Top Banner
การพยาบาลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบและอุดตัน : รายกรณีศึกษา สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. Supang Jaripak,B.N.H Department of nursing, Phang-nga hospital. วารสารวิชาการแพทย์ เขต 11 Reg 2 5 5 7 Med J 2014 ;28 : 807 - 817 Nursing care of Ischemic stroke patients : cases series บทน�า โรคหลอดเลือดสมอง (Cerebrovascular disease, stroke) หรือโรคอัมพฤกษ์ อัมพาตเป็น โรคทาง ระบบประสาทที่พบบ่อย และเป็นปัญหาสาธารณสุขทีส�าคัญของโลกและประเทศองค์การอัมพาตโลก (World Stroke Organization : WSO รายงานสาเหตุการตายจาก โรคหลอดเลือดสมอง เป็นอันดับ 2 ของประชากรอายุ มากกว่า 60 ปี ทั่วโลกและเป็นสาเหตุการตายเป็นอันดับ 5 ของประชากรอายุมากกว่า 15-59 ปี และในแต่ละปีมีคนทั่ว โลกเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมองประมาณ 6 ล้านคน ซึ่งมากกว่าคนทั่วโลกที่เสียชีวิตด้วยโรคเอดส์ วัณโรค และ โรคมาลาเรียรวมกันทั้งนี้องค์การอัมพาตโลกคาดการณ์ว่า ในปี พ.ศ.2558 คนทั่วโลกจะเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือด สมองถึง 6.5 ล้านคน (1) จ�านวนผู้ป่วยและเสียชีวิตจากโรค หลอดเลือดสมองมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เนื่องจากประชากรทั้ง โลกเข้าสู่ภาวะผู้สูงอายุมากขึ้น และส่วนใหญ่จะอยู่ใน ประเทศก�าลังพัฒนา ได้มีการประมาณว่าผู้ป่วยที่เสียชีวิต จากโรคหลอดเลือดสมองจะเพิ่มเป็น 2 เท่า เปรียบเทียบ ระหว่างปี พ.ศ.2535 และ 2563 (2,3) รายงานสถิติสาธารณสุข ในรอบ 10 ปีท่ผ่านมา (พ.ศ.2544-2553) พบว่า อัตราตาย ด้วยโรคหลอดเลือดสมองต่อประชากรแสนคน ในปีพ.ศ. 2544 คือ 18.2 ต่อมามีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนกระทั่งปี พ.ศ.2553 เป็น 27.5 นอกจากนี้ ข้อมูลจากส�านักพัฒนา นโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ ได้รายงาน 10 ล�าดับแรก ของการตายในประชากรไทย ปี พ.ศ.2547 พบว่า การตาย ในประชากรเพศชายด้วยโรคหลอดเลือดสมอง พบอยู่ใน ล�าดับ 3 และ ในประชากรเพศหญิงพบอยู่ในล�าดับ 1 ส่วน ในปี พ.ศ.2552 พบว่า การตายด้วยโรคหลอดเลือดสมอง น�าขึ้นมาอยู่ในล�าดับ 1 ทั้งในประชากรเพศชายและเพศ หญิง (4) โรคทางหลอดเลือด ไม่ว่าจะเป็นโรคหลอดเลือด สมอง โรคหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดระบบอื่นๆ นับเป็นปัญหาและเป็นสาเหตุที่ส�าคัญของการเสียชีวิตของ ประชากรทั่วโลก โดยข้อมูลจากองค์การอนามัยโลกและ องค์การอัมพาตโลก แสดงในเห็นว่า ประชากรทั่วโลกในปี 2004 เสียชีวิตด้วย โรคหลอดเลือดสมองสูง ถึง 5,712,240 คน จากผู้ป่วยจ�านวนกว่า 15,000,000 คน ซึ่งจ�านวนผู้เสีย ชีวิตดังกล่าวนี้ คิดเป็นร้อยละ 8.6 ในผู้ชายและร้อยละ 11.09 ในผู้หญิง จากการเสียชีวิตด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ทั้งหมด ในขณะที่ประเทศไทย ข้อมูลจากองค์การอนามัย โลกและองค์การอัมพาตโลก ในปี 2004 แสดงในเห็นว่า มีผู ้เสียชีวิตร้อยละ 8.8 ในผู ้ชายและร้อยละ 14.2.ในผู ้หญิง ซึ่งมีร้อยละของอัตราตายที่ใกล้เคียงกันและเป็นไปใน ทิศทางเดียวกัน คือ เพศหญิง มีอัตราการตายสูงกว่า เพศชาย (5) สถานการณ์โรคหลอดเลือดสมองในประเทศไทย จากรายงานสถิติสาธารณสุขในรอบ 10 ปีท่ผ่านมา(พ.ศ. 2546 - 2555) ของส�านักนโยบายและยุทธศาสตร์ ส�านัก ปลัดกระทรวงสาธารณสุข พบว่า อัตราตายด้วยโรคหลอด เลือดสมองต่อประชากร100,000 คนมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น เรื่อยๆ โดยเมื่อพิจารณาแยกในปี พบว่า อัตราตายเพิ่มขึ้น อย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี 2551 จาก 20.8 เป็น 31.7 ในปี 2555 (5) และเมื่อพิจารณา อัตราผู ้ป่วยในของโรคหลอดเลือด สมอง ก็พบว่า อัตราผู้ป่วยใน มีแนวโน้มสูงขึ้น ตลอดระยะ เวลา 10 ปีท่ผ่านมา อัตราป่วยในโรคหลอดเลือดสมอง มี แนวโน้มที่เพิ่มขึ้น ยกเว้นปี 2554 จะต�่าลงเล็กน้อยและเพิ่ม
12

สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ...

Aug 31, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

การพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน : รายกรณศกษาสภางค จรภกด ปพส.

Supang Jaripak,B.N.H

Department of nursing,

Phang-nga hospital.

วารสาร วชาการแพทยเขต 11Reg

2 5 5 7Med J 2014

;28

: 807 - 817

Nursing care of Ischemic stroke patients : cases series

บทน�า

โรคหลอดเลอดสมอง (Cerebrovascular

disease, stroke) หรอโรคอมพฤกษ อมพาตเปน โรคทาง

ระบบประสาททพบบอย และเปนปญหาสาธารณสขท

ส�าคญของโลกและประเทศองคการอมพาตโลก (World

Stroke Organization : WSO รายงานสาเหตการตายจาก

โรคหลอดเลอดสมอง เปนอนดบ 2 ของประชากรอาย

มากกวา 60 ป ทวโลกและเปนสาเหตการตายเปนอนดบ 5

ของประชากรอายมากกวา 15-59 ป และในแตละปมคนทว

โลกเสยชวตจากโรคหลอดเลอดสมองประมาณ 6 ลานคน

ซงมากกวาคนทวโลกทเสยชวตดวยโรคเอดส วณโรค และ

โรคมาลาเรยรวมกนทงนองคการอมพาตโลกคาดการณวา

ในป พ.ศ.2558 คนทวโลกจะเสยชวตจากโรคหลอดเลอด

สมองถง 6.5 ลานคน(1) จ�านวนผปวยและเสยชวตจากโรค

หลอดเลอดสมองมแนวโนมเพมขน เนองจากประชากรทง

โลกเขาสภาวะผสงอายมากขน และสวนใหญจะอยใน

ประเทศก�าลงพฒนา ไดมการประมาณวาผปวยทเสยชวต

จากโรคหลอดเลอดสมองจะเพมเปน 2 เทา เปรยบเทยบ

ระหวางป พ.ศ.2535 และ 2563 (2,3) รายงานสถตสาธารณสข

ในรอบ 10 ปทผานมา (พ.ศ.2544-2553) พบวา อตราตาย

ดวยโรคหลอดเลอดสมองตอประชากรแสนคน ในปพ.ศ.

