Cz. 5WYSOKI KOMISARZ

DS. PRAW CZŁOWIEKAZdzisław Kędzia

PREZENTACJA NA PRAWACH RĘKOPISU PRZEZNACZONA JAKO POMOC DLA SŁUCHACZY STUDIUM ADMINISTRACJI WPiA UAM

USTANOWIENIE STANOWISKA STATUS WYSOKIEGO KOMISARZA EWOLUCJA PROGRAMU PRAW CZŁOWIEKA

ONZ PLAN DZIAŁANIA WYSOKIEGO KOMISARZA Z

2005 R.

Powołanie: Sekretarz Generalny za zgodą Zgromadzenia Ogólnego

Okres nominacji: cztery lata, z możliwością jednego ponownego powołania

Kryteria: “… osoba o wysokich kwalifikacjach moralnych, cechująca się osobistą uczciwością, posiadająca doświadczenie, włączając w to dziedzinę praw człowieka, a także ogólną wiedzę i zrozumienie rozmaitych kultur, konieczne dla sprawowania obowiązków w sposób bezstronny, obiektywny, nie-selektywny i efektywny [...]”

Ogólne ramy działania “… będzie działał w ramach Karty Narodów Zjednoczonych, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i innych międzynarodowych instrumentów praw człowieka i międzynarodowego prawa…”

Status: ◦ WK jest “… funkcjonariuszem Narodów

Zjednoczonych, który ponosi główną odpowiedzialność za działania Narodów Zjednoczonych w dziedzinie praw człowieka...”

◦ Ranga z-cy Sekretarza Generalnego◦ działa “… pod kierunkiem i w ramach kompetencji

Sekretarza Generalnego”

Szczególne kompetencje (sfery odpowiedzialności) WK (par.4):◦ promocja i ochrona praw człowieka◦ reakcja na wyzwania dla praw człowieka ◦ koordynacja i adaptacja do potrzeb systemu

ochrony praw człowieka ONZ Inicjatywa działań:

◦ z własnej inicjatywy, aby promować i chronić prawa człowieka, gdziekolwiek to jest potrzebne

◦ zadania powierzone przez kompetentne organy ONZ

Formy działania: ◦ pozostawione decyzji WK

Sprawozdawczość: ◦ RPCz, ZO, RGS

1994 - 1997

1977 – 2002

2002 - 2003

2003 - 2004

2004- 2008

Navanethem Pillay

2008 -

LOKACJE

GENEWA

NOWY jORK

WSZYSTKIE REGIONY NA POZIOMIE REGIONALNYM I KRAJOWYM

Wysoka Komisarz

Asystent SGdla Praw Człowieka

Biuro NJBiuro Wykonawcze

ZastępcaWysokiego Komisarza

DepartamentOperacji w Terenie i Pomocy Technicznej

DepartamentBadań i Prawa

do Rozwoju

DepartamentRady Praw Człowieka

DepartamentTraktatów

AfricaAmeryka,

EuropaCentralna Azja

NHRI

Branża Rozwoju i

Spraw Ekonomicznych

i Socjalnych

Branża Rządów Prawa

i Niedyskryminacji

OPERACJE

Narodowe Instytucje

Praw Człowieka

Azja, PacyfikŚrodk. Wschód

Półn. Afryka

OPERACJE OPERACJE

Operacje Pokojowei Szybkie

ReagowanieZarządzanie

i Administracja

DepartamentSpecjalnych

Procedur

PACOWNICY31 grudnia 2010 r.

1,005 pracowników ogółem 465 (46 %) w terenie 520 (52 %) w Genewie 20 (2 %) w Nowym Jorku Biuro Wysokiego Komisarza wspiera dodatkowo:

◦ Ok. 840 specjalistów w dziedzinie praw człowieka służących w 14 operacjach pokojowych ONZ

◦ 16 doradców praw człowieka umiejscowionych w Krajowych Biurach ONZ

od legislacji do implementacjiod reakcji do prewencjiod funkcji sekretarskich do aktywnej promocji i ochrony

od formalnej kontroli do technicznej współpracy

z centrali do operacji w terenie od izolacji do partnerstwa

WYZWANIE: przepaść pomiędzy standardami a sytuacją praw człowieka w świecie

Rafał Lemkin w odpowiedzi prezydentowi Rooseveltowi w kontekście Konwencji o Ludobójstwie :

„’Cierpliwość’ jest słowem, którego można użyć, kiedy ktoś oczekuje na wyznaczenie terminu spotkania, na alokację środków budżetowych lub na budowę drogi. Czy jednak słowo „cierpliwość” nie jest obrazą rozumu i natury, jeśli stryczek jest już na szyi ofiary, a uduszenie jest kwestią chwili?”

