This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
> >< vwihgurU jI kI &qh]
mwisk p`qr
SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr dw
mwG nwnkSwhI sMmq549AMk 1 ijld 95jnvrI 2018
lyK sUcI
kyNdrI lwiebRyrI kmytI Aqy sMcwlk lok sMprk ivBwg cMfIgVHdI ic`TI nM: l. s. v. (lwieb)-68/10258 imqI 20-6-67rwhIN srkwrI lwiebRyrIAW leI pRvwn hY[
zrUrI bynqIsMgqW dI shUlq ƒ mu`K-rKidAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk
kmytI ny swihb sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUpW dIsWB-sMBwl 'sRI gurU gRMQ swihb Bvn', gurduAwrw sRI rwmsr swihb(nzdIk gurduAwrw ShId gMj bwbw dIp isMG jI 'ShId') ivKykrn dw &Yslw kIqw hY[ pwvn ibrD srUp lY ky AweIAW sMgqWieQoN hI pwvn srUp vI pRwpq kr skdIAW hn[ so smUh sMgqW dIsyvw ivc ibnY hY ik auh sRI gurU gRMQ swihb jI dy pwvn ibrD srUpgurduAwrw sRI rwmsr swihb ivKy ilAwaux dI ikRpwlqw krn[
gurU-pMQ dw dws,sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr[
golfn AwPsY~t pRY~s, gurduAwrw rwmsr swihb, sRI AMimRqsr qoNSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI leI idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG idljIq isMG ipRMtr qypbilSr ny Cpvw ky d&qr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRIAMimRqsr qoN jwrI kIqw[
s`cKMf sRI hirmMdr swihb, sRI AMimRqsr dIpiv`qr mrXwdw
(mhInw mwG)* ikvwV KulHx dw smW 3-00 vjy AMimRq vyly* kIrqn AwrMB 3-00 vjy AMimRq vyly* Awsw dI vwr dw kIrqn AwrMB 4-00 vjy svyry* pwlkI swihb sRI Akwl q^q swihb qoN c`lx dw smW 5-00 vjy svyry* pihlw hukmnwmw 5-30 vjy svyry* pihlI Ardws 6-00 vjy svyry* Awsw dI vwr dI smwpqI 7-00 vjy svyry* dUsrI Ardws qy hukmnwmw 7-15 vjy qk svyry* Swm ƒ sodru, rhrwis swihb dw pwT sUrj iCpx auprMq SurU huMdw hY[* hukmnwmw rwq ƒ smwpqI smyN 9-30 vjy rwq* s`cKMf sRI hirmMdr swihb qoN pwlkI swihb c`lx dw smW 9-45 vjy rwq* sRI Akwl q^q swihb ivKy phuMcx dw smW 10-00 vjy rwq* s`cKMf sRI hirmMdr swihb jI dy ikvwV K`ulHx qoN lY ky smwpqI qk AKMf kIrqn huMdw
rihMdw hY[* rwq sRI gurU gMRQ swihb jI dI svwrI jwx auprMq iek GMtw syvw qy sPweI Awid auprMq
ieSnwn krwaux dI syvw SrDwlU, syvwdwrW dy sihXog nwl krdy hn[* ieSnwn smyN iml ky pRymI ieSnwn krwauNdy hn Aqy nwl bVy hI pRym sihq rs-iBMnI sur ivc
gurbwxI dy Sbd gwien krdy hn[ ieSnwn Awid dI syvw krwaux auprMq ivCweIAW 'qysRI gurU gMRQ swihb jI dw isMGwsn sjw ky Ardws huMdI hY qy kVwh pRSwid dI dyg vrqdI hY[
* iPr iqMn-pihry dI cONkI dw kIrqn AwrMB huMdw hY[* s`cKMf sRI hirmMdr swihb jI dI ivckwrlI C`q Aqy guMbd ivc hr vkq AKMf pwT swihb
mwiG mjnu sMig swDUAw...mwiG mjnu s M ig swD UAw D UVI kir iesnwn u ]mwiG mjnu s M ig swD UAw D UVI kir iesnwn u ]mwiG mjnu s M ig swD UAw D UVI kir iesnwn u ]mwiG mjnu s M ig swD UAw D UVI kir iesnwn u ]mwiG mjnu s M ig swD UAw D UVI kir iesnwn u ]hir kw nwmu iDAwie suix sBnw no kir dwnu ]hir kw nwmu iDAwie suix sBnw no kir dwnu ]hir kw nwmu iDAwie suix sBnw no kir dwnu ]hir kw nwmu iDAwie suix sBnw no kir dwnu ]hir kw nwmu iDAwie suix sBnw no kir dwnu ]jnm krm ml u a uqr Y mn q y jwie g umwn u ]jnm krm ml u a uqr Y mn q y jwie g umwn u ]jnm krm ml u a uqr Y mn q y jwie g umwn u ]jnm krm ml u a uqr Y mn q y jwie g umwn u ]jnm krm ml u a uqr Y mn q y jwie g umwn u ]kwim kr o iD n m o ihA Y ibns Y l oB u s uAwn u ]kwim kr o iD n m o ihA Y ibns Y l oB u s uAwn u ]kwim kr o iD n m o ihA Y ibns Y l oB u s uAwn u ]kwim kr o iD n m o ihA Y ibns Y l oB u s uAwn u ]kwim kr o iD n m o ihA Y ibns Y l oB u s uAwn u ]sc Y mwrig clidAw a usqiq kr y jhwn u ]sc Y mwrig clidAw a usqiq kr y jhwn u ]sc Y mwrig clidAw a usqiq kr y jhwn u ]sc Y mwrig clidAw a usqiq kr y jhwn u ]sc Y mwrig clidAw a usqiq kr y jhwn u ]ATsiT qIrQ sgl pu Mn jIA dieAw prvwnu ]ATsiT qIrQ sgl pu Mn jIA dieAw prvwnu ]ATsiT qIrQ sgl pu Mn jIA dieAw prvwnu ]ATsiT qIrQ sgl pu Mn jIA dieAw prvwnu ]ATsiT qIrQ sgl pu Mn jIA dieAw prvwnu ]ijs n o d yv Y dieAw kir s oeI p urK u s ujwn u ]ijs n o d yv Y dieAw kir s oeI p urK u s ujwn u ]ijs n o d yv Y dieAw kir s oeI p urK u s ujwn u ]ijs n o d yv Y dieAw kir s oeI p urK u s ujwn u ]ijs n o d yv Y dieAw kir s oeI p urK u s ujwn u ]ijnw imilAw pRBu Awpxw nwnk iqn kurbwnu ]ijnw imilAw pRBu Awpxw nwnk iqn kurbwnu ]ijnw imilAw pRBu Awpxw nwnk iqn kurbwnu ]ijnw imilAw pRBu Awpxw nwnk iqn kurbwnu ]ijnw imilAw pRBu Awpxw nwnk iqn kurbwnu ]mwiG sucy sy kWFIAih ijn pUrw guru imhrvwnu ]12]mwiG sucy sy kWFIAih ijn pUrw guru imhrvwnu ]12]mwiG sucy sy kWFIAih ijn pUrw guru imhrvwnu ]12]mwiG sucy sy kWFIAih ijn pUrw guru imhrvwnu ]12]mwiG sucy sy kWFIAih ijn pUrw guru imhrvwnu ]12]
mwG ivc (mwGI vwly idn) lok pRXwg Awidk qIrQW 'qy ieSnwn krnw bVw puMn smJdyhn, pr hy BweI! qUM gurmuKW dI sMgiq ivc (bYT, iehI hY qIrQW dw) ieSnwn, aunHW dI crn-DUVivc ieSnwn kr (inmrqw-Bwv nwl gurmuKW dI sMgq kr, auQy) prmwqmw dw nwm jp,prmwqmw dI is&iq-swlwh sux, hor sBnW nUµ ieh nwm dI dwq vMf, (ies qrHW) keI jnmW dykIqy krmW qoN pYdw hoeI ivkwrW dI mYL (qyry mn qoN) lih jweygI, qyry mn iv`coN AhMkwr dUr hojweygw[
(ismrn dI brkiq nwl) kwm ivc, kRoD ivc nhIN PsIdw, loB-ku`qw BI mu`k jWdw hY(loB, ijs dy Asr hyT mnu`K ku`qy vWg dr-dr 'qy Btkdw hY)[ ies s`cy rsqy au~qy quirAW jgqvI SoBw krdw hY[ ATwhT qIrQW dw ieSnwn, swry puMn krm, jIvW au~qy dieAw krnI jo DwrimkkMm mMnI geI hY (ieh sB kuJ ismrn dy ivc hI Aw jWdw hY)[
prmwqmw ikrpw kr ky ijs mnu`K nUµ (ismrn dI dwq) idMdw hY, auh mnu`K (izMdgI dyshI rsqy dI pCwx vwlw) isAwxw ho jWdw hY[
hy nwnk! ijnHW nUµ ipAwrw pRBU iml ipAw hY, mYN aunHW qoN sdky hW[ mwG mhIny ivc isr&auhI s`ucy bMdy AwKy jWdy hn, ijnHW au~qy pUrw siqgurU dieAwvwn huMdw hY (qy ijnHW nUµ ismrn dI dwqidMdw hY) ]12]
gurU qoN bymuK ho ky bydwvIey nw bxIeydsmyS-ipqw sRI gurU goibMd isMG jI dy piv`qr crnW dI Coh pRwpq mukqsr dI pwvn
DrqI sYNkVy isMGW dy ShIdI-KUn nwl r`qI hoeI hY[ies pwvn DrqI nMU gurU-imSn dI Kwqr jbr-zulm ivru`D Awpw inCwvr krn vwly juJwrU XoiDAW ny Awpxy KUn nwl isMijAw hY[ ShIdW dI iesDrqI qoN A`j vI jbr-zulm ivru`D jUJx Aqy burweIAW, kurIqIAW qoN 'mukq' ho ky, gurU nwl tu`tIgMFx dI pRyrxw imldI hY[
kdy 'iKdrwxy dI Fwb' dy nW nwl jwxI jWdI ieh DrqI gurU jI dy ASIrvwd nwl sRImukqsr swihb vjoN pRis`D hoeI[ ies dy cwry pwisEN vrKw dw pwxI, ieQy Aw ky jmHw ho jWdw sI[ryqly ielwky ivc pwxI dI byh`d Gwt sI, ijs krky ieh Fwb, Aws-pws dy ielwky dy lokW leIpwxI dI loV-pUrqI dw iek v`fw sroq sI[ ryqly it`ibAW Aqy KuSk JwVIAW vwlI ies DrqI nMUrMg-Bwg ikvyN l`gy? ieh dwsqwn ieiqhws dI iek lwswnI Aqy byimswl Gtnw hY[
sRI AnMdpur swihb dy lMby Gyry smyN gurU jI dy sUrbIr XoiDAW ny keI mhIny ft ky mukwblwkIqw[ Kwlsw POj dy Cwpwmwr hmilAW nwl duSmx dy hONsly psq ho cu`ky sn[ lMmy smyN qk in`qdI lVweIAW ivc ShwdqW hox kwrn Kwlsw POj dI igxqI GtdI jw rhI sI[ rwSn-pwxI vImukdw jw irhw sI[ Aijhy ibKVy smyN vI Bu`Ky isMG SyrW vWg lV rhy sn[ kuJ isMGW ny Bu`K-ipAwsqoN qMg Aw ky gurU jI nMU iF`lI ijhI slwh id`qI ik iklHw C`f dyxw cwhIdw hY[ gurU jI ny dUr-AMdySInwl kuJ smW hor aufIk krn leI ikhw[ ies dy bwvjUd kuJ kwhly isMG, Brm dw iSkwr ho kyfol gey[ aunHW gurU jI dw swQ C`f id`qw Aqy 'bydwvw' dy ky Awpxy GrW nMU cly gey[
QoVHy smyN ipCoN, sRI gurU goibMd isMG jI ny duSmx vloN KwDIAW ksmW Aqy isMGW vloN, iklHwKwlI krn dI slwh 'qy AnMdpur C`f id`qw[ iklHw KwlI krn dI dyr sI ik duSmx POjW ny sBksmW-iekrwr Bu`l ky ipCoN hmlw kr id`qw[ srsw ndI pwr kridAW gurU jI dw swrw pirvwriv`CV igAw[ kImqI swihq Aqy hor mwl-Asbwb, bhuq swry ipAwry isMGW smyq srsw 'c AweyhVH dI Byt cVH igAw[ sRI gurU goibMd isMG jI QoVyH ijhy isMGW smyq cmkOr dI gVHI phuMcy, ijQysMswr dw AnoKw qy AswvW Xu`D liVAw igAw[ ieQy gurU jI dy do v`fy swihbzwidAW Aqy cwlI isMGWny QoVHI ijhI igxqI nwl duSmx dI v`fI POj dw ft ky mukwblw kIqw[ cmkOr dI gVHI ivcoN gurUjI duSmx POjW nMU vMgwrdy hoey mwCIvwVy dy jMgl v`l cly gey[ ieQoN AwlmgIr, rweykot huMdy hoeydInw kWgV pu`jy, ijQy aunHW AOrMgzyb v`l 'z&rnwmw' iliKAw[
dUjy pwsy srhMd dy sUbydwr vzIr KW dIAW POjW gurU jI dw ip`Cw krdIAW Aw rhIAW sn[gurU jI dIny qoN jYqo huMdy hoey kotkpUry pu`jy, ijQy aunHW auQoN dy hwkm kpUry qoN iklHy dI mMg kIqI[muglW qoN fridAW kpUry ny iklHw qW nw id`qw pr aus ny gurU jI nMU sMGxIAW JwVIAW vwly ryqly
88888gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
ielwky (iKdrwxy dI Fwb) v`l jwx dI slwh id`qI, ikauNik auQy pwxI dI ik`lq Aqy grmI dI mwrkwrn, mugl POjW leI aunHW dw mukwblw krnw AsMBv hovygw[ Xu`D nIqI p`KoN auicq jwx ky gurU jIiKdrwxy dI Fwb 'qy jw kwbz hoey[ v`fy POjI kYNp dw BulyKw dyx leI isMG JwVIAW 'qy k`pVy pw kyduSmx dI aufIk krn l`gy[
sRI gurU goibMd isMG jI nMU AnMdpur swihb dI DrqI 'qy bydwvw dyx vwly isMG jd GrINphuMcy qW mweI Bwgo jI qy hor bIbIAW ny aunHW nMU iPtkwrW pweIAW Aqy muV gurU jI dy crnIN l`gxdI nyk slwh id`qI[ ies smyN ienHW isMGW nMU gurU jI dy pirvwr dy KyrUM-KyrUM hox, swihbzwidAW dIShIdI Aqy mugl POjW vloN gurU jI dw ip`Cw krn dIAW KbrW vI iml rhIAW sn[ aunHW dI zmIrny hlUxw KwDw Aqy AOKI GVI gurU jI dw swQ C`fx dw Aihsws vI aunHW nMU sqwaux l`gw[ is`ty vjoN,mweI Bwgo dI AgvweI ivc ienHW isMGW ny mwlvy v`l cwly pw id`qy[
mugl POjW dy iKdrwxw phuMcx qoN pihlW mwJy dy isMGW dw ieh jQw gurU jI dy kYNp dy nyVyphuMc cu`kw sI[ mugl POjW dI t`kr sB qoN pihlW iesy jQy nwl hoeI[ Gmswn dw Xu`D hoieAw[au~cI it`bI dy morcy qoN gurU jI Kud qIrW dI vrKw kr rhy sn[ gurU jI dy isMG mYdwny-jMg ivc jUJky ShIdIAW pw rhy sn[ grmI dy idn sn Aqy pwxI dw kbzw isMGW pws sI[ isMG AijhIbhwdrI Aqy joS nwl lVy ik duSmx POjW ivc KlblI m`c geI[ duSmx hwr Kw ky B`j auTy AqyKwlsy ny mYdwn Pqh kr ilAw[ ies jMg ivc 'bydwvw' dy gey 40 isMGW smyq bhuq swry isMG bVIbhwdrI nwl jUJdy hoey ShIdI pRwpq kr gey sn[
dSmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI ny mYdwny-jMg ivc peIAW isMGW dIAW piv`qr dyhW nMUipAwr nwl inhwirAw Aqy hr iek isMG nMU CwqI nwl lw ky bKSSW kIqIAW[ jd gurU jI BweImhW isMG jI pws phuMcy qW auh sihk rhy sn[ gurdyv ny sUrmy isMG dw sIs god ivc lY ky muKVwswP kIqw Aqy PurmwieAw, "mhW isMG! qusW is`KI dI lwj r`K leI hY[… jo cwho mMg lE[" BweImhW isMG igVgVw ky boly, " gurdyv! Awp dy drSnW dI is`k sI, pUrI ho geI hY[ hux qru`Ty ho qWswfI tu`tI gMF lE[ kwgz dw auh tukVw (bydwvw) PwV idE…….[" gurU jI ny kwgz k`iFAw AqyBweI mhW isMG dy swhmxy tukVy-tukVy kr id`qw[ Sukrwnw krdy hoey BweI mhW isMG, dsmyS ipqwjI dI god ivc hI svws iqAwg gey[ gurU jI ny smUMh ShIdW dw sskwr Awpxy h`QIN kIqw AqyaunHW nMU mukiqAW dI aupwDI bKSS kIqI[ ies qrHW ShIdW dI ieh pwvn-DrqI 'iKdrwxy dI Fwb'qoN mukqsr dy nW nwl jwxI jwx l`g peI[
mukqsr swihb dI ieh pwvn DrqI gur-aupdySW nMU ip`T (bydwvw) dyx vwlI kuibrqI nMUC`fx Aqy gur-aupdySW nMU s`cI-su`cI Bwvnw sihq Awpxy ihridAW ivc vswaux dw sMdyS idMdI hY[gurU-aupdySW dI Bwvnw 'c rihMidAW AwE niSAW, BrUx h`iqAw, iBRStwcwr, S^SI-pUjw, krmkWf,vihm-Brm, nPrq, vYr-ivroD vrgIAW burweIAW-kurIqIAW dw iqAwg krIey Aqy gurU qoN bymu`Kho ky bydwvIey nw bxIey[ loV ies g`l dI hY ik AsIN ienHW kurIqIAW qoN 'mukq' huMidAW s`c, sMqoK,dieAw, iKmw, pRym vrgy inrml guxW dy DwrnI ho ky gurU nwl 'tu`tI gMFx' dI koiSS krIey[
99999gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
mukqsr swihb dI jMg dw lwswnI ieiqhws-BweI goibMd isMG lONgovwl*
*pRDwn, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr swihb[
dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI ny ijMnIAW vI jMgW lVIAW auh Drm, s`c qy h`k dIKwqr sMGrS vjoN sn[ sRI mukqsr swihb dy AsQwn 'qy gurU swihb ny mugl swmrwj nwl AwKrIqy PYslwkuMn Xu`D krky Bwrq Br iv`co zulmI mugl rwj dIAW jVHW pu`t idqIAW[ ies jMg smyN hoeyShIdW dI Xwd ivc hr swl mwGI dy idhwVy mOky sMgqW v`fI igxqI ivc sRI mukqsr swihb ivKypu`jdIAW hn Aqy gurU-Gr nqmsqk ho ky Awpxy mhwn ShIdW nUM SrDw qy siqkwr Byt krdIAWhn[
ieiqhws Anuswr sRI gurU goibMd isMG jI sRI AnMdpur swihb C`fx qoN bwAd cmkOrswihb qoN mwCIvwVy, AwlmgIr, dInw, kWgV qoN huMdy hoey kot kpUry pu`jy[ au~Dr mugl sYnw vI gurUjI dw ip`Cw kr rhI sI[ ieQoN gurU jI iKdrwxy dI Fwb pu`jy[ dUsry pwsy mweI Bwg kOr dI AgvweIhyT 40 isMGW dw jQw gurU jI dI Bwl ivc iKdrwxy dI Fwb qy pu`ijAw[ ieh auh isMG sn jo sRIAnMdpur swihb ivKy gurU jI nUM bydwvw ilK ky dy gey sn[ auhnW nUM Kbr imlI sI ik mugl sYnw gurUjI qy hmlw krn leI rwmoAwxy v`loN Aw rhI hY[ gurU jI ny Awpxw drbwr it`by 'qy lgwieAwhoieAw sI[ Xu`D AMimRq vyly SurU hoieAw[ 40 isMGW ny AijhI rxnIqI ApxweI ik iek iek isMGhI twkry qy A`gy jwvy[ aus dy ipCy pMj hor, aus dI shwieqw leI inklx[ gurU jI swrw Xu`D dyKrhy sn[ gurU jI qIrW dI bwCV krdy qW ik duSmxW nUM BwjV peI rhy[ is`KW dy hux pwxI qy kbjwhox krky duSmxw dw itkwxw AsMBv sI[ jdoN rwie isMG dy smUh isMG ShId ho gey qW gurU jI nyAwpxy jQy dy isMG A`gy Byjy[ gurU jI it`bI vwlI QW qoN hyTW Aw gey[ isMGW dy vwr A`gy qy qRyh dImwr kwrn duSmx POjW B`j auTIAW Aqy Kwlsy nUM ij`q pRwpq hoeI[
gurU jI isMGW smyq Xu`D AsQwn 'qy phuMcy[ aunHW ny dyiKAw ik auh 40 isMG jo AnMdpurivKy aunHW nUM bydwvw dy ky cly gey sn auh vI Shwdq pRwpq kr cu`ky hn[ gurU jI hr is`K kol jWdymUMh swP krdy qy sIs god ivc r`K ky ipAwr krdy qy kwrnwmy sux ky bKiSSW krdy ik ieh myrwis`K pMj hzwrI hY, ieh ds hzwrI qy ieh qIh hzwrI[ ijqny kdm morcy qoN A`gy v`D ky ShIdIpweI auqnw hI mnsb bKsdy[ AKIr BweI rwie isMG dy pu`qr BweI mhW isMG pws phuMcy[ BweImhW isMG dw muKVw swP krky sIs god ivc riKAw qy mUMh ivc pwxI pw ky CwqI nwl lw ky AwKxl`gy BweI mhW isMG qusIN is`KI dI lwj r`K leI hY qy AwpxIAW ShwdqW dy ky duSmxw dy dMd K`tykIqy hn jo cwhy mMg lau[ mhW isMG ny ikhw dsmyS ipqw jI koeI mMg nhIN drSnW dI is`k sI ho
jlO dw smW: svyry 9 qoN 12 vjy dupihr qIk[jlO dw smW: svyry 9 qoN 12 vjy dupihr qIk[jlO dw smW: svyry 9 qoN 12 vjy dupihr qIk[jlO dw smW: svyry 9 qoN 12 vjy dupihr qIk[jlO dw smW: svyry 9 qoN 12 vjy dupihr qIk[
gurpurbW smyN sjwey jWdy jlO
gey, iksy vsqU dI loV nhIN[ nhIN ipAwry-mhW isMG jI kuJ hor mMg[ BweI mhW isMG ny ikhwpwqSwh jy quTy ho qW auh kwgj dw tukVw (bydwvw) pwV idau[ gurU jI ny auh kwgz dw tukVw jybivcoN k`iFAW qy PwV idqw[ ies qoN bwAd BweI mhW isMG ny vI pRwx iqAwg id`qy[ gurU jI ny ienHW40 isMGW dw Awpxy h`QI sMskwr kIqw qy mukiqAW dI aupwDI bKiSS kIqI qy ies DrqI nUM mukqIdw vr id`qw[ ienHW Amr ShIdW dI Adu`qI kurbwnI sdkW ies QW nUM 'iKdrwxy qoN mukqsr' dwiKqwb bKiSAw[
vrqmwn smyN ivc swnUM sRI mukqsr swihb dy ShIdW qoN pRyrnw lYx dI v`fI loV hY[ h`k-s`c leI Aqy julm dy iKlwP sMGrSSIl rihxw ieh jMg dw sunyhw hY[ ieh swfw ivrsw hY, ijsny swnUM AgvweI dyxI hY[ Drm dIAW aucIAW-sucIAW kdrW kImqW, nYiqk guxw, gurmiq rihxI,ieiqhws dy Swnwmqy vrky Aqy jIvn pRqI AMimRqmeI PlsPw nOjvwnW Aqy b`icAW nUM shI idSwdy skdw hY[ swfy mhwn ShId iek jIvn PlsPw hn, nOjvwnI Aqy b`icAW leI AgvweI hn,h`k-s`c dy gvwh hn, idRVqw Aqy sUrmqweI dI mUrq hn, cVdI klw dy pRgtwvy dw jlOA hn[iesy leI aunHW dw jIvn suc`jy Awcrn leI AwdrS hY[ A`j ieh v`fI jrUrq hY ik AsIN AwpxwsvY mMQn krIey Aqy kOm dy Biv`K Bwv AglI pIVHI nUM AwpxI ivrwsq Aqy ieiqhws nwl joVnleI auprwly krIey[ so AwE, Awpxy mhwn ShIdW dI dyx nUM Xwd kridAW bwxI Aqy bwxy dyDwrnI bxIey Aqy h`k, s`c dI pihrydwrI leI A`gy AweIey[
1111111111gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
ismro sRI hirrwie…-fw. rUp isMG*
sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy pMj spu`qr sn - bwbw At`l rwie, bwbw AxI rwie, bwbwgurid`qw, bwbw sUrj m`l Aqy (gurU) qyZ bhwdr jI[ bwbw gurid`qw jI dy do spu`qr sn - bwbwDIrm`l Aqy (gurU) hirrwie jI[ swihb sRI (gurU) hirrwie swihb dw pRkwS 20 mwG sMmq 1686(30 jnvrI, 1630 eI:) nUM kIrqpur swihb ivKy bwbw gurid`qw dy Gr mwqw inhwl kOr dy audrqoN hoieAw[ kIrqpur swihb bwbw gurid`qw ny gurU ipqw gurU hirgoibMd swihb jI dy AwdyS AnuswrvswieAw sI[ ies AsQwn 'qy hI sRI gurU nwnk dyv jI sweIN bu`Fx Swh nUM imly sn[
(gurU) hirrwie swihb bcpn qoN hI kudrq pRymI, SWq suBwA, dieAw, komlqw AwidsdguxW dy DwrnI sn[ Kwx-pIx, bolx sbMDI bhuq hI sMjmI sn[ Awp dw bcpn gurU ipqw, sRIgurU hirgoibMd swihb dI hzUrI ivc bIiqAw[ ArMBk AiDAwqimk qy sMswirk, srIirk is`iKAwAqy Ssqr iv`idAw vI Awp ny gurU ipqw dI dyK-ryK Aqy suc`jI AgvweI ivc pRwpq kIqI[ AwpjI suBwA dy nrm, srIr dy qkVy Aqy AiDAwqimk p`KoN bhuq blvwn qy ivrsy qoN AmIr sn[Awp jI dw ivAwh sRI dieAw rwm dI spu`qrI bIbI ikRSn kOr nwl 1640 eI: ivc AnUp Sihr(XU.pI.) ivKy hoieAw[ Awp dy do spu`qr sn - bwbw rwmrwie qy sRI (gurU) hirikRSn jI[
ijvyN ik au`pr d`isAw igAw hY ik sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy pMj spu`qr sn, ijnHW 'coNbwbw At`l rwie, bwbw AxI rwie Aqy bwbw gurid`qw jI sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy jIvn-kwlivc hI pRlok isDwr gey[ bwbw sUrjm`l inrol sMswirk ibrqI Aqy (gurU) qyg bhwdr jI bIrqw,iqAwg qy AiDAwqimk ibrqI dy mwlk sn[ bwbw gurid`qw dy v`fy spu`qr bwbw DIrm`l vI gurU-Gr pRqI v&wdwr swbq nw hoey, kyvl (gurU) hirrwie swihb jI hI gurg`dI dy Xog vwirs swbqhoey[
CyvyN pwqSwh sRI gurU hirgoibMd swihb jI 3 mwrc, 1644 eI: nUM kIrqpur swihb ivKyjoqI joiq smw gey[ 8 mwrc, 1644 eI: nUM guirAweI dI rsm Adw kIqI geI[ bwbw bu`Fw jI dyspu`qr BweI Bwnw jI (jo aus smyN sRI hirmMdr swihb AMimRqsr dy gRMQI sn) ny (gurU) hirrwieswihb jI nUM guirAweI dw iqlk lgwieAw[ aus smyN gurU hirrwie swihb jI dI aumr 14 swl dIsI[
sRI gurU hirgoibMd swihb jI dy AMiqm AwdyS Anuswr Awp jI ny Awpxy nwl hmySw2200 GoVsvwr r`Ky pr smu`cw jIvn Amn SWqI nwl guzwirAw[ gurU hirrwie swihb ny iSkwrKyfx dI jMgjU pRivrqI nUM jwrI r`iKAw[ gurU hirrwie jI ny gurU ipqw dy aupdyS nUM jIvn BrinBwieAw[ kyvl iek Pu`l dy tu`tx nwl sRI gurU hirgoibMd jI ny ikhw sI 'dwmn sMkoc c`lo'[ gurUjI ny swrw jIvn sihj, sMjm qy SIqlqw nwl guzwirAw[ gurU hirrwie swihb dy smyN is`K Drmny cMgI au~nqI kIqI[ gurU jI ny is`K Drm dy pRcwr-pRswr leI keI mh`qvpUrn kdm pu`ty Aqy lokBlweI dy kMm kIqy[ gurU swihb ny aupdyS idRVH krvwieAw ik swnUM gurbwxI pVHnI qy suxnI cwhIdIhY[ gurbwxI pVHn-suxn vwly 'qy Asr krdI hI krdI hY, ijvyN iGE vwly BWfy 'coN iQMidAweI tu`tx'qy vI nhIN jWdI, ievyN hI gurbwxI sdIvI Asr krdI hY[
msMdW qy mIixAW ny gurU hirrwie swihb dw hmySw ivroD kIqw[ gurqwg`dI 'qy ibrwjmwn
*mu`K sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr swihb[
1212121212gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
hox qoN kuJ smW bwAd AOV nwl BwrI kwl pY igAw, ijs kwrn lukweI qrwh-qrwh kr au~TI[lok rotI qoN Awqur ho gey[ pyt dI Bu`K ny lokW nUM dr-dr dy D`ky Kwx leI mjbUr kr id`qw[ gurUswihb jI ny gurU-Gr dI pRMprw Anuswr duKIAW dI qn-mn-Dn nwl syvw kIqI[ ieQoN q`k ikpMjwb qoN bwhr vsdy guris`KW, gurU-Gr dy pRIqvwnW nUM vI pRyr ky duKI mwnvqw dI syvw kIqI qykrvweI[ siqgurU jI ny Bu`iKAW leI lMgr, ibmwrW leI s&wKwny KolH id`qy[ siqgurU jI v`loN mnu`KjwqI dy kilAwxkwrI kwrjW nUM q`k ky dwrw iSkoh bhuq pRBwivq hoieAw Aqy gurU ky lMgr vwsqyjwgIr dyxI cwhI pr gurU jI ny ieh kih ky ienkwr kr id`qw ik bwdSwhI jwgIr nwl gurU kyAsImq lMgr BMfwrW nUM sImq nhIN krnw cwhuMdy[
gurU hirrwie swihb jI dI mihmw sux SwhrUmI jd ihMdusqwn dI sYr krn AwieAw qWgurU drSnW leI gurU drbwr ivc hwzr hoieAw[ gurU drbwr ivc hmySw v`fy-Coty nwl, ibnW iksyjwqI jW KyqrI ivqkry dy, brwbr slUk kIqw jWdw hY[ gurU-Gr ivc Awey hr loVvMd dI loV pUrIkIqI jWdI[ ibmwr Awvy qW dvw-dwrU, Bu`Kw-ipAwsw Awvy qW Kwx-pIx leI pdwrQ, Awrwmkrn leI Awvy qW invws AsQwn, mwnisk iqRpqI leI Awvy qW nwm dwrU Aqy Srn Awaux vwlynUM Srn id`qI jWdI[
gurU jI ny kIrqpur dI DrqI 'qy ielwj vwsqy vrqIAW jWdIAW jVHIAW bUtIAW dw bwglgvwieAw qy iek Koj kyNdr sQwipq kIqw[ jykr dwrw iSkoh ibmwr hoieAw qW ielwj leIdvweIAW, jVHIAW-bUtIAW gurU drbwr v`loN ByjIAW geIAW, ijs nwl aus dw AswD rog TIkhoieAw[ jykr GrylU JgVy krky dwrw iSkoh bwdSwh AOrMgzyb dI mwr qoN frdw, gurU drbwr ivcphuMcw qW aus nUM dirAw ibAws pwr krvwieAw igAw[
bwdSwh Swh jhwn dy AwKrI idnW ivc pirvwrk Pu`t crm sImw 'qy phuMc cu`kI sI[AOrMgzyb ny bZwvq krky Awpxy ipqw Swh jhwn nUM kYd kr ilAw[ dwrw iSkoh vI AOrMgzyb dwmukwblw nw kr sikAw Aqy jwn bcwaux leI id`lI qoN dOV igAw[ dwrw iSkoh dw ip`Cw krdw-krdw bwdSwh AOrMgzyb vI lwhOr phuMc igAw pr dwrw iSkoh auQoN vI A`gy dOV igAw[ AOrMgzyb nUMgurU-Gr dy ivroDIAW ny iSkwieq kIqI ik gurU hirrwie swihb jI ny dwrw iSkoh dI mdd kIqI hY,dUsrw is`KW dI vD rhI SkqI qoN AOrMgzyb icMqq sI[ ies leI bwdSwh ny gurU hirrwie swihb jInUM id`lI Awaux dw s`dw ByijAw[ gurU jI Awp qW nw gey, AwpxI QwvyN Awpxy v`fy spu`qr bwbwrwmrwie nUM ByijAw[ jwx qoN pihlW gurU jI ny aus nUM hdwieq kIqI ik gurU Awsry rihxw Aqy gurUAwSy ivru`D koeI g`lbwq nhIN krnI[ bwbw rwmrwie bhuq hI ivdvwn qy hwzr jvwb sn[ id`lIjw ky aunHW bwdSwh AOrMgzyb dy hr svwl dw jvwb qs`lIb^S id`qw[ bwdSwh bhuq pRBwivqhoieAw, pr jd AOrMgzyb ny bwbw rwmrwie qoN gurbwxI dI pwvn pMgqI 'imtI muslmwn kI pyVYpeI kuim@Awr…' dy ArQ pu`Cy qW rwmrwie ny bwdSwh nUM KuS krn leI ikhw ik Sbd 'muslmwn'nhIN; 'byeImwn' hY, pr kwiqb dI ZlqI nwl muslmwn iliKAw igAw[ bwbw rwmrwie ny Aijhwkrky bwdSwh dI KuSI qW hwsl kr leI pr gurU drbwr qoN hmySw leI dUr ho igAw, ikauNik jdgurU hirrwie swihb jI nUM ies vwrqw dw pqw l`gw qW aunHW kih ByijAw ik 'qusW swfy m`Qy nhINl`gxw, qusW duinAwvI vifAweI Kwqr ielwhI bwxI dw inrwdr kIqw hY['
Awpxw AMiqm smW nyVy AwieAw jwx ky gurU jI ny guirAweI Awpxy Coty swihbzwdy sRI(gurU) hirikRSn swihb jI nUM sONp id`qI[ Awp jI 6 AkqUbr, 1661 eI: nUM kIrqpur ivKy joqIjoiq smw gey[ hr guris`K sdvwaux vwlw svyry-Swm, hr dIvwn smyN Ardws dy ieh bol pVH-sux ky 'ismro sRI hirrwie', gurU jI nMU SrDw-siqkwr Byt krdw hoieAw aunHW dy jIvn-drSn qoNis`iKAw pRwpq krdw hY[
1313131313gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
iKdrwxw kir mukqsr...iKdrwxy dI Fwb qoN sRI mukqsr swihb
-idljIq isMG 'bydI'*
pihly pwqSwh sRI gurU nwnk dyv jI ny jd is`K Drm pRgt kIqw qW is`KI mihl dIpihlI ie`t kurbwnI dI hI r`KI[ Drm pRqI kurbwnI, blIdwn qy Shwdq dw sMklp aunHW ny hIrOSn kIqw[ ShIdI dy ieiqhws ivc is`K kOm dw sQwn bhuq au~cw qy mhwn hY[ pMjvyN qy nOvyN jwmyivc sRI gurU Arjn dyv jI qy sRI gurU qyg bhwdr swihb jI ny Awp ShIdIAW dy ky ShIdI-prMprwdw AwrMB kr id`qw[ aus smyN qoN hux qIk l`KW hI isMG sIs qlI 'qy r`K kOmI AxK qy AzwdI,ienswP, h`k, s`c dy Drm leI jUJy qy ShId hoey hn[ Shwdq dw isDWq qy prMprw is`K ieiqhwsqy siBAwcwr dI iek invyklI pihcwx hY[ 'ShIdI' Akwl purK dy nyVy hox dw mukwm hY[ 'ShIdI'infrqw dI inSwnI hY, ieh KuddwrI dw iezhwr hY[ ShId, sbr qy isdk dw muj`smw hY[ iehAxK dw AYlwnnwmw hY[ 'ShId' lPz dw ADwr SwhdI, gvwhI hY, Bwv mksd, inSwny vwsqyidRVHqw nwl KVHy ho ky imswl bxnw hY[ zuArq qy ZYrq vwly lok hI Awpxy AsUl 'qy pihrw idMdyhn:
pihlw mrxu kbUil jIvx kI Cif Aws ]hohu sBnw kI ryxukw qau Awau hmwrY pwis ]
(pMnw 1102)is`K kOm dlyr XoiDAW, juJwrUAW, mrjIviVAW, ShIdW, murIdW, hTIAW qy qpIAW dI kOm
