1
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
TƏHSİL NAZİRLİYİ
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT PEDAQOJİ UNİVERSİTETİ
MÜASİR AZƏRBAYCAN DİLİ KAFEDRASI
(P A S P O R T )
Bakı – 1989/2016
2
MÜNDƏRİCAT
1. Ön söz .................................................................................................................................................................................................................... 3
2. Kafedranın tarixi .................................................................................................................................................................................................. 4
4. Kafedra haqında ümumi məlumat ....................................................................................................................................................................... 5
5. KAFEDRANIN İSTİFADƏ ETDİYİ TƏDRİS MODELİ .................................................................................................................................. 6
6. Müəllim heyətinin tərkibi və ümumi dərs yükü .................................................................................................................................................. 7
7. Kafedranın tədris fəaliyyəti haqqında məlumat .................................................................................................................................................. 8
7.1. Tədris olunan fənlər barəsində qısa təsvir ....................................................................................................................................................... 10
7.2. Fənlər üzrə tədris və tədris-işçi proqramlar..................................................................................................................................................... 11
7.3. Kafedranın tədris etdiyi əsas fənlərin proqram hazırlığı barədə məlumat ........................................................................................................ 12
7.4. Kafedranın tədris etdiyi əsas fənlərin dərslik, dərs vəsaiti və metodik vəsaitləri barədə məlumat .................................................................... 14
8. Kafedra əməkdaşlarının elmi yaradıcılıq fəaliyyəti haqqında məlumat .......................................................................................................... 17
8.1. “Müasir Azərbaycan dili” kafedrasının 2014-2016-ci illər üçün elmi-tədqiqat işinin planı .............................................................................. 17
8.2. Kafedranın doktoran və dissertantları ............................................................................................................................................................. 26
8.3. Kafedra əməkdaşlarının elmi məqalələri və çap işləri .........................................................................................................................................
9. KADR POTENSİALININ MÖHKƏMLƏNDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTİNDƏ İŞ, KAFEDRANIN KADR BANKI HAQQINDA
PLAN .......................................................................................................................................................................................................................... 82
10. KAFEDRA ƏMƏKDAŞLARININ QISA TƏRCÜMEYİ – HALI ................................................................................................................... 83
11. KAFEDRANIN İLLİK İŞ PLANI (NÜMUNƏ) .............................................................................................................................................. 100
12. KAFEDRANIN ƏSASNAMƏSİ ...................................................................................................................................................................... 104
3
1. Ön söz
Dil hər bir cəmiyyətin mənəvi-mədəni inkişaf göstəricisi kimi, daşıyıcısı olduğu xalqın ümumi
ünsiyyətinə, nəsillərarası əlaqələrin qorunmasına, elmi-texniki, iqtisadi-siyasi və digər münasibətlərin genişlənməsinə mühüm təsir
göstərir. Azərbaycan dili də dünyanın zəngin dillərdən biri kimi, bütün dövrlərdə xalqımızın mənəvi dünyasının, istək və arzularının,
cəmiyyətin ən müxtəlif sahələrinə aid baxışlarının ifadəsində əvəzsiz rol oynamışdır. Tarixən “türk”, “tatar”, “azəri” kimi müxtəlif
adlarla adlandırılmış Azərbaycan dili XVI əsrdə, eləcə də ADC dövründə dövlət dili kimi fəaliyyət göstərsə də, sovet dövründə
sıxışdırılmış, bütün rəsmi dövlət orqanlarında şifahi və yazılı ünsiyyət forması kimi rus dilindən istifadə olunmuşdur. Xalqımızın
müstəqillik əldə etməsindən, xüsusən də 1995-ci il 12 noyabr ümumxalq referendumuna əsasən Azərbaycan Respublikasının dövlət
dilinin Azərbaycan dili olması haqqında Konstitusiyanın 21-ci maddəsinin qəbul olunmasından sonra dilimizin inkişafının xüsusi
mərhələsi başlandı. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” 18 iyun 2001,
“Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü haqqında” 9 avqust 2001, “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında”
Azərbaycan Respublikası qanununun tətbiq edilməsi barədə 2 yanvar 2003-cü il tarixli fərmanları, eləcə də Azərbaycan Respublikası
Milli Məclisinin 30 sentyabr 2002-ci il tarixində qəbul etdiyi, Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında qanun” dilimizin ölkə
həyatının bütün sahələrində dövlət dili kimi fəaliyyətinə, respublikamızda, eləcə də dünyanın ayrı-ayrı bölgələrində yaşayan 60
milyondan çox azərbaycanlının ümumi ünsiyyət vasitəsinə çevrilməsinə imkan yaratdı. Hazırda Azərbaycan dili rəsmi dövlət dili kimi
XXI əsrin günbəgün artan tələblərinə cavab verə, cəmiyyətin daha qlobal və daha müasir düşüncə tərzinin ifadəsinə xidmət edə bilər.
Bütün bunlar isə ədəbi dilimizin mükəmməl norma sisteminin yaradılmasını, onun qorunması və inkişaf tələbini daha ciddi şəkildə
ortaya qoyur. Bu gün ölkəmizdə fəaliyyət göstərən bütün ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasından asılı olmayaraq
“Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti” fənninin tədris proqramlarına daxil edilməsi , “Müasir Azərbaycan dili” və “ Seçmə fənn”lərin
tədrisinə diqqətin gücləndirilməsi də həmin tələbdən irəli gəlir.
Ümumiyyətlə, müasir dövrdə Azərbaycan dili tədrisinin əsas istiqamətlərini aşağıdakı kimi müəyyənləşdirmək olar:
4
-Danışıq dili, ədəbi dil və rəsmi dil anlayışları;
- Azərbaycan ədəbi dilinin fonetikası, səs quruluşu, fonetik hadisə və qanunları, heca, vurğu;
- Orfoqrafiya və orfoepiya anlayışları, onların bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsi, ədəbi dilimizin orfoqrafik və
orfoepik normaları;
- Yazı, əlifba, qrafika, durğu işarələri;
- Azərbaycan ədəbi dilinin lüğət tərkibi, sözlərin mənasına və işlənmə dairəsinə görə qrupları, mənşəyi, leksik və semantik
xüsusiyyətləri;
- Onomastika, frazeologiya, leksikoqrafiya, derivatologiya və digər bölmələrə aid əsas anlayışlar;
-Sözlərdə kök, əsas və şəkilçi anlayışları, nitq hissələri və onlara aid qrammatik kateqoriyalar;
-Sintaktik əlaqələr, söz birləşməsi, cümlə və mətnlə bağlı qrammatik xüsisiyyətlər;
-Ədəbi dil normalarının mənimsədilməsi, şifahi və yazılı nitq mədəniyyəti vərdişlərinin aşılanması və s.
və s.
2. Kafedranın tarixi
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin aparıcı kafedralarından biri “Müasir Azərbaycan dili” kafedrasıdır. Ölkəmizdə analoqu
olmayan bu kafedra filologiya elmləri doktoru, professor Həsən Mirzəyevin təşəbbüsü və təklifi ilə 1989-cu ilin iyun ayında universitetin
“Azərbaycan dilçiliyi” kafedrasının bazası əsasında yaradılmışdır.
Kafedranın formalaşdırılması, professor-müəllim heyətinin seçilməsi filologiya elmləri doktoru, professor Həsən İbrahim oğlu Mirzəyevə
həvalə edilmişdir. 1989-cu ilin iyun ayında filologiya elmləri doktoru, professor Həsən İbrahim oğlu Mirzəyev “Müasir Azərbaycan dili”
5
kafedrasına kafedra müdiri seçilmişdir. 2015-ci ilin fevral ayında o, vəfat etmişdir. Həmin ilin dekabr ayından
kafedraya filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Mahirə Nağı qızı Hüseynova müdir təyin edilmişdir.
3. Kafedraya rəhbərlik
1989-cu ilin iyun ayında filologiya elmləri doktoru, professor H.Mirzəyev “Müasir Azərbaycan dili” kafedrasına kafedra müdiri
seçilmişdir.
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin rektorunun əmri ilə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Mahirə Nağı qızı Hüseynova 2015/2016-
cü tədris ilindən etibarən “Müasir Azərbaycan dili” kafedrasının müdiri təyin edilmişdir.
4. Kafedra haqında ümumi məlumat
“Müasir Azərbaycan dili” kafedrası ali təhsilin bakalavriat və magistratura pillələrində “Azərbaycan dili” istiqaməti üzrə əsas aparıcı
ixtisas kafedrasıdır.
Kafedra, müasir təhsilimizim ehtiyacı olan yüksək ixtisaslı müəllimlərin hazırlanması üçün bir çox sahələri əhatə edən bir çox müxtəlif
fənlərin tədrisini həyata keçirir.
Tədris olunan fənlər üzrə tədrisin keyfiyyətini artırmaq, tədris prossesinin səmərəliliyini yüksəltmək, o cümlədən, tələbələrimizin
müxtəlif sahələr üzrə nəzəri biliklərlə yanaşı, həm də təcrübi vərdişlərini artırmaq məqsədi ilə mütəmadi olaraq elmi seminarlar keçirilərək onlara
təhsil müddətində öyrənmiş olduqları biliklərin real həyatda istifadəsi öyrədilir. Bu mənada tədris metodikamızda nəzəriyyə və praktika arasında
qurmağa çalışdığımız körpü və tarazlıq kafedramızın qeyd edilməyə dəyər ən önəmli özəlliyidir.
Müasir Azərbaycan dili kafedrası olaraq missiyamız
tələbələrimizə dilçilik sahəsində ən yaxşı təhsili və ən
müasir bilikləri verərək məzunlarımızın həm ölkə
daxilində, həm də beynəlxalq səviyyədə olan karyera
imkanlarından faydalanmaları üçün lazımi bilik və
qabiliyyətlər əldə etmələrini təmin etmək və rəqabətə
Vizyonumuz
Müasir Azərbaycan dili kafedrasının vizionu ölkə və regional
səviyyədə tanınan professional və yüksəkixtisaslı kadrlar
hazırlayaraq, yüksək təhsil standartına sahib olan kafedra
olmaqdır.
6
5. KAFEDRANIN İSTİFADƏ ETDİYİ TƏDRİS MODELİ
Müasir Azərbaycan dili kafedrasının təklif etdiyi tədris modeli aşağıdakı diaqramda öz əksini tapmışdır. Belə ki, birinci kursda tələbələr
Müasir Azərbaycan dilinin fonetikasını mənimsəyir. Həmçinin, universitetin digər fakültələrində Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti fənni tədris
olunur. II kursda tələbələr I semesetrdə Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası, II semestrdə isə Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası
fənlərini öyrənir, III kursda davam olaraq Müasir Azərbaycan dilinin sintaksisi fənnini öyrənməklə yanaşı ixtisasları üzrə tədris təcrübəsinə
yiyələnir və IV kursda Türk dillərinin müqayisəsi Seçmə fənn (Azərbaycan dilində fel) fənləri öyrənilir.
7
6. Müəllim heyətinin tərkibi və ümumi dərs yükü
Dördüncü kurs: Türk dillərinin müqayisəsi və Seçmə fənn (Azərbaycan dilində fel)
Üçüncü kurs : Müasir Azərbaycan dilinin sintaksisi
İkinci kurs: Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası və Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası
Birinci kurs: Müasir Azərbaycan dilinin fonetikası və Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti
8
7. Kafedranın tədris fəaliyyəti haqqında məlumat
Ştat cədvəli (Professor-müəllim heyətinin
tərkibi)
Ştat müəllimləri-9 nəfər
Yarım ştat-5 nəfər
Saat hesabı-2 nəfər
Fəlsəfə doktoru-8 nəfər
Kafedranın ümumi dərs yükü
Bakalavr əyani-I semestr-3665 saat;
II semestr- 2617 saat; cəmi-6282 saat
Bakalavr qiyabi- I semestr-81 saat; II
semestr- 263 saat; cəmi-344 saat
9
Ümumi dərs yükü üzrə
Bakalavr əyani
Bakalavr qiyabi
10
7.1. Tədris olunan fənlər barəsində qısa təsvir
1. Müasir Azərbaycan dili (Fonetika) - Azərbaycan dilinin ən kiçik vahidi olan mənalı səslərdən, fonemlər
sistemindən, fonetik hadisə və qanunlardan vurğu, durğu, heca, avazlanma və s. bəhs edir.
2. Müasir Azərbaycan dili (Leksikologiya) – Azərbaycan dilinin lüğət tərkibindəki sözlərin məna xüsusiyyətlərini, mənşəyini, frazeoloji
birləşmələri, söz yaradıcılığı və onamastik vahidləri öyrədir.
3. Müasir Azərbaycan dili (Morfologiya) – Azərbaycan dilinin qrammatikası, morfoloji sistemi, sözlərin nitq hissələri üzrə bölgüsü və s.
məsələlərdən bəhs edir.
4. Müasir Azərbaycan dili (Sintaksis) – Müasir Azərbaycan dilinin sintaksisi Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəlliminin metodik hazırlığını
təmin edən fənlərdən biridir. Bu fənnin tədrisi prosesində sintaktik əlaqələr, söz birləşmələri, cümlə (cümlənin əlamətləri və cümlə üzvləri) və
onun növləri (məqsəd və intonasiyaya görə növləri, quruluşca növləri və s.), mətn sintaksisi kimi məsələləri öyrədir.
5. Türk dillərinin müqayisəsi – Türk dillərinin tarixi, bu dillərin qohumluğu, müasir dövrdə fonetik, leksik, qrammatik normaların oxşar və
fərqli cəhətlərini öyrədir.
6. Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti – Nitq mədəniyyətinin ümumbəşəri mədəniyyətin tərkib hissəsi olması, nitq fəaliyyətində ünsiyyət
prosesi, yüksək natiqlik sənətinə yiyələnmə yolları, danışıq mədəniyyəti və nitqin etikası kimi problemləri öyrədir.
7. Seçmə fənn (feil) - Azərbaycan dilinin morfologiyasında feilin xüsusi yeri vardır. Feil leksik-semantik, morfoloji, sintaktik, üslubi, fonetik
xüsusiyyətlərinə görə digər nitq hissələrindən fərqlənir. Bu xüsusiyyətlər seçmə fənnin tədrisində öyrədilir.
8. Müasir Azərbaycan ədəbi dili- Azərbaycan dili fənni orta məktəb müəliminin bakalavr səviyyəsində Müasir Azərbaycan ədəbi dili fənni
üzrə hazırlığını təmin edən fənlərdəndir. Fənnin məqsədi sadə yollarla Fonetika, Leksikalogiya, Morfologiya, Sintaksisin, sadə və mürəkkəb
cümlə məsələlərini mənimsətməkdir.
11
7.2. Fənlər üzrə tədris və tədris-işçi proqramlar
Kafedranın tədris etdiyi fənlərin
siyahısı
Sillabus(lar)
haqqında
qeydlər(var, yox,
kim(lər) tərəfindən
hazırlanıb, təsdiq
tarixi və s)
Proqram(lar) haqqında qeydlər(var, yox,
kim(lər) tərəfindən hazırlanıb, qrifi və ya
kafedrada təsdiqi barədə məlumat)
Fənnin tədris olunduğu
ixtisaslar
Müasir Azərbaycan dilinin fonetikası
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası 2014-cü il, 1246 saylı
əmri
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi
Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası
prof. İ.M.Bayramov
dos. M.N.Hüseynova,
dos. K.İ.Səmədova.
07.09.2016
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası 2014-cü il, 1246 saylı
əmri
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası 2014-cü il, 1246 saylı
əmri
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi
Müasir Azərbaycan dilinin sintaksisi
prof.B.Ə.Xəlilov
dos. F.N.Məmmədova
dos. K.İ.Səmədova
07.09.2016
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası 2014-cü il, 1246 saylı
əmri
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi
Türk dillərinin müqayisəsi
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası. 02.12.2014-cü il tarixli
1246 saylı əmri
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi
12
Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti
prof.V.H.Əliyev
prof.M.A.İsmayılova
dos. Y.Q.Qəhrəmanova
b/m. M.A.Nəzərova
dos. S.Zeynalov
dos. Z.İ.Təhməzov
E.Ş.Abışov
07.09.2016
09.12.2014-cü il tarixli 1246 saylı əmrinə
əsasaən
Digər ixtisaslar
Seçmə fənn. Azərbaycan dilində feil
prof. C.Ə.Cəfərov
prof. B.Ə.Xəlilov
07.09.2016
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası 2014-cü il, 1246 saylı
əmri
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi
Müasir Azərbaycan ədəbi dili prof. C.Ə.Cəfərov
dos.K.İ.Səmədova 07.09.2016
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin
09.12.2014-cü il tarixli 1246-saylı əmrinə
əsasən
Fransız dili müəllimliyi, İngilis-
dili müəllimliyi
7.3. Kafedranın tədris etdiyi əsas fənlərin proqram hazırlığı barədə məlumat
13
Sıra №-si Tədris planında olan fənnlərin adı
(fənn bölümləri üzrə)
Tədris planı
üzrə
Saatların
həcmi
Fənn proqramlarının
mövcudluğu
(çap olunduğu il, qrifi barədə əmr)
Fənn proqramlarının
Dövlət Təhsil
Standartlarına
uyğunluğunun
qiymətləndirilməsi
İPHF - B 10.1 Müasir Azərbaycan dili( fonetika) 60
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası.2014 cü il, 1246
saylı əmri
Uyğundur
İPHF - B 10.2 Müasir Azərbaycan
dili(leksikologiya) 60
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası.2014 cü il, 1246
saylı əmri
Uyğundur
İPHF - B 10.3 Müasir Azərbaycan
dili(morfologiya) 75
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası.2014 cü il, 1246
saylı əmri
Uyğundur
İPHF - B 10.4 Müasir Azərbaycan dili(sintaksis) 90
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası.2014 cü il, 1246
saylı əmri
Uyğundur
İSF – B 06 Türk dillərinin müqayisəsi 60
050101” Azərbaycan dili və ədəbiyyatı
müəllimliyi” ixtisası. 02.12.2014-cü il
tarixli 1246 saylı əmri
Uyğundur
HF-B 03 Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti 60 09.12.2014- cü il tarixli 1246 saylı əmri Uyğundur
HSF-B 04 Azərbaycan dilində fel 53
050101”Azərbaycan dili və
ədəbiyyatı.09.12.2014- cü il tarixli 1246
saylı əmri
Uyğundur
İPHF-B 04 Müasir Azərbaycan dili 45 Azərbaycan Respublikası Təhsil Uyğundur
14
Nazirinin 09.12.2014-cü il tarixli 1246-
saylı əmrinə əsasən
7.4. Kafedranın tədris etdiyi əsas fənlərin dərslik, dərs vəsaiti və metodik vəsaitləri barədə məlumat
Tədris planında nəzərdə tutulmuş fənlər və onun tədrisini
təmin edən dərslik, dərs və tədris-metodik vəsaitlər Müəllifi
Növü
Qriflə nəşri və nəşr
tarixi dərslik dərs
vəsaiti
tədris-
metodik
vəsaitlər Fənlərin adı dərslik, dərs və tədris-metodik
vəsaitər
Müasir Azərbaycan dili
(fonetika)
1.Dərslik
Müasir Azərbaycan dili(fonetika,
yazı, əlifba, qrafika, orfoqrafiya,
orfoepiya)
2.Müasir Azərbaycan dili (I cild)
3. Müasir Azərbaycan dili I hissə.
Fonetika.
Prof. Buludxan Xəlilov
AMEA Dilçilik İnstitutu
Ə.Dəmirçizadə.
+
+
+
Az.Resp.Təh.Naz.
əmr N.22
15.01.2007
70103-2000/M-655-78
İSBN 978-9952-34-152-
9
15
Müasir Azərbaycan dili
(leksikologiya)
1.Dərslik
Müasir Azərbaycan dilinin
leksikologiyası
2.Azərbaycan dilinin
semasiologiyası
3.Müasir Azərbaycan dilinin
leksikası
Prof. Buludxan Xəlilov
Z.Verdiyeva, F.Ağayeva,
M.Adilov
H.Ə.Həsənov
+
+
+
Az.Resp.Təh.Naz.
əmr N.507
29.04.2008
7-1-3/M-652
119-79
H4602000000-000/M-
652-87
Müasir Azərbaycan dili
(morfologiya)
Dərslik
1.Müasir Azərbaycan dilinin
morfologiyası. I hissə
2. Müasir Azərbaycan dilinin
morfologiyası. II hissə
3.Müasir Azərbaycan dili. II hissə
Morfologiya
1.Prof. Buludxan Xəlilov
2. Prof. Buludxan Xəlilov
3. Az. SSR. Elmlər Akademiyası
+
+
+
1.4602000000-240/N-
098-2007 prifli nəşr
Bakı-2007
2.əmr № 1199,
06.12.2001,
4602000000-241/N-
098-2007, Bakı-2007
Müasir Azərbaycan dili
(sintaksis)
Dərslik
1.Müasir Azərbaycan dili.
Sintaksis.
2.Müasir Azərbaycan dili.
Sintaksis
Prof. Qəzənfər Kazımov
Ə.Abduallayev. Y.Seyidov.
A.Həsənov
+
+
Az.Resp.Təh.Naz.
əmr N.636
23.06.2000.
Türk dillərinin
müqayisəsi
Dərslik
1.Türkologiyaya giriş
1.Prof. Buludxan Xəlilov
+
1.TN, 16.12.2005, əmr
N.860, 4602000000
16
2. Türk dillərinin müqayisəli
qrammatikası.
2.Prof. Fərhad Zeynalov + 2.Bakı -2008
Azərbaycan dili və nitq
mədəniyyəti
Dərs vəsaiti
1. Nitq mədəniyyətinin əsasları
2.Azərbaycan dili və nitq
mədəniyyəti
3.Azərbaycan dili və nitq
mədəniyyətinin aktual problemləri
Prof. Nadir Abdullayev
Prof. M.A.İsmayılova
Prof. M.A.İsmayılova
+
+
+
4602000000/N 098-
2013, Bakı 2013
Seçmə fənn.
Azərbaycan dilində feil.