2544 คอ 18.2 ตอมามแนวโนมเพมขนเรอยๆ จนกระทงป

พ.ศ.2553 เปน 27.5 นอกจากน ขอมลจากส�านกพฒนา

นโยบายสขภาพระหวางประเทศ ไดรายงาน 10 ล�าดบแรก

ของการตายในประชากรไทย ป พ.ศ.2547 พบวา การตาย

ในประชากรเพศชายดวยโรคหลอดเลอดสมอง พบอยใน

ล�าดบ 3 และ ในประชากรเพศหญงพบอยในล�าดบ 1 สวน

ในป พ.ศ.2552 พบวา การตายดวยโรคหลอดเลอดสมอง

น�าขนมาอยในล�าดบ 1 ทงในประชากรเพศชายและเพศ

หญง(4) โรคทางหลอดเลอด ไมวาจะเปนโรคหลอดเลอด

สมอง โรคหลอดเลอดหวใจและหลอดเลอดระบบอนๆ

นบเปนปญหาและเปนสาเหตทส�าคญของการเสยชวตของ

ประชากรทวโลก โดยขอมลจากองคการอนามยโลกและ

องคการอมพาตโลก แสดงในเหนวา ประชากรทวโลกในป

2004 เสยชวตดวย โรคหลอดเลอดสมองสง ถง 5,712,240

คน จากผปวยจ�านวนกวา 15,000,000 คน ซงจ�านวนผเสย

ชวตดงกลาวน คดเปนรอยละ 8.6 ในผชายและรอยละ

11.09 ในผหญง จากการเสยชวตดวยโรคไมตดตอเรอรง

ทงหมด ในขณะทประเทศไทย ขอมลจากองคการอนามย

โลกและองคการอมพาตโลก ในป 2004 แสดงในเหนวา

มผเสยชวตรอยละ 8.8 ในผชายและรอยละ 14.2.ในผหญง

ซงมรอยละของอตราตายทใกลเคยงกนและเปนไปใน

ทศทางเดยวกน คอ เพศหญง มอตราการตายสงกวา

เพศชาย(5) สถานการณโรคหลอดเลอดสมองในประเทศไทย

จากรายงานสถตสาธารณสขในรอบ 10 ปทผานมา(พ.ศ.

2546 - 2555) ของส�านกนโยบายและยทธศาสตร ส�านก

ปลดกระทรวงสาธารณสข พบวา อตราตายดวยโรคหลอด

เลอดสมองตอประชากร100,000 คนมแนวโนมเพมขน

เรอยๆ โดยเมอพจารณาแยกในป พบวา อตราตายเพมขน

อยางตอเนอง ตงแตป 2551 จาก 20.8 เปน 31.7 ในป

2555(5)และเมอพจารณา อตราผปวยในของโรคหลอดเลอด

สมอง กพบวา อตราผปวยใน มแนวโนมสงขน ตลอดระยะ

เวลา 10 ปทผานมา อตราปวยในโรคหลอดเลอดสมอง ม

แนวโนมทเพมขน ยกเวนป 2554 จะต�าลงเลกนอยและเพม

Page 2: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

808 สภางค จรภกด วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 28 ฉบบท 3 ก.ค. - ก.ย. 2557

ขนในปถดไป ดงน ป 2546 เทากบ 151.50 ป 2553 เทากบ

271.85 ป 2554 เทากบ 254.48 และ ป 2555 ขนมาเปน

318.83 จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวา โรคหลอดเลอด

สมองยงคงมความรนแรง แมวา อตราตายจะมแนวโนมลด

ลงและชะลอตวอยในบางป แตกกลบมามอตราทสงขนอก

ครง แตในขณะทอตราตายชะลอตวลงนน อตราผปวยใน

ดวยโรคหลอดเลอดสมองกลบเพมขนอยางตอเนอง ซงอาจ

จะสะทอนใหเหนวาการรอดชวตดวยโรคหลอดเลอดสมอง

นนเพมขน การตายจงลดลง แตการเกดโรคและการปวยไม

ไดลดลง(6) ซงผปวยดวยโรคหลอดเลอดสมองทรอดชวตนน

จะยงคงมความพการหลงเหลออยไมมากกนอยเนองจาก

เนอสมองถกท�าลายไป และตองใชชวตอยางพการตลอด

ชวงชวตทเหลอ ซงความพการดงกลาวสงผลกระทบมใชตอ

ตวผ ปวยเทานน แตยงสงผลตอครอบครว ชมชนและ

ประเทศชาตอกดวย และเปนสาเหตหลกของการสญเสยป

สขภาวะในป 2552 (Disability adjusted life years:

DALYs) ทส�าคญของประเทศ โดยพบวาในประเทศไทยโรค

หลอดเลอดสมอง เปนสาเหตส�าคญของการสญเสยอนดบ

3 ในผชาย รองจากอบตเหตจราจรและการบรโภคเครองดม

แอลกอฮอล และอนดบ 2 ในผหญง รองจากโรคเบาหวาน(7)

นอกจากน คาใชจายโรคหลอดเลอดสมอง (direct cost)

