1
PAD 6401นโยบายสาธารณะ : การกาหนดนโยบาย
และการวเคราะหนโยบาย
องคความรเกยวกบนโยบายสาธารณะ• ความหมายของนโยบายสาธารณะ• ความสาคญของนโยบายสาธารณะ• ลกษณะของนโยบายสาธารณะ• ประเภทของนโยบายสาธารณะ• ความสาคญของแนวคดนโยบายสาธารณะ
2
• วธการศกษานโยบายสาธารณะ• ประโยชนของนโยบายสาธารณะ• องคประกอบ ของนโยบายสาธารณะ• การวเคราะหนโยบายสาธารณะ• กระบวนการวเคราะหนโยบายสาธารณะ• ทฤษฎเกยวกบ นโยบายสาธารณะ
ความหมายของนโยบายสาธารณะ
• ความหมายแบบกวาง–Thomas R. Dye–William Greenwood
3
• ความหมายแบบเฉพาะเจาะจง
–James Anderson–Ira Sharkansky–David Easton–Carl J. Friedrich– Harold Lasswell & Abraham Kaplan
กลมนกวชาการไทย• ทนพนธ นาคะตะ• อมร รกษาสตย• กลธน ธนาพงศธร• ศภชย ยาวประภาษ• ปกรณ ปรยากร
4
ความหมายของนโยบายสาธารณะ
•Thomas R. Dye • กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง สงใดกตามทรฐบาลเลอกทจะกระทาหรอไมกระทา"
William Greenwood• กลาววา "นโยบายสาธารณะหมายถงการตดสนใจขนตนของรฐบาลเพอวาแนวทางกวาง ๆ สาหรบเปนบรรทดฐานในการดาเนนงานของหนวยงานไปสวตถประสงคทกาหนดไว"
5
ความหมายแบบเฉพาะเจาะจง• James Anderson กลาววา
"นโยบายสาธารณะ หมายถงกจกรรมทรฐกระทาเกยวกบเรองใดเรองหนงโดยเจตนาเพอแกปญหาทเกดขนในสงคม เชน ความยากจน การผกขาด เปนตน"
Ira Sharkansky• กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถงกจกรรมตาง ๆ ทรฐบาลกระทา เชน บรการสาธารณะ การควบคมกจกรรมของบคคล หรอธรกจของเอกชน เปนตน"
6
Harold Lasswell & Abraham Kaplan กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง แผนหรอโครงการทกาหนดขน อนประกอบดวยเปาหมาย คณคา และการปฏบตงานตาง ๆ"
David Easton• กลาววา "นโยบายสาธารณะหมายถงการจดสรรและแจกแจงคณคา (values) ตาง ๆ ของสงคมโดยชอบดวยกฎหมายและเปนไปเพอสงคมสวนรวม"
7
Carl J. Friedrich • "นโยบายคอขอเสนอสาหรบแนวทางการดาเนนงาน
ของบคคล กลมบคคล เพอรฐบาล ภายในสภาพแวดลอมแบบหนง ซงอาจมทงอปสรรค แยกโอกาสบางประการดวย อปสรรคแยกโอกาสททงมพนรองกผลกดนใหมการเสนอนโยบายขนมาเพอใชประโยชน และเอาชนะสภาพการเชนนน ทงนเพอนาไปสเปาหมายอยางใดอยางหนงนนเอง
กลมนกวชาการไทย
• ทนพนธ นาคะตะ กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง แนวทางหรอโครงการทสาคญ ๆ ซงรฐบาลจะตองจดใหมขน ดวยการกาหนดเปาหมายและวธปฏบตเพอใหบรรลสงทตองการ"
8
อมร รกษาสตย• ใหความหมายของนโยบายตามความหมายกวาง
กคอ ความคดของรฐบาลทวาจะทาอะไรหรอไม อยางใด เพยงใด เมอใด โดยนาจะมองคประกอบ 3 ประการคอ (1) การกาหนดเปาหมายของสงทตองกระทา (2) การกาหนดแนวทางใหม ๆ และ (3) การกาหนดการสนบสนนตาง ๆ
กลธน ธนาพงศธร• กลาววา นโยบายสาธารณะนาจะหมายถงแนวทางกวาง ๆ ทรฐบาลหนง ๆ ไดกาหนดลวงหนา เพอเปนหนทางชนาใหมการกระทาตาง ๆ เกดขนตามมา ทงน เพอใหบรรลดงเปาหมายถงวตถประสงคทกาหนดไวนนเอง
9
ศภชย ยาวะประภาษ
• ไดนยามนโยบายสาธารณะไววา เปนแนวทางการดาเนนกจการของรฐบาลซงรวมถง กจการทผานมา ในอดต กจกรรมทกาลงดาเนนอยในปจจบน และกจการทคาดวาเกดขนในอนาคต
