GELİŞİM KURAMCILARI ÜÇ BÜYÜKLER
PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI
SIGMUND FREUD
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
FREUD’UN KURAMLARI
PSİKANALİTİK KİŞİLİK KURAMI
PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
PSİKANALİTİK KİŞİLİK KURAMI
BİLİNÇ ALTI
BİLİNÇ ÖNCESİ
BİLİNÇ
SAVUNMA
MEKANİZMALARI
İD-EGO-SÜPER EGO
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
YAŞ DÖNEMLER HAZ
BÖLGESİ
KAZANIMLAR
0-1.5 yaş Oral Dönem Ağız Bağlılık
1.5-3 yaş Anal Dönem Anüs Üretkenlik
3-6 yaş Fallik Dönem Cinsel
organlar
Cinsel kimlik
7-11 yaş Latens Dönem Toplumsal
olaylar
Toplumsal
ilişkiler
12-18 yaş Genital
Dönem
Genital bölge
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
KURAMIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Gelişimi 18 yaşa kadar incelemiştir.
Kuramını psikolojik bozuklukları olan
insanların geçmiş yaşantılarına inerek
oluşturmuştur.
Bir dönemde gereksinimlerin
karşılanmaması- yetersiz karşılanması ya
da uzun yıllar doyurulmasının saplantılara
yol açtığını ileri sürmektedir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
ORAL DÖNEM (0-1.5 yaş)
Haz bölgesi: Ağız
Kritik duygu: Bağlılık
Anne ve bebek arasındaki kuvvetli bir duygu
Oral Saplanma: Bağlılık duygusunun
gelişmemesi/ Aşırı doyurulma ve bağımlılığın
uzun yıllar beslenmesi
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
SUNUM: F. EMEL YAMANTÜRK
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Anal Dönem (1-3 yaş)
Haz bölgesi anüs ve civarıdır.
Tuvalet eğitimi kişilik gelişimi açısından
son derece önemlidir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Tuvalet eğitiminde baskı ve cezalandırıcı bir yaklaşım
Anal Kişilik özelliklerine neden olabilir.
Doğal eğilimler
Saldırganlık
Kirletme ve bulaştırma
Karşıt Tepkiler
Aşırı uysallık, inatçılık
Aşırı titizlik, düzenlilik
cimrilik, tutuculuk
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Ödüllendirici bir yaklaşım yaratıcı düşünce ve
üretkenlik özelliklerini geliştirir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Fallik dönem (3-6 yaş)
Haz bölgesi cinsel organlardır.
Cinsel konulara ilgi ve merak artar.
Kendi ve karşı cinsin bedenini inceler.
Kız çocuk anne, erkek çocuk baba ile özdeşim kurar.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Gizil Dönem (Latent)
Cinsel dürtü gizlidir.
Libido toplumsal olay ve ilgilere (öğrenme,
merak) aktarılmıştır.
Kızlar ve erkekler arasında gruplaşmalar
görülür.
Cinsel roller sağlamlaşır ve pekişir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Genital Dönem (Freud)
Libido genital organlarda toplanır.
Cinsel organlar ve duygular arasındaki bağ
keşfedilir.
Karşı cinsle romantik ilişkiler yaşanır.
Temel gereksinim yetişkinlerle ilişkileri
düzenlemek ve çatışmaları çözümlemektir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
PSİKOSOSYAL GELİŞİM KURAMI
ERİK ERİKSON (1902-1994)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
YAŞ Dönemler Bunalımlar Etkiler
0-1 Bebeklik Güven/ Güvensizlik Anne
2-3 İlk Çocukluk Özerklik/Kuşku ve utanç Anne ve baba
3-6 Okulöncesi Girişkenlik/ Suçluluk Aile ,
arkadaşlar
6-11 İlkokul Çalışkanlık/Aşağılık
Duygusu
Okul
12-18 Ergenlik Kimlik/kimlik bunalımı Arkadaşlar
19-35 Genç yetişkinlik Yakınlık/Yalnızlık Eş
36-65 Ortayaş Üretkenlik/Durgunluk Aile,toplum
66 ve Yaşlılık Bütünlük/Umutsuzluk Tüm insanlık
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Psikoseksüel gelişim kuramını çekirdek ailenin
sınırları dışındaki toplumsal dünyaya çıkarmıştır.
