhe rekomadime.

Nga analiza e punimeve të kryera nga të dhënat e të gjitha studimeve të deritanishme të kryera gjatë

gjithë periudhës së kërkim – zbulimit të vendburimit Nikoliq -2 arrijmë në këto përfundime.

- Vendburimi Nikoliq – 2 është pjesë përbërëse e fushës xeherore Golaj – Nikoliq.

- Vendburimi Nikoliq – 2 është vazhdim lindor i vendburimit Nikoliq – 1 me një ndërprerje rreth 400m.

- Ky vendburim është i tipit damaror – kaurc-sulfur i mbushjes së çarjeve nga hidrotermat.

- Mineralizimi është lokalizuar në çarjet tektonike të krijuara si rezultat i veprimit të një çifti forcash

normale dhe tangenciale mbas konsolidimit të shkëmbinjëve ultrabazikë dhe bazike.

- Si perfundim nga analiza e bere rezulton se vendburimi Krume lokalizohet ne nivelet e siperme te

prerjes gabrore ne gabro izotropike, vendburimi Nikoliq lokalizohet ne nivelet e mesme dhe te poshtme

ne gabro te foliuara dhe gabro shtresore ndersa vendburimi Golaj vendoset ne nivelet e poshtme te

prerjes gabrore ne gabro te shtresuara dhe ne gabro piroksenitet deri ne piroksenite ( fig. 34, 35, 36).

141

- Mardhëniet ndërmjet shkëmbinjëve ultrabazikë dhe bazik në pjesën më të madhe janë tektonikë.

- Shkëmbinjtë damaror janë formuar në një fazë ndërmjetëse para formimit të trupave mineral.

- Mineralizimi është vendosur në kontakt dhe pranë kontaktit të shkëmbinjëve ultrabazikë dhe bazikë.

- Perspektiva e zhvillimit të trupave si në shtrirje ashtu dhe në rënie është e hapur.

Rekomandime. Duke u mbështetur në ndërtimin gjeologjik e tektonik të zonës së Hasit si dhe në

përgjithësimin e të dhënave të fituara deri tani për këtë tip mineralizimi rekomandojmë.

- Të bëhet përgjithësimi i të gjitha punimeve të kryera dhe pastaj të zhvillohen punime kryesisht në

të dy krahët e vendburimit.

- Të shikohet mundësia e vazhdimit të punimeve ndërmjet vendburimit Nikoliq në drejtim

të Vlahnës.

- Të shikohet mundësia e kryerjes së punumeve ndërmjet vendburimit Nikoliq dhe vendburmit

Nikoliq – 2.

- Të kryhen studime përgjithësuese për të parë mundësinë e hapjes së perspektivës në vetë

vendburimin e Nikoliq – 2 si në drejtim të shtrirjes ashtu dhe në drejtim të thellësisë.

- Të kryhen studime përgjithësuese për të kryer punime në pjesën jugore të vendburimit Golaj deri

në prrojin e Vlahnës.

- Të kryhen punime edhe në shfaqjet e mineralizuara që ndodhen në afërsi të vendburimeve të

kësaj zone ku të bëhet vlerësimi i tyre.

- Për të gjitha punimet që do të kryhen ti kushtohet rendësi elementëve shoqërues si Ni, Co, Ag,

Au.

- Në disa pjesë të këtij rajoni të mbulohet edhe me punime komplekse gjeologo – gjeofizike –

gjeokimike.

- Të konsiderohet e gjitha zona me perspektivë të hapur për kërkim – zbulimin e dy tipeve të

bakrit(në shkëmbinjtë gabror dhe efuzivë).

Rekomandime Per zonen e Hasit. Per kerkimin e mineralizimit kuarc- sulfur dhe minerale te tjere te

dobishem ne zonen e Hasit te kryhet rilevimi kompleks gjeologo- gjeofiziko – gjeokimik ne shkalle 1: 10

000, si sheshe te radhes se pare per kete rilevim te konsiderohen : brezi me aks, Vau - Spas – Qarr,Vau -

Spas – Maç – Furre – Helshan .

Gjate rilevimit te kihet parasysh studimi i gjithe kontaktit te shkembinjve magmatike, ne menyre te

veçante kontakti i shkembinjeve ultrabazike - gabroide.

Ne shfaqjet e mineralizuara te vleresuara deri tani ne zonen e Hasit (grupi i shfaqjeve te Golajve, te

Qarrit dhe te Nikoliqit), te konsiderohen si te rradhes se pare. Veçanerisht kujdes duhet t’i kushtohet

damareve me orientim afromeriodional dhe ato qe ndeshen ne kontaktet e shkembinjve ose afer tyre, te

cilet mund te vleresohen edhe kur nuk kane mineralizim ne siperfaqe.

Si premise strukturore kryesore, gjate kerkimit te mineralizimit kuarc – sulfur, ne pergjithesi te perdoret

tektonika e paramineralizimit, ndersa ne premisa litologjike perveç kloritizimit, amfibolizimit,

kuarcezimit, epidotizimit etj, duhet vleresuar dhe prezenca e talkezimit te shkembinjve ultrabazike.