hY[ is`K Drm 'c is`K dw dwKlw hI sIs Byt nwl hoieAw[ jdoN vI Drm dI r`iKAw leI is`K dIprK hoeI qW audoN hI gurU dy is`K ny Awpxw sB kuJ inCwvr krky ibnW iJjk gurU mUhry ho Awpxwisr hwzr kIqw hY[ ieiqhwsk hvwly d`sdy hn ik iek idn ivc hzwrW dI igxqI ivc is`K,Drm qoN kurbwn huMdy rhy hn[ jMgW-Xu`DW dw qW ieiqhws hI Adu`qI qy v`Krw hY[ ies jzby BrpUrkOm ny kdI hwr nhIN mMnI[ pirvwrW dy pirvwr ShId hoey ijvyN BweI b`lU-BweI mnI isMG, prmwrrwjpUq pirvwr hY ijs dy 51 qoN v`D jIA ShId hoey[ BweI suKIAw mWfn rwTOr-rwjpUq pirvwrdy 26, cOhwn pirvwr dy 14 isMGW ny ShIdIAW id`qIAW[
dsm pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI ny jdoN sRI AnMdpur swihb dw iklHw C`ifAw qW sBisMGW ny gurU jI nwl hI ijaux-mrn dw pRx kIqw[ ienHW ivc pMj ipAwry, BweI mnI isMG dy pMjpu`qr qy do Brw, BweI Awilm isMG n`cxw pirvwr dy do mYNbr, GoiVAW dI syvw krn vwly do is`K,id`lI dy do is`K, iqMn bRwhmx pirvwrW dy mYNbr qy 12 isrVI isdkI is`K Awid sn[
sRI AnMdpur swihb qoN qlvMfI swbo dmdmw swihb dy rsqy qIk mwqw gujrI jI qy chuMswihbzwidAW smyq AnykW is`K ShId hoey[ gurbwxI dw Purmwn hY "bwbwxIAw khwxIAw puqspuq kryin]" kOm dy vwrsW dw Awpxy ivrsy nwl juVy rihxw lwzmI hY[ ivrwsq dI cyqnw hI*vDIk sk`qr, SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI, sRI AMimRqsr swihb[
isMGW dI ieh Xu`D nIqI pUrI qrHW sPl rhI, aunHW ny Awpxy-Awpxy morcy sMBwl ley[ jdoNmuZl POj swrI iek pwsy ho geI qW mweI Bwgo jI qy BweI mhW isMG dI AgvweI hyT isMGW nyiekdm h`lw bol id`qw[ sYNkVy muZl mwry gey[ Acwnk JwVW iv`coN bMdUkW c`lIAW[ vzIr KW nysoicAw ik is`K dw gurU ieQy hI hY qy POj nUM ip`Cy htx leI ikhw ik dyK-Bwl ky ivcwr ky lVWgy[qIrW qy golIAW dI vrKw ho rhI sI[ nIvyN bYTy mJYl isMG muZlW nUM id`s nhIN rhy sn[
bhuq swry ivroDI iDr dy jrnYl gurU jI dy qIrW dw iSkwr hoey[ duSmx it`fI dl ivcAxigxq, dUjy pwsy isMG igxqI dy[ iek`lw-iek`lw isMG duSmxW nUM hPw-hPw mwr irhw sI[muZl POj dw pihlw twkrw BweI rwie isMG dy nwl hoieAw[ jdoN rwie isMG dy smUh isMG ShId hogey qW gurU jI ny Awpxy jQy dy isMG A`gy Byjy[ is`KW dw pwxI 'qy kbzw hox krky duSmxW dw itkxwAsMBv sI[ pwxI dI ipAws ny muZlW dw burw hwl kr id`qw[ vzIr KW nUM ijauNidAW nUM sWBx dwsmW l`g igAw[ muZl jrnYl smS KW qy kwzI Akbr AlI KW vI bu`lHW aupr jIB Pyr rhy sn[auh ies sMkt dI GVI ivc ip`Cy n`s jwxw cwhuMdy sn[
gurU jI isMGW smyq Xu`D sQwn 'qy phuMcy[ aunHW ny dyiKAw ik auh 40 isMG jo sRI AnMdpurswihb ivKy aunHW nUM bydwvw dy ky cly gey sn, auh vI ShwdqW pRwpq kr cu`ky sn[ gurU jI hr is`Kkol jWdy qy aus dw mUMh swP krdy qy sIs god ivc r`K ky ipAwr krky bKiSSW krdy ik ieh myrwpMj hzwrI is`K hY, ieh ds hzwrI qy ieh qIh hzwrI[ ijqny kdm A`gy vD ky ShIdI pweI EnwhI mnsb bKSdy[
jdoN 39 isMGW nUM bKiSSW kr cu`ky qW BweI mhW isMG pws phuMcy[ BweI mhW isMG dwmuKVw swP kIqw qy sIs god ivc r`iKAw qy mUMh ivc pwxI pw ky CwqI nwl lgw ky AwKx l`gy,"BweI mhW isMG! qusIN is`KI dI lwj r`K leI hY qy AwpxIAW ShwdqW dy ky duSmxW dy dMd K`ty kIqyhn jo cwho mMg lau[" BweI mhW isMG ny ikhw, "jy qruTy ho qW ikrpw inDwn, swfI tutI myl lvo["sRI gurU goibMd isMG jI ny ikhw, "vwh, vwh Kwlsw! DMn Kwlsw DMn! tutI mylI Kwlsy ny[ quhwfI gurUnwl tutI gMFI geI hY["
dsmyS ipqw jI BweI mhW isMG dI Bwvnw 'qy fwFy pRsMn hoey Aqy BweI mhW isMG dy kihx'qy bKiSSW krn dy nwl-nwl kmrk`sy iv`coN bydwvy vwlw kwgz k`F ky pwV id`qw qy PurmwieAw:
bwshu sdw kb nihN qihN iqNh sok[ jwhu mhW isMG jih mm lok[dy kir pRwn kIn aupkwr[ iqs ko Pl quih BieE Apwr]34]
BweI mhW isMG ny svws iqAwg id`qy[ gurU jI ny ienHW 40 isMGW dw sskwr Awpxy h`QINkIqw[ ienHW Amr ShIdW dI Adu`qI kurbwnI sdkw ies pwvn AsQwn nUM iKdrwxy dI Fwb qoN sRImukqsr swihb dw iKqwb bKiSAw:
gurpurb:* pRkwS sRI gurU hirrwie swihb jI 16 mwGieiqhwsk idhwVy:* joV-mylw mukqsr (mwG) 1 mwG* nINh-p`Qr s`cKMf sRI hirmMdr swihb 1 mwG* cwbIAW dw morcw 7 mwG* bsMq pMcmI 9 mwG* jnm bwbw dIp isMG jI ShId 14 mwG* jnm Bgq rvIdws jI 18 mwG* v`fw G`lUGwrw (ku`p-rohIVw) 27 mwG
mwG mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVymwG mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVymwG mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVymwG mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVymwG mhIny dy gurpurb Aqy ieiqhwsk idhwVy
1616161616gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
mukqsr ivc cwlI mukiqAW dI ShIdI-bIbI nirMdr kOr
bicqR nwtk dy AiDAYn qoN ieh g`l sp`St ho jWdI hY ik sRI gurU goibMd isMG jI nUM AkwlpurK ny Drm pRgtwaux leI ies sMswr ivc ByijAw sI[ klgIDr ipqw ny PurmwieAw hY:
hm ieh kwj jgq mo Awey]Drm hyq gurdyv pTwey]
AQvwDrm clwvn sMq aubwrn]dust sBn ko mUl aupwrn]
(dsm gRMQ, pMnw 57)ies audyS ih`q gurU jI ny AnMdpur swihb ivKy sMmq 1756 ibkRmI dI ivswKI dy mOky 'qy
KMfy dw AMimRq pwn krw ky 'Kwlsw pMQ' dI isrjxw kIqI Aqy AwpxI jQybMdI nUM hor sMgiTq krnleI Kwlsy dy jnm AsQwn ArQwq AnMdpur swihb ivKy pMj iklHy lohgVH, AnMdgVH, PqhgVH,kysgVH qy holgVH bxwey[ gurU jI ny AkwlI Drm nUM sMswr 'qy pRgt krn leI mUrqI pUjw dw KMfnkIqw Aqy Awpxy is`KW nUM jwqpwq qoN au~cw cu`ikAw pr ieh sB kuJ phwVI ihMdU rwijAW nUM nwBwieAw[ jdoN phwVI rwijAW dI koeI pyS nw geI qW iehnW ny mugl drbwry jw PirAwd kIqI[auDr AOrMgzyb vI is`K pMQ nUM Kqm krnw cwhuMdw sI[ so iehnW ny rl ky AnMdpur swihb dy iklHynUM icr kwl q`k GyrI r`iKAw[ iklHy dy AMdr rwSn qy Kwx-pIx dI hor sm`grI Kqm hox l`gI qWkuJ isMG folx l`gy Aqy gurU jI nUM iklHw C`fx dw suJwA dyx l`gy[ jdoN gurU jI ny auhnW dy suJwAnUM h`s ky twl id`qw qW isMGW ny bydwvw ilK id`qw qy GrW nUM prq gey[ pr gurU qoN mu`K moVnvwilAW nUM kOx mUMh lwey? auhnW dIAW iesqRIAW ny vI auhnW dy pRsqwv dw mzwk aufwieAw[ ausvyly mweI Bwg kOr nW dI isMGxI ny auhnW nUM gurU-ipqw qoN bKSwaux dw idlwsw id`qw[
dUsry pwsy muZl sYnw gurU jI qoN AnMdpur swihb ivKy AnMdgVH dw iklHw KwlI krwaux 'cAsPl rhI qW aus ny JUTIAW ksmW KwDIAW Aqy dohW pwisauN muAwiedw hox 'qy 7 poh sMmq1761 ib: nUM sRI gurU goibMd isMG jI srb`q pRvwr, Kwlsy Aqy sYnw smyq Awpxw mwl-Asbwb Aqybhumu`lw Dwrimk swihq lY ky AMimRq vyly AwnMdpur swihb qoN inkl qury[ pr SwhI sYnw ny muVksmW qoV ky rwijAW ny sOhW Bulw ky is`KW au~pr hmlw kr id`qw[ swrI is`K jQybMdI KyrMU-KyrUM hogeI[ swihq dw Kzwnw srsw ndI dI Byt ho igAw, pirvwr iKMf igAw[ mwqw gujrI jI do CotyswihbzwidAW smyq srihMd ivc ShId ho gey[ v`fy dovyN swihbzwdy cmkOr swihb ivc kOm qoNinCwvr ho gey[ gurU-mihl id`lI pu`j gey[ gurU jI srbMs vwr ky vI ip`Cy nw hty[ gurU jI cmkOrqoN mwCIvwVy, AwlmgIr, dInw, kWgV, ruKwlw, gurUsr, BweI Bgqw, bngwVI, bihbl srwvW pqoqy mlUkdw kot huMdy hoey kotkpUry pujy[ au~Dr mugl sYnw vI gurU jI dw ip`Cw kr rhI sI[ gurU jI jYqo
1717171717gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
sunIAr Aqy rwmoAwxy qoN huMdy hoey iKdrwxy dI Fwb pu`jy[dUsry pwsy mweI Bwg kOr dI AgvweI hyT 40 isMGW dw jQw gurU jI dI Bwl ivc iKdrwxy
dI Fwb 'qy pu`ijAw[ auhnW nUM Kbr imlI ik mugl sYnw gurU jI 'qy hmlw krn leI rwmoAwxy v`loNAw rhI hY[ ieh isMG muglW duAwrw gurU jI 'qy hmlw krn qoN pihlW hI muZlW nwl Xu`D kr kyShId ho gey[ gurU jI ieh swrw idRS it`bI 'qy bYT ky vyK rhy sn[ gurU jI ny swrw ibRqWq mweI BwgkOr qoN suixAw qW gurU jI ny ipAwr ivc Aw ky iek iek isMG dy mUMh nUM rumwl nwl pUMiJAw[ jdoNmhW isMG dw mUMh swP krn l`gy qW aus dy kuJ suAws bwkI sn[ gurU jI ny aus dy mUMh ivc jlpwieAw qW aus ny A`KW KolHIAW, gurU jI nUM vyK ky gd-gd ho igAw[ gurU jI ny aus nUM kuJ mMgx leIikhw qW BweI mhW isMG ny 'bydwvw' pwVn leI bynqI kIqI[ gurU jI ny kmrksy ivc bMnHy bydwvy nUMKoilHAw qy mhW isMG dy swhmxy pwV id`qw[ BweI mhW isMG ny suAws iqAwg id`qy[ ies qrHW ivQmuk geI, tutI juV geI Aqy duinAwvI bKyiVAW qoN ieh 40 isMG mukq ho gey[ iesy leI iehnW nUM40 mukqy dy nW nwl Xwd kIqw jWdw hY[ gurU jI ny ShId isMGW nUM mukqI pd bKS ky ies Fwb dwnW mukqsr r`iKAw[
mwGI dy piv`qr Avsr 'qy l`KW lokW v`loN iehnW ShIdW nUM SrDWjlIAW Aripq kIqIAWjWdIAW hn[ mukqsr ivc hyT ilKy ieiqhwsk gurduAwry hn:1. gu: ShIdgMj - ieQy klgIDr ipqw jI ny cwlI mukiqAW qy hor isMGW dw Awpxy h`QI sMskwrkIqw sI[2. gu: it`bI swihb - Sihr qoN AD ku mIl dUr d`Kx-p`Cm ivc auh it`bI hY, ij`Qy gurU jI qurkIsYnw pur bwx-vrKw krdy rhy[3. gu: qMbU swihb - ieQy isMGW dw kYNp sI[ isMGW duAwrw sukxy pwey kCihirAW nUM mugl POj qMbUhI smJdI rhI[4. gu: vfw drbwr - ieQy gurU swihb ibrwjy sn[ ie`Qy srovr dy nwl suMdr gurduAwrw bixAwhoieAw hY[
(gu: gzt jnvrI 2012)
(pMnw 42 dw bwkI)
sRI Akwl q^q sihb ivKy hr buDvwr qy AYqvwr nUM dupihr
sRI gurU goibµd isµG jI vloN Kwlsy dI swjxw nwl hI Awpxy Drm-Xu`D dI SurUAwq krid`qI geI sI[ iKdrwxy dI lVweI ies Drm-Xu`D dI AwKrI Aqy PYslwkun lVweI sI[ ieslVweI iv`c gurU goibµd isµG jI dI is`DI Aqy sp`St &iqh hoeI sI[ ies &iqh dw AYlwnnwmw,gurU jI v`loN bwdSwh AOrµgzyb ƒ d`sx leI, z&rnwmy dy rUp iv`c kIqw igAw sI[ Bwv ikz&rnwmw gurU jI vloN Awpxy Drm-Xu`D dI &iqh dw AYlwn sI[ sµmq 1756 ib. (1699 eI.) dIivswKI 'qy Kwlsw pµQ dI swjxw is`K Drm dy ieiqhwsk ivkws dI sB qoN v`fI Aqy SwndwrprwpqI sI[ ieh Awpxy-Awp dy iv`c hI ie`k ienklwb sI[ AYsw ienklwb, ijs ny ie`k jwq-rihq, dsW nhuµAW dI ikrq krn vwlw, brwbrqw dy AiDkwrW vwlw Aqy Akwl purK dy nwm dwismrn krn vwlw smwj sQwpq kr ky pµjwb dI DrqI 'qy AYsw gxqµqr kwiem krnw sI ijsny zmhUrIAq Aqy rwjnIqI dy nvyN isDWq kwiem krny sn[ ies smyN q`k ivSv dy iksy vI ih`syiv`c ienklwb nhIN AwieAw sI[ iehI kwrn sI ik Kwlsy dI swjxw krn dy fyF-do swlW dyiv`c-iv`c hI smyN dI mugl hkUmq v`loN hmilAW dI SurUAwq kr id`qI geI sI[ pihlW-pihlWieh hmly phwVI rwijAW dy sQwnk hmly sn pr ienHW dI AsPlqw qoN bwAd mugl swmrwj vloNhI bwkwiedw rUp iv`c v`fy p`Dr 'qy hmly SurU kr id`qy gey sn[ AwKrkwr ienHW hmilAW dwieqnw zor pY igAw sI ik gurU jI ƒ Anµdpur swihb ƒ C`fxw pY igAw sI[ Anµdpur swihb ƒC`fx nwl vI hkUmq dy hmilAW ƒ T`lH nhIN peI sI sgoN ieh cmkOr swihb q`k Aqy ip`CoNiKdrwxy dI Fwb q`k vI jwrI rhy sn[
Asl iv`c Kwlsw swjy jwx bwAd Kwlsy dI Aqy mugl swmrwj dI AYsI t`kr ho geI sIijhVI bhuq lµmy smyN dI jµg (Drm-Xu`D) dw rUp Dwr geI sI[ ieh 1701 iv`c SurU hoeI sI Aqy1706 dy SurU iv`c iKdrwxy dI lVweI nwl qm hoeI sI[ ies ƒ Anµdpur swihb dI jµg vI ikhwjw skdw sI ijhVI ik pµj swlW q`k c`ldI rhI sI[ ies pµj swlW q`k c`lx vwlI iBAwnk jµg(Drm-Xu`D) iv`c byS`k gurU goibµd isµG jI dy pirvwr dw Aqy Anµdpur swihb ivKy swjy gey hzUrIKwlsy dw bhuq v`fI p`Dr 'qy nukswn hoieAw sI pr ies iv`c Aµqm qOr 'qy &iqh gurU goibµd isµGjI dI hoeI sI[ z&rnwmw gurU goibµd isµG jI v`loN AwpxI &iqh dw AYlwnnwmw sI jo iKdrwxy dI&iqh qoN qurµq bwAd kIqw igAw sI[ ies qrHW ies dy ilKy jwx dw smW jnvrI 1706 eI. dwbxdw hY[
z&rnwmw ilKy jwx bwry keI g`lW ieiqhws iv`c prc`lq ho cu`kIAW hn[ ijvyN ikz&rnwmy ƒ dInw-kWgV ipµfW iv`c bih ky iliKAw igAw sI[ jwpdw hY ik dInw-kWgV ipµfW iv`c
z&rnwmw(sRI gurU goibMd isMG jI vloN Awpxy Drm-XuD dI &iqh dw AYlwnnwmw)
ies SyAr dy ArQ hn ik 'AOrµgzyb, qUµ kWgV ksby ivKy Aw jwh, AwpxI mulwkwq ieQyho skdI hY'[ ies SyAr dy ArQW iv`c ilKwrIAW dy bhuq qkVy m`qByd hn[ ieqny qkVy mqBydik duhW iDrW dy ArQ ie`k-dUjy qoN ault ho jWdy hn[ ies bwry mYN ivsQwr ivc qW Al`g QW 'qyilKWgw ie`Qy qW isr& ieqnw hI ilKxw cwhuµdw hW ik ieh isr& sQwnk prµprwvW hI hnijhVIAW kihµdIAW hn ik z&rnwmw kWgV ivKy iliKAw igAw sI, hor ilKqI gvwhI koeI nhINhY[ pr jo ilKqI gvwhI, gurU swihb dy Awpxy drbwrI kvI sYnwpiq dI hY auh pUrI spStqw nwld`s rhI hY ik iKdrwxy (mukqsr) dI &iqh qoN bwAd gurU jI ny ivcwr kIqI ik ieh swry hwlwqhux bwdSwh AOrµgzyb ƒ d`s dyxy cwhIdy hn[