พบตนทนทางตรงส�าหรบการรบบรการในกรณเปนผปวยใน

1,489,.78 บาทตอวนนอน และส�าหรบการรบบรการ

ผปวยนอก เทากบ 1,010.22 บาทตอครง และสญเสย

เนองจากการเสยชวต 15,766.66 บาท รวมตนทนเฉลยจาก

การเจบปวยจากโรคหลอดเลอดสมอง 162,664.97 บาท

ตอป(8) จะเหนวา การปวยดวยโรคหลอดเลอดสมองกอให

เกดความสญเสยมากมาย

โรงพยาบาลพงงา เปนโรงพยาบาลทวไป ขนาด

215 เตยง มผปวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตนทมา

รกษาทแผนกผปวยในโรงพยาบาลพงงา ป 2554จ�านวน

136ราย ป 2555 จ�านวน 129 ราย ป 2556 จ�านวน 142 ราย

จะเหนวาพบคอนขางมากในแตละป และมจ�านวนทเพมขน

เรอยๆ ซงการปวยดวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน

นน หลงความเจบปวย(Post Stroke) แลวผปวยจะยงม

ความพการหลงเหลออย มคณภาพชวตทลดลงมาก ดงนน

เพอใหผปวยมคณภาพชวตทด ขาพเจาจงสนใจทศกษาการ

พยาบาลผปวยหลอดเลอดสมองตบและอดตน:รายกรณ

ศกษาในครงน

วตถประสงค

1. เพอศกษาความรเกยวกบการพยาบาลผปวย

โรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน

2. เพอศกษาการพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอด

สมองตบและอดตนเปรยบเทยบรายกรณศกษา

วธการศกษา

1. เ ลอกกรณศกษาจากผ มาใช บรการหอ

ผปวยใน ในชวงมกราคม 2557 ถงเมษายน 2557

2. ด�าเนนการคนควาเอกสาร ต�ารา งานวจย

ตางๆทเกยวของกบการพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมอง

ตบและอดตน ปรกษาแพทย พยาบาล และผเชยวชาญทาง

ดานอายรกรรม

3. ด�าเนนการศกษาโดยการประเมนปญหา

ความตองการพยาบาล โดยใชกรอบแนวคดแบบแผน

สขภาพ(Functional Health Pattern) เปนแบบในการ

ประเมนความครอบคลม วนจฉยปญหาทางการพยาบาล

วางแผนการพยาบาล ปฏบตการพยาบาล ประเมนผลการ

พยาบาล และการจ�าหนายออกจากโรงพยาบาล

4. สรปและอภปรายผลการศกษาจดท�าเปน

รปเลม

ขอบเขตการศกษา การศกษาครงนเปนการศกษาการพยาบาลผปวย

โรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน ทมารกษาทโรง

พยาบาลพงงา โดยด�าเนนการศกษาระหวางวนท 1มกราคม

2557 ถงวนท 30 มถนายน 2557

กรณศกษาท 1

อาการส�าคญ

30 นาท พดลนคบปากมมปากซายเบยว

ประวตปจจบน

2 วนพดลนคบปาก ปากเบยว ไมมแขนขาออน

แรง หลงจากนนหายไดเอง รกษาทโรงพยาบาลชมชน

1 วน เรมมลนคบปาก พดไมชด แขนขาดานขวา

ออนแรง

ประวตอดต

ปฏเสธโรคประจ�าตว ไมเคยตรวจสขภาพ ไมเคย

เจบปวยใดๆ

Page 3: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

การพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน : รายกรณศกษา 809Reg 11 Med JVol. 28 No. 3

ปฏเสธแพยาใดๆ

คณลกษณะประชากร

ผปวยหญงไทยอาย 52 ป ผวด�าแดง รปรางอวน

สถานภาพสมรส มบตร 2 คน นบถอศาสนาอสลาม อาชพ

คาขาย(ขนม) น�าหนก 78 กโลกรมสง 165 เซนตเมตร ดชน

มวลกาย 28.58 สทธการรกษาบตรทอง

อาการแรกรบ

ระดบความรสกตวลดลง Coma score E4V2M6

pupil 2 mm. Both React to light แขนขาดานขวาออนแรง

พดไมชด ลนคบปาก Motor power แขนขวาระดบ 3 แขน

ซาย ระดบ 5 ขาขวาระดบ 4 ขาซาย ระดบ 5 ม Left facial

palsy สญญาณชพแรกรบ ความดนโลหต แขนขวา 150/80

mmHg. แขนซาย 130/80 mmHg. ชพจร 68 ครง/นาท

หายใจ 22 ครง/นาท SpO2 room air 100% อณหภมรางกาย

36.8 องศาเซลเซยส

การตรวจรางกาย

GA : not pale, no jaundice

Skin : normal

HEENT : normal

Lung : normal

Heart : normal equal both side

Genitalia : normal

Neurological : E4V2M6 pupil 2 mm. react to

light both eyes Motor power แขนขวาระดบ 3 แขนซาย

ระดบ 5 ขาขวาระดบ 4 ขาซาย ระดบ 5 ม Left facial

palsy พดไมชด ลนคบปาก

Reflexes : gag reflex positive Sensory intact

ผลการตรวจทางรงส

CXR : infiltration LLL

: Cardiomegaly

CT NC : Evidence of left MCA (Middle

cerebral Artery) occlusion result acute infarction of

left parietal and temporal region

การตรวจคลนไฟฟาหวใจ

EKG : AF heart rate 65 ครง/นาท

ผลการตรวจชนสตรทางหองปฏบตการ

วนท 10 มกราคม 2557

Sputum gram stain :Few gram positive

cocci in pairing

Sputum C/S few candida albicans

Urinalysis : WBC 3-5 Cells/HPF

Blood chemistry : Cholesterol 245 mg/dl HDL

49 mg/dl Triglyceride 103 mg/dl LDL 175 mg/dl

PT 11.3 sec. PTT 24.6 sec.ratio

Platelet 170 K/uL BUN 9 mg/dl Creatinine

0.79 mg/dl DTX 105 mg% Na 139 mmol/L K 3.76

mmol/L Chloride 101.5 mmol/L CO2 26 mmol/L

วนท 13 มกราคม 2557

FT3 1.93 ng/dl FT4 1.24 ng/dl LTSH 0.420

uIU/ml

วนท 17 มกราคม 2557

PT 12.6 sec. PT-INR 1.16 sec./ratio PT-ratio

1.17 sec./ratio PT normal control 10.80 sec.

การวนจฉย

Acute Emboli Stroke Left MCA Infarction

การรกษาทไดรบ

ใหยาตานเกลดเลอด ASA (81) 2 tablets oral

pc.ใหยาลดไขมนในเลอด Simvastatin (20) 1 tablets oral

hs. ให Losec 1 tablet oral ac. ลดการระคายเคองกระเพาะ

อาหาร กลนอาหารล�าบาก ดแลใหอาหารทาง NG – tube

feed Blenderized diet 300 ml. 4 fds.ผสมน�าตาม 50 ml./

feed PT 12.6 sec. off ASA ให Wafarin (3) 1 tablet oral

hs. จนทร-ศกร และ ให Wafarin (5) 1 tablet oral hs. เสาร-

อาทตย หลงท�าการรกษาได 4 วน Motor power แขนขวา

ระดบ 4 แขนซาย ระดบ 5 ขาขวาระดบ 4 ขาซาย ระดบ 5

แขนขวาอาการออนแรงดขนเลกนอย แพทย Plan ให Sym-

tomatic & supportive treatment พยาบาลสอนญาต ใน

การจดเตรยมอาหาร BD ใหผปวย พยาบาลสอนญาตให

สามารถ Feed อาหารใหผปวยไดถกตอง การเกบรกษา

อาหาร การอนอาหารกอนน�ามาใหกบผปวย การสงเกต

อาการผดปกตจากการไดรบยาตานการแขงตวของเลอด

(Wafarin) สงผ ปวยฝกท�ากายภาพบ�าบดสอนญาตให

สามารถท�ากายภาพบ�าบดใหกบผปวยไดอยางตอเนอง

ขอวนจฉยทางการพยาบาล

1. มโอกาสเกดภาวะความดนในกะโหลกศรษะ

สง(IICP)

2. มโอกาสเกดภาวะปอดอกเสบจากการส�าลก

3. มโอกาสเกดอนตรายจากความบกพรองใน

Page 4: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

810 สภางค จรภกด วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 28 ฉบบท 3 ก.ค. - ก.ย. 2557

การดแลตนเอง

4. เสยงตอการเกดอนตรายจากภาวะเลอดออก

งายหยดยาก

5. มภาวะซมเศรากบภาพลกษณทเปลยนไป

6. ผปวยและญาตวตกกงวลอนเนองจากการ

เจบปวยและผลกระทบทเกดขน

7. มโอกาสเกดภาวะขาดสารน�าสารอาหาร

การพยาบาล

1. ขอวนจฉยทางการพยาบาลท 1 มโอกาส

เกดภาวะความดนในกะโหลกศรษะสง(IICP)

ขอมลสนบสนน

1. ระดบความรสกตวลดลง Glasgow Coma

scale E4V2M6

2. ปวดศรษะ ตาพรามว

3. คลนไส ไมอาเจยน

4. Pupil 3 mm. BRTL

5. พดลนคบปาก มมปากซายตก Motor power

แขนขวาระดบ 3 แขนซาย ระดบ 5 ขาขวาระดบ 4 ขาซาย

ระดบ 5

6. ความดนโลหต แขนขวา 150/80 mmHg.

แขนซาย 130/80 mmHg.

