D-11 Dinamika Pengosongan (Nyoman-Adit)

8/17/2019 D-11 Dinamika Pengosongan (Nyoman-Adit)

1/54

LAPORAN

PRAKTIKUM DASAR TEKNIK KIMIADINAMIKA

PROSES PENGOSONGAN TANGKI DAN

PENGUKURAN SUHU

D – 11

Disusun oleh

I Nyoman Radiya A!"ama Dhia #1$11%&&$'(

Adiya )a*a" P"aama #1$11%&&%$(

LA+ORATORIUM DASAR TEKNIK KIMIA

PROGRAM STUDI TEKNIK KIMIA

)AKULTAS TEKNOLOGI INDUSTRI

UNER,ISITAS PEM+ANGUNAN NASIONAL -,ETERAN.

/OG/AKARTA

$&10


2/54

ii

LEMBAR PENGESAHAN PRAKTIKUM DASAR

TEKNIK KIMIA DINAMIKA PROSES

PENGOSONGAN TANGKI DAN

PENGUKURAN SUHU

D – 11

Disusun oleh :

I Nyomn R!i"y A#$m Dhi"" %1&11'((&)*

A!i"y +,$ P$"m %1&11'(('&*

-o.y#$"/ 0uni &(1

Dise"u,ui oleh

Asis"en Pem2im2in.

A$2yu 3n!$ A$!hi


3/54

'

KATA PENGANTAR

Pu,i syu#u$ 4$#"i#n 4n,"#n #e4! Tuhn -n. Mh Es #$en "s

$hm"5Ny/ m#lh P$#"i#um Ds$ Te#ni# Kimi ini !4" !iselesi#n

!en.n 2i# !n "e4" 6#"u !en.n ,u!ul 7Dinmi# P$oses Pen.oson.n

Tn.#i !n Pen.u#u$n Suhu8

A!4un m#lh 4$#"i#um ini !isusun un"u# memenuhi "u.s P$#"i#um

Ds$ Te#ni# Kimi/ 4$o.$m s"u!i Te#ni# Kimi/ 9#ul"s Te#nolo.i In!us"$i/

Uni$isi"s Pem2n.unn Nsionl 7;e"e$n8 -o.y#$"<

P! #esem4"n #li ini 4$#"i#n in.in menym4i#n $s "e$im #sih

#e4! :

1< I$< Dnn. 0y/ M


4/54

DA)TAR ISI

HALAMAN 0UDUL>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> iHALAMAN PENGESAHAN>>>>>>>>>>>>>>>< ii

KATA PENGANTAR>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> i

DA+TAR GAMBAR>>>>>>>>>>>>>>>>

DA+TAR LAMBANG>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> ii

BAB I< PENDAHULUAN

I>>>>>>>>>>>>>>>>>


5/54

DA)TAR GAM+AR

Gm2$ 1< Res4on output "e$h!4 4e$u2hn input >>>>>>>> &Gm2$ &< Res4on output "e$h!4 .n..un 4! 4$oses >>>>>< &

Gm2$ '< Sis"em "n.#i !en.n input !n output >>>>>>>>


6/54

DA)TAR LAM+ANG

: l,u li$ olume"$i# $us inlet %mlC!e"*: #onsen"$si mol$ A $us inlet %molCl"*

: !ensi"s m"e$il $us inlet %.Cml*

: l,u li$ olume"$i# $us outlet %mlC!e"*

: #onsen"$si mol$ A $us outlet %molCl"*

: !ensi"s m"e$il $us outlet %.Cml*

: !ensi"s m"e$il !lm sis"em %.Cml*

: olume "o"l sis"em %l"*: #onsen"$si mol$ A !lm sis"em %molCl"*

: l,u li$ 4e$ uni" olume un"u# #om4onen A !lm sis"em

: en"l4i s4esi9i# m"e$il !lm $us inlet %=m*

: en"l4i s4esi9i# m"e$il !lm $us outlet %=m*

: ,umlh 4ns yn. !i"u#$#n n"$ sis"em

!en.n lin.#un.nny %=m'C!e"*

: ,umlh #e$, !in"$ sis"em !n se#elilin. %2"uCl2m*: ene$.i !lmene$.i 4o"ensil %,oule*

