EQ / IQ คื�ออะไร

Edit TitleEdit DetailEQ ย่�อมาจากคำาว่�า Emotional Quotient     คื�อ คืวามสามารถในการเข้�าใจอารมณ์�คืวามร� �ส�กข้องตนเองและผู้��อ��น สามารถคืวบคื�มอารมณ์� จ ดการก บอารมณ์�ข้องตนเองและม"การแสดงออกทางอารมณ์�ท"�เหมาะสม สามารถสร�างแรงจ�งใจท"�ด"ให�ตนเอง เพื่��อผู้ล กด นตนเองให�ประสบก บคืวามส'าเร(จและม"คืวามส�ข้ รวมท )งม"คืวามเข้�าใจอารมณ์� คืวามร� �ส�กข้องผู้��อ��น ม"คืวามเห(นอกเห(นใจผู้��อ��นด�วย อ"คื+ว ย งไม,ม"คื'าเร"ยกเป-นภาษาไทยอย,างเป-นทางการ จ�งเร"ยกก นหลากหลาย เช่,น คืวามฉลาดทางอารมณ์� เช่าวน�อารมณ์� ว�ฒิ+ภาวะทางอารมณ์� เป-นต�น 

IQ ย่�อมาจากคำาว่�า Intelligence Quotient

          คื�อ คืวามสามารถทางเช่าวน�ป3ญญา ซึ่��งเป-นส+�งท"�จ บต�องไม,ได� แสดงออกให�เห(นผู้,านพื่ฤต+กรรมต,างๆ เป-นส+�งท"�ถ�กก'าหนดจากพื่ นธุ�กรรมตลอดไปจนถ�งส+�งแวดล�อม

อ"คื+วแตกต,างจาก IQ อย,างไร?

          อ"คื+วแตกต,างจาก IQ ตรงท"�อ"คื+วสามารถพื่ ฒินาได�ต )งแต,เด(กจนถ�งว ยส�งอาย� ส,วน IQ ม"โอกาสพื่ ฒินาให�ด"ข้�)นได�เล(กน�อยเท,าน )น คืน ท"�ม"อ"คื+วด" เป-นคืนท"�สามารถเข้�าใจอารมณ์�ข้องต วเองตามคืวามเป-นจร+ง ม"อารมณ์�ม �นคืง เม��อม"อารมณ์�ท"�ไม,ด" เช่,น เศร�าโศก ผู้+ดหว ง ก(สามารถปร บเข้�าส�,สภาวะปกต+ได�เร(ว ร� �จ กใคืร,คืรวญให�รอบคือบก,อนการต ดส+นใจ สามารถพื่��งต วเองได�ตามว ยข้องตนเอง เป-นต วข้องต วเอง เป-นคืนท"�ม"คืวามส�ข้และม"คื�ณ์ธุรรม

          การท"�คืนเราจะเต+บโตเป-นผู้��ใหญ,ท"�ม"อ"คื+วด"ได� ก(เพื่ราะได�ร บการพื่ ฒินาคื�ณ์ล กษณ์ะเหล,าน")ให�เก+ดข้�)นต )งแต,ว ยเด(ก โดยผู้��ใหญ,ต�องเป-นต วอย,างท"�ด" และอบรมส �งสอนให�เด(กร� �จ กคืวบคื�มอารมณ์�ตนเองและหาทางระบายอารมณ์�อย,าง เหมาะสม ซึ่��งเป-นเร��องท"�ต�องฝึ<กฝึน เพื่��อให�เด(กร� �จ กม"คืวามเห(นอกเห(นใจคืนอ��น ม"ท กษะในการคื+ดแก�ไข้ป3ญหา ม"ท กษะทางส งคืมเข้�าก บคืนอ��นได� ซึ่��อส ตย� ม"คื�ณ์ธุรรม และม"แรงจ�งใจในการท'างานเพื่��อไปส�,คืวามส'าเร(จ

   MQ คื�ออะไร

เราทราบด"อย�,แล�วว,า IQ คื�อ Intelligence Quotient หร�อระด บสต+ป3ญญาด�านคืวามร� �คืวามสามารถ ส,วน EQ หร�อ Emotional Quotient คื�อ ระด บคืวามฉลาดด�านอารมณ์� ซึ่��งหมายถ�งเร��องบ�คืล+กภาพื่และการคืวบคื�มตนเองเป-นส,วนใหญ, ส'าหร บ MQ ท"�เราก'าล งกล,าวถ�งอย�,น") ย,อมาจาก Moral

Quotient หมายถ�งระด บคืวามคื+ดด�านศ"ลธุรรมหร�อระด บข้องศ"ลธุรรมในใจคืนน �นเอง บางคืนเข้�าใจว,า EQ ก บ MQ น )นคื�อส+�งเด"ยวก นแต,จ+ตแพื่ทย� จาก ม.ฮาร�วาด ท,านหน��ง คื�อ ดร.โรเบ+ร�ต โคืลส� ได�กล,าวถ�ง MQ ไว�ในหน งส�อข้องเข้า โดยแยกเอาระด บคืวามคื+ดด�านศ"ลธุรรมน")ออกมาจาก EQ

IQ, EQ และ MQ ส มพื่ นธุ�ก นอย,างไร

น กจ+ตว+ทยาคื�นพื่บว,าพื่ ฒินาการด�านต,าง ๆ ข้องเด(ก ไม,ว,าจะเป-นคืวามฉลาด อารมณ์� ส งคืม ศ"ลธุรรม ม+ต+ส มพื่ นธุ� คืณ์+ตศาสตร� ภาษา ดนตร" การเคืล��อนไหว ฯลฯ ต,างก(คื,อนข้�างเป-นอ+สระต,อก น หมายคืวามว,า เด(กอาจจะเก,งด�านใดด�านหน��งหร�อหลายด�านแต,อาจจะไม,เก,งในด�านอ��นก(ได� พื่ ฒินาการในด�านต,าง ๆ ไม,จ'าเป-นต�องม"ระด บเท,าก น เช่,น เด(กอาจจะเฉล"ยวฉลาด แต,พื่ ฒินาการทางอารมณ์�ต'�าและน+ส ยไม,ด" หร�อ ฉลาดอารมณ์�ด" แต, คื�ณ์ธุรรมต'�าก(ได� หลายคืนอาจจะประหลาดใจว,า อารมณ์�ด" ส งคืมด" แต,คื�ณ์ธุรรมต'�าเป-นอย,างไร น+ยามคื'าว,า คื�ณ์ธุรรมในท"�น")หมายถ�ง ระด บคืวามเห(นแก,ต ว สร�ป IQ EQ และ MQ ม"เส�นทางการพื่ ฒินาต,างก น

ดร.โรเบ+ร�ต โคืลส� กล,าวต,อไปว,า MQ น )นไม,สามารถฝึ<กฝึนหร�อข้ ดเกลาได�ในช่,วงเวลาส )นๆ ข้ณ์ะท"�บ�คืคืลเจร+ญเต+บโตข้�)นมาแล�ว เหม�อนด งคื'าโบราณ์ข้องไทยท"�ว,า "ส นดอนน )นข้�ดได� แต,ส นดานน )นข้�ดไม,ได�"

การท"�บ�คืคืลคืนหน��งจะม" MQ ระด บด" ต�องเร+�มปล�กฝึ3งในว ยเด(กจ�งจะได�ผู้ล อาศ ยป3จจ ย ๓ อย,างด�วยก นคื�อ ๑. การสอนศ"ลธุรรมโดยตรงให�ก บเด(ก ๒. การถ,ายทอดทางศ"ลธุรรมจากผู้��ใหญ,ให�ก บเด(ก ๓. คืวามร กและว+น ย

สร�ปว,า MQ เป-นเร��องท"�ต�องฝึ<กมาแต,เด(ก ถ�าได�ร บการปล�กฝึ3งเร��องคื�ณ์ธุรรมและจร+ยธุรรมมาแต,ย งเป-นเด(ก บ�คืคืลก(สามารถพื่ ฒินาพื่�)นฐาน MQ ข้องตนข้�)นมาในระด บหน��ง (มากน�อยแล�วแต,การปล�กฝึ3ง) และ MQ น")ก(จะฝึ3งล�กลงไปในจ+ตให�ส'าน�กข้องบ�คืคืลผู้��น )น และจะรอเวลาท"�ได�ร บการกระต��นอ"กคืร )ง โดยการอบรมส �งสอน การฟั3งธุรรม และว+ธุ"อ��น ๆ แต,ถ�าบ�คืคืลไม,ม" MQ อย�,ในจ+ตส'าน�กด )งเด+มแล�ว ไม,ว,าโตข้�)นจะได�ร บการกระต��นอย,างไรก(ไม,สามารถท'าให�บ�คืคืลผู้��น )นกลายเป-นคืนด"ข้�)นมาได�มากน ก

น"�คื�อเหต�ผู้ล ท"�ว,าท'าไมเราจ�งม" ผู้��ร ,วมงาน เพื่��อนร,วมร� ,นร,วมช่ )นเด"ยวก น ท"�ม"ระด บคื�ณ์ธุรรม จร+ยธุรรมไม,เท,าก น ท )ง ๆ ท"�เร"ยนจบออกมาจากสถาบ นเด"ยวก นแท� ๆ

การจ'าแนกคืนโดยพื่+จารณ์า IQ EQ และ MQ

ต,อไปน")เป-นต วอย,างข้องบ�คืคืลประเภทต,าง ๆ ท"�แบ,งตามระด บข้องล กษณ์ะท )ง 3 ด�าน คื�อ IQ/EQ/MQ ซึ่��งจะแบ,งได� 8 ประเภท ด งน") แบบท"� 1 IQ/EQ/MQ

ส�ง/ส�ง/ส�ง

ด"เล+ศ ยกต วอย,าง นายอาน นท� ป3ญยารช่�น

แบบท"� 2 IQ/EQ/MQ

ส�ง/ส�ง/ต'�า

ฉลาดคืวามร� �ด"แต,ข้")โกง ฉลาดแกมโกง อารมณ์�ด" เก(บคืวามร� �ส�กเก,ง ไม,คื'าน�งถ�งศ"ลธุรรม เช่,น ผู้��ร �ายใส,ส�ท โจรการเม�อง ปล�นช่าต+ปล�นแผู้,นด+นแล�วย งย+)มหน�าตาเฉย

แบบท"� 3 IQ/EQ/MQ

ส�ง/ต'�า/ส�ง

ม"คืวามร� �ด" แต,อารมณ์�อ,อนไหว คืวบคื�มอารมณ์�ไม,คื,อยได� โกรธุง,าย อ,อนไหว แต,เป-นคืนซึ่��อตรงไม,คืดโกง ไม,ท'าร�ายใคืร เข้�าต'าราปากร�าย ใจด"

แบบท"� 4 IQ/EQ/MQ

ต'�า/ส�ง/ส�ง

ช่าวบ�านท �วไป ช่าวช่นบท ม"คืวามร� �น�อย แต,ก(ส�ข้�ม คืวบคื�มอารมณ์�ได� ประพื่ฤต+ตนอย�,ในศ"ลธุรรม

แบบท"� 5 IQ/EQ/MQ

ต'�า/ต'�า/ส�ง

เป-นคืนม"คืวามร� �น�อย คืวบคื�มอารมณ์�ไม,คื,อยได� ข้")โมโห แต,ก(เป-นคืน

ซึ่��อตรงไม,คืดโกง ปากร�ายใจด"

แบบท"� 6 IQ/EQ/MQ

ต'�า/ส�ง/ต'�า

หายากหน,อยแต,ก(พื่อม" ยกต วอย,างได�ยาก ล กษณ์ะเป-นคืนท"�สต+ป3ญญาคื,อนข้�างต'�า เร"ยนไม,เก,ง คื+ดไม,คื,อยท นช่าวบ�าน ม"น+ส ยเป-นคืนใจเย(น แต,อาจจะท'าอะไรโดยข้าดเหต�ผู้ล และไม,คื,อยใช่�คืวามคื+ดจ�งท'าผู้+ดศ"ลธุรรมได�ง,าย เช่,น การล กเล(กข้โมยน�อย หร�ออาจจะเป-นคืนป3ญญาอ,อน ท"�ท'าอะไรผู้+ดเพื่ราะข้าดคืวามย )งคื+ด

แบบท"� 7 IQ/EQ/MQ

ส�ง/ต'�า/ต'�า

ม"คืวามร� �ด" ฉลาด แต,ก(คืวบคื�มอารมณ์�ต วเองไม,คื,อยได� ท )งย งไม,คื'าน�งถ�งศ"ลธุรรม เป-นต วโกงในอ�ดมคืต+ข้องล+เกไทย จอมวางแผู้น ช่ �วร�าย

แบบท"� 8 IQ/EQ/MQ

ต'�า/ต'�า/ต'�า

แบบน")คืงจะหายาก เพื่ราะไม,ม"ส,วนด"เลย ไม,ว,าจะเป-นด�านคืวามร� � การคืวบคื�มอารมณ์� และ ระด บจร+ยธุรรมในใจ อาจจะเป-นคืนท"�ม"ป3ญหาทางจ+ตหร�อเป-นโรคืจ+ต

      คืนส,วนใหญ,ม กเข้�าใจว,าผู้��ท"�ม"สต+ป3ญญาด"เล+ศ  หร�อคืนท"�ม"ไอคื+วส�งมาก ๆ  ถ�งข้ )นระด บจ"เน"ยสหร�ออ จฉร+ยะ อนาคืตจะต�องเป-นบ�คืคืลท"�ม"คืวามสามารถส'าเร(จในช่"ว+ตม"คืวามส�ข้ในส งคืม  แต,ป3จจ�บ นพื่บว,าส+�งเหล,าน")ไม,ได�จ'าก ดเฉพื่าะคืนท"�ม"สต+ป3ญญาด"เท,าน )น อ จฉร+ยภาพื่ย งฉายช่ ดถ�งคืวามสามารถในด�านอ��น ๆ  ด�วย  เช่,น ดนตร" ก"ฬา ศ+ลปะ คืวามเป-นผู้��น'า ฯลฯ ซึ่��งหลายคืนประสบคืวามส'าเร(จต )งแต,เยาว�ว ยและอ"กหลายๆคืนก(อาจไม,ประสบคืวามส'าเร(จใดๆ เลยในช่"ว+ต แล�ว I.Q. & E.Q. คื�ออะไร

      I.Q. ย่�อมาจาก Intelligence Quotient  หมายถ�ง คืวามเฉล"ยวฉลาดทางสต+ป3ญญา ซึ่��งเก+ดจาก 2 ส,วน คื�อ จากย"นส�หร�อพื่ นธุ�กรรม  และอ"กส,วนมาจากการเล")ยงด�   ม"คืนเคืยกล,าวไว�ว,า ไอคื+วสามารถพื่ ฒินาก นต )งแต,ช่"ว+ตเร+�มอ�บ ต+ตลอดจนการเล")ยงด�ล�กน�อยด�วยคืวามร กเอาใจใส,อย,างถ�กทาง จะช่,วยเสร+มสร�างไอคื+วและสร�างเซึ่ลล�สมองให�เพื่+�มข้�)นและถ�าพื่,อแม,เป-นผู้��ม"สต+ป3ญญาด" ล�กก(จะได�ร บส+�งท"�ด"ตกทอดด�วย ซึ่��งม"ส,วนสร�างเสร+มไอคื+วแก,ล�กน�อยได�

      การพื่ ฒินาไอคื+วน )น ผู้��เช่"�ยวช่าญเร��องไอคื+วได�บอกไว�ว,า เคืร��องม�อว ดไอคื+วหร�อไอคื+วเทสต�สามารถจะว ดได�ต )งแต,เก+ด บางเคืร��องม�อว ดต )งแต,อาย� 14 ปFข้�)นไป แต,การว ดไอคื+วต�องอาศ ยป3จจ ยบางอย,าง เช่,น สภาพื่แวดล�อมรอบต วก+ร+ยาอาการ ส"หน�าแววตา ท,าทาง ฯลฯ ซึ่��งล�วนม"ผู้ลต,อการท'าการทดสอบท )งส+)น

      ป3ญหาท"�ม กพื่บจากการศ�กษาคื�อ คืรอบคืร วไม,ม"การปล�กฝึ3งจ+ตใจท"�ด"ให�แก,เด(ก สอนเด(กให�ร� �จ กท"�จะอย�,ร ,วมก บผู้��อ��นได� ด งน )นเราจ�งพื่บป3ญหาคืวามข้ ดแย�ง เด(กไม,สามารถปร บต วในส งคืมท"�เปล"�ยนไป ก,อให�เก+ดป3ญหาต,างๆ เม��อประสบป3ญหาในช่"ว+ตก(ไม,หาหนทางแก�ไข้ ทางออกข้องเข้าจ�งเป-นไปในทางท"�ผู้+ด เช่,น อาจต ดส+นใจฆ่,าต วตายเพื่��อหล"กหน"ป3ญหา

      นอกจากน")ย งพื่บว,าคืนท"�ม" ไอคื+วส�ง หร�อม"อ จฉร+ยภาพื่“ ”

เพื่"ยงอย,างเด"ยวน )นอาจไม,ประสบคืวามส'าเร(จในช่"ว+ตได� เพื่ราะภาวะส งคืมท"�เป-นพื่+ษ ท'าให�จ+ตใจคืนแปรเปล"�ยนไป สมองเฉ��อยช่า ไม,ร� �ว+ธุ"จ ดระบบให�ก บต วเอง คืนประเภทน")เราเร"ยกว,าคืน อ"คื+วต'�า “ " ถ�งแม�ว,าสต+ป3ญญาจะด"เล+ศ ม"ระด บไอคื+วส�งข้นาดไหน แต,ถ�าเป-นคืนอ"คื+วต'�า สมองท"�เคืยปราดเปร��องก(อาจนอกล�,นอกทางได�

