S A M E N in b e w e g i n g
KENNISCENTRUM K WALITEIT VAN LEREN
JAARBEELD 2017
2KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
SAMEN OP VOLLE KR ACHT VOORUITINTRODUCTIE‘2017 stond voor een belangrijk deel in het teken van de invulling van ons nieuwe meer-jarenplan. Die opdracht viel samen met het afscheid van twee lectoren – de een koos voor een andere baan, de ander ging met pensio-en. We stonden daarmee voor de uitdaging om op halve kracht nieuw beleid te formule- ren. Ik ben er trots op dat ons dat is gelukt. De komende jaren focussen we op aanscher-ping van het onderzoeksprogramma en kwali- teitsborging van onderzoek, bijvoorbeeld door samen meer lerend vermogen op te bouwen. We slaagden er bovendien in om ons team weer op volle sterkte te brengen met twee nieuwe lectoren. Zij brengen niet alleen hun inhoudelijke deskundigheid in, maar denken ook mee over de invulling van de ge-zamenlijke lijn voor onze drie themavelden: wat is de grootste gemeenschappelijke deler tussen deze goedlopende thema’s en hoe versterken we elkaar?
Andere mooie ontwikkelingen in 2017: het project Gelders MBO dat concreet van start ging, de verlenging van de samenwerking met CLC Arnhem en de nominatie van Marijke Kral, lector Leren met ict, als lector van het jaar. En natuurlijk de subsidies voor All you can learn en Opleiden voor een dynamisch beroep. Verder schreven we samen met ILS en HAN Pabo subsidieaanvragen voor kort-lopende NRO-projecten rondom inhouden van opleidingen. Of die toegekend worden, is nog toekomstmuziek. Daarom zet ik graag eerst de schijnwerper op 2017: dit jaarbeeld geeft een mooi inkijkje in onze samenwerking met de opleidingen en het werkveld en wat we daar samen mee bereikten.’
ANNELIES DICKHOUT
DIRECTEUR KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN
3KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
‘Ik ben trots op iedereen die zich vanuit het
werkveld, de opleidingen en het lectoraat
enthousiast, creatief en onvermoeibaar inzet
voor het iXperium/CoE. We creëren samen
steeds meer beweging in de richting van beter
leren met en over ict, en bouwen door aan een
bruisend innovatie- en kennisnetwerk.’
Marijke Kral, lector Leren met ict
‘Ik ben trots op de leergemeenschap over leer-
cultuur die onderzoeker Janneke en ik samen met
afdelingsleiders van de lerarenopleidingen vorm-
geven, omdat we daar gesprekken voeren over hoe
we daadwerkelijk gezamenlijk leren in een team
van leraren kunnen bevorderen.’
Helma Oolbekkink, lector Meervoudige
Professionaliteit van Leraren
‘Ik ben trots op de kennisbasis voor lerarenop-
leiders die we in opdracht van de VELON maken.
Vanuit het Kenniscentrum zijn we verantwoorde-
lijk voor het zesde katern: socialisatie en subjec-
tificatie op de lerarenopleiding.’
Gerda Geerdink, associate lector Kwaliteiten van
Lerarenopleiders
‘Ik ben trots op iXpeditie Maatwerk dat door
de SIA-beoordelingscommissie is aangeduid
als een schoolvoorbeeld van een succesvol
RAAK-project. De intensieve betrokkenheid
van de partners zorgt ervoor dat de opbreng-
sten daadwerkelijk betekenis hebben voor de
onderwijspraktijk van leraren (in opleiding).’
Anne-Marieke van Loon, associate lector Leren
met ict
‘Ik ben trots op de ontwikkelingen die we binnen
én buiten de HAN op gang hebben gebracht
rondom het bewustzijn over toetsing. Dat proces
leidt ertoe dat docenten kritisch kijken naar
waarom zij eigenlijk toetsen. Steeds vaker is de
vraag: hoe draagt de toetsing bij aan de ontwik-
keling van de student?’
Tamara van Schilt-Mol, associate lector Toetsen
en Beoordelen
‘Ik ben trots op ons werk voor het Gelders MBO,
omdat we hier de goede balans hebben gevonden
tussen praktijkontwikkeling en praktijkrelevant
onderwijsonderzoek. Er ontstaat een kennisge-
meenschap van innovatieve docenten, onderzoe-
kers en lerarenopleiders rondom het thema Be-
roepsgerichte Didactiek die meer dan regionale
impact gaat krijgen.’
Loek Nieuwenhuis, lector Beroepspedagogiek
Marijke Kral Helma Oolbekkink Gerda Geerdink TROTS Anne-Marieke van Loon Tamara van Schilt-Mol Loek Nieuwenhuis
4KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
bHet themaveld Beroepsonderwijs & Leven Lang Leren bestaat uit de lectoraten Beroepspedagogiek en Leren tijdens de beroepsloop-baan. Beroepsonderwijs bereidt jongeren en werknemers voor op de arbeidsmarkt en fungeert als aftrap voor een leven lang leren.
Persoonlijke ontwikkeling speelt daarbij een belangrijke rol, zowel individueel als maatschappelijk. Voor beide dient aan-dacht te zijn in het beroepsonderwijs, ongeacht het niveau van dat onderwijs. De professionaliteit van leraren en praktijk- opleiders is daarbij cruciaal, maar ook de rol van de werkgevers en van de beroepsbeoefenaars zelf. Beroepen veranderen dusdanig snel en onvoorspelbaar, dat het lerend vermogen van werknemers én arbeidsorganisaties steeds belangrijker wordt.
‘Beroepsonderwijs is geen zaak van de scholen, maar van de samenleving. Het vakdiploma (mbo of ho) is geen eindpunt maar het begin van een leertraject dat de gehele loopbaan doorgaat. Opleidingteams, werkgevers én lerenden hebben elk een rol te spelen hierbij. Ontwikkeling van lerend vermogen op alle niveaus is de centrale opdracht. De taak voor het beroepsonderwijs is daarbij om naast cognitief en praktisch vakmanschap ook ethisch vakmanschap te ontwikkelen.’
THEMA BEROEPSPEDAGOGIEK EN LEVEN L ANG LEREN
L oek Nieuwenhuis, lec tor Beroepspedagog iek
5KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
IHet themaveld Leren met ict valt samen met het iXperium/Centre of Expertise Leren met ict, waarin het lectoraat Leren met ict structureel samenwerkt met de lerarenopleidingen van de HAN en het onderwijswerkveld po, vo en mbo aan beter onderwijs met ict.