Çocuğun gelişimini erginlik sonrasında da
inceleyerek Freud’un gelişim kuramını
zenginleştirmiştir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Erikson'a göre "eğer her şey çocukluk
dönemiyle açıklanırsa, o zaman her şey bir
başkasının kusuru olarak değerlendirilir ve
insanın kendi sorumluluğunu üstlenme
gücüne duyulan güvende azımsanmış olur!"
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
TEMEL GÜVENE KARŞILIK
GÜVENSİZLİK DÖNEMİ (0-1 Yaş)
Temel Güven duygusu : Bebeğin
gereksinimlerinin düzenli aralıklarla
karşılanması sonucu gelişir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Özerkliğe Karşı Kuşku ve Utanç
(1-3 yaş)- Erikson
Meraklı ve araştırmacıdır.
Zıt duygular içindedir. (Ambivalans)
İnatçılık görülür.
Bağımsız olma çabaları içindedir.
Dikkatleri kolayca başka bir yöne
çekilebilir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Anababalar çocuklarına yetenekleri
çerçevesinde davranışlarını yönetme
olanağı verir ve rehberlik yaparlarsa
Çocuklar ÖZERKLİK duygusunu kazanırlar.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Baskı, ceza ve tehdit yolu ile çocuğu
itaate zorlarlarsa
Çocuklarda;
Karar verme ve davranışlarını yönetmede
yetersizlik ,
Utanç
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Girişkenliğe Karşı Suçluluk
(3-6 Yaş)
Merak ve öğrenim ağır basar.
Cinsel kimlik duygusu gelişir.
Gerçekle gerçek olmayanı karıştırılar.
Yanlış algılarlar ya da algıladıklarını
çarpıtırlar.
Oyun en önemli uğraşıdır.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
İlgi ve merakalrını ödüllendirici bir
yaklaşım; GİRİŞKENLİK
Kısıtlayıcı, eleştirici ve denetleyici iseler;
“ENGELLENME ve SUÇLULUK”
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
PULSUZ DİLEKÇE
Lütfen sesli izleyiniz
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Çalışkanlık ve Başarılı Olmaya Karşılık
Aşağılık Duygusu (Erikson)
Yeni şeyler öğrenmek, üretmek ve başarılı olmak ister.
Sosyal davranışlarında gelişme görülür.
Öğretmen ve arkadaşların kişilik gelişimi üzerindeki etkisi artar.
Çabaları desteklenirse “Çalışkanlık duygusu” nu kazanır.
Yaptıkları beğenilmez ve eleştirilirse “Aşağılık Duygusu” gelişir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Öğretmenlerin ve Anne
babaların
hangi davranışları
çocuklarda “Başarılı olma” ya da “ Aşağılık
duyguları” nın gelişimini destekler ?
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Kimliğe Karşı Rol Karışıklığı Dönemi
(Erikson)
Ben kimim?
Ne olacağım?
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
ERGENLİK DÖNEMİNİN GENEL
ÖZELLİKLERİ
◦ Bedensel özellikleri ve fiziksel görünümü ile aşırı derecede ilgilidir.
◦ Ani duygusal değişimler ve kararsızlık görülür.
◦ Başkaldırıcı, tepkisel davranışlar gösterir.
◦ Kimlik arayışı içindedir
◦ Bağımlılık- Bağımsızlık
◦ Marka tutkunluğu
◦ Özdeşim modelleri
◦ Gel-geç hevesleri vardır.
◦ Arkadaş gruplarına yönelir .
◦ Çalışmaya daha az isteklidir.
◦ Meslek seçiminde kararsızlık görülür.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Robert Havighurst’ün Ergenlik Dönemi
Bedensel özelliklerini kabul etmek
Eril ya da dişil bir toplumsal rolü gerçekleştirmek
Her iki cinsten yaşıtlarıyla yeni ve olgun ilişkiler kurabilmek
Ana baba ve diğer yetişkinlerden duygusal bağımsızlığı gerçekleştirmek.