: ene$.i #ine"i# %,oule*

: ene$.i 4o"ensil %,oule*


7/54

ii

INTISARI

Dlm su"u 4$oses !lm "e#ni# #imi ! 2e2e$4 9#"o$ 4en"in. n"$ lin 6#"u!n suhu/ #$en me$u4#n 9#"o$ u"m yn. mem4en.$uhi su"u 4en.en!lin 4$oses

"u !inmi# 4$oses< Un"u# men.e"hui su"u nili !inmi# 4$oses !lm "e#ni# #imi

!i.un# n $e#si/ 4$oses #imi !n m"em"i#< Den.n mem4e$.un#n 4e$smn "e$se2u"

!4" !i4e$#i$#n su"u #e,!in 4! su"u hsil %4$o!u#* !en.n men.u2h suhu/ "e#nn/

u#u$ n l" !n se 2.iny<

P! 4e$=o2n 4en.oson.n "n.#i/ 4e$"m5"m memsn. #$n 4! "n.#i !n

men.isi "n.#i !en.n i$ sm4i #e"in..in "e$"en"u< Kemu!in mem2u# #$n !n se=$

2e$smn men.hi!u4#n s"o46"=h llu men.hi"un. 6#"u 2e$#u$n.ny #e"in..in 9 lui!

!lm "n.#i !en.n in"e$l "e$"en"u< Pe$=o2n !iln,u"#n !en.n men.li$#n 9lui! mellui

2u#n #$n yn. 2e$2e!52e!< P! 4e$=o2n 4en.u#u$n suhu/ 4e$"m5"m menyi4#n

l" !n 2hn< Kemu!in men.isi .els 2e#e$ !en.n i$ !n memns#n i$ hin.. men=4i

"i"i# !i!ih< Sm2il menun..u i$ men!i!ih/ msu##n i$ !in.in "u es #e !lm .els 2e#e$

yn. lin< Ln.#h seln,u"ny !lh men="" suhu 6l "e$mome"e$ #emu!in memns#n

"e$mome"e$ #e !lm i$ 4ns !n men.hi!u4#n s"o46"=h llu men.m"i !n men=""

4e$u2hn 6#"u se"i4 suhu "e$"en"u/ sm4i suhu "e$"en"u/ sm4i suhuny #ons"n< Se=$

=e 4" memin!h#n "e$mome"e$ !$i =i$n 4ns #e =i$n !in.in/ !n nyl#n s"o46"=h<

Pe$ =o2n !il#u#n 2e$uln.5uln. !en.n men.m"i !n men="" 4e$u2hn 6#"u se"i4

suhu "e$ "en"u/ sm4i suhuny #ons"n<

D$i 4e$=o2n yn. !il#u#n !i!4"#n nili !$i !ime"e$ #elu$n 4i4 1


8/54

iii


9/54

1

+A+ I

PENDAHULUAN

I212 Laa" +ela!an3

Di!lm su"u 4$oses !lm "e#ni# #imi/ ! 2e2e$4 9#"o$ – 9#"o$

4en"in.< An"$ lin 6#"u !n suhu/ #$en 6#"u !n suhu me$u4#n

9#"o$ u"m yn. memen.$uhi su"u 4en.en!lin 4$oses "u !inmi#

4$oses< Dinmi# 4$oses me$u4#n slh s"u ilmu "e$4n !lm "e#ni#

#imi yn. 2e$"u,un mem2e$i#n :1< Ds$ 4en.e"hun si9" !inmis su"u sis"em<

&< Pen.en!lin sis"em !en.n 4en.enln se4enuhny

"e$h!4 #emun.#inn !ny 2hy !$i sis"em<

Un"u# men.e"hui su"u nili !inmi# 4$oses !lm "e#ni# #imi

!i.un#n 4$insi4 $e#si #imi/ 4$oses 9isi#/ !n m"em"i#< Den.n

men..un#n 4e$smn "e$se2u" !4" !i4e$#i$#n su"u #e,!in 4!

