Bilgi Toplumunda Liderlik

Bilgi Toplumunda Liderlik

Doç.Dr.Berat Bir Bayraktar

04. 07. 2012

M.Ü. İbrahim Üzümcü Konferans Salonu

Geçmişten Geleceğe Değişen Değerler

• Tarım Çağı: Toprak büyüklüğü zenginliğin ölçüsüydü.

  • Sanayi Çağı: Fabrikalar kurulması ile paranın

miktarı zenginliğin ölçüsü oldu.• • Bilgi Çağı: Bilginin akışı zenginliğin ölçüsü oldu.

• Biyolojik Çağ: Bundan sonra zenginliğin ölçüsü  ne toprak, ne sermaye, ne de bilgi olmayacaktır! Çünkü zenginleşmenin sırrı yine değişti.  Bundan sonra, davranışına hakim olan kişiler ve toplumlar  zenginleşecektir. Yani dehası uyanmış insanlar ve kurumlar olacaktır.

BİLGİ TOPLUMU

• Dijital Yerliler

• Dijital Göçmenler

LİDERLİĞE BİLİMSEL BAKIŞ AÇISI

• Özellikler yaklaşımı

• Davranışsal yaklaşım

• Durumsallık yaklaşımı

• Post modern yaklaşım

21.yy’ın Yönetsel ve Kurumsal Özellikleri

• Piramit yapılı organizasyonel yapılara ek olarak, web ve network tabanlı ve yalın yapılar+ çok fonksiyonlu yönetim

• Esneklik+ hızlı karar alma ve risk alma• Sadece kuruma değil, dış çevreye odaklanma• Rekabetin değişen yönü: değişimlere hızlı ayak

uydurma• Doğru kaynak kullanımı: fiziksel kaynağın yerini, bilgi

veya entellektüel sermaye aldı.• Kitle üretiminin yerini müşteri odaklı ürün/hizmet aldı ve

elektronik ortamdan alışveriş • Sürekli değişen hedef kitle ya da pazarlar• Sürekli iyileşme ve gelişme içinde olması gereken

işgücü ve kurum

Yönetici-Bilgi Yöneticisi• Yönetici; kurumun belirlediği amaç ve hedeflere

ulaşmak için, kurumun kaynaklarını kullanarak, başkaları vasıtasıyla işgören profesyoneldir.(Lider, önder, mentor(himaye eden), koç, enabler(mümkün kılıcı, sponsor(destekleyici), facilitator(kolaylaştırıcı)).

• Bilgi yöneticisi;kurumunu bilgi organizasyonu haline getirmek için gerekli bilgi ağını oluşturararak,kurumsal bilgi yönetim sistemini kuran ve tüm iş süreçlerini bilgi odaklı olma yolunda değiştirerek, kuruma katma değer yaratmayı misyon edinen bilgi profesyonelidir.

Thomas Davenport ve Laurence Prusak’a göreBilgi Yöneticiliği

• Her mühendisin ürün/hizmet bilgisi üretme ve kullanması gerekir!

• Peki bu bildiklerini yazıya geçirirler mi?

• İşte: bilgiyi sahiplerinden alıp, onu yazıya döken ve bilgi ağlarının işlemesine destek olan, BT altyapılarını kuran ve yönetenler“BİLGİ YÖNETİCİ”LERİDİR

Profesyonel Yönetici ve Lider;

• IQ(Intelligence Quotient /Quantity)

• EQ(Emotional Quantity)

• SQ(Spiritual Quantity)

• PQ(Physical Quantity)

IQ+EQ+SQ+PQ

Yöneticinin Rol ve Becerileri

Yönetsel Roller

Kavramsal Roller

İletişim/İnsan Odaklılık

Yöneticilerin/Liderlerin Sahip Olması Gereken Yetkinlikler

• Amaç ve hedef sahibi olmak• Vizyon sahibi olmak ve strateji geliştirmek• Sonuç Odaklılık• Risk Alabilmek• Değişimcilik ve yenilikçilik• Çeşitliliği yönetmek• İnsiyatif Kullanmak • Stratejik karar vermek• Takım çalışmasına yatkınlık ve takım liderliği

• Yaratıcılık ve iş geliştirebilme

• İş farkındalığı• Müşteri odaklı yaklaşım• Sürekli Öğrenme• Zamanı ve stresi yönetmek• Verimli bir raporlama geleneğine sahip olma• Gelişmiş bir iş etiği ve iş ahlakına sahip olma• Periyodik olarak SWOT analizi yapmak• Özel yaşama ve hobilere zaman ayırmak• Danışabileceğiniz bir profesyonel destekçiye

sahip olmak• Gönüllülüğe zaman ayırmak• Mutfağı görebilmek

BILL GATES• Vizyon sahibi olmak• Çok çalışmak• Akıllı elemanlarla çalışmak• Elemanlara hisse vermek• Elemanlara değer vermek• Gelişimi takip etmek• Odaklanmak• Alçakgönüllü yaşam sürmek

FATİH TERİM

• Her zaman son kararı veren kişi oldum…• Yaşam biçimim mesleğim, sadece

yaptığım işe konsantre olurum…• Oyuncularım her zaman bana güvenmeli

ve inanmalıdır…• Sistemde köklü değişiklik yaptım, adaletli

olacağına inandırdım…• Devamlılığı sağladım…• Surat asmayı yasakladım…• Yıldız oyuncuları her zaman kazanacak

şekilde yönettim…• Analiz odası kurduk...