De gezamenlijke visie op leren: een leven lang gepersonaliseerd leren in een door technologie ondersteunde, sociale leerwerkomgeving. iXperium/CoE focust op versterking van de handelingsbekwaamheid van (aankomend) leraren en leidinggevenden door samen te ontwerpen, onderzoeken, leren en kennis te ontwikkelen en te delen. iXperium designteams vormen een basisbestanddeel, evenals de iXperium labs waarin betrokkenen samen leren en experimenteren met nieuwe ict-toepassingen. Overkoepelend onderzoek borgt de kennisontwikkeling.
Mar ijke K ral ,
lec tor L eren met ic t
‘De meeste leraren willen graag meer recht doen aan verschillen tussen leerlingen en de leerlingen meer regie geven over hun eigen leren. Zij zien daarbij veel meerwaarde van ict. Uit ons onderzoek blijkt ook dat de handelingsverlegenheid vaak groot is en
leraren niet zo maar durven te experimenteren met ict. De ‘zandbak’, inspiratie en experimenteerruimte die het iXperium biedt en de creatieve ontwerpaanpak in de iXperium designteams, brengen beweging. Soms zijn het kleine stapjes, soms grote. Maar altijd betekenisvol.’
Anne -Mar ieke van L oon, assoc iate lec tor L eren met ic t
‘Het realiseren van maatwerk met ict is een complexe onderwijsinnovatie die alle lagen van de organisatie raakt. Het gaat over een andere manier van werken in de klas, en dus over de rol van de leraar en de leerling. Het heeft ook implicaties voor
de schoolorganisatie zoals bijvoorbeeld toetsing, groeperingsvormen en schoolgebouw. Om scholen te ondersteunen hebben we iXpeditie Maatwerk ontwikkeld. In deze seriousgame stappen leraren uit hun eigen rol en gaan in gesprek over mogelijke oplossingen op het gebied van maatwerk met ict.’
THEMA LEREN MET ICT
6KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
Het themaveld Kwaliteiten van Leraren bestaat uit drie lectoraten: Meer-voudige professionaliteit van leraren, Kwaliteiten van lerarenopleiders en Toetsen & Beoordelen.
Bijzonder aan dit themaveld is de brede focus op de professionalisering van leraren en lerarenopleiders en het directe raakvlak met werkveld en (leraren)opleidingen. Het lectoraat kent de opleidings- en onderwijs- praktijk, dankzij de lerarenopleiders en de onderwijservaring van de onderzoekers. Het zet zijn expertise en persoonlijke contacten in voor onderzoek, advies en ontwikkeling.
Helma Ool bekk ink, lec tor Meer voudige P rofess ionalite it van L eraren
‘Leraren doen ertoe! Zij maken dagelijks verschil in het leven van kinderen. Maar dezelfde leraren ervaren vaak gebrek aan professionele ruimte om te doen wat zij echt belangrijk vinden, bijvoorbeeld vanwege een ‘overvol curriculum’ of een ‘teveel aan
regels’. Met onderzoek binnen het lectoraat wil ik bepalen welke profes-sionalisering impact heeft op de stuurkracht van leraren.’
Gerda Geerdink, assoc iate lec tor Kwalite it van lerarenople iders ‘Lerarenopleiders zijn leraren in het kwa-draat. Ze onderwijzen hoe je onderwijst en verwoorden waarom ze handelen zoals ze handelen. Bijvoorbeeld als het gaat om differentierën en onderwijs op maat. Het lectoraat onderzoekt wat nodig is voor de professionalisering van lerarenopleiders
en voor innovatie en ontwikkeling van de lerarenopleidingen. Met als belangrijk onderdeel het stimuleren en uitdagen van de talenten van toekomstige leraren.’
Tamara van S chilt-Mol , assoc iate lec tor Toet sen en Beoordelen
‘Toetsen is, als integraal onderdeel van onderwijs, vooral een instrument om te evalueren of de leerling zich goed ontwikkelt en of het juiste onderwijs is gegeven. Door voortdurend te monitoren en evalueren kunnen docenten de leerling begeleiden in zijn ontwikkeling. Binnen het lectoraat onderzoeken we op welke manier toetsen
een bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van de leerling, de ontwik-keling van de docent én kwalitatief goed onderwijs.’
THEMA K WALITEIT VAN LER AREN k
7KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
Nieuwe lector HELMA OOLBEKKINK
Helma Oolbekkink is lector sinds 1 september 2017. Ze wil meer krachtige profes-
sionals die ruimte vinden om te doen wat echt belangrijk is, en wat echt werkt:
‘Denk aan de biologieleraar die met de klas naar buiten gaat of aan de school die
ervoor kiest om meer vakoverstijgend te werken. Dat is een vorm van stuurkracht
en leiderschap.’
‘Mijn lectoraat start met een grondige analyse: wat weten we over de stuurkracht
van leraren en over het versterken daarvan? Vanzelfsprekend doen we dit in overleg
met scholen en lerarenopleidingen. Via onderzoek wil ik meer inzicht kr ijgen in de
(professionaliser ings-) mogelijkheden die deze stuurkracht kunnen versterken. Wat
vraagt dat van de inr ichting van professionaliser ing binnen bijvoorbeeld leerge-
meenschappen? Welke impact heef t dit op de onderwijspraktijk van leraren? Uit dit
onderzoek halen we r ichtlijnen en instrumenten voor de praktijk. Maar verwacht van
ons géén eendimensionale routekaart of simpel stappenplan, daarvoor is onderwijs
een te complexe praktijk.
Leiderschap begint al op de lerarenopleiding wanneer studenten samen met le-
rarenopleiders werken aan onderwijsontwikkeling en -vernieuwing. Maar ook
wanneer een student een doordachte en doorvoelde pedagogische visie ontwikkelt.
Niet als ‘moetje’ in de opleiding, maar vanuit de overtuiging dat zo’n visie
broodnodig is voor leiderschap in het beroep!
Zowel als lerarenopleider aan de Radboud Universiteit en als lector aan de HAN
maak ik me daar sterk voor. Soms zitten obstakels in de leraar zelf, andere keren in
de omgeving. Blijf dan sparren over wat werkt. Hoe meer je dat duidelijk hebt, hoe
bewuster en beter je het kunt vormgeven, over de volle breedte van het onderwijs.
Ontmoet elkaar en leer van elkaar.’
