8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
1/83
SERAGAZI EMİSYON ENVANTERİ
HESAPLAMA YÖNTEMLERİIPCC 2006 Klavuzuna göre
Dr. Gülen GÜLLÜ
30 Mayıs 2011 Niza Park Otel, Ankara
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
2/83
SG Hesaplama Yöntemleri(genel olarak)
• Tier 1
– Basit yöntem
– Aktivite verisi ve default EF
• Tier 2
– Aktivite verisi, ülkeye özel EF
•Tier 3
– Daha detaylı ,tesis bazlı ülkeye özel yöntemler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
3/83
Sera Gazları
• Sera Gazları
• Karbon dioksit (CO2)
• Metan (CH4)
• Nitrus oksit (N2O)
• Hidroflorokarbonlar (HFCs)• Perflurokarbonlar (PFCs)
• Sulfür hekzaflorit (SF6)
• Dolaylı Sera Gazları
• Azot oksitler (NOx, NO2)• Karbon monoksit (CO)
• Metan dışı uçucu organik bileşikler (NMVOC)• Kükürt dioksit (SO2)
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
4/83
Sera Gazları-atmosferin penceresi
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
5/83
Gas GWP
Carbon dioxide 1
Methane 21
Nitrous oxide 310
HFCs 140-11,700
HFC-23 11,700
HFC-32 650
HFC-125 2,800
HFC-134a 1,300
HFC-143a 3,800
HFC-152a 140
HFC-227ea 2,900
HFC-236fa 6,300
HFC-43-10mee 1,300
PFCs 6,500-9,200
PFC-14 6,500
PFC-116 9,200
PFC-218 7,000
PFC-318 8,700
PFC-3-1-10 7,000
PFC-5-1-14 7,400
SF6 23,900
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
6/83
Kullanılan Hesaplama Yöntemleri ve EF
GREENHOUSE GAS SOURCE AND SINK CO2 CH4 N2O
CATEGORIES
Method applied Emission factor Method applied Emission factor Method applied Emission factor
1. Energy T1,T2 D T1,T2 CS,D T1,T2 CS,D
A. Fuel Combustion T1,T2 D T1,T2 CS,D T1,T2 CS,D
1. Energy Industries T1 D T1,T2 CS,D T1,T2 CS,D
2. Manufacturing Industries and Construction T1 D T1 D T1 D
3. Transport T1,T2 D T1,T2 D T1,T2 D
4. Other Sectors T1 D T1 D T1 D
5. Other NA NA NA NA NA NA
B. Fugitive Emissions from Fuels NA NA T1 D NA NA
1. Solid Fuels NA NA T1 D NA NA
2. Oil and Natural Gas NA NA NA NA NA NA
2. Industrial Processes T1,T2 CS,D T1 D NA NA
A. Mineral Products T1,T2 CS,D NA NA NA NA
B. Chemical Industry NA NA T1 D NA NA
C. Metal Production NA NA NA NA NA NA
D. Other Production NA NA
E. Production of Halocarbons and SF6
F. Consumption of Halocarbons and SF6
G. Other NA NA NA NA NA NA
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
7/83
GREENHOUSE GAS SOURCE AND SINK HFCs PFCs SF6
CATEGORIES
Method applied Emission factor Method applied Emission factor Method applied Emission factor
1. Energy
A. Fuel Combustion
1. Energy Industries
2. Manufacturing Industries and Construction
3. Transport
4. Other Sectors
5. Other
B. Fugitive Emissions from Fuels
1. Solid Fuels
2. Oil and Natural Gas
2. Industrial Processes T1 D NA NA T1 D
A. Mineral Products
B. Chemical Industry NA NA NA NA NA NA
C. Metal Production NA NA NA NA NA NA
D. Other Production
E. Production of Halocarbons and SF6 NA NA NA NA NA NA
F. Consumption of Halocarbons and SF6 T1 D NA NA T1 D
G. Other NA NA NA NA NA NA
Kullanılan Hesaplama Yöntemleri ve EF
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
8/83
GREENHOUSE GAS SOURCE AND SINK CO2 CH4 N2O
CATEGORIES
Method applied Emission factor Method applied Emission factor Method applied Emission factor
3. Solvent and Other Product Use NA NA NA NA
4. Agriculture T1 D T1,T1a D
A. Enteric Fermentation T1 D
B. Manure Management T1 D T1 D
C. Rice Cultivation T1 D
D. Agricultural Soils NA NA T1,T1a D
E. Prescribed Burning of Savannas NA NA NA NA
F. Field Burning of Agricultural Residues T1 D T1 D
G. Other NA NA NA NA
5. Land Use, Land-Use Change and Forestry T1,T2 CS,D T1,T2 CS,D T1 CS,D
A. Forest Land T1,T2 CS,D T1,T2 CS,D T1 CS,D
B. Cropland NA NA NA NAC. Grassland
D. Wetlands
E. Settlements
F. Other Land
G. Other NA NA
6. Waste NA NA T1 D T1 D
A. Solid Waste Disposal on Land NA NA T1 D
B. Waste-water Handling T1 D T1 D
C. Waste Incineration NA NA NA NA NA NAD. Other NA NA NA NA NA NA
7. Other (as specified in Summary 1.A) NA NA NA NA NA NA
D (IPCC default)
T1a, T1b, T1c (IPCC Tier
1a, Tier 1b and Tier 1c,
respectively)
CR
(CORIN
AIR)
N
RA (Reference
Approach)
T2
(IPCC
Tier 2)
CS (Country
Specific)
NA (
T1 (IPCC Tier 1) T3 (IPCC Tier 3) OTH(Other)
PS (Plant Specific)
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
9/83
Ulusal Sera Gazı emisyon envanterinidetaylandırma fırsatları
Tier 1 Tier 2 Tier 3
Enerji √EDT alt sektöreklenmeli
Ülkeye özel EF verisiüretilmeli
Tesis bazında detayainmek mümkün,Uygulanabilir
Yakma tesisleri Uygulanabilir
Ulaşım Model geliştirilmeli
Endüstriyel Üretim Eksik sektörler içinveri tamamlanmalı
Kısmen uygulanabilir Kısmen uygulanabilir
Solvent kullanımı Veri eksikliği
tamamlanmalı
Kısmen uygulanabilir
Tarım √ Ülkeye özel veriüretilmeli
Kısmen uygulanabilir
Arazi Kullanımı √ eksik arazi sınıflarıeklenmeli
√ eksik arazi sınıflarıeklenmeli
Model geliştirilmeli
Atık Veri eksikliğitamamlanmalı
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
10/83
Yöntem seçim kriterleri
• “Key source”lar; ana seragazı salınımına sebep olan tesisgruplarının hesaplamaları Tier 2/3’e göre olmalı
• “Key Source” olarak tanımlanmayan sektörler Tier 1 ile
hesaplanabilir, bu sektörler daha detaylı yöntemlerlehesaplandığında kullanılan verinin Tier 1’e göre hangibakımdan doğruluk ve kesinlik kattığı belirtilmelidir
• “Key source” nasıl tanımlanır?
– Toplam içindeki katkısı (toplam emisyonların %95’inioluşturan kaynaklar); – Zamana bağlı olarak emisyon artışının gözlendiği sektörler; – Belirsizliğin yüksek olduğu sektörler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
11/83
“Key source” tanımlama
1. Tüm aktivitelerden oluşan emisyonları CO2 eşdeğerineçevir
2. En yüksekten düşüğe doğru sıraladığında toplam SGemisyonlarının %95’ini içeren faaliyetler emisyon katkısıbakımından “key source” olarak tanımlanır
3. Farklı kategorilerin referans yıla göre artış/azalış eğiliminibul, en yüksekden düşüğe doğru sırala, toplam artışeğiliminin %95’inin gözlendiği faaliyetler eğilimbakımından “key source” olarak tanımlanır
4. Belirsizlikler açısından en yüksek belirsizliklerin gözlendiğisektörler yüksekden düşüğe doğru sıralandığında toplambelirsizlik değeri yüksek olan faaliyetler katkıları az olsadahi Tier 2/3’le hesaplanmalıdır.
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
12/83
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
13/83
Ulusal SG envanterlerinde yaygınolarak tespit edilen “key source”lar
• Karbon Dioksit (CO2) – Yakıt yanması (1 numaralı SG kaynağı)
• Metan (CH4)
– katı atık depolama sahaları – Petrol ve gaz üretimi (2 numaralı SG kaynağı )
• Nitrus oksit (N20) – Yakıt yanması
• Sulfür Hekzaflorit (SF6) – Magnezyum üretimi – Elektrik iletim hatları
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
14/83
• Hidroflorokarbonlar (HFCs)- H, F ve C içerenbileşikler
– HFC üretimi
– Yarı iletken üretimi
• Perflorokarbonlar (PFCs) ‐ C ve F atomundanoluşan bileşikler
– Aluminyum üretimi
– Yarı iletken üretimi
Ulusal SG envanterlerinde yaygınolarak tespit edilen “key source”lar
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
15/83
IPCC 2006 KLAVUZUNA GÖRE DETAYLI
HESAPLAMA YÖNTEMLERI İÇİN VERİGEREKSİNİMİ
SEKTÖREL ÖRNEKLER
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
16/83
Sektörler
• Enerji
– Yakıt yanması• Sabit tesisler
• Hareketli tesisler – Kaçak emisyonlar
• Endüstriyel Prosesler
• Tarım• Arazi Kullanımı ve Arazi Kullanım Değişikliği
• Atıklar
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
17/83
Enerji
• Birincil enerji kaynaklarının aranması veçıkarılması
• Birincil enerji kaynaklarının termik santrallerdeveya rafinerilerde enerjiye dönüştürülmesi
• Yakıtların taşınması ve dağıtımı
• Sabit ve hareketli yakma sistemlerinde
yakıtların yanması
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
18/83
Yakıt yanması emisyonları
2006 IPCC Klavuzuna göre;
– Tier 1: ulusal enerji istatistiklerinden yakılan yakıttürüne göre yakıt miktarı ve default emisyon
faktörleri;
– Tier 2: ulusal enerji istatistiklerinden yakılan yakıttürüne göre yakıt miktarı, yakıt karekteristiğine bağlıolarak belirlenmiş ülkeye özel emisyon faktörleri,;
– Tier 3: yakıt istatistikleri ve yakma teknolojisine göre
belirlenmiş teknolojiye bağlı emisyon faktörleri; tesisbazında emisyon verisi ve model kullanarak tespitedilebilir
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
19/83
1 A Yakıt Yakılması1 A 1 Enerji endüstrisi
a Elektrik ve Isı Üretimi
Tier Veri Durumu Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
T1Enerji Denge
Tablosu (EDT)
Elektrik üretim tesislerininyakıt türüne bağlı yakıttüketim değerleri, IPCC EF
Ek veriye gerek yoktur
Yakıt istatistikleri:
ETKB, EİGM Doğalgaz piyasa verileri:
EPDK
T2 EDT
Elektrik üretim tesislerininyakıt türüne bağlı yakıt
tüketim değerleri,Türkiye'ye özgü EF
EFÜÖ: yakıt analizi, ısıldeğeri, elemental analizi
(C,S,N, v.d.), kül oranı,yakma teknolojisi, kontrolekipmanı türü
ETKB, ÇOB
T3 EKSİKTesis yakıt türü, teknolojisive emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Tesis bazında emisyonverisi (CEM), yakma
teknolojisi, kontrol
ekipman türü, yakıt
analizi, miktarı
ETKB, ÇOB
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
20/83
1 A Yakıt Yakılması1 A 1 Enerji endüstrisi
B Petrol Rafinerileri
Tier Veri Durumu Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
T1 EDTYakıt türlerine göre enerjiamaçlı tüketilen yakıtmiktarı
petrol ürünleri elde
edilmesi için gerekenenerjinin sağlanması içintüketilen ham petrolmiktarı
ETKB
T2 EDT
Rafinerilerde yakıt türüne
bağlı Türkiye'ye özgü EF
yakıt analizi, ısıl değeri,elemental analizi (C,S,N,
v.d.), kül oranı, yakmateknolojisi, kontrolekipmanı türü
ETKB PETROL İŞLERİ
GENEL MUDURLUGU
T3 EKSİK
Rafineri bazında yakılanyakıt bilgisi, emisyonverisi, yakıt analizi ileüretilmiş tesise özel EF
Tesis bazında emisyonverisi, yakma teknolojisi,
kontrol ekipman türü,yakıt analizi, miktarı
ETKB PETROL İŞLERİGENEL MUDURLUGU
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
21/83
1 A Yakıt Yakılması1 A 1 Enerji endüstrisi
c Katı yakıt üretimi ve diğer enerji sanayi (briket, petrol koku, gazlaştırma v.b. üretimi sırasında yakılanyakıt)
Tier Veri Durumu Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
T1 EKSİK
Katı yakıt veya gaz, sıvı
üretimi sırasında harcananyakıt miktarı ve türü, IPCCEF
EDT'da tanımlanmamıştır. ETKB
T2 EKSİK
Katı yakıt veya gaz, sıvıüretimi sırasında harcananyakıt miktarı ve türü,
Türkiye'ye özgü EF
Briket, petrol koku üretimbilgisi temin edilmelidir.