Dərs vəsaiti
1.Azərbaycan dilində feil
Dərslik
2.Müasir Azərbaycan dilinin
morfologiyası. I hissə
3. Müasir Azərbaycan dilinin
morfologiyası. II hissə
Prof. Həsən Mirzəyev
Prof. Buludxan Xəlilov
+
+
M4602000000/655(07)-
2006 qrifli nəşr, Bakı-
2006
098-2007 prifli nəşr
Bakı-2007
2.əmr № 1199,
06.12.2001,
4602000000-241/N-
098-2007, Bakı-2007
Müasir Azərbaycan
ədəbi dili
Dərs vəsaiti
Müasir Azərbaycan dili
b/müəl. M.A.Nəzərova + ADPU-nun Filologiya
fakültəsinin Elmi
Şurasının 01.05.2015-ci
il tarixli iclasının
qərarına əsasən. Pr.N-5
17
8. Kafedra əməkdaşlarının elmi yaradıcılıq fəaliyyəti haqqında məlumat
8.1. “Müasir Azərbaycan dili” kafedrasının 2014-2016-ci illər üçün elmi-tədqiqat işinin planı
Sıra
№
Elmi istiqamətlərin,
problemlərin və mövzuların
adı
İcra müddəti
İcraçı Başlanğıcı (il) Sonu (il)
18
1 2 3 4 6
1. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
quruluşu.
Mövzunun adı: Müasir
Azərbaycan dilinin aktual
problemləri
a) Leksikologiyanın aktual
problemləri
b) Morfologiyanın aktual
problemləri
c) Sintaksisin aktual
problemləri
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.e.d., professor
C.Ə. Cəfərov
19
2. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
quruluşu.
Mövzunun adı: Azərbaycan
dilinin tətbiq sferasının
genişlənməsində dövlət
müstəqilliyinin rolu
a) Azərbaycan əlifbası və
onun problemləri
b) Müasir Azərbaycan dili
terminologiyasının aktual
problemləri
c) Müasir Azərbaycan dili
frazeologiyasının aktual
problemləri
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.e.d., professor
M.A.İsmayılova
20
3. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
quruluşu.
Mövzunun adı: Azərbaycan
dilində söz yaradıcılığı
a) Azərbaycan dilində söz
yaradıcılığının üsul və vasi-
tələri, qrammatik yolla söz
yaradıcılığı
b) Azərbaycan bədii nitqində
ifadə yaradıcılığı, okkozio-
nalizmlər
c) Azərbaycan bədii nitqində
ifadə yaradıcılığı, okkozio-
nalizmlər, II hissə
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.f.d., dosent
F.N.Məmmədova
21
4. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
quruluşu.
Mövzunun adı: Akademik
M.Ş.Şirəliyevin türkoloji
dilçiliyin inkişafında rolu.
a) Akademik M.Ş.Şirəliyev və
Azərbaycan dili məsələsi
b)Azərbaycan dialekt və
şivələrinin təsnifi problemləri
c) Bakı dialektində sözlərin
quruluşu
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.f.d., baş müəllim
M.A. Nəzərova
5. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
22
quruluşu.
Mövzunun adı: Azərbaycan
şimal bölgəsinin dialekt və
şivələri (Şəki, Qax və
Zaqatala, Balakən)
a) Şimal bölgəsinin
dialektlərinin morfoloji
xüsusiyyətləri
b) Şimal bölgəsinin
dialektlərinin sintaktik
xüsusiyyətləri
c)Şimal bölgəsinin
dialektlərində qipçaq
elementləri
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.f.d. K.İ.Səmədova
6. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
23
quruluşu.
Mövzunun adı: Qərbi
Azərbaycan şivələrində
arxaikləşmiş söz və şəkilçilər
a)Qərbi Azərbaycan
şivələrində arxaikləşmiş
şəkilçilər (Dərələyəz,
Karvansaray,Çəmbərək şivə
lərində)
b)Qərbi Azərbaycan
şivələrində arxaikləşmiş
şəkilçilər (Zəngibasar,Meğri
və b. şivələrdə)
c)Qərbi Azərbaycan
şivələrində arxaikləşmə
prosesinin təhlili
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.f.d. S.S.Sadıqova
7. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
24
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
quruluşu.
Mövzunun adı:Türk
dillərində ümumi qrammatik
kateqoriyalar
a) Türk dillərində
mənsubiyyət kateqoriyası
b) Türk dillərində kəmiyyət
kateqoriyası
c) Türk dillərində xəbərlik
kateqoriyası
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.f.d. Y.Q.Ergin
8. İstiqamətin adı: Müasir
Azərbaycan dili.
Problemin adı: Müasir
Azərbaycan dilinin qrammatik
quruluşu.
25
Mövzunun adı: Qərbi
Azərbaycanın Dərələyəz
mahalının aşıq və el şairlərinin
əsərlərinin linqvistik
xüsusiyyətləri
a) Qərbi Azərbaycanın
Dərələyəz mahalının aşıq və el
şairlərinin əsərlərinin fonetik
və leksik xüsusiyyətləri
b) Qərbi Azərbaycanın
Dərələyəz mahalının aşıq və el
şairlərinin əsərlərinin
morfoloji xüsusiyyətləri
c) Qərbi Azərbaycanın
Dərələyəz mahalının aşıq və el
şairlərinin əsərlərinin sintaktik
xüsusiyyətləri
2014
2014
2015
2016
2016
2014
2015
2016
f.ü.f.d. M.N.Hüseynova
26
8.2. Kafedranın doktorant və dissertantları
Kafedrada hazırda 3 nəfər dissertant və 7 nəfər doktorant var:
Elmlər doktoru proqramı üzrə
1.Mahirə Hüseynova “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə dissertant
2.Yeganə Ergin. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə dissertant
Fəlsəfə doktoru proqramı üzrə
1. Elnarə Niftəliyeva.“ Azərbaycan dili” ixtisası üzrə doktorant
2. Sahilə İbrahimova. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə doktorant
3. Könül Abdullayeva. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə doktorant
4. Aytən Həsənova. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə doktorant
5. Sərvinaz Əliyeva. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə doktorant
6. Aytəkin Salifova. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə dissertant
7. Aynurə Xəlilova. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə doktorant
8. Natəvan Ağayeva. “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə doktorant
27
8.3. Kafedra əməkdaşlarının elmi məqalələri və çap işləri
Müəllimlərin adı, soyadı Məqalənin adı Jurnalın adı
Mahirə Nağı qızı
Hüseynova
Ulu öndərimizə məhəbbət ruhunda Bakı, “Təknur”, nəşrriyyatı. 2008.
Ulu öndərimizin natiqlik məharəti Bakı. “Avropa‘‘ nəşriyyatı. 2009
Ulu öndərimizin natiqlik məharəti xalqımızın ən
böyük sərvətidir
“Azərbaycan Aqrar Elmi”, Azərbaycan Respublikası Kənd
Təsərrüfatı Nazirliyinin Elmi- nəzəri jurnalı, N 1-2, 2009
Ədəbiyyatşünaslığa xidmət əzmi ilə Bakı, Elm və Təhsil. 2013
Dərdi dərin Həsən Mirzə Bakı. “Vətən” nəşriyyatı.
2013
Azərbaycan poeziyasında “dağ” obrazı
Bakı.
“Vətən” nəşriyyatı.
2013
Alim təfəkkürünün itiliyi Bakı. “Vətən” nəşriyyatı.
2013
H.Mirzəyevin yaradıcılığında felin tədqiqi
məsələləri “Elmi axtarışlar”, Bakı, “Nurlan”, 2008, №1.
H.Mirzə poeziyasında Dərələyəz toponimləri.
“Onomastika”
Elmi-Onomastik jurnal.
Bakı, ADPU nəşri, 2008, №3.
H.Mirzəyevin elmi yaradıcılığında aşıq
poeziyasındakı toponimlərin tədqiqi məsələləri. “Elmi axtarışlar”, Bakı, “Nurlan”, 2008, №4.
H.Mirzəyevin yaradıcılığında onomastik
vahidlərin
tədqiqi məsələləri. “Dil və ədəbiyyat”
“Beynəlxalq Elmi-nəzəri jurnal”, Bakı, BDU, 2008, №2(62
H.Mirzə poeziyasında toponimlərin səciyyəvi
xüsusiyyətləri. “Dil və ədəbiyyat “Beynəlxalq Elmi-nəzəri jurnal”, Bakı, BDU, 2008, №6(66)..
Dərələyəz mahalında işlənən bəzi şivə sözləri
və
bunların türk dillərində paralelləri
“Elmi axtarışlar”, Bakı,“Nurlan”, 2009, №1.
28
Dərələyəz folklorunun tədqiqi məsələləri “Elmi axtarışlar”, Bakı, “Nurlan”, 2009, №2
Alimin şeir yaradıcılığı “Elmi axtarışlar”, Bakı, “Nurlan”, 2009, №3.
Azəbaycan və türkmən dillərində fellərin oxşar
xüsusiyyətləri “Elmi axtarışlar”, Bakı, “Nurlan”, 2009, №4.
Dərələyəz toponimlərinin tədqiqi istiqamətləri
“Dil və ədəbiyyat” “Beynəlxalq Elmi-nəzəri jurnal”, Bakı, BDU, 2009, №1(67).
Dərələyəz şivəsinin tədqiqi istiqamətləri.
“Dil və ədəbiyyat” “Beynəlxalq Elmi-nəzəri jurnal”, Bakı, BDU, 2010, №4(75).
Həsən Mirzəyevin elmi məqalələri haqqında Filologiya məsələləri. Bakı,
AMEA, 2010, №8.
Həsən Mirzə poeziyasında Dərələyəz mövzusu Filologiya məsələləri. Bakı,
AMEA, 2010, №11.
Сравнительное исследование причастия в
тюрксkих языках (на основе исследований
профессора Г.Мирзоева
Хабаршы, Вестник филология
сериясы,
Серия филологическая,
Алматы, 2010, № 1-2.
Об исследованиях проф. Гасана Мирзоева,
посвященных категории переходности и
Известия Таврического националь-
ного Университета им.В.И.Вернадского.Научный журнал
Серия Филоло- гия.
29
непереходности глагола Симферополь, 2010 Том 23 (62).№3,.
Лингвистические исследования Гасана
Мирзоева и их значение для современной
тюркологии
Материалы III Междуна-родной научнойконфе-ренции.
Нальчик, 17ноября 2010 г.
H.Mirzəyevin yaradıcılığında filologiya məsə-
lələri
Doktorantların və gənc tədqiqatçıların XVI respublika elmi
konfransının proqramı. Bakı, BDU, 2011, № 2,
Aşıq poeziyasında yaşayan adlarımız Həsən
Mirzəyevin tədqiqatında
Filologiya məsələləri. Bakı,
AMEA, 2011, №1.
Prof.H.Mirzeyev`in şiirlerinin dil ve üslup
özellikleri Motif Akademi Halk Bilimi Dergisi.Ankara, 2011, №1.
Prof.H. Mirzəyevin elmi tədqiqatlarında
Azərbaycan
dilinin qrammatik quruluşu məsələləri
Filologiya məsələləri. Bakı,
AMEA, 2011, №4.
Prof.H.Mirzəyevin tədqiqatlarında müasir
Azərbaycan dili fənni və onun başqa elmlərlə
əlaqəsi məsələləri “Dil və ədəbiyyat”
“Beynəlxalq Elmi-nəzəri jurnal”, Bakı, BDU, 2011, №(78).
Həsən Mirzəyevin tədqiqatında Feili sifət Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA, 2013, №4,
Həsən Mirzəyevin Azərbaycan dilindəki təsirli
və təsirsiz fellərin tədqiqinə həsr olunmuş Pedaqoji Universitet Xəbərləri. №2
30
məqalələri Bakı 2013
Əbdüləzəl Dəmirçizadə və Azərbaycan dilinin
fonetikası. Seçmə fənn Bakalavr pilləsi üçün Bakı, 2014
Həsən Mirzəyev və Azərbaycan dilində fel.
Seçmə fənn Bakalavr pilləsi üçün Bakı ADPU, 2014
Muxtar Hüseynzadə və Azərbaycan dilinin
morfologiyası. Seçmə fənn. Bakalavr pilləsi üçün Bakı ADPU, 2014
Həsən Mirzəyevin yaradıcılığında filologiya
məsələləri. Bakalavr pilləsi üçün Bakı ADPU, 2014
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında omonimlərin üslubi
xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)
Filologiya məsələləri. Bakı AMEA, 2014, №7
Фонологические повторы на
языке ашугов народных поэтов
Азербайджана в XIX-XX веках
(по округу Даралаяз)
Московский Государственный Лингвистический
Университет. Вестник МГЛУ. Москва 2014. №3 (661).
г. Магнитогорск, пр. Ленина, 114, ауд. 232
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında frazeologizmlərin üslubi
xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)
Filologiya məsələləri “Elm və təhsil” Bakı 2014 №6
31
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında omonimlərin üslubi
xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)
Filologiya məsələləri “Elm və təhsil” Bakı 2014 №7
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında atalar sözləri və məsəllərdən
istifadə (Dərələyəz mahalı üzrə)
Pedaqoji Universitet Xəbərləri Bakı 2014 №7
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığının dil və üslub xüsusiyyətlərinin
əhəmiyyəti (Dərələyəz mahalı üzrə)
Bakı Slavyan Universiteti
VI Beynəlxalq elmi konfransın materialları
I hissə
5-7 may 2015-ci il
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında alqış, qarğış və vulqarizmlərin
üslubi imkanları (Dərələyəz mahalı üzrə)
Azərbaycan Dillər universiteti
Elmi Xəbərlər Bakı 2015 №7
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında antonimlərin üslubi
xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)
Filologiya məsələləri “Elm və təhsil” Bakı 2015 №6
Стилистическая форма выражения
диалектизмов в творчестве
Азербайджанских ашугов и народных
поэтов XIX-XX веков (по материалам
Даралаяз)
Научные исследования в сфере гуманитарных наук: открытия
XXI века Пятигорск 2015
32
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında onomastik vahidlərin
linqvopoetikası (Dərələyəz mahalı üzrə
ADPU – nun mətbəəsi. Bakı 2015
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında dil və üslub özəllikləri
(Dərələyəz mahalı üzrə)
13-cü Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimlər Kongresi
materialları İstanbul 2015
Literární prostředí ašyghů a lidových basníků
Ázerbájdžánu XIX – XX století: zdroje
myšlenek a poetická inika prožitých lidem
tragedií.
Charles University Prague, ACSC,bulletin. Çeletna 20, Post index 11000, Praha 1.
Поэтическая позиция и информационные
возможности зоонимов
Московский Государственный Лингвистический
Университет. Вестник МГЛУ. Москва 2015
г. Магнитогорск, пр. Ленина, 114, ауд. 232
Poetik nitqdə xitabların bədiilik imkanları və
üslubi xüsusiyyətləri
(XIX – XX əsrlər Azərbaycan aşıq və el
şairlərinin əsərləri əsasında)
(Dərələyəz mahalı üzrə)
AvroAsiya Universitetinin xəbərləri
Bakı 2015 №6
Azerbaycan ozan el şairlerinin eserlerinde
hidronimlerin üslubi, sanatsal,ahlaki açıdan
özellikleri Adıyaman Universiteti , 17 sayı Asos İstanbul 2015
33
Poetik kontekstdə antroponimlər obrazlılıq
yaratma vasitəsi kimi
Naxçıvan Milli Elmlər Akademiyası
Elmi axtarışlar. Naxçıvan 2015
Müasir Azərbaycan dili: aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında dialektizimlərin öyrədilməsinə
dair
Bakı “Vətən nəşriyyatı” 2015
XIX-XX əsr Azərbaycan aşıq və el şairlərinin
yaradıcılığında köhnəlmiş sözlərin üslubi
xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)
Filologiya məsələləri “Elm və təhsil” Bakı 2015 №7
Краткое изложение индивидуальных
особенностей языка и стиля в произведениях
ашугов и народных поэтов
«Язык и культура», Выпуск 18, Том III(178), Киев 2015
Poetik sözlərin üslubi xüsusiyyətləri Azərbaycan Dillər Universiteti Elmi Xəbərlər, №2, Bakı, 2016
Sintaktik təkrarların üslubi xüsusiyyətləri
Bakı Slavyan Universiteti “Humanitar elmlərin öyrənilməsinin
aktual problemləri”(ali məktəblərarası elmi məqalələr məcmuəsi),
Bakı, 2016
Стилистико- семантические особенности
этнотопонимов в поэтической речи
Вестник Московскoго Государственного Областного
Университета №1. МГОУ. Москва, 2016
34
XIX –XX centuries, language and style features
of the ashik and folk poets creativity..according
to Daralayaz region of the Vestern Azerbaijan
Papers on language and literature. A journal for Scholars and
Critics of Language and Literature. Vol.23. No;, 2016. USA
Southern İllinois University. P: 112-118
Efvemizmlərin II nominasiyasının linqvo-üslubi
xüsusiyyətləri
Hümanitar elmlərin öyrənilməsinin aktual problemləri. Bakı,
2016, №2
Vilayət Hüseyn oğlu
Əliyev
200-dən çox elmi məqalə
və tezisin müəllifidir.
Müasir Azərbaycan dili (Feil bölməsi), II hissə, Akademik nəşr, Bakı, 1980
Azərbaycan dilində feilin təsriflənməyən formaları,
Məsdər (dərs vəsaiti), Bakı, APİ, 1986
Azərbaycan dilində feilin perifrastik formaları (dərs
vəsaiti),
Bakı, ADPU, 1989
Azərbaycan dilində feili sifət ( dərs vəsaiti),
Bakı, ADPU, 1989
Feili bağlama (dərs vəsaiti),
Bakı, ADPU, 1990
Toponimika, I hissə (dərslik),
Bakı, ADPU, 1994
Azərbaycanın toponimiyası (dərslik),
Bakı, ADPU, 1999
35
Buludxan Əziz oğlu
Xəlilov
500-ə yaxın elmi
məqalənin müəllifidir
Heydər Əliyevin dil siyasəti,
Bakı, 2003
Zəngəzurda qalan izimiz (Monoqrafiya),
Bakı, 2004
Azərbaycan dilində təkhecalı fellərin əsasında
duran ilkin köklərin fono-semantik inkişafı
Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası. 1995
Azərbaycan dilində ikihecalı fellərin fono-
semantik inkişafı (müqayisəli-tarixi
istiqamətdə)
N.Tusi adına ADPU-nun mətbəsi. 1996
Fellərin ilkin kökləri (müqayisəli-tarixi
istiqamətdə) N.Tusi adına ADPU-nun mətbəsi. 1998
Birinci Beynəlxalq Türkologiya Qurultay Bakı, Elm, 1999
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. I
hissə Bakı, “Elm” nəşriyyatı, 2000
Türkologiyanın intibah dövrü Bakı, “Adiloğlu” nəşriyyatı, 2001
Azərbaycan dili (6-7-ci siniflər üçün dərslik) Bakı, “Təhsil”, 2003
36
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. II
hissə Bakı, “Adiloğlu” nəşriyyatı, 2003
Azərbaycan dili: dünən, bu gün Bakı, “Adiloğlu”, 2004
Türkologiyaya giriş Bakı, “Nurlan” nəşriyyatı, 2006
Müasir Azərbaycan dili: fonetika, yazı, əlifba,
qrafika, orfoqrafiya, orfoepiya. Bakı, “Nurlan” nəşriyyatı, 2007
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. I
hissə (Təkrar nəşr) Bakı, “Elm” nəşriyyatı, 2007
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. II
hissə (təkrar nəşr) Bakı, “Nurlan” nəşriyyatı, 2007
Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası. Bakı, “Nurlan” nəşriyyatı, 2008
Mahmud Kaşğarinin “Divani lüğət-it-türk”
əsərində etnonimlər Bakı, “GARİSMA” MMC, 2009
Türkün hikmət xəzinəsi: Xoca Əhməd Yəsəvi Bakı, “Elm və təhsil”, 2010
224 qədim türk sözü. Bakı, “Elm və təhsil”, 2010
Dil – söz çələngi. Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2013
Azərbaycan dili antologiyası Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2013
37
Dil, Ədəbiyyat, Mədəniyyət Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2013
Azərbaycan dili: milli varlığımız, mənəvi
sərvətimiz Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2013
Türkologiyaya giriş. (İkinci nəşr) Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2013
Müasir Azərbaycan dili: fonetika, yazı, əlifba,
qrafika, orfoqrafiya, orfoepiya. (II nəşr) Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2013
İsmayıl Şıxlı: müəllim haqqında müəllim sözü. Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2014
İsmayıl Şıxlının ədəbi-tənqidi görüşləri. Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2014
İsmayıl Şıxlının dilçilik görüşləri Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2014
Bəxtiyar Vahabzadənin dilçilik görüşləri Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2014
Bəxtiyar Vahabzadənin pedaqoji görüşləri Bakı, “Bakı Çap Evi” nəşriyyatı, 2014
Bəyaz doğulan şeirlər Bakı, “Vektor” Nəşrlər evi, 2014
Nitq mədəniyyəti Bakı, ADPU-nun mətbəəsi, 2016
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. I
hissə (Təkrar nəşr) Bakı, “Papirus NP” nəşriyyatı, 2016
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. II Bakı, “Papirus NP” nəşriyyatı, 2016
38
İbrahim Məhəmməd oğlu
Bayramov
150-dən çox elmi
məqalənin müəllifidir
hissə (təkrar nəşr)
Türkologiyanın tarixi: XX əsrin 20-30-cu illəri Bakı, “Papirus NP” nəşriyyatı, 2016
Dil mədəniyyəti Bakı, “Papirus NP” nəşriyyatı, 2016
Ermənistan Azərbaycanlılarının tarixi
coğrafiyası Bakı: Gənclik, 1995
Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin zənginləşməsi
yolları Bakı: ADPU, 1999
Qərbi Azərbaycan toponimlərinin tərkibində
işlənən söz və coğrafi terminlər lüğəti Bakı: Elm, 2000
Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri, Bakı: Elm, 2002
Qərbi Azərbaycanın toponimlər sistemi, Bakı :Elm, 2005
Истарическая География Западного Баку: Azərbaycan,
39
Азербайджана, 1998
Historikal geography of western Azerbaijana, Baku: Nicat-K,2006
Qərbi Azərbaycan şivələrinin leksikası, Bakı: Elm və təhsil, 2010
Qərbi Azərbaycan: tarixi həqiqətlər və ya
Ermənistanın etnik təmizləmə siyasəti Bakı: Şərq-Qərb, 2012
Cəfər Əsəd oğlu
Cəfərov
Nə sözünün xüsusiyyətləri haqqında APİ-nin gənc elmi işçilərinin XI konfransının tezisləri. 1962
Müasir Azərbaycan dilində inkarlıq
kateqoriyasına dair. Gənc elmi işçilərin X elmi konfransının materialları. 1963
İnkarlığın – ma; mə şəkilçisi ilə ifadəsi
APİ-nin elmi əsərləri, XI cild. 1963. №2
İnkarlığın deyil sözü ilə ifadəsi
APİ-nin elmi əsərləri, XI cild. 1963. №4
İnkarlıq bildirən bəzi sözlər haqqında
APİ-nin elmi əsərləri. №5
Yox sözü vasitəsilə inkarlığın ifadəsi Gənc elmi işçilərin konfrans materialları. 1963.
