ศึกษานิเทศก์ คํานํา · utq-02202 การพัฒนาสมรรถหลักและสมรรถนะประจําสายงานส

U T Q - 0 2 2 0 2 ก า ร พ ฒ น า ส ม ร ร ถ ห ล ก แ ล ะ ส ม ร ร ถ น ะ ป ร ะ จา ส า ย ง า น สา ห ร บศ ก ษ า น เ ท ศ ก

1 | ห น า

คานา

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรการพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศกเปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและดาเนนการฝกอบรมคร ขาราชการพลเรอนและบคลากรทางการศกษาดวยหลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training หลกสตรการพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก จะสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทกาหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สารบญ

คานา 1 หลกสตร “หลกสตรการพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบ ศกษานเทศก”

3

รายละเอยดหลกสตร 4 คาอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 7 ตอนท 1 ความหมายและความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก 10 ตอนท 2 สมรรถนะหลกและสมรรถนะประจาสายงานของตาแหนงศกษานเทศก 24 ตอนท 3 แนวทางการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก 27 ตอนท 4 สมรรถนะกบความกาวหนาทางวชาชพนเทศการศกษา 50 ใบงานท 1 62 ใบงานท 2 63 ใบงานท 3 64 ใบงานท 4 68 แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยนหลกสตร 70


3 | ห น า

หลกสตร

หลกสตรการพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก รหส UTQ-02202 ชอหลกสตรรายวชา หลกสตรการพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก

ปรบปรงเนอหาโดย

คณาจารยภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหา นางสาวประภาพรรณ เสงวงศ นายพทกษ โสตถยาคม นางสาววงเดอน สวรรณศร นางจรรยา เรองมาลย รศ.ดร.สรพนธ สวรรณมรรคา ศ.ดร.สจรต เพยรชอบ รศ.ดร.อรจรย ณ ตะกวทง ผศ.ดร.ประศกด หอมสนท


4 | ห น า

รายละเอยดหลกสตร คาอธบายรายวชา ศกษาความหมาย แนวคด ความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก องคประกอบในการพฒนาสมรรถนะหลกและสมรรถนะประจาสายงานของศกษานเทศก แนวทางการพฒนาสมรรถนะเกยวกบการนเทศการศกษา สมรรถนะกบความกาวหนาทางวชาชพ การนเทศการศกษาและการประเมนสมรรถนะเพอการพฒนางานและพฒนาตนเองสาหรบศกษานเทศก วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความหมาย และความสาคญของการพฒนาสมรรถนะ 2. สรปความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก 3. บอกถงความสาคญของการพฒนาสมรรถนะตนเอง (ศกษานเทศก) 4. อธบายสมรรถนะหลกและตวชวดของตาแหนงศกษานเทศกได 5. อธบายสมรรถนะประจาสายงานและตวชวดของสายงานนเทศการศกษาได 6. อธบายเทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษาแตละรปแบบได 7. บอกกฎทองคา (Golden Rules) ของศกษานเทศกในการปฏบตการนเทศการศกษาได 8. อธบายกรอบความสมพนธระหวางมาตรฐานกบสมรรถนะการปฏบตงานได 9. บอกมาตรฐานความร สาระความร และสมรรถนะของศกษานเทศกได 10. สามารถใชวชาชพควบคมทางการศกษา เปนเกณฑการประเมนตนเองและผลงาน

สาระการอบรม

ตอนท 1 ความหมายและความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก ตอนท 2 สมรรถนะหลกและสมรรถนะประจาสายงานของตาแหนงศกษานเทศก ตอนท 3 แนวทางการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก ตอนท 4 สมรรถนะกบความกาวหนาทางวชาชพนเทศการศกษา

กจกรรมการอบรม

1. ทาแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ทาใบงาน/กจกรรมทกาหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจาหลกสตร 8. ทาแบบทดสอบหลงการอบรม


5 | ห น า

สอประกอบการอบรม 1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

การวดผลและประเมนผลการอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทกาหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณานกรม กรงไทย, ธนาคาร. (2545), สมรรถนะทพงประสงคในการปฏบตงาน (Core Competencies). ฝายการพนกงาน งานบรหารบคคล ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน). เอสารโรเนยว. เกรยงศกด เจรญวงคศกด. (2549). ภาพอนาคตและคณลกษณะทพงประสงคของคนไทย . กรงเทพมหานคร สานกเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2540) . ปญหาการพฒนาครประจาการ. (เอกสารประกอบการบรรยาย). จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (2538). จรรยาบรรณอาจารยและจรรยาบรรณวชาชพ. โรงพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพมหานคร. โณทย อดมบญญานภาพ. (2551). การวเคราะหองคประกอบสมรรถนะครและบคลากรทางการ

ศกษา (ศกษานเทศก) และแนวทางในการพฒนาสมรรถนะครสอนภาษาองกฤษ ชนมธยมศกษา. สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 1. (รายงานการวจย) เอกสารสาเนา

โยธน ศนศนยทธ และชมพร ยงกตตกล. (2535). การวเคราะหองคประกอบของแบบทดสอบ สมรรถทางสมอง. (รายงานการวจย) จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พลสนท โพธศรทอง. (2547). การพฒนาสมรรถนะของบคลากร: ผบรหารสถานศกษา. ม.ป.ป.

(เอกสารอดสาเนา). พมพนธ เตชะคปต และพรทพย แขงขน. (2551). สมรรถนะครและแนวทางการพฒนาครใน สงคมทเปลยนแปลง. (รายงานการวจย) สกศ. กระทรวงศกษาธการ, บรษทพรกหวาน กราฟฟค จากด กรงเทพมหานคร. สวสด ประทมราช และจรรยา สวรรณทต. (2545). การใชการศกษาเพอสรางอตลกษณ. สานกงาน

คณะกรรมการวจยแหงชาต, กรงเทพมหานคร.


6 | ห น า

สาคร อนทชน. (2538), บทบาททเปนจรงและทพงประสงคของศกษานเทศกตามทศนะของ ผบรหารการศกษาและคร. วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาบรหารการศกษา, มศว. พษณโลก.

สกญญา รศมธรรมโชต. (2549). แนวทางการพฒนาศกยภาพมนษยดวย Competency Based Learning. บรษทซเอดยเคชน จากด กรงเทพมหานคร. สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.). (2548). การปรบใชสมรรถนะในการบรหาร ทรพยากรมนษย เอกสารประกอบการสมมนาเรอง “สมรรถนะขาราชการ” สานกงาน คณะกรรมการขาราชการพลเรอน สานกงานเลขาธการครสภา. (2548). มาตรฐานวชาชพทางการศกษา. กรงเทพมหานคร. สานกมาตรฐานวชาชพ, สานกงานเลขาธการครสภา, กระทรวงศกษาธการ. (2547). พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546. โรงพมพครสภา ลาดพราว กรงเทพมหานคร. หนวยศกษานเทศก, สปช. (2526). การสรางพลงเพอประสทธภาพการทางานของศกษานเทศก และผบรหารสถานศกษา. โรงพมพครสภา ลาดพราว กรงเทพมหานคร. Deist.F. and Winterton. J (2005). “What is Competency”: Human Resourse.

www.fse/provircia.th.it/prgleonardo/leonardo/public/Document/Final/Semizar James Weigand, Editor. (1977). Implementing Teacher Competencies Positive

Approaches to Personalizing Education. Indiana University Prentice – Hall. Inc. Englewood diffs. New Jersye USA.

Mayo, Elton, (1933). The Human Problem of Industrial Civilization. New York, The Mcmillan Company.

Mc Clelland, David. C. (1993) The Achievement Motive. New York: Appleton – Century Crofts.

Inc.Shermon.G (2004). Competencies Based HRM: “A Stategic resource for Competencies Mapping”. New Delhi. Tata McGraw Hill.

Young M.D (1998). The Curriculum of the Future. London. Falmer Press. Western Australia Government. (2002). Competency framework for Teacher.

Department Of Educational and Training. AUS. www.cwcbh.org/Project/supervisor_competency/ www.kuur.ku.dk/competency. Development. Phd_supervisors/“Guideline. for the

Competency Development of Supervisors/ www.Microsoft.com/Education/en_us/competencies/pages/defaulf.aspx “Education

Competencies” www.merseydeanery.nhs.uk/document_uploads “An Educational Supervisor Should

have the Skills and Competencies”. www.OCSC.go.th/reform/ppt/competency.pdf/


7 | ห น า

หลกสตร UTQ- 2202 การพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 ความหมายและความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบ

ศกษานเทศก เรองท 1.1 ความหมายและความสาคญของสมรรถนะ เรองท 1.2 ความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก เรองท 1.3 ความสาคญในการพฒนาสมรรถนะศกษานเทศกสมพนธ และสงผลตอการ

พฒนาสมรรถนะคร เรองท 1.4 ทฤษฎพลงจงใจมนษย: การสรางสมรรถนะ (คณลกษณะในการทางาน) แนวคด 1. ศกษานเทศกจาเปนตองไดรบการพฒนาสมรรถนะใหเทาทนการเปลยนแปลง และเชยวชาญใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงซงการพฒนาสมรรถนะศกษานเทศกสมพนธ และสงผลตอการพฒนาสมรรถนะคร ดงนนจงจาเปนตองทราบความหมายและความสาคญของสมรรถนะ 2. การสรางสมรรถนะของศกษานเทศกโดยการสนบสนนจากผบงคบบญชาและองคกร ทเปนวธการพฒนาสมรรถนะทมงผลสมฤทธ วตถประสงค

1. อธบายความหมาย และความสาคญของการพฒนาสมรรถนะ 2. สรปความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก 3. บอกถงความสาคญของการพฒนาสมรรถนะตนเอง (ศกษานเทศก)

ตอนท 2 สมรรถนะหลกและสมรรถนะประจาสายงานของตาแหนงศกษานเทศก

เรองท 2.1 สมรรถนะหลก (Core Competency) และสมรรถนะประจาสายงาน (Functional Competency) แนวคด 1. สมรรถนะของศกษานเทศกมอทธพลและสงผลตอการปฏบตงานศกษานเทศก

และเปนสมรรถนะทศกษานเทศกจาเปนจะตองม วตถประสงค 1. อธบายสมรรถนะหลกและตวชวดของตาแหนงศกษานเทศกได 2. อธบายสมรรถนะประจาสายงานและตวชวดของสายงานนเทศการศกษาได


8 | ห น า

ตอนท 3 แนวทางการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก เรองท 3.1 การนเทศแบบคลนก: เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษา เรองท 3.2 การสงเกตการสอน: เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษา เรองท 3.3 การนเทศแบบชแนะ (Coaching): เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศ การศกษา เรองท 3.4 การวจยเชงปฏบตการชนเรยน (CAR):เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศ การศกษา เรองท 3.5 การศกษาบทเรยน (Lesson study): เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศ การศกษา เรองท 3.6 การทางานอยางมประสทธภาพ: การพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศกมอ อาชพ แนวคด 1. เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษามความสาคญตอการปฏบตงาน

ศกษานเทศก 2. กฎทองคา (Golden Rules) ของศกษานเทศกเปนสงสาคญสาหรบการปฏบตการ

นเทศการศกษา วตถประสงค 1. อธบายการนเทศแบบคลนกได 2. อธบายการสงเกตการสอนได 3. อธบายการนเทศแบบชแนะได 4. อธบายการนเทศการวจยชนเรยนได 5. อธบายการนเทศการศกษาบทเรยนได 6. อธบายการทางานอยางมประสทธภาพได 7. บอกกฎทองคาของศกษานเทศกในการปฏบตการนเทศการศกษาได

ตอนท 4 สมรรถนะกบความกาวหนาทางวชาชพนเทศการศกษา เรองท 4.1 มาตรฐานวทยฐานะศกษานเทศก: สการพฒนาและการประเมนสมรรถนะเพอ

ความกาวหนาทางวชาศกษานเทศก เรองท 4.2 มาตรฐานความรและประสบการณวชาชพศกษานเทศก มาตรฐานการ

ปฏบตงานและการปฏบตตน สาหรบศกษานเทศก เรองท 4.3 ศกษานเทศกวชาชพควบคมทางการศกษา: วชาชพชนสง

แนวคด 1. ความกาวหนาทางวชาชพ โดยใชสมรรถนะการปฏบตงานและมาตรฐานทางวชาชพ

เปนเกณฑการประเมนตนเองและผลงาน 2. ความกาวหนาของศกษานเทศก ปจจบนใชผลงานวชาการ (ผลการวจย) เปนตวชวด

สาคญทสด มใชคณภาพการนเทศการศกษา 3. วชาชพนเทศการศกษา ถกกาหนดใหวชาชพทางการศกษาเปนวชาชพควบคม


9 | ห น า

วตถประสงค 1. อธบายกรอบความสมพนธระหวางมาตรฐานกบสมรรถนะการปฏบตงานได 2. บอกมาตรฐานความร สาระความร และสมรรถนะของศกษานเทศกได 3. สามารถใชวชาชพควบคมทางการศกษา เปนเกณฑการประเมนตนเองและผลงาน


10 | ห น า

ตอนท 1 ความหมายและความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก

เรองท 1.1 ความหมายและความสาคญของสมรรถนะ

สมรรถนะเปนพฤตกรรมทเกดจากความร ทกษะ ความสามารถ คณลกษณะทเกยวของกบงาน และจรยธรรมททาใหบคคลปฏบตงานไดสาเรจและบรรลผลสมฤทธขององคกร

ศกษานเทศกเปนบคคลสาคญในการสงเสรม สนบสนน นเทศ ตดตาม ประเมนผล การพฒนา การศกษา และการพฒนาครในสถานศกษาทามกลางความเปลยนแปลงของสงคมวทยาศาสตรและเทคโนโลย จงจาเปนตองไดรบการพฒนาสมรรถนะใหเทาทนการเปลยนแปลง และเชยวชาญใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว ดงนนในบทนจะกลาวถงความหมายและความสาคญของสมรรถนะ สมรรถนะ (Competency) คอ กลมความร (knowledge) ทกษะ (skills) และคณลกษณะ (attributes) ทเกยวของกน (Parry, 1997)

สมรรถนะ ประกอบดวยความร (cognitive competency) ทกษะในหนาท (functional competency) คณลกษณะทเกยวของกบงาน (personal competency) จรยธรรม (ethical competency) และอภมานสมรรถนะ (meta - competency) (Chivers, 1998 อางถงใน Deist and Winterton, 2005)

สมรรถนะ มความหมาย 2 ลกษณะ คอ ความสามารถของบคคลในการทางานทตนรบผดชอบอยางมประสทธภาพ และคณลกษณะทบคคลจาเปนตองมเพอใหการทางานทตนไดรบมอบหมายประสบความสาเรจ (Shermon, 2004)

สมรรถนะ หมายถง ผลรวมของคณลกษณะดานความร ศกยภาพ ทกษะและทศนคต ททาใหบคคล หรอกลมบคคลประสบความสาเรจในการทางาน (Western Australia Government, 2004)

สมรรถนะ หมายถง พฤตกรรมทเกดความร (knowledge) ทกษะ (skill) ความสามารถ (ability) และคณลกษณะสวนบคคล (other characteristics) ททาใหบคคลปฏบตงานไดสาเรจและบรรลผลสมฤทธขององคกร สมรรถนะมลกษณะทสาคญ 4 ประการ คอ (1) เปนความร ความสามารถ ทกษะ คณลกษณะตาง ๆ ของบคคลซงสะทอนออกมาในรปพฤตกรรมการทางาน (2) มความสมพนธกบงานหรอสะทอนถงผลลพธทเกดขนจากการปฏบตงาน (3) สงเกตได วดหรอประเมนไดอยางเปนระบบดวยวธหรอเครองมอทเหมาะสม และ (4) สรางหรอพฒนาใหมในตวบคคลไดองคประกอบของสมรรถนะทสงเกตงาย คอ ความรและทกษะ สวนองคประกอบของสมรรถนะทสงเกตไดยาก เชน บทบาทในสงคม ภาพลกษณของตนเอง ลกษณะนสย แรงจงใจ เปนตน (พลสณฑ โพธศรทอง อางถงใน สานกมาตรฐานวชาชพ, 2548)

นยามดงกลาวอาจสรปไดวา สมรรถนะ หมายถง บคลกลกษณะททาใหปจเจกบคคลสามารถสรางผลการปฏบตงานทดตามเกณฑทกาหนด และสามารถปฏบตงานในความรบผดชอบ ไดดกวาผอน หรอกลาวอกนยหนง สมรรถนะ คอ พฤตกรรมในการปฏบตงานซงเปนผลมาจากความรทกษะ ความสามารถและพฤตกรรมอน ๆ ททาใหสามารถสรางผลงานไดโดดเดนกวาเพอนรวมงานในองคกร


11 | ห น า

ดงนน สมรรถนะคร จงหมายถง ความร ทกษะ ความสามารถ และคณลกษณะของครทจาเปนตอการปฏบตงานใหบรรลผลอยางมประสทธภาพ สมรรถนะครเปนสงจาเปนอยางยงตอการปฏบตงานในวชาชพครใหบรรลผลอยางมประสทธภาพตามความตองการขององคกรการศกษายคปฏรปการศกษา

กมล สดประเสรฐ (อางถงใน สานกมาตรฐานวชาชพ, 2548) ไดนาเสนอเอกสารเกยวกบสมรรถนะของครในศตวรรษท 21 โดยแปลจากมาตรฐานครในมลรฐฟลอรดา (Florida Education Standards Commission) สรปไดวา ครตองมสมรรถนะดงน (1) สามารถใชยทธศาสตรการประเมนอยางหลากหลาย (2) สามารถใชเทคนคการสอสารอยางมประสทธภาพ (3) สามารถเขารวมกจกรรมทางวชาชพอยางตอเนองเพอพฒนาตนเอง และสถานศกษา (4) สามารถใชเทคนคและยทธศาสตรทเหมาะสมในการสงเสรมใหนกเรยนคด (5) สามารถใชยทธศาสตรการเรยนการสอน ทหลากหลาย (6) มจรรยาบรรณวชาชพคร (7) สามารถจดสภาพแวดลอมเพอสงเสรมพฒนาการทางการเรยนร (8) มความรความเขาใจในเนอหาวชา (9) สามารถสรางสรรคบรรยากาศทางการเรยนร (10) สามารถวางแผนการสอนและดาเนนการตามแผนไดอยางหลากหลาย (11) สามารถทางานรวมกบเพอนคร ผปกครองและผเกยวของกบการศกษา และ (12) สามารถใชเทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการเรยนการสอน

สถาบนพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา (2548) ไดศกษาความตองการของครในการพฒนาสมรรถนะเพอนาไปกาหนดแผนยทธศาสตรการพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2549 – 2551 พบวา ครมความตองการพฒนาสมรรถนะตามแนวทางปฏรปการศกษาเรยงตามลาดบ ดงน (1) สามารถปรบปรงและพฒนาหลกสตรไดอยางหลากหลาย (2) สามารถจดทาหลกสตรไดอยางมประสทธภาพ (3) สามารถออกแบบการเรยนรทเหมาะสมกบวยของผเรยน (4) สามารถเลอกใชสอ พฒนาสอ และสรางสอหรออปกรณสงเสรมการเรยนรของผเรยน (5) สามารถใชทกษะในการฟง พด อาน เขยน ภาษาไทยเพอการสอความหมายไดอยางถกตอง (6) สามารถพฒนาเทคโนโลยและสารสนเทศเพอใหผเรยนเกดการเรยนรทด (7) สามารถเลอกใชออกแบบสรางและปรบปรงนวตกรรมเพอใหผเรยนเกดการเรยนรทด (8) สามารถทาการวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนและพฒนาผเรยน (9) สามารถนาผลการวจยไปใชในการจดการเรยนการสอนและ (10) สามารถนาผลการประเมนไปใชปรบปรงการจดการเรยนการสอน ครแสดงความตองการพฒนาสมรรถนะเรยงตามลาดบ ดงน (1) เทคโนโลยสารสนเทศสาหรบคร การเรยนร (2) การพฒนาหลกสตรสถานศกษา (3) การใชสอ การผลตสอและนวตกรรมการเรยนร (4) การออกแบบและการจดประสบการณการเรยนร (5) ภาษาองกฤษและภาษาตางประเทศอนสาหรบคร (6) มาตรฐานการเรยนรชวงชนของหลกสตร (7) การทาวจยในชนเรยน (8) การฝกปฏบตการวจย (9) การสรางและการใชเครองมอวดผลและประเมนผลการศกษาและ (10) การออกแบบ การสราง การนาไปใช การประเมนผล และการปรบปรงนวตกรรม