Türkiye'ye özgü EF
üretilmelidir
ETKB
T3 EKSİKTesis yakıt türü, teknolojisive emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Tesis bazında emisyonverisi, yakma teknolojisi,
kontrol ekipman türü,yakıt analizi, miktarı
ETKB
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
22/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
b D e m i r ç e l i k s a n a y i
T1 EDT
Demir çelik sektörü içintüketilen yakıt türleri vemiktarları, IPCC EF
ETKB, TUİK
T2 EKSİKDemir çelik sektörü içintüketilen yakıt türleri vemiktarları, ülkeye özel EF
Türkiye'deki tüm Demir Çelikfabrikalarının yakıt türleri,miktarları ve yakıt analizleri
TUİK, ÇOB
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm Demir Çelikfabrikalarının yakıt türleri,miktarları, yakıt analizleri,yakma teknolojileri ile baca
gazı emisyon ölçümleri
TUİK, ÇOB
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
23/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
b D e m i r h a r i c i m e t a l l e r
T1 EDT
Demir harici metal sektörü içintüketilen yakıt türleri vemiktarları, IPCC EF
ETKBT2 EKSİKDemir harici metal sektörü içintüketilen yakıt türleri vemiktarları, ülkeye özel EF
Türkiye'deki tüm Demir dışımetal fabrikalarının yakıttürleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm Demir dışımetal fabrikalarının yakıttürleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
24/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
c K i m y a s a l l a r
T1 EDT
Kimyasal sektörü için tüketilenyakıt türleri ve miktarları, IPCCEF
ETKBT2 EKSİKKimyasal sektörü için tüketilenyakıt türleri ve miktarları, ülkeyeözel EF
Türkiye'deki tüm Kimyasalüretim fabrikalarının yakıttürleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm Kimyasalfabrikalarının yakıt türleri,miktarları, yakıt analizleri,
yakma teknolojileri ile bacagazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
25/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
d k a ğ ı t h a m u r u ,
k a ğ t v
e b a s k ı
T1 EKSİKKağıt hamuru, kağıt ve baskısektörü için tüketilen yakıttürleri ve miktarları, IPCC EF
Kağıt hamuru, kağıt ve baskısektörü için tüketilen yakıttürleri ve miktarları
ETKBT2 EKSİKKağıt hamuru, kağıt ve baskısektörü için tüketilen yakıttürleri ve miktarları, ülkeye özelEF
Türkiye'deki tüm kağıt hamuru,kağıt ve baskı fabrikalarınınyakıt türleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm kağıt hamuru,kağıt ve baskı fabrikalarınınyakıt türleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
26/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
e G
ı d a i ş l e m e , m e ş r u b a
t , t ü t ü n
T1 EKSİKGıda işleme, meşrubat, tütünfabrikaları için tüketilen yakıttürleri ve miktarları, IPCC EF
Gıda işleme, meşrubat, tütünfabrikaları için tüketilen yakıttürleri ve miktarları
T2 EKSİKGıda işleme, meşrubat, tütünfabrikaları için tüketilen yakıttürleri ve miktarları, ülkeye özelEF
Türkiye'deki tüm gıda işleme,meşrubat, tütün fabrikalarınınyakıt türleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm gıda işleme,meşrubat, tütün fabrikalarınınyakıt türleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
27/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
f M e t a l d ı ş ı m i n e r a
l l e r
T1 EKSİKMetal dışı mineralişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, IPCC EF
Metal dışı mineralişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları
T2 EKSİKMetal dışı mineralişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, ülkeye özelEF
Türkiye'deki tüm gıda işleme,meşrubat, tütün fabrikalarınınyakıt türleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm Metal dışımineral işletmelerinde yakıttürleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
28/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
g u l a ş ı m e
k i p m a n ı
T1 EKSİKUlaşım ekipmanı üretimişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, IPCC EF
Ulaşım ekipmanı üretimişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları
T2 EKSİKUlaşım ekipmanı üretimişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, ülkeye özelEF
Türkiye'deki tüm ulaşımekipmanı üretim işletmelerininyakıt türleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm ulaşımekipmanı üretim işletmelerindeyakıt türleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
29/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
h m a k i n e
T1 EKSİKMakine ekipmanı üretimişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, IPCC EF
Makine ekipmanı üretimişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları
T2 EKSİKMakine ekipmanı üretimişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, ülkeye özelEF
Türkiye'deki tüm makineekipmanı üretim işletmelerininyakıt türleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm makineekipmanı üretim işletmelerindeyakıt türleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
30/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
i M a d e n c i l i k ( f o s i . y a
k . m a d .
h a r i ç ) v e t a ş o c a
k l a r ı
T1 EKSİKMadencilik faaliyetlerinde
tüketilen yakıt türleri vemiktarları, IPCC EF
Madencilik faaliyetlerinde
tüketilen yakıt türleri vemiktarları
T2 EKSİK Madencilik faaliyetlerindetüketilen yakıt türleri vemiktarları, ülkeye özel EF
Türkiye'deki tüm madencilikfaaliyetlerinde yakıt türleri,miktarları ve yakıt analizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm madencilikfaaliyetlerinde yakıt türleri,miktarları, yakıt analizleri,yakma teknolojileri ile baca
gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
31/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
j A ğ a ç v e a ğ a ç ü r ü n l e r i
T1 EKSİKAğaç ve ağaç ürünleriişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, IPCC EF
Ağaç ve ağaç ürünleriişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları
T2 EKSİKAğaç ve ağaç ürünleriişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, ülkeye özelEF
Türkiye'deki tüm ağaç ve ağaçürünleri işletmelerinin yakıttürleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm ağaç ve ağaçürünleri işletmelerinde yakıttürleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
32/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
k İ n ş a a t
T1 EKSİKİnşaat sektöründe tüketilenyakıt türleri ve miktarları, IPCCEF
İnşaat sektöründe tüketilenyakıt türleri ve miktarları
T2 EKSİKİnşaat sektöründe tüketilenyakıt türleri ve miktarları, ülkeyeözel EF
Türkiye'deki tüm inşaatçalışmalarında tüketilen yakıttürleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKİnşaat çalışmaları bazında yakıttürü, teknolojsi ve emisyon
verisi ile üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm inşaatçalışmalarında yakıt türleri,miktarları, yakıt analizleri,
yakma teknolojileri ile bacagazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
33/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
l T e k s t i l v e d e r i s a n a y i
T1 EKSİKTekstil ve deri sanayi
işletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, IPCC EF
Tekstil ve deri sanayi
işletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları
T2 EKSİKTekstil ve deri sanayiişletmelerinde tüketilen yakıttürleri ve miktarları, ülkeye özelEF
Türkiye'deki tüm Tekstil ve derisanayi işletmelerinin yakıttürleri, miktarları ve yakıtanalizleri
T3 EKSİKTesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm Tekstil ve derisanayi işletmelerinde yakıttürleri, miktarları, yakıt
analizleri, yakma teknolojileriile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
34/83
Tier
Veri
Duru
mu
Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluşlar
m D
i ğ e r s a n a
y i
T1 EDT
Tüm diğer endüstri grupları içintüketilen yakıt türleri vemiktarları, IPCC EF
Tüm diğer endüstri grupları içintüketilen yakıt türleri vemiktarları
T2 EDT Tüm diğer endüstri grupları içintüketilen yakıt türleri vemiktarları, ülkeye özel EF
Türkiye'deki tüm diğer endüstrigrupları için yakıt türleri,miktarları ve yakıt analizleri
T3 EDT
Tesis bazında yakıt türü,teknolojsi ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Türkiye'deki tüm diğer endüstrigrupları için tüketilen yakıttürleri, miktarları, yakıtanalizleri, yakma teknolojileri
ile baca gazı emisyon ölçümleri
1 A Yakıt Yakılması1 A 2 İmalat endüstrisi ve inşaat
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
35/83
a i U l u s
l a r a r a s ı h a v a c ı l ı k
T1
EKSİK
Havacılık sektörü için tüketilen yakıtmiktarı, Jet yakıt tüketimi, IPCC EF
EDT'de havacılık sektörü için harcanan yakıtmiktarı uluslararası ile ulusal havacılıktoplamı için verilmektedir. Jet yakıt ve benzinayrımı bulunmamaktadır.