Te kryhen studime te orientuara per kerkimin e elementeve te çmueshem dhe te rralle, veçanerisht te

grupit te Platinit ne pjesen me juglindore te masivit ultrabazike te Kam – Tropojes sidomos ne zonen e

Vlahnes ku kryhen punime per zbulimin e kromit. Gjithashtu te kontrollohet dhe prezenca e Ni.

142

Vemendje t’i kushtohet mundesise te kerkimit te mineralit titano – magnetik, ne pergjithesi ne zonen e

Hasit dhe fillimisht te kontrollohet zona Nikoliq – Dobrun.

Ne marrdheniet midis shkembinjeve magmatike, sidomos te shkembinjve gabroide dhe atyre ultrabazike,

qe ndeshen ne pjesen qendrore te zones, te kihen parasysh edhe disa fenomene petrografike, qe verehen

ne kontaktet midis tyre. Keto fenomene mund te flasin per afrime me te ngushta gjenetiko – kohore dhe

hapsinore te ketyre shkembinjve.

Per vendburimin Golaj (Kodra Kishaj).

Zgjerimi i prespektives se vendburimit duhet te shihet perveç thellesise ku rezultatet mbeten te hapura

dhe ne krahet e tij si vijon:

Vazhdimesia e trupit xeheror ne jug te vendburimit ( ne jug te profilit – 3) duhet te shprehet me hollime

te theksuara te tij deri ne linja klorito – serpentinite dhe me kthese, ne drejtim jug-lindor me tendence per

tu lidhur me daljet e vogla me jugore te kuarcit ( trupi Nr. 1b ), te cilet ne siperfaqe paraqiten shume te

varfra ne mineralizim. Duke marre parasysh morflogjine e trupave xeherore ( damare me zgjerim e

hollim te theksuar ) , ekziston mundesia e zgjerimit te trupit ne jug te profilit – 5, me nje fare zhytje

juglindore dhe njekohesisht me nje ndryshim te azimutit te renies se trupit, me tendence verilindore,

prandaj rekomandojme me gjithe mbulesen e madhe eluviale ne kete pjese te vendburimit, te hapen

kanale magjistrale me gjatesi 50 – 60 m dhe thellesi 2 – 5 m. Mbas ketyre kanaleve me kapjen e zonave

te kloritizuara , per orientim ne distancen 50 – 90 m nga profili – 5 te hapet nje profil me az. 260° ne te

cilin te kryhet nje shpim kerkimi per te kontrolluar horizontin + 300m. Shpimi te kryhet me kend sa me

te vogel te mundshem dhe thellesi 250 – 270 m.

Ne profilin – 2 a te kryhet nje shpim per ndjekjen e trupit ne thellesi, po keshtu edhe ne profilin – 5 ( Az.

260°).

Te vazhdoje kerkimi me kanale dhe me vone te hapet nje galeri ne shtrirje per trupin 1b duke patur

parasysh mundesine e lidhjes se tij trupin Nr.1. pas marrjes se rezultateve te kryhen shpimet me rrjet

kerkimi ne veri te ketij trupi drejt trupit Nr.1, per kete te kihen parasysh edhe anomalite, sado te dobeta

gjeofiziko – gjeokimike.

Te kontrollohet me kanale magjistrale kontakti midis shkembinjve ultrabazike – gabroide, ne pjese

jugperendimore te vendburimit (ne perendim te profilit – 4 dhe – 5).

Dalja piroksenore ne jug te profilit – 5 mund te sherbeje si orientuese per vazhdimesine e mineralizimit

ne jug te vendburimit.

a) Trupi mineral ne veri te vendburimit (ne veri te profilit – 4) vazhdon me nderprerje te pjeses se

siperme te tij nga tektonika mbihypse me renie verilindore, amplituda e se ciles ende nuk dihet mire.

Megjithate, te ndiqen rezultatet ne shtrirje duke patur parasysh ndjekjen e tij dhe ne pjesen e siperme

duke u nisur nga e njohura deri ne nderprerjen e tij.

Blloku i sipërm i trupit ose dalja e tij, të kërkohet në perëdim të profilit 9, me një distancë rreth 220 –

270 nga magjistrali, për këtë rekomandojmë të kryejmë dy shpime kërkimi, një në profilin 9 dhe një në

143

profilin 11 ,me Az. 1000 dhe kënd shpimi 60 – 70. Kapja e bllokut të sipërm të trupit ka rëndësi të

madhe për zgjerimin e prespektivës në pjesën veriore të vendburimit.

3. - Mendojmë se trupi 1a, në veri të profilit 0 (në thellësi), duhet të vazhdoje, por me mundësi largimi të

theksuar nga trupi Nr. 1 dhe me hollime e varfërime periodike. Prandaj, për të kontrolluar vazhdimësinë

e tij të kryhet një shpim në profilin ndërmjetës 1a me Az. 280 , për horizontin 380 – 400 m dhe një

shpim në profilin + 3 me Az. 280 dhe 80 m, nën rezultatin lindor të shpimit nr. 5.