งานวจยของมหาวทยาลยเทคโนโลยแหงควนสแลนด ประเทศออสเตรเลย (Queensland University of Technology, 2002) พบวา ครสวนใหญในประเทศไทยยงไมยอมรบการปรบการเปลยนการสอน จาเปนตองมปจจยผลกดนใหครเปลยนแนวคดในการจดการเรยนรจากครเปนศนยกลางมาสนกเรยนเปนศนยกลาง สมรรถนะทจะตองพฒนาใหกบคร ไดแก ความรททนสมยในสาขาวชาทสอน กลยทธในการจดการเรยนร การวดและประเมนผล การสอนแบบบรณาการ การใชเทคโนโลยสารสนเทศ บทบาทในการเปนผแนะนาการเรยนรและการทาวจยในชนเรยน ผลการวจยดงกลาว มขอคนพบบางประการสอดคลองกบการศกษาความตองการของครในการพฒนาสมรรถนะ


12 | ห น า

เพอนาไปกาหนดแผนยทธศาสตรการพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2549 – 2551 ของสถาบนพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษา (2548) ทพบวา ครมความตองการพฒนาสมรรถนะดานการพฒนาหลกสตร การออกแบบการเรยนร การเลอกใชสอและพฒนาสอสงเสรมการเรยนร ทกษะการใชภาษาไทยเพอการสอสาร การใชเทคโนโลยและสารสนเทศ การพฒนาและใชนวตกรรม การทาวจยในชนเรยน การนาผลวจยและผลการประเมน ไปใชในการปรบปรงการจดการเรยนรและการพฒนาหลกสตร

สรป

สมรรถนะ เปนบคลกลกษณะทซอนอยภายในของแตละคน ททาใหบคคลนนๆ สามารถสรางผลการปฏบตงานทดตามเกณฑทกาหนด มความรบผดชอบ ไดดกวาผอน แสดงใหเหนถงพฤตกรรมในการปฏบตงานซงเปนผลมาจากความรทกษะ ความสามารถ ททาใหสามารถสรางผลงานไดโดดเดน ดงนน สมรรถนะคร จงมความสาคญตอการปฏบตหนาทครทด ซงหมายถง ครจะตองม ความร ทกษะ ความสามารถ และคณลกษณะของครทจาเปนตอการปฏบตงานใหบรรลผลอยางมประสทธภาพ ตามความตองการขององคกรการศกษายคปฏรปการศกษา


13 | ห น า

เรองท 1.2 ความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก

ในปจจบนนานาอารยประเทศลวนเหนพองกนวาการพฒนาคน คอหวใจของการพฒนาประเทศ เพราะคนทไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพยอมสามารถรเรมสรางสรรคความเจรญกาวหนาในดานตาง ๆ ทงทางดานสงคม เศรษฐกจและการเมองไดอยางตอเนองและยงยนเพราะในประเทศทมคนคณภาพสงและมความมนคงในดานทรพยากรมนษยยอมสามารถแกปญหาและพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาไดอยางรวดเรวมนคง ดวยเหตนประเทศทมการพฒนาสความกาวหนาในระดบชนนาของโลกจงทมเทใหกบการจดการศกษาสาหรบประชาชนอยางเตมทเพราะการศกษาคอเครองมอทสาคญในการพฒนาคนและประเทศชาต ผมบทบาทสาคญการพฒนาคณภาพคนอยาง ตอเนองและเปนระบบ คอ “คร” และกระบวนการพฒนาครทงกอนประจาการและระหวางปฏบตงาน เพราะครเปนผมบทบาทโดยตรงในการพฒนาคณภาพคนและเมอทกคนยอมรบถงความสาคญของครทมตอการศกษา เชนนแลว คาถามทเกดขนในใจกคอ ทาอยางไร ครจงจะมคณภาพ และครควรมบทบาทอยางไรในฐานะทเปนความหวงของสงคมและอนาคตของชาต ทงนคณภาพของครจะตองเขมขนถงระดบเปนครมออาชพและเปนครยคใหมดวยคณลกษณะและดวยกระบวนการพฒนาครและการสนบสนนทเขมขนตอเนองเชนเดยวกน กลาวคอ บทบาทและภาระงาน (Task) ของบคคลกลมใดทมหนาทใกลชดครทกระจดกระจายในพนทของสงคมประเทศ(Kimball Will & John T . Love. 1975, กรต บญเจอ. 2525, สรศกด หลาบมาลา. 2543, UNESCO.2000, Stephanie Solor. 2000) การพฒนาแบบสมรรถฐาน (Competency – based development) กาลงเปนทนยมกนอยางแพรหลายในปจจบน นกวชาการสวนใหญทศกษาเรองสมรรถนะนยมอางองนยามของ David McClelland ศาสตราจารยดานจตวทยาจากมหาวทยาลย Harvard ทศกษาเปรยบเทยบความแตกตางระหวางผทประสบความสาเรจสงในการทางานกบผทประสบความสาเรจนอยกวา และพบวาสงทแบงแยกระหวางบคคลดงกลาว คอ สมรรถนะ (Competency) ซงประกอบดวยความร (knowledge) ทกษะ (skills) และทศนคตหรอแรงจงใจ (attitude/motive) David McClelland แบงสมรรถนะออกเปน 2 กลม คอ สมรรถนะขนพนฐาน (threshold competencies) หมายถง พฤตกรรมทเกดจากความสามารถ ความร ทกษะ และคณลกษณะทจาเปนพนฐานตอการปฏบตงาน การมอกประเภทหนง คอ สมรรถนะททใหบคคลแตกตางจากผอน(differentiating competencies) ไดแก พฤตกรรมทเกดจากการใชความสามารถ ความร ทกษะ และคณลกษณะขนสง (คานยม แรงจงใจ และทศนคต) ทสงผลใหเกดความสาเรจดเลศในการปฏบตงาน เปนสมรรถนะทองคกรใหความสาคญในการพฒนามากกวาสมรรถนะประเภทแรก (สกญญ รศมธรรมโชต, 2549) ศกษานเทศก หมายถง บคลาการทางการศกษาตามกฎหมายระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาเปนผทาหนาทนเทศการศกษาสงเสรม สนบสนน ชแนะใหคาปรกษา ฝกฝน


14 | ห น า

อบรม ตดตาม กากบและประเมนผลการจดการศกษาใหกบคร และผบรหาร จดการศกษาขนพนฐาน รวมทงทาหนาทศกษาคนควาทางวชาการและการวเคราะหวจยทางการศกษา สมรรถนะศกษานเทศก หมายถง พฤตกรรมทเกดจากความสามารถ ความร ทกษะ ศกยภาพและคณลกษณะของศกษานเทศกทจาเปนตอการปฏบตหนาท และการปฏบตงานใหบรรลผลอยางมประสทธภาพและพงพอใจ แนวทางการพฒนาสมรรถนะศกษานเทศก หมายถง มโนทศน แนวคดและวธการทสรางเสรม สนบสนนศกษานเทศกใหมความร ทกษะ เจตคต ความสามารถ และคณลกษณะทเกยวของกบงานนเทศการศกษา สามารถมพฤตกรรมปฏบตงานและปฏบตตนไดอยางมประสทธภาพและพงพอใจ คร หมายถง ผทาหนาทจดการเรยนรใหกบผ เรยนระดบการศกษาขนพนฐาน ทงในสถานศกษาของรฐและเอกชนตามกฎหมาย พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษาและพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา แนวทางพฒนาคร หมายถง แนวคด วธการ การปฏบตทสงเสรมหรอสนบสนนครใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และพงพอใจ ศกษานเทศก (Educational Supervisor) เปนกลมบคลากรและกลมหนาทหนงของขาราชการครและบคลากรทางการศกษาทกาหนดไวในโครงสรางการบรหารงานบคลากรและมาตรฐานตาแหนง 4 กลม ไดแก กลมครในสายงานการสอน กลมผอานวยการโรงเรยนในสายงานบรหารสถานศกษา กลมผอานวยการสานกงานเขตพนทในสายงานบรหารการศกษา และกลมบคลากรทางการศกษา ศกษานเทศกในสายงานนเทศการศกษา การพฒนาศกษานเทศกจงจาเปนอยางยง ในโลกการศกษายคปจจบนทกระแสแหงความเปลยนแปลงทงเศรษฐกจ สงคม วทยาศาสตรเทคโนโลย และขอมลขาวสาร ทสงผลตอระบบการศกษา การจดการเรยนร วธแสวงหาความร การปรบปรงเปลยนแปลงใหเทาทนการเปลยนแปลง ทจะตองใชโรงเรยนเปนฐานการพฒนาอยางเหมาะสม (SBM: School-based Management) ดงนน กระทรวงศกษาธการโดยสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดกาหนดนโยบายเรงรดในแผนปฏบตการไทยเขมแขง แผนฟนฟเศรษฐกจระยะท 1 และ 2 (พ.ศ. 2555) สนบสนนภารกจปกตโดยการพฒนาทรพยากรมนษยแบบสมรรถฐาน (Competency-based Development) ซงมกจกรรมและโครงการทเกยวของกบการพฒนาสมรรถนะศกษานเทศก กลาวคอ นโยบายพฒนาครทงระบบ โดยจดระบบพฒนาครเชงคณภาพทงระบบ เพอการพฒนาสมรรถนะครและบคลากรทางการศกษารายบคคล ดงน 1. ฝกอบรม พฒนาครด ครเกง (Master Teacher) 2. ฝกอบรม พฒนาผบรหารการศกษา และสถานศกษาดวยหลกสตร - พฒนาสมรรถนะนกบรหาร - พฒนาสมรรถนะความเปนผทางานวชาการและยกระดบคณภาพครแนวใหม 3. พฒนาระบบนเทศแนวใหมโดย


15 | ห น า

- พฒนาศกษานเทศก (Whole School Approach) - คดสรรผลงานนวตกรรมนเทศดเดน (Best Practices) 4. พฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาดวยระบบ E-Training 5. จดตงศนยประสานงานและศนยเครอขาย การพฒนาวชาการเพอยกระดบคณภาพครและบคลากรทางการศกษา (ศกษานเทศก) ฯลฯ

สรป การพฒนาสมรรถนะครและบคลากรทางการศกษารายบคคล สามารถทาไดดงน ฝกอบรม พฒนาครด ครเกง ฝกอบรม พฒนาผบรหารการศกษา และสถานศกษาดวยหลกสตรพฒนาระบบนเทศแนวใหม พฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาดวยระบบ E-Training และ จดตงศนยประสานงานและศนยเครอขาย


16 | ห น า

เรองท 1.3 ความสาคญในการพฒนาสมรรถนะศกษานเทศกสมพนธสงผลตอการพฒนาสมรรถนะคร

กระทรวงศกษาธการโดยสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจด โครงการยกระดบคณภาพครทงระบบ ภายใตปฏบตการไทยเขมแขง เหนความสาคญของคร ซงเปนบคคลสาคญในการพฒนาการศกษา การพฒนาครจงจาเปนยางยงในโลกยคปจจบน ทกระแสแหงความเปลยนแปลง ทงดานเศรษฐกจ สงคม เทคโนโลยและขอมลขาวสารไหลบา ขามพรมแดนมาถงกนอยางรวดเรว ครจาเปนตองไดรบการพฒนาสมรรถนะใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว เพอใหสามารถปฏบตงานหรอดาเนนกจกรรมในวชาชพครไดอยางมประสทธภาพตรงตามความตองการขององคกรบรหารการศกษา ตงแตโรงเรยน เขตพนทการศกษาและกระทรวงศกษาธการ ประกอบกบรายงานขอตระหนกปฏญาณสากลวาดวยการจดการศกษา สาหรบครคณภาพระดบมออาชพทมงความสาคญสาหรบผเรยนและบคลากรทางการศกษา (ศกษานเทศก) ทมประสทธภาพ มงพฒนาการดานสาคญและใหบรรลคณลกษณะทงผสอนและผเรยน ดงน คอ 1. จะตองมความสามารถในการคดอยางวจารณญาณ 2. จะตองมงแสวงหาความรดวยตนเองและตอเนองเพอการดารงชวต มทกษะชวตทงเขมแขงและเปนบคคลแหงการเรยนร (Learning Person) 3. จะตองมความรในเรองใดอยางลกซง กระจางชดสามารถประยกตใชแกปญหาได 4. จะตองมความสามารถในการใชเทคโนโลยและนวตกรรมผานเครอขายสอสารอยางชานาญและมทกษะทางภาษา (ภาษาองกฤษ) เพอการสอสารขนสง 5. จะตองมการเรยนรรวมกนเปนสงคมแหงการเรยนร (Learning Society) ดงนนคณภาพ (Quality) ศกยภาพ (Potential) หรอสมรรถนะ (Competency) ของครมบทบาทสาคญและเปนตวแปรในการสรางสรรคคณภาพและผลสมฤทธทางการเรยน โดยเฉพาะคณภาพดานจรรยาบรรณวชาชพ คณลกษณะครผนาการเปลยนแปลง สมรรถนภาพการออกแบบและจดการเรยนร ประเดนคณภาพของผเรยน มความสมพนธกบกลมสาระการเรยนรอน ซงปรากฏขอมล เชงประจกษทงในรายการประเมน NT และการแขงขนวชาการนานาชาตในระดบเอเชย ซงพบวาประเทศไทยอยในอนดบทาย ๆ และบทสรปของคนสวนมากเชอวา การจดการศกษาในลกษณะทตองการจาเปนจะตองใชครทมลกษณะเฉพาะ มความสามารถสง ไดรบการพฒนานเทศชแนะใหคาปรกษา ตดตามกากบอยางเขมขนมคณภาพ เปนครทรแจง รจรง เชยวชาญและมคณลกษณะดงาม มภาวะผนาแหงการเปลยนแปลง (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2543, สรศกด หลาบมาลา. 2543, Education Goal 2000, Jacques Delores, 1996. สปปนนท เกตทต, 2535)


17 | ห น า

การพฒนาครนอกจากจะตองพจารณาบรบทของสงคมทเปลยนแปลงไปเปนสงคมทเนนสมรรถนะ (Competencies – Based Society) จะตองพจารณาสมรรถนะคร สมรรถนะผบรหารการศกษา และสมรรถนะผนเทศการศกษาดวย (Yong, 1998) โดยเฉพาะสมรรถนะในสาระการเรยนรคณตศาสตร วทยาศาสตรภาษาองกฤษมความสมพนธกบสงคมทเปลยนไปอยางมาก สภาพสงคมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวในปจจบนทาใหครจาเปนตองพฒนาตนเองใหมสมรรถนะสงขน แต การพฒนาครทเคยดาเนนการมาแตเดมในประเทศไทยกยงประสบปญหาบางประการ ดงทสมหวง พธยานวฒน (2543) พบวาขาดระบบการพฒนาทมประสทธภาพ เพราะงบประมาณจากดไมตรงกบความตองการของคร และขาดการนเทศตดตามและประเมนผลการพฒนา และพฤทธ ศรบรรณพทกษ (2546) พบวา การพฒนาครในปจจบนยงไมมเอกภาพดานนโยบาย และมาตรฐานทชดเจน แมวาหนวยงานตาง ๆ จะจดโครงการพฒนาครเปนจานวนมาก แตกยงซาซอน ขาดการสรางความตระหนกในการพฒนาตนเอง (Self Directed Learning) ไมเปนระบบขาดประสทธภาพและขาดความตอเนอง ดงทพบวาสวนใหญใชการบรรยาย ประชมกลมยอย ปละสรปความคดเหนตอทประชมใหญ ทงยงมจานวนผเขารบการฝกอบรมคอนขางมาก ทาใหผใหและผรบการฝกอบรมไมสามารถตดตอสอสารกนเปนรายบคคลไดอยางใกลชดและทวถง โดยเฉพาะสาระการเรยนรทสาคญ เชน ภาษาองกฤษ ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร เปนตน การพฒนาครจงจาเปนตองกาหนดสมรรถนะของครใหเหมาะสมกบยคสมยและการปฏรปการศกษา เพอใชเปนแนวทางนาผเรยนไปสสงคมแหงการเรยนร ในทามกลางการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของสงคม และตองแสวงหาแนวทางใหมในการพฒนาครทมประสทธภาพและคมคากบงบประมาณการลงทน โดยมงหวงใหเกดประโยชนสงสดตอการพฒนาการเรยนรและคณภาพของผเรยนตามเปาหมายของการปฏรปการศกษา เพราะกระบวนการปฏรปการศกษาตองเรมตนทการพฒนาคร วเคราะหสมรรถนะของคร การพฒนาสมรรถนะครและผเกยวของทใกลชดเปนสาคญ

สรป การพฒนาครนอกจากจะตองพจารณาบรบทของสงคมทเปลยนแปลงไปเปนสงคมทเนนสมรรถนะ (Competencies – Based Society) แลว จะตองพจารณาสมรรถนะคร สมรรถนะผบรหารการศกษา และสมรรถนะผนเทศการศกษาดวย ใหเหมาะสมกบยคสมยและการปฏรปการศกษา เพอใชเปนแนวทางนาผเรยนไปสสงคมแหงการเรยนร


18 | ห น า

เรองท 1.4 ทฤษฎพลงจงใจมนษย: การสรางสมรรถนะ

มนษยมไดมชวตอยเพอกนอยเทานน หากแตยงตองการม “เกยรต” ซงเปนคานยมและพลงใหมนษยมพฤตกรรมเพอดารงชวตอยในสงคม มนษยยคปจจบนมการศกษาสงขน มความรมากขนทงดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง กยงมความตองการมากขน การบรหารงานรวมกบมนษยยคใหมจงเปนงานทยากลาบาก เครองลอใจตาง ๆ เชน เงนโบนส คาลวงเวลา ฯลฯ ซงแตเดมยอมรบกนวา กอใหเกดภาวะสรางสรรคไดนน ปจจบนไดมการวจยแลววาไรผลเปนสวนใหญ นกบรหารจงหนมาใหความสนใจสรางพลงจงใจ ในการเพมพลงการสรางสมรรถนะบคลากร ทฤษฎพลงจงใจมนษย: การสรางสมรรถนะ (คณลกษณะ) ทมประสทธภาพ ซงแตเดมเขาใจวาคงจะมความสมพนธกนอยบางกบผลผลตแตเมอเรว ๆ นยอมรบกนวาเปนฝาแฝดซง “ไมมวนจะพรากจากกน” ศกษานเทศกและผบรหารการศกษายคปจจบนจงควรใหสนใจอยางจรงจงกบ “พฤตกรรมศาสตร และ “สมรรถนฐาน” เพอใหการทางานดานการศกษามประสทธภาพขน สมรรถนะเปนพฤตกรรมศาสตรมหลกฐานยนยนเปนทเชอถอไดวา ความจาเปนและพลงจงใจของมนษยเปนปจจยสาคญของพฤตกรรม และยอมรบกนวา คานยมของแตละคนเปนมลเหตใหเกดความคด ความร ทกษะ คณลกษณะและความรสก ฉะนน ถาองคการซงเปนสงคมสวนรวมของมนษยไมคานงถงสงเหลาน องคการกไมอาจจะบรรลจดประสงคหรอดารงอยได เพราะสงดงกลาว คอสมรรถนะบคคลนนเอง ศกษานเทศกทกคนตองการใหทกคนทางานดวยความสาเรจ แตมไดหมายความวาตองบงคบใหทกคนทางาน จะตองไดรบความรวมมอจากผรวมงาน มการสงเสรมการทางานเปนทม เปนหม เปนคณะ สรางทมทางานทดมงผลสาเรจ และมการยอมรบผลงาน มการพฒนาคนพฒนางาน จะชวยใหประสบความสาเรจ 90% สวนการใชวนยนน ควรเปนมาตรการขนสดทาย ซงไดผลเพยง 50% เทานน การทจะจงใจผใดพฒนาสมรรถนะและทางานมงผลสาเรจอยางพงพอใจ อยทตวผจงใจเอง ถาเราเปนคนด มความสามารถท ความดของเราจะจงใจผอนได สวนมากมความเชอวาใจ ไมมใคร จงได แตถาศกษานเทศกดแลสภาพแวดลอม ไมใหผปฏบตงานเกดความเบอหนาย ไมอยากทางาน สวนเจานายเปนบคคลทอยนอกการบงคบบญชา เราไมสามารถควบคมเจานายไดเพราะยากเปน 2 เทาของการจงใจลกนอง เราจงไมสามารถจงใจเจานายไดโดยตรง แตทกคนไมมหนาทจงใจเจานาย เจานายมหนาทจงใจ สรางพลงจงใจใหแกลกนองเทานน