Bwj qurkwn mYdwn CofY qbY Kyq isµGwn ky hwQ AwXo[kIau bIcwr krqwr mn mY ieqo Swh ko Byd chIXY sunwXo[
(iDAwau 13vW, bµd 13-557)ies qoN v`fI hor koeI gvwhI nhIN hY ies g`l dI ik z&rnwmw, iKdrwxy dI lVweI ij`qx
qoN ip`CoN iliKAw igAw sI[ ies leI dInw-kWgV ielwky dI sQwnk prµprw TIk nhIN hY ik gurUswihb ny ieh z&rnwmw aus smyN iliKAw sI jdoN ik gurU jI cmkOr swihb dI lVweI iv`coN AwauNdyhoey kWgV ipµf iv`c rhy sn[ kWgV Aqy dInw ipµfW dI jUh iv`c rihµidAW z&rnwmw ilKx dI g`lie`k hor p`KoN zrUr mµnI jw skdI hY ik ho skdw hY ik gurU jI iKdrwxy dI lVweI iv`coN &iqhprwpq krn ip`CoN ieDr Aw gey hox Aqy ie`Qy kuJ smW rhy hox[ pr ieh g`l ie`k ieiqhwsk q`QhY ik z&rnwmw iKdrwxy dI lVweI iv`coN Piqh prwpq krn ip`CoN hI iliKAw igAw sI[ ie`k horp`K qoN vI ies q`Q dI puStI huµdI hY ik z&rnwmw ie`k jyqU-Aµdwz ƒ drswauNdw nw ik PirAwdI-Aµdwz ƒ[ PirAwdI Aµdwz qW z&rnwmy iv`c hY hI nhIN[ mu`F qoN lY ky AKIr qk jyqU-Aµdwz hIswhmxy Aw irhw hY[
ies qrHW gurU jI ny z&rnwmw 1706 eI. dy jnvrI mhIny (1763 ibkrmI dy mwGmhIny) iv`c iliKAw sI[ ieh PwrsI dy SyArW iv`c sI pr ies dI ie`k bhuq v`fI sm`isAw iehhY ik ies dy ijµny vI ilKqI rUp imldy hn aunHW sB iv`c hI SyArW dI igxqI Aqy pwT dw vKryvWhY[ Asl iv`c dsm gRµQ ijs iv`c ieh ilKq drj hY, dI Ajy q`k koeI vI AYsI kwpI nhIN imlIijs ƒ pUrI qrHW prvwx kIqw igAw hovy[ z&rnwmw ikauNik gurU jI dI ilKq hY Aqy ies bwry koeIS`k-subhw nhIN hY, pr ies dy KriVAW ivcly vKryvyN ny ies dy srUp ƒ kwPI Duµdlw kr id`qw hY[SyArW dI Adlw-bdlI vI kIqI geI hY, ienHW dI igxqI vI vDweI-GtweI geI hY, Aqy ies dwPwrsI qoN pµjwbI qrjmw jW PwrsI vwr-vwr nkl krn smyN ihµdisAW dIAW gµBIr glqIAW vIkIqIAW geIAW hn[ A`j z&rnwmy dIAW keI CwpW imldIAW hn[ ie`k Cwp BwSw ivBwg pµjwb,pitAwlw vloN CpI hoeI imldI hY[ ie`k Cwp pµjwbI XUnIvristI, pitAwlw vloN CpI hoeI inrµjnisµG nUr dI imldI hY[ ie`k ipAwrw isµG pdm dw sµpwidq kIqw hoieAw hY[ hor pRweIvyt
(pMnw 18 dw bwkI)
2828282828gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
pblISrW dy keI AYfISn imldy hn ijnHW dw koeI vI isr-pYr nhIN hY[ BwSw ivBwg pµjwb,pitAwlw vloN ijhVw z&rnwmw bVy suµdr rµgdwr pµinAW iv`c CwipAw hoieAw hY aus bwry ivSvwskIqw jWdw hY ik ies ƒ ivdvwnW dI ie`k kmytI ny pUrI Cwx-bIx krn auprµq CwipAw hY[ prieh Cwp vI, fw. gµfw isµG vloN 'mw^iz qvwrI^-ey-is`KW' iv`c id`qy gey z&rnwmy nwl nhINimldI[ ivdvwnW dI kmytI vloN kIqI geI CwxbIx dw kI &wiedw jdoN aunHW ny swrIAW purwqnCwpW dw izkr hI nhIN kIqw[ AwKr koeI h`l nw l`Bdw dyK mYN ieQy BwSw ivBwg pµjwb, pitAwlwvwlI Cwp ƒ hI vrq irhw hW[ ies dy 112 SyAr hn pr ies Cwp dI v`fI muSkl ieh hY ik iesiv`c prUP-rIifµg dIAW bhuq hI gµBIr glqIAW hn[ ijhVI Cwp pµjwbI XUnIvristI, pitAwlwvloN CwpI hoeI hY auh prUP rIifµg vloN kw&I Su`D hY pr ies dy SyArW iv`c Adlw-bdlI hY[ mYNies dw iehI TIk Fµg l`iBAw hY ik mYN SyAr qW BwSw ivBwg pµjwb, pitAwlw vwlI Cwp dy hI r`Kyhn pr ihµdisAW dI drusqI pµjwbI XUnIvristI, pitAwlw, inrµjn isµG nUr dI Cwp vwlI rKI hY[
hyTW isr& PwrsI SyArW dw Bwv ArQ hI id`qw jw irhw hY[ z&rnwmy iv`c keI vwr ku`Jg`lW dw duhrw vI hoieAw hY pr ie`Qy aus duhrw ƒ nhIN id`qw jw irhw hY[ keI QweIN ieko ijhy ArQpRdwn krn vwly SyArW ƒ ie`ko Bwv nwl hI ibAwn kIqw igAw hY[ ieh Bwv ArQ SyAr qoN SyArjW Sbd qoN Sbd dy nhIN hn[1
kul 112 SyArW iv`coN pihlW bwrW SyArW iv`c Akwl purK prmwqmw dI isPq kIqI geIhY[ Akwl purK dI isPq kridAW ikhw igAw hY ik auh hmySW siQr rihx vwlw, AlOikkSkqIAW dw mwlk, mhwn ikrpwlU, KuSIAW b^Sx vwlw, irzk dyx vwlw, mukqI dwqw, rihmkrn vwlw, Srn pey dI lwj r`Kx vwlw, AOKy smyN bWh pkVn vwlw, Bu`lW b^Sx vwlw, nykIAWb^Sx vwlw, rsqw idKwaux vwlw, inmwixAW ƒ invwjx vwlw, duSmxW ƒ ^qm krn vwlw,AnwQW ƒ pwlx vwlw, Drm grµQW dy swr ƒ jwxn vwlw, bRihmµf dw igAwn r`Kx vwlw Aqy hrmuSkl ƒ h`l krn vwlw hY[ auh Akwl purK rµg rUp qoN rihq, sµswr qoN inrlyp, v`ifAW qoN v`fw,mhW-suµdr, soJIvwn Aqy inpuµnqw dw puµj hY[2 ienHW qoN ielwvw z&rnwmw dy AKIrly cwr SyAr vIprmwqmw dI hI ausqq iv`c aucwry gey hn[ ienHW iv`c ikhw igAw hY ik Akwl purK nwS rihq,rUp rihq, ibnW iksy ichn c`kr qoN, bhuq fUµGweIAW iv`c siQr rihx vwlw, Brm-rihq, byAµq,jnm mrn qoN rihq, Byd-rihq, ie`Cw-rihq, krm c`kr qoN rihq, iesqrI-rihq Aqy hr ByKqoN rihq hY[
gurU goibµd isµG jI ilK rhy sn ik mYN prmwqmw ƒ Awpxw swKI smJ ky ilK irhw hW ikmYƒ qyrIAW kurwn dIAW ksmW 'qy koeI vI ieqbwr nhIN hY[ ijs bwdSwh dy POjdwr Aqy vzIrAwid JUT bolx vwly hox mYƒ Aijhy bwdSwh 'qy auØ`kw hI koeI Brosw nhIN hY[ ikauNik qyrIAW kurwndIAW ksmW 'qy Brosw kIqw igAw sI iesy kwrn hI myrw ieqnw nukswn hoieAw hY[ prmwqmw dISrn iv`c Awey ivAkqI dw koeI vI SYqwn kuJ nhIN ivgwV skdw ikauNik prmwqmw dI Srn aushumw jYsy qwkqvr pµCI dy smwn hY ijs dI Srn lY ky ivAkqI bwdSwh vI bx skdw hY Aqy ausdI Srn iv`c bYTy bµdy dw kW jYsy clwk jwnvr kuJ nhIN ivgwV skdy[ prmwqmw dI Srn SyrjYsI huµdI hY ijs kol jµgl dw hor koeI vI jwnvr nhIN phuµc skdw[ jy mYN qyry vWg kurwn dI ksmcu`kI huµdI qW mYN lVweI vwly pwsy auØ`kw hI nhIN pYxw sI[3
"cwlI Bu`Ky-Bwxy bµdy AwKr ikqnw ku icr lV skdy hn jy aunHW auqy Axigxq POj Aw
2929292929gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
Jpty[ qyry ieh bcn-Bµg krn vwly sYink AiDkwrI Acwnk hI ip`CoN Aw Jpty Aqy qlvwrW,qIrW qy bµdUkW nwl hmlw kr id`qw[ mjbUrI ADIn mYƒ vI Awpxw bcw krn leI rxBUmI iv`cKVnw ipAw Aqy hiQAwrW dI vrqoN krnI peI[ ikauNik jy Awpxy bcwA dy swry AmnmeI swDn^qm ho jwx qW qlvwr ƒ h`Q iv`c cu`k lYxw jwiez huµdw hY[ ieh sB kuJ mYƒ qW hI krnw ipAwsI ikauNik mYN qyrIAW kurwn dIAW ksmW 'qy Brosw kIqw sI[ mYƒ qyrI mkwrI dw auØ`kw hI koeI pqwnhIN sI[ nhIN qW mYN qyry 'qy kdy Brosw krnw hI nhIN sI[ ieh qyrw A^lwkI &rz bxdw sI ikkurwn dIAW ksmW 'qy Brosw krn vwly ivAkqI ƒ iksy nukswn qoN bcw ky r`Kdw["4
"qyrIAW kwlIAW vrdIAW vwlI POj Sihd dIAW m`KIAW vWg Aw JptI Aqy iekdm Sormcwaux lg peI[ pr mYN vI hr aus sYink ƒ qIrW nwl Puµf su`itAw ijhVw vI dIvwrW dI Et qoNinkl ky swhmxy AwieAw sI[ ijhVy kwier ispwhI dIvwrW dy Ehly Cupy rhy isr& auho hI myryqIrW dI mwr qoN bcy sn[ qyry nwhr Kwn jYsy jrnYl ƒ vI qIrW dI mwr dw mzw c^w id`qw sI[myry qIrW dI mwr qoN frdy qyry keI SyKI^or pTwx B`j inkly sn[ BwvyN ie`k pTwx pUry hONsly nwlhVH vWg myry swhmxy AwieAw sI[ aus ny keI hmly bhwdrW vWg vI kIqy sn pr keI vwr auhpwglW vWg hrkqW krdw sI[ BwvyN aus ny myry do isµGW ƒ vI ShId kr id`qw sI pr mYN vI aus ƒB`jx nhIN id`qw Aqy rxBUmI dy iv`c hI Fih-FyrI kr id`qw sI[ pr qyrI POj dw jrnYl duSt,ijs ny mYƒ ijauNdy ƒ PVn dw bIVw cu``ikAw hoieAw sI, frdw hoieAw myry swhmxy hI nhIN hoieAwAqy dIvwr dy Ehly hI CuipAw irhw sI[ mYƒ APsos hY ik mYN aus Kvwzw mrdUd dw mUµh nhIN dyKsikAw[ jy mYƒ iek vwr vI aus dw cyhrw ids jWdw mYN aus ƒ ausy vkq hI qIr nwl Puµf lYxwsI[ AKIr, qIrW Aqy golIAW dIAW buCwVW nwl dohW pwisAW dy kwPI ispwhI mwry gey sn[ KUnnwl DrqI lwl hoeI peI sI[ glIAW iv`c ShId hoey ispwhIAW dy isr, bwhW Aqy l`qW Kyfx dymYdwn iv`c iK`do-KUµfIAW vWg iKlrIAW peIAW sn[ qIrW dI tuxkwr nwl qyrI POj iv`c sihm CwigAw sI[ myry isµGW dy lhU-pIxy briCAW ny qyry v`fy-v`fy sUrimAW dI m`q mwr id`qI sI[ AwKrmyry cwlHI Bu`Ky-Bwxy isµGW dI iek`lI bhwdrI kI kr skdI sI jdoN ik qyrI bySumwr POj aunHW auprtut peI sI["5
"jdoN sUrj Cup igAw qy hnyrw ho igAw sI cµdrmw inkl AwieAw sI qW cµdrmw dIcwnxI iv`c myry prmwqmw ny myrI AgvweI kIqI[ myrw vwl vI ivµgw nhIN hoieAw sI[ prmwqmwKud mYƒ bcw ky k`F ky lY igAw sI[ mYƒ ies smyN hI pqw ligAw sI ik bwdSwh mkwrI Aqy pYsydw pujwrI hY[ nw qW qyry p`ly koeI eImwn hY, nw hI qUµ Drm dy mwrg 'qy c`lx vwlw hYN[ nw hI qUµr`b ƒ pihcwxdw hYN Aqy nw hI qYƒ hzrq muhµmd 'qy hI Brosw hY[ Drm-eImwn vwly lok kdy vIAwpxy vwAidAW-ksmW qoN nhIN mukrdy huµdy[ ijs bwdSwh ƒ nw kurwn dI ksm dI prvwh hY qynw hI ie`k prmwqmw 'qy Brosw hY aus aupr Borw Br vI ieqbwr nhIN kIqw jw skdw[ hux qUµ BwvyNkurwn dIAW sO ksmW vI KwvyN mYN qyry 'qy ieqbwr nhIN krWgw["6
"jy qUµ ksmW qy vwAidAW dw p`kw huµdw qW qyrw &rz bxdw sI ik qUµ AwpxIAW ksmWmuqwbk Awpxy vwAdy pUry krdw[ ieh g`lW AYsIAW hn ijnHW ƒ mYN qyry swhmxy qy qyry mUµh 'qykrnw cwhuµdw sI[ qYƒ Awpxy ihswb muqwbk kµm krnw cwhIdw sI[ ijhVw sunyhw qYN mYƒ AwpxykwzI rwhIN ByijAw sI qYƒ aus Anuswr kµm krnw cwhIdw sI[ ieh qyry leI soBdw nhIN ik qUµAµdroN kuJ hor hovyN Aqy bwhroN kuJ hor[ s`cy mrd dw mqlb huµdw hY ik auh zubwn dw p`kw hovy[ jo
3030303030gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
kuJ qYN kwzI rwhIN mYƒ AKvwieAw sI mYƒ auh sB kuJ mnzUr sI[ pr qUµ hI ies muqwbk kµm nhINkIqw[ jy qUµ auh ilKq dyKxI cwhuµdw hYN ijhVI qyry AiDkwrIAW ny mYƒ pyS kIqI sI auh mYN qYƒidKw vI skdw hW[ ieh ilKq kurwn dI ijld aupr ilK ky pyS kIqI geI sI["7
kurwn dI ijld aupr jo kuJ ilK ky gurU jI pws ByijAw sI aus bwry qW pqw nhIN hY ikkI kuJ ilK ky ByijAw sI ikauNik auh ilKq swfy swhmxy nhIN Aw skI[ pr z&rnwmy dy AglySyArW dI SbdwvlI qoN ieauN jwpdw hY ik AOrµgzyb ny gurU jI nwl mulwkwq krnI cwhI sI[ iesmulwkwq krn dy jvwb iv`c gurU jI ny ieauN iliKAw sI:
"AOrµgzyb, jy qUµ scmu`c hI myry nwl mulwkwq krnI cwhuµdw hYN qW qUµ mwlvy iv`c kWgVksby iv`c Aw[ ie`Qy hI AwpxI mulwkwq sµBv ho skdI hY[ ie`Qy Awaux smyN qYƒ koeI qrw nhINhovygw ikauNik ieQoN dI smu`cI brwV kOm myry hukm iv`c hY[ ies krky ie`Qy Aw qW ik AsIN Awpsiv`c swhmxy m`Qy mulwkwq krky zbwnI g`lW kr skIey["8
"jy qUµ Awpxy Awp ƒ s`cw Kudw-pr`sq smJdw hYN qW cµgw kµm krn iv`c iF`l nw kr[qYƒ cwhIdw hY ik qUµ s`cy r`b ƒ pCwxy Aqy iksy dy khy-khwey lokW aupr zulm nw kryN[ qUµ q^q dwmwlk bwdSwh hYN pr qyrw ienswP iblkul nhIN hY[ ieh hYrwnI vwlI g`l hY ik qwkqvr bwdSwhdy rwj iv`c ienswP nw imly[ qyrI ies qrHW dI bwdSwhq 'qy sO sO vwr APsos hY[ qyry ienswP,qyrI dIndwrI jW Drm-pRsqI auØ`qy hYrwnI huµdI hY[ qUµ ie`k pwsy qW ieh mµndw hYN ik prjw ƒ s`cbolxw cwhIdw hY pr dUjy pwsy qUµ Kud hr JUT-Pryb dw shwrw lY irhw hYN[ qUµ lokW dw KUn nw bhw[ie`k idn iesy qlvwr ny qyrw vI KUn bhw dyxw hY[ prmwqmw byprvwh hY Aqy iksy vI KuSwmd nwlKuS nhIN huµdw[ ies krky qUµ r`b qoN fr["9
"Akwl purK SihnSwhW dw Swh hY, auh ArS-PrS dw vwlI hY Aqy Asl hukmrwn hY[swrI isRStI ausyy dI pYdw kIqI hoeI hY[ auh kIVI qoN lY ky hwQI q`k dw pwlxhwr hY[ auh grIbinvwz hY Aqy doSIAW ƒ soDx vwlw hY[ aus dw koeI rµg-rUp nhIN hY[ qyyry isr aupr kurwn dIAWcu``kIAW hoeIAW ksmW dw Bwr hY[ jdoN q`k ienHW ƒ pUrw nhIN kryNgw qUµ surKrU nhIN ho skyNgw[ iesleI qkVw ho Aqy ies Bwr ƒ hlkw kr["10
"kI ho igAw jy myry cwry pu`qr mwry gey hn jdoN ik kuµflIey s`p dI qrHW mwr krn vwlwmyrw Kwlsw pUrI qrHW kwiem hY[ qUµ ie`k cµigAwVI ƒ buJw ky Awpxy Awp ƒ bhwdr smJ irhw hYN?mYN ienHW cµigAwVIAW qoN hI A`g dy BWbV bwl dyxy hn[ iPrdOsI kvI dI is`iKAw qoN syD lY ijsiv`c ikhw igAw hY ik bwdSwh ƒ kdy vI kwhlI qoN kµm nhIN lYxw cwhIdw[ jy AwpxI kdy mulwkwqhox dI guµzwieS hovy qW mYN cwhuµdw hW ik auh kwzI vI auØ`Qy hI hovy ijhVw qyrw ilKqI sunyhw lY kyAwieAw sI[ jy qUµ Awpxy vwAdy Bulw skdw hYN qW vwihgurU vI qYƒ Bu`l skdw hY[ jy qUµ dIn-DrmAnuswr kµm kryNgw qW ies dw Pwiedw qYƒ zrUr hovygw[ Drm dI pwlxw Aqy r`b dI pCwx hoxIcwhIdI hY[ qUµ Kudw dI pihcwx iks qrHW kr skdw hYN ikauNik qUµ qW lokW aupr zulm kr irhw hYN[hux qyry vloN sO sO vwr ksmW Kwx dI koeI vu`kq nhIN hY[ nw mYN qyry pws AwvWgw Aqy nw hI iehrsqw Dwrn krWgw[ SihnSwh prmwqmw ny ij`Qy cwihAw mYN auØ`Qy jwvWgw["11