ปกรณ ปรยากร
• กลาววา "นโยบายสาธารณะ หมายถง แนวทางในการปฏบตงานของรฐบาลหรอโครงการทสาคญ ซงรฐบาลจะตองจดใหมขน โดยกาหนดเปาหมายและวธปฏบตเพอบรรลสงดงกลาว"
10
สรปความหมายของนโยบายสาธารณะ
• หมายถงแนวทางหรอกจกรรมตาง ๆ ทรฐบาลหรอหนวยงานของรฐตดสนใจวาจะทาหรอไมทา ภายใตอานาจหนาทและความรบผดชอบโดยกาหนดเปนหลกการ แผนงานหรอโครงการ เพอกอประโยชนแกสงคมและสวนรวม ซงในนยามนเปนการผนวกแนวคดของนกวชาการทกลาวมาทงหมดเขาดวยกน
ความสาคญของนโยบาย• 1.นโยบายเปนหลกเกณฑ บรรทดฐาน สาหรบวางแนวทางในการปฏบตงานใหบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทตงไว
• 2.นโยบายเปนจดหมายทนาไปสการสรางเสถยรภาพและความมนคงของประเทศ
• 3. นโยบายเปนสงทแสดงถงความแนนอน ชดเจนในการทางาน
11
• 4. นโยบายเปนเครองมอไปสภาวะการมเอกภาพ หรอเอกรปของการดาเนนงานของรฐบาล
• 5. นโยบายเปนกลไกททาใหการปฏบตงานเปนไปอยางตอเนอง
• 6. นโยบายเปนกระบวนการนาไปสการเปลยนแปลงทมเหตมผล
• 7. นโยบายเปนเครองมอของรฐในการแกไขปญหา สนองตอบตอความตองการของประชาชน
• 8. นโยบายเปนเครองมอทจะชวยสรางความเปนธรรมในสงคม
• 9. นโยบายชวยเปนกรอบในการพฒนาประเทศดานตางๆ
12
ลกษณะของนโยบายสาธารณะ • 1. นโยบายตองมวตถประสงคชดเจน • 2. นโยบายตองมแผนงานรองรบ • 3.นโยบายตองคานงถงเงอนไขดานเวลาและสถานท
• 4.นโยบายตองเปนขอความทเขาใจไดงาย• 5. นโยบายเปนเครองมอในการกาหนดแนวทางและบรรทดฐานการทางาน
ประเภทของนโยบายสาธารณะ
• จาแนกประเภทของนโยบายโดยเนอหาสาระ
• จาแนกประเภทนโยบายของรฐโดยการแกไขปญหาตาง ๆ
• จาแนกประเภทตามผลของนโยบาย
13
จาแนกประเภทของนโยบายตามเนอหาสาระ
• นโยบายทเปนกฏเกณฑหรอขอบงคบ(Regulative Policy)
• นโยบายการกระจายบรการของรฐ (Distributive Policy)
• นโยบายเพอการจดสรรทรพยากรใหเหมาะสม หรอการจดสรรทรพยากรเสยใหม (Re-distributive Policy)
• นโยบายเพอการลงทน (Capitalization Policy)
• นโยบายเพอจรยธรรม (Ethical Policy)
14
จาแนกประเภทนโยบายของรฐโดยการแกไขปญหา
• นโยบายทางดานเศรษฐกจ (Economic Policy)
• นโยบายทางดานการศกษา (Education Policy)
• นโยบายทางดานสงคม (Social Policy)
• นโยบายทางดานการเมองและการปองกนประเทศ (Political & Defence Policy)
• นโยบายใหญ ๆ
15
จาแนกประเภทตามผลของนโยบาย
• นโยบายสาธารณะ (Public Policy)
• ผลตผลของนโยบาย (Policy outputs)
• ผลกระทบของนโยบาย (Policy impacts)
วธการศกษานโยบายสาธารณะ
• 1. ศกษาในแงตวแบบหรอตวทฤษฏ (Theory or model of Study)
• 2. ศกษาในแงขอบเขตของนโยบาย (Policy area study)
• 3. ศกษาในแงกระบวนการของนโยบาย (Policy Process study)
16
ประโยชนของการศกษานโยบายสาธารณะ• 1. ผศกษานโยบายสาธารณะไดรบรในเรอง
นโยบายและเขาใจนโยบายทงอดต และปจจบน • 2.ทราบกระบวนการตาง ๆ ของการกาหนด
นโยบาย• 3.ทราบและวด ประสทธภาพ และประสทธผลของ
สถาบนทางการเมอง พรรคการเมอง และผนาทางการเมอง
• 4.ทราบถงวธการตาง ๆในการวเคราะหปญหาทางการเมองอยางมเหตและมผล