19 | ห น า

ทฤษฏความตองการสมฤทธผลและการพฒนาสมรรถนะทมงผลสมฤทธ (Working Achievement Motivation) ของเดวด แมคเคลแลนด (David McCleland, 1953) เดวด แมคเคลแลนด เปนศาสตราจาย แหงมหาวทยาลยฮารเวรด ไดทาการศกษาวจยเกยวกบปจจยทางจตวทยาทเกยวของหรอเปนพลงจงใจในการพฒนาเศรษฐกจ แมคเคลแลนด ไดเกบขอมลจากประเทศตาง ๆ ทวโลก เขาไดแบงประเทศตาง ๆ ออกเปน 2 กลม คอ กลมประเทศทกาวหนาทางเศรษฐกจอยางรวดเรว และกลมประเทศทกาวหนาทางเศรษฐกจอยางเชองชา โดยใชเครองมอวดความกาวหนาทางเศรษฐกจของประเทศตาง ๆ ดวยประแสไฟฟา เนองจากสมยนใชพลงงานไฟฟา เปนสวนใหญ และใชหนวยการวดเปนกโลวตตตอชวโมง ซงเหมอนกนทวโลก ทาใหสะดวกในการเปรยบเทยบ ปจจยททาใหเกดความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ ขนอยกบสมรรถนะ (Competency) ของบคลากรและสมรรถนะของบคลากรเกดจากพลงจงใจในการทางานของบคลากร ตวชวดของสมรรถนะบคคลขนอยกบความสาเรจของงานอยางมประสทธภาพ นอกจากน แมคเคลแลนด ยงพบวา ความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ มไดขนอยกบจานวนประชากรหรอดนฟาอากาศ หรอชาตเผาพนธ แตขนอยกบสมฤทธผลในการทางาน ประเทศใดทประชากรมความตองการสมฤทธผลสง ทงดานปรมาณและคณภาพ กจะทาใหประเทศนนเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจอยางรวดเรว แมคเคลแลนด ไดตงสมมตฐานวา คนตองการสมฤทธผลมากนอยเพยงใด ขนอยกบการทบดามารดาอบรมเลยงดตงแตเยาววย จากการวเคราะหตามหลกจตวทยาพบวา ความรสกนกคดของมนษยมกาเนดมาจากความสมพนธระหวางบดามารดา และบตร โดยเฉพาะบตรทยงเลก ๆ อย จะไดแนวคดมาจากบดามารดา ความอจฉารษยา ความมานะพยายามทจะแขงขนกบผอน เปนสงทเดกเรยนรมาตงแตเลก ๆ และตดตวไปจนเปนผใหญ สวนประสบการณทไดรบเมอเตบโตขน เปนเพยงสงทสรางความเชอและทศนคตเทานน มไดมรากฐานเทากบทมมาตงแตเยาววย แมคเคลแลนด พบวา ผทมความตองการสมฤทธสง ไดแก บคคลทมลกษณะตอไปน 1. ผทยากลาบากมามาก มแนวโนมทจะประสบความสาเรจไดตามเปาหมาย 2. ผทชอบแกปญหาในการทางานมากกวาปลอยงานใหเปนไปตามเรองตามราว จะประสบความสาเรจและมกไดรบสงตอบแทนจากความสาเรจนน 3. ผทชอบเปลยนแปลง และชอบหาขาวสารจากสงทยอนกลบมาปรบปรงการทางาน ยอมรบความคดเหนของผอน มการยดหยนการทางานและเปลยนแปลงการทางาน ไมยดมนถอมนในตนเอง นอกจากนนแมคเคลแลนดยงพบวา ความกาวหนาทางเศรษฐกจของประเทศ ยอมขนอยกบลกษณะของคนในชาตนน คนทมความมานะบากบนทางานเพอตองการเอาชนะธรรมชาต ไมยดถอประเพณ หรอวฒธรรมประเพณเกยวกบความสมพนธของมนษยจนเกนไป การทตองการเอาชนะตออปสรรคทงปวงเพอใหบรรลถงความสาเรจ ไมใชปลอยใหเปนเรองของชะตากรรม และยงมความเหนวา ชาตตระกล ยศถาบรรดาศกด การอดออม ความสนโดษ ไมมนยสาคญเกยวของกบความกาวหนา


20 | ห น า

ทางเศรษฐกจ แมคเคลแลนด สรปวา การลดอตราการเพมของประชากร การคมกาเนด การรจกประหยด อดออม ไมสามารถแกสาเหตทางเศรษฐกจได การลาหลงทางเศรษฐกจมไดขนอยกบจานวนประชากร แตขนอยกบคณภาพของประชากร ควรหาทางแกทจตใจ ปลกฝงใหทกคนมพลงในความตองการสมฤทธผลซงเปนประโยชนโดยตรงตอการพฒนาเศรษฐกจ สรปไดวา สงททาใหเกดพลง ไดแก ความตองการมตรไมตรและความตองการอานาจ หรอความปรารถนาจะควบคมบงคบหรอมอทธพลเหมอนคนอน การสนบสนนของผบงคบบญชาและองคกร ควรมดงน 1. เสรมสรางทกคนใหมพลง 6 ประการ คอ มความร ความสามารถ พลงกาย พลงใจ พลงสมอง และพลงสามคค 2. สงเสรมกจกรรมคณะทางาน โดยการใหกาลงใจ รวมพจารณากจกรรมชมเชยเมอมผลงานด ตอบแทนตามสมควร รวมประเมนผลงาน สรางคาขวญทจงใจ จดสวสดการใหบาง 3. ประเมนการควบคมคณภาพเปนประจา 4. สงเสรมการเสนอขอคดเหน 5. สงเสรมการทามาตรฐานการทางาน 6. สงเสรมใหมการศกษาวจยเพอปรบปรงงาน เพอแกปญหาสวนรวมและพฒนาผลงานใหมประสทธภาพยงขน 7. สงเสรมกจกรรม สรางความเชอมน 8. สงเสรมความสามคคดวยการจดกจกรรมตาง ๆ 9. สงเสรมใหสานกในคณภาพของคน การเสรมสรางพลง 6 ประการแกศกษานเทศก การควบคมคณภาพตามแนวน จาเปนอยางยงทศกษานเทศกทกระดบ จะตองมพลงทง 6 (พ.6) ครบถวน พ.6 ของศกษานเทศกแสดงไดดงน 1. พลงความร คอ มความรเขาใจในการควบคมคณภาพ และความรอน ๆ ทเกยวของ 2. พลงความสามารถ คอ สามารถนาความรมาใชทางานใหไดผลด 3. พลงกาย คอ มรางกายแขงแรง สามารถทางานไดอยางประสทธภาพ 4. พลงใจ คอ มจตเขมแขง รผดรชอบ รดรชว มความสานกทถกตองและสานกในคณภาพ 5. พลงสมอง คอ ใชสมองในทางทถก มความคดด มประสทธภาพ เปนประโยชน 6. พลงสามคค คอ สรางความสามคคในหมคณะ รกษากตกา รกษาระเบยบวนยทางานเปนกลมไดอยางมประสทธภาพ คณสมบตทง 6 ประการน มความสาคญและมความจาเปนมาก ถาศกษานเทศกขาดความรความสามารถ กจะไมมประสทธภาพในการทางาน การเสรมสรางพลงทง 6 ใหมประสทธภาพ สวน


21 | ห น า

ใหญทาดวยการฝกอบรมและการสมมนา การฝกงาน การทดลองงาน การกฬา การรวมกจกรรมกลม การแลกเปลยนความรซงกนและกน ฯลฯ แผนภม การเสรมสรางสมรรถนะของศกษานเทศก: การสนบสนนจากผบงคบบญชาและองคกร

1. เสรมสราง พ.6 โดย

- การฝกอบรม

- การชแนะสอนงาน

- การสมมนา

- การฝกงาน

- การเปนพเลยง

- การทดลองงาน

- การสงเกตการทางาน

- การรวมกจกรรมของคณะทางาน

- การพฒนาตนเอง

- การแลกเปลยนความร - การวเคราะหและประเมนผล

- การกฬาและกจกรรมอน

2. เสรมสรางกจกรรม

- กาหนดมาตรฐานการทางาน

- ใหกาลงใจ

- รวมพจารณากจกรรรม

- ชมเชย

- ตอบแทนตามสมควร

- ประเมนผลงาน

- สรางคาขวญจงใจ

- จดสวสดการ

3. ประเมนการควบคมคณภาพ

4. สงเสรมการเสนอขอเสนอขอคดเหนในการทางาน

- พลงความร

- พลงความสามารถ

- พลงกาย

- พลงใจ


22 | ห น า

หลกการสาคญของการทางานควบคมคณภาพทมงผลสมฤทธงานของศกษานเทศก 1. ดาเนนงานตามขนตอนของ PDCA 2. นา W5H มาใช 3. จดทามาตรฐานการทางาน และเทยบเคยงสมรรถนะ (Benchmarking) 4. หาคาตาง ๆ คดเปนตวเลขสถต และคาอธบายเชงพรรณนา เนนการอธบายทงปรมาณ และคณภาพ (Mix Research) 5. ควบคมตรวจตราประเมนจดสาคญตาง ๆ (SWOT / Balanced Scorecards) 6. ใชแผนภมทาเรโต, แผนผงกางปลา, ผงมโนทศน, Log Frame 7. ใชเทคนคหรอรปแบบการสอนทลมลกแตกฉานเขาใจในเนอหาการสอนแตละชน และเชยวชาญการปฏบตการถายทอดความรทกษะ ความคดและคณลกษณะ หรอความรในเนอหา ผนวกวธสอน (Pedagogical Content Knowledge: PCK) หรอแบบการสอนอนทเนนผเรยน และผสอนเปนสาคญ 8. มงเนนผลสมฤทธ (RBM) และความพงพอใจในการบรการคร (Service Mind) 9. ทางานเปนทม (Team Building) 10. เปนกลยาณมตรนเทศ (Polite Personality) ฯลฯ ในชวงสองทศวรรษทผานมา ทกประเทศทวโลกไดดาเนนการปฏรปการศกษา โดยมวตถ ประสงค เพอพฒนาการศกษาใหมประสทธภาพ มคณภาพมาตรฐาน สามารถผลตกาลงคนทมคณภาพสสงคมแหงการเรยนร ครและศกษานเทศก ผบรหารการศกษา เปนบคคลสาคญในกระบวนการปฏรปดงกลาว จงมความสาคญและจาเปนตองพฒนาครและบคลากรในสงคมทเปลยนแปลงน ไดใชกระบวนการประเมนสมรรถนะ กาหนดมาตรฐาน พฒนากระบวนการสรางเสรมทกษะ ความร คณลกษณะใหเขมขน จนเกดเปนพลงขบเคลอนกลไกตางใหเกดการพฒนาเปลยนแปลง จากบทความเชงทฤษฎ นกวชาการไดเปรยบเทยบใหเหนความแตกตางระหวางผประสบความ สาเรจสงในการทางานกบผประสบความสาเรจนอยกวา และพบวา สงทบงชความแตกตางระหวางบคคลดงกลาว คอ สมรรถนะ (Competency) จงมองคประกอบสาคญ คอ แรงจใจ ความร ทกษะ และคณลกษณะในการทางานทเปนพฤตกรรมทเกดจากแรงจงใจ ความร ทกษะ ความสามารถ อนสงผลตอความสาเรจอยางมากในการปฏบตงานจงเปนวธการพฒนาสมรรถนะของบคลากรวชาชพ เชน ศกษานเทศก ครและผบรหารการศกษา ทจะตองใหความสาคญและใชเปนทศทาง และแนวทางการพฒนาทรพยากรบคคล คอการสรางพลงการทางานในแตละวชาชพนนเอง


23 | ห น า

สรป สมรรถนะ (Competency) มองคประกอบสาคญ คอ แรงจใจ ความร ทกษะ และคณลกษณะในการทางานทเปนพฤตกรรมทเกดจากแรงจงใจ ความร ทกษะ ความสามารถ อนสงผลตอความสาเรจอยางมากในการปฏบตงานจงเปนวธการพฒนาสมรรถนะของบคลากรวชาชพ เชน ศกษานเทศก ครและผบรหารการศกษา ทจะตองใหความสาคญและใชเปนทศทาง และแนวทางการพฒนาทรพยากรบคคล คอการสรางพลงการทางานในแตละวชาชพนนเอง ระดบ จะตองมพลงทง 6 (พ.6) ครบถวน ไดแก พลงความร พลงความสามารถ พลงกาย พลงใจ พลงสมอง และพลงสามคค

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 1 แลว โปรดปฏบตใบงานท 1


24 | ห น า

ตอนท 2 สมรรถนะหลกและสมรรถนะประจาสายงานของตาแหนงศกษานเทศก

เรองท 2.1 สมรรถนะหลก (Core Competency) และสมรรถนะประจาสายงาน

สมรรถนะหลก (Core Competency) เปนสมรรถนะรวมทครและบคลากรทางการศกษา ทกคนตองม เพราะเปนสมรรถนะพนฐานสาคญทจะสงผลใหการปฏบตงานในหนาทของทกตาแหนงและทกวทยฐานะประสบความสาเรจ ประกอบดวยสมรรถนะ 4 ดาน สมรรถนะแตละดานมรายการตวบงช เพอการประเมนคณภาพ คอ สมรรถนะท 1 การมงผลสมฤทธ หมายถง ความมงมนในการปฏบตงานในหนาทใหมคณภาพถกตอง ครบถวน สมบรณ มความคดรเรมสรางสรรคและมการพฒนาผลงานใหมคณภาพอยางตอเนอง ประกอบดวยรายการ 3 ตวบงช ดงน

1.1 คณภาพงานดานความถกตอง ครบถวนสมบรณ 1.2 ความคดรเรมสรางสรรค การนานวตกรรม/ทางเลอกใหม ๆ มาใช 1.3 ความมงมนในการพฒนาผลงานอยางตอเนอง สมรรถนะท 2 การบรการทด หมายถง ความตงใจในการปรบปรงระบบบรการใหมประสทธภาพเพอตอบสนองความตองการของผรบบรการ ประกอบดวยรายการ 2 ตวบงช ดงน

2.1 การปรบปรงระบบบรการ 2.2 ความพงพอใจของผรบบรการหรอผเกยวของ

สมรรถนะท 3 การพฒนาตนเอง หมายถง การศกษาคนควาหาความร ตดตามองคความรและเทคโนโลยใหม ๆ ในวงวชาการและวชาชพ เพอพฒนาตนเองและพฒนางาน ประกอบดวยรายการ 3 ตวบงช ดงน

3.1 การศกษาคนควาหาความร ดวยการเขาประชมทางวชาการอบรมสมมนา 3.2 การรวบรวมและประมวลความรในการพฒนาองคกรและวชาชพ 3.3 การแลกเปลยนความคดเหนดานวชาการในหมเพอนรวมงาน

สมรรถนะท 4 การทางานเปนทม หมายถง การใหความรวมมอ ชวยเหลอ สนบสนน เสรมแรงใหกาลงใจเพอนรวมงานการปรบตวเขาดบบคคลอน หรอแสดงบทบาทผนา ผตาม ไดอยางเหมาะสม ประกอบดวยรายการ 4 ตวบงช ดงน

4.1 การใหความรวมมอชวยเหลอ สนบสนนเพอนรวมงาน 4.2 การแสดงบทบาทผนา หรอผตามไดอยางเหมาะสม 4.3 การปรบตวเขากบสถานการณและกลมคนทหลากหลาย 4.4 การเสรมแรงใหกาลงใจ สงเสรมสนบสนนเพอนรวมงานในการปฏบต


25 | ห น า

สมรรถนะประจาสายงาน (Functional Competency) เปนคณลกษณะเชงพฤตกรรมประจาสายงานททาใหบคลากร (ศกษานเทศก) ปฏบตงานในองคกร ศกษานเทศกปฏบตงานไดผลโดยแสดงคณลกษณะพฤตกรรมใหปรากฏเดนชด เปนรปธรรม กคศ. ไดวเคราะหและทาหนาทใหเปนคณลกษณะเฉพาะสาหรบสายงานนเทศการศกษา 4 สมรรถนะ สมรรถนะแตละดานจะมรายการตวบงช เพอการประเมนคณภาพ คอ สมรรถนะท 1 การวเคราะหและสงเคราะห หมายถง ความสามารถในการทาความเขาใจสงตาง ๆ แลวแยกประเดนเปนสวนยอย ตามหลกการ หรอกฎเกณฑทกาหนด สามารถรวบรวมสงตาง ๆ จดทาอยางเปนระบบ เพอแกปญหาหรอพฒนางาน รวมทงสามารถวเคราะหองคกร หรองานในภาพรวมและดาเนน การแกปญหาอยางเปนระบบ ประกอบดวยรายการ 3 ตวบงช ดงน

1.1 การวเคราะหสภาพปจจบน ปญหา ความตองการของงานและเสนอทางเลอก หรอแนวทางปองกนแกไขปญหางานในความรบผดชอบ

1.2 ความเหมาะสมของแผนงาน / โครงการในความรบผดชอบ 1.3 ความคดเชงระบบในการแกปญหา หรอพฒนางาน

สมรรถนะท 2 การสอสารและจงใจ หมายถง ความสามารถในการพด เขยน สอสารโตตอบ ในโอกาสและสถานการณตาง ๆ ตลอดจน สามารถชกจงโนมนาวใหผอนเหนดวยยอมรบ คลอยตาม เพอบรรลจดมงหมายของการสอสาร ประกอบดวยรายการ 3 ตวบงช ดงน

2.1 ความสามารถในการพด และเขยนในโอกาสตาง ๆ 2.2 ความสามารถในการสอสารผานสอเทคโนโลย 2.3 ความสามรถในการจงใจ โนมนาวใหผ อนเหนดวย ยอมรบคลอยตามเพอบรรล

จดมงหมายของการสอสาร สมรรถนะท 3 การพฒนาศกยภาพบคลากร หมายถง ความสามารถในการใหคาปรกษา แนะนา อบรม ชแนะ รวมงาน และชวยแกปญหาใหแกเพอนรวมงาน และผเกยวของ มสวนรวมในการพฒนาบคลากร ปฏบตตนเปนแบบอยาง รวมทงสงเสรมสนบสนนและใหโอกาสผรวมงานไดพฒนาในรปแบบตาง ๆ ประกอบดวยรายการ 4 ตวบงช ดงน

3.1 การใหคาปรกษาแนะนา และชวยแกปญหาแกเพอนรวมงานและผเกยวของ 3.2 การมสวนรวมในการพฒนาบคลากร 3.3 ปฏบตตนเปนแบบอยาง และสรางเครอขายการพฒนาบคลากร 3.4 การสงเสรมสนบสนนและใหโอกาสเพอนรวมงาน ไดพฒนาในรปแบบตาง ๆ

สมรรถนะท 4 การมวสยทศน หมายถง ความสามารถในการกาหนดวสยทศน ทศทาง หรอแนวทางการพฒนาองคกรทเปนรปธรรมเปนทยอมรบและเปนไปไดในทางปฏบต การยอมรบแนวคด/วธการใหม ๆ เพอการพฒนางาน ประกอบดวยรายการ 4 ตวบงช ดงน

4.1 การใชกระบวนการมสวนรวมในการกาหนดวสยทศน ทศทางการพฒนาองคกร 4.2 ความทนสมยและสรางสรรคของวสยทศน หรอทศทางการพฒนางานและความ

สอดคลองกบนโยบายขององคกรทสงกด


26 | ห น า

4.3 ความเปนรปธรรมความเปนไปได หรอโอกาสความสาเรจตามวสยทศน 4.4 การยอมรบการปรบเปลยนเทคนควธการ เมอสถานการณแวดลอมเปลยนไป นอกจากสมรรถนะท ก.ค.ศ. กาหนดเพอมงพฒนาและประเมนบคลากรในสงกด ดงกลาว

แลวครสภาโดยสานกมาตรฐานวชาชพทางการศกษา สานกงานเลขาธการครสภา ซงเปนองคกรกาหนด ควบคม กากบดแล การปฏบตงานใหเปนไปตามมาตรฐานวชาชพ และจรรยาบรรณวชาชพและพฒนาวชาชพของผรบใบอนญาตประกอบวชาชพทางการศกษา จะตองไดรบการปฏบต พฒนา และประเมนมาตรฐานความรประสบการณ จรรยาบรรณ และคณภาพการปฏบตงานตามมาตรฐาน โดยใชหลกการพฒนา และประเมนแบบสมรรถนะ (Competency – based Development) และเปนการพฒนาทใชมาตรฐานเปนหลก (Standards-based Management) เปนหลกเชนเดยวกนกบ ก.ค.ศ. เปนระยะ ๆ เชนมาตรฐานความร มาตรฐานประสบการณวชาชพ มาตรฐานการปฏบตงาน และมาตรฐานการปฏบตตน สาหรบศกษานเทศกสมพนธกบสมรรถนะของศกษานเทศกอยางไร ซงสามารถศกษาเพมเตมในหนวยการอบรมน

