อ.กรรณิกา ชากำนัน วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุดรธานี

อ.กรรณกา ชากำานนวทยาลยพยาบาลบรมราช

ชนน อดรธาน

ชนดของกลามเนอ

1. กลามเนอลาย (striated muscle) หรอ กลามเนอโครงราง (skeletal muscle)

2.  กลามเนอเรยบ ( smooth  muscle ) 3.  กลามเนอหวใจ ( cardiac  muscle )

กลามเนอ มคณสมบตโดยทวไป คอ

• การหดตว (Contractility) เปนความสามารถในการหดตวของ กลามเนอ กลามเนอจะหดตวเมอไดรบการกระตน

• การยดตว (extensibility) ความสามารถในการยด โดยไมไดรบอนตรายตอเนอเยอ

• การยดหยน (elasticity) ความสามารถในการยดหยนไดคลาย ยาง เมอกลามเนอถกยดออกแลวกลามเนอสามารถคนสสภาพ

เดมได• การตอบสนองตอสงเรา(irritability) ความสามารถทจะตอบ

สนองตอสงเราทมากระตนไมวาตวกระตนภายใน หรอภายนอก

1 กลามเนอลาย (skeletal muscle)

  เปนกลามเนอชนดเดยวทยดเกาะกบกระดก

 ประกอบดวยเซลลทมลกษณะเปนทรงกระบอกยาว เรยกวา เสนใยกลามเนอ (muscle fiber)  ถาดดวยกลองจลทรรศนจะมองเหนเปนแถบลาย สเขม สออนสลบกนเหนเปนลายตามขวาง แตละเซลลมหลายนวเคลยส การทำางานอยภายใตการควบคมของจตใจ ( voluntary muscle ) เชน กลามเนอท แขน ขา หนา ลำาตว เปนตน

ประเภทของกลามเนอ

กลามเนอลาย

2.  กลามเนอเรยบ ( smooth  muscle ) เปนกลามเนอทไมมลายตาม

ขวาง  ประกอบดวยเซลลทมลกษณะแบนยาวแหลมหวแหลมทาย ภายในเซลลมนวเคลยสอนเดยวตรงกลาง  ทำางานอยนอกอำานาจจตใจ ( involuntary  muscle ) เชนกลามเนอของอวยวะภายในตางๆ

ประเภทของกลามเนอ

กลามเนอเรยบ

3.  กลามเนอหวใจ ( CARDIAC  MUSCLE ) เปนกลามเนอของหวใจโดย

เฉพาะ  รปรางเซลลจะมลายตามขวางและมนวเคลยสหลายอนเหมอนกลามเนอลาย  แตแยกเปนแขนงและเชอมโยงตดตอกนกบเซลลขางเคยง  การทำางานอยนอกอำานาจจตใจเชนเดยวกบกลามเนอเรยบ

ประเภทของกลามเนอ

กลามเนอหวใจ

จดเกาะของกลามเนอกลามเนอลายม

การยดเกาะจากกระดกหนงและขามขอตอไป

เกาะกบกระดกหนงดงนนเมอกลามเนอม

การหดตว จะทำาใหเกดมการดงและเหนยวรงกระดกใหมการ

เคลอนไหวเกดขน จดเกาะของกลามเนอม

ทงทเปนจดเกาะตน(origin) และจดเกาะ

ปลาย (insertion) โดยในขณะทกลามเนอม

การหดตว จดเกาะตน มกเปนจดทอยนงกบท

สวนจดเกาะปลายเปนจดทกระดกมการ

เคลอนไหว

มดกลามเนอทอยระหวาง จดเกาะตนและจดเกาะปลาย

“เรยกวา body” “หรอ belly” เปนสวนขอกลามเนอทมหลอดเลอดและเสนประสาทมาเลยง

คอนขางมาก อยางไรกตามพบวากลามเนอบางมดอาจจะมจด

เกาะตนไดหลายจด เชน กลาม เนอ biceps brachii มจดเกาะ 2 แหง และกลามเนอ triceps

brachii มจดเกาะ 3 แหง

การประสานงานของกลามเนอ

การงอ (flexion) การเหยยด(extension)

การหบ (adduction) การกาง (abduction)

การยกขน (elevation) การดงลง

(depression) การ หมน (rotation)

และการควง(circumduction)