UlaştırmaBakanlığı, SHGM,DHMİ, TUİK
T2
TUİK
Jet yakıtı tüketimi, uçak türüne göreLTO sayısı, IPCC EF
hem ulusal hem de uluslararası uçuşlar içintüketilen yakıt miktarı, uçak türlerine göreLTO sayısı
UlaştırmaBakanlığı, SHGM,DHMİ, TUİK
T3
DHMİ
Uluslararası bir havalimanından
kalkıp, ulusal bir limana iniş yapanveya ülke içinden kalkıp, uluslararasıbir limana iniş yapan uçakların sayısı,türü, motor bilgisi ve uçuş rotasıbilgisi
a. İniş/kalkış yapan uçakların tipi, kalkış veiniş yer bilgisi b. Uçak türü ve motor bilgisi iletüm uçuş rotası bilgisi
UlaştırmaBakanlığı, SHGM,DHMİ, TUİK
a i i U l u s a l h a v a c ı l ı k
T1
√ EDT
Yurt içi tüm uçuşlar için tüketilenyakıt miktarı, Jet yakıt ve benzin
tüketimi, IPCC EF
EDT'de havacılık sektörü için harcanan yakıtmiktarı uluslararası ile ulusal havacılık
toplamı için verilmektedir. Jet yakıt ve benzinayrımı bulunmamaktadır.
UlaştırmaBakanlığı, SHGM,
DHMİ, TUİK
T2
√ TUİK
kullanılan yakıt tipi, egzoz gazınınsalındığı yükseklik, motorun tipi veverimi, uçuşun uzunluğu, IPCC EF
Yurt içi uçuş gerçekleştiren yolcu ve kargouçaklarının türüne göre sayı bilgisi mevcut,uçakların kalıkış, iniş yerleri ve rotasıbilgilerin toplanması gereklidir
UlaştırmaBakanlığı, SHGM,DHMİ, TUİK
T3
DHMİ
Tüm yurt içi uçuşları LTO sayısı, türü,
motor bilgisi ve uçuş rotası bilgisi
a. İniş/kalkış yapan uçakların tipi, kalkış veiniş yer bilgisi b. Uçak türü ve motor bilgisi ile
tüm uçuş rotası bilgisi
UlaştırmaBakanlığı, SHGM,
DHMİ, TUİK
1 A Yakıt Yakılması1 A 3 Ulaştırma- a Sivil havacılık
1 A Yakıt Yakılması
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
36/83
Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veri
Sorumlu
kurum/kuruluş
i B
i n e k A r a ç l a r ı 1 katalizörlü
araçlar2
Katalizörsüz
araçlar
T1 EKSİKKatalizörlü ve katalizörsüz binekaraçlarının yakıt türüne göre yıllık yakıttüketim miktarı, IPCC EF
Katalizörlü ve katalizörsüz binek araçsayısının tespit edilmesi gereklidir
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara
Ulaştırması GM,TUİK, Gelirler İradesiBaşkanlığı
T2 TUİK, GİB
trafiğe kayıtlı binek araç sayısı (yaşı,modeli, yakıt türü ) ,ortalama yıllık araçkm bilgisi, araç kategori ve yakıt türü,IPCC EF
Düzenli trafik sayımları yapılarakkentsel ulaşım veri tabanıoluşturulmalıdır . Ülkedeki araçprofilinin, binek araçları için motorbüyüklüğü, yakıt türü, katalizörlü olupolmadı bilgileri belirlenmelidir .
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara
Ulaştırması GM,TUİK, Gelirler İradesiBaşkanlığı
i i H a f i f Y ü k a r a ç l a r ı ( K a m y o n e t )
1 katalizörlüaraçlar2
Katalizörsüzaraçlar
T1 EKSİKKatalizörlü ve katalizörsüz hafif yükaraçlarının yakıt türüne göre yıllık yakıttüketim miktarı, IPCC EF
Katalizörlü ve katalizörsüz hafif yükaracı sayısının tespit edilmesigereklidir
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara
Ulaştırması GM,TUİK, Gelirler İradesi
Başkanlığı
T2 TUİK, GİB
Karayolu araç parkında bulunan hafifyük araçlarının model, yaş, yakıt türü,tüketim miktarı, ton-km birimindetaşınan yük değeri envanteri, araçkategori ve yakıt'ına göre belirlenmişülkeye özel EF
Düzenli trafik sayımları yapılarakkentsel ulaşım veri tabanıoluşturulmalıdır Hafif yük araçları içinmotor büyüklüğü, yakıt türü, ton-kmbiriminde taşınan yük değeri,katalizörlü olup olmamasına bağlıolarak ülkeye özel EF tespit edilmelidir
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara
Ulaştırması GM,TUİK, Gelirler İradesiBaşkanlığı,Belediyeler
1 A Yakıt Yakılması1 A 3 Ulaştırma- b karayolu taşımacılığı
1 A Yakıt Yakılması
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
37/83
Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veri Sorumlu kurum/kuruluş
i i i A ğ ı r y ü k a r a ç l a r ı ( k a m y o n ) v e o t o b ü s l e r
T1 EKSİKÜlke içinde trafikte bulunan ağır yük araçları veotobüslerin yakıt türüne göre yıllık yakıt tüketimmiktarı, IPCC EF
Ülke içinde trafikte bulunan ağır yükaraçları ve otobüslerin yakıt türüne, yaşı,motor gücüne göre sayısı, yıllık yakıttüketim miktarı
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara UlaştırmasıGM, TUİK, Gelirlerİradesi Başkanlığı
T2EKSİK,
TUİK, GİB
Karayolu araç parkında bulunan ağır yükaraçlarının model, yaş, yakıt türü, tüketimmiktarı, ton-km biriminde taşınan yük değerienvanteri, araç kategori ve yakıt'ına göre
belirlenmiş ülkeye özel EF
Düzenli trafik sayımları yapılarak kentselulaşım veri tabanı oluşturulmalıdır , Ağıryük araçları için motor büyüklüğü, yakıttürü, ton-km biriminde taşınan yük değeri,katalizörlü olup olmamasına bağlı olarak
ülkeye özel EF tespit edilmelidir
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara UlaştırmasıGM, TUİK, Gelirler
İradesi Başkanlığı
T3 EKSİK
Karayolu araç parkında bulunan ağır yükaraçlarının model, yaş, yakıt türü, tüketimmiktarı, ton-km biriminde taşınan yük değerienvanteri, araç kategori ve yakıt'ına görebelirlenmiş ülkeye özel EF
Ağır yük araçları için motor büyüklüğü,yakıt türü, ton-km biriminde taşınan yükdeğeri, katalizörlü olup olmamasına bağlıolarak ülkeye özel EF tespit edilmelidir
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara UlaştırmasıGM, TUİK, Gelirlerİradesi Başkanlığı
i v M o t o r s i k l e t
T1 EKSİKÜlke içinde trafikte bulunan motorsikletlerinyıllık yakıt tüketim miktarı, IPCC EF
Ülke içinde trafikte bulunan
motorsikletlerin, yaşı, motor gücüne göresayısı, yıllık yakıt tüketim miktarı
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara UlaştırmasıGM, TUİK, Gelirlerİradesi Başkanlığı
T2EKSİK,
TUİK, GİBtrafiğe kayıtlı motorsiklet (yaşı, modeli, motorhacmi ), ortalama yıllık araç km bilgisi, IPCC EF
Düzenli trafik sayımları yapılarak kentselulaşım veri tabanı oluşturulmalıdır
Belediyeler, Gümrükkapıları
T3 EKSİK
Karayolu araç parkında bulunan motorsikletlerinmodel, yaş, yakıt tüketim miktarı, yıllık kullanımkm'si, motor kategorisi'ne göre belirlenmişülkeye özel EF
Motorsikletler için motor büyüklüğü,katalizörlü olup olmamasına bağlı olarak
ülkeye özel EF tespit
Ulaştırma Bakanlığı,KGM, Kara UlaştırmasıGM, TUİK, Gelirlerİradesi Başkanlığı
1 A Yakıt Yakılması1 A 3 Ulaştırma- b karayolu taşımacılığı
1 A Yakıt Yakılması
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
38/83
Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veri Sorumlu kurum/kuruluş
v
A r a ç l a r d a n
b u h a r l a ş m a
ı l
ı
T3
EKSİK
Karayolu araç parkında bulunanaraçların tükettiği yakıt miktarı,sürüş özellikleri, iklim özellikleri,yol özellikleri
CH4, N2O emisyonları için COPERT modeliuygulanabilmesi için, yakıt türü, emisyonkontrol teknolojisi, sürüş özellikleri, iklim,yol koşulları
Ulaştırma Bakanlığı, KGM,Kara Ulaştırması GM, TUİK,Gelirler İradesi Başkanlığı
v i ü r e
b a z l ı
k a t a l i z ö
r
l
-
EKSİK
Katalitik konverterlar için tüketilenüre katkı miktarı , üre katkısiiçindeki üre oranı
Katalizörlü araçlarda kullanılan üre katkımiktarı ve katkı maddesi içindeki üre oranı
Otomotiv Sanayii Derneği,Petrol Ürünleri ithalatihracat istatistikleri
c
Demiryolu
T1
EDT
Demiryolu sektörü için yakıt türünegöre tüketilen toplam yakıt miktarı,IPCC EF
T2Lokomotif türüne göre yakıttüketim bilgisi, IPCC EF
Demiryolu araçlarının yaşı, motor gücünegöre sayısı, yıllık yakıt tüketim miktarı
Ulaştırma Bakanlığı, DevletDemiryolları İşletmesi,TÜİK
T3Lokomotif türüne aktivite bilgisi(kullanım süresi, motor gücü, yakıttüketim bilgisi), ülkeye özel EF
Demiryolunda kullanılan lokomotiflerin yaşı,motor gücüne göre sayısı, yıllık yakıt tüketimmiktarı, lokomotif türüne göre emisyonölçümleri
Ulaştırma Bakanlığı, DevletDemiryolları İşletmesi
1 A Yakıt Yakılması1 A 3 Ulaştırma- b karayolu, c
demiryolu taşımacılığı
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
39/83
1 A Yakıt Yakılması1 A 3 Ulaştırma- d denizyolu
Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluş
d D e n i z y
o l u
i uluslararasıtaşımacılık
T1 √
EKSİK
Uluslararası denizyolları yakıt tüketimdeğerleri, IPCC EF
Uluslararası deniz yolutaşımacılığı yakıt miktarıverisi
ULAŞTIRMABAKANLIĞI,DENİZ TİCARETODASI,DENİZCİLİK
MÜSTEŞARLIĞI,TÜSİAD,İMO,
T2
EKSİK
Uluslararası denizyolu taşmacılığı
araç tipi, yakıt türü ve miktarı, ulusalEF
ii ulusal
taşımacılık
T1 √ EDT
Ulusal denizyolu taşımacılığı yakıttüketim değerleri, IPCC EF
T2EKSİK
Ulusal denizyolu taşmacılığı araç tipi,yakıt türü ve miktarı, ulusal EF
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
40/83
1 A Yakıt Yakılması1 A 3 Ulaştırma- e diğer
Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veri Sorumlukurum/kuruluş
e D i ğ e r
i boru hatları
T1
TUİK
Petrol ve doğal gaz boru hattıuzunluğu
Boru hatlarının pompa istasyonlarınınve bakımları için tüketilen enerji içintüketilen yakıt miktarı
BOTAŞ,ULAŞTIRMA,BAKANLIĞI, TUİKT2
TUİKPetrol ve doğal gaz boru hattıuzunluğu, ülkeye özel EF
T3
EKSİK
boruhatları üzerindeki pompaistasyonları enerji tüketimverileri, ülkeye özel EF
ii arazi
araçları
T1
EKSİK
Arazi araçlarında tüketilen yakıttürü ve miktarı, IPCC EF
tarım, ormancılık, sanayi ve inşaatlardakullanılan her türlü iş makinesi, traktör,kar aracı, biçerdöver v.s gibi aracın yakıttürüne bağlı tüketim miktarları
KARAYOLLARI
GENELMÜDÜRLÜĞÜ,TUİK
T2
EKSİK
Arazi araçlarının türü, sayısı,yaşı, modeli, yakıt tüketimdeğerleri, ulusal EF
tarım, ormancılık, sanayi ve inşaatlarda
kullanılan her türlü iş makinesi, traktör,kar aracı, biçerdöver v.s gibi araçlarınsayısı, motor gücü, yakıt tüketim bilgisi,araç emisyonları
T3
EKSİK
Arazi araçlarının türü, sayısı,yaşı, modeli, yakıt tüketimdeğerleri, kullanım süreleri ,
ulusal EF
tarım, ormancılık, sanayi ve inşaatlardakullanılan her türlü iş makinesi, traktör,kar aracı, biçerdöver v.s gibi araçların
sayısı, motor gücü, yakıt tüketim bilgisi,araç emisyonları
1 A Yakıt Yakılması
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
41/83
Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluş
a Ticari/kurumsal
T1 EKSİKTicari/kurumsal sektördeyakıt tüketim miktarı, IPCC EF
konut ve hizmetler başlığı ilebelirtilen yakıt tüketimmiktarlarının ticari/kurumsalve konutlar diye ayrılmalarıgerekmektedir.
