Email:[email protected]www.punjabtimesusa.com Price 50¢ Punjab Times, Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 20451 N. Plum Grove Rd., Palatine, IL 60074 Ph:847-359-0746, Fax:847-705-9388 Nineteenth Year of Publication kYlIPornIaf aYzIsLn isLkfgo, sYn PrFissko aqy inAU Xfrk qoN ieko smyN pRkfisLq hPqfvfr CDPE, SFR *LAR 2010, 2011, 2012 Masters Club Masters Emerald Award 2010, 2011 We Do Real Estate in Bay Area & Central Valley AMAN S. HUNDAL Broker/Realtor/MBA BRE# 01839828 NMLS# 162808 16 Corning Ave, Ste. 230, Milpitas, CA 92035 3819 Northern Oak Dr., Ceres, CA 95307 Cell: 408-816-0408 Tel: 209-918-6464 Fax: 866-594-4680 email: [email protected]We do loans anywhere in California JASSI GILL Ph:510-304-9292 Broker/Owner Refinance Now Refinance Now Refinance Now Refinance Now Refinance Now Call Sukhi Gill:510-207-9067 CA DRE Lic.#01180969 CA DRE# 00966763 @ZERO COST Listing and Selling Homes From San Jose to Sacramento Golden Sta Golden Sta Golden Sta Golden Sta Golden State R te R te R te R te Realty ealty ealty ealty ealty Call: Sohanpreet ‘Sam’ Chahal Ph: 916-612-5773 email: [email protected]asIN lon lYx ivc quhfzI mdd krdy hF Please Contact For Commercial or Residential Needs Ser Ser Ser Ser Ser ving all o ving all o ving all o ving all o ving all o v v v er Calif er Calif er Calif er Calif er Calif or or or or or nia nia nia nia nia Sam Chahal CA Lic. 01504071 Criminal Defense (DUI, simple battery, domestic violence, immigration post- conviction relief) >iemIgrysLn syvfvF >PYimlI lfa >ibjns lfa Law Office of Law Office of Law Office of Law Office of Law Office of Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Manpreet S. Gahra Berkeley Office 2161 Shattuck Ave., 304, Berkeley Ph:510-841-4582 Fax:510-217-6847 Email: [email protected]Manpreet S. Gahra Attorny At Law (bfkI sPf 6 Auqy) aMimRqsr: Kflsf sfjnf idvs mnfAux leI ÈRomxI kmytI vwloN pfiksqfn Byjy gey iswK qIrQ XfqrI jQy ivcoN ‘gfieb` hoey do ÈrDflUaF df mslf AulJdf jf irhf hY. pihlI vfr vfprI ies Gtnf ny gurDfmF dI Xfqrf leI pfiksqfn Byjy jFdy jiQaF dy Dfrimk aks ƒ vI dfgdfr kr idwqf hY. dovF ÈrDflUaF bfry hoey Kulfsy BivK ivc ÈRomxI kmytI vwloN horF mulkF ivc Byjy jFdy iswK ÈrDflUaF dy jiQaF dy rfh ivc aiVwky KVHy kr skdy hn. muZlI jFc dwsdI hY ik dovF ÈrDflUaF df mksd Dfrimk ÈrDf dI QF hr hIly pfiksqfn puwjxf sI qy ies leI ÈRomxI kmytI df shfrf ilaf igaf. jQy ivcoN gfieb hoeI mihlf ikrn bflf df mksd afpxy pfiksqfnI pRymI ƒ imlxf sI. ies aOrq ny Drm qbdIl kr ky pfiksqfn dy iek muslmfn ivakqI nfl inkfh kr ilaf qy Bfrq vfps afAux qoN ienkfr kr idwqf. ies aOrq dI isPfrÈ hlky dy iksy ÈRomxI kmytI mYNbr vwloN nhIN blik sRI drbfr sfihb dy mYnyjr vwloN iksy akflI afgU dI isPfrÈ Auqy kIqI geI sI. soÈl mIzIaf Auqy vfierl hoeI vIzIE ivc gVHÈMkr vfsI ikrn bflf mMn rhI hY ik hor koeI vws nf cwldf dyK ky Aus ny ÈrDflU bx ky ÈRomxI kmytI rfhIN pfiksqfn df vIËf hfsl kIqf. vIzIE ivc Auh afpxy pqI afËm muhMmd nfl pfiksqfn pwKI nfary lgfAuNdI vI nËr af rhI hY. jQy ivcoN gfieb hoey nOjvfn ƒ BfvyN pfiksqfn vwloN Bfrq vfps Byj idwqf igaf hY pr ies nOjvfn df mksd kfPI hYrfnI (bfkI sPf 6 Auqy) ÈR o mxI kmy tI df XfqrI jQf vI svflF dy Gy ry ivc ruwisaF ƒ cyarmYnIaF dy gwPy kYptn srkfr ruwisaF dy igly dUr krn leI cyarmYnIaF dy gwPy dyx dI iqafrI kr rhI hY, ijs nfl kFgrs ivc iCVI ahuidaF dI dOV df boJ pMjfb dI jnqf isr hI peygf. srkfr ieh pwK vI dyK rhI hY ik cyarmYnIaF ƒ adflqI cuxOqI nf iml jfey. ieh vI crcf hY ik ivDfn sBf coxF dOrfn itktF nf dyx vfly kFgrsI afgUaF nfl vI aijhf vfadf kIqf sI, ijs kfrn cyarmYnIaF dI vMz vI kYptn srkfr leI isrdrdI bx skdI hY. cMzIgVH (gurivMdr isMG ivrk): swqf pRfpqI dy qkrIbn iek sfl ipwCoN pMjfb vËfrq ivc kIqy vfDy ny kYptn srkfr leI nvIN musIbq KVHI kr idwqI hY. iek pfsy mMqrI bxn dI Jfk rwKx vfly kFgrsI ivDfiek asqIPy cuwkI iPrdy hn, qy dUjy pfsy vËfrq ivc vfDy leI hfeI kort ny srkfr nMU qlb kr ilaf hY. kFgrs dy nfrfË dilq aqy E[bI[sI[ ivDfiek pfrtI dy kOmI pRDfn rfhul gFDI kol kYptn dI iÈkfieq lY ky puwj gey hn. iesy dOrfn akflI dl, Bfjpf aqy afm afdmI pfrtI ny vI vËfrq ivc dilqF ƒ shI numfieMdgI nf dyx df muwdf cuwk ilaf hY. kFgrs ivcoN bgfvq df JMzf cuwkx vfilaF ivc ivDfn sBf dy izptI spIkr ajYb isMG BwtI, rfj kumfr vyrkf, sMgq isMG iglËIaF, rxdIp nfBf, nvqyj cImf, nwQU rfm, surjIq DImfn aqy gurkIrq kotlI sB qoN awgy hn. ieh ivDfiek nvyN mMqrIaF dy shuM cuwk smfgm qoN vI dUr rhy. bgfvq dI ÈurUafq sMgq isMG igljIaF, surjIq isMG DImfn aqy nwQU rfm ny pRdyÈ kFgrs kmytI dy ahuidaF qoN asqIPy dy ky kIqI. AuDr, kfƒnI nukqy ‘qy Gyrf kFgrs srkfr leI vwzI isrdrdI hY. hfeI kort ivc pfeI ptIÈn ivc afiKaf hY ik pMjfb kYbint ivc nON nvyN mMqrIaF ƒ Èfml k Y ptn dIaF m u sIbqF h o r vDIaF vËfrq ivc vfDy nfl bgfvqI su r Au cI Au TI kIqy jfxf sMivDfn dI 91vIN soD muqfbk 15 PIsdI ƒ hI mMqrI bxfAux dI sImf df AulMGx hY. kYbint ivc swjry vfDy nfl ieh hwd mYNbrF dI kuwl smrwQf dy 15 PIsdI ƒ twp geI hY. muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG ny ipCly sfl mfrc mhIny shuM cuwkI sI. Aus smyN AunHF nfl 7 kYbint mMqrIaF aqy do rfj mMqrIaF ny shuM cuwkI sI. ipClf lgBg iek sfl kYptn 9 mMqrIaF nfl hI srkfr clfAuNdy rhy, jdoN ik ies smyN AunHF kol 42 ivBfg sn. iek sImq smyN ivc ieMny ivBfgF ƒ sMBfl skxf lgBg asMBv sI pr mMqrI mMzl ivc vfDf nf krn ivc AunHF dI vwzI ihcikcfht vyKI geI,
32
Embed
kYptn dIaF musIbqF hor vDIaF ÈRomxI kmytI df XfqrI jQf · Masters Emerald Award 2010, 2011 We Do Real Estate in Bay Area & Central Valley AMAN S. HUNDAL Broker/Realtor/MBA BRE# 01839828
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Please Contact For Commercial or Residential Needs
SerSerSerSerServing all oving all oving all oving all oving all ovvvvver Califer Califer Califer Califer CalifororororornianianianianiaSam ChahalCA Lic. 01504071
ny iPlm nfnk Èfh PkIr ƒ pRvfngI dyxvflI ÈRomxI kmytI dI sb-kmytI iKlfÌkfrvfeI dI mMg leI ros mfrc kIqf.ieh ros mfrc BMzfrI pul qoN akfl qKqqwk kIqf igaf aqy mgroN pRdrÈnkfrIaFny ÈRomxI kmytI dy pRDfn dy nF mMg pwqrdy ky sb kmytI mYNbrF ƒ Dfrimk ahuidaFqoN Pfrg krn dI mMg kIqI.
iswK nOjvfn jQybMdIaF ivc iswK XUQafP pMjfb, iswK XUQ PYzryÈn iBMzrFvflfqy jQf isrlwQ Kflsf Èfml sI. iswKafgUaF ny ies ivvfdq iPlm dy bxn qoNlY ky irlIË hox qwk dI siQqI bfry crcfkIqI. AunHF ies ipwCy bfdlF ƒ iËMmyvfrTihrfieaf qy ikhf ik AunHF dy dbfa hyTÈRomxI kmytI dI sb-kmytI vwloN iPlmƒ hrI JMzI idwqI geI.
kYnyzf vwloN apfhjF leIafvfs kfƒn ‘c iZwl
torFto: kYnyzf srkfr vwloN huxmfnisk aqy srIrk qOr Auqy apfhjlokF vfsqy afvfs dy kfƒn iZwly kr idwqygey hn. mulk dy afvfs mMqrI aihmdhusYn ny aYlfn kIqf hY ik AunHF ny mulkdy 40 sfl purfxy Aus kfƒn `c soD kridwqI hY, ijs qihq srIrk jF mfniskapMgqf kfrn pI afr (prmfnYNt rYËIzYNs)dI drKfsq nkfr idwqI jFdI sI.
AunHF ikhf ik jo lok imhnq kr kyies mulk dI afriQkqf ivc ihwsf pfAuNdyhn, AunHF dy pirvfr dy iksy mYNbr dIapfhjqf AunHF dI arËI ivc aiVwkf bxjFdI sI. ies kfƒn `c soD leI afvfsivBfg ny keI kysF ƒ afDfr bxfieaf hY.
aiqvfd leI PMizMg qy kfly Dn ƒ sPYd krn dI nukqf ingHf qoN ies ÈwkI ivwqIlYx dyx dI smIiKaf krn vfly ivwqI ieMtYlIjYNs XUint (aYP[afeI[XU[) dI irportivc ikhf igaf hY ik sfl 2016-17 ivc ipCly sfl dI insbq bYNikMg qy hornFafriQk cYnlF ËrIey jfalI krMsI dy rUp ivc lYx dyx dIaF 3[22 lwK GtnfvF vwDvfprIaF.
aihmdfbfd: sfl 2002 ivcgujrfq dy nrodf pftIaf ivc hoey dMigaFdy doÈ ivc gujrfq hfeI kort ny BfjpfdI sfbkf mMqrI mfieaf koznfnI ƒ brIkr idwqf hY jdik bjrMg dl dy sfbkfafgU bfbU bjrMgI dI sËf brkrfr rwKIhY. ies kys ivc BIV ny 97 ivakqImfr idwqy sn. hfeI kort ny bjrMgI smyq13 doÈIaF dI sËf brkrfr rwKI hY aqyiqMn hor ƒ pihlI vfr sËf suxfeI geIhY. ies dy nfl hI hyTlI adflq vwloNdoÈI Tihrfey 32 ivakqIaF ivcoN 18 ƒbrI kr idwqf hY.
sfl 2002 ivc koznfnI Bfjpf dIivDfiek sI aqy kys dI suxvfeI kr rhIadflq ny ikhf sI ik nrodf pftIaf
dMigaF dI Auh sfijÈkfr sI. ies dOrfnAuh 2007 ivc gujrfq dI nryNdr modIsrkfr ivc mMqrI bx geI, ies qoN bfadAus ƒ 2009 ivc dMigaF dy doÈ ivcigRPqfr kr ilaf sI. koznfnI ƒ brIkridaF hfeI kort ny ikhf ik Aus dIdMigaF ivc ÈmUlIaq nfl sbMDq ibafnafpf ivroDI hn. iksy vI srkfrI gvfhny shI smF nhIN dwisaf ik Aus ny AunHFnfl kdoN gwl kIqI sI.
gvfhF dy afps ivc ivroDI ibafnBulyKy pfAU hn. koznfnI ƒ Èwk df vIlfB idwqf igaf, ikAuNik Aus df nF muwZlIaYP[afeI[afr[ ivc drj nhIN sI aqyivÈyÈ jFc tIm ny pihlI vfr Aus ƒ2008 ivc doÈI Tihrfieaf sI.
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (3)
Buy very affordable homes inArizona which is fast growing state.Buy 4-5 bedroom homes
myly dOrfn KrIddfrI dy stflvI lwgxgy. hor jfxkfrI leI rsLpflisMG Prvflf Pon: 916-880-0531aqy qIrQ isMG shoqf Pon: 916-271-8382 nfl sMprk kIqf jfskdf hY.
sfkf nIlf qfrf dI suqMqr jFckrfAux df vfadf
lMzn: lybr pfrtI dy afgU jYrymI kOribn ny aYlfn kIqf ik 1984 ivc sfkfnIlf qfrf sbMDI brqfnvI srkfr dI BUimkf dI suqMqr jFc krvfeI jfvygI. gfrzIanaKbfr dI iek irport muqfbk kOribn ny vfadf kIqf sfkf nIlf qfrf bfry jFckrfAux df vfadf pfrtI dy agly cox mnorQ pwqr ivc drj kIqf jfvygf qy jy coxFivc pfrtI dI ijwq hoeI qF nvIN srkfr afpxf vfadf inBfvygI.
iswK dIaF jQybMdIaF lgfqfr ies msly dI jFc krfAux dI mMg krdIaFrhIaF hn. ieh ikhf jFdf hY ik sfbkf pRDfn mMqrI mfrgryt QYcr dI srkfr nysfkf nIlf qfrf bfry Bfrq srkfr ƒ slfh dyx leI iek spYÈl eyar srivsaPsr nvIN idwlI Byijaf sI. 2014 ivc brqfnvI srkfr 30 sflf nym qihq gupqdsqfvyË jfrI kIqy sn ijnHF qoN sMkyq imilaf sI ik brqfnIaf ny sfkf nIlf qfrfqoN pihlF BfrqI blF ƒ POjI slfh idwqI sI.
cIP jsits iKlfP mhFdoÈ df noits rwd
‘kFgrs dy hwQ vI rMgy ny muslmfnF dy KUn nfl’alIgVH: sfbkf kyNdrI mMqrI qy sInIar kFgrsI afgU slmfn KurÈId ny
iek ivvfdgRsq ibafn ivc mMinaf ik AunHF dI pfrtI dy hwQ vI muslmfnF dy KUnnfl rMgy hoey hn. AunHF alIgVH musilm XUnIvrstI ivc iek smfgm dOrfn mMinafik kFgrs dI hkUmq dOrfn vI mulk ivc musilm ivroDI Psfd huMdy rhy hn. dUjypfsy kFgrs ny Kud ƒ ies ibafn qoN vwK kr ilaf hY.
smfgm dOrfn sRI KurÈId ny ieh gwl iek ividafrQI dI itwpxI dy jvfb khI.ividafrQI df kihxf sI ik kFgrs dy hwQ muslmfnF dy KUn nfl rMgy hoey hn qy AuhienHF dfgF ƒ Dox leI kI kr rhI hY. ies ‘qy sRI ÉurÈId ny ikhf, ‘ieh isafsIsvfl hY. sfzy hwQF ‘qy KUn lwgf hY.’
nvIN idwlI: rfj sBf dy cyarmYnaYm vYNkeIaf nfiezU ny Bfrq dy cIPjsits dIpk imÈrf Auqy swq pfrtIaFvwloN mhFdoÈ clfAux leI idwqf noitsieh kih ky rwd kr idwqf ik doÈ mMnxXognhIN hn. sUqrF ny dwisaf ik sRI nfiezUny kuJ cotI dy kfƒnI qy sMivDfnk mfihrFnfl slfh mÈvrf krn qoN bfad iesPYsly Auqy awpVy hn.
swq pfrtIaF dy afgUaF ny sRI nfiezUƒ iml ky suprIm kort dy cIP jsitsdIpk imÈrf ‘qy mhFdoÈ df noits sONipaf
sI ijs ‘qy 64 sMsd mYNbrF qy swq sfbkfaYmpIË dy dsqKq sn jo hfl hI ivcsyvf mukq hoey hn. sRI nfiezU ny ieh vIikhf ik sfzf ieh vI iKafl hY ik asINÈfsn dy afpxy iksy vI sqMB ƒ iksyivcfr, Èbd jF krm rfhIN kmËor pYxdI iejfËq nhIN dy skdy. ies dOrfn,srkfr dy iek afhlf aihlkfr nyafiKaf ik cyarmYn kol noits rwd krnqy iksy PYsly ‘qy awpVn qoN pihlF slfhmÈvrf krn df ivDfnk aiDkfr hY.
ipRMs ivlIam qy kyt dy Gr puwq df jnmlMzn: zwcys afP kYNbirj qy
ÈihËfdy ipRMs ivlIam dI pqnI kytimzltn ny iek muMzy ƒ jnm idwqf hY.ies ÈfhI joVy df ieh qIjf bwcf hY. iesqoN pihlF ies joVy kol iek muMzf qy kuVIhn.
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (4)
aMimRqsr: suprIm kort dy jwjvwloN iswKF dI dsqfr sbMDI kIqI geIitwpxI aqy Aus Auqy AuTfey gey svfl df
iswK jQybMdIaF ny sKq ivroD jqfieafhY. iswK jQybMdIaF ny afiKaf ik dsqfriswKF dy pihrfvy df aihm ihwsf hY. ÈRomxIkmytI dy pRDfn goibMd isMG lONgovfl nyikhf ik dsqfr iswKF dI pCfx df ihwsfhY qy AunHF ƒ surwiKaf vI pRdfn krdI hY.
dsqfrDfrI iswKF ƒ hYlmt pihnxdI koeI loV nhIN hY. iËkrXog hY ik
kfPI hYrfn krn vflIaF hn. hYrfnI dI gwl iehhY ik jsits aYs[ey[ bozby qy aYl[aYn[ rfE dybYNc ny ieh vI puwC ilaf ik kI iswK Drm ivcdsqfr lfËmI hY jF isr Zkx df iek qrIkf.ieMnf hI nhIN dovyN jwjF ny ies Auqy AunHF iKzfrIaFdf hvflf idwqf, jo ibnf dsqfr qoN afpxIaF KyzFKyzdy hn. bYNc ny ptIÈnkrqf purI dy vkIlafr[aYs[ sUrI qoN puwiCaf ik kI POjI jMg dOrfnisrF ‘qy hYlmyt nhIN pihndy?
hux kyNdrI eyjMsI PUz kfrporyÈnafP ieMzIaf ny kxk KrIdx qoN afnf-kfnI krnI ÈurU kr idwqI hY, ikAuNikpihlI Psl Dfn aqy hux dI hfVHI dIPsl sUby qoN bfhr Byjx leI Aus ƒloVINdy rylvy dy rYk nhIN iml rhy.
kYptn srkfr df hux mMzIaF ivc hovygf iemiqhfn
aYP[sI[afeI[ ny qF pihlF hI afpxfKrId kotf Gtf idwqf sI pr hux Aus nyies qoN pUrI qrHF hwQ iKwcxy ÈurU kr idwqyhn. ies nfl pMjfb srkfr leI vwzImusIbq KVHI ho skdI hY.
AuDr, Krfb mOsm ny iksfnF aqyafVHqIaF dI icMqf hor vDf idwqI hY.bfrdfny aqy mËdUrF dI Gft kfrn cukfeIdI smwisaf df sMkt afAuNdy idnF dOrfnhor zUMGf ho skdf hY. keI mMzIaF ivc
qF kxk dI cukfeI nf hox kfrn iksfnFƒ afpxI Psl ZyrI krn leI vI jgHfnhIN iml rhI. afAux vfly idnF ivc vfZIdy kMm ‘c hor qyËI afAux dI sMBfvnf hYqy jykr srkfr ny cukfeI sbMDI Tos kdmnf cuwky qF hflfq hor bdqr bx skdyhn.
kyNdr dI PUz kfrporyÈn afP ieMzIaf(aYP[sI[afeI[) vI 20 ku PIsdI dy krIbies Psl ƒ cuwkdI hY. pMjfb srkfrvwloN ies leI 21,179,000 kroV rupeydI mMg kIqI geI sI, ijs ivcoN BfrqIirËrv bYNk ny 18,124 kroV rupey dIkYÈ kRYizt ilmt jfrI kr idwqI. bhuq
sfry iËilHaF ivc anfj sMBflx dI ieksImq smrwQf hY. ies kfrn kxk dIPsl dy mMzIaF ivc afAux nfl hPVf-dPVI pYx dI sMBfvnf bx geI hY. trwkXUnIanF Auqy pfbMdIaF lwgIaF hox kfrnsiQqI dy hor ivgVn dI sMBfvnf bx geIhY.
cMzIgVH: ihmfcl pRdyÈ srkfr nypMjfb aqy hirafxf koloN afpxy dirafeIpfxIaF dI rfieltI hfsl krn leIcfrfjoeI krn df aYlfn kIqf hY. ies dynfl hI ihmfcl srkfr cMzIgVH XUtIivcly afpxy 7[19 PIsdI ihwsy dy aiDkfrhfsl krn leI vI iqafrI kws rhI hY.ihmfcl pRdyÈ dy muwK mMqrI jY rfm Tfkurny ieh vwzy aYlfn kIqy hn. sRI Tfkur nyikhf ik ihmfcl pRdyÈ df pfxI pMjfb,hirafxf, idwlI aqy cMzIgVH qwk jFdfhY. suprIm kort vwloN pfxIaF dI rfieltIhfsl krn leI ipCly smyN idwqy PYslyqihq ihmfcl srkfr Kfs kr ky pMjfbqy hirafxf koloN pfxIaF dI rfieltIhfsl krn leI dovF sUibaF dy muwKmMqrIaF afid nfl gwlbfq krygI. AunHFikhf ik ies sbMDI hirafxf dy muwK mMqrIaqy muwK skwqr nfl gwl kIqI jf cuwkI
ihmfcl ƒ rfieltI mMgx df hwk nhIN: zf[ gFDIpitaflf: pitaflf qoN sMsd mYNbr zf[ DrmvIr gFDI ny ihmfcl srkfr
dI mMg ƒ qrk rihq aqy pfxIaF bfry kfƒn dy Ault krfr idwqf hY. zf[ gFDI nyikhf ik ies ivc koeI Èwk nhIN ik sqluj qy ibafs dirafvF ivc ihmfcl pRdyÈqy pMjfb sih-irpyrIan sUby hn. AunHF spwÈt kIqf ik aMqrrfjI dirafeI pfxIJgVf kfƒn 1956 dI Dfrf swq anusfr aMqrrfjI dirafvF dy mfmly ivc koeIsih-irpyrIan sUbf dUjy sUby qoN pfxI df muwl nhIN mMg skdf. zf[ gFDI ny ikhfik asl Dwkf aqy luwt qF pMjfb dy pfxIaF dI hoeI hY aqy lgfqfr ho rhI hY.
ihmfcl ny pMjfb qy hirafxf qoN mMgI pfxIaF dI rfieltI
hY.AunHF spÈt kIqf ik Auh pMjfb aqy
hirafxf qoN pfxIaF dI rfieltI hfslkrn leI iksy qrHF df aMdoln vgYrfnhIN krngy ikAuNik ienHF dovF rfjF nfl
ihmfcl dy vDIaf sbMD hn. Auh pihlFdovF rfjF dy muwK mMqrIaF kol ieh muwdfAuTfAuxgy aqy jy koeI hwl nf inkilafqF suprIm kort vwloN ies sbMDI idwqyPYsly qihq kfƒnI cfrfjoeI kIqI jfvygI.
pMjfb srkfr pihlF hI rfjsQfn aqyidwlI qoN afpxy pfxIaF dI rfieltI mMgrhI hY. sRI Tfkur ny ikhf ik iksy vylyihmfcl sFJy pMjfb df hI ihwsf sI aqyvMz hox vyly kuJ gwlF qYa hoeIaF sn.