7. ผล CT NC Evidence of left MCA(Middle

cerebral Artery) occlusion result acute infarction of

left parietal

วตถประสงค ไมเกดภาวะ ความดนในกะโหลกศรษะสง

(IICP)

เกณฑประเมนผล

1. สญญาณชพปกต

2. ไมมอาการปวดศรษะ ไมคลนไสอาเจยน ไมม

เกรงกระตก

3. Coma scale ไมต�ากวา 12 คะแนน หรอดขน

4. Pupil react to light ด เทากนทงสองขาง

5. Motor power ไมลดลงจากเดม

กจกรรมการพยาบาล

1. Observe NS ทก 15 นาท 4 ครง ทก 30 นาท

2 ครง ทก 1 ชวโมง if decrease >2 แจงแพทยทราบ

2. ตรวจวดสญญาณชพทก 4 ชวโมง keep

BP<220/120 for Ischemic stroke

3. ดแลใหยาตานการแขงตวของเลอดตาม

แผนการรกษาของแพทย

4. จดทานอนใหศรษะสง 15-30 องศา ดแล

ศรษะ ล�าคอ และสะโพก ไมพบงอมากกวา 90 องศา เพอ

ใหการไหลเวยนของเลอดไปเลยงสมองไดสะดวก หามจด

ทานอนคว�า หรอนอนศรษะต�า

5. สงเกตอาการของภาวะความดนในกะโหลก

ศรษะสง เชน ปวดศรษะ คลนไสอาเจยนพง ความดนโลหต

Systolic สงขนจากเดม 20% และความดนชพจรกวางขน

(Pulse pressure 50-60 mmHg) รปแบบการหายใจปกต

ลกษณะ Cheyne Stroke, Hyperventilation เปนตน

6. ดแลใหผปวยไดรบสารน�าตามแผนการรกษา

ประเมนผล

1. สญญาณชพ BP 100/60-110/70 mmHg.

Pulse rate 66-80 /min R 22-24 /min

2. ร สกตวดถามตอบร เ รอง Coma scale

E4V5M6

3. Pupil 3 mm. react to light ด เทากนทงสอง

ขาง

4. Motor power แขนขวาระดบ 4 แขนซาย

ระดบ 5 ขาขวาระดบ 4 ขาซาย ระดบ 5 ทงสองขาง

ขอวนจฉยทางการพยาบาลท 2 มโอกาสเกดภาวะปอด

อกเสบจากการส�าลก

ขอมลสนบสนน

1. กลนอาหารไมได

2. มอาการส�าลก

วตถประสงค ไมเกดภาวะปอดอกเสบจากการส�าลก

เกณฑประเมนผล

1. สญญาณชพปกต ไมมไข หายใจปกต

กจกรรมการพยาบาล

1. On NG-tube feeding ตามแผนการรกษา

ของแพทย

2. ดแลใหผปวยนอนศรษะสง 45 องศา ขณะ

feed อาหาร และหลง feed อาหาร 15-30 นาท

3. สงเกตอาการส�าลก

4. ตรวจวดสญญาณชพทก 4 ชวโมง

ประเมนผล

1. สญญาณชพปกต ไมมไข หายใจปกต

Page 5: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

การพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน : รายกรณศกษา 811Reg 11 Med JVol. 28 No. 3

ขอวนจฉยทางการพยาบาลท 3 มโอกาสเกดอนตราย

จากความบกพรองในการดแลตนเอง

ขอมลสนบสนน

1. ผลการประเมนความสามารถในการท�า

กจกรรม MRS อยทระดบ 3 มความพการระดบปานกลาง

ตองการชวยเหลอในการเดนและท�ากจวตรประจ�าวน

2. มมปากซายตก แขนขาออนแรง Motor

power แขนขวาระดบ 3 แขนซายระดบ 5 ขาขวาระดบ 4

ขาซายระดบ 5

วตถประสงค ไมเกดอนตรายจากความบกพรองในการ

ดแลตนเอง

เกณฑประเมนผล

1. ไมเกดการพลดตกหกลม

2. สามารถท�ากจวตรประจ�าวนไดบาง

3. ผปวยไมมกลามเนอลบเลก

4. ผปวยไมมขอตดแขง

กจกรรมการพยาบาล

1. ดแลชวยเหลอผปวยในการท�ากจวตรประจ�าวน

2. คอยพยงลกนง ชวยประคองเวลาผปวยลก

นง เดน

3. สอนผปวยใหออกก�าลงกายแบบ active และ

passive exercise รวมกบทมเวชศาสตรฟนฟ

4. การจดอปกรณเครองใชของผปวย เชน ทนอน

ผาป เสอผา โดยเนนถงความสะอาด ไมมปมหรอเงอน ท

อาจท�าใหเกดแผลจากการนอนทบ โดยแนะน�าญาตให

ด�าเนนการดงน

4.1 ทนอนของผปวย ควรเปนทนอนแนน ไมนม

ไมแขงเกนไป หรอฟกหนาเพอชวยกระจายแรงกดบรเวณ

ดานตางๆของรางกาย

4.2 ผาปทนอนสะอาด ไมอบชน ตองขงตงไมม

รอยยน รอยยบ เพอปองกนไมใหถไถกบผวหนงของผปวย

จนเกดแผลกดทบขนได

4.3 เสอผาไมมตะขอหรอเขมกลดทอาจท�าใหเกด

แผลได

4.4 ดแลและจดทาของรางกายของผปวยอยาง

เหมาะสม โดยใหศรษะ ขอไหล ขอสะโพก และขอตางๆใน

ทาทถกตอง เหมาะสม

4.5 ดนปลายเทาดวยไมยนเทา รกษาระดบใหอย

แนวเดยวกบขา และจดสนเทาไมใหกดทบกบทนอน

4.6 ในทานอนหงาย จดทานอน โดยใชมวนผา

สอดดานนอกสะโพก ปองกนการหมนของขอสะโพก

4.7 จดแขนและมอใหอยในทาทสามารถใชงาน

ไดตอไป คอ ขอศอกงอเลกนอย ขอมอเหยยด มอก�ามวนผา

หรอลกบอลยาง และวางมอไวบนหมอนใหสงกวาระดบ

หวใจเพอปองกนการบวม

4.8 ดแลใหผปวยเปลยนทาทก 2-4 ชวโมง

4.9 กระตนใหผปวยเคลอนไหวเองบนเตยง หรอ

ลกเดนชวยตวเองบอยๆ

4.10 สอนญาตและผปวยไดท�ากจกรรมบรหาร

ตนเองและกจวตรประจ�าวนอยางเปน

ขนตอน และเพมขนเรอยๆตามความสามารถ

4.11 แนะน�า สาธต และฝ กให ผ ป วยท�า

กายภาพบ�าบด โดยเรมจากทาทงายและมความจ�าเปนกอน

ตามล�าดบ

ก) ใหผปวยประสานมอ 2 ขางเขาดวยกน เหยยด

ขอศอกตรง แขนแนบห และใหผปวยมองตามมอทง 2 ขาง

ขณะท�า แลวยกแขนลงใหฝกบอยๆอยางนอย 20-30 ครง

ตอวน

ข) แนะน�าญาตใหชวยท�า Passive exercise ให

กบผปวยเชน งอแขนเขา-เหยยดแขนออก ใหฝกบอยๆอยาง

นอย 20-30 ครงตอวนในแตละขาง งอขาเขา-เหยยดขาออก

ใหฝกบอยๆอยางนอย 20-30 ครงตอวนในแตละขาง

ค) แนะน�าสอนใหผ ปวยหดเกรงกลามเนอขา

2 ขาง ดงน เหยยดขา 2 ขางออกไปใหสด ใชมอรองใตเขา

ผปวยขางทก�าลงฝก จากนนแนะน�าใหผปวยพยายามกด

เขาขางนนลงใหตดพนเตยงใหมากทสด ใหฝกบอยๆอยาง

นอย 20-30 ครงตอวนตอขาง

การประเมนผล

ผปวยดสดชน แจมใส มการทรงตวทดขน ไมเกด

การพลดตก หกลม ไมมกลามเนอลบเล และไมมขอตดแขง

ขอวนจฉยทางการพยาบาลท 4 เสยงตอการเกดอนตราย

จากภาวะเลอดออกงายหยดยาก

ขอมลสนบสนน

1. ไดรบยา Warfarin

2. ผลตรวจชนสตรทางหองปฏบตการ PT 12.6

sec. PTT 24.6 sec./ratio

Page 6: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

812 สภางค จรภกด วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 28 ฉบบท 3 ก.ค. - ก.ย. 2557