SPOTLIGHT
M e e r v o u d i g e P r o f e s s i o n a l i t e i t v a n L e r a r e n
8KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
Nieske Coetsier, onderzoeker
‘Ik ben trots op de werkwijze van designteams
omdat die zoveel winst opleveren voor de
praktijkgerichte onderzoekers, lerende leraren
en ict-rijke leerarrangementen.’
Carlos van Kan, senior onderzoeker
‘Ik ben trots op de studenten in mijn onder-
zoekskring, omdat ze zich met bloed, zweet
en tranen inzetten voor onderzoek naar de
pedagogische dimensie van het onderwijs.’
Haske van Vlokhoven, senior onderzoeker
‘Ik ben trots op het webinar Werkplekleren in
het Beroepsonderwijs over onze review naar
werkplekleren: een mooie, publieksvriende-
lijke vorm van kennisverspreiding die ook nog
eens enorm veel aandacht en enthousiaste
reacties heeft gegenereerd.’
Carolien van Rens, onderzoeker
‘Ik ben trots op mijn rol als onderzoeker in
designteams omdat ik daarin zie hoe de deelne-
mers veranderen in onderzoekende leraren die
met plezier en energie kritisch kijken of ze de
juiste dingen doen. Dáár wordt het onderwijs
beter van.’
Fedor de Beer, onderzoeker
‘Ik ben trots op het pedagogische prioriteiten-
spel. Het afgelopen jaar hebben we versie 2.0
uitgebracht en gepresenteerd op verschillende
congressen waar het steevast enthousiast
ontvangen werd. Het wordt nu in verschillende
landen met studenten, leraren en lerarenop-
leiders gespeeld en leidt overal tot gesprekken
over beter onderwijs.’
Kirsten de Ries, onderzoeker
‘Ik ben trots op de nauwe samenwerking met de
scholen in ons werkveld, omdat we gezamenlijk
werken aan de ontwikkeling van onderwijs en zo
vanuit verschillende expertises bijdragen aan
beter onderwijs in de praktijk.’
Femke Timmermans, onderzoeker
‘Ik ben trots op de bijdrage die we hebben gele-
verd aan de Kennisrotonde. Met onze expertise
hebben we een gefundeerd antwoord gegeven op
de vragen van professionals uit de onderwijs-
praktijk.’
Nieske Coetsier Haske van Vlokhoven Fedor de Beer Femke Timmermans
Carlos van Kan Carolien van Rens Kirsten de Ries TROTS
9KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
KENNIS DELEN
Best practices
Het kenniscentrum publiceerde in 2017 een groot aantal onderzoeksrapportages, essays,
artikelen en andere publicaties. Vaak werkten onze lectoren en onderzoekers daarin
samen met andere experts, binnen en buiten de HAN. Het overzicht hieronder is slechts
een kleine greep uit het brede pallet, maar biedt een mooi inkijkje per themaveld.
BEROEPSONDERWIJS EN LEVEN LANG LEREN
• Nieuwenhuis, L., Hoeve, A., Nijman, D.J., en Van Vlokhoven, H. (2017). Pedagogisch-didactische vormgeving van werkplekleren in het initieel beroepsonderwijs: een internationale reviewstudie. Nijmegen: HAN Kenniscentrum Kwaliteit van Leren.
• Van der Meer, M. & Nieuwenhuis, L. (2017) Beroepsonderwijs in de regio: ecosystemen, lerend vermogen en publieke waarde. In: Van der Meer, M. (red.) Naar een lerend bestel in het mbo: over enkele institutionele voorwaarden van onderwijskwaliteit. Essays voor het ministerie van OCW. Den Haag: NRO. (pp. 93-118)
• Timmermans, F. & Gijsel, M. (2017). Welke invloed heeft taalvaardigheid op de doorstroom naar en studiesucces in het hbo van mbo-ers tot 25 jaar uit achterstandsgroepen? (KR. 236). Den Haag: NRO, Kennisrotonde. Vindplaats: https://www.nro.nl/kennisrotondevragenopeenrij/taal-doorstroom-mbo-ho/
KWALITEIT VAN LERAREN
• Vereniging Hogescholen (2017). Het versterken van de toetsbekwaamheid in het hoger beroepsonderwijs. Eindrapportage van het landelijk onderzoek naar de waarde van de professionaliseringstrajecten basiskwalificatie examinering (BKE). [o.a. door J. van der Linden, Fedor de Beer, T. van Schilt]
• Steen, J. van der & Oolbekkink, H. (2017). Kwaliteitsreeks ‘Samen onderzoek begeleiden in de AOS’. Steunpunt opleidingsscholen, Utrecht
• Geerdink, G. & Pauw, I. (red) (2017). Kennisbasis Lerarenopleiders. Katern 3: Inhoud en vakdidactiek op de lerarenopleidingen. Uitgave van de Vereniging lerarenopleiders Nederland. Vindplaats: www.velon.nl.
LEREN MET ICT
• Popta, E. van, Kral, M., Camp, G. Martens, R.L., Simons, P.R.J. (2017). Ex-ploring the value of peer feedback in online learning for the provider. Edu-cational Research Review 20 (2017), 24-34
• Rens, van C., Kral, M., Hölsgens, R. & Uerz, D. (2017). Leren en lesgeven met ict in het mbo: Gelderse MBO’s. Stand van zaken schooljaar 2016/2017 – beginmeting. Nijmegen: iXperium/Centre of Expertise Leren met ICT
• Vijfeijken, van M., Aanholt, van T., Hölsgens, R. (2017). Evaluatie design-teams ROC de Leijgraaf, rapportage schooljaar 2015-2016. Nijmegen: iXpe-rium/Centre of Expertise Leren met ICT
10KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
10KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
SPEL VOOR PEDAGOGISCHE REFLECTIE
Onderzoekers Fedor de Beer en Carlos van Kan ontwikkelden het Pedago-gisch Prioriteitenspel om (toekomstige) leraren te laten ontdekken welke pedagogische idealen de belangrijkste drijfveer zijn in hun eigen onderwijs.
Carlos: ‘Wat vind ik nou belangrijk voor de leerlingen in mijn klas en waarom? Die
vraag blijkt voor veel studenten en leraren lastig te beantwoorden. Het Pedagogisch
Pr ior iteitenspel zet de gedachten op scherp en verbreedt de blik. De deelnemers
werken in paren. Ze kr ijgen steeds zes stellingen met verschillende kleurcoderin-
gen voorgelegd. De kleuren corresponderen met verschillende typen pedagogische
idealen. Vinden de spelers het bijvoorbeeld belangrijker dat de school een veilige
plaats biedt (rood) of dat de school in verbinding staat met de buitenwereld (geel)?