40
İnkarlığın ekspressiv və kinayəli yolla ifadəsi Gənc elmi işçilərin konfrans materialı. 1964
İnkarlıq və cümlə
APİ-nin elmi əsərləri. 1966. №4
Ocaq sözü haqqında qeydlər
.
“Gənc müəllim” qəzeti, 4 aprel, 1967
Müasir Azərbaycan dili (A.Qurbanovun eyni
adlı əsəri haqqında) “Azərbaycan müəllimi”, 22 oktyabr, 1967
İnkarlığın –sız, -siz, suz, süz şəkilçiləri ilə
ifadəsi APİ-nin elmi əsərləri. 1968. №4.
Lenin və dilçilik (A.Qurbanovun eyni adlı, əsəri
haqqında) “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 1 oktyabr, 1969
Hamamlı şivəsinin leksikasına dair bəzi
qeydlər APİ-nin elmi əsərləri. 1970. №1
Nitq hissələrində keçid prosesləri.
Substantivləşmə, I məqalə
Ali və orta ixtisas təhsili nazirliyi. Elmi əsərlər, XI cild. APİ-nin
nəşri. 1971. №1
Fellərin substantivləşməsi, II məqalə Ali və orta ixtisas təhsil nazirliyi elmi əsərlər. APİ-nin nəşri.
1971. №5
41
Adverbiallaşma prosesi Lenin adına APİ-nin elmi sessiyasının materialları. 1971
Adyektivlənmə prosesi
Elmi sessiyanın materialları. 1972
Ümumi dilçiliyə dair (A.Qurbanovun “Ümumi
dilçilik məsələləri” əsəri haqqında) “Azərbaycan müəllimi” qəzeti, 7 fevral, 1973
Bağlayıcı və bağlayıcılaşan sözlər haqqında
bəzi qeydlər
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi (metodiki məcmuə) 1976.
№4
Zərflərin və zərfləşən (adırbiallaşan) sözlərin
tədrisinə dair
Azərbaycan SSR Ali və orta təhsil nazirliyi. Elmi əsərlər, XI
seriya. APİ-nin nəşri.
Müasir Azərbaycan dilində isimlərin
adyektivləşməsi Azərbaycan Dövlət Universiteti. Elmi əsərlər, №6. 1978
Nida və nidalaşan sözlər
Elm və həyat. 1980. №9
Modal sözlər haqqında bəzi qeydlər
Elm və həyta. 1982. №6
Nitq hissələrində keçid prosesləri Bakı-1983
42
Morfologiyanın tədrisində nitq hissələrin
sintaktik xüsusiyyətlərinin öyrədilməsi Respublika elmi-metodiki konfrans materialları. 1984.
Qiymətli dərs vəsaiti
“Kitablar aləmində”, 1984. №4
Məktəb islahatı və ali məktəb problemləri
(A.Qurbanovun eyni adlı əsəri haqqında) “Kitablar aləmində”, 1985. №3
Həmcins, qeyri-həmcins təyinlərin tədrisi
məsələləri. Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi (metodiki məc.) 1986. №6
Sadə və mürəkkəb cümlənin hüdudu məsələsinə
dair Məktəb islahatları və pedaqoji təhsil məcmuəsi. Bakı, 1986
Qrammatik formaların izolyasiyası-
leksikləşməsi əsasında onomastik vahidlərin
yaradılması
Azərbaycan onomastikası problemləri. Bakı, 1986. IV.
Nitqdə inkarlıq vasitələrindən istifadə
məsələsinə dair
Nitq mədəniyyətinə həsr olunmuş konfransında məruzə. APU,
1987
Azərbaycan dilində isimlərin qoşmalaşma
prosesinin tədrisinə dair Dilçilik fənlərin tədris metodikası (elmi əsərlər məcmusu) 1987
43
Substantivləşmə yolu ilə onomastik vahidlərin
əmələ gəlməsi Azərbaycan onomastik problemləri, II. 1988
Substantivləşmə yolu ilə terminoloji vahidlərin
əmələ gəlməsi Azərbaycan terminologiya problemləri. 1988
Nitq hissələrində keçid prosesi və konversiya Yenidənqurma və Azərbaycan dilçiliyi məsələləri məcmuəsi.
1988
Ədəbi dil və onun zənginləşməsi yolları
(N.Xuduyevin “Azərbaycan ədəbi dilinin
zənginləşməsi yolları” adlı kitabı haqqında)
“Gənc müəllim” qəzeti, 8 yanvar, 1988
Müasir Azərbaycan dilində mənsubiyyət və
kəmiyyət kateqoriyası
N.Tusi adına ADPU-nun elmi işlərinə həsr olunmuş konfrans
tezisləri. 1990
Əsli və nisbi sifətlər
Dil məsələlərinə dair tematik toplu. 1992. №3
Müasir Azərbaycan dilində sifətin dərəcə
kateqoriyası
ADPU-nun professor-müəllim heyətinin 53-cü elmi-hesabat
konfransında məruzə. 1992.
Tərkibində say olan mürəkkəb söz və
birləşmələr Dil məsələlərinə dair tematik toplu. 1994. №1
Mürəkkəb söz, leksikləşmiş birləşmələr və söz Humanitar elmlər seriyası. 1994. №1
44
birləşmələri
Felin şəkil kateqoriyasına bir baxış
Dil məsələlərinə dair tematik toplu. 1997. №1
Felin məna növlərinin leksik və qrammatik
xüsusiyyətləri Dil məsələlərinə dair tematik toplu. 1997. №2
Söz və cümlə üzvü haqqında bəzi qeydlər Dil məsələsinə dair tematik toplu. 1997. №1
Nitq hissəsi anlayışı
Humanitar elmlər seriyası. 1997. №1
Felin şəkil və zaman kateqoriyaları
münasibətinə dair Dil məsələlərinə dair tematik toplu. 1997. №1
Ruhlar kiminlə danışır (“1948-1953-cü illərdə
azərbaycanlıların Ermənistan ərazisindəki
tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi surətdə
deportasiyası”haq. fərmanla əlaqədar yazılmış)
“Xalq” qəzeti, dekabr, 1997
Qrammatik və qrammatik quruluş Professor-müəllim heyətinin 60-cı elmi konfransının materialları.
Bakı, 2000
45
Müasir Azərbaycan dilində inkarlığın ifadəsi
Bakı-2000.
Linqvistik təhlil nümunələri
Bakı-2000
Azərbaycan dilində xüsusi nitq hissələri (kamal
Hacıyevin eyni adlı kitabı haqqında) Filologiya məsələlərinə dair toplu, №3. 2000
M.İbrahimovun dilçilik görüşləri
(Y.F.Mehdiyevanın eyni adlı kitabı haqqında) Filologiya məsələlərinə dair toplu, №1. 2000
Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası
Bakı-2004.
Nitq hissələrində keçid prosesləri və konversiya Bakı-2009
Zaman və tərz münasibətinə dair. Filologiyanın aktual problemləri. Sumqayıt. 2012
İrəvan Pedoqoji məktəbi. Bakı, 2015
46
Müasir Azərbaycan dili (Leksikologiya,
Morfologiya, Sintaksis məsələləri) Bakı, 2016
Mirvari Abbas qızı
İsmayılova
“Xəncər” hekayəsinin öyrədilməsinə dair “Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi”, Bakı, 1985, №2.
İzahlı lüğətdə antroponimlərin simvolik
mənalarının verilməsi
Azərbaycan onomastikası problemlərinə həsr olunmuş II elmi
nəzəri konfransın materialları, Bakı, APİ, 1988.
Sözün mənasının daralması və onun
“Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti”ndə əksi
Azərbaycan EA-nın Xəbərləri, (Ədəbiyyat və incəsənət seriyası),
Bakı, “Elm”1989, №3.
Semantik sıxılmanın nitq mədəniyyətində rolu Azərbaycan nitq mədəniyyəti problemləri (Elmi-metodiki
konfransın materialları), Bakı, APİ, 1988.
N.Nərimanov Azərbaycan ədəbi dilinin
təmizliyi uğrunda
.
N.Nərimanovun anadan olmasının 120 illiyinə həsr edilmiş elmi-
praktik konfransın materialları. Bakı, APİ, 1990.
Tarixi hadisə və şəxsiyyət adlarının izahlı
lüğətdə verilməsi
“Tarix, ictimaiyyət, coğrafiya tədrisi” (“Azərbaycan məktəbi”
jurnalına əlavə) Bakı, 1990, №3.
İzahlı lüğətlərdə metaforik vahidlərin verilməsi
prinsipləri
Azərbaycan EA-nın Xəbərləri, (Ədəbiyyat və incəsənət seriyası),
Bakı “Elm”, 1990, №3.
Yeni terminlər və onların izahlı lüğətdə əks
olunması
Azərbaycan ədəbi dilində norma və normalaşma məsələləri. (Gənc
dilçilərin III respublika konfransının materialları) Bakı “Elm”,
1991.
Kosmonimlər və onların izahlı lüğətdə əks Azərbaycan onomastikası problemlərinə həsr olunmuş IV elmi
47
olunması konfransın materialları, Bakı, APİ, 1992.
Sözün mənasını reallaşdıran kontekstlər və
onların izahlı lüğətlərdə rolu.
Tarixi və tətbiqi dilçilik. (Gənc alimlərin II elmi konfransının
materialları) Bakı, “Elm” 1993.
Əhməd Cavad - 100 “Türkologiya” (beynəlxalq elmi jurnal). Bakı, “Nurlan”, 1994,
№1.
Bəkir Çobanzadə - 100
“Türkologiya” (beynəlxalq elmi jurnal). Bakı, “Nurlan”, 1994,
№2.
Yeni yaranan terminlər haqqında
Dil, etnos və etnonimiya. Gənc alimlərin III konfransının
materialları. Bakı, “Örnək”, 1994
Terminoloji leksikanın zənginləşməsində
ümumişlək (məişət) sözlərinin rolu
Filologiya məsələləri: (Nəzəriyyə və metodika). Bakı,
«Mütərcim», 1994. I buraxılış.
Terminoloji leksika kontekstdə və lüğətdə
Filologiya məsələləri: (Nəzəriyyə və metodika). Bakı,
«Mütərcim», 1994. II buraxılış.
48
Sahə terminologiyası məsələsinə bir baxış
Filologiya məsələləri: (Nəzəriyyə və metodika). Bakı,
«Mütərcim», 1995. IV buraxılış
Sinonimlik və terminlərin substitusiyası Filologiya məsələləri: (Nəzəriyyə və metodika). Bakı,
«Mütərcim», 1995. V buraxılış.
Terminologiyada hiponimiya hadisəsi
Filologiya məsələləri: (Nəzəriyyə və metodika). Bakı,
«Mütərcim», 1995. V buraxılış.
Leksik terminoloji söz yaradıcılığında analitizm Filologiya məsələlərinə həsr olunmuş ali məktəblərarası elmi-
praktik konfransın materialları. Bakı, AİMU, 1995
Terminoloji lüğətlər haqında bir neçə söz Filologiya məsələləri: (Nəzəriyyə və metodika). Bakı,
«Mütərcim», 1995. III buraxılış.
Azərbaycan dili terminologiyasında terminlərin
çoxmənalılığı məsələsi
“Türkologiya” (beynəlxalq elmi jurnal). Bakı, “Elm”,1996, № 1-
6.
Terminologiyanın nizama salınması zərurətini
doğuran səbəblər.
Dil və ədəbiyyat (Nəzəri, elmi, metodik jurnal), Bakı, BDU, 1997,
№2 (17).
Azərbaycan dili terminologiyasının linqvistik
təhlili Bakı, “Elm”, 1997.
49
Azərbaycan dili terminologiyasının unifikasiya
yolları
Azərbaycan EA-nın Xəbərləri. (Ədəbiyyat və incəsənət seriyası),
Bakı, “Elm”1998, № 1-2.
Terminlərin hansı nitq hissəsi əsasında
formalaşması baxımından təsnifi Dil məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 1998, № 1.
Elmi dildə işlənən bəzi söz və terminlərə
münasibət haqqında
Dil məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 1998, № 2.
Azərbaycan dilində terminlərin struktur tipləri Pedaqoji Universitet Xəbərləri (Humanitar Elmlər seriyası). Bakı,
ADPU, 1998, № 1.
Terminşünaslığın əsas məsələləri Bakı, “Elm”, 1999.
Anlayış-nominasiya münasibəti Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2000.
№1-2 (13-14).
Terminoloji birləşmələrin derivatoloji
seqmantiyası
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2000 №
2 (11).
Azərbaycan türkcəsində kısaltmalar Dil dergisi. (Language Journal) Sayı 87, Ocaq, 2000. Türkiye-
Ankara, 2000, Ocaq, sayı 87.
Məxsusi terminoloji semantik proses ADPU-nun professor-müəllim heyətinin 60-cı elmi konfransının
materialları. Bakı, “Nurlan”, 2000. I buraxılış.
50
Terminlər lüğət fondunun tərkib hissəsi kimi Azərbaycan EA-nın Məruzələri (Dilçilik). ТОМ L VI cild. Bakı,
“Elm”, 2000 № 4-6.
Türk dillərinin ortaq elmi terminologiyasının
formalaşdırılması problemi haqqında
Birinci Beynəlxalq Türkoloji qurultayın 75-ci ildönümünə həsr
olunmuş elmi konfransın materialları. Bakı, “Ağrıdağ”, 2001
Termin-sözlər
Birinci Beynəlxalq Türkoloji qurultayın 75-ci ildönümünə həsr
olunmuş elmi konfransın materialları. Bakı, “Ağrıdağ”, 2001.
Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti
III cild, Bakı, “Çıraq”, 2000.
Проблема упорядочения и унификации
терминов по вычислительной технике на
Азербайджанском языке.
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2001 №
5 (17).
Mürəkkəb terminlər və terminoloji
birləşmələrin oxşar və fərqli xüsusiyyətləri
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, «Adiloğlu»,
2001. №6 (18).
Terminologiyada minimal struktur vahid
məsələsi.
“Türkologiya” (beynəlxalq elmi jurnal). Bakı, “Elm”, 2003, №1-
2.
51
Azərbaycan danışıq dilinin ədəbi dilə təsirinin
tədqiqi haqqında
Pedaqoji Universitet Xəbərləri (Humanitar elmlər seriyası). Bakı,
ADPU, 2004, № 1.
К вопросу об онтологической и семасиоло-
гической природе термина.
“Türkologiya” (beynəlxalq elmi jurnal). Bakı, “Nurlan”, 2005, №
1-2.
On the influense of the Azerbaijani colloquial
language on the literary language.
Dewan Bahasa. Dewan Bahasa dan Pustaka. Kuala Lumpur. Th.
2007? Jilid 1, bilangan 11.
On the issues of the regulation, unifijation and
standardization of the Azerbaijani terminologu.
Dewan Bahasa. Dewan Bahasa dan Pustaka. Kuala Lumpur.
Th.2006, Jilid 1, bilangan 5.
Azərbaycan dilçilik fənlərinin
müəyyənləşdirilib formalaşdırılmasında prof.
A.Qurbanovun rolu
Dilçi Afad Qurbanov (monoqrafiya). Bakı, CBS Poluqraphic
production. 2005.
Terminologiyanın leksik-qrammatik məsələləri Bakı, ADPU, 2007.
Terminologiyanın əsasları (magistrantlar üçün) Pedaqoji universitet və institutlarda magistrant hazırlığı üçün
ixtisas kursundan Proqram. Bakı, ADPU, 2007.
Azərbaycan dilinin tarixi (magistrantlar üçün) Pedaqoji universitet və institutlarda magistrant hazırlığı üçün
Proqram. Bakı, ADPU, 2007.
Azərbaycan dilinin tətbiqi işinin
təkmilləşdirilməsi (seçmə fənn, bakalavrlar Pedaqoji universitet və institutlarda bakalavr hazırlığı üçün ixtisas
52
üçün) kursundan Proqram. Bakı, ADPU, 2007.
Azərbaycan dilinin tətbiq dairəsinin
genişlənməsində dövlət müstəqilliyinin rolu Onomastika. Elmi-onomastik jurnal. Bakı, ADPU, 2008. №3
Azərbaycan dilinin tətbiqi işinin
təkmilləşdirilməsi Bakı, ADPU, 2008.
İdarəetmə sisteminin sənəd təminatı və
sənədlərin növləri Bakı, ADPU, 2008.
Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi işlənməsi
tarixindən
Azərbaycan Dillər Universiteti. Elmi Xəbərlər. Bakı, ADU, 2008.
№4.
Семантические процессы в терминологии Onomastika. Elmi-onomastik jurnal. Bakı, ADPU, 2008. №4.
On the influence of the Azerbaijan colloquial
language of the literary language.
Вестник. Житомирского Державного Университета
им.И.Франка (серия филология) Житомир, ЖДУ, 2009. №46.
Səməd Vurğunun bədii dilinin izahlı lüğəti. Onomastika. Elmi-onomastik jurnal. Bakı, ADPU, 2009. №2.
“Nitq mədəniyyəti”
Bakı, Elm, 2011 (tərtibçilərdən biri)
“Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti”(fiziki Müasir Azərbaycan dili kafedrası
53
tərbiyə və çağırışaqədərki hazırlıq) Bakalavr hazırlığı üçün. Bakı, 2014
“Azərbaycan dilinin tarixi” Magistr hazırlığı üçün, “Azərbaycan dilinin tarixi” fənnindən
proqram. Bakı, 2014
“Azərbaycan dilinin tətbiqi işinin
təkmilləşdirilməsi”
Bakalavr hazırlığı üçün. “Azərbaycan dilinin tətbiqi işinin
təkmilləşdirilməsi fənnindən proqram. Bakı, 2014
“Azərbaycan dili terminologiyasının əsasları” Magistr hazırlığı üçün, “Azərbaycan dili terminologiyasının
əsasları” fənnindən proqram. Bakı, 2014
Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti Bakı, ADPU, 2016
Azərbaycan dili və nitq mədəniyyətinin aktual
problemləri Bakı, ADPU, 2016
Firuzə Nurəddin qızı
Məmmədova
Y.V.Çəmənzəminlinin «Qan içində» romanının
dil və üslub xüsusiyyətlərinin tədrisinə dair. V.İ.Lenin ad. APİ-nin «Elmi əsərlər»i, 1975, №3
Yazıçı və xalq hikməti. «Ulduz» jurnalı, 1977, №3,
Y.V.Çəmənzəminlinin tarixi romanlarında feli
frazeoloji birləşmələrin bəzi xüsusiyyətləri S.M.Kirov ad. ADU-nun «Elmi əsərlər»i, 1977
Y.V.Çəmənzəminlinin tarixi romanlarında
qədim sözlər S.M.Kirov ad. ADU-nun «Elmi əsərlər»i, 1978, №6
54
Məktəblərarası tədris – istehsalat
kombinatlarında peşəyönümü məsələləri «Əmək və politexnik təhsil» jurnalı, 1985, №4
Dəryadan bir ovuc. «Azərbaycan» jurnalı, 1985, №10
Bədii dilin estetik mənbələri «Ulduz» jurnalı, 1986, №1
Poetik nitqdə onomastik vahidlərin bədii-estetik
funksiyası
II Onomastik konfransın materialları (tezislər) Bakı, V.İ.Lenin
adına APİ, 1988
Onomastik vahidlərin bədii-estetik funksiyası «Ulduz» jurnalı, 1989, №2
Orta məktəblərdə bəzi fənlərin tədrisində
peşəyönümü məsələləri. «Azərbaycan məktəbi» jurnalı, 1990
Poetik nitqdə vokativlərin bədii-üslubi
imkanları ADPU-nun «Elmi əsərləri», II b, 1994
Dünyanın bərabərlik meridianı «Arzu» jurnalı, 1998, №3
Ədəbi dil tariximizin ardıcıl tədqiqatçısı
barəsində söz «Dilimiz, tariximiz» kitabı, B. 1998
Afad Qurbanov və xüsusi ad nəzəriyyəsi «Afad Qurbanov-70» kitabı, B.1999
Daha bir 90 il keçəcək «ADPU-nun xəbərləri», 2001, №1
Simvol və bədii dil Filologiya məsələlərinə dair toplu, 2001, №5
55
Müasir Azərbaycan dilində mərasim leksikası Filologiya məsələlərinə dair toplu, ADPU, 2001, №6
Poeziyamızın Fikrət Qoca mücrüsü.
F.Məmmədli «Seçilmiş əsərləri» III c. B. «Nurlan», 2004
Y.V.Çəmənzəminlinin «Qızlar bulağı»
romanında əmək tərbiyəsi Seçilmiş əsərləri» III c. B. «Nurlan», 2004
Ciddi müşahidələrin effekti (Azərbaycan ədəbi
dili tarixinin tədqiqində yeni səhifə F.Məmmədli, «Seçilmiş əsərləri» III c. Bakı, «Nurlan», 2004
İnsan narahatlığı B. «Nurlan», 2004
Məlamət yolunun 40-cı otağı III c. «Nurlan», 2004
Milli poeziyamızın qadın başlanğıcı «Yazıçı qadınlar» jurnalı, 2007, №2
Anar – şəxsiyyət və yaradıcılıq ucalığı V c. «Nurlan», 2009
Qapalı semantika V c. «Nurlan», 2009
Şairin sözü-tənqidin gözü «Ulduz» jurnalı, B., 2009, №8
Anarın «Ağ liman» əsərində tekstoloji anlamlar
(Poetik sintaksis). «Nurlan», 2009
Y.V.Çəmənzəminli – daim gündəmdə olan
yazıç «Nurlan», 2009
56
Y.V.Çəmənzəminlinin tarixi romanlarında bəzi
sənətkarlıq məsələlərinə dair «Nurlan», 2004
Peşə-sənət yollarında «Azərbaycan müəllimi» qəzeti, 15 avqust, 1986
Azərbaycan dili dərslərində peşəyönümü «Azərbaycan müəllimi» qəzeti, 3 fevral 1988
Rəhbər və xalq (Ulu öndər Heydər Əliyevin
fəaliyyətinin bəzi məqamları «Səs» qəzeti, 5 aprel, 1995
Rəhbər və xalq «Səs» qəzeti, 7 may 1995
Gümüşü damla Bakı, «Gənclik, 1972
Yoluma bahar düşüb Bakı, «Gənclik, 1978
Sənin ömrün Bakı, «Yazıçı», 1982
Yetkinlik Bakı, «Yazıçı», 1989
Bir qarış ucalıq «Gənclik», 1995
Bədii dilin estetik mənbələri Bakı, ADPU, 1997
Məni mənlə bölən dünya Bakı, «Gənclik», 1999
Aşacağam zaman adlı sədləri Bakı, «Elm», 2010
57
İki damla dəniz Bakı, «Adiloğlu», 2011
Dərd üzünü gizləyir Bakı, «Adiloğlu», 2011
Azərbaycan dilində linqvistik ekvivalentlər
(dərs vəsaiti Bakı, ADPU, 2012
Doğma torpaq kimi “Ədəbiyyat” qəzeti. VIII, 2013
İki od arasında ömr edən tariximiz “Ədəbiyyat” qəzeti. 2016
“Əsərləri” VIII c. Bakı, Nurlan, 2016
“Söz macalı” ADPU-nun nəşri. Bakı, 2016
Yeganə Qürbət qızı
Qəhrəmanova
Çoxmənalı fellərin lüğəvi cəhətdən təsnifinə
dair Dil məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU,1997. №2
Iki feli bağlama şəkilçisi haqqında Azərbaycan EA-nın Xəbərləri, dil və ədəbiyyat seriyası. Bakı,
Elm,1998. №2
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında məsdərlər və
onların qrammatik xüsusiyyətləri
“Kitabi- Dədə Qorqud” dastanının 1300 illiyinə həsr olunmuş
elmi-nəzəri konfransın materialları. ADPU-nun xəbərləri
humanitar elmlər seriyası. Bakı, ADPU,1999. №1
“Kitabi-Dədə Qorqud”da feli sifətlər “Kitabi- Dədə Qorqud” dastanının 1300 illiyinə həsr olunmuş
elmi-nəzəri konfransın materialları. ADPU-nun xəbərləri
58
humanitar elmlər seriyası. Bakı, ADPU, 1999. №1
-madan, -mədən feli bağlama şəkilçisinin
etimologiyası
Aspirant və gənc tədqiqatçıların respublika elmi konfransının
materialları. Bakı, AzİMU,1999. II
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında –dıqda4, -
dıqca4, -ınca
4 feli bağlama şəkilçiləri haqqında
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 1999.