Florence Nightingale(1820-1910)

• Yunanca,Latince,Almanca,Fransızca bilirdi.• Müzik tutkunu, gezmeyi seven bir kişiydi.• Disiplinli, yoksullarla ilgilenen bir yapısı vardı.• “Tanrı benimle konuştu ve görevlendirdi”• 1853’de Londra’da Hasta Bayanların Bakımı

Enstitüsü’nde idareci olarak çalıştı.

Indra Gandhi(1917-1984)

• Cazibeli,esrarengiz ve göz kamaştırıcı bir kişilik.

• Hindistan’ın ilk kadın başbakanı.• Anne ve babası uzun yıllar hapishanede

olduğu için, yanlız bir çocukluk geçirmiştir.• Oxford Ün.’de okumuştur.• Babasının başbakanlığı ve dış işleri

bakanlığından sonra, ölümünden sonra başbakan olmuştur.

• Basına getirdiği sansürlerle de tanınmıştır.

Örnek: Bir Bilgi Yöneticisi için SWOT Analizi

KİŞİSEL

GÜÇLÜ YÖNLER İş tecrübesi Eğitim, katma değer yaratacak özellikler Alanında güçlü teknik bilgiye sahip olmak (ör:

yazılım,donanım,programlama dilleri,vb) Takım çalışması, liderlik, iletişim gibi özel becerilere

sahip olma Kişisel özellikler (Ör:güçlü bir iş etiğine sahip olma, iç

disiplin, baskı altında çalışabilme, yaratıcılık, iyimserlik ya da yüksek derecede çalışma enerjisine sahip olma)

İyi ilişkiler ve networke sahip olma Profesyonel kurumlarla etkileşim

ZAYIF YÖNLER

• Tecrübesizlik

• Düşük not ortalaması ve ilgili olmayan eğitim

• Amaçsızlık, genel ve iş bilgisi eksikliği

• Zayıf teknik bilgi

• Zayıf yetenekler (liderlik, kişisel ilişkiler, takım çalışması,vb)

• İyi işler yakalama konusunda yeterli olmama

• Olumsuz kişisel özellikler (ör:etik değerlere sahip olmama,disiplinsizlik,motiasyon eksikliği, kararsızlık, kendine güvensizlik, çok duygusal olma,vb)

DIŞSAL

FIRSATLAR Alanında olumlu katkı sağlayacak gelişmeler

(ör:gelişme, globalleşme, teknolojik ilerlemeler, vb.) Eğitim aldığı alanla ilgili pozisyonda çalışıyor olmak Sahip olduğu becerileri kullanabiceği bir alanda

çalışıyor olmak Bilgisini kullanabileceği başka iş fırsatları yakalamak Alanında ilerleme olanağı Alanında profesyonelleşme olanağı Seçmiş olduğu kariyer yolunun eşsiz olanaklar

yaratması Çalıştığı mekan ve bölge Güçlü iletişim ağına sahip olma

TEHDİTLER

• Çalıştığı alandak küçülmeye gitme, demode olmuş yönetim modellerini kullanma gibi olmsuz gelişmelerin var olması

• Daha yetenekli, tecrübeli, bilgili ve genç rakip meslekdaşların olması

• Kendisinden daha iyi iş fırsatları yakalayan kişilerin varlığı

• Daha isim yapmış ve yeni bir okuldan mezun olmuş rakiplerin olması

• Daha ileri eğitim olanaklarına sahip çalışanların var olması

• Alanında sınırlı ilerleme şansının olması

• Pazarlama gücünü sağlayacak profesyonel terfi olanağının eksikliği

• Sahip olduğu eğitim geçmişiyle, diğer firmalar tarfından tercih edilmeme

STOW

Lider Yönetici / 6C Formülü

1. Conviction: Lider inançları, değerleri doğrultusunda hareket eder.

2. Character: Karakteri sağlamdır, rengi bellidir, şeffaftır.

3. Care: Olaylarla ilgilidir. Sorunları paylaşır.

4. Courage: Girişimci, inisiyatif sahibidirler ve ilk olmayı severler.

5. Composure: Rahattırlar, rahatlatırlar, iç huzurları vardır.

6. Competence: Bilgi ve girişim konusunda yeterlidirler.

Lider-Yönetici Farkları

Lider, çalışanları yönlendirir, kurumun zarar

görmemesi için kendisi de çaba sarf eder, morallidir ve

moral aşılar.