su"u hsil %4$o!u#* !en.n men.u2h suhu/ "e#nnn/ u#u$n/ l" !n

se2.iny< Penen"un !inmi# 4$oses !en.n me"o!e 4en.oson.n "n.#i

men..un#n sis"em 4emo!eln< Se!n.#n 4enen"un !inmi# 4$oses

!en.n men..un#n me"o!e 4en."u$n suhu !i.un#n sis"em o$!e

s"u !n 2e$o$!e !u<

I2$2 Tu*uan

1< Mem4el,$i #el#un 4$oses !inmi# yi"u 4$oses 4en.oson.n

"n.#i !n 4en.u#u$n suhu !en.n "e$mome"e$<

&< Menen"u#n 4$me"e$ 4$oses 4en.oson.n "n.#i<

'< Menen"u#n #ons"n" 6#"u "e$mome"e$<

I2%2 Dasa" Teo"i

Dinmi# 4$oses me$u4#n $isi !$i #ine$, 4$oses se4n,n.

6#"u #e 6#"u se2.i $es4on "e$h!4ny< Dinmi# 4$oses !4"

!i"en"u#n !en.n me"o!e 4en.oson.n "n.#i men..un#n sis"em

4emo!eln


10/54

Se!n.#n me"o!e 4en."u$n suhu !il#u#n !en.n sis"em 2e$o$!e s"u

!n 2e$o$!e !u<

Dinmi# 4$oses mem4el,$i $es4on sis"em 4$oses !en.n

!ny 4e$u2hn "e$h!4 4$oses/ mislny :

1< Res4on ou"4u" !en.n !ny 4e$u2hn in4u"

P$osesinput output

Gam4a" 12 Res5on ou5u e"hada5 5e"u4ahan in5u

&< Res4on ou"4u" !en.n !ny .n..un 4! 4$oses

input output

P$oses

Gn..un

Gam4a" $2 Res5on ou5u e"hada5 3an33uan 5ada 5"oses

;$i2el5$i2el 4$oses se4e$"i l,u li$/ suhu/ "e#nn !n#onsen"$si !lm 4en.en!lin 4$oses #imi !4" !i#elom4o##n men,!i :

1< ;$i2el input

;$i2el input !lh $i2el yn. menun,u##n

4en.$uh lin.#un.n "e$h!4 4$oses #imi<

< ;$i2el "e$mni4ulsi

;$i2el "e$mni4ulsi !lh $i2el yn. niliny !4"

!i"u$ se=$ 2e2s oleh o4e$"o$ "u me#nisme 4en.en!lin< 2< Gn..un

Gn..un !lh $i2el yn. niliny 2u#n hsil

4en."u$n o4e$"o$ "u me#nisme 4en.en!lin<

&< ;$i2el output

;$i2el output !lh $i2el yn. menun,u##n 4en.$uh

4$oses "e$h!4 lin.#un.n


11/54

< ;$i2el "e$u#u$

;$i2el "e$u#u$ !lh ,i# nili $i2el yn. !4" !i#e"hui

!en.n 4en.u#u$n se=$ ln.sun.<

2< ;$i2el "i!# "e$u#u$

;$i2el "i!# "e$u#u$ !lh nili $i2el yn. "i!# !4"

!iu#u$ se=$ ln.sun.<

%MODUL 1


12/54

Pe$h"i#n .m2$ 2e$i#u" ini :

+1/ 3A1/ 1

+&/ 3A&/ &

Gam4a"%2 Sisem an3!i den3an in5u dan ou5u

Ne$= mss "o"l


13/54

lu4un 4e$u2hn "em4e$"u$ "e$,!i se=$ men!!#/ 4s"i !