การจดเรยงตวของใย

กลามเนอ(Muscle Architectur)

กลามเนอลาย ( STRIATED MUSCLE )

ลกษณะโครงสรางของกลามเนอลาย

ชอในเซลลทวไป ชอในเซลลกลามเนอCell membrane Sacrolemmacytoplasm SacroplasmEndoplsmic reticulum Sacroplsmic reticulummytochondria sarcromia

ประกอบดวยเซลลหรอใยกลามเนอ (muscle fiber) เปนจำานวนมาก เรยงขนานกนและอยรวมกนเปนมด โดยปลายทงสองขางของมดกลามเนอจะยดตดกบเอนซงยดตดกบกระดกอกทหนง

เสนใยกลามเนอแตละเสนประกอบขนดวยหนวยยอยๆ เรยกวา เสนใยกลามเนอเลก หรอ myofibril ในแตละไฟบรลประกอบขนดวย เสนใยกลามเนอฝอย หรอ myofilaments เปนหนวยยอยทสดของกลามเนอ ซงมความสำาคญอย 2 ชนด

เสนใยกลามเนอฝอยแบบหนา (Thick filament) และ

เสนใยกลามเนอฝอยแบบบาง (Thin filament)

เซลลกลามเนอลาย มลกษณะเปนรปทรงกระบอก มเสนผาศนยกลางประมาณ 10-100 ไมโครเมตร และมความยาวตางกนออกไป ตงแต 2-3 มม. ไปจนถง 30 ซม. มองคประกอบภายในเซลลเหมอนเซลลทวๆไป ผนงทหอหมเซลล เรยกวา sarcrolemma และเรยกไซโตพลาสซมวา sarcoplasm เซลล

กลามเนอลายม nucleus จำานวนหลายอนเรยงรายอยบรเวณขอบๆของเซลล ภายใน sarcroplasm ม thick และ thin filament มากมายซงถอวาเปน organells ทมมากทสดในเซลล ม sarcroplamic reticulum แทรกตวอยระหวาง fibril ม T-tubules ทำาหนาทเชอม sarcrolemma ของเซลลกลามเนอเขาดวยกน

Thick filament

Thin filament

เสนใยกลามเนอฝอยแบบหนา (Thick filament)

ประกอบดวยโปรตนไมโอซน (myosin) ซงประกอบดวยเสนใยโปรตนจำานวน 6 เสน คอ เสนใยโปรตนชนดหนก (heavy chain) 2 เสน และเสนโปรตนชนดเบา (light chain) 4 เสน เสนใยโปรตนชนดบาง และสวน N-terminal ของเสนใยโปรตนชนดหนกจะขดรวมกนเปนสวนหว (globular head) ของ myosin สวนหางของ myosin เกดจากการพนตวเปนเกรยวของเสนใยโปรตนชนดหนก 2 เสน

บนสวนหวของ myosin นจะมตำาแหนงสำาคญ 2 แหงคอ ตำาแหนงทใหโปรตน

แอกทนมาเกาะ (actin binding site) และตำาแหนงทมเอนไซม

adenosine triphosphatase (ATPase) อย ATPase ทำา

หนาทสลาย ATP เพอใหไดพลงงานซงใชในการหดตวของกลามเนอ

เสนใยกลามเนอฝอยแบบบาง (thin filament )

1.acthin เปนโปรตนทมลกษณะกลม เรยกวา G-actin รวมกนเปนเสน บางๆเรยกวา F-actin (fibrous actin) 2 เสนพนกนเปนเกลยวคลายเชอก

G-actin จะมตำาแหนงใหหวของ myosin มาเกาะ myosin blinding site2.Tropomyosin เปนโปรตนทมลกษณะเปนเสนใยสองเสนพนกนเปน

เกลยว ฝงอยในรองของเกลยว F-actin 3.Troponin เปนโปรตนขนาดเลก กลม ประกอบขนดวย 3 หนวยยอย

คอ Troponin-I(IN-I) เปนหนวยยอยทมบทบาทในการยบยงการหดตว ของกลามเนอ Troponin-(TN-C) เปนหนวยยอยทมความสามารถในการ

จบตวกบแคลเซยมซงจะเปนตวกอใหเกด การหดตวของกลามเนอแล ะ TN-T เปนหนวยยอย ททำาหนาทเปนตวยดโทรโพนนเขากบโทรโพไมโอ

