Psiko -sosyal biliş ve önyargılar

2.Ünite Psikolojinin Temel Süreçleri2.Ünite Psikolojinin Temel SüreçleriSOSYAL BİLİŞ ve SOSYAL BİLİŞ ve

ÖNYARGILAR,SOSYAL ve ÖNYARGILAR,SOSYAL ve KÜLTÜREL ETKİLERKÜLTÜREL ETKİLER

21.Hafta (17-21 / 02 / 2014 )21.Hafta (17-21 / 02 / 2014 )

9.SınıfPsikoloji

○ SOSYAL BİLİŞ ve ÖNYARGILAR

BAŞKASI DÜŞTÜ MÜ ‘’ÇÜRÜK TAHTAYA BAŞKASI DÜŞTÜ MÜ ‘’ÇÜRÜK TAHTAYA BASMASAYDI ‘’ deriz.KENDİMİZ BASMASAYDI ‘’ deriz.KENDİMİZ DÜŞÜNCE BASTIĞIMIZ TAHTANIN DÜŞÜNCE BASTIĞIMIZ TAHTANIN ÇÜRÜK ÇIKMASINDAN ŞİKAYET ÇÜRÜK ÇIKMASINDAN ŞİKAYET EDERİZ.EDERİZ.

Cenap ŞahabettinCenap Şahabettin

2

○ Sosyal yapı içinde davranışta bulunurken bu yapıyı oluşturan bireyleri anlamamız,onlar hakkında fikir oluşturmamız,sosyal etkileşimde bulunurken duygu ve düşüncelerimizi düzenlememiz gerekir.Sosyal uyarıcıları algılama ve onlar hakkında düşünceler oluşturmayı içeren sürece ‘’SOSYAL ‘’SOSYAL BİLİŞ ‘’ BİLİŞ ‘’ denir.denir.

3

○ Sosyal Bilişin 2 öğesi vardır:

○ 1.)) Şemalar

○ 2.))Yükleme

4

○ 1.)) ŞEMALAR :○ İnsanlar sosyal çevreyi şemaları

yoluyla algılar.○ ŞEMALAR;ŞEMALAR; gerçeklerin bellekte tutulan

basitleştirilmiş şekilleridir.○ Sosyal algıların şemalarla

gerçekleşmesi, yeni uyarıcıların sadece özel ve belirgin kısımlarını hatırlatır.

5

○ Bu da sosyal bilginin hızlıca işlemlenmesine olanak verir.Her kuram gibi, şemalar da değişmeye dirençlidir.İlk oluşturulan şemalar değişmeye en dirençli olanlar ise ilk oluşturulanlardır.Buna ‘’ilklik etkisi‘’denir.

6

○ Kadının toplumdaki rolü açısından tutucu bir ortamda yetişmiş olan birey,ne kadar üst düzey eğitim alsa da,örneğin kadının çalışması konusundaki olumsuz düşüncelerini korur.Bu örnek,ilklik etkisinin gücünü göstermektedir.

7

○ Sosyal Bilişin temelinde yatan ○ şemalar,’’kalıp yargı ‘’lar şeklinde

olabilir.Kalıp Yargı, bir grup veya bir sınıf konusunda oluşturulmuş olan basit ve duruk değerlendirmelerdir.

○ ○ Kalıp yargılarda AŞIRI

GENELLEME vardır.

8

○ Kalıp yargılar,cinsiyet,ırk,bir grup veya örgüt,ulus,yerleşim yerinde yaşayanlar hakkında oluşabilir.Örnek;

○ ..Kadınlar duygusaldır,○ ..Yaramaz çocuk zeki olur○ ..Milletvekili yalancı olur○ ..Polisler tarafsızdır vb.

9

○ Kalıp yargılar, nispeten kalıcıdır.Çünkü,bir kalıp yargı doğrultusunda hareket eden bireyin davranışları,karşısındakinin de o kalıp yargı uyarınca hareket etmesine neden olur.

10

○ ‘’ŞİŞMANLAR NEŞELİ OLUR ‘’ kalıp yargısı olan bir kişi,şişman bir bireye neşeli bir iletişim beklentisi içinde yaklaşır.Şişman birey,bu yaklaşma biçimine ,benzer şekilde karşılık verir.Böylece kalıp yargı doğrulanmış,sürekliliği sağlanmıştır.

11

○ 2.)) YÜKLEME :○ Davranışların nedenlerini bulma

sürecine ‘’ YÜKLEME ‘’denir.Davranışların nedenlerini çıkarsamada kullanılan kurallar Yükleme Kuramı’nda açıklanmıştır.

○

12

○ Yükleme Kuramı:○ 1.) İçsel Nedenler○ 2.) Dışsal Nedenler○ Olarak incelenir.

13

○ 1.) İçsel Nedenler:Kişinin özellikleridir.○ ..yetenekler,○ ..kişilik,○ ..dürtü ve güdüler,○ ..duygular

○

14

○ 2.Dışsal Nedenler: Durumsal nedenler.○ ..sosyal güçler,○ ..diğer dış koşullar

15

○ İnsanlar kendi davranışlarına ilişkin yüklemeleri, sonuca bakarak yapar.

○ ..Başarılar içsel nedenlere○ ..Başarısızlıklar dışsal nedenlere○ yüklenir.○ Buna ‘’savunucu yükleme’’ denir.

16

○ Örn;○ ..Sınavda kötü not aldınız dışsal○ ..Sınavda iyi not aldınız içsel○ Yükleme yapılır.