#e"e$lm2"n


14/54

"e$mome"e$ !lm men.in!e$Csenso$ "em4e$"u$ !n mem2e$i#n

hsil 4en.u#u$n ne$= 4! "e$mome"e$ "e$se2u" ilh:

%MODUL 1


15/54

+A+ II

PELAKSANAAN PER7O+AAN

II212 Ala dan +ahan

1< Ai$

&< Es

'< Tn.#i

?< Te$mome"e$

5. Stopwat!

@< Me"e$n

)< K$n

< Pemns

< Gels 2e#e$

1(< Em2e$

II2$2 Gam4a" dan Ran3!aian Ala

1< Pen.oson.n "n.#i

Ke"e$n.n :

1< Tn.#i

&< K$n

'< Me"e$n

Gam4a" 62 Ran3!aian ala 5en3oson3anan3!i


16/54

&< Pen.u#u$n suhu

1

' ?

&

Gam4a" 02 Ran3!aian ala 5en3u!u"an suhu

Ke"e$n.n :

1< Te$mome"e$

&< Pemns %#om4o$ lis"$i#*

'< Be#e$ .els yn. 2e$isi i$ !i!i!ih#n

?< Be#e$ .els yn. 2e$isi i$ !in.in

II2%2 7a"a Ke"*a dan Dia3"am Ali"

7a"a Ke"*a

1< P$oses Pen.oson.n Tn.#i

< Psn. #$n 4! "n.#i !n isi "n.#i !en.n i$ sm4i

#e"in..in "e$"en"u

2< Bu# #$n !n hi!u4#n stopwat! se=$ 2e$smn

=< 3"" 6#"u 2e$#u$n.y#e"in..in 9lui! !lm "n.#i

!en.n in"e$l 6#"u "e$"en"u

!< Uln.i 4e$=o2n !en.n 2u#n #$n yn. 2e$2e! – 2e!<

&< P$oses Pen.u#u$n Suhu

< Si4#n l" !n 2hn

2< Isi .els 2e#e$ !en.n es 2"u #emu!in u#u$ sm4i suhu

"e$"en"u !en.n "e$mome"e$

=< Se"elh suhu 4! es 2"u "elh !i=4i llu si4#n .els

2e#e$ 2e$isi i$ !n memns#ny

!< U#u$ suhu 4! i$ yn. !i4ns#n sm4i suhu "e$"en"u

!n ="" 6#"u !en.n in"e$l "e$"en"u


17/54

e< Se"elh i"u/ msu#n "e$mome"e$ yn. !i.un#n s" suhu

i$ 4ns !iu#u$ #e!lm .els 2e#e$ 2e$isi es 2"u

9< Kemu!in u#u$ suhu sm4i #e suhu 6l se2elum 4emnsn

!n ="" 6#"u !en.n in"e$l "e$"en"u<

Dia3"am Ali"

1< P$oses Pen.oson.n Tn#i

Memsn. #$n 4! "n.#i !n men.isi "n.#i !en.ni$ sm4i #e"in..in "e$"en"u

Mem2u# #$n !n men.hi!u4#n s"o46"=h se=$ 2e$smn

Men="" 6#"u 2e$#u$n. #e"in..in 9lui! !lm"n#i !en.n in"e$l 6#"u "e$"en"u

Men.uln.i 4e$=o2n !en.n men.li$#n 9lui!mellui 2u#n #$n yn. 2e$2e! 5 2e!