S. Power, „A Problem from Hell.” America and the Age of Genocide.

Wyniki Światowego Szczytu w 2005 r. „Plan Działania Urzędu Wysokiego

Komisarza: Ochrona i Umocowanie” z 2005 r.

Raport Sekretarza Generalnego „Ku większej wolności” (In larger freedom)

Trzy podstawowe idee:

◦ ochrona praw osób szczególnie narażonych na naruszenia ich praw oraz ofiar naruszeń

◦ podniesienie znaczenia praw człowieka w systemie ONZ

◦ wzmocnienie Urzędu Wysokiego Komisarza

Uznanie praw człowieka, obok pokoju i zrównoważonego rozwoju za jeden z trzech filarów Narodów Zjednoczonych

Proklamacja odpowiedzialności za ochronę (the responsibility to protect)

Awans praw człowieka w strukturze instytucjonalnej Narodów Zjednoczonych – ustanowienie Rady Praw Człowieka

Wzmocnienie Urzędu Wysokiego Komisarza ds. Praw człowieka – podwojenie regularnego budżetu w ciągu pięciu lat

Ogólny cel zmian – zamknięcie luki pomiędzy retoryką praw człowieka a praktyką ich implementacji

Plan Działania: „Co powstrzymuje nas przed zamknięciem luki pomiędzy retoryką praw człowieka a realiami? Wyzwania w tym zakresie mogą zostać podzielone na dwie kategorie: (a) wyzwania wobec praw człowieka płynące z sytuacji, wzorców lub okoliczności, które prowadzą do gwałcenia praw; (b) wyzwania implementacyjne, które przejawiają się w bardziej konkretnych przeszkodach w realizacji praw człowieka.”

Wyzwania strukturalne: ubóstwo i globalne nierówności - dyskryminacja – konflikty zbrojne i przemoc – niekaralność sprawców naruszeń – deficyty demokracji, a także słabe instytucjeLuki implementacyjne: luki w wiedzy – braki w instytucjach i zdolnościach do działania – brak woli politycznej i zagrożenia bezpieczeństwa

Biura regionalne: Południowa Afryka (Pretoria) , Wschodnia Afryka (Addis Abeba), Zachodnia Afryka

Regionalne Centra Praw Człowieka: Centralna Afryka (Yaoundé)

Biura krajowe: Burundi, Angola, Togo, DRK, Uganda

Operacje pokojowe ONZ: Sudan, Wybrzeże Kości Słoniowej, Etiopia/Erytrea, Liberia, Sierra Leone

Biura regionalne: Środkowy Wschód i Północna Afryka oraz Zatoka Perska (Bejrut)

Regionalne Centra Praw Człowieka: Region Arabski i Południowo-Zachodnia Azja (Qatar)

Biura krajowe: Palestyna Operacje Pokojowe ONZ: Irak

Biura regionalne: Pacyfik (Suva), Azja Południowo-Wschodnia (Bangkok)

Biura Krajowe: Kambodża, Nepal

Operacje Pokojowe ONZ: Afganistan, Timor-Leste

Doradcy ds. Praw Człowieka: Sri Lanka

Biura regionalne: Azja Centralna, Biuro w Nowym Jorku

Biura krajowe: Federacja Rosyjska, Kosowo

Doradcy ds. Praw Człowieka: Południowy Kaukaz (Gruzja)

Biura regionalne: Ameryka Łacińska i Karaiby (Santiago)

Biura krajowe: Kolumbia, Meksyk, Boliwia, Gwatemala

Operacje pokojowe ONZ: Haiti

Doradcy ds. Praw Człowieka: Gujana, Ekwador

JAK MOŻNA ZDEFINIOWAĆ WSPÓŁCZESNE WYZWANIA DLA PRAW CZŁOWIEKA?

CZY MIĘDZYNARODOWA WSPÓLNOTA JEST ODPOWIEDNIO WYEKWIPOWANA, ABY ODPOWIEDZIEĆ NA TE WYZWANIA?

W JAKIE DODATKOWE ŚRODKI WYPOSAŻYŁBYŚ WYSOKIEGO KOMISARZA, ABY UCZYNIĆ JEGO URZĄD BARDZIEJ EFEKTYWNY?