Yakıt istatistikleri:ETKB, EİGM Doğalgaz piyasa verileri:
EPDK
T2 EKSİK
Ticari/kurumsal sektördeyakıt türüne bağlı yakıttüketim değerleri, teknolojive yakıt türü için belirlenmiş
ülkeye özel EF
Sektörde kullanılan yakıttürüne göre yakmateknolojileri, ve bunlarınemisyonlarının ölçümleri ile
elde edilmiş ülkeye özel EF
Yakıt istatistikleri:ETKB, EİGM Doğalgaz piyasa verileri:
EPDK
T3 EKSİK
Ticari/kurumsal sektörde,tesis bazında teknoloji, yakıttürü ve emisyon verisi ileüretilmiş tesise özel EF
Tesis bazında emisyon verisi,yakma teknolojisi, kontrol
ekipman türü, yakıt analizi,miktarı
Yakıt istatistikleri:ETKB, EİGM Doğalgaz piyasa verileri:
EPDK
b Konutlar
T1 EKSİKKonutlarda tüketilen yakıtmiktarı, IPCC EF
konut ve hizmetler başlığı ilebelirtilen yakıt tüketimmiktarlarının ticari/kurumsal
ve konutlar diye ayrılmalarıgerekmektedir.
Yakıt istatistikleri:ETKB, EİGM Doğalgaz piyasa verileri:
EPDK
T2 EKSİK
Ticari/kurumsal sektördeyakıt türüne bağlı yakıttüketim değerleri, teknolojive yakıt türü için belirlenmişülkeye özel EF
Konutlarda kullanılan yakıttürüne göre yakmateknolojileri, ve bunlarınemisyonlarının ölçümleri ileelde edilmiş ülkeye özel EF
Yakıt istatistikleri:ETKB, EİGM Doğalgaz piyasa verileri:
EPDK
T3 EKSİKKonutlarda yakıt türü,teknolojisi ve emisyon verisi
ile üretilmiş konutlara özel EF
Tesis bazında emisyon verisi,yakma teknolojisi, kontrol
ekipman türü, yakıt analizi,miktarı
Yakıt istatistikleri:ETKB, EİGM Doğal
gaz piyasa verileri:EPDK
1 A Yakıt Yakılması1 A 4 Diğer
1 A Y k t Y k l
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
42/83
Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veri Sorumlukurum/kuruluş
c tarım/ormancılık/balıkçılık/balık çiftlikleric i sabit tesisler, ii arazi
araçları ve diğer ekipman, iiibalıkçılık
T1 EDTTarım sektöründe tüketilenyakıt miktarı verisi, IPCC EF
tarım, ormancılık, balıkçılıkçalışmalarında tüketilen yakıtmiktarı
T2 EKSİK
Sektördeki tarım, ormancılık,balıkçılık aktivitelerindetüketilen yakıt tür vemiktarları, ülkeye özel EF
tarım, ormancılık, balıkçılıkçalışmalarındateknoloji bazlıtüketilen yakıt miktarı, ülkeyeözel EF
T3 EKSİK
Sektördeki tarım, ormancılık,balıkçılık tesislerde tüketilenyakıt tür ve miktarları veemisyon ölçümleri ile eldeedilmiş ülkeye özel EF
Tesis bazında emisyon verisi,yakma teknolojisi, kontrol
ekipman türü, yakıt analizi,miktarı
D Diğer tanımlanmamış sabit,mobil, v.d.
T1 EKSİKAskeri tesisler gibi yukarıdakigruplarda belirtilmemiş yakıttüketim miktarları, IPCC EF
EDT de böyle bir gruptanımlanmamaktadır.
1 A Yakıt Yakılması1 A 4 Diğer
1 B Yakıtlardan kaynaklanan kaçak
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
43/83
1 B Yakıtlardan kaynaklanan kaçakemisyonlar -1B 1 Katı yakıtlar
a Kömürmadenleri Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veri
Sorumlu
kurum/kuruluş
a i Yeraltımadenciliği
T1
TTK,
TKİ,MİGM
Yeraltı kömür madenciliği yıllık kömür üretimmiktarı, madenlerin derinliklerine göre seçileceküretim sırasında IPCC EF, ve üretim sonrası IPCC EF; ocakda metan deşarj sistemi ile yakılıyorsa yıllıkyakılan metan hacmi bilinmelidir
Yeraltı kömür madenlerinden yıll ıküretilen kömür miktarları vemadenlerin derinlikleri, metan deşarjhattı sonunda yakılan metan hacmi
ETKB, TTK, TKİ,MİGM, ÖzelSektör
T2 EKSİKYeraltı kömür maden tesislerine yönelik metanüretim miktarı, bölgeye özel EF
Maden bölgeleri bazında metanüretim miktarlarının ölçümü,
ETKB, TTK, TKİ,MİGM, Özel
Sektör
T3
EKSİK
Tüm yeraltı maden tesislerinin tesis metan üretimölçümleri
Tesis bazında metan üretim ölçümleriETKB, TTK, TKİ,MİGM, ÖzelSektör
a ii Açık ocakmadenciliği
T1
TTK,
TKİ,MİGM
Açık ocak kömür madenciliği yıllık kömür üretimmiktarı, üretim sırasında IPCC EF, ve üretim sonrasıIPCC EF
Açık ocak kömür madenlerinden yıllıküretilen kömür miktarları
ETKB, TTK, TKİ,MİGM, ÖzelSektör
T2 EKSİKAçık ocak kömür maden tesislerine yönelik metanüretim miktarı, bölgeye özel EF
Maden bölgeleri bazında kömürüretimi ve metan üretim miktarlarının
tespiti,
ETKB, TTK, TKİ,MİGM, Özel
Sektör
a ii Kapanmışkömür madenleri
T1
EKSİK
kapanmış kömür madenlerinin kapanma tarihi,sayısı, sular altında kalanların sayısı, bu madenleriniçinden metan gazı olduğu bilinenlerin miktarı,IPCC EF
Su altında kalmamış, kapanmış kömürmadenleri ile ilgili sayınınbelirlenmesi, gazlı tesislerin oranınınbelirlenmesi
ETKB, TTK, TKİ,MİGM, ÖzelSektör
T2
EKSİK
kapanmış bazı kömür madenlerinin metanemisyon miktarı hakkında bilgi, tesisin kapanmatarihi, ülkeye özel EF
bazı kapanmış kömür madenlerindemetan üretim hızı bilgisi
ETKB, TTK, TKİ,MİGM, ÖzelSektör
T3
EKSİKkapanmış tüm kömür madenlerinde metan üretimhızı , kapanma tarihi, tesise özel EF
tüm kapanmış kömür madenlerindemetan üretim hızı, kullanım miktrarı
ETKB, TTK, TKİ,MİGM, ÖzelSektör
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
44/83
A Petrol Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veriSorumlu
kurum/kuruluş
a i Ventler ve ii
FlaringT1 EKSİK toplam ham petrol üretimi, IPCC EF
Toplam ham petrol
üretimiPetrol İşleri GM
a iii 1 Arama T1 EKSİK ham petrol üretimi, IPPC EF açılan yeni kuyu sayısıPetrol İşleri GM
a iii 2 Üretim veyenileme
T1 EKSİK üretilen petrol miktarı, IPCC EFtoplam üretilen petrolmiktarı
a iii 3 Taşıma T1 EKSİK
boru hatları ile taşınan ham petrolmiktarı , petrol boru hattı uzunluğu ,tankerlerle taşınan petrol miktarı, IPCCEF'ler
boru hatları ile taşınanham petrol miktarı, hatuzunluğu, karayolu veyadenizyolu tankerlerle
taşınan petrol miktarı
BOTAŞ
a iii 4 Rafineri T1 EKSİK Rafine edilen petrol miktarı, IPCC EFRafine edilen petrol
miktarı
a iii 5 Petrol
dağıtımıT1 EKSİK
boru hatları ile taşınan rafine petrolmiktarı , tanker ile taşınan petrolmiktarı, IPCC EF
boru hatları , tankerletaşınan rafine petrolmiktarı, boru hattıuzunluğı
BOTAŞ
a iii 6 Diğer T1 EKSİKtoplam üretilen ham petrol miktarı,IPCC EF
Boru hattı kırıkları,ekipman sızıntıları,depolama kaçakları gibidiğer tüm kaçak
emisyonlar bu grupda yeralmaktadır.