Daarna vergelijken ze hun beider rangschikking en leggen elkaar uit hoe ze tot hun
keuze kwamen.’
Fedor: ‘Zo leren de spelers te verduidelijken hoe ze aankijken tegen onderwijs,
terwijl ze ook andere invalshoeken ontdekken. Na verschillende ronden, met steeds
andere stellingen en andere spelpartners, worden de kleurscores opgeteld en zien de
deelnemers welke pedagogische idealen bij henzelf de boventoon voeren, en hoe dat
zit bij hun spelpartners.
Voor student Ewout leverde het spel vooral bewustwording van zijn eigen dr ijfveren
op: ‘Mijn uitleg aan mijn spelpartner was vooral een uitleg aan mezelf.’
Student Ilona: ‘Het spel bevestigde wat ik al wist: ik ben ‘rood’. Ik zie leerlingen als
kwetsbare personen die mijn hulp nodig hebben in deze veeleisende wereld. Maar
ik ga te maken kr ijgen met bijvoorbeeld ‘blauwe’ collega’s, die vooral maximale
prestaties uit hun leerlingen willen halen. Voor een goede samenwerking is het
belangrijk dat ik weet waarom zij hun onderwijs op die manier bekijken.’
Het Pedagogisch Pr ior iteitenspel wordt ingezet bij studenten, maar wordt ook
gespeeld door leraren op stagescholen om samen te praten over goed onderwijs en
stagiaires beter te leren begeleiden.
SPOTLIGHTKENNIS ONT WIKKELEN
11KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
RICHTLIJNEN VOOR WERKPLEKLEREN
Werkplekleren is niet alleen een middel om studenten ervaring op te laten doen, maar ook een onmisbare competentie voor in de beroepspraktijk. Maar hoe leer je studenten werkplekleren? Onderzoekers Aimée Hoeve en Chris Kroeze onderzochten het en kregen hulp van een kleine zeventig stu-denten Opleidingskunde.
Aimée Hoeve: ‘Werkplekleren is belangrijk om te leren hoe je presteert onder druk,
omgaat met tegenstr ijdige eisen in je werk en bijvoorbeeld om je weg te vinden in
bedrijfsspecif ieke technologie of protocollen. Maar hoe positioneer je dat werk-
plekleren in de opleiding en hoe r icht je het dan in? Dat blijkt vaak lastig. De
oplossing ligt niet alleen in betere samenwerking tussen opleiding en werkveld:
iedere stageplek is anders georganiseerd en iedere stagebeleider legt een andere
focus; als opleiding heb je daar maar beperkt gr ip op. Literatuurstudie en samen-
werking met tien opleidingen binnen de HAN leidden tot elf handvatten - r ichtlijnen,
geen blauwdruk - om werkplekleren breder een plek te geven in curr icula.’
In 2017 betrok het kenniscentrum bijna zeventig studenten Opleidingskunde bij
een deel van het onderzoek. Aimée: ‘Samen met docenten Mirelle Voskes en Leon
Noij namen we hen mee in alle stappen die horen bij kwalitatief onderzoek: hoe
gebruik je literatuur om tot een conceptueel kader te komen, hoe vertaal je dat naar
een goede interviewleidraad, hoe verwerk je data en hoe codeer je? Iedere student
interviewde één jonge professional om te achterhalen wat die nodig hebben om echt
thuis te raken in hun vak. De studenten vonden het ‘veel werk, in korte tijd’ maar
waren ook enthousiast over ‘in het echie’ bijdragen aan een project dat een ‘real life
inkijk’ gaf in hun latere vakgebied. Het kenniscentrum beschikte in relatief korte
tijd over een enorm r ijk databestand, dus ook voor ons is deze samenwerking voor
herhaling vatbaar!’
KENNIS ONT WIKKELEN SPOTLIGHT
12KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
MONITOR STIMULEERT ICT- INZET
Een belangrijke succesfactor voor effectieve inzet van ict voor leren en lesgeven is de handelingsbekwaamheid van leraren. Om zicht te krijgen op die bekwaamheid en op de aangrijpingspunten voor ontwikkeling daarvan, heeft het iXperium/Centre of Expertise Leren met ict een monitor ontwik-keld.
De monitor is een gevalideerde webvragenlijst voor leraren, die hun competenties
en feitelijk handelen met ict in kaart brengt. De resultaten dienen als input voor
gerichte professionaliser ingsactiviteiten. Via herhaalde afname wordt de voortgang
gemonitord en kan worden bijgesteld. De monitor is de afgelopen jaren veelvuldig
ingezet en doorontwikkeld met versies voor po, vo, mbo en hbo. Sinds 2017 kunnen
instellingen en teams via een portal hun eigen resultaten inzien en downloaden.
Hierdoor zien school- en teamleiders hoe het ervoor staat in het eigen team en waar
goede voorbeelden te vinden zijn.
De monitor is in 2017 als beginmeting afgenomen bij 1800 leraren van de acht
Gelderse MBO’s die samenwerken met iXperium/CoE. Mbo-leraren zien veel
meerwaarde in ict voor onderwijs. Toch maken de meesten in de praktijk nog weinig
gebruik van innovatieve ict-toepassingen en van ict om te dif ferentiëren.
Veel leraren gebruiken media vooral om te consumeren en netwerken, maar bijna
niet om te gamen of produceren. Dat heet een beperkt mediaprof iel. Ze leren graag
door te experimenteren en delen met ict, en zich beter op de hoogte houden van
nieuwe ict-ontwikkelingen. Dit zijn dan ook de sleutelfactoren om leraren gericht te
ondersteunen.
SPOTLIGHTKENNIS ONT WIKKELEN
13KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
SPELSIMUL ATIE VOOR MA AT WERK MET ICT
Het RAAK-project iXpeditie Maatwerk ontwikkelt onderzoeksmatig een spelsimulatie waarmee leraren een systeemperspectief ontwikkelen dat nodig is voor gepersonaliseerd leren met ict. De spelsimulatie bevat de sleutelvariabelen die van belang zijn om maatwerk met ict op school te realiseren.
De spelsimulatie is gebaseerd op het model Organiseren van maatwerk met ict.