Lider, herkesi kazanmaya çalışır, yönetici “isteyen

gitsin” der.

Lider, geleceğe ümitle bakar (yoksa ekip gümler, takım

çalışması önemlidir).

Lider, kendine dürüsttür, eleştirilere açıktır, kendileriyle

dalga geçebilirler.

Lider, üstlerinin sıkıntılarını astlarına hissettirmez.

Lider, kendi iş alanını iyi bilir, bilgiyi paylaşabilir.

Lider, uzun dönemli düşünür, yakın hedeflerde

tökezleyebilir.

Lider, yanlışları hoş görebilir.

Lider, panik olmaz kolay kolay, ancak yöneticiler

olurlar.

Lider, iyi ve hırslı insanlarla çalışmaktan korkmazlar,

ekibin bir yerlere gelmesi için çalışır hırslıların olmasını

ister.

Lider, başkalarını suçlamaktan çok kendini sorgular –

“Niye ben bunu düşünmedim ki...?”

Lider, kuşkucu ve senaristtir.

Lider, aşırı denetleme yapmaz, ekip iyiyse ve işler de

yolundaysa denetleme gereksizdir, deLider, kuşkucu

ve senaristtir.

Lider, aşırı denetleme yapmaz, ekip iyiyse ve işler de

yolundaysa denetleme gereksizdir, der.

Lider, rekabet ortamında fırsatları görebilir ve

içgüdüsel karar verebilir. (yönetici veremez).

Lider, kendi bakış açılarını anlatmak için çaba sarf

eder, yönetici ise bunu yapmaz, uğraşmaz.

Lider, ekibi zorda olduğunda yanlarındadır. (coach

gibi)

Lider, farklı bakabilen, düşünebilendir; tanıdıklarına,

ekibine hırs kazandırabilendir.

Lider, cana yakındır, sorun olduğunda yanına

gelinilebilendir.

ÇAĞDAŞ / GLOBAL YÖNETİCİ PROFİLİ

• Kazan / Kazan Prensibi: Sinerji yaratabilen, başkaları ile birlikte kazanan, hayalleri olan yönetici profili

• Farklılıkları yönetebilen kişiler:Farklı fikirlere, ihtiyaçlara, seslere, durumlara göre adil davranabilen, yönetebilen yönetici profili.

• Öğreten (karşıtı – öğüt veren):Bilgiyi aktarabilen, paylaşabilen yönetici profili

• Problem çözücü (özel yaşam): Özel yaşam sorunlarıyla da ilgilenip çözüm üretebilen

• Makro Yönetim Modellerine sahip: (mikro değil)Geniş çerçeveli projeleri gerçekleştirebilen, sürecin her aşamasında sorumluluk alabilen profil.

• Teşvik edici:Sorunlarla karşılaşıldığında veya isteksizlik oluştuğunda teşvik edebilen yönetici profili.

• Başarıları paylaşabilen, başarısızlığa da ortak olabilen profil.

ETKİLİ YÖNETİCİLERİN ETKİLİ YÖNETİCİLERİN

7 TEMEL ALIŞKANLIĞI7 TEMEL ALIŞKANLIĞI

Proaktif Olmak,Proaktif Olmak,

Sonunu Görerek İşe Başlamak,Sonunu Görerek İşe Başlamak,

Önemli İşlere Öncelik Vermek,Önemli İşlere Öncelik Vermek,

Kazan Kazanı Hedeflemek,Kazan Kazanı Hedeflemek,

Önce Anlamaya Sonra Anlaşılmaya Çalışmak,Önce Anlamaya Sonra Anlaşılmaya Çalışmak,

Sinerji Yaratmak,Sinerji Yaratmak,

Baltayı Bilemek.Baltayı Bilemek.

Hint Felsefesinden

Düşünmeye vakit ayır; Düşünce güç için kaynaktır.

Eğlenceye vakit ayır; Eğlence gençliğin sırrıdır.

Okumaya vakit ayır; Okuma bilginin pınarıdır.

Duaya vakit ayır; Dua, güç anlarda direnmenin desteğidir.

Sevmeye vakit ayır; Sevme yaşamı tatlı kılandır.

Anlaşmaya vakit ayır; Anlaşma hoşgörünün anahtarıdır.

Gülmeye vakit ayır; Gülme ruhun müziğidir.

Vermeye vakit ayır; Verme günün aydınlığıdır.

İşini yapmaya vakit ayır; İş, huzurun kaynağıdır.

Teşekküre vakit ayır; Teşekkür, yaşam pastasının kremasıdır

Teşekkürler