องคประกอบของนโยบายสาธารณะ• เปนเงอนไขสาคญททก ๆนโยบายของรฐจะตองม
• นโยบายนนครอบคลมไปทวทกรปแบบในการดาเนนงาน
• เปนสงทเกยวของกบรฐบาลและเกยวของกบปจจยอนๆของสงคม
17
เงอนไขสาคญททก ๆ นโยบายของรฐจะตองม
• 1. มเปาหมายทชดเจน • 2. มลกษณะเปนแนวทางหรอหลกการ• 3. ไดรบพจารณาโดยรอบคอบ• 4. อยในวสยทนาจะเปนไปได
รปแบบในการดาเนนงาน
• 1. นโยบายนนจะตองมวตถประสงคทแนนอน • 2. นโยบายนนจะตองประกอบดวยลาดบขนตอน• 3. นโยบายนนจะตองประกอบดวยการกาหนดการกระทาตาง ๆ
• 4. นโยบายนนจะตองประกาศใหประชาชนทราบ • 5. นโยบายนนจะตองมการดาเนนงาน
18
ปจจยอน ๆ ของสงคม• 1. ตองเปนรายการของรฐบาล • 2. จะตองมการกาหนดเปนโครงการ (Project)
• 3. โครงการตาง ๆ ทคาดการณเอาไวลวงหนา
1
การวเคราะห เปนการแยกแยะสงทจะพจารณาออกเปนสวนยอย ทมความสมพนธกน เพอทาความเขาใจแตละสวนใหแจมแจง รวมทงการสบคนความสมพนธของสวนตาง ๆ เพอดวาสวน ประกอบปลกยอยนนสามารถเขากนไดหรอไม สมพนธเกยวเนองกนอยางไร ซงจะชวยใหเกดความเขาใจตอสงหนงสงใดอยางแทจรง โดยพนฐานแลว การวเคราะหถอเปนทกษะทมนษยฝกได
(จากวกพเดย สารานกรมเสร)
การวเคราะห : ความหมาย
การวเคราะห หมายถง การแยกแยะทางความคด หรอทางวตถของสงใดสงหนงหรอเรองใดเรองหนง เพอใหเหน องคประกอบ เพอศกษาแตละองคประกอบหรอวาแยกแยะเพอใหเหนเพอใหเหนความสมพนธ ขององคประกอบตางๆ ททาใหเกดสงนน หรอเรองนน เวลาวเคราะหตองพยายามหาคาตอบวา ขอความ บทความ เนอเรองนนใหความรอะไรบาง ผเขยนแสดงความคดเหนอะไรใหทราบบาง มความรสกอยางไร
2
วธคดเชงวเคราะห กาหนดขอบเขตหรอนยามสงทเราจะวเคราะหใหชดเจนกาหนดจดมงหมายวาจะวเคราะหเพออะไรพจารณาหลกความรหรอทฤษฎทเกยวของวาจะใชหลกใดในการวเคราะหใชหลกความรนนใหตรงกบเรองทจะวเคราะหเปนกรณๆไปและตองรวาควรจะวเคราะหอยางไรสรปและรายงานผลใหเปนระเบยบ
ปญญา มอย 3 ระดบ
1. เกดขนจากการเรยนรโดยการฟง อาน ด ซงเปนปญญาขนพนฐาน
2. เกดจากการนาเอาความรตาง ๆทไดมา แลวนามาคดตอ โดยมการวเคราะห จนทาใหเกดปญญาขนกลาง
3. เกดจากการนาเอาสงตาง ๆ ทไดรบมา ไมวาจะเกดจากการเรยนร การวเคราะห ฯลฯ มาสงเคราะห จนทาใหเกดปญญาขนสง
3
การสงเคราะห (synthesis)
หมายถงกระบวนการหรอผลของการนาเอาปจจยสองอยางหรอมากกวาทแยกกน โดยเฉพาะความคด นามารวมกนเขาเปนหนง กอใหเกดสงใหมขนเปนความรใหม เครองมอใหมทางความคด เชนการรวมกนใหเปนทฤษฎ
การสงเคราะห เปนกระบวนบรณาการปจจยตางๆตงแตสองปจจยขนไปซงอาจเปนไดทงคน สตว สงของรวมทงเหตการณและสงทอยในรปของแนวคดเขามาเปนองคประกอบรวมกนเพอใหเกดสงใหมหรอเกดปรากฏการใหมทอาจเรยกไดวาเปนการบรณาภาพ โดยปจจยหรอองคประกอบตางๆทเขามาสกระบวนบรณาการในการสงเคราะหนน อาจจะไดผานการวเคราะหแยกแยะสบคนมากอนหรอไมกได
4
สภาวะรปของปจจยและองคประกอบตางๆทนามาเปนปจจยและองคประกอบในการสงเคราะหนนอาจเปนไปไดทงแบบรปธรรมและนามธรรม ซงบรณภาพทเปนปรากฏการณใหมหรอสงใหมอนเกดขนจากการสงเคราะหนนกเปนไปไดทงแบบรปธรรมและนามธรรมเชนกน
การวจยการวจย (Research) คอ เปนวธการหนงทใชคนหาสาเหตหรอทมาของปญหาอยางมขนตอนและเปนระบบ