"mµinAw ik qUµ bVy BwgW vwlw bwdSwh hYN[ qUµ swh Asvwr Aqy bhuq huiSAwr hYN[ qUµsuµdr, bu`DIvwn Aqy Dn-dOlq vwlw hwkm hNY[ qUµ dyg qyg dw DnI vI hYN[ qUµ jwgIrW qy dOlqW vIb^Sx vwlw hYN[ qUµ phwV vWg Afol qy siQr hYN[ qUµ AwlmgIr vI hYN pr qUµ dIn-Drm qoN bhuq
13vyN SyAr qoN lY ky 108vyN SyAr qk dw ieh BwvArQ rUpI q`qswr hY[ ies swry p`qrqoN keI g`lW bwry jwxkwrI imldI hY BwvyN ik ies jwxkwrI dI pRoVHqw leI koeI hor gvwhI nhINhY[ ie`k g`l qW ieh pqw lgdI hY ik AOrµgzyb pUrI qrHW pµjwb dy msilAW nwl juiVAw hoieAwsI[ auh gurU swihb dy imSn dI pl-pl dI jwxkwrI hwsl kr irhw sI[ aus dI qo-iKqwbqjW g`lW-bwqW dy rUp iv`c sunyihAW Aqy vwAidAW dw Awdwn-prdwn huµdw rihµdw sI[ z&rnwmyiv`c bhuqI vwr izkr kurwn dIAW ksmW qoN mukrn dw AwieAw hY[ ies dw mqlb hY AOrµgzyb nyKud jW aus dy vloN aus dy AiDkwrIAW ny kurwn dIAW ksmW Kw ky gurU swihb ƒ Anµdpur swihb ƒC`f ky iksy hor jgHw jw ky rihx leI zrUr hI Brosy idvwey hoxgy[ hor jgHw isr& pµjwb dy mwlvyiv`c hI ho skdI sI[ gurU swihb 1705 iv`c Anµdpur swihb ƒ KwlI krky Awey vI ropV vwlypwsy sn[ ieh hI rsqw mwlvy v`l ƒ jWdw sI[ mwlvw j`t is`KW dw gVH sI[ ie`Qy j`t kbIilAWdIAW cODrW sn[ ho skdw hY ik kWgV dy DwlIvwl j`tW dI cODr hkUmq dy izAwdw nyVy hovy ikie`Qy gurU swihb ƒ irhwieS bdl ky rihx iv`c koeI muSkl nhIN AwauxI sI[ swry vwAdy iesy dIhwmI Brdy hn[ pr ieh qoV id`qy gey sn[ Anµdpur swihb ƒ KwlI krn dy qurµq bwAd hI gurUjI aupr hmlw kIqw igAw sI Aqy cmkOr swihb q`k nwly qW swry dw swrw hzUrI Kwlsw ShId hoigAw sI qy nwly cwry swihbzwdy[ ies qoN v`fw hor ikhVw nukswn ho skdw sI? iesy krky hI gurUswihb ksmW qoVn vwlI g`l 'qy sB qoN v`D zor dy rhy hn[
kWgV ivKy cµgy mwhOl iv`c gurU swihb nwl kIqI jwx vwlI mulwkwq dw izkr vI AwauNdwhY[ ho skdw hY ik hkUmq vloN hor QW gurU swihb leI suJweI geI hovy pr gurU swihb mulwkwq leIAwpxI Srq ieh kih ky lgw rhy hn ik jy AOrµgzyb ny jW aus dy v`loN aus dy iksy hor AiDkwrIny gurU swihb nwl koeI mulwkwq krnI hI hY qW auh kWgV iv`c jW mwlvy iv`c iksy vI QW 'qy hoskdI hY[ mwlvy iv`c brwV kbIilAW dw izAwdw zor sI[ gurU swihb ieh g`l bVy mwx nwl kihrhy hn ik ie`QoN dI smu`cI brwV kOm aunHW dy hukm iv`c hY[13 mwlvw gurU swihb dI SkqI sI[mukqsr (iKdrwxy) dI lVweI ny ieh g`l pUrI qrHW swbq kr id`qI sI[
Aglw sB qoN Aihm nukqw ieh swhmxy AwauNdw hY ik smu`cy z&rnwmy iv`c ie`k vwr vIieh g`l nhIN AwauNdI ik gurU swihb AOrµgzyb nwl mulwkwq dw smW mµg rhy sn[ gurU swihb qWsgoN vwr vwr kih rhy hn ik auh nw hI qW AOrµgzyb 'qy muV ky ieqbwr hI krngy BwvyN auh sO sOvwr vI ksmW ikauN nw Kwvy[ nw hI auh AOrµgzyb nwl mulwkwq hI krngy[ auh iksy pwsy vI jwskdy hn pr AOrµgzyb nwl mulwkwq krn vwly rsqy nhIN pYxgy[
AOrµgzyb ƒ ieh vI ikhw igAw hY ik BwvyN auh ikqnI vI ivSwl BUmI dw bwdSwh hY[ Bwv
3232323232gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
ik auh ikqnw vI SkqISwlI hY pr ikauNik aus dw dIn-eImwn koeI nhIN ies krky aus dwieqnw v`fw bwdSwh hoxw koeI mwAxy nhIN r`Kdw[ ieh g`l vI dyKx vwlI hY ik swry zPrnwmy iv`cgurU jI ny ie`k vI AYsI mµg nhIN r`KI ijhVI aunHW dy inj nwl sµbµDq hovy jW ijhVI sµprdweIhovy[ jo ie`ko-ie`k mµg r`KI geI hY auh isr& lokW aupr zulm bµd kr ky ienswP dw rwj kwiemkrn dI r`KI geI hY[ Asl iv`c gurU jI dw imSn hI srb`q dw Blw sI[ aunHW dw imSn sI iklokW dw Awpxw rwj hovy Aqy hr ivAkqI suqµqr hovy[ sB lok dsW nhuµAW dI ikrq krn Aqyvµf ky Ckx[ prmwqmw dw nwm jipAw jwvy[ gurU swihb AOrµgzyb ƒ vwr vwr kih rhy hn ikaunHW ƒ s`cw Kudw-pRsq hoxw cwhIdw hY, r`b dI pCwx krnI cwhIdI hY Aqy grIbW nwl zulm nhINkrnw cwhIdw hY[ auh AOrµgzyb ƒ ieh vI d`s rhy hn ik auh kwl qoN rihq nhIN hY[ auh vI kwldy ADIn hY[ aus ny vI iek idn mrnw hY[ ijs qlvwr nwl auh bydoiSAW dw KUn vhw irhw hY[iesy qlvwr ny ie`k idn aus dw vI KUn pI jwxw hY[ AYsIAW g`lW ie`k bwdSwh ƒ Aqy auh vIAOrµgzyb jYsy bwdSwh ƒ, isPr ie`k kihxI Aqy krnI dw pUrw gurU hI kih skdw sI[ jy ieh vIkih ilAw jwvy ik zPrnwmy rwhIN gurU jI ny AOrµgzyb ƒ pUrI qrHW iPtkwr pweI sI qW vI iehAiqkQnI nhIN hovygw[
z&rnwmy iv`coN Aihm nukqw iek ieh prgt huµdw hY ik gurU jI dw lVweIAW krn vwlypwsy pYx dw auØ`kw hI koeI ierwdw nhIN sI[ aunHW ƒ mjbUrn qlvwr cu`kxI peI sI[ jdoN ienswPhwsl krn dw koeI vI vsIlw nhIN irhw sI qW hI AwKr qlvwr cu`kxI peI sI[ ieh g`l bVIAihmIAq r`KdI hY[ jwdUnwQ srkwr jYsy kOmI p`Dr dy ieiqhwskwr ieh ilK ky Awpxy Axjwxpuxydw sbUq dy idµdy hn ik gurU swihb ny is`KW ƒ SWqI vwly rwh qoN htw ky lVweIAW krn vwly pwsypw id`qw sI[ ieh jwdU nwQ srkwr dI Axjwxqw hY[ lVweIAW vwly pwsy is`KW ƒ gurU jI ny nhINpwieAw sgoN smyN dI hkUmq ny gurU jI ƒ qlvwr cu`kx leI mjbUr kr id`qw sI[ ieh g`lz&rnwmy iv`coN pUrI qrHW spSt ho jWdI hY[
Asl iv`c z&rnwmw gurU jI dy jIvn vwikAwq nwl sµbµDq ie`k AYsw dsqwvyz hY ijsdI ieiqhwsk mh`qqw bhuq izAwdw hY[ ieh gurU jI dy jIvn dy AnykW p`KW bwry cwnxw pwauNdwhY[ ies qoN ibnHW gurU jI dy jIvn bwry ilKxw Awpxy Awp iv`c ADUrwpx hY[ ieh gurU jI dy PlsPybwry cwnxw pwaux vwlw mOilk sroq hY[
auprokq ivSy vwlw p`qr ilK ky BweI dXw isµG dy h`Q id`qw igAw[ aus dy nwl jwx leIpµj Kwlsy hor iqAwr kIqy gey[ ieh pµjy isµG BweI dXw isµG dI AgvweI hyT AihdIAW dw Bysbxw ky rvwnw ho gey[ AihdIey bwdSwh dw sunyhw lY ky jwx vwly ivAkqI ƒ ikhw jWdw sI[ BweIdXw isµG Awpxy swQIAW nwl pihlW id`lI phuµcy[ ie`QoN dI sµgq ny ienHW dw mwx-siqkwr kIqwAqy rsqy dy Krcy leI Awpxy v`loN kuJ pYsy Bytw kIqy[ auØ`QoN cl ky ieh isµG Awgry, gvwlIAr,cµbl, aujYn Awid SihrW iv`c Awpxy pVwA krdy hoey nrbdw ndI ƒ pwr krky burhwnpur phuµcy[ie`QoN rvwnw ho ky AOrµgwbwd phuµcy[ AOrµgzyb dw mu`K fyrw aus dy lSkr smyq Aihmdwbwd ivKysI[ ieh isµG Aihmdwbwd phuµcy[14 ie`Qy phuµc ky aunHW ny ie`Qy rihx vwly is`KW bwry puiCAw[ ie`kjyT isµG nW dw isµG ienHW ƒ Aw ky imilAw[ swry isµGW dw auqwrw auØ`QoN dI DrmSwlw iv`c kIqwigAw[ sµgq ny swry isµGW dw pUrw mwx-siqkwr kIqw[ sQwnk isµGW dI mdd nwl bwdSwh qoNsmW iml igAw sI[ bwdSwh ny p`qr pVHn bwAd jo ilKq gurU swihb pws Byjx leI iqAwr
3333333333gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
krvweI aus iv`c iliKAw igAw sI ik gurU jI ij`Qy vI cwhux auØ`Qy hI rih skdy hn[15 dUjw ieh ikgurU swihb aunHW nwl mulwkwq krn leI ieDr Aw jwx[ lwhOr dy sUbydwr mun`eIAm Kwn ƒ vIilKqI hukm Byjy gey ik rsqy ivclw jo Krc gurU jI dy Awaux 'qy hovygw aus dI pUrqI aus m`d iv`coNpUrI kIqI jwvy ijhVw pYsw gurU jI dI jwiedwd dy zbq krn iv`coN iek`Tw hoieAw hY[ ieh swrIjwxkwrI imrzw Anwieq-auØ`lw Kwn iesmI dI ilKq Aihkwm-ey-AwlmgIrI iv`c id`qI geIhY[ Aihkwm-ey-AwlmgIrI dw Bwv hY bwdSwh AOrµgzyb vloN jwrI kIqy gey hukm[ ies ilKq ƒfw. gµfw isµG ny 'mw^ij-qvwrI^-ey-is`KW' iv`c id`qw hY[ ies dw pµjwbI qrjmw fw. hrcµd isµGbydI ny kIqw hY[ qIjw, pµjwb qoN lY ky d`Kx q`k dy rsqy ivcly sbµDq rwijAW, nvwbW jW POjdwrWƒ qwkIdI hukm iliKAw igAw ik gurU swihb ƒ ieDr Awaux iv`c koeI muSkl pyS nw Awvy[ iesBwv dw Purmwn jwrI krky gurzbrdwrW dy h`Q gurU jI v`l ByijAw igAw[ ieh gurzbrdwr BweIdXw isµG dy nwl Byjy gey sn[16 gurU jI ny z&rnwmw 1706 eI. dI jnvrI dy AKIr iv`c iliKAwsI[ qkrIbn swFy nO jW ds mhIinAW bwAd ies dw jvwb AwieAw sI[ pr gurU swihb ny aukqswrIAW shUlqW auplbD hox dy bwvjUd vI bwdSwh dw s`dw prvwn nhIN kIqw sI[ mulwkwq dwsmW mµgx leI qW z&rnwmw iliKAw hI nhIN igAw sI[ ieh qW bwdSwh ƒ aus dy dogly ikrdwrdI iPtkwr pwaux vwsqy iliKAw igAw sI[hvwly qy itpxIAW:hvwly qy itpxIAW:hvwly qy itpxIAW:hvwly qy itpxIAW:hvwly qy itpxIAW:1. z&rnwmw, BwSw ivBwg pµjwb, pitAwlw, 19882. aukq, pihly bwrW SyAr[3. SyAr, 13-184. SyAr, 19-255. SyAr 26-416. SyAr, 42-497. SyAr, 50-578. SyAr, 58-609. SyAr, 61-6710. SyAr, 68-7411. SyAr, 75-8512. SyAr, 86-10813. ies g`l 'qy m`qByd ho skdy hn ik mwlvy iv`c iek`ly bYrwVW dI srdwrI nhIN sI[ ie`Qy DwlIvwl vIsn, is`DU vI sI, Bu`lr, mµfyr, rµDwvy, iF`loN, m`lHI Awid kbIly vI sn[ BweI rUpy ky rwmgVHIey vI pUrI qrHWsrgrm sn[ ienHW j`t kbIilAW qoN ielwvw mwlvy iv`c mzbHI Aqy rivdwsIey is`K vI bhuq sn ijhVy ik pUryqn, mn Aqy Dn nwl is`K Drm iv`c Swml sn[ ieh g`l AglI Koj leI Ku`lHI hY[ iek`ly brwV kbIly dI iehg`l Fu`kdI nhIN hY[14. sYnwpiq, pUrvAµkq, iDAwE-13vW, bµd 14-2015. su`Kw isµG, gurilbws pwqSwhI 10, pitAwlw, 1989, pµnw 348, bµd 16816. sYnwpiq, pUrvAµkq, bµd 27-30, pµny 89-91: suKw isµG, pUrvAµkq, bµd 196-97, pµnw 350 AqygXwn isµG, pUrvAµkq, pµnw- 343
ies mOky sInIAr mIq pRDwn s. rGUjIq isMG krnwl, jUnIAr mIq pRDwn s. hrpwlisMG j`lHw, jnrl sk`qr s. gurbcn isMG krmUMvwlw, AMiqRMg kmytI mYNbr s. s`jx isMG b`jUmwn,s. nvqyj isMG kwauxI, AYfvokyt BgvMq isMG isAwlkw, s. lKbIr isMG ArweIAWvwlw, bIbIgurpRIq kOr kpUrQlw, s. gurqyj isMG F`fy, s. hrdyv isMG roglw, s. rivMdr isMG c`kmukyrIAW,s. gurmIq isMG bUh, bwbw gurmIq isMG iqRlokyvwlw qy s. AmrIk isMG Swhpur, SRomxI kmytI dymu`K sk`qr fw. rUp isMG, sk`qr s. mnjIq isMG, s. Avqwr isMG sYNplw qy s. hrBjn isMGmnwvW, AYfISnl sk`qr s. kyvl isMG, s. ibjY isMG, s. blivMdr isMG joVwisMGw, fw. prmjIqisMG isroAw, SRomxI kmytI pRDwn dy in`jI shwiek s. jgjIq isMG j`gI, s. kulivMdr isMGrmdws mIq sk`qr, s. suKimMdr isMG AYksIAn Awid hwzr sn[
qKq swihb dy jQydwr bwbw kulvMq isMG nwl kIqI mulwkwqAMimRqsr - SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn bxn qoN bwAd pihlI vwr qKq
s`cKMf sRI hzUr swihb nMdyV ivKy nqmsqk hox phuMcy BweI goibMd isMG lONgovwl nUM qKq swihb qoNivSyS qOr 'qy snmwnq kIqw igAw[ aunHW nUM ieh snmwn ijs ivc dsqwr, colw, kmrk`sw,isropwE Aqy sRI swihb Swml hY, qKq swihb dy jQydwr isMG swihb bwbw kulvMq isMG v`loN mIqjQydwr igAwnI joqieMdr isMG ny id`qw[ ies mOky BweI lONgovwl dy nwl qKq swihb dy drSn
SRomxI kmytI pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl dw
qKq scKMf sRI hzUr swihb qoN snmwn
3636363636gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
(bwkI pMnw 51 'qy)
krn pu`jy SRomxI kmytI dy sInIAr mIq pRDwn s. rGUjIq isMG ivrk, SRomxI kmytI dy mu`K sk`qrfw. rUp isMG Aqy SRomxI kmytI pRDwn dy in`jI shwiek s. jgjIq isMG j`gI nUM vI snmwn id`qwigAw[sRI hzUr swihb nMdyV qoN ies sbMDI jwxkwrI idMidAW SRomxI kmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG nyd`isAw ik is`K kOm dI isrmOr Dwrimk sMsQw dy pRDwn bxn qoN bwAd pihlI vwr qKq s`cKMf sRIhzUr swihb phuMcy BweI goibMd isMG lONgovwl ny qKq swihb dy jQydwr isMG swihb bwbw kulvMqisMG nwl mulwkwq kr ky is`K kOm dy pRcwr-pRswr leI ivcwrW kIqIAW[ aunHW d`isAw ik iesmulwkwq dOrwn jQydwr bwbw kulvMq isMG ny BweI goibMd isMG lONgovwl nUM is`K kOm dI mhwn sMsQwSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI pRDwngI syvw pRwpq hox 'qy aunHW nUM vDweI vI id`qI[ fw. rUpisMG Anuswr isMG swihb Aqy SRomxI kmytI pRDwn ny pMQk msilAW dy srlIkrn leI g`lbwq vIkIqI[
ies mOky SRomxI kmytI dy sInIAr mIq pRDwn s. rGUjIq isMG ivrk, SRomxI kmytI AqyqKq sRI hzUr swihb borf dy mYNbr bwvw guirMdr isMG, s. jgjIq isMG j`gI in`jI shwiek pRDwnSRomxI kmytI, BweI rwm isMG, s. iekbwl isMG muMbeI (PulW dI syvw vwly), s. sqnwm isMG slUjwsmyq hor S^sIAqW mOjUd sn[ 6 jnvrI
SRomxI kmytI pRDwn ny AmrIkw ivc pihlI dsqwrDwrIpwielt bxI AripMdr kOr nUM idqI vDweI
