ทฤษฎการเรยนร
ดร.สรนาถ จงกลกลาง
ทฤษฎ
ไดแนวความคดทางทฤษฎทเปนนามธรรม(Abstract Thought)
เกดจากการวเคราะหความสมพนธระหวางขอเทจจรง
มหลกเกณฑ )Principle( ทเปนขอสรปเกยวกบขอเทจจรงทางดานวทยาศาสตร/สงคมศาสตร
อาศยกฎเกณฑทเปนวทยาศาสตรชวยอธบายปรากฏการณ )Phenomena(
มสมมตฐาน )Hypothesis( ชวยเปนแนวทางในการคนควา
แนวคดเกยวกบธรรมชาตและพฤตกรรมของมนษย(กอนครสตศตวรรษท 20)
มมมองดานจรยธรรม
เกยวกบพฤตกรรม
ธรรมชาตของมนษย
เชอวา
เชอวา
มนษยเกดมาพรอมความดมนษยเกดมาพรอมความไมดมนษยเกดมาพรอมกบลกษณะทเปนกลาง
เกดจากแรงกระตนภายใน(มองเดกวามธรรมชาตพรอมจะเรยนร)
เกดจากอทธพลของสงแวดลอม(ทกสงถกกำาหนดโดยสงแวดลอม)
เกดจากสงแวดลอมและแรงกระตนภายใน
แนวคดทฤษฎการเรยนรในชวงตรสตศตวรรษท 20
มองมนษยเปนกลาง
กลมพฤตกรรมนยมBehaviorism
การกระทำาเกดจากสงแวดลอมภายนอกพฤตกรรมเกดจากการตอบสนองตอสงเราการเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง
1
เนนกระบวนการทางความคด
กลมพทธนยมCognitivism
การเรยนรเกดจากการสะสมขอมลสรางความหมาย สมพนธขอมลเปนกระบวนการทางสตปญญา
2
แนวคดทฤษฎการเรยนรในชวงตรสตศตวรรษท 20
ใหความสำาคญกบความเปนมนษย
กลมมนษยนยมHumanism
มนษยมคา มความด ความงามหากบคคลใดไดรบอสรภาพและเสรภาพจะพฒนาตนไปสความเปนมนษยทสมบรณ
3
พฤตกรรมนยม + พทธนยมเชอวา ความรมหลายประเภท
กลมผสมผสานEclecticism
4
ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรมนยม
ทฤษฎการเชอมโยงของธอรนไดด
)Thorndike,1814-1949(
การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรา กบ การตอบสนอง
S ROการเรยนรมหลายรปแบบมการลองผด ลองถก จนพบวธทดทสดในการแกปญหา และเปนการตอบสนองทพงพอใจมการเชอมโยงรปแบบทดทสดกบสงเราในการเรยนรตอไป
กลมพฤตกรรมนยม
กฎการเรยนรของธอรนไดด
“เมอบคคลไดรบผลจากการกระทำา ของตน ในลกษณะทพงพอใจ ยอมอยากจะเรยนรตอไป”
กฎแหงผล)Law of Effect(1
“การเรยนรจะเกดขนไดด ถา ผเรยนมความพรอมทงรางกาย และจตใจ”
กฎแหงความพรอม)Law of Readiness(2
“การฝกหด หรอ การกระทำาบอยๆ ดวยความเขาใจจะทำาใหการเรยนรนน คงทนถาวร”
กฎแหงการฝกหด)Law of Exercise(3
กลมพฤตกรรมนยม
หลกการจดการเรยนรของธอรนไดดการเรยนรเกดขนไดตองอาศยการฝกหด และ ไดรบรางวล1
2เปดโอกาสใหผเรยนลองผดลองถก
สำารวจความพรอม/เตรยมความพรอม เปนสงจำาเปนทตองทำากอนสอน3
4การฝกฝน เพอใหผเรยนเกดทกษะ
การสะทอนผลกลบ โดยเฉพาะผลทตนเองพงพอใจจะชวยใหการเรยนรประสบความสำาเรจ5
กลมพฤตกรรมนยม
ทฤษฎการวางเงอนไขของสกนเนอร)B.F. Skinner ค.ศ -. 1904 1990(
การเสรมแรง ทดลองกบหน
กลมพฤตกรรมนยม
แนวคดทฤษฎการเรยนรของสกนเนอร
พฤตกรรมใดถาไดรบการเสรมแรงมแนวโนมเกดขนอก1
2การเสรมแรงทแปรเปลยน ถาใหเกดการตอบสนองคงกวาการเสรมแรงทตายตว
การลงโทษทำาใหเรยนรไดเรวและลมเรว3
การเสรมแรง เมออนทรยกระทำาพฤตกรรมทตองการสามารถชวยปรบหรอปลกฝงนสยทตองการได4
กลมพฤตกรรมนยม
เสรมแรงภายหลงการตอบสนองทเหมาะสมของผเรยน ชวยเพมอตราการตอบสนองกลบทเหมาะสม
การลงโทษทรนแรงเกนไปมผลเสยมากควรใชวธการงดการเสรมแรงเมอผเรยนมพฤตกรรมทไมพงประสงค
การเวนระยะอยางไมเปนระบบ หรอเปลยนรปแบบการเสรมแรงจะชวยใหการตอบสนองของผเรยนคงทนถาวร
หลกการจดการเรยนร
ทฤษฎการเรยนรของสกนเนอร
กลมพฤตกรรมนยม
ทฤษฎการเรยนรทางสงคม )Social Learning Theory(
เชอวา
การเสรมแรงและการเรยนรสามารถเกดขนในตวเดกเองไดเมอพฤตกรรมของเดกสอดคลองกบพฤตกรรมของคนอน
ไมจำาเปนตองเสรมแรงเพอใหเดกมพฤตกรรมทเหมาะสม