Ne pjesën jugore të vendburimit ka mundësi që të dy trupat 1 dhe 1a, të afrohen së tepërmi deri në

bashkimin e tyre në një.

4. – Vazhdimi i trupit në thellësi, në pjesën veriore dhe jugore të vendburimit, nën rezultatet pozitive,

me sa duket merr një kënd të madh në rënie, gati vertikal, prandaj vazhdimi i zbulimit të tij duhet të

bëhet me shpime më të pjerrët se 70, pra 60 - 70, ndërsa në pjesen jugore profili -1 zbulimi i trupave

më në thellësi, me ane të shpimeve nga sipërfaqja vështirësohet shumë. Prandaj, për pjesët më të thella ,

do të jetë më me leverdi përdorimi i shpimeve nëntokësore nga miniera e ardhshme.

–Thjerza Nr. 1 dhe nr. 2 po kështu dhe damari i kuarcit të kapura në profilin -1 (thjerrza Nr. 1 e kapur

edhe në profilin -2) duhet të kërkohet edhe në profilet e tjerë fqinje.

– Në lidhje me mendimin e bashkimit të trupave në thellësi dhe përsëritjes së formës së bashkësisë po

në thellësi mendojmë të kryhet një shpim struktural në profilin -2 me Az. 280, kënd shpimi 75 dhe

thellësi 600 m. Ky shpim do të shërbeje edhe për konturimin e trupit 1a në profilin -2.

– Mendojmë se në pjesën lindore të vendburimit, mund të kemi prezencën e trupave paralel,

mbështetur kjo edhe në vijueshmërinë e çarjeve në drejtim pak a shumë, të pjesës së trupit 1 a në

horizontin + 250 m, e cila ka rënie perëndimore. Prandaj, mund të shihet mundësia e projektimit të një

shpimi struktural, me Az. 100 në profilin -1, në një distancë rreth 20 – 40 m në lindje të magjistralit dhe

me kënd shpimi 60 – 65 . Thellësia 250 – 350 m. Gjithashtu të kryhet edhe një shpim në profilin + 5,

me Az. 100 , 20o në lindje të magjistralit me kënd shpimi 60-70 dhe thellësi 250 – 300m.

Damari i kuarcit, pa mineralizim i takuar në profilin -1 nga shpimi Nr. 134 mund të shfytëzohet si lëndë

e parë ne industrine e xhamit.

144

VIII. Analiza strukturore.

0

0

Fig.37. Projesioni stereografik ne hemisferen e poshteme te strukturave planare te damareve kuarc

sulfur te rajonit Thirre (Mirdite). a) Paraqitja ne stereonete te poleve te planeve: nga stereonete

vlersohet nje drejtim prodominues me shtrirje 55° JL 70° dhe drejtimi tjeter afro juglindor me

renie 60° drejt jugut; b) Paraqitja stereografike me konture. 20 matje; Konturat: 0, 2, 4, 6; Drejtimi

mesatar eshte 55° JL 75°

a) b)

0

0


sulfur te rajonit Piste. a) Paraqitja ne stereonete te poleve te planeve: nga stereoneta vlersohet nje

drejtim prodominues me shtrirje 60° JL 75°, nje damar subvertikal me drejtim verior dhe nje tjeter

me drejtim 130° me renie 80° drejt jugperendimit; b) Paraqitja stereografike me konture. 13 matje;

Konturat: 0, 2, 4, 6; drejtimi mesatar eshte 60° JL 75°

a) b)

145

0

0


sulfur te vendburimit Gdheshte. a) Paraqitja ne stereonete te poleve te planeve: nga stereonete

vlersohet nje drejtim prodominues me shtrirje 50° JL 80° dhe drejtimi tjeter afro lindor me renie

subvertikale jugore; b) Paraqitja stereografike me konture. Konturat: 0, 2, 4, 6; Drejtimi mesatar

eshte 40° JL 75°.

a) b)

0

0


sulfur te rajonit Shemri (Kukes). a) Paraqitja ne stereonete te poleve te planeve: nga stereoneta

vlersohet dy drejtim kryesore, njeri me drejtim 10° JL 75°, dhe tjetri me drejtim 60° JL 80°. b)

Paraqitja stereografike me konture. 55 matje; konturet: 0, 2, 4, 6; drejtimi mesatar eshte 55° JL 70°

a) b)

146

Nga perpunimi sterografik i te dhenave strukturore te trupave, shfaqjeve te mineralizuara dhe

damareve kuarcore ne rajonin e Thirres dhe në gjithë masivin gabror duket qarte nje drejtim

mesatar VL me renje drejt juglindjes (50JL750). Kjo eshte ne perputhje strukturore te konstatuara

nga Nicolas etj 1999 dhe Milushi etj 2002 per dajkat dacitike qe perbejne rrenjet e furnizimit te

vullkanizmit dacitik te majes se ofioliteve. Me sa duket damaret kuarc-sulfur te rajonit Thirre

dhe të gjithë masivitb perfaqesojne nje qarkullim hidrotermal qe perkon me gjenerimin e nje

magmatizmi mesataro-acid, lidhur me thyerjet nderoqeanike ne stadin e sforcimeve regjionale te

shtypjes.

