Lờinóiđầu

Chúngtôibắtđầunghiêncứukiếntrúcdoanhnghiệptừnăm1995,tuynhiênkhiấychúngtôichỉnghĩmìnhđangnghiêncứusựchuyểnđổicủacơsởhạtầngcôngnghệthôngtin.Năm1998,chúngtôinghiêncứutriểnkhaicáchệthốngdoanhnghiệp.Năm2000,chúngtôilạinghiêncứuvềkinhdoanhtrựctuyến.Nhưngcũngchínhvàonămđó,chúngtôichợtnhậnthấyrằngtấtcảcácnghiêncứuđóvềcơbảnđềutậptrungvàomộtchủđề:kiếntrúcdoanhnghiệp.Chúngtôiđãnhậnthấymộtmôhìnhxuyênsuốtcácnghiêncứucủamình,trongđócácdoanhnghiệpthôngminhvàđạtlợinhuậncaotiếnhànhtheocáchthứckháchẳn.CácdoanhnghiệpnàycamkếtđitheomộthướngvậnhànhvàhọsửdụngITđểsốhóacamkếtđó.Họngàycàngtrởnênlớnmạnhhơn,linhhoạthơnvàsinhlờihơn,trongkhicácdoanhnghiệpkhácvẫnđang“laotâmkhổtứ”tìmhiểuxemmìnhcầnphảilàmgì.

HầuhếtcácnỗlựcđểxácđịnhkiếntrúcdoanhnghiệptrướcđâyđềuthuộcvềbộphậnITcủadoanhnghiệp.Tuynhiên,việccácnỗlựckiếntrúcITkhôngđạthiệuquảtrongcácdoanhnghiệplớnđãkhiếnchúngtôiphảisuynghĩtrongsuốtnhiềunămtrời.Theoquanđiểmcủachúngtôi,cácnỗlựcITtrongquákhứquáxarờithựctiễnkinhdoanh,chúngdựadẫmvàocácsơđồquáchitiết–màcácsơđồnàylạitrônggiốngmạchđiệnhơnlàcácbảnmôtảkinhdoanhvàdođó,chúngchẳngmấytácdụng.ChúngtôiđãrấtthấtvọngbởivìkhôngthểtạorađượcbướcđộtphátrongviệctìmhiểuvàcảitiếncácnỗlựckiếntrúcITkhinghiêncứuvàgiảngdạy.Chođếnhômnay…

Lúcnày,rõràngvấnđềcủachúngtôinằmởcấpđộphântích.NhưAlbertEinsteintừngnhậnxét:“Nhữngvấnđềquantrọngmàchúngtađốimặtkhôngthểđượcgiảiquyếtởcùngmộtcấpđộtưduyđãtạorachúng.”VấnđềmàcácnỗlựctìmhiểukiếntrúcITcủachúngtôigặpphảilàởchỗmứcđộphântíchhoàntoànsai.Nóphảitậptrungcaođộhơnvàokiếntrúcdoanhnghiệp,tứclogictổchứccácquytrìnhkinhdoanhlõivàcơsởhạtầngITphảnánhtínhchuẩnhóavàtíchhợpcủamôhìnhhoạtđộngtạidoanhnghiệp.Kiếntrúcdoanhnghiệpsuychocùngchínhlàhaikháiniệm:tíchhợpvàchuẩn

1

https://sachhoc.com

hóaquytrìnhkinhdoanh.Tómlại,kiếntrúcdoanhnghiệpkhôngphảilàmộtvấnđềIT–đâylàvấnđềkinhdoanh.

Bướcđộtphátrongsuynghĩcủachúngtôiđãdẫnđếnsựmâuthuẫnrõrệt.Trongmộtthếgiớikinhdoanhđangbiếnđổinhanhchóngchưatừngthấy,cácdoanhnghiệphoạtđộnghiệuquảnhấtđềuxâydựngđượcmộtnềntảngvữngchắc–họđãsốhóacácquytrìnhlõivàđưachúngvàonềntảngvậnhành.Chínhnềntảngvữngchắcđãgiúpcácdoanhnghiệpnàyhoạtđộnghiệuquảvàlinhhoạthơnsovớinhữngđốithủcạnhtranh.Vớichuỗicungứngtoàncầu,áplựcphảiđưasảnphẩmrathịtrườngnhanhhơn,đốimặtvớinhiềuquyđịnhhơncũngnhưnhữngthayđổimạnhmẽvềđặcđiểmnhânkhẩuhọcvàcácyêucầucủakháchhàng,cácdoanhnghiệpkhôngthểdựđoánđượctươnglai.Tuynhiên,họvẫncóthểquyếtđịnhđượcđiềugìsẽlàmhọvữngmạnh.Vàsauđó,họcóthểtạoramộtlõiổnđịnhcóchiphíthấpnhưngchấtlượngcaotrongmộtthếgiớibấtổn.Mộtkhilõiđãđượcsốhóaphổbiến,cácdoanhnghiệpxuấtsắcsẽdễdàngnắmbắtcơhộitiếptheo,trongkhicácđốithủcạnhtranhvẫnđangvấpngã.

Cácdoanhnghiệphiệuquảnhấtxácđịnhcáchhọtiếnhànhkinhdoanh(môhìnhhoạtđộng)cũngnhưthiếtkếcácquytrìnhvàcơsởhạtầngquantrọngđốivớihoạtđộnghiệntạivàtươnglai(kiếntrúcdoanhnghiệp),việcnàyđịnhhướngchonềntảngvậnhànhcủahọpháttriển.Sauđó,cácdoanhnghiệpnàytậndụngnềntảngcủahọ,đưavàocácđềxuấtmớiđểcủngcốnềntảngvữngchắchơnvàsửdụngnónhưmộtvũkhícạnhtranhđểnắmbắtnhữngcơhộikinhdoanhmới.Khảnăngnàytrởthànhmộtlợithếcạnhtranhbởichỉcómộtsốítcácdoanhnghiệpthựchiệntốtviệcnày–chúngtôiướctínhchỉkhoảngdưới5%.

Mụctiêucủacuốnsáchlàlýgiảivềnhữnggìcácdoanhnghiệpxuấtsắcđãthựchiệnnhằmgiúpnhữngdoanhnghiệpkháccóthểhọchỏivàcảitiến,điểnhìnhnhư7-ElevenJapan,CEMEX,DowChemical,INGDIRECT,MetLife,SchneiderNational,ToyotaMotorEurope,UNICEF,UPS...Cuốnsáchnàybànvềnhữngyếutốgiúpmộtdoanhnghiệpthànhcông.Lẽdĩnhiên,xétchocùngchínhconngườimớitạorasựkhácbiệt.Nhữngnhânviêngiỏichínhlàngườithiếtkếmôhìnhhoạtđộng,xâydựngnềntảng,vậnhànhvàcảitiếnnó.Songhọcầnđượcđịnhhướng,chỉđạovàkhenthưởngđểpháthuytốiđakhảnăngcủamình.Cuốnsáchnàydànhchocácnhàquảnlýkinh

2

https://sachhoc.com

doanhvàIT,nhữngngườihiểuđượcvấnđềkinhdoanhvàmuốndẫndắtdoanhnghiệphướngtớixâydựnggiảipháp–mộtnềntảngvậnhànhđượcsốhóadànhriêngchodoanhnghiệp.

Nghiêncứucủachúngtôi

Nhữngvấnđềtrìnhbàytrongcuốnsáchnàylàkếtquảcủamộtloạtcácdựánnghiêncứuvềkiếntrúcdoanhnghiệptạihơn200doanhnghiệp(và256doanhnghiệpkháckhichúngtôinghiêncứuvềhoạtđộngđiềuhànhIT)từnăm1995đến2005.HầuhếthoạtđộngnghiêncứuđượctiếnhànhtạiTrungtâmNghiêncứuHệthốngThôngtin,thuộcTrườngquảntrịkinhdoanhSloan,MIT;nghiêncứuvềchâuÂuđượctiếnhànhbởiDavidRobertsontạiIMD.Cácnghiêncứuchínhbaogồm:

Nghiêncứutrườnghợpvềviệctriểnkhaicáckhảnăngcơsởhạtầngmới,hệthốnghoạchđịnhtàinguyêndoanhnghiệpvàcácđềxuấtkinhdoanhtrựctuyếncủa18doanhnghiệpdoJeanneRoss,MichaelVitalevàPeterWeillthựchiệntừnhữngnăm1995đến2005.CáctrườnghợpnghiêncứutậptrungvàonhữngchuyểnđổidẫntớicáckhảnăngITmớivàtrongmộtsốtrườnghợplàđượcthúcđẩybởicáckhảnăngITmới,baogồmAustraliaPost,BradyCorp.,ChaseManhattan,chínhquyềnthủđôWashington,DowCorning,GTECH,JCPenney,Johnson&Johnson,ManheimAuctions,MetLife,SchneiderNational,TexasInstruments,Travelersvà5doanhnghiệpkhác.

Nghiêncứutrườnghợptại8doanhnghiệpvềmốiquanhệgiữachiếnlượckinhdoanhvàITdoJeanneRossvàPeterWeillthựchiệntừnăm2001đến2002.ChúngtôiđãnghiêncứucáchcácdoanhnghiệppháttriểncáckhảnăngITđểđápứngchiếnlượckinhdoanh,cũngnhưcáchcácbộphậnITpháttriểnvàquảnlýkiếntrúcdoanhnghiệp,baogồmAirProductsandChemicals,CitibankAsiaPacific,DeltaAirLines,Dupont,MerrillLynch,NestléUSA,ToyotaUSAvàUPS.

Nghiêncứutrườnghợpvềkiếntrúcdoanhnghiệptại16doanhnghiệpởMỹvàchâuÂudoDavidC.Robertson,JeanneRoss,GeorgeWestermanvàNilsO.Fonstadthựchiệnnăm2002.ChúngtôiđãnghiêncứucáchkiếntrúcITđãtạođiềukiệncũngnhưkìmhãmcácđềxuấtkinhdoanh,cáchdoanhnghiệpxác

3

https://sachhoc.com

địnhvàquảnlýcácchuẩnkinhdoanhvàcôngnghệ.ChúngtôiđãphỏngvấnCIO(1),kiếntrúcsưIT,haitrưởngdựánvàmộtsốnhânviênkháctạiAkzoNobel,BICGraphicEurope,BT,CampbellSoupCo.,CanonEurope,CarlsonCompanies,INGDIRECT,Marriott,Novartis,Panalpina,PartnersHealthCare,Pfizer,Sécheron,SwisscomMobile,TetraPakvàToyotaMotorMarketingEurope.

Khảosáttại103doanhnghiệpđểđánhgiákếtquảkiếntrúcdoJeanneRossvàNilsO.Fonstadthựchiệnnăm2004.ChúngtôiđãxemxétkỹlưỡngcáckhoảnđầutưIT,hoạtđộngquảnlýkiếntrúc,trưởngthànhkiếntrúccùngcáckếtquảvềITvàkinhdoanh.

KhảosátvềcácđềxuấtthuêngoàiquytrìnhkinhdoanhvàITtại80doanhnghiệpđượcthựchiệnbởiJeanneRossvàCynthiaBeathnăm2004,kếthợpvớiLorraineCosgrovethuộctạpchíCIOMagazine.Chúngtôiđãxemxétkỹlưỡngcácdịchvụđượcthuêngoài,đặcđiểmcủacácdịchvụnày,quanhệgiữanhàcungcấp–kháchhàng,cáchệquảkiếntrúcvàkếtquả.

Nghiêncứutrườnghợpvềhệquảkiếntrúctừhoạtđộngthuêngoàitại80doanhnghiệp,doJeanneRoss,CynthiaBeath,JeffSamplervàNilsO.Fonstadthựchiệnnăm2004và2005.ChúngtôiđãnghiêncứuvaitròcủakiếntrúcdoanhnghiệptrongcácquyếtđịnhvàkếtquảthuêngoàitạicáccôngtyCampbellSoupCo.,CarlsonCompanies,DowChemical,eFunds,JMFamilyEnterprises,Tecnovatevàhaidoanhnghiệpkhác.

NghiêncứutrườnghợpdoDavidC.RobertsonvàNilsO.FonstadthựchiệntạiToyotaMotorMarketingEurope,BT,INGDIRECTvà15doanhnghiệpkhácvềcácvấnđềchủyếuxoayquanhviệcthiếtlậpcácmôhìnhliênkếthiệuquả.

Thêmvàođó,chúngtôithamkhảocácnghiêncứuvềhoạtđộngđiềuhànhIT,trongđócómộtnghiêncứuvềviệcđiềuhànhhiệuquảITdoPeterWeillcùngnhiềuđồngnghiệpkhácthựchiệntừnăm2001tới2004.Chúngtôinghiêncứuhơn300doanhnghiệptại23quốcgia,vàcóhơn25nghiêncứuchuyênsâu.ChúngtôiđãnghiêncứucáchcácdoanhnghiệpđưaranămquyếtđịnhITcơbản,trongđócókiếntrúc,đồngthờiđolườnghiệuquảhoạt

4

note:

độngđiềuhànhvàtàichính.

ĐốitượngđộcgiảCuốnsáchnàyđượcviếtchogiớilãnhđạo,nhữngngườitừngtự

hỏitạisaochỉcómộtsốdoanhnghiệp–chứkhôngphảilàcácdoanhnghiệpkhác–cóthểvậnhànhxuấtsắcvàdựatrênđócóthểxâydựngtínhlinhhoạtcũngnhưkhảnăngsinhlời.Chúngtôisẽmôtảtầmnhìnvàcácbướcđểthiếtkếkiếntrúcdoanhnghiệp,thiếtlậpnềntảngvậnhành,đồngthờinhấnmạnhvaitròcủacácnhàquảnlýkinhdoanhvàIT.Chúngtôisẽthảoluậnvềcácquyếtđịnhkiếntrúcdoanhnghiệpvớiđầyđủcácchitiếtđểhướngdẫntriểnkhai.

Chúngtôikhuyếnkhíchcáclãnhđạocấpcao,cácnhàchiếnlược,cácnhàquảnlývềhoạtđộng,marketing,tàichínhvàITnênđọccuốnsáchnàyvàthảoluậnvềcáchthứcxâydựngnềntảngvậnhànhchodoanhnghiệpcủamình.Đểđơngiảnhóavềmặtngônngữ,chúngtôichỉsửdụngthuậtngữcôngty/doanhnghiệp.Tuynhiên,cácnhậnxéttrongcuốnsáchnàyvẫnphùhợpvớitấtcảcácloạihìnhtổchức–dùquymôlớnhaynhỏ,lợinhuậnhayphilợinhuận,vàtổchứcchínhphủ.Mụcđíchcủachúngtôilàthuhúttrítưởngtượngvàtháchthứcnhữnggiảđịnhcủacácnhàquảnlýthuộctấtcảcácngànhkhixâydựngnềntảngvậnhành.