Mesleğe hazırlanmak
Evliliğe ve aile yaşamına hazırlanmak
Toplumsal sorumluluk duygusunu geliştirmek
Bir dizi değer, ahlak sistemi kazanmak, bir ideoloji geliştirmek
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
BİLİŞSEL GELİŞİM KURAMI JEAN
PİAGET
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
YAŞ DÖNEMLER TEMEL ÖZELLİKLER
0-2 Duyu- motor Duyular ve motor davranışlar
arasındaki ilişkiyi keşif
2-7 İşlem öncesi Nesnelerin temsilcilerini
kullanma
7-11 Somut İşlemler Akılcı düşüncenin gelişimi ve
mantığın egemenliği
11- Soyut İşlemler Soyut ve hipotetikal (varsayım
niteliğinde) düşüncenin
gelişimi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
PİAGET’ NİN TEMEL KAVRAMLARI
Dengelenme
Şema
Adaptasyon
Özümleme ve Uyma
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Dengelenme
Bireyin yeni karşılaştığı bir durumla, daha
önceden sahip olduğu yaşantılar arasında
denge kurmak için yaptığı zihinsel işlemler
Bilişsel gelişim zihindeki dengelerin
bozulması ve yeniden kurulması ile ortaya
çıkmaktadır.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Şema
Örgütlenmiş davranış kalıpları
Dünyayı anlamada kullanılan bilgi,
prosedür ve ilişkiler
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Adaptasyon
Mevcut şemaların çevre koşullarına göre
değişim göstermesidir.
Özümleme ve uyma dengelenmeye ulaşabilmek
için gösterilen bir adaptasyon çabasıdır.
Zekanın tanımlarından biri de bireyin çevreye
adaptasyon yapma gücüdür.
Zihinsel gelişme için çocukları adaptasyon
sağlamaları gereken yeni durumlarla
karşılaştırmak gerekir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Adaptasyon (Uyum sağlama)
Özümleme: Daha önce geliştirdikleri duyu
hareket şemalarını kullanma.
Uyma: Duyu hareket şemasını değiştirme
ya da uyarlama Çocuk. Hiç renksiz nasıl olur?
Anne: Su gibi
Çocuk: Allah da mı böyle?
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Duyu- motor Dönem (0-2 yaş)
Kendini çevreden ayırt eder.
Ertelenmiş taklit görülür.
Nesne devamlılığı kavramı kazanılır.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Duyu Hareket Zekası
(Algılayan ve yapan zeka)
Düşünmez ve bilmezler. Bilgiyi zihinsel
olarak işleyemezler .
Çevreyi keşfetmelerine yarayan duyu
hareket şemaları geliştirirler.
Bir duyu hareket şeması geliştikçe bebek
onu bellekte depolar ve o sürekli bir
yetenek haline gelir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Bebekler çevre ile bedenleri arasındaki ilişkiyi keşfetmekle meşguldür. Çevre ve kendileri hakkında bir şeyler öğrenmek için duyularını kullanırlar. Bakarlar, dinlerler, emerler, dokunurlar.
Duyusal yetenekler Motor Yetenekler
Sayısız doğal deneyimler yolu ile dış dünyanın kendilerinin bir uzantısı olmadığını anlarlar ve kendilerini çevreden bağımsız ayrı bir varlık olarak algılar.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Nesne Devamlılığı
0-4 Ay: Gözden uzak gönülden ırak
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
4-8 Ay: Kaybolan nesneyi kısa bir süre
aralar sonra ilgilerini kaybederler.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
8-12 Ay: Saklanmış oyuncağı ilk gördükleri
yerde ararlar.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
12-18 Ay nesneyi en son gördükleri yerde
ararlar.
18-24 Ay: Nesnelerin tüm olası saklanma
yerlerini bulurlar ve nesneyi saklayarak
karşılık verirler.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
İşlemöncesi Dönem (2-7 Yaş)
Düşünce özellikleri
Benmerkezlilik
Sıvı miktarının korunumu
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Odaklaşma
Tersine çevrilmezlik
Şimdiki durum
Yüzeyel görünümler
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Sayılarla uğraşma yeteneği
Sayma hataları
Birebir denklik
Büyüme hataları
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Sayma hataları
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Birebir denklik
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Büyüme hataları
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Kavramlar ve kavram gelişimi
Bitkiler
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
AğaçlarÇiçekler
Meşeler Karaağaçlar Güller Papatyalar
Beyaz Sarı
Hiyerarşik örgütlenme yoktur.
Yapaycılık Dağları kim yaptı?
Başımızı kim yaptı?
Canlandırmacılık
◦ Ezan vakti nereden geliyor?