PERFUNDIME:

1. Masivi gabror i Kaptines, në të cilin lokalizohet vendburimi Thirre dhe vendburime të tjera

deri ne Nikoliq karakterizohen nga prania e tre perberesve gabror: gabrot e shtresezuara që

perbejne pjesen me të thelle të profilit gabror, gabrot e foliuara që përbëjne pjesen e mesme të

profilit gabror dhe gabrot izotropike që përbëjne pjesët e siperme të profilit gabror.

2. Masivi gabror i Kaptines zë një siperfaqe relativisht të madhe në pjesen verilindore të ofiolitit

Mirdita, ka ndërtim mjaft të komplikuar. Në ndertimin e tij marrin pjese shume lloje shkëmbore

midis të cilave mbizotërojne gabronoritet. Llojet shkembore me bazike (noritet

0

0

Fig.41. Projesioni stereografik ne hemisferen e poshteme te strukturave planare te damareve

kuarc sulfur te masivit gabror te Kaptines. a) Paraqitja ne stereonete te poleve te planeve: nga

analiza statistike kongludohet se 88% e matjeve kane drejti mesatar 35° L 75°, 6% kane drejti

mesatar 0° L 55dhe 5% kane drejti mesatar 95° V 70°. b) Paraqitja stereografike me konture. 190

matje; konturet: 0, 2, 4, 6; drejtimi mesatar eshte 35° JL 80° (gjatesia e ketij vektori eshte 93%).

a) b)

147

gabropiroksenitet) vendosen zakonisht në pjesët e thella të prerjes së masivit dhe perfaqesojne

gabrot e shtresezuara, ndersa llojet me pak bazike si gabro, gabronorite zene pjeset e mesme të

masivit dhe perfaqesojne gabrot e foliuara, ndërsa në pjesën e sipërme të prerjes takohen gabrot

izotropike të përfaqësuara nga gabro amfibolike dhe gabro kuarcore.

3. Struktura e masivit (dhe e vendburimeve) rezulton e rrudhosur. Keto struktura kane orjentim

submeridional deri ne subgjeresor. Struktura e rrudhosur e masivit komplikohet nga prishje

shkeputese me karakter regjional qe i perkasin dy sistemeve kryesore, atij submeridional

relativisht me te hershem dhe atij subgjeresor relativisht me te ri.

4. Masivi gabror i Kaptines ka marrdhenie normale me sipershtrojen e perfaqesuar nga formimet

vullkanogjene (bazalto-andezito-dacit –riodacit).

5. Ne rajonin e Thirres dhe ne te gjitha fushat xeherore te larpermendura ekspozohen nje numer i

konsiderueshem damaresh kuarc-sulfur si dhe damaresh kuarcor pa mineralizim sulfur. Keto

mineralizime kuarc sufure lokalizohen në pjesën e mesme dhe të siperme të profilit gabror.

6. Drejtimi mesatar i damareve kuarc-sulfur ne zonen e Thirres dhe në masivin gabror eshte V-

VL dhe me renje J-JL. Ky drejtim eshte ne perputhje strukturore me dajkat dacitike që përbëjne

rrënjët e furnizimit të vullkanizmit dacitik.

7. Damaret kuarc sulfur karakterizohen nga ondulime si në planin e shtrirjes ashtu edhe në atë të

rënjes. Ndërkohe edhe degëzime të këtyre damarëve jane të pranishem. Ky element duhet

mbajtur mire parasysh gjate kerkim-zbulimit.

8. Trupat xeheror kuarc-sulfur kane forme damarore të çrregullt me permasa nga me të

ndryshmet. Ato vendosen ne pergjithesi në pajtim me breznimin primar të shkembinjeve gabror,

ne shear zonat qe kane kete sjellje strukturore, duke reflektuar perputhje strukturore me masivin,

por ka dhe raste ku e ndërpresin këtë breznim. Rasti i dyte ka te beje me sistemet e tektonikave

sinformuese qe vijne kithtas ose kryq me strukturen e masivit.

9. Tektonika e pasmineralizimit eshte mjaft e shprehur në zonen e vendburimeve dhe të të gjithë

masivit. Kjo tektonike ne shume raste ka komplikuar dukshem strukturen gjeologjike dhe ka

krijuar veshtiresi ne procesin e kerkim-zbulimit.

10. Mineralizimi kuarc-sulfur karakterizohet kryesisht nga bashkeshoqerimi paragjenetik kuarc-

kalkopirit-pirit, është tipi gjenetik hidrotermal i formuar në rrugen e zëvendesimit metasomatik

te shkembinjeve gabror ose në rrugen e mbushjes së boshlleqeve në zonat e dobësuara pajtuese

me strukturen e masivit. Keto mineralizime me sa duket jane formuar nga qarkullimi hidrotermal

qe perkon me gjenerimin e nje magmatizmi mesataro-acid (qe ka furnizuar vullkanitet e tipit

dacito – riolitik), lidhur me sprasubduksionin ne stadin e sforcimeve regjionale te kompresionit.