Aus vyly cMzIgVH Aupr ihmfcl df7[19 PIsdI ihwsf imiQaf igaf sI ijskfrn Auh cMzIgVH Auprly afpxy sUby dyhwk ƒ vI hfsl krn leI muV Xqn
ivwZxgy. dwsxXog hY ik pMjfb muV gTnaYkt- 1966 qihq XUtI cMzIgVH ivcpMjfb qy hirafxf df 60 qy 40 PIsdIzYpUtyÈn kotf hY pr ipCly lMmy qoN iesƒ Kor ky nFmfqr kr idwqf hY. muwK mMqrIsRI Tfkur ny ikhf ik iesy qrF BfKVfibafs mYnyjmYNt borz (bI[bI[aYm[bI[)ivc afpxy sUby dy hwkF df muwdf vIAuTfieaf jfvygf.
trwk XUnIanF nfl tkrfa vI smwisafnvIN srkfr dy afAux qoN bfad trwk XUnIanF ƒ BMg krn sbMDI idwqIaF
geIaF hdfieqF dy mwdynËr pMjfb Br dy trFsportF nfl srkfr df tkrfacwldf irhf hY. trwk XUnIanF Auqy lgfeI geI pfbMdI kfrn hux bhuqIaF XUnIanFnvIN rijstRyÈn krvfAux qoN asmrwQ rhIaF hn. ies leI Zoaf-ZuafeI dy kMmƒ ÈYlr mflkF aqy hor sbMDq ivBfgF ƒ idwqf igaf.
nwQ pfAux dI loV Auqy Ëor idwqf.sUby dIaF surwiKaf icMqfvF dy hvfly
nfl mu wK mMqrI ny puils Pors dyafDuinkIkrn leI kyNdrI shfieqf dI mMgduhrfeI. AunHF ikhf ik jMmU kÈmIr aqyawT Auqr-pUrbI rfjF dI qrË AuqyaYm[pI[aYP[ qihq pMjfb ƒ ‘ey ÈRyxI sUbydf drjf dy ky 90:10 kyNdr-sUbfihwsydfrI dy afDfr Auqy ivwqI mdd idwqIjfxI cfhIdI hY.
ikhf igaf hY ik ieh irkfrz purfxf hYqy ies nfl aprfD ivc vfDf hovygf.
iesy qrHF sMgrUr dy ijlHf puilsdPqr df kihxf hY ik mMigaf igafirkfrz 20 sfl purfxf hox kfrn idwqfnhIN jf skdf. pMjfb ivc kfly dOr dOrfnmfry gey lokF sbMDI jfxkfrI dyx qoN
aksr puils vwloN afnfkfnI kIqI jFdIhY. iek sInIar pulIs aiDkfrI nyafpxf nfm nÈr nf krn dI Èrq Auqyikhf ik drasl dwby murdy puwtx nflpuils nMgI hovygI ikAuNik Aus dOr dOrfnJUTy puils mukfbly vI hoey, ijnHF AuqyivBfg prdf pfeI rwKxf cfhuMdf hY.
pitaflf: Kfilsqfn ilbryÈnPors dy muKI hrimMdr isMG imMtU dIkyNdrI jylH ivc acncyqI mOq Auqy iswKjQybMdIaF ny Èwk dI AuNgl cuwkI hY. ÈRomxIkmytI smyq iswK jQybMdIaF dmdmItksfl aqy dl Kflsf ny ies dIinafiek jFc dI mMg kIqI hY. iswKjQybMdIaF df kihxf hY ik jylH ivc imMtUdI acncyqI mOq keI qrHF dy KdÈy pYdfkrdI hY. Auh ipCly idnIN keI kysF ivcoNbrI hoieaf sI. Aus dI acncyqI mOq nypuils pRÈfsn aqy pRbMD Auqy svflIaficMnH lfieaf hY.
dl Kflsf dy pRDfn hrpfl isMGcImf df kihxf hY ik imMtU dI mOq ÈwkIhflfqF ivc hoeI hY aqy ies dI inrpwKjFc hoxI cfhIdI hY. AunHF mMg kIqI ikjylH dy aiDkfrIaF ƒ muawql kIqf jfxfcfhIdf hY, ijnHF dI axgihlI kfrn AusdI mOq hoeI hY. qKq kysgVH sfihb dyjQydfr igafnI rGbIr isMG ny hrimMdrisMG imMtU dI idl df dOrf pYx nfl hoeImOq Auqy keI qrHF dy suafl cuwky hn.jQydfr ny afiKaf ik AunHF ƒ jo knsoaF
iswK jQybMdIaF vwloN hrimMdr isMG imMtU dI mOq ÈwkI krfrswc sfhmxy ilafAux leI inafiek jFc dI mMg
iml rhIaF hn, Aus qoN ieh lwg irhf hYik imMtU dI mOq dy ipwCy hor kfrn vI hoskdy hn.
dws deIey ik kyNdrI jylH ivc bMdhrimMdr isMG imMtU dI idl df pYx kfrnmOq ho geI sI. hflq ivgVn kfrn Ausƒ srkfrI rfijMdrf hspqfl ilaFdf
ÈRomxI kmytI ny inrpwK jFc mMgIaMimRqsr: ÈRomxI kmytI dy pRDfn goibMd isMG lONgovfl ny hrimMdr isMG
imMtU dI mOq Auqy aÌsos pRgtfAuNidaF Aus dI mOq dy kfrnF dI jFc mMgI hY.ÈRomxI kmytI pRDfn ny afiKaf ik BfvyN Aus dI mOq idl dy dOry nfl hoeI dwsI jfrhI hY, pr iswK jgq vwloN pRgtfey jf rhy KdiÈaF qihq Aus dI mOq dy kfrnFdI jFc hoxI cfhIdI hY.
kort dy afdyÈF dy mwdynËr pMjfb srkfrvwloN qkrIbn 13 hËfr bwsF dy primtrwd kIqy jfx dI loV dy dfavy qoN lgBgCy mhIny bfad Auc adflq ny sUbfsrkfr qoN ies mfmly ivc kIqI geIkfrvfeI sbMDI jvfb mMigaf hY.
not: pMjfb tfeImË ivc Cpy lyKFivcly ivcfrF nfl adfrf pMjfbtfeImË df sihmq hoxf jrUrI nhINhY. ieh pfTkF dI mihj jfxkfrI ihwqCfpy jFdy hn. AunHF dy shI jF glqhox bfry PYslf pfTkF dy hwQ ivc hY.
p Mjfb tfeImË ivc CpyieÈiqhfrF ivc kIqy gey dfaivaF dIjrUrI nhIN ik adfrf pMjfb tfeImËqfeId krdf hovy. pfTk iksy vIiesLiqhfr dy dfaivaF dI pusLtI afpkr lYx.
DisclaimerThe views expressed in the
articles published in the columnsof Punjab Times are that oftheir writers, and it is notimplied that Punjab Timesendorses them.
Sameway Punjab Timesdoes not necessarily endorsesthe claims made in theadvertisements published inPunjab Times.All disputes subject toChicago jurisdiction.
(zf[) nvdIp kOrblivMdr (inwkI) kOr syKoNvirMdr kOr igwlpoR[ joigMdr isMG rmdyvsvrnjIq isMG iZloNamolk isMG gfKldrsLn isMG gryvflhridafl isMG idEl
vfiÈMgtn: trMp pRÈfsn vwloNaYc-1bI vIËf Kqm krn dI iqafrI kIqIjf rhI hY. iek amrIkI Auc aiDkfrI nyamrIkI sMsd dy mYNbrF ƒ jfxkfrI idwqIhY ik trMp pRÈfsn dI aYc-1bI vIËf pRbMDKqm krn dI Xojnf hY. ies df asriswDf BfrqI lokF Auqy hovygf aqy iessmyNq krIb swqr hËfr lok aYc-1bIvIËf lY ky amrIkf afey hoeyy hn. ienHFkol vrk primt hn. ies dy nfl EbfmfpRÈfsn vwloN arMB kIqI Xojnf Kqm hojfvygI. ies vIËy nfl ienHF AudmIaF dIaFpqnIaF vI kMm kr skdIaF sn.
XU[aYs[ istIjniÈp aqy iemIgRyÈnsrivs (XU[aYs[sI[afeI[aYs[) dyzfierYktr PrFiss issnf ny sMsd mYNbrcuwk grfsly ƒ iek pwqr ilK ky dwisafhY ik aYc-1 vIËf pRbMD ies sfl
grmIaF ivc Kqm kIqy jfx dI afs hY.ies dy nfl hI AunHF ikhf ik ivBfg dIaYc-4 vIËf ivc vI qbdIlIaF krn dIXojnf hY. aYc-4 vIËf, aYc-1 vIËfholzr dy jIvn sfQI ƒ idwqf jFdf hY.BfrqI amrIkIaF ƒ ies vIËf pRbMD dfvwD lfB iml irhf hY. ies qihq ipClyEbfmf pRÈfsn ny AunHF ƒ vrk primtidwqy sn. trMp pRÈfsn ies pRbMD ƒ Kqmkrn df ieCuwk hY. ies dy ipwCy dlIlieh idwqI jf rhI hY ik ies pRbMD dyKqm hox nfl pVHy ilKy byruËgframrIkIaF ƒ kMm iml skygf.
Bfrq dy kyNdrI mMqrI suryÈ pRBU nyaYc-1 vIËf inXm sKq krn Auqy afpxInrfËgI df pRgtfvf kIqf hY. AunHF ikhfhY ik Auh trMp pRÈfsn kol mfmlfAuTfAuxgy.
torFto ‘c gory ny rfhgIrF ‘qycfVHI vYn, 10 hlfk
torFto: iek isriPr gory ny torFtoivc PutpfQ Auqy KVHy lokF ‘qy idn idhfVyvYn cVHf ky keIaF ƒ drV idwqf qy hfdsyivc ds lok mfry gey hn.
ieh hfdsf jI-7 dyÈF dI ieQy cwlrhI mIitMg vfly kfnPrMs sQfn qoN dsmIl dUr vfpiraf hY pr ies Gtnf dfmIitMg dy nfl koeI sbMD nhIN hY. mulËmzrfeIvr dI pCfx alyk imnfsIan vjoNhoeI hY.
mIzIaf ny ies Gtnf ƒ torftoN leIkflf idn grdfinaf hY. trFto puils dymuKI mfrk sONzrs ny ikhf ik hfdsy dIsiQqI qoN jfpdf hY ik ieh jfxbuJ kykIqf igaf hY. puils muqfbk 15 horgMBIr ËÉmIaF ƒ hspqfl ivc iljfieafigaf hY. ienHF ivcoN kuJ dI hflq gMBIr
bxI hoeI hY. mOky Auqy puwjI puils ny vYndf ipwCf kr ky doÈI aYilk imnfsIan(25) ivruwD kys drj kr ky Aus ƒigRPqfr kr ilaf hY. ajy puils sbUqiekwTy kr rhI hY ik ies kfry ipwCy doÈIdf kI mMqv ho skdf hY pr ies ƒ iksyaiqvfdI hmly nfl joV ky nhIN vyiKafjf irhf.
cÈmdId lokF ny dwisaf ik ieh bMdficwty rMg dI vYn ivc 60-70 iklomItrdI rPqfr nfl jf irhf sI aqy ies nysVk qoN Auqr ky PuwtpfQ Auqy jf rhy lokFAuWqy vYn cVHf idwqI. sVk Auqy KUn nfllwQpQ lok hfl duhfeI pf rhy sn przrfeIvr vYn ƒ BjfeI jf irhf sI. jdoNpuils ny doÈI ƒ mfrn leI afpxIaFgMnF kwZIaF qF Aus ny afqm smrpxkr idwqf.
gujrfq dy 5 hËfriksfnF ny modI qoN
mOq mMgIaihmdfbfd: gujrfq dy Bfvngr
ijlHy ivc iek srkfrI ibjlI kMpnI vwloNËmIn hfsl krn dIaF koiÈÈF df 5000hËfr qoN vwD lok ivroD kr rhy hn qyiek iksfn afgU ny dfavf kIqf ik pIVqlokF ny srkfr qoN iewCuk mOq dI pRvfngImMgI hY.
iksfnF dy hwkF leI lV rhI jQybMdIgujrfq Kyduq smfj dy mYNbr qy mukfmIiksfn nirMdrishuM goihl ny afiKaf ik12 ipMzF dy kuwl 5259 lokF ijnHF ivciksfn qy AunHF dy pirvfrk mYNbr Èfmlhn, ny ‘ieCf imRqU` mMgI hY ikAuNik ijsËmIn Auqy AuhI KyqI krdy hn, Auh rfjsrkfr qy gujrfq pfvr kfrporyÈnilmitz (jI[pI[sI[aYl[) jbrI KohI jfrhI hY.
REGISTRATION SERVICEStrwikMg nfl sbMDq hr qrHF dy primt ijvyN IFTA,CA#, MCP, 2290, ICC, BOC III, NM & KentuckyPermit, DOT Fuel Tax, Corporation Filling aqytrwkF dIaF lfiesYNs plytF Same Day Service vIidMdy hF. qusIN sfzy koloN plytF lY ky afpxf kMm qurMqÈurU kr skdy ho. asIN DOT Compliance, DOTAudit ivc vI trwikMg kMpnIaF dI mdd krdy hF.
TEL: 209.982.9996FAX: 209.982.9997
ipCly 14 sflF qoN quhfzI syvf ivc
globl mltI srivisË, lYQrop
Grand OpeningGrand OpeningGrand OpeningGrand OpeningGrand OpeningSpecial Price fSpecial Price fSpecial Price fSpecial Price fSpecial Price for or or or or TTTTTrrrrrucucucucuck k k k k WWWWWashashashashash
izsL vfsLr, vytr aqyhYlpr dI loV hY
16-18
sMprk kro, Pon: 262-391-7666
ivskfnisn ivc ieMzIan rYstorYNt leIanuBvI izsL vfsLr, vytr aqy hYlpr dI loV hY
MatrimonialsMatrimonialsMatrimonialsMatrimonialsMatrimonialsvr dI loV hY
Looking for a suitable matchfor US citizen Punjabi Khatri girl,31 years, 5' 2", well settled,divorced. The boy must be willingto stay in/near Cleveland, Ohio.Contact: [email protected]
14-17
Wanted suitable match forJatt Sikh Pannu boy 27, 6’-1",Bachelor of Computer ScienceEngineering, SoftwareEngineering Technician (Canada)post graduate, working on workpermit in Winnipeg (Canada),Canadian PR in process. Contact,Ph: 204-915-5591 (Canada), 937-830-1877 (USA) or email:[email protected],[email protected]
16-19
lVkI dI loV hY
12/4
Ramgariah family looking for asuitable Ramgariah match fortheir U. S. born son, Sr. FinancialAnalyst 34 years, 5’-10”. Plcontact: [email protected]
Wanted well settledCanadian/US citizen/green cardholder boy for Jatt Sikh KangCanadian PR girl 24 yrs, 5’-6",diploma electrical controlsystems, currently working astechnical support in Toronto,only child. The boy should be abalance of modern and traditionalvalues. Contact: WhatsApp 1-437-779-2765 16-19
Wanted suitable educatedUS citizen/green card holderPunjabi Sikh woman 30-38 yrs , forJatt Sikh Gill clean shavenDivorced man 39 yrs, 5’-7” UScitizen, belongs to educatedfamily from Punjab. Email:[email protected]
14-17
jIvn sfQx dI loV
Looking for a suitablebeautiful educated US citizen/green card holder girl, at least 5'-6" or more, for Sikh clean shavenhandsome boy 40 yrs, 6', US bornMBA. Owns family establishedbusiness. Cast no bar. Contact:513-546-7246 17-20
irport ivc pwqrkfrF Auqy hoey 54hmilaF, iqMn tYlIivËn cYnlF AuqypfbMdI lfAux, 45 vfr ieMtrnYWt bMd krnaqy vwK-vwK ivakqIaF qy gruwpF iKlfÌdyÈ Droh dy kys drj krn dIaF imsflFidwqIaF geIaF hn. ienHF qoN ielfvfaYn[zI[tI[vI[ Auqy sI[bI[afeI[ dy Cfpy,bObI GoÈ ƒ ihMdusqfn tfeImË dy sMpfdkvjoN htvfAux qy kfrtUinst jI bflf dIigRPqfrI df vI iËkr imldf hY. ivdyÈmMqrfly df kihxf hY ik kuJ pwqrkfrF ƒAunHF dI irporitMg kr ky ihMsf qy pRqfVnfdf iÈkfr hoxf pYNdf hY.
nvIN idwlI: iqRpurf dy muwK mMqrIibplb dyv ny ajIbo-grIb dfavf kIqfhY. AunHF ikhf hY ik Bfrq ivc mhFBfrqvyly qoN hI ieMtrnYt df iesqymfl ho irhf
hY. amrIkf jF iks hor pwCmI mulk nynhIN sgoN Bfrq ny lwKF sfl pihlFieMtrnYt dI Koj kIqI sI. ibplb dyv nyieh gwl pI[zI[aYs[ dI vrkÈfp dOrfnafKI. ibplb dyv ny ikhf ik ieh Auhmulk hY ijs ivc mhFBfrq ivc sMjy ny
mflygfEN Dmfkf:suprIm kort vwloNpuroihq ƒ rfhqnvIN idwlI: suprIm kort ny
mflygfEN Dmfky ‘c afpxy hI hukmF ƒspÈt kridaF mulËm lYPtInYNt krnlsRIkFq puroihq ƒ rfhq idMidaF iesmfmly ivc gYr kfƒnI srgrmIaF rokUaYkt (XU[ey[pI[ey[) qihq Aus qoN puwCigwCkrn dI idwqI iejfËq ƒ doÈ afied krnmOky cuxOqI dyx dI KuwlH dy idwqI hY.
puroihq ny bMby hfeI kort ivc dfierafpxI ptIÈn ‘c mhfrfÈtr srkfr vwloNAus qoN ies mfmly sbMDI Auprokq aYktaDIn puwCigwC krn dI idwqI iejfËq ƒcuxOqI idwqI sI. hfeI kort ny hflFikieh apIl AudoN rwd kr idwqI sI.
qyËfb hmly leI 16sfl dI jylH
l Mzn: brqfnvI adflq nypfiksqfnI mUl dI mfzl qy Aus dI ccyrIBYx Auqy qyËfbI hmlf krn vfly ivakqIƒ 16 sfl dI sËf suxfeI hY.
mujrm jOhn tOmiln (25) ny ryÈmÉfn qy jmIl muÉqfr ‘qy 21 jUn 2017ƒ jdoN qyËfb suwitaf qF Auh pUrbI lMznivc bYktn ivc iek kfr ivc trYiPklfeItF Auqy KVHIaF sn. Aus idn Éfn dfjnm idn sI. puils ny hmlfvr ƒ GtnfqoN iek mhIny mgroN igRPqfr kr ilafsI.
mhFBfrq vyly qoN Bfrq ivc hY ieMtrnYt?iDRqrfÈtr ƒ lVfeI bfry sB kuJ dwisafsI. Bfv Aus vyly ieMtrnYt sI, sYtylfeItvI sI.
muwK mMqrI ny ikhf, “mYƒ mfx hY
ik mYN aijhy mulk ivc pYdf hoieaf ijQyieMnI tYknflojI sI. ijhVy mulk afpxyafp ƒ tYknflojI ivc mohrI dwsdy hn,Auh BfrqI lokF ƒ nOkrI dy rhyhn.”iqRpurf dy sI[aYm[ pihly aijhyivakqI nhIN ijnHF ny ies qrHF df ibafn
idwqf hovy. ies qoN pihlF kyNdrI mMqrIswiqafpfl isMG ny zfribn dy isDFq ƒglq dwisaf sI. AunHF ikhf sI ik zfrivndf isDFq ivigafnI rUp ivc glq hY.ies ƒ skUlF ivc htf dyxf cfhIdf hY.iensfn dunIaF ivc hmyÈf iensfn hIirhf hY.
bMgf: kOmFqrI pRiswDI vflI smfjsyvI sMsQf gurU nfnk imÈn mYzIkl aYNzaYjUkyÈn trwst ZfhF klyrF dy bfnI pRDfnaqy gurU nfnk imÈn cYrItybl hspqflnvF grF kuwlpur dy mOjUdf muKI bfbf buwDisMG ZfhF df dyhFq ho igaf.
Gurdip Singh SandhuHomeopathic Practitioner/Consultant Since 1973
DHMS-Gold Medalist, BAMS, MDEh.- IndiaWell Experienced as:Director, Principal, Professor and Chief Medical Officer inMedical Colleges and Hospitals of Punjab (India)Practice Under State of California Act SB 577EX Member: The California Homeopathic SocietyNational Center For Homeopathy- USA
iksy vI Aumr ivc iksy vI ibmfrI df ielfjkrvfAuNdy jy Qwk gey ho qF kfl kro
7021 Village Park Way, Dublin, CA 94568
Live on Jas TVLive on Jas TVLive on Jas TVLive on Jas TVLive on Jas TVSaturday 9:30AM and Sunday 4PM (Pacific Time)
muwK mMqrI ny ikhf ik cMzIgVHzI[aYs[pI[ dIaF asfmIaF df hor kyNdrIÈfsq pRdyÈF ivc ivly krn dIaF kIqIaFjf rhIaF koiÈÈF ipCly keI sflF dOrfnbxfey gey vDIaf sMquln ƒ BMgkrngIaF. AunHF icqfvnI idwqI ik iesdy nqIjy TIk nhIN inklxgy.
hvfeI awzy qoN drbfr sfihb qwk muPq bws sPrÈRomxI kmytI vwloN sRI hirmMdr sfihb ivKy purfxI sRI gurU rfmdfs srF dI
jgHf nvIN srF bxfeI jfvygI aqy gurU rfmdfs aMqrrfÈtrI hvfeI awzy aMimRqsrqoN sMgq ƒ sRI hirmMdr sfihb lY ky afAux leI do bwsF KrIdIaF jfxgIaF.qKq kysgVH sfihb dy rfgI BfeI amrjIq isMG JFsI, jo ipCly idnIN kIrqnkrdy smyN idl dy dOry nfl clfxf kr gey sn, dI pqnI ƒ 5 hËfr rupey pRqImhInf 5 sfl leI qKq kysgVH sfihb qoN idwqy jfxgy. ies qoN ielfvf BfeI JFsIdI DI ƒ Xogqf anusfr nOkrI vI idwqI jfvygI.