      E.Q. ย่�อมาจาก Emotional Quotient หรื�อ Emotional Intelligence หมายถ�ง คืวามฉลาดทางอารมณ์� คืนท"�ม"อ"คื+วด"  คื�อ คืนท"�ร� �จ กและเข้�าใจอารมณ์�ต วเองได� ร� �จ กแยกแยะคืวบคื�มอารมณ์�ได�  และสามารถแสดงอารมณ์�ได�อย,างถ�กต�องตามกาลเทศะและปร บต วให�เข้�าก บส งคืมอย,างเหมาะสม ช่,วงไม,ก"�ปFมาน") กระแสอ"คื+วก'าล งมาแรง อาจเป-นด�วยว,าภาพื่สะท�อนข้องผู้��คืนในส งคืมเร+�มเปล"�ยนแปลง เม��อใดก(ตามท"�ม"การเปล"�ยนแปลงโคืรงสร�างข้องส งคืม ระบบข้องอ"คื+วจะเร+�มเส"ย ร ฐจ�งคืวรหาป3จจ ยเก�)อหน�นส,งเสร+มส�ข้ภาพื่ทางจ+ตใจให�มากข้�)น ซึ่��งจะเห(นได�ว,าระยะ 10 ปFท"�ผู้,านมาส�ข้ภาพื่จ+ตข้องคืนเราเส��อมลงมาก ม"ปร+มาณ์คืนไข้�ทางจ+ตส�งข้�)น

      ป3จจ�บ นน")อ"คื+วเร+�มม"บทบาทเด,นช่ ดข้�)นในแวดวงการศ�กษา ซึ่��งจะเห(นได�ว,าม"เด(กท"�เร"ยนเก,งจ'านวนไม,น�อยท"�ไม,สามารถปร บต วเข้�าก บคืนอ��นๆได� หร�ออย,างเหต�การณ์�ท"�เด(กสอบได�เกรดเฉล"�ยไม,ด"แล�วฆ่,าต วตาย ซึ่��งกรณ์"เช่,นน")ม นไม,ใช่,ป3ญหาข้องเด(กคืนน )นอย,างเด"ยว แต,ม นหมายถ�งส งคืมหร�อกลไกการศ�กษาข้องเราละเลยเร��องคืวามสามารถทางอารมณ์�ด�วย

      ม"งานส'ารวจจากหลายประเทศบอกว,า คืนท"�ประสบคืวามส'าเร(จในช่"ว+ต อ"คื+วม กจะน'าไอคื+ว ซึ่��งข้ณ์ะน")อ"คื+วสามารถว ดได�จากแบบทดสอบ โดยประเม+นจากบ�คืล+กภาพื่เป-นการประเม+นจากคืวามคื+ดเห(น ซึ่��งว ดได�ยากกว,าไอคื+ว อ"คื+วสามารถประเม+นได�แล�ว ถ�าประเม+นแล�วพื่บว,าอ"คื+วไม,ด"ก(สามารถแก�ไข้ได� โดยข้ )นแรกพื่,อแม,ต�องแสดงออกถ�งคืวามร กท"�ถ�กทาง ต�องสอนให�เด(กร� �จ กรอคือยฝึ<กการอดทนและสอนให�แก�ไข้สถานการณ์�ต,างๆได� ฝึ<กให�เป-นคืนย�ดหย�,น มองโลกในแง,ด" ร� �จ กการให� การเสร+มสร�างอ"คื+วแก,เด(กไม,ใช่,เร��องยาก หากพื่,อแม,เป-นแบบอย,างท"�ด"แก,ล�ก

      สรื�ปง่�าย่ๆ ก�คำ�อ ไอคำ�ว่ก�บอ�คำ�ว่จ�ง่คำว่รืต้�อง่พั�ฒนาไปพัรื�อมๆก�นและให�ทั้�%ง่สอง่ส�&ง่อย่'�คำ'�ก�นอย่�าง่สมดุ�ล เพั�&อให�ชี�ว่�ต้ดุาเน�นไปอย่�าง่ปกต้�ส�ดุ

ไอคื+ว IQ เป-นศ กยภาพื่ทางสมองท"�ต+ดต วมาแต,ก'าเน+ด เปล"�ยนแปลงแก�ไข้ได�ยาก   อ"คื+ว EQ ถ�งแม�จะเป-นศ กยภาพื่ทางสมองเหม�อนก นแต,ก(สามารถปร บเปล"�ยนเร"ยนร� � และพื่ ฒินาให�ด"ข้�)นได�

        ป3จจ�บ น การว ดไอคื+วม กใช่�แบบทดสอบข้องเวคืสเล,อร� ท"�เร+�มพื่ ฒินามาต )งแต,ปFคื.ศ.1930 โดยอาศ ยงานว+จ ยข้องน กว+ช่าการและน กการทหาร เป-นกล�,มข้�อทดสอบท )งหมด 11 กล�,ม เป-นกล�,มท"�ต�องใช่�ภาษาโต�ตอบ 6 กล�,ม ไม,ต�องใช่�ภาษาโต�ตอบ 5 กล�,ม ด งน")   1.   ข้�อม�ลท �วไป เป-นคื'าถามเพื่��อตรวจว ดคืวามสนใจคืวามร� �รอบต ว   2.   คืวามคื+ด คืวามเข้�าใจ   3.   การคื+ดคื'านวณ์   4.   คืวามคื+ดท"�เป-นนามธุรรม โดยให�หาคืวามเหม�อน   5.   คืวามจ'าระยะส )น โดยใช่�การจ'าจากต วเลข้   6.   ภาษาในส,วนข้องการใช่�คื'า   7.   การต,อภาพื่ในส,วนท"�ข้าดหายไป   8.   การจ บคื�,โคืรงสร�าง โดยด�จากร�ปร,างหร�อลวดลาย   9.   การเร"ยงล'าด บภาพื่เหต�การณ์�ต,าง ๆ  10.  การต,อภาพื่เป-นร�ป ด�วยการต,อจ+Hกซึ่อร�  11.  การหาคืวามส มพื่ นธุ�ข้องต วเลข้และส ญล กษณ์�

                     การจ ดคื,าระด บไอคื+ว                          -   ฉลาดมาก (very superior) 130 ข้�)นไป                          -   ฉลาด (superior) 120-129

                          -   ส�งกว,าปกต+ (bright normal) 110-119

                          -   ปกต+ (normal) 90-109

                          -   ต'�ากว,าปกต+ (dull normal) 80-89

                          -   คืาบเส�น (borderline) 70-79

                          -   ป3ญญาอ,อน (mental retardation) ต'�ากว,า 70

แบบทดสอบ IQ Online http://www.kanid.com/iqtest.php

        เน��องจาก IQ สามารถว ดออกมาเป-นต วเลข้ได� จ�งม"ผู้��ให�คืวามส'าคื ญก บ IQ มาโดยตลอด เด(กท"�เร"ยน เก,งจะม"แต,คืนช่��นช่ม พื่,อแม,คืร�อาจารย�ร กใคืร, ต,างจากเด(กท"�เร"ยนปานกลางหร�อเด(กท"�เร"ยนแย,ม กไม,คื,อยเป-นท"�สนใจ หร�อถ�กด�ว,า ท )ง ๆ ท"�เด(กเหล,าน")อาจจะม"คืวามสามารถทางด�านอ��น เช่,น ดนตร" ก"ฬา ศ+ลปะ เพื่"ยงแต,ไม,ม"คืวามถน ดเช่+งว+ช่าการเท,าน )นเอง

        มาในช่,วงหล งๆ คืวามเช่��อม �นใน IQ เร+�มส �นคืลอนเม��อม"การต )งข้�อส งเกตเก"�ยวก บการว ด และคืวามส'าคื ญข้อง IQ จนในท"�ส�ดเม��อ 10 ปFท"�ผู้,านมาจ�งยอมร บก นว,า แท�จร+งแล�วในคืวามเป-นจร+งช่"ว+ตต�องการท กษะและคืวามสามารถในด�านอ��นๆ อ"กมากมาย ท"�นอกเหล�อไปจากการจ'าเก,ง การคื+ดเลข้เก,ง หร�อการเร"ยนเก,งซึ่��งคืวามสามารถเหล,าน )นอาจจะช่,วยให�คืน ๆ หน��งได�เร"ยน ได�ท'างานในสถานท"�ด" ๆ แต,คืงไม,สามารถเป-นหล กประก นถ�งช่"ว+ตท"�ม"คืวามส�ข้ได�

        ส'าหร บในตอนน")เราๆ คืงได�ย+นคื'าว,า "EQ" ก นมากข้�)นแล�วนะ และในป3จจ�บ นน")ก(เป-นท"�ยอมร บก นแล�วว,า EQ หร�อว�ฒิ+ภาวะทางอารมณ์�น )นม"คืวามส'าคื ญกว,า IQ เพื่ราะ

คืนท"�ม" EQ ส�ง จะสามารถแก�ป3ญหาต,างๆและใช่�ช่"ว+ตร,วมก บคืนในส งคืมได�อย,างม"คืวามส�ข้มากกว,าคืนม" IQ

ส�งแต, EQ ต'�า

        ส,วนการว ด EQ เพื่+�งเก+ดข้�)นเม��อไม,ก"�ปFมาน") ไม,ม"แบบมาตรฐานท"�แน,นอน เป-นเพื่"ยงการประเม+นเพื่��อให�ผู้��ว ดมองเห(นคืวามบกพื่ร,องข้องคืวามสามารถทางด�านอารมณ์� ท"�ต�องพื่ ฒินาแก�ไข้ กรมส�ข้ภาพื่จ+ตได�พื่ ฒินาแบบประเม+นคืวามฉลาดทางอารมณ์� โดยประเม+นจากคืวามสามารถด�านหล ก 3 ด�านคื�อ ด" เก,ง ส�ข้ ซึ่��งแยกเป-นด�านย,อยได� 9 ด�าน

   ด"        1.   คืวบคื�มอารมณ์�และคืวามต�องการข้องตนเอง        2.   เห(นใจผู้��อ��น        3.   ร บผู้+ดช่อบ   เก,ง        4. ร� �จ กและม"แรงจ�งใจในตนเอง        5. การต ดส+นใจแก�ป3ญหา        6. ม"ส มพื่ นธุภาพื่ก บผู้��อ��น   ส�ข้        7. ภ�ม+ใจในตนเอง        8. พื่อใจในช่"ว+ต        9     การจะฝึ<กฝึนเด(กในย�คืน")จ�งต�องประกอบด�วย  IQ ,

EQ , AQ , MQ , SQ     Q เหล,าน")คื�ออะไรมาด�ก น

IQ   = INTELLIGENCE  QUOTIENT คื�อคืวามฉลาดทางสต+ป3ญญา   ว ดได�จากอาย�สมองเท"ยบก บอาย�จร+ง  ปกต+คืวรอย�,ท"�  90-110  เป-นการว ดคืวามสามารถทางคื+ดว+เคืราะห� คืวามสามารถทางว+ช่าการ ว ดคืวามจ'า  การอ,านเข้"ยน คื'านวณ์แต,ไม,ได�ว ดด�านอ��นๆ เช่,น  -  คืวามคื+ดสร�างสรรคื� -  ท กษะต,างๆด�านการท'างาน-ท กษะช่"ว+ตประจ'าว น  ฯลฯ

             การพื่ ฒินา  IQ

               - 50% จากกรรมพื่ นธุ��               -50% จากส+�งแวดล�อม  เช่,น-การเล")ยงด�  คืวามร ก คืวามอบอ�,น เพื่ราะฉะน )นต�องม"เวลาให�ล�กหลาน - อาหาร คืรบห�าหม�,โดยเฉพื่าะ  ปลา  ถ �วเหล�อง ว+ตาม+น บ"   ธุาต�เหล(ก  ไอโอด"น โปรต"น-ประสบการณ์�ต,างๆจากการเล,น  ออกก'าล งกาย  ท'าก+จกรรมกล�,ม  การท'างาน  การท'างานศ+ลปะ ดนตร" ก"ฬา ท"�ช่��นช่อบ-ได� ฟั3งน+ทาน(ว ยเด(กเล(ก)     การได�ช่,วยท'างาน    ท'าก+จกรรมในเด(กโต-การได�ร บร บคื'าช่มเช่ย- มองเห(นคื�ณ์คื,าตนเอง- ส มผู้ สก บส งคืม,ช่"ว+ตประจ'าว น ฯลฯ -  อารมณ์�ด"  ไม,เคืร"ยด- ออกก'าล งกาย อย,างน�อย 30 นาท"ต,อว นจะช่,วยให�ม"สมาธุ+  

สดช่��น คื+ดอะไรได�เร(ว   อดทน ไม,ซึ่�มเศร�า ไม,ต+ดยาเสพื่ต+ด  -  คืวามคื+ดในทางบวก   ม"คืวามคื+ดอย,างสร�างสรรคื�  จากการท"�ได�ร บคื'าช่มเช่ยเสมอ ได�ร บการยอมร บการกระท'าต,างๆท"�ด"

ป3จจ ยท"�ม"ผู้ลต,อลบสมอง  ท'าให�สมองไม,พื่ ฒินาได�แก, - คืวามเคืร"ยด, คืวามกดด นต,างๆเช่,นการท'าการบ�านมากมาย   การบ�างานข้าดการพื่ กผู้,อน,ออกก'าล งกาย- ข้าดอาหารเช่,นพื่วกโลห+ตจาง  - สมองข้าดการกระต��น หร�อการใช่�สมองฝึ<กคื+ดในส+�งต,างๆ  เช่,นการฝึ<กการแก�ป3ญหา  ฝึ<กคืวามคื+ดสร�างสรรคื�  จ+นตนาการ   การใช่�ไหวพื่ร+บ -มองตนเองในแง,ลบ   มองตนเองไม,ม"คื�ณ์คื,า  จากการถ�กต'าหน+ท�กว น  หร�อบ,อยๆ  - ซึ่�มเศร�า,ท�กข้�,โกรธุ,ว+ตกก งวล  นานๆ              - สารพื่+ษ   ยาเสพื่ต+ด   สารตะก �ว ฯลฯ

              จะเห(นได�ว,าการพื่ ฒินาเด(กให�เก,ง  และฉลาดจะไม,ได�ยากเย(นใดๆเลย   แต,ต�องให�ม"ว+ธุ"การหลากหลายไม,ใช่,ให�แต,คืวามร� �ว+ช่าการอย,างเด"ยวท"�มากมายเก+นคืวามจ'าเป-นจนข้าดการพื่ ฒินาด�านอ��นๆ  ซึ่��งเร"ยนร� �ว+ช่าการแล�วก(ล�มได�  ม"ว+จ ยพื่บว,า คืวามร� � 25% ข้องว+ช่าการในโรงเร"ยน ท"�น'ามาใช่�ในช่"ว+ตประจ'าว นจร+ง(รศ.พื่ญ. ศ นสน"ย�  ฉ ตรคื�ปต�)   แต,ด+ฉ นว,าจร+งๆแล�วอาจจะไม,ถ�ง 10%

EQ   EMOTIONAL   QUOTIENT คื�อคืวามฉลาดทางอารมณ์�

  คืวามฉลาดมางอารมณ์�ส'าคื ญอย,างไรม"ว+จ ยด งน")                     1)มหาเศรษฐ" 400 คืนข้องโลกท"�ประสบคืวามส'าเร(จ ม"สมบ ต+พื่ นล�านเหร"ยญดอลล,า  50% ไม,ได�จบปร+ญญาตร"                    2)ว+จ ยในร ฐ แมซึ่าซึ่าซึ่�แสท  ต+ดตามเด(ก 450

คืน นาน 40 ปF ป3จจ ยท"�ท'าให�ประสบคืวามส'าเร(จในช่"ว+ตไม,เก"�ยวก บ IQ แต,เป-น                   - คืวามสามารถในการจ ดการก บคืวามผู้+ดหว ง AQ

                   -การคืบคื�มอารมณ์� ได�ด"   EQ

                  - การเข้�าก บคืนอ��นได�ด" SQ

                     3)การว+จ ยเก(บข้�อม�ล จากผู้��จบปร+ญญาเอก 80

คืน ทางว+ทยาศาสตร� ต )งแต,ข้ณ์ะศ�กษาถ�ง อาย� 70 ปF พื่บว,า  EQ

และคืวามสามารถทางส งคืมท'าให�ประสบคืวามส'าเร(จในว+ช่าช่"พื่ และม"ช่��อเส"ยง มากกว,าคืวามสามารถทาง IQ 4 เท,า

            การพื่ ฒินา EQ คื�อ              - ร� �อารมณ์�ข้องตนเอง                  - เข้�าใจอารมณ์�ข้องผู้��อ��น เห(นอกเห(นใจผู้��อ��นเมตตาอาร", ช่,วยเหล�อผู้��อ��น, เอาใจเข้ามาใส,ใจเรา           - คืวบคื�มอารมณ์�ข้องตนเองได� ไม,ห�นห นพื่ล นเล,น  ไม,อารมณ์�คื�างนาน   ไม,ปล,อยให�คืวามร� �ส�กเก,าๆ    มารบกวนการท'างานป3จจ�บ น   ไม,ว,าร ก    โกรธุ   ซึ่�มเศร�า    โกรธุแล�วไม,ผู้�กใจเจ(บนาน  ใจเย(นเม��อม"สถานะการณ์�ย �วย�         จะเป-นคืนท"�น,าเคืารพื่น บถ�อ  และจะม"คืน กล�าให�คื'าแนะน'า           - ม"ระเบ"ยบว+น ยในตนเอง , เคืารพื่ส+ทธุ+Iข้องผู้��อ��น           - ร บผู้+ดช่อบต,อส งคืม   ม"ท กษะทางส งคืมด"  ร� �ส��  ร� �หล"ก 

เอาต วรอดได�ด"  ม"ไหวพื่ร+บ          - ข้ย นหม �นเพื่"ยร อดทน , กระต�อร�อร�น  ไม,เฉ��อยช่า   ม�,งม �น  แน,วแน,   ไม,ลดละ

ว+ธุ"ฝึ<ก      -ม"ต วอย,างท"�ด"ให�เด(กเห(น อารมณ์�เด(กข้�)นก บอารมณ์�ผู้��เล")ยงด�      -ไม,ต,อว,าเด(กต,อหน�าเด(กคืนอ��นๆ หร�อพื่�ดเปร"ยบเท"ยบก บคืนอ��นๆ  หร�อพื่"�น�อง      -หาทางช่มเช่ยเด(ก แม�นจะม"ด"แคื,หน��งอย,าง ม"เส"ยส+บอย,างเราก(ต�องใช่�หน��งอย,างน )นมาเป-นต วช่มเพื่��อช่,วยพื่ ฒินาต วอ��นๆ     - เวลาล�กทะเลาะก นอย,าม"อารมณ์�ร,วม     -ไม,ปกปJองมากเก+นไปเพื่ราะจะท'าให�เด(กข้าดท กษะ แก�ป3ญหาไม,เป-น     -ไม,ตามใจล�กมากเก+นไป หร�อก งวลมากเก+นไป     -ให�เด(กร� �ส�กว,าต วเองเป-นผู้��ถ�กช่ม     -เด(กอารมณ์�ร�อน ต�องท'าไม,ร� �ไม,ช่") ใจเย(น ไม,ต�องม"อารมณ์�ร,วม        -ฝึ<กห ดระเบ"ยบว+น ย คืวรสร�างต )งแต,เล(กๆเช่,น 7-8 เด�อน เร+�มน �งก บท"�ร บประทานอาหาร    ด�ท"ว" ไม,เก+น 1 ช่ �วโมงต,อว น    -ฝึ<กท�กอย,างด�วยคืวามร ก ไม,ใช่,การบ งคื บแต,ด�วยเหต�ผู้ล    -การด�, การลงโทษ,ประณ์าม ไม,ใช่,ว+ธุ"ท"�ถ�กต�องเสมอไปเพื่ราะเด(กจะต,อต�าน    -ท'าใจให�เบ+กบาน   เปKดห�เปKดตา  อย,าหมกม�,นอย�,แต,ในบ�าน   

AQ ( adversity  Quotient) คื�อคืวามสามารถในการแก�ป3ญหาและการเผู้ช่+ญก บว+กฤต+

         AQ   เป-นการว ดคืวามสามารถในการจ ดการก บป3ญหาและว+กฤต+  ใคืรท"�สามารถ จ ดการได�ด"จะเป-นผู้��น'าและเป-นผู้��ช่นะหร�อเจ�าข้องก+จการในโลกข้องป3จจ�บ นและอนาคืต   ใคืรท"�ม" AQ  ด"จะสามารถ เปล"�ยน ว+กฤต+เป-นโอกาส   (Dr. Paul G   stolt )   

ใคืรท"�ไม,สามารถคืวบคื�ม   AQ ได�จะเป-นผู้��พื่,ายแพื่� และเป-นได�แคื,ล�กจ�างหร�อตกงาน เทคืน+คืการสร�าง AQ

      AQ   คืวามสามารถในการแก�ป3ญหา / อ�ปสรรคื      เป-นกลไกลข้องสมอง เก+ดจากการได�ฝึ<กฝึนการแก�ป3ญหาต,างๆ  การท'าอะไรด�วยตนเอง การละเล,น ท )งประสบการณ์�ท"�ได�ผู้,านมาในช่"ว+ต   ต )งแต,เม��อเยาว�ว ย   การฝึ<กฝึน       -  การม"ปฏิ+ส มพื่ นธุ�ก บส งคืม        -การฝึ<กท'าก+จกรรมต,างๆ           -ส มผู้ สก บช่"ว+ตจร+ง    ให�เด(กช่,วยต วเอง    ห ดท'างาน ตามว ย          -ให�เด(กเผู้ช่+ญก บอ�ปสรรคืบ�าง      -เม��อเข้�าส�,ว ยร� ,น เร+�มให�ร� �จ กช่,วยงานพื่,อแม, ธุ�รก+จข้องพื่,อแม, หร�อหร�อแม�นแต,การร บจ�างท'างานใน ช่,วงว ยร� ,น     ฝึ<กหาประสบการณ์�ตามท"�ต,างๆช่,วงหย�ดปKดเทอม

    หล กการสร�าง  AQ

มองป3ญหาเป-นโอกาส1.CONTROL คืวบคื�มเหต�การณ์�/สถานการณ์�ได�2.OWNERSHIP คืวามเป-นเจ�าข้อง ป3ญหาอย�,ท"�ต วเรา3.REACH   คื+ดว,าท�กประเภท ม"ทางแก�ไข้ ไม,ใช่,จบส+)นแล�วท�กอย,าง4.ENDURANCE   ม"คืวามทนทาน อดทน ต,อป3ญหาต,างๆ มองโลกในแง,ด"ไม,ว� ,วาม

สร�ปการเพื่+�ม AQ

-ม"สต+ ตลอดเวลา ใช่�สต+ป3ญญาในการแก�ไข้-คื+ดว,าท�กอย,างม"ทางออก-มองโลกในแง,ด"-เปล"�ยนว+กฤต+เป-นโอกาส

MQ   MORAL  QUOTIENT -  จร+ยธุรรม คื�ณ์ธุรรมว+ธุ"ฝึ<กฝึน  -ม"ต วอย,างด"ๆให�เห(น-ปล�กฝึ3งคื�ณ์ธุรรม จร+ยธุรรม ต )งแต,เล(กๆ ก,อนว ยอน�บาล  อาจจะเป-นในร�ปน+ทาน-ว ยอน�บาล ประถมต�น เล,าน+ทานสอนใจ  ช่,วยบ'าเพื่(ญประโยช่น�ต,อช่�มช่น-ประถมปลาย  - ม ธุยม สอน หล กธุรรม ต วอย,างด"ๆ   ช่,วยบ'าเพื่(ญประโยช่น�ต,อช่�มช่น โรงเร"ยนด�อยโอกาส ช่,วยสอนหน งส�อหร�อช่,วยด�แล ร� ,นน�องๆ      ช่,วยงานคื�ณ์คืร�  สอนเพื่��อนๆท"�อ,อนกว,า 

-ไม,ยอมร บพื่ฤต+กรรมท"�ไม,ถ�กต�องเช่,นท'าร�ายผู้��อ��น พื่�ดจาหยาบคืาย ข้โมย โดยเฉพื่าะ 0-5 ข้วบ

SQ  :SOCIAL  QUOTIENT………….

    ท กษะทางส งคืม  การใช่�ช่"ว+ตอย�,ร ,วมก บผู้��อ��น-ได�เล,นก บเพื่��อน ในว ยเด(กเล(กๆ-เด(กโต ท'าก+จกรรมกล�,ม หร�อท'างานอ��นๆก บเพื่��อน-คืบเพื่��อนๆ ท"�หลากหลาย

IQ    ปร บเปล"�ยนยาก เร+�มพื่ ฒินาต )งแต,0- 5 ปF       EQ และ MQ

ปร บเปล"�ยนง,ายกว,า และได�ท�กอาย�

                  เพื่ราะฉะน )นคืนท"�จะประสบผู้ลส'าเร(จ ต�องม" - ม"ว+ส ยท ศน� ( Vision  = Dream and action)

- มองภาพื่รวมออก  และคืาดการณ์�ข้�างหน�าได�คื,อนข้�างถ�กต�อง- IQ ,EQ, AQ, SQ, MQ  ด"- กระต�อร�อร�น ,  active  ม"ไฟัอย�,ตลอดเวลา - กล�าเส"�ยง, กล�าร บผู้+ดช่อบ- เช่��อม �นในตนเอง      แต,อย,ามากเก+นไปจน ไม,ฟั3งคืวามคื+ดเห(นข้องคืนอ��น - ร� �จ�ดอ,อน จ�ดแข้(งข้องตนเอง  และพื่ยายามปร บปร�งและร� �จ กตนเอง  ไม,มองตนเองในแง,ร�ายหร�อไม,ม"คื�ณ์คื,า หร�อเก,งกว,าคืนอ��น หร�อเลวเก+นไป -  ม"ไหวพื่ร+บ  ร� �เท,าท น ม"จ+นตนาการ  คืวามคื+ดสร�างสรรคื�

 - ม"มน�ษยส มพื่ นธุ�ด"   -  ม"คื�ณ์ธุรรม จร+ยธุรรม

องคื�ประกอบด�านสต+ป3ญญา IQ (Intelligent Quotient)

เม��อกล,าวถ�ง IQ ม กจะหมายถ�ง คืวามฉลาดทางสต+ป3ญญา ท"�เป-นคืวามคื+ดด )งเด+มต )งแต,ประมาณ์ทศวรรษ 1950 ซึ่��งเป-นคืวามฉลาด ท"�ว ดด�วย แบบทดสอบ แนวคื+ดเร��อง IQ จะเป-นเร��องเก"�ยวก บ เช่าว�ไวไหวพื่ร+บ และคืวามสามารถในการแก�ไข้ป3ญหาด�านตรรกะ ต วเลข้ คืวามจ'า คืวามสามารถทางภาษา คืวามสามารถทางการคื+ดว+เคืราะห� ซึ่��งม"การว+พื่ากว+จารณ์�ถ�งข้�อจ'าก ดก นมากป3จจ�บ นพื่บว,าคืวามฉลาดข้องคืนไม,ได�แสดงออกมาเพื่"ยงแคื,น )น แต,เป-นคืวามฉลาดท"�หลากหลายท"�เร"ยกว,า Multiple

Intelligence หร�อพื่ห�ป3ญญา ซึ่��งน กจ+ตว+ทยาช่าวอเมร+การช่��อ Howard Guardner กล,าวว,าคืนเราท�กคืนม"คืวามสามารถทางสมองหลายด�านด�วยก น โดยธุรรมช่าต+แล�วมน�ษย�ท�กคืนจะม"คืวามฉลาด 8 ด�านซึ่��งประกอบด�วยด�านต,าง ๆ ด งน") (Guardner,1983)

1. คืวามฉลาดด�านภาษา (Linguistic intelligence) คื�อคืวามสามารถด�านภาษา การพื่�ดจาโน�มน�าวผู้��อ��น คืวามสามารถด�านการเข้"ยน คืวามสามารถด�านบทกว" ม"คืวามสามารถในการจ'าว นเด�อนปF และคื+ดประด+ษฐ�คื'า

2. คืวามฉลาดด�านการคื'านวณ์ (Logical – Mathematical

Intelligence) คื�อคืวามสามารถในการใช่�เหต�ผู้ล การคื'านวณ์

คืวามสามารถด�านจ'านวนต วเลข้ คืวามสามารถในการแก�โจทย�ป3ญหา คืวามสามารถในการว+เคืราะห�คื+ดเป-นระบบ

3. คืวามฉลาดด�านม+ต+ส มพื่ นธุ� (Spatial Intelligence) คื�อคืวามสามารถในการสร�างภาพื่ในสมอง คืวามสามารถในการสร�าง จ+นตนาการสร�างภาพื่ต,าง ๆ ท"�ไม,เคืยม"มาก,อนต วอย,างเช่,นสถาปน+กสร�างภาพื่ต�ก หร�อเม�องข้�)นจากภาพื่จ+นตนาการ คืวามสามารถในการอ,านภาพื่แผู้นท"� แผู้นภ�ม+ คืวามสามารถในด�านจ+นตนาการ สร�างสรรคื�

4. คืวามฉลาดด�านกายภาพื่หร�อร,างกาย (Bodily –

kinesthetic Intelligence) คื�อคืวามสามารถในการใช่�สร"ระ ร,างกาย คืวามสามารถในการเล,นก"ฬาท"�ใช่�สร"ระร,างกายได�อย,างคืล,องแคืล,ว คืวามสามารถในการเต�นร'า การแสดง และรวมถ�งคืวามสามารถใน ด�านห ตถกรรม และการใช่�เคืร��องม�อต,าง ๆ การเคืล��อนไหว การส มผู้ ส และใช่�ภาษาท,าทาง

5. คืวามฉลาดด�านดนตร" (Musical Intelligence) คื�อคืวามสามารถในด�านคืนตร" คืวามสามารถด�านการร�องเพื่ลง จ บระด บเส"ยงท"�ม" คืวามแตกต,างได�ด" สามารถจ'าท'านอง จ งหวะเพื่ลง เส"ยงดนตร"ได�ด" ม"คืวามสามารถในการเล,นเคืร��องดนตร"

6. คืวามฉลาดด�านท กษะส งคืม (Interpersonal

Intelligence) คื�อ คืวามสามารถในด�านการเข้�าส งคืม การเป-นม+ตรก บคืนอ��นได�ง,าย คืวามสามารถเข้�าใจคืวามร� �ส�กข้องผู้��อ��นคืวามสามารถในการส��อสารการจ ดการและคืวามเป-นผู้��น'า ช่อบพื่�ดคื�ยก บ

ผู้��อ��นม"มน�ษยส มพื่ นธุ�ด" สามารถบร+หารคืวามข้ ดแย�งได�อย,างม"ประส+ทธุ+ภาพื่

7. คืวามฉลาดด�านบ�คืคืล (Intrapersonal Intelligence) คื�อคืวามสามารถข้องบ�คืคืลในการเข้�าใจตนเอง ม"คืวามม �นใจในตนเอง เข้�าใจถ�งศ กยภาพื่ข้องตนเอง สามารถต )งเปJาหมายในช่"ว+ตได�อย,างเหมาะสม ช่อบการท'างานคืนเด"ยว ใช่�เวลาในการคื+ดใคืร,คืรวญ และท'าตามคืวามสนใจข้องตนเอง

8. คืวามฉลาดด�านธุรรมช่าต+ (Naturalist Intelligence) คื�อคืวามสามารถในการมองเห(นคืวามงาม คืวามส มพื่ นธุ�ข้องสรรพื่ส+�งในธุรรมช่าต+ ร กธุรรมช่าต+

องคื�ประกอบด�านคืวามฉลาดทางอารมณ์� หร�อ เช่าวน�อารมณ์� (Emotional Intelligence ,Emotional Quotient :EQ)

คืวามฉลาดทางอารมณ์� หร�อ เช่าวน�อารมณ์� คื�อการตระหน กร� �จ กตนเองว,า ตนเองเป-นใคืร มาจากไหน ต�องการอะไรในช่"ว+ต ม"คืวามสามารถในการจ ดการคืวบคื�มอารมณ์�ตนเอง ม"ว+น ย บ งคื บใจตนเองได� ม"คืวามร บผู้+ดช่อบต,อตนเองและผู้��อ��น ร� �จ กผู้+ดช่อบช่ �วด" และม"คืวามสามารถในการจ ดการอารมณ์�ข้องคืนอ��น ม"อารมณ์�ร,วมก บผู้��อ��น คืนท"�ม" EQ ส�งแสดงออกโดยเป-น ผู้��ม"มน�ษยส มพื่ นธุ�ด" เข้�าก บคืนอ��นได� ร� �จ กการท'างานเป-นท"ม สามารถสร�างส มพื่ นธุภาพื่ก บคืนอ��นและร กษาให�ย�นยาวได� ร� �จ กเห(นอกเห(นใจ เข้�าใจคืวามร� �ส�กข้องผู้��อ��นได�เป-นอย,างด" เม��อเก+ดป3ญหาในช่"ว+ตก(สามารถจ ดการก บป3ญหาอย,างสร�างสรรคื� ไม,จมอย�,ก บ คืวามเศร�า นานเก+นไป ไม,ท�อแท�ง,าย สามารถหาทางออกข้องป3ญหาให�ก บตนเองได�ด�วยด"

โดยไม,ท'าร�ายต วเอง หร�อผู้��อ��น รวมท )งเป-น ผู้��ท"�ม"คืวามสามารถในการปร บต วในสถานการณ์�ต,างๆ ได�เป-นอย,างด" (นพื่. ส�รพื่งษ� อ'าพื่ นวงษ�,22 พื่.ย.2541)

การศ�กษาว+จ ยในต,างประเทศย�นย นว,า EQ เป-นองคื�ประกอบส'าคื ญท"�ท'าให�เก+ดคืวามส'าเร(จ บ งเก+ดคืวามราบร��นท )งในช่"ว+ตส,วนต ว และการท'างาน (Goleman,1995,1998,Sternberg,1997) โดยท"� EQ น )นเป-นส+�งท"�เร"ยนร� �ได� ฝึ<กฝึนให�ม"ข้�)นในตนเองได� EQ เร+�มพื่ ฒินาในว ยเด(กเหม�อน IQ ด )งน )นการสร�างเสร+มให�บ�คืคืลม" EQ เพื่��อพื่ ฒินาการสมว ยจ�งเป-น อ"กประเด(นหน��งท"�น,าสนใจ ท"�คืวรท'าข้�)น ในท�กๆส งคืม EQ เป-นเร��องท"�ได�ร บคืวามสนใจศ�กษาว+จ ยในต,างประเทศเป-นอย,างมาก โดยม"การท'าว+จ ยในกล�,ม น กศ�กษา ผู้��ปฏิ+บ ต+งาน และผู้��น'าใน องคื�การต,างๆ ด งเช่,น ท"�มหาว+ทยาล ย California at Berkeley ม"การศ�กษาระยะยาวเร+�มต )งแต,ปF 1950 โดยเก(บข้�อม�ล ข้องน กศ�กษา ปร+ญญาเอกสาข้าว+ทยาศาสตร�จ'านวน 80 คืน โดยม"การว ด IQ ท'าแบบทดสอบบ�คืล+กภาพื่ และม"การส มภาษณ์�จาก น กจ+ตว+ทยา เพื่��อประเม+น คืวามสมด�ลทางอารมณ์� ว�ฒิ+ภาวะ การม"บ�รณ์าการ และคืวามส มพื่ นธุ�ระหว,างบ�คืคืล ม"การต+ดตามผู้ล 40 ปFผู้,านมา เม��อบ�คืคืลเหล,าน") อาย�ประมาณ์ 70 โดยสร�ปผู้ลการว+จ ยเม��อปF1994 พื่บว,า EQ ม"คืวามส'าคื ญมากกว,า IQ ประมาณ์ 4 เท,า ในการก'าหนดคืวามส'าเร(จ ในอาช่"พื่ คืวามม"ช่��อเส"ยงและสถานภาพื่เป-นท"�ยอมร บแก,ส งคืมข้องบ�คืคืลเหล,าน") (Goleman, 1998a: Goleman,1998b:)

ส,วนท"�มหาว+ทยาล ย Harvard ผู้��ท"�สนใจเร��องข้อง EQ ต )งแต,ปF 1973 คื�อ McCleland ได�เข้"ยนบทคืวามว+พื่ากษ�การว ดเช่าวน�ป3ญญาหร�อ IQ ไว�ว,า เกรดเฉล"�ยและเช่าวน�ป3ญญาไม,ได�เป-นต ว บ,งช่")คืวามส'าเร(จข้องช่"ว+ต คืวรห นมาสนใจว ดสมรรถนะ (Competencies) ซึ่��งสามารถท'านายพื่ฤต+กรรม และคืวามส'าเร(จได�มากกว,า นอกจากน") เข้าย งได�ศ�กษากล�,มคืนท"�ประสบคืวามส'าเร(จโดดเด,น (ซึ่��งเข้าเร"ยกว,า Stars) พื่บว,าคืนกล�,มน")ม"คืวามสามารถเข้�าใจอารมณ์� ร บร� �คืวามร� �ส�กข้องผู้��อ��นได�ด"กว,ากล�,มคืนท �วไป

การศ�กษาว+จ ยในกล�,มผู้��น'าและผู้��ปฏิ+บ ต+งานในองคื�การต,างๆ น )น Goleman (1998) ศ�กษาจากบร+ษ ท กว,า 200 บร+ษ ทในอเมร+กาพื่บว,า EQ เป-นส+�งท"�จ'าเป-นส'าหร บผู้��น'ามาก โดยเฉพื่าะอย,างย+�งในระด บส�งข้องบร+ษ ท ผู้ลการว+จ ยช่")ช่ ดว,า 67% ข้องคืวามสามารถท"�บ�คืคืล ใช่� เพื่��อคืวามส'าเร(จในงาน เป-นเร��องข้อง EQ (เช่,นคืวามสามารถในการปฏิ+บ ต+งานร,วมก บผู้��อ��น คืวามเป-นผู้��น'าการเปล"�ยนแปลงต,างๆ ในองคื�กรได� เป-นต�น) ในข้ณ์ะท"�อ"ก 33% ท"�เหล�อเป-นเร��องข้องคืวามสามารถทางสต+ป3ญญา (Cognitive

Abilities) และคืวามร� �คืวามช่'านาญในงาน (Technical Skills)

ซึ่��งผู้ลด งกล,าวสอดคืล�องก บการว+จ ยข้อง Buchele,R &

Goleman ,1998 ท"�พื่บว,าในองคื�การน )น ย+�งงานม"ต'าแหน,งส�งข้�)นเท,าไร คืวามร� �คืวามช่'านาญในงาน (Technical Skills) และคืวามสามารถทางสต+ป3ญญา (Cognitive Skills) จะลดคืวามส'าคื ญลง EQ จะม"คืวามส'าคื ญเพื่+�มข้�)นการว+จ ยข้�ามว ฒินธุรรมในอเมร+กา เยอรม นน" ญ"�ป�Mน และลาต+นอเมร+กา ในด�านผู้��น'าข้ององคื�การท"�ประสบคืวามส'าเร(จ และล�มเหลว พื่บ

ข้�อม�ลท"�สอดคืล�องก นว,าผู้��น'าท"�ประสบคืวามล�มเหลวน )นล�วนแล�วแต,ข้าด EQ ท )งส+)น ท )งท"�ผู้��น'าเหล,าน")ล�วนม"คืวามช่'านาญการส�ง และม" IQ ส�งท )งส+)น(Goleman,1998:41-42)

ในส งคืมไทย EQ ย งเป-นเร��องใหม,ท"�ท�กคืนก'าล งให�คืวามสนใจ เพื่��อท"�จะน'ามาประย�กต�ใช่�และหาคื'าตอบให�ก บป3ญหา ปรากฏิการณ์�ท"� เก+ดข้�)น ด งกล,าวข้�างต�น อย,างไรก(ตามแม�จะม"ผู้��ให�คืวามสนใจมาก โดยส งเกตจาก การเสนอบทคืวามแสดงให�เห(นถ�งคืวามส'าคื ญข้อง EQ การเสนอท ศนะท"�แตกต,างระหว,าง IQ และ EQ เร+�มม"การจ ดอบรมข้องโรงพื่ยาบาล น กว+ช่าการเพื่��อให�คืวามร� �เร��อง EQ ให�ก บ ผู้��ปกคืรองต,างๆ

คืวามหมายข้องคื'าว,า EQ

Peter Salovey และ John Mayer (1990) ให�น+ยามคื'าว,า เช่าวน�อารมณ์� คื�อ คืวามสามารถ ข้องบ�คืคืลในการท"�จะไหวเท,าท น ในคืวามคื+ดคืวามร� �ส�ก และภาวะอารมณ์�ข้องตนเองและผู้��อ��นได� นอกเหน�อจากการต+ดตามก'าก บคืวบคื�มได�แล�ว บ�คืคืลพื่�งร� �จ กจ'าแนก แยกแยะ และใช่�ข้�อม�ลเหล,าน")ให�เก+ดประโยช่น� เพื่��อช่")น'าคืวามคื+ดและการกระท'าข้องตนเอง จะเห(นว,าคืวามหมายเช่,นน") สอดคืล�อง ก บสต+และส มปช่ ญญะ ในพื่ระพื่�ทธุศาสนาน �นเอง EQ

เป-นเร��องข้องการบร+หารจ ดการคืวามร� �ส�กและอารมณ์�ภายในตน (Intrapersonal Emotional Management) และการบร+หารจ ดการอารมณ์�ข้องตนในการต+ดต,อส มพื่ นธุ�ก บผู้��อ��น

(Interpersonal) EQ เป-นเร��องข้องการฉลาดร� �จ กใช่�อารมณ์�ข้องตน สนองเปJาหมายข้องการท'างานและช่"ว+ตประจ'าว น

Goleman (1995) ได�ให�คืวามหมายข้องอารมณ์�ไว�ว,า เป-น“

คืวามร� �ส�กท"�ประกอบจากคืวามคื+ดเฉพื่าะตน เป-นภาวะทางจ+ตใจและช่"วว+ทยา เป-นว+ส ย แนวโน�มท"�จะแสดงออก ” (p.289) ต วอย,างข้องอารมณ์�ส'าคื ญ ๆ ได�แก, โกรธุ เศร�า กล ว ร,าเร+ง ร ก ข้ยะแข้ยง ประหลาดใจ ละอาย อดส� เป-นต�น ส,วนอ��นๆท"�เก"�ยวข้�องก บอารมณ์�ได�แก, ภาวะอารมณ์� (Moods) ท"�แฝึงในตนและคืงอย�,นานกว,าอารมณ์� และคื'าว,า น+ส ยใจคือ (Temperament) ท"�เป-นน+ส ยข้องอารมณ์�ท"�ม"อย�,ในต วคืน พื่ร�อมท"�จะแสดงอารมณ์�และภาวะอารมณ์�ออกมาให�ปรากฏิ เราจะส งเกตเห(น คืวามผู้+ดปกต+ข้องอารมณ์�ข้องบ�คืคืลได�ช่ ด หากเบนออกไปจากน+ส ยใจคือท"�เป-นแบบฉบ บปกต+ข้องบ�คืคืลน )น

Cooper & Sawaf (1997) ได�ให�คืวามหมายข้อง EQ ไว�ว,า เป-นคืวามสามารถข้องบ�คืคืลในการท"�จะร บร� �เข้�าใจ และประย�กต�ใช่�พื่ล ง การร� �จ กอารมณ์� เป-นรากฐานข้องพื่ล งงาน ข้�อม�ล การสร�างสายส มพื่ นธุ�เพื่��อการโน�มน'าผู้��อ��นได�

Goleman (1998, p.317) ได�ให�คืวามหมายข้อง EQ ไว�อย,างช่ ดเจนว,า หมายถ�ง คืวามสามารถในการตระหน กร� �ถ�ง คืวามร� �ส�ก“

ข้อง ตนเอง และข้องผู้��อ��น เพื่��อการสร�างแรงจ�งใจในต วเอง บร+หารจ ดการอารมณ์�ต,าง ๆ ข้องตนและอารมณ์�ท"�เก+ดจากคืวามส มพื่ นธุ�ต,าง ๆ ได� โดยเข้าม"คืวามเช่��อว,า เช่าวน�อารมณ์�น )นแตกต,างจาก”

เช่าวน�ป3ญญา แต,เสร+มเก�)อก�ลก น คืนท"�เก,งแต,หน งส�อ (Book

Smart) แต,ข้าด EQ ม กจะมาท'างานให�ก บ คืนท"�ม"ระด บเช่าวน�ป3ญหาต'�ากว,าตน แต,ม"คืวามเป-นเล+ศด�านท กษะข้องคืวามเก,งคืน

Bar-on (1992) (อ�างใน Goleman, 1998b, p.370-371)

จากการท'าว+ทยาน+พื่นธุ� ระด บ ปร+ญญาเอก ในช่��อเร��อง “The development of a concept and test of psychological well-being” ได�เสนอทฤษฎี"เก"�ยวก บ EQ ไว� และได�ให�คืวามหมายข้อง EQ ไว�ว,าเป-น ช่�ดข้องคืวามสามารถส,วน“

ต ว ด�านอารมณ์� ด�านส งคืม ข้องบ�คืคืลท"�ส,งผู้ลต,อคืวามส'าเร(จ ข้องเข้าในการต,อกรก บ ข้�อเร"ยกร�อง และแรงกดด นจาก สภาพื่แวดล�อมท )งหลายได�เป-นอย,างด"”

จะเห(นได�ว,าน+ยามข้อง EQ น )นม"มากมายในป3จจ�บ นม"การเผู้ยแพื่ร,แนวคื+ด แนวประย�กต�ใช่�ได�โดยเฉพื่าะด�านการประเม+น EQ ก นเป-นอ นมาก การท'าคืวามเข้�าใจน+ยามพื่�)นฐานข้อง EQ จ�งเป-นส+�งจ'าเป-นย+�ง

คืวามส'าคื ญและประโยช่น�ข้อง EQ

การท'าคืวามเข้�าใจเก"�ยวก บแนวคื+ด องคื�ประกอบและพื่ ฒินาการข้อง EQ ท'าให�เราทราบว,า EQ น,าท"�จะม"ส,วนในเบ�)องหล ง ข้องคืวาม ส'าเร(จต,างๆ ในช่"ว+ตข้องมน�ษย� ไม,ว,าจะเป-นการศ�กษา คืวามส'าเร(จในหน�าท"�การงาน ในช่"ว+ต ในการเก"�ยวข้�องส มพื่ นธุ�ก บผู้��อ��น หล งจากท"�ถ�กละเลยเป-นอย,างมากในช่,วง 1920-1960 ซึ่��งเป-นย�คืข้องคืวามคื+ด คืวามเข้�าใจ EQ ถ�อเป-น การเร"ยนร� �จ กอารมณ์� คืวามร� �ส�กข้องตน ให�ตระหน กม"สต+ ร� �เท,าท น สาเหต�และคืวามแปรผู้ นด�านอารมณ์�ข้องตน เป-นการเร"ยนร� � พื่�ดคื�ยภายในตน

(Intraindividual Talk) บร+หารจ ดการอารมณ์� ภาวะอารมณ์� อ�ปน+ส ยใจคือข้องตน ในทางท"�สร�างประโยช่น�แก,ท�กฝึMาย สร�างแรงจ�งใจ ให�แก,ตนเองไปในทางท"�สร�างสรรคื� EQ จ�งเป-นการน'าเช่าวน�อารมณ์�ข้องตนออกมาต+ดต,อส มพื่ นธุ�ก บผู้��อ��น (Interpersonal

Relations) ไม,ว,าจะเป-นร�ปแบบข้องการส��อสาร คืวามเก,งคืน คืวามเข้�าอกเข้�าใจคืน เอาใจเข้ามาใส,ใจเรา (Empathy) และเป-นการท"�บ�คืคืลม" คืวามสามารถร กษาคืวามสมด�ล ข้องเหต�ผู้ลก บอารมณ์� คืวามสามารถบร+หารจ ดการ คืวามส มพื่ นธุ�งานในหน�าท"�ข้องตน ก บผู้��อ��นได�เป-น อย,างด"

จะเห(นได�ว,า คืวามเป-นผู้��ม"เช่าวน�อารมณ์� ผู้สมเข้�าก บเช่าวน�ป3ญญาข้องบ�คืคืลคืนน )น นอกเหน�อจากจะท'าให�บ�คืคืลตระหน ก และร� �จ กตนเองแล�ว ย งท'าให�เข้�าใจคืวามคื+ดคืวามร� �ส�ก คืวามต�องการข้องผู้��อ��นได�อ"กด�วย EQ ก,อให�เก+ดการท'างานร,วมม�อท"�สร�างสรรคื� สนองเปJาหมายท"�ก'าหนดไว�แต,แรกได�อย,างม"ประส+ทธุ+ภาพื่และม"ประส+ทธุ+ผู้ล EQ ท'าให�การส��อสารระหว,างบ�คืคืลเป-นไปอย,างราบร��น อดทน เข้�าใจต,อก น เก�)อหน�นให�ม"การใช่�ศ กยภาพื่ข้องคืนอย,างส�งส�ด ประกอบก บภ�ม+ป3ญญาจะท'าให�เก+ดการต ดส+นใจท"�เป-นประโยช่น� EQ ก,อให�เก+ดการบร+หารจ ดการท"�ให�เก"ยรต+ยอมร บ เก�)อหน�นแก,ก นและก น เพื่+�มพื่�นคืวามคื+ดสร�างสรรคื� กล�าเส"�ยง กล�าคื+ดร+เร+�ม ลดการโจมต" การน+นทา ก�าวร�าว และไม,ย�ดหย�,นต,อก น

การประย�กต�ใช่�หล กการข้อง EQ เข้�าส�,ช่"ว+ตประจ'าว นและงานในหน�าท"�จะม"ประโยช่น�อย,างย+�งก บท�กคืน อาท+

1.พื่ ฒินาการด�านบ�คืล+กภาพื่ข้องเด(ก ๆ EQ ม"บทบาทในการก'าหนดบ�คืล+กภาพื่ท"�พื่�งปรารถนา สร�างว�ฒิ+ภาวะทางอารมณ์�ท"�เจร+ญสมว ยได�ด"

2.การส��อสาร แสดงคืวามร� �ส�ก อารมณ์�ข้องตนได�อย,างถ�กต�องตามกาละเทศะ เข้�าอกเข้�าใจคืวามร� �ส�กข้องผู้��อ��น

3.การปฏิ+บ ต+งาน EQ เก�)อหน�นการยอมร บ คืวามคื+ดร+เร+�ม ก,อให�เก+ดการสร�างผู้ล+ตผู้ลท"�สนองเปJาหมาย ลดการลา ข้าดงานหร�อย�ายงาน เน��องจากข้�อข้ ดแย�งระหว,างบ�คืคืลลง

4.การให�บร+การ EQ ก,อให�เก+ดการท'าคืวามร� �จ กล�กคื�า ร บฟั3งคืวามต�องการข้องล�กคื�า และตอบสนองได�ด" สร�างคืวามจงร กภ กด" ในการใช่�ส+นคื�า และบร+การข้องหน,วยงาน

5.การบร+หารจ ดการ EQ ช่,วยส,งเสร+มอ จฉร+ยภาพื่ข้องคืวามเป-นผู้��น'า ท"�ม"ศ+ลปะในการร� �จ กใช่�คืนและคืรองใจคืนได� เปKดโอกาส ให�ผู้��บร+หารได�เร"ยนร� �และพื่ ฒินาตน

6.การเข้�าใจช่"ว+ตข้องตนและข้องผู้��อ��น EQ เป-นเร��องข้องการศ�กษาท'าคืวามเข้�าใจตน (Insight) การมองเข้�าไปในตนก,อน ท'าคืวามเข้�าใจผู้��อ��น เม��อเข้�าใจตน เข้�าใจคืนอ��น การม"ปฏิ+ส มพื่ นธุ�ระหว,างก น จ�งเป-นการม�,งใช่�ศ กยภาพื่ข้องตนอย,างเต(มท"� อย,างส�งส�ด ช่"ว+ตคืรอบคืร วก(จะเป-นส�ข้ด�วยคืวามเข้�าใจก น

EQ ก บปฏิ+ส มพื่ นธุ�ข้องสต+ป3ญญาและบ�คืล+กภาพื่

คืวามสนใจเก"�ยวก บ EQ ม"มานานน บต )งแต,ท"�ม"ผู้��สนใจเก"�ยวก บคืวามคื+ด คืวามเข้�าใจ ข้องมน�ษย� (อาท+ Descartes และ Aristotle ) ซึ่��งส,งผู้ลให�ม"การศ�กษาด�านแนวคื+ด และการว ดการ

ทดสอบด�านสต+ป3ญญา หร�อคื�ณ์ล กษณ์ะด�านคืวามเป-นคืนเก,งข้องมน�ษย�อย,างมาก และต,อเน��อง ข้ณ์ะท"�คื,อนข้�างจะละเลย จ+ตพื่+ส ย (Affective Manifestations) น บต )งแต,ปF 1950 เป-นต�นมา ก(ม"ผู้��เร+�มสนใจถ�ง คืวามเก"�ยวข้�องข้อง สต+ป3ญญาก บบ�คืล+กภาพื่ และแยกให�เห(นคืวามแตกต,างก นในระด บพื่�)นฐานเท,าน )น แต,ในคืวามเป-นจร+งข้องกระบวนการทางจ+ต (Psychological

Functioning) ข้องบ�คืคืลน )นม"คืวามล�กซึ่�)งมากกว,าระด บพื่�)นฐาน และคืวรต�องศ�กษาถ�ง คืวามเก"�ยวข้�องส มพื่ นธุ�ก นข้องคืวามคื+ด บ�คืล+กภาพื่ อ�ปน+ส ย ประกอบร,วมก นก'าหนดเป-นพื่ฤต+กรรม ท )งคืวามร� �และคืวามเช่��อซึ่��งต,างม"ผู้ลต,อพื่ฤต+กรรมในการแก�ไข้ป3ญหา การปร บต ว พื่ฤต+กรรมการต+ดต,อส มพื่ นธุ� ต,อการแสดงออก ท"�เก"�ยวก บจร+ยธุรรมข้องบ�คืคืลกระบวนการทางจ+ตอ นเน��องจากคืวามส มพื่ นธุ�อย,างใกล�ช่+ดข้องสต+ป3ญญาและบ�คืล+กภาพื่น")จะส,งผู้ลถ�งระด บคืวามสามารถในการปร บต วได� (Adaptability) ข้องบ�คืคืลท"�แตกต,างก นไปในสถานการณ์�ท"�เก"�ยวก บคืวามเก,งคื+ด คืวามเก,งคืน และในเร��องท"�เก"�ยวก บ ศ"ลธุรรมจรรยา อย�,เสมอในช่"ว+ตประจ'าว น ไม,ว,าจะเป-นการท'างานหร�อการด'ารงช่"ว+ตก(ตามกระบวนการข้อง EQ ต�องม�,งให�บ�คืคืล หร�อกล�,มบ�คืคืลสามารถท"�จะปร บต วได�เป-นอย,างด"ใน 3 สถานการณ์�ด งกล,าวคื�อ ให�บ�คืคืลสนองตอบ ต,อคืวามต�องการพื่�)นฐาน หร�อเปJาหมายต,าง ๆ ข้องตนได�อย,างสอดคืล�องก น ข้ณ์ะเด"ยวก นก(ส,งเสร+มคื�ณ์ธุรรม ท"�ตนย�ดถ�อด�วย ท'าให�บ�คืคืลม"การใช่�คืวามร� � สต+ คืวามย )งคื+ด คื+ดให�รอบ ใช่�ข้�อม�ลท�กแง,ท�กม�มอย,างเต(มท"� ตามคืวามเป-นจร+งถ�กต�องก บกาลเทศะก บบ�คืคืล ช่�มช่น สถานท"�

กระบวนการข้องสมองท"�เป-นบ,อเก+ดข้อง IQ และ EQ

EQ เป-นผู้ลการศ�กษาอย,างใกล�ช่+ดเก"�ยวก บโคืรงสร�างและหน�าท"�ข้องสมองส,วนต,างๆ โดยม"ล'าด บพื่ ฒินาการด งน")ในช่,วงทศวรรษ 1950 Paul MacLean แห,งสถาบ นส�ข้ภาพื่จ+ตแห,งช่าต+ข้องอเมร+กา ได�เสนอผู้ลการศ�กษาข้องสมองข้องคืนเราว,า สมองม" 3 ช่ )น ช่ )นในส�ด เร"ยกว,า Reptilian เก"�ยวข้�องก บส ญช่าตญาณ์ อ�ปน+ส ยด )งเด+มท"�ไม,ได�ข้ ดเกลา สมองส,วนกลางเร"ยกว,า Limbic system ท"�ม" Amygdala เป-นศ�นย�ข้องการร บร� � ตอบสนองต,ออารมณ์�โกรธุกล วข้องมน�ษย� เป-นบร+เวณ์ท"�เก+ดข้องอารมณ์�ท"�ส,งผู้ลต,อ การท'างานข้องสมองช่ )นนอกส�ดท"�เร"ยกว,า Neocortex หร�อ Cerebral System ท'าหน�าท"�คื+ดร บร� � พื่�ด วางแผู้น ท'าให� มน�ษย�แตกต,าง จากส ตว�ประเภทอ��นๆ ถ�อเป-น “the thinking brain” ในช่,วงทศวรรษ 1960 Roger

Sperry แห,ง California Institute of Technology (Cal

Tech) ได�ศ�กษาเก"�ยวก บการแบ,งส,วนข้องสมองซึ่"กซึ่�ายและสมองซึ่"กข้วาและคื�นพื่บว,าสมองท )ง 2 ส,วน ม"หน�าท"�เป-น เอกเทศ และคืวามเช่"�ยวช่าญ แตกต,างก น สมองซึ่"กซึ่�ายท'าหน�าท"�คืวบคื�มการเคืล��อนไหวข้องร,างกายด�านข้วา โดยร บผู้+ดช่อบเก"�ยวก บ ภาษาถ�อยคื'า เป-นคื'าพื่�ดต วหน งส�อ เน�นการคื+ดว+เคืราะห� การคื+ดวางแผู้น การคื+ดตามคืวามเป-นจร+ง คื+ดเป-นล'าด บข้ )นตอน ข้องคืวามเป-น เหต�เป-นผู้ลอย,างกระต�อร�อร�น ในส,วนข้องสมองซึ่"กข้วาน )นคืวบคื�มการเคืล��อนไหวข้องร,างกายด�านซึ่�าย ร บผู้+ดช่อบเก"�ยวก บ การคื+ด เป-นภาพื่ คื+ดแบบคืาดคืะเนโดยใช่�ญาณ์หย �งร� � คื+ดโดยประมวลส+�ง

เร�าต,างๆพื่ร�อมๆก น คื+ดร บร� �จ+นตนาการ ในล กษณ์ะข้องคืวามคื+ด สร�างสรรคื� คื+ดแบบท นท"ท นใด สมองซึ่"กข้วาจะคื+ดในส+�งท"�เป-นภาพื่รวมในเช่+งข้องม+ต+ส มพื่ นธุ� ข้ณ์ะท"�สมองซึ่"กซึ่�ายจะคื+ดอะไร ในล กษณ์ะ เป-นล'าด บข้ )นตอนในปF 1976 Ned Herrmann ซึ่��งสนใจเก"�ยวก บคืวามคื+ดสร�างสรรคื�ได�เสนอแนวคื+ด “The whole brain model” ข้�)นมาโดยม"แนวคื+ดว,า สมองส,วนหน��งอย�,ภายใต�ร�ปแบบการคื+ดข้อง Cerebral อ"กส,วนหน��งอย�,ภายใต�การท'างานข้อง Limbic

Mode นอกจากน")แนวคื+ดข้อง Herrmann ได�เสนอ คืวามโดดเด,นข้องสมองมน�ษย�แต,ละคืนว,า เอ"ยงไปทางด�าน Cerebral (สมอง คืวามคื+ด คืวามเข้�าใจ) หร�อโน�มเอ"ยงไปทางด�านข้อง Limbic (

อารมณ์� ญาณ์หย �งร� � ท นท"ท นใด) น'าไปส�,คืวามเช่��อว,า สมองข้องมน�ษย�แต,ละคืน จะม"ด�านใดด�านหน��งท"�เด,นกว,าด�านอ��น

Goleman (1998) เช่��อว,า การสอนบ�คืคืลให�ม"คืวามสามารถด�านทางอารมณ์� (Emotinonal Intelligence Competencies)

น )นต,างจากการสอนท กษะด�านสมอง หร�อเทคืน+คืทางว+ช่าช่"พื่ใด ๆ ซึ่��งเร"ยนร� �ได�เร(วโดยใช่�สมองส,วนข้อง Neocortex ร� �จ กเช่��อมโยง,

คื+ด, ท'าคืวามเข้�าใจเก"�ยวก บข้�อม�ลต,าง ๆ ท"�ได�ร บ แต,ในส,วนข้องเช่าวน�อารมณ์�น )น เป-นการเร"ยนร� �อ"กแห,งหน��งท"�ซึ่ บซึ่�อน และเก"�ยวข้�องก บ น+ส ยการคื+ด การร� �ส�กปฏิ+ก+ร+ยาข้องคืนท"�สะสมมานานหลายปF การท"�จะพื่ ฒินาได�จะต�องลบพื่ฤต+กรรมหร�อน+ส ยไม,ด" (Unlearn) เส"ยก,อน แล�วจ�งคื,อยเร"ยนร� � (Relearn) พื่ฤต+กรรมท"�พื่�งประสงคื�เข้�าแทน ซึ่��งต�องใช่�เวลาใช่�การฝึ<กฝึนโดยประสบการณ์�และการม"แรงจ�งใจท"�ด" ต,อการปร บปร�งเปล"�ยนแปลง ซึ่��งถ�อเป-นหน�าท"�ส'าคื ญข้อง Emotional Brain โดยเฉพื่าะ

Amygdala ซึ่��งเช่��อก นว,า เป-นศ�นย�ข้องคืวามจ'า ท"�เก"�ยวก บอารมณ์�และปฏิ+ก+ร+ยาต,าง ๆ ท"�เก"�ยวก บอารมณ์�และการร บร� �อารมณ์� ท"�น'าไปส�,การตอบสนองท"�จะส��หร�อถอย (Fight-or-Flight Response)หากพื่+จารณ์าให�ด"จะเห(นว,า ในส,วนด�านซึ่�ายบนข้องสมอง จะเป-นส,วนท"�ส,งเสร+มด�านข้องสต+ป3ญญา โดยเฉพื่าะ IQ และการแก�ไข้ป3ญหา ด�านซึ่�ายล,างข้องสมอง จะท'าหน�าท"�เป-นเสม�อนแม,บ�านคือยจ ดระเบ"ยบ ให�เป-นไปตามแผู้นท"�วางไว� ส,วนสมองด�านข้วาบน จะเป-นต�นก'าเน+ดข้องคืวามเป-นผู้��ม"ว+ส ยท ศน� คื+ดส งเคืราะห� คื+ดเห(นภาพื่รวมท"�คืวรจะเป-น และส,วนข้องสมองข้วาล,าง จะเป-น “Emotional Brain” บ,อเก+ดข้อง EQ เป-นผู้��ท"�ม"คืวามฉลาดร� �ทางอารมณ์�ในการต+ดต,อส มพื่ นธุ�ก บผู้��อ��น LeDoux (1993)

ศ�กษาคื�นพื่บว,าอารมณ์�ส'าคื ญๆข้องมน�ษย�ม"ระบบประสาทท"�เป-นเฉพื่าะข้องตนในสมอง ภายในระบบ Limbic น �นเอง

คืวามเช่��อและองคื�ประกอบพื่�)นฐานข้อง EQ

Eysenck (1994) เช่��อว,าเช่าวน�ทางส งคืม (Social

Intelligence) เป-นผู้ลร,วมข้องหลายๆ ต วแปร ด�วยก น อาท+ แรงจ�งใจ อาหาร ป3จจ ยทางว ฒินธุรรม คืรอบคืร ว การศ�กษา บ�คืล+กภาพื่ ส�ข้ภาพื่ ประสบการณ์� ฐานะทางเศรษฐก+จและส งคืม พื่ ฒินาการข้องเช่าวน�ทาง ส งคืมจะม"ได�ก(ต,อเม��อบ�คืคืลม"สภาพื่คืวามพื่ร�อมทางสร"ระ ทางพื่ นธุ�กรรม และช่"วเคืม"ซึ่��งเร"ยกโดยรวมว,าเช่าวน�ทางช่"วว+ทยา (Biological Intelligence) ซึ่��งจะส,งผู้ลถ�งพื่ ฒินาการข้องเช่าวน�ป3ญญา ท"�เป-นด�านสมอง ด งท"� Eysenck

เร"ยกว,า “Psychometric Intelligence” ท"�เข้าเช่��อว,าเป-นผู้ลอ

ย,างน�อยจาก ๔ องคื�ประกอบด�วยก น คื�อ ป3จจ ยข้องคืรอบคืร ว ว ฒินธุรรม ฐานะทางเศรษฐก+จและส งคืม และการศ�กษาท"�ได�ร บมน�ษย�ท�กคืนม"ภาวะอารมณ์�พื่�)นฐานอย�,ในต วเหม�อนก น แต,ในระด บท"�แตกต,างก น ภาวะอารมณ์�อาจเป-นบวกหร�อลบก(ได� การเก+ดอารมณ์�ทางลบเม��อข้�,นเคื�อง เปJาหมายถ�กข้ ดข้วาง อารมณ์�ทางบวกเก+ดเม��อร� �ส�กย+นด"เป-นส�ข้ EQ น,าท"�จะม"ล กษณ์ะด งต,อไปน")

1. เป-นผู้ลร,วมจากปฏิ+ส มพื่ นธุ�ระหว,าง มน�ษย�ก บส+�งแวดล�อม อาท+ บ�าน คืรอบคืร ว ส��อ โรงเร"ยน ท"�ม"บทบาทหล,อหลอมพื่ฤต+กรรมท"�สะท�อนถ�ง EQ หร�อ Ego Development ข้องบ�คืคืล2. เก"�ยวข้�องอย,างมากก บ ว�ฒิ+ภาวะอารมณ์�ท"�เจร+ญสมว ย (Maturity) อาท+ คืวามอดได�รอได� ไม,ห�นห นพื่ล นแล,นหร�อใจร�อน โกรธุง,าย การร� �จ กเอาใจเข้ามาใส,ใจเรา การไม,ย�ดตนเองเป-นศ�นย�กลาง เป-นต�น3. เก"�ยวข้�องก บ บ�คืล+กภาพื่ แบบฉบ บท"�เป-นปกต+ว+ส ยข้องบ�คืคืลน )น ท"�ต�องใช่�เวลาในการปร บเปล"�ยน พื่ ฒินาการเร"ยนร� �ข้อง EQ ม กจะเก+ดในช่,วงหล งการศ�กษาเล,าเร"ยนเป-นส,วนมากเป-นเร��องข้อง โลกในคืวามเป-นจร+ง“ ”

4. เร"ยนร� �ได� ฝึ<กฝึนได� เปล"�ยนแปลงปร บปร�งได� แต,ต�องใช่�คืวามอดทนเอาจร+งเอาจ ง (Goleman, 1998) และเก"�ยวข้�องโดยตรง ก บระด บประสบการณ์�ข้องบ�คืคืล การเร"ยนร� �ข้อง EQ ม"ท )งท"�ปรากฏิให�เห(น (Implicit) ซึ่��งถ�อเป-นการเร"ยนร� �โต�ตอบก นภายในต วบ�คืคืล (Intraindividual) หร�ออาจแสดงออกมาอย,าง ช่ ดเจน (Explicit) ก(เป-นได� Reuven Bar-On (อ�างถ�งใน Stuller 1997, p.48) เช่��อว,า EQ เต+บโตต )งแต,ในว ยเด(กถ�งอาย� 50 กว,า ๆ โดยจะม"จ�ดส�งส�ดในช่,วงอาย�ระหว,าง 45-55 ปF

5. ประเม+นได�ในน ยข้องคืวามเหมาะสมมากกว,าจะเป-นเร��องข้องคืวาม ถ�ก-ผู้+ด หร�อ ข้าว-ด'า ด"-ช่ �ว6. ม"หลายองคื�ประกอบร,วม (Multifactorial) ท"�ม"ผู้ลต,อพื่ ฒินาการทางส งคืม อารมณ์� สต+ป3ญญา ข้องบ�คืคืล7. EQ ส�งในกรณ์"รายบ�คืคืลไม,ได�เป-นหล กประก นว,า เม��อรวมกล�,มแล�ว EQ ข้องกล�,มจะส�งตามไปด�วย

ล กษณ์ะข้องการเร"ยนร� �ทางอารมณ์�ข้องบ�คืคืลเพื่��อสร�าง EQ

จะเห(นได�ว,า การก'าหนดคืวามหมายและการอบรมข้ ดเกลาน+ส ยทางส งคืมข้องบ�คืคืลน )นเป-นผู้ลร,วมข้องปฏิ+ส มพื่ นธุ�ใน 2 ล กษณ์ะ คื�อ การซึ่�มซึ่ บเข้�าส�,ต วเองก บการแสดงออกก บส+�งแวดล�อมนอกตน

องคื�ประกอบข้อง EQ

Wagner และ Sternberg (1985,p.439) เสนอว,าพื่ฤต+กรรมข้องผู้��ท"�ช่าญฉลาดด�าน “Practical Intelligence”

ท"�จะเอ�)อต,อ คืวามส'าเร(จในว+ช่าช่"พื่ในการบร+หารและในช่"ว+ต สามารถแบ,งได�เป-น 3 ประเภทคื�อ

1. การคืรองตน (Managing self) หมายถ�ง คืวามสามารถในการบร+หารจ ดการตนเอง ในแต,ละว นให�ได�ผู้ลผู้ล+ตส�งส�ด อาท+ การจ ดล'าด บก+จกรรมท"�ต�องท'า การกระต��นช่")น'าตนให�ม�,งส�,ผู้ลส มฤทธุ+I2. การคืรองคืน (Managing others) ท กษะคืวามร� �ในการบร+หารผู้��ใต�บ งคื บบ ญช่า และคืวามส มพื่ นธุ�ทางส งคืม คืวามสามารถเข้�าก บ ผู้��อ��นได� มอบหมายงานให�ท'าตรงก บท กษะคืวามร� �

คืวามสามารถข้องผู้��ปฏิ+บ ต+แต,ละคืนให�รางว ลตามผู้ลงานท"�ปฏิ+บ ต+3.การคืรองงาน (Managing career) จะสร�างผู้ลกระทบท"�ด"แก,ส งคืม องคื�การ ประเทศช่าต+ได�อย,างไร จะสร�างช่��อเส"ยงเก"ยรต+ภ�ม+ ข้องตนได�เช่,นไร จ ดคืวามส'าคื ญจ'าเป-นข้องตนให�สอดคืล�องก บส+�งท"�องคื�การให�คืวามส'าคื ญ โน�มน�าวผู้��เก"�ยวข้�อง ให�เห(นคืวามส'าคื ญ เห(นด"งามด�วย

Salovey และ Mayer (1994 ,p. 313-316) แสดงท ศนะว,า EQ เป-นเร��องข้องท กษะในการปร บตนใน 3 ล กษณ์ะ กล,าวคื�อ1.ข้ )นร� �ตน การประเม+นภาวะอารมณ์�ได�อย,างถ�กต�อ งและแสดงออกได�อย,างเหมาะสม การท"�บ�คืคืลสามารถร บร� � ระบ� และจ'าแนก ภาวะอารมณ์�ท"�เก+ดก บตนได� เป-นป3จจ ยน'าท"�เอ�)อต,อคืวามสามารถในการปร บต วท"�แสดงออกทางอารมณ์� ต วอย,างเช่,น เด(กสามารถ ร บร� �ภาวะอารมณ์�ท"�แสดงออกทางส"หน�าได�อย,างถ�กต�อง ท"�ผู้ นตามระด บอาย� ย+�งโตย+�งร บร� �อารมณ์�ได�ถ�กต�องมากข้�)น2. ข้ )นคืวบคื�มอารมณ์� ข้ )นคืวบคื�ม ก'าก บด�แลภาวะอารมณ์�ข้องตน และข้องผู้��อ��นได�อย,างถ�กต�องเหมาะสมตามกาลและเทศะ ท )งในแง,ข้องกายกรรม วจ"กรรม และมโนกรรม ในบางอาช่"พื่จ'าเป-นต�องฝึ<กข้ )นน")มากเป-นพื่+เศษอาท+ พื่น กงานต�อนร บบนเคืร��องบ+น ท"�ต�องฉลาดร� �เท,าท นในท,าท"ภาวะอารมณ์�ข้องผู้��โดยสาร3. ข้ )นใช่�เช่าวน�อารมณ์� คืนแต,ละคืนจะม"คืวามสามารถใช่�ประโยช่น�จาก ภาวะอารมณ์�ข้องตนต,างก นในการแก�ไข้ป3ญหา หร�อช่,วยในการปร บต ว หากอารมณ์�ด"อาจม"ส,วนช่,วยให�เก+ดภาวะคื+ดสร�างสรรคื�และการคื+ดอย,างม"เหต�ผู้ลในการตอบข้�อสอบกฎีหมาย ข้ณ์ะท"�อารมณ์�เศร�าท'าให�การคื+ดแบบอ�ปมาอ�ปไมยช่�าลง

Goleman (1995,p.43-44) ได�เสนอว,าในท ศนะข้อง Salovey EQ ประกอบไปด�วย 5 องคื�ประกอบท"�ส'าคื ญคื�อ

1. ข้ )นตระหน กร� �จ กอารมณ์�ตน (Know one’s Emotion) ม"ตนแล�วให�ร� �ตน หร�อบางท"เร"ยกว,าการตระหน กร� �ตน (self

awareness) เข้�าใจหย �งร� �คืวามเปล"�ยนแปลงในอารมณ์� ภาวะอารมณ์�คืวามต�องการข้องตนในแต,ละห�วงเวลาและสถานการณ์� เข้�าท'านองผู้��ท"�ร� �จ กต วเอง และเอาช่นะตนเองได�เป-นผู้��ท"�ฉลาดท"�ส�ด

2. ข้ )นบร+หารจ ดการอารมณ์�ข้องตน (Managing Emotions)

เป-นคืวามสามารถท"�จะคืวบคื�มจ ดการก บคืวามร� �ส�ก หร�อภาวะอารมณ์� ท"�เก+ดข้�)นได�อย,างเหมาะสม และช่าญฉลาด โดยสร�างเสร+มจากภาวะ ท"�ตระหน กร� �ในอารมณ์�ข้องตน เม��อเศร�า โกรธุ ผู้+ดหว งหร�อเส"ยใจ ก(คืวบคื�มตนได� ไม,โมโหร�ายหร�อหา แพื่ะ สร�างคืวาม“ ”

ท�กข้�ระทมให�เก+ดแก,ตน น'าพื่าภาวะอารมณ์�ข้องตน ให�กล บคื�นส�,สภาพื่ปกต+ ได�โดยเร(ว ผู้ นร�ายให�กลายเป-นด" คื+ดไตร,ตรองก,อนต ดส+นใจ

3. ข้ )นสร�างแรงจ�งใจให�แก,ตนเองได� (Motivating Oneself)

การกระต��นเต�อนตนให�คื+ดร+เร+�มอย,างม"คืวามคื+ดสร�างสรรคื� ผู้ล กด นตน ม�,งส�,เปJาหมายท"�ต )งไว� จะน'ามาซึ่��งคืวามส'าเร(จ สามารถอดได�รอได� ไม,ห�นห นใจเร(วด,วนได� ผู้��ท"�สามารถท'าได�ด งน")ถ�อเป-น ผู้��ท"�ประสบคืวาม ส'าเร(จในงาน ม�,งส�,เปJาหมายอย,างม"พื่ล งข้องคืวามต )งใจม �น มองอะไรท"�ไม,ต+ดก บเง+นหร�อต'าแหน,ง

4. ข้ )นสามารถร บร� �อารมณ์�ข้องผู้��อ��นได� (Recognizing

Emotions in others) คืวามสามารถเอาใจเข้ามาใส,ใจเรา เป-น

พื่�)นฐาน ข้องคืวาม เก,งคืน ร� �เท,าท นในคืวามร� �ส�ก คืวามต�องการ “ ”

ข้�อว+ตกก งวลข้องผู้��อ��นได�อย,างช่าญฉลาด ม"ไหวพื่ร+บ ม"คืวามส'าคื ญต,อบางอาช่"พื่ เช่,น งานท"�เก"�ยวก บการร กษาพื่ยาบาล การข้าย การสอน และการบร+หารจ ดการ

5. คืวามสามารถในการจ ดการคืวามส มพื่ นธุ�ก บผู้��อ��น (Handling

Relationships) เป-นผู้ลร,วมข้องข้�อ 1-4 ท'าอย,างไร ท"�จะม" คืวามสามารถ ในการสร�างและร กษาเคืร�อข้,ายสายส มพื่ นธุ�ส,วนต วและท"�เก"�ยวก บงานไว� ซึ่��งม"คืวามส'าคื ญอย,างมากก บคืวามเป-นผู้��ม"ช่��อเส"ยง (ไม,ใช่,ช่��อเส"ย) คืวามเป-นผู้��น'าและคืวามเก,งคืน Gardner ถ�อว,าเป-นล กษณ์ะข้อง “Interpersonal

Intelligence” ท"�ประกอบจากการ จ ดต )งกล�,ม หร�อเคืร�อข้,าย การเจรจาแสวงหาทางออก การสร�างสายส มพื่ นธุ�เป-นการส,วนต ว และเป-นผู้��ท"�ม"คืวามสามารถว+เคืราะห� สถานการณ์� ทางส งคืมได�ด"

Goleman (1998 a , 1998 b) ได�เสนอกรอบแนวคื+ดเก"�ยวก บเช่าวน�อารมณ์� (the emotional competence

framework) ไว� 2 หมวด 5 องคื�ประกอบ 25 องคื�ประกอบย,อย ด งแสดงไว�ในตารางท"� 1 โดยหมวดแรกเป-นท กษะการบร+หารคืวามส มพื่ นธุ� ส,วน 3 องคื�ประกอบท"�เหล�อเป-นการบร+หารตนเอง

แนวคื+ดเก"�ยวก บเช่าวน�อารมณ์�

ก. สมรรถนะทางส งคืม ได�แก, การสร�างและร กษาคืวามส มพื่ นธุ� การตระหน กร� �ถ�งคืวามร� �ส�ก คืวามต�องการและข้�อห,วงใยข้องผู้��อ��น ได�แก,1.การเอาใจเข้ามาใส,ใจเรา

1.1- การเข้�าใจผู้��อ��น ร� �ถ�งคืวามร� �ส�ก ม�มมอง สนใจในข้�อว+ตกก งวลข้องเข้า1.2- การม"จ+ตใจม�,งบร+การ คืาดคืะเน ร บร� �และตอบสนองคืวามต�องการข้องล�กคื�าได�ด"1.3- การพื่ ฒินาผู้��อ��น ทราบคืวามต�องการ เพื่��อส,งเสร+มคืวามร� �คืวามสามารถได�ถ�กทาง1.4 -การสร�างโอกาสในคืวามหลากหลาย เล(งเห(นคืวามเป-นไปได�จากคืวามแตกต,าง โดยไม,แบ,งแยก1.5-คืวามตระหน กร� �ถ�งท ศนะคืวามคื+ดเห(นข้องกล�,ม คืวามสามารถอ,านสถานการณ์�ป3จจ�บ นและคืวามส มพื่ นธุ�ข้องกล�,มได�คืวามคืล,องแคืล,วในการก,อให�เก+ดการ เปล"�ยนแปลงท"�พื่�งประสงคื�จากคืวามร,วมม�อข้องผู้��อ��น

2.ท กษะทางส งคืม2.1 -การโน�มน�าว แสดงกลว+ธุ"โน�มน�าวต,างๆ อย,างได�ผู้ล2.2- การส��อสาร ส,งสารท"�ช่ ดเจนและน,าเช่��อถ�อ2.3- คืวามเป-นผู้��น'า โน�มน�าวและผู้ล กด นกล�,มได�ด"2.4-การกระต��นให�เก+ดการเปล"�ยนแปลง ร+เร+�มและบร+หารคืวามเปล"�ยนแปลงได�ด"2.5-การบร+หารคืวามข้ ดแย�ง เจรจาและแก�ไข้ หาทางย�ต+คืวามไม,เข้�าใจก น2.6-การสร�างสายส มพื่ นธุ� เสร+มสร�างคืวามร,วมม�อร,วมใจก นเพื่��อการปฏิ+บ ต+2.7-การร,วมม�อร,วมใจก น ท'างานก บผู้��อ��นเพื่��อม�,งส�,เปJาหมาย2.8 - สมรรถนะข้องท"ม สร�างพื่ล งร,วมข้องกล�,มในการม�,งส�,เปJาหมาย

ข้. สมรรถนะส,วนบ�คืคืลบร+หารจ ดการตนเองได�อย,างไร การตระหน กร� �คืวามร� �ส�กคืวามโน�มเอ"ยงข้องตน หย �งร� �คืวามเป-นไปได�ข้องตน และคืวามพื่ร�อมต,าง ๆ

3. การตระหน กร� �ตนเอง 3.1 ร� �เท,าท นในอารมณ์�ตน สาเหต�ท"�ท'าให�เก+ดคืวามร� �ส�กน )น ๆและผู้ลท"�จะตามมา3.2 ประเม+นตนเองได�ตามจร+ง ร� �จ�ดเด,นด�อยข้องตน3.3 ม �นใจในตนเอง ม �นใจในคืวามสามารถ คื�ณ์คื,าข้องตนคืวามสามารถในการ จ ดการก บคืวามร� �ส�กภายในตนได�

4. การคืวบคื�มตนเอง4.1 การคืวบคื�มตน สามารถจ ดการก บภาวะอารมณ์�หร�อคืวามฉ�นเฉ"ยวได�4.2 คืวามเป-นท"�ไว�วางใจได� ร กษาคืวามเป-นผู้��ท"�ซึ่��อส ตย�และคื�ณ์งามคืวามด"ได�4.3 คืวามเป-นผู้��ท"�ใช่�สต+ป3ญญา แสดงคืวามร บผู้+ดช่อบ4.4 คืวามสามารถท"�จะปร บต วได� ย�ดหย�,นในการจ ดการก บคืวามเปล"�ยนแปลงได�การสร�างส+�งใหม, เป-นส�ข้และเปKดใจกว�างก บคืวามคื+ด แนวทาง หร�อข้�อม�ลใหม, ๆแนวโน�มข้องอารมณ์�ท"�เก�)อหน�นการม�,งส�,เปJาหมาย

5. การสร�างแรงจ�งใจ5.1 แรงจ�งใจใฝึMส มฤทธุ+I พื่ยายามท"�จะปร บปร�งหร�อให�ได�มาตรฐานท"�ด"เล+ศ5.2 คืวามจงร กภ กด" ย�ดม �นก บเปJาหมายข้องกล�,ม เปJาหมายข้อง

องคื�การ5.3 คืวามคื+ดร+เร+�ม พื่ร�อมท"�จะปฏิ+บ ต+ตามโอกาสอ'านวย5.4 การมองโลกในแง,ด" แม�ม"อ�ปสรรคื ป3ญหา แต,ก(ไม,ย,นระย,อม�,งส�,เปJาหมายBar-on (1992) ได�เสนอองคื�ประกอบข้อง EQ โดยแบ,งเป-น 5

หมวด 15 คื�ณ์ล กษณ์ะส'าคื ญ ด งท"�แสดงไว�ในตารางท"� 2หมวดและคื�ณ์ล กษณ์ะข้อง EQ ในท ศนะข้อง Bar-on (1992)

หมวด คื�ณ์ล กษณ์ะ1. คืวามสามารถภายในตน 1.1 ตระหน กร� �จ กตน1.2 เข้�าใจภาวะอารมณ์�ข้องตน1.3 กล�าแสดงคืวามคื+ด และคืวามร� �ส�กข้องตน

2. ท กษะข้องคืวามเก,งคืน2.1 ตระหน กร� �เท,าท นในคืวามคื+ดคืวามร� �ส�กข้องผู้��อ��นได�ด"2.2 ใส,ใจสว สด+ภาพื่ห,วงใยผู้��อ��น2.3 สร�างสายส มพื่ นธุ�ก บผู้��อ��นได�ด"

3. คืวามสามารถในการปร บต ว 3.1 ตรวจสอบคืวามร� �ส�กข้องตน3.2 ต"คืวามเข้�าใจสถานการณ์�ต,าง ๆ ได�ด"3.3 ย�ดหย�,นในคืวามคื+ดคืวามร� �ส�กข้องตนได�ด"3.4 แก�ไข้ป3ญหาและสถานการณ์�เฉพื่าะหน�าได�ด"

4. กลย�ทธุ�ในการบร+หารคืวามเคืร"ยด 4.1 จ ดการก บคืวามเคืร"ยดได�ด"4.2 คืวบคื�มอารมณ์�ข้องตนได�ด"

5. ป3จจ ยด�านแรงจ�งใจและภาวะอารมณ์� 5.1 มองโลกในแง,ด"5.2 สร�างคืวามสน�กสนานให�เก+ดแก,ตนเองและผู้��อ��นได�ด"5.3 ร� �ส�กและแสดงออกซึ่��งคืวามเป-นส�ข้ให�ปรากฏิได�

Weisinger (1998) ได�ก'าหนด EQ ออกเป-น 2 ส,วน คื�อส,วนท"�เก"�ยวก บ EQ เฉพื่าะบ�คืคืลม" 3 องคื�ประกอบย,อยคื�อ ส,วนท"�เพื่+�ม EQ ให�แก,ตนเอง (intrapersonal emotional

intelligence) ซึ่��งได�แก,การพื่ ฒินาให�ม"คืวามตระหน กร� �จ กตน การบร+หารอารมณ์�ข้องตน และการสร�างแรงจ�งใจท"�ด"ให�แก,ตน ส,วนท"�สองได�แก,การใช่� EQ ข้องตนเพื่��อเสร+มสร�างสายส มพื่ นธุ�ท"�ด"ก บผู้�� (interpersonal emotional intelligence) ประกอบด�วยการพื่ ฒินาท กษะการส��อสารท"�ด" คืวามเก,งคืน และการช่,วยเหล�อผู้��อ��นให�ช่,วยต วเข้าได� โดยเข้าเช่��อว,าม" 4 แนวทางท"�จะช่,วยเสร+มสร�าง EQ ข้องผู้��คืนได�คื�อ-ให�โอกาสได�ร บร� � ต"คืวามและแสดงภาวะอารมณ์�ได�อย,างถ�กต�อง-ให�ได�ใช่�ภาวะอารมณ์�น )นๆ ก บตนเองและผู้��อ��น และเร"ยนร� �-ให�ได�เข้�าใจอารมณ์�และคืวามร� �ท"�ได�ร บ-ให�คืวบคื�มอารมณ์�และเอาช่นะ สร�างพื่ฤต+กรรมในทางบวกEQ ม"คืวามส'าคื ญต,อบ�คืคืลและส งคืม และม"ประโยช่น�ท )งในแง,ช่"ว+ตส,วนต ว ช่"ว+ตการท'างาน และองคื�กรต,างๆ การศ�กษาว+จ ยใน ต,างประเทศ ย�นย นว,า EQ เป-นองคื�ประกอบส'าคื ญท"�ท'าให�เก+ด

คืวาม ส'าเร(จคืวามราบร��นท )งในช่"ว+ตส,วนต ว และการท'างาน (Goleman,1995,1998.) โดยท"� EQ น )นเป-นส+�งท"�เร"ยนร� �ได� ฝึ<กฝึนให�ม"ข้�)นในตนเองได� EQ เร+�มพื่ ฒินาในว ยเด(กเหม�อน IQ ด งน )นการสร�างเสร+มให�บ�คืคืลม" EQ เพื่��อพื่ ฒินาการสมว ยจ�งเป-นส+�งส'าคื ญในการการพื่ ฒินาบ�คืล+กภาพื่

อย,างไรก(ตาม IQ และ EQ ก(ย งไม,เพื่"ยงพื่อในการเป-นบ�คืคืลท"�ม"คื�ณ์ภาพื่ เพื่ราะหากบ�คืคืลน )นม" สต+ป3ญญาด" ม"คืวามฉลาดทางอารมณ์� แต,ไร�คื�ณ์ธุรรม ไร�ศ"ลธุรรมก(จะท'าให�การอย�,ร ,วมก นในส งคืมไม,ม" คืวามส�ข้ ด งน )นองคื�ประกอบท"�ส'าคื ญและข้าดเส"ยไม,ได� อ"กองคื�ประกอบหน��งคื�อ คืวามฉลาดด�านจร+ยธุรรม และศ"ลธุรรม MQ ( Moral Quotient)) น �นเอง

องคื�ประกอบด�านคืวามฉลาดทางจร+ยธุรรม และศ"ลธุรรม (Moral Quotient :MQ)

MQ (Moral Quotient) คื�อระด บจร+ยธุรรมศ"ลธุรรมบ�คืคืล ซึ่��งสามารถการคืวบคื�มตนเอง ม"คืวามร บผู้+ดช่อบ ซึ่��อส ตย� ม"คืวามกต ญญู� เป-นคืนด" ม"ระเบ"ยบว+น ย ม"ส'าน�กผู้+ดช่อบช่ �วด" และเคืารพื่น บถ�อผู้��อ��น ม"คืวามร บผู้+ดช่อบต,อตนเอง ต,อส งคืมและมน�ษยช่าต+ บางคืนเข้�าใจว,า EQ ก บ MQ น )นคื�อ ส+�งเด"ยวก นแต,จ+ตแพื่ทย� จาก ม.ฮาร�วาด ดร.โรเบ+ร�ต โคืลส� ( Cole ; 1997 ) ได�แยกเอาระด บคืวามคื+ดด�านจร+ยธุรมมและศ"ลธุรรมน")ออกมาจากคืวามฉลาดทาง

อารมณ์� เพื่��อเน�นให�เห(นคืวามส'าคื ญเฉพื่าะข้�)นอ"ก ดร.โรเบ+ร�ต โคืลส� กล,าวว,า MQ น )นไม,สามารถฝึ<กฝึนหร�อข้ ดเกลาได�ในช่,วงเวลาส )นๆ ข้ณ์ะท"�บ�คืคืลเจร+ญเต+บโตข้�)นมาแล�ว เหม�อนด งคื'าโบราณ์ข้องไทยท"�ว,า "ส นดอนน )นข้�ดได� แต,ส นดานน )นข้�ดยาก"

การท"�บ�คืคืลคืนหน��งจะม" MQ ระด บด" ต�องเร+�มปล�กฝึ3งในว ยเด(กจ�งจะได�ผู้ล อาศ ยป3จจ ย 3 อย,างด�วยก นคื�อ การสอนศ"ลธุรรมโดยตรงให�ก บเด(ก การถ,ายทอดทางศ"ลธุรรมจากผู้��ใหญ,ให�ก บเด(ก คืวามร กและว+น ยMQ เป-นเร��องท"�ต�องฝึ<กมาต )งแต,ว ยเด(ก ถ�าบ�คืคืลได�ร บการปล�กฝึ3งเร��องคื�ณ์ธุรรมและจร+ยธุรรมมาแต,ย งเป-นเด(ก บ�คืคืลก(สามารถพื่ ฒินาพื่�)นฐาน MQ ข้องตนข้�)นมาในระด บหน��ง (มากน�อยแล�วแต,การปล�กฝึ3ง) และ MQ น")ก(จะฝึ3งล�กลงไปในจ+ตใต�ส'าน�ก ข้องบ�คืคืลผู้��น )น และจะรอเวลาท"�ได�ร บการกระต��นอ"กคืร )ง โดยการอบรมส �งสอน การฟั3งธุรรม และว+ธุ"อ��น ๆ แต,ถ�าบ�คืคืลไม,ม" MQ อย�,ในจ+ตส'าน�กด )งเด+มแล�ว ไม,ว,าโตข้�)นจะได�ร บการกระต��นอย,างไรก(ไม,สามารถท'าให�บ�คืคืลผู้��น )นกลายเป-นคืนด"ข้�)นมาได�มากน กในทางจ+ตว+ทยา เร��องระด บพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรม ได�ม"น กจ+ตว+ทยาได�เสนอทฤษฏิ"ท"�น,าสนใจ ไว�นานแล�วก,อน ท"�จะม"การเสนอเร��อง MQ ก(คื�อ Lawrance Kolhberg 1927-1987 ซึ่��งน บว,าเป-นทฤษฏิ" ท"�อาจน'าไปท'าคืวามเข้�าใจบ�คืล+กภาพื่ข้องบ�คืคืลได�อ"กแนวคื+ดหน��ง

ทฤษฎี"พื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้องโคืลเบ+ร�กทฤษฎี"ข้องโคืลเบ+ร�ก (Kolhberg) เป-นทฤษฎี"ท"�ม"รากฐานส�บเน��องมาจาก ทฤษฎี"ข้องพื่"อาเจต� แต,โคืลเบ+ร�กได�ปร บปร�งว+ธุ"การว+จ ย การว+เคืราะห�ผู้ลรวมท )งได�ท'าการว+จ ยอย,างกว�าวข้วาง ไม,เฉพื่าะใน

ประเทศสหร ฐอเมร+กาเท,าน )น แต,ได�ท'าการว+จ ยในประเทศอ��น ท"�ม"ว ฒินธุรรมต,างไป เช่,น ประเทศไต�หว น เตอรก" และเม(กซึ่+โก เป-นต�น โคืลเบ+ร�กได�คื+ดว+ธุ"ว+เคืราะห�ข้�อม�ล โดยม"ระบบการ ให�คืะแนนอย,างม"ระเบ"ยบ แบบแผู้น ผู้��ท"�จะใช่�ว+ธุ"การให�คืะแนนระด บพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรม จะต�องได�ร บการอบรมเป-นพื่+เศษ ว+ธุ"การว+จ ยท"�โคืลเบ+ร�กใช่�ก(คืล�ายคืล�ง ก บว+ธุ"การข้องพื่"อาเจต�มาก คื�อสร�างสถานการณ์�สมมต+ป3ญหาทางจร+ยธุรรม ท"�ผู้��ตอบยาก ท"�จะต ดส+นใจได�ว,า ถ�ก “ ”

ผู้+ด คืวรท'า หร�อ ไม,คืวรท'า อย,างเด(ดข้าด เพื่ราะข้�)นก บองคื�“ ” “ ” “ ”

ประกอบหลายอย,าง การตอบจะข้�)น ก บว ยข้องผู้��ตอบ เก"�ยวก บคืวามเห(นใจ ในบทบาทข้องผู้��พื่ฤต+กรรมในเร��องคื,าน+ยม คืวามส'าน�กในหน�าท"�ในฐานะเป-นสมาช่+กข้องส งคืม คืวามย�ต+ธุรรมหร�อหล กการท"�ตนย�ด จากการว+เคืราะห�คื'าตอบข้องผู้��ตอบว ยต,าง ๆ โคืลเบ+ร�กได�แบ,งพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมออกเป-น 3 ระด บ (Levels)

แต,ละระด บแบ,งออกเป-น 2 ข้ )น (Stages) ด งน )น พื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้องโคืลเบ+ร�กม"ท )งหมด 6 ข้ )น คื'าอธุ+บายข้องระด บและข้ )นต,าง ๆ ข้องพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้องโคืลเบ+ร�ก ม"ด งต,อไปน")

ระด บท"� 1 ระด บก,อนกฎีเกณ์ฑ์�ส งคืม (Pre-Conventional) ในระด บน")เด(กจะได�ร บ กฎีเกณ์ฑ์�และข้�อก'าหนดข้องพื่ฤต+กรรมท"� ด"“ ”

ไม,ด" จากผู้��ม"อ'านาจเหน�อตน เช่,น บ+ดา มารดา คืร�หร�อเด(กโต “ ”

และม กจะคื+ดถ�งผู้ลท"�ตามมาท"�จะน'ารางว ลหร�อการลงโทษมาให�พื่ฤต+กรรม ด" พื่ฤต+กรรมท"�แสดงแล�วได�รางว ล“ ”

พื่ฤต+กรรม ไม,ด" พื่ฤต+กรรมท"�แสดงแล�วได�ร บโทษ“ ”

โคืลเบ+ร�กได�แบ,งพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมระด บน")เป-น 2 ข้ )น คื�อ

1.1 การลงโทษ และการเช่��อฟั3ง (Punishment and Obedience Orientation)1.2 กฎีเกณ์ฑ์�เป-นเคืร��องม�อเพื่��อประโยช่น�ข้องตน (Instrumental Relativist Orientation)

ระด บท"� 2 ระด บจร+ยธุรรมตามกฎีเกณ์ฑ์�ส งคืม (Conventional)

พื่ ฒินาการจร+ยธุรรมระด บน") ผู้��ท'าถ�อว,า การประพื่ฤต+ตนตาม คืวามคืาดหว ง ข้องผู้��ปกคืรอง บ+ดา มารดา กล�,มท"�ตนเป-นสมาช่+กหร�อข้องช่าต+ เป-นส+�งท"�คืวรจะท'าหร�อท'าคืวามผู้+ดเพื่ราะกล วว,า ตนจะไม,เป-นท"�ยอมร บข้องผู้��อ��น ผู้��แสดงพื่ฤต+กรรมจะไม,คื'าน�งถ�งผู้ลตามท"�จะเก+ดข้�)นแก,ตนเอง ถ�อว,าคืวามซึ่��อส ตย� คืวามจงร กภ กด" เป-นส+�งส'าคื ญ ท�กคืนม"หน�าท"�จะร กษามาตรฐานทางจร+ยธุรรม ระด บน")เป-น 2 ข้ )น คื�อ2.1 คืวามคืาดหว งและการยอมร บในส งคืม ส'าหร บ เด(กด" “ ”(Interpresonal Concordance of “good boy, nice girl” Orientation)2.2 กฎีและระเบ"ยบ (“Law-andorder” Orientation) การท'าถ�กไม,ประพื่ฤต+ผู้+ด คื�อ การท'า ตามหน�าท"�ประพื่ฤต+ตนไม,ผู้+ดกฎีหมาย และร กษาระเบ"ยบแบบแผู้นข้องส งคืม

ระด บท"� 3 ระด บจร+ยธุรรมตามหล กการด�วยว+จารณ์ญาณ์ หร�อระด บเหน�อกฎีเกณ์ฑ์�ส งคืม (Post-conventional Level)

พื่ ฒินาการ ทางจร+ยธุรรมระด บน") เป-นหล กจร+ยธุรรมข้องผู้��ม"อาย� 20 ปFข้�)นไป ผู้��ท'าหร�อผู้��แสดงพื่ฤต+กรรมได�พื่ยายามท"�จะ ต"คืวามหมายข้อง หล กการและมาตรฐานทาง จร+ยธุรรมด�วยว+จารณ์ญาณ์ ก,อนท"�จะย�ดถ�อเป-นหล กฐานข้องคืวามประพื่ฤต+ท"�จะปฏิ+บ ต+ตาม การต ดส+น ถ�ก ผู้+ด ไม,คืวร มาจากว+จารณ์ญาณ์ข้องตนเอง “ ” “ ” “ ”

ปราศจากอ+ทธุ+พื่ลข้องผู้��ม"อ'านาจหร�อกล�,มท"�ตนเป-นสมาช่+ก กฎีเกณ์ฑ์� กฎีหมาย คืวรจะต )งบนหล กคืวามย�ต+ธุรรม และเป-นท"�–

ยอมร บข้องสมาช่+กข้องส งคืมท"�ตนเป-นสมาช่+ก โคืลเบ+ร�กแบ,งพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรม ระด บน")เป-น 2 ข้ )น

สร�ปแล�ว พื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้องโคืลเบ+ร�กม" 3 ระด บ และ 6

ข้ )น ข้ )นต,าง ๆ ข้องพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรม ม"ด งน")

ข้ )นท"� 1 การลงโทษ และการเช่��อฟั3งโคืลเบ+ร�กกล,าวว,าในข้ )นน")เด(กจะใช่�ผู้ลตามข้องพื่ฤต+กรรมเป-นเคืร��องช่")ว,า พื่ฤต+กรรมข้องตน ถ�ก หร�อ ผู้+ด เป-นต�นว,าถ�าเด(กถ�ก“ ” “ ”

ท'าโทษก(จะคื+ดว,าส+�งท"�ตนท'า ผู้+ด และพื่ยายามหล"กเล"�ยงไม,ท'าส+�ง“ ”

น )นอ"ก พื่ฤต+กรรมใดท"�ม"ผู้ลตามด�วยรางว ลหร�อคื'าช่ม เด(กก(จะคื+ดว,าส+�งท"�ตนท'า ถ�ก และจะท'าซึ่')าอ"กเพื่��อหว งรางว ล“ ”

ข้ )นท"� 2 กฎีเกณ์ฑ์�เป-นเคืร��องม�อเพื่��อประโยช่น�ข้องตนในข้ )นน")เด(กจะสนใจท'าตามกฎีข้�อบ งคื บ เพื่��อประโยช่น�หร�อคืวามพื่อใจข้องตนเอง หร�อท'าด"เพื่ราะอยากได�ข้องตอบแทน หร�อรางว ล ไม,ได�คื+ดถ�งคืวามย�ต+ธุรรมและคืวามเห(นอกเห(นใจผู้��อ��น หร�อคืวามเอ�)อเฟัR) อเผู้��อแผู้,ต,อผู้��อ��น พื่ฤต+กรรมข้องเด(กในข้ )นน")ท'าเพื่��อสนองคืวามต�องการ เห(นใจผู้��อ��น หร�อคืวามเอ�)อเฟัR) อเผู้��อแผู้,ต,อผู้��อ��น พื่ฤต+กรรมข้องเด(กในข้ )นน")ท'าเพื่��อสนองคืวามต�องการข้องตน แต,ม กจะเป-นการแลกเปล"�ยนก บคืนอ��น เช่,น ประโยคื ถ�าเธุอท'าให�ฉ น “

ฉ นจะให�.........”

ข้ )นท"� 3 คืวามคืาดหว งและการยอมร บในส งคืมส'าหร บ เด(กด"“ ”

พื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้ )นน")เป-นพื่ฤต+กรรมข้อง คืนด" ตาม“ ”

มาตรฐานหร�อคืวามคืาดหว งข้องบ+ดามารดา หร�อเพื่��อนว ยเด"ยวก น พื่ฤต+กรรม ด" หมายถ�ง พื่ฤต+กรรมท"�จะท'าให�ผู้��อ��นช่อบและ“ ”

ยอมร บ หร�อไม,ประพื่ฤต+ผู้+ดเพื่ราะเกรงว,าพื่,อแม,จะเส"ยใจ

ข้ )นท"� 4 กฎีและระเบ"ยบโคืลเบ+ร�กอธุ+บายว,า เหต�ผู้ลทางจร+ยธุรรมในข้ )นน")ถ�อว,าส งคืมจะอย�,ด�วยคืวามม"ระเบ"ยบร�อยต�องม"กฎีหมายและข้�อบ งคื บ คืนด"หร�อคืนท"�ม"พื่ฤต+กรรมถ�กต�อง คื�อคืนท"�ปฏิ+บ ต+ตามระเบ"ยบบ งคื บหร�อกฎีหมาย ท�กคืนคืวรเคืารพื่กฎีหมาย เพื่��อร กษาคืวามสงบเร"ยบร�อยและคืวามเป-นระเบ"ยบข้องส งคืม

ข้ )นท"� 5 ส ญญาส งคืมหร�อหล กการท'าตามคื'าม �นส ญญาข้ )นน")เน�นถ�งคืวามส'าคื ญข้องมาตรฐานทางจร+ยธุรรมท"�ท�กคืนหร�อคืนส,วนใหญ,ในส งคืมยอมร บ ว,าเป-นส+�งท"�ถ�กต�องสมคืวรท"�จะปฏิ+บ ต+ตาม โดยพื่+จารณ์าถ�งประโยช่น�และส+ทธุ+ข้องบ�คืคืลก,อนท"�จะใช่�มาตรฐานทางจร+ยธุรรม ได�ใช่�คืวามคื+ดและเหต�ผู้ลเปร"ยบเท"ยบว,าส+�งไหนผู้+ดและส+�งไหนถ�ก ในข้ )นน")การ ถ�ก และ ผู้+ด ข้�)นอย�,ก บ“ ” “ ”

คื,าน+ยมและคืวามคื+ดเห(นข้องบ�คืคืลแต,ละบ�คืคืล แม�ว,าจะเห(นคืวามส'าคื ญข้องส ญญาหร�อข้�อตกลงระหว,างบ�คืคืล แต,เปKดให�ม"การแก�ไข้ โดยคื'าน�งถ�งประโยช่น�และ สถานการณ์�แวดล�อมในข้ณ์ะน )น