№3
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında –anda2, -
arkən2, -araq
2 feli bağlama şəkilçili feli
bağlamalar haqqında
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2000.
№1
“Kitabi-Dədə Qorqud” da işlənən bəzi fellər
haqqında
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2000.
№2
“Kitabi-Dədə Qorqud” da bəzi arxaik fellər
haqqında
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2000.
№3
“Kitabi-Dədə Qorqud” da bəzi qeyri-məhsuldar
fel şəkilçiləri haqqında
Professor-müəllim heyətinin 60-cı elmi konfransının materialları.
Bakı, ADPU, 2000. I buraxılış
“Kitabi-Dədə Qorqud” da bəzi qeyri-məhsuldar
isim və fel şəkilçiləri haqqında
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2001.
№1-2
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında məsdərin
ifadə vasitələri
ADPU Xəbərləri, humanitar elmlər seriyası. Bakı, ADPU, 2003.
№3
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının dilində feli
bağlamaların sintaktik xüsusiyyətləri Azərbaycan filologiyasının aktual problemləri. Bakı-BDU-2005.
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında feli sifətlərin
sintaktik xüsusiyyətləri
ADPU Xəbərləri, humanitar elmlər seriyası. Bakı, ADPU, 2005.
№3
“Kitabi-Dədə Qorqud” un dilində məsdərlərin ADPU Xəbərləri, humanitar elmlər seriyası. Bakı, ADPU, 2006.
59
morfoloji xüsusiyyətləri №4
“Kitabi-Dədə Qorqud” un dilində məsdərlərin
sintaktik xüsusiyyətləri
ADPU Xəbərləri, humanitar elmlər seriyası. Bakı, ADPU, 2011.
№5
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında feli
təsriflənməyən formaları Bakı, “Elm və təhsil”2011
Türk dillərində hal kateqoriyası Professor-müəllim heyətinin X elmi konfransının materialları.
Bakı, ADPU, 2012.
Qədim və orta əsrlər yazılı abidələrimizdə və
türk dillərində -a2 və -alı
2 feli bağlama
şəkilçiləri
Filologiya məsələləri, AMEA M. Füzuli adına Əlyazmalar
İnstitutu, Bakı, “Elm və Təhsil”, 2012, №5
Qədim və orta əsrlər ədəbi dilimizdə -an2
şəkilçili feli sifətlər
Filologiya məsələləri, AMEA M. Füzuli adına Əlyazmalar
İnstitutu, Elm və Təhsil, Bakı, 2012, №4
Elmi-Pedaqoji təcrübə Magistrlar üçün proqram. Baki, ADPU, 2012
История развития глагольных соединений с
аффиксом –ыб4 в письменных памятниках
азербайджанского языка и тюркских языках.
Язык, культура, этикет в современном полиэтническом
пространстве. Материалы Международной конференции .
Нальчик: Каб.-Балк. Ун-т, 2012.
Azərbaycan və türk dillərində hal kateqoriyası ADPU Xəbərləri, humanitar elmlər seriyası. Bakı, ADPU, 2013.
№2
Azərbaycan və türkmən dillərində hal
kateqoriyası
Filologiya məsələləri, AMEA M. Füzuli adına Əlyazmalar
İnstitutu, Bakı, “Elm və Təhsil”, 2013, №6
Könül İbrahim qızı Avşar//Ovşar etnotoponimi. Dil məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı-ADPU-1997, № 2
60
Səmədova
Qarqar//Herher etnotoponimi, mənşəyi və
yayılma arealları. “Elmi konfrans” materialları. Bakı-ADPU-1998. II cild
Qəmərli//Kəmərli etnotoponimi Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı-ADPU-1998, №
1
Çul/Çullu/Çola etnotoponiminin tədqiqi,
mənşəyi Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı-ADPU-1998
Ermənistandakı türk mənşəli toponimlərin
morfoloji xüsusiyyətləri.
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı-ADPU-1999, №
1
Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan)
ərazisində olmuş türk mənşəli toponimlərin
sintaktik xüsusiyyətləri.
Azərbayan onomastikası problemləri. VII. Bakı-ADPU-1999
Qəmərli//Kəmərli etnotoponiminin arealları Azərbaycan onomastikası problemləri (filologiya məsələlərinə
dair tematik toplu). Bakı-ADPU-2000, №9
Etnotoponimlərin tədqiqi metodlarının
əlaqələndirilməsi
BDU-80. Aspirantların və gənc tədqiqatçıların elmi konfransının
tezisləri. Bakı-BDU-2000, II hissə.
Ayrım etnotoponimi Aspirant və gənc tədqiqatçıların VII respublika elmi konfransının
tezisləri. Bakı-BDU-2001
Ermənistan ərazisindəki türk mənşəli onomastik
leksikanın tədqiq məsələlərinə bir baxış
Professor-müəllim heyətinin 61-ci elmi konfransının materialları.
Bakı-ADPU-2001, II buraxılış.
Lokal qrup adları, regionalı və genonimlərin
etnotoponimlərlə qarşılıqlı əlaqəsinin I beynəlxalq türkoloji qurultayın 75-ci ildönümünə həsr olunmuş
61
xüsusiyyətləri. elmi konfransın materialları. Bakı. 6-7 mart, 2001.
Şəki etnotoponimi haqqında Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı-ADPU-2001.
№1-2 (13-14)
Bayat əsaslı areal etnotoponimlər. “Çıraq” Ədəbi, elmi-ictimai jurnal, Bakı.2002, №1
Ermənistanın türk mənşəli etnoponimlərinin
struktur xüsusiyyətləri
Pedaqoji universitetin xəbərləri. (Humanitar elmləri seriyası).
Bakı-ADPU-2005, №3.
Qərbi Azərbaycan – indiki Ermənistan
etnotoponimlərinin arealları
AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Dilçilik məsələləri. Bakı-
AMEA-2005, №1-2
Muğan əsaslı etnotoponimlər və onların
arealları. Bakı -“Nurlan”-2008
Qərbi Azərbaycan türk mənşəli
etnotoponimlərinin areallıq xüsusiyyətləri və
yayılma arealları.
Onomastika. Elmi-onomastik jurnal. Bakı-ADPU-2008, №4.
Этнотопонимы тюркского происхождения на
территории западного Азербайджана-
современный Армении
Elmi-onomastik jurnal. Bakı-ADPU-2010, №1.
Elmi-tədqiqat təcrübəsi Язык, культура, этикет в современном полиэтическом
пространстве (международной научной конференции,
посвященной 100-летию со дня рождения профессора
62
У.Б.Алиева). Нальчик, 2012
Şimal-qərb qrupu dialekt sözlərinin lüğəti və
arealları Magistrlar üçün proqram. Bakı, 2012
Qərbi Azərbaycan-indiki Ermənistan
ərazisindəki etnotoponimlərin struktur
xüsusiyyətləri
Bakı - “Elm və təhsil”, 2013
Bədii əsərlərdə dialektlərin işlənmə
xüsusiyyətləri. Pedaqoji universitet xəbərləri. Bakı, ADPU, 2012, №3
Северная группа Азербайджанских
диалектов и наречии. Pedaqoji universitet xəbərləri. Bakı, ADPU, 2014, №1
А.Принцип подачи слов и диалектизмов
народной разговорной речи в Толковом
словаре Азербайджанскщгщ языка
Учение записки Таврического национального университета
им. Б.И. Вернадского Том 27 (66), филология социальные
коммуникации, Симферополь, 2014, №3
Şimal -Qərb qrupu dialeklərində qıpçaq
elementlərinin izi və qıpçaqların bölgəyə gəlişi
Bakı Slavyan Uniersiteti Umummilli lider Heyder Əliyevin
anadan olmasının 92-ci ildönümünə həsr olunmuş VI Beynəlxalq
elmi konfransın materialları.II hissə .5-7 may .2015-ci il. Bakı
.Azərbaycan
Kıpçakların etnogenez meselesi ve Kuzey-Batı
bölgesində izləri.
Azərbaycanşünaslık.”Geçmişi “,
Bugünü və Gələcəyi”.( Dil,Folklor,Edebiyyat ,Sanat,
63
Tarıh).Uluslararası Sempezium .Kafkas Universitesi ,Fen -
edebiyyat fakultesi.Cağdaş Türk ləhcələri və və ədəbiyyatları
bölümü.Azərbaycan dili və ədəbiyyatı Anabilim Dalının
Kuruluşunun 10 Yıl Dönümü münasibətiylə .21-23
ekim.2015.Türkiyə .Kars.
,, Kipçakların Sosial İktisadi Heyatı və
Azərbaycanın Kuzey Diyaleklərində tezahürü
Azərbaycan Devlət İktisad Universitesi ev sahiblignde
düzenlənən XIII Uluslararası Türk Dünyası Sosiyal Bilimlər
konqresi .28-29 ekim.2015
Türk dilinin Şimal –Qərb sahəsi və qıpçaq
qrupu .Qıpçaq türk dialektləri.
ADPU 19-20 noyabr 2015 –ci ildə ,, Kitabi – Dədə Qorqud,, -un
alaman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illik yubileyinə həsr
olunmuş “ Türk epos düşüncəsi yazılı abidələrdə” – mövzusunda
keçirilən Respublika elmi Konfransının materiallari
Qıpcaqlarin sənətkarlıq xüsusiyyətləri
ADPU .Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin 90 illik yubileyinə həsr
olunmuş ,,İnsan və Zaman,, mövzusunda keçirilən R espublika
elmi konfransı.26-27 noyabr.2015 ci il.
Kitabi -Dədə Qorqud dastanlarinda və Nizami
Gəncəvi yaradıcılıginda qıpçaqlar.
SDU.16-17 dekabr 2015.-ci il.,,Kitabi Dədə Qorqud ,,-un
tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinə həsr olunmuş Beynəlxalq Elmi
Konfrans.
Kıpçaq Qrubu Dialekti ve Kuzey Qrubu III Beynəlxalq Türk Dünyası Araşdırmaları Simpoziumu.25-27
64
Çağdaş Dialektlərindı izi. may 2016 .BAKI.
Qıpçaq qrupu türk dillərinin ortaq dialektləri (
qırğız,qazax,qaraqalpaq,noqay dilləri əsasinda) 2016. BDU/Dil və ədəbiyyat
Ortaq türk dilləri və Qıpçaq türk dillərinin
müqayisəli fonetikasi.(
qırğız,qazax,qaraqalpaq,noqay dilləri əsasinda)
2016. AMEA-nın Filologiya məsələləri.
Qıpçaq türk dillərinin noqay türkcəsinin fonetik
quruluşu
AMEA –nın dilçilik institinda olacaq I Türkoloji Qurultayın 90
illiyinə həsr olunmuş konfransinin materialları.2016.
Azərbaycan Şimal qrupu dialektlərində qipçaq
elementləri THOMSON REYTS 2016.
Sevinc Sərhad qızı
Sadıqova
Abşeron şairlərinin yaradıcılığında toponimlər. Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2000, N-
Abşeron hidronimlərinin qrupları.
65
Abşeron oykonimlərinin dil mənsubiyyətinə
görə təsnifi. TEC-61 – Elmi konfransın materialları, Bakı, ADPU, 2000.
Abşeronun türk mənşəli etnotoponimləri Azərbaycan onomastikası problemləri. Bakı, ADPU, 2000, N-8.
Abşeron toponimlərinin tədqiqi tarixi.
Azərbaycan dilçiliyi problemləri. Bakı, ADPU, 2000, N-4.
Abşeronun zoonimlər əsasında formalaşmış
oronimləri. Azərbaycan onomastikası problemləri. Bakı, ADPU, 2000, N-9.
Abşeron yarımadasının fitotoponimləri.
TEC-62 – Elmi konfransın materialları. Bakı, ADPU, 2001, IV.
Abşeron yarımadasının ərəb mənşəli
toponimləri.
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2001, N-
5(17).
Abşeron toponimlərinin yaranmasında rəng
bildirən sözlərin iştirakı.
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2001, N-
6(18).
Abşeron yarımadasının oronimləri haqqında.
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, ADPU, 2001, N-
7(19).
Türkoloji dilçiliyə dair biblioqrafiya.
Bakı, ADPU, 2001.
66
Dərələyəz mahalının Quşçu, Gənzək, Cığatay,
Cul, Çivə, Arpa, Ayısəsi//Qayısəsi
etnotoponimləri.
Onomastika. Bakı, ADPU, 2007, N-2-3.
Etnonimlər əsasında yaranan oykonimlər Dil və ədəbiyyat. Bakı, BDU, 2007, N-4(58).
Dərələyəz toponimlərində yaşayan qədim
etnonimlər (Qaşqa, Herher, Qılıclı, Sallı, Qanlı,
Arınc, Şorca, Daylaxlı, Canı, Qaralar).
Tarix və onun problemləri. Bakı, BDU, 2007, N-3.
Relyef quruluşuna görə yaranan oykonimlər.
Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA, 2007, N-8.
Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalı
ərazisində ən qədim etnosların izləri. Elmi xəbərlər. Bakı, ADU, 2007, N-6.
Dərələyəzdə olan Hors, Hosdun, Hortun,
Horbadığ, Göyərçin, Axta, Çanaxçı, Kotanlı,
Dəmirçilər etnotoponimləri.
Elmi axtarışlar. Bakı, AMEA, 2007, N-33.
Arxaikləşmiş sözlər əsasında yaranan
oykonimlər. Elmi axtarışlar. Bakı, AMEA, 2007, N-34.
Dərələyəz toponimlərinin tədqiqi tarixindən. Onomastika. Bakı, ADPU, 2008, N-1-2. Elmi axtarışlar. Bakı,
AMEA, 2008, N-1.
67
Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalı
ərazisində etnooronimlər. Elmi axtarışlar. Bakı, AMEA, 2008, N-1.
Dərələyəz mahalı ərazisində hidronimlər,
zoonimlər, fitonimlər, müəyyən hadisə ilə
əlaqədar və ümumi leksik vahidlər əsasında
yaranan oykonimlər.
Elmi axtarışlar. Bakı, AMEA, 2008, N-2.
Etnonimlər əsasında yaranan oronimlər. Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA, 2008, N-2.
Dərələyəz mahalı ərazisində antroponimlər
əsasında yaranan oykonimlər. Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA, 2008, N-4.
Dərələyəz mahalının Gənzək, Ayısəsi//Qayısəsi,
Cul, Cığatay, Quşçu, Arpa, Çivə, Hors
toponimləri
Aspirantların və gənc tədqiqatçıların XII respublika elmi
konfransının materialları. Bakı-2008.
Batı Azerbaycan’ın Dereleyez eyaletinin
hidronimleri. “Kültür evreni”, Ankara, 2009, N-2
Dərələyəz mahalının antropooronimlərinin
yaranmasında iştirak edən topoformantlar Elmi axtarışlar, IV, AMEA-nın Folklor İnstitutu, Bakı, 2009
68
Oronimlərin formalaşmasında apelyativ leksik
vahidlərin rolu.
Filologiya məsələləri, N- 6, AMEA-nın M.Füzuli adına
Əlyazmalar İnstitutu, Bakı, 2010
Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalının
toponimlərinin leksik-semantik xüsusiyyətləri.
“Doktorantların və gənc tədqiqatçıların XV respublika elmi
konfransının proqramı. Bakı, BDU, 2010.
Лексико-семантические особенности
оронимов Дерелеязского округа Западного
Азербайджана.
Вестник, Серия «Филологические науки» №1 (35), Казахский
национальный педагогический университет имени Абая,
Алматы, 2011
Лексико-семантические особенности
топонимов Дерелеязского округа Западного
Азербайджана.
Материалы международной научно-практической
конференции «Современная тюркология: направления
развития и актуальные проблемы», 17-18 мая, Алматы, 2011.
Морфологические и синтаксические
особенности топонимов Дерелеязского
округа Западного Азербайджана.
Вестник НУУЗ, №3, Ташкент, 2011. .
Qərbi Azərbaycan şivələrində işlənən frazeoloji
birləşmələr
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin professor- müəllim
Heyətinin X elmi konfransının materiallrı. Bakı, ADPU, 2012
Qərbi Azərbaycanda abidə adlarından törənən
oykonimlər (Dərələyəz mahalı üzrə)
Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA-nın M.Füzuli adına
Əlyazmalar İnstitutu, 2012, N-6.
Qərbi Azərbaycan ərazisindəki oronimlərin Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA-nın M.Füzuli adına
69
sintaktik xüsusiyyətləri Əlyazmalar İnstitutu, 2013, N-4
Qərbi Azərbaycan ərzisindəki oronimlərin
qrammatik xüsusiyyətləri Pedaqoji Universitet Xəbərləri, Bakı, 2013, N-1.
Qərbi Azərbaycanın Dərələyəz mahalı ərzisində
etnonimlərdən, antroponimlərdən,
hidronimlərdən, oronimlərdən, zoonimlərdən,
fitonimlərdən, oykonimlərdən törənən
oronimlər
Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA-nın M.Füzuli adına
Əlyazmalar İnstitutu, 2013, N-5.
Azərbaycan toponimlərinin linqvistik təhlili
(Seçmə fənn) Bakalavr hazırlığı üçün. Bakı, ADPU, 2014.
Müasir Azərbaycan dilinin sintaksisi Magistr hazırlığı üçün. Bakı, ADPU, 2014
Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası:
Dərələyəz toponimlərinin linqvistik-etimoloji
təhlili əsasında
Bakı, ADPU, 2014.
Azərbaycan onomastikası Magistr hazırlığı üçün. Bakı, ADPU, 2015
Qərbi Azərbaycan şivələrində ədəbi dilin arxaik
leksik vahidləri Pedaqoji Universitet Xəbərləri, Bakı, 2014, N-3.
Qərbi Azərbaycan şivələrində ədəbi dilin arxaik
feilləri Pedaqoji Universitet Xəbərləri, Bakı, 2014, N-4
70
Ədəbi dildə arxaikləşmiş əlamət bildirən sözlər
Qərbi Azərbaycan şivələrində
“Azərbaycanşünaslığın aktual problemləri”, Ümummilli Lider
Heydər Əliyevin anadan olmasının 92-ci ildönümünə həsr
olunmuş VI Beynəlxalq elmi konfransın materialları, II hissə,
Bakı, 2015.
Говоры Западного Азербайджана и их
лексический состав ставший архаичным для
литературного языка
Материалы II Международной научно-практической
конференции «Научные исследования в сфере гуманитарных
наук: открытия XXI века», Пятигорск, 23-24 апреля, 2015.
Azərbaycan ədəbi dilində arxaikləşmiş leksik
vahidlər Elmi xəbərlər. Bakı, ADU, 20015, N-6.
Архаические лексические единицы
литературного языка втречающиеся в
говорах Западного Азербайджана
Вестник, Серия «Филологические науки», Казахский
национальный педагогический университет имени Абая,
Алматы, 2015, №4 (54).
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanlarında işlənmiş
arxaizmlərin Qərbi Azərbaycan şivələrində
təzahürü
“Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin
200 illik yubileyinə həsr olunmuş “Türk epos düşüncəsi yazılı
abidələrdə” mövzusunda Respublika elmi konfransının
materialları. Bakı, ADPU, 9-20 noyabr 2015.
Edebi dilde arkaikleşmiş sözlerin Batı
Azerbaycan şivelerinde izleri XIII Uluslararası Türk Konqresi, Bakı, 2015.
Qərbi Azərbaycan şivələrinin tədqiqi tarixi
haqqında Elmi xəbərlər. Bakı, ADU, 20016, N-1.
71
Qərbi Azərbaycan şivələrinin leksik tərkibi
(qohumluq əlaqələrini bildirən arxaik sözlər)
Filologiya məsələləri. Bakı, AMEA-nın M.Füzuli adına
Əlyazmalar İnstitutu, 2016, N-3.
Minaxanım Ataxan qızı
Nəzərova
C.Məmmədquluzadənin əsərlərdəki ləqəblər
haqqında
Aspirant və dissertantların 51-ci elmi konfrasdakı məruzələri.
Bakı, APİ,1991
Ş.Şirəliyev və dil tarixi məsələləri Filologiya məsələləri nəzəriyyəsi və metodikası Nəsimi adına
Dilçilik İnstitutu. Bakı, AMEA, 1994, II buraxılış
Türk dillərinin dialektoloji atlasının
hazırlanması işində M.Ş.Şirəliyevin rolu
Türk lehçeleri və edebiyyatı dergisi., Ankara, 1995, Sayı 4
M.Şirəliyev və dialektoloji atlas Dil məsələlərinə dair tematik toplu, Bakı, APİ, 1998, №1
M.Ş.Şirəliyevin “Bakı dialekti” əsəri Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu, Bakı, APİ, 1999, №3
Məmmədağa Şirəliyev Azərbaycan
türkologiyasının problemləri
Bakı, Elm, 1999
M.Ş.Şirəliyev və Azərbaycan dili məsələləri Dilçilik məsələləri. (Məqalələr toplu) EA Nəsimi adına Dilçilik
İnstitutu, 2000.