11. Deri tani në këtë masiv jane zbuluar rreth 5 055 059 ton rezerva bakri, prej te cilave 4 593

735 ton u perkasin vendburimeve dhe rreth 461 324 ton atyre te konsideruara si objekte te

148

mineralizuar. Permbajtja mesatare e bakrit në vendburime eshte 1.59%, kurse në objektet

1.53%.

12. Bazuar ne te gjithe informacionin qe kemi ne dispozicion nga punimet e kerkim – zbulimit

dhe duke u mbetetur ne perhapjen shume te madhe te gabrove te pjeses se mesme dhe te siperme

me te cilat lidhen keto mineralizime mendojme se masivi gabror i kaptines perfaqeson nje

formacion shume te rendesishem per kerkim – zbulimin e vendburimeve te bakrit sulfur pa dalje

ne siperfaqe ose me dalje qe ne pamjen e pare duken te parendesishme.

13. Mendojme se nje gjeofizike ajrore, e detajuar, do te evidentonte te dhena te rendesishme qe

do te çonin ne zbulimin e vendburimeve te tjera te rendesishme ne kete masiv. Duke ballafaquar

keto te dhena me te dhenat e detajuara gjeologjike, qe tashme jane ne dispozicion, dhe

veçanarisht te dhenat strukturore te grumbulluara dhe perpunuara ne kuader te ketij punimi eshte

plotesisht e mundur te sigurohetr nje koefiçient i larte suksesi ne kerkim-zbulimin e kuarc –

sulfureve te bakrit ne kete masiv.

149

LITERATURA

Aleksi V. (1972) Raport mbi ndertimin gjeologjik dhe llogaritjen e rezervave te vendburimit

Thirre me gjendje 1.01.1972.

Aleksi V. Konomi N. Çina A.(1969) “Karakteristika morfologjike dhe mineralogjike të

trupave xeheror në një vendburim bakri në zonën e Fanit”. Përmbledhje studimesh Nr. 12.1969.

Babaramo I.(1963) “Relacion gjelogjik mbi rezultatet e punimeve të kryera në pikat e

mineralizuara të Çam-it, Petkajt, Vau Spasit, Mirunit dhe Shpatit të Sukës). (Material pune)

Kukës 1963.

Bajo I. Konomi N.(1967) Raport gjeologjik mbi rezultatet e punimeve te kerkim-zbulimit ne

vendburimin e Thirres(me llogaritje rezervash deri me 1.01.1967).

Bezhani V., Lulo P., Milushi I., Koçi M., Vllaho J., Lleshi N. (1991) - Studim mbi prognozen

bakermbajtese ne rajonin Fushe Arresi, Lumzi-Kalivare. Fondi i IKGJ.

H. Bytyçi. (1983) Raport me llogaritje rezervash në vendburimin Leproi me gjendje 01/01/1983.

Cannat et al. (1995). – Thin crust, ultramafik exposures, and rugged faulting patterns at the Mid

– Atlantic Ridge ( 22 – 240 N ), Geology, 23, 49 – 52pp

Caslli H. (1970) Raport paraprak mbi studimin e metodes se marrjes se provave ne vendburimin

Thirre viti 1970.

Çaushi R. Vllaho J. Çina A. Gjokuta D. Kotmillo Xh.(1968) “Ndërtimi gjeologjik i zonës

në kontaktin nëpërmjet shkëmbinjve bazik dhe ultrabazik në rajonin e Helshanit, si dhe lidhja e

mineralizimit sulfid të bakrit me të.” Përmbledhje studimesh Nr. 9-10, 1968.

Çaushi R. (1976) Raport me llogaritje rezervash në vendburimin Pistë-Gdheshtë me gjendje

1976.

Çili P. (1969) “Ndërtimi i brendshëm dhe zhvillimi i përgjithshëm i katit të poshtëm struktural të

zonës së Mirditës.” Buletin i U.SH.T. seria shkencat e natyrës Nr. 3, 1969.

Çina A. (1977) Shoqerimet minerale paragjenetike te xeheroreve hidrotermal damarore(Zona

Mirdita). Botim I U.T. Katedra Mineralogji-Petrografi viti 1977.

Çina A. (1979) Bashkesite minerale te mineralizimeve hidrotermale damarore te zones

strukturoro-faciale te Mirdites.Permbledhje studimesh Nr.1 viti 1979.

Daja E. Avxhija A. Muçko S.(1965) “Raport mbi rezultatet e punimet elektrometike të

kryera në vitin 1964, në rajonin e Kukësit, Mirditës dhe Pukës.” Teksti 1965.

150

Dede S. (1971) “Disa të dhëna mbi problemin e moshës e të vendit hapësiror të shkëmbinjve

ultrabazik të truallit të Shqipërisë.” Përmbledhje studimesh Nr. 2, 1971.