สรป สมรรถนะหลก (Core Competency) เปนสมรรถนะรวมทครและบคลากรทางการ

ศกษา ทกคนตองมประกอบดวยสมรรถนะ 4 ดาน ไดแก สมรรถนะท 1 การมงผลสมฤทธ สมรรถนะท 2 การบรการทด สมรรถนะท 3 การพฒนาตนเอง และ สมรรถนะท 4 การทางานเปนทม สวนสมรรถนะประจาสายงาน (Functional Competency) เปนคณลกษณะเชงพฤตกรรมประจาสายงานททาใหบคลากร (ศกษานเทศก) ปฏบตงานในองคกร ศกษานเทศกปฏบตงานไดผลโดยแสดงคณลกษณะพฤตกรรมใหปรากฏเดนชด เปนรปธรรม สาหรบสายงานนเทศการศกษาประกอบดวย 4 สมรรถนะ ไดแก สมรรถนะท 1 การวเคราะหและสงเคราะห สมรรถนะท 2 การสอสารและจงใจ สมรรถนะท 3 การพฒนาศกยภาพบคลากร และสมรรถนะท 4 การมวสยทศน



27 | ห น า

ตอนท 3 แนวทางการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก

เรองท 3.1 การนเทศแบบคลนก: เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษา

การนเทศการศกษา หรอการนเทศการเรยนร หมายถง การชแนะ การชวยเหลอและการ

สนบสนนเพอใหเกดผลดในสงทปฏบตและไดตงเปาหมายไวโดยการใชเทคนค วธการตาง ๆ ทหลากหลายอยางเหมาะสม ภายใตความตองการรวมกน ดงนน การนเทศการศกษาจงเปนระบบพฤตกรรมองคการ หรอสถาบน หรอหนวยงานทางการศกษา ซงมพนธกจอนกอใหเกดปฏสมพนธกบระบบพฤตกรรมทางการสอน และการฝกอบรมทมงประสงคในการปรบปรง พฒนาสถานการณการเรยนรของเดกและครมประสทธภาพสงขน

เทคนคการนเทศการศกษาทนามาเปนกลวธพฒนาสมรรถนะศกษานเทศก และขบเคลอน พนธกจการนเทศการศกษาขององคกรการศกษาทสาคญ ไดแก

1. การนเทศแบบคลนกการสงเกตการสอน (Clinical Supervision) 2. การสงเกตการสอน (Classroom Observation) 3. การนเทศแบบชแนะ (Coaching Technique) 4. เทคนคการนเทศแบบทมวจยชนเรยน (Classroom Action Research Network Team) 5. การศกษาบทเรยน (Lesson Study)

หลกทวไปในการใชเทคนคการนเทศสการพฒนาสมรรถนะศกษานเทศก

หลกการใชเทคนค การนเทศการศกษา

“พฒนาคน พฒนางาน สมานฉนท กลยาณมตร”

การสรางความรก

ทบทวนงานสะทอนผลงานไดเทยงตรง

เปนเทคนคนาไปใชจรง

เปนเทคนค บรบทโรงเรยน มเปาหมายและ

จดเนนรวมกน

การเสรมพลงอานาจ

วธการทางาน

การพฒนาอยางตอเนอง


28 | ห น า

ทฤษฎเทคนคการนเทศแบบคลนก

ผงมโนทศนเทคนคการนเทศแบบคลนก (Clinical Supervision)

หมายเหต: แบบสงเกตการสอนอาจใชแบบบนทกจากใบความรเรองเทคนคการสงเกตการสอน ซงมหลายแบบกได

ทฤษฎการนเทศคลนกตามรปแบบของโกลดแฮมเมอร โกลดแฮมเมอร ไดเสนอรปแบบ (Model) ซงประกอบดวย 5 ขนตอน ซงเปนลาดบทตอเนองของการนเทศ (Sequence of supervision) ซงความตอเนองของการนเทศนเมอรวมกนเขาเรยกวา วฏจกรของการนเทศ (cycle of supervision) ดงน ขนตอนท 1 การประชมปรกษากอนการสงเกตการสอน (pre-observation conference) ขนตอนท 2 การสงเกตการสอน (observation) ขนตอนท 3 การวเคราะหขอมลและกาหนดวธการประชมนเทศ (analysis and strategy) ขนตอนท 4 การประชมนเทศ (supervision conference) ขนตอนท 5 การประชมวเคราะหพฤตกรรมการนเทศ (post-conference analysis)

กระบวนการของการนเทศแบบคลนกตามรปแบบของโกลดแฮมเมอร จงประกอบดวย 5 ขนตอนทมความตอเนองกน ซงเรยกวา “วฏจกรของการนเทศ” ซงเรมตนดวย การประชมปรกษากอนการสงเกตการสอน เปนพนฐานของความเขาใจและตกลงรวมกนระหวางครและผนเทศเกยวกบการจดการเรยน การสอน การสงเกตการสอน ซงผนเทศจะดาเนนการสงเกตการสอนจรงของคร การ

Sequence & Cycle of Supervision

Clinical Supervision ผนเทศ-ผรบการนเทศ

Pre-observation conference

เหตผล จดมงหมาย

Observation สงเกตการสอน

บนทก ปรากฏการณ

Analysis & Strategies วเคราะห ตความกาหนด

วธการจะพดคยหรอเสนอผล

Supervision conference

ประชมหลงสงเกตการ

Post conference ประชม ทบทวน ชมเชย

เสนอแนะ

การทางานรวมกนมงปรบพฤตกรรมการสอนการเปน

กลยาณมตร และประสทธภาพความพงพอใจ

ผลลพธ


29 | ห น า

วเคราะหขอมลและกาหนดวธการประชม คอการรวบรวมขอมลพฤตกรรมการสอนใหเปนหมวดหมเปนระบบเพอนามาวเคราะห และในขนตอนนครและผนเทศจะรวมกนคดและวางแผนขนตอนของการประชมนเทศดวย การประชมนเทศ เปนการใหขอมลปอนกลบเกยวกบพฤตกรรมการสอนของคร และในขนตอนสดทาย คอ การประชมวเคราะหพฤตกรรมการนเทศ เปนการเปดโอกาสใหครและผนเทศไดปฏบตตงแตเรมตน ในขนตอนทหนง จนถงขนตอนทสเพอคนหาถงพฤตกรรมการนเทศทด และทบกพรองสมควรปรบปรง โดยทครมสวนรบผดชอบทจะใหขอมลปอนกลบเกยวกบพฤตกรรมการนเทศ

การนเทศแบบคลนกเปนโครงสราง (แบบวธทางาน) การทางานโดยตรงกบครผสอนซงรจกกนดใชกนอยางแพรหลายมานาน โครงสรางนมกใชกบลกษณะงานทมความสมพนธตอเปนสายตรง เชน ผนเทศกบผรบการนเทศ ศกษานเทศก กบครผสอน ครพเลยงกบครฝกสอน ครผประสานงานกบครผฝกสอน ครตนแบบกบครฝกงาน และอน ๆ

โดยสรปโครงสรางเทคนคการนเทศแบบคลนกอธบายงาย ๆ ได 5 ขนตอนตามลาดบ ขนท 1 การพดคยกบครกอนเขาสงเกตการสอน ขนท 2 การสงเกตการสอนในชนเรยน ขนท 3 การวเคราะหและตความการสงเกตและการกาหนดวธการพดคย ขนท 4 การพดคยหลงการสงเกตการสอน ขนท 5 การตชมขนตอนทง 4 ขนตอนทผานมา

สรป เทคนคการนเทศการศกษาทนามาเปนกลวธพฒนาสมรรถนะศกษานเทศก และ

ขบเคลอน พนธกจการนเทศการศกษาขององคกรการศกษาทสาคญ ไดแก 1. การนเทศแบบคลนกการสงเกตการสอน (Clinical Supervision) 2. การสงเกตการสอน (Classroom Observation) 3. การนเทศแบบชแนะ (Coaching Technique) 4. เทคนคการนเทศแบบทมวจยชนเรยน (Classroom Action Research Network Team) และ 5. การศกษาบทเรยน (Lesson Study) ในทนกลาวถง

การนเทศแบบคลนกเปนโครงสราง (แบบวธทางาน) โครงสรางนมกใชกบลกษณะงานทมความสมพนธตอเปนสายตรง เชน ผนเทศกบผรบการนเทศ ศกษานเทศก กบครผสอน ครพเลยงกบครฝกสอน ครผประสานงานกบครผฝกสอน ครตนแบบกบครฝกงาน และอน ๆโดยสรปโครงสรางเทคนคการนเทศแบบคลนกอธบายงาย ๆ ได 5 ขนตอนตามลาดบ

ขนท 1 การพดคยกบครกอนเขาสงเกตการสอน ขนท 2 การสงเกตการสอนในชนเรยน ขนท 3 การวเคราะหและตความการสงเกตและการกาหนดวธการพดคย ขนท 4 การพดคยหลงการสงเกตการสอน ขนท 5 การตชมขนตอนทง 4 ขนตอนทผานมา


30 | ห น า

เรองท 3.2 การสงเกตการสอน: เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษา

โครงการยกระดบคณภาพครทงระบบ ภายใตปฏบตการไทยเขมแขง

การสะทอนภาพการเรยนการสอนทเกดขนในชนเรยนจรงไดชดเจน และเปนปจจบน โดยอาศยขอมลทเชอถอได หลงจากเสรจสนการปฏบตการสอน นนมหลายวธ ซงวธการสงเกตการเรยนการสอน เปนวธหนงในหลากหลายวธดงกลาว การสงเกตการเรยนการสอนชวยใหครทงผทมประสบการณและ ไมมประสบการณดานการสอนไดพบแนวทางในการปรบปรงและพฒนาดานการเรยนการสอนอยางตอเนอง สหนทางการสอนมออาชพ อกทงยงเปนกจกรรมทสาคญและจาเปนอยางยงสาหรบคร และเปนเครองมอ ทใชในการเรยนรอนทรงพลงของคร (Wajnryb, 1992) เครองมอนสามารถใชสงเกตและสารวจลกษณะ การเรยนการสอนไดในหลากหลายประเดน ขนอยกบวาครผสอนตองการสงเกตและสารวจเพอแกปญหาและปรบปรงประสทธภาพการเรยนการสอนเรองใด อยางไรกตามการสงเกตการเรยนจะไมไดมงประเดนในเรองการประเมนหรอการตดสนการสอนของครผสอน แตเปนการทางานรวมกนอยางมขนตอนทเชอถอไดระหวางครผสอน (ทถกสงเกต) กบผสงเกต (อาจเปนไดทงศกษานเทศก ครผเชยวชาญ เพอนคร เปนตน) นนหมายความวา ครผสอนท

ผงมโนทศนเทคนคการนเทศการนเทศ แบบการสงเกตการสอนในชนเรยน

(Classroom observation)

Classroom observation ผนเทศ-ผถกสงเกต

Pre-observation conference กาหนดขอตกลง ทาความเขาใจ

วตถประสงคและสงทตองการสงเกต

The observation ครทาการสอน ผนเทศสงเกตเกบขอมลดวยเครองมอทเตรยมไว

Post observation ครบรรยายความรสก เสนอขอมลสะทอนผล อภปรายจดด จดพฒนา

ผลลพธ

แผนการสอน วน เวลา สอน สอ ผเรยน

การทางานรวมกนมงปรบพฤตกรรมการสอนการเปน

กลยาณมตร และประสทธภาพความพงพอใจในการทางาน

เครองมอบนทก ขอมล/แบบสงเกต


31 | ห น า

เปนผถกสงเกตจะไมมความรสกวาตนเองถกประเมน แตเปนการทางานรวมกนเพอสะทอนภาพการจดการเรยนการสอนของผสอนไดชดเจน ทาใหผสอนทถกสงเกตมองเหนจดดและจดดอยของการจดการเรยนการสอนทผานมาแลวสามารถนาจดดอยมารวมอภปรายเพอใหไดมาซงแนวทางทเหมาะสมทดกวา มาใชปรบปรงพฒนาอาชพงานสอนของตน อนกอใหเกดประโยชนสงสดแกตวครและนกเรยน และยงเปนการตอบสนองพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทตองการใหครพฒนาการจดการเรยนการสอนของตนเองอยตลอดเวลา ความหมายของการสงเกตการเรยนการสอน เปนกระบวนการทางานรวมกนระหวางผสงเกตกบครผถกสงเกตในการสารวจและวเคราะหสภาพการจดการเรยนการสอน พฤตกรรมของครและนกเรยน ประสทธภาพของบทเรยน การปฏสมพนธกนในรปแบบตาง ๆ เปนตน ซงมความสาคญในการพฒนาคณภาพการสอนและสงเสรมความเชยวชาญดานการเรยนการสอนของครสมออาชพเปนเทคนคการนเทศ การเรยนรทสาคญ ซงศกษานเทศกกใชในการชวยสงเสรมและพฒนาครอาจกลาวไดวา “เทคนคการนเทศทกแบบจบลงดวยการสงเกตการสอนหรอมกจกรรมการสงเกตการสอนเกอบทกครง” จดประสงคของการสงเกตการเรยนการสอน การสงเกตการเรยนการสอนมจดประสงคทผสงเกตทมมาตรฐานควรปฏบต 5 ขอ ดงน 1. เพอสงเกตการเรยนการสอนและสงทเกดขนในชนเรยนตามลกษณะทกาหนดไว 2. เพอทาความเขาใจลกษณะการจดการเรยนการสอนในประเดนตาง ๆ ทผสอนสนใจ 3. เพอใหสามารถวเคราะหความแตกตางของลกษณะการสอนทมประสทธภาพ 4. เพอกาหนดวธการหรอเทคนคทสามารถนามาปรบใชในหองเรยนครงใหมได 5. เพอเปนการศกษาคณภาพของแผนการสอน หรอศกษาบทเรยน (Lesson study) เทคนคและแนวทางปฏบตในการสงเกตการสอน 1. ผนเทศควรสงเกตถงความตอเนองของการปฏสมพนธทเกดขน ระหวางครกบนกเรยน นกเรยนกบคร และนกเรยนกบนกเรยน 2. ผนเทศควรสงเกตและพยายามทจะสงเกตพฤตกรรมการสอนของครผสอนทเกดขนบอยครง เกดขนซา ๆ กน และมลกษณะทคลายคลงกน (แบบฉบบพฤตกรรมการสอน) 3. ผนเทศตองพยายามคนหา และสรปใหไดวาพฤตกรรมการสอนใดทมบทบาทเดนชด และมผลตอคณภาพ ความสาเรจ หรอประสบความสาเรจ 4. ผนเทศควรบนทกสงทเกดขนไวเปนหลกฐาน โดยใชมาตรในการวดประเมนดงตอไปน 4.1 นกเรยนไดแสดงออกซงพฤตกรรมในการเรยนรตามวตถประสงคทเขยนไวหรอไม หรอทคาดหวงเอาไวในแผนการสอนหรอไม


32 | ห น า

4.2 นกเรยนไดแสดงออกซงพฤตกรรมในการเรยนร ทนอกเหนอจากวตถประสงคทเขยนไวหรอไม หรอทคาดหวงเอาไวในแผนการสอนหรอไม 4.3 นกเรยนไดทางานตามทครสงหรอไม 4.4 นกเรยนไดทางานจากความคดรเรมสรางสรรคของตนเองหรอไม 4.5 นกเรยนไดลงมอทางานเปนระบบ มกระบวนการและมทกษะในการทางาน ขนตอนการสงเกตการเรยนการสอน การสงเกตการณเรยนการสอนตองม ขนตอนชดเจนและขอมลทไดจากการสงเกตตองเชอถอไดเปนเทคนคของวชาชพ ของศกษานเทศกทสาคญยง ซงตองวางแผนและกาหนดเครองมอบนทกบรรยากาศการเรยนการสอนโดยสรป ม 3 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนกอนการสงเกต (Pre-observation orientation session) ขนท 2 ขนการสงเกต (The observation) ขนท 3 ขนหลงการสงเกต (Post - observation) ขอแนะนาทผสงเกตทมมาตรฐานควรปฏบต 1. ควรกาหนดเพยงหนงประเดน หรอหนงลกษณะตอการสงเกต 1 ครง 2. ทาหนาทเปนผสงเกตเทานน ไมมสวนรวมในการสอนแตอยางใด 3. บนทกขอมลทเปนจรงในฟอรมการสงเกตเทานน 4. อภปรายแลกเปลยนขอมลรวมกบผถกสงเกต เพอใหไดขอมลยอนกลบทสะทอนภาพการจดการเรยนการสอน คณสมบตพนฐานของผรวมงาน นอกจากนแลวในการทางานรวมกนเพออภปรายขอมลยอนกลบสะทอนภาพขอมลทไดจากการสงเกต ทสงเสรมบรรยากาศอยางสรางสรรคไววางใจกน ทกอใหเกดการพฒนาอาชพครตอเนองอยางไมหยดยง ผททางานรวมกนควรม คณสมบตพนฐาน 3 ประการ ไดแก ประการท 1 ความเคารพซงกนและกน (Respect) ประการท 2 ความเหนอกเหนใจ (Empathy) ประการท 3 ความซอสตย (Honesty) แบบหรอเครองมอสงเกตการสอน เครองมอในการสงเกตการสอนเปนหวใจสาคญในการสงเกตการสอน เพราะเปนสงททาใหเปาหมายในการสงเกตการสอน ดาเนนไปตามจดมงหมายของการสงเกตการสอน เครองมอดงกลาว


33 | ห น า

ควรสรางขนดวยความรวมมอระหวางครผสอนและผนเทศการสอนการใชเครองมอสงเกตการสอนเครองมอทใชในการสงเกตการสอนและวธการตาง ๆ ดงน

1. ใชแบบฟอรมทครและผนเทศสรางขนมา 2. ใชแบบฟอรมมาตรฐาน 3. ใชวธการจดบนทก 4. การใชเครองบนทกภาพ 5. การใชผสงเกตการสอนเปนกลม

สรป การสงเกตการเรยนการสอน เปนกระบวนการทางานรวมกนระหวางผสงเกตกบครผถกสงเกตในการสารวจและวเคราะหสภาพการจดการเรยนการสอน พฤตกรรมของครและนกเรยน ประสทธภาพของบทเรยน การปฏสมพนธกน ในรปแบบตาง ๆ มขนตอนการสงเกตการเรยนการสอน สรปได 3 ขนตอน ดงน ขนท 1 ขนกอนการสงเกต (Pre-observation orientation session) ขนท 2 ขนการสงเกต (The observation) และ ขนท 3 ขนหลงการสงเกต (Post - observation) โดยผสงเกตทมมาตรฐานควรปฏบต ดงน 1. ควรกาหนดเพยงหนงประเดน หรอหนงลกษณะตอการสงเกต 1 ครง 2. ทาหนาทเปนผสงเกตเทานน ไมมสวนรวมในการสอนแตอยางใด 3. บนทกขอมลทเปนจรงในฟอรมการสงเกตเทานน 4. อภปรายแลกเปลยนขอมลรวมกบผถกสงเกต เพอใหไดขอมลยอนกลบทสะทอนภาพการจดการเรยนการสอน โดยเครองมอทใชในการสงเกตการสอนและวธการตาง ๆ ไดแก แบบฟอรมทครและผนเทศสรางขนมา แบบฟอรมมาตรฐาน วธการจดบนทก การใชเครองบนทกภาพ และการใชผสงเกตการสอนเปนกลม


34 | ห น า

เรองท 3.3 การนเทศแบบชแนะ (Coaching Supervision): เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษา

การนเทศแบบชแนะ เปนเทคนคเชงปฏบตการตามภารกจสาคญของศกษานเทศกในนยาม

ของคาวา “การนเทศการศกษา” เทคนคในการชแนะเปนกลไกการใหความชวยเหลอ สนบสนนรายกรณ ทงบคคลและกลมเลก 1. การนเทศแบบคลนกการสงเกตการสอน (Clinical Supervision) 2. การสงเกตการสอน (Classroom Observation)

3. การนเทศแบบชแนะ (Coating Technique) 4. เทคนคการนเทศแบบทมวจยชนเรยน (Classroom Action Research Network Team) 5. การศกษาบทเรยน (Lesson Study) การชวยเหลอครจาเปนตองใชกลมบคคล บทบาท และกจกรรมทหลากหลายเพอนาพาครไปสจดมงหมายทพงประสงค จากแผนภาพแสดงใหเหนวามตของการชวยเหลอครใหพฒนาการจดการเรยนการสอนอยางนอย 4 มต คอ การนเทศก (Supervision) การเปนพเลยงใหคาปรกษา (Mentoring) การอบรม (Training) และการชแนะสอนงาน (Coaching) ทผรบผดชอบงานพฒนาควรใชบทบาทเหลานในจงหวะทมาเหมาะสมเพอใหเกดการพฒนาทยงยน ดงน การนเทศ หรอการนเทศการศกษา เปนการดาเนนการโดยผมประสบการณในการใชกระบวนการหรอวธการตาง ๆ ในการใหความชวยเหลอ อานวยการ กากบ ดแล เพอคณครสามารถพฒนาความร ความสามารถไดตามเปาหมายขององคกร เปนโครงสรางใหญทมกลไกและเทคนคทหลากหลาย ซงลวนอยในกระบวนการนเทศการศกษาทงสน การเปนพเลยง ใหคาปรกษา เปนวธการทผทมประสบการณใหความชวยเหลอผทมประสบการณนอยกวาใหไดรบการพฒนาทงเรองวชาชพและการดาเนนชวตใหพฒนาไปสเปาหมายทไดวางไวรวมกน การอบรม เปนวธการใหความเขาใจในการปฏบตงาน โดยมหลกสตรและวธการในการดาเนนการเฉพาะใหไดเฉพาะใหไดผลตามมาตรฐานทวางไว