ระเบยบวธวจย (Research Methodology) คอ วธการคนหาคาตอบจะทาเปนกระบวนการ ใชคนหาคาตอบทเรมตงแต การเกบขอมล การวเคราะหขอมล และการนาเสนอขอมลอยางมขนตอน
5
การวเคราะหนโยบายสาธารณะความหมายของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ
จดมงหมายของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ
องคประกอบของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ
แนวโนมของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ
กระบวนการในการวเคราะหนโยบายสาธารณะ
ความหมายของการวเคราะหนโยบายเควด (E.S. Quade) ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา เปนรปแบบการวเคราะหทใชขอมลขาวสารในการปรบปรงวธการกาหนดนโยบาย เพอการตดสนใจ โดยการใชเทคนคการวจยดาเนนงาน การวเคราะหระบบ การวเคราะหตนทน-ผลประโยชน การวเคราะหตนทน-ประสทธผล และรปแบบอนๆทจะไดมาซงการแกปญหาในทางการเมองและองคการ ดวยการตดสนใจและการนาไปปฏบต
6
วลเลยม ดนน (William Dunn)
ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววาเปนสาขาหนงของสงคมศาสตรประยกตทใชวธการหลากหลายในการนาเสนอขอเทจจรงและเหตผลมาแปรรปเปนนโยบายเพอแกปญหาในทางการเมองทมสภาวการณแตกตางกน
สจวตท นาเกล (Stuart S. Nagel)ไดใหความหมายของการวเคราะหนโยบายไววา การกาหนดและตดสนทางเลอกของนโยบาย โดยการตดสนใจเลอกทางเลอกทคดวาดทสดในชดของเปาหมาย (Goals) ทกาหนด โดยเปรยบเทยบทางเลอกเหลานนกบการบรรลเปาหมาย
7
สรปความหมายของการวเคราะหนโยบาย
คอ การตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสดทจะบรรลวตถประสงคทกาหนดไวโดยอาจใชเทคนคตางๆเปนเครองมอในการตดสนใจ
จดมงหมายของการวเคราะหนโยบาย
สจวตท นาเกล (1980) เพอศกษาปญหาตางๆและพยายามแสวงหาลทางในการแกไข ทงนโดยอาศยองคความรจากศาสตรตางๆในสาขาวชาสงคมศาสตรประยกตมาใชเปนเครองมอในการวเคราะห
8
เควด (1981) จดมงหมายในการวเคราะห
1. เพอใหผกาหนดนโยบายไดรบรปญหาสาธารณะโดยชดแจง
2. เพอปรบปรงคณภาพการตดสนใจของผกาหนดนโยบายทสามารถแกปญหาหรอตอบสนองความตองการได
3. เพอสรางกระบวนการแกไขปญหาทเปนรปธรรมและเปนระบบ
สรป
จดมงหมายทสาคญของการวเคราะหนโยบายสาธารณะ คอการหาแนวทางแกไขปญหาตางๆทเกดขนในสงคม โดยกาหนดมาเปนนโยบายทเปนรปธรรมและเปนระบบทมาจากการประสานองคความรจากศาสตรสาขาตางๆ
9
องคประกอบของการวเคราะหนโยบาย เควด(Quade)ไดจาแนกองคประกอบสาคญไดดงตอไปน 1.วตถประสงค (The Objective) คอสงทผกาหนดนโยบายตองการใหเกดขน ซงควรมความชดเจน และไมมากจนเกนไป 2.ทางเลอก (The Alternative) คอมาตราการหรอแนวทางการดาเนนงานทสามารถบรรลวตถประสงคทกาหนดไว ซงอาจมหลายทางเลอกในการบรรลวตถประสงคหนงๆ
3. ผลกระทบ (The Impact) คอผลทเกดขนจากทางเลอก อาจเปนผลประโยชน หรอผลเสยหายทเกดขน 4. มาตรฐานหรอบรรทดฐาน (The criteria) หมายถง มาตรฐานของงานทตงไวเพอใชในการเปรยบเทยบวดผลเพอหาทางเลอกทเหมาะสม 5. ตวแบบ (The models) หมายถงวธการหรอกระบวนการทจะนาทางเลอกทตดสนใจมาดาเนนการ
10
จดเนนของการวเคราะหนโยบาย
1. เนนทเปาหมายและคณคา 2. เนนทแนวทางการดาเนนนโยบาย3. เนนทวธการ