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (10)
ipCly idnF ivc jMmU ksLmIr dykTUaf aqy Auqr pRdysL dy AunfE ksbyivc jbr jnfh dIaF do GtnfvF vfprIaFhn ijnHF dI nf isrP mulk ivc blikdunIaF Br dy mIzIey ivc crcf ho rhIhY. Kbr ieh vI hY ik sMXukq rfsLtr nyvI ies df noits ilaf hY|
‘pMjfb tfeImjL’ dy 21 aprYl dyaMk ivc kfPI ivsQfr ivc Kbr vI CpIhY ik iks qrHF jbr jnfh dIaF ienHF
d ovF GtnfvFivc dosLIaF nUMbcfAux leIiks iksm dIaFkoisLsLF kIqIaFgeIaF hn,ijnHF ny lok-mnF nUM JMjoV kyrwK idwqf hY|
JMjoV ky ies leI vI rwK idwqf hY ikAuNikhYvfnIaq dy ieh dovyN kfry ijnHF sUibaFivc vfpry hn, AuQy Bfjpf dIaF srkfrFhn aqy dohF hI GtnfvF ivc dosLIaF dIaFqfrF ikvyN nf ikvyN Bfjpf afgUaF nfl jfky juVdIaF hn| AunfE kys ivc BfjpfivDfiek aqy Aus dy hmfieqIaF ny nfisrP kys nUM Kurd-burd krvfAux leIisr-qoV Xqn kIqy blik kuVI dy bfp`qy JUTf kys puaf ky igRPqfr krvfieafaqy eynf kuwitaf ik Aus dI mOq ho geI|ieh mIzIaf dI Kbr hY aqy ies ivciksy sLwk dI guMjfiesL nhIN hY, ikAuNiklokF df roh dyKidaF aqy adflqIdKlaMdfjLI krky puils nUM kys drjkrny pey hn|
‘pMjfb tfeImjL’ ivc dohF GtnfvFbfry aBY isMG df lyK vI Cipaf hY| ienHFsLrmnfk GtnfvF df ijLkr kridaFhirafxy ivc ‘jft aMdoln’ smyq mUrQlivc aOrqF nfl jo vfpiraf, Auh vI cyiqaFivcoN ivsfiraf nhIN jf skdf ik srkfrAuQy vI Bfjpf dI hI sI; aqy AuQy vIsrkfr qy puils df ikho ijhf rol sI!GtnfvF dI crcf qF ho hI cukI hY qy aijhyvihsLI kfrnfimaF bfry ilKidaF vI isrsLrm nfl Juk jFdf hY|
aBY isMG ny afpxy lyK ivc, jnvrIdy hI mhIny jdoN bwkrvfl kbIly dI inwkIijMd nfl ieh vihsLIafnf Bfxf vfpirafsI, AunHF hI idnF ivc pfiksqfn dy sUrqksby ivc eynI ku hI Aumr dI ipafrIijhI kuVI jLYnb ansfrI nfl vfpry BfxydI gwl kridaF ikhf hY ik pfiksqfn dIadflq ny Aus dy dosLI nUM PFsI dI sjLfsuxf vI idwqI hY qy Aus dI apIl vI Kfrjho cukI hY aqy sfzy mulk ivc hflyqPqIsL df hI rOlf pfieaf jf irhf hY|jYLnb dy mfmly ivc nf isrP QF QF jYLnb
mirafdf dI ryKf dy afr-pfrdy hwk ivc ros mujfhry hI kIqy gey snblik jdoN Aus dy dosLI muhMmd iemrfnalI dI mF nUM sI[ sI[ tI[ vI[ dI PutyjLidKfeI geI qy Aus nUM afpxy puwq dy iesGtnf `c sLfml hox df swLk ipaf qFAus ny afpxy puwq df Qhu-itkfxf dwsxqy Aus nUM PVfAux ivc puils dI mddkIqI. lokF ny Aus nUM sKq qoN sKq sjLfdyx leI srkfr ‘qy dbfAu pfieaf sI|
iewQy khfxI iblkul hI Ault hYijvyN ieMtrnYt aqy aKbfrF dIaF KbrF,sUhI svyr ivc nsLr kIqI geIcfrjsLIt dI nkl aqy aBY isMG dylyK qoN pqf lwgdf hY ik iewko pirvfrdy cfr mYNbr-mfmf sFJI rfm, jomMidr df pujfrI vI hY, Aus df puwqrivsLfl jMgoqrf qy Bfxjf sLuBm sMgrf,pRvysL kumfr AurP mMnU aqy kys nUMrPf dPf krn c do puils mulfjLm vIsLfml hn| bysLrmI dI hwd ieh ikpuils mulfjLm dIpk KjULrIaf qy sFJIrfm ny iml ky sfrI Xojnf bxfeI sI|
ieQy dUjf nukqf ieh hY ik muhMmdiemrfn alI dy hwk ivc vkIlF vflf‘kflf cogf’ pihn ky vkIlF dI DfVKVI nhIN sI hoeI ijs qrHF jMmU-ksLmIrdI ies nMnHI jfn dy kys dy iKlfP aqydosLIaF dy hwk ivc ‘bysLrmI’ df colf pfky vkIlF dI DfV KVI hoeI hY| kyNdr ivcBfjpf dI srkfr bxn qoN bfad ‘vkIlpysLy’ nfl juVy jnMUnI lokF ny ieh kfrfkoeI pihlI vfr nhIN kIqf| idwlI dIjvfhr lfl nihrU XUnIvristI dyividafrQIaF dy mfmly ivc vI ienHF nykoeI ksr nhIN sI CwzI. adflq ivckfnUMnI lVfeI lVn dI QF ividafrQIafgUaF nUM kuwtx pY gey sn| sfry kfnUMniCwky tMg ky bhuq bysLrm ho igaf hY,ieh jnUMnI lfxf|
jLI tI[ vI[ inAUjL cYnl ‘qy aYNkrsuDIr cODrI ny afn lfeIn pRfpq vIzIEivc vwkfr BwtI dy hvfly nfl mrhUm pIVqkuVI df kys lV rhI vkIl dIipkf isMGrfjvMq `qy pYsy iekwTy krn df dosLlfieaf hY. ieh dosL vI lfieaf hY ikies mulk ivc hr rojL 99 aqy sfl dy36000 blfqkfr dy kys huMdy hn prAunHF kysF `qy eynf rOlf ikAuN nhIN pYNdfijMnf ies kys ivc ipaf hY? Aus df iehvI kihxf hY ik iksy kys ivc pIVq dfnF aqy Poto vfierl nhIN huMdI pr isrPies kys ivc hI aYsf hoieaf hY|
‘inrBYXf’ kys dy hvfly nfl Aus nyikhf hY ik awj qwk iksy ny inrBYXf dIPoto nhIN dyKI aqy nf hI iksy nUM Aus dfaslI nF pqf hY| Auh nqIjf ieh kwZdfhY ik ies kys nUM pUry iqMn mhIny bfad
AuCflx ipwCy Auh qfkqF hn jo ies dysLdy tukVy tukVy krny locdIaF hn ijvyN‘aPjLl pRymI gYNg’ aqy aijhy hor sMgTnjo jMmU ksLmIr nUM dysL qoN alwg krnfcfhuMdy hn| suDIr cODrI anusfr Aus dImIzIaf tIm dy Koj kIqy kuJ nvyN qwQF qoNieh sfbq huMdf hY ik ies kys nUM muVcuwkx ipCy iewk sfijsL hY|
ijwQoN qwk pIVq dI vkIl dIipkf isMG
rfjvMq ‘qy lfey gey ieljLfmF df sbMDhY, Aus ny mIzIaf ivc spwsLt kIqf hYik Auh jvfhr lfl nihrU XUnIvristInhIN geI aqy nf hI Aus ny iksy qoN koeIpYsy iekwTy kIqy hn| Aus ny ieh vIspwsLt kIqf hY ik Aus ny pIVq df nF jFPoto vfierl nhIN kIqI| Aus dy kihxmuqfbk Aus df tivwtr-hYNzl jo Aus nykfPI smF pihlF bxfieaf sI pr kdyvriqaf nhIN, ‘hfeIjYk’ kr ilaf igafhY ijs dI isLkfieq Aus ny idwlI dysfeIbr sYl nUM kIqI hY| Aus dI smuwcItIm sunIl PrnFzyjL (aYzvokyt-afn-rIkfrz), ieMdrf jY isMG (sInIarkONslr) aqy lfierjL kolYkitv ien idwlIies kys leI lVn vfsqy ibnf koeI pYsfley afpxIaF syvfvF dy rhy hn| mIzIafivc vkIl rfjvMq bfry ies qrHF dIieljLfm-qrfsLI Aus nUM bdnfm krn leIkIqI jf rhI hY| ieh vI jwg jfhr hoigaf hY ik Aus nUM ‘bfr aYsosIeysLn’ivcoN kwZ idwqf igaf hY aqy Aus df hsLrAus pIVq bwcI vFg hI kr dyx dIaFDmkIaF vI iml rhIaF hn|
suDIr cODrI dI ieh gwl jy iewkpl leI mMn vI leI jfvy ik ies kys nUMAuCflx ipwCy vwKvfdI toilaF df hwQ hYaqy AunHF vwloN grIb pirvfr dy nF ‘qypYsy iekwTy kIqy jf rhy hn qF kI suDIrcODrI dwsxgy ik rfjvMq nUM DmkIaF dyxipwCy ikhVI sfijsL kMm kr rhI hY? kIAuh dws skdy hn ik iksy grIb mr
XUnIvristI idwlI qy hYdrfbfdXUnIvristI ivc, aqy hor aijhy bhuqsfry kfrnfmy jo ipCly kuJ sflF ivckIqy gey hn, dysL nUM joVn vfly iksiksm dy Xqn hn? ies vyly mulk dIeykqf qy aKMzqf nUM Kqrf sB qoN vwDBgvy ibRgyz qoN hY jo ‘dysL BgqI’ dy nF‘qy iPrkU nPrq PYlf irhf hY aqy iewkjF dUjy bhfny dysL dy smfjk qfxy bfxynUM ivcilq krn ‘qy quilaf hoieaf hY|
joVn leI sIrIal ‘mhF Bfrq’ ny bhuqihwsf pfieaf| ijvy N mJYl isMG nykYlIPornIaf ivc BMg dI ivkrI jF syvndI KuwlH dy dyx bfry lyK ivc gxysL dfhvflf idMidaF iliKaf hY ik ies nUMDfrimk Bfvnf vwl nf iljfieaf jfvy,Ausy qrHF myrf vI ieQy iehI kihxf hY ikies nUM Dfrimk Bfvnf vwl nf iljfieafjfvy| pr mYnUM ijs sIn ny Dur afqmfqwk JMjoiVaf sI, Auh pFzvF dI pqnIdropdI nUM XuiDsLtr vwloN jUey ivc hfrjfx ipCoN kOrv puwqr durXoDn vwloN Ausdy cIr hrn df hukm dyxf sI| ies ivcdropdI kuJ pRsLn krdI hY jo awj vIaihmIaq rwKdy hn| ies sIn dy sLuruhox qoN pihlF df boilaf vfk hY, “afjmhf Bfrq kI kQf eyk lwjfjnk moV prhY| mirafdf kI ryKf ky ies pfr dropdIky isvf koeI nhIN hY aOr Aus pfr sBIhYN-gMgf puwqr, gurU droxfcfrIaf aOr kulgurU ikrpfcfrIaf[[[ies lIey Xh rukkr socny kI jgh hY ikAuNik Xh inrxYvrqmfn aOr BivwsLX ky hr ivakqI kolynf pVygf ik vh ies mirafdf ryKf kyies pfr hY Xf Aus pfr?”
kuJ bhuq hI aihm vfk hn ijvyNBIsLm ipqfmf df vfk hY ik ‘jdoN bFs dfaMq hoxf huMdf hY qF Aus `qy Pl af jFdyhn| durXoDn vI ies rfj df Pl hY|’dropdI AuQy ibrfjmfn sB snmfnXoghsqIaF nUM, jo mUk drsLk bxI Aus nUMdurXoDn dy Brf vwloN vflF qoN PVH ky
GsIitaf jfxf brdfsLq kr rhy hn,pRsLn krdI hY, “aFKyN Jukfnf iessmwisaf kf smfDfn nhIN hY ipqfmf? mYNkurU mirafdf py lgf hUaf pRsLn hUM| ikafBrqvMsLIEN (duisLaMq dy puwqr Brq dyvMsLj ijs dy nF `qy mulk df nF Bfrqipaf) kI XhI prMprf hY? muJy BrqvMsLIENkI prMprf bqfeIey? afp ky sfmny XhaDrm hUaf aOr afp ny ies aDrm,ainafXy ko svIkfr kIaf, sihn kIaf,ikaf afp myry ies apmfn ky BfgI nhINhYN? afp pfp ky ibRC kI CfEN myN bYTy hYN,AuT jfeIey|”
iesy qrHF dropdI vfrI vfrIdroxfcfrIaf, ikrpfcfrIaf, ivdur-sBnUM sMboDn krdI hY aqy kihMdI hY ik Drmdy igafnIaF vwloN ‘Drm kf pRsLn jfnqyhUey BI cuwp rihnf JUT bolny ky brfbrhY| Xh sBf im Rqk logo N kI sBfhY.[[[hsqnfpur ky nrysL afp kI sBf myNeyk nfrI kf apmfn hUaf hY, kurU jIvnpRxflI myN Xh koVH khF sy af igaf?’
jdoN dropdI nUM sLFq hox leI ikhfjFdf hY qF Auh spsLt krdI hY, ‘muJysLFqI nhIN, apny pRsLnoN kf Auqr cfhIey.’ies sIn dy Kqm ho jfx `qy kuJ iesqrHF dy zfielfg hn ijvyN ‘ijs dysL myNsLkqI pUjnIX ho, Aus myN sLkqI kfapmfn hUaf hY|[[[hsqnfpur mfn-apmfn kI BfsLf BUl cukf hY|’
iPr dropdI nUM hOslf dyx dy lihjyLivc ikhf jFdf hY, ‘apmfn qumHfrf nhINh Uaf, apmfn hUaf hY BIsLm kf,hsqnfpur kf[[[| BrqvMsL kI mirafdfkf drpn iqVk igaf hY, ivdur jI,afeIey ies kf sLok mnfeIey|’ ‘hsqnfpurmyN igafn ky ijqny dvfr hoN, mYN Aun sBko KtKtfAUNgf|’
ieh sfry bol, jo BfvyN iPlmI ho skdyhn pr awj vI aihm hn| ieh vI hoskdf hY ik keIaF nUM ieh burf vI lwgy|myrf iewQy iehI kihxf hY ik gwl iewQyies dysL ivc, ies jmIn ‘qy pYdf hoxvflIaF bwcIaF jF aOrqF dI iewjq dI hY|ies nUM Dfrimk BfvnfvF vwl nf iljfieafjfvy| Bgvf ibRgyz, jo afpxy qoN ibnf horiksy nUM mulk df KYr Kuafh hI nhINsmJdf aqy jo vI koeI byiensfPI dyiKlfP bolx dI koisLsL krdf hY, Aus ‘qydysL-DRoh df ieljLfm lwd idMdf hY; jy ienHFny iksy hor qoN nhIN iswKxf qF ‘mhF Bfrq’qoN hI kuJ iswK lYx ik aOrq dI iewjq dfkI mqlb huMdf hY? Auh BfvyN iksy mjhb,iksy jfq jF iPrky nfl sbMD rwKdI hovy,aOrq qF aOrq hY. ijs dI kuwK qoN mnuwKjnm lYNdf hY, Aus dI iewjq krnI iswKo|
zf[ gurnfm kOr, pitaflf
kTfrU dI DIawT sflF dI DI iDafxImF bfpU dI lfzo rfxI.Kyzy guwzIaF aqy ptolydOVy bx ky vf vroly.
dUjf pwK ies dyÈ ivc jwjF dy iKlfPmhFdoÈ dy miqaF dy ipCly qjrby df hY.qIhF qoN vwD sfl pihlF suprIm kort dyjsits rfmfsvfmI iKlfP mhFdoÈ dy mqydf noits pfrlImYNt sfhmxy pyÈ hoieafsI. Aus iKlfP iBRÈtfcfr dy doÈ sn qysuprIm kort bfr aYsosIeyÈn ny AusivruD mhFdoÈ df mqf pyÈ kIqy jfx dIisPfrÈ dy nfl cIP jsits ƒ bynqI kIqIhoeI sI ik ies jwj kol koeI kys suxvfeIleI nf Byijaf jfvy. mqf pyÈ hox Auqylok sBf dy spIkr ny jFc krn vfsqy
iqMn jwjF dI kmytI bxf idwqI aqy AuskmytI ny cOdF ivcoN igafrF doÈ shI krfridwqy sn. do sflF qoN vwD smF lMGx ipwCoNies mqy Auqy lok sBf ivc bihs hoeIaqy mqf izwg ipaf. mqf pfs krn leIlok sBf ivc do iqhfeI mYNbrF dIaF votFcfhIdIaF sn, jo 362 qoN vwD bxnIaFsn, pr do sO vI nhIN sI imlIaF, ikAuNikdo sO qoN vwD mYNbr AuQy bYTy huMidaF vIiksy pfsy vot dyx qoN pfsf vwt gey sn.ies qrHF pihlI vfr pyÈ hoieaf mhFdoÈdf mqf pfs huMdf rih igaf sI.
ies qoN bfad hfeI kort dy iewkjwj jsits idnfkrn dy iKlfP jmInIDFdlIaF dy doÈ hyT mhFdoÈ df mqfafieaf sI. jdoN iqMn mYNbrI kmytI pVqflkr rhI sI qF Auh asqIPf dy igaf qyafiKaf Aus ny ieh sI ik Aus dy kys dIjFc TIk nhIN cwl rhI. qIjf kys pwCmIbMgfl hfeI kort dy jsits suimqrf syndf sI, ijs vwloN iewk srkfrI kMtrolvfly adfry dy kys ivc sflsI krn vylyafpxy kol afey 32 lwK rupey ivc gVbVkIqI sfbq huMdI sI. iqMn jwjF dI kmytIny jFc krn Auqy ieh doÈ shI sfbq hoeymMny aqy iPr rfj sBf ivc ies mqy AuqyjdoN voitMg hoeI qF inMdf krn dy hwk ivcdo sO dy nyVy votF pY geIaF qy ivroD ivczyZ drjn vI nhIN sI peIaF. ieho mqfmuV ky lok sBf ivc jfxf sI, pr Aus qoNpihlF suimqrf syn asqIPf dy ky pfsyho igaf sI.
ajoky cIP jsits dy iKlfP pyÈ hoeyies mqy df kI bxygf, cIP jsits kIpYNqVf lY skdf hY qy srkfr kI krygI,ieh ajy sfP nhIN hoieaf. injI qOr ‘qy
sfƒ lwgdf hY ik eyzy ivvfdF ivc Psyrihx nfloN cIP jsits ƒ ahudy dI Èfnkfiem rwKx leI Auh kdm cuk lYxfcfhIdf hY, jo aijhy smyN keI hor lokcukdy rhy sn, pr ies dI sMBfvnf bhuqGwt idKfeI idMdI hY.
ies dOrfn iewk pwK ieh mqf rwKxvfilaF bfry vI aijhf hY, jo axgOilafkrnf TIk nhIN hovygf. jdoN mOjUdf cIPjwj dy iKlfP mhFdoÈ df mqf pyÈ kIqfigaf qF kFgrs qy hornF iDrF dy afgUaFivc sInIar vkIl qy sfbkf mMqrI kipliswbl vI Èfml sI. Auh Kfs pwK iesykipl iswbl nfl sbMD rwKdf hY. asINilKq dy ÈurU ivc dwisaf hY ik Bfrq dyieiqhfs ivc iksy jwj bfry mhFdoÈ df jopihlf mqf pyÈ hoieaf, Auh suprIm kortdy jsits rfmfsvfmI dy ivruD sI. AusiKlfP Auh mqf rfjnIqI nfl nhIN sIjuVdf, suprIm kort dI bfr aYsosIeyÈnny iBRÈtfcfr dy doÈ lf ky Aus dy iKlfPmhFdoÈ df mqf pfs krn dI isPfrÈkIqI hoeI sI. pfrlImYNt ivc bfhr dyiksy ivakqI ƒ jf ky bolx dI afmhflfq ivc afigaf nhIN huMdI, pr jdoNiksy jwj jF hor eydF dI hsqI ivruDmhFdoÈ df mqf pyÈ kIqf jfvy qF Aus dfpwK pyÈ krn leI Aus dy vkIl ƒ AuQybolx leI mOkf iml jFdf hY. jsitsrfmfsvfmI Auqy iBRÈtfcfr dy doÈF hyTmhFdoÈ mqf ivcfr krn leI pyÈ hoieafqF Aus df pwK pyÈ krn leI pfrlImYNtivc jo vkIl pyÈ hoieaf, Auh iehI kipliswbl sI, jo hux vfly cIP jsits dyiKlfP mhFdoÈ dy mqy ƒ jfieË dwsdf hY.ieho smJ Aus ny Aus vkq vI ivKfeI
AurdU df iewk Èyar hY ik ‘vo vkqBI dyKf qfrIK kI GVIEN ny, lmhoN ny KqfkI QI, sdIEN ny sËf pfeI.’ BfrqIrfjnIqI keI vfr aijhI ‘Kqf’ igxIjFdI Bwul kr cukI hY. jsits rfmfsvfmIdy iKlfP mhFdoÈ mqy df izwgxf vI eydFdI bwjr isafsI glqI hY. muÈikl iehhY ik awj vI kuJ lok glqI suDfrn aqykuJ hor lok muV ky nvIN glqI krn leIdo QFeIN vMzy pey hn.
dIpk imÈrf
ivDfn GVnI sBf jdoN dysL dy ivDfnnUM aMiqm rUp dyx leI KOJl rhI sI, qFafr[ aYs[ aYs[ muKI afpxI jQybMdI dyaMgryjLI prcy ivc sBf nUM mnUM isimRqIdf cyqf krfAuNidaF Aus nUM lfgU krn ‘qyjor dy rhy sn. afr[ aYs[ aYs[ muKImfDv sdfiÈv golvflkr dI afpxIjQybMdI dy aMgryjLI prcy ‘afrgynfeIjLr’dy 23 nvMbr 1949 dy aMk ivc CpI iekilKq df qwqsfr hY, “sfzy ivDfn ivcpRfcIn Bfrq dI invyklI ivDfnk pCfx
df koeI ijLkr nhIN kIqf igaf. mnUM dykfnUMn spfrtf dy ilkrys qy ierfn dysolo qoN vI bhuq pihlF ilKy gey sn.mnUM isimRqI c drj kfnUMn ajy vI sMsfrBr ivc srfhy jFdy hn aqy ajy vI afpmuhfrI pRvfngI qy puÈtI hfsl krdy hn.”afr[ aYs[ aYs[ dy isDFqk ivrsy dfieh iek hlPIaf ibafn hY.
hux XkIn nfl ikhf jf skdf hY ikjy zf[ BIm rfE aMbyzkr ivDfn GVnIsBf dy cyarmYn nf huMdy, qF Èfied sBfdI BfrU iDr afr[ aYs[ aYs[ muKI dIieh gwl mMn lYNdI aqy awj BfrqI jnqfpfrtI nUM dysL Br ivc srkfrI qOr ‘qymnUM isimRqI nUM lfgU krn leI rfj sBfivc bhumq dI AuzIk nf krnI pYNdI. ibnfÈwk gYr-srkfrI qOr ‘qy dysL c ajy vImnUM isimRqI df vrx pRbMD hI lfgU hY.
isimRqIaF df iek sFJf sRoq hY, mnMUisimRqI. ies nUM mfnv Drm sLfsqr vIikhf jFdf hY. bfkI sB isimRqIaF iesdI duhrfeI mfqr hn. ies leI ihMdUaFdIaF sB Dfrimk mfnqfvF aqy sdfcfrdy sfry sMklpF nUM jfxn leI mnMU isimRqIdf aiDaYn hI kfPI hY. bfkI isimRqIaFvFg mnMU isimRqI vI Dfrimk kfnUMnF dfiek jLfbqf hY. ieh isrP sdfcfr aqyDrm dI iek ikqfb hI nhIN, sgoN ies nUMDrm aqy sdfcfrk kfnUMnF dI iek ikqfbkihxf cfhIdf hY.”
mnUM isimRqI c drj hY, “Aus mhfnqyj vfly bRhmf ny ies lok dI rwiKafleI afpxy mUMh, bfhF, jMGF aqy pYrFivcoN kRmvfr cOhF vrxF nUM pYdf kIqf aqyienHF dy kMm awz awz inÈicq kIqy. pRBUny ÈUdrF leI iehI afdyÈ idwqf ik AuhdUjy iqMnF vrxF (suvrxF) dI syvf krn.rfjy nUM cfhIdf hY ik Auh sKqI nfl ÈUdrFnUM AunHF leI inXq kIqy kMm krn leIlfvy. jy Auh inXq kIqy kMm qoN munkrhoxgy, qF Auh sfry jgq nUM hI pRyÈfnIivc pf dyxgy. jy Xwg dy do jF iqMn ihwsyapUrn rih jfx, qF ÈUdrF dy GrF nUMluwt ky Xwg nUM pUrf kIqf jfvy. jo bRfhmxafpxy Drm dy vyd iksy ÈUdr nUM isKfAuNdfhY, qF Aus nUM Ausy ÈUdr dy nfl hI nrkivc suitaf jfvygf. jy iksy ÈUdr nUM afËfdvI kr idwqf jfvy, qF vI Aus nUM afËfdnhIN smiJaf jfvygf. ikAuNik kudrq nyAus nUM gulfm bxf ky hI pyÈ kIqf hY.
ÈUdr dy rfj ivc vsxf nhIN cfhIdf.bRfhmx nUM cfhIdf hY ik Auh ÈUdr pfsoNsyvf hI krvfey, cfhy ÈUdr muwl KrIidaf(gulfm) hovy jF nf. jy iksy ÈUdr df hwQbRfhmx dy Kfxy nUM lwg jfvy qF bRfhmxnUM Auh Kfxf iblkul nhIN Kfxf cfhIdf.bRhmf ny ÈUdr nUM isrP syvf leI hI pYdf
kIqf hY. jy ÈUdr AucI jfq vfly kMm krkyDn kmf lvy, qF rfjf Aus qoN Dn Koh kydysL inkflf dy dyvy. ÈUdr nUM grIb bxfeIrKxf hI ihMdU Drm dI pflxf hY. ÈUdrDnvfn jF smrQ ho ky divj nUM duK idMdfhY. bRfhmx iksy vI ÈUdr nUM bRfhmx dIimRqk dyh vI nf CUhx dyx. jdoN ÈUdrbRfhmx dI imRqk dyh nUM sprÈ krygfqF bRfhmx surg nhIN jf skygf.
cMzfl, BMgI, cmfr afid jfqIaFipMz qoN bfhr rihx. Auh brqn nf rKx.AunHF dI jfiedfd kuwqy aqy gDy hn. iehlok afpxy nfl aijhf koeI icMn rwKx,ijs qoN pqf lwgy ik ieh BMgI hn. rfjy dyafdyÈ anusfr idny hI kMm krn aqylfvfirs murdy Zox. jdoN iksy vYÈ qoN Dnafid nf imly qF bRfhmx byrihmI nflÈUdr dy GroN Dn Koh lvy.
ÈUdr ivDfqf vloN bxfey bRfhmx dydfs hn. nIc jfqIaF dy lok rfq nUM ipMzFqy ngrF ivc nf GMumx. ÈUdr cfhy ikMnfvI Xog hovy, aiDkfrI bxn df hwkdfrnhIN. nt drjI, luhfr, mlfh, rMgsfj,suinafr, bMs mor qy rMgryj df aMn nfKfE. suinafr df aMn Aumr qy cimafrdf aMn vizafeI GtfAuNdf hY. bVI(qrKfx) df aMn sMqfn qy rMgryj df aMnqfkq nÈt krdf hY. prmfqmf ny ÈUdrnUM isrP iek hukm idwqf hY ik Auh Auprvfly iqMnF vrxF dI syvf kry.”
drasl iehI mnUMvfdI soc aqy iesdy afDfr ‘qy bxI mfniskqf hI dysL dIaFsB smisafvF dI jVH hY. vrx vMz aqyies dy afDfr ‘qy bxI soc qy mfniskqfsfry lokF df iek BfeIcfrf bxn c sBqoN vzI rukfvt hY. iek suafl aksrkIqf jFdf hY ik gulfmdfrI qF dunIaFBr dy lgBg sfry hI smfjF ivc rhI hY,pr jfqpfq vrgf cIVHf smfjI pRbMD
isrP sfzy hI dysL ivc ikAuN mOjUd hY, jogulfmdfrI Xug dy Kqm ho jfx dy bfvjUdajy vI kfiem hY? ies df juafb mnUMisimRqI dy sUqrF ivc drj hY, ijnHF nyjfqpfq nUM Dfrimk rMgq dy ky, ienHF nUMmMnxf iek ‘rwbI’ afdyÈ bxf idwqf hY.
idlcsp gwl hY ik vYidk iPlfsPIsfzy afly duafly psry ‘bRhm’ dI hoNd nUMmfnqf idMdI hY, pr ‘bRhmf’ dI hoNd qoNmUloN hI ienkfrI hY. kyn AupinÈd ivcdrj hY, ‘bRhm’ Auh nhIN hY, ijs dI lokbRhmf dy rUp ivc pUjf krdy hn, sgoNbRhm Auh hY, ijs dI Èbd vI Qfh nhINpf skdy. bRhm mnuwK dI soc dI sImf qoNpfr hY, ijs df aMq nhIN jfixaf jf skdf.ies bRhm df mn qoN mnn nhIN ho skdf.ieh asIm ‘bRhm’ mnuwK dy afpxy mndI anuBvI pkV ivc nhIN af skdf blikmn sfrf kuJ Aus bRhm qoN jfxdf hY.ieh bRhm Auh nhIN hY, ijs dI lok bRhmfdy rUp ivc pUjf krdy hn, ieh bRhmmnuwK vFg pRfxF rfhIN jIvn nhIN pfAuNdfsgoN pRfx ies bRhm qoN jIvn pfAuNdy hn.ieh bRhm smucy jIvn df mUl afDfr hY.