5

Chiếnlượckiếntrúcdoanhnghiệp–nềntảngđểcạnhtranhvàpháttriểnbềnvữngỞViệtNam,kháiniệm“Táicấutrúcdoanhnghiệp”kháphổbiến,

nhưng“Kiếntrúcdoanhnghiệp”lạiítđượcbiếttới.KhácvớiTáicấutrúcdoanhnghiệp,Kiếntrúcdoanhnghiệplàsựtíchhợpvàchuẩnhóacácquytrìnhkinhdoanh.NókhôngchỉliênquanđếnIT,màchínhlàcáchthứctậndụngcácứngdụng,quytrìnhvàtàinguyênmạngđểđạthiệusuấtcaohơnvàsinhlợichotoàndoanhnghiệp.

KiếntrúcdoanhnghiệplàviệctổchứchợplýcácquytrìnhkinhdoanhvàcơsởhạtầngIT,thểhiệncácyêucầuchuẩnhóavàtíchhợpcủamôhìnhhoạtđộngtrongdoanhnghiệp.Kiếntrúcdoanhnghiệpgiúpcácgiámđốccótầmnhìndàihạnvềcácquytrình,hệthốngvàcôngnghệđểcácdựánriênglẻcóthểxâydựngđượccáckhảnăng–chứkhôngphảichỉđểđápứngcácnhucầuhiệntại.

Trongcuốnsáchnày,JeanneW.Ross,PeterWeillvàDavidC.Robertsonsẽhướngdẫncáchthứcthiếtlậpnềntảngvậnhànhcủadoanhnghiệp,đồngthờiđưaracácnghiêncứutrườnghợpvềcáchnhữngcôngtyhàngđầuthếgiớixâydựngvàvậnhànhkiếntrúcdoanhnghiệpnhư7-ElevenJapan,CEMEX,UPS,DowChemical,INGDIRECT,Toyota,…

Cuốnsáchmôtảcáchthiếtkếvàxâydựngnềntảnghạtnhâncủacácquytrìnhvàhệthống,cáchsửdụngchúngđểduytrìsựpháttriểnbềnvững.Mọicôngtyđềuvậnhànhbằngcáchsửdụngnhiềuhệthốngvàquytrìnhđiềuhànhhàngnghìnhoạtđộnghàngngày.Cáchthứccáchệthốngvàquytrìnhnàyđượcxâydựng–tứclàkiếntrúccủadoanhnghiệp–sẽhỗtrợhoặccảntrởviệcthựcthichiếnlượcđềra.

Trongthếgiớikinhdoanhđangbiếnđổinhanhchóngchưatừngthấy,nhữngdoanhnghiệphoạtđộnghiệuquảnhấtđềuxâydựngđượcmộtnềntảngvữngchắc–sốhóacácquytrìnhcốtlõivàđưachúngvàonềntảngvậnhành.Chínhnềntảngvữngchắcđãgiúpnhữngdoanhnghiệpnàyhoạtđộnghiệuquảvàlinhhoạt.Kiếntrúcdoanhnghiệpsẽlàvũkhígiúpcácdoanhnghiệpnắmđượcnhữngcơ

6

hộikinhdoanhmớivàvượtlênđốithủcạnhtranh.

Trongnhiềunămqua,cácdoanhnghiệpViệtNamhầunhưmớichỉtậptrungvàopháttriểnhệthốngbánhàng,tăngdoanhthuvàkiếmtìmlợinhuậnchứchưadànhnhiềuthờigian,tiềnbạcchoviệcxâydựngvàpháttriểnhệthốngquảntrịdoanhnghiệp.Tôitinrằng,tớiđây,cộngđồngdoanhnghiệpViệtNamsẽnhanhchóngtriểnkhaivàápdụngnhữngcáchthứcđểxâydựngmộthệthốngkiếntrúcdoanhnghiệpphùhợp.Đâylàcuốnsáchrấtkhónhưngđầyhấpdẫn.Saukhiđọcxongcuốnsách,tôitinrằngcácgiámđốcdoanhnghiệpcũngnhưtôisẽcóđộnglựcmạnhmẽđểquantâmnhiềuhơnđếnKiếntrúcdoanhnghiệpvànỗlựcxâydựngmộtKiếntrúcdoanhnghiệpthậtsựchodoanhnghiệpmình.

ĐâylàmộttrongnhữngcuốnsáchnổibậttrongbộsáchcủaHarvardBusinessSchoolmàAlphaBookscùngcácđốitáchợptácxuấtbản.Chiếnlượckiếntrúcdoanhnghiệpsẽlàcuốnsáchrấtcógiátrịvớicácgiámđốccấpcao.

HàNội,tháng1/2010

NguyễnCảnhBình

GiámđốcCôngtySáchAlpha

7

Chương1-Đểthựcthichiếnlược,trướchếtphảixâydựngnềntảng

Bạncócảmthấynhânviêncủamìnhphảilàmviệcngàycàngnhiềumàcôngtyvẫncứthụtlùi?Bạncónhânviêngiỏi,bạnđầutưkỹcàng,vàbạntinmìnhcómộtchiếnlượcphùhợp.Bạntheodõithịtrường,lắngnghekháchhàngvànhanhchóngphảnứngtrướcnhữnghànhđộngcủađốithủ.Tómlại,bạnđãlàmtấtcảnhữnggìmàcáctàiliệuvềquảntrịđãhướngdẫn,nhưngvẫnkhôngthểtiếnlênphíatrước.

Đâykhôngphảilàdấuhiệukhảquanchotươnglai.Nhưbạnthấy,cácdoanhnghiệpTrungQuốcngàycàngthâutómhoạtđộngsảnxuấthếtlĩnhvựcnàyđếnlĩnhvựckhác.CácdoanhnghiệpẤnĐộngàycàngcungcấpnhiềudịchvụhơn.Cácđốithủcạnhtranhnhỏvàlinhhoạttrênkhắpthếgiớiđangtừngbướcthâutómcácphânkhúcphùhợptrongthịtrườngcủabạn.Cạnhtranhngàycàngtrởnênkhốcliệt.

Tuynhiên,mộtsốdoanhnghiệp–mộtsốđốithủcạnhtranhcủabạn–cóvẻnhưkhôngchỉsốngsótmàcònlớnmạnh.Trongmôitrườngcạnhtranhtoàncầukhắcnghiệt,cácdoanhnghiệpnhưDell,INGDIRECT,CEMEX,Wal-Martvàmộtsốkhácđanglớnmạnhvàkiếmđượcnhiềulợinhuận.Cácdoanhnghiệpnàycónhânviênlàmviệchiệuquảhơn,thulợinhuậncaohơntừcácđầutưvàthànhcônghơnvớicácđềxuấtchiếnlược.Vậyhọđangthựchiệnđiềugìtheocáchkhácbiệt?

Theochúngtôi,cácdoanhnghiệpnàyhoạtđộngtốthơnvìhọcómộtnềntảngvậnhànhtốthơn.Họđãápdụngcôngnghệvàocácquytrìnhđểcóthểvậnhànhcáchoạtđộnglõicủadoanhnghiệpmộtcáchhiệuquảvàổnđịnhhơn.Cácdoanhnghiệpnàyđãphảiđưaranhữngquyếtđịnhcứngrắntrongviệclựachọnhoạtđộngnàohọphảithựcthithậttốt,họđãtriểnkhaicáchệthốngITcầnthiếtđểsốhóacáchoạtđộngđó.ViệcnàybiếnITtrởthànhmộttàisản,chứkhôngphảilàmónnợ,vàdođótạolậpmộtnềntảnggiúpdoanhnghiệptrởnênlinhhoạt.

8

ChúngtôiđãtiếnhànhkhảosátvềITvàquytrìnhkinhdoanhsửdụngITcủa130doanhnghiệpMỹvàchâuÂu.Trongsốđó,34%đãsốhóaquytrìnhlõicủadoanhnghiệp.Sovớiđốithủcạnhtranh,cácdoanhnghiệpnàythunhiềulợinhuậnhơn,sớmtungsảnphẩmrathịtrườnghơn,đồngthờiđạtđượcgiátrịnhiềuhơntừcáckhoảnđầutưIT.Cácdoanhnghiệpnàydễdàngtruycậpdữliệuchungvềkháchhànghơn,gặpítrủirohơnvớinhữngsaihỏngcủahệthốngtốiquantrọng,và80%banquảntrịcấpcaohàilòngvớicôngnghệ.Khôngchỉvậy,cácdoanhnghiệpđãsốhóacácquytrìnhlõicủamìnhcóchiphíITgiảmhơn25%.Đólànhữngíchlợimànềntảngvậnhànhhiệuquảcóthểmanglạichodoanhnghiệp.

Ngượclại,12%doanhnghiệpmàchúngtôikhảosátlạikhôngcóđượcsựquantâmđúngđắncủabanquảntrị;cáckhoảnđầutưcôngnghệđổvàohàngnghìndựán(cólẽ)phùhợpvớicấpđộđịaphươnghơnlàvớicácmụctiêucủatoàndoanhnghiệp.48%doanhnghiệpkháccắtgiảmchiphíITkhônghợplýsonglạichưatìmđượccáchlàmgiatănggiátrịcủaIT.Trongkhiđó,mộtsốítcácdoanhnghiệpdẫnđầuđangdựavàomộtnềntảngvậnhànhđểđưachúngtiếnxahơn.

Thốngkêđãchothấy,cácdoanhnghiệpsởhữumộtnềntảngvậnhànhvữngchắcngàycànglợithếhơnsovớicácdoanhnghiệpkhác.Trongcuốnsáchnày,chúngtôisẽmôtảcáchthứcthiếtkế,xâydựngvàsửdụngmộtnềntảngvậnhành.Dựatrênkhảosátvànghiêncứutìnhhuốngvớihơn400doanhnghiệptạiMỹvàchâuÂu,chúngtôisẽcungcấpnhữngquanđiểmvàcôngcụgiúpcácnhàquảnlýcóthểnhậndạngcáchoạtđộnglõicủamình,sốhóachúngđểphùhợpvớichiếnlượcdoanhnghiệpcũngnhưkhaitháctriệtđểnềntảngvậnhànhđểdoanhnghiệptrởnênlinhhoạtvàthuđượcnhiềulợinhuậnhơn.

Thếnàolànềntảngvậnhành?Conngườithựchiệnhàngloạtcáchoạtđộngquantrọngvàkhá

phứctạpmàkhôngcầnphảiđộngnão,chẳnghạnthở,nghe,nuốthoặcnhìn.Vớikinhnghiệm,conngườidầndầncóthểthựchiệncáchoạtđộngphứctạphơnnhưđibộ,đixeđạp,láixehayphacàphê.Banđầu,cáchoạtđộngnàyđòihỏichúngtaphảitậptrungvàtừng

9

bướcthíchnghi,songchẳngbaolâusau,nódầntrởthànhbảnnăngthứhaicủachúngta.Theothờigian,mỗingườipháttriểnnhữngkỹnăngkhácnhau.Nhạcsỹcótàiluyệntậppiano,vậnđộngviêngiỏichơibóngrổ,đầubếpnổitiếngchuẩnbịnhữngbữaăntuyệtvời.Mỗikỹnăngriêngbiệtnàyđềubaogồmcáchoạtđộngđượclặpđilặplạiđềuđặnmàmộtngườikhôngchuyênkhócóthểthựchiện,còncácchuyêngialạicóthểthựchiệnmàkhôngcầnphảisuynghĩ.Vìcácchuyêngiakhôngcầntậptrungvàocáchoạtđộnglặpđilặplạitronglĩnhvựccủamình,nênhọcóthểchútâmvàoviệcđạtđượcchấtlượngcaonhất.

Cácdoanhnghiệpkhôngcómộtbộócđểđiềukhiểncáchoạtđộngnhưconngười.Cáchoạtđộngđơngiảnnhưgửihóađơn,nhậnđơnđặthànghaygửibưukiệnđềudễdànggặpsaisót–mặcdùđãđượctiếnhànhtrongmộtthờigianđángkể.Đểbanquảntrịcóthểtậptrungvàocáchoạtđộngquantrọngnhưphụcvụkháchhàng,nắmbắtnhữngcơhộikinhdoanhmớivàpháttriểncácsảnphẩmmới,cácnhàquảnlýphảigiảmthiểuthờilượngtiêutốnvàocáchoạtđộnghàngngày.Cácdoanhnghiệpcầntựđộnghóanhữnghoạtđộngnàyđểchúngcóthểđượcthựchiệnchínhxácvàcóthểdựđoán,màkhôngcầnphảisuynghĩ.

Chẳnghạn,mộtnhàsảnxuấtcầncóthôngtinrõràngvềđơnđặthàngcủakháchhàng,cácsảnphẩmđãgửiđi,hàngtồnkho,nguồndựtrữnguyênvậtliệuthô,hànghóađangtrongquátrìnhsảnxuất,cáchóađơnđãgửiđi,cácthanhtoánđãnhậnđượcvàhàngloạtdữliệuliênquanđếngiaodịchcủakháchhàng–chỉđểvậnhànhđượcởmứctốithiểu.Mộtsaisóttrongbấtkỳphầndữliệunàocũngsẽảnhhưởngxấuđếnhoạtđộngtàichính,mứcđộhàilòngcủanhânviênhoặcmốiquanhệvớikháchhànghaynhàcungcấp.Đâylàkhâucầnmộtnềntảngvậnhành.Nósẽsốhóacácquytrìnhhàngngày–vốnkhôngđượcphépsaisót–đểchúngcóthểhoạtđộngchínhxácvàcóthểdựđoán.Cácdoanhnghiệpxuấtsắcnhấtsẽvượtrakhỏicácquytrìnhhàngngàyvàtựđộnghóacáctínhnăngriêngmàđốithủcạnhtranhkhôngcóđược.

Nềntảngvậnhànhmà7-ElevenJapan(SEJ)xâydựngđãgiúpđưachuỗicửahàngtạphóanàytrởthànhtậpđoànbánlẻlớnthứtámtrênthếgiới.Nóchophéptừngcửahàngtrongsố10nghìncửahàngthànhviêntựquảnlýhàngtồnkhomàvẫnxoayvòngđượcmộtlượnglớncácmặthàngthựcphẩmtươisống.Mấuchốtcủanềntảng

10

vậnhànhmàSEJsửdụnglàmộthệthốnggồm70nghìnmáytínhcónhiệmvụthuthậpdữliệucủatừngkháchhàngvàtừngmónhàngđãbántạimỗiđiểmbánhàng.Mỗingày,dữliệutạitừngđiểmbánhànglạiđượcphântíchđểsửdụngchosánghômsau.Cácquytrìnhđượcsốhóakhácchophépmỗicửahàngcóthểđặtvànhậnhàngbalầnmỗingày.SEJhuấnluyệntoànbộ200nghìnnhânviêncủamìnhsửdụngdữliệusẵncótừđiểmbánhàng,sảnphẩm,thờitiếthaythôngtinvềđịaphươngđểđặthàngtừdanhsáchcácsảnphẩmhiệncó,đồngthờidựđoánvềcácsảnphẩmtiềmnăng.NềntảngcủaSEJtạođiềukiệnchocácnhânviênliênhệvớinhàsảnxuấtđểpháttriểnvàkiểmtrachấtlượngcácsảnphẩmmới.Vàkếtquả?Trungbìnhtạimỗicửahàng7-ElevenởNhậtBảncótới70%cácsảnphẩmđượcbánramỗinămlàmặthàngmới.