18/54

&< P$oses Pen.u#u$n Suhu

Menyi4#n l" !n 2hn

Men.isi .els 2e#e$ !en.n es 2"u #emu!in men.u#u$

sm4i suhu "e$"en"u !en.n "e$mome"e$

Menyi4#n .els 2e#e$ 2e$isi i$ !n memns#ny se"elh

suhu 4! es 2"u "elh !i=4i

Men.u#u$ suhu 4! i$ yn. !i4ns#n sm4i suhu

"e$"en"u !n men="" 6#"u in"e$l suhu "e$"en"u

Memsu#n "e$mome"e$ yn. !i.un#n s" suhu i$ 4ns

!iu#u$ #e!lm .els 2e#e$ 2e$isi es 2"u

Men.u#u$ suhu sm4i #e suhu 6l se2elum 4emnsn

!n men="" 6#"u !en.n in"e$l suhu "e$"en"u


19/54

II262 Analisis Pe"hiun3an

1< P$oses Pen.oson.n Tn.#i

< Men=$i Lus 4e$mu#n "n.#i


20/54

% *


21/54

% *


22/54

+A+ III

HASIL DAN PEM+AHASAN

III212 Hasil Pe"8o4aan

Ke"in..in "n.#i mul5mul %h(* &( =m

Dime"e$ "n.#i )@/ =m

Suhu lin.#un.n & 3

0umlh #$n ' 2uh

Lus "n#i ??=m

&

Ta4el 12 P"oses Pen3oson3an Tan3!i

No< h %=m*#"u %!e"i#*

D1 %1/ =m* D& %& =m* D' %&/ =m*

1 &( ( ( (

& 1 1


23/54

Ta4el $2 P"oses Pen3u!u"an Suhu

No<Din.in – Pns Pns 5 Din.in

T %o3* " %!e"i#* T %o3* " %!e"i#*1 1 ( (

& &( 1 ( (


24/54

1

III2$2 Pem4ahasan

12 Pen3oson3an Tan3!i

P! 4e$=o2n 4en.oson.n "n.#i 2e$"u,un un"u# men.e"hui

4$me"e$ 4en.oson.n "n.#i< Dn men.e"hui hu2un.n lus

4e$mu#n !lm #$n yn. !i.un#n !en.n !e2i" i$ yn. #elu$

"n.#i<

P! 6l 4e$=o2n/ "n.#i !iisi "e$le2ih !hulu !en.n i$

sm4i #e"in..in "e$"en"u #emu!in !i#oson.#n #em2li< Hl ini

2e$"u,un un"u# men.e"hui #e"in..in ( =m 4! s#l #e"in..in i$

!i!lm "n#i yn. #n !i.un#n 4! 4e$=o2n/ 4e$=o2n ini

men..un#n ' #$n !en.n !ime"e$ yn. 2e$2e!<

P! hsil 4e$=o2n/ #$n !en.n !ime"e$ D1 %1/ =m*/ D&

%&=m*/ D' %&/ =m* memili#i 6#"u 4en.oson.n "n.#i yn. 2e$2e!<

Di4e$oleh !$i 4e$=o2n/ sem#in 2es$ !ime"e$ !lm #$n "n.#i

yn. !i.un#n m# i$ yn. #elu$ !$i !lm "n.#i #n sem#in

=e4"< Be$i#u" ini !lh !" hsil 4e$=o2n:


25/54

No< h %=m*#"u %!e"i#*

D1 %1/ =m* D& %& =m* D' %&/ =m*

1 &( ( ( (& 1 1


26/54

• Un"u# !ime"e$ D1 %1/ =m*

25

20

15

10

5

00 50 100 150 200

250 300

Waktu(detik )

Gm2$ @< G$9i# hu2un.n n"$ 6#"u 4en.oson.n

"n.#i 2e$!ime"e$ 1/ =m !en.n #e"in..in "n.#i<

• Un"u# !ime"e$ D& %& =m*

25

20

15

10

5

0

0 50 100 150200 250

Waktu(detik )

Gm2$ )


27/54

• Un"u# !ime"e$ D' %&/ =m*

25

20

15

10

5

00 20 40 60 80 100

120 140 160

Waktu(detik )

Gm2$ < G$9i# hu2un.n n"$ 6#"u 4en.oson.n

"n#i 2e$!ime"e$ &/ =m !en.n #e"in..in "n.#i<

M# !i4e$oleh hu2un.n n"$ 6#"u 4en.oson.n "n.#i un"u##e"i. m=m #$n !en.n !ime"e$ yn. 2e$2e!<

25

20

15

D1 (1.5 cm)

10

D2 (2 cm)

D3 (2.5 cm)5

0

0 50 100 150 200250 300

Waktu(detik)