ซน ในแตละชวงของ thin filament จะม G-actin อย 7 หนวย จบกบ 1 หนวยของโทรโพไมโอซนซงจบกบ 1 หนวยของโทรโพนนอกทหนง

การเราและการหดตวของกลามเนอ(excitation-contraction coupling : EC coupling)

EC coupling เปนกระบวนการทเกดขนอยางตอเนองตงแตกลามเนอถกเราไปจนถงกลามเนอเกดการหด

ตว แบงออกเปน 5 ขนตอนใหญๆดงน1. การเรากลามเนอใหเกดแอกชนโพเทนเชยล2. การสงสญญาณบรเวณไทรแอด3. การเปลยนแปลงทางชวเคมของฟลาเมนต4. การหดตวของกลามเนอ5. การคลายตวของกลามเนอ

Motor unit

Neuromuscular junction

การเรากลามเนอ(excitation of skeletal muscle)

เซลลประสาทสงสญญาณมาท terminal axon

Terminal

axon หลง

acetylcholineAch จบ

กบ Ach recept

or ท motor end

plate

Permeability ของผนงเซลล

ทำาให Na+ เขาเซลล

Depolarization หรอการเปลยนแปลง

ความตางศกยทางไฟฟาทเรยกวา เอนเพลทโพเทนเซยล ( End plate

potential,Epp)

อยางไรกตาม Epp น ไมสามารถสงผานไปบรเวณอนๆ ของเซลล แตถา Epp มขนาด

สงถงระดบเทรชโฮลด (threshold) จะทำาใหเกดเปนแอกชนโพเทนเชยลใน

กลามเนอ (muscle action potential ) แอกชนโพเทนเชยลนจะถกสงผานไปตามเยอหมเซลลและผนงของ T-tubule มการสงสญญาณบรเวณไทรแอดทำาใหมการหลงของ Ca++

จาก SR

บรเวณท T-tubule และสวนปลายของ SR (terminal cisterna) มาพบกนมการพฒนาไปมลกษณะพเศษ โดยท T-tubule จะมโปรตนททำาหนาทเปนตวรบรสญญาณไฟฟา (Voltage sensor) เรยกวา dihydropyridine receptor,DHP อยตรงกนขามกบโปรตน ryanodine receptor ซงเปนโปรตนทอยบน terminal cisterna ของ SR ไรยาโนดนรเซปเตอรนทำาหนาทเปนชองแคลเซยม ( Calcium channel ) สามารถปลอย Ca++ จาก SR ไดในอตราเรวสง เมอแอกชนโพเทนเชยลเดนทางเขาส T-tubule จะทำาให DHP ในบรเวณทมประจไฟฟา (gating domains) เกดการเคลอนไหว และสงผลไปทวโมเลกลของ DHP รวมทงไรยาโนรเซปเตอรดวย ดงนนทำาใหไรยาไนดน รเซปเตอรปลอย Ca++ ออกมา

การสงสญญาณ

บรเวณไทรแอด

การเปลยนแปลงทางชวเคมของฟลาเมนต(biochemical changes)TN-I และโทรโพไมโอ

ซน (troponin-tropomyosin

complex) ไปยบยงการจบตวระหวางแอกทนและไมโอซน โดยท

โทรโพไมโอชนจะปดบงตำาแหนงบนแอกทน (myosin

binding site) ไมใหหวของไมโอชนมาเกาะ จงทำาใหกลามเนอไม

หดตว

เมอกลามเนอถกกระตน Ca++ จาก SR จะจบกบ

TN-C มผลใหโมเลกลของโทรโพไมโอชนขยบตวออก

ลงไปอยในรองของ F-actn และเปดตำาแหนงบนแอกทน

ใหหวของไมโอซนเกาะกบแอกทน ดงนนไมโอซนจงจบกบแอกทนไดเปนผลใหกลาม

เนอหดตว การหดตวของกลามเนอตองใชพลงงานซง

ไดจากการสลายตวของ ATP โดยเอนไซม Myosin-ATPase ซงจบตวอยกบหวของไมโอซน ในแตละวงจรของการหดตวและคลายตวของกลามเนอใชพลงงาน

จากการสลายตวของ ATP 1 โมเลกล

การหดตวของกลามเนอ(contraction of muscle)