Dede S. (1967) “Mbi karakterin impulsiv të intruzioneve të magmës ultrabazike .” Përmbledhje

studimesh Nr. 7, 1967.

Dede S. Shehu R. Shallo M. (1966) “Magmatizimi intruziv në Shqipëri dhe lidhja e

mineralizimit me të.” Përmbledhje studimesh Nr. 3- 1966.

Frashëri A. Daja E. Rjepaj Z.(1962) “Raport mbi rezultatet e punimeve elektrometike në

rajonin e Mirditës dhe Kukësit gjatë vitit 1962.”

Gjata K., Premti I., Milushi I., Beccaluva L., Koltorti M., Saccani E., Siena F., Zeda O.etj

(1995) - Petrologjia e ofioliteve te Mirdites Qendrore dhe e brezit lindor ofiolitik te Shqiperise. f

122. Fondi i IKG Tirane

Hoxha M. (1993).- Etude structurale et petrologique des peridotites de l’ophiolite de Kukes

(Albanie): cinematique de la deformation et geometrie de la ride.- These, Univ. Nancy, 239p.

Hysenaj R.(2008) Mineralizimi kuarc sulfur ne rajonin e Hasit dhe lidhja gjenetike e hapsinore

me intruzionet ultramafike dhe diorit-plagjiogranite. Buletini i shkencave gjeologjike Nr.2 /

2008.

Imami S. Pjetri F. (1979). Raport mbi ndertimin gjeologjik dhe llogaritjen e rezervave te

vendburimit Thirre me gjendje 1.01.1979.

Imami S. Daci A. Kaza Gj. Jauri Z. Projekte kerkim-vleresimi dhe kerkim-zbulimi te

vendburimit Thirre dhe rajonit per rreth gjate viteve 1976-1992.

Imami S. Daci A. Kaza Gj. Krifca A. (1985,1986,1987) Projekte te perbashkta te punimeve

komplekse gjeologo-gjeofizike-gjeokimike ne vendburimin Thirre dhe objektet per rreth

Iski M.(1967) “Harta gjelogjike e Shqipërisë në shkallë 1:200.000.” Tirane viti 1967.

Jotopulli N. (1977)Raport mbi ndertimin gjeologjik dhe llogaritjen e rezervave te vendburimit te

bakrit Golaj me gjendje 01.01. 1977.

Kallmak L.M. Kallmak M.M.(1959)“Geologiçeskoje strogjenie i poleznie iskopaemie

Kukëskova rajona.” Tirana 1959.

Karson J. A. and Rona P. A. (1990) – Block – tilting, transfer faults, and structural control of

magmatic and hydrothermal processes in the TAG area, Mid – Atlantic Ridge 260

N, Geol. Soc.

Am. Bull. , 102, 1635 – 1645pp.

151

Kaza Gj. (1992) – Raport mbi rezultatet e punimeve të kerkim-zbulimit dhe llogaritja e rezervave

gjeologjike të vendburimit Thirre me gjendje 1.09.1992. Arkiva e deges Gjeologjike Rajonale

Rubik.

Kodra A. (1971) “Shkëmbinjtë ultrabazik të zonës së Mirditës kanë lidhje të ngushtë moshore

dhe hapsinore me shkëmbinjtë gabroplagjiogranitik dhe efuzive. Përmbledhje studimesh Nr. 3

1971.

Kote Dh. Gjata K. (1965)“Disa veçori të kompleksit mezoacid-acid në rajonin e Shemrisë.”

1965 (Kumtesë,Kathedra Petrogafi-Mineralogji e Fakultetit Gjeologji-Miniera U.SH.T.)

Lagabrielle Y. and Cannat M. (1990). – Jurassic ophiolites resemle the modern central. Atlantic

basement. Geology, 18, 319 – 322pp

Marcucci M., Kodra A., Pirdeni A. and Gjata Th. (1994). – Radioliarian assemblages in the

Triassic and Jurassic cherts of Albania . Ofioliti, 19, 105 – 114pp.

Milushi I., Meshi A., Neziraj A., Deda T. (2003) - Sheeted dyke complex of Mirdita, an excellent

geological site. 4th

European Geoparks Meeting, Anogia – Crete, Greece, 2 – 5 October 2003

Milushi I., Meshi A., Hoxha I., Deda T., Marto A., Gurabardhi L. (2004) - Sheeted dyke

complex of Mirdita ophiolite (Albania): structural evidences., 5th

international Symposium on

Eastern Mediterranean Geology, Thessaloniki, Greece, 14 – 20 Prill 2004. Proceedings, Volume

1. Page 267 – 270

Milushi I, Imami S, Meshi A, Hoxha I.(2002) Studimi strukturor i kompleksit te dajkave

paralele.

Melaveci M. Avxhiu R.(1970) “Raport mbi punimet elektrometrike të kryera në rajonin e

Qaf-Barit (verior), Poravë, Pistë etj. Gjatë vitit 1970.

Melaveci M. Besho B. etj.(1971) “Raport mbi punimet elektrometrike të kryera në rajonin e

Pistë-Gdheshtë gjatë vitit 1971.”