T i n g g i ( c m )

T i n g g i ( c m )


28/54

Gm2$


29/54

$2 Pen3u!u"an Suhu

P! 4e$=o2n 4en.u#u$n suhu/ !il#u#n !u ln.#h un"u#

4en.u#u$n< -n. 4e$"m !lh 4$oses 4en.u#u$n !$i !in.in #e

4ns< Hl ini !il#u#n "e$le2ih !hulu .$ "i!# mel#u#n

4emnsn i$ !u #li


30/54

No<Din.in 5 Pns Pns 5 Din.in

T %o3* " %!e"i#* T %o3* " %!e"i#*

1 1 ( (& &( 1 ( (


31/54

• P$oses 4en.u#u$n suhu !$i Din.in – Pns

9080

70

60

50

40

30

20

10

0

0 5 10 15

20 25Waktu(detik )

Gm2$ 11


32/54

+A+ I,

PENUTUP

I,212 Kesim5ulan

D$i hsil 4e$=o2n !n 4e$hi"un.n !4" !isim4ul#n 2h6 :

12 P"oses Pen3oson3an Tan3!i

Sem#in 2es$ !ime"e$ 4i4/ m# 6#"u yn. !i2u"uh#n un"u#

4en.oson.n "n.#i sem#in =e4"< Hl ini !ise22#n #$en !e2i"

li$n yn. #elu$ !$i "n.#i 2e$2n!in. lu$us !en.n !ime"e$ 4i4

#elu$n<

Ta4el %2 Kesim5ulan 5"oses 5en3oson3an an3!i

No2

Diamee"

Pi5a

#8m(

! N Pe"samaan

1 1/ 111/? (/?)1? Ln

5 A! h

Ln%111/?* (/?)1?


33/54

I,2$2 K"ii! dan Sa"an

P! s" 4e$=o2n !ilu##n/ #en!l yn. !ilmi oleh 4$#"i#n

!lh #e"e$se!in l" yn. #u$n. mem!i< K$en 4$#"i#n h$us

men..un#n 4emns se=$ 2e$.n"in !en.n #elom4o# lin< Aln.#h

2i#ny/ ,i# l" – l" 4enun,n. 4$#"i#um !i4e$2h$ui !n !i4e$2ny#

un"u# #e"e$se!iny/ !emi #enymnn 2e$sm s" 4$#"i#um 2e$ln.sun.<

Llu/ 4! 4e$=o2n !inmi# 4$oses 4en.oson.n "n.#i/ s#l

"in..i i$ "n.#i 4! 4i4 "n.#i "i!# "e$2= ,els #$en s#l 4i4 "e$se2u"

hny !i"n!i !en.n s4i!ol 2e$6$n hi"m 4! 4i4 2enin.< Seh$usny/ 4i4

yn. !i.un#n !lh 4i4 yn. su!h memili#i s#l #husus un"u# #e"in..in<

Kemu!in/ 4! s" 4e$=o2n !inmi# 4$oses 4en.u#u$n suhu

!il#u#n se#li 4emnsn 4! 4$oses 4en.u#u$n suhu !in.in #e 4ns

!en.n men..un#n "e$mome"e$ un"u# men.u#u$ suhuny #emu!in

!iln,u"#n !en.n men.u#u$ suhu !$i 4ns #e !in.in !en.n memin!h#n

ln.sun. "e$mome"e$ #e!lm .els 2e#e$ yn. 2e$isi es 2"u<

Demi#in m#lh yn. #mi 2u"/ semo. !4" 2e$mn9" 2.i

4em2=


34/54

DA)TAR PUSTAKA

S"e4hno4oulus/ G


35/54

LAMPIRAN

A2 P$me"e$ Pen.oson.n Tn.#i :

− &d !