Eind 2017 vond de eerste testsessie plaats met het team van Brede school Michiel de
Ruyter. De deelnemende leraren werden ‘positief getr iggerd’ om vanuit verschillende
perspectieven naar maatwerk met ict te kijken. Het spel faciliteert teamleden om uit
hun eigen rol te stappen en vanuit een breder perspectief het gesprek aan te gaan
over gepersonaliseerd leren met ict.
Het simulatiespel wordt in 2018 verder ontwikkeld en onderzocht. Centrale vraag
in deze fase: hoe verandert het spel de mentale modellen van leraren en welke
elementen in de simulatie dragen hieraan bij? Daarbij zijn opnieuw schoolteams
betrokken en ook vijf studententeams van de HAN Pabo. Aan het project is een pro-
motieonderzoek gekoppeld dat ingaat op de vraag of de spelsimulatie bijdraagt aan
het vergroten van het perspectief van leraren: verschuif t dit van een gefragmenteerd
naar een systeemperspectief?
De beoordelingscommissie van SIA gaf aan ‘onder de indruk’ te zijn van de tussen-
tijdse resultaten en van de manier waarop onderzoek en praktijk in de spelsimulatie
verbonden zijn. De commissie was bovendien ‘erg positief ’ over de opzet van het
project en over de voortgang van de activiteiten. Ze roemde de methodologische
kwaliteit en de betrokkenheid van de praktijkpartners en vroeg het iXperium/CoE de
resultaten landelijk te delen met alle basisscholen in Nederland.
SPOTLIGHTKENNIS ONT WIKKELEN
14KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
SAMEN OPTREKKEN
Best practices
Het Kenniscentrum bouwde in 2017 voort op de goede contacten met het regionale werkveld in een aantal samenwerkingsverbanden, waaraan deels (subsidie)projecten zijn verbonden.
IXPERIUM/CENTRE OF EXPERTISE
• CLC Arnhem verlengde de samenwerking voor vier jaar en breidde uit met een groot schoolbestuur voor speciaal primair en voortgezet onderwijs, de Onderwijsspecialisten. Voor de HAN Pabo een impuls om het speciaal onderwijs in te bedden in de opleiding.
• CLC Nijmegen voert gesprekken met de Nijmeegse kinderopvang. Dit betekent aandacht voor aansluiting van relevante opleidingen, zoals Pedagogiek.
• Scholengroep Tongerlo in Roosendaal sloot een samenwerkingsover-eenkomst voor vier jaar. Geprobeerd wordt om de lerarenopleidingen van Hogeschool Rotterdam en Fontys Tilburg aan te laten sluiten.
• In Roermond is hard gewerkt aan samenwerking met schoolbestuur Swalm & Roer, de Nieuwste Pabo. Vermoedelijk wordt begin 2018 de samenwerkingsovereenkomst gesloten.
• Met bibliotheek Gelderland Zuid in Nijmegen wordt gewerkt aan de start van het project Nijmeegse Beweging Digitale Geletterdheid.
THEMAVELD LEREN MET ICT/IXPERIUM/COE EN BOLLL
• De samenwerking met de Gelders mbo’s werd concreet. Leren en lesge-ven met ict en Beroepsgerichte didactiek zijn vooralsnog de speerpunten die in de Gelders professionaliseringagenda opgepakt zijn.
THEMAVELD BEROEPSONDERWIJS EN LEVEN LANG LEREN
• Het Graafschap college werkte voor het tweede jaar met de lector Beroepspedagogiek en twee onderzoekers in een zogenaamd embedded lectoraat op dit roc. Dit lectoraat is een vaak gevraagd partner in het Groene onderwijs.
• Samenwerking met de Gelderse mbo’s rond beroepsgerichte didactiek, zoals hierboven benoemd.
THEMAVELD KWALITEITEN VAN LERAREN
• Samenwerking met de Academische opleidingsscholen in Arnhem (po) en Nijmegen (vo) op thema’s als professionele leergemeenschappen, de onderzoekende leraar en gedeeld academisch leiderschap. Ook met het mbo wordt in toenemende mate samengewerkt, in de regio en nationaal. Zo is het thema toetsen en beoordelen vol in de belangstelling komen staan bij zowel roc’s als de mbo-raad.
15KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
SAMEN OPTREKKEN
Best practices
De verbinding met andere kennisinstellingen verloopt via ‘natuurlijke part-nerschappen’ met verschillende instellingen.
VERBINDING MET ANDERE HOGESCHOLEN
In onderzoeksprojecten werken we samen met lectoren en onderzoekers van andere hogescholen. Onderzoeksresultaten delen we onderling. Zo werken we intensief samen met Fontys Hogeschool en Hogeschool Zuyd op het terrein van toetsen & beoordelen, met de Hanze Hogeschool als voortrekkers in de voorlopersgroep Leren met ict en met de Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Utrecht, Saxion en Windesheim als experts in het RAAK-project iXpeditie Maatwerk.
VERBINDING MET HET ACADEMISCHE KENNISDOMEIN
Binnen de Radboud Universiteit onderhouden we relaties met de Radboud Docenten Academie, Pedagogische wetenschappen, de Faculteit Bedrijfskun-de (HRM), het Donders Instituut en de Radboudumc Health Academy.
Gezamenlijke projecten en programma’s worden uitgevoerd met de univer-siteiten van Leiden, Leuven, Gent, Tartu, Tilburg, Regensburg en Utrecht. We begeleiden onze promovendi met collega’s van de Radboud Universiteit, het Welten-instituut, de Universiteit van Amsterdam, ESoE
TU Eindhoven, de Universiteit van Utrecht, Universiteit van Gent, Universiteit Twente en Brunel University in London.
Ten slotte bezet een lector van het kenniscentrum een bijzondere leerstoel bij het Welten-instituut, het onderzoeksinstituut voor leren, doceren en technologie van de Open Universiteit.
16KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
MET HOGESCHOLEN WERKEN A AN GOEDE TOETSING
Toetsen en beoordelen treedt binnen hbo-instellingen steeds meer uit de schaduw: de visie op het onderwerp ontwikkelt zich en professionalisering krijgt vorm. Dat is ook nodig, want goede toetsing bepaalt de waarde van een diploma. Het BKE/SKE-netwerk draagt daaraan bij.
Constructive alignment zorgt voor goed onderwijs: je bedenkt wat een student
moet leren en stemt curr iculum en toetsing daarop af. Maar hoe ziet ‘goed toetsen’
eruit? En is iedere docent daartoe in staat? In het BKE/SKE-netwerk werken alle
hogescholen en een aantal universiteiten samen aan de basis- en seniorkwalif icer ing
van examinatoren (BKE en SKE). Centraal staan visieontwikkeling, kennisdeling en
onderzoek.