Meshi A., Boudier F., Nicolas A., Milushi I., Hoxha I., Marto A. (2004) – Mirdita ophiolite

(Albania): structures and geodynamical implications. 5th

international Symposium on Eastern

Mediterranean Geology, Thessaloniki, Greece, 14 – 20 Prill 2004. Proceedings, Volume 1. Page

263 – 266

Meshi A., Milushi I., Hoxha I. (2004) - The Mirdita ophiolite (Albania): possible record of

backarc and extensional transform zone in Tethyan early Jurassic. 32nd

International Geological

Congress. Firence – Italy 20 – 28 August 2004

152

Meshi A., Hoxha I., Milushi I. (2004) – Geological setting of albanian ophiolitic belt. Guide,

Iintenerary day 2. The eastern ophiolites (intinerary Fushe arres – Kukes). Field trip guide book

– P71, page 24 - 28. 32nd

International Geological Congress. Firence – Italy 20 – 28 August 2004

Meshi A., Milushi. I., Hoxha I. (2004) - Geological setting of albanian ophiolitic belt. Guide,

Iintenerary day 3. The eastern ophiolites (intinerary Fushe Arres - Shkoder). Field trip guide

book – P71, page 12 - 20. 32nd

International Geological Congress. Florence – Italy 20 – 28

August 2004

Meshi A. (1996) – Struktura dhe deformacioni i masivit ultramafik te Bulqizes. Modele te

rrjedhjes astenosferike dhe litosferike. Disertacion, Univ. Politeknik, Tirane, 163f.

Meshi A., Boudier F., Nicolas A., Kodra A. (ne shtyp) – Ophiolitet de Nord – Mirdita (Albanie ).

Structures et Implications Geodynamiques. Bul. Soc. Geol., France.

Ndoja I.Gj (1963).“Mbi disa probleme të magmatizmit në vendin tonë.” Bul.U.SH.T. Seria

Shk.Nat. Nr. 2 1963.

Nicolas A. (1989) – Structures of ophiolites and dynamics of oceanic lithosphere. Kluëer

Academic Publishers, 367 pp.

Nicolas A., Boudier F., Meshi A. (1999) - Sloë spreading accreation and mantle denudation in

the Mirdita ophiolites ( Albania ). Journal of Geophysical Research,

Noka H.(1970) “Impulse apo diferencime magmatitike.” Përmbledhje studimesh Nr. 3 (16)

Tiranë 1970.

Tucholke B. E. and Lin J. (1994) - A geological model for the stucture of ridge segments in sloë

spreading ocean crust. Journal of geophysical Research, 99, 11 937 – 11 958pp.

Tucholke B. E., Lin J., Kleinrock M. C. and Tivey M. A. (1997) – Sementation and crustal

structure of the ëestern Mid – Atlantic Ridge flank. Journal of Geophisical Research, 102, 10 203

– 10 223pp.

Shallo M., Çina A., Turku I. (1995) -Outline of the metallogeny of the Albanian MOR and SSZ-

Type ophiolites. The Mirdita oceanic basin from rifting to closure. Ëorkshop on albanian

ophiolites and related mineralization, IUGS/UNESCO Modeling Programme. fq 27-46.

Shallo M. (1995) -Volcanics and sheeted dykes of the Albanian SSZ ophiolite. Permbledhje

Studimesh. nr. 1 f. 99-118

Shallo M.. and Dilek Y. ( 2003)- Development of the ideas on the origin of Albanian ophiolites .

– In Dilek Y., and Neëcomb S., eds. , ophiolite concept and the evolution of geological thought.

Bouldes’ Colorado, Geological Society of America special Paper 373, p. 351-363.

153

Shallo M.(1967)“Vështrim i shkurtër mbi magmatizmin dhe mineralizimin sulfid lidhur me atë

në pjesën veriore te zonës së Mirditës.” Përmbledhje studimesh Nr. 5, 1967.

Shallo M. Spiro (Qirinxhi) A. Çina A. Kote Dh. Konomi N. Çaushi R.(1970)

“Vlerësimi i prespektivës për xeherorë kuarc-sulfid në masivin gabror të Kaptinës.” (Rezultatet e

punimeve kërkimore-tematike të kryera gjatë viteve 1968-1970 në masivin gabror të Kaptinës).

Tiranë 1970

Serjani A.(1967) “Stratifikimi i masivit ultrabazik të Kukësit dhe prespektiva e tij për kromite të

pasura.” Bul. U.SH.T. seria shk. nat. Nr. 4, 1967.

Spiro (Qirinxhi) A.(1971) “Mbi problemet e pozitës hapsinore të shkëmbinjve ultrabazik të

sektorit Sinaro-Taurik të brezit të rrudhosur Alpin nën shembullin e Albanideve.” Përmbledhje

studimesh Nr. 2 Tiranë 1971.

Vllaho A.(1962) “Raport gjelogjik i shkallës 1:10.000 në rajonin e Shëmrisë- Vau Spasit 1962.”