= '

Dilinie$issi men,!i :Ln Q A

d!Ln%# * n


36/54

M# !i4e$oleh :

%Σ#

*%Σ $&

* − %Σ $ *%Σ $# *a = /!imn N 1

% %Σ $ & * − (Σ $ )&

b = % %Σ $# * − %Σ# *%Σ $ *

% %Σ $ & * − (Σ $ )&

Men.hi"un. Lus Pe$mu#n Tn.#i %A* :

& = π


37/54

Men.hi"un. h 4! 4e$smn :

!1/& =

!& + !1&

!1/ & =

(1B +

&()(

&

!1/ & = 1B/(

Men.hi"un. #eslhn :

'esala!an = # data − # !itun)


38/54

Den.n nlo. !i "s #i" !4" mem4e$oleh !"5!" se2.i 2e$i#u" :

< Un"u# 4i4 !en.n D 1/=m

T2el < Men=$i nili 4$me"e$ 4en.oson.n "n.#i 4! D1 %1/ =m*

No< H %=m*#"u%!e"i#* !hC!" h 4e$s< y & y

1 &( ( 5(


39/54

Grafik hubungan waktuvs tinggi

untuk diameterkran 1,5cm

25

20

15

10

5

0

0 50 100 150 200 250 300

Waktu (t), detik

Gm2$ 11< G$9i# hu2un.n n"$ 6#"u 4en.oson.n "n.#i

!en.n #e"in..in "n.#i 4! #$n 2e$!ime"e$ 1/ =m<

T i n g g i ( h ) , c m


40/54

Men.hi"un. Keslhn :

T2el @< Men=$i - Hi"un. !n Keslhn 4! D1 %1/ =m*

V y y hi" &


41/54

2< Un"u# 4i4 !en.n D & =m

T2el )< Men=$i nili 4$me"e$ 4en.oson.n "n.#i 4! D& %&/( =m*

No< h %=m*#"u%!e"i#* !hC!" h 4e$s< y & y

1 &( ( 5(


42/54

250

Grafik ubungan waktu

vs tinggiuntuk diameterkran ! cm

200

150

100

50

0

0 5 10 15 20 25

waktu (t) , detik

Gm2$ 1&< G$9i# hu2un.n n"$ 6#"u 4en.oson.n "n.#i

!en.n #e"in..in "n.#i 4! #$n 2e$!ime"e$ &/( =m<

t i n g g i ( h ) , c m


43/54

Men.hi"un. Keslhn :

T2el < Men.hi"un. - Hi"un. !n Keslhn 4! !ime"e$ D& %&/( =m*

V y y hi"un. &


44/54

=< Un"u# 4i4 !en.n D &/ =m

T2el < Men=$i nili 4$me"e$ 4en.oson.n "n.#i !ime"e$ D' %&/ =m*

No<h

%=m*#"u%!e"i#* !hC!" h 4e$s< y & y

1 &( ( 5(


45/54

Grafik hubungan waktu

vs tinggiuntuk diameter

!,5 cm25

20

15

10

5

0

0 20 40 60 80 100 120 140 160

waktu (t) , detik

Gm2$ 1'< G$9i# hu2un.n n"$ 6#"u 4en.oson.n "n.#i

!en.n #e"in..in "n.#i 4! #$n 2e$!ime"e$ &/ =m<

t i n g g i ( h ) , c m


46/54

Men.hi"un. Keslhn :

T2el 1(< Men.hi"un. - Hi"un. !n Keslhn 4! !ime"e$ D' %&/ =m*

V y y hi"un. &


47/54

Grafik hubungan waktu

vs tinggitangki

("1#"$)25

20

15

10

5

0

0 50 100 150 200 250 300

waktu (t), detik

D1 (1.5

cm) D2

(2 cm)

D3 (2.5

cm)

Gm2$ 1?< G$9i# hu2un.n n"$ 6#"u 4en.oson.n "n.#i !n

#e"in..in "n.#i 4! !ime"e$ 1/ =mF &/( =mF &/ =m<

t i n g g i ( h ) , c m


48/54

Pen3u!u"an Suhu

P$me"e$ 4en.u#u$n suhu :