เมอไมโอซนจบกบแอกทน พลงงานซงเกบสะสมไวในหวของไมโอซนถกปลอยออกมาและใชไปในการเคลอนทของไมโอซนเขาสบรเวณ H-zone ซงเปนจดศนยกลางของซารโคเมยร การเคลอนทของไมโอซนนเรยกวา เพาเวอรสโตรก (Power stroke) ซงสวนหวของไมโอซนทยนออกมามลกษณะคลายเปนสะพาน (cross-bridge) นจะทำาหนาทดงแอกทนหรอ thin filament ใหเขาจดศนยกลางของซารโคเมยร จากนนหวของไมโอซนหรอ cross-bridge จะหลดออกจากตำาแหนงเดมเพอไปจบกบตำาแหนงใหมของแอกทนตวตอไปแรงตงจากการหดตวจะมากหรอนอยขนอยกบจำานวน cross-bridge ทเกดขน เมอจำานวน cross-bridge มากทสดแรงตงจากการหดตวของกลามเนอจะสงทสด

ขณะทกลามเนอหดตวพบวา ความกวางของ A-band ไม เปลยนแปลง ความยาวของ thick และ thin filament คงเดม ในขณะ

ทความกวางของซารโคเมยร I-band และ H-zone จะแคบลง จาก หลกฐานนแสดงวาการหดตวของกลามเนอเกดจากการเลอนตวของ

thin filament เขาหา thick filament ทฤษฎการหดตวนเรยกวา ทฤษฎการเลอนตวของฟลาเมนต (Sliding filament theory หรอ

Cross-bridge theory)

การคลายตวของกลามเนอ(relaxation of muscle)

ขณะทกลามเนอหดตว Ca++ จะรวมตวกบ TN-C ใน ชวงนนการจบของ Ca++ กบ TN-C จะอยไดเพยงชวครเดยว

Ca++ จะถกปมกลบ SR โดยการทำางานของเอนไซม Ca++

ATPase ทอยบรเวณผนงของ SR การป ม Ca++ กลบ SR ตองใชพลงงาานจาก ATP เมอ Ca++รอบไมโอไฟบรลลดตำา

ลง กลามเนอคลายตวเนองจากไมมการจบตวระหวางแอก ทน และไมโอซนหรอไมม Cross-bridge เกดขน ถาเอนไซม

Ca++ ATPase หรอป มแคลเซยม (active pump ของ Ca++ ) ไมทำางาน การจบตวระหวางแอกทนไมโอซนจะคงอยตอไป

กลามเนอไมสามารถคลายตวได สภาวะเชนนเรยกวา คอนแทรคเจอร (contracture)

ไรเกอร (Rigor) เปนสภาวะทกลามเนอแขงแกรง(stiffness) เกดขนเนองจากกลามเนอขาด ATP และครเอทน

ฟอสเฟต (creatine phosphate) ซงเปนแหลงพลงงานทสะสมอยใน กลามเนออยางสมบรณ จะพบไดบอยใน

สภาวะทเกดการอดอาการอยางรนแรง เกดขนไดเองโดย ไมตองม EC couplong แตเนองจากม Ca++ ภายในเซลลสง

หรอเนองจากขาด ATP ทมาทำาให Cross-bridge หลดออก จากกน ในทสดกลามเนอทงชนจะแขงแกรงซงจะเหนชดใน

คนทเสยชวตทเรยกวา ไรเกอรมอรทส (Rigormortis) ถาแช กลามเนอทอยในสภาวะแขงแกรงในสารละลายทม ATP สงจะ

ทำาใหกลามเนอคลายตวได

คณสมบตทางกลศาสตรของกลามเนอลาย (Mechanical properties)

ชนดของการหดตวของกลามเนอลาย(type of contraction)

1. การหดตวแบบแรงตงคงท (Isotonic contraction)1.1 การหดตว (shortening) กลามเนอหดตวโดยทความยาวของกลามเนอลดลงแตแรง

ตง (Tension) ในกลามเนอคงท เชน การหดตวของกลามเนอในขณะทกำาลงยกวตถซงนำาหนกของวตถนนนอยกวาแรงทเกดจากการหดตวของกลาม

เนอ ทำาใหวตถคงทแรงตงทเกดจากการยกวตถในขณะนนจะคงท 1.2 การยดของกลามเนอ (Lengthening) เกดขนเมอแรงทมากระทำาม