35 | ห น า

การชแนะ เปนวธการในการพฒนาสมรรถภาพการทางาน โดยเนนไปทกรทางานใหไดตามเปาหมายของงานนน หรอการชวยใหสามารถนาความรความเขาใจทมอยและ/หรอไดรบการอบรมมาไปสการปฏบตได บทบาทการนเทศการเปนพเลยง มลกษณะเปนบทบาทใหญหรอทวไป มบทบาทยอยซอนอยมากมาย ไดแก การประสานกบกลมบคคลเพอมาชวยเหลอการจดการเรยนการสอนของคณคร ประสานของผบรหารในเรองนโยบาย การอานวยความสะดวกในเรองตาง ๆ และการวางระบบการทางานรวมกน บทบาทการอบรมและการชแนะ มลกษณะเปนบทบาทยอยหรอเฉพาะของการนเทศและการเปนพเลยง เปนบทบาทททางานในการพฒนาการจดการเรยนการสอนของครโดยตรง บทบาทการนเทศและการอบรม เปนการทางานทเนนมาตรฐานของงานนน กลาวคอมมาตรฐานและตวชวดไว แลวดาเนนการพฒนาใหเกดผลตามมาตรฐานนน แตในมตของการนเทศและการอบรมนนเนนไปทการชวยใหครมความรความเขาใจในเรองทนเทศหรออบรมเปนหลกและเปนบทบาททใชกบคณคร กลมใหญหรอมจานวนมาก บทบาทการเปนพเลยงและการชแนะ เปนการทางานทเนนตามศกยภาพหรอความสามารถของบคคล เปนการชวยใหคณครนาความรความเขาใจทมอยหรอทไดรบมาจากการอบรมไปปฏบตใหเกดผล ดงนน จงใชในการพฒนากลมคนจานวนนอยอยางเขาขน ตามประกบการทางานอยางใกลชด บทบาททงหมดมความเกยวโยงสมพนธกน การพฒนาคร จาเปนตองอาศยบทบาทตาง ๆ ในจงหวะทเหมาะสมมาใชอยางผสมผสานกน โดยมเปาหมายรวมกนคอ การชวยใหเกดผลในการปฏบตในชนเรยนทยงยนได COACHING TEHNIQUE Coaching “การชแนะ”เปนการบอกทศทางใหการแนะกเปนการเสนอแนวทางใหเดนไปสทศนน สวนการจะเดนไปทศนนหรอจะเอกเดนอยางใดกขนอยกบกาตดสนใจเลอกของผรบการชและเปนหลก การชแนะคอ วธการในการพฒนาสมรรถภาการทางานของบคคลโดยเนนไปทการทางานใหไดตามเปาหมายของงานนน หรอ การชวยใหสามารถนาความรความเขาใจทมอยและหรอไดรบการอบรมมาไปสการปฏบตได จากความหมายของการชแนะทไดประมวลมาสรปได 5 องคประกอบ ดงน 1. มลกษณะเปนกระบวนการ คอ ประกอบดวยวธการหรอเทคนคตาง ๆ ทวางแผนไวอยางด ดาเนนการตามขนตอนจนกระทงบรรลเปาหมาย 2. มเปาหมายทตองการ ไปใหถง 3 ประการ คอ 2.1 การแกปญหาในการทางาน 2.2 พฒนาความรทกษะหรอความสามารถในการทางาน 2.3 การประยกตใชทกษะหรอความรในการทางาน 3. มลกษณะปฏสมพนธ ระหวางผชแนะกบผรบการชแนะ คอ เปนกลมเลกหรอรายบคคล (one – on – one relationship and personal support) และใชเวลาในการพฒนาอยางตอเนอง 4. มหลกการพนฐานในการทงาน ไดแก 4.1 การเรยนรรวมกน (Co - construction) 4.2 การใหคนพบวการแกปญหาดวยตนเอง 4.3 การเสรมพงอานาจ (Empowerment


36 | ห น า

5. เปนกระบวนการทเปนสวนหนงของการพฒนาวชาชพ กลาวคอ ในการพฒนาวชาชพตองมความสมพนธกบวธการพฒนาอน ๆ ลาพงการชแนะอยางเดยวไมอาจทาใหการดาเนนงานสาเรจไดความสาคญของการชแนะ (Coaching Significant) กระบวนการ วธการพฒนาในการพฒนาคร มหลากหลายมาก ซงตางมผลกระทบตอการเปลยนแปลงการสอนของครแตกตางกนไป วธการทถอวามประสทธภาพและชวยใหครไดพฒนาการสอนไดอยางยงยนวธหนง คอ การชแนะ เนองจากสามารถทาใหครเกดความร ทกษะและสามารถนาความรไปใชใหเกดผลในทางปฏบตได ซงเปนเปาหมายปลายทมงหวงใหเกดขนดงตาราง

ประเภทของการพฒนาวชาชพ (Continuo ting development components)

ระดบของผลกระทบทเกดขน ความ

ตระหนก ความร

ความเขาใจ ทกษะ

การ นาไปใช

การใหศกษาคนควา การอาน หรอการฟงบรรยาย การใหเหนแบบอยางและการไดสงเกต การปฏบตงานทด การใหฝกปฏบตในสถานการณจาลองและมเพอนครใหขอมลปอนกลบ

การรบการชแนะการสอนในชนเรยน เพอพฒนาความสามารถในการสอน

ทมา: http://virtualschoolnew.lftm.ncsl.org.uk Gottesman (2000) ใหขอมลไววาในการถายโยงทกษะใหม (Transfer/Internalization of new skills) เมอเราชการถายโยงการเรยนรดวยวธการชแนะแกคร และผบรหาร ความรและทกษะใหมจะมความงดงามคงทนกวาวธการอนๆ กลาวคอ หลงรบการชแนะสามารถจดจาความรไดถงรอยละ 90 และแมวาเวลาจะผานไปนานระดบความรความเขาใจกยงคงอยในระดบรอยละ 90 ดงน

วธการทใชในการพฒนาบคลากร ระดบความรในระยะสน

(Know level or short term)

ระดบของความรในระยะยาว (application level or long

term) ใหความรเชงทฤษฎ (Theory) 20% 5% การสาธต (Demonstration) 35% 10% การเปนอบบอยางและแนะนาวธปฏบต (Modeling and guided practice)

70% 20%

การใหปฏบตและรบขอมลปอนกลบ (Feedback)

80% 25%

การชแนะ (Coaching) 90% 90% (Gottesman.B.2000)


37 | ห น า

กระบวนการชแนะ (Coaching Process) กระบวนการชแนะเปนกระบวนการทชวยใหบคคลไดรจกชวยเหลอตนเอง (Coaching is a process of helping people to help themselves) มนกศกษานาเสนอกระบวนการชแนะทหลากหลาย เนองจากการชแนะมกระบวนการเฉพาะ ไดแก การชแนะทางปญหา (Cognitive Coaching) การชแนะการสอน (Instruction coaching) เพอนชแนะ (Peer coaching) ซงการชแนะตาง ๆ มรายละเอยดคอนมากไมนาเสนอในบทความนไดทงหมด อยางไรกตามกระบวนการชแนะโดยทวไปมขนตอนของกระบวนการ ดงน 1. ขนกอนการชแนะ (Per-coaching) กอนดาเนนการชแนะ มการตกลงรวมกนเกยวกบประเดนหรอจดเนนทตองการชแนะรวมกน เนองจากการดาเนนการชแนะไปทการเชอมโยงความรไปสการปฏบตจรง เปนการทางานเชงลก (Deep approach) ดงนนประเดนทชแนะจงเปนจดเลก ๆ แตเขมขน ชวยใหเขาใจอยางลกซง แจมแจง ชวยคลปมบางประการใหเกดผลในการปฏบตไดจรง

2. ขนการชแนะ (Coaching) ในขนการชแนะประกอบดวยขนตอนยอย 3 ขน คอ 2.1 การศกษาตนทนเดม เพอเปนขอมลในการตอยอดประสบการณในระดบทเหมาะสมกบครแตละคน ซงในขนนอาจใชวการคาง ๆ กนไปตามสถานการณ 2.2 การใหคณครประเมนการทางานของตนเอง เปนขนทชวยใหครไดทบทวนการทางานทผานมาของตนเอง ชวยใหครไดทบทวนและไตรตรองวาตนเองไดใชความร ความเขาใจไปสการปฏบตอยางไร มอปสรรคปญหาใดเกดขนบาง 2.3 ขนตอยอดประสบการณ เปนขนทผชแนะมขอมลจากการสงเกตการทางานและฟงครอธบายความคดของตนเอง แลวจงลงมอตอยอดปราบการณในเรองเฉพาะนนเพมเตมซงผชแนะตองอาศยปฏภาณในการวนจฉยใหไดวาคณครตองการความชวยเหลอในเรองใด ฃ

3. ขนสรปผลการชแนะ (Post - coaching) เปนขนตอนทผชแนะเปดโอกาสใหคณครไดสรปผลการชแนะเพอใหไดหลกการสาคญ ไปปรบการเรยนการสอนของตนเองตอไป มการวางแผนทจะกลบมาชแนะรวมกนอกครงวา ความร ความเขาใจอนใหมทไดรบการชแนะครงนจะเกดผลในทางปฏบตเพยงใด รวมไปถงการตกลงรวมกนเรองใหความชวยเหลออน ๆ เชน หาเอกสารใหปรกษาประสานงานกบบคคลอน ๆ แนะนาแหลงเรยนรเพมเตม 1) เราควรบอกวธการแกปญหาไปเลยหรอไม 2) เราควรรวมมอกบครในการแกปญหาดวยการใหขอมลและหาทางแกรวมกนหรอไม 3) เราควรใหคณครไดเรยนรและแกปญหาดวยตวเองหรอไม การบอกวธการแกปญหาใหไปเลยกบการปลอยใหครพยายามหาวธแกปญหาดวยตนเองกมขอด ขอเสยตางกนไป


38 | ห น า

ผงมโนทศนเทคนคการนเทศแบบชแนะสอนงาน (Coaching)

บทสงทาย (Enduring Understanding/Coaching Theme) 1. คานเทศขแนะใชศลปะการพดระหวางศกษานเทศกกบครแบบกลยาณมตรเปนสาคญ 2. การชแนะเปนกระบวนการเชงลกทไมอาจเรยนรไดดวยการอานหรอศกษาจากเอกสารไดเพยงเทานน หากแตคามรทแทจรงคอ การไดลงมอปฏบตการชแนะจรง ๆ ภายใตการมวธคดและระบบคดทมประสทธภาพมทกษะและความคลองแคลวชานาญการ Coaching เปนเทคนคการนเทศทมงในการพฒนาการเรยนรของบคลากรในองคกร ทตองการ จะใหองคกรเปนองคกรแหงการเรยนร Coaching เปนการสอนงานจาก (Two Way Communication) เพอสามารถทางานทไดรบมอบหมายอยางมประสทธภาพ และมโอกาสไดพฒนาศกยภาพของตนเองไปพรอมๆ กน การสอนงานหรอชแนะ (Coaching) เปนเทคนคทคร/ศกษานเทศก ซงคนเคยกนในฐานะเพอรวมงาน รวมกลมกนเพอทากจกรรมทงคลนก การสงเกตการสอน การวจยแบบเครอขายรวมกน (Lesson study) มความปรารถนาดตอกนในการทกลาจะยอมหรอพอใจทจะสอน ผถกสอนพอใจทจะรบดวยวธการอยางกลยาณมตร ทงเรองงานวชาชพไปสเปาหมายทไดวางไวรวมกน เทคนคดงกลาว เปนเทคนคทอยในกลมงานการนเทศการศกษาของศกษานเทศก เพราะการนเทศเปนการดาเนนงาน โดยผมประสบการณ มความรความสามารถในการทจะใชกระบวนการ/วธการ/เทคนคตาง ๆ ในการใหความชวยเหลออานวยการ สงเสรมสนบสนน กากบดแล ชแนะให คาปรกษาคลคลายปญหา อบรม ฝกฝนและ/หรอรวมปฏบตกจกรรมเพอครสามารถพฒนาความรความสามารถไดตามเปาหมายและบรรลตวชวด

Coaching Supervision

- สอสาร 2 ทาง - มงผลการทางานและศกยภาพของครหรอทม

1.Pre-Coaching - ขอตกลงวางแผนรวมกนออกแบบคาถาม

2. Coaching - ปฏบตรวมกน - ชแนะ บอก ถาม - พจารณาผลงาน แผนการสอน ชนงาน ประเมนผลงาน - ถามตอยอด

- เปนกระบวนการ

- มเปาหมาย

- มปฏสมพนธ

- มหลกการรวมกน

ผลกดนแนะทางสอน บอก

ชแนะ รบฟง ทาทาย ถามเปด ใหขอมลปอนกลบ

ศกษานเทศก/คร

ผบรหาร/ผร

ผเชยวชาญ/ผใฝร

3. Post Coaching - สรปผลการชแนะ ยอมรบความสามารถ - ใหโอกาสครสรป/แกไข - ขอแนะนา


39 | ห น า

สรป การชแนะ หรอ Coaching เปนวธการในการพฒนาสมรรถภาการทางานของบคคลโดยเนนไปทการทางานใหไดตามเปาหมายของงานนน หรอ การชวยใหสามารถนาความรความเขาใจทมอยและหรอไดรบการอบรมมาไปสการปฏบตได โดยกระบวนการชแนะ มขนตอน ดงน 1. ขนกอนการชแนะ (Per-coaching) ขอตกลงวางแผนรวมกนออกแบบคาถาม 2. ขนการชแนะ (Coaching) ปฏบตรวมกน ไดแก ชแนะ บอก ถาม พจารณาผลงาน แผนการสอนชนงาน ประเมนผลงาน และถามตอยอด 3. ขนสรปผลการชแนะ (Post - coaching) เปนการสรปผลการชแนะ ยอมรบความสามารถ ใหโอกาสครสรป/แกไข และขอแนะนา


40 | ห น า

เรองท 3.4 การวจยเชงปฏบตการ (CAR): เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษา

การวจยในชนเรยน เปนรปแบบหนงของการวจยปฏบตการ (Action Research) ซงมง

แกปญหา ทเกดขนเฉพาะเปนครง ๆ ไปหรอเปนเรองใดเรองหนงในระยะเวลาหนง เปนปญหาทเกดขนในวงจากด ทเกดขนในหองเรยนหรอการสอนในสาระทครตองการคาตอบในหองเรยนทตนรบผดชอบ ไมอางองเชอมโยงกบปญหาของหองเรยนอน ๆ ปญหาในลกษณะนเรยกวา การวจยในชนเรยน (Classroom Action Research: CAR) ซงเปนรปแบบทครใหความสนใจทสอดคลองกบบทบาทหนาทครโดยแท การศกษาแกปญหาและพฒนาสถานการณทเกดขนจรงเชนน จะตองมทมศกษานเทศกใหความชวยเหลอ และรวมกบครในโรงเรยน ออกแบบและพฒนานวตกรรมและเครองมอ เพราะอาจเลอกใชทงวธการวจยเชงคณภาพ เชงปรมาณ เชงทดลอง เชงบรรยายและศกษาเปนรายกรณ

เทคนคการนเทศการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนหรอกลมศกษา

(Classroom Action Research Network Team Supervision)

การวจยเชงปฏบตในชนเรยนหรอกลมศกษา หรอการศกษาบทเรยน (Lesson)ในโรงเรยนสามารถจดทาใหเหมาะสมกบความตองการหรอเรองอน ๆ ของโรงเรยนนอกเหนอจากการนเทศแบบคลนก แบบผชแนะแบบพเลยงรปแบบของการวจยเชงปฏบตการในชนเรยนหรอกลมศกษาบทเรยน เชนนอาจปรบจากรปแบบภายนอกหรอพฒนาจากภายในโรงเรยนกได โดยใชโรงเรยนเปนฐาน โดยครทกคนจากลมสาระการเรยนรมสวนรวมเขารวมในการศกษาตลอดศกษานเทศกจากเขตพนท


41 | ห น า

การศกษา อาจเขาชนสอนสาธตรปแบบการสอนหรอการใชสอการสอน หรอเยยมชนเปนบางโอกาส เพอครจะไดมโอกาสและบนทกผลคะแนนกนใน 1 คาบ นอกจากชวยผอนแรงครแลวยงแสดงใหเหนวาสนบสนนการแนะนาเตมท อกวธหนงทชวยใหครมเวลาวางมากขนคอการใชวดทศน การบรรยาย การสอนกลมใหญ เพอทครคนเดยวจะสอนได 2 หอง การกาหนดเวลาเพอใหสามารถใชวธเพอนแนะเพอนศกษานเทศกแนะนาทมวจยไดนน ควรวางแผนลวงหนาโดยหวหนาฝายวชาการรวมกบคร ทางานหนกมากนก อยางไรกตาม ระบบการเฝาสงเกตอยางละเอยดการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมลไมใชสงจาเปนผนาหรอผอานวยความสะดวกอาจตรวจสอบกบกลมเพอนแนะเพอนวจยทก 2-3 สปดาห ในการประชมกลมสาระการเรยนรแตละครง ผนาอาจใหแตละกลมเขยนบนทกความกาวหนาของกลม ผอานวยความสะดวกหรอหวหนาควรแนใจวากระบวนการวจยปฏบตการของเราดาเนนไปอยางเปนระบบมขนตอนของเรา ตามเคาโครงการวจยปฏบตการและวธการหรอเครองมอเกบรวบรวมขอมลสงเกตการสอนเมอใชนวตกรรมการวจยซงจดไวเปนหมวดหมภายในหองสมดมปรมาณเพยงพอใหครนาไปใชโดยมงเนนไปทการเรยนการสอนเปนสงแรก และปรบใหกบการเรยนการสอนในชนเรยนของครมการพฒนาคณภาพ การประชม การวางแผนปฏบตการวจยของกลมสาระการเรยนร หรอการกาหนดเวลาในแผนงานของกลม ตองแยกออกจากกนเพอทาสงตอไปนใหสมบรณ

1. ทบทวนเปาหมาย จดมงหมาย จดประสงค ทมรวมกน 2. กาหนดหวขอวจยเพอศกษาเปาหมายการเรยนรของนกเรยน (โดยผานการอาน การ

วางแผนหลกสตรรวมกน การเขารวมสมมนาหรอการประชม ถายทาวดทศนสภาพชนเรยนของตนเองหรอชนเรยนผอน)

3. วางแผนปฏบตการในชนเรยนของตนเอง กาหนดการเปลยนแปลง การสอน การประเมน และกจกรรมทปฏบตอยในปจจบน โดยคานงถงทรพยากรทตองใช หรอการชวยเหลอจากสมาชกของกลมศกษาอนๆ

4. รวบรวมขอมลการเรยนรทเปนปจจบน เพอตดสนวามความกาวหนาเพยงใด 5. จดทารายงานความกาวหนาของแตละคน จากงานเดยวไปสงานกลมศกษา และทง

โรงเรยนเปนภาพรวม 6. การสนทนากลมวจย หรอผเชยวชาญ (Focus Group) เพอวเคราะห วพากษ ยนยน

ใครครวญ ผลการศกษา วธอนทจะสรางกลมศกษาใหเหมาะสมกบโรงเรยน คอ การใหครในกลมสาระการเรยนร

กาหนดเปาหมายการเรยนรตงแตตนปการศกษา ความคาดหวงรายป/มาตราบานชวงชนปญหาสาคญทตองการแกไขหรอพฒนา ฯลฯ และจดกลมผมเปาหมายการเรยนรคลายคลงกนทางานรวมกน หลงจากนนกาหนดการเปลยนแปลง การปฏบตการวจย และกระบวนการไตรตรองทเปนแบบเดยวกน

ทง 2 กรณดงกลาว กลมศกษาตองมงเนนความสนใจไปในดานการปรบปรงสการเรยนรในชนเรยนของตนและตดตามผล (หรอขยายผล) การวจยอยางกวาง ๆ โดยมลาดบการดาเนนการดงตอไปน