Binnen het netwerk is veel uitwisseling over en weer, vertelt Tamara van Schilt-Mol,
associate lector Toetsen en Beoordelen bij het Kenniscentrum Kwaliteit van leren:
‘Vaak gaat de afstemming over praktische zaken, bijvoorbeeld over hoe je met je pro-
fessionaliser ing kunt aanhaken bij de wereld van de docent: hoe doen anderen dat?
Zo ontstaan binnen iedere hogeschool concrete opdrachten voor docenten die hun
BKE of SKE willen halen. Binnen de HAN bekijken docenten bijvoorbeeld binnen hun
eigen opleiding hoe het onderwijs en het toetsprogramma beter op elkaar afgestemd
kunnen worden. De docent professionaliseert zich zo in de eigen praktijk en het
onderwijs – en dus de student – prof iteert mee.’
Het netwerk leert van en met elkaar, maar de instellingen bepalen hun eigen koers.
Liesbeth Baartman van Hogeschool Utrecht: ‘De Vereniging Hogescholen heef t
landelijk onderzoek naar de implementatie van de BKE gef inancierd. We willen weten
hoe die per instelling wordt uitgerold en wat dat oplevert. De uitkomsten zullen
ook helpen om onze gezamenlijke visie verder te ontwikkelen. Mooi dat dat allemaal
is voortgekomen uit de behoef te van Tamara, Dominique Sluijsmans – lector Zuyd
Hogeschool – en mij om samen af te stemmen over de invulling van de BKE en SKE.’
SPOTLIGHTSAMEN OPTREKKEN
17KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
MET MBO’S WERKEN A AN ONDERWIJSK WALITEIT
Gelderse mbo-instellingen werken samen met het iXperium/Centre of Expertise Leren met ict en het lectoraat Beroepspedagogiek van het ken-niscentrum aan de onderwijskwaliteit in het mbo. Ze willen (toekomstige) docenten gerichter voorbereiden op lesgeven in het mbo.
Om het mbo-onderwijs te verbeteren, is innovatieve kracht nodig. De samen-
werkingspartners en ook de lerarenopleidingen van de HAN versterken elkaar daarin
via de kennisgroepen Leren en lesgeven met ict en Beroepsgerichte didactiek.
Marijke Kral, lector Leren met ict van het iXperium/CoE: ‘Het mbo wil ict integreren
in de werkpraktijk van de docent. We gaan daarvoor onder andere aan de slag in
verschillende iXperium designteams. Die doen bijvoorbeeld onderzoek naar de mo-
gelijkheden van co-teaching met robots, passende didactiek bij leren op afstand en
het vormgeven van gepersonaliseerd leren binnen een elektronische leeromgeving.
Verder werken we aan een competentieprof iel leren en lesgeven met ict voor mbo-
docenten en denken we na over een Gelders mbo-iXperium.’
De Gelderse mbo’s willen ook de responsiviteit van hun onderwijs vergroten. Loek
Nieuwenhuis, lector Beroepspedagogiek: ‘Beroepen zijn voortdurend in beweging.
Het beroepsonderwijs moet rekening houden met die veranderende arbeidsmarkt en
zorgen dat (toekomstige) professionals f lexibel leren omgaan met nieuwe ontwikke-
lingen. We zoeken samen met de scholen naar leerarrangementen die daarbij helpen
en hoe die kunnen worden aangeboden. Innovatieve vormen van werkplekleren zoals
wijkleercentra en hybride leren kunnen hierbij helpen.’
Beide kennisgroepen leverden al concreet resultaat op, vertelt Klaske Smit van
ROC Rijn IJssel: ‘We ontwikkelden bijvoorbeeld Rubrics, een instrument waarmee
studenten, docenten en stagebegeleiders kunnen ‘scoren’ waar de student nu staat
en wat nog geleerd moet worden. Rubrics leert studenten - meer dan via toetsing
- zelf leren. Dat is wat de kennisgroepen ook doen: samen werken aan een hoger
kennisniveau en zorgen dat het geleerde, bijvoorbeeld via ILS, terugvloeit naar de
praktijk.’
SPOTLIGHTSAMEN OPTREKKEN
18KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
MET PO WERKEN A AN PROFESSIONALISERING
Het iXperium/Centre of Expertise Leren met ict werkt vanaf het prille begin in 2011 nauw samen met schoolbesturen voor (speciaal) primair onderwijs in de regio Arnhem en Nijmegen en de HAN Pabo. In totaal betreft dit ruim 200 scholen.
In 2017 hebben weer veel leraren van de betrokken scholen deelgenomen aan
inspiratie- en professionaliser ingsactiviteiten Leren met ict in en vanuit de
iXperiums in Arnhem en Nijmegen. Bijvoorbeeld aan de schoolprogramma’s voor
rekenen, taal en robotica, tijdens inspiratiemiddagen en in het pop-up-iXperium
op locatie. iXperium Arnhem is uitgebreid met een iXspace waarin de relatie wordt
gelegd tussen ict en maakonderwijs.
Bij elk bestuur was een iXperium designteam actief. Het designteam van Lijn 83
ontwikkelde bijvoorbeeld instructievideo’s, waarmee leerlingen van verschillende
niveaus bij rekenen zelfstandig en in hun eigen tempo aan de slag kunnen. Het team
heef t een theoretisch fundament voor uitrol van deze werkwijze in andere vakken
geschreven.
In 2017 heef t iXperium/CoE een instrument ontwikkeld waarmee bestuurders
gesprekken met schoolleiders kunnen voeren over hun ambities voor ‘personaliseren
van leren met ict’. Van alle scholen zijn de resultaten verzameld. De meerderheid van
de schoolleiders zou de komende jaren graag zien dat leerlingen meer regie kr ijgen
in wat en hoe zij leren en dat er meer wordt gedif ferentieerd met ict. De school-
leiders willen extra aandacht voor de competenties leren en lesgeven met ict van de
leraren.
Voor deze veranderingen is het volgens de schoolleiders belangrijk om digitale leer-
middelen, leerlijnen en leer inhoud te hervormen. Ze geven aan dat de visie op het
gebruik van ict verder moet worden ontwikkeld en dat daarbij behoef te is aan meer
samenwerking, samen leren en onderzoeken. Komend jaar worden op basis van de
resultaten de ambities op bovenbestuurlijk niveau geformuleerd en de consequenties
voor de ondersteuning vanuit iXperium/CoE geïnventariseerd. Zo werken we samen
aan een verdiepingsslag.
SPOTLIGHTSAMEN OPTREKKEN
19KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
Best practices
Het Kenniscentrum Kwaliteit van Leren werkt nauw samen met de oplei- dingen binnen de HAN. Samen werken we aan verbetering van het onder- wijs. Docenten, studenten en het werkveld spelen daarin vaak een actieve rol. Binnen de opleidingen zetten we onze expertise onder andere in voor:
BILDUNG IN HET CURRICULUM
• Techniek Built Environment• GGM Fysio Delta Stroom• HAN Pabo en ILS• Faculteit Economie en Management• Netwerkbijeenkomsten
EDUC ATIEVE MAS TERS
• Educatieve master Economie• Educatieve master Engels• Educatieve master Nederlands• Educatieve master Wiskunde• Master Pedagogiek
LEREN MET ICT
• Designteams• Honoursprogramma• Minor Design4Learning• Werkgroep lerarenopleiding voor de 21ste eeuw • ILS expertisegroep Onderwijskunde KWALITEITEN VAN LERAREN
• BKE-certificering• BKE-professionalisering• Ontwikkeling aanbod Didactische bekwaamheid• Ontwikkeling eindkwalificaties Pabo en ILS• ILS expertisegebied studieloopbaanbegeleiding• ILS expertisegebied toetsing• ILS expertisegebied onderzoekend leren• Curriculumontwikkeling master MLI• Masterclass Pabo
BEROEPSONDERWIJS EN LEVEN LANG LEREN
• Projectgroep studierendement/studiesucces ILS• Evaluatie pilot bedrijfsstages• Onderzoeksspreekuur Studio L&D• ILS expertisegroep Samen Opleiden ILS• ILS expertisegroep Beroeps- en vakdidactiek
VERBINDING ONDERWIJS
2 0KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
Iedere leerling leert anders en daar moet in toenemende mate ruimte voor zijn. Ict kan daarbij helpen, maar hoe breng je dat in praktijk? Pabo- studenten gaan daarvoor naar het iXperium.
De leerlijn Leren en lesgeven met ict is een belangrijk onderdeel van het onderwijs-
programma van de HAN Pabo. Studenten ontwikkelen daarmee de benodigde com-
petenties voor eigentijds onderwijs met ict. Denk bij de leerlijn aan pedagogisch-
didactische inzet van ict en aan het bedenken van ict-r ijke leerarrangementen.
In het iXperium zien studenten de theorie praktijk worden.
In het iXperium experimenteren Pabo-studenten met ict en onderzoeken ze de
mogelijkheden voor het onderwijs. Pabo-docent Jaap Dekker: ‘Eerstejaars maken
in het iXperium bijvoorbeeld kennis met Blue-Bots, robotjes die kleuters zelf, via
bluetooth, over bedrukte matjes naar specif ieke letters kunnen sturen. Later leren
onze studenten om zo’n toepassing op een andere manier in te zetten. In dit geval
kan dat door zelf een mat te ontwerpen, bijvoorbeeld voor een verkeersles aan
groep 4. Studenten leren zo de ontwikkelingsfase van een kind te koppelen aan een
passende, creatieve inzet van ict.’
Studenten gaan tijdens de opleiding steeds dieper in op de mogelijkheden en
onmogelijkheden van ict in het onderwijs. Niet alleen door zelf aan de slag te gaan.
Ook door bijeenkomsten te organiseren voor leraren in het werkveld. Ze stellen
daarvoor een programma samen rondom een specif iek thema, bijvoorbeeld de
taalontwikkeling van jonge kinderen. Zo verr ijken ze hun eigen kennis én die van
zittende leraren.
SPOTLIGHTVERBINDING ONDERWIJS
IXPERIUM , (OOK ) VOOR PABO -STUDENTEN
2 1KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
LER ARENOPLEIDINGEN INTEGREREN ONDER ZOEK
Hoe draagt onderzoek in de eindfase het beste bij aan het ontwikkelen van een onderzoekende houding? Die vraagt stelt de expertisegroep Onderzoe- kend Leren van ILS. Onderzoeker Janneke van der Steen draagt bij vanuit het kenniscentrum.
Janneke: ‘In de onderzoeksleerlijn van de opleidingen staat de ontwikkeling van een
onderzoekende houding steeds centraal. Een aantal opleidingen r icht onderzoek
in de eindfase dit studiejaar echter anders in. Daar lag dus een kans om samen te
leren hoe onderzoek het beste in het curr iculum geïntegreerd kan worden. Alle
opleidingen willen tenslotte dat de studenten aan het eind van hun opleiding de
kennis en kunde in huis hebben om in de onderwijspraktijk onderzoekend te kunnen
werken, het belang daarvan inzien en er plezier aan beleven.’
Lerarenopleider Marloes Hülsken, samen met collega Esther Hansen en Janneke
voortrekker van de expertisegroep: ‘Het directe contact tussen ons team en de
onderzoekers is waardevol. In die brede samenstelling werken we praktijkgericht aan
nieuwe werkwijzen en inzichten rond onderzoek.’
Wat leveren de verschillende vormen van onderzoek in de eindfase op? Die
informatie is nodig om samen van te leren. Janneke: ‘In 2018 wordt daarom aan alle
laatstejaars en hun onderzoeksbegeleiders gevraagd hoe het onderzoek is verlopen,
hoe ze na afloop aankijken tegen nut en noodzaak van praktijkgericht onderzoek
door leraren en in hoeverre het uitgevoerde onderzoek heef t bijgedragen aan de
ontwikkeling van een onderzoekende houding. De uitkomsten van deze evaluatie
helpen om samen verder na te denken over de ontwikkeling van het onderzoek in de
eindfase.’
SPOTLIGHTVERBINDING ONDERWIJS
2 2KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
ONDER ZOEKSSPREEKUUR OPLEIDINGSKUNDE
Studenten lopen nogal eens tegen uitdagingen aan als ze onderzoek doen, vooral in de eindfase. De opleiding Opleidingskunde startte daarom met een onderzoeksspreekuur. Daar helpt onderzoeker Derk-Jan Nijman studenten met onderzoeksvragen weer op weg.