วตถประสงค ไมเกดอนตรายจากภาวะเลอดออกงาย

หยดยาก

เกณฑประเมนผล

1. ไมมจดจ�าเลอดตามตว

2. ไมมเลอดออกทใด

3. ผ ปวยและญาตทราบ ตอบค�าถามไดถง

อนตรายและอาการทตองเฝาระวงและแจงแพทย พยาบาล

ทราบ

กจกรรมการพยาบาล

1. ประสานเภสชกร ในการออกตรวจเยยม

ประเมนและใหค�าแนะน�าในการใชยา warfarin แกผปวย

และญาต

2. พยาบาลสอนแนะผปวยและญาต เนนย�าให

ทราบถงอาการผดปกตทตองเฝาระวงระหวางการใชยา

และอาการผดปกตทตองแจงแพทย พยาบาลทราบ กอน

จ�าหนายผ ปวยออกจากโรงพยาบาล เชน จดจ�าเลอด

ตามตว เลอดออกตามไรฟน ปสสาวะเปนเลอด ปองกนการ

หกลม เปนตน

ประเมนผล

1. ไมมจดจ�าเลอดตามตว

2. ไมมเลอดออกทใด

3. ผ ปวยและญาตทราบ ตอบค�าถามไดถง

อนตรายและอาการทตองเฝาระวงและแจงแพทย พยาบาล

ทราบ

ขอวนจฉยทางการพยาบาลท 5 มภาวะซมเศรากบ

ปญหาความเจบปวยทเผชญอย เนองจากสญเสยภาพ

ลกษณ บทบาทเปลยนแปลงตองพงพาผอน

ขอมลสนบสนน

1. แขนขาออนแรง Motor power แขนขวาระดบ

3 แขนซายระดบ 5 ขาขวาระดบ 4 ขาซายระดบ 5 เดนตอง

ใชคนพยง ชวยเหลอตนเองไมไดเตมท

2. แสดงทาทางร�าคาญตนเอง เศราโศก รองไหบอย

3. ไมอยากพบ และพดคยกบบคคลอน

วตถประสงค สามารถปรบตวใหเขากบสภาพ มพฤตกรรม

มปฏสมพนธกบผอนเหมาะสม

เกณฑการประเมนผล

1. ใหความรวมมอในกจกรรมการดแลเทาท

เปนไปได

2. มความพยายามทจะเรยนรวธการชวยเหลอ

ตนเองมากขน

3. มความพยายามช วยเหลอตนเองและ

วางแผนการด�าเนนชวตทตองเปลยนแปลงภายใตขอจ�ากด

ของรางกาย

4. มปฏสมพนธหรอสงการบคคลอนได

กจกรรมการพยาบาล

1. ใหความสนใจรบฟงปญหา กระตนใหระบาย

ความรสก เขาใจและจรงใจ

2. สงเกตและประเมนพฤตกรรมทแสดงออกของ

ผปวยตอตนเองและความรวมมอกบผอน

3. สงเกตและประเมนสมพนธภาพของผปวย

และสมาชกในครอบครว การตอบสนองของผปวยตอการ

มาเยยมของครอบครวและการตอบสนองของครอบครวตอ

ภาพลกษณของผปวย

4. ชวยผ ป วยคนหาบคคลทไว วางใจหรอท

สามารถชวยในการแกไขปญหาตางๆ ได

5. ใหเวลาและชวยใหผปวยคนหาปญหาทเกด

ขนและสาเหตของความเครยด

6. ใหเวลาและคอยดแลและแสดงความเหนอก

เหนใจ ใหการพยาบาลดวยความเอาใจใส เมอผปวยได

ระบายความโกรธ ความกลว ความสนหวง ท�าใหผปวยได

สบายใจขน และควรปลกปลอบ ประโลมใจ ใหผปวยม

ความหวง

7. ใหญาตมสวนรวมในการดแลผ ปวยดาน

ความสะอาดรางกาย การฟนฟสภาพในการรบประทาน

อาหาร

8. ชวยครอบครวในการเลอกอาชพทเหมาะ

สมในการด�าเนนชวตตอไป

9. ใหความหวงเกยวกบผลการรกษา และการ

จดการกบความพการทหลงเหลอ

10. วางแผนการดแลรวมกบผปวย บคคลส�าคญ

หรอเปนทพงของครอบครวในการชวยใหผปวย ยอมรบและ

ปรบเปลยนพฤตกรรมตางๆในการปรบตวตอภาพลกษณท

เปลยนไป ในการใชกลไกและวธการเผชญปญหาทเหมาะ

สมและมประสทธภาพ

11. กระต นและใหก�าลงใจผ ป วยในการท�า

กจกรรมตางๆดวยตนเองและชมเชยเมอปฏบตไดเอง หรอ

ชวยเหลอตนเองไดมากขน

Page 7: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

การพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน : รายกรณศกษา 813Reg 11 Med JVol. 28 No. 3