M.Ş.Şirəliyev və Azərbaycan dili
qrammatikasının bəzi məsələləri
N.Tusi adına ADPU-nun professor-müəllim heyətinin 60-cı elmi
konfransının materialları, Bakı, 2000, I buraxılış
M.Ş.Şirəliyev və türk dillərinin tədqiqi
məsələləri
I Türkoloji qurultayın 75-ci ildönümünə həsr olunmuş elmi
konfransının materialları, 6-7 mart, Bakı, ADPU 2001
Şirəliyev və Azərbaycan dilinin tədrisi
məsələləri
I beynəlxalq Türkoloji qurultayın 75 illiyinə həsr olunmuş elmi
konfransının materialları, Bakı, 2001
M.Ş.Şirəliyev və Azərbaycan dili dialekt və
şivələrinin öyrənilməsi
Pedaqoji universitetin xəbərləri, Bakı, ADPU, 2005, №2
Azərbaycan dilinin tarixi və M.Ş.Şirəliyev Pedaqoji Universitetin xəbərləri, (humanitar elmlər seriyası),
Bakı, ADPU, 2005, №3
M.Ş.Şirəliyev “Azərbaycan dialektologiyasının AMEA Folklor İnstitutu. Elmi axtarışlar. (folklorşünaslıq:
filologiya, fəlsəfə, tarix və nəzəriyyə aspektləri) XIV. Bakı,
72
əsasları “Səda” 2005
Azərbaycan dili dialekt və şivələrinin
öyrənilməsi
Onomastika. Elmi onomastik jurnal, Xüsusi buraxılış. Bakı,
2009, №2
Müasir Azərbaycan dili
Pedaqoji universitetlərin bakalavr pilləsində “İngilis-dili” və
“Fransız dili” ixtisasları üzrə “Müasir Azərbaycan dili” fənnindən
proqram. Bakı, ADPU,2010
Zeynalov Sərdar Səyyad
oğlu
Eyni anlayışların müxtəlif formalarda ifadəsi Dil və ədəbiyyat jurnalı, 1997, №3 (18)
Dərsliklərdə sitat haqqında
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi jurnalı, Bakı: 1997, №3
Sintaktik əlaqələr dərslikdə öz əksini necə
tapıb?
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı jurnalı, Bakı: 1998, № 2 (176)
Orta məktəbin Azərbaycan dili dərsliklərində
dilçilik məsələləri
Bakı: Çaşıoğlu, 1999
“Fel” bəhsinin orta məktəb dərsliklərində
təqdimi haqqında bəzi qeydlər
Azərbaycan dili və ədəbiyyat tədrisi jurnalı, 1999, №1 (179)
Dərsliklərimizi yaşadanlar. Professor Tofiq Hacıyev “Düşüncə” elmi-pedaqoji-metodik dərgi.
Bakı, 2000.
73
Orta məktəbin “Azərbaycan dili” dərsliklərində
cümlə və cümlə üzvləri.
Bakı, 2001
“Qoşma” orta məktəbdə necə tədris edilməlidir.
Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu. № 3-4 (22-23), Bakı:
ADPU-nun nəşri, 2002
Orta məktəbin Azərbaycan dili dərslikləri. Bakı: Çaşıoğlu, 2003
B.Çobanzadənin “Türk qrameri” dərsliyi / MEA-nın müxbir üzvü, professor Tofiq Hacıyevin 70 illik
yubileyi ilə bağlı hazırlanmış materialları toplusu, Bakı: 2006
Mənsubiyyət kateqoriyası “Azərbaycan dili” və
“Türk dili” dərsliklərində
AMİ-nin “Xəbərlər”i, Bakı: 2008, № 4
XX əsrin dərsliklərində “Morfologiya”
mövzusu
AMİ-nin “Xəbərlər”i, Bakı: 2009
Azərbaycan dili proqramı Ali məktəblərin məktəbəqədər təhsilin pedaqogikası və
metodikası fakültələrinin bakalavr hazırlığı üçün. Bakı 2009
Felin təsriflənən mürəkkəb formaları tarixindən
AMİ-nin “Xəbərlər” elmi-metodik jurnalı, Bakı: 2010
İsmin quruluşca növlərinin dərsliklərdə ifadəsi Filologiyası məsələləri toplusu, Bakı, 2011, № 6
Dəsliklərdə ismin hal kateqoriyası Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), Bakı: 2011, № 2
(78)
74
Sifətin dərsliklərdə nitq hissəsi kimi ifadəsi NDPU-nun xəbərləri, Bakı, 2011
XX əsrin dəsliklərində “kök”, “şəkilçi” anlayışı Filologiya məsələləri toplusu, Bakı, 2011, № 8
Sifətin dərəcələri M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun Filologiya məsələləri
toplusu, Bakı: Elm və təhsil, 2011, №3
Məchul fellərin adlıq hal tələbi M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun “Filologiya məsələləri
toplusu”, Bakı: Elm və təhsil, 2011, №3
Əşyaların miqdarının müxtəlif formalarda
ifadəsi
Понятие суффикса в учебниках по грамматике ХХ века. Язык
как фактор интеграции образовательных систем и культур.
Выпуск VI, част II, ст. 153-156. Велгород 2011Filologiya
məsələləri toplusu, Bakı: “Elm və təhsil”, 2011, № 1
Понятие суффикса в учебниках по
грамматике ХХ века. Язык как фактор
интеграции образовательных систем и
культур.
Выпуск VI, част II, ст. 153-156. Велгород 2011
Категория падежа в учебниках по
азербайджанскому и турецкому языкам
Полтавский Национальный Педагогический Университет им.
В.Г.Короленко. «Филологичны науки». Полтава, 2011, № 9
Описание категорий числа в учебниках по
грамматике
Казахский Гуманитарно-Юридический Университет.
«Вестник», Астана, 2011, № 14
75
Azərbaycan dili morfologiyasının tədqiqi tarixi
(XX əsr).
Bakı: Elm və təhsil, 2011
Müstəqilliyin bərpasından sonra nəşr olunan
qrammatika dərslikləri
Azərbaycan dili və ədəbiyyatı tədrisi jurnalı, Bakı: 2011, № 4
(430)
Təsirlik halın zərflik vəzifəsi AMİ-nin “Xəbərlər”i, Bakı, 2011, № 4
Adlıq halın tamamlıq vəzifəsi Pedaqoji universitet xəbərləri. Bakı, 2011, № 3
İsmin quruluşca növlərinin dərsliklərdə ifadəsi Filologiyası məsələləri toplusu, Bakı, 2011, № 6
Dəsliklərdə ismin hal kateqoriyası Dil və ədəbiyyat (Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal), Bakı: 2011, № 2
(78)
Sifətin dərsliklərdə nitq hissəsi kimi ifadəsi NDPU-nun xəbərləri, Bakı, 2011
XX əsrin dəsliklərində “kök”, “şəkilçi” anlayışı Filologiya məsələləri toplusu, Bakı, 2011, № 8.
Sifətin dərəcələri M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun Filologiya məsələləri
toplusu, Bakı: Elm və təhsil, 2011, №3
Məchul fellərin adlıq hal tələbi M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun “Filologiya məsələləri
toplusu”, Bakı: Elm və təhsil, 2011
Əşyaların miqdarının müxtəlif formalarda
ifadəsi
Filologiya məsələləri toplusu, Bakı: “Elm və təhsil”, 2011, № 1
76
Adlıq halın tamamlıq vəzifəsi. Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun “Xəbərlər”i. Elmi-metodik
jurnal. № 3, Bakı: 2011
XX əsrin birinci rübündə Azərbaycanda təhsil
və dərslik.
Dil və ədəbiyyat. Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal № 3 (79), Bakı:
2011
“Dərəcə” anlayışının XX əsrin qrammatika
dərsliklərində ifadəsi.
Naxçıvan Dövlət Universiteti, Elmi əsərlər. NDU, “Qeyrət” № 2
Adlıq halın tamamlıq vəzifəsi. AMEA. Akad. Z.M.Bünyadov adına Şərqşünaslıq İnstitutu.
“Müasir şərqşünaslığın aktual problemləri” Beynəlxalq elmi
konfransın materialları. 1-2 iyun, 2011
XX əsrin ikinci yarısında “Nitq hissələri”
mövzusunun tədrisi məsələləri.
Dil və ədəbiyyat, Beynəlxalq elmi-nəzəri jurnal, Bakı: 2012
XX əsrin elmi qrammatikasında “Nitq hissələri”
mövzusu.
Naxçıvan Dövlət Universiteti, Elmi əsərlər, Hummanitar elmlər
seriyası, № 2 (46), NDU- “Qeyrət” 2012
Описание частей речи в школьных
учебниках Азербайджана в ХХ веке.
«Вестнbк» Пятигорского Государственного Лингвистичес-
кого Университета №4, ст.254-258, Пятигорск 2012
Трудности, возникающие в синтаксисе в
связи с именительным падежом.
Ученые записки Таврического Национального Университета
им. В.И.Вернадского. Том 26(65), № 1, ч.1. Филология
социальные коммуникации ст. 289-298 Симфереполь 2013
Вопрос подлежащего в предложениях с
объектом, выраженным в именительном
Таврический Национальный Университет им.
В.И.Вернадского. Межвузовский Центр «Крым» Культура
77
падеже. Народов Причерноморья. Научный журнал № 253, ст. 178-
183, 2013.
Актуальные проблемы в морфологии
азербайджанского языка.
“Lambert Academic Publishing” 2014
Azərbaycan dili qrammatikasının bəzi
problemləri.
Bakı: Elm və təhsil, 2014
XX əsrin Azərbaycan dili dərslikləri. “Elm və təhsil”. Bakı, 2015
Azərbaycan dili proqramı, (Ali məktəblərin
məktəbəqədər təhsilin pedaqogikası və
metodikası fakültələrinin bakalavr hazırlığı
üçün).
Bakı, “Müəllim” nəşriyyatı, 2015
Abışov Elşad Şərəfxan
oğlu
Laçın rayonu ərazisindəki bəzi toponimlərin
müqayisəli təhlili.
Dil məsələlərinə dair tematik toplu. Bakı, 1997
Laçın rayonu ərazisindəki toponimlərin bəzi
qrammatik xüsusiyyətləri.
Azərbaycan onomastikası problemləri. VI. Bakı, 1998
Laçın rayonu ərazisində Dədə Qorqud izləri
(toponimlər).
Azərbaycan onomastikası problemləri. VII. Bakı, 1999
Minkənd və Qorçu toponimlərinin leksik-
semantik təhlili.
Filologiya məsələlərinə dair toplu. Bakı, 1999
78
Laçın rayonu ərazisindəki etnonimlərin
etimoloji xüsusiyyətləri.
AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Dissertantların elmi
konfransının tezisləri. Bakı, 1999
Piçənis toponimi haqqında. Azərbaycan onomastikası problemləri. VIII. Bakı, 2000
Çorman toponiminin təhlili. Azərbaycan onomastikası problemləri. IX. Bakı, 2000
Qarabəyli etnotoponimi. Azərbaycan onomastikası problemləri. XI. Bakı, 2003
El-oba adlarında xalqın tarixinin izləri . Eko-media qəzeti. №01(01), 11.XI, 2004
Laçın rayonunun sintaktik-morfoloji quruluşu
hidronimləri.
Dilçilik məsələləri. 2(3). Bakı, 2005
Laçın rayonunun oronimləri. Elmi axtarışlar. XXVIII, Bakı, Səda, 2006
Laçın rayonu ərazisində qeydə alman bəzi
etnotoponimlərin etimoloji xüsusiyyətləri.
Tədqiqlər. № 4, Bakı, 2006
Soyumuz Soy kökümüz. Azad hüquqşünas
qəzeti. 17.V.2008, №03(II
); Laçın rayonu ərazisində qeydə alınmış bəzi etnotoponimlərin
etimoloji təhlili. Tədqiqlər, №4, Bakı,, 2006
El-oba adlarının izi ilə. Bakı, Nafta-Press, 2007
Keşiş terminli toponimlər və onların mənşəyi. Elm qəzeti. 17.XII, 2007
Dəyişdirilmiş ad unudulmuş tarixdir. Azərbaycan onomastikasında gedən proseslər. Bakı, 2008
Sabunçu rayonunun toponimiyası müstəqillik Bakı, Nafta-Press, 2009
79
dövründə (A.Verdiyevlə birlikdə).
Ömürdən ötən illər (prof.Q.İ.Məşədiyev –70)
kitabında əsas tərtibçi.
Bakı, Nurlan, 2010
Onomalogiya. Ali məktəblərin filologiya
fakültəsinin bakalavr hazırlığı üçün proqram.
Bakı, müəllim, 2010
Qaraçorlu etnonimi. «Müasir Şərqşünaslığın
aktual problemləri».
Beynəlxalq elmi konfrans AMEA Z.Bünyadov adına Şərqşünaslıq
İnstitutu. Bakı, 2011
Qaraçorlu etnonimi. Xəbərlər elmi-metodik jurnal oktayabr-dekabr № 4/2013
Müasir Azərbaycan dilində məchul və şəxssiz
fellər.
Tədqiqlər № 1, 2014
Addan başlanan tale. Alim ömrü, ziyalılıq
təcəssümü.
Bakı, “Elm və təhsil”, 2014
Müasir Azərbaycan dili. Ali məktəblərin
filologiya fakültələrinin bakalavr hazırlığı üçün.
Bakı, 2015
Azərbaycan dili. Ali məktəblərin pedaqoji
fakültələrinin bakalavr hazırlığı üçün.
Bakı, 2015
Dialektdən ədəbi dilə. Sərdar Zeynalın Poeziya
və Dilçilik görüşləri.
Bakı, Elm və təhsil, 2016
80
Təhməzov Zamiq İltifat
oğlu
«Kitabi-Dədə Qorqud» dastanının tədqiqi
tarixindən
ADPU, «Dədə Qorqud» jur. №2, Bakı: 2002
«Kitabi-Dədə Qorqud» dastanınında səs
keçidləri (saitlər
ADPU-nun əsərləri, №3, Bakı: 2003
«Kitabi-Dədə Qorqud» dastanınında səs
keçidləri (samitlər)
ADPU, «Dədə Qorqud» jur. №1, Bakı: 2004
Ədatların təsnifi haqqında Pedaqoji Universitetin Xəbərləri (Humanitar elmlər seriyası), №3,
Bakı: 2005
Müasir Azərbaycan dilində bağlayıcı və
bağlayıcı sözlər
Tədqiqlər 3. "Elm" nəşriyyatı, Bakı: 2006
Müasir Azərbaycan dilində ilə, la/lə qoşmasının
işlənməsi
Elmi axtarışlar, XXV toplu, "Səda" nəşriyyatı, Bakı: 2006
Azərbaycan dilçiliyində köməkçi nitq his-
sələrinin tədqiqi tarixindən
Elmi axtarışlar, XXIX toplu, "Səda" nəşriyyatı, Bakı: 2006
Müasir Azərbaycan dilində bağlayıcı sözlər AMEA aspirantların elmi konfransının materialları. Bakı: 2006
Müasir Azərbaycan dilində qoşma və ismin
yiyəlik halı
Tədqiqlər 1, "Elm" nəşriyyatı, Bakı: 2007
Müasir Azərbaycan dilində modal sözlərin
təsnifi haqqında
ADU, "Elmi Xəbərlər", Bakı: 2007
81
Müasir Azərbaycan dilində qoşma və köməkçi
adlar
AMEA-nın "Elmi xəbərlər"i (humanitar elmlər seriyası), №1,
Bakı: 2007
1950-1960-cı illərdə Azərbaycan dilçiliyində
köməkçi nitq hissələrinin tədqiqi tarixindən
AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu, "Filologiya
məsələləri", №8, Bakı: 2007
«Köməkçi nitq hissələri və söz yaradıcılığı
prosesi
BDU-nun elmi əsərləri (Humanitar və ictimai elmlər seriyası).
№3, Bakı,: 2009
Z.Budaqova və Azərbaycan dilinin sintaksis
problemləri
ADU-nun elmi əsərləri, №5, Bakı: 2010
Azərbaycan dilində leksik-semantik söz
yaradıcılığı (atributivləşmə)
M.Füzuli adına Əlyazmaları İnstitutu. «Filologiya məsələləri»
jur.№8, Bakı:2011
Y.Səmədoğlunun «Qətl günü» romanında
işlənən leksik
M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu. «Filologiya məsələləri» jur.
№7, Bakı: 2012
Azərbaycan dilinin sintaktik norması haqqında ADU-nun elmi əsərləri, №4, Bakı: 2013
Dilimiz və məişətimiz M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu. «Filologiya məsələləri» jur.
№8, Bakı: 2013
82
9. KADR POTENSİALININ MÖHKƏMLƏNDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTİNDƏ İŞ, KAFEDRANIN KADR
BANKI HAQQINDA PLAN
KAFEDRAYA MÜƏLLİMLƏRİN İŞƏ QƏBULU
Mart-aprel ayları dərs yükü
planına uyğun fənləri
müəyyən etmək
May-Avqust ayları
ərzində lazımi fənlər üzrə
müəllimlərin işə
qəbulunu elan edərək
həyata keçirmək
Namizədlər üzrə CV-təhlil
etmək, seçilmiş
namizədlər üzrə müsahibə
təşkil etmək.
Kafedra əməkdaşları tərəfindən
müəyyən olunmuş komissiya
iştirakı ilə namizədin açıq dərs
(yoxlama üçün) təşkil etmək
Kafedraya işə
qəbul
KAFEDRADA MÜƏLLİMLƏRİN EHTİYAT KADR BANKININ TƏŞKİLİ
May-Avqust Dekabr-
Yanvar ayları ərzində
lazımi fənlər üzrə
müəllimlərin işə qəbulunu
elan edərək həyata
keçirmək.
Namizədlər üzrə CV-
təhlil etmək, seçilmiş
namizədlər üzrə
müsahibə təşkil etmək.
Kafedra əməkdaşları tərəfindən
müəyyən olunmuş komissiya
iştirakı ilə namizədin açıq dərs
(yoxlama üçün) təşkil etmək
Seçilmiş namizədləri
ehtiyat kadr bankına əlavə
etmək
- - -
83
10. KAFEDRA ƏMƏKDAŞLARININ QISA TƏRCÜMEYİ – HALI
Kafedramızın professor-müəllim heyəti öz sahəsinin tanınmış mütəxəssis və alimlərindən təşkil olunmuşdur.
Hazırda kafedramızda elmi-pedaqoji fəaliyyət göstərən pofessor-müəllim heyəti elm və praktikadakı ən son dəyişikliklərin və yeniliklərin
tələbələrimizə ən yüksək səviyyədə öyrədilməsini təmin edir.
1. MAHİRƏ NAĞI QIZI HÜSEYNOVA
Hüseynova Mahirə Nağı qızı 1960-cı il noyabr ayının 4-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Naxçıvan rayonu (indiki Babək rayonu) Sust kəndində
anadan olmuşdur. 1968-ci il də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Naxçıvan rayonu (indiki Babək rayonu) Xalxal kənd səkkizillik məktəbinin birinci
sinfinə daxil olmuşdur. Yaşayış yerini dəyişməklə əlaqədar olaraq, 1978-ci ildə Abşeron rayonu Mehdi Hüseynzadə adına Novxanı qəsəbə 1 saylı orta
məktəbi bitirmişdir.
84
1980-ci ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun (indiki N.Tusi adına ADPU-nun) filologiya
fakültəsinə qəbul olmuşdur. Təhsil aldığı illərdə öz fəallığı ilə seçilmiş, fakültədə keçirilən bütün tədbirlərdə iştirak
etmiş, tələbə və müəllim heyətinin dərin rəğbətini qazanmışdır. 1984-cü ildə institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Elə
həmin ildən də təyinatla əvvəlcə Abşeron rayonu Mehdiabad qəsəbə 1 saylı orta məktəbdə, sonra isə Bakı şəhəri
N.Nərimanov rayonu G.Əsgərova adına 43 saylı MLK-da ixtisası üzrə işləmişdir. Bu illərdə Təhsil Nazirliyi tərəfindən “Respublikanın qabaqcıl təhsil
işçisi” adına layiq görülmüş, döş nişanı ilə təltif olunmuşdur. 2003-cü ildə isə “İlin nümunəvi müəllimi” Respublika müsabiqəsinin qalibi olmuş, I
dərəcəli diplom almışdır.
2009-cu ildən ADPU-nun Müasir Azərbaycan dili kafedrasının müəllimidir. “Həsən Mirzəyevin yaradıcılığında filologiya məsələləri” adlı
dissertasiyasını 2012-ci ilin yanvarında uğurla müdafiə etmiş, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almışdır. 2015-ci ilin mayında Müasir
Azərbaycan dili kafedrasının dosenti vəzifəsinə seçilmişdir. 2015-ci ilin dekabr ayında Müasir Azərbaycan dili kafedrasının müdiri vəzifəsinə
seçilmişdir.
2013-cü ildən “XIX-XX əsr Qərbi Azərbaycan aşıq və el şairlərinin yaradıcılığının dil və üslub xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)” mövzusunda
araşdırmalar aparmış, dolğun nəticələr əldə etmişdir. Dissertasiya işi müzakirələrdən uğurla çıxaraq müdafiəyə təqdim olunmuşdur.
25 kitab, 3 proqram, 60-dan çox məqalənin müəllifidir. AYB-nin və YAP-ın üzvüdür.
Ailəlidir, 3 övladı var.
2. VİLAYƏT HÜSEYN OĞLU ƏLİYEV
1938-ci il avqustun 23-də Şəku rayonunun Daşbulaq kəndində anadan olub. 1950-ci ildə Şəki rayonunun Daşbulaq kənd məktəbini, 1955-ci ildə Şəki
Pedaqoji məktəbini bitirib1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsini bitirib. 1962-1965-ci illərdə Özbəkistanın
Daşkənd şəhərində Nəvai adına Ədəbiyyat və Dilçilik İnstitutunun məqsədli göndərişlə türkologiya üzrə aspirantı olub.
85
1965-ci ildə Daşkənd şəhərində “Azərbaycan və Özbək dillərində feli sifət” mövzusunda namizədlik dissertasiyası
müdafiə edərək filologiya ixtisası üzrə filologiya elmləri namizədi adını alıb.
1990-cı ildə “Azərbaycan dilində felin təsriflənməyən formaları” mövzusunda doktorluq dissertasiya müdafiə edərək
filologiya elmləri doktoru adını alıb.