ETKB, PİGM
1 B Yakıtlardan kaynaklanan kaçakemisyonlar -1B 2 Petrol ve doğal gaz
k l d k kl k k
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
45/83
B doğal gaz Tier Veri Veri İhtiyacı Üretilmesi gereken veri Sorumlukurum/kuruluş
b i Vent ve
flaringT1 EKSİK
toplam üretilen doğal gaz miktarı,IPCC EF
üretilen doğal gaz miktarı(m3/yıl)
Petrol İşleri GM
b iii 1 Arama T1 EKSİKtoplam üretilen doğal gaz miktarı,IPCC EF
Petrol İşleri GM
b iii 2 Üretim
ve yenileme
T1 EKSİKtoplam üretilen doğal gaz miktarı,
IPCC EF
Petrol İşleri GM
b iii 3 Taşıma T1 EKSİKboru hatları ile taşınan doğal gazmiktarı , doğal gaz boru hattıuzunluğu , IPCC EF
BOTAŞ
b iii 4 Rafineri T1 EKSİKtoplam üretilen doğal gaz miktarı,IPCC EF
Petrol İşleri GM
b iii 5 Gaz
dağıtımıT1 EKSİK
yıllık doğal gaz satış miktarı , doğalgaz dağıtım hattı uzunluğu , IPCC EF
b iii 6 Diğer T1 EKSİKtoplam üretilen doğal gaz miktarı,IPCC EF
Boru hattı kırıkları, ekipmansızıntıları, depolama kaçakları gibidiğer tüm kaçak emisyonlar bugrupda yer almaktadır.
1 B Yakıtlardan kaynaklanan kaçakemisyonlar -1B 2 Petrol ve doğal gaz
d f l l
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
46/83
Tier 1 default EF ile emisyon
hesaplama yöntemiEmisyonSG,yakıt = Yakıt Tüketimi yakıt • Emisyon
Fakt ör üSG,yakıt
EmisyonSG,yakıt = yakıt türüne bağlı SG miktarı (kg SG)
Emisyon FaktörüSG,yakıt = yakıt türüne bağlı varsayılan SGemisyon faktörü (kg gaz/TJ).
IPCC 2006 GL’da CO2 için karbon oksidasyon faktörü 1 olarakkabul edilmektedir.
Tablo 2.2 (IPCC 2006)
Ö k l k k Ü k
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
47/83
Örnek- Elektrik Üretimi için YakıtYanması
2009 yılı Ulusal Enerji Denge Tablosu
Elektrik Üretimi için tüketilen yakıt miktarı
Yakıt türü Tüketilen Yakıtmiktarı
Eş değer Enerji(Bin Tep)
ÜretilenElektrik
Enerjisi (GWh)
Taş kömürü 6361 B.Ton 3409 16148
Linyit 62894 B.ton 10336 39089
Asfalt 190 B.Ton 104 448Odun 22 B.Ton 7 340
Petrol 1225 B.Ton 1169 4803
Doğal gaz 20483 106 Sm3 18752 96095
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
48/83
TÜRKĠYE TERMĠK SANTRALLARINDA TÜKETĠLEN YAKITLARIN KURULUġLARA GÖRE ISI DEĞERLERĠ
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
49/83
ġ(BİRLEŞİK ISI-ELEKTRİK SANTRALLARINDA ISI ÜRETİMİ İÇİN KULLANILAN YAKITLAR DAHİL)
HEATING VALUES OF FUELS CONSUMED IN THERMAL POWER PLANTS IN TURKEY BY THE ELECTRIC UTILITIES
(FUELS USED FOR HEAT PRODUCTION IN CHP PLANTS INCLUDED)
Birim(Unit):
Tcal
2006 2007 2008 2009
EÜAġ TaĢkömürü Hard Coal 5,569 6,065 5,514 5,452
VE Linyit Lignite 70,067 85,681 94,045 83,356
BAĞLI TOPLAM Total 75,636 91,746 99,559 88,809
ORTAKLIKLARI Asıl Yakıt Main Fuel 2,480 5,292 7,993 2,301
Fuel-Oil Fuel Oil Yrd. Yakıt Auxiliary Fuel 1,505 1,601 1,481 1,286
TOPLAM TOTAL 3,985 6,893 9,474 3,587
EÜAŞ Motorin Diesel Oil Asıl Yakıt Main Fuel 80 37 0 467
AND Yrd. Yakıt Auxiliary Fuel 468 477 855 751
AFFILIATED TOPLAM TOTAL 548 514 855 1,219
PARTNERSHIPS OF
EÜAŞ TOPLAM TOTAL 4,533 7,407 10,329 4,806
Doğal Gaz Natural Gas 26,349 40,649 47,744 42,335
TOPLAM TOTAL 106,518 139,802 157,632 135,949
MOBĠL SANTRALLAR Fuel-Oil Fuel Oil 876 1,631 649 0
MOBIL POWER Motorin Diesel Oil
PLANTS TOPLAM TOTAL 876 1,631 649 0
TaĢkömür+Ġthalkömür+Asfaltit
Hard Coal+Imported
Coal+Asphaltite 23,935 26,050 27,796 29,677
OTOPRODÜKTÖRLER Linyit Lignite 13,865 14,639 14,182 14,295
ÜRETĠM ġĠRKETLERĠ TOPLAM Total 37,800 40,689 41,978 43,973
ĠġLETME HAKKI DEVĠR Fuel-Oil Fuel Oil 11,908 12,910 10,484 11,573
ADÜAġ* Motorin Diesel Oil 79 3 473 612
AUTOPRODUCERS Lpg Lpg 0 0 0 1
PRODUCTION COMP. Nafta Naphta 141 118 113 84
TOOR TOPLAM TOTAL 12,128 13,031 11,070 12,270
ADÜAŞ Doğal Gaz Natural Gas 124,239 138,985 141,313 143,931
TOPLAM TOTAL 162 039 179 674 183 291 187 904
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
50/83
Table 2.2 Deafult EF (kg SG/TJ)
Yakıt türü CO2(alt-üst değer)
CH4
(alt-üst değer)N2O
(alt-üst değer)
Taş kömürü 94 600(87 300-101 000)
1 (0.3-3) 1.5 (0.5-5)
Linyit 101 000(90 900-115 000)
1 (0.3-3) 1.5 (0.5-5)
Asfaltit 94 600
(89 500-99 700)
1 (0.3-3) 1.5 (0.5-5)
Odun 112 000
(95 000-132 000)
30 (10-100) 4 (1.5-15)
Petrol 73 300
(71 100-75 500)
3 (1-10) 0.6 (0.2-2)
Doğal gaz 56 100(54 300-58 300)
1 (0.3-3) 0.1 (0.03-0.3)
Ti 2 Ülk ö l EF il i
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
51/83
Tier 2 Ülkeye özel EF ile emisyonhesaplama
• Yakıtların ısıl değeri ve karbon içeriği biliniyorsa,CO2 emisyonu bu değerlerle bulunur
• Diğer gazlar için ülkeye özel EF belirleme
metodolojik bir çalışma gerektirir• Termik santraller için literatürde gerçekleştirilen
çalışmalar kullanılabilir
• Bu amaca yönelik bir çalışma yürütülerek, yakıttürüne bağlı olarak elektrik üretimi için ülkemizeözel bir EF değeri belirlenebilir
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
52/83
Emisyon Fakt ör üSG,ÜÖ,yakıt hesaplama
• Yakıtın karbon içeriği,
• Yakıt kalitesi
– net kalorifik değeri (NCV) veya alt ısıl değeri (LHV),
– gross kalorifik değeri (GCV) veya üst ısıl değeri(HHV).
• Yakma teknolojisi (CO2-dışı emisyonlar: CH4,
N2O, NOx, CO ve NMVOC)
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
53/83
Tier 2 ülkeye özgü EF
CO2 emisyonu (ton/yıl)=
Yakıt x Isıl Değer x Karbon içeriği x oksidasyon faktörü x x CMW
CO2
MWC
kg C /MMBtuMMBtu /yakıt
1.0
Tesislerin yakıt analizleri iletespit edilir
44/12
tons, Gg
Yakıt ısıl değer = yıl boyunca gerçekleştirilen yakıt ısıl değerlerinin ortalaması
Yıllık ısıl değer = ∑ (HHV)i x (Fuel)i∑(Fuel)i
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
54/83
Örnek: Linyit kömür santralleri EFÜÖ
N. Vardar and Z. Yumurtacı, Emissions estimation for lignite-fired power plantsin Turkey, Energy Policy, 38, 1, 2010, 243-252.
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
55/83
Tier 3 Teknoloji özel EF
CO2-dışı SG emisyonları (CH4, N2O) için teknolojiözelinde EF gereklidir.
Teknoloji özel EF’ler, kontrol teknoloji bulunup
bulunmaması ile ilgili bir bilgi içermemektedir.Kontrol teknolojilerinin yaygın olduğusektörler veya fabrikalarda gözlenecek olan
emisyonlardaki tekil farklılıklar, sonuçdeğerlendirmesinde hesaba katılmalıdır.
Ti 3 T i b d d t l h l
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
56/83
Tier 3 Tesis bazında detaylı hesaplamayöntemi
Tesis’e ait bilinmesi gereken veriler
• Yanma koşulları
• Yanma teknolojisinin büyüklüğü ve tipi
• Bakım
• İşletme koşulları
• Emisyon kontrol teknolojisi• Yakıt karakterizasyonu
Kö ü d l i
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
57/83
Kömür madenleriSG emisyon hesaplama yöntemleri
Yeraltı madenciliği• Tier 1: Emisyon faktörü IPCC ortalama değeri
• EF: (10-25 m3/ ton)
• Tier 2: Ülke’ye özel hesaplanmış emisyon• faktörü
• Conversion faktörü: 0.67 Gg/106 m3
• Tier 3: Tesis bazında hesaplanmış emisyon
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
58/83
Yeraltı madenciliğinde derinliğe bağlı
metan gazı değişimi
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
59/83
Endüstriyel ProseslerTotal Industrial Processes
A. Mineral Products1. Cement Production
2. Lime Production
3. Limestone and Dolomite Use
4. Soda Ash Production and Use
5. Asphalt Roofing
6. Road Paving with Asphalt
7. Other (as specified in table 2(I).A-G)
Glass Production
B. Chemical Industry1. Ammonia Production
2. Nitric Acid Production
3. Adipic Acid Production
4. Carbide Production
5. Other (as specified in table 2(I).A-G)
Carbon Black
Ethylene
Dichloroethylene
StyreneMethanol
Other non-specified
C. Metal Production
1. Iron and Steel Production
2. Ferroalloys Production
3. Aluminium Production
4. SF6 Used in Aluminium and Magnesium
Foundries
5. Other (as specified in table 2(I).A-G)
D. Other Production
1. Pulp and Paper 2. Food and Drink (2)
E. Production of Halocarbons and SF61. By-product Emissions
Production of HCFC-22
Other
2. Fugitive Emissions
3. Other (as specified in table 2(II))
F. Consumption of Halocarbons and SF6
1. Refrigeration and Air Conditioning Equipment
2. Foam Blowing
3. Fire Extinguishers
4. Aerosols/ Metered Dose Inhalers
5. Solvents
6. Other applications using ODS(3) substitutes
7. Semiconductor Manufacture
8. Electrical Equipment9. Other (as specified in table 2(II)
Car Tyres
laboratories
Leather and Metal
Medical Applications
G. Other (as specifi ed in tables 2(I ).A-G and 2(I I ))
Petroleum Industry
2 Endüstriyel prosesler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
60/83
2 Endüstriyel prosesler2 A Mineral Ürünler
2 A 1 ÇimentoÜretimi
T1 TÇMBTürlerine göre yıllık çimento üretim miktarı,klinker yüzdesi, ithal ve ihraç edilen klinkermiktarı, çimento türüne göre belirlenmiş EF
Ek veriye gerek yoktur.