T − T−t

( = 1 − e τT i − T (

− y

= 1 − e τ *

−1 − y = e τ

*

Ln 1 Q y

− 1


49/54

M# !i4e$oleh :

a = Σ# Σ $

!< Un"u# P$oses Din.in – Pns

Den.n nlo. !i "s #i" !4" mem4e$oleh !"5!"

se2.i 2e$i#u":

T2el 11< Men=$i #ons"n" 6#"u 4en.u#u$n suhu !$i !in.in 5 4ns

No< T%3* V %T15To* - %T5To* -CV 15%-CV* "!e"i#

y ln %15%-CV**

1 1 )( ( ( 1 ( (& &( )( (


50/54

Sehin.. !i4e$oleh 4e$smn .$is :

T − 1)(

−t

= 1 − e )))/@(?B

Men.hi"un. #eslhn :

T2el 1&< Men=$i T Hi"un. !n Keslhn

=a!u

#(

Suhu #T(

Daa

Suhu #T(

Hiun3

>

Kesalahan

( 1 1 (1 &( &1


51/54

1600

1400

1200

1000

800

600

400

200

0

Grafik hubungan suhu

vs waktu

0 20 40 6080 100

suhu(T)

Y data

Y Hitung

Gm2$ 1< Hu2un.n n"$ #eni#n suhu sesui !en.n

in"e$l !en.n 6#"u #eni#n suhu

e< Un"u# P$oses Pns – Din.inT2el 1'< Men=$i #ons"n" 6#"u 4en.u#u$n suhu !$i 4ns 5 !in.in

No< T%3*V %T15

To*- %T5

To* -CV15

%-CV* "!e"i#

y ln %15%-CV**

1 5)( ( ( 1 ( (

& ( 5)( 5 (


52/54

Dimn :

T suhu "e$mome"e$

T( suhu mul5mul o3

Ti suhu #hi$ 1o3

M# !i4e$oleh :

a = 5(/11@@ ⇒τ = A/)&@

Sehin.. !i4e$oleh 4e$smn .$is :

T − A

− )(

−t

= 1 − e A/)&@

Men.hi"un. #eslhn:

T2el 1?< Me=$i T Hi"un. !n Keslhn

=a!u

#(

Suhu #T(

Daa

Suhu #T(

Hiun3

>

Kesalahan

( ((


53/54

Gm2$ 1@< Hu2un.n n"$ 4enu$unn suhu sesui !en.n in"e$l

!en.n 6#"u 4enu$unn suhu<

ubungan Waktuvs Suhu

y data

y hitung

T (suhu@7)

W a k t u ( d e t i k )


54/54

PERTAN/AAN1< A4 s, 4$me"e$ 4en.oson.n "n.#i i"uW% Den S#un"l De6i

1&11'(((1*&< B.imn hu2un.n !ime"e$ lu2n. #$n !en.n 6#"u #elu$n

i$ !lm "n.#iW %RiX#i Amli 1&11'((1'?*'< Kons"n" 6#"u "e$mome"e$ i"u menun,u#n 4W % De!i In!$ Se"i6n

%1&11'(1'*?< Men.4 4e$lu !i4el,$i !inmi# 4$osesW %Hnn E# P$6i"

1&11'(&?)*< Men.4 4! hsil 4e$=o2n 4$oses 4en.u#u$n suhu !$i 4ns #e

!in.in le2ih =e4" !$i !in.in #e 4nsW %+!hil S"y +,$P$"m1&11'(1''*

A=A+AN1< P$me"e$ 4en.oson.n "n.#i !lh # !n n&< Hu2un.ny sem#in 2es$ !ime"e$ny m# #n sem#in =e4" 4ul

6#"u 4en.oson.n "n.#iny< Ini !i"un,u#n !$i hu2un.n 4e$smn 9:A2 !imn A 2e$2n!in. lu$us !en.n J

'< Kons"n" "he$mome"e$ menun,u#n $es4on "he$mome"e$ "e$h!4 4e$u2hn suhu

D-11 Dinamika Pengosongan (Nyoman-Adit)

Documents