14 KASIM 2016 YENİ ZELANDA DEPREMİ (M=7.8) İLE İLGİLİ AÇIKLAMA (Revize) Haluk Eyidoğan Yeni Zelandaʼda Kuzey Canterburyʼye yakın bir alanda yerel tarih 14.11.2016 da yerel saatle 00:02 (Londra ayarıyla 13.11.2016 tarihinde ve 11:02 de) 7.9 (EMSC, Avrupa) veya 7.8 (USGS, ABD) büyüklüğünde büyük bir deprem oldu. Deprem farklı ajanslara göre 20 km derinlikte. Bu büyük deprem Yeni Zelandaʼnın doğu kıyılarında uzanan ve Pasifik kıtası ile Avusturalya kıtası arasında süregiden kıta çarpışmasının sınırında oluşan deprem kuşağı tarafından yaratıldı. Bu iki kıtanın bu sınır boyunca birbirlerine yaklaşma ve çarpma hızı yılda 4 santimetredir. Bu değer tektonik hareketler bakımında çok yüksektir. Pasifik kıtası bu sınır boyunca ortlama 4 santimetre hızla Yeni Zelanda Adasının altına dalmaktadır. Türkiyeʼde Kuzey Anadolu Fayı üzerindeki kayma hızı yanal yönde yılda 2 santimetredir. Depremi yaşayanlar ana sarsıntının tahminen 1 dakikaya yakın sürdüğünü ve çok dalgalı bir denizde bir teknedeki gibi sallandıklarını söylüyorlar. Yoğun ve dayanıksız yapılaşma alanlarında bu büyüklükte depremler az gelişmiş ve gelişmekte olan bazı ülkelerin şehirlerinde çok büyük kayıplara neden olmaktadır. Bu depremden daha küçük olan 1999 Gölcük depremi 18.000 kişinin , 300.000 yapının hasar almasına ve yıkılmasına neden olmuştu. Büyük deprem sınıfındaki Yeni Zelanda depreminin merkezi 382.000 nüfuslu Wellington şehrine 216 km, 364.000 nüfuslu Christchurch şehrine 97 km, 1.200 nüfuslu Amberleyʼe 56 km uzaklıktadır. Deprem sığı ve büyük olduğundan çok geniş bir alanda hasar ve kayba neden olabilir. Ülkede yerleşim çok yoğun olmadığından ve deprem önlemleri ve hazırlık konusunda oldukça bilinçli olduklarından insan kaybının fazla olmayacağını düşünüyorum. Tsunami uyarı merkezleri 4-5 metre yüksekliğinde Tsunami beklenebileceği uyarısında bulunmuşlardır. Artçı depremler kuzeybatıya doğru göç ederek sürmektedir. Artçı depremler giderek Wellington'a daha yakın olmaktadır. Eğer Wellington'a yakın büyüklüğü 6.0-7.0 arası artçı deprem olursa yıkım olabilir ve can kayıpları oluşabilir.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
14 KASIM 2016 YENİ ZELANDA DEPREMİ (M=7.8) İLE İLGİLİ AÇIKLAMA
(Revize) Haluk Eyidoğan
Yeni Zelandaʼda Kuzey Canterburyʼye yakın bir alanda yerel tarih 14.11.2016 da yerel saatle 00:02 (Londra ayarıyla 13.11.2016 tarihinde ve 11:02 de) 7.9 (EMSC, Avrupa) veya 7.8 (USGS, ABD) büyüklüğünde büyük bir deprem oldu. Deprem farklı ajans �lara göre 20 km derinlikte. Bu büyük deprem Yeni Zelandaʼnın doğu kıyılarında uzanan ve Pasifik kıtası ile Avusturalya kıtası arasında süregiden kıta çarpışmasının sınırında oluşan deprem kuşağı tarafından yaratıldı. Bu iki kıtanın bu sınır boyunca birbirlerine yaklaşma ve çarpma hızı yılda 4 santimetredir. Bu değer tektonik hareketler bakımında çok yüksektir. Pasifik kıtası bu sınır boyunca ortlama 4 santimetre hızla Yeni Zelanda Adasının altına dalmaktadır. Türkiyeʼde Kuzey Anadolu Fayı üzerindeki kayma hızı yanal yönde yılda 2 santimetredir.