1. มงเนนทเปาหมายและคณคา การวเคราะหนโยบายมงเนนการบรรลเปาหมายของนโยบายและพยายามหานโยบายทเปนทางเลอกทดเพอใหบรรลเปาหมายไดสงสด และการสนองตอคณคาตาง ๆของสงคม โดยเนนใหประชาชนและกลมเปาหมายมสวนรวมและแสดงความคดเหนเพอใหนโยบายทเกดขนสนองตอบตอสงคมโดยสวนรวมอยางแทจรง
11
2. เนนทแนวทางการดาเนนนโยบาย เนองจากการกาหนดนโยบายสาธารณะเปนเรองทเกยวของกบกระบวนการทางการเมองและการบรหาร ดงนนการวเคราะหนโยบายจงมงแสวงหาวธการทเปนไปได โดยพจารณามตทางการเมองและการบรหารมากขน จงทาใหมการนาแนวทางการดาเนนการโดยอาศยศาสตรหลายสาขาวชามาใชในการวเคราะหนโยบายในลกษณะสหวทยาการ เชน เศรษฐศาสตร วทยาศาสตร เปนตน
3. เนนทวธการแนวโนมของการวเคราะหนโยบายสาธารณะจะเกยวของกบการวเคราะหเชงธรกจมากขน เชนการวเคราะหเกยวกบคาใชจายและผลตอบแทน (cost-benefit) โดยพจารณาวาหนวยงานของรฐกเปนหนวยผลผลตและผลตสนคาหรอบรการสาธารณะ จงตองคานงถงประสทธภาพและประสทธผลทจะเกดขนดวย
12
ขณะเดยวกนแนวโนมทใชในการวเคราะหทเรยบงายและแมนตรง มากกวาการใชวธการทยงยากซบซอน โดยเฉพาะอยางยงแนวโนมในการจดตวแบบในการ วเคราะหนโยบาย ทจะชวยใหทงนกวเคราะหและผทมอานาจอนมตนโยบายสามารถเขาใจเนอหาและการเปรยบเทยบทางเลอกตาง ๆ และคาดการณปญหาทจะเกดขนในการนานโยบายไปปฏบตไดดขน อนจะเปนประโยชนตอการพฒนานโยบายสาธารณะตอไป
กระบวนการวเคราะหนโยบายสาธารณะ
James E. AndersonE.S. QuadeWilliam Dunn
13
James E. Andersonไดจาแนกกระบวนการของการวเคราะหนโยบาย ออกเปน 5 ขนตอน คอ1.การกาหนดปญหา (Problem Formation)2.การกาหนดกรอบของนโยบาย ( Formulation)3. การยอมรบนโยบาย (Adoption)4. การนาไปปฏบตของนโยบาย (Implementation)5. การประเมนผลนโยบาย (Evaluation)
E.S. Quade กระบวนการและวธการวเคราะห 5 ขนตอน คอ1. การกาหนดรปแบบ (Formulation)2. การคนหา (Search) 3. การกาหนดตวแบบ (Modeling) 4. การเปรยบเทยบ (Comparison) 5.การสรปผลและตรวจสอบทางเลอก (Interpretation and Verification)
14
William Dunnไดแบงกระบวนการในการวเคราะหออกเปน 11 ขนตอน ดงน1.การกาหนดโครงสรางของปญหา ไดแกการวเคราะหปญหาวาปญหาทเกดขนนนเกดขนจรงหรอไมและเปนปญหาสาธารณะหรอไม2.การวเคราะหปญหาของนโยบาย ไดแก การวเคราะหสาเหตของปญหา
3.การพยากรณ ไดแก การวเคราะหทางเลอกในการแกปญหา4.ทางเลอกของนโยบาย ไดแก การเปรยบเทยบขอดขอเสยของทางเลอกตางๆทจะมาใชในการแกปญหาของนโยบาย5.ขอเสนอแนะ ไดแก การจดทาขอเสนอแนะวาทางเลอกใดเปนทางเลอกทดทสดและมความเปนไปไดสงสด
15
6.การปฏบตตามนโยบาย ไดแก การนาทางเลอกทผมอานาจตดสนใจแลวไปปฏบต
7.การกากบดแล ไดแก การตรวจสอบปญหาอปสรรคในการดาเนนการ
8.ผลลพธของนโยบาย ไดแก การรวบรวบผลลพธและผลกระทบของนโยบาย เพอทาการประเมนผลในขนตอนตอไป
9.การประเมนผล ไดแก การประเมนผลลพธและผลกระทบของนโยบาย วาเปนไปตามทกาหนดหรอไม10.ผลการปฏบตตามนโยบาย ไดแกการเปรยบเทยบผลทคาดวาจะไดของนโยบายกบวตถประสงคทกาหนด11 ขอสรปทไดจากการปฏบต เปนการนาทางเลอกทไดจากการวเคราะหนโยบายไปปฏบต
16