Zajmi A.(1970) “Raport i punimeve gjeokimike në zonën e Pistë - Gdheshtë, rajoni Kukës për

vitin 1970.” “Projektet e punimeve të kërkim-zbulimit të viteve 1967 – 1971 për rajonin e

Shëmrisë.”

154

Lista e materialit grafik

1. Pozita e ofioliteve te Mirdites ne harkun Dinarido-Albanide-Helenide

2. Prerje ne ofiolitet lindore

3. Harta e ofioliteve lindore dhe perendimore

4. Harta e ofioliteve te Shqiperise

5. Harta gjeologjike e ofioliteve te Shqiperise

6. Harta metalogjenike

7. Prerje gjeologjike II

8. Harta gjeologjike e masivit gabror te Kaptines

9. Prerje gjeologjike I

10. Skema e formimit te ofioliteve

11. Kolona litologjike

12. Prerje terthore skematike vendburimi Kurbnesh

13. Harta gjeologjike e vendburimit Thirre

14. Harta strukturore e vendburimit Thirre

15. Prerje gjatesore A-A vendburimi Thirre

16. Prerje gjatesore B-B vendburimi Thirre

17. Prerje gjatesore C-C vendburimi Thirre

18. Kolona litologjike e vendburimit Thirre

19. Profili terthore I-I Trupi nr.1 Thirre

20. Profili terthore II-II Trupi 6c Thirre

21. Profile terthor VI-VI Trupi 1 Thirre

22. Profili terthor VII-VIITrupi 6b Thirre

23. Harta gjeologjike e rajonit Piste Gdheshte.

24. Profili 0-0 vendburimi Gdheshte

155

25. Profile –I vendburimi Asdre

26. Fusha xeherore e Pistes(kolona)

27. Fusha xeherore e Gdheshtes(kolona)

28. Harta gjeologjike e rajonit Shemri

29. Harta gjeologjike e rajonit te Krumes

30. Profile gjeologjike nr.1 vendburimi Golaj

31. Profile “0” vendburimi Krume

32. Prerje gjeologjike +I vendburimi Nikoliq 2

33. Profile gjeologjik IV vendburimi Nikoliq 2

34. Kolona litologjike e fushes xeherore Krume

35. Kolona litologjike e fushes xeherore Nikoliq 2

36. Kolona litologjike e fushes xeherore Golaj.

37. Projeksioni stereografik vendburimi Thirre

38. Projeksioni stereografik vendburimit Piste

39. Projeksioni stereografik vendburimit Gdheshte

40. Projeksioni stereografik i rajonit Shemri

41. Projeksioni stereografik ne hemisferen te strukturave planare te damareve kuarc –

sulfur te masivit gabror te Kaptines.

156

Lista e fotove

1. Gabro mezokokrrizore vendburimi Thirre

2. Gabronorite me teksture brezore vendburimi Thirre (prroj i Ballnave)

3. Gabro piroksenite -kontakti i shkembinjeve bazik me ultrabazike (Nikoliq)

4. Kontakti i shkembinjeve bazike me ultrabazike.

5. Pamje e gabrove amfibolike( vendburimi Thirre – Sang Xhuxhes)

6. Pamje e gabrove pegmatite ne rajonin Piste – Gdheshte

7. Pamje e series dajkore vnedburimi Thirre – prroj i Ballnave

8. Kontakti i shkembinjeve bazik (plutonik - gabro) me shkembinjte efuzive

– bazalte.

9. Pamje e prishjes tektonike(kontakti shkembinj gabror me shkembinjt

ultrabazike.

10. Tipi i mineralizimit kuarc-kalkopirit-klorit-kalkopirit.

11. Tipi i mineralizimit kuarc-kalkopirit

12. Tipi i mineralizimit kuarc-kalkopirit dhe kuarc-kalkopirit-arsenopirit

13. Tipi i mineralizimit kuarc-kalcit-kalkopirit

14. Pamje e trupit xeheror ne siperfaqe 6b vendburimi Thirre

15. Pamje e trupit xeheror ne siperfaqe 6c vendburimi Thirre

16. Pamje e tekstures damarore

17. Pamje e tekstures damarore

18. Pamje e teksturave radialo –rrezore

19. Pamje e teksturave kokarde(Laku i Lugjeve)

20. Pamje e teksturave te krustifikacionit

21. Pamje e teksturave te krustifikacionit

22. Pamje e teksturave te çimentimit, brekçioze,klastike.

23. Pamje e teksturave te çimentimit, brekçioze

157

24. Pamje e mikroteksturave pejzore, dejzore.

25. Pamje e mikroteksturave pejzore, dejzore.

26. Pamje e teksturave tjerrezore-shistore me structure kristaloblastike.

27. Pamje e gabrove amfibolike Rajoni Gdheshte-Piste.

28. Pamje e gabrove amfibolike dhe e damareve plagjiogranitike.

29. Pamje e gabrove amfibolike Rajoni Gdheshte-Piste.

30. Pamje e dajkave palgjiogranitike

31. Pamje e trupit xeheror ne siperfaqe vendburimi Gdheshte.

Size: 9.05 MB

Documents