TÇMB,TUİK,ÇİMENTO
ÜRETİCİLERİ
BİRLLİĞİ,ETKB (EİE)
T2 √ TÇMB
Türlerine göre yıllık çimento üretim miktarı,klinker üretim miktarı, klinkerin CaO içeriği,CKD düzeltmesi, klinker üretim miktarına görebelirlenmiş EF
Ek veriye gerek yoktur.
T3 EKSİK
Tesis bazında kullanılan karbonat verisi(kimyasal kompozisyonu ve erişilenkalsinasyon miktarı) ve emisyon verisi ileüretilmiş tesise özel EF
Tesis bazında emisyonverisi, kullanılan CaO'ınkimyasal
kompozisyonu, miktarı
2 A 2 KireçÜretimi
T1 √
KireçÜreticileri Birliği
(KÜB)
Kireç türleri üretim miktarı, default EF kireç üretim miktarları KÜB, TUİK
T2 KÜBfarklı türdeki kireç üretim miktarları ve türebağlı EF
üretimi yapılan farklıtürdeki kireçlerinmiktarı
KÜB, TUİK
T3 EKSİK
Tesis bazında kullanılan karbonat verisi(kimyasal kompozisyonu ve erişilenkalsinasyon miktarı) ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF
Tesis bazında emisyonverisi, kullanılan CaO'ınkimyasal
kompozisyonu, miktarı
KÜB, TUİK
2 Endüstriyel prosesler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
61/83
2 A 3 Cam Üretimi
T1 TUIK yıllık cam üretim miktarı, IPCC EF
Cam sektöründe
yıllık üretimmiktarı TUIK
T2√ TÜİKFarklı türdeki cam üretim proseslerine göreyıllık sıcak cam eriği miktarı, cam türlerinegöre belirlenmiş EF
Farklı türdekiprosesler içinsıcak cam eriğimiktarı, prosesbazlı belirlenmiş
EF TUIK
T3 EKSİK
Tesis bazında kullanılan karbonat verisi(kimyasal kompozisyonu ve erişilenkalsinasyon miktarı) ve emisyon verisi ileüretilmiş tesise özel EF
cam
fabrikalarındakullanılankarbonat miktarı TUIK
2 A 4 Diğer (Kireçtaşı(CaCO3) ve Dolomit
(CaCO3.MgCO3)kullanan diğersektörler seramik,tuğla, fayans, vd.,;soda ash kullanan
kimya sektörü,deterjan vb.; MgO
üretimi )
T1 EKSİKHer bir üretim sektörü için kullanılan karbonat
miktarı, IPCC EF
Bu grupda yer
alan endüstrigruplarının
aktivite verileritoplanmalı. TUIK
T2 EKSİKHer bir üretim sektörü için kullanılan karbonatmiktarı, ülkeye özgü EF TUIK
T3 EKSİK
Tesis bazında kullanılan karbonat verisi(kimyasal kompozisyonu ve erişilenkalsinasyon miktarı) ve emisyon verisi ile
üretilmiş tesise özel EF TUIK
2 Endüstriyel prosesler2 A Mineral Ürünler
2 Endüstriyel prosesler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
62/83
2 B 1
Ammonyak
Üretimi
T1 TÜİK
Amonyak üretim miktarı, birim amonyak üretimi içingerekli olan yakıt miktarı (GJ/ton), yakıtın karboniçeriği, karbon oksidasyon faktörü, geri kazanılan CO2miktarı
gerçek üretimdeğerleri yerinekapasite * 0.8'de
kullanılabilir. TUIK
T2 EKSİKKullanılan yakıt türüne ve miktarına göre üretilenamonyak miktarı, her yakıt türünün karbon içeriği,
karbon oksidasyon faktörü, geri kazanılan CO2 miktarı TUIK
T3 EKSİK
Tesis bazında kullanılan yakıt türüne ve miktarına göreüretilen amonyak miktarı, her yakıt türünün karboniçeriği, karbon oksidasyon faktörü, geri kazanılan CO2miktarı TUIK
2 B 2 NitrikAsit Üretimi
T1 EKSİK Nitrik asit üretimi, IPCC EFN20 TUIK
T2 EKSİK
Teknoloji türüne göre nitrik asit üretimi, her teknolojiiçin belirlenmiş olan EFN20, kontrol teknolojisi azaltım
faktörü, teknoloji türüne göre azaltım ekipmanıkullanım oranı TUIK
T3 EKSİKTesis bazında, teknoloji türüne göre nitrik asit üretimi,emisyon ölçümü ile belirlenmiş olan EFN20 TUIK
2 Endüstriyel prosesler2 B Kimya endüstrisi
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
63/83
2 B 3 Adipic Asit Üretimi T1 EKSİK Adipic asit üretimmiktarı, IPCC EF Adipic asit üretimmiktarı TUIK
2 B 4 Caprolactam, Glyoxal ve Glyoxylic Asit
ÜretimiT1 EKSİK
Caprolactam, Glyoxal
ve Glyoxylic Asit
Üretim miktarları, herbiri için belirlenen EF üretim miktarı TUIK
2 B 5 Carbide Üretimi T1 CCarbide üretimmiktarı, IPCC EF
karpit üretimmiktarı TUIK
2 B 6 Titanyum Dioksit Üretimi T1 EKSİKtitanyum dioksit
üretim miktarı, IPCC EFtitanyum dioksit
üretim miktarı TUIK
2 B 7 Soda ash üretimi T1 TÜİKDoğal soda ash üretimmiktarı, IPCC EF
doğal soda ashüretim miktarı TUIK
2 B 8 Petrokimya ve siyah karbon üretimi(methanol, ethylene ve propylene, ethylene
dichloride, ethylene oxide, acrylonitrile, ve
siyah karbon)
T1TÜİK
herbir türpetrokimyasal madde
üretim miktarı, o
madde için belirlenenEF
petrokimyasal
üretim türü vemiktarı TUIK
2 B 9 Florokimyasal üretimi T1 NAüretim miktarı, IPCC EF
Türkiye'de üretimvar mı? TUIK
2 Endüstriyel prosesler2 B Kimya endüstrisi
2 Endüstriyel prosesler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
64/83
2 C 1 Demir ÇelikEndüstrisi
T1 EKSİK, TUİK ?
EAO ve BOF teknolojileri ile üretilen çelikmiktarı, teknoloji bazlı belirlenen EF, çeliğedönüştürülmeyen pig demir miktarı, IPCCEFPD, sinter ve pelet üretim miktarı, IPCCEFSP
Çelik, pig demir,sinter ve pellet
üretim miktarları TUIK
T2 EKSİK TUİK ?
EAO ve BOF teknolojileri ile üretilen çelikmiktarı, ülkeye özel teknoloji bazlıbelirlenen EF, çeliğe dönüştürülmeyen pig
demir miktarı, ülkeye özel EFPD, sinter vepelet üretim miktarı, ülkeye özel EFSP
Çelik, pig demir,sinter ve pellet
üretim miktarları,
ülkeye özel EFTUIK
2 C 2 Ferroallay
üretimiT1 EKSİK TUİK ?
ferroalloy türüne göre üretim miktarı, IPCCEF
Ferroalloy üretimmiktarı TUIK
2 C 3 Aluminyum
üretimiT1 C
Farklı üretim teknolojileri ile üretilenaluminyum miktarı, teknolojiye özelbelirlenmiş EF
Aluminyum
üretim tesisleri,proses bazlıüretim miktarı TUIK
2 C 4 Magnezyum
üretimiT1 EKSİK TUİK ?
magnezyum üretim miktarı, IPCC EFMagnezyum
üretim miktarı TUIK2 C 5 Kurşunüretimi
T1 EKSİK TUİK ?kurşun üretim miktarı, IPCC EF
Kurşun üretimmiktarı TUIK
2 C 6 Çinko üretimi T1 EKSİK TUİK ?çinko üretim miktarı, IPCC EF
Çinko üretimmiktarı TUIK
2 Endüstriyel prosesler2 C Metal Endüstrisi
2 Endüstriyel prosesler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
65/83
2 D 1 Madeni Sıvı Yağ Kullanımı T1 EKSİKmadeni sıvı yağ ve gresyağı tüketimi,EMEP/CORINAIR EF
Madeni sıvı yağ ve gresyağı tüketimi miktarı
TUIK
2 D 2 Parafin mum Kullanımı T1 EKSİKparafin mum tüketimi,
EMEP/CORINAIR EF
parafin mum tüketim
miktarı TUIK2 D 3 Solvent kullanımı (boyauygulaması, kuru temizleme veelektronik sanayi, PVC, polyester,
foam, boya üretimi, mürekkep,yapıştırıcı, tekstil, matbaa, yağekstresi, ağaç koruma, yapıştırıcıkullanım v.d)
T1 EKSİKSolvent tüketimverileri,
EMEP/CORINAIR EF
boya uygulaması, kurutemizleme ve elektronik
sanayi, PVC üretimi, boyaüretimi, matbaa'datüketilen solvent miktarıtespit edilmelidir
TUIK
2 D 4 Diğer T1 EKSİK
2 D 4 i Asfalt Üretimi ve kullanımı
T1 EKSİK
Asfalt üretim vetüketim miktarları,IPCC EF eksik,
EMEP/CORINAIR EF
Asfalt üretim vekullanımına yönelik veri
ASMÜD,KARAYOLU
GENEL
MÜDÜRLÜĞÜ
2 Endüstriyel prosesler2 D Yakıt ve Solvent Kullanımı ile elde
edilen enerji-dışı ürünler
2 Endüstriyel prosesler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
66/83
2 E Elektronik Endüstrisi Emisyonları (yari iletken,
TFT-PFD panel, fotovoltik üretimi) T1 - Üretici yok.
2 F F l o r l u B i l e ş i k l e r i n K u l l a n ı m ı E m i s y o
n l a r ı
2 F Florlu Bileşiklerin kullanımı T1TUİK,ÇOB
HFC, PFC, SF6 ithalat rakamları, yıliçinde tüketilen ve depolanan kısım ileilgili kabül
Yıllık ihraç edilen HCF ve PFCmiktarı kayıtları var, satış kayıtlarıeksik, metodoloji eksik.... ÇOB
2 F 1 Solvent Kullanımı (Aerosol olmayan)Metal, elektronik temizleme için kullanılanHFC'ler
T1aÇOB,TUİK
Türlerine ve içeriklerine göre ülkeiçinde HFC/PFC içeren solvent satışmiktarı, EF
Yıllık ihraç edilen HCF ve PFCmiktarı kayıtları var, ne kadarınınsolvent olduğu bilgisi eksik, satışkayıtları eksik ÇOB, TUİK
2 F 2 Propelant ve aerosol solventlerinkullanımı (Ölçülü doz inhaler, kişisel bakımürünleri, ev temizliği ürünleri, endüstriyelürünler, araç bakım ürünleri v.b.)