12. ใหผปวย บคคลทส�าคญ และครอบครวมสวน

รวมในการวางแผนการดแลตนเองการประเมนผล

ผปวยชวยเหลอตนเองไดมากขน และยอมรบภาพ

ลกษณ บทบาททเปลยนแปลงและญาตใหความชวยเหลอ

ผปวย มปฏสมพนธและสอสารตอผอนไดตามปกต

ขอวนจฉยทางการพยาบาลท 6 ผปวยและญาตวตก

กงวลอนเนองจากการเจบปวยและผลกระทบทเกดขน

ขอมลสนบสนน

1. จากการซกถามของผปวยและญาตเกยวกบ

การหาย การรกษาของโรคทเปน

2. จากการซกถามผปวยและญาต พบวา ผปวย

และญาตไมสามารถตอบค�าถามเกยวกบการด�าเนนโรค

การรกษา และกจกรรมในการบ�าบดได

วตถประสงค ผปวยและญาตมความร ความเขาใจ มทกษะ

ตามความสามารถในการปฏบตตามแผนของการพยาบาล

เกณฑการประเมนผล ผปวยและญาตมความร ความ

เขาใจเกยวกบการด�าเนนของโรคและสามารถอธบายวธ

ปฏบตตนใหเขากบสภาพทเปนอยได

กจกรรมการพยาบาล

1. ประเมนระดบความเขาใจตอการปฏบตตวท

ตองปฏบตของผปวยและครอบครว

2. สอนแนะน�าญาต ใหมความรความเขาใจ

เกยวกบโรค ภาวะเสยงในการเกดโรคแทรกซอน การรกษา

พยาบาล เพอฟนฟสภาพรางกาย ใหสามารถปองกนภาวะ

แทรกซอนตางๆทจะเกดขนไดอยางถกตอง ดงน

2.1 อธบายใหผปวยและญาตเขาใจถงโรค

ปจจยเสยงตางๆ ทอาจกอใหเกดโรคอนเนองมาจากการ

นอนนาน ชวยเหลอตวเองไมได ปสสาวะเองไมได เชน ปอด

อกเสบ ตดเชอ แผลกดทบ เปนตน

2.2 อธบาย ใหค�าแนะน�าถงความจ�าเปนเกยว

กบการดแลตนเอง เพอชวยลดปจจยเสยง การเกดภาวะ

แทรกซอน เชน การรบประทานยาตอเนองตามแผนการ

รกษาของแพทย การผอนคลายความเครยด การออกก�าลง

กายทาตางๆในผ ปวยทชวยเหลอตนเองไมได การท�า

กายภาพบ�าบดอยางตอเนองและสม�าเสมอ

2.3 การระวงไมใหเกดอบตเหต การกระทบ

กระเทอนบรเวณศรษะ การรบประทานอาหารทเหมาะ

ส�าหรบฟนฟสภาพผปวย

3. อธบายถงความส�าคญ/แนะน�าญาตเกยวกบ

การชวยเหลอผปวยเบองตน เชน การดแลความสะอาด

รางกายฯลฯ

4. อธบายการรกษาพยาบาลทจะไดรบ ความ

พการทจะตองไดรบการฟนฟ

5. เปดโอกาสใหซกถาม ใหระบายความรสกเพอ

ลดความเครยด ลดความวตกกงวล ชวยสรางขวญก�าลงใจ

และความเขมแขงของจตใจ ในการเผชญปญหาตางๆได

อยางเหมาะสม

6. อธบายใหผปวยและครอบครวทราบถงความ

จ�าเปนทตอง

- สงเสรมใหผปวยไดพงตนเองไดมากทสด

- หลกเลยงการปกปองผปวยอยางมากเกนไป

- แสดงความชนชมเมอผปวยกระท�าส�าเรจ

- ชวยจดการกบภาพลกษณทเปลยนไป

และกบพฤตกรรมทเปลยนแปลง

7. กระตนใหมกจกรรมทสงเสรมการรบรของ

ผปวย เชน การอานหนงสอ จดโทรทศนใหด จดวทยใหฟง

8. วางแผนการพกผอนและการมกจกรรมรวม

กบผปวยอยางเหมาะสม เชน วางแผนการวดสญญาณชพ

เปนเวลา เปดโอกาสใหผปวยไดพกผอน มชวงเวลาทเปน

สวนตวตามความตองการของผปวยบาง เปนตน

9. สงเสรมใหมการสอสารทงการพดและวธการ

อนๆ ระหวางผปวยและญาต

10. เนนย�าถงความส�าคญของการปองกนการเกด

อบตเหตตางๆ

11. แนะน�าผปวยและญาต บคคลทดแลเกยวกบ

การดแลเรองอาหารใหผปวยรบประทานครบทกมอ กระตน

ใหผปวยดมน�าอยางนอย 2,500 – 3,000 ซซตอวน

12. สงตอขอมลการดแลใหทมพยาบาลชมชน

เวชกรรมสงคมดแลเยยมผปวยทบานอยางตอเนองและ

สม�าเสมอ

การประเมนผล

ผปวยและญาตมความเขาใจเกยวกบการด�าเนน

โรคและสามารถอธบายวธการปฏบตตนใหเขากบสภาพท

เปนอยได

Page 8: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

814 สภางค จรภกด วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 28 ฉบบท 3 ก.ค. - ก.ย. 2557

ขอวนจฉยทางการพยาบาลท 7 มโอกาสเกดภาวะขาด

สารน�าสารอาหาร

ขอมลสนบสนน

1. กลนอาหารไมได

2. ออนเพลย ไมมแรง

วตถประสงค ไมเกดภาวะขาดสารน�าสารอาหาร

เกณฑประเมนผล

1. ไมมภาวะ Hypoglycemia

2. Skin turgor ปกต รมฝปากไมแหง

3. สญญาณชพปกต ไมมไข หายใจปกต

4. ระดบความรสกตวปกต

5. ปสสาวะออกดปกต

กจกรรมการพยาบาล

1. ดแลใหผปวยไดรบอาหาร BD 300 m. 4 fds.

ตามดวยน�า 50 ml./feed ทาง NG-tube อยางครบถวนตาม

แผนการรกษาของแพทย

2. ดแล Record I/O ทก 8 ชวโมง

3. Observe skin turgor รมฝปาก และอาการ

Hypoglycemia เปนระยะ

4. ตรวจวดสญญาณชพทก 4 ชวโมง

ประเมนผล

1. ไมมภาวะ Hypoglycemia

2. Skin turgor ปกต รมฝปากไมแหง

3. สญญาณชพปกต ไมมไข หายใจปกต

4. ระดบความรสกตวปกต

5. ปสสาวะออกดปกต

กรณศกษาท 2

อาการส�าคญ แขนขาซกซายออนแรง 2 วน กอนมา

โรงพยาบาล

ประวตปจจบน

7 เดอน ออนเพลยหายใจไมเหนอย ไมมแนน

หนาอก ไมบวมทใด

6 เดอน นอนราบไมได ออนเพลยไมมแรง ไมบวม

ทใด ไมมเจบแนนหนาอก

5 เดอน เหนอยเวลาม Activity ม Discharge จาก

ห 2 ขาง ไมปวด

3 เดอน หายใจเหนอยงาย แนนทองตลอด

2 เดอน ขา 2 ขางบวม 2+ ปสสาวะออกนอย ปวด

มนศรษะ หายใจเหนอย มกอนทแกมขวา เสนผาศนยกลาง

ประมาณ 3 เซนตเมตร บวมแดงปวด มาพบศลยแพทย

ตรวจประเมนอาการพบ ความดนโลหตสงมาก 196/138

mmHg.-210/90 mmHg. แพทยวนจฉยเปน Hypertensive

crisis ให Admit

1 เดอน ขา 2 ขางบวมมากขน ปสสาวะออกนอย

ปวดศรษะ นอนราบไมได แพทยใหนอนโรงพยาบาล ความ

ดนโลหตสงมาก 186/112 mmHg

1 วนกอนมาโรงพยาบาล หลงตนนอน ออนแรง

แขนขาซกซาย เดนไดดวยไมเทาชวยพยง ไมมปากเบยว

ไมมส�าลก ถอขนน�าดานซายรวง

30 นาท กอนมาโรงพยาบาล อาการไมดขน จง

มาโรงพยาบาล

ประวตอดต

ปวยดวยโรค DM,HT,DLP,Chronic AF มา

ประมาณ 17 ป ท�า CAG เมอ 24 เมษายน 2556

คณลกษณะประชากร

ผปวยหญงไทย อาย 61 ป รปรางอวน ผวด�าแดง

อาชพคาขายของตลาดสด สถานภาพสมรส มาย ศาสนา

อสลาม การศกษาระดบประถมศกษาปท 6 น�าหนก

62 กโลกรม สง 150 เซนตเมตร ดชนมวลกาย 27.56 สทธ

การรกษา บตรทอง

อาการแรกรบ

รสกตวด แขนขาซกซายออนแรง ยกไดไมสด

แขน-ขา ซกขวาปกต Glasgow coma scale E4V5M6 พด

คยรเรอง Motor power แขนขวาระดบ 5 แขนซาย ระดบ 4

ขาขวาระดบ 5 ขาซาย ระดบ 4 pupil 2.5 mm.BRTL ไม

บวมทใด gag reflex positive สญญาณชพ ความดนโลหต

226/122mmHg. Pulse 92 ครง/นาท RR 22 ครง/นาท

อณหภมรางกาย 36.5 องศาเซลเซยส SpO2 99 % On O2

canula 3 LPM ไมมภาวะ Hypo Hyper glycemia

การตรวจรางกาย

GA : not pale, no jaundice

Skin : normal

HEENT : normal

Lung : normal

Heart : normal equal both side

Genitalia : normal

Neurological :E4V5M6 pupil 2.5 mm. react

Page 9: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

การพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน : รายกรณศกษา 815Reg 11 Med JVol. 28 No. 3