17

○ TUTUMTUTUM

TUTUM;

..Duygu,(bakkalla konuşmaktan hoşlanılır)

..Biliş,(köşedeki bakkal babacan,sevimli)

..Davranış(bakkalın önünden geçerken,selam verilir,sohbet edilir)

3 bileşenden oluşur.

18

○ TUTUMLAR NASIL OLUŞUR?○ Bunlara sahip kişilerden öğrenilir.○ ..Yaşamın ilk yıllarında:anne-babadan○ ..Ergenlikte:akranlardan○ ..Yetişkinlikte:fazla değişim olmaz○ ..İleri yetişkinlikte:tutuculuğa doğru

gider.

19

○ TUTUMLARIN İŞLEVLERİ:○ ..Tutumlar,bilgilere bir düzen getirir○ ..Birey kendisini aynı tutumu paylaşan

sosyal grubun parçası hisseder○ ..Tutumlar değer yargılarımızı ve

kendilik algımızı yansıtır

20

○ ..Tutumlar,kaygı yaratan durumun kendilik değerimize yönelttiği tehditten bizi korur. Buna tutumların ‘’ego savunma işlevi ‘’denir.

○ (Önyargının GÜNAH KEÇİSİ KURAMI)

21

ÖN YARGILAR○Kalıp Yargı: ○Bir grup yada sosyal sınıfın bütün bireyleri tarafından paylaşıldığı varsayılan özellikler kümesidir.○Ön Yargı :○Bir grup ve onun üyelerine yöneltilen adil olmayan olumsuz tutumlardır.

○

22

○ Ön yargılara hedef olan insanlar,sosyal bakımdan uzakta tutulur,dışlanır

○ Ön yargılar gereksinimleri doyuma ulaştırır○ (günah keçisi kavramı )○ Ön yargı seçici algılamaya yol açar.(ön yargıya

uygun bilgiler alınır,ters düşen bilgiler görmezden gelinir)

○ ○

23

○ Ön yargılı kişiler çoğu zaman,hedef aldıkları grupların önüne sosyal engeller koyarlar,böylece beklentilere uyacak sonuçlar yaratırlar.

24

○ Ön Yargılar Değiştirilebilir mi?

Hedef olan kişi veya grubu yakından tanımak ön yargının değişmesinde etkilidir.

25

○ Ayrımcılık:Ön yargılar sonuçlarından çekinildiği yada fırsat bulunamadığı için davranışa dönüşmeyebilir.Ön yargı davranışa dönüşüyorsa,,AYRIMCILIK adını alır.AYRIMCILIKbir birey yada gruba ön yargılar doğrultusunda yapılan olumsuz ve haksız davranışlardır.

26

○ SOSYAL ve KÜLTÜREL ETKİLER○ ‘’En Zor Şey,Başkalarının Olmanızı

İstediği Kişi Olmaktır’’○ Leo Buscaglia

27

○ Sosyalleşme;sosyal psikolojinin ikinci öğesidir.

○ Sosyalleşme;aile üyeleri ve toplumdaki diğer etkili kişilerin,toplumun değer ve normlarını,kültürünü gelişmekte olan bireye aktarmasını içerir.Sosyalleşme,toplumsal kurallar ve kültürün çocuğa öğretilmesini,

28

○ Çocuğun da aile ve kültüre uygun tutum ve davranışları öğrenmesini içerir.Her yeni kuşağın, bazı özellikler bakımından bir öncekinden farklı olması doğaldır.Teknolojik gelişmeler,sosyo-kültürel yaklaşımlar ve olaylar buna neden olur.Yine de,toplumlar ve kültürler bazı temel özellikler açısından aynı kalır.

29

○ Sosyokültürel çevre ve bu çevrenin etkisiyle ortaya çıkan davranış biçimleri aşağıda verilmiştir::

○ 1.)YARDIM ETME:Karşılıksız yapılan yardıma ‘’özgeci davranış’’denir.Genelde,yardıma ihtiyacı olan kişiyi izleyenlerin sayısı arttıkça,özgeci davranış azalır.

30

○ ‘’tanık etkisi’’olarak adlandırılan bu durumun nedeni,sayı arttıkça sorumluluğun yayılmasıdır.

○ 2.) ÇEKİCİLİK:Kişiler arası etkileşimde çekicilik önemli bir etmendir.Çekicilik,bilişsel ve duygusal bileşenlerden oluşur,hoşlanmaya yol açar.Fiziksel görünüm önemlidir.

31

○ 3.)Uygu:Olgun bir insandan,kendi değerlendirmeleri uyarınca bağımsız hareket etmesi beklenir.

○ 4.) Kimliksizleşme:Kitle içinde kişiler birey olarak değil,büyük bir grubun adsız üyeleri gibi yer alır.Burada ‘’KARTOPU’’etkisi vardır.

32

5.) Grup Düşünme :Bu,sağlıklı olmayan karara varma biçimlerinden biridir.Grup düşünmede üyeler,kendi gruplarının yenilmez ve dokunulmaz olduğu konusunda, gerçek olmayan bir düşünceye sahiptirler.Genelde,kötü liderlere sahip gruplarda görülür.

33

○ 6.) Sapkınlık: Kabul edilen inanç ve uygulamalardan sapma durumudur.Bunun sonucu birey toplum dışına itilir.

○ 7.) Saldırganlık :Sosyal psikolojinin ele aldığı konular arasında, saldırganlığa neden olan çevresel koşulların incelenmesi de vardır.

34

○ Model alma ve taklit etmenin,,engellenmenin saldırganlık üzerindeki rolü araştırılmaktadır.

35

36

37

○ TEŞEKKÜR EDERİM

○ HAZIRLAYAN

○ HARİKA ATA

38