Małgorzata Łyszkowska

CHOROBY DIETOZALEŻNE: ALERGIE, NIETOLERANCJE

POKARMOWA, CELIAKIA, ZESPÓŁ JELITOWEJ UTRATY

BIAŁKAMałgorzata Łyszkowska

NIEPRAWIDŁOWA REAKCJA

POKARM

ALERGIAPOKARMOWA

30 – 40%

NIETOLERANCJAPOKARMOWA

60 – 70%

Każda niepożądana reakcja na pokarm

Alergia Nietolerancja

W którą zaangażowany jest układ immunologiczny

Bez związku z układem immunologicznym

REAKCJE PSEUDOALERGICZNE

AWERSJA POKARMOWA

PRODUKOWANA PRZEZ NIECHOROBOTWÓRCZE BAKTERIE

WYSTĘPUJE W: DOJRZEWAJĄCYCH SERACH KIEŁBASACH (DŁUGO PRZECHOWYWANYCH) MAKRELACH, TUŃCZYKU (PRZECHOWYWANE

W WYSOKICH TEMPERATURACH)

HISTAMINA W POKARMACH

ALERGIA - 1906 rokClemens von Pirquet

RÓŻNORODNY MECHANIZM REAKCJI ALERGICZNYCH

RÓZNORODNOŚĆ OBJAWÓW KLINICZNYCH

OGRANICZONA CZUŁOŚĆ I SWOISTOŚĆ BADAŃ DODATKOWYCH W ROZPOZNAWANIU ALERGII

TRUDNOŚCI W ROZPOZNAWANIU ALERGII

TYP I - REAKCJA NATYCHMIASTOWA, BEZPOŚREDNIA, IgE ZALEŻNA, OBJAWY < 1 - 2 godz.

TYP II - REAKCJA CYTOTOKSYCZNA, CYTOLITYCZNA

TYP III - REAKCJA OPÓŹNIONA, POŚREDNIA, �OBJAWY PO 8 - 12 godz. max do 24 godz.

TYP IV - REAKCJA PÓŹNA, KOMÓRKOWA, �OBJAWY PO 24 godz.

TYPY REAKCJI ALERGICZNYCH

Skóra Przewód pokarmowy

Układ oddechowy

Typ I +++ +/- +Typ III - +++ -Typ IV + ++ ++

Typy reakcji alergicznych, a manifestacja kliniczna

Testy skórne

RIST, RAST IgE IgM

Typ I +++ +++

Typ III +/-

Typ IV ++

Testy diagnostyczne w różnych typach alergii

MLEKO KROWIE:LAKTOGLOBULINA 60 - 80 % KAZEINA 60 %LAKTOALBUMINA 50 %

MLEKO KOZIE JAJKO SOJA CYTRUSY, TRUSKAWKI, POZIOMKI, MALINY POMIDORY CZEKOLADA, KAKAO ORZECHY, RODZYNKI RYBY, “OWOCE MORZA” WINA, PIWA BARWNIKI ŚRODKI KONSERWUJĄCE

NAJSILNIEJSZE ALERGENY POKARMOWE

KOZIE MLEKO 50 - 80% ŚR. 59%JAJKO 7 - 58 % ŚR. 28 %POMARAŃCZE 7 - 35 % ŚR. 23 %SOJA 5 - 47 % ŚR. 20 %RYBY 5 - 15 % ŚR. 13 %PRODUKTY ZBOŻOWE 5 - 16 % ŚR. 8 %ORZESZKI 3 - 34 % ŚR. 6 %

WSPÓŁISTNIEJĄCE ALERGIE Z ALERGIĄ NA BIAŁKO MLEKA KROWIEGO:

CHOROBA ATOPOWA CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA

W RODZINIE ATOPII U DZIECKA BRAK 12,5 % JEDNO Z RODZICÓW 19,8 % JEDNO Z RODZEŃSTWA 32,3 % OBOJE RODZICE (RÓŻNE CHOROBY) 42,9 % OBOJE RODZICE (TA SAMA CHOROBA) 72,2 %

RÓŻNICOWANIE ALERGII I NIETOLERANCJI POKARMOWEJ1) WYWIAD

2) OBJAWY KLINICZNE

3) PRÓBA KARENCJI I EKSPOZYCJI

RÓŻNICOWANIE ALERGII I NIETOLERANCJI POKARMOWEJ

ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ PRZEWODU POKARMOWEGOMIKROKRWAWIENIA Z PRZEWODU POKARMOWEGOATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY, POKRZYWKA, OBRZĘKŚWIĄD SKÓRYWSTRZĄS ANAFILAKTYCZNYKATAR, ASTMA, ALERGICZNE ZAP. ZATOKMIGRENAZABURZENIA ZACHOWANIA