กระบวนการวเคราะหนโยบายของนกวชาการตางๆเมอมองในภาพรวมแลวกมกระบวนการและขนตอนคลายคลงกน จะแตกตางกนกเฉพาะในเรองของรายละเอยดเทานน
สรป กระบวนการของนโยบายไดดงตอไปน
1. การกอตวของนโยบาย (policy formation) 2. การเตรยมและเสนอนโยบาย (policy formulation) 3. การอนมตและประกาศนโยบาย (policy adoption) 4. การนานโยบายไปปฏบต (policy implementation) 5.การประเมนนโยบาย (policy evaluation)6. การปรบปรง แกไข/ยกเลก (policy termination)
17
ความสมพนธระหวางนโยบายกบการวางแผน
นโยบาย (Policy)แผน (Plan)แผนงาน (Program)โครงการ (Project)งาน (Task)กจกรรม ( Activity)
ทฤษฎเกยวกบ นโยบายสาธารณะ
ทฤษฎในการวเคราะหการกาหนดนโยบาย
ทฤษฎในการแปลงนโยบาย
ทฤษฎในการนานโยบายไปปฏบต
ทฤษฎในการประเมนนโยบาย
18
ทฤษฏในการวเคราะหการกาหนดนโยบาย
(1) ทฤษฎผนา (Elite Theory)(2) ทฤษฎกลม (Group Theory)(3) ทฤษฎสถาบนนยม (Institutional Theory)(4) ตวแบบระบบ (System Model)(5)ทฤษฎการตดสนใจ (Decision Making
Theory)
ทฤษฎผนา (Elite Theory)ก. สงคมถกแบงเปนคนกลมนอยทมอานาจกบคนกลมใหญทไมมอานาจคนกลมนอยเทานนทจดสรรคณคาสาหรบสงคม คนสวนใหญไมไดมสวนตดสนใจในนโยบายสาธารณะ
19
ข. คนสวนนอยททาการปกครองไมไดเปนตวแทนของคนสวนใหญทถกปกครอง ผนามาจากโครงสรางเศรษฐกจสงคมสวนบน
ค. การเคลอนยายจากตาแหนงทไมใชผนาไปยงตาแหนงผนาเปนไปไดชา เพอรกษาความมนคงและหลกเลยงการปฏวต ผทไมไดเปนผนาซงยอมรบความสมานฉนทกบผนาเดมเทานนทสามารถจะกลายเปนผนาได
ง. ผนาจะแสดงความสมานฉนทกบคานยมพนฐานของระบบสงคมและพยายามสงวนรกษาระบบไว จ. นโยบายสาธารณะไมไดสะทอนใหเหนความตองการของมวลชนแตเปนการสนบสนนคานยมของผนามากกวา การเปลยนแปลงนโยบายสาธารณะจะมลกษณะเปนการเพมเตมมากกวาการปฏวตฉ. ผนามอทธพลตอมวลชนมากกวามวลชนมอทธพลตอผนา
20
ทฤษฎกลม (Group Theory)แนวคดของทฤษฎกลมพยายามอธบายวานโยบายสาธารณะเปนผลผลตของการตอสระหวางกลมผลประโยชน กลมผลประโยชนเปนกลมทมทศนคตรวมกนและสามารถกดดนรฐบาลได กลมผลประโยชนเปรยบเสมอนสะพานเชอมระหวางปจเจกบคคลกบรฐบาล การเมองคอการตอสระหวางกลมตาง ๆ เพอเขาไปมอทธพลตอนโยบายสาธารณะ
ระบบการเมองจงมหนาทจดการกบความขดแยงระหวางกลมโดยการสรางกตกาในการตอส ตลอดจนการประนประนอมและถวงดลผลประโยชนในรปของการกาหนดเปนนโยบายสาธารณะ ผกาหนดนโยบายสาธารณะจงตองตอบสนองตอแรงดนของกลมโดยอาศยวธการเจรจาตอรองและการประนประนอม
21
ระบบกลมผลประโยชนกยงอยรวมกนไดแมจะมความขดแยงกนเนองจากมกลมพลงแฝง (latent group) ซงคอยควบคมใหอยในกตกา ไมใหมการทาลายระบบกลมสมาชกคาบเกยว(overlapping group membership) ซงคอยปกปองผลประโยชนของตนในกลมตาง ๆ ทตนเปนสมาชก และกลมแขงขน (competitive group) ซงคอยถวงดลซงกนและกน
ทฤษฎสถาบนนยม (Institutional Theory)
การกาหนดนโยบายสาธารณะซงเปนกจกรรมหนงทางการเมองยอมมาจากสถาบนของรฐเนองจากรฐบาลมความชอบธรรม (legitimacy) ในการกาหนดนโยบายสาธารณะ มความเปนสากล (universality)
22
แนวคดนพยายามเชอมโยงโครงสรางหนาทของสถาบนรฐบาลกบการกาหนดนโยบายสาธารณะเขาดวยกน
สถาบนรฐบาลเปนผกาหนดนโยบายสาธารณะเพราะเปนอานาจหนาทอนชอบธรรม
