॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 1
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
अ याय ितसरा
अजुन उवाच: यायसी चेत् कमण ते मता बुि जनादन ।
तत् िकं कमिण घोरे मां िनयोजयिस केशव ॥ १ ॥
मग आइका अजुन हिणतल । देवा तु ह ज वा य बोिलले ।
त िनक यां प रसल । कमळापती ॥ १ ॥
तेथ कम आिण कता । उरेिचना पाहतां ।
ऐस मत तुझ अनंता । िनि त जरी ॥ २ ॥
तरी मात केवी हरी । हणसी पाथा सं ामु कर ।
इये लाजसीना महाघोर । कम ंसुता ॥ ३ ॥
हां गा कम तू ंिच अशेष । िनराकारासी िनःशेष ।
तरी मजकरव ह िहंसक । कां करिवसी तू ं॥ ४ ॥
तर हिच िवचार षीकेशा । तू ंमानु देसी कमलेशा ।
आिण येसणी हे िहंसा । करिवत अहासी ॥ ५ ॥
यािम ेणेव वा येन बुि ंमोहयसीव म े।
तदेकं वद िनि य येन ेयोऽहमा नुयाम् ॥ २ ॥
देवा तुवांिच ऐस बोलाव । तरी आ ह नेणत काय कराव ।
आता संपले हणे पां आघव । िववेकाचे ॥ ६ ॥
हां गा उपदेशु जरी ऐसा । तरी अप ंशु तो कैसा ।
आतां पुरला आ हां िधंवसा । आ मबोधाचा ॥ ७ ॥
वै ुप य वा िन जाये । मग जरी आपणिच िवष सुये ।
तरी रोिगया कैसेिन िजये । सांगे मज ॥ ८ ॥
जैसे आंधळे सुईजे आ हांटा । कां माजवण दीजे मकटा ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 2
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
तैसा उपदेशु हा गोमटा । वोढवला आ हां ॥ ९ ॥
मी आध िच कांही नेण । वरी कविळल मोह येण ।
कृ णा िववेकु या कारण । पुिसला तुज ॥ १० ॥
तंव तुझी एकेक नवाई । एथ उपदेशामाज गांवाई ।
तरी अनुसरिलया काई । ऐस क जे ॥ ११ ॥
आ ह तनुमनुजीव । तुिझया बोला वोटंगाव ।
आिण तुवांिच ऐस कराव । तरी सरल हणे ॥ १२ ॥
आतां ऐिसयापरी बोिधसी । तरी िनक आ हां क रसी ।
एथ ानाची आस कायसी । अजुन हणे ॥ १३ ॥
तरी ये जािणवेचे क र सरल । परी आिणक एक अस जाहल ।
ज िथत ह डहळल । मानस माझ ॥ १४ ॥
तेव िच कृ णा ह तुझ । च र कांह नेिणजे ।
जरी िच पाहसी माझ । येणे िमष ॥ १५ ॥
ना तरी झकिवतु आहासी मात । क त विच किथल विनत ।
हे अवगमतां िन त । जाणवेना ॥ १६ ॥
हणोिन आइक देवा । हा भावाथु आतां न बोलावा ।
मज िववेकु सांगावा । मर्हाटा जी ॥ १७ ॥
मी अ यंत जड अस । परी ऐसाही िनक प रयस ।
कृ णा बोलाव तुवां तैस । एकिन ॥ १८ ॥
देख रोगात िजणाव । औषध तरी ाव ।
परी त अित य हाव । मधुर जैस ॥ १९ ॥
तैस सकळाथभ रत । त व सांगावे उिचत ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 3
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
परी बोधे माझ िच । जयापरी ॥ २० ॥
देवा तुज ऐसा िनजगु । आिण आत धणी कां न क ं ।
एथ भीड कवणाची ध ं । तू ंमाय आमुची ॥ २१॥
हां गा कामधेनूच दुभत । देव जाहल जरी आपैत ।
तरी कामनेची कां तेथ । वानी क जे ॥ २२ ॥
जरी िचंतामिण हातां चढे । तरी वांछेचे कवण सांकडे ।
कां आपुलेिन सुरवाड । इ छाव ना ॥ २३ ॥
देख अमृतिसंधूत ठाकाव । मग तहाना जरी फुटाव ।
मग सायासु कां करावे । मागील ते ॥ २४ ॥
तैसा ज मांतरी बहत । उपािसता ल मीपती ।
तू ंदैव आिज हात । जाहलासी जरी ॥ २५ ॥
तरी आपुलेया सवेसा । कां न मगावासी परेशा ।
देवा सुकाळु हा मानसा । पाहला असे ॥ २६ ॥
देख सकळात च िजयाल । आिज पु य यशािस आल ।
हे मनोरथ जहाले । िवजयी माझे ॥ २७ ॥
जी जी परममंगळधामा । देवदेवो मा ।
तू ं वाधीन आिज आ हां । हणऊिनयां ॥ २८ ॥
जैसां मातेचां ठाय । अप या अनवस नाह ।
त यालागूिन पाह । िजयापरी ॥ २९ ॥
तैस देवा तू ंते । पुिसजतस आवडे त ।
आपुलेिन आत । कृपािनिध ॥ ३० ॥
तरी पारि क िहत । आिण आच रतां तरी उिचत ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 4
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
ते सांग एक िनि त । पाथु हणे ॥ ३१ ॥
ीभगवानुवाच: लोकेऽि मन् ि िवधा िन ा पुरा ो ा मयाऽनघ ।
ानयोगेन सां यानां कमयोगेन योिगनां ॥ ३ ॥
या बोला अ युतु । हणतसे िवि मतु ।
अजुना हा विनतु । अिभ ावो ॥ ३२ ॥
जे बुि योगु सांगतां । सां यमतसं था ।
किटली वभावता । संगे आ ह ॥ ३३ ॥
तो उ ेशु तू ंनेणसी । हणोिन ोभलािस वायांिच ।
तरी आता जाण यांिच । उ दो ही ॥ ३४ ॥
अवधार वीर े ा । य लोक या दो ही िन ा ।
मजिचपासूिन गटा । अनािदिस ा ॥ ३५ ॥
एकु ानयोगु हिणजे । जो सां य अनु ीजे ।
जेथ ओळखीसव पािवजे । त ूपता ॥ ३६ ॥
एक कमयोगु जाण । जेथ साधकजन िनपुण ।
होवूिनया िनवाण । पावती वेळे ॥ ३७ ॥
हे मागु तरी दोनी । प र एकवटती िनदान ।
जैसे िस सा यभोजन । तृि एक ॥ ३८ ॥
कां पूवापर स रता । िभ ना िदसती पाहतां ।
मग िसंधूिमळण ऐ यता । पावती शेख ॥ ३९ ॥
तैस दोनी ये मत । सूिचती एका कारणात ।
परी उपाि त ते यो यते - । आधीन असे ॥ ४० ॥
देख उ लवनास रसा । प ी फळािस झ बे जैसा ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 5
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
सांग न केव तैसा । पावे वेगां ॥ ४१ ॥
तो हळूहळू ढाळढाळ । केतुकेिन एके वेळे ।
मागाचेिन बळ । िनि त ठाक ॥ ४२ ॥
तैस देख पां िवहंगममत । अिध िन ानात ।
सां य स मो ात । आकिळती ॥ ४३ ॥
येर योिगये कमाधार । िविहतिच िनजाचार ।
पूणता अवसर । पावत होती ॥ ४४ ॥
न कमणामनारभान् नै क य पु षोऽ ुते ।
न च सं यसनादेव िसि ं समािधग छित ॥ ४ ॥
वांचोिन कमारंभ उिचत । न क रतांिच िस वत ।
कमहीना िनि त । होईजेना ॥ ४५ ॥
कां ा कम सांिडजे । येतुलेिन नै क या होईजे ।
ह अजुना वायां बोिलजे । मूखपण ॥ ४६ ॥
सांग पैलतीरा जाव । ऐस यसन कां जेथ पावे ।
तेथ नावेत यजाव । घडे केव ॥ ४७ ॥
ना तरी तृि इि छजे । तरी कैसेिन पाकु न क जे ।
क िस ु ही न सेिवजे । केव सांग ॥ ४८ ॥
जंव िनरातता नाह । तंव यापा असे पाह ।
मग संतु ीचां ठाय । कंुठे सहज ॥ ४९ ॥
हणोिन आइक पाथा । जया नै क यपद आ था ।
तया उिचत कम सवथा । या य नोहे ॥ ५० ॥
आिण आपुलािलया चाडे । आपािदले हे मांडे ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 6
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
क यिजल ह कम सांडे । ऐस आहे ॥ ५१ ॥
ह वायािच सैरा बोिलजे । उकलु तरी देख पािहजे ।
परी यिजतां कम न यजे । िन ांत मानी ॥ ५२ ॥
न िह कि त् णमिप जात ुित यकमकृत् ।
कायते वशः कम सवः कृितजैगुणैः ॥ ५ ॥
जंव कृतीच अिध ान । तंव सांडी मांडी ह अ ान ।
िज चे ा गुणाधीन । आपैसी असे ॥ ५३ ॥
देख िविहत कम जेतुल । त सळ जरी वोसंिडल ।
तरी वभाव काय िनमाले । इंि यांचे ॥ ५४ ॥
सांगे वण ऐकाव ठेल । क ने ीचे तेज गेल ।
ह नासारं बुझाल । प रमळु नेघे ॥ ५५ ॥
ना तरी ाणापानगित । क िनिवक प जाहली मित ।
क ुधातृषािद आित । खुंटिलया ॥ ५६ ॥
हे व नावबोधु ठेले । क चरण चालो िवसरले ।
हे असो काय िनमाले । ज ममृ य ू॥ ५७ ॥
ह न ठकेिच जरी कांही । तरी सांिडले त कायी ।
हणोिन कम यागु नाही । कृितमंतां ॥ ५८ ॥
कम पराधीनपणे । िनपजतसे कृितगुण ।
येर धर मोकल अंतःकरण । वािहजे वायां ॥ ५९ ॥
देख रथ आ िढजे । मग िन ळा बैिसजे ।
मग चळा होऊिन िहंिडजे । परतं ा ॥ ६० ॥
कां उचिलल वायुवश । चळ शु क प जैस ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 7
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
िनचे आकाशे । प र मे ॥ ६१ ॥
तैस कृितआधार । कमि यिवकार ।
िम क युही यापारे । िनरंतर ॥ ६२ ॥
हणऊिन संगु जंव कृितचा । तंव यागु न घडे कमाचा ।
ऐिसयािह क ं हणती तयांचा । आ होिच उर ॥ ६३ ॥
कमि यािण संय य य आ त ेमनसा मरन् ।
इंि याथान् िवमूढा मा िम याचारः स उचयत े॥ ६ ॥
जे उिचत कम सांिडती । मग नै क य होऊं पाहती ।
परी कमि य वृ ी । िनरोधूिन ॥ ६४ ॥
तयां कम यागु न घडे । ज कत य मन सापडे ।
वरी नटती त फुडे । द र जाण ॥ ६५ ॥
ऐसे ते पाथा । िवषयास सवथा ।
वोळखावे त वता । येथ ांित नाह ॥ ६६ ॥
आतां देई अवधान । संगे तुज सांगेन ।
या नैरा याचे िच ह । धनुधरा ॥ ६७ ॥
यि त वंि यािण मनसा िनय यारभतेऽजुन ।
कमि यैः कमयोगमस ः न िविश यते ॥ ७ ॥
जो अंतरी ढु । परमा म प गूढु ।
बा तरी ढु । लौिकक जैसा ॥ ६८ ॥
तो इंि यां आ ा न करी । िवषयांचे भय न धरी ।
ा कम न अ हेरी । उिचत ज ज ॥ ६९ ॥
तो कमि य कम । राहाटतां तरी न िनयमी ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 8
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
परी तेिथचेिन उम । झांकोळेना ॥ ७० ॥
तो कामनामा न घेपे । मोहमळ न िलंपे ।
जैसे जळ जळ न िशंप । प प ॥ ७१ ॥
