LAPORAN PRAKTIKUM
KOMPUTER JARINGAN DASAR
VLAN PADA CISCO SWITCH
Oleh :
IQBAL ARISTIMA
NISN
1718103049
TEKNIK KOMPUTER DAN JARINGAN DASAR
SMK NEGERI 4 PADALARANG
1. TUJUAN
a. Memahami konsep VTP
b. Praktikan dapat melakukan konfigurasi VTP switch cisco
2. DASAR TEORI
a) Pengertian Vlan
Salah satu masalah yang dihadapi oleh LAN (tradisional) adalah tidak adanya
mekanisme “pengaturan” yang fleksibel. Administrator akan sulit
mengelompokkan masing-masing host berdasarkan kategorori tertentu. Seperti
mengelompokkan beberapa host berdasarkan kelompok kerja, berdasarkan
departemen, aplikasi atau servis yang disediakan apalagi jika ukuran LAN sudah
cukup besar, misalkan sebesar kampus atau lebih besar lagi. Dimana masing-msing
host berada ditempat yang cukup jauh. Akan sulit membuat kelompok
berdasarkan kategori tertentu jika lokasi host terpencar atau bejauhan.
Untuk mengatasi hal tersebut, kita dapat membuat VLAN atau virtual LAN.
Dengan VLAN kita dapat mengelompokkan beberapa host yang berada di
beberapa gedung menjadi beberapa kelompok, misal kelompok dosen, kelompok
mahasiswa, kelompok administrasi, dll.
Keuntungan penggunaan VLAN antara lain:
1. Security – keamanan data dari setiap divisi dapat dibuat tersendiri, karena segmennya bisa dipisah secarfa logika. Lalu lintas data dibatasi segmennya.
2. Cost reduction – penghematan dari penggunaan bandwidth yang ada dan dari upgrade perluasan network yang bisa jadi mahal.
3. Higher performance – pembagian jaringan layer 2 ke dalam beberapa kelompok broadcast domain yang lebih kecil, yang tentunya akan mengurangi lalu lintas packet yang tidak dibutuhkan dalam jaringan.
4. Broadcast storm mitigation – pembagian jaringan ke dalam VLAN-VLAN akan mengurangi banyaknya device yang berpartisipasi dalam pembuatan broadcast storm. Hal ini terjadinya karena adanya pembatasan broadcast domain.
5. Improved IT staff efficiency – VLAN memudahkan manajemen jaringan karena pengguna yang membutuhkan sumber daya yang dibutuhkan berbagi dalam segmen yang sama.
6. Simpler project or application management – VLAN menggabungkan para pengguna jaringan dan peralatan jaringan untuk mendukung perusahaan dan menangani permasalahan kondisi geografis.
b) Keanggotaan VLAN
Static VLAN
Static VLAN merupakan tipe VLAN yang paling umum dan paling aman. Setiap anggota dari suatu VLAN ditentukan berdasarkan nomor port switch. Keanggotaan akan tetap selamanya seperti itu selama belum diubah oleh network administrator.
Dynamic VLAN
Pada dynamic VLAN, keanggotaan akan ditentukan secara otomatis menggunakan software yang diinstal menggunakan server pusat, yang disebut VLAN management Policy Server (VMPS). Contoh software-nya adalah Cisco Works 2000. Dengan menggunakan VMPS, kita dapat menentukan anggota VLAN berdasarkan mac address, protokol, dan aplikasi untuk membentuk dynamic VLAN.
c) Link VLAN
VLAN dibangun menggunakan berbagai perangkat, seperti: switch, router, PC,
dan sebagainya. Tentunya diperlukan hubungan atau link diantara perangkat-
perangkat tersebut. Link seringkali disebut sebagai interface. Ada dua jenis link
yang diginakan, yaitu :
1. Access Link
Access Link merupakan tipe link yang umum dan dimiliki oleh hampir
semua jenis switch VLAN. Access Link lazimnya digunakan untuk
menghubungkan komputer dan switch. Access link tidak lain merupakan
port switch yang sudah terkonfigurasi.
Selama proses transfer data, switch akan membuang informasi tentang
VLAN. Anggota suatu VLAN tidak bisa berkomunikasi dengan VLAN yang
lain, kecuali dihubungkan dengan router.
Access Link hanya mendukung teknologi Ethernet biasa (10Mbps) dan Fast
Ethernet (100Mbps).
2. Trunk Link
Trunk Link digunakan untuk menghubungkan switch dengan switch yang
lain, switch dengan router, atau switch dengan server. Jadi, port telah
dikonfigurasi untuk dilalui berbagai VLAN (tidak hanya sebuah VLAN).
Trunk Link hanya mendukun teknologi Fast Ethernet (100Mbps) dan Gigabit
Ethernet ( 1000Mbps).
3. GAMBAR PERCOBAAN DAN PERALATAN
a. Gambar Percobaan
Gambar, vlan 30 Switch 1 router
b. Peralatan Percobaan
Pada percobaan kali ini, peralatan yang dibutuhkan yaitu :
a) 1 buah laptop
b) Cisco Packet Tracer
c) 1 buah modul praktek
4. LANGKAH PERCOBAAN
a) Menghubungkan peralatan sesuai gambar percobaan
Langkah-langkahnya adalah sebagai berikut :
1) Buka program Cisco Packet Tracer
2) klik gambar switch pada tool peralatan di sebelah kanan layar. Pilihlah salah
satu switch pada kotak pilihan. Pada percobaan kali ini, menggunakan
switch 2950-24
3) Pilihlan gambar end devices untuk memilih prangkat akhir setelah switch.
Dalam percobaan kali ini menggunakan PC-PT (komputer).
4) Pilihlah gambar Connection, untuk memilih media untuk menghubungkan
PC dengan switch. Pada percobaan kali ini, menggunakan kabel Satraigh-
Through untuk menghubungkan PC dengan Switch.
Konfigurasi mengikuti data :
Switch 1
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 2
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 3
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 4
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 5
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 6
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 7
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 8
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 9
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 10
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 11
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 12
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 13
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 14
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 15
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 16
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 17
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 18
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 19
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 20
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 21
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 22
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 23
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 24
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 25
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 26
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 27
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 28
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 29
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
Switch 30
PC 1 : Port 1
PC 2 : Port 2
PC 3 : Port 3
PC 4 : Port 4
PC 5 : Port 5
a. Memberi IP address pada setiap PC
Memberikan ip pada PC di Packet Tracer dapat dilakukan pada menu PC. Untuk
membuka menu PC dapat dilakukan dengan : Tab Dekstop> IP Configuration. Berikut
komposisi IP pada percobaan :
Switch 1
PC 1 : 192.20.16.1
PC 2 : 192.20.17.1
PC 3 : 192.20.18.1
PC 4 : 192.20.19.1
PC 5 : 192.20.20.1
Switch 2
PC 1 : 192.20.16.2
PC 2 : 192.20.17.2
PC 3 : 192.20.18.2
PC 4 : 192.20.19.2
PC 5 : 192.20.20.2
Switch 3
PC 1 : 192.20.16.3
PC 2 : 192.20.17.3
PC 3 : 192.20.18.3
PC 4 : 192.20.19.3
PC 5 : 192.20.20.3
Switch 4
PC 1 : 192.20.16.4
PC 2 : 192.20.17.4
PC 3 : 192.20.18.4
PC 4 : 192.20.19.4
PC 5 : 192.20.20.4
Switch 5
PC 1 : 192.20.16.5
PC 2 : 192.20.17.5
PC 3 : 192.20.18.5
PC 4 : 192.20.19.5
PC 5 : 192.20.20.5
Switch 6
PC 1 : 192.20.16.6
PC 2 : 192.20.17.6
PC 3 : 192.20.18.6
PC 4 : 192.20.19.6