AupinÈdF df igafn ies swc bfryikMnf spÈt hY ik ‘bRhm’ Auh nhIN hYijs dI lok bRhmf dy rUp ivc pUjf krdyhn sgoN bRhm Auh hY, jo asIm bRihmMzIpsfry Bfv bRhm dy afkfr rUp ivc mnuwKIsoc dI sImf qoN pfr hY. ijs df aMq nhINjfixaf jf skdf. jo mnuwK dy afpxy mndI anuBvI pkV ivc nhIN af skdf aqyijs nUM Èbd ibafn nhIN kr skdy. joasIm hY aqy mnuwKI soc qoN vI pfr hY.iesy leI ies nUM pfrbRhm vI ikhf igafhY. vYidk iPlfsPI anusfr ieh bRhm hIsfry jIvF dy pRfxF df mUl afDfr hY.
ijhVIaF mombwqIaF idwlI dy ieMzIafgyt ‘qy kdy kFgrs ivruD blIaF sn,Ausy jgHf AunHF ƒ Bfjpf dy ivruD jgfieafigaf. AudoN AunHF ƒ Bfjpf ny jgvfieafsI aqy awj AunHF ƒ kFgrs jgvf rhIhY. Auh mslf vI jbr jnfh aqy hwiqafdf sI, ieh mslf vI jbr jnfh aqyhwiqaf df hY; pr dovF ivckfr Ìrk isrPkFgrs aqy Bfjpf dI adlf-bdlI dfhI nhIN hY, iek vwzf aMqr hor hY. inrBXfkFz ivc kFgrs srkfr Aus qrHF sih-aprfDI dI siQqI ivc nhIN sI, ijs qrHF
modI srkfr ƒ mombwqIaF df syknfl awj Bfjpf kTUaf aqy AunfE dy jbrjnfh kFzF ivc idKfeI dy rhI hY. kFgrs‘qy Aus smyN ieh doÈ nhIN sI ik AuhdoÈIaF ƒ bcfAux dI koiÈÈ kr rhI hY.Aus smyN rfhul gFDI dI aflocnf iehhoeI sI ik Auh ie MzIaf g yt d ypRdrÈnkfrIaF nfl sVkF ‘qy ikAuN nhINAuqry, Bfv AunHF ‘qy muwK qOr ‘qy kTorqfaqy sMvydnhIxqf df doÈ sI.
ies leI dyiKaf jfvy qF awj dIqrIk ivc Bfjpf Aus smyN dI kFgrs dymukfbly bhuq iËafdf kmËor siQqI ivchY. Aus dI ies kmËorI dy do kfrn pRqIqho rhy hn. pihlf, Bfjpf dI hfeI kmfnAuqr p Rd yÈ d y m u wK m MqrI X ogIaidiqafnfQ ƒ sO ÌIsdI afpxy kMtrolivc krn ‘c asÌl lwg rhI hY. dUjf,Drm aqy jfqI dIaF dohrIaF ÈkqIaF,ijnHF ƒ Bfjpf dI rfjnIqI ny afpxy pwKivc golbMd kr ilaf sI, Aus dy hwQoNinkldIaF lwg rhIaF hn.
kTUaf ivc Drm dy nF ‘qy jbr jnfhdy doÈIaF df bcfa kIqf igaf aqy AunfEivc ies dy ipwCy jfqI dI Kyz idKfeI idwqI.dohF QfvF ‘qy qknIkI qOr ‘qy bcfa dfaOËfr sI[bI[afeI[ ƒ bxfieaf igaf.ikhf igaf ik sI[bI[afeI[ ƒ jFc idwqIjfvy aqy jdoN Auh kih dyx, AudoN hI iksyƒ doÈI mMinaf jfvy. kyNdr srkfr iehkih ky pwlf JfVdI nËr afeI ik ieh qFsUibaF dy aiDkfr Kyqr df mfmlf hY.ies leI Aus qoN iksy qrHF df jvfb nf
mMigaf jfvy pr awj dI siQqI ivc rfjqy kyNdr vwK vwK iekfeIaF nhIN hn. josUibaF c huMdf hY, Auh kyNdr dI iksmqqYa krdf hY qy jo kyNdr krdf hY, Ausnfl sUibaF `c swqf dI bxqr insicqhuMdI hY, ijvyN Bfjpf ny pIplË zYmokRyitkpfrtI nfl gwTjoV bxfieaf hoieaf hY.ieh kyNdr dy PYsly df nqIjf hY.
iesy qrHF Auqr pRdyÈ dy XogIaidiqafnfQ AurP ajY isMG ibÈt(awjklH AunHF dy aflock vfr-vfrmIzIaf ivc AunHF dy aslI jfqI sUck nFdI Xfd idvf rhy hn) hkUmq kr rhyhn. ieh vI kyNdr df ÌYslf hY. Bfjpfhr qrHF dI cox qoN TIk pihlF dl-bdlIƒ hulfrf dyvygI. ieh vI Bfjpf dI kyNdrIagvfeI df ÌYslf hY. iesy ÌYsly qihqqF AunfE dy ivDfiek kuldIp isMG sYNgrƒ dl-bdlI krvf ky sfl pihlF hIBfjpf ivc Èfiml kIqf igaf sI. iehAuhI kuldIp isMG sYNgr hn, ijhVysmfjvfdI pfrtI aqy bhujn smfj pfrtIdy vI ivDfiek rih cuwky hn. rfjnIqI dIÈurUafq ies ny kFgrs qoN kIqI sI. ieksfl dy aMdr hI Auh XogI srkfr aqyBfjpf dy nwk df vfl bx igaf.
TIk hY, iksy vI pfrtI dI hfeIkmfn afpxI iksy sUbf srkfr jF sUbydI iekfeI dy kMmkfj ƒ hyTlI pwDr ‘qybfrIkI nfl kMtrol nhIN kr skdI. hoskdf hY ik Bfjpf vI sbr nfl jMmUiekfeI aqy Auqr pRdyÈ srkfr dy kdmF
ƒ prK rhI hovy pr hux Aus dy hmdrdvI mMn rhy hn ik hfeI kmfn ny dÉldyx ivc dyrI kr idwqI hY. drasl iesdyrI ipwCy iek kfrn ieh vI hY ik XogIaidiqafnfQ srkfr clfAux dy ZMgF ckyNdr dy dÉl ƒ nf psMd krdy hn.
ipCly idnIN Auqr pRdyÈ ivc cwl rhI‘aYnkfAUNtr muihMm’ bfry vI Aus ƒ ikhfigaf sI ik Auh ies ƒ kMtrol krn,pr AunHF ny ieh afdyÈ mMnx qoN nFh kridwqI. iesy kfrn mIzIaf dy vwK vwKhlikaF `c crcf hY ik XogI srkfriKlfÌ mfhOl bxn dI pRikiraf ƒ kyNdrafpxy lfB leI vI iesqymfl kr skdfhY, mqlb ijhVy tI[ vI[ cYnl Bfjpf qymodI dy kwtV smrQk sn, Auh vI AunfEmfmly ‘qy kTor aflocnf krdy ids rhyhn. ies nfl keIaF ƒ lwg irhf hY ikmIzIaf df ies svfl ‘qy rvweIaf GuMmiPr ky Bfjpf dI aMdrUnI rfjnIqI dfpRgtfvf vI ho skdf hY.
dUjy pfsy Bfjpf kTUaf mfmly ivcjMmU kÈmIr dI pMizq lfbI vloN iqafrkIqy gey qrk df iÈkfr vI hoeI hY. pMizqlfbI df kihxf sI ik afisPf ƒ qFiensfÌ idwqf hI jfxf cfhIdf hY pr AunHFpMizq aOrqF ƒ vI iensfÌ imlxf cfhIdfhY, ijnHF nfl pihlF jbr jnfh kIqf jfcuwkf hY. drasl ies qrHF dy qrk dyxvfilaF ƒ ikMny vI TIk lwgx pr jnqkjIvn ivc ijQy roËfnf rfjnIqk aksbxdy-ivgVdy hn, ieh pRBfvI sfbq nhIN
huMdy. ijs qrHF inrBXf kFz dI iksy horjbr jnfh kFz nfl qulnf nhIN kIqI jfskdI, Ausy qrHF afisPf kFz dI vI iksyhor jbr jnfh kFz nfl qulnf nhIN kIqIjf skdI. Bfjpf dI agvfeI jy dUridRÈtIidKfAuNdI qF AunfE dy msly ƒ eynf nfAulJx idMdI aqy nf hI kTUaf dy msly‘qy vI nObq ieMzIaf gyt ‘qy mombwqIaFjgfAux qwk phuMcdI. AunHF mombwqIaF dIloa nfl mnmohn srkfr Juls geI sI.ienHF mombwqIaF dI loa nfl modI srkfrJulsygI, ies `c koeI Èwk nhIN.
pMjfb dI lIzriÈp ƒ ieh tUk cyqykrvfAux dI ËrUrq hY. qy nfl hI AuqrpRdyÈ dy iewk kys bfry vI cyqf krvfAuxfcfhIdf hY. jdoN Auqr pRdyÈ srkfr jbrjnfh dy kys ivc iewk KwbIKfn ivDfiekƒ iÊRÌqfr krn qoN zgmgf rhI sI, qFalfhfbfd hfeI kort ny Aus ƒ qurMqiÊRÌqfr krn dy hukm idwqy, ikAuNikadflq ƒ XkIn sI ik “kfƒn qyivvsQf mÈInrI” mulËm nfl “imlIhoeI hY aqy Aus dy asr hyT” hY. iehhfeI kort ny dyKxf hY ik ikqy pMjfb ivcvI kfƒn qy ivvsQf mÈInrI nÈf qskrF(srkfr dy aMdr qy bfhr, dohIN QfeIN)nfl qF nhIN imlI hoeI.
(ipCly sPy dI bfkI)
nÈf kfrobfr qy kYptndI Tuws hoeI kpqfnI
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (14)
cMzIgVH (ibAUro): grIbI dy afDfr ‘qy loVFpUrIaF hoxIaF cfhIdIaF hn, nf ik jfqF dy afDfr‘qy. grIb jwt vI ho skdf hY,bRfhmx vI, sYxI vI qy iksyhor jfq df vI ho skdf hY aqyanusUicq jfqF ivc vI ho skdfhY. ies leI loVvMdF nUM hImdd imlxI cfhIdI hY, nf ikjfq jF kOm dy afDfr ‘qy.
ienHF ivcfrF df pRgtfvfimsLIgn styt dI zYmokrYitkpfrtI dy sInIar aYzvfeIjLraqy ieMzIan nYsLnl EvrsIjLkFgrs, XU[ aYs[ ey[ dy cuxyhoey sInIar mIq pRDfn sMnI DUV ny ieQy jfrI iekibafn ivc kridaF ikhf ik bhuq sfry ipMzF ‘caijhy anusUicq jfqF dy pirvfr hn ijnHF nUM 2-2,4-4 lwK rupey mhIny dI afmdn hY qy do-do, iqMn-iqMn mMjLlIaF koTIaF pf ky bYTy hn. dUjy pfsy bhuqyjwt ijmINdfrF df hfl AunHF qoN ikqy mfVf hY.
rfKvyNkrn dy lfB grIbI dy afDfr ‘qy hox, nf ikjfqF dy afDfr ‘qy: sMnI DUV
sRI DUV ny ikhf ik afm jfqF dy grIb pirvfrFdy bwicaF nUM cMgy kfljF ‘c dfKlf nhIN imldf qy
anusUicq jfqIaF df kroVpqI muMzfqy grIb aYs[ sI[ df muMzf tOp dykflj ‘c pVHdf hY, Auh vI srkfrIKrcy ‘qy. isrP qy isrP jfq-pfq dy afDfr ‘qy rfKvyNkrn krky nOkrIaF anusUicq jfqF qyanusUicq kbIilaF nUM pihlFimldIaF hn. jy afm jfqF dybwicaF dy 95% nMbr hn qF AunHFnUM hor mYirt cfhIdI hY jdoNikanusUicq jfqF dy 40% nMbr hoxqF vI Jwt nOkrI iml jFdI hY.
sRI DUV ny svfl kIqf ik aijhf ikAuN? afmjfqF dy bwcy mfipaF df vwD pYsf lvf ky qy jmInFvyc vyc ky izgrIaF krdy hn, AunHF df koeI muwlnhIN? AunHF jLor dy ky ikhf ik srkfrF nUM hflqF dyafDfr ‘qy mdd krnI cfhIdI hY, nf ik jfqF dyafDfr ‘qy.
cogfvF, aMimRqsr (ibAUro): bfbfdIp isMG cYrItybl susfietI, tipaflfvloN afl ieMzIaf ipMglvfVf cYrItyblsusfietI, aMimRqsr aqy sRI gurU gRMQsfihb syvf susfietI, cMzIgVH dy sihXog
nfl ieQy sn stfr pYlys ivc awKF dfmuPq cYkap kYNp aqy hwzIaF, nwk, glyqy kMnF bfry ivsLysL kYNp lfieaf igaf,ijs ivc dUroN nyiVEN koeI 1200 mrIjpuwjy. ijLkrXog hY ik sRI gurU gRMQ sfihbsyvf susfietI, cMzIgVH vloN mnuwKqf dydrd vMzfAux leI kIqy jf rhy Xqn,sLrDf qy smrpx Bfvnf byhwd sLlfGfXoghn aqy lok ies susfietI nUM ‘awKF dflMgr’ afKdy hn.
agrvfl, bflIvuwz adfkfrf dIipkf pfdUkox, ikRktr ivrft kohlI qy Bfrq ivcjMmy mfeIkRosfPt dy sI[eI[E[ swiqaf nzylf tfeIm mYgËIn dI ies sfl dIaFdunIaF dI 100 sB qoN pRBfvÈflI hsqIaF dI sUcI ivc Èfml hn.
mYgËIn ny ikhf ik dunIaF dy sB qoN pRBfvÈflI lokF dI tIm dI sflfnf sUcI‘c AunHF lokF dy nF hn ijnHF bfry sfzf mMnxf hY ik ieh smF AunHF df hY. ies sfldI sUcI ‘c hflIvuwz adfkfrf inkol ikzmYn, adfkfrf gYl gzot, rfj kumfrhYrI, AunHF dI mMgyqr mygn mfrkyl, lMzn dy myar sfidk Kfn, amrIkI rfÈtrpqIzonlz trMp, jfpfnI pRDfn mMqrI iÈMjo afby, kYnyzf dy pRDfn mMqrI jsitntrUzo, sfAUdI arb dy ÈihËfdy muhMmd ibn slmfn, cInI rfÈtrpqI ÈI ijnipMg,Auqr korIaf dy nyqf ikm joNg Aun, afierlYNz dy BfrqI mUl dy pRDfn mMqrI ilEvrfzr, bMglfdyÈ dI pRDfn mMqrI ÈyK hsInf qy gfiekf irhfnf vI Èfml hn.
lihMdy pMjfb ‘ciqMn muitafrF ‘qy
qyËfb suwitafieslfmfbfd: lihMdy pMjfb ivc
iek ivakqI ny iqMn muitafrF Auqy qyËfbsuwt idwqf, ijnHF ivcoN do skIaF BYxF hn.mulËm dI pCfx BYxF dy krIbI irÈqydfrvjoN hoeI, jo AunHF vwloN ivafh dI pyÈkÈrwd kIqy jfx kfrn nfrfË sI.
hvfnf: kimAUinst mulk ikAUbfivc AudoN iek dOr df aMq ho igaf jdoNimgueyl izafË-kYnl rsmI qOr Auqymulk dy nvyN rfÈtrpqI cuxy gey. AunHFrfÈtrpqI rfAul kfsqro dI QF leI hYqy Auh Cy dhfikaF dOrfn ikAUbf dy pihlygYr-kfsqro sdr hoxgy. mulk dy cotIdy kimAUinst afgUaF ivc Èumfr sRIimgueyl 2013 qoN pihly Aup rfÈtrpqIcly af rhy sn qy Auh 1959 dy ienklfbipwCoN jMmy ikAUbf dy pihly rfÈtrpqI hn.
srI: kYnyzf dy ibRitÈ kolMbIafpRFq dy srI Èihr ivc Kflsf sfjnfidvs ƒ smrpq hryk sfl kwZI jFdI‘Kflsf zya pryz` ivc ies vfr sMgqdf irkfrzqoV iekwT hoieaf. pMjfb qoNbfhr iswKF dy sB qoN vwzy iekwT vjoNmÈhUr srI dI ‘Kflsf zya pryz` ivcibRitÈ kolMbIaf dy vwK-vwK ÈihrF qoNielfvf albrtf, ENtfrIE, ikAUbYksUibaF qy amrIkn sUibaF- kYlyPornIafqy vfiÈMgtn qoN vwzI igxqI ivc sMgq nyÈrDf qy AuqÈfh nfl hfËrI BrI.
ies ngr kIrqn dy pRb MDkgurduafrf sfihb dsmyÈ drbfr dI muwKstyj qoN iswK sMGrÈ dy anykF ÈhIdpirvfrF df snmfn hoieaf aqy kYnyzIanrfjsI afgUaF ny sMgq ƒ ies mhfnpurb dI vDfeI idwqI. ngr kIrqn ivcKfilsqfn sur hmyÈf vFg BfrU rhI. ngrkIrqn afrMB hox qoN pihlF kYnyzf dyiek mUl invfsI kbIly dy muKI ny afpxypirvfr smyq AunHF dI Ëubfn ivc ardfs
‘Kflsf zya pryz` leI iswKF ny idKfieaf AuqÈfh
kIqI aqy iswKF dy Xogdfn ƒ slfhuMidaFafiKaf ik ieh sFJ hor pkyrI hoxIcfhIdI hY. ies qoN bfad kYnyzIan POj,jl sYnf qy puils dI sFJI tukVI vwloN sRIgurU gRMQ sfihb jI ƒ slfmI Byt kIqIgeI. sRI gurU gRMQ sfihb jI dy Plot awgypMj ipafiraF, gqky dIaF vwK-vwK tImF,motrsfeIkl svfr iswK nOjvfnF qy muwKPlot ipwCy keI iswK jQybMdIaF, smfijk
sMsQfvF qy pMjfb ihqYÈI sMgTnF ny vIpRBfvÈflI JfkIaF pyÈ kIqIaF.
dmdmI tksfl dy muKI BfeI rfmisMG ny gurU mhfrfj dI svfrI vfly PlotAuqy cOr dI syvf inBfeI jdik pMjfb qoNpuwjy vwK-vwK kIrqnI jiQaF ny aMimRqmeIgurbfxI pRvfh nfl sMgq ƒ vfihgurU nfm
jpfieaf. ibRitÈ kolMbIaf dy pRImIarjOhn hOrygn, aYn[zI[pI[ afgU jgmIqis MG aqy h or k y NdrI q y s UbfeIisafsqdfn sMgq ‘c qur iPr ky myl-imlfp krdy nËr afey. sUby dy ikrqmMqrI hYrI bYNs, ivDfiek jgrUp brfV,ivDfiek rcnf isMG qy ivDfiek gYrIbYWgny muwK styj qoN sMgq ƒ vDfeI idwqI qysrkfr vwloN aprYl mhIny ƒ ‘iswKivrfsqI mhInf‘ aYlfny jfx df pRmfxpwqr pRbMDkF ƒ Byt kIqf.
pMjfb qoN puwjy mnuwKI aiDkfrkfrkun qy vkIl jspfl isMG mMJpur dfAucycf snmfn kIqf igaf, ijnHF hfl hIivc igRPqfr kIqy iswK nOjvfnF qy jQydfrhvfrf smyq pihlF qoN hI jylHF ‘c bMdiswK nËrbMdF bfry jfxkfrI sMgq nflsFJI kIqI. vwK-vwK sMsQfvF vwloN dsqfrFsjfAux dI syvf qy iswK ivwidak sMsQfvFny jfgrUkqf leI AuqÈfh idKfieaf.
idn, kdy KyqF ivc vgdIaF jogF,cftI ivc gUMjdIaF mDfxIaF, vgdy KUhF‘qy bldF nUM mfry llkfry aqy awD-irwVkfpI ky gwBrUaF dIaF zMz-bYTkF nfl arMBhuMdf sI jo hux isrP bIqy dI iek Xfdbx ky rih geI ey.
idn, poly poly pwbIN cubfry qoN AuqrdIloa, jo ivhVy dy Bfg jgfAuNdI, cONkf suwcfkrdI aqy pirvfr qy vwsdy GrF dI suwKlocdI. ieh locf hI kMDF nUM Gr aqy CwqFnUM asIs qy duaf df ruqbf idMdI.
hr idn nvF, nvIN rOsLnI, invyklIDuwp, nroeI aMgVfeI, nvyN-nkor cfa aqynvInqm duaf lY ky drIN pfxI zolHdf.pr ies nvInqf ivcoN kI kuJ nvF nkor,afpxI soc aqy krm-sfDnf dy nfmlfAuNdy ho, ieh mnuwKI aOkfq ‘qy inrBr.
idn dy duafr ‘qy bhuq kuJ bhuVdf.kuJ mMgdf, kuJ idMdf. kuJ locdf, kuJKoNhdf. kuJ dyxdfrIaF, kuJ lYxdfrIaF.kuJ qmMnfvF dI qihjLIb, kuJ afsF dIslIb. kuJ imlfp dy pl, kuJ ivCoVy dIcsk.
kuJ idn loa vrgy, qIaF df inAuNdf.kuJ zuwbdy idn dI gihr vrgy, jo AudfsplF dI qRfsdI jIvn-qlI ‘qy Drdy.
idn hmysLf Duwp lY ky quhfzf drKVkfAuNdf. Duwp qoN bgYr idn dy kI arQ?iPr qF idny hI rfq.
keI vfr sMGxI DuMd, kfly bwdl jFbdlotIaF, sUrj dI mUMh-idKflI nUM rokxaqy DrqI df ipMzf rusLnfAux qoN hoVn dIkoisLsL krdy. pr sUrj qF hnyiraF dIjUh nUM qfr-qfr kr cfnx df Br vgdfdiraf bx hI jFdf.
idn cVHdf qF jIv-jMqU afpxyGurinaF/aflixaF ‘coN cog leI inkldy.bnspqI ipMzf CMzdI aqy syvf-Drm ivcafpxy afp nUM lIn krdI. pfxIaF ivcilsLkordf sUrj Drm-krm df mUl-mMqr alfpdf. iPjLf ivc vfihgurU, rfm-nfm aqy awlf-hU dIaF pfik afvfjFcOigrdy nUM pivwqr krdIaF.
idn dI afmd, kuwkV dI bFg,GiVafl, sMK, ajLfn, rwbI bfxI dy boljF PkIr dI glIaF ivclI bfhU-hUk nflhuMdI qF jIvn Auslvwty Br nvyN hMBlynfl idn nUM jI afieaF kihMdf.
Auh idn quhfnUM ijLMdgI Br nhINBuwldf ijs dI jUh ivc qusIN supinaF ivcivcry sI, ijs dIaF brUhF ivc pYr DrnleI qusIN qrsy sI aqy ijs dI rOsLnIivc quhfzIaF sMdlI pYVF nUM nvF vrdfnimilaf sI. ieh quhfzI pRqIbwDqf,iekfgrqf aqy imhnq df hfsl sI.
hr idn dI sLurUafq bIqy dIaFkusYlIaF XfdF nUM Buwl ky kro. quhfzImn-bIhI ivc sUhIaF socF dy sdf-bhfrPuwl iKVngy jo quhfzy jIvn-muhFdry nUMsugMDIaF nfl lbryjL krngy.
idn nUM idn vFg jIE. ijLafdf lokidn nUM vI rfq vFg bqIq krdy, afpxyjIvn ivc iek hor rfq df vfDf krdy. jyqusIN idn df vfDf krogy qF quhfnUM ijLMdgIcMgI cMgI lwgx lwg pvygI.
idn dI muhfT ‘qy suwcy, sUhy aqysqvrgI pl iCVkx vfly hI idn-rfgbx, hr hoT dI muskxI bxdy. qusINaijhI hI muskxI dy hwkdfr hoxf ey.aijhf klm df krm ey!
do PrvrI 2003 ƒ jd amrIkfdy hfkm sMXukq rfÈtr dI surwiKafkONsl dy bfhr pRYWs ƒ ierfk dy iKlfÌjMg dy hwk ivc dlIlF dy rhy sn, qFipwT BUmI ivc dIvfr ‘qy guierinkf dInkl tMgI hoeI sI, ijs ƒ sMXukqrfÈtr dy aiDkfrIaF ny amrIkIsrkfr dy dbfa hyT prdy nfÜ kwjidwqf sI.
kulivMdr
spyn dI GrylU jMg aqy klfkfrspyn dI GrylU jMg aqy klfkfr
hY. ies tIm dy iËafdf iKzfrI ipClIvfr vfly hn pr kuJ nvyN ichry ijvyNlorI syn, tImo vfrnr, eymrI kfn, lIAungoritËkf aqy aFdry tr stygn hn.
spyn dI tIm ivc srjIErfm os, pI k y, aFdryienafstf qoN ielfvf nvyNiKzfrI-zyivz zIgXf,iesko, aYsY NsIE afidÈfiml hn. zyivz zIgXfdunIaF df ibhqrIn golkIpr hY.
PrFs df koc 1998vflI cY NpIan tIm dfkYptn zIzIar izscYNpshY. Aus dI sB qoN vwZIsmwisaf ieh hY ik iksiKzfrI nUM tIm ivc Èfimlkry aqy iks nUM bfhr Cwzy?pogbf, grIËmYn, mfpI,izMmbly aqy vfrfn vrgyiKzfrI ies tIm ivc Èfimlhn.
kuJ tImF iestUrnfmYNt ‘c sB nUM hYrfn vI kr skdIaFhn. bYlËIam, ieMglYNz aqy kroÈIafdIaF tImF iksy vI qfkqvr tIm nUM bfhrkr skdIaF hn. ipCly ivÈv kwp ‘cdUjy nMbr qy afAux vflI arjntfeInfdI tIm leI ieh tUrnfmYNt sOKf nhINhovygf. ies dy grup ivc kroÈIaf,afeIslYNz aqy nfeIËIrIaf vrgIaFmjLbUq tImF Èfiml hn. jy iksy qrHFieh afpxy grup ‘coN awgy cly jfx qFÈfied mYsI df jfdU koeI cmqkfr krjfvy. keI iKzfrIaF dI Kyz vyKx vflIhovygI pr imsr df muhMmd slfh aqysynygl df sfzIE mfny Kfs crcf df ivÈf
hoxgy. r Onflzo, j yms rOzirgË,lIvFzoskI aqy hYrI kyn df iËkr vI ËrUrhovygf.
rUs leI ijQy ieh tUrnfmYNt KuÈIaqy mfx vflI gwl hY, AuQy ies nUM ivvfdFdf sfhmxf vI krnf pY irhf hY. sB qoNpihlF qF ies nUM ivÈv kwp dI imlImyËbfnI crcf ivc hY. spyn, purqgflaqy ieMglYNz vrgy dyÈF nUM hrf ky vwDvotF lY ky ijwqxf sB nUM hYrfn krn vflIgwl hY. ies krky rUs Aupr irÈvqKorIdy ielËfm lgdy hn. ipCly keI sflFqoN rUs dy iKzfrIaF aqy Kyz aiDkfrIaFnUM zop dy ielËfm df vI sfhmxf krnfipaf hY. ElMipk kmytI ny ies jFc leImYklyryn kimsLn (McLaren Commission)inXukq kIqf sI, ijs ny rUs dy ijwqy 51mYzl vfps lY ley. rUs Aupr dwKxIkorIaf ivc 2018 dI srdIaF vflIElMipk leI pfbMdI lfeI geI sI. rUs dyizptI pRfeIm minstr vfietlI mutko‘qy sfrI Aumr leI pfbMdI lfeI geI hY.ies dy 33 Puwtbfl iKzfrI vI zop tYstivc ksUrvfr pfey gey.