1. ขนระบปญหารวบรวมขอมล • อะไรคอเปาหมายการเรยนรสงสดสงแรกของนกเรยน • เรารไดอยางไรวาการแสดงออกของนกเรยนสมพนธกบเปาหมายทตงไวเพยงใด


42 | ห น า

• เราใชอะไรเปนขอมลพนฐานเกยวกบการเรยนรของนกเรยนในขณะนเพอไปเปรยบเทยบกบขอมลทไดในภายหลง(หมายรวมการกาหนดปญหา การกาหนดวตถประสงคการวจย

2. ขนวางแผนและนาแผนไปปฏบต • การเปลยนแปลงใดทเราตองการใหเกดขนในชนเรยน • เราอยากใหเพอนชวยอะไรบาง • วนเรมและวนครบกาหนดทจะไดเหนการเปลยนแปลงในการเรยนการสอน

3. ขนไตรตรองและการประเมน • หลงจากการปฏบตตามแผนไดระยะหนง ขอมลใดทจะรวบรวมเพอกาหนด

ความกาวหนาหรอความบกพรองและนาไปใชเปนวงจรวจยครงตอไป • เราจะปรบปรงกระบวนการทางานวจบคราวหนาอยางไร

ควรแยกระบประเดนปญหาออกจากการวางแผนและการนาไปใชกลมตองมความชดเจนเรองของการเรยนการสอนวาสงใดควรมากอน และตองเขาใจขอมลพนฐานกอนลงมอปฏบต ขอผดพลาดทเกดขนบอย ๆ ของกลมสาระการเรยนร คอ มกใชความรสกในการจดอนดบความสาคญ (อยางทเรยกวาใชหวใจในการประเมน “ใจฉนคดวาเราตองทาเรองเหลานใหดขน”) เพอใหประสทธภาพ ทมวจยเชงปฏบตการแตละทมตองมขอมลมาสนบสนนในจดทมงปรบปรงใหไดมาตรฐานและสมฤทธผล เชน การเขยน การอาน การแกโจทยปญหา คณตศาสตร วนยและมารยาท ทกษะการคดวเคราะห และอน ๆ จากนนครจงพฒนาแผนปฏบตการรวมทงหาทางชวยเพอน และรวบรวมขอมลเกยวกบสมรรถนะของนกเรยนซงเปนหลกฐานทแสดงใหเหนถงความกาวหนาอยางเปนรปธรรม บทสรปในโครงสรางการนเทศทกลาวมา สงสาคญในการทางานคอการวางโครงสรางทเปนมตร (กลยาณมตร) กบผรบการนเทศ มเวลาทรพยากรเปนสนบสนน สอดคลองกบ จดมงหมายและระดบความจาเปนของโรงเรยน โครงสรางเหลานอาจประกอบดวยการปฏสมพนธแบบบคคลตอบคคล (การนเทศแบบคลนกหรอเพอนแนะเพอน) หรอปฏสมพนธแบบกลม (ทมวจยเชงปฏบตการหรอกลมศกษา) หรอทงสองแบบ (เพอนผชนชม) โครงสรางปฏสมพนธ ทางวชาชพตองกาหนดจดสนใจวาจะสงเกตอะไร แลวเรยนรรวมกนทงการสอนและการเรยนของนกเรยน การวจยชนเรยน 1. การศกษาสภาพปญหาทตองศกษา (Focusing your Inquiry) โดยศกษาสภาพปญหาทตองการศกษา อาจใชการประชมรวมกนกบครทมปญหาดวยกน 2. การกาหนดปญหาวจย (Formulating Question) เปนการกาหนดหวขอ เรอง หรอชอการวจยทสอดคลองกบปญหา และเปนปญหาทเปนไปไดกบการวจย 3. คนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ (Review of Literature and Resources rerated to your Question) ซงมแหลงขอมลจากเอกสารและเครอขายขอมลอนๆ เพอคนหาหลกการแนวทางแกปญหา 4. การแสวงหาแนวทางแกปญหา พฒนาสอสาระและผนวกวธการสอนทเหมาะสมและมประสทธภาพ โดยการพฒนานวตกรรม การตงสมมตฐานเพอการทดลองใชนวตกรรม


43 | ห น า

5. การทดลองและเกบรวบรวมขอมล (Collecting relevant data) เปนการนานวตกรรม แผนการเรยนร ทพฒนาขนไปใชสอนแกปญหาพฒนาผเรยนการเกบรวบรวมขอมล เพอตอบคาถามโดยแบบบนทกทไดในการสงเกต แบบทดสอบ แบบสอบถาม 6. การวเคราะหขอมล และผลการใชนวตกรรม โดยศกษาผลและแปลผลจากขอมล (Analyzing and Interpreting the data) 7. การเผยแพรผลงานวจย เปนการเขยนรายงานรวมทงขอเสนอและการปรบปรง และการใชนวตกรรม วธการแกไขปญหาทคนพบ และพฒนา สรป การวจยในชนเรยนเปนลกษณะการวจยทมงประโยชน โดยพฒนาเทคนคการสอน ศกษาคนควา หาแนวทางปรบปรงคณภาพการเรยนการสอน พฒนาประสทธภาพการสอนของครพฒนาหลกสตร นวตกรรมการเรยนการสอนโดยตรง โดยมศกษานเทศกเปนผชแนะ (Coach) และทมงานวจยจากพนท ซงเปนหนาทของศกษานเทศกอยแลว โดยการวจยชนเรยน มกระบวนการดงน

1. การศกษาสภาพปญหาทตองศกษา (Focusing your Inquiry) 2. การกาหนดปญหาวจย (Formulating Question) 3. คนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ (Review of Literature and Resources rerated to your Question) 4. การแสวงหาแนวทางแกปญหา 5. การทดลองและเกบรวบรวมขอมล (Collecting relevant data) 6. การวเคราะหขอมล (Analyzing and Interpreting the data) 7. การเผยแพรผลงานวจย


44 | ห น า

เรองท 3.5 การศกษาบทเรยน (Lesson study): เทคนคการพฒนาสมรรถนะการนเทศการศกษา

สมรรถนะทเกยวของกบการปฏบตงานในบทบาทหนาทของศกษานเทศก ทเกยวกบการวเคราะห วจยทางการเรยนร การวจยและพฒนาการสรางองคความรดานการเรยนการสอน ซงสมพนธเกยวของกบการนเทศการเรยนรเพอพฒนาคณภาพการเรยนอยางเปนระบบ คอ การวจยชนเรยน (Classroom Action Research: CAR)กลมครผสอนและนกเรยนจะเปนกลมตวอยางการวจยทสาคญซงเปนรปแบบทใชโรงเรยนเปนฐานการพฒนา (SBM) และการพฒนาคณภาพการเรยนการสอนทใชระบบการวจยเปนฐาน การพฒนา (Research-based Development) การศกษาบทเรยน บางทเรยกวาการวจยบทเรยน (Lesson study) เปนอกวธหนงทมหลกการ และระบบพฒนาเชนเดยวกนซงศกษานเทศกจะเปนพเลยง ผชแนะและรวมทมวจยปฏบตการนอยางใกลชดและเปนวธการแบบเปด (Open Approach) ของการวจยชนเรยนท มงพฒนาบทบาทหนาท พฤตกรรมการสอนของกลมวชาชพทางการศกษาโดยแท การศกษาบทเรยน (Lesson Study) คอระบบการพฒนาวชาชพครอกแบบซงแพรหลายในโรงเรยนของประเทศญปน ทจะตองพฒนาครภายใตการสนบสนนของศกษานเทศกตงแตเรมตนการสอนและการเปนคร ลกษณะเดนของ Lesson Study คอการปรบปรงพฒนาโดยเนนการเปลยนแปลงในชนเรยนเปนสาคญ กลมครแคละสาระหรอกลมครแตละชนจะกาหนดเปาหมายรวมกน พบกนเสมอ ๆ เพอรวมกนวางแผนการสอน พฒนาแผนการสอน สรางสรรคนวตกรรมการสอนทดลองใชแผนการสอนทพฒนาขนในหองเรยนจรง และปรบปรงแผนการเรยนรวมกน เพอศกษาผลการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบการเรยนของนกเรยนจนเกดการพฒนาเปลยนแปลงคณภาพ ทงคณภาพคร คณภาพนกเรยนและคณภาพการเรยนการสอนไปพรอม ๆ กน “แผนการสอน” ทนาไปใชกบนกเรยน รวมทงขอสมมตานตาง ๆ และเปนการศกษาวจยนใชกระบวนการเกบรวบรวมขอมลแบบผสมผสาน (Mix Paradigms) ระหวางขอมลเชงปรมาณจากการสอบวดและขอมลเชงคณภาพจากการสงเกตบนทกพฤตกรรมคร และนกเรยนอยางตอเนอง Lesson หมายถง บทเรยน ชนเรยน ชวโมงเรยน สงเรยนรจากประสบการณ Study หมายถง การศกษาทอยภายใตการเรยนรอยางมเหตผลคอ การวจยการศกษาคนควาการวเคราะห การพจารณาหรอการเลาเรยน Lesson Study หมายถง การศกษาวจยบทเรยนหรอการจยแผนการจดการเรยนทจดใหแกนกเรยน เปนการศกษาเพอหาคาตอบเชงระบบโดยวธการวจย เปนการทางานรวมกนของกลมคร ศกษานเทศก เพอมงสเปาหมายการพฒนาแผนการสอนทมประสทธภาพ โดยการสงเกต, วเคราะห ทบทวน สะทอนผล และปรบปรง


45 | ห น า

States in the Lesson Study Process 1. Setlinf Goals & Focus the Lesson Study 2. Planning: Develop the Lesson. 3. Observing: Teach the Lesson & Collect data. 4. Debriefing and Revising: Reflect, Revise, Record and Plan next Steps 5. Repeat Steps 3&4 (Optional) 6. Reflecting 7. Staring ทมา: www.youtube.com/watch? = g48DAE4hjd4 กระบวนการศกษาบทเรยน (Stage in the Lesson Study Process) 1. เลอกหวขอการศกษา (Choose a research theme) โดยกลมผศกษารมกน รวมทงการมสวนรวมของนกเรยน 2. จบประเดนการวจย (Focus the research) โดยกาหนดจดมงหมายการศกษาวจย เปนประเดนหลก เชน การเปลยนสอรปทรงเรขาคณตเพอจดมงหมายเพมความสามารถของนกเรยน การเปลยนกรณตวอยาง เพอเพมประสทธภาพการอธบายเปนตน 3. สรางบทเรยน / แผนการสอน (Create the Lesson) สรางตนแบบ (Template) แผนการสอนตามสาระหลกสตร เชอมโยงเรองบทเรยน เนอหาผสมผสานวธสอน (PCK) ทกษะดานเนอหาการวดและประเมนระดบสงขน คดลกซงขน เปนตน 4. สอนและสงเกตบทเรยน (Teach and Observe the Lesson) เมอเขยนแผนการสอนรวมกนแลว บทเรยนจะถกนาไปสอนโดยสมาชกกลม และจะไดรบการสงเกตการณสอนอยางเปนขนตอนรมกน เพอเกบรวบรวมขอมลในชนเรยน และสมฤทธผลทางการเรยน มใชความสามารถในการสอนของครแตเปนประสทธภาพและคณภาพของแผนการสอน (Lesson) ทรวมออกแบบ 5. สนทนาบทเรยน (Discuss the lesson) กลมนาบทเรยนและขอสงเกตจากบทเรยนมาสนทนาแลกเปลยนความคดเหน ซงควรทาทนททในวนสอน 6. ทบทวนบทเรยน (Revise the lesson) การทบทวนบทเรยนตวอยางบนพนฐานการสงเกตการสอนการวเคราะหและนาบทเรยนไปใชอกโดยสมาชกในกลม มการทาซา คอ การสงเกต การสนทนา และทบทวนอกครง 7. การสรปรายงาน ขอคนพบ (Document the Finding) เมอสนสดกระบวนการ กลมจดทารายงานในระบบเครอขาย ในสงทเรยนรและคนพบตามจดมงหมายทตงไว คณคาจากแนวคดและการศกษาบทเรยน เปนวธการเชงระบบทมประสทธภาพทสดในการสอนของครมออาชพและการชแนะรวมมอของผนเทศ เปนการกาหนดความเปลยนแปลงทตองการใหเกดขนเพอพฒนาการเรยนร โดยการคดออกแบบแผนการเรยนการสอนนนเรยนหรอนอกชนเรยน และแลกเปลยนความร ปญหา การสรางทกษะ การออกแบบและปฏบตภายใตความรวมมอของบคคลรวมอาชพ


46 | ห น า

สรป การศกษาบทเรยน (Lesson Study) เปนการปรบปรงพฒนาโดยเนนการเปลยนแปลงในชนเรยนเปนสาคญ กลมครแคละสาระหรอกลมครแตละชนจะกาหนดเปาหมายรวมกน พบกนเสมอๆ เพอรวมกนวางแผนการสอน พฒนาแผนการสอน สรางสรรคนวตกรรมการสอนทดลองใชแผนการสอนทพฒนาขนในหองเรยนจรง และปรบปรงแผนการเรยนรวมกน เพอศกษาผลการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบการเรยนของนกเรยนจนเกดการพฒนาเปลยนแปลงคณภาพ ทงคณภาพคร คณภาพนกเรยนและคณภาพการเรยนการสอนไปพรอม ๆ กน โดยมกระบวนการศกษาบทเรยน ดงน 1) เลอกหวขอการศกษา 2) จบประเดนการวจย 3) สรางบทเรยน / แผนการสอน 4) สอนและสงเกตบทเรยน 5) สนทนาบทเรยน 6) ทบทวนบทเรยน และ 7) การสรปรายงาน ขอคนพบเมอสนสดกระบวนการ


47 | ห น า

เรองท 3.6 การทางานอยางมประสทธภาพ (Task Efficiency): การพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศกมออาชพ การปรบปรงงานเพอความกาวหนาของตนเองและหนวยงาน บทความนสมมตฐานวาเราทกคนมความตองการทจะปรบปรงงานทเรารบผดชอบและปฏบตอยเปนศกษานเทศกครผสอนรายวชาปรอเปนบคลากรสนบสนน โดยไมตองการใหเกดความผดพลาด ตองการใหงานมคณภาพ ประหยด รวดเรวและสนกสนานกบการทางาน รสกภาคภมใจในผลสาเรจของงานพงพอใจของผรบบรการ นกเรยน นกศกษา และผบรหาร ผจดการ สงผลใหเกดความกาวหนาทงในดานผลตอบแทนและความนาเชอถอในหนวยงานหรอสานกงานของตนเอง รวมถงงานในโครงสรางโงเรยนดวย การปรบปรงงานใหดขน เรมจากการทเราจะตองมความรเกยวกบงานทตองปฏบตอยางด และขณะเดยวกนกตองมความรทางดานเทคนควธการหรอรายละเอยดกฎเกณฑทเกยวของทจาเปนตองใชในการปฏบตงานนน การทจะเพมความรความเขาใจในเรองงานและความสามารถประยกตทฤษฎหลกการ หรอเทคนคตาง ๆ ทเหมาะสมมาปรบปรงงานนน ทานอาจจะเรมดวยขอเสนอแนะ ดงตอไปน 1. ศกษาหาความรเรองงานและเรองทเกยวของกบงานอยางกวางขวาง 2. เพมพนความชานาญและความคลองแคลวในการสอสาร 3. พยายามศกษาระบบงานในสานกงานของตน 4. พยายามขอคาแนะนา หรอคาปรกษาจากผทอยในตาแหนงทสงกวา 5. เมอไดปรบปรงงานในหนาทของตนเองจนเปนผลด 6. พยายามเรยนรลกษณะนสย บคลกภาพในการทางาน 7. พยายามหลกเลยงกจกรรมททาใหเราตองเสยเวลาไปโดยไมไดใชใหเกดประโยชน โปรดตระหนกวามคนสวนมากพยายามเปลยนแปลงผอนซงยากยงจะประสบผลสาเรจ เราตางหากทจะสามารถพฒนาสมรรถนะหรอเพมศกยภาพของตนเองซงตองปรบเปลยนตวเองนน หมายถงการไมละเมดผอนลงในจตใจตนและพฤตกรรมตน ซงเรองนไมใชเรองงายกจรง และมใชงอกงามทนตาเหน เพราะมนหมายถงการตดนสยไมดออกไป เอานสยทดเขาแทน แตทสดของการเปลยนแปลง กคอเราสามารถเปลยนแปลง ปรบตวเองไดเกอบทกคน ขอเสนอแนะสาหรบการปรบปรงเฉพาะเรอง การปรบปรงงานในความรบผดชอบของทานเอง เปนเรองทนาสนใจและงายตอการปฏบตเพราะการแกไขเปลยนแปลงวธการหรอองคประกอบอน ๆ ทเกยวกบงาน สามารถทาไดโดยสะดวก ไมตองอาศยความรวมมอหรอตองรอใหคนอน ๆ ใหความเหนชอบหรอรวมมอดวย กลวธในการสรางมนษยสมพนธของศกษานเทศกกบเพอนรวมงานครและเพอนศกษานเทศกเพอการนเทศการสอนดวยกลยาณมตร ในการทางานเรายอมมเพอนหรอคนททางานในระดบเดยวกนกบเรา ดงนนในการทางานกบเพอนรวมงาน จงควรมวธการดงน


48 | ห น า

1. พยายามเขาหากอน ใหเหนวาเขาเปนคนสาคญ 2. มความจรงใจตอเขา 3. หลกเลยงการนนทา 4. อยาซดทอดความผดใหผอน เมอเปนความผดของเรา 5. ยกยอง ชมเชย และสรรเสรญตามโอกาสอนควร 6. ใหความรวมมอในการทางาน 7. รบฟงความคดเหนของเพอนรวมงาน 8. มความเสมอตนเสมอปลาย 9. หลกเลยงการทาตนเสมอเพอน 10. มใจกวางพอประมาณ รจกทจะ “ให” บาง 11. พบปะสงสรรคกบเพอนตามสมควร ทางานตองมเพอน เราทางานคนเดยวไมได คาถามและคาตอบทปรารถนาในการนเทศการเรยนร

1. ผนเทศจะสรางความคนเคยและความเปนกลยาณมตรผรบการนเทศไดอยางไร 2. เรารจกบคลากรในโรงเรยนในกลมงานมากนอยเพยงใด 3. ทานรจกครในโรงเรยน (เพอนรวมงาน) ในโรงเรยนทานเพมขนอยางไร 4. ทานรจกการนเทศการสอนมากนอยเพยงใด 5. โรงเรยนของทาน รายวชากลมของทานนเทศการสอนรปแบบใด ฝกฝนเพยงใด ปรมาณการปฏบตมากนอย วเคราะหปญหาทแทจรงหรอไม 6. พฤตกรรมการสอนใดททานประทบใจมากทสด ผลทดตอนกเรยน กจกรรมการสอนใดทควรปรบปรง หรอไมประทบใจทงผสอนและผเรยน พฤตกรรมทควรปรบปรงมผลอยางไร พฤตกรรมทควรพฒนาเพมมอะไรบาง 7. มการวางแผนนเทศการสอนหรอไม มโครงการนเทศการสอนหรอไมอยางไร เครองมอวด เกบรวบรวมขอมล กระตน สงเสรม ประเมนสะทอนผล รายงานหรอไม เปนอยางไร มมากนอยเพยงใด นาไปใชหรอไมเปนอยางไร 8. การเตรยมตวครกอนสอน การเตรยมตวผนเทศกอนการสงเกตการณสอนอยางไร ขอควรตระหนกและระมดระวงมอะไร ทาเมอไรจงจะดและเหมาะสม 9. มเหตการณอะไรเกดขนในชนเรยน ในกลมงาน ในหองวชาการ ทบทวนลาดบดสครบ บนทกพฤตกรรมนนไววาเปนอยางไร พฤตกรรมทควรเกบรกษาไว และพฤตกรรมทควรปรบปรง 10. จะใหขอมลยอนกลบสผนเทศอยางไร การสอนในความรของครผสอนเปนอยางไร การเรยนรในความรสกของผเรยนเปนอยางไร พฤตกรรมทเกดขนในชนเรยนทขาพเจาตองการแกไขปรบปรงคออะไร และแกไขอยางไร แผนการปรบปรงพฤตกรรมการสอนครงตอไป ความสข ความประทบใจในการทาหนาทเปนทงผสอน เปนผนเทศและเปนผสงเสรมสนบสนน