T1a EKSİK
İçinde HFC/PFC bulunan aerosolsolventlerin yıllık satış rakamları, EF(ürün içeriği ve yıllık kullanım oranı).Her bir ürün için ayrı hesapyapılmalıdır.
Veri yok
2 F 3 Köpük yapımında kullanılan florlubileşikler
T1a Eksik
Açık ve kapalı hücre üretim tekniğiyleköpük üretiminde kullanılan HFC vePFC miktarı
Türkiye'de poliüretan köpüküreten firmalarda üretimteknolojileri ve yıllık üretimmiktarı bilgisi temin edilmelidir
2 F 4 Yangın söndürücüler T1a EKSIK
Yıllık satılan HFC ve PFC içeren yangınsöndürücü miktarı, yeni dolum yapılanyangın söndürücü miktarı ile hurdayaayrılmış yangın söndürücülerin miktarı
yangın söndürücü satış rakamları,dolum ve hurda kayıtları eksik
2 F 5 Buzdolabı ve klimalar T1a EKSİK
Kapasitelerine göre yıllık yerlibuzdolabı ve klima üretim verileri, yıllıkithal ve ihraç edilen buzdolabı ve klimamiktarı
veri temin edilebilir
2 F 6 Diğer ürünler ve kullanımı T1a EKSİKSF6 ve PFC içeren diğer ürünlerin yıllıksatış rakamları,
SF6 ithalat rakamları kısmen var,kullanımı ile ilgili veri yok
2 Endüstriyel prosesler2 E Elektronik Endüstrisi – 2 F Florlu bileşikler
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
67/83
Örnek- Nitrik asit Üretimi (2.B.2)
Refinement of methods• Tier 1, herhangi bir kontrol teknolojisi göz önüne
alınmaz. Emisyonlar = Default EF x Nitrik asitüretimi
• Tier 2, üretim verisi x default EF, EF seçimindekontrol teknoloji mevcudiyeti ve türü dikkatealınır (2000 IPCC Guidelines/1996 IPCCGuidelines)
• Tier 3, doğrudan emisyon ölçümü, sürekli emisyonölçüm sonuçları kullanılarak SG emisyonuhesaplanır
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
68/83
4 Tarım, orman ve arazi kullanımı
4 A Enterik
Fermantasyon
T1 √ TÜİKTürlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, süt
inekleri sayısı, süt üretim miktarı, IPCC EF
Ek veriye gerek yoktur. TUIK
T2 EKSİK
Türlerine göre çiftlik hayvanlarının altgruplarının (erişkin, genç) envanteri, heralt grupda yer alan hayvanların yemtüketimleri (kg/gün veya MJ/gün), metandönüşüm faktörü, ülkeye özel EF
Alt tür populasyonuna göre belirlenmesigereken veriler: ağırlık, iş , ülkeye özel EFverisi
TarımBakanlığı
4 B GübreÜretimi
T1 √ TÜİKTürlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, sütinekleri sayısı, süt üretim miktarı, IPCC EF
Ek veriye gerek yoktur. TUIK
T2 EKSİKTürlerine göre çiftlik hayvanı populasyonu,ülkedeki gübre yönetimi sistemine görebelirlenmiş EF
Gübre yönetimi sistemini tespit etmeye
yönelik veri toplanmalıdır: dışkı VS analizi ilehazmedilmemiş yem miktarı ve hayvan türüve beslenme rejimine göre değişen metanüretme kapasitesi (Bo) değerleri, farklı gübreyönetim sistemleri ve yıllık ortalama sıcaklığabağlı belirlenecek metan dönüşüm faktörü;
TARIM
BAKANLIĞI
T1 √ EKSİK
Türlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, hertür hayvanın yıllık kg hayvan başınaortalama idrar N içeriği, ülkedeki gübre
yönetimi sistemi kategorilerinde, toplamazot fraksiyonu, gübre içinde buharlaşanNH3 ve NOx yüzdesi, IPCC EF
hayvan türüne göre gübre yönetim şekli bilgisieklenmeli
TUİK
T2 EKSİK
Türlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, hertür hayvanın yıllık kg hayvan başınaortalama idrar N içeriği, ülkedeki gübreyönetimi sistemi kategorilerinde, toplamazot fraksiyonu, gübre içinde buharlaşan
NH3 ve NOx yüzdesi, ülkeye özel EF
hayvan türüne göre gübre yönetim şekli bilgisieklenmeli TARIM
BAKANLIĞI
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
69/83
4 Tarım, orman ve arazi kullanımı
4 A Enterik
Fermantasyon
T1 √ TurkStatTürlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, süt
inekleri sayısı, süt üretim miktarı, IPCC EF
Ek veriye gerek yoktur. TUIK
T2 EKSİK
Türlerine göre çiftlik hayvanlarının altgruplarının (erişkin, genç) envanteri, heralt grupda yer alan hayvanların yemtüketimleri (kg/gün veya MJ/gün), metandönüşüm faktörü, ülkeye özel EF
Alt tür populasyonuna göre belirlenmesigereken veriler: ağırlık, iş , ülkeye özel EFverisi
TarımBakanlığı
4 B GübreÜretimi
T1 √ TurkStatTürlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, sütinekleri sayısı, süt üretim miktarı, IPCC EF
Ek veriye gerek yoktur. TUIK
T2 EKSİKTürlerine göre çiftlik hayvanı populasyonu,ülkedeki gübre yönetimi sistemine görebelirlenmiş EF
Gübre yönetimi sistemini tespit etmeye
yönelik veri toplanmalıdır: dışkı VS analizi ilehazmedilmemiş yem miktarı ve hayvan türüve beslenme rejimine göre değişen metanüretme kapasitesi (Bo) değerleri, farklı gübreyönetim sistemleri ve yıllık ortalama sıcaklığabağlı belirlenecek metan dönüşüm faktörü;
T1 √ EKSİK
Türlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, hertür hayvanın yıllık kg hayvan başınaortalama idrar N içeriği, ülkedeki gübre
yönetimi sistemi kategorilerinde, toplamazot fraksiyonu, gübre içinde buharlaşanNH3 ve NOx yüzdesi, IPCC EF
hayvan türüne göre gübre yönetim şekli bilgisieklenmeli
TUİK
T2 EKSİK
Türlerine göre çiftlik hayvanları sayısı, hertür hayvanın yıllık kg hayvan başınaortalama idrar N içeriği, ülkedeki gübreyönetimi sistemi kategorilerinde, toplamazot fraksiyonu, gübre içinde buharlaşan
NH3 ve NOx yüzdesi, ülkeye özel EF
hayvan türüne göre gübre yönetim şekli bilgisieklenmeli
TUİK
4 Tarım, orman ve arazi kullanımı
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
70/83
,4 D Tarım toprakları
1 . D o ğ r u d a n t o p r a k e m i s y o n l a r ı
a Sentetik
gübreler
T1 √ TUİK Sentetik N kullanım miktarı (kg/yıl), IPCC 06 EF yıllık tüketilen sentetik N gübresi miktarı TUİK
T2/T3EKSİK Sentetik N kullanım miktarı (kg/yıl), ülkeye özel EF
ülkeye ve alt bölgelere bağlı N2O emisyonfaktörü belirlenmeli
TARIM
BAKANLIĞI
b organik
gübreuygulaması
T1 √ TUİKToprağa uygulanan hayvan gübresi miktarı + toprağaverilen evsel atıksu miktarı + compost uygulamamiktarı, IPCC EF
Üretilen yıllık toplam hayvan gübresi miktarı,gübrenin yem, yakıt ve inşaat amacıylakullanılan kısmı; toprağa verilen atıksu miktarı;compost gübre uygulama miktarı
TUİK
T2/T3
EKSİK
Bölgesel bazda toprağa uygulanan hayvan gübresi
miktarı + toprağa verilen evsel atıksu miktarı +compost uygulama miktarı, ülkeye özel EF
ülkeye ve alt bölgelere bağlı Üretilen yıllıktoplam hayvan gübresi miktarı, gübrenin yem,yakıt ve inşaat amacıyla kullanılan kısmı;
toprağa verilen atıksu miktarı; compost gübreuygulama miktarına bağlı N2O emisyon faktörübelirlenmeli
TARIM
BAKANLIĞI
c N fikse eden
bitkiler, bitkiartıkları
T1 √ TUİK
Farklı bitki türleri için yıllık birim alan başına hasatmiktarları, bitki türlerinin ekili alan büyüklükleri,bitki türüne bağlı yakılan alan büyüklüğü, IPCC Tablo11.2'den bitki türüne bağlı toprak üstünde vealtında kalan bitki kalıntısının hasat miktarına oranı,ve toprak üstünde/altındaki bitki kalıntısının N içeriği
Farklı bitki türleri için yıllık birim alan başınahasat miktarları, bitki türlerinin ekili alanbüyüklükleri, bitki türüne bağlı yakılan alanbüyüklüğü
TUİK
T2 EKSİK
Farklı bitki türleri için yıllık birim alan başına hasatmiktarları, bitki türlerinin ekili alan büyüklükleri,bitki türüne bağlı yakılan alan büyüklüğü, ülkeye özelbitki türüne bağlı toprak üstünde ve altında kalanbitki kalıntısının hasat miktarına oranı, ve topraküstünde/altındaki bitki kalıntısının N içeriği
ülkeye özel bitki türüne bağlı toprak üstündeve altında kalan bitki kalıntısının hasatmiktarına oranı, ve toprak üstünde/altındakibitki kalıntısının N içeriği belirlenmelidir
TARIM
BAKANL
IĞI,TÜİK
e histosol
topraklarda
bitki yetiştirme
T1
Geçerli değil
BİLGİ GELECEK TARIMBAK. TUİK
4 Tarım, orman ve arazi kullanımı
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
71/83
2. Mera, otlak, çayırgübre
T1 EKSİKTürlerine göre canlı hayvan populasyonu, hayvan türlerinegöre yıllık ortalama N katkısı, hayvanların mera, otlak veçayırlarda dışkılama oranı
Hayvanların mera, otlak veçayırlarda dışkılama oranı tespitedilmeli (Tablo 4.Ds2
doldurulmaı)
TUİK
T2/T3 EKSİKülkeye özgü emisyon faktörleri ile hesaplanmış olan hayvantürlerine göre yıllık ortalama N katkısı, hayvanların türlerinegöre mera, otlak ve çayırlarda dışkılama oranı
ülkeye özgü emisyon faktörleritespit edilmeli
TUİK,TARIM
BAKANLI
ĞI
3 . D o l a y l ı e m i s y o n l a r
a atmosferikçökelme
T1 EKSİK
tüketilen sentetik N gübresi miktarı (kg/yıl), sentetikgübrenin NH3 ve NOx olarak atmosfere çıkan kısmı, toprağaeklenen organik azot (hayvan gübresi, kompost, atık çamurve diğer) miktarı, mera, otlaklara çayırlara hayvanların
dışkılama oranı, toprak veya yüzey sularına atmosferik azotçökelmesi sonucu oluşan N2O emisyonları EF (Tablo 11.3)
TUİK
T2/T3 EKSİK
ülkeye özgü emisyon faktörleri ile hesaplanmış olan hayvantürlerine göre yıllık ortalama N katkısı, hayvanların türlerinegöre mera, otlak ve çayırlarda dışkılama oranı ilehesaplanması
TUİK,TARIM
BAKANLI
ĞI
b
sızıntı/yüzeyakışı ile azotkaybı
T1 EKSİK
sızıtı/yüzey akışı olan bölgelerde (tüketilen sentetik N gübresimiktarı (kg/yıl), toprağa eklenen organik azot (hayvangübresi, kompost, atık çamur ve diğer) miktarı; mera,
otlaklara çayırlara hayvanların dışkılama oranı; toprak altı veüstü bitki artıklarının azot içeriği; arazi kullanım değişimi iletoprağın C içeriğinin kaybı ile oluşan N minerilizasyonu;topraktan sızıntı/yüzey akışı ile N kaybı oranı (Tablo 11.3);azot'un sızıntı/yüzey suları ile kaybı sonucu oluşan N2Oemisyonları EF (Tablo 11.3)
TUİK
T2/T3 EKSİK
bölgesel bazda belirlenmiş olan ülkeye özgü emisyonfaktörleri ile hesaplanmış olan hayvan türlerine göre yıllık
ortalama N katkısı, hayvanların türlerine göre mera, otlak veçayırlarda dışkılama oranı ile hesaplanması; modelleme
TUİK,TARIM
BAKANLIĞI
,4 D Tarım toprakları
4 Tarım, orman ve arazi kullanımı
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
72/83
4 D Tarımtoprakları
4. Diğer
a Toprağa kireçeklenmesi sonucu
oluşan CO2T1 NA
yıllık toprağa ilave edilen kireç miktarı,IPCC EF (kireç için 0.12, dolamit için 0.13)
uygulanıyor mu?