PC 5 : 192.20.20.6
Switch 7
PC 1 : 192.20.16.7
PC 2 : 192.20.17.7
PC 3 : 192.20.18.7
PC 4 : 192.20.19.7
PC 5 : 192.20.20.7
Switch 8
PC 1 : 192.20.16.8
PC 2 : 192.20.17.8
PC 3 : 192.20.18.8
PC 4 : 192.20.17.8
PC 5 : 192.20.18.8
Switch 9
PC 1 : 192.20.16.9
PC 2 : 192.20.17.9
PC 3 : 192.20.18.9
PC 4 : 192.20.19.9
PC 5 : 192.20.20.9
Switch 10
PC 1 : 192.20.16.10
PC 2 : 192.20.17.10
PC 3 : 192.20.18.10
PC 4 : 192.20.19.10
PC 5 : 192.20.20.10
Switch 11
PC 1 : 192.20.16.11
PC 2 : 192.20.17.11
PC 3 : 192.20.18.11
PC 4 : 192.20.19.11
PC 5 : 192.20.20.11
Switch 12
PC 1 : 192.20.16.12
PC 2 : 192.20.17.12
PC 3 : 192.20.18.12
PC 4 : 192.20.19.12
PC 5 : 192.20.20.12
Switch 13
PC 1 : 192.20.16.13
PC 2 : 192.20.17.13
PC 3 : 192.20.18.13
PC 4 : 192.20.19.13
PC 5 : 192.20.20.13
Switch 14
PC 1 : 192.20.16.14
PC 2 : 192.20.17.14
PC 3 : 192.20.18.14
PC 4 : 192.20.19.14
PC 5 : 192.20.20.14
Switch 15
PC 1 : 192.20.16.15
PC 2 : 192.20.17.15
PC 3 : 192.20.18.15
PC 4 : 192.20.19.15
PC 5 : 192.20.20.15
Switch 16
PC 1 : 192.20.16.16
PC 2 : 192.20.17.16
PC 3 : 192.20.18.16
PC 4 : 192.20.19.16
PC 5 : 192.20.20.16
Switch 17
PC 1 : 192.20.16.17
PC 2 : 192.20.17.17
PC 3 : 192.20.18.17
PC 4 : 192.20.19.17
PC 5 : 192.20.20.17
Switch 18
PC 1 : 192.20.16.18
PC 2 : 192.20.17.18
PC 3 : 192.20.18.18
PC 4 : 192.20.19.18
PC 5 : 192.20.20.18
Switch 19
PC 1 : 192.20.16.19
PC 2 : 192.20.17.19
PC 3 : 192.20.18.19
PC 4 : 192.20.19.19
PC 5 : 192.20.20.19
Switch 20
PC 1 : 192.20.16.20
PC 2 : 192.20.17.20
PC 3 : 192.20.18.20
PC 4 : 192.20.19.20
PC 5 : 192.20.20.20
Switch 21
PC 1 : 192.20.16.21
PC 2 : 192.20.17.21
PC 3 : 192.20.18.21
PC 4 : 192.20.19.21
PC 5 : 192.20.20.21
Switch 22
PC 1 : 192.20.16.22
PC 2 : 192.20.17.22
PC 3 : 192.20.18.22
PC 4 : 192.20.19.22
PC 5 : 192.20.20.22
Switch 23
PC 1 : 192.20.16.23
PC 2 : 192.20.17.23
PC 3 : 192.20.18.23
PC 4 : 192.20.19.23
PC 5 : 192.20.20.23
Switch 24
PC 1 : 192.20.16.24
PC 2 : 192.20.17.24
PC 3 : 192.20.18.24
PC 4 : 192.20.19.24
PC 5 : 192.20.20.24
Switch 25
PC 1 : 192.20.16.25
PC 2 : 192.20.17.25
PC 3 : 192.20.18.25
PC 4 : 192.20.19.25
PC 5 : 192.20.20.25
Switch 26
PC 1 : 192.20.16.26
PC 2 : 192.20.17.26
PC 3 : 192.20.18.26
PC 4 : 192.20.19.26
PC 5 : 192.20.20.26
Switch 27
PC 1 : 192.20.16.27
PC 2 : 192.20.17.27
PC 3 : 192.20.18.27
PC 4 : 192.20.19.27
PC 5 : 192.20.20.27
Switch 28
PC 1 : 192.20.16.28
PC 2 : 192.20.17.28
PC 3 : 192.20.18.28
PC 4 : 192.20.19.28
PC 5 : 192.20.20.28
Switch 29
PC 1 : 192.20.16.29
PC 2 : 192.20.17.29
PC 3 : 192.20.18.29
PC 4 : 192.20.19.29
PC 5 : 192.20.20.29
Switch 30
PC 1 : 192.20.16.30
PC 2 : 192.20.17.30
PC 3 : 192.20.18.30
PC 4 : 192.20.19.30
PC 5 : 192.20.20.30
a. Mengaktifkan Vlan
Untuk mengaktifkan vlan pada percobaan ini, dapat dilakukan dengan CLI
(Command Line) . Pengaturannya dapat menggunakan console IOS Commad line
interface.
data percobaan sebagai berikut :
Vlan Description
16 qq
17 ww
18 ee
19 rr
20 tt
1. Daftarkan port 1 kedalam vlan 16.
2. Daftarkan port 2 kedalam vlan 17.
3. Daftarkan port 3 kedalam vlan 18.
4. Daftarkan port 4 kedalam vlan 19.
5. Daftarkan port 5 kedalam vlan 20.
Berikut adalah langkah-langkahnya :
1. Mengkonfigurasi vlan :
Switch>en
Switch#vlan database
Switch(vlan)#vlan 16 name qq
VLAN 16 added:
Name: qq
Switch(vlan)#vlan 17 name ww
VLAN 20 added:
Name: ww
Switch(vlan)#vlan 18 name ee
VLAN 30 added:
Name: ee
Switch(vlan)#vlan 19 name rr
VLAN 40 added:
Name: rr
Switch(vlan)#vlan 20 name tt
VLAN 50 added:
Name: rr
Switch(vlan)#ex
2. Mendaftarkan Port pada vlan
Switch#conf t
Enter configuration commands, one per line. End with
CNTL/Z.