Puwtbfl sfrI dunIaF ivc Kyzx vflIhrmn ipafrI Kyz hY pr Puwtbfl pRymIrUs nUM iewk nslvfdI dyÈ vjoN jfxdy hn.kfly rMg dy iKzfrIaF pRqI AunHF df vqIrfÈrmnfk hY. bfhrly dyÈF dIaF tImF jdrUs ivc Kyzx jFdIaF hn qF AunHF dykfly iKzfrIaF nUM byiewjq kIqf jFdf hY.rUs dy drÈk ienHF nUM bFdr vFg sFgFlf ky bulfAuNdy hn. ienHF Aupr kyly dyiClky suwty jFdy hn. huxy 27 mfrc nUMPrFs aqy rUs ivckfr hoey dosqfnf mYcdOrfn syNt pItrsbrg dy styzIam ivcaijhI hI Gtnf vfprI. PrFs dy iKzfrIpogbf aqy izMmbly nUM nslI mËfk kIqfigaf. hor vI keI qrHF dy isafsI mslyhn. pr rUs dy lokF nUM nslvfd qoN AuprAuTxf cfhIdf hY aqy iKzfrIaF dfsnmfn AunHF dI Kyz krky krnf cfhIdfhY, nf ik rMg krky. afs krdy hF ikieh ivÈv kwp mnorMjn aqy KuÈIaFBiraf hovygf.
rUs ivc ho irhf PIPf ivÈv kwp 2018ieMtrnYÈnl PYzryÈn afP aYsosIeyÈn zI Puwtbfl (PIPf) isrmOr Kyz sMsQf hY aqy
iek puwqr vI mr igaf qy pqnI vI mrgeI. Aus dy do poqy hn, iek pVpoqf qyiek pVpoqI. Auh ipMzoN bfhr Kyq ivcrihMdy hn ijQy AunHF ny dfry dI swq PuwtIsmfD bxfeI hY.
dulcIpurIey dfry dy jIvn ivc bVyAuqrfa cVHfa afey. Aus dI ijLMdgI mflzMgr cfridaF zMz bYTkF kwZx qyGulx-GulfeI qoN sLurU ho ky KyqI krn,prvfsI bxn, kusLqIaF lVn, KUn krn,sjLf Bugqx, rumFs, srpMcI, nsLy qyBlvfnI klcr ivc guwDI hoeI sI ijs‘qy ihwt iPlm bx skdI hY. Aus df afKrIsmF bVf burf bIiqaf. Auh sLUgr qy joVFdIaF mrjLF df isLkfr ho igaf sI, pYrFdy aMgUTy kwty gey sn qy cUlf tuwt igafsI. juwsf svf kuieMtl qoN Gt ky isrP70 iklo df rih igaf sI qy Auh 70vyNsfl dI Aumr ivc gujLr igaf.
Coty dfry ny pihlvfnI dy nfl iPlmFivc vI nfmxf Kwitaf. Auh rfmfiexsIrIal ivc hnMUmfn df rol kr ky hormsLhUr hoieaf. Aus ny muhflI ivc dfrfstUzIE bxfieaf qy rfj sBf df mYNbrirhf. 1978 ivc jsvMq isMG kMvl nymYnUM jlMDr iljf ky Auhdy nfl KuwlHIaFgwlF krfeIaF sn. Auhdy bfry iliKaf
pirvrqn ijLMdgI df inXm hY. iehsdIaF qoN inrMqr cldf af irhf hY. smyNdy bIqx nfl lokF df rihx-sihx,pihnx-Kfx aqy ieQoN qwk ik ivcfr vIbdl jFdy hn. ivigafnk qrwkI nysmfjk jIvn nUM pUrI qrHF bdl ky rwKidwqf hY. jIvn pihlF nfloN arfmdfiek
qF ho igaf hY, pr iesy Xuwg ivc ivigafndI kuwCV cVH ky agFhvDU hox df ZMzorfipwtx vflf mnuwK hYrfn, pRyÈfn qy bycYnies krky ho irhf hY ik Aus dI lflsfdI cfdr vwzI huMdI jf rhI hY aqy AuhirÈiqaF nfloN tuwtdf jf irhf hY.
koeI smF sI, jdoN mnuwKI jIvn dfafDfr mMny jFdy irÈiqaF nUM bhuqaihmIaq idwqI jFdI sI. BYxF-BrfvF,irÈqydfrF nUM iml ky KuÈI imldI sI prpwCmI siBaqf dI lpyt ‘c af ky asINafpxy PrËF nUM Buwl ky kurfhy pY rhy hFqy irÈqy-nfiqaF dy siqkfr qoN bfgI horhy hF. sfzf pdfrQvfd hI irÈiqaF dyinGfr df kfrn bxdf jf irhf hY.
mnuwKI jIvn dy gUVHy irÈqy sfzIaF
BfvnfvF dI qrjmfnI krdy sn. dunIafvIjIvn ivc ienHF irÈiqaF nUM mnPI krkyijAuxf aOKf hI nhIN sgoN asBMv hY. smfj
ivroD pYdf ho jfx nfl Brf ny Brf vwlipwT kIqI hoeI hY. pirvfrF dy tuwt jfxkfrn bËurg jIvn df afKrI pMD ibrDGrF ‘c guËfrn leI mjbUr hn.
smyN dy nfl-nfl irÈiqaF dIpirBfÈf vI bdldI jf rhI hY. irÈqy huxisrP mqlb dy rih gey hn. ienHFirÈiqaF ivc jo axpwq qy imTfs huMdIsI, Auh hOlI-hOlI Kqm huMdI jf rhI hY.nPrq, DoKybfËI, Èwk, vYr-ivroD vD irhfhY. hfly bhuqI dyr dI gwl nhIN jdoN pyNzUsiBafcfr ivc sFJy pirvfrF dI Tuwk huMdIsI. cficaF-qfieaF nfl vI cfr-cfrpIVHIaF iewko Gr c KuÈI-KuÈI jIvn bqIqkrdIaF sn, pr pdfrQvfd qy injvfdny sFJy pirvfrF nUM ingl ilaf hY.
ipMz dy hr bËurg df siqkfr, ipMzdy svY-mfx nUM afpxI iewjq qoN vDyrysmJxf, ipMz dI DI iDafxI nUM afpxIDI-BYx smJxf pMjfbIaF dy ivrfsqI guxsn. awj loV hY, ienHF irÈiqaF nUM bcfAuxdI, nvIN pIVHI ivc irÈiqaF pRqI ipafr-siqkfr qy snyh Brn dI. jy awj asINirÈiqaF dI sMBfl pRqI jfgrUk nf hosky, irÈqy sMBfl nf sky, qF iek idnpCqfAuxf hI pYxf hY.
###
lKivMdr kOr, pitaflfPon: 91-83609-89593
ajoky smfj ivc dm qoVdy irÈqy
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (22)
BfrqI purfqn siBaqf anusfrbRihmMz ivc 9 gRih- sUrj, cMdrmf,mMgl, buwD, bRihspqI, Èukr, sLnI, rfhUaqy kyqU mMny jFdy hn. ienHF nUM vwK vwKZMgF nfl Bfrq ivc dyvqy mMn ky pUijafjFdf hY aqy hYrfnI dI gwl hY ik iehgRih DrqI dy hr ivakqI qy AunHF dy sBkfrjF dI BivwKvfxI aqy ienHF nUM iswDkrn leI vI vrqy jFdy hn. ieQoN qwk ikpMizq ienHF dIaF idÈfvF df ihsfb ikqfblf ky hr iek dI kuMzlI bxf ky idMdy hnaqy lok sfrI Aumr Aus nUM sMBfl kyrwKdy hn. ies nUM kMuzlIkfr dy iksy Kfsmsly leI vI vriqaf jFdf hY. Gr dy
hr Kfs kMm dI kuMzlI dy ihsfb nfl hIidn qYa kIqy jFdy hn.
hYrfnI vflI gwl ieh hY ik ienHFsUrj qy qfiraF (gRihaF) df iensfn dIawgoN afAux vflI ijLMdgI nfl kI sbMD hoskdf hY? sUrj dy qF DrqI dy vfsIpurfqn smyN qoN hI dyxdfr rhy hn.
Bfrq ivc qF svyr-sLfm sUrj nUMpfxI vfr ky hux qwk ies dI pUjf krdyaf rhy hn. purxy smyN qoN clI af rhIies rIq nUM shI sfbq krn leI iekivcfrk qy nYiqkqf ieMpojLr ny gUgl rfhIN2014 c qrk idwqf sI ik sUrj nUM svyrypfxI idMidaF jd ies dI rosLnI rfhIN pfxIivcoN dI sq rMg dyKdy hF qF dyKx vflydIaF awKF kdy Krfb nhIN huMdIaF, aYnkFvI Auqr jFdIaF hn. aijhf isDFqk pwKoNTIk nhIN jfpdf. asIN ieh qF spÈt rUpivc jfxdy hF ik sUrj rfhIN sfnUM pOdyaqy ruwKF dI PotoisnQyisj rfhIN Kurfk,idn vyly roÈnI qy grmI, sfzIaF hwzIaFleI ivtfimn zI, bfirÈ aqy horbhumuwlIaF ikrnF BI imldIaF hn.
ies sB kuJ dI guwQI KolHx leIieh jfxnf jrUrI hY ik sUrj iks cIjdf bixaf hY qy ies ivc kI hY? sUrj hIsfry gRihaF df Durf hY. ivigafnIaFanusfr ieh DrqI qoN 1494[44 lwKiklomItr dI dUrI ‘qy siQq hY qy iesivc awg hI awg hovygI. sfnUM qF bs ieMnfhI pqf hY ik DrqI aqy ies dy vfsIaFnUM ies dI hr vyly qy hr pwKoN loV hY.
ieh mMn lYxf vI suBfivk hY ik sUrjsvyr-Èfm sfnUM gol Èkl ivc hI njLrafAuNdf hY aqy DrqI qy cMd vFg Tos hIhovygf pr ivigafn dI Koj anusfr iehiek bhuq vwzy afkfr df bhuq hI grmgYsF nfl BKdf golf hY, ijs df ivafs864,337[3 mIl hY jdik ies dy mukfblyDrqI df ivafs kul 7,917.5 mIl hIhY. Bfv sUrj df ivafs DrqI nfloN ieMnfvwzf hY ik ies ivc 13 lwK DrqIaF smfjfx. ivigafnIaF ny ieh BI Koj kr leIhY ik sUrj DrqI qoN koeI 1500 lwKiklomItr dI dUrI hY aqy ieh BI jfxkfrIidwqI geI hY ik sUrj qoN lfeIt 1500lwK iklomItr cwl ky DrqI qy 8 imMt20 sYkMz ivc phuMc jFdI hY ikAuNik lfeItdI gqI 3 lwK iklomItr pRqI sYkMz hY.
hQly ivÈy dy sbMD ivc ieh jfxnfjrUrI hY ik sUrj aqy bfkI gRihaF ivcdrasl hY kI? ieh iknHF iknHF qwqF dybxy hoey hn. Aupr drsfeIaF KojF dysbMD ivc ieh qF mMinaf jf skdf hY ikieh KojF sMsfr dy ivigafnIaF ny bhuqsmyN qoN bhuq vwzy vwzy tYlIskopF aqy horXMqrF rfhIN kr leIaF hoxgIaF. sMsfrdy ivigafnIaF vloN Aupr dwsIaF sUrjaqy hor gRihaF sbMDI KojF qF bhuq hIsmyN qoN kIqIaF jf rhIaF hn ikAuNik iehsB qF vwK vwK smyN aqy vwK vwK dyÈF
ivc vwK vwK qrHF dy vwzy vwzy tYlIskopFqy hor sbMDq XMqrF dI mdd nfl ienHFdI igxqI imxqI kIqI geI hovygI aqyhor BI kIqI jf rhI hY. pr ieh jfxnfik sUrj ivc kI hY jo sfnUM byieMqhfshUlqF dy irhf hY, ies bfry Koj ikvyNkIqI jf skdI hY? ivigafnIaF dI Kojanusfr ieh qF DrqI qoN bhuq hI dUr hYaqy AuQy 5055 izgrI sYNtIgryz dfqfpmfn hY arQfq bhuq hI grm hY, ienHFhflqF ivc ieh ikvyN ho skdf hY ik AuQydI jfxkfrI leI jf skdI hovy?
sUrj bfry jfxkfrI lYx df vI iekieiqhfs hY. ieh qF asIN jfxdy hI hF iksUrj qoN sfnUM iswiDaF lfeIt dIaF ikrnFqy grmI DrqI ‘qy afm imldI hY, iehhI iek vwzy qoN vwzf sfDn hY ijs dy shfryawgoN ivigafnIaF ny sUrj bfry jfxkfrIleI hovygI. ies leI ivigafnIaF kolisrP lfeIt qy grmI df hI iek hiQafrhY ijs nfl Auh sUrj bfry kuJ igafnhfsl kr skdy hn. ieh qF asIN huxsB jfxdy hF ik sUrj dI sPYd lfeIt nUMjd ÈIÈy dI ipRjLm ivcoN dI kwZdy hF qFAuh 7 rMgF ivc qbdIl ho jFdI hY aqyAus dy pRqIibMb ‘qy sfP 7 rMg njLr afAuNdyhn, ies pRqIibMb nUM sUrj dI lfeIt dfspYktrm kihMdy hn. ieh Auh hI rMghn jo bfirÈ dy idnF ivc sUrj dI lfeItbwdlF ivcoN dI lMG ky 7 rMgF dI Èklivc bdl jFdI hY, ijs nUM asIN akfÈivc 7 rMgI pING kihdy hF. ieh Auh hIrMg hn jo spYktrm ivc afAuNdy hn.
sUrj dI jfxkfrI sbMDI sB qoNpihlF 1902 ivc ieMglYNz dy ivigafnIivlIam hfeIz volfstr ny sUrj dIlfeIt qoN pYdf hoey spYktrm nUM horivsQfr nfl priKaf qy pqf lwigaf ikspYktrm dy rMgF ivc kuJ kflIaF lkIrFmOjUd hn pr ies ivigafnI nUM ieh pqfnf lwg sikaf ik ieh lkIrF iks cIËnUM drsfAuNdIaF hn. ies dy kuJ sflFipwCoN iek jrmn sfieMsdfn PrfnhOvr,jo awKF dI njLr dy zfktr sn, ny iekspYÈl XMqr iejLfd kIqf, ijs nUMspYktomItr kihMdy hn. ies dI vrqoNnfl sUrj dI lfeIt dy spYktrm dy rMgFivc kflIaF lkIrF sfP sfP nËr afgeIaF jo afm spYktrm ivc njLr nhINsn afAuNdIaF. ienHF nUM hor ivsQfr nfljFcx qoN pqf lwgf ik ieh lkIrF vwKvwK rMgF qy ivwQ ‘qy aqy vwK vwK mOtfeIdIaF hn. ienHF lkIrF df aijhf hox dfieh sbUq hY ik ieh lkIrF sUrj ivclyAunHF qwqF nUM jfhr krdIaF hn jo sUrjdI aiq dI grmI ivc Bsm ho jFdy hn.ijvyN ik spYktrm dy ivc lfl rMg dIaFlkIrF sUrj ivc bhuq mfqrf ivchfeIzrojn hox df pRmfx idMdIaF hn.iesy qrHF pIly rMg dIaF kuJ lkIrF AuQykfrbn hox df sbUq idMdIaF hn qy nIlyrMg dIaF kuJ lkIrF sUrj ivc afksIjnhox df sbUq idMdIaF hn. iesy qrHFivigafnI sUrj ivcly 67 qwqF dI huxqk Koj kr cuky hn. hYrfnI dI gwl iehhY ik ieh sfry qwq DrqI ivc vI mOjUdhn. sUrj ivc jo qwq ijLafdf mfqrf ivcmOjUd hn, Auh hn: hfeIzrojn 70%,hIlIam 20%, kfrbn 1[5%, bfkI qwq0[5% ijnHF ivc nIEn, lohf, islIkOn,mYgnIÈIam, slPr aqy hor qwq af jFdyhn. jd ik DrqI ivc hux qk 118 qwqF
dI Bfl ho cukI hY, ijnHF ivcoN 22 qwqivigafnIaF ny afpxy afp pYdf kIqy hn.ies df Bfv hY ik DrqI 96 qwqF dI hIbxI hoeI hY.
ivigafnIaF anusfr sUrj qo NlfeIt qy grmI qoN ibnf bhuq iksm dIaFielYktRomYgnYitk qrMgF vI DrqI ‘qyphuMcdIaF hn. ienHF df ielYktRomYgnYitkspYktrm iqafr kIqf igaf ijs dy shfrysUrj bfry bhuq sfrI jfxkfrI iml cukIhY. ienHF qrMgF qoN Koj kIqI geI ik sUrjivc bhuq mfqrf ivc ryzIEaYkitv qwqmOjUd hY| ies ivc hfeIzrojn hIlIamivc iPAUjL ho ky inAUklr cyn rIaYkÈnhuMdf rihMdf hY ijs krky aYnI grmI pYdfhuMdI hY| ieh grmI qy lfeIt cfry pfsyPYl jFdI hY aqy DrqI ‘qy vI phuMcdI hY|ieh Ausy iksm dI aYtfimk iPAUjLn hY
ijs dy afDfr ‘qy ivigafnIaF ny aYtmbMb bxfieaf sI.
iesy qrHF hI sMsfr dy ivigafnIaFny bfkI rihMdy gRihaF ivc qwqF dIjfxkfrI vI pRfpq kr leI hY. ienHFgRihaF dy qwqF dI jfxkfrI ienHF qoNafAuNdI lfeIt vgYrf qoN qF pRfpq nhINkIqI jf skdI sI ikAuNik ienHF gRihaFivc qF afpxI lfeIt huMdI hI nhIN, iehqF sUrj dI lfeIt nfl hI cmkdy hn.
ieh jfxkfrI ijLafdfqr AuQoN dy pwQrilaf ky jF irmot sYNisMg rfhIN hI leIhovygI. ivigafnIaF vloN pRfpq ienHFgRihaF dy sbMDq qwqF bfry qy hor jfxkfrIdI sMKyp Koj hyT ilKy anusfr hY:
4[ buwD gRih: ivigafnIaF df XkInhY ik ies dy aMdrly ihwsy ivc DfqF hn,ies qoN awgy bfhr nUM tuwtIaF cwtfnF hn,ijnHF ivc bhuqf lohf mOjUd hY. sozIam,potfÈIam, afksIjn, kYlÈIam,hfeIzroafksfeIz aqy islIkOn afidqwq vI mOjUd hn.
5[ bRihspqI gRih: ieh solrisstm ivc afkfr pwKoN sB qoN vwzf gRihhY. jy sfry gRihaF nUM rlf ky BI ieh AunHFqoN ZfeI guxf vwzf hY. ieMnf vwzf ik iesivc 318 DrqIaF smf jfx| iPr BI iesnUM Cotf qfrf hI kihMdy hn ikAuNik iesivc sB qwq gYsF dI Èkl ivc hI hn,ijLafdfqr AuQy vI sUrj dI qrHF hIlIamqy hfeIzrojn gYs hI hY. ies ‘qy 192–400 mIl pRqI GMty dI spIz nfl hvfvFcldIaF hn.
6[ Èwukr gRih: ies dy aMdrlyihwsy `c lohf hY aqy bfhroN jmIn vFgpQrIlf hY. bfhrly cOigrdy ivc 93%kfrbn zfeIafksfeIz, 3% nfeItrojnqy QoVIaF QoVIaF hor gYsF hn|
7[ sLnI gRih: ies dy BI aMdrUnIihwsy ivc grm Tos lohf hY. ies dIAuprlI qih DrqI vFg cwtfnF dI hY jdikbfhrlI qih ivc qrl hfeIzrojn hY aqyies dy kuJ ihisaF ivc hfeIzrojn qyhIlIam hY|
Aupr drsfey sfzy purfqn siBaqfdy nvgRih, sUrj smyq (rfhU qy kyqU qoNibnf) dI ivigafn pwKoN pVqfl krn ipCoNjfxkfrI iml cukI hY ik sfzI purfqnsiBaqf dy sfry gRih iks iks pdfrQ dybxy hn arQfq ienHF ivc ikhVy ikhVyqwq mOjUd hn. DrqI ivc vI iesy qrHF dyqwq mOjUd hn ijs qrHF dy ienHF gRihaFivc hn. isrP AunHF dI imkdfr aqyhflfq ivc Prk hY arQfq ienHF dI hoNdiek hI hY. ies leI ienHF gRihaF df DrqI‘qy vsdy iensfnF dI ijLMdgI nfl iksypwKoN vI sbMD nhIN ho skdf arQfq ienHFdI PrjI BMn qoV nfl bxfeIaF kuMzlIaFpUrn qOr ‘qy aMDivÈvfsI hn. iehaMDivÈvfs pUrn aigafn df pRqIk hY,jo sfzI siBaqf ivc Gus cukf hY. iesnUM jVHoN puwtxf smyN dI mMg hY qF jo sfzIaFaglIaF pIVHIaF aMDivÈvfs rihq hoxaqy AunHF df smuwcf afqmk ivkfsivigafnk qwQF dy afDfr ‘qy ho sky.
BfrqI purfqn siBaqf dy nON gRihaF dI DrqI nfl irÈqydfrI
drÈn isMG pnUMkrmjIq kOr pnUM
Bfrq ivc pMizq lok sdIaF qoN lokF nUM gRihaF dy sLuB-asLuB hox dy cwkr ivc pfAuNdyaf rhy hn. lok, Kfs kr ihMdU, vI AunHF dy afKy sB vrqoN ivhfr gRihaF dI cfl anusfrkrdy af rhy hn. pr ieh sB kuJ ikMnf ku shI hY aqy ies bfry ivigafn dI Koj kI kihMdIhY, ienHF kuJ svflF df jvfb ies lyK ivc lyKkF ny lwBx dI koisLsL kIqI hY. -sMpfdk
icwTI irÈiqaF dIiek Kbr KuÈI dI afeI sI.Gr ivc vwjI ÈihnfeI sI.sB dIaF KuÈIaF qy cfavF ivcinwkI ijMd ny leI aMgVfeI sI.
ipqf vI Aus df dyK nf sikafsB irÈiqaF df ivdroh.afp hI Auh ikMj kr idMdfafpxI DI nfl DRoh.kOVf Guwt Ëihr df pI kyCwz idwqf sB df moh.
iPr dohF ny iml ky kIqf
Gwt dy ivc guËfrf.DI rfxI nUM pING ibTfidwqf ivwidaf df hulfrf.ivwidaf idwqI, iswiKaf idwqIidwqy sn sMskfr.muMizaF dy brfbrpUry idwqy sn aiDkfr.
kr pVHfeI Aus ny jdjf mwlI dPqr dI kursI.mF ny dwisaf hwl ijLMgdI df,jo bhuq hI KuÈ sI.“jy koeI CyVy, jy koeI vyKyrqf nf GbrfeIN,GUrI vwt ky, hOslf rwK kyTfxy bMd kfrvfeIN.mfeI Bfgo, rfxI JFsImno nf ivsrfeINcMd cFdI dy tukiVaF ipwCyigr nf ËmIr qoN jfeIN.”
hux sI vylf aOKf afieafmF ny ihk nfl lf smJfieaf.
ivc duwK-suwK KVIN hmyÈfjo hY dUjI mF df jfieaf.Drm krm nfl pUrI AuqrIsbr ny jIvn sPl bxfieaf.
mF dIaF awKF ivc vihMdf sI nIraMq dIaF kuJ gwlFgeIaF DI df sInf cIr.“qUM iek DI sI, hux iek pqnIbx jfxf qUM iek mF,dunIaF dy pRBfv ‘c af kysuwt dyvIN nf afpxI DI nUM gfhF.”