49 | ห น า

สรป การปรบปรงงานเพอความกาวหนาของตนเองและหนวยงาน เรมจากการทเราจะตองมความรเกยวกบงานทตองปฏบตอยางด และตองมความรทางดานเทคนควธการหรอรายละเอยดกฎเกณฑทเกยวของทจาเปนตองใชในการปฏบตงานนน ซงการปรบปรงงานในความรบผดชอบของทานเอง เปนเรองท นาสนใจและงายตอการปฏบตเพราะการแกไขเปลยนแปลงวธการหรอองคประกอบอน ๆ ทเกยวกบงาน สามารถทาไดโดยสะดวก กจกรรม/แผนการปรบปรงงานตามระบบนมขนตอนยอย ๆ 5 ขนตอนดวยกน คอ 1. เลอกงานทตองการปรบปรงมา 1 งาน 2. ศกษารายละเอยดของตวงานและวธปฏบตงานนนอยางละเอยดลออทกแงมมและขนตอนการปฏบตงานหรอเวลาทเกยวของ 3. ตงคาถาม เพอตรวจสอบการทางานของเรองตาง ๆ ทเกยวของอยางละเอยด 4. คดหาวธทางานทดกวาขนมา และ 5. นาเอาวธการใหมไปปฏบต

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 3 แลว โปรดปฏบตใบงานท 3.1 และ 3.2


50 | ห น า

ตอนท 4 สมรรถนะกบความกาวหนาทางวชาชพนเทศการศกษา

เรองท 4.1 มาตรฐานวทยฐานะศกษานเทศก: สการพฒนาและการประเมนสมรรถนะเพอความกาวหนาทางวชาศกษานเทศก

สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (กคศ.) ไดกาหนด

มาตรฐานตาแหนง ใหสอดคลองกบขอกาหนดในพระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา สายงานนเทศการศกษา (ศกษานเทศกทกตาแหนง) ประกอบดวยคณสมบต หนาทและความรบผดชอบ หนาทและสมรรถนะของศกษานเทศกทกวทยฐานะ และคณภาพการปฏบตงานของศกษานเทศก มดงน

มาตรฐานวทยฐานะศกษานเทศก (สายงานนเทศการศกษา)

1.หนาทและความรบผดชอบ ปฏบตหนาทเกยวกบงานวชาการ และงานนเทศการศกษา เพอปรบปรงการเรยนการสอนใหไดมาตรฐาน การศกษาคนควาทางวชาการ และวเคราะหวจย ตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลเพอพฒนาการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน และปฏบตหนาทอนตามทไดรบมอบหมาย 2. หนาทและสมรรถนะของศกษานเทศกทกวทยฐานะ

2.1 สมรรถนะดานการนเทศการศกษาและพฒนางานวชาการ 1) ความสามารถในการวางแผนนเทศการศกษา 2) ความสามารถในการสงเสรมสถานศกษา บรหารหลกสตร จดกระบวนการเรยนร

วดผล ประเมนผล พฒนาสอนวตกรรมเทคโนโลยทางการศกษา 3) ความสามารถนเทศระบบประกนคณภาพตามมาตรฐานการศกษา 4) ความสามารถในการทาใหเกดประสทธผลของการนเทศตอคณภาพการศกษา 5) ความสามารถในการปฏบตการนเทศการศกษาทด และเปนแบบอยางแกผอน 6) ความสามารถในการเปนผนาในทางวชาการและการนเทศการศกษา 7) ความสามารถในการใหคาปรกษาชแนะและเปนทพงในการพฒนางานวชาการ

2.2 สมรรถนะดานการคนควาทางวชาการ 1) ความสามารถในการคนควาพฒนางานทางวชาการและการนเทศการศกษา 2) ความสามารถในการเผยแพรผลงานวชาการใหครใชประโยชน เพอพฒนาการ

เรยนทเนนผเรยนเปนสาคญ 2.3 สมรรถนะดานการวเคราะหวจยปฏบตการ และการวจยพฒนา

1) ความสามารถในการวจยปฏบตการเกยวกบการพฒนาหลกสตร กระบวนการเรยนรสอนวตกรรมเทคโนโลยทางการศกษา และระบบประกนคณภาพภายใน

2) ความสามารถในการวจยปฏบตการการวจย พฒนาระบบการนเทศการศกษา 3) ความสามารถในการวเคราะหวจย และพฒนานวตกรรมการนเทศ และการ

พฒนาวชาการ


51 | ห น า

4) ความสามารถในการนาผลการวจยไปใชพฒนาวจาการในเขตพนทการศกษา และสถานศกษา

2.4 สมรรถนะดานการตดตามตรวจสอบและประเมนผล 1) ความสามารถในการตดตาม ตรวจสอบและประเมนผลการจดการเรยนการสอน

และการบรหารการศกษาของสถานศกษา 2) ความสามารถในการตรวจสอบและประเมนผลเพอวางแผนการนเทศและพฒนา

งานวชาการ 3) ความสามารถในการทาใหเกดประสทธผลในการตดตาม ตรวจสอบและ ประเมนผล ตอผเรยนและคณภาพการศกษา

2.5 สมรรถนะดานการประสานงาน สนบสนนและเผยแพรงานดานวชาการแกหนวยงานทเกยวของ

1) ความสามารถในการปฏบตงาน สนบสนนและเผยแพรงานดานวชาการแกสถานศกษาในเขตพนทการศกษา และหนวยงานทเกยวของ

3. คณภาพการปฏบตงานของศกษานเทศก มความรความเขาใจในหลกการนเทศการศกษา หลกสตรกระบวนการเรยนร การวด การประเมนผลการศกษา การประกนคณภาพการศกษา ระบบดแลชวยเหลอครและผเรยน เครองมอ การนเทศในระดบพนฐาน มความสามารถในการวางแผนการนเทศการศกษา งานวชาการ งานตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลการจดการศกษาและการจดทารายงาน โดยแสดงใหเหนวามความคดรเรมสรางสรรค ปรบปรงประยกต ระเบยบแบบแผนการนเทศทกาหนดใหเหมาะสมกบสถานการณและมการพฒนาตนและพฒนาวชาชพ มทกษะในการนเทศทคานงถงความแตกตางของครสงผลใหครและบคลากรในสถานศกษาสามารถจดกระบวนการเรยนรบรรลเปาหมายของหลกสตร มคณภาพมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา เปนผมวนย คณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ 4. ประจกษพยานการนเทศการศกษา หมายถง สารสนเทศขอมล หลกฐานและสถตตาง ๆ จากการนเทศการศกษาทไมตองจดทาขนใหม ทแสดงถงการนเทศการศกษา เอกสารและหลกฐานทแสดงถงความชานาญการพเศษหรอเชยวชาญในการนเทศการศกษาและการพฒนางานวชาการ ความรและความเขาใจอยางลกซงในเนอหาวชาตามหลกสตรและการสอน การคนควาทางวชาการ การวจยปฏบตการ การวจยชนเรยน การศกษาชนเรยน การวจยพฒนา การตดตามตรวจสอบและประเมนผล การประสานงานและสนบสนน เผยแพรงานวชาการและการนาเสนอผลงานตอบคคลและหนวยงานทเกยวของ รายงานการประเมนการนเทศ และการพฒนา การนเทศการศกษา แสดงระดบความสาเรจของการนเทศการศกษาใหปรากฏหลกฐาน รองรอยทสะทอนยนยนคณภาพการปฏบตงาน โดยหลกฐานดงกลาวไดรบการรบรองจากผบงคบบญชาและผทรงคณวฒ หนาทและความรบผดชอบตาแหนงบคลากรทางการศกษา (ศกษานเทศก) ตามมาตรฐานตาแหนงสายงานนเทศศกษา มความจาเปนจะตองกาหนดคณลกษณะ และคณภาพงานเพอการประเมนและพฒนาบคคล ก.ค.ศ. ไดปรบประบวนการดงกลาวใหสอดคลองกบสภาพทเปนจรงและมความสมดล เสมอภาคของตาแหนงและวทยฐานะ ทงของการศกษาขนพนฐาน และอดมศกษามา


52 | ห น า

ตามลาดบ กลาวคอ บทบาทหนาทของศกษานเทศกจะพฒนาไปสความกาวหนาวทยาฐานะใด ตองเปนไปตามมาตรฐานวทยฐานะ และสอดคลองกบบทบาทหนาท จงไดกาหนดสอบสมรรถนะตามหนาทความรบผดชอบของศกษานเทศกทกตาแหนง โดยสมรรถนะไดองหลกเกณฑ และสอดคลองกบวทยฐานะ (คศ.2 – คค5) คอ 1. หลกความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงาน 2. หลกคณธรรม 3. หลกผลงานปฏบตงานทสงผลตอผเรยน ตอคณภาพการศกษา 4. หลกการทางานเปนมออาชพ การบรหารงานโดยมงผลสมฤทธ (RBM) 5. การจดการความร (KM) และการพฒนาองคกรแหงการเรยนร (Lo) 6. หลกการเพมประสทธภาพการทางานในพรอมกบคณภาพชวตการทางาน


53 | ห น า

กรอบหนาทและสมรรถนะของศกษานเทศกตามวทยฐานะ

หนาท สมรรถนะ

วทยฐานะ ชานาญการ (≥ 60%) (คศ.2)

ชานาญการพเศษ

(≥ 70%) (คศ.3)

เชยวชาญ (≥ 80%) (คศ.4)

เชยวชาญ พเศษ

(≥ 90%) (คศ.5)

1. นเทศการ ศกษาและพฒนางานวชาการ

1.1 ความสามารถในการวางแผนการนเทศการศกษา

1.2 ความสามารถในการสงเสรมใหสถานศกษาบรหารหลกสตร จดกระบวนการเรยนร การวดและประเมนผลการศกษาการพฒนาสอ นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาและการนเทศภายในไดอยางมคณภาพ

1.3 ความสามารถนเทศระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน

1.4 ความสามารถในการทาใหเกดประสทธผลในการนเทศการศกษาตอผเรยนและคณภาพการศกษา

1.5 ความสามารถในการปฏบตทดในการนเทศการศกษา สามารถเปนแบบอยางแกผอนและขยายผลได

1.6 ความสามารถในการเปนผนาในการนเทศการศกษาและพฒนางานวชาการ

1.7 ความสามารถในการใหคาปรกษาเสนอแนะและเปนทพงในการพฒนางานวชาการของเขตพนทการศกษาและสถานศกษา


54 | ห น า




(≥ 70%) (คศ.3)



(≥ 90%) (คศ.5)

2. คนควาทางวชาการ

2.1 ความสามารถในการศกษาคนควาทางวชาการเกยวกบนเทศการศกษาและการพฒนางานวชาการ

2.2 ความสามารถในการเผยแพรผลงานวชาการใหครไดใชประโยชนเพอพฒนาการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญรวมทงการพฒนาผเรยน

3. วจยปฏบตการและการวจยและพฒนา

3.1 ความสามารถในการวจยปฏบตการ เกยวกบการพฒนาหลกสตร กระบวนการเรยนรสอนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษา รวมทงระบบประกนคณภาพ

3.2 ความสามารถในการวจยปฏบตการและการวจย และการพฒนาระบบการนเทศการศกษา

3.3 ความสามารถในการศกษาวเคราะหวจยและพฒนานวตกรรมการนเทศการศกษาและการพฒนาวชาการ

3.4 ความสามารถในการนาผลการ วจยไปใชในการพฒนาวชาการในเขตพนทการศกษาและสถานศกษา


55 | ห น า




(≥ 70%) (คศ.3)



(≥ 90%) (คศ.5)

4. ตดตามตรวจสอบและประเมน ผล

4.1 ความสามารถในตดตามตรวจสอบและประเมนผลการจดกระบวนการเรยนรการสอน และ การบรหารการศกษาของสถานศกษาและเขตพนทการศกษา

4.2 ความสามารถในการตดตามตรวจสอบและประเมนผล เพอการวางแผนนเทศปละการพฒนางานวชาการ

4.3 ความสามารถในการทาใหเกดประสทธผลในการตดตามตรวจสอบและประเมนผลตอผเรยนและคณภาพการศกษา

5. ประสานสนบสนนและเผยแพรผลงานทาง ดานวชาการแกหนวยงานทเกยวของ

5.1 ความสามารถในการประสานสนบสนนและเผยแพรงานทางดานวชาการแกสถานศกษาเขตพนทการศกษาและหนวยงานทเกยวของ

(ก.ค.ศ. 2551)


56 | ห น า

สรป ศกษานเทศกทกวทยฐานะ มสมรรถนะดงน 1) สมรรถนะดานการนเทศการศกษาและพฒนางานวชาการ 2) สมรรถนะดานการคนควาทางวชาการ 2) สมรรถนะดานการวเคราะหวจยปฏบตการ และการวจยพฒนา และ4) สมรรถนะดานการตดตามตรวจสอบและประเมนผล โดยบทบาทหนาทของศกษานเทศกจะพฒนาไปสความกาวหนาวทยาฐานะใด ตองเปนไปตามมาตรฐานวทยฐานะ และสอดคลองกบบทบาทหนาท ดงนน จงไดกาหนดสอบสมรรถนะตามหนาทความรบผดชอบของศกษานเทศกทกตาแหนง โดยสมรรถนะไดองหลกเกณฑ และสอดคลองกบวทยฐานะ (คศ.2 – คค5) คอ 1. ลกความรความสามารถ และสมรรถนะในการปฏบตงาน 2. หลกคณธรรม 3. หลกผลงานปฏบตงานทสงผลตอผเรยน ตอคณภาพการศกษา 4. หลกการทางานเปนมออาชพ การบรหารงานโดยมงผลสมฤทธ (RBM) 5. การจดการความร (KM) และการพฒนาองคกรแหงการเรยนร (Lo) และ6. หลกการเพมประสทธภาพการทางานในพรอมกบคณภาพชวตการทางาน


57 | ห น า

เรองท 4.2 มาตรฐานความรและประสบการณวชาชพศกษานเทศกมาตรฐานการปฏบตงานและการปฏบตตน สาหรบศกษานเทศก

มาตรฐานความร และประสบการวชาชพศกษานเทศก ขอบงคบครสภาตามพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ.2546 ไดกาหนดมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพของศกษานเทศกไว ดงน ก. มาตรฐานความร 1. มคณวฒไมตากวาปรญญาโททางการศกษา หรอเทยบเทา หรอคณวฒอนทครสภารบรอง โดยมความร ดงตอไปน (1) การนเทศการศกษา (2) นโยบายและการวางแผนการศกษา (3) การพฒนาหลกสตรและการสอน (4) การประกนคณภาพการศกษา (5) การบรหารจดการการศกษา (6) การวจยทางการศกษา (7) กลวธการถายทอดความร แนวคด ทฤษฎและผลงานทางวชาการ (8) การบรหารจดการสาหรบศกษานเทศก (9) คณธรรมและจรยธรรมสาหรบศกษานเทศก 2. ผานการฝกอบรมหลกสตรการนเทศการศกษาทคณะกรรมการครสภารบรอง ข. มาตรฐานประสบการณวชาชพ 1. มประสบการณดานปฏบตการสอนมาแลวไมนอยกวา 10 ป หรอ มประสบการณดานการปฏบตการสอนและมประสบการณในตาแหนงผบรหารสถานศกษา และหรอผบรหารการศกษารวมกนมาแลวไมนอยกวา 10 ป 2. มผลงานทางวชาการทมคณภาพและมการเผยแพร มาตรฐานการปฏบตงานสาหรบศกษานเทศก

มาตรฐานท 1 ปฏบตกจกรรมทางวชาการเกยวกบการพฒนาการนเทศการศกษาเพอใหเกดการพฒนาวชาชพทางการศกษา มาตรฐานท 2 ตดสนใจปฏบตกจกรรมการนเทศการศกษาโดยคานงถงผลทจะเกดแกผรบการนเทศ มาตรฐานท 3 มงมนพฒนาผรบการนเทศใหลงมอปฏบตกจกรรมจนเกดผลตอการพฒนาอยางเตมศกยภาพ มาตรฐานท 4 พฒนาแผนการนเทศใหสามารถปฏบตไดเกดผลจรง มาตรฐานท 5 พฒนาและใชนวตกรรมการนเทศการศกษาจนเกดผลงานทมคณภาพสงขนเปนลาดบ มาตรฐานท 6 จดกจกรรมการนเทศการศกษาเนนผลถาวรทเกดแกผรบการนเทศ มาตรฐานท 7 รายงานผลการนเทศการศกษาไดอยางเปนระบบ มาตรฐานท 8 ปฏบตตนเปนแบบอยางทด


58 | ห น า

มาตรฐานท 9 รวมพฒนางานกบผอนอยางสรางสรรค มาตรฐานท 10 แสวงหาและใชขอมลขาวสารในการพฒนา มาตรฐานท 11 เปนผนาและสรางผนาทางวชาการ มาตรฐานท 12 สรางโอกาสในการพฒนางานไดทกสถานการณ มาตรฐานการปฏบตตน (ศกษานเทศก) จรรยาบรรณตอตนเอง ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองมวนยในตนเอง พฒนาตนเองดานวชาชพ บคลกภาพ และวสยทศน ใหทนตอการพฒนาทางวทยากร เศรษฐกจ สงคม และการเมองอยเสมอ จรรยาบรรณตอวชาชพ ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองรก ศรทธา ซอสตยสจรต รบผดชอบตอวชาชพ และเปนสมาชกทดขององคกรวชาชพ จรรยาบรรณตอผรบบรการ 1. ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองรก เมตตา เอาใจใส ชวยเหลอ สงเสรม ใหกาลงใจแกศษยและผรบบรการ ตามบทบาทหนาทโดยเสมอหนา 2. ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองสงเสรมใหเกดการเรยนร ทกษะ และนสยทถกตองดงามแกศษยและผรบบรการ ตามบทบาทหนาทอยางเตมความสามารถ 3. ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทด ทงทางกาย วาจา และจตใจ 4. ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองไมกระทาตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ และสงคมของศษย และผรบบรการ 5. ผประกอบวชาชพทางการศกษา ตองใหบรการดวยความจรงใจและเสมอภาค โดยไมเรยกรบหรอ ยอมรบผลประโยชนจากการใชตาแหนงหนาทโดยมชอบ จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ ผประกอบวชาชพทางการศกษา พงชวยเหลอเกอกลซงกนและกนอยางสรางสรรคโดยยดมน ในระบบคณธรรม สรางความสามคคในหมคณะ จรรยาบรรณตอสงคม ผประกอบวชาชพทางการศกษา พงปฏบตตนเปนผนาในการอนรกษและพฒนาเศรษฐกจ สงคม ศาสนา ศลปวฒนธรรม ภมปญญา สงแวดลอม รกษาผลประโยชนของสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข


59 | ห น า

สรป มาตรฐานความร และประสบการวชาชพศกษานเทศก คอ ก. มาตรฐานความร มคณวฒไมตากวาปรญญาโททางการศกษา หรอเทยบเทา หรอคณวฒอนทครสภารบรอง โดยมความร ดงตอไปน (1) การนเทศการศกษา (2) นโยบายและการวางแผนการศกษา (3) การพฒนาหลกสตรและการสอน (4) การประกนคณภาพการศกษา (5) การบรหารจดการการศกษา (6) การวจยทางการศกษา (7) กลวธการถายทอดความร แนวคด ทฤษฎและผลงานทางวชาการ (8) การบรหารจดการสาหรบศกษานเทศก (9) คณธรรมและจรยธรรมสาหรบศกษานเทศก และเปนผผานการฝกอบรมหลกสตรการนเทศการศกษาทคณะกรรมการครสภารบรอง ข.มาตรฐานประสบการณวชาชพ ตองเปนผ มประสบการณดานปฏบตการสอนมาแลวไมนอยกวา 10 ป หรอ มประสบการณดานการปฏบตการสอนและมประสบการณในตาแหนงผบรหารสถานศกษา และหรอผบรหารการศกษารวมกนมาแลวไมนอยกวา 10 ป และ มผลงานทางวชาการทมคณภาพและมการเผยแพร โดยศกษานเทศนนนตองมมาตรฐานการปฏบตตนโดยตองมจรรยาบรรณตอตนเอง ตอวชาชพ ตอผรบบรการ ตอผรวมประกอบวชาชพ และตอสงคม