ตวแบบระบบ (System Model)
ตวแปรสาคญ ๆ ทเกยวของ 5 ตวแปรดวยกนสภาพแวดลอม (environment) ปจจยนาเขา (inputs)กระบวนการ (process)ผลผลต (outputs) ขอมลปอนกลบ (feedback)
23
ทฤษฎการตดสนใจตวแบบเหตผลนยม (Rational Comprehensive Model) ตวแบบสวนเพม (IncrementalismModel) ตวแบบผสมผสาน (Mixed-Scanning Model)
ทฤษฎในการวเคราะหการแปลงนโยบายทฤษฎการวางแผนทเนนเนอหา(Object-centred Planning
Theory)ทฤษฎการวางแผนทเนนการตดสนใจ(Decision-centred Planning
Theory)ทฤษฎการวางแผนทเนนการควบคม(Control-centred Planning
Theory)
24
ทฤษฎการวางแผนทเนนเนอหาใหความสาคญกบสาระของแผนมงอธบายรายละเอยดของปญหาทจะมาจดทาแผนไมสนใจเรองวธการกาหนดขอบขายของเนอหาทเกยวของกบแผนแตละแผนอยางละเอยด
ทฤษฎการวางแผนทเนนการตดสนใจ1. การตดสนใจแบบสมเหตสมผล
(Comprehensive Rationalism) แบงเปน1.1 Functional Rationalism
เนนวธการ (Mean) ทจะนาไปสเปาหมายของแผน1.2 Normative Rationalism
เนนเปาหมาย (End) ของการวางแผน
25
2. ทฤษฎเชงกรรมวธ (Procedural Theory)มงอธบายกระบวนการในการวางแผนอยางเปนขนตอนตอมาพฒนาเปนทฤษฎการวางแผนทเนนการนานโยบายไปปฏบตมงศกษาเชงประจกษเกยวกบ พฤตกรรมองคการในระดบจลภาค
โดยจะใหความสาคญเรองการอธบายนยามตางๆการนานโยบายไปปฏบตวธการจดสรรทรพยากรผลลพธของกจกรรมความตองการของกลมตางๆ ความสามารถในการเจรจาตอรอง
26
3. ทฤษฎการวางแผนทางสงคม (Social Planning Theory)
พฒนามาจาก Normative Rationalismเนนการอธบายเรองคณคาของสงคมการวางแผนจะตองระบผลประโยชนใหชดเจนเนนเรองอานาจและการจดสรรไปสผยากไรมการวจยและอภปรายกบกลมตางๆทเกยวของ
4. ทฤษฎการวางแผนทเนนการควบคม
เนนการตรวจสอบอานาจทเขาไปแทรกแซงแนวคดทสนบสนนทฤษฎนคอ
แนวคดเชงเศรษฐศาสตรการเมอง (Political Economy)แนวคดเชงมนษยนยม (Humanism)แนวคดเชงปฏบตนยม (Pragmatism)
27
ทฤษฎเกยวกบการนานโยบายไปปฏบตเพรสแมน และ วลดฟสก ศกษานโยบายการสรางงานใหชนกลมนอยทนครโอคแลนด เมอป 1973 มองจอย (Montjoy) และโอท เล (O'Toole) ไดเสนอกรอบทฤษฎเมอป 1979 โดยเขยนเปนบทความเรอง "Toward a Theory of Policy Implementation : An organizational Perspective"
เออรวน ฮารโกรฟ (Erwin Hargrove) ไดเสนอบทความเรอง "The Search for Implementation Theory" เมอป 1983
โทมส บ สมท (Thomas B. Smith) ไดเขยนบทความเมอป 1973 เรอง "The Policy Implementation Process"
โดแนล เอส แวนมเตอร (Donald S. Van Meter) และ คารล อ แวนฮอรน (Carl E. Van Horn) รวมกนเขยนบทความเมอป 1975 เรอง "The Policy Implementation Process : A Conceptual Framework"
28
ยอรจ ซ เอดเวรด (George C. Edwards) เขยนหนงสอ "Implementing Public Policy (1980)" ซงเปนการนาเสนอตวแบบการนานโยบายไปปฏบตแบบ "Top-down"
พอล เอ ซาบาเตยร (Paul A. Sabatier) และ ดาเนยล เอ แมซมาเนยน (Daniel A. Mazmanian) ไดเสนอกรอบการศกษาการกาหนดนโยบายไปปฏบตในป 1980 โดยใหชอบทความวา "The Implementation of Public Policy: A Framework of Analysis"
1
