Parels voor de zwijnen? Over kinderrechten als
referentiekader voor het jeugdbeleid
Studiedag “Jeugdbeleid over morgen” Steunpunt JeugdAntwerpen – vrijdag 13 mei 2011
Didier Reynaert, Hogeschool Gent – Universiteit Gent – Kenniscentrum Kinderrechten
I. Inleiding
• JBP I: kinderrechten zijn “de humus waarop het jeugdbeleid in Vlaanderen moet groeien. (…) de spoorweg waarop een trein met verschillende wagonnetjes rijdt.”
• JBP II: kinderrechten zijn het ethisch en juridisch referentiekader voor het Vlaams Jeugdbeleid
Welk referentiekader kunnen kinderrechten zijn voor het Vlaamse
jeugdbeleid?
2
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk
Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming
als voedingsbodem
Kinderrechtenbeleidkinderrechten als
monitoringsinstrument
JeugdwerkbeleidJeugdwerk
als voedingsbodem
Jeugdbeleidcategoriale benadering
van jeugd
3
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk
Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming
als voedingsbodem
Kinderrechtenbeleidkinderrechten als
monitoringsinstrument
JeugdwerkbeleidJeugdwerk
als voedingsbodem
Jeugdbeleidcategoriale benadering
van jeugd
4
Van een jeugdzorgbeleid… (1)
• Jaren zeventig: alternatieve hulpverlening– Kritiek op overdreven interventionisme van de
jeugdbescherming– Scherp ervaren onevenwichtige machtsrelaties– Pleidooi voor versterking van maatschappelijke en
juridische positie van jongeren
Ontstaan kinderrechtenbeweging
5
6
Van een jeugdzorgbeleid… (2)
• DNA kinderrechtenbeweging:1. Pedagogische agenda: participatie
2. Juridische agenda: rechtsbescherming
Maatschappelijke agenda?
7
Van een jeugdzorgbeleid… (3)
• Kinderrechtenbeweging voornamelijk actief in jeugdzorg:
– Hervorming aanpak reactie jeugddelinquentie (jeugdsanctierecht)
– Integrale jeugdhulpverlening
(Regulier) jeugdwerk?
8
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk
Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming
als voedingsbodem
Kinderrechtenbeleidkinderrechten als
monitoringsinstrument
JeugdwerkbeleidJeugdwerk
als voedingsbodem
Jeugdbeleidcategoriale benadering
van jeugd
9
… naar een kinderrechtenbeleid
• Gaandeweg verbreding van de scope• Institutionalisering van het
kinderrechtengedachtegoed• Vernauwing tot ‘monitoringbeleid’: gevaar
voor ‘versectorisering’: oprichting KRC, Ker-decreet, jaarlijkse verslaggeving, coördinerend minister kinderrechten, VAP, aanspreekpunten kinderrechten, etc.
10
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk
Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming
als voedingsbodem
Kinderrechtenbeleidkinderrechten als
monitoringsinstrument
JeugdwerkbeleidJeugdwerk
als voedingsbodem
Jeugdbeleidcategoriale benadering
van jeugd
11
Van een jeugdwerkbeleid…
• Jaren zeventig: democratiseringstendens in het jeugdwerk:
– Toegankelijkheidsvraagstuk• Differentiatie van jeugdwerkvormen• Verbreding actieradius van jeugdwerk naar jeugdbeleid,
voornamelijk op het lokale niveau (oprichting lokale jeugdraden)
• Onstaan jeugdwelzijnswerk
slingerbeweging tussen jeugdwerkbeleid en jeugdbeleid
12
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk
Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming
als voedingsbodem
Kinderrechtenbeleidkinderrechten als
monitoringsinstrument
JeugdwerkbeleidJeugdwerk
als voedingsbodem
Jeugdbeleidcategoriale benadering
van jeugd
13
… naar een jeugdbeleid
• Zoektocht breed lokaal jeugdbeleid is inspirerend voor ontwikkeling naar Vlaams jeugdbeleid
• Reeds aantal pogingen na WOII• 2002: VJBP1• Categoriaal beleid
Relatie jeugdbeleid – sociaal beleid? 14
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: tussen jeugdzorg en jeugdwerk
Jeugdzorgbeleid Jeugdbescherming
als voedingsbodem
Kinderrechtenbeleidkinderrechten als
monitoringsinstrument
JeugdwerkbeleidJeugdwerk
als voedingsbodem
Jeugdbeleidcategoriale benadering
van jeugd
15
Van een kinderrechtenbeleid en een jeugdbeleid naar een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid (1)
• 2004: integratie van de beleidsinstrumenten voor kinderrechten- en jeugdbeleid
• 2008: decreet houdende het voeren van een Vlaams kinderrechten- en jeugdbeleid
16
Van een kinderrechtenbeleid en een jeugdbeleid naar een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid (2)
Integratie beleidsinstrumenten kinderrechten en jeugd ≠ een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid
– Afwezigheid discussie over uitgangspunten van geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid:
1. welke opvatting over kinderrechten?
2. Welke opvatting over jeugdbeleid?
17
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: een uitdeinend jeugdland? (1)
• Categoriaal beleid: onderscheiden positie van kinderen en jongeren in de samenleving “jeugdland”
• Verdienste: – Verhoogde zichtbaarheid van kinderen en
jongeren in beleid– belang van participatie binnen jeugdland
18
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: een uitdeinend jeugdland? (2)
Waar is de discussie over de maatschappelijke positie van kinderen en jongeren gebleven?
Versterking leeftijdsbreuklijn: kinderen en jongeren versus volwassenen (cf. Lauwe)
19
Het geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid: een uitdeinend jeugdland? (3)
• Versterkt een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid de apartstelling van kinderen en jongeren in de samenleving?
of
• Verhoogt een geïntegreerd kinderrechten- en jeugdbeleid de participatiekansen van kinderen en jongeren aan de samenleving?
Belang van maatschappelijke rol van het jeugdbeleid
20
Naar een ‘ontgrenzend’ kinderrechten- en jeugdbeleid
• Kinderrechten als referentiekader voor het lokale jeugdbeleid = “ontgrenzend” (Coussée,
2006; Roose, 2006):– eigen uitgangspunten steeds ter discussie
stellen– eigen aanbod zo nodig herzien
21
vragen - discussie
Didier ReynaertAssistentHogeschool GentGeaffilieerd onderzoeker Universiteit GentDepartement Sociaal-Agogisch WerkVoskenslaan 3629000 GentTel: 09/243.26.57Fax: 09/243.87.93E-mail: [email protected]