1992-ci ilin oktyabr ayının 22-dən Müasir Azərbaycan dili kafedrasının professorudur
3. XƏLİLOV BULUDXAN ƏZİZ OĞLU
1966-cı ildə Qərbi Azərbaycanın Amasiya rayonunun Ellərkənd kəndində anadan olmuşdur. 1990-cı ildə V.İ.Lenin adına Azərbaycan Dövlət
Pedaqoji İnstitutunun (indiki ADPU-nun) filologiya fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Tələbəlik illərində «C.Cabbarlı» adına olan yüksək
təqaüdlə oxumuşdur. Biliyini, bacarığını, həm də elmə olan böyük marağını nəzərə alaraq Müasir Azərbaycan dili kafedrasının, o cümlədən Azər-
baycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun rektorluğunun təqdimatı əsasında Təhsil Nazirliyinin təyinat bölgüsündə gənc mütəxəssis kimi Filologiya
fakültəsinin Müasir Azərbaycan dili kafedrasında laborant kimi saxlanılmışdır.
1985-1987-ci illərdə Uzaq Şərqdə hərbi xidmətdə olmuşdur.
86
1992-ci ildə namizədlik, 1999-cu ildə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1994-cü ilin mart ayından
müsabiqə yolu ilə Müasir Azərbaycan dili kafedrasında müəllim, 1996-cı ilin may ayından dosent, 2001-ci ilin iyul
ayından professor vəzifəsində çalışır. 2006-cı il may ayının 12-də filologiya fakültəsinin dekanı seçilmişdir. 2011-ci ilin
sentyabr ayının 30-da yenidən dekan vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Filologiya elmləri doktoru, professordur.
B.Ə.Xəlilov 2001-ci ildən 2011-ci ilə qədər Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində yeni yaranmış «Dədə
Qorqud» elmi-tədqiqat laboratoriyası»na rəhbərlik etmişdir.
Prof.B.Ə.Xəlilov 1990-cı ildən indiyə kimi məzunu olduğu Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində fəaliyyət göstərir. Bu müddət ərzində
o, laborantlıqdan professorluğa qədər ucalmışdır. Hal-hazırda filologiya fakültəsinin dekanıdır.
1992-ci il dekabr ayının 7-də Naxçıvan Muxtar Respublikasına qarşı təcavüzə, Respublikanın Ali Məclisinin sədri Heydər Əlirza oğlu Əliyevə
qarşı böhtan və hədələrə qəti şəkildə son qoymaq məqsədilə xüsusi qurum – Naxçıvan MR dövlət quruculuğunun və MR Ali Məclisinin sədri Heydər
Əlirza oğlu Əliyevin hüquqlarının qorunması üzrə Müdafiə Komitəsi yaradılarkən B.Ə.Xəlilov Müdafiə Komitəsinin fəal üzvlərindən biri olmuşdur.
B.Ə.Xəlilov 2000-ci ilin dekabr ayından Yeni Azərbaycan Partiyasının üzvüdür.
B.Ə.Xəlilova 2013-cü il fevral ayının 21-də Yeni Azərbaycan Partiyası Səbail rayon təşkilatının veteran vəsiqəsi verilmişdir.
Prof.B.Xəlilov fəal ictimaiyyətçidir. Respublikanın televiziya kanallarında və radio verilişlərində, mətbuat orqanlarında dilimiz, ədəbiyyatımız,
mədəniyyətimiz, dövlətimiz, dövlətçiliyimiz və milli maraqlarımızla bağlı müntəzəm çıxışlar edir.
Prof.B.Ə.Xəlilovun elmi fəaliyyəti çoxsahəli, geniş və əhatəlidir. Onun 400-dən çox elmi, elmi-publisistik əsəri çap edilmişdir. Bunlardan 28-
i monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitidir.
Azərbaycan dilçiliyinin, türkoloji dilçiliyin ən müasir məsələləri, problemləri B.Ə.Xəlilovun elmi yaradıcılığının əsasını təşkil edir.
B.Ə.Xəlilov 1999-cu il iyunun 9-da «Azərbaycan dili» ixtisası üzrə (10.02.02) Bakı Dövlət Universiteti nəzdində filologiya elmləri doktoru
alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiyaların müdafiəsini keçirən Təhsil Nazirliyi və Elmlər Akademiyasının Birləşdirilmiş (D.054.03.15)
İxtisaslaşdırılmış Şurasının iclasında «Azərbaycan dilində fellərin fono-semantik inkişafı» mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək,
filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsini almışdır. Onun doktorluq dissertasiyasında əldə olunmuş elmi nəticələr yeniliyi ilə diqqəti cəlb etmiş və
türkoloji dilçiliyin nailiyyəti kimi qiymətləndirilmişdir.
B.Ə.Xəlilovun elmi yaradıcılığının istiqamətlərindən biri dilimizin tarixi ilə bağlıdır. O, «Azərbaycan dilində təkhecalı fellərin əsasında duran
ilkin köklərin fonosemantik inkişafı» (1995), «Azərbaycan dilində ikihecalı fellərin fonosemantik inkişafı» (1996), «Fellərin ilkin kökləri» (1998)
kitablarında fellərin təşəkkül etdiyi ilkin kökləri bərpa etmiş və onların bir çoxu müxtəlif dillərlə müqayisə edilərək tutuşdurulmuşdur. Bu kitablarda
amorf quruluşlu ilkin köklərin sinkretikliyi və onların amorfluqdan təkamül edərək iltisaqi quruluşa yiyələnməsi kimi hallar da tədqiqata cəlb
olunmuşdur.
Prof.B.Ə.Xəlilovun elmi yaradıcılığında mühüm istiqamətlərdən biri də türkologiya ilə bağlıdır. Onun «Birinci Beynəlxalq Türkoloji qurultay»
(1999), «Türkologiyanın intibah dövrü» (2001), «Türkologiyaya giriş» (2006) kitablarında XIX əsrdən başlayaraq XX əsrin 30-cu illərinə qədərki
dövrdə milli türkologiyamızın bir sıra vacib məsələrinə geniş yer verilir. XIX əsrin, eləcə də XX əsrin (30-cu illərə qədər) milli türkoloqlarının bir
qisminin türkologiya sahəsindəki fəaliyyətinə diqqət yetirilir.
87
O, arxiv materiallarına istinad edərək ilk dəfə olaraq I Türkoloji qurultayın stenoqrafik materiallarını izahlar və
şərhlərlə çap etdirmişdir. Türkoloji istiqamətdə olan elmi yaradıcılığında türk dillərinin tarixi, quruluşu, təsnifi ba-
rəsində təhlillər aparılır, bu dillərin digər dil ailələri ilə qohumluğu barəsində mövcud olan cərəyanlar haqqında
məlumat verilir, Ural-Altay cərəyanının yaranması, öyrənilməsi, müasir mövqeyi geniş izahını tapır.
Prof.B.Ə.Xəlilovun elmi yaradıcılığının ən böyük nailiyyətlərindən biri də müasir Azərbaycan dili və onun
müasir problemləri ilə bağlıdır. Bu mənada «Azərbaycan dili» (VI-VII siniflər üçün, 2003), «Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. I hissə» (2000),
«Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. II hissə» (2003), «Azərbaycan dili: dünən, bu gün» (2004), «Müasir Azərbaycan dili: fonetika, yazı, əlifba,
qrafika, orfoqrafiya, orfoepiya» (2007), “Müasir Azərbaycan dilinin leksikologiyası” (2008) kitabları ən qiymətli dərslik və dərs vəsaitləri kimi
olduqca dəyərlidir. Bu kitablarda qrammatika, qrammatik quruluş, kök, şəkilçi, nitq hissələrinin təsnifi geniş şərhini və izahını tapır. Burada əsas,
köməkçi, xüsusi və qeyri-müəyyən nitq hissələrinə gen-bol yer ayrılır.
«Azərbaycan dili: dünən, bu gün» (2004) kitabında Azərbaycan Respublikasının ideoloji istiqamətdə apardığı kursun tələblərinə və milli
məfkurəmizə uyğun şəkildə ədəbi-bədii irsimizin, yaddaş tariximizin bəzi qaranlıq məqamları təhlil olunur. «Kitabi-Dədə Qorqud»un Sovetlər İttifaqı
dövründə sovet ideologiyasının tələblərinə uyğun repressiya olunmasının kökləri, eləcə də həmin dövrdə Azərbaycan dilinə qarşı yönəlmiş təqib və
təzyiqlərin səbəbləri geniş izahını tapır. Ədəbi-bədii irsimizə sovet rejiminin qərəzli mövqeyi ilə dilimizə qarşı tuşlanmış qərəzli münasibətin bir-biri
ilə əlaqəli olduğu göstərilir və o dövrdə Azərbaycan dilinin repressiyaya məruz qaldığı diqqətdən yayınmır. Bundan başqa, Azərbaycan dilinin tətbiqi
ilə bağlı bu gün qarşıya çıxan problemlər, qayğılar faktlar əsasında, obyektiv və real təhlil düşüncəsi ilə verilir.
Prof.B.Ə.Xəlilov dilçiliyin ən vacib sahələri ilə bağlı bakalavr, xüsusilə də magistr pilləsi üçün proqramların yazılmasına da öz yaradıcılığında
mühüm yer ayırır. Onun «Türk dillərinin müqayisəsi» (2002), «Müasir Azərbaycan ədəbi dili» (2002), «Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin fonetikası»
(2002), «Azərbaycan dilinin tarixi» (2005), «Azərbaycan dilinin müasir problemləri» (2005), «Azərbaycan dili elminin tarixi və metodologiyası»
(2005) proqramları dilçilik elminin son elmi nailiyyətlərinə əsaslanaraq tərtib və çap olunmuşdur.
Prof.B.Ə.Xəlilovun çap etdirdiyi dərsliklər, dərs vəsaitləri, monoqrafiyalar mütəxəssislər tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, çoxlu sayda
rəylər mətbuat səhifələrində çap olunmuşdur.
Prof.B.Ə.Xəlilov «Birinci Türkoloji qurultay», «Türkologiyanın intibah dövrü», «Türkologiyaya giriş», «Feillərin ilkin köklər i», “Türkün
hikmət xəzinəsi: Xoca Əhməd Yəsəvi”, “224 qədim türk sözü” və s. kitablarını xarici ölkələrə yaymış və onlardan istifadə olunur (Türkiyədə,
Türkmənistanda və digər yerlərdə).
Prof.B.Ə.Xəlilov Respublikada və ondan kənarda dilçilik problemlərinə həsr olunmuş konfranslarda öz məruzələri ilə iştirak edir. Bişkekdə
1992-ci ildə, Ufada 1994-cü ildə, Ankarada 2006, 2007, 2008-ci illərdə, Aşğabadda 2010-cu ildə və s. O, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində
I Türkoloji Qurultayın 75 və 80 illiyi ilə bağlı konfransın təşkilatçısı olmuş və hazırda da bu istiqamətdəki tədbirlərə xüsusi diqqət yetirir.
Prof.B.Ə.Xəlilov elmi kadrların-magistrlərin, namizədlərin yetişdirilməsində fəal iştirak edir. O, 8 magistrin rəhbəri olmuş, hal-hazırda 5
aspiranta, 9 dissertanta rəhbərlik edir. Onun aspirantlarından 5-i müdafiə etmiş, 3-ü isə müdafiə ərəfəsindədir. Onlarla elmi əsərin rəsmi opponenti
olmuşdur.
88
B.Ə.Xəlilov həm də elmi işlərin çapı üçün əlindən gələni əsirgəmir. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin
daxili nəşriyyatında çap olunan «Filologiya məsələlərinə dair tematik toplu» və «Dədə Qorqud» elmi məcmuələrinin
redaktoru, «Pedaqoji Universitet Xəbərləri, humanitar elmlər seriyası» elmi jurnalının isə məsul katibidir.
B.Ə.Xəlilov Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin və Yazıçılar Birliyindəki «İrs»
komissiyasının üzvüdür.
2003-2004-cü illərdə AAK-ın Filologiya ixtisası üzrə Ekspert şurasının üzvü olmuşdur. 2006-2013-cü illərdə Bakı Dövlət Universitetindəki
filologiya elmləri doktoru və filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiyaların müdafiəsini keçirən D.02.181 Dissertasiya
Şurasının üzvü olmuşdur.
B.Ə.Xəlilov Respublikamızın və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin ictimai həyatında fəal iştirak edir. İki dəfə 1999-cu və 2004-cü
illərdə Nəsimi bələdiyyəsinə üzv seçilmiş, Sosial məsələlər daimi komissiyasına sədrlik etmişdir. 2006-cı il dekabr ayının 26-da Azərbaycanda təhsil
sisteminin inkişafındakı xidmətlərinə görə Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunmuşdur.
B.Ə.Xəlilov 2001-ci ildə «İlin alimi» nominasiyasının, 2003-cü ildə «Vektor» Beynəlxalq Elm Mərkəzi Mükafat Komissiyasının qərarı ilə
«Azərbaycanın gənc alimləri» Beynəlxalq layihəsinin qalibi olmuşdur. O, 2004-cü ildə Azad Qələmlər Cəmiyyəti tərəfindən Azərbaycan dili,
ədəbiyyatı və türkologiya elmlərinin tədqiqi-təbliği sahəsindəki xidmətlərinə görə «Qızıl qələm» fəxri mükafatı laureatı seçilmişdir. 2006-cı və 2009-
cu illərdə «Vektor» Beynəlxalq Elm Mərkəzi Mükafat Komissiyasının qərarı ilə «XXI əsrin ziyalısı» adına layiq görülmüşdür. 2009 və 2010-cu illərdə
“XX – XXI əsrin yaradıcı və ziyalı insanları” sırasında yer alanlardan biri olmuşdur. 2009-cu ildə türk ədəbiyyatına xidmətləri ilə bağlı olaraq Türkiyə
Cümhuriyyətinin KIBATEK Akademik ÜYESİ diplomunu alıbdır. KIBATEK Akademik Üyesi seçilmişdir.
2006-cı ildə VII Uluslararası Türk dili Qurultayının iştirakçısı olmuş, məruzə ilə çıxış etmiş, eyni zamanda qurultayın bölmələrindən birinə
sədrlik etmişdir.
2006-2007, 2007-2008-ci tədris illərində ADPU-da “İlin müəllimi”, 2011- ci və 2013-cü illərdə “İlin alimi” müsabiqəsinin qalibi olmuşdur.
2009-cu ildə Azərbaycan Respublikasında referendum üzrə təşviqat qrupunun (“Tərəqqi”) təyinatı əsasında vəkil edilmiş şəxs olmuşdur.
2011-ci ilin Prezident təqaüdçüsüdür. (Yazıçılar Birliyinin üzvü kimi)
2011-ci ilin may ayının 23-də Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçilərinin Həmkarlar İttifaqı tərəfindən “Xalqın nüfuzlu ziyalısı”
mükafatı laureatı seçilmişdir.
2011-ci ilin dekabr ayında Azərbaycan Respublikası Beynəlxalq Diaspor Mərkəzi tərəfindən İrəvan Xanlığının tarixi və mədəniyyəti
sahəsindəki xidmətlərinə görə fəxri diplomla təltif olunmuşdur.
2012-ci ildə (2-7 apreldə) Bakı şəhərində Fəal təlim və Müasir Təlim Texnologiyaları üzrə təlimdə iştirak etmiş, Azərbaycan Respublikası
Təhsil Nazirinin sertifikatını almışdır.
2011-ci ildən Dilçilik ixtisası üzrə Koordinasiya Şurasının üzvüdür.
2014-cü ildə Dilçilik ixtisası üzrə Koordinasiya Şurasının sədrinin müavini kimi fəaliyyət göstərmişdir.
2012-ci ildə “Mərhəmət elçisi” beynəlxalq ictimai-siyasi, analitik jurnal tərəfindən Azərbaycan milli ədəbiyyatının inkişafında böyük
xidmətlərinə görə “Elm fədaisi” diplomu ilə təltif edilmişdir.
89
Kütləvi informasiya vasitələri tərəfindən 2013-cü ildə keçirilmiş sorğunun nəticələrinə əsasən vətəndaşlıq
mövqeyi və əməli uğurlarına görə Azərbaycan Kütləvi İnformasiya Vasitələri İşçilərinin Həmkarlar İttifaqı tərəfindən
“İlin alimi” mükafatı laureatı olmuşdur.
2013-cü ildən AAK-ın Filologiya ixtisası üzrə Ekspert Şurasının üzvüdür.
2013-cü ildən Türkologiya jurnalının sahə redaktorlarından (Azərbaycan dili, terminologiya üzrə) biridir.
2013-cü ildə Sülhün təbliği sahəsindəki xidmətlərinə, insanların, xüsusən də gənc nəslin bəşəri ruhda tərbiyə olunmasında və yüksək
mənəviyyat nümunəsi göstərdiyinə, “Əsl İnsan” məktəbinin təşkilatçısı və “İdeal Dünya” uğrunda göstərdiyi fəaliyyətə görə “Qalib Sultan” diplomu
ilə təltif olunub.
17 iyun 2014-cü il tarixdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin VII Qurultayının nümayəndəsi olubdur.
2015-ci ilin aprel ayında Türk dünyası araşdırmaları uluslararası elmlər akademiyasının akademiki seçilib.
2015-ci ilin 19 mayında “Beynəlxalq Rəsul Rza” mükafatına layiq görülüb.
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 8 dekabr 2015-ci il tarixli, 450 №li sərəncamına əsasən Azərbaycan Respublikasının Nazirlər
Kabineti yanında Terminologiya Komissiyasının yeni tərkib komissiyasına üzv seçilmişdir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin 17 fevral 2016-cı il tarixli 4/14 nömrəli qərarı ilə AMEA-nın “Türkologiya”
jurnalının redaksiya heyətinin üzvü seçilmişdir.B.Ə.Xəlilov doktorantların və gənc tədqiqatçıların XVIII, XIX, XX Respublika elmi konfransının
“Filologiya” bölməsinin işinin təşkilində və keçirilməsində səmərəli fəaliyyət göstərən bölmə rəhbəri olmuşdur. Ailəlidir, iki övladı var.
4. BAYRAMOV İBRAHİM MƏHƏMMƏD OĞLU
İbrahim Məhəmməd oğlu Bayramov 25 yanvar 1954-cü ildə Göyçə mahalının Toxluca kəndində anadan olmuşdur. 1961-ci ildə indiki
Ermənistan Respublikası, Krasnoselo rayonunun Toxluca kənd orta məktəbinin I (birinci) sinfinə qəbul olunmuş, 1971-ci ildə həmin məktəbin X
(onuncu) sinfini bitirmişdir. 1971-ci ildə qədim Azərbaycan şəhəri İrəvanda yerləşən X.Abovyan adına Ermənistan Dövlət Pedaqoji İnstitunun
filologiya fakültəsinin Azərbaycan şöbəsinin I kursuna qəbul olunmuş, 1975-ci ildə həmin institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Əmək
90
fəaliyyətinə 1975-ci ildə Krasnoselo rayonunun Toxluca kənd orta məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi
kimi başlamışdır. İki ildən sonra, 1977-ci ildə Azərbaycan MEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitunun qiyabi
aspiranturasına qəbul olmuşdur. 1977-1981-ci illərdə aspiranturada oxumuşdur. 1986-cı ildə
“Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin xalq danışıq dili hesabına zənginləşməsi yolları ” (leksika və frazeologiya)
mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 1987-1988-ci illərdə Krasnoselo
rayonunun Toxluca kənd orta məktəbində direktor işləmişdir. 1988-ci ilin dekabrında Ermənistandan-doğulub boya-başa çatdığı doğma yurdundan
deportasiya olunmuşdur.
1989-cu ildən 1993-cü ilə kimi Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi İnstitunun (indiki Azərbaycan Dövlət Bədən Tərbiyəsi və İdman
Akademiyası) Azərbaycan və rus dili kafedrasının baş laborantı işləmişdir. 1995-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Unuversitenin “Azərbaycan
dilinin onomalogiyası” elmi-tədqiqat laboratoriyasına müsabiqə yolu ilə kiçik elmi işçi vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1995-ci ildə həmin Universitetin
Müasir Azərbaycan dili kafedrasına müəllim təyin edilmişdir. 12 dekabr 1995-ci ildə həmin kafedranın dosenti vəzifəsinə seçilmiş və hal-hazırda
Müasir Azərbaycan dili kafedrasının professorudur. 2001-2003-cü illərdə ADPU-nun TEC-in sədri, 2002-ci ilin mart ayının 9-dan 2003-cü ilin
sentyabrın 23-nə kimi ADPU-nun ixtisasartirma və yenidənhazırlanma fakültəsinin dekanı işləmişdir. 4 iyun 2003-cü ildən ADPU-nun magistratura və
doktorantura şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləyir.Eyni zamanda o, 2005-2007-ci illərdə ADPU-nun tədris-metodika şöbəsinin müdiri, 2003-2007-ci
illərdə universitetin elmi şurasının elmi katibi vəzifələrini də yerinə yetirmişdir. 2007-ci iln oktyabrın 9-da AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik
İnstitutunun nəzdində fəaliyyət göstərən Dissertasiya Şurasında “Ermənistanın türk mənşəli toponimlərinin tarixi-linqvistik analizi” mövzusunda
doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək filologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır. 2009-cu ildə ADPU-nun Müasir Azərbaycan dili
kafedrasına professor vəzifəsinə seçilmişdir. O, 2009-cu ildən ADPU-nun nəzdində fəaliyyət göstərən N 02.061 Dissertasiya Şurasının üzvüdür. O, 130
elmi məqalənin, “Azərbaycan dili” ixtisasının magistir səviyyəsi üzrə 1 proqramın müəllifidir.İbrahim Bayramovun “Ermənistan azərbaycanlılarının
tarixi coğrafiyası” (1995), “Историческая география Западного Азербайджана” (kollektiv,1998), “Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin zənginləşməsi
yolları”(1999), “Qərbi Azərbaycan toponimlərinin tərkibində işlənən söz və coğrafi terminlər lüğəti” (2000), “Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli
toponimləri”(2002), “Qərbi Azərbaycanın toponimlər sistemi”(2005), “Qərbi Azərbaycan şivələrinin leksikası”(2010) monoqrafiyalarıı çap
olunmuşdur.
Ailəlidir. 3 övladı var.
91
5. CƏFƏROV CƏFƏR ƏSƏD OĞLU
Cəfərov Cəfər Əsəd oğlu 1932-ci ildə Qərbi Azərbaycanın Əştərək rayonunun Hamamlı kəndində anadan olmuşdur. İrəvanın şimal-qərbində 40
km məsafədə yerləşirdi, balaca bir kənd idi. Buna baxmayaraq bu kənd Azərbaycan xalqının ən görkəmli simalarından biri olan prof. Əziz
Məmmədkərim oğlu Əliyevin parlaq şəxsiyyəti sayəsində tarixə düşmüşdür. Prof. Ə.Əliyev 1897-ci ildə bu kənddə anadan olmuşdur.