◦ Ezan vaktinin bacakları nerede?
◦ Bulutların gözleri nerede?
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Somut İşlemler Dönemi (Piaget)
Mantıksal düşünme başlar.
Problemlerin çözümü somut nesnelerle yapılır.
Soyut işlemler yapılamaz.
Benmerkezlilikten giderek uzaklaşır.
Korunum ilkesi gelişir.
Özdeşlik: Ekleme ve çıkarma olmaksızın nesnenin aynı kalması
Ödünleme: Bir yöndeki artışın diğer taraftaki azalmayı karşılaması
Sınıflama ve sıralama da başarılıdırlar.
Geçişlik : Önceki parçalar arasındaki ilişkiden yeni bir
ilişkinin çıkarılması.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Geçişlik
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Soyut İşlemler Dönemi (12 ve üstü yaş-
Piaget)
Tümden gelim yoluyla düşünür.
Güncel ve somut olan şimdinin ötesinde
düşünür.
Geçmişe ya da geleceğe yönelik olasılıklı
düşünür.
Hipotetik düşünce:
İdealler, değerler, inançlar gelişmeye başlar.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Elkind’ın Ergen Ben-merkezliliği
ve Düşsel Seyirciler
“İnsanların davranışları ve görünümleri ile
kendileri kadar saplantıyla ilgilendiklerine
inanmaları”
Kendilerini özel ve biricik hissederler.
Kendilerine hayran olma ile eleştirme arasında
gidip gelirler.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Ergen bu yaşta kendi düşüncelerinin ve söylediklerinin en doğru olduğunu düşünür. Herkesin kendisiyle uğraştığını ve onu takip ettiğini kimseye yaranamadığını düşünür!
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Ergen benmerkezliliği
Fiziksel Ben-merkezcilik
Duygusal Ben-merkezcilik
Genç bu dönemde karşısındakinin duygularına kapalı kalıp sadece kendi duygularının farkındadır.
Zihinsel Ben-merkezcilik
Gencin; insanların dünyayı ve olayları algılama ve düşünme biçimlerinin yanlış olduğunu; tek doğrunun kendi algılama ve düşüncelerinin olduğuna inanmasıdır.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
BEBEKLİK DÖNEMİ
Oral dönem ( Freud)
Temel Güvene karşı güvensizlik dönemi
(Erikson)
Duyu- motor dönem (Piaget)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
KÜÇÜK ÇOCUKLUK DÖNEMİ
◦ Anal Dönem (Freud) (1-
3 yaş)
◦ Özerkliğe karşı kuşku ve
utanç (Erikson) (1-3 yaş)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
OKUL ÖNCESİ DÖNEM (3-6
YAŞ)
Fallik Dönem ( Freud)
Girişimciliğe Karşı Suçluluk Dönemi
(Erikson)
İşlemöncesi Dönem (Piaget)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
İLKOKUL DÖNEMİ (7- 11 YAŞ)
Latent Dönem (Freud)
Çalışkanlık ve Başarılı Olmaya Karşılık
Aşağılık Duygusu (Erikson)
Somut İşlemler Dönemi (Piaget)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
ERGENLİK DÖNEMİ (12-18 Yaş)
Genital Dönem (Freud)
Kimliğe Karşı Rol Karışıklığı Dönemi
(Erikson)
Robert Havighurst’ün Ergenlik Dönemi
Elkind’ın Ergen merkezliliği
Soyut İşlemler Dönemi (12 ve üstü yaş-
Piaget)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Sizler birer sanat topluluğusunuz. Önemli
bir uluslar arası bienale katılıyorsunuz.
İşlediğiniz kavram gelişim. Bu kavramı
sanatsal bakış açısı ile yansıtmak için 5
dakikanız var. (Hazırlık süresi:20 dak)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Sizce hangi kelime, obje, renk, korku ve
arzu hangi yaşı ifade eder? –Form
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Neden ilk üç yıla yatırım?
Daha sonraki yaşamı belirleyicidir.
Yaşam boyu üretkinliğin artması ve daha
yüksek yaşam standartları
Bir ülkenin küresel ekonomi içindeki
konumu, ülke halkının yeteneklerine
bağlıdır ve bu yetenekler erken dönemde
çocuk 3 yaşına gelmeden edinilir.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu