ýíõýý

Æ.Ýíõöýöýã. ÀÓ-íû äîêòîð

204

241212

186174

154 163175

158 169

123109.5

98.893

69.789.6

49.9

81.9

45.5

0

50

100

150

200

250

1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010

2010 оны нийт нас баралт 17,276 тохиолдол◦ Үүнээс эхийн эндэгдэл 30 тохиолдол буюу 0,17%

Тусламж үйлчилгээ авч чадаагүй гэртээ эндсэн-2 / 6,7% Сум, сум дундын эмнэлэгт эндсэн- 2 / 6,7% Эрүүл мэндийн тусламжийн II шатлалд -13 / 43,3%

◦ Аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт- 10◦ Нийслэлийн амаржих газарт- 2◦ Дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгт-1

Эрүүл мэндийн тусламжийн III шатлалд -12 / 40%◦ БОЭТ- 2◦ УКТЭ-3◦ ЭНЭШТ-2◦ ШНКЭ-2◦ ХӨСҮТ-1◦ ГОСПИТАЛЬ-2

Тээвэрлэх замдаа эндсэн -1 / 3,3%

Эх барихын шалтгаантай эндэгдэл – 13 буюу 43,3%◦ Умайн урагдал-2◦ Цус алдалт- 3◦ Үжил-2◦ Манас таталтын урьтал-2◦ Хууль бус үр хөндөлтийн дараах цус алдалт-1◦ Хийн бөглөрөл- 3

Эх барихын бус шалтгаантай эндэгдэл - 15 буюу 50,0%◦ Халдварт өвчин -7◦ Аневризм-2◦ Түгжрэл-1◦ Олгойн перитонит-1◦ Элэгний хатуурал- 1◦ Парапроктитоос үүссэн үжил- 1◦ Цус харвалт- 2

Бусад 2 буюу 6,7%◦ Буруу эм хэрэглэсэн- 1◦ Шалтгаан тодорхой бус- 1

2 тохиолдол:

◦ Тохиолдол 1. Гэртээ хоол идэж суугаад ханиалгаад тархины судасны цүлхэн хагарч нас барсан.

◦ Тохиолдол 2. Онош тодорхой бусаар нас барсан

Мэдлэг ур чадвар сул байна. ◦ Бусад мэргэжлийн эмч нарын эх барихын яаралтай тусламж үзүүлэх талын

мэдлэг , жирэмсэн хүнд хандах хандлага дутагдалтай◦ Эрхтэн тогтолцооны өвчин, түүний хүндрэлийг эрт илрүүлэх, эмчлэх, жирэмсэнтэй

хавсарсан тохиолдолд жирэмсэлт, төрөлтийг удирдах арга барил ур чадвар сул◦ Өрх, сумын эмч нарын жирэмсний хяналтын чанар сул◦ Хүндрэлийг эрт оношилж шилжүүлэх, хүнээ зөв үнэлэх чадваргүй байна.

Ажлын хариуцлага сул◦ Батлагдсан удирдамж, стандартыг эмч, эмнэлгийн мэргэжилтнүүд мөрдөхгүй

байна. Мизопростолын хэрэглээ H1N1-ийн үед жирэмсэн эмэгтэйд үзүүлэх тусламж үйлчилгээ Эхийн эндэгдлийг бүртгэх, магадлах, мэдээлэх Хүнд өвчтөнийг шилжүүлэх, үзэх

◦ Хувийн хэвшлийн эрүүл мэндийн байгууллагуудад ажиллаж буй эмч, мэргэжилтнүүд

◦ Эмнэлгүүдийн хоорондын уялдаа сул, хариуцлагаас зайлсхийх, хүнд хүн хүлээж авахаас зугтах

◦ Ноцтой хүндрэлийг хэлэлцэхгүй байна.

Эмэгтэйчүүдийн эрүүл мэндийн байдал муу, жирэмсэнтэй хавсарсан өвчин эмгэг их байна.

Иргэдийн эрүүл мэнддээ анхаарах анхаарал сул, шилжилт хөдөлгөөн, засаг захиргааны бүртгэл замбараагүй байна.

Групптэй эмэгтэйчүүд жирэмсэлж төрөх хүсэлттэй, ГБТ-ийн арга хэрэглэхээс татгалзаж байна

Нэн шаардлагатай багаж тоног төхөөрөмжийн хангалт, байнгын бэлэн байдал◦ Төрөх өрөөнд байх багаж тоног төхөөрөмж

Хүний нөөц дутагдалтай ◦ Орон нутагт ажиллах эмч олдохгүй

Говьсүмбэр, Сэлэнгэ, Завханд богино хугацаагаар эмч ажиллуулсан

◦ Резидентэд хүн сургах (За, Сэ...)

• Òîäîðõîéëîëò:

•Àìüäðàëûí ÷óõàë ýðõòíèéã õàíãàäàã öóñíû ýðãýëòèéí òîãòîëöîîíä äóòàãäàë ¿¿ñýõèéã õýëíý.

•Ýìýãòýéí àìü íàñûã õàìãààëàõàä ýð÷èìò ýì÷èëãýý ÿàðàëòàé øààðäàãäàõ, àìü íàñàíä àþóëòàé íºõöºë þì.

ØàëòãààíØàëòãààí

Умайн жирэмсний эрт үеийн зулбалт Бүрэн бус үр хөндөлт Умайн үйл ажиллагааны цус алдалт Óìàéí ãàäíàõ æèðýìñýí Өндгөвчийн цус алдалт ªíäãºâ÷èéí óéëàíõàé /õàãàðñàí áà ìóøãèðñàí/

Óìàéí õ¿ç¿¿íèé øàðõ , óðãàöàã Õîæóó çóëáàëò áà äóòóó òºðºëò Èõýñ ò¿ð¿¿ëýëò Èõýñ õîâõðîëò

Èõýñ ñàëàõã¿é áàéõ Ñàë÷èõñàí èõýñ ãàðàõã¿é áàéõ

Òºðºõ çàìûí ãýìòýë Èõýñ ¿ëäýõ Óìàéí àãøèëò ñóëðàõ, àãøèëòã¿é áîëîõ Öóñíû á¿ëýãíýëò áóóðàõ áà á¿ëýãíýëòã¿é

áîëîõ

Халдвар (аюултай болон халдварлагдсан зулбалт, ургийн хальсны үрэвсэл, умайн үрэвсэл,бөөрний үрэвсэл г.м.)

Гэмтэл (үр хөндөлтийн үед умай болон гэдэсний хэсгийн гэмтэл, умайн урагдал,төрөх замын гэмтэл г.м.)

Дайрлагыг дараах шинж тэмдэгт үндэслэн оношилно.

Судасны лугшилт түргэсэх, сул тэмтрэгдэх (1 хоромд 110, түүнээс олон)

Цусны даралт буурах (агшилтын даралт 90мм. м.у.б – аас буурах)

Дайрлагын бусад шинж тэмдгүүд: Цайх (ялангóяа нүдний салст, амны эргэн тойрон, алга

г.м) Арьс хүйтэн, чийгтэй, хөлөрсөн байдалтай Амьсгал олшрох (1 хоромд 30 түүнээс их) Айж сандарсан, ухаан самуурсан, ухаангүй болох Шээсний гарц багасах (цагт 30 мл түүнээс бага)

◦ Бүх бололцоог дайчлан, хойшлуулшгүй арга хэмжээ авна.

◦ Амьдралын чухал эрхтний үйл ажиллагааг хянах (судасны лугшилт, цусны даралт, амьсгал, халуун)

◦ Хэрэв эмэгтэй ухаангүй байвал бөөлжилтийн үед бөглөрөл үүсэх эрсдэлийг багасгахыг тулд зүүн хажуугаар нь хэвтүүлэх ба амьсгалын замыг чөлөөлнө.

◦ Эмэгтэйг дулаан байлгана гэхдээ толгойг өндөрлөхгүй ингэснээр амьдралын чухал эрхтний цусан хангамжийг сэргээх, захын цусны эргэлтийг сайжруулана.

◦ Зүрхэнд очих цусыг ихэсгэхийн тулд хөлийг дээш өргөх (бололцоотой бол орны хөлийг өндөрлөх)

Шингэн сэлбэж эхлэхдээ аль болох том бүдүүн зүү, систем хэрэглэх хэрэгтэй.

Шингэн сэлбэхийн өмнө цус авч гемоглобин, цусны тохироо, бүлэгнэлтийг тодорхойлно.

1 литр (Рингерийн уусмал болон физиологийн уусмал) шингэнг 15-20 хормын дотор хурдан урсгаж сэлбэх

Эхний нэг цагийн дотор доод тал нь 2 литр шингэн сэлбэнэ. Энэ нь алдсан шингэнээс илүү их байвал шингэний алдагдлыг нөхнө.

ТУСГАЙ ЭМЧИЛГЭЭ:

Тэмдэглэл:◦ Сийвэн орлох шингэн (декстран) хэрэглэхээс

зайлсхийнэ. Учир нь дайрлагатай эмэгтэйг сэхээн амьдруулахад физиологийн уусмалаас сийвэн орлох шингэн илүү нь нотлогдоогүй бөгөөд декстраныг их тунгаар хийх нь аюултай.