C.Cəfərov 1945-ci ildə Hamamlı kənd 7-illik məktəbini, 1948-ci ildə İrəvan Azərbaycan Pedaqoji Texnikumunu bitirmiş, 1948-1950-ci illərdə
Hamamlı kənd məktəbində müəllim işləmişdir. SSRİ Nazirlər Sovetinin qərarına əsasən Ermənistan Dövləti tərəfindən 1950-ci ildə Əştərək rayonunda
yaşayan azərbaycanlılar Azərbaycan respublikasının müxtəlif rayonlarına, o cümlədən də Hamamlı kənd sakinləri Azərbaycanın Sa lyan rayonuna
deportasiya olunmuşlar.
C.Cəfərov 1950-ci ildə Qazax Müəllimlər İnstitutunu bitirmiş, 1952-1953-cü tədris ilində Salyan rayonunun 4 saylı məktəbində dil-ədəbiyyat
müəllimi işləmiş, 1953-1958-ci illərdə BDU-nun filologiya fakültəsində təhsilini davam etdirmişdir. 1958-1960-ci illərdə Tərtər rayonunda müəllim
işləmişdir. 1960-1964-cü illərdə APİ-nin (indiki ADPU) aspiranturasında oxumuş, 1964-1974-cü illərdə Azərbaycan dilçiliyi kafedrasında ardıcıl
olaraq assistent, baş müəllim, dosent vəzifələrində fəaliyyət göstərmişdir. 1974-1976-cı illərdə doktorluq dissertasiyasını tamamlamaq üçün
doktoranturada olmuş, 1976-cı ildə dissertasiyanı tamamlayaraq, Azərbaycan dilçiliyi kafedrasında dossentlik vəzifəsinə bərpa edilmişdir. 1993-cü
ildən Müasir Azərbaycan dili kafedrasında professor vəzifəsində çalışır. C.Cəfərov 1965-ci ildə “Azərbaycan dilində inkarlığın ifadə vasitələri”
mövzusunda namizədlik, 1992-ci ildə “Müasir Azərbaycan dilində keçid prosesləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyaları müdafiə etmişdir. O,
yüzdən artıq elmi məqalənin, “Nitq hissələrində keçid prosesləri” (1983), “Müasir Azərbaycan dilində inkarlığın ifadə vasitələri” (2000) adlı
monoqrafiyaların, “Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası” (N.Abdullayevlə birlikdə, 2004) dərsliyin, “Linqvistik təhlil nümunələri”
(N.Abdullayevlə birlikdə, 2004) dərs vəsaitinin müəllifidir.
Cəfərov Cəfər dilçilik üzrə təşkil olunmuş müxtəlif konfrans və seminarlarda dəfələrlə iştirak edərək maraqlı məruzələrlə çıxış etmişdir. Onun
müəllim və dilçi kadrlarının yetişdirilməsində əməyini xüsusi qeyd etmək olar.
C.Cəfərov BDU-nun nəzdində filologiya və jurnalistika elmləri doktoru və namizədlik alimlik dərəcəsini almaq üçün fəaliyyət göstərən
Dissertasiya Şurasının üzvüdür.
92
O, dövlətimizin tərəfindən “Əməkdar müəllim” fəxri adı ilə, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən
“Qabaqcıl təhsil işçisi” döş nişanı və bir sıra digər fəxri fərmanları ilə (1973, 2008) təltif edilmiş, həmçinin dəfələrlə
ADPU-nun rəhbərliyinin fəxri fərmanlarına layiq görülmüşdür.
6. İSMAYILOVA MİRVARİ ABBAS QIZI
Mirvari Abbas qızı İsmayılova 5 mart 1960-cı ildə Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur. 1967-ci ildə Bakı şəhəri 115№li orta
məktəbin birinci sinfinə qəbul olunmuş, 1977-ci ildə həmin məktəbi bitirmiş, elə həmin il V.İ.Lenin adına ADPİ-nin (indiki ADPU-nun) filologiya
fakültəsinə daxil olmuş, 1981-ci ildə həmin fakültəni fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Təyinatla Abşeron rayonu Məmmədli kənd orta məktəbində
(1981 – 1986-cı illər ərzində) Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi işləmişdir.
1985-ci ildə Azərbaycan MEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun əyani aspiranturasına daxil olmuş, 1990-cı ildə “Azərbaycan dilində
sözlərin məna dəyişmələri və onların “Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti”ndə əksi” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək filologiya
elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır. 1991-ci ildən AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun lüğət və terminologiya şöbəsində kiçik elmi
işçi, 1994-1995-ci illərdə böyük elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır.
O, AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun lüğət və terminologiya şöbəsinin işində yaxından iştirak etmiş, 3 cildlik “Azərbaycan dilinin
izahlı lüğəti”nin III cildinin, “S.Vurğunun bədii dilinin izahlı lüğətinin”, “Azərbaycan dilinin frazeologiya lüğəti”nin, “Azərbaycan dilinin məcazlar
lüğəti”nin tərtibçilərindəndir.
1998-ci ildən ADPU-nun Müasir Azərbaycan dili kafedrasının baş müəllimi, 2003-cü ildə həmin kafedranın dosenti vəzifəsinə seçilmiş və hal-
hazırda Müasir Azərbaycan dili kafedrasının professorudur. Müasir Azərbaycan dilinin fonetika, leksikologiya, morfologiya və sintaksisindən,
Azərbaycan dilinin tarixi, Türk dillərinin müqayisəli qrammatikası, Terminologiyanın əsasları və s. fənlərdən mühazirə oxuyur, seminar məşğələləri
aparır. Eyni zamanda ADPU-nun nəzdində fəaliyyət göstərən Dissertasiya Şurasının Elmi seminarının, filologiya fakültəsi Elmi Şurasının,
Metodbirləşməsinin, universitet üzrə Test komissiyasının üzvüdür.
5 yanvar 2002-ci ildə “Azərbaycan dili terminologiyasının linqvistik təhlili” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərək filologiya
elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almışdır.
93
O, 60-dan çox elmi məqalənin, “Azərbaycan dili terminologiyasının linqvistik təhlili (1997), “Terminşünaslığın əsas
məsələləri” (1999) adlı monoqrafiyaların, “Terminologiyanın leksik-qrammatik məsələləri” (2007), “Azərbaycan
dilinin tədbiqi işinin təkmilləşdirilməsi” (2008) adlı dərs vəsaitlərinin, “Azərbaycan dili” ixtisasının magistr səviyyəsi
üzrə 3, bakalavr səviyyəsi üzrə 2 proqramın və 1 metodik vəsaitin, xaricdə (Türkiyədə, Rusiyada, Ukraynada) dərc
olunmuş bir neçə elmi məqalənin müəllifidir.
M.İsmayılova 1 doktorantın elmi rəhbəri olmuş, 1 namizədlik dissertasiyasına opponentlik etmiş, 20-dən çox namizədlik və doktorluq
dissertasiyalarının avtoreferatına rəy vermiş, onun rəhbərliyi altında 20-yə qədər magistr müvəffəqiyyətlə dissertasiya müdafiə etmişdir.
Ailəlidir, 2 övladı var.
7. MƏMMƏDOVA FİRUZƏ NURƏDDİN QIZI
Dosent Məmmədova Firuzə Nurəddin qızı 1940-cы илдя Азярбайcан Республикасынын Хачмаз районунун Cанахыр кяндиндя зийалы аилясиндя
дцнйайа эялмишдир. 1949 – 1958-cи иллярдя Щцлювлц кянд орта мяктябиндя охумуш вя орта тящсилини эцмцш медалла баша вурмушдур. 1955-
cи илдя яла тящсил вя мяктябйаны тяcрцбя сащясиндя йетишдирдийи йени мейвя сортларына эюря дювлят сявиййясиндя бцрцнc медала лайиг
эюрцлмцшдцр.
1960-cы илдя Губа Тибб Техникумуна дахил олмуш вя 1963-cц илдя техникуму яла гиймятлярля битирмишдир. 1964-cц илдя В.И.Ленин
адына Азярбайcан Дювлят Педагоjи Институтунун дил – ядябиййат факцлтясиня дахил олмуш, 1968-cи илдя Институту фярглянмя диплому иля
битирмишдир.
1968-70-ci иллярдя тяйината ясасян Нахчыван шящяр Педагоjи Техникумунда вя АДПU-нuн Нахчыван филиалында мцяллим ишлямишдир.
1970-жи илдя Бакыйа гайыдараг битирдийи Институтун Азярбайcан дилчилийи кафедрасында ишя гябул олунмушдур. 1980-cи илдя
«Й.В.Чямянзяминлинин тарихи романларынын дил вя цслуб хцсусиййятляри» мювзусунда намизядлик диссертасийасы мцдафия едяряк filologiya
üzrə fəlsəfə doktoru алимлик дяряcяси алмышдыр. 1990-cы илдян Мцасир Азярбайcан дили кафедрасында ишляйир. Щазырда щямин кафедранын
досентидир.
94
Фирузя Мяммядova дилчи-алим, ядябиййатшцнас кими Республикамызын елми иcтимаиййятиня йахшы
танышдыр. Онун «Сечилмиш ясярляри»нин ЫЫЫ cилдиня дахил едилмиш «Й.В.Чямянзяминлинин тарихи
романларынын дил вя цслуб хцсусиййятляри», «Бядии дилин естетик мянбяляри», «Азярбайcанын шимил-шярг
бюлэясинин етнолингвистик ващидляри» монографийалары, еляcя дя cилдя дахил едилмиш елми вя
публисистик мягаляляри мцтяхяссис алимляр тяряфиндян йцксяк гиймятляндирилмиш, тялябя вя
маэистрантларын мцраcият етдийи мянбялярдян бири олмушдур.
Фирузя Мяммядova бир сыра дярс вясаити, методик тювсийя вя програмларын да мцяллифидир. О онларла маэистрантын елми рящбяри
олмушдур. Азярбайcан Дювлят Педагоjи Университетиндя ишлядийи 50 ил ярзиндя йцзлярля мцяллим кадрларынын щазырланмасында онун да
xüsusi хидмятляри вардыр.
Firuzə Məmmədova (Məmmədli) həm də Respublikamızın hüdudlarından xaricdə belə tanınan istedadlı şairlərimizdəndir. «Эцмцшц дамла» адланан
илк китабы 1972-cи илдя «Эянcлик» няшриййаты тяряфиндян чап едилмишдир. Бундан сонра няшр олунан «Йолума бащар дцшцб», «Сянин
юмрцн», «Йеткинлик», «Бир гарыш уcалыг», «Мяни мянля бюлян дцнйа», «Диляк йахасына дюнням йенидян», «Ашаcаьам заман адлы сядляри» вя
с. поетик топлулары ядяби иcтимаиййят вя охуcулар тяряфиндян марагла гаршыланмышдыр. 2002 – 2012-ci илляр ярзиндя шаирянин altıcилдлик
«Сечилмиш ясярляри» чапдан чыхмышдыр.
Фирцзя Мяммядova (Məmmədli) гялямини няср вя тярcцмя ишиндя дя сынамыш, дцнйа ядяби нцмуняляринин дилимизя чеврилмяси
сащясиндя бир сыра ишляр эюрмцш - рус, юзбяк, таcик, тцрк вя фарс дилляриндян тярcцмяляр етмишдир.
Фирузя Мяммядлинин шеирляриндян нцмуняляр инэилис, рус, юзбяк, тцркмян, эцрcц, украйнa, полйак, франсыз, тцрк вя фарс дилляриня
тярcцмя едилмишдир.
1992-cи илдя Тцркийянин Бурса шящяриндя кечирилян «Тцркcянин Улусларарасы Шеир Шюлянинин» цч бюйцк мцкафатындан бири олан
«Ялишир Няваи» мцкафатына лайиг эюрцлян шаиря, сонракы иллярдя дяфялярля беля фестивалларын вя симпозиумларын иштиракчысы олмуш,
бир сыра диплом вя сертификатларла мцкафатландырылмышдыр.
Фирузя ханым Республикамызын иctимаи-сийаси щяйатында йахындан иштирак етмиш, ады пропорсионал сийащы цзря (ЙАП) Милли
Мяcлися депутатлыьа намизядляр сийащысында олмуш (1995- cи ил), Йени Азярбайcан Партийасы цзря депутатлыьа намизядлярин вякилi (2000-ci
ildə) təyin edilmişdir.
Фирузя Мяммядли 28 шеир, няср вя елми тядгигат ясярляри, о cцмлядян дюрд монографийанын вя чохсайлы елми вя публисистик
мягалянин мцяллифидир.
Фирузя Мяммядли 2008-cи илин Президент тягацдчцсцдцр. O, 1912-ci ildə ADPU-nun 90 illik yubileyi münasibəti ilə “Tərəqqi” medalı ilə təltif
edilmişdir.
95
8. QƏHRƏMANOVA(ERGİN) YEGANƏ QÜRBƏT QIZI
Qəhrəmanova (Ergin) Yeganə Qürbət qızı 1976-cı il yanvarın 26-da Abşeron rayonunun Məhəmmədli kəndində anadan olmuşdur. 1983-c ildə
Məhəmmədli kənd orta məktəbinə daxil olmuş, 1993-cü ilə orta məktəbi bitirərək N.Tusi adına ADPU-nun filologiya fakültəsinə qəbul olmuşdur.
Universitetdə oxuduğu illərdə öz fəallığı ilə seçilmiş, fakültədə keçirilən konfransların, elmi və bədii yığıncaqların iştirakçısı, hətta təşkilatçısı
olmuşdur. M.Füzulinin 500 illik yubileyində, M.Şirəliyevin, Ə.Dəmirçizadənin və başqa görkəmli dilçilərin, bir çox ustad aşıqlarımızın yaradıcılıq
gecələrində çıxışlar etmişdir. Ilk dəfə ikinci kursda oxuyarkən TEC-in konfransında “Yunis İmrə və dərviş-sufi ədəbiyyatı” mövzusunda məruzəsinə III
kursda “Müasir Azərbaycan dilində feli bağlama şəkilçiləri”, IV kursda isə “Azərbaycan dilində feillərin lüğəvi məna qrupları” mövzusunda
məruzələrinə görə I yeri tutmuşdur.
1997-ci ildə universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirib “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə magistraturaya daxil olmuşdur. “Çoxmənalı fellərin lüğəvi
cəhətdən təsnifinə dair” adlı ilk elmi məqaləsi “Dil məsələlərinə dair tematik toplu”da (ADPU, 1997, №2) nəşr olunmuşdur. Magistraturada oxuduğu
müddətdə mətbuatda elmi məqalələrlə çıxış etmiş, konfranslarda məruzələr etmişdir. 1999-cu ildə universitetdə keçirilən “Dədə Qorqud-1300”
konfransında “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında məsdərlərin qrammatik xüsusiyyətləri”, “Kitabi-Dədə Qorqud”da feli sifətlərin bəzi xüsusiyyətləri”
mövzularında məruzələrinə görə mükafata layiq görülmüşdür. Həmin ildə aspirantların və gənc tədqiqatçıların respublika elmi konfransında “-madan,-
mədən feli bağlama şəkilçisinin etimologiyası” mövzusunda məruzə etmişdir.
Yeganə Qəhrəmanova 1999-cu ildə magistraturanı da fərqlənmə diplomu ilə bitirərək “Kitabi-Dədə Qorqud”da təsriflənməyən fellər”
mövzusunda magistr dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Həmin ildən universitetin Müasir Azərbaycan dli kafedrasında müəllimə kimi fəaliyyətə
başlamışdır. O, universitetimizin tarixində ilk magistr müəllimidir. 2003-cü ildə AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Azərbaycan dili tarixi
şöbəsinin disertantı olmuş, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında təsriflənməyən fellər” mövzusunda namizədlik dissertasiyası üzərində çalışmış, 25 iyun
2007-ci il tarixində AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun nəzdində filologiya elmləri doktoru və filologiya elmləri namizədi elmi dərəcələri almaq
üçün təqdim olunan dissertasiyaların müdafiəsini keçirən Dissertasiya Şurasında (D. 01. 141) namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. Azərbaycan
Respublikasının prezidenti yanında Ali Attestasiya komissiyasının 20 may 2008-ci il tarixli (protokol №18-k) qərarı ilə filologiya elmləri üzrə fəlsəfə
doktoru elmi dərəcəsi almışdır.
2003-2006-cı illərdə Universitet TEC-in sədri, “Pedaqoji Unversitet xəbərləri” humanitar elmlər seriyasının redaktoru müavini vəzifələrində
çalışmışdır.
96
2011-ci ildə Təhsil Nazirliyi ilə Ailə, uşaq və sağlamlıq mərkəzinin orta məktəblərin X-XI sinifləri arasında
keçirilən “Zərifə Əliyeva: ana, qadın, həkim və ictimai xadm kimi” inşa müsabiqəsinin qiymətləndirilməsi üzrə
komissiyanın üzvü olmuşdur.
2011- ci ildən universitetin Gender mərkəzinin fəaliyyətində yaxından iştirak edir. 2012-ci ilin dekabr ayında
keçirilən qadın zorakılığı mövzusunda 4 həftəlik təlimdə həm iştirakçı, həm də təlimçi kimi iştirak edib sertifikat
almışdır. 2012-ci il sentyabar ayının 3-dən 10-a qədər BMT-nin “İnsan inkişafı” layihəsi çərçivəsində Bakıda təşkil olunmuş təlimin də iştirakçısı
olmuş, təlimçi sertifikatı almışdır.
2012-2015-ci ildən AMEA Elmi İnnovasiyalar Mərkəzində elmi-tədqiqat, təcrübi konstruktor işləri şöbəsində “Türk dillərində ümumi qrammatik
kateqoriyalar” mövzusunda elmi-tədqiqat işi yerinə yetirmişdir.
2012-2014-cü illərdə Təhsil Nazirliyi yanında dərslikləri qiymətləndirmə şurasında ekspert kimi iştirak etmiş, 2014-cü ildə TN-nin orta məktəb
müəllimləri arasında keçirdiyi “İlin müəllimi” müsabiqəsinin qiymətləndirilməsi üzrə komissiyanın üzvü olmuşdur.
2014-cü ildə Abşeron rayonu Məmmədli bələdiyyəsinə üzv seçilmişdir.
2014-cü ildə keçirilən I Bakı Elm festivalında “Kərkük türkmənlərinin dili” mövzusunda məruzə etmişdir.
2014-cü ilin iyun ayında Müasir Azərbaycan dili kafedrasının dosenti vəzifəsinə seçilmişdir.
2014-cü ildən ADPU-nun Müasir Azərbaycan dili kafedrasında elmlər doktoru proqramı üzrə “Azərbaycan dilində hal kateqoriyasının struktur-
semantik inkişafı” mövzusunda doktorluq dissertasiyası üzrində çalışır.
Fakültə Həmkarlar Təşkilatının üzvüdür.
“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında felin təsriflənməyən formaları” adlı dərs vəsaitinin, magistratura üçün “Elmi-pedaqoji təcrübə” adlı proqramın,
22 elmi məqalə və tezisin müəllifidir.
2005-ci ildən YAP-ın üzvüdür.
9. KÖNÜL İBRAHIM QIZI SƏMƏDOVA
97
Könül İbrahim qızı Səmədova 1 may 1974-cü ildə Azərbaycan respublikasının Zaqatala rayonunun Qımır
kəndində anadan olmuşdur. 1980-ci ildə Zaqatala rayonu Qımır kənd orta məktəbinin I (birinci) sinfinə qəbul olunmuş,
1989-cu ildın isə Bakı şəhəri Həbib bəy Mahmudbəyov adına Texniki-humanitar litseyin humanitar bölməsində orta
təhsilini davam etdirmişdir. 1991-ci ildə litseyi əla qiymətlərlə bitirmiş, elə həmin ili də ADPU-nin filologiya
fakültəsinə qəbul olmuş, 1996-cı ildə həmin universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir.
Əmək fəaliyyətinə təyinatı üzrə 1996-cı ildə Zaqatala rayon Qımır kənd orta məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi kimi başlamışdır.
Bir ildən sonra 1997-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsinin aspiranturasına qəbul olmuşdur. 1997-2001-ci illərdə
aspiranturada oxumuşdur. 2004-cü ildə isə “Qərbi Azərbaycan – indiki Ermənistan etnotoponimlərinin arealları” mövzusunda namizədlik dissertasiyası
müdafiə edərək filologiya elmləri üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi almışdır. Elə həmin ildən də ADPU-nun filologiya fakültəsinin “Müasir
Azərbaycan dili” kafedrasında saathesabı dərs deməyə başlamış, eyni zamanda Xətai rayonu 147 saylı texniki-humanitar litseydə də Azərbaycan dili və
ədəbiyyatı müəllimi vəzifəsində işləmişdir.
2007-ci ildən ADPU-nun filologiya fakültəsinin “Müasir Azərbaycan dili” kafedrasında müəllim, 2010-cu ildən baş müəllim, 2014-cü ildən
dosent vəzifəsində işləyir.
30-dan çox elmi məqalənin, 2 dərs vəsaitinin (1. Qərbi Azərbaycan – indiki Ermənistan etnotoponimlərinin arealları; 2. “Şimal-Qərb qrupu
dialekt sözlərinin lüğəti və arealları”) və 1 proqramın (magistratura üçün “Elmi-tədqiqat təcrübəsi”) müəllifidir.
Hal-hazırda AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik institutunun dissertantıdır. “Azərbaycan dili Şimal_Qərb qrupu dialekt və şivələrində qıpçaq
elementləri” mövzusunda doktorluq dissertasiyası üzərində çalışır.
Səbail rayonu YAP-ın üzvüdür.
Ailəlidir. 2 övladı var.
10. SEVINC SƏRHAD QIZI SADIQOVA
Sadıqova Sevinc Sərhad qızı 11 mart 1978-ci ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1985-ci ildə Bakı şəhəri, Sabunçu rayonunun 252 saylı orta
məktəbinin I (birinci) sinfinə qəbul olunmuş, 1995-ci ildə həmin məktəbi əla qiymətlərlə bitirmişdir.