Tómlại,nềntảngvậnhànhlàcơsởhạtầngITvàcácquytrìnhkinhdoanhtựđộnghóacáckhảnănglõicủadoanhnghiệp.Cũngnhưconngười,nềntảngvậnhànhcủamộtdoanhnghiệppháttriểndầndần–thườngbắtđầutừmộtvàidịchvụhạtầngcơbản(chẳnghạnthuêmướnnhânviên,hoạtđộngthumua,dịchvụmáytínhvàthôngtinliênlạc),sauđótiếntớicácquytrìnhgiaodịchcơbản(bánhàng,thanhtoáncáckhoảnnợ)vàcuốicùngbaogồmcáckhảnăngkinhdoanhriêngvàđặcbiệtcủadoanhnghiệp.Việcxâydựngmộtnềntảngkhôngchỉtậptrungvàocáckhảnăngđặcbiệtđểcạnhtranhmàcònvàoviệchợplýhóavàsốhóacácquytrìnhhàngngày–vốnrấtcầnthiết–màdoanhnghiệpphảithựchiệntốtđểtồntạitronglĩnhvựckinhdoanh.

Nghịchlýthay,việcsốhóacácquytrìnhkinhdoanhkhiếntừngquytrìnhriênglẻtrởnênítlinhhoạthơn,trongkhilạilàmchodoanhnghiệptrởnênlinhhoạthơn.Đốivớiconngười,thậtkhôngdễgìthayđổiđượcsứcmạnhcơbắp,phảnxạvàkỹnăngcủamộtvậnđộngviêngiỏi.Tấtcảnhữngkhảnăngđótạochovậnđộngviênmộtnănglựcđặcbiệtnhằmphảnxạ,ứngbiếnvàsángtạotrongmônthểthaomàanhtađãlựachọn.Tươngtựnhưvậy,việcsốhóacácquytrìnhkinhdoanhđòihỏiphảiđưaracácquyếtđịnhrõràngvềcáckhảnăngcầnthiếtđểthànhcông.Mộtkhicácquytrìnhnàyđượctriểnkhai,banquảntrịsẽkhôngcònphảibậntâmvàoviệc“chữacháy”nhữnghoạtđộngmanglạiítgiátrị,họcóthểtậptrungpháttriểnvàgiatănglợinhuận.Cácquytrìnhsốhóacòncungcấpthôngtinhoànchỉnhhơnvềkháchhàngvàdoanhsốsảnphẩm,cungcấpýtưởngchocácsảnphẩmvàdịchvụmới.Nềntảngvậnhànhtạonênnền

11

tảngchosựcảitiến.

Nềntảngvậnhànhcủabạnhiệuquảkhông?Khithamquanhàngchụcdoanhnghiệp,chúngtôiđãnhậnthấy

nhữngdấuhiệucảnhbáorằngcácdoanhnghiệpnàykhôngcómộtnềntảnghỗtrợchochiếnlượccủahọ.Nhữngphátbiểudướiđâytừcáclãnhđạocấpcaolàmộtvàidấuhiệuchothấyđiềuđó:

Nhữngbộphậnkhácnhautrongdoanhnghiệpcủachúngtôiđưaracáccâutrảlờikhácnhauchocùngmộtkháchhàng.

Đápứngyêucầutheoquyđịnhhoặctheobáocáolàcảmộtvấnđềlớnđốivớichúngtôi,nóđòihỏibanquảntrịphảithúcđẩycũngnhưphảiđầutưmạnhvềcơsởhạtầng.

Hoạtđộngkinhdoanhcủachúngtôiquảthựcthiếulinhhoạt–mỗiđềxuấtchiếnlượcmớiđềuđòihỏiphảibắtđầutừđầu.

ITlúcnàocũnglàkhâutrìtrệnhất.

Cácquytrìnhkinhdoanhkhácnhautrongdoanhnghiệpcùnghoànthànhmộthoạtđộnggiốngnhau,nhưngsửdụnghệthốngriêngbiệt.

Thôngtincầnthiếtđểđưaracácquyếtđịnhthenchốtvềkháchhànghoặcsảnphẩmkhôngcósẵn.

Mộtphầnquantrọngtrongcôngviệccủanhânviênlàlấydữliệutừhệthốngra,thaotáctrêndữliệurồinhậplạivàohệthống.

BanquảntrịcấpcaoengạiviệchọpbànvềcácvấnđềliênquanđếnIT.

ChúngtôikhôngrõITcómanglạigiátrịđángkểchodoanhnghiệphaykhông.

Nhữngphátbiểunàychothấycácdoanhnghiệpkhôngcómộtnềntảnghiệuquảsẽphảichịunhiềumốiđedọanguyhiểmvềsức

12

cạnhtranhcũngnhưvấnđềquảnlý.

MộtnềntảngvậnhànhhiệuquảphụthuộcvàosựđiềuchỉnhchặtchẽgiữacácmụctiêukinhdoanhvàcáckhảnăngIT.Theohướngđó,hầuhếtcácdoanhnghiệptriểnkhaicácquytrìnhkinhdoanhvàhệthốngITtheocáchthoạtnhìncóvẻhiểnnhiênvàhợplý.Đầutiên,banquảntrịxácđịnhmộtđịnhhướngchiếnlược;sauđóbộphậnIT,màđiềukiệnlýtưởnglàcùngvớibanquảntrịdoanhnghiệp,thiếtkếmộttổhợpcácgiảiphápIThỗtrợchođềxuấtnày;vàcuốicùng,bộphậnITphânphốicácphầnmềm,dữliệuvàcơsởhạtầngcôngnghệđểtriểnkhaicácgiảipháp.Quytrìnhnàybắtđầulạitừđầumỗikhibanquảntrịđưaramộtđềxuấtchiếnlượcmới.

Quytrìnhnàysailầmítnhấtởbađiểm.Thứnhất,chiếnlượcthườngkhôngđủrõràngđểcóthểtriểnkhai.Nhữngphátbiểuchungchungvềtầmquantrọngcủa“tínhhợplựcđònbẩy”hay“tiếnđếngầnkháchhàng”rấtkhótriểnkhai.Vìvậy,doanhnghiệpxâydựngcácgiảiphápITchứkhôngphảicáckhảnăngIT.Thứhai,ngaycảkhichiếnlượcđủrõràngđểtriểnkhai,doanhnghiệpcũngsẽtriểnkhaituầntựtừngphầnmột.MỗiđềxuấtchiếnlượcđưaramộtgiảiphápITriêng,mỗigiảipháplạisửdụngmộtcôngnghệriêng.Thứba,vìITluônphụthuộcvàocácđềxuấtchiếnlượcmớinhất,ITlúcnàocũnglàkhâutrìtrệ.ITkhôngbaogiờcóthểtrởthànhmộttàisảnđịnhhướngcáccơhộichiếnlượctrongtươnglai.

Hình1-1KhảnăngtừcáchthứctruyềnthốngtớicácgiảiphápIT

13

Hình1-1chothấyhậuquảmàcáchthứcpháttriểnITcũđãtạora–mộttậphợpcácsilo(nhữngcảntrởtiêucựcgiữacácbộphậntrongcùngmộtdoanhnghiệp).Nếutínhriênglẻthìcácứngdụngnàyhoạtđộnghiệuquả.Tuynhiên,khigộplạithìchúnggâycảntrởchodoanhnghiệptrongviệcphốihợpcácquytrìnhvềkháchhàng,nhàcungcấpvànhânviên–nókhônghìnhthànhđượcmộtnềntảngvậnhành.Còndữliệu,mộttrongnhữngtàisảnquantrọngnhấtcủadoanhnghiệpthìbịchắpvá,dễsaisótvàkhôngđượccậpnhật.Doanhnghiệpthườnglấytừcácsilovàtổnghợpdữliệutừcáchệthốngkhácnhauthànhmộtkhodữliệu(đámmâytrongHình1-1),nhưngkhodữliệunàychỉmangtínhthamkhảovìnókhôngcóđượcdữliệuvớithờigianthựctừcácứngdụngkhácnhau.

CácđườngnguệchngoạctrongHình1-1phảnánhnhữngnỗlựcđểkếtnốicáchệthốngtáchbiệtthànhmộtquytrìnhtừAđếnZ.MộtlãnhđạoITthuộcmộtngânhàngđầutưchobiết80%lậptrìnhmáytínhcủadoanhnghiệpnàychỉđểliênkếtcáchệthốngkháchẳnnhauchứkhôngphảiđểtạorađượccáckhảnăngmới.Ôngtakhoáclácrằngnhânviêncủamìnhcóthểkếtnốicáchệthốnglạivớinhauđểkhôngaiphảiđộngtayvàocácgiaodịch–mỗiquytrìnhtừAđếnZnàykếtnốicácứngdụngsilolạivớinhau.Songôngtachorằng:“Chúnghoạtđộnglàcảmộtphépmàu.”Cuốicùng,chínhviệcthiếu

14

mộtnềntảngvậnhànhđãbiếndoanhnghiệpnàytrởthànhmiếngmồibéobởđểthâutóm.Ngàynay,cáchệthốngnàyđangbịthaythếbằngcáchệthốngcủadoanhnghiệpthâutómchúng.

Khôngcónhiềudoanhnghiệpmuốndựavàophépmàu.Họmuốnápdụngcôngnghệđểhỗtrợchắcchắncácquytrìnhhiệntại.Khônggìhơn,doanhnghiệpmuốncôngnghệhiệntạicóthểgiúptạodựngcáckhảnăngtrongtươnglai.HọcầnđitheomộthướngkháctrongviệctriểnkhaicácquytrìnhkinhdoanhdựavàoIT.

Làmthếnàoxâydựngmộtnềntảngvậnhành?Nềntảngvậnhànhlàkếtquảcủaviệcchọnlựakỹlưỡngcácquy

trìnhvàhệthốngITđểchuẩnhóavàtíchhợp.Giốngnhưconngườiphảihọccáchđixeđạp(vàkhihọcthìphảitậptrung),cácquytrìnhđượcđưavàonềntảngvậnhànhcầnnhậnđượcsựtậptrungcaođộ–ítnhấtlàtrongmộtthờigiannhấtđịnh.Cuốicùng,cácquytrìnhkinhdoanhhàngngày–giốngnhưđixeđạp–sẽtrởthànhtựđộng.Kếtquảcóthểdựbáođược.Nềntảngvậnhànhtiếnthêmmộtbướcnữa.Đặcđiểmriêngcủadoanhnghiệptrởnênrõrànghơn,cácnhàquảntrịcóthểchútâmvàotươnglai.

Đểxâydựngmộtnềntảngvậnhànhhiệuquả,cácdoanhnghiệpcầnnắmvữngbanguyêntắccơbảnsau:

1. Môhìnhhoạtđộng.Môhìnhhoạtđộnglàmứcđộcầnthiếtcủasựtíchhợpvàchuẩnhóaquytrìnhkinhdoanhtrongviệccungcấphànghóavàdịchvụtớikháchhàng.Cácdoanhnghiệpkhácnhaucómứcđộtíchhợpquytrìnhkhácnhautừcácđơnvịkinhdoanhkhácnhau(chẳnghạn,cácđơnvịkinhdoanhchiasẻdữliệuđếnmứcnào).Tíchhợpgiúpthựchiệnhoànchỉnhcácquytrìnhtừđầuđếncuối,vàsựtậptrungduynhấtvàokháchhàng,songnóđòihỏicácđơnvịkinhdoanhkhácnhauphảicóchungmộtcáchhiểuvềdữliệu.Dođó,cácdoanhnghiệpcầnđưaracácquyếtđịnhcôngkhaivềtầmquantrọngcủaviệctíchhợpquytrình.Banquảntrịcũngphảiquyếtđịnhmứcđộchuẩnhóaphùhợpchoquytrìnhkinhdoanh(vídụ,cùngmộtquytrìnhsongkhiđượcthựchiệntạicácđơnvịkinhdoanhkhácnhausẽgiốngnhauđếnmứcnào).Chuẩnhóaquytrìnhnângcaohiệuquảcho

15

toàndoanhnghiệpnhưnglạihạnchếcáccơhộiđểđiềuchỉnhcácdịchvụtheoyêucầukháchhàng.Môhìnhhoạtđộngđòihỏimộtsựcamkếtvềcáchthứcdoanhnghiệpsẽvậnhành.

2. Kiếntrúcdoanhnghiệp.KiếntrúcdoanhnghiệplàviệctổchứchợplýcácquytrìnhkinhdoanhvàcơsởhạtầngIT,phảnánhcácyêucầuvềchuẩnhóavàtíchhợpcủamôhìnhhoạtđộngtrongdoanhnghiệp.Kiếntrúcdoanhnghiệpcungcấpmộttầmnhìndàihạnvềcácquytrình,hệthốngvàcôngnghệđểcácdựánriênglẻcóthểxâydựngđượccáckhảnăng–chứkhôngphảichỉđểđápứngcácnhucầuhiệntại.Cácdoanhnghiệpsẽphảitrảiquabốngiaiđoạnkhihọccáchvậndụngkiếntrúcdoanhnghiệpvàoviệcthiếtkếcácquytrìnhkinhdoanh:Silo,Chuẩnhóacôngnghệ,TốiưuhóalõivàĐơnthểdoanhnghiệp.Khidoanhnghiệpbướctừgiaiđoạnnọsanggiaiđoạnkia,nềntảngvậnhànhcủanósẽngàycàngmangtầmquantrọngchiếnlượchơn.

3. MôhìnhgắnkếtIT.MôhìnhgắnkếtITlàhệthốngcơcấuđiềuhànhđểđảmbảohoạtđộngkinhdoanhvàcácdựánITđạtđượccácmụctiêucủađịaphươngcũngnhưcủatoàndoanhnghiệp.MôhìnhgắnkếtITnàytácđộngđếncácquyếtđịnhvềdựánsaochokiếntrúcdoanhnghiệpcóthểhướngdẫncácgiảiphápriênglẻ.MôhìnhgắnkếttạonênsựliênkếtgiữacácmụctiêuvềITvàkinhdoanhtrongmộtdựánlạivớinhau,đồngthờiphốihợpcácquyếtđịnhvềITvàquytrìnhkinhdoanhởnhiềucấpđộtổchứckhácnhau(vídụ:toàndoanhnghiệp,từngđơnvịkinhdoanhhoặctừngdựán).Đểđạtđượcđiềunày,môhìnhthiếtlậpcácmốiliênhệgiữacácquyếtđịnhITởcấpcao,vídụnhưxétđộưutiêntrongdựán,thiếtkếquytrìnhtoàndoanhnghiệpcũngnhưcácquyếtđịnhởcấptriểnkhaidựán.