to light both eyes Motor power แขนขวาระดบ 5

แขนซาย ระดบ 4 ขาขวาระดบ 5 ขาซาย ระดบ 4

Reflexes : gag reflex positive Sensory intact

ผลการตรวจทางรงส

CT Brain : ill defined Hypodensity lesion at

right thalamus suggested acute infarction

EKG : AF LVH t-inverse II,III,aVF inverse

V4-V6

ผลการตรวจชนสตรทางหองปฏบตการ

DTX แรกรบ 207 mg% Cholesterol 162 mg/dl

HDL 29 mg/dl Triglyceride 100 mg/dl LDL 113 mg/dl

BUN 13.20 mg/dl Creatinine 1.03 mg/dl Na 141 mmol/L

K 3.95 mmol/L Chloride 105.5 mmol/L TCO2 22 mmol/L

Hct 30.6% PT 13.6 PT normal control 10.80 Urinalysis

WBC >300 cell/HPF RBC 2-3 cell/HPF Urine culture

Colony count mixed growth of 4 different organism

การวนจฉย Acute Cerebral Infarction (Rt.Thalamus)

การรกษาทไดรบ

แพทยพจารณาใหกลม Antiplatelet aggrega-

tion หรอ Platelet inhibitors ซงเปนยาตานเกลดเลอด

ควบคมอาการและปองกนการเปนโรคหลอดเลอดสมอง

เพมมากขน คอ ASA และยา กลม Anticoagulants เชน

Warfarin(Coumadin) ซงยาในกลมนใชส�าหรบการปองกน

การเกดโรคหลอดเลอดสมองเชนกน ระดบน�าตาลในเลอด

สง แพทยใหยา Metformin ควบคมอาการ ใหเจาะ DTX

premed เชา-เยน keep DTX 80-180 mg%

แพทยให Hold Hydralazine และ Enarapril

ยาเดมไวกอน Keep BP 220/120 mmHg เพอปองกน

Ischemia เพม ในระยะแรก ใหยาขบปสสาวะ Furosem-

ide(40) 1 tablets oral เชา เทยง ดแลให 0.9%NSS 1000

ml. iv. drip rate 80 ml./hr. จ�านวน 3 ขวด Keep BP <

220/110 mmHg. Observe Neurosign ทก 4 ชวโมง LDL

113 mg/dl ใหยา Simvastatin รบประทาน

กลนปสสาวะไมได Retained foley’s cath Urine

สขาวขนมตะกอนปน เกบ U/A พบ WBC >300 U/C ม

Colony Count mixed growth of 4 different organisms

ฉดยา Ceftriaxone 2 gm. iv. OD. X 3 วน วนท 17 มนาคม

2557 ตรวจ U/A เหลอ WBC 10-20 ท�าการรกษาได 8 วน

อาการ Stable แพทย Supportive treatment สงปรกษานก

กายภาพฝกการทรงตว ก�าลงกลามเนอและหดเดน กอน

กลบบาน

อาการผปวยยงคง Stable Motor power เทาเดม

ผ ปวยชวยตวเองไดเลกนอย แรกรบ คะแนนตามแบบ

ประเมนกจวตรประจ�าวนตาม Barthel Index เทากบ 15 ไม

สามารถปฏบตกจวตรประจ�าวนได หลงใหการดแลรกษา

ได 8 วน คะแนนตามแบบประเมนกจวตรประจ�าวนตาม

Barthel Index เพมมาเปน 35 คะแนน สามารถปฏบต

กจวตรประจ�าวนไดเลกนอย พดชา ไมชด รบประทานอาหาร

ออนได ไมส�าลก แพทยใหจ�าหนายโดย On foley’s cath

กลบบานดวย นด F/U 1 week.OPD อายรกรรม

เปรยบเทยบขอวนจฉยทางการพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองทงสองรายดงน

ขอวนจฉยทางการพยาบาลกรณท 1 ขอวนจฉยทางการพยาบาลกรณท 2

1. มโอกาสเกดภาวะความดนในกระโหลกศรษะสง(IICP) 1. มโอกาสเกดภาวะความดนในกระโหลกศรษะสง(IICP)

2. มโอกาสเกดภาวะปอดอกเสบจากการส�าลก 2. มการตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ

- 3. มโอกาสเกดภาวะ Shock จากน�าตาลในเลอดสง หรอต�าผดปกต

- 4. มโอกาสเกดแผลกดทบไดงาย เนองจากการเคลอนไหว

ของรางกายบกพรอง

3. มโอกาสเกดอนตรายจากความบกพรองในการดแลตนเอง 5. มโอกาสเกดอนตรายจากความบกพรองในการดแลตนเอง

4. เสยงตอการเกดอนตรายจากภาวะเลอดออกงายหยดยาก 6. เสยงตอการเกดอนตรายจากภาวะเลอดออกงายหยดยาก