98
1995-ci ildə N.Tusi adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsinə qəbul olunmuş,
1999-cu ildə həmin universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1999-2001-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji
Universitetinin filologiya fakültəsinin Azərbaycan dilçiliyi kafedrasının magistri olmuş və oranı da fərqlənmə diplomu ilə
bitirmişdir. 2006-2010-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Müasir Azərbaycan dili kafedrasının
Azərbaycan dili ixtisası üzrə dissertantı olmuş, “Dərələyəz toponimlərinin linqvistik xüsusiyyətləri” mövzusunda filologiya elmləri üzrə fəlsəfə
doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün dissertasiyanı işləyərək vaxtından əvvəl tamamlamış və müdafiə üçün Bakı Dövlət Universitetinin nəzdində
fəaliyyət göstərən ixtisaslaşmış Dissertasiya Şurasına təqdim etmişdir. Dissertant olduğu müddətdə mövzusu ilə bağlı 15 məqalə və beynəlxalq
konfranslarda 2 tezis çap etdirmişdir. S.Sadıqovanın məqalələrinin 3-ü xaricdə - Türkiyə, Özbəkistan və Qazaxıstanda nəşr olunmuşdur. 2011-ci ildə
müdafiə etmiş, 2012-ci ildə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru diplomunu almışdır.
S.Sadıqova əmək fəaliyyətinə 11 yanvar 2000-ci il tarixində Bakı şəhəri Sabunçu rayonu N.Rzayev adına 169 saylı orta məktəbdə Azərbaycan
dili və ədəbiyyat müəllimi kimi başlamış, 2003-2007-ci illərdə həmin məktəbdə təlim-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini vəzifəsində işləmişdir. 2007-
ci ilin sentyabr ayından Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Müasir Azərbaycan dili kafedrasının müəllimi vəzifəsində işləyir. 2012-ci ildən
Müasir Azərbaycan dili kafedrasının baş müəllimi seçilmişdir. 2013-cü ildən AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun filologiya üzrə elmlər
doktoru proqramı üzrə doktorantıdır. 1 may 2015-ci ildə ADPU-nun Filologiya fakültəsinin Elmi Şurasında dosent vəzifəsinə seçilmişdir.
O, 60-a yaxın məqalənin, bir dərs vəsaitinin, üç proqramın, bir kitabın (həmmüəllif) müəllifidir.
11. MINAXANIM ATAXAN QIZI NƏZƏROVA
Minaxanım Ataxan qızı Nəzərova 23 sentyabr 1949-cu ildə Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1956-cı ildə Bakı şəhəri 44 saylı orta məktəbin I
(birinci) sinfinə qəbul olunmuş, 1966-cı ildə həmin məktəbin X (onuncu) sinifini bitirmişdir. 1973-cü ildə V.İ.Lenin adına APİ-nin Filologiya
99
fakültəsinin I kursuna qəbul olunmuş, 1977-ci ildə həmin institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Əmək fəaliyyətinə
1982-ci ildə V.İ.Lenin adına APİ-nin Orta məktəbin ixtisasartırma fakültəsinin nəzdində olan “Orta məktəbi idarəetmə”
kafedrasında baş laborant kimi başlamışdır. Həmin fakültənin bağlanması ilə əlaqədar 1989-cu ildə institutun Müasir
Azərbaycan dili kafedrasında baş laborant kimi fəaliyyətinə davam etmişdir.
1993-cü ildə akademik Ş.Şirəliyevin elmi-yaradıcılığı ilə bağlı tədqiqat aparmışdır. O, ADPU-nun dissertantı
olmuş, həmin mövzu ilə bağlı bir sıra məqalə çap etdirmişdir. O cümlədən, 1995-ci ildə “Türk dillərinin dialektoloji atlasının hazırlanması işində
M.Ş.Şirəliyevin rolu”adlı məqaləsi (Türk lehçeleri və edebiyyatı dergisi. Sayı 4, Ankara, 1995) Türkiyədə çap edilmişdir. 2004-cü il oktyabrın 26-da
AMEA-da “M.Ş.Şirəliyevin Azərbaycan dilinin inkişafında rolu” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək filologiya elmləri üzrə
fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almışdır. 2006-cı ildə Müasir Azərbaycan dili kafedrasına müəllim təyin edilmişdir. 2009-cu ildən həmin kafedranın
baş müəllimidir. 1 tezis, 1 monoqrafiyanın, bakalavr üzrə 2 proqramın, 1 dərs vəsaiti və bir sıra məqalənin müəllifidir. 1993-cü ildən YAP-ın üzvüdür.
Ailəlidir. 2 övladı, 4 nəvəsi var.
12. ABIŞOV ELŞAD ŞƏRƏFXAN OĞLU
1974-cü ildə Laçın rayonunun Vəlibəyli kəndində doğulub. 1996-cı ildə V.Tusi adına Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetini bitirib. 1996-
2005-ci illərdə 31 N-li Laçın rayon orta məktəbində müəllim işləyib. 2000-2004-cü illərdə AMEA Nəsimi adına Dilçilik institutunun aspirantı olub.
2007-ci ildə “Laçın rayonu onomastik vahidlərinin linqvistik təhlili” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək filologiya elmləri
namizədi alimlik dərəcəsi alıb.
2006-2014-cü illərdə AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitunda kiçik elmi işçi, böyük elmi işçi və aparıcı elmi işçi vəzifələrində çalışıb. 2014-
2016-cı illərdə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun “Azərbaycan dili və onun tədrisi metodikası” kafedrasının dosenti olub. 2016-cı ildən Azərbaycan
Dövlət Pedaqoji Universitetinin Müasir Azərbaycan dili kafedrasında dosent vəzifəsində çalışır.
100
13. Təhməzov Zamiq İltifat oğlu.
1980-ci il 6 sentyabrda Füzuli rayonunun Əhmədalılar kəndində müəllim ailəsində anadan olmuşdur. 1998-ci ildə orta məktəbi bitirmişdir. 1998-ci ildə
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsinə qəbul olmuş, 2002-ci ildə həmin fakültəni bitirmişdir. 2002-2004-cü illərdə ADPU-
nun “Azərbaycan dili” ixtisası üzrə magistraturasını bitirmişəm. 2004-2007-ci illərdə AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitunda əyani aspirant, 2008-ci
ildə “Müasir Azərbaycan dilində köməkçi nitq hissələrinin təsnifi” mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. Elə həmin ildən AMEA-
nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda elmi işçi kimi fəaliyyətə başlamışdır. 2015-ci ildə Azərbaycan Müəllimlər İnstitunda “Azərbaycan dili və onun
tədrisi metodikası” kafedrasında, 2016-cı ildən Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin “Müasir Azərbaycan dili” kafedrasında baş müəllim
vəzifəsində çalışır.
11. KAFEDRANIN İLLİK İŞ PLANI (NÜMUNƏ)
“Təsdiq edirəm”
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin rektoru
______________ t.e.d., prof. C.M.Cəfərov
“____” ______________ 2016-cı il
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin
“Müasir Azərbaycan dili” kafedrasının illik iş planı nümunəsi
İŞ PLANI
101
№ Görüləcək işin məzmunu İcra müddəti İcraçı
1 Yeni tədris ilində kafedra qarşısında duran əsas vəzifələr, keçən tədris ilinin
nəticələrinin müzakirəsi Sentyabr M.Hüseynova
2 Fənlər üzrə sillabusların hazırlanması, təkmilləşdirilməsi, onların kafedrada müzakirəsi
və təsdiqi Sentyabr
M.Hüseynova,
kafedranın bütün
müəllimləri
3 2016/2017-ci tədris ili üçün müəllimlərin fərdi iş planlarının müzakirəsi Sentyabr M.Hüseynova,
S.Sadıqova
4 2016/2017-ci tədris ilində yerinə yetirilməsi planlaşdırılan elmi-tədqiqat işlərinin
müzakirəsi Oktyabr M.Hüseynova
5 Əyani və qiyabi doktorantlarla, dissertantlarla iş: ilkin müzakirə, mövzu seçimi Oktyabr M.Hüseynova
6 Kafedranın strukturunun və “Kafedra profaylının” elektron, PowerPoint və fayl (çap)
versiyalarının hazırlanması Sentyabr-oktyabr M.Hüseynova
7 Bakalavr buraxılış və kurs işi mövzularının, dövlət attestasiya imtahan suallarının
müzakirəsi və təsdiqi
Sentyabr -oktyabr,
fevral – mart
M.Hüseynova, fənn
komissiyası
8 Elmi-tədqiqat işlərinin kafedrada müzakirəsi, aktual problemlərin həlli yollarının
axtarılması və onların elmi əsasları Oktyabr
M.Hüseynova, kafedra
əməkdaşları
9
Seminarların keçirilməsi:
Auditoriyada davranış tələblərinə münasibət Oktyabr-Aprel M.Hüseynova
Müasir Azərbaycan dilinin problematik məsələləri Oktyabr M.Hüseynova,
M.İsmayılova,
102
Y.Qəhrəmanova,
İ.Bayramov
Müstəqillik dövründə dilimizin saflığı uğrunda mübarizə Noyabr
M.Hüseynova,
K.Səmədova,
Z.Təhməzov
Müstəqillik dövründə dövlət dili ilə bağlı sərəncamlar Noyabr M.Hüseynova,
C.Cəfərov, E.Abışov
Kafedranın saytının rəsmi təqdimatı Dekabr M.Hüseynova,
Z.Təhməzov
Terminologiya sahəsindəki yeniliklər Mart
M.Hüseynova,
M.İsmayılova,
Y.Qəhrəmanova
Süni şəkildə dəyişdirilmiş onomastik vahidlər Aprel M.Hüseynova,
İ.Bayramov, S.Sadıqova
Fənlər üzrə dəyirmi masaların təşkili
Azərbaycan dilçiliyində son onilliyin nailiyyətləri Sentyabr- Dekabr Y.Qəhrəmanova,
S.Zeynalov
Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti fənninin ayrı-ayrı ixtisaslar üzrə tədrisinin
spesifikası Noyabr-Dekabr M.İsmayılova, E.Abışov
Müəllim-tələbə münasibətlərinin yeni istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsi Mart-İyun K.Səmədova,
Z.Təhməzov
Müəllimlərin elmi konfrans və simpoziumlarda iştirakının səmərəsi Mart-İyun K.Səmədova, E.Abışov
103
10 İmtahanlara hazırlıq və imtahanların mütəşəkkil keçirilməsi üçün tədbirlərin keçirilməsi Dekabr- may M.Hüseynova, B.Xəlilov
11 İmtahan biletlərinin müzakirəsi Dekabr- may M.Hüseynova,
C.Cəfərov
12 Müəllimlərin illik hesabatlarının təsdiq edilməsi və fərdi iş planlarının yerinə yetirilmə-
sinin müzakirəsi Dekabr- iyun
M.Hüseynova,
S.Sadıqova
13 Qış və yay imtahan sessiyalarının yekunlarının müzakirəsi Yanvar – iyun M.Hüseynova, B.Xəlilov
14 Tədris olunan fənlərin proqramlarının müzakirəsi Mütəmadi Fənni tədris edən
müəllimlər
15 Növbəti tədris ilinə hazırlıq işləri İyul M.Hüseynova, kafedra
əməkdaşları
16 Mühazirə mətnlərinin müzakirəsi Mütəmadi Fənni tədris edən
müəllimlər
17 Açıq dərslərin müzakirəsi, o cümlədən kafedranın tədris etdiyi fənlərin
mənimsənilməsinin mövcud vəziyyətinin müəyyən edilməsi Mütəmadi
M.Hüseynova, dekan
müavini
18
Dərs prosesində müasir dövrün tələblərinə cavab verən daha müasir metodların, o
cümlədən interaktiv təlim metodlarının, habelə informasiya-kommunikasiya
texnologiyalarının tətbiqinin genişləndirilməsi tədbirləri.
Mütəmadi M.Hüseynova
19 Kafedranın professor-müəllim heyətinin ölkə daxilində və qabaqcıl xarici ölkələrdə
treninqlərə cəlb olnmasının təşkili.
Mütəmadi M.Hüseynova
20 Ali təhsildə kredit sisteminin tətbiqi, bu sahədəki yeniliklər və qabaqcıl dünya
ölkələrinin təcrübəsi barədə kafeda əməkdaşlarının mütəmadi məlumatlandırılması.
Mütəmadi M.Hüseynova
21 Kafedranın tədris etdiyi fənlər üzrə tələbələrin biliyinin qiymətləndirilməsinin Avropa M.Hüseynova
104
Kredit Transferi Sistemi tələblərinə uyğun olaraq daha müasir, mütərəqqi və şəffaf
mexanizminin qurulması. Mütəmadi
İş planı kafedranın 07.09.2016-cı il tarixli iclasında təsdiq olunmuşdur.
“Müasir Azərbaycan dili”
kafedrasının müdiri: dos.M.N.Hüseynova
12. KAFEDRANIN ƏSASNAMƏSİ
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Elmi Şurasının “__”
_______ 2016-cı il tarixli “___” saylı protokolu ilə təsdiq edilmişdir.
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Müasir Azərbaycan dili kafedrası haqqında
ƏSASNAMƏ
105
1. Müasir Azərbaycan dili kafedrası (bundan sonra kafedra) ADPU-nun “Filologiya” fakultəsinin əsas tədris-elm
struktur vahidlərindən biri olub, Azərbaycan dilinin qrammatikası və onunla əlaqəli fənlər üzrə tədris, metodiki və
elmi-tədqiqat, elmi-pedaqoji və elmi işçilərin hazırlanması, təhsil alanlar arasında tərbiyə işlərini həyata keçirir.
2. Kafedra Azərbaycan Respublikası Qanunvericiliyinə, Təhsil Qanununa, Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin normativ hüquqi aktlarına,
təlimat və metodiki göstərişlərinə, qüvvədə olan digər qanunvericilik aktlarına, “Ali təhsil müəssisəsinin Nümunəvi Nizamnamə”sinə, ADPU-
nun Nizamnaməsinə, ali təhsil müəssisəsinin professor-müəllim heyətinin vəzifələrə seçilməsi və attestasiyası qaydalarına və bu Əsasnaməyə
uyğun olaraq formalaşdırılır və fəaliyyət göstərir.
3. Kafedraya ümumi rəhbərlik, bir qayda olaraq elmi dərəcəsi və elmi rütbəsi olan kafedra müdiri tərəfindən həyata keçirilir. Kafedra müdirinin
ayrı-ayrı sahələr üzrə müavinləri ola bilər. Kafedra müdirinin müavinləri kafedra müdirinin təqdimatı ilə rektor tərəfindən təyin edilir.
4. Kafedranın kollektiv idarəetmə orqanı onun ayda bir dəfədən gec olmayaraq çağırılan ümumi yığıncağıdır.
5. Kafedraya - kafedra müdiri, professorlar, dosentlər, məsləhətçilər, baş müəllim, müəllim, doktorantlar, dissertantlar, digər kateqoriyadan olan
işçilər daxildirlər.
6. Kafedranın əsas vəzifələri:
- bütün təhsil formaları üçün tədris planlarında nəzərdə tutulmuş məşğələlərin, mühazirələrin, praktiki seminar və digər dərslərin yüksək elmi-
nəzəri səviyyədə aparılmasını təmin etmək;
- kurs, yoxlama və buraxılış işlərinə (layihələrinə), tələbələrin fərdi işlərinə rəhbərlik etmək;
- cari imtahanların və aralıq yoxlamaların keçirilməsini təmin etmək;
- dövlət imtahanlarının təşkilində və keçirilməsində fəal iştirak etmək;
- təhsil alanlar arasında fəal vətəndaş mövqeyinin formalaşması işində iştirak etmək;
- kafedrada tədris edilən fənlər üzrə tədris proqramlarının işlənib hazırlanmasını, müvafiq qaydada təsdiq edilmək üçün təqdim olunmasını təşkil
etmək, digər kafedraların hazırladığı tədris proqramlarına rəy vermək;
106
- dərslik, dərs vəsaitləri, metodiki rəhbərlik, təlimat, göstəriş, əyani vəsait və b. hazırlanmasını təmin etmək,
rektorluğun (fakültənin) göstərişi ilə dərslik, dərs vəsaiti və tədris-metodiki ədəbiyyata rəy vermək;
- elmi-tədqiqat işlərinin aparılmasını təşkil etmək, doktorantların, dissertantların və tələbələrin elmi-tədqiqat
işlərinə rəhbərlik etmək;
- tamamlanmış elmi-tədqiqat işlərinin müzakirəsini təşkil etmək, onların müvafiq elmi-pedaqoji sahədə tətbiq edilməsi və ya nəşr edilməsi üçün
rəy vermək;
- kafedra əməkdaşlarının tədris, elmi-metodiki və digər işlərinin fərdi planlarının tərtib olunmasını və onların icrasını təmin etmək;
- universitetin, respublikanın və xarici ölkələrin ali məktəblərinin pedaqoqlarının qabaqcıl iş təcrübəsinin öyrənilməsini və yayılmasını təşkil
etmək;
- tədris prosesində müasir texniki vasitələrdən, yeni metodikalardan istifadə edilməsinə dair tədbirlər hazırlayıb həyata keçirmək;
- elmi-pedaqoji və elmi kadrların hazırlanması üçün tələbələrlə, doktorantlarla və dissertantlarla işi təşkil etmək;
- kafedra əməkdaşlarının dissertasiyasının yüksək səviyyədə hazırlanmasına kömək etmək, həmçinin rektorluğun (fakültənin) tapşırığına əsasən
digər iddiaçıların dissertasiyalarını müzakirə edib rəy vermək;
- müasir texnologiyaların tətbiqi üzrə qabaqcıl təcrübənin öyrədilməsi və yeni iş metodlarının praktikaya tətbiq edilməsi məqsədi ilə müxtəlif
müəssisə və təşkilatlarla əməkdaşlığı təmin etmək, qarşılıqlı faydalı əlaqələri genişləndirmək;
- ADPU-nun bakalavr, kafedranın magistr və doktorant məzunları ilə daim əlaqələri təmin etmək;
- təhsil sektorunun inkişafı, gənc nəslə verilənbiliklərin yüksək səviyyədə təşkil edilməsi məqsədi ilə kafedrada tədris edilən fənlər üzrə elmi
biliklərin təbliğinin təşkil edilməsi.
7. Kafedra ATİ Elmi Şurasının qərarı ilə, ən azı 5 professor – müəllim (o cümlədən 3 nəfər elmi dərəcəyə malik) olduqda yaradılır. Kafedranın illik
tədris yükü 5,0 min saatdan çox olmalıdır.
8. Kafedra iclaslarına ADPU-nun əməkdaşları, digər ali məktəblərin, elmi-tədqiqat institutlarının, müəssisə və təşkilatların işçiləri də dəvət oluna
bilərlər.
107
9. Kafedra iclaslarında aşağıdakı məsələlər müzakirə edilir:
- kafedra müdirliyinə seçimlə əlaqədar namizədlərin müzakirəsi;
- kafedranın bütün fəaliyyət növləri üzrə gördüyü işlər, professor - müəllim heyətinin, doktorantların,
dissertantların, magistr təhsili alan, staj keçən və ya fərdi planla təhsil alan tələbələrin tədris-tədqiqat planları və hesabatları;
- kafedrada tədris olunan kurslar üzrə tədris vəsaitləri, proqramları, mühazirə və imtahan materialları;
- müəllimlərin tədris yükünün bölünməsi və tədris yükünün yerinə yetirilməsi vəziyyəti;
- kafedra tərəfindən təşkil edilən seminarların, konfransların, sərgilərin və s. tematikası, onların keçirilməsinin nəticələri;
- yoxlama, kurs və buraxılış işlərinin tematikası, rəhbərlərin və rəy verənlərin təyin edilməsi, kurs və buraxılış işlərinin müdafiəyə hazırlanması
vəziyyəti;
- elmi və metodiki işlərin nəşr olunmasına dair təqdimatların verilməsi;
- tədris olunan fənlər üzrə sərbəst proqramla təhsil alan tələbələrin işlərinin mövzularının müəyyənləşdirilməsi;
- sərbəst işlərin hazırlanması, təhvil verilməsi və qiymətləndirilməsi qaydalarının müəyyən edilməsi.
10. Kafedra mövcud normativ hüquqi aktlara uyğun olaraq qarşısına qoyulmuş vəzifələri yerinə yetirmək üçün öz səlahiyyətləri daxilində digər
məsələləri də müzakirə edib müvafiq qərar qəbul edə bilər.
- Kafedra iclaslarında qəbul olunan qərarlar haqqında fakültənin rəhbərliyinə, zərurət olduqda isə ADPU-nun rektorluğuna və ya Elmi Şurasına
məlumat verilir.
11. Kafedra iclaslarında aşağıdakı məsələlər barədə təklif, tövsiyyə və ya təqdimatlar verilə bilər:
- öz səlahiyyətləri daxilində kafedra müəllimlərini xarici ölkələrə, stajkeçmə və ixtisasartırma kurslarına, yaradıcılıq və tədqiqat ezamiyyətlərinə
göndərmək üçün, eləcə də doktoranturaya qəbulla bağlı təqdimat vermək;
- müəllim və elmi işçilərin kafedraya işə qəbulu haqqında işəgötürmə komissiyasına tövsiyə, onlarla müqavilə bağlanması, mövcud
qanunvericiliyə uyğun olaraq onlara vəzifə maaşı və əlavələrin təyin edilməsi haqqında müraciət hazırlamaq;
- doktoranturaya qəbul və iddiaçıların kafedraya təhkim olunması ilə bağlı təkliflər vermək;
108
- əməkdaşların həvəsləndirilməsi və ya cəzalandırılması ilə bağlı əsaslandırılmış təqdimat vermək;
- kafedranın müəllimlərinin, elmi işçilərinin və digər əməkdaşlarının vəzifədən kənarlaşdırılması haqda təqdimat
vermək;
- digər təkliflər vermək.
12. Kafedra iclaslarında qərarlar açıq və ya gizli səsvermə yolu ilə, sadə səs çoxluğu ilə qəbul edilir.
13. Kafedra müdiri:
- kafedranın fəaliyyətinə rəhbərlik edir, onun işini planlaşdırır və təşkil edir;
- kafedra iclaslarını çağırır, onlara sədrlik edir;
- Elmi Şura qarşısında kafedranın fəaliyyəti barədə hesabat verir;
- kafedranı təmsil edir;
- kafedra müdirinin müavinləri vəzifələrinə namizədləri təklif edir;
- kafedranın fəaliyyətinin nəticələrinə görə məsuliyyət daşıyır.
14. Kafedrada kargüzarlıq mövcud qanunvericiliyə və ADPU-da qəbul edilmiş qaydalara uyğun olaraq aparılır.
15. Əsasnaməyə əlavələr və dəyişikliklər, onun qəbul olduğu qaydada həyata keçirilir.
Əsasnamə kafedranın “07” “sentyabr” 2016-cı il tarixli iclasında qəbul edilmişdir.
Kafedra müdiri:_____________ M.N.Hüseynova
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin
Tədris-Metodiki Şurasının “____” “___________” 2016-cı il tarixli iclasında müzakirə edilərək bəyənilmiş, təsdiq edilməsi üçün Elmi Şuraya tövsiyə
109
olunmuşdur.
Tədris Mərkəzinin müdiri: ___________ S.Ağayev