Het Onderzoeksspreekuur wordt gehouden in Studio L&D, een vaste plek waar
studenten, docenten en mensen uit het werkveld elkaar kunnen ontmoeten en samen
aan de slag kunnen. Ook Derk-Jan Nijman schuif t er regelmatig aan: ‘De ene keer
op dinsdagochtend, de andere keer op donderdagmiddag. Mijn collega Aimée Hoeve
en ik beantwoorden er vragen van studenten die bezig zijn met een onderzoek. Ze
worstelen bijvoorbeeld met hun onderzoeksvraag. Die is in eerste instantie vaak
veel te groot. Een herkenbaar probleem: ook doorgewinterde onderzoekers vinden
het nog lastig om in te kaderen. Want welke informatie heb je nu precies nodig om je
opdrachtgever aan het eind van de r it een passend product te presenteren?’
Eén van de studenten die het Onderzoeksspreekuur bezocht, moest bijvoorbeeld
een e-learningmiddel ontwikkelen om nieuwe medewerkers welkom te heten in de
organisatie. Derk-Jan: ‘Welke onderzoeksvraag stel je dan om tot het gewenste
resultaat te komen? Moet je daarvoor de hele waaier rondom e-learning onderzoeken
en met alle werknemers over hun wensen spreken? Is dat überhaupt haalbaar? Aimée
en ik spr ingen bij om studenten gericht en met vertrouwen van start te laten gaan
en geven advies als ze onderweg hobbels ervaren. Het mes snijdt bovendien aan
twee kanten: via de ontmoetingen met de studenten blijf t het kenniscentrum op de
hoogte van HRD-vraagstukken in het werkveld.’
SPOTLIGHTVERBINDING ONDERWIJS
2 3KENNISCENTRUM KENNIS VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
LEERLIJN ONDER ZOEK IN MASTEROPLEIDINGEN
De HAN heeft vier masteropleidingen die opleiden tot een eerstegraadsles-bevoegdheid: Nederlands, Engels, wiskunde en economie. De studenten verrijken niet alleen hun vakinhoudelijke en vakdidactische kennis, maar verdiepen ook hun onderzoeksvaardigheid. Onderzoeker Martijn Peters vertelt over zijn rol in onderzoeksleerlijn en curriculum.
Martijn: ‘Masterstudenten die de opleiding afronden, moeten in staat zijn om hun
eigen onderwijs te verbeteren en om mee te werken aan schoolontwikkeling. In-
grediënten die daarbij nodig zijn: onderzoeksvaardigheid en een onderzoekende
houding. Waar komt bijvoorbeeld een gebrek aan motivatie vandaan? Wat zou een
oplossing kunnen zijn en hoe werk je die uit tot een werkvorm of lessenserie? Raken
de leerlingen daarmee inderdaad meer betrokken?’
De vier masteropleidingen hebben samen met het kenniscentrum een uniforme
onderzoeksleerlijn ontwikkeld. Iedere master is via een onderzoeker verbonden aan
het kenniscentrum. Voor de master economie is Martijn de verbindende schakel:
‘De interesse van studenten ligt in eerste instantie vaak meer op vakinhoudelijk en
vakdidactisch vlak. Om de kracht en kansen van onderzoek te laten landen, werk ik
in mijn colleges soms achterstevoren: ik laat studenten zonder veel voorbereiding
mensen bevragen en daarna bespreken we waar ze in de interviews tegen aanliepen.
Zo hang ik de theoretische achtergrond van onderzoeksmethoden aan de kapstok van
de praktijk.’
Ondanks de stapsgewijze, praktijkgerichte invulling van de onderzoeksleerlijn
hebben veel masterstudenten in hun laatste jaar behoef te aan extra contactmomen-
ten. Martijn: ‘De master economie introduceerde vorig studiejaar de afstudeertafels:
vier studenten en een docent zitten samen aan tafel voor intervisie en feedback. Dat
werkt goed, bleek uit de evaluatie én uit het feit dat de volgende groep afstudeer-
ders ook met afstudeertafels wilde werken. We blijven werken aan de onderzoeks-
leerlijn en zijn trots op de positieve beoordeling die de accreditatiecommissie alle
vier de masters in 2017 gaf.’
SPOTLIGHTVERBINDING ONDERWIJS
2 4KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
PL ANNEN 2018‘Het kenniscentrum heeft drie goed- lopende thema’s: Kwaliteit van Le- raren, Beroepspedagogiek & Leven lang leren en Leren met ict. Dat is een gezamenlijke verdienste van het kenniscentrum, het werkveld en de opleidingen.
In 2018 gaan we verder versterken. We doen dat met de concrete uit-voering van het nieuwe meerjaren-plan, maar bijvoorbeeld ook via de regionale kennisagenda: samen met po, vo, mbo en de faculteit Educatie kijken we welke thema’s interessant zijn om met elkaar uit te werken.
Daarnaast zullen we samen met de opleidingen plannen ontwikkelen om onderwijs en onderzoek, de dra-gende pijlers binnen de HAN, struc-tureel met elkaar te verknopen. Ons onderzoeksportfolio draagt bij aan de agenda van het HAN-zwaartepunt Smart Region, waarmee we als ken-
niscentrum meewerken aan een innovatieve en ondernemende regio waar het niet alleen goed werken is, maar ook fijn wonen, leren en re- creëren.
En last but not least: met lector Jos Sanders, geworven in 2017 en van start gegaan in 2018, zetten we leren tijdens de beroeps-loopbaan op de kaart.’
ANNELIES DICKHOUT
DIRECTEUR KENNISCENTRUM
KWALITEIT VAN LEREN
Jos Sanders, lector Leren tijdens de Beroepsloopbaan
2 5
INTRODUCTIE KENNIS SAMEN ONDERWIJS 2018
COLOFON
Dit jaarbeeld is gemaakt in samenwer king
me t de afdel ing Mar ke t ing, Communicat ie
en Voor l ic hting v an de HAN.
Tek s t Ingeborg Hak s tege
Kenniscentr um Kw al i t eit v an Leren
iXper ium/Centre of Exper t ise Leren me t ict
Opmaak GPC/Roswit ha Teer ink
Fotograf ie Rob Giel ing
Er ic Sc holten
P aul Jacobs
KENNISCENTRUM KWALITEIT VAN LEREN JAARBEELD 2017
Contact Kenniscentr um Kwaliteit van Leren
Pos tadres Pos tbus 30011
6503 HN Ni jmegen
Bezoek adres I/O-gebouw
K apitt e lweg 35
6525 EN Ni jmegen
Secret ar iaat T (024) 353 00 30
Jeane tt e.Dussc hoot [email protected]