คามากกวาแรงทเกดจากการหดตวของกลามเนอ ทำาใหกลามเนอถกยดออกและมความยาวเพมขนในขณะเดยวกนกลามเนอกออกแรงตานนำาหนก

นนอย เชน เกดขนในขณะทลงบนไดหรอทางชนหรอขณะทวางนำาหนกทมนำาหนกมาก2. การหดตวแบบความยาวคงท ( Isometric contraction) กลามเนอหดตวโดยทความ

ยาวของกลามเนอทงชนไมเปลยนแปลงแตแรงตงในกลามเนอเพมขน การหดตวแบบนเกดขนเมอแรงตานหรอนำาหนกของวตถทจะยกมคามากกวา

แรงทเกดจากการหดตวของกลามเนอ การหดตวนไมสามารถจะเคลอนวตถ ชนนนได จงไมมงานเกดขน รางกายเราพบไดในกลามเนอขาทกำาลงทำางาน

ในขณะทยนทรงตว

การหดตวแบบทวทช (twitch) เมอกลามเนอถกกระตนกลามเนอจะตอบสนองดวยการหดตว

การหดตวของกลามเนอแตละครงเรยกวา ทวทช (Twitch) การหดตวนไมไดเกดขนทนทหลงจากการกระตนแตจะ มระยะแฝง (Latent period) อยระยะหนงจงเรมเกดการหดตวและการเกด แรงตง(Tension) ขน การหดตวของกลามเนอแบงออกเปน 2 ระยะคอ ระยะเวลาตงแตกลามเนอเรมหดตวจนกระทงกลามเนอหดตวใหแรงตง

สงสด เรยกวา ระยะเวลาหดตว (Contractiontime) ระยะเวลาหลงจากกลามเนอใหแรงตงสงสดจนกลามเนอคลายตวและแรงตงกลบส

ระดบปกตเรยกวา ระยะเวลาคลายตว (Relaxation time) ระยะเวลา การหดตวของกลามเนอแตละชนดจะตางกน เชน กลามเนอหนงตาจะ

หดตวและคลายตวไดเรวกวากลามเนอททำาหนาทเกยวกบการทรงตว

ขนาดของแรงหดตวของมดกลามเนอ (FORCE SUMMATION)

1.จำานวนมอเตอรยนตททำางาน กลามเนอแตละมดประกอบดวยมอเตอรยนตจำานวนมากซงจะมระดบเรมการตอบสนองตอการกระตนหรอ

เทรชโฮลด (threshold) ตางกน ความแรงของการหดตวของมดกลามเนอ ขนอยกบแรงของตวกระตน ความแรงของตวกระตนตำาสดททำาใหกลาม

เนอหดตวได เรยกวา เทรชโฮลด (Threshold stimulus) ถากลามเนอถก กระตนดวยความแรงตำาเกนไป (subthreshold stimulus) กลามเนอจะไม

ตอบสนอง ถาเพมความแรงของตวกระตน การหดตวของกลามเนอกจะเพมจนถงจดหนงการหดตวของกลามเนอจะไมเพมขนอกตามการเพม

ความแรงของตวกระตน ความแรงของตวกระตนทททำาใหเกดการหดตว ไดสงสด เรยกวา Maximus stimulus เมอกลามเนอหดตวไดแรงสงสด

แสดงวาทกมอเตอรยนตในมดกลามเนอไดรวมทำางาน (motor unit summation ) และไดตอบสนองตอตวกระตนทงหมดแลว

2.การรวมแรงของการหดตวถาเซลลกลามเนอถกกระตนหลายๆครงดวยความถสง

จะพบวาแรงตงทเกดจากการหดตวมคาสงกวาแรงตงทเกด จากการกระตนกลามเนอใหเกดการหดตวเพยงครงเดยว

เนองจากมการรวมแรงของการหดตว การรวมตวของแรง ตงทเกดขนอาจเปนแบบไมสมบรณ (lncomplete tetanus)

หรอเปนแบบสมบรณ (Complete tetanus) อตราสวนของ แรงในระหวางเกด tetanus และ twitch จะมากนอยแคไหน

ขนอยกบชนดของกลามเนอ เชน กลามเนอทหดตวเรว (fast twitch muscle) ของกบจะม tetanus : twitch มคาเปน 2:1