NAWRACAJĄCE I PRZEWLEKAJĄCE SIĘ BIEGUNKIWZDĘCIABÓLE BRZUCHANUDNOŚCI, WYMIOTYKOLKAŚWIĄD ODBYTU

ALERGIA NIETOLERANCJAPOKARMOWA POKARMOWA

ALERGIA EOZYNOFILIA IgE, RAST ZAHAMOWANIE

TRANSFORMACJI BLASTYCZNEJ

ZAHAMOWANIE MIGRACJI MAKROFAGÓW (MIF)

TESTY SKÓRNE BIOPSJA ŚLUZÓWKI JELITA

CIENKIEGO

NIETOLERANCJA WTO BADANIE STOLCA

pHNa, K, GLUKOZAOSMOLARNOŚĆ

SUBSTANCJE REDUKUJĄCE W KALE

BIOPSJA ŚLUZÓWKI JELITA CIENKIEGO

RÓŻNICOWANIE ALERGII I NIETOLERANCJI POKARMOWEJ4) BADANIA LABORATORYJNE

ELIMINACJA ALERGENU !!!

FARMAKOTERAPIA IMMUNOTERAPIA

LECZENIE ALERGII POKARMOWYCH

< 1 ROKU ŻYCIAKARMIENIE

MLEKIEM MATKIHYDROLIZATY O

ZNACZNYM STOPNIU HYDROLIZY

POKARMY POZAMLECZNE PO 4 - 6 m-cach

1 - 2 ROK ŻYCIA

DIETA BEZMLECZNA

SUBSTYTUCJA MLEKA KROWIEGO

EW. SUBSTYTUCJA Ca, P

ELIMINACJA PEŁNEGO BIAŁKA MLEKA KROWIEGO

ZAMIAST PEŁNEGO BIAŁKA MLEKA KROWIEGO◦ IZOLATY SOJOWE◦ HYDROLIZATY

KAZEINY BIAŁEK

SERWATKOWYCH KAZEINY I BIAŁEK

SERWATKOWYCH

ZAMIAST LAKTOZY◦ POLIMERY GLUKOZY

DEKSTRYNY (10 - 20 cz.) MALTODEKSTRYNY (5 - 10 cz.) SYROP KUKURYDZIANY (3 - 5cz.)

MIESZANKI BEZMLECZNE

NABYCIE TOLERANCJI NA BIAŁKA MLEKA KROWIEGO 6 - 9 MIESIĘC ŻYCIA 80 %2 ROK ŻYCIA 15 % 5 ROK ŻYCIA 2,5 %NIE USTĘPUJE 2,5 %PROWOKACJA PO :3 m-cach diety bezmlecznej - NAWRÓT 100 %4 - 6 m-cach - NAWRÓT 53%7 - 12 m-cach - NAWRÓT 32%13 - 24 m-cach - NAWRÓT 25 %

objawy alergii(+)

Diety przemysłowe, a alergia

Rodzaj mieszanki

Charakterystyka cząsteczek

Ryzyko wystąpienia alergii na podane białko

Zastosowanie

Diety polimeryczne

Pełne

Objawy alergii (-), rodzinny wywiad

atopowym (-)

Hydrolizaty o nieznacznym

stopniu hydrolizy

Łańcuchy kilkunastu

aminokwasów

Objawy alergii (-),rodzinny wywiad

atopowy (+)

Hydrolizaty o znacznym

stopniu hydrolizy

Diety elementarne

Głównie dwu- trzy-,

czteropeptydy i wolne

aminokwasy

Aminokwasy

Objawy alergii (+)

Alergia (+)Brak poprawy po hydrolizatach o

znacznym stopniu hydrolizy

Hydrolizaty o znacznym stopniu hydrolizy

Cząsteczki< 1,5 kDa

Cząsteczki> 6 kDa

Kazeinowe 95,5% 0,5%

Serwatkowe 84% 2%

PIERWOTNE laktoza ( laktaza) sacharoza, maltoza, skrobia

( sachraza - izomaltaza) trehaloza ( trehalaza) glukoza - galaktoza fruktoza WTÓRNE ( akt. wszystkich

disacharydaz)

NIETOLERANCJE POKARMOWE

maltoza (glukoza+glukoza)

amylozamaltotrioza

(glukoza+glukoza+glukoza)

Skrobiaamylopektyna - dekstryny

izomaltaza( - dekstrynaza)

glukoza sacharoza glukoza + fruktoza

laktoza glukoza + galaktoza

maltoza glukoza + glukoza

sacharaza

laktaza

maltaza

PORÓWNANIE AKTYWNOŚCI DISACHARYDAZ

MALTAZA SACHARAZA IZOMALTAZA LAKTAZA

10 : 3 : 3 : 1

NIE JEST ENZYMEM INDUKUJĄCYM OD 12 hbd STWIERDZA SIĘ JEJ

AKTYWNOŚĆ W JELICIE 35 - 38 hbd - 70% AKTYWNOŚCI PO

URODZENIU DO 2 - 5 ROKU ŻYCIA AKTYWNOŚĆ

WYSOKA

LAKTAZA

Postać Początek Czas trwania Leczenie Wrodzona (wczesna)