DI ny idwqf jvfbsux ky mF dI hwlfÈyrI“DMnvfd hY mF qyrf,ruwK bx ky idwqI CF GnyrI.qyry hI hn krmhux bx geI prCfeI qyrIDI myrI vI qyry vFgkrU ruÈnfeI cuPyrIN.” -gurpRIq kOr pnysr Pon: 469-925-4767
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (23)
afsf isMG GumfxPon: 91-98152-53245
bfrhmfh
dysI sfl dy psIny Cuzf dyx vfly huMms Bry mhIny BfdoN bfad suhfvxy mOsm vflf mhInfawsU afAuNdf hY. ies mhIny PslF df rMg vI gUVHf hrf ho jFdf hY. dirafvF, ndIaF,vyeIaF, CwpVF, CMBF dy kMiZaF ‘qy keI iksmF dy jMglI qy avfrf ijhy bUty Br jobn ‘qyhuMdy hn, cfhy Auh kfny hox jF kfeI. suhfvxy mOsm kr ky ivafh-sLfdI aqy hor jsLnF dfdOr vI cwl pYNdf hY. awsU mhIny df ieho njLfrf hY jo ies lyK ivc afsf isMG Gumfx ny bVIbfrIkI nfl icqiraf hY. -sMpfdk
ieh mhInf bVysuKd aihsfs dIafmd vflf h Y,PslF p wkx dynËdIk huMdIaF hnjdoN ik mMgyqr joVyimlfp dI AumId ivcgudgudy aihsfsF dyaMg sMg ivcrdyhn. ÈuB GVIaFnËdIk af rhIaFhuMdIaF hn. aYvyNkYvyN dy jMglI kwKF-kfinaF ƒ vI buMbliKV pYNdy hn, prbfrh-mfh dI
jigafsU nfiekf ajy vI imlfp dI mMËlqoN bhuq dUr hY. Auh qF aDvfty KVI hY,afgY Gfm ipCY ruq jfVf.
ies avsQf df hI iËkr ‘asuin’ivc gurU nfnk dyv ies qrHF krdy hn,
ruwq hY, pr ies ivc koeI Kfs srgrmIaFjF AuqsvF dI Gft hI rihMdI hY. bws,Psl sFBx AuprMq ivafh-ÈfdIaF hIies df muwK afkrÈx hY. pihly simaFivc nrfiqaF dy idnF ivc kMjkF ibTfeIaFjFdIaF sn, ieh nrfqy BfdoN dI mwisafqoN ÈurU ho ky awsU dI cfnxI nONvIN qwk dsidn leI cldy sn. kMjk ƒ dyvI srUpmMn ky ihMdU lok ienHIN idnIN kMjkF dIpUjf krdy sn. kMjk lPjL ‘kMj’ qoN bixafhY. ies dy lPËI arQ hn, pfxI coN pYdfhox vflf kMvl Puwl. jdoN qwk lVkIaF ƒmfhvfrI nhIN afAuNdI, Auh kMjkF hIrihMdIaF hn, Bfv dyvI-srUp mMnIaFjFdIaF hn. kMjkF pUjx leI mhwly dIaFbflVIaF bulf ky AunHF ƒ lfl rMg dIaFinwkIaF inwkIaF cuMnIaF bMn idwqIaFjFdIaF hn. AunHF ƒ iek pfl ivc ibTfky AunHF dI afrqI AuqfrI jFdI hY aqykVfh-pUVIaF df pRÈfd Ckfieaf jFdf hY.awsU dy mhIny PslF vycx nfl iksfnFkol pYsf afieaf huMdf hY, jo luwtx leIdIvflI df mOkf ies qrHF df isrj idwqfigaf hY, ijs mOky `qy bwcy qoN buwZy qwksfry pYsy Krcxf ËrUrI smJdy hn. ijwQydusihrf isrP vyiKaf jFdf hY, dIvflIvyKI vI jFdI hY, mnfeI vI jFdI hY aqymfxI vI jFdI hY. dIvflI ikAuNik kwqkmhIny df pRmuwK iqAuhfr hY. ies leI sBƒ kwqy dI AuzIk huMdI hY.
awsU puwq isafly df
sMpfdk dI zfksMpfdk jI,pMjfb tfeImË dy 14 aprYl dy
aMk ivc jnfb hsn srUr df ieslfmqoN bymuwK ho rhI nOjvfn pIVHI bfry lyKpiVHaf jo ik hr Aus Drm ‘qy shIZukdf hY, ijs dy pYrokfr DfrimkkwtVqf nUM jwPf mfrI bYTy hn. amrIkf,kYnyzf aqy pwCmI dyÈF dy lok iesfeIDrm ijhy mokly Drm qoN vI dUr jf rhyhn. ies nukqy ingfh nUM Èfied ieslfmhI nhIN, iswK Drm dy Dfrimk afgU vInhIN mMn rhy. iswK Drm vI vfDy vflypfsy qF nhIN jf irhf pr hF Kory vwl nUMjrUr jf irhf hY. myrf injI iKafl hY
ik sMsfr ivc jnm lYx vfly sfrypYgMbrF ivcoN gurU nfnk sfihb afpxIimsfl afp hI hn. koeI hor pYgMbrrihbrI jF bRihmMz dy igafn pwKoN gurUnfnk sfihb df sfnI nhIN ho skdf.sfzy Dfrimk afgU gurU nfnk dyv ijhyieÈt pRfpq hox dy bfvjUd iswK DrmnUM sMsfr df Drm bxfAux dI QF sOVyaqy sVy hoey iKwqy ivc smoeI rwKx leIbijwd hn.
-amrjIq isMG mulqfnI
ieslfm qoN bymuK ho rhI nvIN pIVHI
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (24)
asIN qrIk, mhInf dwsx vyly qrIkpihlF qy mhInf ipCoN dwsdy hF. ieMglYNz,amrIkf ivc mhInf pihlF qy qrIk ipCoN.mfrc dI 14 qrIk ƒ jdoN sfzy simaF dybhucricq qy ivicqr isDFqk BOiqkivigafnI stIPn hfikMg dI mOq dI KbrafeI qF pwCm dy ivigafnIaF ny ies ƒ‘pfeI zya’ ikhf. pfeI cwkr dy KyqrPl/Gyry qy arD-ivafs df sbMD joVn vflfsiQr aMk (3[14) hY, Xfin ies ivicqrivigafnI dI mOq vI ivicqr aMk nfljuV geI. AuNj, Aus dI mOq 76 sfl dIAumr ivc pfeI zya Auqy hoeI hY. vIhvINsdI dy vwzy ivigafnI afeInstfeIn dImOq vI 76 sfl dI Aumry pfeI zya ƒ hIhoeI sI. iek hor mËydfr gwl dyKo. stIPnhfikMg df jnm 8 jnvrI 1942 ƒ hoieaf.Aus qoN TIk iqMn sO sfl pihlF mhfnivigafnI gYlIlIE dI mOq 8 jnvrI1642 ƒ hoeI. kmfl dI gwl ieh hY ik1642 dI ikRsms vfly idn hI iek horvwzy ivigafnI inAUtn df jnm hoieaf.ieh kudrq df ikRÈmf kho, qy BfvyNieqPfk, ieMnf ËrUr hY ik inAUtn,gYlIlIE, afeInstfeIn aqy stIPnhfikMg qrIkF, mhIinaF qy sflF ËrIeyivicqr qrIky nfl iek dUjy nfl juVyhoey hn. iksy smyN jdoN stIPn hfikMgcrcf df ibMdU bixaf sI, Aus dy jnm dIimqI ny ies gwl vwl iDafn iKicaf. AusdI mOq ny iek vfr muV ies qwQ vwliDafn idvfieaf hY. clo, ies ivicwqrivigafnI dy jIvn aqy pRfpqIaF Auqy rqfJfqI mfrIey.
8 jnvrI 1942 ƒ ieMglYNz dy sLihrafksPorz ivc rihMdy PrYNk hfikMg aqyiesfbYl hfikMg dy Gr stIPn hfikMg dfjnm hoieaf. mF glfsgo (skftlYNz) dyzfktrF dy pirvfr ivcoN sI. pVdfdy dfsbMD XfrkÈfier dy kihMdy-khfAuNdyamIr iËmINdfr pirvfr nfl sI, pr ipCoNjf ky Auh dIvflIaf ho igaf. Aus vylynfnky bhuVy. AunHF hfikMg pirvfr dy Griek skUl bxvf ky PrYNk qy iesfbYl dfhwQ sOKf kr idwqf. dovyN afksPorz pVHy.PrYNk ny mYzIsn pVHI aqy iesfbYl nyiPlfsPI, ieknfimks qy pulItIklsfieMs. stIPn dIaF do inwkIaF BYxFiPilpf qy myrI sn. Aus dy mfipaF nyaYzvrz PrYNk zyivz nUM god lY kypfilaf. 1950 `c PrY Nk n YÈnlieMstIicAUt Pfr mYzIkl irsrc dypYrfsfeItflojI ivBfg df muKI bixaf qFsfrf pirvfr s y Nt aYlbYnËhrtPorzÈfier clf igaf. AunHF dyguaFZI ies pirvfr ƒ vfhvf isafxy,pr ajIb smJdy. hr smyN ikqfbF pVHndy KbqI.
stIPn hfikMg dUjI sMsfr jMg dyidnF ivc jMimaf. AunHIN idnIN afksPorzAuqy bMbfrI df Kqrf vwD sI, ies leIhfikMg pirvfr lMzn clf igaf. AuQy hIstIPn dI skUlI pVHfeI ÈurU hoeI. awTsfl df ho ky Auh kuJ mhIny leI syNtaYlbnË dy grlË skUl ivc dfKlhoieaf. iPr Auh sy Nt aYlbnË dylVikaF dy skUl qy rYzlYt skUl ivcpiVHaf. skUl ivc stIPn dy jmfqI BfvyNAus ƒ afeInstfeIn afKdy, pr pVHfeI-ilKfeI ivc Auh bhuqf qyË nhIN sI. Ausdf gixq df pRoPYsr cfhuMdf sI ik Auhgixq dI AucyrI pVHfeI kry qy ipqf cfhuMdfsI ik Auh mYzIsn dy Kyqr ivc pvy. ipqfafpxy vFg Aus ƒ afksPorz ByjxfcfhuMdf sI. mYzIsn ivc stIPn dI rucInhIN sI. gixq dI AucyrI pVHfeI df pRbMDAudoN afksPorz ivc nhIN sI. ies leIstIPn ny iPiËks qy kYimstrI hI pVHnIÈurU kr idwqI. ieh 1959 dI gwl hY.
pihly aTfrF mhIn y A us ƒafksPorz dI pVHfeI boirMg, pr aiqsOKI lwgI. ies AuprMq Aus ny pVHfeI dynfl nfl sMgIq qy hor srgrmIaF ivcihwsf lYxf ÈurU kr idwqf. Aus ny kfljdf bot klwb jfien kr ilaf qy boitMgvyly Kqry muwl lYx ivc anMd lYNdf.
stIPn hfikMg dy afpxy khyanusfr afksPorz dy iqMn sflF ivckyvl iek hËfr GMty pVHn ivc lfey,bfkI mOj-msqI kIqI. ieMn y nflafksPorz dI aMiqm pRIiKaf pfs krnIsOKI nhIN sI. Aus ny PYslf kIqf ik kyvlisDFqk BOiqk ivigafn dy pRÈnF df Auqrdyvy, bfkI gwlF Aus dy vws nhIN. kYNbirjivc dfKly leI ieQoN Pst klfs ËrUrI
sI. kYNbirj ivc Aus ny kOsmolojI(bRihmMz ivigafn) pVHnI sI. Aus ny rfqFjfg jfg pVHfeI kIqI qy aOKy-sOKy dfKlyleI nMbr bxf ley. bws, Aus leI mOiKkpRIiKaf dI Èrq lf idwqI geI. AuQoN vIAuh ikvyN nf ikvyN pfr ho igaf. akqUbr
1962 ivc Auh kYNbirj phuMc igaf. PrYzhfiel dI QF zfktryt leI Aus dfsuprvfeIËr zYins sikafmf lfieafigaf qF Aus ƒ kuJ inrfÈf hoeI. 1963dy aMq ivc 21 sfl dI Aumry Aus dyey[aYl[aYs[ nF dI iql iql kr ky Kqmkrn vflI motr inAUron ibmfrI qoN pIVqhox df pqf lwgf. Aus ƒ ieh vI dwisafigaf ik Aus dI iËMdgI msF ZfeI-iqMn
sfl dI hI bcI hY. Auh kuJ smF izprYÈndf iÈkfr hoieaf pr pRyimkf jyn dy pRymBry sfQ nfl Auh muV sMBl igaf.
iek qrHF nfl hfikMg dI ibmfrI nyAus nUM mhfn ivigafnI bxn ivc mddhI kIqI. ies ibmfrI df pqf lwgx qoNpihlF kdI vI Auh afpxI pVHfeI vwlbhuqf iDafn nhIN sI dy sikaf. 1969ivc jdoN Auh vHIlcyar ivc af igaf qFAus ny afpxf sfrf smF idmfg ‘qy hIkyNidRq kr ilaf.
sikafmf dy mfrgdrÈn hyT stIPnny hfiel aqy Aus dy BfrqI ÈfigrdnfrlIkr dIaF DfrnfvF ƒ 1964 ivc
iek lYkcr ivc KuwlHyafm vMgfiraf. AunHFidnF ivc ibwg bYNg qy stYzI stytiQAUrIaF bfry ivvfd ËorF Auqy sI. rojrpYnroË ny blYk holF dy kyNdr ivc dyÈ/kfl dI isMgUlYirtI (ieko ibMdU ivc sIimqhox) df sMklp idwqf sI. stIPn ny iesƒ bRihmMz dy jnm Auqy lfgU kr ky afpxfQIisË iliKaf jo 1966 c pRvfn hoieaf.
Aus dI ies pRfpqI ipwCy Aus dI pqnIjyn df vwzf hwQ sI. 1963 dy afKrImhIinaF ivc hfik Mg dI ibmfrI(ey[aYl[aYs[) df pqf lwgf. AunHIN idnINhI Aus df pRym afpxI BYx dI shylI jynnfl ÈurU hI hoieaf sI. jyn cfhuMdI qFipwCy ht skdI sI, pr Aus ny prK dIies GVI swcy smripq pRym df afdrÈpyÈ kridaF stIPn df sfQ dyx df PYslfkIqf. julfeI 1965 ivc dovF dI ÈfdI hogeI. Aus ny hr aOKy smyN Aus ƒ zolx
qoN bcfieaf. 1965 ivc stIPn df QIisËpUrf ho igaf qy 1966 ivc pIaYc[ zI[izgrI vI iml geI. meI 1967 ivc AunHFdy Gr pihly byty rObrt, 1970 ivc bytIlUsI aqy 1979 ivc byty itmoQI df jnmhoieaf. jyn kdy stIPn ƒ Aus dI ibmfrIkfrn pYdf hoeIaF sImfvF df aihsfs nfhox idMdI. Aus dI hr pRyÈfnI qy smwisafdf Bfr afp Jwl ky Aus ƒ pVHn-ilKxqy Koj krn leI hr pRkfr dy suK-shUlqdf mfhOl isrjI rwKdI. stIPn ƒ gonivlqy kyas kflj kYNbirj ivc irsrcPYloiÈp imlI. Aus dy QIisË ƒ 1966 dyaYzmË purskfr nfl snmfinq kIqf
igaf. zfktryt Aus ny pYnroË dyisMgUlYirtI isDFq ƒ awgy qor ky leIsI. Aus ny zfktryt AuprMq vI iesy isDFqAuqy awgy kMm jfrI rwiKaf. pYnroË ƒiml ky Aus ny ieh Dfrnf pyÈ kIqI ikbRihmMz dI AuqpqI dyÈ kfl dI iesyisMgUlYirtI ivcoN hoeI, Xfin Aus smyN dyÈkfl ieko ibMdU ivc sMgiTq sn. ieh gwlAunHF 1968 qy 1970 ivc vfr vfr Ëor dyky sQfipq kIqI. 1970 ivc hfikMg nyblYk hol Auqy kMm ÈurU kIqf. Aus ny iehnot kIqf ik blYk hol ikAuN ju afpxypRBfv Kyqr (eIvYNt horfeIËn) qk puwjxvflI iksy vI ÈYa ƒ hVwp kr jFdI hY,ies leI ies df Gyrf kdy Cotf nhIN huMdf.aYNtrfpI dy inrMqr vfDy qy qfpmfn/Bfr/aYNtrfpI/ryzIeyÈn dy afpsI irÈqy ƒbfrIkI nfl GoK ky Aus ny aMq blYkholF ivcoN kuJ vI kdy bfhr nf inklxdI Dfrnf Auqy svflIaf inÈfn lfieaf.
stIPn ny ikhf ik blYk hol dIvDIk aYNtrfpI qy qfpmfn kfrn ienHFivcoN ryzIeyÈn inklxI lfËmI hY.ryzIeyÈn AUrjf blYk hol dy pdfrQ dyKory nfl hI pYdf huMdI hY. ies nfl blYkhol df Bfr (puMj) inrMqr Gtdf hY. ijAuNijAuN Bfr Gtdf hY, iqAuN iqAuN blYk holdf qfpmfn vDI jFdf hY.
ryzIeyÈn vDI jFdI hY; Xfin smyN dybIqx nfl blYk hol dy Kory `c qyËIafAuNdI hY. isDFqk qOr ‘qy blYk holiek idn Kur ky muwk skdI hY. ies Dfrnfny blYk hol dI anMqqf/sdIvqf dI imwQƒ qoV ky rwK idwqf. ies nfl stIPnhfikMg dI Èohrq qyËI nfl PYlI.
bVf kuJ qyËI nfl hoieaf ienHF sflFivc. iek pfsy Aus dI vD rhI ibmfrI,dUjy pfsy Aus dIaF Koj srgrmIaF.1973 ivc jfrj aYils nfl rl ky ilKIAus dI ikqfb ‘lfrj skyl stRkcr afPid XunIvrs’ Cp geI. iesy vrHy Auhmfsko igaf ijQy j Yldo ivc qysqfroibMskI nfl ivcfr vtFdry ny Ausƒ hfikMg ryzIeyÈn dy afpxy sMklpF ƒinKfrn qy aMiqm rUp dyx dy rfh pieaf.1974 ivc Aus ƒ ies Koj leI rfielsusfietI dI PYloiÈp idwqI geI. ies qoNvI pihlF Aus ƒ 1970 ivc hIkYlIPornIaf ieMstIicAUt afP tYknflojIvwloN iviËitMg pRoPYsrI imlI. AuQoN Auh1975 ivc kYNbirj priqaf.
1975 ivc Aus ƒ aYizMgtn mYzlqy pfies alYvn golz mYzl imly. 1976ivc zYnI hynmYn pRfeIË, mYksvYl pRfeIËqy hÌË mYzl imly. 1977 ivc Aus ƒqrwkI dy ky pRPYsr bxf idwqf igaf. aglyvrHy Aus ƒ afeInstfeIn mYzl vIimilaf aqy afksPorz XUnIvristI qoNafnryrI zfktryt vI. 1979 ivc kYNbirjny Aus ƒ lukfÈIan pR oPYsr afP
isdk qy isrV df mujwsmf sI stIPn hfikMg
zf[ kuldIp isMG DIrPon: +91-98722-60550
(bfkI agly sPy `qy)
stIPn hfikMg
jy ikhf jfvy ik mhfn sfieMsdfn, poRPYsr qy lyKk stIPn hfikMg isdk aqy isrV df mujwsmf sI qF ies ivc koeI aiqkQnI nhIN hovygI. Auh20 sfl df sI jdoN lfielfjL rog motr inEron izjLIjL (ey aYl aYs) dy muZly lwCx sfhmxy afAux lwgy. Auh 21 sfl df sI jdoN zfktrF ny Aus df qPsIlivc muafienf aqy tYst vgYrf krn ipCoN ikhf ik Auh ZfeI-iqMn sfl qoN vwD jIa nhIN skygf. sLurU ivc ieh jfx ky hfikMg nUM sdmf lwgf pr CyqIhI Auh sMBl igaf. srIr ivc kfPI kmjorI af jfx krky agly do sflF ivc hI Aus nUM vHIl cyar ivc jfxf ipaf, pr hfikMg ny idl Czx dI QFsrIr dIaF kmjorIaF qoN iDafn pfsy htf ky afpxy idmfg nUM hI afpxI qfkq bxf ilaf. jldI hI Aus dI bolx sLkqI vI jFdI rhI, ies dy bfvjUdAus ny Auh kuJ kr ivKfieaf jo cMgf-Blf bMdf vI nhIN kr skdf. iesy krky hfikMg myrf rol mfzl vI hY qy pRyrxf sRoq vI. kfrn, mYnUM vI Auh hI rogXfin ey aYl aYs hY, jo hfikMg nUM sI. mYN vI AudoN 20 sfl df sF, jdoN ey aYl aYs dy muZly lwCx sfhmxy afAux lwgy sn. hfikMg qF do-iqMn sfl ivchI srIrk pwKoN nkfrf ho igaf sI, pr myry mfmly ivc rog dI gqI bhuq DImI rhI aqy 30 sfl ipCoN vI mYN cl-iPr skdf sF. iPr bImfrI bhuq qyjInfl vDI aqy do sflF ivc hI mYnUM vHIl cyar ivc jfxf ipaf. 2014 ivc PyPVy kmjor ho jfx krky trYikEstomI pfAuxI peI aqy AudoN qoN hI mYN vYNtIlytr‘qy hF. jdoN kdy rog krky mn QoVf ZihMdI klf vl jfx lgdf hY qF mYN afpxy afp nUM smJfAuNdf hF ik stIPn hfikMg ienf lMmF smF isrV idKf sikafqF mYnUM vI Aus qoN kuJ iswKxf cfhIdf hY qy myrf mn Jwt hI cVHdI klf ivc af jFdf hY. stIPn hfikMg qoN pyRrxf lY ky hI iDafn pMjfb tfeImjL ivclfeI rKdf hF qy mYnUM afpxf rog Bul hI jFdf hY.-amolk isMG (sMpfdk)
mhfn ivigafnI stIPnivlIam hfikMg (8 jnvrI1942-14 mfrc 2018)mhfn ivigafnI gYlIlIE dImOq (8 jnvrI 1642) qoN300 sfl bfad ies DrqAuqy afieaf. ieh mihËieqPfk hI hY pr Aus nygYlIlIE vFg bRihmMz bfryaijhIaF KojF kIqIaF ijsny pihlF vflIaF DfrnfvF nMUpu wTf ltkf idwqf. ienHFaihm KojF df kfrj Aus nyaiqaMq ibmfr hox dI sUrqivc kIqf. Aus dIaF KojFaqy Aus df hT afpxIimsfl afp hn. Auh ijMnficr vI jIivaf, ies aByqbRihmMz dy Byq lwBx leIsrgrm irhf.
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (25)
dOrfn Aus dI ishq inrMqr Krfb huMdIgeI. jyn Auqy Bfr inrMqr vDdf igaf qyAuh keI vfr inrfÈ ho ky mrn dI vIsocdI. hfikMg ƒ iekwilaFsFBxf Aus leI aOKf ho igaf qyAus leI nrsF df pRbMD krnfipaf. Auh Koj kfrjF ivc idno-idn vDyry isDFqk Kyqr vwlmuVn lwgf. 1980 qoN 1983 qkbRihmMz d y m Ul/dyÈ kfl/ienPlyÈn bfry Aus ny keIkfnPrMsF, bihsF ivc Bfg ilafqy bRihmMz dy arMB nfl hI dyÈ/kfl dy arMB df nukqf spÈtqf‘qy Ëor nfl pyÈ kIqf.
1993 ivc stIPn hfikMg ny gYrIigbnË nfl rl ky ‘XUklIzIan kuaFtmgrYivtI’ pusqk sMpfidq kIqI. 1996ivc Aus ny pYnroË nfl rl ky kYNbirjivc Cy lYkcr idwqy. 1997 ivc ieh ‘idnycr afP spys aYNz tfeIm’ pusqk ivcpRkfiÈq hoey. Aus dy pRisD BfÈxF qy lyKFdf iek hor sMigRh ‘blYk holË aYNz bybIXUnIvristIË’ iesy dOrfn Cipaf. 2001ivc Aus dI ikqfb ‘id XUnIvrs ien eyntÈYl’ CpI. 2006 ivc ‘ey brIPrihstrI afP tfeIm’ CpI. ies vrHy ‘gOzkrIeyitz id ieMtIjrË’ CpI. bIqy cfrdhfikaF dI Aus dI qUPfnI iËMdgI ivcbVf kuJ vfpr igaf sI. ivigafnk Kyqrivc Aus dIaF pRfpqIaF pwKoN vI qy inwjIiËMdgI ivc pirvfrk pwKoN vI. ibmfrIdOrfn kdy kdy dovyN jIa Gbrf jFdy ik jystIPn dI byvkq mOq ho geI qF bwicaF
qy jyn df kI bxygf. jyn gIq, sMgIq qyDfrimk rucIaF vflI sMvdynÈIl suBfavflI sI. spYinÈ kivqf Auqy Aus nyzfktryt kr ky kYNbirj ivc afpxI vwKrIpCfx bxf rwKI sI. jdoN vI Auh zoldI,
Dfrimk rucIaF kfrn syvf, pRym qyprmfqmf ivc idRVH ivÈvfs dy eIsfeIaqdy sMklp Aus ƒ qfkq idMdy.
stIPn dI ibmfrI ivc mdd leI1974 qoN hI Aus nfl Aus df koeI pI[jI[ividafrQI rihMdf. dsMbr 1977 ivc jynƒ sMgIqkfr qy crc ivc pRfrQnf gIqgfAux vflf jonfQn hYlIar imilaf johOlI hOlI hfikMg pirvfr df inktmddgfr qy hmdrd bx igaf. Auh AunHFdy Gr hI rihx lwg ipaf. 1980 dy afs-pfs jyn pRqI jonfQn dI hmdrdI pRym dfrMg lYx lwgI. jyn ny jonfQn ƒsmJfieaf ik mYN stIPn ƒ Cwzxf nhINcfhuMdI. jonfQn df jyn pRqI afdrÈk pRymiPr vI jfrI irhf. iesy dOrfn Drm/prmfqmf pRqI stIPn aqy jyn dy ivcfrFdf tkrfa kdy kdy bdmËgI pYdf krdf.
awTvyN dhfky dy awD ijhy ivc hfikMgafpxI nvIN nrs eIlyn mysn dy pRymivc AulJx lwgf. mysn ivafhI vrI sI.Aus dy pqI zyivz ny hfikMg leI Auh
kMipAUtr sOPtvyar bxf ky idwqf sI ijsnfl Auh afpxy ivcfrF ƒ ilK/bol kydwsdf sI. ies ivc hfikMg vwloN afm vrqyjFdy iqMn hËfr dy krIb Èbd sn.vIlHcyar Auqy btn dbf dbf ky Auh ienHF
ivcoN loVINdy Èbd, vfkFÈ,ikirafvF cux ky iPkrybxfAuNdf jo ilKy vI qy boly vIjFdy. smF pf ky jdoN hwQ nflbtn dbfAuxf vI asMBv hoigaf qF Auh gwlH nfl hI Ausbtn ƒ dbfAuNdf.