การกาหนดนโยบาย (Policy Making)
• การวเคราะหปญหา • การเสนอนโยบาย • การอนมตนโยบาย
การวเคราะหปญหา• 1. ความเกยวเนองสมพนธกน (interdependence)• 2. ความเปนอตนยของปญหา (subjectivity)• 3. ความไมมตวตนแทจรงของปญหา
(artificiality)• 4. ความเปนพลวตของปญหา (dynamism)
2
มารแชล ดมอค (Marshall Dimock)• 1. ความสอดคลองกบเนอหา (substantive
relevance)• 2. ความครอบคลมในทกกลม (exhaustiveness)• 3. ความแยกกนเดดขาด (disjointness)• 4. ความตอเนอง (consistency)• 5. ความแยกกนเดดขาดอยางมลาดบชน
(hierarchical distinctiveness)
การวเคราะหปญหา • ระบประเดนปญหา• ลกษณะหรอธรรมชาตของปญหานโยบาย • การจดโครงสรางของปญหา
3
• การวเคราะหสาเหตของปญหา• การรวบรวมขอมล• การกาหนดความสมพนธระหวางปญหาและสาเหต
• การกาหนดแนวทางในการแกปญหา
หลก SMART PRINCIPLE• S = Sensible & Specific• M = Measurable• A = Attainable & Assignable• R = Reasonable & Realistic• T = Time Available
4
ขนตอนการกาหนดนโยบาย• รวบรวมขอเทจจรงตางๆ• วเคราะหปญหาและความตองการ• กาหนดวตถประสงคและเปาหมาย• กาหนดทางเลอก• เปรยบเทยบทางเลอกกบเกณฑมาตรฐาน• ตดสนใจเลอกทางเลอกเพอกาหนดนโยบาย
ลกษณะทสาคญของปญหานโยบาย• 1.ความเกยวเนองสมพนธกน
(interdependence) • 2.ความเปนอตนยของปญหา (subjectivity) • 3.ความไมมตวตนแทจรงของปญหา
(artificiality) • 4.ความเปนพลวตของปญหา (dynamism)
5
ประเภทของปญหานโยบาย• 1. ปญหาทมโครงสรางแนนอน
(well-structured problem)• 2. ปญหาทมโครงสรางปานกลาง
(moderately-structured problem) • 3. ปญหาทมโครงสรางไมชดเจน
(ill-structured problem)
วธการเสนอนโยบายการจดกลมอยางมเหตผล (logical classification)
• หลกการแรก คอ การแยกแยะสวนประกอบตาง ๆ ของสถานการณทเปนปญหาออกมาใหได
• หลกการหลง คอ การนาเอาสวนประกอบยอย ๆ เหลานมารวมกลมกน
6
เกณฑในการเลอกทางเลอก • ประสทธผล (effectiveness)• ประสทธภาพ (efficiencecy)• ความพอเพยง (adequacy)• ความเปนธรรม (equity)• ความสามารถในการสนองตอบ
(responsivness) • ความเหมาะสม (appropriateness)
ประสทธผล (effectiveness)• ความสามารถในการบรรลวตถประสงค หรอเปาหมายของนโยบาย การพจารณาทางเลอกโดยใชประสทธผลเปนเกณฑทาไดโดยการวเคราะหวาทางเลอกนนสามารถบรรลวตถประสงคหรอไม มากนอยเพยงใด
7
ประสทธภาพ (efficiencecy)• ความสามารถในการผลตผลผลต หรอใหบรการโดยมตนทนตอหนวยตาทสด การวเคราะหทางเลอกโดยใชประสทธภาพเปนเกณฑ ทาไดโดยการเปรยบเทยบตนทนตอหนวยของผลตหรอบรการ
ความพอเพยง (adequacy)
• ความสามารถของการดาเนนการ ใหบรรลวตถประสงคของนโยบายภายใตเงอนไขทางทรพยากรทมอย
8
ความเปนธรรม (equity)• เกณฑเรองนพจารณาไดจากการกระจายตวของผลของ การดาเนนการทางเลอกทมตอประชาชนกลมตาง ๆ ในสงคม ทางเลอกทเปนธรรมคอ ทางเลอกทเปนประโยชนตอประชาชนกลมตาง ๆ โดยเทาเทยมกน
ความสามารถในการสนองตอบ (responsivness)
• เกณฑเรองนพจารณาไดจากระดบความสามารถของทางเลอกในการตอบสนองความตองการของกลมตาง ๆ ความชอบของกลมตาง ๆ และคานยมพนฐานของกลมตาง ๆ