AMimRqsr - AmrIkw ivc pihlI dsqwrDwrI kmrSIAl pwielt bxI AripMdr kOr nUMSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny vDweI id`qI hY[ dPqr qoNjwrI ibAwn ivc BweI lONgovwl ny ikhw ik AmrIkw dI kmrSl kMpnI v`loN dsqwrDwrI bIbIAripMdr kOr nUM pwielt inXukq krnw slwGwXog hY[ aunHW ikhw ik AripMdr kOr dI iesinXukqI nwl ijQy is`K PKr qy mwx mihsUs kr rhy hn auQy hI ies nwl is`KI pihcwx nUM vI blimilAw hY[ aunHW ikhw ik ivdySW AMdr v`sdy is`KW ny swbq kr id`qw hY ik is`KI srUp 'crihMidAW vI AmrIkw, kYnyfw, ieMglYNf, AwstRylIAw vrgy dySW ivc qr`kI kIqI jw skdI hY[ aunHWAripMdr kOr dy nwl-nwl aus dy mwipAW nUM vI vDweI id`qI[
ies dy nwl hI SRomxI kmytI pRDwn v`loN kYnyfIAn POj ivc is`KW dI Swn vDwaux vwlyblrwj isMG idEl nUM vI vDweI id`qI[ aunHW ikhw ik s. idEl v`loN v`K-v`K QwvW qy kMm kridAWAwpxI kwblIAq nwl mwx pRwpq kIqw hY[ s. idEl dw kYnyfIAn Porsz leI sYkMf lYPtInYNtAwritlrI A&sr cuxy jwxw is`KW leI mwx vwlI gl hY[ aunHW s. idEl dy pirvwr nUM vI vDweIid`qI[ BweI lONgovwl ny ikhw ik gurU swihbwn v`loN bKiSAw is`KI srUp Aqy is`KI isDWq swfIv`KrI qy invyklI pCwx hn, jo ivdySI srkwrW v`loN is`KW aupr idKweI jWdI BrosyXogqw dw mu`Kkwrn hY[ aunHW AjokI pIVI nUM ApIl kridAW ikhw ik aunHW nMU vI AijhIAW SKsIAqW qoN swbqsUrq rihMidAW iksy vI Kyqr ivc qr`kI krn dI pRyrnw lYxI cwhIdI hY[ 4 jnvrI
AMimRqsr, - SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN A`j kYnyfw dy AYm.pI.pI. pYtirk brwaUn joEntwrIE (kYnyfw) srkwr ivc ivroDI iDr dy nyqw vI hn, nUM sRI drbwr swihb dy sUcnw kyNdrivKy s`cKMf sRI hirmMdr swihb dw sunihrI mwfl, loeI Aqy isropwE dy ky snmwinq kIqwigAw[ aunHW nUM ieh snmwn SRomxI kmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG, SRomxI kmytI mYNbr s.surjIq isMG iB`tyvf, sk`qr s. Avqwr isMG sYNplw Aqy sRI drbwr swihb dy mYnyjr s. sul`KxisMG BMgwlI ny sWJy qOr 'qy id`qw[ auh AwpxI Bwrq PyrI dOrwn s`cKMf sRI hirmMdr swihb sRIdrbwr swihb dy drSn krn leI phuMcy hoey sn[
ies mOky aunHW ikhw ik AwpxI Bwrq PyrI dOrwn mnu`Kqw dy AiDAwqimk kyNdr s`cKMf sRIhirmMdr swihb ivKy nqmsqk ho ky aunHW nUM SWqI pRwpq hoeI hY[ aunHW ieh vI ikhw ik ies qoNpihlW vI auh keI vwr ies pwvn AsQwn dy drSn kr cu`ky hn[ ies mOky aunHW ny kYnyfw dIqr`kI leI pMjwbIAW Aqy wskr is`KW dy Xogdwn dI SlwGw kIqI[ ies mOky SRomxI kmytI dy mu`Ksk`qr fw. rUp isMG ny ijQy AYm.pI. pYtirk brwaUn nUM jI AwieAW AwiKAw auQy hI aunHW nUM s`cKMfsRI hirmMdr swihb dI ieiqhwsk mh`qqw bwry jwxkwrI id`qI[
ies mOky mu`K sk`qr fw. rUp isMG qoN ielwvw SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy mYNbr s.surjIq isMG iB`tyv`f, s. Avqwr isMG sYNplw sk`qr, s. sul`Kx isMG BMgwlI mYnyjr sRI drbwrswihb, AYfISnl mYnyjr s. iekbwl isMG muKI qy s. suKrwj isMG, sUcnw AiDkwrI s. jsivMdrisMG j`sI, s. srqwj isMG, s. srbjIq isMG, s. BgvMqpwl isMG s`cr, s. sivMdr isMGk`QUnMgl Awid hwzr sn[02 jnvrI
mQurw (XU.pI.) Aqy CMnI tolw (pTwnkot) ivKy sRI gurU gRMQ swihb dIbyAdbI dI s^q inMdw
AMimRqsr, - mQurw ivKy bI. AYs. AY&. dy sQwnk hY~f kuAwtr ivKy hoeI sRI gurU gRMQ swihb dIbyAdbI Aqy pTwnkot dy ipMf CMnI tolw ivKy iek bIbI vloN sRI gurU gRMQ swihb dI kIqI byAdbI dISRomxI kmytI pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny s^q inMdw kIqI[ aunHW ikhw ik sRI gurU gRMQ swihbsmu`cI mnu`Kqw dy gurU hn, sRI gurU gRMQ swihb AMdr smu`cI mnu`Kqw nUM srbsWJIvwlqw dw sMdySid`qw hY[ sRI gurU gRMQ swihb dI byAdbI iksy kImq qy brdwSq nhIN kIqI jw skdI[ aunHW ikhwik CMnI tolw pTwnkot ivKy ipMf dI iek AOrq v`loN sRI gurU gRMQ swihb jI dy srUpW dI byAdbI kIqIgeI hY, ijs dI Drm pRcwr kmytI v`loN pVHqwl krvweI geI hY[ ies AOrq 'qy Qwxw kwnvW(pTwnkot) ivKy prcw drz kr ilAw igAw hY[ aunHW ikhw ik mQurw ivKy bI.AYs.AY&. dy hY~fkuAwtr ''qy vwprI Gtnw dI vI jWc bhuq zrUrI hY[ aunHW ikhw ik ies sbMD ivc sur`iKAwkrmcwrI cwhy auh &Oj dy hox, bI.AYs.AY&., pMjwb puils dy hox auh Awpxy gurduAwirAW ivc sRI
3939393939gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
gurU gRMQ swihb dI syvw sMBwl sbMDI pUrn SrDw siqkwr Aqy sucyqqw nwl syvw inBwaux[ aunHWikhw dovW GtnwvW dy doSIAW ivru`D s^q kwrvweI kIqI jwvy qW jo A`gy qoN koeI vI ivAkqI iksyDwrimk gRMQ dI byAdbI nw kr sky[ 28 dsMbr
sMsd vloN swihbzwidAW Aqy mwqw gujrI jI nUMSrDwzlI dyxw SlwGwXog
AMimRqsr, - sRI gurU goibMd jI dy swihbzwidAW Aqy mwqw gujrI jI nUM Bwrq dI sMsd AMdr mYNbrpwrlImYNt pRo. pRym isMG cMdUmwjrw v`loN pyS kIqy mqy Anuswr smu`cy hwaUs v`loN SrDwzlI dyxwSlwGwXog kdm hY[ ienHW SbdW dw pRgtwvw SRomxI kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl nykIqw[ aunHW ikhw ik sRI gurU goibMd isMG ny mzlUmW dI rwKI leI Awpxw swrw pirvwr vwr id`qwsI[ gurU swihb dy Coty swihbzwidAW bwbw zorwvwr isMG qy bwbw &qih isMG Aqy mwqw gujrI jI dIShwdq lwswnI hY[ smyN dI hkUmq ny 7 qy 9 swl dI aumr dy Coty mwsUmW nUM Aiq dy qsIhy idMidAWnINhw ivc icx ky ShId kr id`qw igAw[ gurU swihb ny Awpxw pirvwr vwr ky Bwrq dI AzwdIdw rwh p`Drw kIqw[ aunHW ikhw ik ieh pihlw mOkw hY jdoN Bwrq dI pwrlImYNt AMdr swihzwidAWAqy mwqw gujrI jI nUM SrDwzlI id`qI geI hY, ijs leI auh smu`cy hwaUs dy mYNbrW dw DMnvwdkrdy hn[ 28 dsMbr
mwqw gujrI jI qy Coty swihbzwidAW dI Xwd ivcgurduAwrw sRI PqihgVH swihbq qoN sjwey gey
ShIdI ngr kIrqn ivc lKW SrDwlU hoey SwmlswihbzwidAW dI Shwdq swfy leI Awqmk hlUxw Aqy rwh dsyrw- BweI goibMd isMG lONgovwlsRI PqihgVH swihb, - mwqw gujrI jI Aqy Coty swihbzwdy bwbw zorwvr isMG Aqy bwbw Pqih isMGdy ShIdI joV-myl dy A`j AwKrI idn sjwey gey ngr kIrqn ivc dyS-ivdyS qoN l`KW SrDwlUAWsmyq Dwrimk, rwjsI qy smwjk SKsIAqW, Dwrimk sBw-suswietIAW, inhMg isMG dlW ny v`fIp`Dr 'qy SmUlIAq kIqI[ ieh ShIdI ngr kIrqn gurduAwrw sRI PqihgVH swihb qoN gurduAwrwsRI joqI srUp swihb qIk sjwieAw igAw[ ies qoN pihlW Awsw dI vwr dy kIrqn auprMq mu`KgRMQI BweI hrpwl isMG ny mwqw gujrI jI Aqy swihbzwidAW dy jIvn ieiqhws 'qy cwnxwpwieAw[ ngr kIrqn dI AwrMBqw qoN pihlW jpu jI swihb dy pwT auprMq Ardws kIqI geIAqy hukmnwmw isMG swihb igAwnI jgqwr isMG ny ilAw[ sRI Akwl qKq swihb dy jQydwrigAwnI gurbcn isMG qy SRomxI kmytI pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl v`loN pMj ipAwirAW, pMjinSwncI isMGW, qKq swihbwn dy j`QydwrW, is`K sMprdwvW dy muKIAW nUM isropwE Byt kIqy gey[BweI goibMd isMG lONgovwl ny pwvn sRI gurU gRMQ swihb jI dw srUp jYkwirAW dI gUMJ ivc sunihrIpwlkI swihb ivc suSoiBq kIqw[ ngr kIrqn ivc v`K-v`K skUlW dy ividAwrQIAW qy v`K-v`KsBw-suswietIAW ny gurbwxI dw jwp kIqw Aqy g`qkw AKwiVAW ny jMgjU jOhr idKwauNidAW SrDwByt kIqI[ gurduAwrw sRI joqI srUp swihb ivKy ngr kIrqn dI smwpqI smyN sjwey gey DwirmkdIvwn ivc BweI AjIqpwl isMG, BweI jspRIq isMG qy BweI BuipMdr isMG hjUrI rwgI gurduAwrwsRI PqihgVH swihb Aqy AkwlI bhulvlIn isMG sRI AnMdpur swihb dy j`iQAW v`loN gurbwxI dwmnohr kIrqn kIqw igAw[ auprMq kIrqn soihlw dw pwT isMG swihb igAwnI jgqwr isMG nykIqw[ smwpqI dI Ardws igAwnI rGbIr isMG jQydwr qKq sRI kysgVH swihb ny kIqI Aqyhukmnwmw BweI hrpwl isMG ny ilAw[
isMG swihb igAwnI jgqwr isMG ny sMboDn kridAW ij`Qy smUh sMgqW nUM ies ShIdI joVmyl ivc sihXog krn leI DMnvwd kIqw auQy hI aunHW ApIl vI kIqI ik 7 qy 9 swl dI aumr dyCoty swihbzwidAW vWg swnUM vI aunHW dy rwh 'qy c`lidAW is`KI ivc Afol rihxw cwhIdw hY[ aunHWsmUh is`K sMgqW nUM AMimRq Ck ky gurU vwly bxn dI pRyrnw vI kIqI[
ies mOky SRomxI kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny sMgqW nwl ivcwrW dI sWJpwauNidAW ikhw ik mwqw gujrI jI Aqy Coty swihbzwidAW dI Shwdq swfy leI Drm ivc pRp`khox dw Awqmk hlUxw Aqy rwh dsyrw hY[ aunHW ikhw ik Coty swihbzwidAW v`loN drswieAw igAwmwrg swnUM Drm dI au~qm isKlweI idMdw hY[ aunHW ikhw ik swihbzwidAW dw sskwr AsQwndunIAW dI sB qoN mihMgI jgHw hY jo dIvwn tofr m`l ny DrqI aupr sony dIAW mohrW ivCw kyKrIdI[ aunHW ies pwvn AsQwn 'qy ie`kqr hoeIAW sMgqW nUM pRyrnw kridAW ikhw ik is`KI ivcpRpk hoxw hI swihbzwidAW leI scI SrDw hY[ aunHW smUh Dwrimk SKsIAqW, Dwrimk jQybMdIAW,sBw-suswietIAW, skUlW/kwljW qy pRSwsn dw ienHW smwgmW ivc sihXog krn leI DMnvwd
4141414141gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
kIqw[ ies smyN styj sk`qr dI BUimkw SRomxI kmytI mYNbr s. krnYl isMG pMjolI ny inBweI[ies qoN pihlW lgwqwr sjwey gey dIvwnW ivc ijQy rwgI jiQAW ny gurbwxI dw kIrqn
kIqw auQy pRcwrk, FwfI, Aqy kvISr jiQAW ny vI ShwdqW dy lwswnI ieiqhws qoN jwxU krvwieAw[ies mOky ivSys qOr qy kvI drbwr krvwieAw igAw ijs ivc kvIAW ny bIr rsI kivqw pySkIqIAW[
ptnw swihb, - dsmyS ipqw jI sRI gurU goibMd isMG dy 351vyN pRkwS purb sbMDI smwgmW 'cSwml hoey SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl dw q^q sRI hirmMdr
4242424242gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
jI ptnw swihb ivKy q^q swihb dy jQydwr isMG swihb igAwnI iekbwl isMG ny ivSyS qOr 'qysnmwn kIqw[ aunHW nUM snmwn ivc gurU Gr dI bKiSs isropwE, loeI Aqy sRI swihb q^q swihbv`loN Byt kIqI geI[
ies mOky BweI lONgovwl ny kwPI smW sMgq ivc bYT ky gurU swihb pRqI SrDW dw pRgtwvwkIqw Aqy aunHW ny q^q swihb 'qy suSoiBq gurU swihb nwl sbMDq ieiqhwsk inSwnIAW dy drSnkIqy[ aunHW ny sMgq ivc bYT ky isMG swihb igAwnI iekbwl isMG v`loN ieiqhwsk vsqUAW dwieiqhws srvx kIqw[ ies dOrwn isMG swihb igAwnI iekbwl isMG ny SRomxI kmytI pRDwn bxnqoN bwAd pihlI vwr qKq swihb 'qy Awaux auqy BweI goibMd isMG lONgovwl nUM jI AwieAW ikhwAqy dsvyN pwqSwh jI dy pRkwS purb mOky AwXoijq kIqy gey smwgmW smyN pRbMDW ivc sihXog dyxleI DMnvwd kIqw[ aunHW ikhw ik SRomxI kmytI ny pRbMDW leI pRcwrk, rwgI, FwfI, kvIsr jiQAWqoN ielwvw v`fI igxqI ivc syvwdwr, lWgrI Awid Byj ky pRkwS purb smwgmW nUM ieiqhwskbxwaux ivc sihXog kIqw hY[
ies mOky SRomxI kmytI dy AiqRMg mYNbr s. gurmIq isMG bUh, AYfvokyt BgvMq isMGisAwlkw, mYNbr s. rijMdr isMG mihqw, bIbI joigMdr kOr, mu`K sk`qr fw. rUp isMG, vDIksk`qr s. pRqwp isMG, mIq sk`qr s. cwnx isMG, s. sul`Kx isMG BMgwlI mYnyjr sRI drbwrswihb, s. nvieMdr isMG lONgovwl, s. blivMdr isMG lONgovwl, hrBjn isMG vkqw mIfIAwieMcwrj, s. krmbIr isMG, s. myjr isMG, s. rjvMq isMG Awid hwjr sn[24 dsMbr
s. suKbIr isMG bwdl, BweI goibMd isMG lONgovwl,
bIbI hrismrq kOr bwdl qy horW vloN sRI nIqIS kumwr nwl mulwkwq
qKq sRI hirmMdr jI ptnw swihb ivKy hoey nqmsqkptnw swihb, - dSmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI dy pRkwS purb mOky qKq sRI hirmMdr jIptnw swihb ivKy nqmsqk hox qoN bwAd SRomxI AkwlI dl dy pRDwn Aqy pMjwb dy swbkw aupmu`K mMqrI s. suKbIr isMG bwdl ibhwr dy mu`K mMqrI sRI nIqIS kumwr nUM imlx leI aunHW dIirhwieS qy phuMcy[ ies mOky kyNdrI mMqrI bIbI hrismrq kOr bwdl, SRomxI kmytI pRDwn BweIgoibMd isMG lONgovwl, id`lI is`K gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn s. mnjIq isMG jIky, jnrlsk`qr s. mnijMdr isMG isrsw qy SRomxI kmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG vI aunHW dy nwl sn[suKbIr bwdl ny klgIDr pwqSwh dw 350 swlw pRkwS gurpurb v`fy p`Dr qy mnwaux leI ibhwrdy mu`K mMqrI sRI nIqIS kumwr dw DMnvwd kIqw[ aunHW ikhw ik ibhwr srkwr v`loN kIqy geybyimswl pRbMDW sdkw aunHW (sRI nIqIS kumwr) ny dunIAw Br ivc v`sdI gurU nwnk nwnk nwm lyvwsMgq dw idl ij`q ilAw hY[ ies mOky SRomxI kmytI pRDwn BweI goibMd isMG lOˆgovwl qy id`lI is`KgurUduAwrw mYnyjmYNt kmytI dy pRDwn mnjIq isMG jI ky ny vI sRI nIqIS kumwr dy auprwly dISlwGw kIqI[
sRI nIqIS kumwr ny smUh dyS vwsIAwˆ nUM gurU swihb dy pRkwS purb dI vDweI idMidAwikhw ik ieh aunHwˆ dw suBwg hY ik aunHwˆ nUM ieh pivqr idhwVw mnwaux dI syvw imlI hY[ aunHW ikhwik gurU swihb jI dIAW swfy bKiSSW Anyk hn, ijnHW dw Sukrwnw krnw swfw sB dw Prj hY[aunHW gurU swihb jI dy pRkwS purb smwgmW leI sihXog dyx leI SRomxI AkwlI dl dy pRDwn s.