तैसा संसगामािज असे । सकळांसा रखा िदसे ।
जैस तोयसंगे आभासे । भानुिबंब ॥ ७२ ॥
तैसा साम य व पािहजे । तरी साधारणुिच देिखजे ।
येरव िनधा रतां नेिणजे । सोय जयाची ॥ ७३ ॥
ऐसां िच ह िचि हतु । देखसी तोिच तरी मु ु ।
आशापाशरिहतु । वोळख पां ॥ ७४ ॥
अजुना तोिच योगी । िवशेिषजे जो जग ।
हणोिन ऐसा होय यालाग । हिणपे तू ंते ॥ ७५ ॥
तू ंमानसा िनयमु कर । िन ळु होय अंतरी ।
मग कमि य ह यापार । वततु सुख ॥ ७६ ॥
िनयतं कु कम वं यायो कमणः ।
शरीरया ािप च त ेन िस येदकमणः ॥ ८ ॥
हणशी नै क य होआव । तरी एथ त न संभवे ।
आिण िनिष केव राहाटाव । िवचारी पां ॥ ७७ ॥
हणोिन ज ज उिचत । आिण अवसरक न ा ।
त कम हेतुरिहत । आचर तू ं॥ ७८ ॥
पाथा आिणकही एक । नेणसी तू ंहे कवितक ।
ज ऐस कम मोचक । आपैस असे ॥ ७९ ॥
देख अनु माधार । वधमु जो आचरे ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 9
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
तो मो ुतेण यापार । िनि त पावे ॥ ८० ॥
य ाथात् कमणोऽ य लोकोऽयं कमबंधनः ।
तदथ कम क तेय मु सङगः समाचरः ॥ ९ ॥
वधमु जो बापा । तोिच िन यय ु जाण पां ।
हणोिन वततां तेथ पापा । संचा नाह ॥ ८१ ॥
हा िनजधमु ज सांडे । कुकम रित घडे ।
तिच बंधु पडे । संसा रकु ॥ ८२ ॥
हणोिन वधमानु ान । ते अखंड य याजन ।
जो करी तया बंधन । कह च नाह ॥ ८३ ॥
हा लोकु कम बांिधला । जो परतं ा भुतला ।
तो िन यय ाते चुकला । हणोिनयां ॥ ८४ ॥
आतां येिचिवश पाथा । तुज सांगेन एक मी कथा ।
ज सृ ्यािद सं था । ेिन केली ॥ ८५ ॥
सहय ाः जाः सृ ्वा पुरोवाच जापितः ।
अनेन सिव य वमेष वोऽि व कामधुक् ॥ १० ॥
त िन ययागसिहत । सृ िजल भूत सम त ।
परी नेणतीिच ितये य ात । सू म हणऊनी ॥ ८६ ॥
त वेळ ज िवनिवला ा । देवा आ यो काय एथ आ हां ।
तंव हणे तो कमळज मा । भूतां ित ॥ ८७ ॥
तु हां वणिवशेषवश । आ ह हा वधमुिच िविहला असे ।
यात उपासा मग आपैसे । काम पुरती ॥ ८८ ॥
तु ह त िनयमु न करावे । शरीरात न पीडाव ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 10
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
दुरी कही न वचावे । तीथासी गा ॥ ८९ ॥
योगािदक साधन । साकां आराधन ।
मं यं िवधान । झण करा ॥ ९० ॥
देवतांतरा न भजाव । ह सवथा कांह न करावे ।
तु ह वधमय यजाव । अनायास ॥ ९१ ॥
अहेतुक िच । अनु ां पां ययात ।
पित ता पतीत । िजयापरी ॥ ९२ ॥
तैसा वधम प मखु । हािच से य तु हां एकु ।
ऐस स यलोकनायकु । हणता जहाला ॥ ९३ ॥
देखा वधमात भजाल । तरी कामधेनु हा होईल ।
मग जाहो न संडील । तुमत सदा ॥ ९४ ॥
देवान् भावयतानेन त ेदेवाः भावयंत ुवः ।
पर परं भावयंतः ेयः परमवा यच ॥ ११ ॥
ज येणेिचक िन सम तां । प रतोषु होईल देवतां ।
मग ते तु हां ई सीता । अथाते देती ॥ ९५ ॥
या वधमपूजा पूिजतां । देवतागणां सम तां ।
योग ेमु िनि ता । क रती तुमचा ॥ ९६ ॥
तु ह देवतांते भजाल । देव तु हां तुि तील ।
ऐसी पर पर घडेल । ीित तेथ ॥ ९७ ॥
तेथ तु ह ज क ं हणाल । ते आपैसे िस ी जाईल ।
वांिछतही पुरेल । मानस चे ॥ ९८॥
वाचािस ी पावाल । आ ापक होआल ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 11
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
हिणये तुमत मागतील । महाऋि ॥ ९९ ॥
जैस ऋतुपत चे ार । वन ी िनरंतर ।
वोळगे फळभार । लाव यसी ॥ १००॥
इ ान् भोगान् िह वो देवा दा यंत ेय भािवताः ।
तैद ान दायै यो यो भुङ े तेन एव सः ॥ १२ ॥
तैस सव सुखसिहत । दैविच मूितमंत ।
येईल देखा काढत । तु हापांठी ॥ १०१ ॥
ऐसे सम त भोगभ रत । होआल तु ही अनात ।
जरी वधमकिनरत । वताल बापा ॥ १०२ ॥
कां जािलया सकल संपदा । जो अनुसरेल इंि यमदा ।
लु ध होऊिनयां वादां । िवषयांिचया ॥ १०३ ॥
ितह य भािवक सुर । जे हे संपि िदधली पुरी ।
तयां वमाग ंसव र । न भजेल तो ॥ १०४ ॥
अि नमुख हवन । न करील देवतापूजन ।
ा वेळे भोजन । ा णांचे ॥ १०५ ॥
िवमुखु होईल गु भ । आद न करील अितथी ।
संतोषु नेदील ाती । आपुिलये ॥ १०६ ॥
ऐसा वधमि यारिहतु । आिथलेपणे म ु।
केवळ भोगास ु । होईल जो ॥ १०७ ॥
तया मग अपावो थो आहे । जेण त हातीचे सकळ जाये ।
देखा ा ही न लाहे । भोग भोगू ं॥ १०८ ॥
जैस गतायुष शरीर । चैत य वासु न करी ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 12
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
कां िनदैवाचां घर । न राहे ल मी ॥ १०९ ॥
तैसा वधमु जरी लोपला । तरी सव सुखांचा थारा मोडला।
जैसा दीपासवे हरपला । काशु जाय ॥ ११० ॥
तैसी िनजवृि जेथ सांडे । तेथ वतं ते व ती न घडे ।
आइका जाहो हे फुड । िवरंिच हणे ॥ १११ ॥
हणऊिन वधमु जो सांडील । तयात काळु दंडील ।
चो हणूिन हरील । सव व तयांचे ॥ ११२ ॥
मग सकळ दोष भंवते । िगंवसोिन घेती तयात ।
राि समय मशानात । भूत जैशी ॥ ११३ ॥
तैशी ि भुवन ची दुःखे । आिण नानािवध पातक ।
दै यजात िततुक । तेथिच वसे ॥ ११४ ॥
ऐस होय तया उ म ा । मग न सुटे बापां दतां ।
परी क पांतीह सवथा । ािणगण हो ॥ ११५ ॥
हणोिन िनजवृि हे न संडावी । इंि ये बरळ नेदाव ।
ऐस जांते िशकवी । चतुराननु ॥ ११६ ॥
जैस जळचरां जळ सांडे । आिण त ण मरण मांडे ।
हा वधमु तेण पाड । िवसंब नये ॥ ११७ ॥
हणोिन तु ही सम त । आपुलािलया कम ंउिचत ।
िनरत हाव पुढतपुढती । हिणपत असे ॥ ११८ ॥
य िश ािशनः स तो मु यत ेसविकि बषैः ।
भुङजत ेत े वघं पापा य ेपचं या मकारणात् ॥ १३ ॥
देखा िविहत ि यिवधी । िनहतुका बु ी ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 13
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
जो असितये समृ ी । िविनयोगु करी ॥ ११९ ॥
गु गो अि न पूजी । अवसर भजे ि ज ।
िनिमतािदक यजी । िपतरो ेश ॥ १२० ॥
या य ि या उिचता । य ेश हवन क रतां ।
हतशेष वभावतः । उरे ज ज ॥ १२१ ॥
त सुखे आपुलां घर । कुटंुबेस भोजन करी ।
क भो यिच त िनवारी । क मषात ॥ १२२ ॥
त य ाविश भोगी । हणोिन सांिडजे तो अध ।
जयापरी महारोग । अमृतिस ी ॥ १२३ ॥
कां त विन जैसा । नागवे ांितलेशा ।
तो शेषभोगी तैसा । नाकळे दोषा ॥ १२४ ॥
हणोिन वधम ज अज । त वधमिच िविनयोिगजे ।
मग उरे त भोिगजे । संतोषस ॥ १२५ ॥
ह वांचूिन पाथा । राहाट नये अ यथा ।
ऐसी आ ही कथा । मुरारी सांगे ॥ १२६ ॥
ज देहिच आपणप मािनित । आिण िवषयांते भो य हणती ।
यापरत न मरती । आिणक कांही ॥ १२७ ॥
हे य ोपकरण सकळ । नेणसांते बरळ ।
अहंबु ी केवळ । भोगू ंपाहती ॥ १२८ ॥
इंि य चीसारखे । करिवती पाक िनके ।
ते पािपये पातक । सेिवती जाण ॥ १२९ ॥
जे संपि जात आघव । हे हवन य मानाव ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 14
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
मग वधमय अपाव । आिदपु षी ॥ १३० ॥
ह सांडोिनया मूख । आपणपेयांलाग देख ।
िनपजिवती पाक । नानािवध ॥ १३१ ॥
िजह य ु िस ी जाये । परेशा तोषु होये ।
त ह सामा य अ न न होये । हणोिनयां ॥ १३२ ॥
ह न हणाव साधारण । अ न प जाण ।
जे जीवनहेतु कारण । िव ा यया ॥ १३३ ॥
अ नाद् भवि त भूतािन पज याद न संभवः ।
य ाद् भवित पज यो य ः कमसमु वः ॥ १४ ॥
अ न तव भूत । रोह पावित सम त ।
मग व रषु या अ नाते । सव सवे ॥ १३४ ॥
या पज या य ज म । य ाते गटी कम ।
कमािस आिद । वेद प ॥ १३५ ॥
कम ो भवं िवि ा रसमु वं ।
त मात् सवगतं िन यं य े िति तं ॥ १५ ॥
मग वेदांते परापर । सवतसे अ र ।
हणऊिन हे चराचर । ब ॥ १३६ ॥
परी कमािचये मूित । य अिधवासु ुती ।
ऐक सुभ ापती । अखंड गा ॥ १३७ ॥
एवं विततं च ं नानुवतयतीह यः ।
अघायु रंि यारामो मोघं पाथ स जीवती ॥ १६ ॥
ऐश आिद हे परंपरा । सं ेपे तुज धनुधरा ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 15
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
सांिगतली या अ वरा । लागौिनयां ॥ १३८ ॥
हणून समूळ हा उिचतु । वधम प तु ।
नानु ी जो म ु। लोक इये ॥ १३९ ॥
तो पातकांची राशी । जाण भार भूमीसी ॥
जो कुकम इंि यांसी । उपेगा गेला ॥ १४० ॥
त ज म कम सकळ । अजुना अित िन फळ ।
जैसे कां अ पटळ । अकाळ चे ॥ १४१ ॥
कां गळा तन अजेचे । तैस िजयाल देख तयाच ।
जया अनु ान वधमाच । घडेिचना ॥ १४२ ॥
हणोिन ऐक पांडवा । हा वधमु कवणे न संडावा ।
सवभाव भजावा । हािच एकु ॥ १४३ ॥
हां गा शरीर जरी जाहल । तरी कत य वोघ आले ।
मग उिचत कां आपुले । वोसंडावे ॥ १४४ ॥
प रस पां स यसाची । मूत लाहोिन देहािच ।
खंती क रती कमाची । ते गावंढे गा ॥ १४५ ॥
य वा मरितरेव यादा मतृ मानवः ।
आ म येव च संतु त य काय न िव त े॥ १७ ॥
देख असतेिन देहकम । एथ तोिच एकु न िलंपे कम ।
जो अखंिडत रमे । आपणपांिच ॥ १४६ ॥
जे तो आ मबोध तोषला । तरी कृतकायु देख जाहला ।
हणोिन सहजे सांडवला । कमसंगु ॥ १४७ ॥
नैव त य कृतेनाथ माकृतेनेह क न ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 16
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
न चा य सवभूतेष ुकि दथ यपा यः ॥ १८ ॥
तृ ी झािलया जैस । साधने सरती आपैस ।
देख आ मतु तैस । कम नाही ॥ १४८ ॥
त मादस ः सततं काय कम समाचर ।
अस ो ाचरन् कम पमा नोित पु षः ॥ १९ ॥
हणऊिन तू ंिनयतु । सकळ कामरिहतु ।
होऊिनयां उिचतु । वधम रहाट ॥ १५० ॥
जे वकम िन कामता । अनुसरले पाथा ।
कैव य पर त वतां । पातले जगी ॥ १५१ ॥
कमणैव िह संिस ीमाि थता जनकादयः ।
लोकसं हमेवािप संप यन् कतुमहिस ॥ २० ॥
देख पां जनकािदक । कमजात अशेख ।
न सांिडता मो सुख । पावते जाहले ॥ १५२ ॥
याकारणे पाथा । होआवी कम ंआ था ।
हे आिणकाही एका अथा । उपकारेल ॥ १५३ ॥
जे आचरता आपणपेयां । देखी लागेल लोका यया ।
तरी चुकेल हा अपाया । संगेिच । १५४ ॥
देख ा ाथ जाहले । जे िन कामता पावले ।
तयाही कत य असे उरल । लोकांलाग ॥ १५५ ॥
माग ंअंधास रसा । पुढे देखणाही चाले जैसा ।
अ ाना कटावा धमु तैसा । आचरोिन ॥ १५६ ॥
हां गा ऐस जरी न क जे । तरी अ ानां काय वोजे ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 17
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
ितह कवणेपरी जािणजे । मागाते या ॥ १५७ ॥
यद् यदाचरित े त देवेतरो जनः ।
स यत् माणं कु त ेलोक तदनुवतत े॥ २१ ॥
एथ वडील ज ज क रती । तया नाम धमु ठेिवती ।
तिच येर अनुि ती । सामा य सकळ ॥ १५८ ॥
ह ऐस असे वभाव । हणोिन कम न संडावे ।
िवशेष आचराव । लागे संती ॥ १५९ ॥
न म ेपाथि त कत यं ि ष ुलोकेष ुिकंचन ।
नानवा मवा यं वत एव च कमिण ॥ २२ ॥
आता आिणकािचया गोठी । तुज सांगो काय िकरीटी ।
देख मीिच इये राहाटी । वतत असे ॥ १६० ॥
काय सांकडे कांही मात । क कवण एक आत ।
आचर मी धमात । हणसी जरी ॥ १६१ ॥
तरी पुरतेपणालागी । आिणकु दुसरा नाह जग ।
ऐसी सामु ी माझां अंगी । जाणसी तू ं॥ १६२ ॥
मृत गु पु आिणला । तो तुवां पवाडा देिखला ।
तोही मी उगला । कम ंवत ॥ १६३ ॥
यिद हं न वतयं जात ुकम यति तः ।
मम व मानुवतत ेमनु याः पाथ सवशः ॥ २३ ॥
परी वधम ंवत कैसा । साकां ु कां होय जैसा ।
तयािच एका उ ेशा - । लागोिनयां ॥ १६४ ॥
जे भूतजात सकळ । असे आ हांिच आधीन केवळ ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 18
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
ते न हाव बरळ । हणोिनयां ॥ १६५ ॥
उ सीदेयु रम ेलोका न कुया कम चेदहम् ।
संकर य च कता यामुपह यािममाः जाः ॥ २४ ॥
आ ही पूणकाम होऊनी । जरी आ मि थती राहनी ॥
तरी हे जा कैसेिन । िन तरेल ॥ १६६ ॥
इह आमुची वास पाहावी । मग वतती परी जाणावी ।
ते लौिकक ि थती अवघी । नािसली होईल ॥ १६७ ॥
हणोिन समथु जो एथ । आिथला सव ते ।
तेणे सिवशेष कमात । यजावे ना ॥ १६८ ॥
स ाः कम यिव ांसो यथा कुवित भारत ।
कुयाि वां तथाऽस ि क षुल कलो हम् ॥ २५ ॥
देखे फळािचया आशा । आचरे कामुकु जैसा ।
कम बह होआवा तैसा । िनराशाही ॥ १६९ ॥
जे पुढतपुढती पाथा । हे सकळ लोकसं था ।
र णीय सवथा । हणऊिनयां ॥ १७० ॥
मागाधारे वताव । िव ह मोहर लावाव ।
अलौिकक नोहाव । लोकां ित ॥ १७१ ॥
न बुि भेद ंजनयेद ानां कमसंिगनाम् ।
जोषयेत् सवकमािण िव ान् यु ः समाचरन् ॥ २६ ॥
ज सायास त य सेवी । त प वा न केव जेवी ।
हणोिन बाळका जैश नेदाव । धनुधरा ॥ १७२ ॥
तैशी कम ंजया अयो यता । तया ित नै क यता ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 19
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
न गटावी खेळतां । आिदक नी ॥ १७३ ॥
तेथ सि यािच लावावी । तेिच एक शंसावी ।
नै कम ं ही दावावी । आचरोिन ॥ १७४ ॥
तया लोकसं हालाग । वततां कमसंगी ।
तो कमबंधु आंगी । वाजेलना ॥ १७५ ॥
जैसी बह िपयाची रावो राणी । ीपु षभावो नाही मन ।
परी लोकसंपादणी । तैशीच क रती ॥ १७६ ॥
कृत ेि यमाणािन गुणैः कमािण सवशः ।
अहंकारिवमूढा मा कताहं इित म यत े॥ २७ ॥
देख पुिढलाच वोझ । जरी आपुला माथां घेईजे ।
तरी सांगे कां न दािटजे । धनुधरा ॥ १७७ ॥
तैसी शुभाशुभ कम । िजये िनफजित कृितधम ।
ितय मूख मित म । मी कता हणे ॥ १७८ ॥
ऐसा अहंकारािध ढ । एकदेशी मूढ ।
तया हा परमाथ गूढ । गटावा ना ॥ १७९ ॥
ह असो तुत । सांिगजेल तुज िहत ।
त अजुना देऊिन िच । अवधारी पां ॥ १८० ॥
त विवत् त ुमहाबाहो गुणकमिवभागयोः ।
गुणाः गुणेष ुवत त इित म वा न स जत े॥ २८ ॥
जे त वि यांचां ठाय । तो कृितभावो नाह ।
जेथ कमजात पाह । िनपजत असे ॥ १८१ ॥
ते देहािभमानु सांडुनी । गुणकम वोलांडुनी ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 20
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
साि भूत होऊनी । वतती देह ॥ १८२ ॥
हणूिन शरीरी जरी होती । तरी कमबंधा नाकळती ।
जैसा कां भूतचे ा गभ ती । घेपवेना ॥ १८३ ॥
कृतेगुणसंमूढाः स ज त ेगुणकमस ु।
तानकृ निवदो म दान् कृ निवन् न िवचालयेत् ॥ २९ ॥
एथ कम तोच िलंपे । जो गुणसं म घेपे ।
कृितचेिन आटोप । वततु असे ॥ १८४ ॥
इंि य गुणाधार । राहाटती िनज यापार ।
त परकम बला कार । आपादी जो ॥ १८५ ॥
मिय सवािण कमािण सं य या ा मचेतसा ।
िनराशीिनममो भू वा यु य व िवग वरः ॥ ३० ॥
परी उिचते कम आघव । तुवा आचरोिन मज अपाव ।
परी िच वृ ी यासावी । आ म प ॥ १८६ ॥
ह कम मी कता । कां आचरेन या अथा ।
ऐसा अिभमानु झण िच ा । रगो देसी ॥ १८७ ॥
तुवां शरीरपरा नोहाव । कामनाजात सांडाव ।
मग अवसरोिचत भोगावे । भोग सकळ ॥ १८८ ॥
आतां कोदंड घेऊिन हात । आ ढ पां इये रथ ।
देई ंआिलंगन वीरवृ ी । समाधान ॥ १८९ ॥
जग क त ढव वधमाचा मानु वाढव ।
मग भारापासोिन सोडवी । मेिदनी हे ॥ १९० ॥
आतां पाथा िनःशंकु होई । या सं ामा िच देई ं।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 21
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
एथ ह वांचूिन कांही । बोल नये ॥ १९१ ॥
य ेम ेमतिमदं िन यमनुित ि त मानवः ।
ाव तोऽनसूय तो मु य त ेतेऽिप कमिभः ॥ ३१ ॥
ह अनुपरोध मत माझ । िजह परमादरे वीका रजे ।
ापूवक अनुि जे । धनुधरा ॥ १९२ ॥
तेही सकळ कम वततु । जाण पां कमरिहतु ।
हणोिन ह िनि तु । करणीय गा ॥ १९३ ॥
य े वेत द यसूयंतो नानुित ि त म ेमतम् ।
सव ानिवमूढां तान् िवि न ानचेतसः ॥ ३२ ॥
नातरी कृितमंतु होऊनी । इंि यां लळा देऊनी ।
जे ह माझे मत अ हे नी । ओसंिडती ॥ १९४ ॥
जे सामा य व लेिखती । अव ा क िन देिखती ।
कां हा अथवादु हणती । वाचाळपण ॥ १९५ ॥
ते मोहमिदरा मले । िवषयिवख घारले ।
अ ानपंक बुडाले । िन ांत मान ॥ १९६ ॥
देख शवाचां हात िदधल । जैसे कां र न वायां गेल ।
नातरी जा यंधा पाहल । माण नोहे ॥ १९७ ॥
कां चं ाचा उदयो जैसा । उपयोगा नवचे वायसा ।
मूखा िववेकु हा तैसा । चेल ना ॥ १९८ ॥
तैसे ते पाथा । जे िवमुख या परमाथा ।
तयांसी संभाषण सवथा । करावे ना ॥ १९९ ॥
हणोिन ते न मािनती । आिण िनंदाही क ं लागती ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 22
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
सांगे पतंग काय साहती । काशात ॥ २०० ॥
पतंगा दीप आिलंगन । तेथ यासी अचूक मरण ।
तेव िवषयाचरण । आ मघाता ॥ २०१ ॥
स यं चे त े व याः कृते ानवानिप ।
कृितं याि त भूतािन िन हः िकं क र यित ॥ ३३ ॥
हणोिन इंि ये एक । जाणतेिन पु ख ।
लाळाव ना कौतुक । आिदक िन ॥ २०२ ॥
हां गा सपसी खेळ येईल । क या संसग िस ी जाईल ।
सांगे हाळाहाळ िजरेल । सेिविलया ॥ २०३ ॥
देख खेळतां अि न लागला । मग तो न सांवरे जैसा उधवला ।
तैसा इंि या लळा िदधला । भला नोहे ॥ २०४ ॥
एर्हव तरी अजुना । या शरीरा पराधीना ।
कां नाना भोगरचना । मेळवावी ॥ २०५ ॥
आपण सायासक िन बहत । सकळिह समृि जात ।
उदोअ तु या देहात । ितपाळावे कां ॥ २०६ ॥
सव व िशणोिन एथ । अजवाव संपि जात ।
तेण वधमु सांडुनी देहात । पोखाव काई ॥ २०७ ॥
मग ह तंव पांचमेळावा । शेख अनुसरेल पंच वा ।
ते वेळ केला क िगंवसावा । शीणु आपुला ॥ २०८ ॥
हणूिन केवळ देहभरण । ते जाण उघडी नागवण ।
यालागी एथ अंतःकरण । देयाव ना ॥ २०९ ॥
इंि य यि य याथ राग ेषौ यवि थतौ ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 23
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
तयोन वशमाग छेत् तौ य प रपंिथनौ ॥ ३४ ॥
एर्हव इंि यािचयां अथा - । सा रखा िवषयो पोिखतां ।
संतोषु क र िच ा । आपजेल ॥ २१० ॥
परी तो संवचोराचा संगु । जैसा नावेक व थु ।
जंव नगराचा ांतु । सांिडजेना ॥ २११ ॥
बापा िवषाची मधुरता । झणे आवडी उपजे िच ा ।
परी तो प रणाम िवचा रतां । ाणु हरी ॥ २१२ ॥
देख इंि य कामु असे । तो लावी सुखदुराशे ।
जैसा गळ मीनु आिमष । भुलिवजे गा ॥ २१३ ॥
परी तयामािज गळु आहे । जो ाणात घेऊिन जाये ।
तो जैसा ठाउवा नोहे । झांकलेपण ॥ २१४ ॥
तैस अिभलाष येण क जेल । जरी िवषयाची आशा क जेल ।
तरी वरपडा होईजेल । ोधानळा ॥ २१५ ॥
जैसा कवळोिनयां पारधी । घातेिचये संधी ।
आिण मृगात बु । साधावया ॥ २१६ ॥
एथ तैसीची परी आहे । हणूिन संगु हा तुज नोहे ।
पाथा दो ही काम ोध हे । घातुक जाण ॥ २१७ ॥
हणऊिन हा आ योिच न करावा । मन ही आठवो न धरावा ।
एकु िनजवृ ीचा वोलावा । नास नेद ॥ २१८ ॥
ेयान् वधम िवगुणः परधमात् वनुि तात् ।
वधम िनधनम् ेयः परधम भयावहः ॥ ३५ ॥
अगा वधमु हा आपुला । ज र कां किठणु जाहला ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 24
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
तरी हािच अनुि ला । भला देख ॥ २१९ ॥
ये आचा जो परावा । तो देखतां क र बरवा ।
प र आचरतेिन आचरावा । आपुलािच ॥ २२० ॥
सांगे शू घर आघव । प वाने आहाित बरव ।
त ि ज केव सेवाव । दुबळु जरी जाहला ॥ २२१ ॥
ह अनुिचत कैसेिन क जे । अ ा य केव इि छजे ।
अथवा इि छलही पािवजे । िवचार पां ॥ २२२ ॥
तरी लोकांच धवळार । देखोिनयां मनोहर ।
असत आपुल तणार । मोडाव केव ॥ २२३ ॥
ह असो विनता आपुली । कु प जरी जाहली ।
तरी भोिगतां तेिच भली । िजयापरी ॥ २२४ ॥
तेव आवडे सांकडु । आचरता जरी दुवाडु ।
तरी वधमिच सुरवाडु । पारि क चा ॥ २२५ ॥
हां गा साकर आिण दूध । ह गौ य क र िस ।
परी कृमीदोष िव । घेप केव ॥ २२६ ॥
ऐसेिनही जरी सेिवजेल । तरी ते आळुक ची उरेल ।
जे त प रणाम प य न हेल । धनुधरा ॥ २२७ ॥
हणोिन आिणकांसी जे िवहीत । आिण आपणपेयां अनुिचत ।
त नाचरावे जरी िहत । िवचा रजे ॥ २२८ ॥
या वधमात अनुि तां । वेचु होईल जीिवता ।
तोिह िनका वर उभयतां । िदसतसे ॥ २२९ ॥
ऐस सम तसुरिशरोमणी । बोिलले जेथ ीशाङगपाणी ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 25
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
तेथ अजुन हणे िवनवणी । असे देवा ॥ २३० ॥
ह ज तु ह सांिगतल । त सकळ क र यां प रसल ।
प र पुसेन कांही आपुले । अपेि त ॥ २३१ ॥
अजुन उवाच: अथ केन युकोऽयं पापं चरित पू षः ।
अिन छ निप वा णय बलािदव िनयोिजतः ॥ ३६ ॥
तरी देवा ह ऐस कैस । जे ािनयांचीही ि थतीही ंशे ।
माग सांडुिन अना रसे । चालत देख ॥ २३२ ॥
सव ुही जे होती । हे उपायही जाणती ।
तेही परधम यिभचरित । कवण गुण ॥ २३३ ॥
बीजा आिण भुसा । अंधु िनवाडु नेणे जैसा ।
नावेक देखणाही तैसा । बरळे कां पां ॥ २३४ ॥
जे असता संगु सांिडती । तेिच संसगु क रता न धाती ।
वनवासीही सेिवती । जनपदात ॥ २३५ ॥
आपण तरी लपती । सव व पाप चुकिवती ।
परी बला कारे सुइजती । तयािचमाजी ॥ २३६ ॥
जयांची जीव घेती िववसी । तेिच जडोिन ठाके जीवस ।
चुकिवती ते िगंवसी । तयातिच ॥ २३७ ॥
ऐस बला का एकु िदसे । तो कवणाचा एथ आ हो असे ।
ह बोलावे िषकेश । पाथु हणे ॥ २३८ ॥
ीभगवानुवाच: काम एष ोध एष रजोगुणसमु वः ।
महाशनो महापा मा िवद् येनिमह वै रणम् ॥ ३७ ॥
तंव दयकमळारामु । जो योिगयांचा िन कामकामु ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 26
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
तो हणतसे पु षो मु । सांगेन आइक ॥ २३९ ॥
तरी हे कम ोधु पाह । जयांते कृपेची साठवण नाह ।
ह कृतांताचां ठाय । मािनजती ॥ २४० ॥
हे ानिनधीचे भुजंग । िवषयदरांचे वाघ ।
भजनमाग चे मांग । मारक जे ॥ २४१ ॥
हे देहदुग चे ध ड । इंि य ामीचे क ड ।
यांचे यामोहािदक बंड । जगामािज ॥ २४२ ॥
हे रजोगुण मानसाचे । समूळ आसु रयेचे ।
धायपण ययांचे । अिव ा केले ॥ २४३ ॥