◦ Цус алдалтын дайрлагыг эмчлэхэд сэлбэлтийг хурдтай хийх шаардагдлагатай. Алдсан шингэнийг 2-3 дахин ихээр нөхөн сэлбэнэ.

◦ Дайрлагын үед эмэгтэйд амаар уулгаж шингэн нөхөхгүй.

Хэрвээ захын судсанд гуурс тавьж болохгүй бол хураагуур судсанд зүслэг хийж гуурс тавина

Цус алдалт болон амьдралын чухал эрхтний үйл ажиллагааг үргэлжлүүлэн хянах (15 хором тутамд)

Давсагт байнгын бургуй тавьж хийсэн шингэн ба цагт гарах шээсийг хянах

Хамрын гуурсаар буюу хошуувчаар 1 хоромд 6-8 литр хүчилтөрөгч өгөх

◦ Хуурай, жижиг цэвэр хуруу шилэнд (ойролцоогоор 10 мм х 75мм) хуруугуурын цуснаас 2 мл-ийг авна

◦ Хуруу шилийг таглан дулаан газар хадãàлна (+37° С).

◦ 4 хормын дараа хуруу шилийг зөөлөн налуулж бүлэгнэлтийг харна. Хуруу шилийг уруу нь харуулахад цус бүрэн бүлэгнэх хүртэл хором тутамд шалгана.

◦ 7 хормын дараа цус бага зэрэг бүлэгнэх эсвэл бүлэгнэхгүй байвал цусны бүлгэнэлтийн эмгэг гэж сэжиглэнэ

Энэ нь цус бүлэгнүүлэх хүчин зүйлсийн дутагдал юм.

Эмэгтэйн биеийн байдал тогтворжсоны дараа дайрлагын шалтгааныг тодорхойлно.

Хэрэв цус ихээр алдсанаас дайрлагад орсон бол:

Цус алдалтыг зогсоох шаталсан арга хэмжээ авна (окситоцин тарих, умайд иллэг хийх, хоёр гараар умай ёроолд дарах, гол судсыг дарах, мэс заслаар цус тогтоолт хийх)

Алдсан цусыг нөхөн, шингэн сэлбэх

Цус алдалтын шалтгааныг тодорхойлон тохирсон эмчилгээ хийх

Хэрвээ дайрлага нь халдварын гаралтай байвал:◦ Боломжтой бол антибиотик эхлэхийн өмнө нянг (цус,

шээс, ялгадсанд) илрүүлэх

◦ Эмэгтэйд агааргүйтэн ба агааржилттай нянгийн халдварт нөлөөлөх антибиотикийг хавсарган халуун бууснаас хойш 48 цаг хүртэл хэрэглэнэ

Пенициллин G 2 сая нэгжээр эсвэл ампициллин 2г-аар судсаар 6 цаг тутамд тарих

НЭМЭЭД гентамицин 5мг/кг биеийн жинд тооцон судсаар 24 цаг тутамд тарих

НЭМЭЭД метронидазол 500мг-ыг судсаар 8 цаг тутамд тарих

Дайрлагатай эмэгтэйд антибиотикийг

уухаар хэрэглэхгүй.

Гэмтлийн шалтгаантай дайрлага бол мэс ажилбар хийнэ.

Шингэн сэлбээд 30 хором болоод эмэгтэйн биеийн байдлыг дахин хянаж,сайжирсанг дараах шинжээр тогтооно.

Судасны лугшилт тогтворжсон (1хоромд 90 түүнээс цөөн)

Цусны даралт нэмэгдэнэ (агшилтын даралт 100 мм. м у б түүнээс дээш байх)

Ухаан санаа сайжирсан

Шээсний гарц ихэссэн (цагт 30 мл-түүнээс дээш)

Cудсаар 6 цагт 1л шингэн сэлбэнэ.

Дайрлагын шалтгааныг арилгах эмчилгээг үргэлжлүүлнэ

Шингэн сэлбэлтийг үргэлжлүүлэн 6 цагт 1 литр хийж нэг хоромд 6-8 литр хүчилтөрөгч өгнө.

Эмэгтэйн биеийн байдлыг онцгой хянаж үнэлнэ.

Цусны бүлэг, резус хүчин зүйлс, гематокрит цусны эсийн лабораторийн сорилуудыг давтаж хийнэ. Хэрвээ боломжтой бол сийвэнд креатинин, электролит, цусны рН үзнэ.