ies mOky SRomxI kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny sRI nIqIS kumwr nUM sRIAMimRqsr qoN ptnw swihb leI is`DI PlweIt clwaux dI mMg dy nwl nwl sRI AMimRqsr, sRI nWdyVswihb Aqy sRI ptnw swihb nUM Awps ivc iqkony ryl mwrg nwl joVn dI mMg kIqI ijs qy sRInIqIS kumwr ny hW p`KI huMgwrw BirAw[ ies mOky qy SRomxI AkwlI dl, SRomxI kmytI Aqy id`lIkmytI vloN sRI nIqIS kumwr nUM isropwE ByNt krky snmwinq kIqw igAw[ nIqIS kumwr ny vI s.suKbIr isMG bwdl, bIbI hrismrq kOr bwdl, BweI goibMd isMG lONgovwl qy hornwˆ nUM XwdgwrIicMn Byt kIqy[
ies qoN pihlW qKq sRI hirmMdr jI ptnw swihb ivKy SRomxI AkwlI dl dy pRDwn pMjwbdy swbkw aup mu`K mMqrI s. suKbIr isMG bwdl ny SrDw Bwvnw nwl prvwr smyq m`Qw tyikAw[aunHwˆ nwl kyˆdrI mMqrI bIbI hrismrq kOr bwdl, SRomxI kmytI pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl,id`lI is`K gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn s. mnjIq isMG jIky Aqy jnrl sk`qr s. mnijMdrisMG isrsw vI mOjUd sn[ aunHwˆ ny qKq swihb ivKy kVwh pRswd dI dyg krvweI Aqy kIrqnsrvx kIqw[ qKq swihb ivKy s. suKbIr isMG bwdl qy aunHW dy prvwrk mYNbrW nUM isropwE dIbKiSS kIqI geI[ ies qoN bwAd auh qKq swihb ivKy sjy dIvwn iv`c gey ij`Qy aunHwˆ nUM qKqswihb v`loN jQydwr igAwnI iekbwl isMG ny snmwinq kIqw[ ies mOky bIbI hrismrq kOrbwdl, SRomxI kmytI pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl, s. mnjIq isMG jIky qy s. mnijMdr isMGisrsw nUM vI snmwn id`qy gey[
ies mOky SRomxI kmytI dy AMiqRMg mYNbr s. BgvMq isMG isAwlkw, s. gurmIq isMG bUh,mYNbr BweI rijMdr isMG mihqw, bIbI joigMdr kIr, fw. rUp isMG mu`K sk`qr SRomxI kmytI mOjUdsn[ 25 dsMbr
lMgr CikAw qy BUrI vwly sMprdw dy kwrjW dI kIqI SlwGwptnw swihb, - SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG loNgovwl ny A`j ieQygurduAwrw bwl lIlHw swihb ivKy nqmsqk hox auprMq bwbw kSmIr isMG BUrI vwilAW nwlmulwkwq kIqI Aqy aunHW nwl pMQk ivcwrW sWJIAW kIqIAW[ aunHW kwr syvw sMprdw BUrI vwilAWv`loN sRI gurU goibMd isMG jI dy pRkwS purb mOky qKq sRI ptnw swihb ivKy inBweIAW jw rhIAWlMgrW qy sMgq leI irhwieS dIAW syvwvW dI BrpUr SlwGw kIqI[ aunHW bwbw kSmIr isMG BUrIvwilAW v`loN lgwey gey gurU ky lMgr ivc pRSwdw vI CikAw[
ies dOrwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny bwbw kSmIr isMG nUM jgq gurU sRI gurU nwnk dyvjI dy 550 swlw pRkwS purb smwgmW dy m`dynzr sulqwnpur loDI ivKy sMgq invws, pwrikMg AqyivSyS Xwdgwr dI auswrI leI sihXog dyx leI s`dw id`qw ijs qy bwbw kSmIr isMG ny ikhw ikpMQ dI SRomxI jQybMdI SRomxI kmytI aunHW nUM jo vI kwrj krn leI syvw dyvygI auh aus nUM pUrwkrngy[ ies mOky BweI goibMd isMG lONgovwl Aqy aunHW nwl Awey s. gurmIq isMG bUh, BweI rijMdr
(pMnw 42 dw bwkI)
5252525252gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
isMG mihqw, bIbI joigMdr kOr, fw. rUp isMG mu`K sk`qr, s. sul`Kx isMG BMgwlI, s. pRqwp isMGqy horW nUM isropwE dy ky snmwinq kIqw[
ptnw swihb, - dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG dy pRkwS purb mOky A`j ieQy siQq gurduAwrw sRIgaU Gwt qoN qKq sRI hirmMdr jI ptnw swihb qk sjwey gey ngr kIrqn qoN pihlW gurduAwrwsRI gaU Gwt ivKy gurmiq smwgm dw AwXojn kIqw igAw, ijs ivc pMQ pRis`D kIrqnI jiQAW nygurbwxI dw rsiBMnw kIrqn kIqw[ ies mOky is`K kOm dy mhwn ivdvwn kQwkwr BweI swihb BweIipMdrpwl isMG Aqy bwbw gurmIq isMG Kosw kotlw ny gurU swihb jI dy jIvn nwl sbMDq ivcwrWnwl sMgq nUM joiVAw[
ies mOky sMgqW nUM sOboDn huMidAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMdisMG lONgovwl ny ikhw ik ptnw swihb dI DrqI BwgW vwlI hY ijQy dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMGjI ny pwvn pRkwS ilAw[ aunHW ikhw ik gurU jI ny ies sMswr dI BlweI leI v`fy kwrnwmy kIqy,Kwlsy dI swjnw kIqI, holw mh`lw dI rvwieq kwiem kIqI Aqy ieQoN qk ik mnu`Kqw leI ApwxwsrbMs vI vwr id`qw[ aunHW ikhw ik Aijhy mhwn gurU swihb jI dy 351 swlw pRkwS purb qy smUhsMgqW nUM aunHW dy drswey hoey mwrg qy c`lx dw pRx krnw cwhIdw hY[ aunHW sMgq nUM bwxI qy bwxydy DwrnI bxn dI ApIl vI kIqI[
smgwm dOrwn qKq sRI hirMdr jI ptnw swihb dy jQydwr igAwnI iekbwl isMG,dmdmI tkswl dy mu`KI bwbw hrnwm isMG Kwlsw, s. AYs. AYs. AwhlUvwlIAw, SRomxI kmytI dymu`K sk`qr fw. rUp isMG ny sMgqW nUM ijQy dsmyS ipqw jI dy 351 swlw pRkwS purb dI mubwrkbwdid`qI, auQy hI gurU swihb dI ivcwrDwrw nUM Aml ivc ilAwaux leI pRyirAw[ qKq sRI hirmMdrjI ptnw swihb dI pRbMDk kmytI dy pRDwn jQydwr Avqwr isMG ny AweIAW hoeIAW pRmu`KSKsIAqW qy sMgqW dw DMnvwd kIqw[ ies mOky ptnw swihb ivKy kIqIAW geIAW kwr syvwvWleI bwbw hrbMs isMG jI id`lI vwiLAW qoN vroswey bwbw bcn isMG jI dy syvk bwbw jsbIr isMGnUM snmwinq kIqw igAw[
ies mOky hornw qoN ielwvw bwbw blbIr isMG mu`KI SRomxI bu`Fw dl, bwbw Avqwr isMG surisMG vwly, bwbw blbIr isMG sIcyvwl vwqwvrx pRymI, s. BgvMq siMG isAwlkw, s. gurmIq isMGbUh AMiqRMg mYNbr SRomxI kmytI, BweI rijMdr isMG mihqw, bIbI joigMdr kOr, bwbw Gwlw isMG, fw.rUp isMG, s. pRqwp isMG, s. sul`Kx isMG BMgwlI, s. cwnx isMG, s. nvieMdr isMG lONgovwl, s.blivMdr isMG lONgovwl, hrBjn isMG vkqw mIfIAw ieMcwrj, s. krmbIr isMG, s. myjr isMG,s. rjvMq isMG Awid hwzr sn[ 24 dsMbr
5353535353gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
q^q sRI ptnw swihb vloN sRI nIiqS kumwr dw 'syvw rqn'AYvwrf nwl snmwn
sRI AKMf pwT swihb dy Bog nwl hoeI Sukrnw smwgmW dI sMpUrnqwptnw swihb, - dSmyS ipqw swihb sRI gurU goibMd isMG jI dy 350 swlw pRkwS purb dy SukrwnwsmwgmW dI sMpUrnqw Aqy 351vyN pRkwS purb nUM smripq bIqI rwq dy 1:00 vjy q^q swihbivKy sRI AKMf pwT swihb dy Bog pwey gey[ ies mOky ibhwr dy mu`K mMqrI sRI nIiqS kumwr ny ivSySqOr 'qy hwzr ho ky AwpxI SrDw Bwvnw dw pRgtwvw kIqw Aqy aunHW ny q^q swihb ivKy svyry3:00 vjy qk rih ky gurU swihb dw Sukrnw Adw kIqw[
ies mOky q^q sRI ptnw swihb dy jQydwr isMG swihb igAwnI iekbwl isMG, sRI Akwlq^q swihb dy jQydwr igAwnI gurbcn isMG, SRomxI kmytI pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl qy horpRmu`K S^sIAqW ny sRI nIiqS kumwr nUM 'syvw rqn' AYvwrf nwl snmwinq kIqw[ igAwnIiekbwl isMG ny sMgqW dw DMnvwd kIqw[ aunHW SRomxI kmytI, id`lI kmytI, inhMg isMG jQybMdIAWqy sBw suswietIAW leI vI DMnvwd dy Sbd khy[ ies dOrwn SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dypRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny vI sB dw DMnvwd kIqw[
ies mOky isMG swihb igAwnI jgqwr isMG ny sMgqW nwl gurmiq ivcwrW kridAW ikhwik klgIDr v`loN vrosweI sRI AnMdpur swihb dI DrqI aupr Kwlsy dI swjxw nwl ies DrqIaupr mnu`Kqw leI BweIcwrk sWJ dw nvW ieiqhws isrijAw igAw[ ies DrqI qoN gurU swihb nyBwrqI lokW nUM cVHdI klw ivc rih ky AxK, svYmwx Aqy ZYrq BrpUr jIvn ijaUx dI jwcisKweI[ swihb sRI gurU goibMd isMG jI ny ij`Qy lok mwniskqw nUM blvwn bxwaux leI Awqm rsAqy bIr rs nwl BrpUr swihq dI isrjxw kIqI, auQy hI zulm dw Kwqmw krn, h`k-s`c qy inAWdI sQwpqI leI AnykW Drm Xu`D vI kIqy[ aunHW ikhw ik is`K pMQ dy Swnwm`qy ieiqhws nUM ivSvBr ivc auBwrn leI SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`K-v`K ieiqhwsk idhwiVAW Aqy SqwbdIAWnUM v`fy p`Dr 'qy mnwauNdI Aw rhI hY[ aunHW ikhw ik klgIDr swihb sRI gurU goibMd isMG jI dy 350swlw pRkwS purb nUM smripq smu`cy sMswr ivc v`K-v`K gur AsQwnW ivKy Dwrimk smwgm rc kysMpUrnqw hoeI hY[ aunHW ny dsmyS ipqw dy 351vyN pRkwS idhwVy mOky sMgqW nUM gurU swihb dIAWis`iKAwvW aupr c`lx dI pRyrnw kIqI Aqy smUh is`K sMsQwvW nUM ApIl kridAW ikhw ik nOjuAwnInUM is`K ivrsy Aqy ieiqhws nwl joVn leI sMXukq auprwly kIqy jwx[
ies mOky qKq sRI kysgVH swihb dy jQydwr igAwnI rGbIr isMG ny sMgqW nUM ies mubwrkidhwVy 'qy gurU swihb v`loN bKSy is`KI isDWqW nUM Apxw ky Awpxy mnW dy hnHyirAW nUM dUr krn dIpRyrnw kIqI[ aunHW ikhw ik nOjuAwnI nUM sMBwlx leI mwipAW, AiDAwpkW Aqy is`K sMsQwvW nUMA`gy Awauxw cwhIdw hY[ smwgm dOrwn SRomxI kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl v`loN gurUswihb jI dy pRkwS purb dI vDweI idMidAW SRomxI kmytI dy bulwry s. idljIq isMG bydI ny dyS-ivdyS dIAW sMgqW dw DMnvwd kIqw[
smwgm ivc mYNbr pwrlImYNt pRo: pRym isMG cMdUmwjrw, SRomxI kmytI mYNbr BweI AmrjIqisMG cwvlw, ipRMsIpl suirMdr isMG, s. krnYl isMG pMjolI qy s. idljIq isMG iBMfr ny sMgqWnwl ivcwr sWJy kridAW gurU swihb v`loN drswey h`k-s`c, iemwndwrI, inmrqw, mnu`KI syvw dyisDWqW nUM AmlI rUp ivc Apxwaux dI pRyrnw kIqI[ aunHW mwipAW nUM ApIl kridAW ikhw ik auhAwpxy b`icAW nUM cwry swihbzwidAW, q^q sRI kysgVH swihb Aqy gurduAwrw sRI PqihgVH swihbdI DrqI dy ieiqhws qoN jwxUM krwaux qW jo b`icAW AMdr kOmI qy pMQk Bwvnw dw pRswr ho sky[aunHW ies mOky smUh sMgqW dw DMnvwd vI kIqw[
ies mOky s`cKMf sRI hirmMdr swihb dy mu`K gRMQI isMG swihb igAwnI jgqwr isMG, q^qsRI kysgVH swihb dy jQydwr igAwnI rGbIr isMG Aqy mu`K gRMQI BweI PUlw isMG, mYNbr pwrlImYNtpRo: pRym isMG cMdUmwjrw, swbkw mMqrI fw. dljIq isMG cImw, ivDwiek s. hirMdrpwl isMGcMdUmwjrw, s. bljIq isMG cMdUmwjrw, SRomxI kmytI mYNbr BweI AmrjIq isMG cwvlw, s. krnYlisMG pMjolI qy ipRMsIpl suirMdr isMG qy s. idljIq isMG iBMfr, vDIk sk`qr mIfIAw s. idljIqisMG bydI qy vDIk sk`qr Drm pRcwr kmytI s. blivMdr isMG jOVwisMGw, kYnyfw qoN s. blbIrisMG cMigAwVw, s. hrdyv isMG AYfvokyt, s. jrnYl isMG jOlI, s. guirMdr isMG gogI swbkwmYNbr, mYnyjr s. rxjIq isMG, s. SmSyr isMG cyArmYn, mwstr jsivMdr isMG, mwstr hrjIqisMG, s. ikSor isMG bMgV, mIq mYnyjr s. lKivMdr isMG, sUcnw AiDkwrI s. hrdyv isMG, s.rxbIr isMG, s. blkwr isMG, s. jgIr isMG Aqy v`fI igxqI ivc sMgqW hwzr sn[25 dsMbr
sRI AMimRqsr, -SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny pRis`Divdvwn fw. hrcMd isMG bydI v`loN sMpwidq Aqy is`K ieiqhws rIsrc borf (SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI) v`loN pRkwiSq Koj BrpUr pusqk 'is`K ieiqhws dy PwrsI sroq' sMgq ArpxkIqI[ SRomxI kmytI dy bulwry Aqy vDIk sk`qr mIfIAw s. idljIq isMG bydI qoN pRwpq jwxkwrIAnuswr BweI lONgovwl ny bIqy k`lH sRI AnMdpur swihb ivKy pRis`D is`K ivdvwnW dI hwzrI ivc iehpusqk jwrI kIqI[ ies smyN sRI Akwl qKq swihb dy swbkw jQydwr pRo: mnjIq isMG, pMjwbIXUnIvristI pitAwlw dy swbkw aup kulpqI fw. jspwl isMG, pRis`D is`K ivdvwn fw. kyhrisMG, fw. blkwr isMG qy fw. suKidAwl isMG ivSyS qOr 'qy mOjUd sn[
ies mOky BweI goibMd isMG lONgovwl ny ikhw ik gurmiq dy pRcwr pRswr leI SRomxI kmytIny is`K swihq dI pRkwSnw duAwrw izkrXog ih`sw pwieAw hY[ iesy lVI ADIn pRis`D ivdvwn fw.hrcMd isMG bydI dI gurU kwl nwl sbMDq PwrsI sroqW bwry ieh pusqk mh`qvpUrn sQwn gRihxkrdI hY[ aunHW ikhw ik is`K ieiqhws dy bhuqy sroq PwrsI ivc hn jo nvIN pIVI dy icMqkW dIphuMc qoN dUr hn[ ies leI fw. bydI dI ieh pusqk hor vI Aihm hY[ aunHW Aws pRgt kIqI ikfw. bydI Biv`K ivc vI AijhIAW pusqkW is`K jgq dI JolI pwauNdy rihxgy[
ies mOky fw. blkwr isMG Aqy fw. suKidAwl isMG ny vI pusqk dI pRSMsw kridAW ikhwik fw. bydI ny ij`Qy fw. gMfw isMG duAwrw sMgRihq PwrsI pusqk 'mwi^z qvwrIi^ is`KW' dw pMjwbIAnuvwd kIqw hY, auQy hI pihly 120 pMinAW ivc ivSyS sMpwdkI isrj ky PwrsI sroqW ivclIAWguMJlW sbMDI vI AwpxI rwie id`qI hY[ ies mOky SRomxI kmytI pRDwn dy in`jI shwiek s. jgjIqisMG j`gI Aqy s. drSn isMG vI hwzr sn[20 dsMbr
BweI goibMd isMG lONgovwl ny Dwrimk ikqwbcw jwrI kIqw
sMgqW gurmiq &ls&y dy pRcwr pRswr dw ihsw bxn leI
Agy Awaux- BweI lONgovwlsMgrUr, - SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI sMgqW nUM is`K ieiqhws Aqy ivrsy nwl joVn leIvcnb`D hY[ ieh pRgtwvw SRomxI kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny s. rwjivMdr isMGjogw v`loN iliKAw Aqy Drm pRcwr kmytI v`loN pRkwSq kIqw igAw ikqwbcw 'SyK P`qy dI XwqrwikauN?' jwrI krn qoN bwAd g`lbwq kridAW kIqw[ aunHW ikhw ik A`j is`K nOjuAwnW Aqy b`icAWnUM Dwrimk swihq v`l ruicq krn dI v`fI loV hY Aqy ies kwrj leI is`K sMsQwvW dy nwl-nwlmwipAW nUM vI BUimkw inBwauxI cwhIdI hY[ aunHW ikhw ik SRomxI kmytI v`loN ijQy pihlW hI AnykWDwrimk pusqkW Aqy Bytw rihq ikqwbcy pRkwiSq krvw ky sMgqW qk phuMcwey jw rhy hn, auQy hIb`icAW nUM gurmiq nwl joVn leI sic`qr pusqkW iqAwr krvwaux dw vI &Yslw kIqw igAw hY[BweI lONgovwl ny ikhw ik Drm pRcwr dI lihr nUM hor pRcMf krn leI ivauNqbMdI kr leI geI hYAqy ies nUM Aml ivc ilAwaux leI pRcwrkW, kvISrW, FwfIAW Awid nwl 10 jnvrI nUM qKqsRI kysgVH swihb ivKy iek`qrqw r`KI geI hY[ aunHW ikhw ik hr is`K pRcwrk hY Aqy hr iek is`K
5656565656gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
nUM gurmiq &ls&y dy pRcwr pRswr leI A`gy Awauxw cwhIdw hY[ aunHW ieh vI ikhw ik SRomxI kmytIDrm pRcwr krn leI koeI ksr nhIN C`fygI pr sMgqW nUM Awpo-Awpxy ngrW ivc gurmiq smwgmkrvwaux leI vI sihXog krnw zrUrI hY[
ies mOky s. Avqwr isMG vxvwlw, BweI Ajwieb isMG AiBAwsI, s. rwmpwl isMGbihxIvwl, s. mnjIq isMG b`pIAwxw, s. suKvrS isMG pMnU, s. ipRqpwl isMG, SRomxI kmytI dymu``K sk`qr fw. rUp isMG, vDIk sk`qr s. idljIq isMG bydI, Drm pRcwr kmytI dy AYfISnlsk`qr s. blivMdr isMG jOVwisMGw, s. hrBjn isMG mIfIAw ieMcwrj, s. guirMdrpwl isMG TrUAwid hwzr sn[18 dsMbr
swihbzwidAW dI Shwdq hk, sc Aqy Drm dI rKvwlIleI au~GVvIN imswl -igAwnI gurbcn isMG
dsvyN pwqSwh dy vfy swihbzwidAW dI Shwdq nUM smripqgurbwxI jwp smwgm
smwgm dOrwn igAwnI jgqwr isMG qy fw. rUp isMG ny vI kIqw sMboDnAMimRqsr, - dsvyN pwqSwh sRI gurU goibMd isMG jI dy v`fy swihbzwidAW dy ShIdI idvs nUMgurbwxI jwp idvs vjoN mnwauNidAW SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN A`j gurduAwrw sRI mMjIswihb dIvwn hwl ivKy sMgqI rUp ivc jpujI swihb dy jwp mgroN Ardws BweI sulqwn isMG v`loNkIqI geI[ ies qoN pihlW sRI AKMfpwT swihb dy Bog pwey gey Aqy BweI swihb isMG dy rwgI j`Qyny gurbwxI dw mnohr kIrqn kIqw[
ies mOky sRI Akwl qKq swihb dy jQydwr igAwnI gurbcn isMG ny dsm pwqSwh jI dyswihbzwidAW nUM siqkwr Byt kridAW ikhw ik is`K kOm dw ieiqhws dunIAW nwloN v`Krw Aqyinvyklw hY ijsdy kuJ pMny dsvyN pwqSwh dy swihbzwidAW dI Shwdq nwl juVdy hn[ aunHW ikhwik cmkOr dy AswvyN Xu`D AMdr v`fy swihbzwidAW bwbw AjIq isMG Aqy bwbw juJwr isMG smyq gurUdy ipAwry is`KW dIAW ShwdqW h`k, s`c Aqy Drm dI r`KvwlI leI au~GVvIN imswl hn[ aunHWikhw ik swihbzwidAW dIAW ShwdqW kOm leI pRyrxw sroq hn Aqy swnUM aunHW dy ShIdI idhwVy 'qyaunHW v`loN drswey mwrg 'qy c`lx dw pRx krnw cwhIdw[