แหลงพลงงานของกลามเนอ(ENERGY SOURCE OF MUSCLE)

แหลงพลงงานของกลามเนอไดมาจาก อาหารซงถกเปลยนใหอยในรปของกลโคส กรดไข

มนหรอาจจะสะสมไวในรปของไกลโคเจน สาร เหลานจะใหพลงงานแกกลามเนอในรปของ ATP

เมอกลามเนอทอยในระยะพกใช ATP ไปในการรกษา ลาดความเขมขนของสาร (concentration gradient)

ระหวางผนงเซลล เมอกลามเนอหดตวนอกจาก กลามเนอตองใช ATP ในการรกษาลาดความเขมขน

ของสารแลวยงตองใช ATP ในขบวนการเกดวงจรcross-bridge และป ม Ca++ กลบ SR ดวย

การล าและการเจบปวดของกลามเน อ(Muscular fatigue and pain)

การลาของกลามเนอ (muscular fatigue) เปนผลรวมทงทางจตใจและรางกายไวดวยกน มกเกดขนจากทมการออกกำาลงกายอยางหนกหรอ

มการใชสมองมากเกนไป การลาของกลามเนอนอาจจะเกดขนในชวงใดชวง หนงในขบวนการ EC coupling กได เชน การลาเนองจากการลดการกระตน

จากระบบประสาทสวนกลาง (central fatigue) การลาทนวโรมสควลาจงชน และการลาทกลามเนอซงเปนผลใหการหดตวของกลามเนอลดลง เชอ

วาการลาทแทจรงเกดขนทเซลลกลามเนอ ซงอาจจะเกดขนเนองจากการ ขาดออกซเจนและ ATP การเพมปรมาณของกรดแลกตก (lactic acid) จะ

ทำาใหการทำางานของเอนไซม ATPsae ในเซลลกลามเนอเสยไปนอกจากน H+ ทเกดจากกรดจะแยง Ca++ ในการจบกบโทรโพนน C (Troponin C) ดงนน

วงจรการหดตวและคลายตว (corss-bridge cycle) จงไมเกดขน และการ ลดลงของ pH ทำาใหการหลงของ Ca++ จาก SR นอยลง

การล าและการเจบปวดของกลามเน อ(Muscular fatigue and pain)

ถากลามเนอหดตวตอกนเปนระยะเวลานานจำาทำาใหเกด ความเจบปวดกลามเนอ (Muscular pain) เพราะวาขณะทกลาม

เนอหดตวแรงดนทเกดขนภายในกลามเนอจะสงมากกวาความ ดนเลอด (systolic pressure) ทำาใหการไหลเวยนของเลอดไปยง

กลามเนอทกำาลงทำางานหยดลง และเปนผลใหมการสะสมของ สารทเรยกวา ปจจยพ (P factor) ซงจะไปกระตนตวรบสญญาณ ความเจบปวด (pain receptor) ทำาใหเกดความรสกเจบปวดได ยง

ไมไดมการวเคราะหคณสมบตทางชวเคมของปจจยพ แตคาดวา อาจจะเปนโพแทสเซยมไอออน (K+) เมอหยดออกกำาลงกายกลาม

เนอตามปกตเพอชะลางเอาปจจยพออกไปจากกลามเนอความรสกเจบปวดกจะหายไป

โรคของกลาม เนอลาย

(Skeletal muscle diseases)

1. โรคมอเตอรนวรอน (Motor neuron diseases) เปนโรคทเกดขนเนองจากระบบประสาททมาควบคมการทำางานของกลาม

เนอเสยไป เชน โปลโอ (polio) ซงเกดจากเชอไวรสจะทำาใหมอเต อรนวรอน (motor neuron) ในระดบไขสนหลงถกทำาลาย ในทสด

จะทำาใหผปวยเปนอมพาตชนด lower motorneuron paralysis2. ตะครว (Muscle cramp) เกดจากการหดตวของกลาม

เนอแบบรวมแรง (tetanic contraction) แตอยางไรกตามการหด ตวนไมไดอยภายใตการควบคมของสมอง สาเหตไมทราบแนชด

แตคาดวาเกดจากการเสยสมดลของของเหลวนอกเซลล(extracelllar fluid) ทอยลอมรอบเซลลกลามเนอและเซลล