KYr! stIPn qy eIlyndovF df pRym qyËI nfl viDaf.Auh Aus dI idn-rfq dI sfQxbx geI. aPvfhF AuzxlwgIaF. 1990 ivc stIPn nyjyn ƒ Cwz ky eIlyn nfl ÈfdIkr leI. jyn ny stIPn dysFJf Gr Cwz ky jfx dy bfvjUdkuJ vrHy irÈqf qoVn qoN guryËkIqf. jUn 1995 ivc afÉrstIPn ny jyn ƒ qlfk dyidwqf. sqMbr 1995 ivc Ausny eIlyn nfl ÈfdI kr leI.1997 ivc jyn ny vI jonfQnhYlIar nfl ÈfdI kr leI.
lfAux lwgy ik Auh stIPn ƒ CurI-cfkUmfr ky hnyry-svyry ËÉmI krdI hY. AusdI vIlHcyar kMD ivc mfrdI hY. Aus ƒDuwpy iekwlf Cwz jFdI hY. nhfAuNdy vylybfQ twb ivc goqy idMdI hY. ies Auqy pulIsƒ iÈkfieqF hoeIaF. puwCigwC hoeI. kyscwilaf. stIPn ny Aus ivruD koeI gvfhInf idwqI. srIr Auqy ËÉmF df Auicq jvfbiksy kol nhIN sI. eIlyn brI ho geI.stIPn ny 2006 ivc Aus ƒ cuwp-cfpqlfk dy idwqf. lok kihMdy sn ik eIlynny stIPn nfl ÈfdI pYsy ipwCy kIqI hY.qlfk ipCoN eIlyn ƒ vwzI rkm imlx qyienHF aÌvfhF ƒ hor bl imilaf. qlfkAuprMq jyn muV stIPn dI dyKBfl leIbhuVI. Aus ny afpxy pqI qoN qlfk qF nfilaf, pr stIPn dy Gr qoN ds imMt dIivQ `qy rih ky Aus dy duK suK dIBfeIvflI Aus ny kdy vI nf CwzI.
clo, hux hfikMg vwl prqIey ijsƒ iksy puwiCaf ik blYk holF qy KMzF-bRihmMzF dy rhws PolidaF ikhVI cIË
smJxI sB qoN vwD aOKI lwgI hY. Aus dfAuqr sI: aOrq.
srIr nkfrf ho jfx nfl Aus dykMm krn Auqy vI mfVf asr ipaf.kYlIPornIaf df iek kMipAUtr pRogrfmrAus dI mdd leI bhuiVaf. Aus nykMipAUtr rfhIN iek aijhf pRogrfm iqafrkIqf jo stIPn dy awK Jpkx qy isr dIhrkq nUM pVH lYNdf aqy afvfjL rfhINprgt krdf. ies rfhIN hfikMg skrIn`qy kuJ sLbd cuxdf jo spIc isMQyafeIjLrrfhIN bolF ivc vt jFdy. ieho qknIkivkisq kr ky iPr hfikMg dIaF gwlF dIhrkq PVH ky afvfjL ivc bdlx lwgI.
stIPn hfikMg ny ieh ivcfr jLor dyky pysL kIqf ik DrqI Auqy ijs qyjI nflpRdUsLx PYl irhf hY, ieh DrqI kuJ sdIaFivc hI iensfn dy rihx Xog shI QFnhIN rhygI. so, ibhqr hY ik pihlF hIhor gRihaF `qy rihx leI QF lwBI jfvy.Aus df ivcfr sI ik hor gRihaF `qy vIDrqI vFg jIvn sMBv hY aqy AuQy vwKvwK qrHF dy jIv rihMdy ho skdy hn.ivigafn dy rhwsF ƒ isDFqk smIkrnFqy qrkF nfl KolHdf Auh sMsfr dy iviBMndyÈF dI Xfqrf krdf rihMdf. amrIkf,aÌrIkf, spyn, rUs, icwlI, Bfrq afid
dyÈF dI Aus ny Xfqrf keI vfr kIqI.Bfrq ivc Auh do vfr afieaf. pihlF1959 ivc qy iPr 2001 ivc. 2011 qkafAuNdy-afAuNdy Auh ieh XfqrfvF pRfeIvytjYt rfhIN krn leI mjbUr ho igaf.
hfikMg ƒ ihwgË boson dI hoNd ivcivÈvfs nhIN sI. Aus ny pItrË ihwgËnfl bihsF ivc 2002 qy 2008 ivc iesdI hoNd rwd kIqI aqy aKIr qk ies Auqy
aiVaf irhf. 2012 ivc srn kyNdr ivcies kx dI Koj Auqy Aus ny afpxI hfrmMnI qy ikhf ik ies kx dI klpnf leIihwgË nobyl purskfr df hwkdfr hY.
hfikMg ny afpxI DI lUsI nfl rlky bwicaF leI iek pusqk lVI ‘jfrjËsIkryt kI tU XunIvrs’ ilKI ijs dy vwKvwK Bfg 2007, 2009, 2011, 2014 qy2016 ivc Cpy. BFq BFq dy purskfr qyafnryrI izgrIaF Aumr Br Aus dI JolIpYNdy rhy. 39 zfktryt Koj ividafrQIaFdf mfrgdrÈn Aus ny kIqf. Aus df XkInsI ik bRihmMz ivc hor DrqIaF Auqy jIvnhY, eylIan hn. julfeI 2015 ivc Ausny ienHF dI qlfÈ leI bryk QrUienIÈIeyitvË pRogrfmF dI ÈurUafqkrvfeI. Aus df ieh vI kihxf sI ikafpxy nfloN ivkisq eylIanF nfl sfzfsMprk Kqrnfk ho skdf hY. julfeI2017 ƒ ieMpIrIal kflj, lMzn vwloNimlI afnryrI zfktryt Èfied Aus dIaMiqm mfnfrQ izgrI sI.
hfikMg pulfV Xfqrf leI sdfAuqsuk irhf. 2006 ivc bI[bI[sI[ nflieMtrivAU ivc vI Aus ny ieh iewCf dwsI.vrijn gYlYkitk dy ircrz brYnsn nyAus leI muPq pulfV AuzfrI dI pyÈkÈ
kIqI qy aprYl 2007 ivc Aus ny iesdf anMd vI mfx ilaf. pulfV AuzfrI ‘qyËIro gurUqf ny Aus dI ishq ƒ iksy qrHFdf koeI nuksfn nf phuMcfieaf.
Èuhrq dI isKr Auqy hI 14 mfrc2018 ƒ kYNbirj ivc Aus dy dyhFq dIKbr afeI. Aus ƒ inAUtn qy zfrivn dynyVy dPnfAux df PYslf Aus dy pirvfrdf hY. hF, afpxI kbr Auqy ilKI jfxleI iebfrq Aus ny virHaF pihlF afpyimQI sI. ieh byknstyn hfikMg aYNzrfpIiekueyÈn hY. Aucyry BOiqk ivigafn dyKyqr ivc Aus dI aMiqm cricq pusqk‘id grYNz izËfeIn’ hY jo Aus ny lIEnfrzmlfdInov nfl rl ky ilKI. ies ivcstir Mg iQAUrI, aYm-iQAUrI q ymltIvrisË ijhy keI ivÈy hn. AuhkihMdf hY ik bRihmMz df jnm suMn(isMgUlYirtI) ivcoN hoieaf. bRihmMz iqMnidÈfvF dI QF bhuidÈfvI ho skdf hY ijsivc idÈfvF iek dUjI ivc rolr vFgilptIaF hox. bRihmMz iek nhIN, anykhn. ieh sfbx dy Gol ivc PUk nfl bxdybulbilaF vFg pYdf huMdy hn. ibnsdy vIrihMdy hn. bRihmMz dy kxF, nymF,siQrFkF ƒ vyKIey qF bfrIkI nfl bxfeykmfl dy socy-smJy izËfeIn df aihsfshuMdf hY. stIPn hfikMg bRihmMz dy kmfldy izËfeIn ƒ qF mMndf hY, pr ies dyizËfeInr bfr y g wl nhI N krdf.afeInstfeIn qy vIhvIN sdI dy hor vwzyivigafnIaF vFg Auh vI kuaFtm iQAUrIqy rYlytIivtI iQAUrI dy joV-myl leIXqnÈIl irhf. mUl blF dy eykIkrn dIjnrl XUnIPfeIz iQAUrI lwBx leI koiÈÈkrdf irhf, pr AunHF vFg hI ieh kfrjaDUrf Cwz ky sfƒ afKrI slfm kih igaf.
ey[ aYl[ aYs[ jF amfieEtrOiPklytrl skloriss (amyotrophiclateral sclerosis) mfspysLIaF dy hOlIhOlI kmjor hoeI jfx df rog hY, joidmfg aqy rIV dI hwzI ivclIaFnfVIaF nUM nuksfn phuMcfAuNdf hY aqyaKIr mrIj rwb nUM ipafrf ho jFdf hY.A-myo-trophic grIk BfsLf df sLbdhY, ijs ivc A df arQ hY nf aqyMyo df mqlb hY, mfspysLIaF(mwsl) aqy Trophic df mqlb hY,posLx-mwsl df posLx nf hoxf. jdoNmwsl df posLx nhIN huMdf arQfq AusnUM Kurfk nhIN imldI qF atrophiesXfin ieh Kqm ho jFdf hY. LateralrIVH dI hwzI dy AunHF QFvF dI pCfxkrdf hY ijQy mwsl nUM sMkyq dyx aqykMtrol krn vfly nfVF dy sYl huMdy hn.ijAuN ijAuN ieh jgHf kmjor huMdI jFdIhY, ieh QF sKq hoeI jFdI hY. motrinAuron idmfg qoN rIVH dI hwzI ivcphuMcdy hn, ijQoN Auh srIr dIaF sBmfspysLIaF qk jFdy hn. motr inAUron
dy inrMqr kmjor hoeI jfx nfl aKIrAuh Kqm ho jFdy hn. jdoN motr inAUronKqm ho jfdy hn qF mfspysLIaF nUM kMtrolkrn aqy idmfg ivc AunHF nUM hrkq ivcilafAux dI smrwQf GtdI jFdI hY.mfspysLIaF dy Kud hrkq ivc afAux dIsmrwQf Gtdy jfx nfl mrIj dy Kfx-pIx, qurn-iPrn aqy sfh lYx ivcmusLikl vDdI jFdI hY. ey[ aYl[ aYs[dIaF motr nfVIaF kmjLor ho jFdIaF hnjo ik mfspysLIaF dy Kud hrkq ivc afAuxaqy ienHF Aupr kMtrol krdIaF hn. ieskrky mrIj leI koeI cIj PVHnf aOKf hojFdf hY aqy Aus dy pYr vI iQVkx lgdyhn ikAu N ik h wQF aqy l wqF dIaFmfspysLIaF hI ienHF ivc hrkq nUM kMtrolkrdIaF hn.
ey[ aYl[ aYs[ dIaF do vwK vwK iksmFhn. pusLqYnI aqy ivkoilqrI. amrIkfivc bhuqf ivkoilqrI iksm hI hY. 90qoN 95 PIsdI mfmly iesy qrHF dy hn.ieh iksy nUM vI ho skdI hY aqy ikqy vIasr kr skdI hY. amrIkf ivc pusLqYnI
ey[ aYl[ aYs[ dy sfry kysF df 5 qoN 10%hI hn. pusLqYnI ey[ aYl[ aYs[ df mqlbhY ik rog pusLq dr pusLq cldf af irhfhY. ienHF pirvfrF ivc aglI pIVHI dy iesrog df isLkfr hox dy cFs 50% qoN vwDnhIN hn. ies rog df pihlI vfr pqf1869 ivc PrFsIsI inAuroloijst nylfieaf sI.
KYr, kwKF df Krc qF jo sI, AuhI sI,mfmly df koeI hIlf bxdf nhIN sI idsdf.lohVI nyVy af geI, mfGI dI sMgrFd ƒagly ny mMgx dy isr ho jfxf sI.
dlIpy ny qF soicaf sI, Cy mhInypey ny mfmlf dyx ivc, mhIny dy pMdrFrupey nhIN bYTdy. jy hor Ërf mwc mfr kykMm krF qF mfmlf qF nHIN atk skdf.Auhdy Gr kI Gftf ey, kd irËk dI Cwldy dey pr jo dlIpy ny soicaf, Auh bixafnf.
kwqk jFdy ƒ krqfro dy kuVI jMmpeI. vIh, qIh rupey df Krc af ipaf.
jy do syr iQMdf jwcf dy iZwz ivc nf pey qFAuh mMjy qoN ikvyN AuT skdI aY? iClfsFB hoieaf qF mwGr ivc dlIpy ƒ qfpafAux lwg ipaf.
lihr dOrfn rcI geI juJfrU kivqf nfl joV ky kIqI jFdI hY pr Auh kfivqf ieslihr qoN pihlF hI ilKx lwg ipaf sI. AuNj Aus ny ies lihr dOrfn hI bulMdIaFCohIaF. Aus dI kivqf aMdr lohVy dI lYa aqy ikrqIaF dy ivhVy dI loa hY. AuhdyilKy gIq aqy kivqfvF awj vI lokF dI Ëubfn ‘qy hn. -sMpfdk
iekbfl rfmUvflIaf
drvfjy aqy kMDF AuKfV dyvy qy sfrfaflf-duaflf kuVk kuVk nfl Br jfvy.iesy leI bhuqI ‘KuwlHI` kivqf hux isrP‘kuV-kuV` bx ky hI rih geI hY.
ieQy ieh Xfd krfAuxf ËrUrI hY iksfrI dI sfrI KuwlHI kivqf ƒ ‘kuV-kuV`grdfnxf vI sfihq dI ies ivlwKx vMngInfl iËafdqI hovygI. dunIaF Br dy sfihqdy nfl nfl pMjfbI ivc vI KUbsUrq CMd-rihq kivqf rcI geI hY, pr kivqf dyies rMg ƒ ‘sOKf` smJx dy BulyKy qihqakfivk lokF ny bymuhfr, rshIx qyvfrqkI ilbfs vflI ‘KuwlHI` kivqf ƒ Qokdy Bfa ilK ilK ky ies ƒ bdnfm bhuqkr suwitaf hY. iswty vjoN bhuqy lok kivqfnfloN tuwt rhy hn. hkIkq ieh hY ik ijQylYa-bwD kivqf afpxI lYa aqy kfPIaf-rdIP dy shfry afpxI kfiv-smrwQf ƒamIr kr lYNdI hY, AuQy ‘KuwlHI` kivqfivc ies qrHF dI amIrI dI axhoNd ƒBrn leI KuwlHI kivqf dy isrjk ƒ vDyryimhnq krnI pYNdI hY, vDyry jugqFjutfAuxIaF pYNdIaF hn.
iesy pRsMg ivc ieh kihxf vI bxdfhY ik kfgËF ‘qy ilKI kivqf pVHn vylyasIN ieh qswvr nhIN kr skdy ik ieskivqf df rcxhfrf ies kivqf ƒ afpxIËubfnI pyÈ ikvyN krdf hovygf, pr ijskvI kol lYadfr kivqf ilKx dy hunraqy lYadfr kivqf ivc ÈbdF ƒ bf-qrqIb bMnHx dI jfc dy nfl nfl afpxIrcnf ƒ guxguxf ky pyÈ krn df hunr vIhovy qF Aus df ieh hunr Aus dI kfivksmrwQf df hfisl bx jFdf hY.
sMq rfm AudfsI dI kivqf nflvfbsqf huMidaF ieMj mihsUs huMdf hY ikAus dIaF jybF qy JolI ƒ kudrq ny kivqfdy ienHF sfry buinafdI aMgF nfl BrpUrkIqf hoieaf sI. pihlI gwl qF ieh ikAuh lok pwKI ivcfrDfrf nfl juV ky sfrIAumr lok cyqnf pRcMz krn vflI ÈfierIilKdf irhf. qMgIaF qursLIaF vflyipCokV ivcoN afieaf hox dy bfvjUd ssqIaqy iCx-BMgrI Èohrq mgr dOVn dI QFAuh Aus juJfrU ivcfrDfrf nfl juiVaf jolok mukqI leI juJfrU sMGrÈ dy rsqy ƒ
hI shI mMndI sI. anykF kfrnF vws iehivcfrDfrf BfvyN lokF ivc afpxf ivÈflafDfr kfiem nf kr skI pr awj ijsigrfvt ‘qy Bfrq df aKOqI lok rfj Auqrafieaf hY, Aus ƒ dyKidaF rfjsI qOr‘qy sucyq lok ieh mihsUs ËrUr krn
lwg pey hn ik mOjUdf dOr vfly aKOqI‘lokrfjI’ ZMgF nfl lotU, byeImfn,KudgrË qy iBRÈt inËfm ƒ bdlxf bhuqËrUrI hY. pYsy dy Ëor, DONs aqy hor gYr-ieKlfkI ZMgF nfl grIbF dIaF ËmIrFKrIdx dI rxnIqI nf qF lok pwKI qfkqFkdy apnfAuxgIaF qy nf hI aijhIivkfAU-KrIdU isafsq krn dI smrwQflok ihqU iDrF kol kdy af hI skdI hY.ies leI jfpx lwg ipaf hY ik awj dyaMnHy dOr ivc pRcMz lok cyqnf juJfrU ZMgFnfl hI lok pwKI inËfm Ausfr skdI hY.
sMq rfm AudfsI ny ies ivcfrDfrfƒ apnf ky afpxy lok ihqU hox df sbUqidwqf. ieQy ieh kihxf vI vfijb hovygfik AudfsI dI afvfË ivc eynf dm sIaqy Aus ƒ sMgIqk bfrIkIaF dI kudrqvwloN hI eynI jfc sI ik jy Auh ikwqfvfn(pRoPYÈnl) gfiekF vFg styjI gfiekI ƒafpxf DMdf bxf lYNdf qF Aus dI mihmfAus dy smkflI gfiekF vFg bulMdI ‘qyhoxI sI aqy mfiek pwKoN vI Aus dy bYNkKfiqaF ivc BrpUr cfnx hoxf sI, prAus vwloN lok pwKI ÈfierI ƒ apnf lYxfvI Aus dy ieKlfkI kwd ƒ vDfAuNdf hY.KYr, ikAuNik Aus ƒ lYa aqy sur df gihrfigafn sI, ies leI Aus ny afpxI sfrIrcnf lYa-bwD aMdfË ivc kIqI ijskfrn Auh pfTkF dy mnF ivc vsdf igaf.Aus ny gIq, gËlF aqy kivqfvF rfhINafpxf kfivk sMsfr isrijaf.
ieh TIk hY ik iekwlI lYa-bwDqfaqy kfPIey dI jugq pfTk ƒ hulfrf qFdy skdI hY, pr jy Aus dy ÈbdF, alMkfrFqy Èbd icwqrF ivc gihrfeI, vMn-suvMnqfaqy srodIaq dI Gft hovy qF Auh bssfDfrn qukbMdI qIk hI sImq ho ky rihjFdI hY. AudfsI ivc ÈbdF df Auh acMiBqsMsfr isrjx dI vwzI smrwQf sI jo pfTkdy iËhn ivc qrMgF ËrUr CyVdf hY. AusdI kivqf sfDfrn iËMdgIaF ijAuNdy Ausdy sroiqaF vwl syiDq sI aqy AunHF ƒsOKI qrHF smJ af jfx dy pwDr ‘qy ivcrndy nfl nfl sfihqk bulMdIaF vI CoNhdIhY. afpxI iewk kfiv-rcnf ivc AuhhfVIaF vwZx dy idRÈ ƒ idl cIrvyN Èbd
ijs qbky dy lokF dy jIvn pwDrivc mYN jMimaF, pilaf qy vwzf hoieaf,Auh myry lok 24 GMty ivcoN krIb 16GMty kMm krdy hn iPr vI iËMdgI dIicxg qoN hËfrF kohF dUr hn. jy mYƒafpxy smfj dI bxqr bfry koeI smJhY qy Aus smJ ƒ pRgtfAux leI myry
Aus dI rcnf ivc QF QF lwBIaF jf skdIaFhn. kivqf ilK lYxf, ÈbdF df jfdU AusfrlYxf, qfl-rdIP ivc pRbIn ho jfxf-iehsB jugqF kivqf leI aihm hn, lyiknkivqf ƒ lokF sfhmxy pRBfvÈflI aMdfËivc pyÈ krnf vI Èfier dI smrwQf dfaihm ihwsf ho inbVdf hY. mYN ies gwlivc ivÈvfs rwKdf hF ik iksy Èfier dfafpxI rcnf ƒ guxguxf ky pyÈ krnf vIAus dy smuwcy kfivk kwd ƒ AucfeI vwllY jFdf hY. AudfsI kol tuxkdI hoeI bulMdafvfË sI jo Aus dy sroiqaF ƒ kIl lYNdIsI. Auh swjI bFh ƒ Aupr vwl AuBfr kyafpxI afvfË ƒ CxkfAuNdf qF sroiqaFdy isr swjy-Kwby ihwlx lwg jFdy. iehIkfrn sI ik Auh hr kvI drbfr ƒ lpytky afpxI jyb ivc pf lYNdf sI.
Aus dI kivqf dIaF KUbIaF dy nflnfl qVk-PVk qoN kohF dUr ivcrdI AusdI iËMdgI bfry kuJ afKxf vI ËrUrI jfpdfhY. AudfsI dI sfdgI asl ivc sfdy sfdyÈbdF ivc rcI Aus dI ÈfierI vrgI hIsI. nËr dI kmËorI dy bfvjUd Auh dUrdUr qIk sfeIkl nfl jUJdf hoieaf vIkivqfvF isrjdf rihMdf. tfeI, kot jFsUtz-bUtz hox dI qmMnf Auhdy ivc kdyjfgI hI nhIN sI. Auh kMmIaF, iksfnF,ikrqIaF c AunHF ijhf ho ky hI ivcrdf sI.
aMq ivc mYN ieh kihxf cfhuMdf hFik iksy vI lyKk leI vwzI cuxOqI huMdIhY, afpxf vwKrf aks isrj lYxf, afpxfvwKrf aMdfËy-ibaF isrj lYxf. iesnËrIey qoN dyKIey qF lYa-bwD kivqf,ÈbdF dI jfdUgrI, lok cyqnf ƒ pRxfeIÈfierI aqy bulMd surIlI afvfË vflfÈfier AudfsI afpxy afp ivc vwKrI hIÈKsIaq sI. hr Èfier vFg BfvyN Auh vIKfs hflfq dI pYdfvfr sI, pr Aus dIvwKrI pCfx eyny dhfky guËr jfx ipCoNawj vI kfiem hY. ies bhu-hunrI kvIdI kivqf ivc lYa hY, srodIaq hY, sMgIqhY, kfivk muhfvrf hY, sunyhf hY aqy glqinËfm df iÈkfr hoey lokF df drd hY.
afpxy ivc lpyitaf hoieaf hY. ieh ËrUrInhIN ik myry bhuqy lokF ƒ ieh pqf hovyik Auh iks dI lpyt ivc hn pr mYƒhflfq aqy buwDI ny mOkf idwqf hY ik kOxmyry lokF ƒ gulfm krn dy ruJfn ivc hY.ies bhu-pwKI luwt dI mYƒ iewk idn ivchI smJ nhIN af geI sgoN lutyry vrg dyawizaF ny mYƒ vI afpxI lpyt ivc lY kyafpxy horF lokF vrgf bxfAuxf cfihafpr mYN afpxy mfipaF, irÈqydfrF, BYxFBrfvF qy hor sMgI sfQIaF ƒ gulfmI dyjUly hyT kurbl kurbl kridaF dyK kyjr nf sikaf.
mYN pihlF rwb ƒ ienHF dI mukqI dfdfqf smJ ky Dfrimk kivqfvF ilKIaF.iPr Bfrq dI aKOqI smfjvfdI srkfrvwl Jfk rwK ky kOmpRsqI aqy dyÈ BgqIdy gIq ilKy pr ijAuN ijAuN mYN ies pRkfr
dy gIq jF kivqf ilKdf qF lutyiraF dyburky lIro lIr hox dI QF hor vI suBr hojFdy. KYr, lutyiraF dy ies ruJfn ny myryaMdr qrk jgfeI. mYN dyiKaf ik lutyrIaFsPF myry lokF ƒ afpxy ivc lpyt ky vIsfzf kuJ nhIN suafrdIaF sgoN gurU nfnk,gurU goibMd isMG, bMdf bhfdr, Bgq isMGaqy krqfr isMG srfBy dy nFvF ƒ vrqky sfƒ ijvyN ikvyN rwKxf cfhuMdIaF hn.iPr mYN Dfrimk ikqfbF gurU gRMQ sfihbqoN lY ky akflI moricaF dy ieiqhfs qoNagvfeI leI. afrQk qy smfjk qOr ‘qyafËfd kOmF dy ieiqhfs ƒ piVHaf qy nflhI mËdUrF d y srvoqm PlsPymfrksvfd-lYinnvfd df isiKafrQIbixaf. ieAuN mYƒ afpxI qy afpxypirvfr, mFvF, BYxF aQvf irÈqydfrF nflho rhIaF vDIkIaF dunIaF Br dy luwty
ivc tYlIPon dI qfr sI, ijhƒ Auh hyTFKwz ivcoN Aupr ilafieaf sI. vyK ky KuÈIhoeI sI mYƒ. hotl dy dPqr iksy dwisafsI ik tYlIPon ivgiVaf hoieaf hY aqyrfqIN ds vjy ijs trMk kfl dI mYƒ AuzIkhY, ikqy hor dy jf ky irsIv krnI peygI.ies afdmI df prgt hoxf tYlIPon dyCyqI TIk ho jfx dI afs bMnHdf sI.