5. มภาวะซมเศรากบภาพลกษณทเปลยนไป 7. มภาวะซมเศรากบภาพลกษณทเปลยนไป

6.ผปวยและญาตวตกกงวลอนเนองจากการเจบปวย 8. ผปวยและญาตวตกกงวลอนเนองจากการเจบปวยและ

และผลกระทบทเกดขน ผลกระทบทเกดขน

7. มโอกาสเกดภาวะขาดสารน�าสารอาหาร 9. มโอกาสเกดภาวะขาดสารน�าสารอาหาร

Page 10: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

816 สภางค จรภกด วารสารวชาการแพทยเขต 11ปท 28 ฉบบท 3 ก.ค. - ก.ย. 2557

วจารณ

ผปวยรายท 1 เปนผปวย Acute Embolic stroke

ไดรบการรกษาพบแพทยทโรงพยาบาลชมชนใกลบาน

ไดเรว ภายใน 30 นาท มระบบประสานงานระหวางแพทย

ในชมชนและแพทยเฉพาะทางทด ไดรบการดแลชวยเหลอ

เบองตนกอนมารกษาในโรงพยาบาลทวไป พยาบาลดแล

ประเมนสภาพผปวยทงสญญาณชพ ความผดปกตทาง

ระบบประสาท ซกประวตทวไปและประวตทางระบบ

ประสาทเพมเตมตางๆ ใหการดแลรกษาพยาบาลตาม

แผนการรกษาของแพทยและตามสภาพปญหาของผปวย

จนผปวยมอาการดขน แตยงมพยาธสภาพหลงเหลออย ได

รบการเตรยมความพรอมผปวยและญาตกอนการจ�าหนาย

พยาบาลท�าการสอนแนะผปวยและผดแล(caregiver) ให

สามารถดแลผปวยในการใหอาหารทาง NG-tube ไดอยาง

ถกตอง ไดรบการฝกทกษะในการปฏบตกจวตรประจ�าวน

การออกก�าลงกายแบบ Active resistive exercise กบแขน

ขาขางทด สอนและกระตนใหผปวยไดออกก�าลงแขน-ขา

ออนแรงอยางสม�าเสมอ เพอชวยใหกลามเนอมความตงตว

ทดอยางนอยวนละ 3 ครง และการปองกนการกลบเปนซ�า

สงผลใหผปวยสามารถฟนฟภาพรางกายไดเรว คะแนนตาม

แบบประเมนกจวตรประจ�าวนตาม Barthel Index แรกรบ

เทากบ 55 สามารถปฏบตกจวตรประจ�าวนไดปานกลาง

หลงใหการดแลรกษา ได 6 วน คะแนนตามแบบประเมน

กจวตรประจ�าวนตาม Barthel Index เพมมาเปน 95 คะแนน

หลงจ�าหนายกลบบานผปวยสามารถ off NG-tube ได

ภายใน 1 เดอน สามารถกลบไปท�างานและชวยเหลอตวเอง

ได เดนได ชวยเหลอตนเองไดในระดบหนง จากการตดตาม

เยยมผปวย ทก 2-4 สปดาห

ผปวยกรณศกษาท 2 มโรครวมทงเบาหวาน ความ

ดนโลหตสง ไขมนในเลอดสงและโรคหวใจ รกษามา 17 ป

ประกอบกบเคยตรวจ CAG เมอ 1 ปกอน ดงนนจงมปจจย

เสยงตอการเกดโรคหลอดเลอดสมองคอนขางมาก ระดบ

น�าตาลในเลอดสงมาก ระดบความดนในเลอดสงมาก จง

สงผลตอการตบและอดตนของหลอดเลอดสมองไดมาก

ประกอบกบผปวยขาดการปฏบตตวในการดแลสขภาพท

ถกตอง รบการรกษาไมตอเนอง ไมควบคมอาหาร เมอเกด

ปญหาจากหลอดเลอดสมอง ผปวยเขารบการรกษาลาชา

เนองจากไมมผดแลอยใกลชด ไมมคนพามาสงโรงพยาบาล

ใชเวลา 2 วน จงมาพบแพทยซงลาชามาก จงสงผลกระทบ

ตอสภาพรางกาย ท�าใหเกดความพการอยในระดบทรนแรง

ผปวยตองการความชวยเหลอในการเดนและท�ากจวตร

ประจ�าวน มภาวะแทรกซอนมาก การพยากรณโรคจงไม

คอยด หลงใหการรกษาความพการจงยงหลงเหลออยมาก

ไมสามารถท�างานได มความตองการการพยาบาลสง

คะแนนตามแบบประเมนกจวตรประจ�าวนตาม Barthel

Index แรกรบเทากบ 15 ไมสามารถปฏบตกจวตรประจ�า

วนได หลงใหการดแลรกษา ได 8 วน คะแนนตามแบบ

ประเมนกจวตรประจ�าวนตาม Barthel Index เพมมาเปน

35 คะแนน สามารถปฏบตกจวตรประจ�าวนไดเลกนอย

แพทย Plan จ�าหนาย พยาบาลท�าการประเมนความพรอม

ของผปวย ประเมนความพรอมของครอบครวและผดแล พบ

วา ผปวยมปญหาในเรองคนดแล(Care giver) ปญหาดาน

เศรษฐกจ ฐานะยากจน และการรบรของผปวยอยในระดบ

ไมด หลงจากท�าการสอนฝกปฏบตกจวตรประจ�าวนใหกบ

ผปวยและญาตแลว จงท�าการสงตอและประสานเครอขาย

เพอการตดตามดแลสขภาพผปวยทบาน จากการตดตาม

เยยมผปวย ทก 2-4 สปดาห ผปวยมอาการออนแรงแขนขา

อกขางเพมขน ดงนนจะเหนวาระดบความสามารถในการ

ดแลตนเอง รวมทงความสนใจของผใหการดแลผปวย คนใน

ครอบครวญาตพนอง ลวนมผลตอประสทธผลการดแล

รกษาผปวยโรคหลอดเลอดสมองคอนขางมาก รวมทงความ

พการในระยะยาวของผปวยดวย

บทสรป

โรคหลอดเลอดสมองเปนโรคแทรกซอนทมปจจย

เสยงตางๆ เชน การเปนความดนโลหตสง โรคเบาหวาน หรอ

การมระดบไขมนในเลอดสง อยางไรกตามโรคหลอดเลอด

สมองเปนโรคทสามารถปองกนไดหากปฏบตตวโดยการลด

ปจจยเสยงตางๆ ผทเปนโรคหลอดเลอดสมองแลวควรได

รบการดแล ปองกนไมใหเกดความพการแกรางกายมากขน

และปองกนการเกดซ�าของโรคหลอดเลอดสมอง พยาบาล

มบทบาทส�าคญตงแตการใหขอมลทเปนประโยชนกบผปวย

ตงแตระยะพกรกษาสขภาพอยในโรงพยาบาลจนถงการเฝา

ประเมนตดตามใหการดแลทเหมาะสมกบผปวยแตละราย

เมอผปวยไดรบการจ�าหนายกลบบาน โดยเปนบคคลทท�า

หนาทประสานการดแลสขภาพของผปวยอยางตอเนองท

Page 11: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก

การพยาบาลผปวยโรคหลอดเลอดสมองตบและอดตน : รายกรณศกษา 817Reg 11 Med JVol. 28 No. 3

บานกบโรงพยาบาลเพอใหการดแลผปวยโรคหลอดเลอด

สมองไดรบการดแลอยางครบวงจร

เอกสารอางอง

1. World Stroke Day. [online]. [cited 2011 Aug 19] ;

Available from: URL: http://www.worldstrokecam-

paign.org/media/Pages/AboutWorldStrokeDay

2010.aspx)

2. Murray CJ, Lopez AD Alternative projections of

mortality and disability bycause 1990-2020:

Global Burden of Disease Study. Lancet 1997 May

24;349(9064):1498-504

3. Hy H-H, Sheng W-Y, Che F-L. Incidence of stroke

in Taiwan. Stroke 1992;23:1237-41.

4. พรเทพ ศรวนารงสรรค,2555. โรคหลอดเลอดสมอง.

[แหลงสบคน] http://www.manager.co.th[3 กนยายน

2557]

5. ธดารตน อภญญา และ นตยา พนธเวทย กรมควบคม

โรค. 2556.ประเดนสารรณรงควนอมพาตโลก ป 2556.

เอกสารอดส�าเนา.

6. กระทรวงสาธารณสข , ส�านกนโยบายและยทธศาสตร.

ขอมลสถตสาธารณสข ป 2548-2555 สบคนจาก

http://bps.ops.moph.go.th/ Healthinformation/ill-

in42-48.htm เขาถงเมอ 4 กนยายน 2556.)

7. ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค. รายงานสรปขอมล

การประชมเชงปฏบตการจดท�าขอมลโรคไมตดตอระดบ

ประเทศในการประชม UN General Assembly High-

Level Meeting on Prevention and Control of Non

Communicatble Diseases. นนทบร:บรษทโอ-วทย

(ประเทศไทย); 2555.)

8. สถาบนประสาทวทยา กระทรวงสาธารณสข. รายงาน

การศกษาเพอพฒนาระบบทางการแพทยระดบตตยภม

และสงกว าด านโรคหลอดเลอดสมอง: องคการ

สงเคราะหทหารผานศก, 2552.)

9. สถาบนประสาทวทยา กระทรวงสาธารณสข. แนวทาง

การพยาบาลผ ป วยโรคหลอดเลอดสมอง ส�าหรบ

พยาบาลทวไป.ฉบบปรบปรงครงท 1.องคการสงเคราะห

ทหารผานศก, 2550.)

Page 12: สุภางค์ จริภักดิ์ ปพส. · 1,489,.78 บาทต่อวันนอน และส าหรับการรับบริการ ผู้ป่วยนอก