Switch(config)#int fa0/1
Switch(config-if)#switchport mode access
Switch(config-if)#switchport access vlan 16
Switch(config-if)#int fa0/2
Switch(config-if)#switchport mode access
Switch(config-if)#switchport access vlan 17
Switch(config-if)#int fa0/3
Switch(config-if)#switchport mode access
Switch(config-if)#switchport access vlan 18
Switch(config-if)#int fa0/4
Switch(config-if)#switchport mode access
Switch(config-if)#switchport access vlan 19
Switch(config-if)#int fa0/5
Switch(config-if)#switchport mode access
Switch(config-if)#switchport access vlan 20
3. Mengkonfigurasi vlan menggunakan mode trunk
Untuk Server (Switch 1)
Switch#conf t
Switch(config)#vtp mode server
Setting device to VTP SERVER mode.
Switch(config)#vtp domain xyz
Changing VTP domain name from NULL to xyz
Switch(config)#vtp pass 123
Setting device VLAN database password to 123
Switch#configure terminal
Switch(config)#interface fa0/24
Switch(config-if-range)#switchport mode trunk
Switch(config-if-range)#exit
Untuk Client (Switch 2 – Switch 30)
Switch#conf t
Switch(config)#vtp mode client
Setting device to VTP CLIENT mode.
Switch(config)#vtp domain xyz
Changing VTP domain name from NULL to xyz
Switch(config)#vtp pass 123
Setting device VLAN database password to 123
Switch#configure terminal
Switch(config)#interface fa0/24
Switch(config-if-range)#switchport mode trunk
Switch(config-if-range)#exit
4. Melihat hasil vlan : show vlan brief
5. Mengkonfigurasi router
Router#conf t
Router(config)#int fa0/0.16
Router(config-subif)#encapsulation dot1q 16
Router(config-subif)#ip address 192.20.16.254 255.255.255.0
Router(config-subif)#int fa0/0.17
Router(config-subif)#encapsulation dot1q 17
Router(config-subif)#ip address 192.20.17.254 255.255.255.0
Router(config-subif)#int fa0/0.18
Router(config-subif)#encapsulation dot1q 18
Router(config-subif)#ip address 192.20.18.254 255.255.255.0
Router(config-subif)#int fa0/0.19
Router(config-subif)#encapsulation dot1q 19
Router(config-subif)#ip address 192.20.19.254 255.255.255.0
Router(config-subif)#int fa0/0.20
Router(config-subif)#encapsulation dot1q 20
Router(config-subif)#ip address 192.20.20.254 255.255.255.0
Router(config-subif)#ex
Router(config)#int fa0/0
Router(config-if)#no shut
2. ANALISA DATA
a. Data hasil ping antar PC sebelum VLAN diaktifkan
dari data hasil percobaan, dapat dianalisa, yaitu :
1) Proses ping dapat berjalan dengan lancar tanpa Request Time Out dari host
tujuan ping.
2) Time / ms pada proses pengepingan, merupakan waktu yang diperlukan hingga
paket pengepingan dapat sampai pada host tujuan, semakin besar waktu, maka
semakin lambat koneksi jaringan kepada host yang menjadi tujuan. hal ini
disebabkan oleh : jarak device.
b. Data Hasil ping antar PC sesudah Vlan aktifkan
Dari data hasil percobaan, ada beberapa hal yang dapat di analisa yaitu :
1) Proses ping berjalan dengan baik. Hal ini disebabkan karena sudah dilakukannya
mode inter vlan agar vlan dapat saling terhubung atau dapat mengirimkan data.
3. KESIMPULAN
Pada percobaan kali ini dapat di ambil beberapa kesimpulan :
1) Dengan menggunakan VTP maka hanya melakukan 1 kali konfigurasi vlan saja yaitu pada
switch yang di jadikan server.
2) Komunikasi antar host dalam 1 switch dapat berjalan dengan baik dan dapat
terhubung dengan baik setelah inter vlan di aktifkan dengan menggunakan 1 router,
30 switch , dan 150 pc.
3) Vlan di aktifkan untuk membatasi konektivitas komputer terhadap komputer lain
dalam 1 switch yang sama.