s`cKMf sRI hirmMdr swihb dy mu`K gRMQI isMG swihb igAwnI jgqwr isMG ny sMgq nwlgurmiq ivcwr sWJy kridAW ikhw ik swkw sRI cmkOr swihb ihMmq, dlyrI Aqy idRVHqw dIdwsqwn hY Aqy ies jMg ivc gurU dy 40 isMGW ny ds l`K muZlW dw mukwblw kridAW ShwdqpRwpq kIqI[ aunHW ikhw ik sRI cmkOr swihb dI jMg dw dunIAW dy ieiqhws ivc hor koeI mukwblwnhIN[
smwgm dOrwn SRomxI kmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG ny ikhw ik is`K ieiqhws AMdrShIdI hPqy dw ivSyS mh`qv hY[ byS`k ieh is`K kOm leI byh`d kiTnweIAW BrpUr smW sI, priPr vI gurU dw Kwlsw ienHW hwlwqW ivcoN vI surKrU ho ky inkilAw[ aunHW ikhw ik ShIdI hPqwkOm leI svY mMQn krn dw smW hY Aqy swnUM ies smyN Awpxy b`icAW nUM gur ieiqhws dy snmuKkrn leI Xqn krny cwhIdy hn[
ies auprMq sjy dIvwn ivc is`K kOm dy pRis`D FwfI, kvISr j`iQAW Aqy pRcwrkW ny
5757575757gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
swihbzwidAW dI Shwdq dy lwswnI ieiqhws nUM sMgqW nwl sWJw kIqw[ies mOky hornW qoN ielwvw SRomxI kmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG, sk`qr s. mnjIq
isMG, vDIk sk`qr s. idljIq isMG bydI, s. blivMdr isMG jOVw isMGw, s. suKdyv isMG BUrwkohnw qy s. ibjY isMG, s. jgjIq isMG j`gI in`jI shwiek, s. kulivMdr isMG rmdws, s. sk`qrisMG, s. hrjIq isMG lwlUGuMmx, s. gurmIq isMG bu`tr, s. hrijMdr isMG kYroNvwl, s. qijMdrisMG p`fw qy s. mihMdr isMG mIq sk`qr, s. sul`Kx isMG BMgwlI mYnyjr sRI drbwr swihb, s.sqnwm isMG suipRMtYNfYNt, s. mlkIq isMG bihVvwl shwiek suipRMtYNfYNt, SRomxI kmytI, Drm pRcwrkmytI qy sRI drbwr swihb dw stwP, v`K-v`K skUlW dw stwP Aqy ividAwrQI hwzr sn[ 22dsµbr
SRomxI kmytI pRDwn BweI lONgovwl ny pwiksqwn ivcisKW nwl vDIkIAW dy mwmly nUM lY ky ivdyS mMqrI nUM iliKAw pqrsRI AMimRqsr, - SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny pwiksqwndy swhIvwl ivKy siQq gurduAwrw swihb nUM Fwh ky plwjw bxwey jwx dI Kbr swhmxy Awaux 'qyiesdI sKq SbdW ivc inMdw kIqI hY[ aunHW ikhw ik BUmI mwPIAw v`loN Awpxy in`jI svwrQW qihqgurduAwrw swihb dI jgHw 'qy plwjw bxwauxw iksy vI qrHW jwiez nhIN hY Aqy ies Kbr nwl is`KWdIAW BwvnwvW nUM BwrI s`t v`jI hY[ aunHW ikhw ik pwiksqwn sRI gurU nwnk dyv jI dI jnm BUmIhY ijs nwl smu`cy ivSv ivc v`sdy is`KW dIAW BwvnwvW juVIAW hoeIAW hn[ pr du`K dI g`l hY ikis`K Drm nwl Bwvnwqmk sWJ r`Kdy ies iK`qy AMdr is`KW nwl vDIkIAW kIqIAW jw rhIAW hn[BweI lONgovwl ny ikhw ik bIqy idnIN hI kuJ is`K dukwndwrW 'qy ieslwm Drm kbUl krn leIdbwA pwieAw igAw sI Aqy hux is`KW dy Dwrimk AsQwn nUM Fwh ky plwjw bxwaux dIAW KbrWswhmxy AweIAW hn[ aunHW ikhw ik Bwrq srkwr nUM ienHW mwmilAW leI pwiksqwn srkwr 'qydbwA bxwauxw cwhIdw hY Aqy pwiksqwn AMdr is`K Drm dy Dwrimk AsQwnW dy nwl-nwl is`KWdI sur`iKAw Aqy aunHW dI Dwrimk AwzwdI dy AiDkwr nUM XkInI bxwaux leI qurMq kdm cu`kxycwhIdy hn[ SRomxI kmytI pRDwn ny ikhw ik pwiksqwn AMdr is`KW nwl ho rhIAW vDIkIAW dysbMD ivc aunHW ny Bwrq dI ivdyS mMqrI sRImqI suSmw svrwj nUM ie`k p`qr vI iliKAw hY Aqy auhnyV Biv`K ivc ies sbMDI Bwrq srkwr dy numwieMidAW nwl in`jI qOr 'qy iml ky g`lbwqkrngy[20 dsMbr
scKMf sRI hirmMdr swihb Aqy sRI Akwl q^q swihb ivKysMgqW vloN nvyN glIicAW dI syvw
sMgqW dI shUlq leI pirkrmw 'c 'AwaUtfor styAr il&t' lgweIAMimRqsr, - s`cKMf sRI hirmMdr swihb Aqy sRI Akwl q^q swihb ivKy gurU Gr dy SrDwluAW vloNnvyN, suMdr qy nrm glIcy (kwrpY~t) ivCwey gey hn[ ies sbMDI SRomxI kmytI dy bulwry qy vDIksk`qr s. idljIq isMG bydI ny jwxkwrI idMidAW disAw ik s`cKMf sRI hirmMdr swihb ivKybYljIAm dI iek pRis`D kMpnI vloN iqAwr kIqw igAw 10 hzwr vrg Pu`t dy krIb gUVy lwl rMgdw XUrpIAn glIcw, ijs 'qy s&yd rMg dy UbsUrq Pu`l bUitAW dIAW vylW bxIAW hn, ivCwieAw
5858585858gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
igAw hY[ aunHW disAw ik s`cKMf sRI hirmMdr swihb dy AMdr mu`K pRkwS AsQwn, au~prlIAW dovyNmMizlW Aqy AMdrlI CotI pRkrmw qoN ielwvw drSnI pul dy rsqy 'qy vI ieh glIcw ivCwieAwigAw hY, aunHW d`isAw ik ies dI syvw sMq bwbw kSmIr isMG jI BUrI vwilAW qy gurU Gr dy pRymIAWs. sivMdrpwl isMG qy s. nirMdr isMG Awid vlo SrDw sihq krvweI geI hY[ aunHW hor jwxkwrIidMidAw ikhw ik iesy qrHW sRI Akwl q^q swihb ivKy vI 6 hzwr vrg Pu`t ifzwienr glIcwivCwieAw igAw hY, ijs dI syvw isMGwpur invwsI gurU Gr dy SrDwlU Tukrwl pirvwr vloN krvweIgeI hY[
s. bydI ny d`isAw ik s`cKMf sRI hirmMdr swihb dy drSnW leI Awaux vwly srIirk qOr'qy Apwhj qy bzurg SrDwlUAW dI shUlq leI pRkrmw 'c auqrx leI Aqy kyNdrI is`K AjwiebGr q`k A`pVx leI GMtw Gr dIAW pOVIAW nyVy lgweIAW geIAW 2 il&tW qoN bwAd hux sRIAkwl q^q swihb sk`qryq vwlIAW pOVIAW 'c pihlI AwaUutfor styAr il&t (pOVIAW vwlIil&t) lgweI geI hY, jo sIt nwl l`gy siv`c qoN ielwvw irmot nwl vI c`lygI qy vIlH cyAr 'qyAwaux vwly SrDwlU ies 'qy Arwm nwl bYT ky hyTW pRkrmW 'c pu`j skxgy[ aunHW disAw ik iesAwaUtfor styAr il&t, ijsdI syvw sMq bwbw kSmIr isMG qy bwbw suKivMdr isMG kwr syvwsMprdw BUrI vwilAW vloN krvweI geI hY, 127 iklogRwm q`k Bwr cuk skx dy smr`Q hY qy iesdIkImq AMdwjn iek l`K rupey dy krIb hY[ ieh il&t sRI Akwl q^q swihb sk`qryq vwly rsqyqoN 7-8 Pu`t nIvIAW pOVIAW rwhIN hyTW inSwn swihbW nyVy jw pu`jdI hY[ 24 dsMbr
srbMsdwnI sRI gurU goibMd isMG jI dy 351vyN pRkwS purb nUMsmripq sRI Akwl q^q swihb qoN ivSwl ngr kIrqn
sjwieAw igAwAMimRqsr, - srbMsdwnI, dsmyS ipqw sRI gurU goibMd isMG jI dy 351vyN pRkwS purb ƒ smripqSRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN sRI gurU isMG sBw (rij:) sRI AMimRqsr Aqy sMgqW dy sihXognwl sRI Akwl q^q swihb qoN ivSwl ngr kIrqn AwXoijq kIqw igAw[ s`cKMf sRI hirmMdrswihb dy mu`K gRMQI isMG swihb igAwnI jgqwr isMG ny AwrMBqw dI Ardws kIqI Aqy sRI gurU gRMQswihb dw pwvn srUp sunihrI pwlkI swihb ivc suSoiBq kIqw[ prMprw Anuswr ieh ngrkIrqn sRI gurU gRMQ swihb dI Cqr CwieAw hyT Aqy pMj ipAwirAW dI AgvweI ivc sjwieAwigAw[ ngr kIrqn dOrwn Dwrimk sMsQwvW, sRI gurU isMG sBw (rij:) AMimRqsr, skUlW dyividAwrQIAW, v`K-v`K bYNf pwrtIAW, g`qkw pwrtIAW Aqy gurbwxI dw jwp krdIAW sMgqW nySmUlIAq kIqI[ ieh ngr kIrqn sRI Akwl q^q swihb qoN AwrMB ho ky sRI gurU rwmdws invws,bRhm bUtw mwrkIt, cONk GMtw Gr, bzwr mweI syvw, bwzwr kwTIAW, bwzwr pwpVW, bwzwr bwsW,cONk C`qI KUhI, cwvl mMfI, kxk mMfI, Fwb vsqI rwm, cONk icMqpurnI, jOVw ip`pl, cONk cbUqrw,cONk jY isMG, cONk monI, cONk kroVI, cONk mMnw isMG, cONk pRwgdws, sRI gurU rwmdws invws qoN huMdwhoieAw sRI Akwl q^q swihb ivKy sMpMn hoieAw[
ies mOky SRomxI kmytI mYNbr BweI mnjIq isMG, sk`qr s. mnjIq isMG, vDIk sk`qrs. idljIq isMG bydI, s. blivMdr isMG jOVw isMGw qy fw. prmjIq isMG sroAw, in`jI shwieks. jgjIq isMG j`gI, mIq sk`qr s. kulivMdr isMG rmdws, s. jsivMdr isMG dInpur, s.sk`qr isMG qy s. hrijMdr isMG kYroNvwl, mYnyjr s. guirMdr isMG, s. rvyl isMG cyArmYn,suipRMtYNfYNt s. sqnwm isMG, AYfISnl mYnyjr s. suKrwj isMG, s. hrijMdr isMG qy s. bGyl isMG,
5959595959gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
shwiek suipRMtYNfYNt s. mlkIq isMG bihVvwl, sRI gurU isMG sBw (rij:) AMimRqsr dy pRDwn s.AnUp isMG ivrdI, knvInr s. rnbIr isMG copVw qy jnrl sk`qr s. suirMdr isMG rumwly vwly,s. gurbKS isMG bydI, s. hrmnjIq isMG, s. joigMdr isMG, s. AjYb isMG, s. hrBjn isMG, s.siqMdr isMG, s. kulbIr isMG, s. blivMdr isMG, s. kulivMdr isMG Aqy v`fI igxqI sMgqW hwzrsn[ 23 dsMbr
sRI AMimRqsr swihb qoN sRI hzUr swihb leI isDI hvweI syvw AwrMBAMimRqsr - is`K kOm dy do Aihm Dwrimk AsQwnW sRI AMimqsr swihb Aqy sRI hzUr swihb nWdyVivckwr hvweI syvw dI SurUAwq eyAr ieMfIAw v`loN sRI gurU rwmdws AMqrrwStrI hvweI A`fw qoNSurU kr id`qI geI hY[ ies syvw dI AwrMBqw mOky Ardws s`cKMf sRI hirmMdr swihb dy ArdwsIeyBweI sulqwn isMG duAwrw kIqI geI[
ies mOky s`cKMf sRI hirmMdr swihb dy muK gRMQI isMG swihb igAwnI jgqwr isMG ny ikhwik A`j hvweI syvw SurU hox nwl is`K sMgqW dI icrOkxI mMg pUrI hoeI hY[ aunHW ikhw ik ies nwlsMgqW sRI hirmMdr swihb dy drSnW dy nwl-nwl q^q sRI s`cKMf sRI hzUr swihb dy drSn vIkr skxgIAW[ ies mOky SRomxI kmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG ny SRomxI kmytI pRDwn BweIgoibMd isMG lONgovwl v`loN eyAr ieMfIAw ies hvweI syvw leI DMnvwd kIqw[ aunHW mMg kIqI ikis`K sMgqW dI mMg Anuswr sRI AMimRqsr swihb qoN q^q sRI ptnw swihb leI Aqy q^q sRI hzUrswihb qoN q^q sRI ptnw swihb leI vI hvweI syvwvW dI SurUAwq kIqI jwvy[ ies mOky mu`K gMRQIisMG swihb igAwnI jgqwr isMG, AMiqRMg kmytI mYNbr s. gurmIq isMG bUh qy AYfvokyt s. BgvMqisMG isAwlkw, SRomxI kmytI mYNbr s. rwijMdr isMG mihqw Aqy SRomxI kmytI dy mu`K sk`qr fw.rUp isMG ny sWJy qOr 'qy eyAr ieMfIAw dy AiDkwrIAW nUM snmwinq vI kIqw igAw[
ies mOky muK gMRQI isMG swihb igAwnI jgqwr isMG, AMiqRMg kmytI mYNbr s. gurmIq isMGbUh qy AYfvokyt s. BgvMq isMG isAwlkw, SRomxI kmytI mYNbr s. rwijMdr isMG mihqw, SRomxIkmytI dy mu`K sk`qr fw. rUp isMG, in`jI shwiek s. jgjIq isMG j`gI, sRI drbwr swihb dymYnyjr s. sul`Kx isMG BMgwlI, AYfISnl mYnyjr s. suKbIr isMG, s. AMimRqpwl isMG sUcnwAiDkwrI Awid hwzr sn[ 23 dsMbr
pwiksqwn 'c isKW nUM Drm pirvrqn leI mzbUr krnwDwrimk AwzwdI dy AiDkwrW dI aulMGxw -BweI lONgovwl
AMimRqsr, - SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl ny pwiksqwnAMdr is`KW nUM Drm pirvrqn leI dbwaux dI sKq SbdW ivc inMdw kridAW ies nUM DwrimkAwzwdI dy AiDkwrW dI aulMGxw krwr id`qw hY[ ieh mwmlw pwiksqwn AMdr sUbw KYbr pKqUnKvwdy izlHw hMgU 'c ksbw duAwbw dw hY, ijQy ie`k shwiek kimSnr v`loN is`KW nUM musilm Drm Dwrnkrn leI mzbUr krn dIAW rIportW hn[ ies sbMDI swhmxy AweI Kbr Anuswr sbMDqAiDkwrI ny is`KW nUM dPqr bulw ky aunHW 'qy Drm qbdIl krn dw dbwA bxwauNidAW kwrobwr bMdkrwaux dI vI DmkI id`qI[jwrI ie`k ibAwn rwhIN BweI lONgovwl ny ikhw ik pwiksqwn AMdr G`t igxqI is`KW nwl AijhwD`kw brdwSqXog nhIN hY Aqy ies mwmly ivc inrp`K jWc hoxI cwhIdI hY[ aunHW ikhw ik A`j pUrIdunIAw AMdr is`K AwpxI imhnq qy ilAwkq nwl au~c mukwm hwisl kr rhy hn Aqy ieh vI
6060606060gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
swrI dunIAW jwxdI hY ik is`K kOm BweIcwrk sWJ dI hmwieqI hY[ aunHW ikhw ik ivSv nUM Awpxyklwvy ivc lYx vwly is`K Drm dy AnuXweI ijQy vI rihMdy hn, aus dyS dI qr`kI leI hmySWBweIvwl bxdy hn[ prMqU duK dI g`l hY ik is`KW nwl AijhIAW vDIkIAW huMdIAW hn[ aunHW BwrqAqy pwiksqwn dIAW srkwrW qoN mMg kIqI ik kiQq doSI iKlwP kwrvweI kIqI jwvy Aqy A`gy qoNG`t igxqI is`KW dI Dwrimk AwzwdI Aqy aunHW dI sur`iKAw nUM XkInI bxwieAw jwvy[ 17 dsMbr
AMimRqsr 14 dsMbr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI v`loN clweI jw rhI Dwrimk sMsQw ShId is`KimSnrI kwlj, sRI AMimRqsr ivKy sMswr dI pihlI Aqy dUjI jMg smyN ibRitS &Oj iv`c is`K sYinkWdI BUimkw Aqy pwey gey Xogdwn bwry sYmInwr krvwieAw igAw[ sMswr jMgW dOrwn bhwdr is`KsYinkW bwry l`gBg 20 swlW dI kIqI Koj dy q`QW nUM sR: BuipMdr isMG hwlYNf ny pRojYktr rwhIN idKwky bVy ivsQwr sihq d`isAw[ aunHW ny pihlI sMswr jMg 1914-18 Aqy dUjI sMswr jMg 1939-45 dOrwn ibRitS ieMfIAw AwrmI iv`c is`KW dy Xogdwn dw pUrw irkwrf vI sWJw kIqw[ aunHW ikhwik pihlI sMswr jMg iv`c ShId sYinkW ivc 33 &IsdI BwrqI Aqy is`K sYink sn, iesy qrHWdUsrI sMswr jMg iv`c ShId hoey sYinkW ivc 35 &IsdI BwrqI Aqy is`K sYinkW dw Xogdwn sI[` auhnW d`isAw ik 19 mulkW dIAW POjW iv`c is`K sYinkW ny bhwdrI dy JMfy g`fy AqyiehnW dI bhwdrI nUM A`j vI Xwdgwr dy rUp iv`c iehnW dySW iv`c sMBwl ky r`iKAw hoieAw hY[ieglYNf qoN Awey hoey swbkw myAr s. ieMdr isMG ny Awpxy vIcwr pRgt kridAW ies ivSy 'qycwnxw pwieAw[ ies qoN ielwvw bIbI ikrnjoq kOr mYNbr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI Aqy pRo:sUbw isMG ny vI Awpxy vIcwr pyS kIqw[ ies mOky ipRMsIpl bldyv isMG ny AweIAW s^SIAqW dwDMnvwd kIqw[ styj dI izMmyvwrI pRo: kulrwj isMG ny inBweI[ sR: BuipMdr isMG hwlYNf nyAwpxIAW pusqkW kwlj dI lwiebRyrI leI ipRMsIpl bldyv isMG nUM Byt kIqIAW[
smwgm iv`c BweI vIr isMG gurmiq ividAwlw dy ipRMsIpl jsivMdr kOr mwhl, suipRtYNfYtsR: mnjIq isMG Aqy ividAwrQIAW ny vI SmUlIAq kIqI[ ies smyN sR: guirMdr isMG sulqwnivMf,sR: srbjIq isMG guMmtwlw, fw: joigMdr, poR: guirMdr isMG mwn inaUXwrk mOjUd sn[
s. muKiqAwr isMG syvwdwr nUM syvw mukq hox 'qy ivdwiegIAMimRqsr, - SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI Drm pRcwr kmytI ivKy syvwdwr vjoN syvw inBwArhy s. muKiqAwr isMG nUM A`j syvw mukq hox 'qy in`GI ivdwiegI id`qI geI[ ies mOky SRomxI kmytIsk`qr s. mnjIq isMG, vDIk sk`qr s. idljIq isMG bydI qy s. blivMdr isMG jOVw isMG v`loNs. muKiqAwr isMG nUM s`cKMf sRI hirmMdr swihb dI qsvIr, sRI swihb, isropwE qy loeI dy kysnmwinq kIqw igAw[
ies mOky s. mnjIq isMG, s. idljIq isMG bydI qy s. blivMdr isMG jOVw isMGw ny AwpxysMboDn ivc ikhw ik s. muKiqAwr isMG ny SRomxI kmytI ivKy smrpx Bwvnw nwl syvw kIqI hY[ies sMsQw ivc syvw krn dw mOkw gurU swihb dI ikrpw sdkw hI pRwpq huMdw hY Aqy vDIAw syvwvWinBwaux vwly mulwzmW nUM hmySw Xwd r`iKAw jWdw hY[ auh iek iemwndwr qy imlxswr mulwzmvjoN jwxy jWdy hn[ aunHW s. muKiqAwr isMG nUM cMgy Biv`K leI SuBkwmnwvW vI Byt kIqIAW[
ies mOky SRomxI kmytI sk`qr s. mnjIq isMG, vDIk sk`qr s. idljIq isMG bydI qy s.
6161616161gurduAwrw gzt mwG (jnvrI 2018)
blivMdr isMG jOVwisMGw, mIq sk`qr s. kulivMdr isMG rmdws qy s. mihMdr isMG, sRI drbwrswihb dy mYnyjr s. sul`Kx isMG BMgwlI, suipRMtYNfYNt s. sqnwm isMG, ieMcwrj s. plivMdr isMG,s. BuipMdr isMG qy s. krnjIq isMG qoN ielwvw s. muKiqAwr isMG dy pirvwrk mYNbr vI hwzrsn[ 30 dsMbr
fw. dljIq isMG dy Akwl clwxy kr jwx 'qy BweI goibMdisMG lONgovwl qy fw. rUp isMG ny A&sos pRgtwieAw
AMimRqsr, -gurbwxI dy ivAwiKAwkwr vjoN is`K jgq AMdr ivSyS snmwn r`Kdy pRo. swihb isMG dyspu`qr Aqy A`KW dy pRis`D srjn fw. dljIq isMG dy Akwl clwxw kr jwx 'qy SRomxI gurduAwrwpRbMDk kmytI dy pRDwn BweI goibMd isMG lONgovwl Aqy mu`K sk`qr fw. rUp isMG ny fUMGy A&sos dwpRgtwvw kIqw hY[ aunHW ikhw ik fw. dljIq isMG ny ijQy A`KW dy fwktr vjoN byAMq nwmkmwieAw, auQy hI auh AwpxIAW ilKqW rwhIN smwj nUM syD vI idMdy rhy[ aunHW ny Awpxy ipqw pRo.swihb isMG qoN cMgy jIvn sMskwr pRwpq kr ky lok BlweI dy kwrjW nUM ApnwieAw[ fw. dljIqisMG ny A`KW dy srjn vjoN kwrjSIl rihMidAW byAMq lokW nUM nvIN rOSnI id`qI Aqy ies Kyqr ivcis^r mukwm hwsl kIqw[