KMBy dy Auprly isry puwj ky AuhlftUaF vfly zMzy ‘qy bih igaf, ijnHF ivcoNiek dI qfr slfmq sI. ies afdmI dfisr nMgf sI, Gxy kfly vfl mÈIn nfliswDy ktvfey hoey. Èfied isr dI vizwqxkfrn Auh afpxI KfkI vrdI dy bfvjUd,srkfrI krmcfrI dI QF skUl qoN nwiTafhoieaf muMzf jF srks df klfbfË mlUmhuMdf sI. zMzy ‘qy sfvDfnI nfl itk kyAuhny hwQ PVHI icwtI ijhI rwsI, ijhdydUjy isry tYlIPon dI qfr bwJI hoeI sI,Aupr iKwcxI ÈurU kIqI pr Aupr afAuNdIafAuNdI qfr hyTF ikqy JfVIaF ivc PsgeI. jdoN Auh Jtky dy ky Auhƒ CuzfAuxdI koiÈÈ krdf, KMBf ieqny Ëor df ihwldfik Auhƒ mËbUq rwKx vflI, qMbU dy vFgrmotI jmIn `c gwzI pr ivMgI qy jMgfl-KfDI qfr dy iksy QF tuwty hox df Èwk pYNdf.
mYƒ Aus dI dlyrI, jF kih lAulfprvfhI Aupr acMBf hox lwg ipaf.ieqnf kI krqwv-prYxqf df ÈOk ciVHafsI Auhƒ? bFdrF vFgr KMiBaF AuprcVHnf-lihxf ikvyN Aus dy PrËF ivcÈfml ho skdf hY? aijhy aOKy kMm leIkI mihkmy ƒ pVsFg aqy iek awDfmddgfr nhIN dyxf cfhIdf? jy Kudf-n-Kfsqf Kwz ivc jf izwgy qF lwq-bFh qFavwÈ BMn leygf, ies qoN vwzI durGtnfvI ho skdI hY.
Pyr soicaf, hr afdmI afpxy kMmƒ ibhqr jfxdf hY. ieMj inDVk ho kyrwsI ƒ JUxy dy irhf hY, KMBy dI mËbUqI dfivÈvfs hovygf eI sU nf?
qfr, hyTlIaF JfVIaF ivcoN qF inklafeI, pr Aupr af ky Pyr JfVIaF, ruwKF,vylF afid dy GwcV ijhy ivc Ps geI.Auhny Pyr qfr ƒ quxky dyxy ÈurU kIqy,pr mYƒ dUr bYTy sfP ids irhf sI ikies vfrI Aus dI koeI pyÈ nhIN jfxI.QoVHy icr bfad Auh hfr ky hyTF lihxlwgf. afp-muhfry mYN kursI qoN AuT Kloqfqy Auhƒ ‘vfj mfrI, “Tihro mYN afqf hUM!”
Aus dy GVI muVI KMBy ‘qy cVHn-lihxdy iKafl qoN mYƒ koPq hox lwg peI sI.Auh `vfj sux ky hYrfn qF hoieaf, prmYƒ vyK ky ruk igaf, ijvyN ieqnIhmdrdI nfl kIqI pyÈkÈ ƒ Tukrf nfskdf hovy.
myrf iKafl sI ik koeI lwkVI ZINgrcuk ky qfr df aVFgVf KolH idaFgf, prbfhr af ky vyiKaf, kMm ieqnf afsfnnhIN sI. Auh QF myry leI Kwz dy kMZy qoNaphuMc sI, qy hyTF lih ky hor vI. motIijhI lwkVI mYN lwB leI aqy tMkI AuprKlo ky, ijQoN hyTF vyiKaF zr lgdf sI,ÈfKf df inÈfnf bMnH ky Ëor dI suwtI prinÈfnf TIk nf bYTf. lwkVF jmIn ‘qy horvI peIaF sn, pr ieh ZMg mYƒ glqjfipaf. Aus afdmI ny hyTF lwq lmkfky Pyr ikhf, “hm afqf hY.”
bfkI kMm srl sI, ijhƒ CyqI,inrivGn aqy svYqn Bugqfx leI AuhmYƒ qFGdf idisaf, ijvyN iksy kfrn smUhdrÈkF dy sfhmxy afpxy mihkmy dI Èfnbrkrfr krn df svfl AuT ipaf hovy.Auh Pyr Ausy qrHF KMBy ‘qy jf ciVHaf.KMBf Pyr ihwilaf, pr Auhƒ ies gwl dIAukf eI prvfh nhIN sI, ijs kfrn mYN vIiDafn dyxf Cwz idwqf. lftUaF vfly zMzy‘qy bYTx vyly Aus ny afpxy srIr dfieMj qvfËn kIqf ijvyN GoV-dOV qoN pihlF‘jfkI` krdy hn. Pyr afpxy swjy pYr dfaMgUTf lftU ivc Psfieaf, ijs Aupr qfrgwzxI sI aqy AukVUM ho ky pYr dI qlIivc puVy iksy kMzy jF ikwl ƒ ttoilaf.QF QF pftI qy JrItI cmVI sI, Aus dysuafh-rMgy pYr dI, ijvyN soky pYx ‘qyDrq pft jFdI hY. QoVHf ijhf lhUinkilaf awzI `coN.
ipClI ÈUitMg vyly nMgy pYrIN nwTidaFmYƒ vI ikwl puiVaf sI aqy tYtns dy zrmfiraf bMbeI puwj ky pihlf kMm zfktrqoN sUeI lgvfx df kIqf sI. zfktr nyiqMn mhIny bfad iek hor sUeI lgvflYx df mÈvrf idwqf sI qF jo Cy-swqsfl leI aijhy hfdisaF qoN byiPkrI hojfey pr ies Bly afdmI dy pUMJx mslxqoN sfP jfhr huMdf sI ik iehny mfmlfieQy hI inbyV Cwizaf hY.
Aupr Auhdy hwQ ivc afAux ipCoN
qfr df pUrf psfr nËr afieaf. Kwz vflyKMBy qoN lY ky Auh dUjy pfsy dUr mYnyjr dydPqr qk clI geI sI. iehdf Auh icwtylftU nfl iks qrHF kunYkÈn krygf,AuzIk ky vyKx dI Auqsukqf hoeI. kI qfrƒ kyvl lftU dI igwcI duafly vlHytdyvygf? kI ieMj kIiqaF ‘vfj dI brkIlihr ivc Kll pYx df amkfn nhIN sI?inwkI Aumry tYlIPon tYlIPon Kyzx dfbhuq cfa sI, ÈYd Ausy dy iksy bcy-KucyaMÈ ny hor bwicaF vFgr, mYƒ vI AuQyKlHfrI rwiKaf.
hux Auhny jyb ivcoN plfs kwiZafaqy cusq aMdfËy nfl qfr ƒ ivckfroNkwt idwqf. iek isry ƒ sxy icwtI motIqfr, srIr igrd lpyt ilaf aqy dUjy ƒdohF hwQF nfl Ëor df iKwc ky lftU duaflykwsvyN vwt cfVH idwqy. ieMj kridaF iekvfrI lftU kuMzy smyq morI ivcoN inklafieaf aqy Jtkf KfDy KMBy dI lrËÈ nymyry aMdr ijvyN ibjlI dI krMt duVf idwqIpr tYlIPon vflf afpxy kMm ivc mgn,dunIaF jhfn qoN byKbr sI. Aus dy ichryAupr mUz ivc afey lyKk jF rx ivcjUJdy joDy vflf jfho-jlfl sI. itwl lfky Auhny lftU ƒ muV morI ivc ibTf idwqfaqy qfr dy vfDU isry ƒ qfr duafly hImroVy dy idwqy. mYN vyiKaf ik ijnHF ÈfKFnfl qfr AulJI sI, Auh hfly vI nyVy-qyVy eI hn. mYN kol KVHy bYry ƒ ikhf,“iXh ÈfKyN qo PYl kr eyk idn iPr qfr myNAulJ jfeyNgI, pwkf ielfj qoN nhIN hUaf.”
“hF, iXh JfV bhuq Krfb hY.”Auhny jvfb idwqf.
“qum mYnyjr sfhb ko idKf do nf.iXh sB kuJ ktvf dynf cfhIey XhF sy.”
nfl ikhf. “ieh kMm qF hux iËMdgI dynfl hI jfvygf.”
“myrI ÉfihÈ hY ik afp df kMm jldIÉqm ho jfvy aqy iPr afp ies qoN awgykMm kr sko.”
awgy dy kMm qoN AunHF df kI Bfv sI?ieh puwCx df hOslf myry ivc nhIN sI.Auh Ausy rfh vwl sMkyq kr rhy sn,ijs dy Auh rfhI sn.
mYN ajy qwk AunHF dy rfh ‘qy nhINcwl sikaf, ikAuNik myrf hQlf kMm vDdfigaf aqy kMm vDdf dyK ky mYN GbrfieafnhIN. kdy-kdy bVI ÉuÈI hoeI, soicaf ik
BfeI vIr isMG jIpMjfbI dy Pwkr ilKfrI divMdr siqafrQI (28 meI 1908-12 PrvrI 2003) dI ilKq
‘BfeI vIr isMG jI’ Aus vkq dI rcnf hY jdoN BfeI vIr isMG (5 dsMbr 1872-10 jUn 1957)ajy jIvq sn. AudoN Auh afpxI jnm BUmI aMimRqsr Cwz ky dyhrfdUn jf ibrfjy sn. AuQy hI dohFivckfr pihlI mulfkfq hoeI. divMdr siqafrQI ny ies mulfkfq qoN arMB kr ky BfeI vIr isMGdIaF rcnfvF aqy jIvn dy kuJ aCoh pwKF bfry gwlF afpxy ies lyK ivc kIqIaF hn. -sMpfdk
PuwlF aqy ruwKF pRqI AunHF dy afkRÈxdf sjIv pRgtfvf AunHF dI kivqf ivcJlkdf hY, BfvyN Aus ivc dfrÈink CfpvDyry hY. jdoN kvI PuwlF ivc tihldf hY,Aus dI pRiqBf pYr-pYr ‘qy nvIN qfËgI pflYNdI hY. pRikrqI df sprÈ Aus ƒ ÈkqIidMdf hY aqy Aus ƒ afpxy mn nfl gwlFkrn df mOkf vI imldf hY.
iswK Drm dy BgqI qwq ivc AunHF dfatuwt ivÈvfs AunHF dI kivqf df sfQnhIN Cwzdf. gwd ilKidaF vI AunHF dI iehorucI pRqIibMbq huMdI hY. sfihq AunHF leIsfDnf df mfiDam hY. rcnf kOÈl aqyÈbd cmqkfr dI toh AunHF ƒ psMd nhIN.afm kr ky sihj pRgtfvf hI sB jgHfAunHF dI lyKxI ƒ CUMhdf irhf hY. pMjfbIBfÈf dy prMprfgq qyË aqy TyT sONdrXƒ sMq bfxI dy sMprk rfhIN vwD qoN vwDsjIv bxfAux df ishrf ies bËurgsfihqkfr ƒ pRfpq hY.
pMjfbI sfihq ivc BfeI vIr isMGjI sMq-prMprf dy aMqm pRqIk hn,ikAuNik Auh afpxy sQfn ‘qy alwgibrfjmfn hn. pMjfbI BfÈf dy afDuinksfihqkfr ijQy kOmFqrI sfihq dIaFafDuink pRivrqIaF qoN aCUqy nhIN rhyaqy awj rcnf kOÈl aqy Èbd cmqkfrafDuink pMjfbI kivqf ivc dUjIaF BfÈfvFdI kivqf dy smfn hI nËr afAuNdf hY,AuQy BfeI vIr isMG alwg Kloqy idKfeIidMdy hn.
ivÈy qy ÈYlI dI idRÈtI qoN awj dI
pMjfbI kivqf iksy vI dyÈ dI pRgqIÈIlkivqf nfl twkr lY skdI hY aqy ajy qFies kivqf dy awgy vDx dIaF bhuqsMBfvnfvF hn. pMjfbI dy gwd ivc vInvIaF pRivrqIaF df sprÈ hoieaf hY.nfl hI ieh vI swcfeI hY ik iek vI pMjfbIsfihqkfr ƒ asIN BfeI vIr isMG jI dIprMprf ƒ awgy vDfAuNidaF nhIN dyKdy.
BfeI vIr isMG jI nfl AunHF dIprMprf bfkI rih jfvygI. ies nfl BfeI
vIr isMG jI dI kivqf df mhwqv nhINGtygf sgoN ies df ieiqhfsk mhwqvpMjfbI sfihqkfrF dIaF afAux vflIaFpIVHIaF leI ikqy vDyry ho jfvygf.
AunHF dI kivqf dI ieh afvfË jug-jug qk gUMjdI rhygI:
imwTy qF lgdy mYƒ PuwlF dy hulfryPuwlF dy hulfryjfn myrI kuwsdI.ieh kUMj dI afvfË hY jo afpxI zfr
nfloN ivCV geI hY. kUMj sfrs jfqI dfpMCI hY jo srdIaF dy ÈurU ivc dUrsfiebyrIaf afid prdysF qoN Auz ky sfzyeyQy cilaf afAuNdf hY aqy ivsfK qoN QoVHfpihlF afpxy dyÈ ƒ vfps cilaf jFdfhY. pMjfb df iek aKfx hY-kxkIN kUMjFimhxf, jy rihx ivsfKI! jy kUMjF ivsfK`c ieDr hI rih jfx aqy kxkF EdoN qkpwkx nf qF ieh dohF leI qfany dI gwlhY. pMjfbI dy igwDf nfc `c vI iek jgHfkUMj nUM muÉfiqb huMidaF ikhf igaf hY:
kUMjy nI phfV dIeykdI pf vqnf vwl Pyrf.shury Gr geI iksy lVkI ƒ kuJ
BfeI vIr isMG ny afpxI kivqf ivckUMj dI afvfË ivc mnuwKI afqmf df rUpkZUMz kwiZaf ijs ƒ ies dunIaF ivc iKVyhoey Puwl ipafry lwgdy hn pr jo aslivc afpxy afid-sroq vwl jfx leI sdfksk ijhI mihsUs krdI hY.
BfeI vIr isMG jI dI ‘gMgf rfm`nfm dI kivqf afDuink pMjfbI kivqf ivcvwKrI qrHF df sQfn rwKdI hY. pMjfbIkivqf df koeI vI sMgRih ies dy bÊYraDUrf hI rhygf. ies ivc bMdI jIvn aqysuqMqr jIvn dI kVvfht suMdr ÈYlI ivc
pyÈ kIqI geI hY. gMgfrfm ipMjry qoN Cuwtky afieaf qoqf hY jo afpxy bMdI jIvn ƒies qrHF Xfd krdf hY ijvyN Auh dyvlokdf jIv irhf hovy. iek buwZf qoqf jo sdfafËfd irhf hY, afpxy jqnF duafrf dyvlok dy jIvn dI hIxqf Ëfihr krn qoNnhIN cukdf. qy afËfdI dy nvyN anuBv ivcmsq ho ky gMgf rfm pRfrQnf krdf hY ikAus ƒ kdy bMdI ho ky nf rihxf pvy:
KuwlH hrx dI jfc asfƒsfeINaF kdy isKfeIN nf.pÈU asfƒ cfhy rwKINmfnuwK kdy bxfeIN nf.cfhy jMglI cfhy pÈU rwKdfny cfhy bxfeIN nf.KuwlH vycx dI akl nf dyvINKuwlH Kohx jfc isKfeIN nf.BfeI vIr isMG jI dIaF nvINaF
kivqfvF ivc ‘gFDI jI` kivqf Éfs krky vrxnXog hY. gFDI jI dI hwiqaf dysog ivc dys-bdys dy anyk kvIaFduafrf ilKIaF geIaF kivqfvF df jypRqIinD sMgRih pyÈ krn dI Xojnf bxfeIjfey qF pMjfbI BfÈf dy ies bËurg kvIduafrf KulHy CMd ivc ilKI geI ieh kivqfsMvdynÈIlqf aqy inrfÈf dy Drfql `qyanyk kivqfvF qoN AucI nËr afeygI. ieskivqf dIaF kuJ pMkqIaF lE:
afvfË afeI: Tfh!Dun AuTI:rfm rf[[[af[[[m, rf[[[af[[[m!ÊYb ivcoN swd afeI sukrfq dIaf jf myry BfeI gFDI, af jfies dunIaF ivc ieho kuC hYienHF iensfnF pfsieho kuC hYhF, ieh nhIN jfxdyieh kI kr rhy hnpr Auh jfxdf hYjIvn Blf hY ik mrn!hF, iks vyly kI Blf hYAuh jfxdf hY!srIr qoN ivCVI gFDI-rUhqQf-asqU!myry BfeI, qQf-asqU!ggn gUMjy!‘afmIn,BfeI afmIn!‘mnsUr (qfVI mfr ky)afpf nuCvfrIeyiesy purslfq qoN lMG kyafAuNdy hn.‘gFDI jI` nfm dI kivqf `qy iek
sMq dy idRÈtIkox dI sfÌ Cfp hY-eImfndfrI dI Cfp, zUMGy aihsfs dI Cfp.
ieQy ieh Xfd ho afAuNdf hY ikrfibMdrnfQ Tfkur ny afpxy jIvn dy aMqmsmyN kivqf ivc nvyN pRXog kIqy sn aqyies qrHF lwgdf sI ijvyN Auh nvyN juwg dIdihlIË ‘qy KVHy ho ky nvyN jug df suafgqkr rhy hox.
iesy qrHF BfeI vIr isMG jI dI kivqfbfry ikhf jf skdf hY ik kvI ivc nvyNjug dy anusfr afpxI pRiqBf df cmqkfridKfAux dI smrwQf hY. kfiv klf dI idRÈtIqoN vI ieh kivqf AunHF dIaF pihlIaFkivqfvF qoN ht ky ilKI geI hY.
ipCly idnIN pMjfb XUnIvristI vwloNaMimRqsr ivc BfeI vIr isMG jI dy invfssQfn ‘qy smfroh hoieaf, ijs ivc AunHFƒ ‘zfktr afÌ ErIaYNtl lrinMg‘ dIAupfDI idwqI geI. AunHF ƒ ieh AupfDIlYx leI bVI muÈikl nfl iqafr kIqfjf sikaf.
5 sqMbr 1872 ƒ aMimRqsr ivcpMjfbI BfÈf dy ies mhfn kvI df jnmhoieaf sI. ieQy hI AunHF dI Aumr dfiËafdf smF bqIq hoieaf. dyÈ vMz qoNbfad BfeI vIr isMG dyhrfdUn cly gey.hux Auh AuQy hI rihMdy hn. iekfsI sfldy ies sMq kvI dy hwQ ivc lyKnI ajy vIafpxf kMm krI jf rhI hY.
divMdr siqafrQI
tYlIPon vflf(ipCly sPy dI bfkI)
BfeI vIr isMG: jvfnI vyly qy buZfpy smyN
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (30)
sMKyp ivc iPlm dI khfxI kuJ ies qrHF hY:nwQf (ENkfr dfs mfixkpurI) grIb iksfn hY,afpxI mF (PrUK jLPr) dy ielfj leI ilaf bYNkdf krËf nf moVn sdkf Aus dI ËmIn inlfm hoxdI nObq af jFdI hY. kMgfl hoieaf nwQf aqy Ausdf CVf Brf buDIaf (rGuvIr Xfdv) iek lIzr
kol Pirafd lY ky jFdy hn jo AunHF df mËfkAuzfAuNdf hoieaf AunHF ƒ KudkuÈI kr ky srkfr qoNlwK rupey lYx dI slfh idMdf hY. buDIaf ƒ iehskIm jc jFdI hY aqy Auh nwQy ƒ KudkuÈI krnleI mnf lYNdf hY. nwQf KudkÈI krn df aYlfn kridMdf hY. nwQy df ieh aYlfn aÉbfr ivc qsvIr
aBY idEl afpxI hI iksm dfadfkfr hY. Aus dI hr iPlm vwKrIhuMdI hY. sfl 2016 ivc afeI iPlm‘hYpI Bfg jfeygI’ vI iesy rMg dI sI.hux Aus ny afpxI adfkfrIdf jlvf iPlm ‘nfnU kI jfnU’ivc idKfieaf hY. ies iPlmivc Aus dI nfiekf hY iPlm‘istIlfeIts’ vflIadfkfrf pwqrlyKf.
‘nfnU kI jfnU’ ivc aBYidEl vloN nfnU df ikrdfrinBfieaf igaf hY. Auh idwlIdf vfsI hY aqy dUijaF dy GrF‘qy ÊYr kfƒnI kbËf krnfAus df pyÈf hY. gwl-gwl ‘qyhwQ-pYr jF hiQafr clfAuxfAus dI afdq ivc Èfiml hY.iek idn nfnU dyKdf hY ik Ausdy Gr ivc ajIb Pyrbdlhoey hn. pihlF qF Auh iesbdlfE vwl iDafn nhIN idMdfpr jdoN roË-roË Gr ivcnvIaF GtnfvF vfprnlgdIaF qF Aus ƒ lgdf hYik Gr ivc iksy BUq ny zyrflfieaf hoieaf hY. nfnU dIpryÈfnI AudoN hor vD jFdI hYjdoN Aus ƒ pqf lgdf hY ikAus dy Gr ivc BUq nhIN,
kfjol bxygI ‘eIlf’ivafh qoN bfad kfjol pUrI kbIldfrnI bx geI sI. AuNj, DnuÈ nfl Aus
iPlm dy inrdyÈkpRdIp srkfr hoxgy aqyAuhI iPlm dy zfielfgilK rhy hn. hfl hI ivckOmI iPlm purskfrij wqx vflf b Mglfadfkfr irDI syn iesiPlm df nfiek hovygf.Auh iPlm ivc kfjol dypuwqr dI BUimkf inBfirhf hY. ajy dyvgn ny
hI Aus ny ‘pfrcz’ iPlm ivc kMm idvfieaf sI. ies qoN ielfvf Auh ‘khfnI’,‘BUmI’ aqy ‘cOrMgf’ iPlmF ivc vI afpxI klf dy jOhr idKf cuwkf hY.
kfjol ny afpxy krIar dI ÈurUafq 1992 ivc iPlm ‘byKudI’ qoN kIqI sI.agly hI sfl 1993 ivc, Aus dI iPlm ‘bfËIgr’ ihwt ho geI aqy iPr Aus nykdI ipCy muV ky nhIN dyiKaf. hux ‘eIlf’ rfhIN Auh afpxI BrpUr hfËrI luafAuxleI Xqn kr rhI hY.
BUqnI hY. ies BUqnI ƒ nfnU nfl muhwbqho jFdI hY. afpxI iËMdgI ivc afeI iesBUqnI dI vjHf kr ky nfnU dy suBfa ivcvI bdlfE af jFdf hY. grm suBfa vfly
nfnU df KUn hux TMZf pY jFdf hY. iesBUqnI dI vjHf nfl nfnU dI iËMdgI ivckI kuJ vfpr jFdf hY, ieh ies iPlmdI khfxI hY.
‘vfr CoV nf Xfr’ iPlmbxfAux vfly iPlmsfË PrfËhYdr ny hux ieh iPlm bxfeIhY. PrfË ‘Eey lwkI lwkI Eey’ivc shfiek inrdyÈk vjoN kMmkr icwkf hY. AudoN aBY idElnfl Aus dy cMgy sbMD bx geysn. iesy kr ky jdoN PrfË nyaBY idEl ƒ ies iPlm dIpyÈkÈ kIqI qF aBY ny dyiKafik ies qrHF dy ivÈy vflI iPlmAus ny pihlF kdI nhIN kIqI hY.nfnU vrgf ikrdfr vI pihlFkdI nhIN inBfieaf.
so, kuJ vwKrf krn dyierfdy nfl AunHF ny ‘hF’ kihidwqI. aBY idEl anusfr, AusdI idwK gMBIr klfkfr dI hY,ies idwK ivc bdlfE ilafAuxdy ierfdy nfl vI AunHF ny iesiPlm leI ‘hF’ kIqI. aBY idElaqy pwqrlyKf qoN ielfvf iesiPlm ivc mnU irÈI cwZf, ryÈmfKfn, mnoj pfhvf, rfjyÈ Èrmf,ihmfnI iÈvpurI qy spnf cODrIny vI adfkfrI kIqI hY.
iBafnk duKFq dI suKFqk pyÈkfrI: pIplI lfeIviBafnk duKFq dI suKFqk pyÈkfrI: pIplI lfeIv
aBY idEl dI ‘nfnU kI jfnU’aBY idEl dI ‘nfnU kI jfnU’
klfkfrF aqy rGuvIr Xfdv ijhy pRiqBfÈflIadfkfrF dI adfkfrI aqy ieMzIan EÈn qy rfmsMpq dy sMgIqbwD kIqy smkflI XQfrQ ‘qy iqwKyivaMg krdy gIq vI ‘pIplI lfeIv’ dI AugV-dugV khfxI dy boJ hyT db ky rih jFdy hn aqyiPlm ƒ Èfhkfr iPlm bxfAux ivc sPl nhINhuMdy. ies leI nwQf nf qF ‘do bIGf jLmIn’ df ÈMBU
bixaf hY aqy nf hI cfrlI cYpln df ‘tRYNp’, josfrI iPlm ivc jIvn dy sMGrÈ ivc mËfk dfpfqr bxdf vI aMq ivc iËMdgI dIaF qlÉ hkIkqFƒ pyÈ krdf drÈkF ƒ ibhqr jIvn bfry socxleI mjbUr krdf hY. ‘pIplI lfeIv’ df nwQf ‘dobIGf ËmIn’ dy iksfn ÈMBU vFg drÈkF dI sMvydnFƒ tuMbx qoN asmrwQ rihMdf hY.
BfrqI isnymf ivc ies qoN pihlF vI CotIiksfnI dy AujfVy aqy mIzIey dI BUimkf ƒ ivÈfbxfieaf igaf hY. ies qoN pihlF vI BfrqI isnymfny iksfnI dy AujfVy qy ibml rfey dI ‘do bIGfËmIn’ (1956) aqy mIzIey df pfË KHoldI kuMdnÈfh dI ‘jfny BI do Xfro’ (1982) ijhIaF ÈfhkfriPlmF idwqIaF hn pr AunHF dy mukfbly ‘pIplIlfeIv’ bhuq bOxI iPlm hY.
iPlm ‘pIplI lfeIv’ df iek idRÈ.
iPlmsfË anuÈkf
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (31)
Punjab Times Vol 19, Issue 17, April 28, 2018 pMjfb tfeImjL sfl 19, aMk 17, 28 aprYl 2018 (32)