ข้ )นท"� 6 หล กการคื�ณ์ธุรรมสากล (Universal Ethical Principle Orientation)ข้ )นน")เป-นหล กการมาตรฐานจร+ยธุรรมสากล เป-นหล กการเพื่��อมน�ษยธุรรม เพื่��อคืวามเสมอภาคืในส+ทธุ+มน�ษยช่น และเพื่��อคืวามย�ต+ธุรรมข้องมน�ษย�ท�กคืนในข้ )นน")ส+�งท"� ถ�ก ผู้+ด เป-นส+�งท"�“ ” “ ”

มโนธุรรมข้องแต,ละบ�คืคืลท"�เล�อกย�ดถ�อ

สร�ปแล�ว โคืลเบ+ร�กได�แบ,งพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมออกเป-น 3

ระด บ แต,ละระด บแบ,งออกเป-น 2 ข้ )น ถ�อว,าพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้องมน�ษย�เป-นไปตามข้ )นอย,างม"ระเบ"ยบ คื�อเร+�มจากข้ )นท"� 1,2,3,4,5 และ 6 ตามล'าด บ บ�คืคืลท�กคืนจะต�องผู้,านพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้ )นต�น ๆ ซึ่��งเป-นรากฐานข้องพื่ ฒินาการทางจร+ยธุรรมข้ )นต,อไป และเม��อผู้,านแล�ว ก(ยากท"�จะกล บไปข้ )นเด+มอ"กสร�ปล'าด บข้ )นพื่ ฒินาการจร+ยธุรรมข้องโคืลเบ+ร�กระด บก,อนกฎีเกณ์ฑ์�ส งคืม ด" คื�อได�รางว ล ไม,ด" คื�อการได�ร บ“ ” “ ”

โทษข้ )นท"� 1. บ�คืคืลใช่�เกณ์ฑ์�ทางจร+ยธุรรม โดยย�ดการลงโทษ การเช่��อฟั3ง เป-นเกณ์ฑ์�ในการต ดส+นข้ )นท"� 2. บ�คืคืลใช่� กฎีเกณ์ฑ์�เป-นเคืร��องม�อเพื่��อประโยช่น�ข้องตน ไม,คื+ดถ�งคืวามย�ต+ธุรรม ไม,เห(นใจผู้��อ��น ท'าเพื่��อสนองคืวามต�องการ ข้องตนเอง ท'าโดยม"เง��อนไข้ ระด บจร+ยธุรรมตามกฏิเกณ์ฑ์�ส งคืมข้ )นท"� 3. บ�คืคืลท'าตามคืวามคืาดหว งและการยอมร บในส งคืม ส'าหร บเด(กด" good boy, nice girl

จะท'าตามผู้��ใหญ, ผู้��บ งคื บบ ญช่า ยอมร บโดยไม,คื'าน�งคืวามถ�กต�องข้ )นท"� 4. บ�คืคืลย�ดกฎีและระเบ"ยบ การท'าตามหน�าท"� ประพื่ฤต+ตนไม,ผู้+ดกฎีหมาย ร กษาระเบ"ยบแบบแผู้น ข้องส งคืมระด บจร+ยธุรรมตามหล กการด�วยว+จารณ์ญาณ์หร�อระด บเหน�อกฎีเกณ์ฑ์�ข้องส งคืมข้ )นท"� 5. บ�คืคืลย�ดหล กส ญญาประช่าคืม หร�อหล กการท'าตามคื'าม �นส ญญาข้ )นท"� 6. บ�คืคืลย�ดหล กการคื�ณ์ธุรรมสากล

โลกป3จจ�บ นเปล"�ยนแปลงอย,างรวดเร(ว และโลกก(ประสบก บป3ญญาใหม, ๆ ซึ่��งในอด"ตไม,เคืยเก+ดข้�)นและป3ญหาบางป3ญหาก(ม" คืวามซึ่ บซึ่�อน และการเปล"�ยนแปลงท"�รวดเร(วในท�กด�านส,งผู้ลให�บ�คืคืลท"�ไม,สามารถจ ดการก บการเปล"�ยนแปลงได�อย,างเหมาะสม ต�องเผู้ช่+ญก บ คืวามย�,งยาก อาช่"พื่บางอาช่"พื่ หากบ�คืคืลากรท"�ไม,สามารถปร บต ว ก บการเปล"�ยนแปลงก(จะต�องออกจากอาช่"พื่ไปก(ม" โลกข้องงานอาช่"พื่ หลายอาช่"พื่ ในป3จจ�บ นได�ร บผู้ลกระทบจาก การเปล"�ยนแปลงท"�รวดเร(วโดยเฉพื่าะ การเปล"�ยนแปลงทางด�านว+ทยาศาสตร�เทคืโนโลย" และเทคืโนโลย"การส��อสารด งน )นบ�คืคืลท"�พื่�งประสงคื�ในศตวรรษน") นอกจากเป-นผู้��ม"บ�คืล+กภาพื่ด�านองคื�ประกอบ IQ ,EQ,

และ MQ ในระด บส�งแล�ว ย งม"องคื�ประกอบท"�ป3จจ�บ นในวงการธุ�รก+จให�คืวามส'าคื ญมากคื�อ องคื�ประกอบด�าน AQ

องคื�ประกอบด�านคืวามสามารถในการฝึ3นฝึMาป3ญหาอ�ปสรรคื AQ (Adversity Quotient)

คืวามสามารถในการฝึ3นฝึMาป3ญหาอ�ปสรรคื AQ (Adversity

Quotient) คื�อคืวามสามารถในการ ท"�อดทนท )งด�านคืวามยาก ล'าบากทางกาย คืวามอดกล )นทางด�านจ+ตใจและจ+ตว+ญญาณ์ ท"�สามารถเผู้ช่+ญ และเอาช่นะเพื่��อบรรล�เปJาหมายท"�ต )งไว� เม��อต�องเผู้ช่+ญก บการเปล"�ยนแปลง ท"�รวดเร(วและไม,ม"คืวามแน,นอน ซึ่��งจะเป-นร�ปแบบพื่ฤต+กรรมการตอบสนองต,อป3ญหา อ�ปสรรคืในช่"ว+ตอ นเป-นกลไกข้องสมอง ซึ่��งเก+ดจาก ใยประสาทต,างๆท"�ถ�กสร�างข้�)น

ฝึ<กฝึนข้�)น ป3ญหาท"�กล,าวถ�งน")จะเป-นป3ญหาเล(กน�อย เป-นป3ญหาปานกลาง หร�ออาจจะเป-นป3ญหาใหญ,โต ซึ่ บซึ่�อนก(ได� อาจสร�ป ว,า AQ

คื�อ คืวามสามารถในการจ ดการป3ญหาท"�เก+ดข้�)นได� ประกอบด�วย “ ”

4 ล กษณ์ะ ด งน")

1. คืวามสามารถในการคืวบคื�มสถานการณ์�ได� เม��อต�องเผู้ช่+ญก บป3ญหาอ�ปสรรคืท"�เก+ดข้�)น2. คืวามพื่ยายามท"�จะคืวบคื�มสถานการณ์�และน'าต วเองเข้�าไปแก�สถานการณ์�3. ว+ธุ"คื+ดหร�อว+ธุ"มองป3ญหาท"�จะเข้�าไปแก�ไข้สถานการณ์�น )นว,า ม"จ�ดจบข้องป3ญหา และป3ญหา ท�ก ๆ ป3ญหาต�องม"ทางออกไม,ทางใดก(ทางหน��ง4. คืวามสามารถท"�จะอดทนและทนทานต,อป3ญหาต,าง ๆ ได�

Q ต วน")มาจาก Quotient ซึ่��งเราจะร� �จ กมากก บคื'าว,า IQ

(Intelligence Quotient) และป3จจ�บ นเราจะได�ย+นคื'าว,า EQ

(Emotional Quotient) ก นมากข้�)นคืวบคื�,ก นไป แต,จร+งๆ แล�วม" Q - Quotient หร�อ Quality ก นอ"กหลายต ว ลองมาท'าคืวามร� �จ กก นด"กว,า

IQ - Intelligent Quotient (เช่าวน�ป3ญญา) คื�อคืวามสามารถด�านสต+ป3ญญา ซึ่��งเก+ดจาก 2 ส,วนคื�อ จากย"นส�หร�อพื่ นธุ�กรรม และจากการเล")ยงด� โดยท �วไปจะย�ดต วเลข้ 100 เป-นระด บไอคื+วเฉล"�ยข้องคืนปกต+ ตามหล กสถ+ต+แล�วคืนส,วนใหญ,หร�อร�อยละ 68

ข้องประช่ากรท )งหมดม"ไอคื+วอย�,ท"�ระด บ 85-115 เราเช่��อก นว,า คืนไอคื+วส�งม กจะเร"ยนเก,ง ฉลาด แต,ท"�จร+งแล�ว IQ ม"ผู้ลต,อคืวามส'าเร(จในช่"ว+ตเพื่"ยง 20% เท,าน )น

EQ - Emotional Quotient (ปร"ช่าทางอารมณ์�) คื'าน")มาจากแนวคื+ดข้องแดเน"ยล โกลด�แนน น กจ+ตว+ทยา สหร ฐอเมร+กา หมายคืวามถ�งการร� �จ กคืวบคื�มตนเอง เข้�าใจอารมณ์� ม"ว+น ย บ งคื บใจตนเองไม,แสดงออกตามอารมณ์�พื่าไป คืนม" EQ ส�งจะม"มน�ษยส มพื่ นธุ�ด" เข้�าก บคืนอ��นง,าย ท'างานเป-นท"มได� ร� �จ กเห(นอกเห(นใจและเข้�าใจคืวามร� �ส�กข้องคืนอ��น

AQ - Adversity Quotient (คืวามสามารถในการฝึ3นฝึMาป3ญหาอ�ปสรรคื) คื�อ คืวามสามารถในการท"�อดทนท )งด�านคืวามยากล'าบากทางกาย คืวามอดกล )นทางด�านจ+ตใจและจ+ตว+ญญาณ์ ท"�สามารถเผู้ช่+ญและเอาช่นะเพื่��อบรรล�เปJาหมายท"�ต )งไว�เม��อต�องเผู้ช่+ญก บการเปล"�ยนแปลงท"�รวดเร(วและไม,ม"คืวามแน,นอน ป3ญหาท"�กล,าวถ�งน")จะเป-นป3ญหาเล(กน�อย เป-นป3ญหาปานกลาง หร�ออาจจะเป-นป3ญหาใหญ,โตซึ่ บซึ่�อนก(ได� คืนท"�ม" AQ ส�งหร�อม"จ+ตใจช่อบการต,อส�� จะม"ส�ข้ภาพื่แข้(งแรง ไม,คื,อยเจ(บปMวย ไม,ร� �ส�กท�อแท�

MQ - Moral Quotient (คืวามฉลาดทางจร+ยธุรรมและศ"ลธุรรม) คื�อ การม"ระด บจร+ยธุรรมและศ"ลธุรรมส,วนต ว ซึ่��งสามารถส,งผู้ลต,อการคืวบคื�มตนเองให�ม"ระเบ"ยบว+น ย ร บผู้+ดช่อบต,อตนเองและส งคืม ซึ่��อส ตย� ม"คืวามร� �ผู้+ดร� �ถ�ก อ,อนน�อมถ,อมตน และม"ส มมาคืารวะ MQ เก+ดจากการส �งสมและปล�กฝึ3งเร��องคื�ณ์ธุรรมและจร+ยธุรรมมาต )งแต,เด(ก มากน�อยแล�วแต,การปล�กฝึ3ง และ MQ จะฝึ3งล�กลงใต�จ+ตส'าน�ก รอเวลาท"�ได�ร บการกระต��นอ"กคืร )ง โดยการอบรมส �งสอน การฟั3งธุรรม และว+ธุ"อ��นๆ ไม,สามารถฝึ<กฝึนหร�อข้ ดเกลาได�ในเวลาส )น

HQ - Health Quotient (คืวามฉลาดในด�านส�ข้ภาพื่ - พื่ลานาม ยสมบ�รณ์�) คื�อ คืวามสามารถทางการจ ดการและการบร+หารส�ข้ภาพื่ ใส,ใจส�ข้ภาพื่ข้องต วเองมากน�อยแคื,ไหน เคืยคื+ดไหมว,าถ�าหากเราท'างานหน กโดยไม,ใส,ใจต,อส�ข้ภาพื่หร�อการพื่ กผู้,อนใดๆ ม นจะ เก+ดอะไรข้�)นก บต วเอง แน,นอนว,าคืวามเคืร"ยดถามหา ส�ข้ภาพื่กายอ,อนแอ ส�ข้ภาพื่จ+ตย'�าแย,และในท"�ส�ด ผู้ลการปฏิ+บ ต+งานก(จะไม,ม"ประส+ทธุ+ภาพื่ การม"ส�ข้ภาพื่แข้(งแรง ปราศจากโรคืภ ยไข้�เจ(บ จ�งเป-นส+�งจ'าเป-น คืวรด�แลและใส,ใจต,อส�ข้ภาพื่ข้องตนเองส กน+ด ด�วยการหาเวลาออกก'าล งกายเส"ยบ�างหร�อห นไปเล,นก"ฬาส�ดโปรด เพื่ราะการออกก'าล งกายน )นจะช่,วยท'าให�สมองท�กส,วนท'างาน ระบบคืวามจ'าด"ข้�)น และท"�ส'าคื ญ จะท'าให�ม"สมาธุ+ในการท'างานมากข้�)นด�วย

SQ - Social Quotient (ท กษะทางส งคืม) คื�อคืวามสามารถในการเข้�าส งคืม ม"มน�ษยส มพื่ นธุ�ด" ย+)มแย�มแจ,มใส การวางต วด" รวมถ�งภาษากาย (body language) หร�อแม�แต,การสบตา (eye

contact) ข้ณ์ะพื่�ดคื�ยก บผู้��อ��น รวมถ�งท กษะด�านอ��นๆ เช่,น คืวามตรงต,อเวลา คืวามซึ่��อส ตย� คืวามจงร กภ กด"ต,อองคื�กร SQ ใกล�เคื"ยงก บ EQ ในเร��องข้องอารมณ์�และมน�ษยส มพื่ นธุ� แต, EQ ไม,ม"เร��องข้องการแต,งต วเข้�ามาเก"�ยวข้�อง

OQ - Optimist Quotient (การมองโลกในแง,ด") คื�อการเปล"�ยนม�มมองใหม, ท'าจ+ตใจให�แจ,มใส พื่ร�อมเผู้ช่+ญป3ญหา มองอ�ปสรรคืเป-นคืวามท�าทาย คืนท"�มองโลกในแง,ด" เม��อม"ป3ญหาจะไม,เคืร"ยดจนเก+นไปและพื่ร�อมจะฝึMาฟั3น ซึ่��งต�องม"คืวามมานะอดทน ท'าให�ประสบคืวามส'าเร(จมากกว,าการมองโลกในแง,ร�าย

UQ - Utopia Quotient (การสร�างสรรคื�จ+นตนาการ) คื�อร� �จ กคื+ดฝึ3นทางบวก เป-นท"�มาข้องคืวามคื+ดเช่+งสร�างสรรคื� (Creative)

จ+นตนาการเป-นการพื่ ฒินาสมองซึ่"กข้วาให�ท'างานได�ด"ข้�)น

เราสามารถพื่ ฒินา Q (Quality) หร�อคื�ณ์ภาพื่ด�านต,างๆ ได� โดยส งเกตว,าม"พื่ฤต+กรรมไหนท"�บกพื่ร,อง และพื่ยายามปร บปร�งเร��องน )น เช่,น

เช่าวน�ป3ญญา (IQ) โดยการกระต��นให�สนใจเร"ยนร� �ส+�งใหม, คื�นหาคื'าตอบในเร��องท"�อยากร� �

ปร"ช่าทางอารมณ์� (EQ) โดยต�องร� �อารมณ์�ตนเอง หากหง�ดหง+ดคืวรออกห,างจากส+�งท"�ท'าให�โมโห เข้�าใจอารมณ์�ผู้��อ��น เห(นอกเห(นใจและช่,วยเหล�อผู้��อ��น ม"ระเบ"ยบว+น ยในตนเอง เคืารพื่ส+ทธุ+ข้องผู้��อ��น ร บผู้+ดช่อบต,อส งคืม

คืวามสามารถในการเผู้ช่+ญอ�ปสรรคื (AQ) โดยการม"ปฏิ+ส มพื่ นธุ�ก บส งคืม ฝึ<กท'าก+จกรรมต,างๆ แก�ป3ญหา ช่,วยเหล�อตนเอง เผู้ช่+ญอ�ปสรรคื

การม"จร+ยธุรรม ศ"ลธุรรม (MQ) เช่,น ร� �จ กข้อโทษเม��อผู้+ด ให�โอกาสในการแก�ต ว

พื่ลานาม ยสมบ�รณ์� (HQ) ร บประทานอาหารท"�ด"ม"ประโยช่น� ออกก'าล งกายและตรวจร,างกายสม'�าเสมอ

ท กษะทางส งคืม (SQ) โดยการท'างานเป-นกล�,ม เข้�าใจอารมณ์�และคืวามร� �ส�กข้องผู้��อ��น ฝึ<กมารยาทและการวางต วในส งคืม คืบเพื่��อนท"�หลากหลาย

การมองโลกในแง,ด" (OQ) โดยปร บเปล"�ยนม�มมองใหม, คื+ดว,าท�กป3ญหาม"ทางออก คื+ดว,าอ�ปสรรคืเป-นแรงผู้ล กด น

สร�างสรรคื�จ+นตนาการ (UQ) โดยลองจ+นตนาการเก"�ยวก บธุรรมช่าต+ ด�ภาพื่สถานท"�ต,างๆ แล�วน�กว,าหากได�ไปท"�น �น จะท'าอะไรบ�าง