Hình1-2Xâydựngvàứngdụngnềntảngvậnhành

16

Hình1-2minhhọacáchthứccácdoanhnghiệpcóthểvậndụngbanguyêntắctrênđểxâydựngvàứngdụngnềntảngvậnhành.Dựavàotầmnhìnvềcáchthứcdoanhnghiệpsẽhoạtđộng(môhìnhhoạtđộng),cáclãnhđạokinhdoanhvàITcóthểxácđịnhnhữngyêucầukiếntrúccơbảncủanềntảngvậnhành(kiếntrúcdoanhnghiệp).Sauđó,khicáclãnhđạokinhdoanhxácđịnhđượccácđềxuấtkinhdoanh,môhìnhgắnkếtITsẽchỉracáchtừngdựáncóthểhưởnglợitừnềntảngvậnhànhhoặcđónggópvàonềntảngđó.

17

Tạisaonềntảngvậnhànhlạiquantrọng?Nghiêncứucủachúngtôichothấycácdoanhnghiệpcómộtnền

tảngvữngchắcđạtđượclợinhuậncaohơn,nhanhchóngtungsảnphẩmrathịtrườnghơnvàcóchiphíITthấphơn.Cáckếtquảnàylúcnàocũngcólợivàkhôngbịảnhhưởngbởithờigian–nócógiátrịtừ20nămtrướcvàvẫngiữvữnggiátrịtrong20nămtới.Tuynhiên,nhiềunghiêncứugầnđâynhấnmạnhtầmquantrọngngàycànggiatăngcủanềntảngvậnhành.Ngàynay,cácdoanhnghiệpkhôngcónềntảngvữngchắcsẽphảiđốimặtvớinhiềurủiromàcáchđây10nămchưahềtồntại.

Cáchệthốngcủadoanhnghiệpngàycàngphứctạpcóthểkhiếncáchoạtđộngtrởnêncứngnhắc

Cáchệthốngtạicácngânhàngđầutưphứctạpđếnnỗicólẽsẽlàmộtphépmàunếuchúnghoạtđộng.Cáchệthốngcũcùngnhauvậnhànhđểđápứngtừngđềxuấtkinhdoanhmộtcáchcứngnhắcvàvàtốnkém.CơnbùngnổInternetđãphơibàysựcứngnhắccủamôitrườngcôngnghệvàquytrìnhtrongcácdoanhnghiệp,vốnlàmchohọkhôngthểthíchnghivớicáckênhmới.Sựcứngnhắcnàykhôngphảilàkếtquảcủamộtnềntảngvậnhànhđượcsốhóa.Đólàhậuquảkhicáchệthốngquáphứctạpđếnnỗibấtkỳthayđổinàocũngđềuđòihỏinhữnghệthốngliênquanphảikếtnốilại.Việcpháttriểnvàkiểmtracáckhảnăngmớitrongmộttrườngphứctạpnhưvậyrấttốnthờigian;mỗithayđổiđềutrởnênmạohiểmvàtốnkém.

Sựphứctạpkhôngmanglạithêmgiátrị.Hầuhếtcácnhàquảnlýcóthểliệtkêdanhsáchcácquytrìnhhọthựchiệntheonhiềucáchkhácnhautạicácbộphậnkhácnhau,sửdụngcáchệthốngkhácnhautrongdoanhnghiệp.Vìngàycàngcónhiềuđốithủxôngxáosửdụngcácquytrìnhvàhệthốngđượcchuẩnhóatrongcácdòngsảnphẩm,dịchvụhayđơnvịkinhdoanhnênviệchiệuquảthấptạoratừnhữngsựkhácnhaumàkhôngcógiátrịlàcảmộtbấtlợilớn.CIOcủamộttậpđoànsảnxuấttrịgiá5tỷđô-lachobiếtviệctriểnkhaitoàncầubamô-đuncủamộthệthốnghoạchđịnhtàinguyênlớntrongtậpđoàn(từkhâusảnxuấtđếnvậnchuyển,từsổsáchkếtoánđếnbáocáo,từkhiđặthàngđếnkhitrảtiền)đãloạibỏđược450ứngdụngvà3.150giaodiện,chủyếubằngcáchbỏđiphầntrùnglặp.Việctriểnkhaicácquytrìnhchuẩnhóavàsốhóarấttốnkém,đặcbiệtlàcác

18

quytrìnhliênquanđếnsựthayđổivềtổchức,songnómanglạinhiềulợiíchkhihệthốngtrởnênđơngiảnhơn,vậnhànhíttốnkémhơnvàdoanhnghiệptrởnênnhạybénhơn.

Tínhlinhhoạtcủadoanhnghiệpngàycàngphụthuộcnhiềuvàonềntảngvậnhành

Tínhlinhhoạtcủadoanhnghiệplàmộtyêucầuchiếnlược.Trướcthựctếsựtoàncầuhóangàycàngmạnhmẽ,quyđịnhnhiềuhơn,thờigianchutrìnhnhanhhơn–tấtcảđòihỏiphảinhanhchóngthayđổicácquytrìnhtổchức.Cácnhàquảnlýkhôngthểdựđoánđiềugìsẽthayđổi,songhọcóthểdựđoánđiềugìkhông.Vànếusốhóađượcnhữngđiềukhôngthayđổi,họcóthểtậptrungvàonhữngđiềuđangthayđổi.Bằngcáchnày,nềntảngvậnhànhtrởthànhnềntảngcủasựlinhhoạt.

Cónhiềudạnglinhhoạt,songmộtchỉbáocủanólàphầntrămdoanhthucóđượctừcácsảnphẩmmới.Nghiêncứucủachúngtôivề147doanhnghiệpđãchỉrarằngtừnăm1998đếnnăm2002,trungbình24%doanhthulàbắtnguồntừcácsảnphẩmmớiđượcđưaratrongbanămgầnđây.Nhưngtỷlệnàygiữacácdoanhnghiệprấtkhácnhau–mặcdùcùnghoạtđộngtrongmộtngành.Chẳnghạn,tronghoạtđộngsảnxuất,tỷlệtrungbìnhlà24%.Tuynhiên,1/3doanhnghiệpcótrên50%doanhsốtừcácsảnphẩmmớiđượcgiớithiệutrongbanămtrởlạiđây.Cácdoanhnghiệplinhhoạtnàycũngcótỷlệsốhóacácquytrìnhlõicaohơn.Mặcdùcónhiềucáchgiảithíchvềsựkhácnhautrongcùngmộtdạnglinhhoạt,thìviệccóđượcmộtnềntảngvậnhànhsốhóađãchophépcácnhàquảnlýtạicácdoanhnghiệpnàydànhnhiềuthờigianhơnđểnghiêncứuxemsảnphẩmnàosẽthànhcôngvàsauđótungchúngrathịtrường.

Môitrườngquốcgiavàchínhtrịhiệntạiđòihỏidoanhnghiệpphảicótínhnguyêntắc

Mộtsốdoanhnghiệpluônphảiđốimặtvớinhữngthayđổiliêntụccủacácđiềuluật,nhưĐạoluậtSarbanes-Oxley(2),BaselII(3),HIPAA(4).Khicácdoanhnghiệptrởnêntoàncầuhóahơn,họsẽphảituântheocácquyđịnhvềbáocáongàycàngphứctạphơn.Mộtsốlĩnhvực,đặcbiệtlàytếvàtàichính,phảiđốimặtvớicácluậtlệvàquyđịnhkhácnhauthuộccácvùngkhácnhaungaytrongcùngmột

19

note:note:note:

quốcgia.

Đốivớinhiềudoanhnghiệp,cácquyđịnhmớiđồngnghĩavớiviệcphảichithêmnhiềutiềnmàkhôngmanglạithêmgiátrịnào.Nhưngcácdoanhnghiệpcónềntảngvậnhànhvữngchắcsẽcóđượcthôngtinrõrànghơnvàkhảnăngtruycậpdữliệunhanhhơn.Chẳnghạn,mộtlãnhđạocủacôngtydịchvụtàichínhđãnhậnxétrằngĐạoluậtSarbanes-Oxleykhônglàmthayđổibấtkỳđiểmnàotronghệthống;dữliệucầnthiếtđãcósẵnnhờvàocácquytrìnhsốhóamàcôngtyđãtriểnkhai.Cácdoanhnghiệpcóthểkhôngdựđoánđượccácquyđịnhmới,songhọcóthểtăngxácsuấtcácdữliệuđượcyêucầuđãsẵncóhoặcdễdàngtíchlũy.

Xâydựngmộtnềntảngsẽítmạohiểmvàtiếtkiệmhơn

Nhiềunhàquảnlývớikinhnghiệmtriểnkhaicáchệthốnghoạchđịnhtàinguyêndoanhnghiệpvàocuốithậpniên1990engạirằngviệctriểnkhaicácbiệnphápcảitiếnlàviệclàmđầytốnkémvàmạohiểm.Tuynhiên,nhưchúngtôisẽnêuởChương6,hầuhếtcácdoanhnghiệpkhôngphảiđầutưmạnhvàonềntảngcủahọ.Nềntảngvậnhànhcóthểđượctriểnkhaitheotừngdựán.Bằngcáchđầutưthôngminhhơn,chứkhôngphảinhiềuhơn,cácdoanhnghiệpcóthểsửdụngcácdựánđangtriểnkhaiđểtừngbướcxâydựngnềntảngvậnhànhcủamình.Vàmộtkhinềntảngnàyđượcxâydựng,chiphíITsẽgiảmdầnvàhiệuquảkinhdoanhsẽgiatăng,đầutưbanđầusẽcólãi.

Làmthếnàonềntảngvậnhànhtạoragiátrịdoanhnghiệp?

Đểminhhọakháiniệmnềntảngvậnhànhvàkhảnăngtácđộngcủanólêndoanhnghiệp,chúngtôiđưarahainghiêncứutìnhhuốngcụthể.ĐầutiênlàUPS,mộtcôngtynổitiếngtrongviệcsửdụngITvàocácquytrìnhkinhdoanh.UPSđãxâydựngvàứngdụngnềntảngvậnhànhcủacôngtytừcuốithậpniên1980.

UPS:Xâydựngcácdịchvụmớidựatrênmộtnềntảngvữngchắc

Vàokhoảngnăm1986,banquảntrịcấpcaocủaUPSlongạirằngcôngtykhôngcókhảnăngđốiphóvớicácsángkiếnthịtrườngdựa

20

trêncôngnghệcủacácđốithủcạnhtranh.UPSđãchiếmlĩnhthịtrườngvậnchuyểnbưukiệnởMỹtrong80nămhoạtđộng,songbanquảntrịnhậnthấyUPScầnphảicókhảnăngITvữngmạnhđểcóthểcạnhtranhtrongtươnglai.Trongsuốt10nămsauđó,UPSđãxâydựngmộtmôhìnhhoạtđộngchophépcôngtynắmbắtđượccáccơhộitrênthịtrườngtoàncầukhôngchỉtronglĩnhvựcvậnchuyểnbưukiệnmàcònvớinhiềulĩnhvựcliênquan.

Mặcdùmốiquantâmbanđầulàvềvậnchuyểnbưukiện(chẳnghạnbáocáobưukiệnđangởnơinàotrongquátrìnhvậnchuyển),UPSquyếtđịnhphảixâydựngnềntảngvậnhànhbaogồmcáckỹthuậtcôngnghiệphiệncó(Hình13).Côngtyđãthuênhiềukỹsưcôngnghiệpđểnghiêncứuhiệuquảvàthiếtkếcácquytrìnhkinhdoanhtốiưu.CáckỹsưcôngnghiệpnàyđãđưaranhữngquytrìnhhiệuquảchohàngloạthoạtđộngtạiUPS,baogồmcảviệcngườiláixedùngchânnàođểbướclênxetrước.Côngtytriểnkhaicácquytrìnhnàythànhcácchuẩntoàncầu.Dođó,khicôngtythảoluậnvềcácyêucầucủakhảnăngIT,tấtcảnhữngngườiđưaraquyếtđịnhquantrọngđềuthấyrõrằngcáchệthốngcầnphảihỗtrợchocácquytrìnhchuẩntoàncầucủaUPS.Thêmvàođó,banquảntrịnhấttrírằngbảnchấtcủahoạtđộngvậnchuyểnbưukiệnđòihỏicáchệthốngphảiđượctíchhợpcao,nhằmgiúpbưukiệntránhbịthấtlạctrênđườngvậnchuyển.

Hình1-3NềntảngvậnhànhcủaUPS

21

CIOmớivànhânviêncủaUPSđãpháttriểnmộtkiếntrúcdoanhnghiệpthểhiệnđượcmụctiêucủacôngty.Tínhchấtcơbảncủakiếntrúcdoanhnghiệpnàylàđặcđiểmkỹthuậtđốivớimộtcơsởdữliệuduynhấtdànhchobưukiện.VịCIOnàykhôngmuốncónhiềucơsởdữliệuvìnóđedọatínhđồngnhấtcủanó.ĐộingũnhânviêncủaCIOcũngnhấnmạnhnhucầucầnphảicókhảnăngthôngtintoàncầuđểdữliệuvềbưukiệncóthểđượcnhậpvàtruycậptừbấtkỳnơinàobưukiệnđượclấyhoặcnhận.Côngtyđãxâydựngcácquyđịnhnghiêmngặtvềcácchuẩnkiếntrúc,ITđượctraoquyềnthựcthicácquyđịnhnàybấtcứkhinàomộtviphạmcóthểlàmgiảmtínhantoàn

22

hoặchiệuquả.

Vềmặtquytrìnhkinhdoanh,banquảntrịcấpcaoxácđịnhbốnquytrìnhlõi:vậnchuyểnbưukiện,pháttriểnsảnphẩm,quảnlýquanhệkháchhàngvàquảnlýthôngtinkháchhàng.UPSđãchuẩnhóacácnhiệmvụvớicácquytrìnhđóthíchhợpđếnmứccácđềxuấtmớicóthểthúcđẩynhữngkhảnănghiệntại.Bắtđầutừviệctheodõibưukiệnvàcácquytrìnhlõiliênquan,UPSđãtậndụngcáchệthốngvàkhảnăngquytrìnhtrướchếtbằngcáchbổsungcáckênhmới,chẳnghạnnhưInternet.Sauđó,UPSmởrộngcácdịchvụmới.Chẳnghạn,FlexGlobalViewchophépkháchhàngnhậnđượcthôngbáongaytrướckhibưukiệnđượcchuyểnđếnvàtheodõiquátrìnhbưukiệnđượcvậnchuyểntạicáccôngtyvậntảihoặcđốitáccủaUPS.FlexGlobalViewcũngthôngbáochokháchhàngnếubưukiệnđếntrễ.Dựatrêncáckhảnăngnày,UPSđãpháttriểntừmộtcôngtychuyênvậnchuyểnbưukiệntrởthànhmộtcôngtythươngmạitoàncầu.UPSTradeDirect,mộttrongnhữngsảnphẩmmớicủacôngty,cungcấpdịchvụtíchhợpđểgiaonhậntậncửacácbưuphẩmquốctế,baogồmtổnghợphóađơn,môigiớihảiquanvàgiấyphépcũngnhưtheodõibưukiệnquốctế.

CácsángkiếncủaUPSđãxâydựnghoặctậndụngdựatrênnềntảngvậnhànhsẵncóvàtạoracáccơhộimới.VớitầmquantrọngchiếnlượccủaITtạiUPS,cáclãnhđạoITthườngthamgiavàocáccuộcthảoluậnchiếnlược,đồngthờiđưaracácsảnphẩmvàdịchvụmớidựatrêncáckhảnăngsẵncó.NóivềđónggópcủabộphậnITtrongcáccuộcthảoluậnnày,MikeEskew–CEOcủaUPS–nhậnxét:“TôiluônnhậnđượcnhữngđiềungạcnhiênthúvịnhưvậytừIT.”NgạcnhiênthúvịtừIT–UPSquảđãcóđượcmộtnềntảngvậnhànhvữngchắc.

WashingtonD.C:Cungcấpdịchvụtậptrungvàokháchhàng

Trongcuốnsáchnày,chúngtôichủyếuđềcậptớinhucầucủacácdoanhnghiệp.Cácnguyêntắccủanềntảngvậnhànhđềuphùhợpvớicácdoanhnghiệpnhànướcvàtưnhân,cáccơquanchínhphủvàcáctổchứcphilợinhuận.Cácmụctiêuhoạtđộngvàcácchuẩnđohiệuquảcóthểkhácnhautùytheotừngloạitổchức,songnhucầuphảitạođiềukiệnđểhoạtđộnghiệuquả,ổnđịnhvàlinhhoạtthìđềugiốngnhau.ChínhquyềnĐặckhuColumbia(5)đãxâydựngmộtnền

23

note:

tảngvậnhànhtừnăm1999.Cáctổchứcthuộccáchìnhthứckhácnhaucóthểdễdànghọchỏikinhnghiệmtừviệcnày.

Ngoạitrừhệthốngtrườngcông,WashingtonD.C.có21nghìnnhânviênvànguồnngânsáchlà5,4tỷđô-la,domộtnhàcầmquyềncấpcaocủathànhphốđiềuhành,ngườiđượcchỉđịnhvàphảichịutráchnhiệmvớithịtrưởngvàhộiđồngcủaD.C.Cótấtcả74cơquanhoạtđộngcungcấpdịchvụ,trongđócó10cơquancungcấpcácdịchvụhànhchínhtrungtâm(nhưhoạtđộngthumua,nguồnnhânsự,côngnghệthôngtin,cácdịchvụluậtpháp)và74cơquancungcấpcácdịchvụtươngtácvớikháchhàng(nhưthựcthiluậtpháp,dịchvụdànhchotrẻemhaygiaothông).KhiAnthonyWilliamsđượcbổnhiệmchứcthịtrưởngvàotháng1/1999,D.Cđangphảigánhkhoảnnợnửatỷđô-la.Cácdịchvụcôngởđâybịxếpvàohạngchótsovớicácthànhphốlớnkhác,hoạtđộngđiềuhànhcôngviệchànhchínhcủathànhphốnằmtrongtaymộthộiđồngđượcliênbangchỉđịnh.Cáccôngdânluônthanphiềnvềcácdịchvụkémchấtlượng:quytrìnhđăngkýxeôtôcóthểkéodàicảngày,cácchủdoanhnghiệpnhỏthườngphảithuêchuyêngiađểđạidiệnchodoanhnghiệptạimột“matrận”gồmcácphòngbanởcơquanchịutráchnhiệmbảovệngườitiêudùng(DepartmentofConsumerandRegulatoryAffairs).

NgàithịtrưởngWilliamsđãcamkếtxoayngượctìnhthếvàcảithiệncácdịchvụdànhchocáccôngdânthànhphốvàkháchthamquan.CTO(6)SuzannePecknhậnthấyrằngtrongdịchvụcông–khácvớimộtdoanhnghiệp–cáckháchhàngcủathànhphốkhôngđượcphéplựachọnmàbắtbuộcphảilàmviệcvớicáccơquannhànước.Nếungườidânmuốncógiấyphép,thẻcăncướchaytrảtiềnthuế,họphảilàmviệcvớicáccơquannhànước.Mụctiêucủachínhquyềnlàkhiếnchocáchoạtđộngnàycàngdễchịuvàđạthiệuquảcao.Từđó,vịCTOđãápdụngmộttậphợpcácnguyêntắchoạtđộngkhitiếpxúcvớicửtri:

Duynhấtmộtcửa.Tấtcảcáccôngdânđềuđượctậptrungởcùngmộtcửatrungtâmđểhọkhôngphảilangthangtìmkiếmtrongsố74cơquan.

Đảmbảođượcgiảiquyết.Phảiđảmbảovớimọicôngdânlàmộtkhiyêucầucủahọđãđượcđưaraxemxétthìnósẽđượcgiảiquyết,dùvấnđềđóthuộccơquannàohoặcliênquanđếnbaonhiêucơquan.

24

note:

Cungcấpdịchvụchấtlượngcao.Cáccôngdânkhôngcócáchnàokhácngoàiviệcphảitiếpxúcvớichínhquyền,vìvậyvănphòngcủaCTOsẽlàmchoviệctiếpxúcnàycảithiệntíchcực.Peckđãnhấnmạnhmụcđíchcủaviệccungcấpdịchvụtốt:“Điềutốtđẹpnhấttôicóthểlàmởcấpthànhphốchocácbạn,nhữngcôngdâncủathủđô,đólàcungcấpmộtdịchvụchấtlượngcao...”

Môhìnhhoạtđộngcủathànhphố–baogồmcáckháiniệmvềcungcấpdịchvụchấtlượngcao–yêucầucầnphảichuẩnhóacácquytrìnhthôngthường.MôhìnhhoạtđộngtíchhợptừAđếnZcácquytrìnhcũngnhưchiasẻdữliệugiữacáccơquanliênquan(Hình1-4).TrungtâmcủakiếntrúcdoanhnghiệpcủaD.C.làchínchươngtrìnhhiệnđạihóadịchvụ,đạidiệnchocácnhómchứcnăngkhácnhaucủacáchệthốngđacơquan.Mỗihệthốngtrong370hệthốngsẽthuộcvềmộttrongchínchươngtrìnhnày:hànhchính,kháchhàng,giáodục,hànhpháp,tàichính,conngười,láixe,tàisảnvàgiaothông.CácchươngtrìnhdịchvụnàytạoracácquytrìnhchuẩnhóađacơquantừAđếnZchoD.C.

Hình1-4NềntảngvậnhànhcủachínhquyềnD.C.

25

Trướckhibắtđầubấtkỳcảitiếnquantrọngnàotrongquytrìnhứngdụng,Pecktậptrunglàmổnđịnhcáchoạtđộngvàpháttriểncácdịchvụcơsởhạtầnglõi,baogồmcácdịchvụWANvàkhôngdây;tậphợpcácmáychủ,lưutrữ,phầnmềmvàgiớithiệucácphươngthứcquảnlýtheonguyêntắc,vídụcáctiêuchuẩnpháttriển.Cácdịchvụcơsởhạtầngmớinàygiúptiếtkiệmchiphícũngnhưmanglạinhiềukhảnăngmới.Vídụ,chiphídịchvụđiệnthoạigiảm33%trongkhi

26

khảnăngtăng1.600lần.

Dựáncảitiếnứngdụngquantrọngđầutiênthuộcchươngtrìnhdịchvụhànhchính.Mặcdùcácdịchvụhànhchínhkhôngtrựctiếptươngtácvớikháchhàng,cáccơquantiếpxúcvớikháchhàngnhậnxétrằngdịchvụhànhchínhcóchấtlượngkém–chẳnghạntìnhtrạnghỗnloạntrongtuyểndụngnhânsự,mấthồsơxinkinhphíhaynhữngkhókhăntronghoạtđộngthumua–sẽảnhhưởngđếnkhảnăngphụcvụkháchhàngcủahọ.Cũngnhưvớicácbiệnphápcảitiếnkhác,bướcđầutiênlàphảiđịnhnghĩađượcmộtkháiniệmvềcáchoạtđộngcóthểphảnánhnhữnggìkháchhàngtrảiquakhisửdụngdịchvụ.

Chươngtrìnhhiệnđạihóadịchvụhànhchínhkéodài5năm,bắtđầutừnăm2001vớitrịgiá71triệuđô-la,vớihiệuquảđạtđượclàtiếtkiệmchiphítới150triệuđô-la.Mộthộiđồngđánhgiákiếntrúcphêduyệttừngkháiniệmvềcáchoạtđộngđểphùhợpvớiquyđịnhkiếntrúcvàtiếptụctheodõikiếntrúcnàytrongsuốtquátrìnhtriểnkhaicácquytrìnhmới.Trongnămthứbacủachươngtrình,banquảntrịđãghinhậnchiphíhàngnămtiếtkiệmđượctới50triệuđô-lanhờcảitiếncácdịchvụvềthumua,tuyểndụngnhânsựvàcácdịchvụliênquan.

D.C.đãtừngbướcđềxuấtcácdựánmớidựatrênkinhnghiệmcóđượctừcácdựánđitrước,cácdựánsausẽtáisửdụngcơsởhạtầngđãđượcdựántriểnkhaitrướcđó.Chẳnghạn,vănphòngcủaCTOđãxâydựngmộtcổngthôngtinthànhmộtgiaodiệnchínhkhinhiềudịchvụmớiđượcđưara.TrangwebcủachínhquyềnD.C.đãpháttriểntừ20trangvàonăm1999tớigần200nghìntrangvàonăm2005.NóđãchuyểnmìnhtừmộtthứđángxấuhổcủachínhphủthànhmộttrangwebđượctạpchíGovernmentTechnologyđánhgiálàtốtnhấttrongcáctrangwebcủachínhphủ.Quantrọnghơn,theođánhgiácủaSuzannePeck,chỉtrongvàinăm,chínhquyềnD.C.“đãđitừchỗtệnhấttớichỗtốtnhất”.

MụctiêuvàtổngquanvềcuốnsáchTrảinghiệmcủaUPSvớinhữngngạcnhiênthúvịđếntừITcũng

nhưkhảnăngcủanótrongviệctạoracácsảnphẩmvàdịchvụmớicó

27

thểtậndụngnềntảngvậnhànhlàmộttrườnghợphếtsứcđặcbiệttrongsốcácdoanhnghiệpchúngtôiđãnghiêncứu.GiốngnhưchínhquyềnD.C.,cácdoanhnghiệpngàycàngcónhiềucảitiếnhoạtđộngtrongquátrìnhxâydựngvàứngdụngnềntảngvậnhànhcủamình,tuydiễnratừngbướcsonglạihếtsứcquantrọng.Xâydựngnềntảngkhôngphảilàmộtquytrìnhnhanhchónghaydễdàng.Cuốnsáchnàylàlờikêugọigửitớicácdoanhnghiệpchưabắtđầuhànhtrìnhnày,vàlàkimchỉnamdànhchocácdoanhnghiệphiệnđangxâydựngnềntảngcủamình.Trongcuốnsáchnày,chúngtôichỉracáchthứcđể(1)xácđịnhmôhìnhhoạtđộng,(2)thiếtkếvàtriểnkhaikiếntrúcdoanhnghiệpvà(3)chấpnhậnmôhìnhgắnkếtIT.Đồngthời,chúngtôicũngsẽchỉracáchthứcgiúpdoanhnghiệpcủabạnpháttriểnlớnmạnhdựatrênnềntảngvậnhành.

Cácdoanhnghiệpcónềntảngvậnhànhvữngchắcthậtsựpháttriểnlớnmạnh.Xuyênsuốtcuốnsáchnày,chúngtôisẽmôtảcáckhảnăngvềquytrìnhkinhdoanhvàITcủacácdoanhnghiệpđãđạtđượcnhữnglợiíchmangtínhchiếnlượctừnềntảngcủamình,như:

INGDIRECT:Ngânhàngtrựctiếpsốmột(dựatrênsốtiềncủakháchhàngcánhânmàcácquỹđầutưquảnlý)tạitấtcả9quốcgiamànóhoạtđộng.ChiphíhoạtđộngcủaINGDIRECTchỉvàokhoảng0,43%tàisản,sovớitỷlệ2,5%ởmộtngânhàngvớiđầyđủdịchvụ,chophéphãngcóthểđưaramứclãisuấttiếtkiệmcaohơnvàcáckhoảnvayvớimứcphíthấphơnsovớicácngânhàngkhác.Kếtquảlàtạonênmộtbướcpháttriểnphithường:trongquýInăm2005,INGDIRECTđãcóthêm250nghìnkháchhàngmớivàhơn5tỷđô-latàisảnvốnmớimỗitháng.

7-ElevenJapan:NhàbánlẻđạtmứclợinhuậncaonhấtởNhậtBảnvàlàtậpđoànbánlẻlớnthứtámtrênthếgiới.Khởiđầutừmộtcửahàngđơnlẻvàonăm1973,7-ElevenJapanđãpháttriểnthànhmộttậpđoànvới10.800cửahàngtạiNhật.Trênphạmvitoàncầu,7ElevenJapanđãcó28nghìncửahàng,doanhthuhàngnămđạtmứckhoảng25.000tỷyênNhật(khoảng22tỷđô-laMỹ).Tổnglợinhuậnbánhàngtạimỗicửahàngtăngtừ5%năm1977lên30%năm2004.Banquảntrịđãgiảmtốcđộquayvònghàngtồnkhotừ25,5ngàynăm1977tớidưới8,7ngàynăm2004.

TDBanknorth:TheoForbes,đâylàngânhàngquảnlýtốtnhất

28

năm2004,nhờvàosựtăngtrưởnglợinhuậnổnđịnh–khoảng10%trởlên.TDBanknorthđãthâutóm26ngânhàngtrong11nămqua,vàtừnăm1989,ngânhàngđãtăngtrưởngtừ2tỷđô-lalên32tỷđô-la.TDBanknorthlàngânhàngthứhaitrongdanhsáchForbes1000vềtổngthunhậpchocổđông(tỷlệhàngnămtừnăm1991đến2001là37%).

Cuốnsáchnàydànhchocácnhàquảnlýcấpcao–nhữngngườiphải,hoặctinrằngmìnhgánhtráchnhiệmpháttriểnvàgiámsátnềntảngvậnhànhcủadoanhnghiệp.CáclãnhđạokinhdoanhnênhiểurõmìnhphảilàmgìđểtạorabướcthayđổicũngnhưsựkếtnốigiữacácđồngsựthuộcbộphậnkinhdoanhvàITtrongcáccuộcthảoluậnvềcáchthứcxâydựngnềntảngvậnhành.Đồngthời,cáclãnhđạoITcầncómộtkhungrõràngđểthamkhảocôngviệcvàcáccôngcụnhằmhợptáchiệuquảvớicácđồngsựthuộcbộphậnkinhdoanh.ViệcxâydựngnềntảngvậnhànhđòihỏibộphậnkinhdoanhvàITcầnphảigắnbóchặtchẽ,vìvậycáclãnhđạokinhdoanhvàITcầnphảitácđộngđếnquytrìnhnày.Kếtquảnhậnđượcsẽxứngđángvớicôngsứcbỏra.

Cấutrúccuốnsáchđượctrìnhbàynhưsau:

Chương2:Xácđịnhmôhìnhhoạtđộng.Trongchươngnày,chúngtôisẽgiớithiệunguyêntắcđầutiênđểxâydựngnềntảngvậnhành:môhìnhhoạtđộngvớihaiyếutốchínhcủanó–chuẩnhóavàtíchhợpquytrìnhkinhdoanh.Cóbốnloạimôhìnhhoạtđộng:Hợpnhất,Phốihợp,TáitạovàĐadạnghóa.Chúngtôisẽchỉracáchthứcứngdụngkháiniệmmôhìnhhoạtđộngvàodoanhnghiệpcũngnhưcácđơnvịkinhdoanh,vớicácnghiêncứutạiJMFamilyEnterprises,MerrillLynch,DowChemical,TDBanknorthvàSchneiderNational.

Chương3:Triểnkhaimôhìnhhoạtđộngthôngquakiếntrúcdoanhnghiệp.Trongchươngnày,chúngtôisẽgiớithiệunguyêntắcthứhaitrongxâydựngnềntảngvậnhành:kiếntrúcdoanhnghiệp.Cácyếutốchính–quytrìnhkinhdoanhsốhóa,cơsởhạtầngIT,dữliệuchungvàcácgiaodiệnvớikháchhàng–đượcxácđịnhvàliênkếtvớinhautrongkiếntrúcdoanhnghiệp.Chúngtôisẽgiớithiệuthiếtkếlõitrongmộttrangvàđưaracácbảnvẽkhácnhauchomỗimôhìnhhoạtđộngđểtiệnsosánh.Đểtăngtínhhiệuquả,chúngtôisẽminhhọavớibốnnghiêncứutrườnghợp

29

vềthiếtkếkiếntrúcdoanhnghiệptạiMetLife,INGDIRECT,CarlsonCompaniesvàDeltaAirLines.

Chương4:Bướcquacácgiaiđoạntrưởngthànhcủakiếntrúcdoanhnghiệp.Trongchươngnày,chúngtôisẽgiớithiệubốngiaiđoạntrưởngthànhcủakiếntrúcdoanhnghiệp:Silo,Chuẩnhóakỹthuật,TốiưuhóalõivàĐơnthểdoanhnghiệp.DoanhnghiệpsẽbướcquanhữnggiaiđoạnnàytrongquátrìnhhọchỏicácquytrìnhtổchứcmớivàthayđổihoạtđộngđầutưIT.ChúngtôisẽchỉchobạnthấygiátrịchiếnlượccủaITngàycàngđượcnângcaonhưthếnàokhikiếntrúcdoanhnghiệpdầntrưởngthành.Saukhiđưaramộtvàivídụminhhọangắngọn,chúngtôisẽthảoluậnvềcáchthứcápdụngcácgiaiđoạnkiếntrúcnàyvàodoanhnghiệpcủabạn.

Chương5:Gặtháilợiíchtừquátrìnhtìmhiểu.Trongchươngnày,chúngtôisẽgiảithíchcáchthứccácdoanhnghiệpthuđượcnhữnglợiíchkinhdoanhkhácnhauởmỗigiaiđoạntrưởngthànhthôngquasửdụngcáchoạtđộngvàvaitròquảnlýkhácnhau.Việcnàyđòihỏicácdoanhnghiệpphảitriểnkhainhữngcơcấuquảnlýkhácnhautrongtừnggiaiđoạnđểchínhthứchóaviệchọchỏivềtổchức.NghiêncứutìnhhuốngtạiSchindlersẽchothấyvaitròcủaCIOpháttriểnnhưthếnàokhicácdoanhnghiệpbướcdầnquacácgiaiđoạntrưởngthành.

Chương6:Xâydựngnềntảngtheotừngdựán.Trongchươngnày,chúngtôisẽgiớithiệunguyêntắcthứbađểxâydựngnềntảngvậnhành:môhìnhgắnkếtIT.Môhìnhnàygồmbayếutố:quảnlýIT,quảnlýdựánvàsựliênkếtgiữahaiyếutốnày.Mộtmôhìnhgắnkếthiệuquảsẽchophépdoanhnghiệpxâydựngnềntảngcủamìnhdựatrêntừngdựán.CácnghiêncứutrườnghợpvềRaytheonvàToyotaMotorMarketingEuropesẽminhhọachocácyếutốkhácnhaucủamôhìnhnày.

Chương7:Sửdụngkiếntrúcdoanhnghiệpđịnhhướngthuêngoài.Trongchươngnày,chúngtôisẽmôtảcáchthứcthuêngoàicóthểđónggópvàosựtrưởngthànhcủakiếntrúcdoanhnghiệpnhưngcũngmuốnlưuýđộcgiảrằngchưahẳnthuêngoàisẽthànhcông.Đểtăngkhảnăngthànhcông,chúngtôisẽchỉracáchthứcsửdụngmôhìnhhoạtđộngvàkiếntrúcdoanhnghiệpđểquyếtđịnhxemcáigìvàkhinàocầnđượcthuêngoài.Chúng

30

tôiphânbiệtbadạngthuêngoài:đốitácchiếnlược,liêndoanhhợptácvàquanhệgiaodịch.KhiphântíchkinhnghiệmcủaCampbellSoupCo.vàchínhquyềnthànhphốLiverpool,chúngtôisẽbànvềviệcthuêngoàicóthểảnhhưởngđếnkiếntrúcdoanhnghiệpvàngượclại.ChúngtôisẽtrìnhbàynghiêncứutrườnghợpDowChemicalđãxôngxáothuêngoài–dođượckiếntrúcdoanhnghiệpđịnhhướng–đểtrởthành“Môhìnhliênđoànmôigiới”.

Chương8:Tậndụngnềntảngđểtăngtrưởnglợinhuận.Trongchươngnày,chúngtôichỉratínhcấpbáchcủaviệctăngcườngsựlinhhoạttạicácdoanhnghiệpphảicạnhtranhtrongnềnkinhtếtoàncầu.CáctrườnghợpnghiêncứuvềUPS,7-ElevenJapanvàMetLifesẽminhhọachotiềmnăngpháttriểncủanhữngmôhìnhhoạtđộngkhácnhau.NghiêncứuvềCEMEXsẽnêubậtnhữngtháchthứcvềkiếntrúckhithâutómcáccôngtykhác.

Chương9:Bắttayvàothựchiện–Chươngtrìnhcủalãnhđạo.Chươngnàytómtắtcácýtưởngcơbảncủacuốnsáchthôngquaviệcxemxétcáctriệuchứngcủamộtnềntảngvậnhànhkémhiệuquả.Sauđó,chúngtôisẽđưarasáubướcgiúpbạnxemxétlạinềntảngvậnhànhcủamình.Cuốicùng,rútra10nguyêntắclãnhđạođểxâydựngvàứngdụngnềntảngvậnhành.

31

Chương2-XácđịnhmôhìnhhoạtđộngTướngHerbertNormanSchwarzkopftừngnhậnxét:“Lãnhđạolà

sựkếthợphiệuquảgiữachiếnlượcvàđặcđiểmtínhcách.Nếunhấtđịnhphảibỏmộttronghainhântốnày,thìđósẽlàchiếnlược.”Rấtítlãnhđạodoanhnghiệpcóthểyêntâmlãnhđạomàthiếumộtchiếnlượccụthể.Chiếnlượckinhdoanhđưaraphươnghướngvàlàđộnglựcthúcđẩycáchoạtđộngtrongdoanhnghiệp.HầuhếtcácdoanhnghiệpcũngdựavàochiếnlượcđểđịnhhướngcáckhoảnđầutưvềIT.Dựavàođó,lãnhđạoITphảilàmviệcđểgắnkếtcácquytrìnhIThoặcquytrìnhkinhdoanhdựatrênnềntảngITtheochiếnlượckinhdoanhđãđềra.Tuynhiên,trênthựctế,sựđồngvậnmangtínhchiếnlượcgiữakinhdoanhvàITlàmộtmụctiêurấtkhóthựchiện.

Cácchiếnlượckinhdoanhcónhiềumặt,baogồmcácquyếtđịnhnhưcạnhtranhvàothịtrườngnào,làmthếnàotạolậpvịthếcủadoanhnghiệptrênmỗithịtrường,nhữngkhảnăngnàocầnpháttriểnhoặcthúcđẩy.Thêmvàođó,nhữngưutiênchiếnlượccủadoanhnghiệpcóthểthayđổinhằmđốiphóvớicácsángkiếncủađốithủcạnhtranhhoặcđểnắmbắtnhữngcơhộimới.Dođó,chiếnlượchiếmkhivạchrađượcphươnghướngrõràngchosựpháttriểncơsởhạtầngITbềnvữngcũngnhưcáckhảnăngcủaquytrìnhkinhdoanh.

Đểhỗtrợtốtnhấtchochiếnlượccủadoanhnghiệp,chúngtôikiếnnghịrằngdoanhnghiệpcầnxácđịnhmộtmôhìnhhoạtđộng.Môhìnhhoạtđộnglàmứcđộcầnthiếtcủasựtíchhợpvàchuẩnhóaquytrìnhkinhdoanhnhằmcungcấphànghóavàdịchvụtớikháchhàng.Môhìnhhoạtđộngmôtảcáchthứcmàmộtdoanhnghiệpmuốnpháttriểnvàlớnmạnh.Bằngcáchcungcấptầmnhìnbềnvữngvàkhảthihơnsovớichiếnlược,môhìnhhoạtđộnggiúpdoanhnghiệpthiếtlậpnềntảngvậnhành.

Việclựachọnmôhìnhhoạtđộngnàolàmộtquyếtđịnhhếtsứcquantrọngđốivớimỗidoanhnghiệp.Đâylàbướcđầutiêntrongviệcxâydựngnềntảngvậnhành.Môhìnhhoạtđộngchophéptriểnkhainhanhchóngmộtloạtcácđềxuấtchiếnlược.Nhưngchínhmôhìnhhoạtđộngđólạikhônghỗtrợđượcgìchocácđềxuấtđingượclạivớicácgiảthiếtmànódựavào.Vìthế,suychocùng,môhìnhhoạtđộngđồngnghĩavớiviệclựachọnxemchiếnlượcnàosẽđượchỗtrợ.Ví

32

dụnhư,CharlesSchwabdễdànggiớithiệumôhìnhmôigiớitrựctuyến,tươngquanvớiMorganStanley.Trướcđó,Schwabđãtriểnkhaicáchệthốngvàquytrìnhcókếtnốithấp.Ngượclại,MorganStanleyđãthiếtlậpcáchoạtđộngthânthiệnvớikháchhànghơn(vàdođóchiphícaohơn).Tươngtự,Amazonđãđưathêmcácsảnphẩmtiêudùngvàodanhsáchsảnphẩmcủanó,vìmôhìnhhoạtđộngcủanóđềcaokhảnăngphânphốihànghóacũngnhưtươngtáctrựctuyếnvớikháchhàng.MôhìnhhoạtđộngcủaBarnes&NoblekhôngphùhợpđểkinhdoanhtrựctuyếnnhưnglạidễdàngkếthợpvớiStarbucksđểtăngcườngtrảinghiệmmuasắmtạihiệusáchcủakháchhàng.

Việcquyếtđịnhlựachọn(hoặckhônglựachọn)mộtmôhìnhhoạtđộngnàođósẽtácđộngmạnhmẽđếncáchthứcdoanhnghiệptriểnkhaicácquytrìnhkinhdoanhvàcơsởhạtầngIT.Nếukhôngcómộtmôhìnhhoạtđộngcụthể,doanhnghiệpsẽkhôngthểđưanhữngthếmạnhsẵncóvềtựđộnghóavớichiphíthấpvàođềxuấtchiếnlượcmới.Thayvàođó,đốivớimỗiđềxuấtchiếnlượcmới,doanhnghiệpphảixácđịnhcácthếmạnhlạitừđầu.Tuynhiên,lựachọnmôhìnhhoạtđộnglàmộtcamkếtvềcáchthứckinhdoanh,vàdođóđiềunàyhoàntoànkhôngđơngiản.

Nghiêncứucủachúngtôichothấyrằngsựlựachọnnàycóthểmanglạilợiíchrấtlớnchodoanhnghiệp.Cácdoanhnghiệpcónềntảngvậnhànhhỗtrợmôhìnhhoạtđộngđạthiệuquảchiếnlượccaohơn17%sovớicácdoanhnghiệpkhác,đâylàmộtchỉsốcóquanhệchặtchẽvớilợinhuận.Vềcácchỉsốkhác,cácdoanhnghiệpnàycũngđạtmứccaohơn,nhưhiệusuấthoạtđộng(31%),quanhệkháchhàng(33%),quảnlýsảnphẩm(34%),tínhlinhhoạtchiếnlược(29%)sovớicácdoanhnghiệpkhôngđượcxâydựngdựatrênmộtmôhìnhhoạtđộngcụthể.

Trongchươngnày,trướctiênchúngtôisẽxácđịnhcácyếutốcủamôhìnhhoạtđộng–chuẩnhóavàtíchhợp,sauđóđưarabốnloạimôhìnhhoạtđộng:Đadạnghóa,Phốihợp,HợpnhấtvàTáitạo.Chúngtôisẽmôtảcácyếutốquantrọngcủamỗimôhìnhcũngnhưchỉracáchthứcmàmỗimôhìnhhoạtđộngtácđộngđếncáclựachọnchiếnlượctrongtươnglai.Đồngthời,chúngtôisẽthảoluậnmộtsốlưuýquantrọngkhilựachọnmôhìnhhoạtđộng.

Chuẩnhóavàtíchhợp:haiyếutốcơbảncủamộtmôhìnhhoạt

33

động

Mỗimôhìnhhoạtđộngbaogồmhaiyếutố:chuẩnhóavàtíchhợpcácquytrìnhkinhdoanh.Mặcdùchúngtathườngxemchuẩnhóavàtíchhợplàhaimặtcủamộtvấnđề,nhưngtrênthựctế,chúngcónhữngyêucầukhácnhau.Dođó,cáclãnhđạodoanhnghiệpcầnphảinhậnthứcđượcrằngchuẩnhóavàtíchhợplàhaiquyếtđịnhđộclập.

Chuẩnhóacácquytrìnhkinhdoanhvàhệthốngliênquanlàviệcxácđịnhchínhxáccáchthứcmàmộtquytrìnhcầnđượcthựchiệnbởibấtkỳaihoặcđượchoànthànhởbấtkỳnơinào.Chuẩnhóaquytrìnhlàmtănghiệuquảcũngnhưkhảnăngdựđoánkếtquảtrongtoàncôngty.Vídụ,mộtquytrìnhmuahaybánhàngđãđượcchuẩnhóasẽgiúpdoanhnghiệpcóthểđolường,sosánhvàhoànthiệncáchoạtđộngtrongcácđơnvịkinhdoanhkhácnhau.Sựchuẩnhóa–bằngcáchgiảmthiểutínhbiếnđộng–cóthểlàmtăngnăngsuấtvàhiệuquảmộtcáchđángkinhngạc.

Tuynhiên,chuẩnhóacũngcóđiểmbấtlợi.Trongkhidựđoánđượckếtquả,chuẩnhóacũnghạnchếkhảnăngsángtạo.Đồngthời,sựchuyểnđổisangchuẩnhóathườngđòihỏimộtsốhệthốngvàquytrìnhhoạtđộngtốt(thậmchíhoànhảo)bịthaythếbởichuẩnmới.Điềunàycóthểrấtkhókhănvàtốnkém.

Tíchhợpgắnkếtcácđơnvịkinhdoanhkhácnhauthôngquadữliệuchung.Cácquytrìnhkhácnhaucóthểcùngchiasẻmộtcơsởdữliệuđểxửlýgiaodịchtừđầuđếncuốicũngnhưthốngnhấtcáchthứcdoanhnghiệptươngtácvớikháchhàng.Vídụ,mộtnhàsảnxuấtxehơicóthểquyếtđịnhtíchhợpcácquytrìnhđểkhimộthợpđồngbánxevừađượcký,chiếcxesẽngaylậptứcđượcđặttrướctrongdanhsáchcácxeđangsảnxuất.Bằngcáchchiasẻdữliệutrongcácquytrìnhquảnlýbánhàngvàhoạchđịnhsảnxuất,doanhnghiệpcóthểtíchhợptốthơncácquytrình,từđócungcấpdịchvụtốthơnchokháchhàng.Tronglĩnhvựcdịchvụtàichính,việcchiasẻdữliệugiúpgiámđốctíndụngxemxétcáctàikhoảnvãnglai,tiếtkiệmvàmôigiớicủakháchhàngđểcóđượcthôngtinhoànchỉnhvềkháchhàng,từđóướctínhtốthơnmứcrủirocủacáckhoảnvay.

Tíchhợpmanglạihiệuquảcaotrongcôngviệc,phốihợpcáchoạtđộngvớinhau,làmmọiviệctrởnênrõràngvàlinhhoạthơn.Quy

34

trìnhtíchhợpsẽgiúpdoanhnghiệpphụcvụkháchhàngtốthơn,cungcấpthôngtinđầyđủhơnchobanquảntrịđểcóthểđưaracácquyếtđịnh,đồngthờikịpthờicungcấpthôngtinthayđổitrongmộtbộphậncủaquytrìnhchocácbộphậnkhácliênquan.Sựtíchhợpcũngcóthểgiúpthôngtinhoặccácgiaodịchtrongdoanhnghiệpdiễnranhanhchónghơn.

Thửtháchlớnnhấtkhitíchhợpthườngnằmởkhâudữliệu.Việctíchhợpcácquytrìnhtừđầuđếncuốiđòihỏidoanhnghiệpphảichuẩnhóađượccácđịnhnghĩavàđịnhdạngcủadữliệutrongtoàndoanhnghiệp.Đểcácđơnvịkinhdoanhkhácnhaucóthểchiasẻthôngtinkháchhàng,chúngphảituânthủmộtđịnhdạngchung.Tươngtựnhưvậy,chúngphảithốngnhấtcáchhiểucáckháiniệmthôngdụng,vídụ,kháiniệmbánhàngcóthểđượcđịnhnghĩalàkhihợpđồngđượcký,khitiềnđượctrảhaykhisảnphẩmđượcchuyểnđếntayngườimua.Quyếtđịnhcácvấnđềnhưthếnàykhákhókhănvàmấtthờigian.

BốnmôhìnhhoạtđộngChúngtôiđãpháchọamộtmôhìnhđơngiảngồmhaitrụcvới

bốngóc,đạidiệnchocácmứcđộkhácnhautrongviệckếthợpgiữachuẩnhóavàtíchhợpquytrình(Hình2-1).Trướchết,mỗidoanhnghiệpcầnxácđịnhmìnhnằmởgócnàođểcóthểđưarađượccáchthứcdoanhnghiệpdựtínhcungcấpcácdịchvụvàsảnphẩmtớikháchhàng.

Bốnloạimôhìnhhoạtđộngbaogồm:

1. Đadạnghóa(tínhchuẩnhóathấp,tínhtíchhợpthấp)

2. Phốihợp(tínhchuẩnhóathấp,tínhtíchhợpcao)

3. Táitạo(tínhchuẩnhóacao,tínhtíchhợpthấp)

4. Hợpnhất(tínhchuẩnhóacao,tínhtíchhợpcao)

Cácdoanhnghiệpcóthểsửdụngmộtmôhìnhhoạtđộngởcấpdoanhnghiệpvàsửdụngcácmôhìnhhoạtđộngkhácởcấpbộphận,

35

đơnvịkinhdoanh,khuvựchaycáccấpkhác.Đểquyếtđịnhdoanhnghiệp(hoặcđơnvịkinhdoanh)củabạnthuộcmôhìnhnào,cầntựhỏihaicâusau:

1. Cácgiaodịchthànhcôngởmộtđơnvịkinhdoanhphụthuộcnhưthếnàovàodữliệucũngnhưđộchínhxácvàsựsẵncócủadữliệutừcácbộphậnkhác?

2. Doanhnghiệpsẽđượclợiđếnmứcnàokhicácđơnvịkinhdoanhhoạtđộngtươngtựnhau?

Câuhỏiđầutiênquyếtđịnhtínhtíchhợpvàcâuhỏithứhaiquyếtđịnhtínhchuẩnhóa.MôhìnhhoạtđộngmàbạnchọnsẽdẫndắtcácquyếtđịnhquantrọngxoayquanhtínhtựquảncủacácnhàquảnlýđơnvịkinhdoanhcũngnhưvaitròcủaIT.HãysosánhcâutrảlờicủabạnvớicácđặcđiểmcủamỗimôhìnhhoạtđộngtrongHình2-1đểxemdoanhnghiệpcủabạnthuộcmôhìnhnào.

Hình2-1Đặcđiểmbốnmôhìnhhoạtđộng

36

37

Đadạnghóa:Độclậpvớicácdịchvụchiasẻ

Đadạnghóathíchhợpvớicácdoanhnghiệpsởhữunhữngđơnvịkinhdoanhcóítkháchhàng,nhàcungcấphoặcphươngthứckinhdoanhchung.CácđơnvịkinhdoanhtrongdoanhnghiệpĐadạnghóađưaracácsảnphẩmvàdịchvụkhácnhauchocáckháchhàngkhácnhau,dođóbanquảntrịtrungtâmítđiềuhànhcácđơnvịkinhdoanhnày(xemgócĐadạngtrongHình2-1).

JMFamilyEnterprises(JMFE)ứngdụngmôhìnhhoạtđộngĐadạnghóa.ĐặttrụsởchínhtạiDeerfieldBeach,Florida,JMFEđạtdoanhthu8,2tỷđô-latrongnăm2004vàlàcôngtytưnhânlớnthứ15tạiMỹ.JMFEcóbốnbộphậnkinhdoanhgắnbóchặtchẽvớinhau:

1. SoutheastToyotaDistributor(SET)phụcvụhơn160nhàbánlẻtạiFlorida,Georgia,Alabama,BắcvàNamCarolinavớicácloạiôtô,cáclinhkiệnvàthiếtbịphụtùng.CửahàngbánlẻcủaSETbánkhoảng20%tổngsốxehãngToyotatrêntoànnướcMỹ.

2. WorldOmniFinancialCorp.(WOFC)làcôngtydịchvụtàichínhđadạngcungcấphàngloạtcácloạisảnphẩmvàdịchvụtàichínhchongườitiêudùng,nhàbánlẻvàngườichovay.Côngtycócácsảnphẩmvàdịchvụtàichínhdànhchoôtô,cácgiảiphápdịchvụchobênthứba,cáchệthốngquảnlýrủirovàchovaymuaxequabênthứba,dịchvụđánhgiátoàndiện,phầnmềmquyếtđịnhrủirotựđộngvàcácdịchvụtáitiếpthịôtô.

3. JM&AGroupcónhiềusảnphẩmvàdịchvụchovayvàbảohiểmôtô(F&I),nhưcácsảnphẩmbảohiểmxemớivàcũ,cácchươngtrìnhchứngnhậnchấtlượngxecũ,chươngtrìnhbảodưỡngtrảtrước,bảohiểmtainạncũngnhưcácdịchvụtưvấnvàđàotạoF&I.

4. JMLexuslànhàbánlẻlớnnhấtcủaloạixeLexusvàcácloạiôtôthểthaotrêntoànthếgiới.

GócdướibêntráiHình2-2biểudiễnmôhìnhhoạtđộngĐadạnghóacủaJMFE.Docácđơnvịkinhdoanhkếthợpvớinhau,chúngcóthểmanglạilợinhuậnchonhau.Chẳnghạn,JMLexuslàkháchhàng

38

củaJM&A;SETbánxechocácnhàbánlẻcókháchhàngvaymuaxethôngquaWOFC;vàWOFCthườngchocácnhàbánlẻvayđểdựtrữxe,giúptăngcácđơnđặthàngchoSET.

JMFEcungcấpcácdịchvụtậptrungchocácđơnvịkinhdoanhthôngquaTrungtâmDịchvụJM.DịchvụchiasẻlớnnhấtlàIT;cácdịchvụkháclàdịchvụmuahàng,dịchvụtàichính,thẩmmỹviện,trungtâmthểdục,quảnlýphúclợi,dịchvụẩmthực,nhânsự,dịchvụvậnchuyểnvàhồsơ,cácdịchvụchonhàbánlẻ,v.v...Vàonăm2001,độnglựcdẫnđếnviệchìnhthànhcácdịchvụchiasẻnàylànhằmcắtgiảmchiphívậnhànhvànhanhchóngthuđượchiệuquảkinhtếtừcácvụthâutómsắptới.

Hình2-2Bốnvídụvềmôhìnhhoạtđộng

Trongquákhứ,JMFEpháttriểnchủyếudựatrênsựpháttriểnđộclậpcủatừngđơnvịkinhdoanh.SETđãtrởthànhchuỗicungcấpxeToyotalớnnhấtthếgiới,cònWOFCtrởthànhmộttrongnhữnghãngchovaymuaxeôtôlớnnhấtthếgiới.KhicácthịtrườnghiệntạicủaJMFEbịbãohòa,côngtytiếntớipháttriểnbằngcáchthâutómcáccôngtykhác–mộtđặcđiểmchungcủanhữngcôngtyĐadạnghóa.DocácđơnvịkinhdoanhcủaJMFEhoạtđộngđộclập,mỗiđơnvịcómộtmôhìnhhoạtđộngphảnánhcácyêucầuriêngcủanóvềtíchhợpvàchuẩnhóa.Vớiviệcxâydựngmộtnềntảngvậnhànhhỗtrợchocácmôhìnhhoạtđộngriênglẻ,cácđơnvịnàyđãlàmtănglợinhuậnchoJMFE.

LogictổchứccủacácdoanhnghiệpĐadạnghóaphụthuộcvàotínhđồngvậncủacácđơnvịkinhdoanhliênquannhưngkhôngđượctíchhợpvớinhau.Mặcdùtựquản,đơnvịnàycóthểtạoranhucầuchođơnvịkiahoặclàmchodanhtiếngcủatoàndoanhnghiệpđượcbiếtđếnrộngrãihơn,từđónângcaogiátrịthươnghiệudoanhnghiệp.DoanhnghiệpsửdụngmôhìnhĐadạnghóacóthểtậndụngtínhkinhtếtheoquymôcủacácdịchvụchiasẻ,nhưngthôngthường,doanhnghiệplớnmạnhnhờvàosựpháttriểncủatừngđơnvịkinhdoanhriênglẻcũngnhưhoạtđộngthâutómcácdoanhnghiệpkhác.

Phốihợp:Dễdàngtruycậpdữliệuchung

39

Phốihợpđòihỏiphảitíchhợpcaonhưngchuẩnhóathấpcácquytrình.NhữngđơnvịkinhdoanhtrongmộtdoanhnghiệpPhốihợpchiasẻítnhấtmộttrongnhữngyếutốsau:kháchhàng,sảnphẩm,nhàcungcấpvàđốitác.Tíchhợpmanglạinhiềulợiíchnhờvàocácquytrìnhtíchhợpdịchvụkháchhàng,bánchéocũngnhưdựatrêncácquytrìnhcungứngrõràng.Tuynhiên,trongkhicácquytrìnhnòngcốtđượctíchhợp,cácđơnvịkinhdoanhvớinhữnghoạtđộngriêngthườngđòihỏinhiềukhảnăngriêng.

ĐốivớicácdoanhnghiệpsửdụngmôhìnhPhốihợp,giảmchiphíthườngkhôngphảilàlýdochínhđểđưaracácquyếtđịnhtrênquymôtoàndoanhnghiệp.Cáclãnhđạotừngđơnvịkinhdoanhtựquảnvậnhànhquytrìnhriêngtheohướnghiệuquảnhất,trongkhinhữngđịnhhướngvàthỏathuậncủadoanhnghiệplạichútrọngvàoviệccungcấpdịchvụtốtnhấtchokháchhàng.Quảnlýtrungtâmsẽxácđịnhnhucầuphốihợp.Cácdoanhnghiệpđãthànhcôngkhidựavàocáchệthốngkhenthưởngcũngnhưcôngtácđàotạoquảnlýđểkhuyếnkhíchcảdoanhnghiệpsuynghĩởcấpđộđơnvịkinhdoanh.(XemgócPhốihợptrongHình2-1).

MerrillLynch,mộttrongnhữngcôngtydịchvụtàichínhlớnnhấtthếgiới,baogồmbađơnvịkinhdoanhchính:GlobalMarkets&InvestmentBankingGroup,MerrillLynchInvestmentManagersvàGlobalPrivateClient(GPC).GPClàmộtvídụcủamôhìnhhoạtđộngPhốihợp(Hình2-2).GPCcungcấpcácsảnphẩmvàdịchvụquảnlýtàisảnchocáccánhânvàdoanhnghiệpnhỏthôngqua14.000nhânviêntưvấntàichínhtại630vănphòngtrêntoànthếgiới.Khicácnhânviêntưvấntàichínhphụcvụkháchhàng,dịchvụcủahọsẽđượctíchhợpthôngquacáiđượcgọilànềntảngtoàndiệnMerrillLynch,từđómớitruycậpđếntoànbộsảnphẩmcủaMerrill:tàikhoảnđầutưănhoahồnghoặccóphí,sảnphẩmtíndụng,dịchvụngânhàng,quảnlýtiềnmặtvàthẻtíndụng,chovaycánhânvàdoanhnghiệpnhỏ,dịchvụhưutrívàcácsảnphẩmbảohiểm.

GPCtậptrungvàoviệccungcấpcácgiảipháptoàndiệnvàmangtínhsángtạođểđápứngnhucầucủakháchhàngmụctiêu.CáckháchhàngnàymuốngiaodịchvớiMerrillLynchtheonhiềukênh,vídụquatổngđàiđiệnthoại,Internet,hoặctrựctiếpgiaodịchđểcóthểnhậnđượclờikhuyêntừnhânviêntưvấntàichính.Thêmvàođó,kháchhàngcònmuốncócảcácsảnphẩmkhôngphảicủaMerrillLynch.Dođó,môhìnhhoạtđộngcủaMerrillLynchphốihợpcác

40

dịchvụnàylạibằngcáchtíchhợptruycậpđếncácsảnphẩmthôngquakháchhàng,cũngnhưtíchhợptruycậpđếndữliệuvềkháchhàngthôngquacácsảnphẩmvàkênhtươngtác.Dịchvụnàyđòihỏicácsảnphẩmvàdữliệuvềkháchhàngphảiđượcchuẩnhóacao,nhưngchophépcácnhânviêntưvấntàichínhđiềuchỉnhcáctươngtáccủamìnhtheonhucầucủakháchhàng.MerrillLynchgọimôhìnhcủamìnhlà“cungcấpmọithứchomộtsốngười”;dịchvụkháchhàngđóngvaitròrấtquantrọngtrongviệcgiữchânnhữngkháchhànggiátrịcủacôngty.

GPCpháttriểnbằngcáchtăngsốlượngnhânviêntưvấntàichính,nhữngngườitruycậpđếndữliệusảnphẩmđểcóthểnhậndạngvàphụcvụnhiềukháchhànghơn.GPCcũngthườngxuyêncảitiếnvàmởrộngdòngsảnphẩmcủamình,gầnđâycònbổsungcácsảnphẩmnhưthẻtíndụngvàdịchvụquảnlýkhoảnvay.Cácdịchvụmớinàytạonênmộtdanhmụcđầyđủcácsảnphẩmđểgiữvữngkhảnăngcungcấpdịchvụtoàndiệnchokháchhàng.

NềntảngcôngnghệchuẩncủaGPCvàkhảnăngtruycậpđếndữliệuchungđãgiúpcôngtycóthểthuêmướnhiệuquảmộtsốlượngnhânviêntưvấntàichínhlớnnhấttrongngành.Độingũnàyđạtđượcdoanhthu,lợinhuậnvàtàisảncaonhấttrongngànhtínhtheotừngtưvấnviên.

CũngnhưGPC,hầuhếtcácdoanhnghiệptronggócPhốihợpcóthểlớnmạnhbằngcáchvươntớicácphânkhúckháchhàngđãđượcxácđịnhtrongnhữngthịtrườngmới.Họcũngcóthểtăngcườngdịchvụđểđápứngnhữngnhucầumớivàcóliênquancủakháchhàng.Thayvìchuẩnhóa,bằngcáchtíchhợpcácdòngsảnphẩmvàcácchứcnăng,môhìnhPhốihợptăngcườngtínhchuyênmônvềmặtquytrìnhmàvẫnnângcaodịchvụkháchhàng.Tínhchuyênmônnàygiúpthuhútkháchhàngmớivàbánđượcnhiềusảnphẩmhơntớicáckháchhànghiệntại,từđóthuđượclợinhuậncaohơn.

Táitạo:Sựđộclậpđượcchuẩnhóa

MôhìnhTáitạochophépcácđơnvịkinhdoanhcóquyềntựquyếtnhưngvậnhànhtheohướngchuẩnhóacao.Trongmôhìnhnày,thànhcôngcủadoanhnghiệpphụthuộcvàocácquytrìnhkinhdoanhmangtínhhiệuquảvàcóthểlặplại,chứkhôngdựatrêncácmốiquanhệkháchhàngchung.Cácđơnvịkinhdoanhkhôngphụ

41

thuộcvàocácgiaodịchhaydữliệucủanhau;sựthànhcôngcủatoàndoanhnghiệpphụthuộcvàocácsángkiếntoàncầuvàtínhhiệuquảcủacácđơnvịkinhdoanhkhitriểnkhaicácquytrìnhchuẩn.Dođó,cácnhàquảnlýđơnvịkinhdoanhkhôngcónhiềuquyềnhạntrongviệcthiếtkếquytrìnhkinhdoanh,mặcdùhọhoạtđộngđộclậpvớicácđơnvịkhác.ChúngtacóthểthamkhảomôhìnhTáitạocủaMcDonald’shaycáchoạtđộngkinhdoanhnhượngquyềnkhác(xemgócTáitạotrongHình2-1).

TDBanknorth,mộttrong35ngânhàngthươngmạilớnnhấtởMỹlàvídụkhácvềmôhìnhTáitạo(Hình2-2).Trongthậpkỷvừaqua,hãngđãtăngtrưởnggấp10lần,từmộtngânhàngcộngđồngtrởthànhngânhànglớnnhấtđặttrụsởtạiNewEngland.ChiếnlượccốtlõicủaTDBanknorthlàpháttriểnnhờhoạtđộngthâutómcácngânhàngcộngđồngkhác,vớivănhóadoanhnghiệpđitheohướngtậptrungvàokháchhàng.Hãnggiatănggiátrịnhờvàotínhkinhtếtheoquymôvàviệccungcấpcácsảnphẩmmớivàtốthơntớikháchhàng.

Đượcthànhlậptừnăm1824tạiVermont,đếnnayTDBanknorthđãpháttriểnvớimụctiêuthấuhiểukháchhàngtốthơnbấtcứngânhàngnàokhác.Kếtquảlàmỗingânhàngđịaphươngpháttriểncácquytrìnhvàcơsởhạtầngriêngđểđápứngnhucầukháchhàngcủamình.NhưngkhiJohnPetreytrởthànhCIOvàotháng9/2001,ôngquyếtđịnhtíchhợpvàchuẩnhóacôngnghệthôngtin.PetryđãxâydựngcácquytrìnhchuẩnđểsápnhậpmộtngânhàngmớivàotậpđoànTDBanknorth.

CácquytrìnhchuẩnmớinàyđãđưaTDBanknorthtừmôhìnhĐadạnghóavớicácngânhàngconhoạtđộngđộclậpsangmôhìnhTáitạo,trongđócácngânhàngconhoạtđộngđộclậpsongsửdụngchungcơsởhạtầngvàcácquytrìnhlõitheochuẩn.Đểtạođiềukiệnthuậnlợichobướcchuyểntiếpnày,mộtủybandựándoanhnghiệpmới–đứngđầulàCOOPeterVerrill–cónhiệmvụxemxétlạimứcảnhhưởngchiếnlượccủacácdựántheohướngtậptrungpháttriểntínhđồngvậntrongtoàntậpđoàn.Banknorthtìmkiếmtínhhiệuquảvàổnđịnhcủacácquytrìnhchuẩn,đồngthờivẫnduytrìhìnhảnhmộtngânhàngcộngđồngbằngcáchtiếptụcđểđịaphươngraquyếtđịnhbấtcứkhinàocóthể.

NhiềudoanhnghiệpTáitạolớnmạnhbằngconđườngthâutóm,nhưTDBanknorth,songhầuhếtcácdoanhnghiệpTáitạocóthểxây

42

dựngcácbộphậntừđầu.Dùchocácdoanhnghiệppháttriểnvềmặttổchứchayquathâutóm,môhìnhTáitạocũngcóthểgiúphọgiatănglợinhuậnkhibanquảntrịnhanhchóngđưacácquytrìnhvànềntảngcôngnghệchuẩnvàođơnvịmớivàsauđóchophépnhàquảnlýcấpđịaphươngđượctoànquyềnxâydựnghoạtđộngkinhdoanhcủamình.

Hợpnhất:Cácquytrìnhđượctíchhợpvàchuẩnhóa

Khicácđơnvịtổchứcđượctíchhợpchặtchẽxungquanhmộttổhợpchuẩncácquytrình,môhìnhHợpnhấtsẽrấtcólợi.Tínhtựquyếtcủatừngđơnvịkinhdoanhkhôngmanglạinhiềulợiíchchodoanhnghiệptheomôhìnhnày.Doanhnghiệppháthuytốiđatínhhiệuquảvàcácdịchvụkháchhàngbằngcáchtíchhợpdữliệuvàloạibỏsựkhácbiệtrakhỏicácquytrìnhkinhdoanh.

CácdoanhnghiệpHợpnhấtthườngcóchuỗicungứngđượctíchhợp,tạorasựphụthuộclẫnnhaugiữacácđơnvịkinhdoanhkhácnhau.Cácđơnvịkinhdoanhnàychiasẻdữliệugiaodịch,thườngbaogồmdữliệuvềkháchhàngvànhàcungcấptoàncầu.Cácquytrìnhchuẩnhỗtrợquátrìnhtíchhợptoàncầuvàgiatăngtínhhiệuquả.ViệctriểnkhaicáchệthốnglớntheobộđểhỗtrợchocácyêucầuvềchuẩnhóavàtíchhợpthườngmanglạilợiíchlớnchomôhìnhhoạtđộngHợpnhất(xemgócHợpnhấttrongHình2-1).

HãngDowChemicalđãsửdụngmôhìnhHợpnhấttrongbộphậnlõivềsảnxuấthóachất.Đượcthànhlậptừnăm1897,đếnnayDowChemicalđãpháttriểnvàbáncácsảnphẩmvàdịchvụtiêntiếnvềhóachất,nhựavànôngnghiệpchokháchhàngtại175quốcgiatrêntoànthếgiới.Từ1994-2004,mặcdùthịtrườngđixuống,doanhthucủaDowvẫntănggầngấpđôi,trongkhisốlượngnhânviênchỉtăngchưađến10%–hiệusuấttăng8%mỗinăm.Banquảntrịkhẳngđịnhchínhcácquytrìnhtíchhợptoàncầuđượcđiềuchỉnhmộtcáchhợplýđãgiúpdoanhnghiệpthànhcông(Hình2-2).

CácnhàquảnlýDowđánhgiárằngcókhoảng60%cácquytrìnhhoạtđộngcủahãngđãđượcchuẩnhóa.Vídụ,cácquytrìnhhoạtđộngtàichínhđãphổbiếntrêntoàncầu.Khâusảnxuấtcũngcócácquytrìnhchungtrongviệcxâydựngnhàmáy,mộtphầndựavàonhucầucủacácbộphậnnhằmđạtđượchiệuquảkinhtếcaovàmộtmôitrườngbảođảm.CácquytrìnhnhânsựchuẩncũngchophépDow

43

thựchiệnviệcquảnlýhiệusuất,lậpkếhoạchvềlươngvàtiềnthưởngtrênquymôtoàncầutrongbatuầnmộtcáchcôngbằngvàminhbạch,dùđãtínhđếncácloạitiềntệcũngnhưtỷlệlạmphátkhácnhau.Cuốicùng,mộtsốquytrìnhchuỗicungứng(vídụtừkhiđặthàngđếnkhitrảtiềnmặt)đềutheochuẩntoàncầu;mộtsốkhác(vídụnhưlậpkếhoạchvàlênlịch)lạiphụthuộcvàotừngsảnphẩmvàtừngkhuvực.

Dowliêntụccảitiếncácquytrìnhnhằmtăngcườnghơnnữatínhchuẩnhóavàtựđộnghóabấtcứkhinàocóthể.Nhữngnỗlựcnàytrướctiênnhằmgiảmchiphí,songchúngcũngnângcaochấtlượng,độantoànvàbảomật–cácmụctiêuquantrọngkhác.Dowđầutưnguồnlựcmạnhmẽvàoviệctìmhiểuchiphícủacácquytrìnhcũngnhưsứcảnhhưởngcủacácbiệnphápcảitiến.

Dowduytrìtínhtíchhợpvàchuẩnhóabằngcáchệthốngtoàncầu,nhưhệthốnghoạchđịnhtàinguyênSAP,vàthôngquamộtcơcấuquảntrịấnđịnhngườichịutráchnhiệmchocácquytrìnhtoàncầukhácnhau.NămtrongsốtámquytrìnhtoàncầucủaDowthuộcvềbộphậndịchvụchiasẻ,baogồmdịchvụvềIT,hoạtđộngthumua,chuỗicungứng,kháchhàng(baogồmcảkinhdoanhđiệntử)cùngtínhchuyênmônvềcácquytrìnhhoạtđộngvà6-Sigma(7).ChínhcơcấuquảntrịcủaDow,trongđócácnhàquảnlýthườngphảibáocáochongườiđứngđầusảnphẩmvàquytrìnhhoặcngườiđứngđầusảnphẩmvàkhuvực,đãkhuyếnkhíchtínhtíchhợptoàncầu.

CácdoanhnghiệpTíchhợpcócácmôitrườngđượcquảnlýtậptrung.Banquảntrịloạibỏtínhkhônghiệuquảvàsauđópháttriểndoanhnghiệpnhờtậndụngtínhkinhtếtheoquymô.MôhìnhTíchhợpthíchhợpnhấtvớicácdoanhnghiệpcósảnphẩmvàdịchvụlàhànghóavìcốtlõicủanólàgiảmthiểutốiđasựkhácnhauđểgiatănghiệuquả.Cácdoanhnghiệpthiênvềtínhcảitiếncóthểthấyrằngchiphíchoviệcchuẩnhóasẽcaohơnnhữnglợiíchmànómanglại.

SửdụngmôhìnhhoạtđộngMôhìnhhoạtđộngđạidiệnchotầmnhìnchungvềcáchthức

doanhnghiệpsẽthiếtlậpvàtriểnkhaicácchiếnlược.Mỗimôhình

44

note:

hoạtđộngđạidiệnchonhữngcơhộipháttriểnvàtháchthứckhácnhau.Vídụ,nhucầuphảitíchhợpcácquytrìnhkinhdoanh,nhưtrongmôhìnhhoạtđộngPhốihợpvàHợpnhất,gâytrởngạiđốivớihoạtđộngthâutómvìcôngtymớiphảilàmchocácđịnhnghĩadữliệutrởnêntươngthích.Mặtkhác,việctíchhợpquytrìnhcủacácmôhìnhPhốihợpvàHợpnhấtgiúpdoanhnghiệppháttriểnhữucơthôngquahoạtđộngmởrộngsangthịtrườngmớihaymởrộngcácdòngsảnphẩmhiệnthời.

Chuẩnhóaquytrình,nhưtrongcácmôhìnhPhốihợpvàHợpnhất,giúppháttriểntheohướngxóabỏvàthaythế