TUİK
b Üre
gübrelemesindenoluşan CO2
T1 EKSİKtarımsal amaçlı yıllık tüketilen üregübresi, IPCC EF (0.20)
tarımsal amaçlı kullanılanüre gübresi miktarı tespitedilmeli
TUİK
T2/T
3EKSİK
tarımsal amaçlı yıllık tüketilen üregübresi, ülkeye özel EF; detaylı aktiviteverisi ile bölgesel EF
bölgesel bazda üre gübretüketim miktarıbelirlenmeli, ülkeye vebölgelere bağlı EFbelirlenmeli
TUİK,TARIM
BAKANLIĞI
4 E Savanların kontrollü yanması T1 NA Tanımsız....
4 F Tarlada tarımsal artıkların yanması T1 √ TUİK
Yaygın olarak arazide yakılan bitki türleri
için: yıllık üretim miktarı, toprakda kalankısmın oranı, kuru madde oranı, arazideyakılma oranı, oksitlenme oranı, kurumadde içindeki karbon oranı, emisyonfaktörleri (IPCC, 1996, Tablo 4.16)
TÜİK,TARIM
BAKANLIĞI?
4 Tarım, orman ve arazi kullanımı4 D Tarım toprakları – 4 E Savanların kontrollü yakılması – 4 F
tarlada tarımsal atıkların yanması
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
73/83
Tier 2 metot: Enterik fermantasyon
• Hayvan türleri için:
EFi= Gei . Ymi .365 /55.65
• i , aktivite adı (süt ineği v.b.)• EF i hayvan başına yıllık kg CH4 üretim miktarı (kg
CH4 /head/y ıl ),
• GE i ; hayvanın günlük enerji alımı “ gross energyintake (MJ/head/day)” ve• Ym , metan dönüşüm faktörü
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
74/83
• GE belirlemek için;• NE mis the net energy required for animal maintenance,
MJ/day
• NE ais the net energy for animal activity, MJ/day
• NEl
is the net energy for lactation, MJ/day• NE pis the net energy required for pregnancy, MJ/day
• NE gis the net energy for growth, MJ/day
• DE is the digestible energy expressed as a percentage ofgross energy
• ΝΕma /DE is the ratio of net energy available in a diet formaintenance to digestible energy consumed
• ΝΕga /DE is the similar ratio for growth.
Tier 2 ile Enterik fermentasyon
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
75/83
Tier 2 ile Enterik fermentasyon
hesaplama
5 Arazi kullanımı, arazi kullanımında
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
76/83
,değişim 5 A- Orman arazisi
1 . O r m a n a r a
z i s i o l a r a k k a l a n o r m a n a r a z i s i T1 OGM
ulusal arazi kullanım envanteri ile belirlenen iklim tipine, orman türünebağlı orman alanı miktarı (ha), yıllık biyokütle artışı ve odun kesimi,yangın, böcekler vs. nedeniyle biyokütle azalışı miktarı için Tablo 4.9,
4.10, 4.12'den EF kullanılarak karbon stok değişimi hesaplanmalıdır
Ek veriye gerek yoktur. OGM
T2 √ OGMulusal arazi kullanım envanteri ile belirlenen iklim tipine, orman türünebağlı orman alanı miktarı (ha), ülke için belirlenmiş yıllık biyokütle artışıve azalışı miktarı EF
ÖLÜ ÖRTÜ VE TOPRAKTAKİ KARBONMİKTARI EKSİK
OGM
T3 OGM
biyomas karbon stok değişimini tespit etmeye yönelik proses tabanlı
model geliştirilerek orman karbon yutak hesabı gerçekleştirilmesi
iklim, toprak ve bitki türlerini içerecekşekilde arazi kullanımı ve değişiminigösterecek detaylı ulusal ormanenvanteri oluşturulmalı, geliştirilecek
model metodolojisi detayları ileaçıklanmalıdır. Model ile orman ağaçtürlerine, iklim bölgelerine bağlı olarakbiyomassdeki karbon stok değişiminihesaplayabilmelidir.
OGM
. S o n
r a d a n o r m a n a r a z i s i n e d ö
n ü ş e n
l a n l a
r
T1 OGM
ulusal arazi kullanım envanteri ile 20 yıl öncesine kadar ormanarazisine dönüştürülmüş alan bilgisi, iklim tipi, orman türüne bağlıorman alanı miktarı (ha), yıllık biyokütle artışı veya odun kesimi,yangın, böcekler vs. nedeniyle biyokütle azalışı miktarı için belirlenmiş
EF leri kullanarak biyokütlede biriken CO2 hesaplaması OGM
T2 √ OGM
ulusal arazi kullanım envanteri ile 20 yıl öncesine kadar ormanarazisine dönüştürülmüş alan bilgisi, iklim tipi, orman türüne bağlıorman alanı miktarı (ha), yıllık biyokütle artışı veya odun kesimi,yangın, böcekler vs. nedeniyle biyokütle azalışı miktarı için ülke içinbelirlenmiş EF leri kullanarak biyokütlede biriken CO2 hesaplaması
OGM
T3 OGM
ulusal arazi kullanım envanteri ile 20 yıl öncesine kadar ormanarazisine dönüştürülmüş alan bilgisi, iklim tipi, orman türüne bağlıorman alanı miktarı (ha), yıllık biyokütle artışı veya odun kesimi,
yangın, böcekler vs. nedeniyle biyokütle azalışı miktarı için ölçülmüş EFleri kullanarak bi okütlede biriken CO2 hesa laması OGM
5 Arazi kullanımı arazi kullanımında
8/19/2019 Seragazi Emisyon Envanter Hesaplama
77/83
1 e k i l i a l a n o l a r a k k a l a n a l a n l a r
T1 OGM
ulusal arazi kullanım envanteri içinde ekili alan olaraktanımlanmış alanda yıllık bitki biyokütlesi içideki karbondeğişimini tespit etmek için yıllık kazanılan karbon miktarı ilekaybedilen karbon miktarı belirlenir, bitki türleri için iklimkoşullarına bağlı karbon birikim hızı defult değerlerden alınır
ülke genelinde yıllık olarak odunsu bitki alt
türlerinin kapladıkları alanı belirlemek, her altkategori için yıllık ortalama karbon stok birikimideğerini tespit edip, hasat, kesim vb. Kayıplarnedeiyle yıllık karbon stoğunda gözlenen kayıplarbelirlenmelidir. Her alt grup için yıllık karbonstok değişimi belirlendikten sonra tüm değerlertoplanıp ekili alanlardaki karbon stok değişimitespit edilir.
OGM
T2 OGMiklim bölgelerinde yetişen başlıca bitki türleri için ülkeye-özel
karbon birikim hızı ve stok kayıpları tespit edilir
T1 için yapılan hesaplamaları ülkeye özel karbon
stok değişim değerleri kullanılarak yapılır.OGM
T3 OGM
iklim, bitki türü ve işletme rejimine göre oluşturulmuş zamanve/veya proses modelleri ile istatistiksel karbon stok
örneklemesi içeren envanter sistemleri kullanılarak karbon stokdeğişimini belirlendiği sistemler kullanılarak hesaplama yapılır
OGM
2
s o n r a d a n e k i l i a l a n a d ö n ü
ş e n a r a z i l e r
T1 OGM
ulusal arazi kullanım envanteri ile ekili araziye dönüştürülmüşalan bilgisi, iklim tipi, bitki türüne bağlı ekili alan miktarı (ha),yıllık biyokütle artışı veya odun kesimi, yangın, böcekler vs.nedeniyle biyokütle azalışı miktarı için belirlenmiş EF leri
kullanarak biyokütlede biriken CO2 hesaplaması
sonradan ekili alana dönüştürülen alan bilgisi,toprak, özellikleri, ekili bitki türleri, iklim tipiverileri gereklidir
OGM
T2 OGM
ulusal arazi kullanım envanteri ile incelenen yıl içinde ekiliarazisye dönüştürülmüş alan bilgisi, iklim tipi, ekili bitki türünebağlı ekili alanı miktarı (ha), yıllık biyokütle artışı veya odunkesimi, yangın, böcekler vs. nedeniyle biyokütle azalışı miktarıiçin ülke için belirlenmiş EF leri kullanarak biyokütlede birikenCO2 hesaplaması
sonradan ekili alana dönüştürülen alan bilgisi,toprak, özellikleri, ekili bitki türleri, iklim tipiverileri gereklidir, bitki türlerinin karbonbiriktirme miktarlarının ülkeyitemsil etmesigereklidir.
OGM
T3 OGMülkeye özel emisyon faktörleri ile geliştirilen emisyon envantermodeli ile hesaplamaların yapılması
ölçüm, örnekleme ve emisyon envanterleri ilehesaplamaların yapılması gereklidir
OGM
5 Arazi kullanımı, arazi kullanımındadeğişim- 5 B Ekili arazi
5 Arazi kullanımı ara