Depremi yaşayanlar ana sarsıntının tahminen 1 dakikaya yakın sürdüğünü ve çok dalgalı bir denizde bir teknedeki gibi sallandıklarını söylüyorlar. Yoğun ve dayanıksız yapılaşma alanlarında bu büyüklükte depremler az gelişmiş ve gelişmekte olan bazı ülkelerin şehirlerinde çok büyük kayıplara neden olmaktadır. Bu depremden daha küçük olan 1999 Gölcük depremi 18.000 kişinin , 300.000 yapının hasar almasına ve yıkılmasına neden olmuştu.
Büyük deprem sınıfındaki Yeni Zelanda depreminin merkezi 382.000 nüfuslu Wellington şehrine 216 km, 364.000 nüfuslu Christchurch şehrine 97 km, 1.200 nüfuslu Amberleyʼe 56 km uzaklıktadır. Deprem sığı ve büyük olduğundan çok geniş bir alanda hasar ve kayba neden olabilir. Ülkede yerleşim çok yoğun olmadığından ve deprem önlemleri ve hazırlık konusunda oldukça bilinçli olduklarından insan kaybının fazla olmayacağını düşünüyorum. Tsunami uyarı merkezleri 4-5 metre yüksekliğinde Tsunami beklenebileceği uyarısında bulunmuşlardır.
Artçı depremler kuzeybatıya doğru göç ederek sürmektedir. Artçı depremler giderek Wellington'a daha yakın olmaktadır. Eğer Wellington'a yakın büyüklüğü 6.0-7.0 arası artçı deprem olursa� yıkım olabilir ve can kayıpları oluşabilir.����
Şekil 1. Yeni Zelandaʼda olan 7.8 (USGS, ABD) veya 7.9 (CSEM, AVRUPA) büyüklüğündeki depremin dış merkez konumu (kırmızı yıldız).
Şekil 2. 1960 yılından bu yana Yeni Zelandaʼ ve yakın çevresinde olan depremlerin dağılımı. Siyah yıldız 7.8 (USGS, ABD) veya 7.9 (CSEM, AVRUPA) büyüklüğünde olan son depremin dış merkez yerini göstermektedir.
Şekil 3. Yukarıdaki fotoğraf Yeni Zelandaʼda yerel tarih ve saatle 14.11.2016 da saat 00:02ʼde olan 7.8 (7.9 USGS,ABD) büyüklüğündeki depremin arazide oluşturduğu fayın bir evin altından nasıl geçtiğini, evin nasıl yıkılmadan ama hasarlı olarak bu muazzam depremi ve depremin neden olduğu 10 metre yerdeğiştirmeli fay hareketine direndiğini gösteriyor. Bundan bize çok ders çıkar. Resmin sağ tarafındaki yolun nasıl iki yana kırılıp 10 metre saptığına dikkat ediniz.
1999 Gölcük depreminde neden 18.000 insanımız kaybettik de ondan daha büyük olan bu 7.8 büyüklüğündeki depremde 2 kişi öldü? Yanıt: ��İnsanıyla, Eğitimiyle, İnşaatıyla, Afet Yönetimi ile Üniversiteleriyle ve en önemlisi Bilime, Çağdaşlığa, Medeniyete, Li�yakata önem ve el veren �����bilinçli Siyasetçisi ve Yöneticisi���yle ����������������������hazır olmak!
Şekil 4. Yeni Zelanda'da olan 7.8 (7.9 EMSC, AVRUPA) büyüklüğündeki deprem, büyük bir adadan oluşan ülkenin toplam uzunluğu olan 1.300 kmʼlik kara parçasının 375 �km lik bölümünü kırdı. Diğer bir deyişle ülkenin ��tüm uzunluğunun dörtte biri kırıldı ve kaydı. Depremin derinliği 20 km civarında. Buna göre 375 km x 20 km = 7.500 kilometrekarelik bir yerkabuğu alanı kırıldı, yani fay alanı oluştu. Kırılmanın yarattığı kaymanın değeri karada gözlenen atımlardan da anlaşılacağı gibi 10 metreye yakın. Aşağıdaki iki resimden ilki Yeni Zelanda'nın coğrafi durumunu, ikinci resim ise 7.8 büyüklüğünde depremi yaratan ters faylanmanın yeraltında kırdığı fay alanı ve uzanımını gösterir. Özellikle ana depremin kuzeydoğusuna doğru bir artçı deprem etkinliği vardır. Büyük artçı depremlere hazır olmak gerekir.
Kaynaklar
1. CSEM, AVRUPA
2. USGS, ABD
3. http://temblor.net/earthquake-insights/mw7-8-earthquake-shakes-new-zealand-causes-tsunami-1762/#disqus_thread
Related Documents