हे रजाचे क र जाहले । परी तमासी पिढयंते भले ।
तेण िनजपद यां िदधले । मादमोह ॥ २४४ ॥
हे मृ यूचां नगर । मािनजित िनिकयापरी ।
जे जीिवताचे वैरी । हणऊिनयां ॥ २४५ ॥
जयांिस भुकेिलयां आिमषा । ह िव न पुरेिच घांसा ।
कुळवाडी यांची आशा । चािळत असे ॥ २४६ ॥
कौतुक कविळतां मुठ । िजये चौदा भुवन थकुट ।
त ांित ितये धाकुटी । वा हीदु ही ॥ २४७ ॥
जे लोक याच भातुके । खेळतािच खाय कवितक ।
ित या दासीपणाचेिन िबक । तृ णा िजये ॥ २४८ ॥
ह असो मोहे मािनजे । यांते अहंकार घेपे दीजे ।
जेणे जग आपुलेिन भोज । नाचिवत असे ॥ २४९ ॥
जेण स याचा भोकसा कािढला । मग अकृ य तृणकुटा भ रला ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 27
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
तो दंभु ढिवला । जग इह ॥ २५० ॥
सा वी शांती नागवली । मग माया मांगी शृ ंगा रली ।
ितयेकरवी िवटाळिवली । साधुवृ ंदे ॥ २५१ ॥
इह िववेकाची ाय फेिडली । वैरा याची खाली कािढली ।
िजतया मान मोिडली । उपशमाची ॥ २५२ ॥
इह संतोषवन खांिडले । धैयदुग पािडले ।
आनंदरोप सांिडले । उपडूिनयां ॥ २५३ ॥
इह बोधाची रोपे लुंिचली । सुखाची िलपी पुसली ।
िज हार आगी सूदली । ताप याची ॥ २५४ ॥
हे आंगा तव घडले । जीव िच आथी जडले ।
परी नातुडती िगंवसले । ािदकां ॥ २५५ ॥
ह चैत याचे शेजारी । वसती ानाचां एका हार ।
हणोिन वतले महामारी । सांवरती ना ॥ २५६ ॥
ह जळवीण बुडिवती । आगीिवण जािळती ।
न बोलता कविळती । ािणयांते ॥ २५७ ॥
हे श ेिवण सािधती । दोरेिवण बांिधती ।
ािनयासी तरी विधती । पैज घेऊिन ॥ २५८ ॥
िचखलवीण रोिवती । पािशकवीण ग िवती ।
हे कवणाजोगे न होती । आंतौटेपण ॥ २५९ ॥
धूमेनाऽि यत ेवि हयथादश मलेन च ।
येथो बेनावृ ो गभ तथा तेनेदमावृतम् ॥ ३८ ॥
जैसी चंदनाची मुळी । िगंवसोनी घेपे याळ ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 28
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
ना तरी उ बाची खोळी । गभ थासी ॥ २६० ॥
कां भावीण भानु । धूमवीण हताशनु ।
जैसा दपण मळहीनु । कह च नसे ॥ २६१ ॥
तैस इहीिवण एकल । आ ह ान नाही देिखल ।
जैस क डेिन पां गुंतल । बीज िनपजे ॥ २६२ ॥
आवृतं ानमेतेन ािननो िन यवै रणा ।
काम पेण कौ तेय दु पूरेणतलेन च ॥ ३९ ॥
तैस ान तरी शु । परी इह असे ।
हणोिन त अगाध । होऊिन ठेल ॥ २६३ ॥
आधी यांते िजणाव । मग त ान पावाव ।
तंव पराभवो न संभवे । राग ेषां ॥ २६४ ॥
यांते साधावयालागी । ज बळ जािणजे अंगी ।
त इंधन जैस आगी । सावावो होय ॥ २६५ ॥
इंि यािण मनो बुि र यािध ानमु यत े।
एतैरिवमोहय येष ानमावृ य देिहनम् ॥ ४० ॥
तैसे उपाय क जती जे जे । ते यांसीिच होती िवरजे ।
हणोिन हिटयांते िजिणजे । इह िच जग ॥ २६६ ॥
ऐिसयांही सांकडां बोला । एक उपायो आहे आहे भला ।
तो क रतां जरी आंगवला । तरी सांगेन तुज ॥ २६७ ॥
त मात् विमंि या यादौ िनय य भरतषभ ।
पा मानं िह ेनं ाि व ाननाशनम् ॥ ४१ ॥
यांचा पिहला कु ठा इंि य । एथूिन वृि कमात िवय ।
॥ ीमद् भगवद् गीता - भावाथदीिपका ॥ 29
Vinayanand Charitable Home Hupari India 416 203
आधी िनदळूिन घाल ितय । सवथैव ॥ २६८ ॥
इंि यािण परा याह रंि ये यः परं मनः ।
मनस त ुपरा बुि योर ्बु ेः परत त ुसः ॥ ४२ ॥
मग मनाची धांव पा षेल । आिण बु ीची सोडवण होईल ।
इतुकेिन थारा मोडेल । या पािपयांचा ॥ २६९ ॥
एवं बु ेपरं बुद् वा सं त या मानमा मना ।
जिह श ु ंमहाबाहो काम पं दुरासदम् ॥ ४३ ॥
ह अंतरीहिन जरी िफटले । तरी िन ांत जाण िनवटले ।
जैस र मीवीण उरले । मृगजळ नाही ॥ २७० ॥
तैसे राग ेष जरी िनमाले । तरी ीच वरा य आल ।
मग तो भोगी सुख आपुल । आपणिच ॥ २७१ ॥
जे गु िश यांची गोठी । पदिपंडाची गांठी ।
तेथ ि थर राहोिन नुठ । कवणे काळ ॥ २७२ ॥
ऐस सकळ िस ांचा रावो । देवी ल मीयेचा नाहो ।
राया ऐक देवदेवो । बोलता जाहला ॥ २७३ ॥
आतां पुनरिप तो अनंतु । आ एक मातु ।
सांगेल तेथ पंडुसुतु । ु करील ॥ २७४ ॥
तया बोलाचा हन पाडु । का रसवृ ीचा िनवाडु ।
येण ोतयां होईल सुरवाडु । वणसुखाचा ॥ २७५ ॥
ानदेवो हणे िनवृ ि चा । चांग उठावा क िन उ मेषाचा ।
मग संवादु ीह रपाथाचा । भोग बापा ॥ २७६ ॥
अ याय ितसरा समा ||