Okres noworodkowo - niemowlęcy

Całe życie Dieta bezlaktozowa

Typu dorosłych > 3 roku życia Całe życie Dieta bezlaktozowa

Wtórna Kilka tygodni Dieta ubogo- / bezlaktozowa + leczenie choroby podstawowej

HIPOLAKTAZJA

ZAWARTOŚĆ LAKTOZY :

LODY 7,0 g / 100 mlMLEKO 5,0 g / 100 mlJOGURT 4,8 g / 100 mlKEFIR 4,0 g / 100 mlŚMIETANA 4,0 g / 100 mlSER BIAŁY 3,0 g / 100 gSERY TWARDE 1,0 g / 100 g

SACHAROZA

DUŻO MAŁO NIE MA

JABŁKA BANANY

POMARAŃCZE ŚLIWKI

BRZOSKWINIE KALAFIOR MARCHEW

SAŁATA ZIEMNIAKI

CZARNA PORZECZKA

POMIDORY SZPINAK

WINOGRONA BURAKI

ZDOLNOŚĆ DO SPOŻYCIA 50% OSÓB NIE WCHŁANIA 40 g / DOBĘ 20% OSÓB NIE WCHŁANIA 1 g / DOBĘ (ZWŁ.

DZIECI) SŁODSZA, TAŃSZA NIŻ SACHAROZA GLUKOZA POPRAWIA JEJ

WCHŁANIANIE

FRUKTOZA

DUŻA ZAWARTOŚĆ MIÓD OWOCE NAPOJE GAZOWANE I SOKI ( 1 SZKL. COCA COLI - 16 g FRUKTOZY 1 SZKL. SOKU JABŁKOWEGO - 15 - 20 g

FRUKTOZY) SŁODYCZE (DOSŁADZANE FRUKTOZĄ) SŁODZIKI

FRUKTOZA

DUŻA ZAWARTOŚĆ NATURALNY ALKOHOL OWOCOWY GUMA DO ŻUCIA ( 1 SZTUKA - 1,25 - 2,2 g) OWOCE I SOKI ( 1 SZKL. SOKU JABŁKOWEGO - 0,75 - 2,5 g) NAPOJE GAZOWANE SŁODYCZE SŁODZIKI

SORBITOL

ZAWARTOŚĆ CUKRÓW W OWOCACH

FRUKTOZA GLUKOZA SACHAROZA SORBITOL

JABŁKA 6 - 8 1 - 4 1 - 5 0,2 - 1 GRUSZKI 5 - 9 1 - 2 1 - 2 1,2 - 4,6 CZEREŚNIE 7,2 5 0,1 12,6 WINOGRONA 5 - 7 5 - 7 0,5 0,2 SUSZONE ŚLIWKI

15 30 2 9,4 - 18,8

SUSZONE MORELE

16,1 9,1 18,2 ?

SUSZONE DAKTYLE

23,9 15 0,3 ?

SUSZONE FIGI

30,9 ? ? ? SUSZONE GIGI

Zespół jelitowej utraty białkaPatologia układu chłonnego

Patologiczne rozszerzenia drobnych naczyń chłonnych w obrębie żołądka, jelit

Resekcja zmienionego odcinka przewodu pokarmowego Leczenie żywieniowe

Postać ograniczona do krótkiego odcinka przewodu pokarmowego

Postać rozległa obejmująca np. całe jelito cienkie

Przewlekła biegunka

Niedożywienie

Hipoproteinemia, hipocholesterolemia, hipotrójglicerydemia, niedobór wit. rozp. w tłuszczach

Obrzęki, wodobrzusze

Objawy

Żywienie pozajelitowe

Żywienie drogą przewodu pokarmowego

Dieta bogatobiałkowa

Dieta bogata w MCT

Leczenie postaci rozległej

brak poprawy

Diety bogatobiałkowe + MCT

+ olej MCT + olej MCT

Niemowlęta, małe dzieci◦ Bebilon Pepti MCT◦ Elecare◦ Humana MCT◦ Frebini energy Drink◦ Nutrini Peptisorb*

Dzieci starsze, dorośli◦ Peptisorb*◦ Survimed OPD*◦ Supportan Drink◦ Ensure Plus HN◦ Reconvan*◦ Fresubin HP energy*

* dożołądkowo, dojelitowo

Choroba trzewna = celiakia

Pierwotny zespół złego wchłaniania

Destrukcja śluzówki jelita cienkiego

Zanik kosmków jelitowych

Zaburzenia trawienia kontaktowego i

wchłaniania

Przewlekła biegunka i niedożywienie

Reakcja immunologiczna wywołana glutenem

Dieta bezglutenowa przez całe życie

Leczenie