ประสาท โดยเฉพาะอยางยงตะครวนจะเกดขนเมอของเหลวนอก เซลลมความเขมขนออสโมสตำา (hypoosmolarity)กลามเนอม

อาการเกรงกระตกหรอเปนตะครวไดเมอระดบ Ca++ ในเลอดตำา(Hypocalcemic tetany) เนองจากชองโซเดยม (Na+channel) เปดเพมขนทำาใหผนงเซลลของกลามเนอถกกระตนไดงาย

3. โรคกลามเนอฝอ (Muscle atrophy) โรคนทำาใหกลามเนอออน แรง เกดขนไดจากหลายสาเหต การไมไดใชกลามเนอเปนระยะเวลานาน

(Disuse atrophy) เชน เมอเขาเฝอกหรอตองนอนเปนเวลานาน การสญ เสยเสนประสาททมาเลยงกลามเนอ (Denervation atrophy) ทำาใหกลาม

เนอออนแรงได ถากระตนกลามเนอดวยกระแสไฟฟาทเหมาะสมอาจมผล ใหเสนประสาทกลบมาเลยงกลามเนอไดอก (reinnervation) ซงปองกน

การฝอของกลามเนอได เมอกลามเนอถกทำาลาย กลามเนอสามารถซอมแซมตวเองไดบางโดยการพฒนาของเซลลกลามเนอตงตนหรอ

เซลลไมโอบลาสท (myoblast) ซงสามารถสรางองคประกอบตางๆ ของ เซลลกลามเนอ ดงนนการปลกถาย (transplatation) เซลลไมโอบลาสท

จงเปนความหวงของผเปนโรคกลามเนอฝอโดยพนธกรรมทเรยกวา ด เซน มสคลารดสโทรฟ (Duchenne Muscular dystophy) โรคนเกดจาก

ความผดปกตบนโครโมโซมเพศ x เกดขนกบเดกผชายมากกวาเดกผ หญง นอกจากนความผดปกตเกยวกบเมแทบอลซมของโพแทสเซยม

(K+metabolism) และการขาดโปรตนยงเปนสาเหตใหเกดกลามเนอฝอได

4. โรคไมแอสธเนยแกรวส (Myasthenia gravis) ผปวย มอาการออนแรงของกลามเนอ เปนโรคเกยวกบภมคมกนตอ

ตานตนเอง (autoimmune disease) ผปวยทเปนโรคนจะสราง ภมคมกนหรอแอนตบอด (antibodies) ตอตวรบอะเซทลโคลน

(Ach receptor) มผลทำาใหแอนตบอดแยงอะเซทลโคลนในการ จบกบตวรบอะเซทลโคลน อาการเรมแรกจะพบวากลามเนอ

บรเวณหนา โดยเฉพาะตาออนแรง กลนอาหารลำาบาก กลาม เนอแขนขาออนแรง ผปวยอาจจะเสยชวตไดเนองจากกลาม

เนอของระบบหายใจไมทำางาน ยาทใชรกษาเปนพวกแอนตโคล นเอสเทอเรส (anticholinesterase) เชน นโอสตคมน

(neostigmine) เพอยบยงการทำางานของอะเซทลโคลน นอกจากนมการใชสเตอรอยด เชน เพรดนโซ

โลน( prednisolone) เพอกดการสรางแอนตบอด

กลามเนอหวใจ

(Cardiac Muscle)

กลามเนอหวใจประกอบขนเปนผนงของหวใจ เปนเซลล กลามเนอทมแถบและลายคลายกบทพบในกลามเนอลาย แตม

ขนาดเลกกวา มนวเคลยส 1 อนอยกลาง เซลลไมไดอยเปน เซลลเดยวๆ ตอนปลายของเซลลจะแตกแขนงและเชอมโยง

ตดตอกบเซลลใกลเคยง อยางไรกตามแตละเซลลมผนงเซลล หอหมโดยรอบ บรเวณทเชอมตดตอกบของเซลลมกจะอยตรง

Z-line จงทำาใหเกดแถบทบเรยกวา Intercalated disc บรเวณ ใกลแถบทบจะพบการสมผสกนของผนงเซลลเกดเปนชอง

(nexuses หรอ gap junctions) ซงเชอวาเปนทางใหกระแสไฟฟา จากเซลลแพรถงกนไดงายและรวดเรว เมอกลามเนอหนวยใด