60 | ห น า

เรองท 4.3 ศกษานเทศกวชาชพควบคมทางการศกษา: วชาชพชนสง

วชาชพ (Profession) เปนอาชพใหบรการแกสาธารณชนทตองอาศยความร ความชานาญเปนการเฉพาะ ไมซาซอนกบวชาชพอน และมมาตรฐานในการประกอบวชาชพ โดยผประกอบวชาชพตองฝกอบรมทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตอยางเพยงพอกอนทจะประกอบวชาชพ ตางกบ อาชพ (Career) ซงเปนกจกรรมท ตองทาใหสาเรจ โดยมงหวงคาตอบแทนเพอการดารงชพเทานน วชาชพซงไดรบการยกยองใหเปนวชาชพชนสง ผประกอบวชาชพยอมตองมความรบผดชอบอยางสงตามมา เพราะมผลกระทบตอผรบบรการและสาธารณชน จงตองมการควบคมการประกอบวชาชพเปนพเศษเพอใหเกดความมนใจตอผรบบรการและสาธารณชนโดยผประกอบวชาชพตองประกอบวชาชพดวยวธการแหงปญญา (Intellectual Method) ไดรบการศกษาอบรมมาอยางเพยงพอ (Long Period of Training) มอสระในการใชวชาชพตามมาตรฐานรวมทงตองมสถาบนวชาชพ (Professional Autonomy) และมจรรยาบรรณของวชาชพ (Professional Ethics) รวมทงตองมสถาบนวชาชพ (Professional Institution) หรอองคกรวชาชพ (Professional Organization) เปนแหลงกลางในการสรางสรรคจรรโลงวชาชพ การกาหนดใหวชาชพทางการศกษาเปนวชาชพควบคม วชาชพทางการศกษา นอกจากจะเปนวชาชพชนสงประเภทหนงเชนเดยวกบวชาชพชนสงอน เชน แพทย วศวกร สถาปนก ทนายความ พยาบาล สตวแพทย ฯลฯ ซงจะตองประกอบวชาชพเพอบรการ ตอสาธารณชนตามบรบทของวชาชพนน ๆ แลว ยงมบทบาทสาคญตอสงคมและความเจรญกาวหนาของประเทศ กลาวคอ 1. สรางพลเมองดของประเทศ 2. พฒนาทรพยากรมนษย 3. สบทอดวฒนธรรมประเพณอนดงามของชาต จากบทบาทและความสาคญดงกลาว พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 จงกาหนดแนวทางในการดาเนนงานกากบดแลรกษาและพฒนาวชาชพทางการศกษาโดยกาหนดใหมองคกรวชาชพคร ใหมอานาจหนาทกาหนดมาตรฐานวชาชพ ออกและเพกถอนในอนญาตประกอบวชาชพ กากบดแลใหมการปฏบตตามมาตรฐานวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพ รวมทงพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 ซงเปนกฎหมายเกยวกบวชาชพทางการศกษา กาหนดใหวชาชพทางการศกษาเปนวชาชพควบคม ประกอบดวย 1. วชาชพคร 2. วชาชพผบรหารสถานศกษา 3. วชาชพผบรหารการศกษา 4. วชาชพนเทศการศกษา (บคลากรทางการศกษา)


61 | ห น า


สรป การกาหนดใหวชาชพทางการศกษาเปนวชาชพควบคม จะเปนหลกประกนและคมครองใหผรบบรการทางการศกษาไดรบการศกษาอยางมคณภาพ รวมทงจะเปนการพฒนาและยกระดบมาตรฐานวชาชพใหสงขน ซงพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 เปนกฎหมายเกยวกบวชาชพทางการศกษา กาหนดใหวชาชพทางการศกษาเปนวชาชพควบคม ประกอบดวย วชาชพคร วชาชพผบรหารสถานศกษา วชาชพผบรหารการศกษา และวชาชพนเทศการศกษา (บคลากรทางการศกษา)

วชาชพครและบคลากรทางการศกษา (วชาชพทางการศกษา)

เปนเอกลกษณของการบรการ

วชาชพทางการศกษา มอสระในการบรหาร

และการบรการ

วชาชพทางการศกษา มองคกรวชาชพ

วชาชพชนสง ครและบคลากรทางการศกษา

(ศกษานเทศก)

วชาชพทางการศกษา มจรรยาบรรณวชาชพ

(มศล)

วชาชพครทางการศกษา ใชวถแหงปญญา บรหารและพฒนา

วชาชพทางการศกษา ตองไดรบการศกษาอบรม

อยางมากลกซงและยาวนาน

แผนภมแสดงคณลกษณะสาคญของวชาชพชนสง: วชาชพควบคม


62 | ห น า

ใบงานท 1

ชอหลกสตร การพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก ตอนท 1 ความหมายและความสาคญในการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก คาสง จงเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1.การนเทศการศกษา มความหมายทสมบรณทสดในขอใด ก. เปนระบบบรการอยางหนงทจดใหไวแกระบบการศกษา ข. ความพยายามและความรวมมอทกชนดทบคคลจดใหคร ค. การรวมมอกระตนใหคาแนะนาแกครและนกเรยน ง. ระบบพฤตกรรมขององคกรททางานมงผลกระทบสพฤตกรรมการสอนของคร 2. ขอใดคอองคประกอบของคาวาสมรรถนะ ก. คณภาพ คณลกษณะ คณธรรม ข. ประสทธภาพ ประสทธผล สมฤทธผล ค. ความร ทกษะ เจตคตหรอแรงจงใจ ง. มาตรฐาน ภาระงาน วสยทศน 3. คาสาคญทมกใชในความหมายเดยวกนกบ “สมรรถนะ” คอ คาในขอใด ก. คณภาพ ข. ศกยภาพ ค. ประสทธภาพ ง. คณลกษณะ 4. จากคากลาวทวา “ความเจรญงอกงามทางการศกษาขนอยกบ “สมรรถนะ” ของบคลากร” และสมรรถนะของบคลากรเกดขนจากสงใดเปนแรงผลกดนมากทสด ก. พลงจงใจใหเกดความมงมนในการทางาน ข. สงแวดลอมและการกากบตดตามผล ค. พลงอานาจในการบรหารและการบงคบบญชา ง. หนาทและความรบผดชอบในตาแหนงการงาน 5. คาสหสมพนธ ในขอใดมความสาคญตอบทบาทหนาทและสมรรถนะของศกษานเทศกมากทสด ก. คาสหสมพนธ ภาษไทย มความสาคญตอวธการนเทศการสอนคณตศาสตร วทยาศาสตร และการศกษาสงสด ข. ผลสมฤทธในการเรยนภาษาองกฤษมความสาคญตอการจดปจจยสงเสรมพฒนาครสอนภาษาองกฤษมากทสด ค. คาสหสมพนธ ของครผสอนทมคณภาพกบศกยภาพในการนเทศการเรยนการสอนของศกษานเทศก ง. คาสหสมพนธ ปจจยมความสาคญสงสดกวากระบวนการจดการเรยนการสอนและการนเทศการศกษา


63 | ห น า

ใบงานท 2

ชอหลกสตร การพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก ตอนท 2 สมรรถนะหลกและสมรรถนะประจาสายงานของตาแหนงศกษานเทศก คาสง จงเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใดเปนพฤตกรรมเดนชดของสมรรถนะการพฒนาตนเอง (Self Development) ของศกษานเทศก ก. เขาไปมสวนรวมกบครในการพฒนาการเรยนรใหบรรลผล ข. ใชผลการประเมนการปฏบตงานมาปรบปรงการทางานใหดยงขนอยเสมอ ค. คนควา คด เขยน เขารวมประชมสมมนา ศกษาดงาน ตดตามองคความรใหมทางวชาชพ ง. ปฏบตตนใหเหมาะสมกบบทบาทหนาทและสถานการณ 2. ขอใดเปนพฤตกรรมเดนชดของสมรรถนะการทางานเปนทม (Team Working) ของศกษานเทศก ก. เหนคณคา และใหความสาคญในความคดเหน และผลงานของคร ข. ใหคร ผปกครอง และนกเรยนมสวนรวมในการพฒนาโรงเรยน ค. แสดงบทบาทผนา และผตาม ไดอยางดตามทผบงคบบญชามอบหมาย ง. ทางานและสรางสมพนธภาพทดในการทางานกบผอนรวมกบคร 3. “เตมใจ ภาคภมใจและมความสขในการไดไปเยยมชน สงเกตการสอน และทากจกรรมพฒนาโครงการ คายภาษาองกฤษ” เปนพฤตกรรมเดนชดของสมรรถนะใด ก. การทางานเปนทม (Team Working) ข. การบรการทด (Service Mind) ค. การมงผลสมฤทธในการปฏบตงาน (Working Achievement Motivation) ง. การพฒนาตนเอง (Self Development) 4. บทบาทหนาทหลกของศกษานเทศกสมพนธกบสมรรถนะประจาสายงานของศกษานเทศกในขอใด ก. การนเทศเพอปรบปรงการเรยนการสอน ข. การวเคราะหวจยทางการศกษา ค. การสอสารและการจงใจ ง. การศกษาคนควาทางวชาการ 5. ขอใดคอนยามของ “สมรรถนะการบรการทด” ของศกษานเทศก ก. ความจรงใจในการปรบปรงระบบบรการครใหมประสทธภาพ ข. การใหความรวมมอ ชวยเหลอและใหกาลงใจครอยางตอเนอง ค. ความสามารถในการใหคาชแนะ เปนพเลยง นเทศการสอนอยางเสยสละ ง. การใหเกยรตและเหนคณคาของผลงานคร และโรงเรยนอยางชนชม


64 | ห น า

ใบงานท 3.1

ชอหลกสตร การพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก ตอนท 3 แนวทางการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก คาสง แบบประเมนตอไปน เปนแบบ ถก / ผด (T/F) ถาทานพจารณาเหนวาขอใด เปนจรง ให เขยน T หนาขอ แลถาทานพจารณาเหนวาไมจรงเขยน F หนาขอ คาชแจง เปนแบบประเมนเพอวดเจตคต อารมณ และพฒนาศกยภาพในการจดการเรยนรและการ ทางานนเทศโดยใชหลกการทางศาสตรการสอนมนษย .....................1. มนษยเรยนรจากทกสงภายใตความเหมาะสมของหลกสตรและศกยภาพ .....................2. ผเรยนเรยนรไดด ถาเขามสวนรวมในการคดไดปฏบตและสะทอนผลงานการเรยนรและสะทอนผลงาน การเรยนรใหผอนไดซกถาม .....................3. ครเกง นกเรยนอาจไมเกงกได และทานองเดยวกนครด นกเรยนอาจไมดเชนครกได .....................4. อบอนและเปนมตรกบนกเรยนนาไววางในเปนท เคารพ รจกพด รจกฟงและชวยเหลอดวยความเมตตา คอ คณลกษณะของครทปรกษา และครแนะแนว .....................5. การเสรมแรงในการเรยนรใชไดดกบนกเรยนทเรยนเกง เปนเดกดเทานน .....................6. มนษยชอบอสระและโดดเดยว .....................7. มนษยมความแตกตางกนทางดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ .....................8. มนษยมความตองการเหมอนกนในดานอาหาร ทอยอาศย ความรก ความสข .....................9. มนษยมเกยรต และศกดศร .....................10. มนษยมกกลาวโทษผอน .....................11. มนษยชอบความแปลกใหม .....................12. มนษยมอารมณและเหตผล .....................13. มนษยยอมเหนประโยชนสวนตว .....................14. ครเกงนกเรยนมกจะเกง และครดนกเรยนมกจะด .....................15. อปกรณการสอนใหนกเรยนเปนคนดคอครด .....................16. บคลกภาพการสอนเปน Teaching styles ของครแตละบคคลหามเลยนแบบ .....................17. ถาสอนแลวเขาไมเขาใจ ใหกลบมาคดใหม ทบทวนใหม ทาใหม ถามใหม .....................18. นกเรยนเปนสาคญคอจะทาอะไรกบเดกตองตระหนกในผลทจะเกดกบเขามากทสด .....................19. เดกหรอเยาวชนมใชผใหญยอสวน .....................20. มนษยชอบเปรยบเทยบ .....................21. มนษยมความคาดหวง .....................22. การสอนทดมคณภาพเสมอ .....................23. เทคนคและวธสอนเปนศาสตรและศลปสาหรบคร และธรรมชาตของวชาทสอน .....................24. การปฏรปการเรยนรตางตระหนกถงนกเรยนวามความสาคญและครกมความสาคญ .....................25. การเรยนรมไดตงแตการทองจาแบบนกแกวนกขนทองไปจนถงการเรยนรอยางม

ความหมายเพอสราง ความรดวยตนเอง


65 | ห น า

.....................26. พนธกรรม อาหาร และกระบวนการเรยนรเปนปจจยหลกของสมฤทธผลทางการเรยนร .....................27. การเรยนรมใชเกดจากครฝายเดยว เพราะครเปนเพยงผกระตนเทานน .....................28. ความรทแทจรง คอ การไดรบรดวยการบอก สอน อบรม คด ปฏบต ทาจนชานาญ และคนพบดวยตนเอง .....................29. สอนจากงายไปหายากกได และสอนจากยากมาหางายกได .....................30. สอนจากเหตไปหาผล หรอสอนจากผลมาหาเหตกได

จาก 30 ขอ ถาคณถกตามหลกการสอนมนษยมากกวา 27 ขอ คณเปนบคลากรทมหลกการสอนตนเองและเปนตวอยางสาหรบผอนอยางเยยมยอด เปนผไดรบการยมรบ ม EQ สง มความเชอมนสง มภาวะผนาตอการทางานและนเทศการเรยนรทงภายในองคกรของคณ แตคณปฏบตตามหลกการน หรอไมเปนสงทาทายความสาเรจ ความกาวหนาและความพงพอใจของคนรอบขางคณครบ : ศน.


66 | ห น า

ใบงานท 3.2

ชอหลกสตร การพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก ตอนท 3 แนวทางการพฒนาสมรรถนะสาหรบศกษานเทศก คาสง ขอทดสอบตอไปนเปนแบบ ถก / ผด (T/F) ถาทานพจารณาเหนวาเปนขอความทผดจากหลกการพฒนาสมรรถนะศกษานเทศกทมประสทธภาพ โดยมความรและทกษะในเทคนคใหพมพ F หนาขอ ถาเหนวาเปนขอความทถกตองตามหลกการเทคนคการนเทศใหพมพ T หนาขอ

ขอ รายการ (..........) 1. เทคนคการนเทศหมายถง กจกรรม นวตกรรม วธการ แบบแผนปฏบต กลยทธการ

ขบเคลอน สงเสรม สนบสนนทศกษานเทศกใชบทบาทและภาวะผนาในจงหวะและโอกาสทเหมาะสมใหเกดการพฒนากรรเรยนการสอนอยางยงยนและพงพอใจ

(..........) 2. เทคนคการชแนะ (Coaching) เปนกจกรรมการทางานในสภาพการณจรงระหวางศกษานเทศกกบครผสอนงานลกนองของตนเอง โดยมงเนนการพฒนาผลการปฏบตงานและเพมศกยภาพ

(..........) 3. บทบาททใชในการนเทศแบบทมวจยขนเรยน (CAR) บทบาทใหญหรอทวไปของศกษานเทศก ทมบทบาทยอยทบซอนอย เชนการประสานงาน การอานวยความสะดวก การวางระบบการทางาน การชวยกากบดแล

(..........) 4. เทคนคการนเทศเปนพเลยงใหคาปรกษา เปนบทบาทของการนเทศทมความรความสามารถใหคาปรกษาแนะนาชวยเหลอครและรนนองเพอพฒนาการจดการเรยนการสอนของครโดยตรง

(..........) 5. ขนการชแนะ (Coaching) ในกระบวนการเทคนคการนเทศแบบชแนะ (Coaching Process) ภายหลงการทาความเขาใจวธคด วธการทางานและผลทเกดขนแลว ผนเทศควรทาสงตอไปนเปนอนดบแรก คอ ใหครบอกเลาวธสอนและผลการสอนทเกดขน อนดบตอมา คอ รวมพจารณารองรอยหลกฐานการทางาน เชน ผลการสอบชนงานนกเรยนและแผนการสอนของคร

(..........) 6. จดเรมตนทเปนหลกการของเทคนคการนเทศแบบชแนะ (Coaching principles) คอ การสรางความสมพนธและความไววางใจระหวางผนเทศกบผรบการนเทศหรอหวหนางานกบลกนอง

(..........) 7. เทคนคการนเทศแบบคลนก (Clinical Supervision) มโครงสรางขนแรก คอ ศกษานเทศก พดคยกบครกอนสงเกตการสอน

(..........) 8. นอกจากนการชแนะ การเปนพเลยง การบรการใหคาปรกษา และการสงเกตการณสอนแลวการฝกอบรม (Training) กเปนเทคนคการนเทศอกแบบทมกระบวนการซงมหลกสตรวธการดาเนนโครงการเฉพาะเรองอกแบบ

(..........) 9.การศกษาบทเรยน (Lesson study) เปนวธการพฒนาแผนการสอนทใชกระบวนการวจยเปนฐานการพฒนาของครและศกษานเทศกมออาชพทางการศกษา


67 | ห น า

ขอ รายการ (..........) 10. การสงเกตการจดการเรยนการสอนเปนเทคนคยอยททบซอนอยในขนตอนหนงของ

กระบวนการนเทศแบบคลนก (..........) 11. พฤตกรรมการสอนทควรยกยองเปนพฤตกรรมทควรรกษาไวใหมนคงเพอพฒนา

คณภาพการเรยนการสอนตอเนอง (..........) 12. สมพนธภาพแบบกลยาณมตรระหวางศกษานเทศกกบคร อาจทาใหเทคนคการทาน

และการประสานงานตาง ๆ ประสบความลมเหลวกได (..........) 13. พฤตกรรมการสอนทควรรกษาไวและพฤตกรรมการสอนทควรปรบปรงเปนขอมลจาก

การสงเกตทนามาใชสะทอนผลสาหรบคร (..........) 14. มเหตการณอะไรเกดขนในชนเรยนเปนผลจากการสงเกตการจดการเรยนรในชนเรยน (..........) 15. ขอมลปอนกลบและขอสรปรวมกนระหวางศกษานเทศกและครผสอนเปนขอมลทใช

ประโยชนนอยมากในการปรบปรงพฤตกรรมการสอนของคร


68 | ห น า

ใบงานท 4 ชอหลกสตร การพฒนาสมรรถหลกและสมรรถนะประจาสายงานสาหรบศกษานเทศก ตอนท 4 สมรรถนะกบความกาวหนาทางวชาชพนเทศการศกษา คาสง จงเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. คณสมบตดานความรด ของศกษานเทศก คอความรในดานใดทจาเปนตอ การพฒนาสมรรถนะ ศกษานเทศก มออาชพ ก. ความรอยางลมลกในสาระวชาในหลกสตร ข. ความสามารถในการสอนสาระวชาเฉพาะตามหลกสตร ค. ความประพฤตด มมนษยสมพนธ ง. ความแขงแรงอดทนและความตงใจจรงในการทางาน 2. การประเมนคณภาพการปฏบตงานเพอเลอนวทยฐานะศกษานเทศกดานคณภาพการปฏบตงาน จะตองพจารณาจากสงใดจากหลกเกณฑของ ก.ค.ศ. ก. ความรบผดชอบในวชาชพนเทศการศกษา ข. สมรรถนะในการปฏบตงาน ค. ผลทเกดกบคร ผเรยน และการจดการศกษา ง. ผลงานทางวชาการไมนอยกวา 2 รายการ 3. ขอใดเปนขอกาหนดทถกตองในหลกเกณฑและวธการเลอนวทยฐานะศกษานเทศก ก. ผนาจะไดรบการแตงตง จะตองผานการพฒนากอนแตงตงตามหลกเกณฑท ก.ค.ศ. กาหนด ข. ผลงานดานการปฏบตหนาทของศกษานเทศกจะตองผานเกณฑ 2 ใน 3 ของกรรมการประเมน ค. ผลการพฒนากอนแตงตง นาไปใชในการเลอนวทยฐานะไดภายใน 3 ป ง. ถาผลการพจารณาของ อ.ก.ค.ศ. มมตไมผาน สามารถรองขอทบทวนจาก ก.ค.ศ. ได 4. ในการประเมนคณภาพการปฏบตงาน และการปฏบตตน สาหรบศกษานเทศกเพอความกาวหนาดานวชาการและวชาชพ มการประเมนดานใดบาง ก. ดานวนย คณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพศกษานเทศก ข. ดานคณภาพการปฏบตงาน โดยพจารณาสมรรถนะหลก ค. ดานผลงานทเกดจากการนเทศ ตดตามผลการศกษาคนควาวจยและผลทเกดกบการเรยนการสอน ง. ประเมนทกขอ


69 | ห น า

5. ขอใดกลาวถกตองตามหลกเกณฑและวธการประเมนสมรรถนะ เพอความกาวหนาทางวชาชพนเทศการศกษา

ก. ประเมนผลการปฏบตงานตามหนาท และความรบผดชอบ โดยมผลงานทเกดจากการ ปฏบตงานยนยนยอนหลง 1 ป ข. ประเมนคณภาพการปฏบตงานโดยพจารณาจากสมรรถนะ และแตละตวบงช โดยผผาน ตองใชคะแนนรวมไมตากวารอยละ 65%

ค. ประเมนผลงานทางวชาการ ซงตองเปนผลงานวจย ไมนอยกวา 2 รายการ ง. ประเมนผลการปฏบตงานใหพจารณาจากเอกสารรายงานผลการปฏบตงานทผขอรบการ ประเมนเสนอและอาจพจารณาจากการปฏบตจรงกได

ศึกษานิเทศก์ คํานํา · utq-02202 การพัฒนาสมรรถหลักและสมรรถนะประจําสายงานส

Documents