หนวยหนงถกกระตนและเกดแรงขนแรงจะถกสงผานไปยง หนวยตอไป จากลกษณะนทำาใหการทำางานของกลามเนอหวใจ

มลกษณะคลายกบเปนเซลลใหญเพยงเซลลเดยว (Syncytium)

ภายในเซลลกลามเนอหวใจมองคประกอบตางๆเหมอนในกลาม เนอลาย แตกลามเนอหวใจจะมเสนใยฝอยหรอฟลาเมนตปรมาณครง

หนงของกลามเนอลาย นอกจากน SR เปนเพยงทอยาวๆไมมการพฒนา เปนกระเปาะเพอเกบ Ca++ ดงนนจงไมพบไทรแอดในกลามเนอหวใจแต

จะพบไดแอด (diad) คอบรเวณท SR สมผสท T-tubule และ Peripheral coupling ซงบรเวณท SR สมผสกบเยอหมเซลล หวใจประกอบดวย

เนอเยอ 3 ชนด คอ1. Contractile cell ไดแก เซลลกลามเนอซงทำาหนาทเกยวกบการหดตว

และคลายตวพบทผนงหวใจทง 4 หอง มโครงสรางดงทกลาวมาแลวขางตน2. Pacemaker cell เปนเซลลทสรางสญญาณไฟฟาไดเอง และสง

สญญาณไฟฟาไปกระตนเซลลกลามเนอหวใจหดตว Pacemaker cell น จะมขนาดยาวกวาเซลลกลามเนอหวใจ มลายจางกวาเซลลกลามเนอและ

มไกลโคเจนนอยกวา3. Conducting cell เปนเซลลพเศษททำาหนาทนำาคลนประสาทไปสสวน

ตางๆของหวใจ

กลามเนอเรยบ

(Smooth Muscle)

เปนกลามเนอทไมมลายตามขวาง  ประกอบดวยเซลลทมลกษณะแบนยาวแหลมหวแหลมทาย ภายในเซลลมนวเคลยสอนเดยวตรงกลาง  ทำางานอยนอกอำานาจจตใจ (involuntary  muscle ) เชนกลามเนอของอวยวะภายในตางๆ

ชนดของกลามเนอเรยบ1. กลามเนอเรยบชนดหลายหนวย (multiunit smooth muscle)

เซลลกลามเนอเรยบชนดนแตละเซลลไมไดอยตดตอกนเปนหนวยเดยว แตละเซลล กระจายตวอยโดดๆ และมลกษณะการจดตวและการทำางานคลายมอเตอรยนต

ทพบในกลามเนอลาย แตเสนประสาททมาเลยงเปนเสนประสาทอตโนมต การทำางาน ของแตละเซลลเปนอสระแกกน ไดแก กลามเนอทมานตา หนงตา กระบอกตา และกลาม

เนอรขมขน เปนตน2. กลามเนอเรยบชนดหนวยเดยว (unitary, single unit or visceral smooth muscle)

เซลลกลามเนอเรยบชนดนแตละเซลลจะมการเรยงตวกนเปนแผนใหญ พบไดตาม ผนงของอวยวะภายในตางๆ เชน กระเพาะอาหาร ลำาไส มดลก เซลลกลามเนอชนดทม

คณสมบตเหมอนกบเซลลกลามเนอหวใจ คอสามารถหดตวไดเองโดยอตโนมตและการ หดตวจะเกดขนเปนจงหวะตดตอกน เซลลกลามเนอแตละเซลลมความสามารถในการ

สรางสญญาณไฟฟาขนเองได (Pacemaker cell) สญญาณไฟฟาทเกดขนสามารถจะสง ผานตอไปยงเซลลขางเคยงได เนองจากผนงเซลลอยใกลกนมากจนเกดเปนชองทม

ความตานทานตอการไหลของกระแสไฟฟาตำา เมอเซลลหนงถกกระตนจะสงผลใหเซลลทอยขางเคยงหดตวดวยอยางพรอมเพรยงกนเสมอนกบวากลามเนอชนดนนเปนเซลล

ใหญเซลลเดยว (Syncytium)

การบาน

1. ใหสรป concept mapping of cardiac muscle2. ใหสรป concept mapping of smooth muscle3. เปรยบเทยบความแตกตางระหวาง

กลามเนอลาย กลามเนอหวใจ และกลามเนอเรยบ