Miller and Dollard1941( )
กลมพฤตกรรมนยม
Bandura1968( )สนบสนนแนวคดทฤษฎการเรยนรทางสงคม
แรงเสรมจากบคคลใดบคคลหนง หรอหวงจะไดรางวลเหมอนตวแบบ
หนงสอ Social Foundation of Thought and Action
อธบายการสงเกตและเลยนแบบพฤตกรรมของตวแบบดวย 4 กระบวนการ คอ
ความเอาใจใสAttention
การจดจำาRetention
การแสดงพฤตกรรม
เหมอนตวแบบReproduction
แรงจงใจMotivation
กลมพฤตกรรมนยม
สงเสรมใหมตวแบบทด
ตวแบบ ไมควรจำากดอยเฉพาะตวผสอน
หลกการจดการเรยนร
ประยกตใชหลกการจดการเรยนร 2 ขนขนท 1 ผเรยนตองใสใจ ประมวลเขารหส และจดจำา
ขนท 2 การกระทำา - ลงมอกระทำาดวยตนเอง (ผเรยนตองใสใจ สงเกตทกขนตอน
เพอใหผเรยนเลยนแบบไดถกตอง)
ทฤษฎการเรยนรทางสงคม )Social Learning Theory(
กลมพฤตกรรมนยม
ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจต )Piajet(กลมพทธนยม
การเรยนรของเดกเปนไปตามพฒนาการทางสตปญญา
พฒนาการเปนสงทเปนไปตามธรรมชาต ไมควรเรงเดกใหขามจากขนหนงไปสอกขนหนง
พฒนาการเปนสงทเปนไปตามธรรมชาต เนนความสำาคญของการเขาใจธรรมชาตและพฒนาการของเดกมากกวาการกระตนใหเดกมพฒนาการเรวขน
กลมพทธนยม
แนวคดทฤษฎการเรยนรของเพยเจต11พฒนาการทางสตปญญาตามวยตางๆ
ขนรบรดวยประสาทสมผส )Sensorimotor Period(0-2 ป ความคดของเดกกบการรบรและการกระทำา ยดตวเองเปนศนยกลางไมเขาใจความคดผอน
ขนกอนปฏบตการคด )Preopertional Period(2-7 ป ความคดขนอยกบการรบรเปนสวนใหญไมสามารถใชเหตผลไดอยางลกซง สามารถเรยนรและใชสญลกษณ
กลมพทธนยม
แนวคดทฤษฎการเรยนรของเพยเจต11พฒนาการทางสตปญญาตามวยตางๆ
ขนคดเปนรปธรรม )Concrete Operational Period(7-11 ป การคดขนอยกบการรบรและการสรางภาพใจใน คดยอนกลบไดเขาใจความสมพนธของตวเลขมากขนขนคดแบบนามธรรม )Formal Operational Period(11-15 ป คดสงทเปนนามธรรมไดคดตงสมมตฐานและใชกระบวนการการทางวทยาศาสตรไดกลมพทธนยม
แนวคดทฤษฎการเรยนรของเพยเจต
การซมซบหรอการดดซม )Assimilation(รบประสบการณ เรองราว สะสมเพอใชประโยชนตอไป
ภาษาและกระบวนการคดของเดกแตกตางจากผใหญ22
กระบวนการทางสตปญญามลกษณะ33
การปรบและจดระบบ )Accommodation(ปรบประสบการณเดมและใหมใหเขากนเปนระบบจนเกดโครงสรางทางปญญาขนใหมการเกดสมดล )Equilibration(ปรบประสบการณเดมกบใหมได-->ภาวะสมดลปรบประสบการณเดมกบใหมได-->ภาวะไมสมดล
หลกการจดการเรยนรการพฒนาผเรยน ควรคำานงถงพฒนาการทางสตปญญา และจดประสบการณใหเหมาะสมไมควรบงคบ1
2จดสภาพแวดลอมทเออใหผเรยนเกดการเรยนรตามวย
ไมควรเปรยบเทยบผเรยน ควรใหผเรยนอสระทจะเรยนร3
กลมพทธนยม
หลกการจดการเรยนร
ใชสงทเปนรปธรรม ชวยการเรยนร4
เดกเลกๆ จะรบรสวนรวมไดดกวาสวนยอยการสอนควรสอนภาพรวมกอน6
สนใจ/สงเกตผเรยนอยางใกลชด5
กลมพทธนยม
หลกการจดการเรยนร
การสอนควรเรมจากสงทผเรยนคนเคยหรอมประสบการณมาสอน7
เปดโอกาสใหผเรยนไดรบประสบการณและสงแวดลอมมากๆ8
กลมพทธนยม
ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร )Bruner(
เชอวา มนษยเลอกทจะรบรสงทตนเองสนใจ และ การเรยนรเกดจากกระบวนการ คนพบดวยตนเอง )Discovery Learning(
กลมพทธนยม
แนวคดทฤษฎการเรยนร
การจดโครงสรางของความรใหมความสมพนธกบพฒนาการของผเรยน1
จดหลกสตรและการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบความพรอมของผเรยน2
การคดแบบหยงร )Intuition( เปนการคนหาเหตผลอยางอสระ ชวยพฒนาการความคดสรางสรรคได
3
แรงจงใจภายในเปนปจจยชวยใหผเรยนประสบความสำาเรจในการเรยนร4
ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร )Bruner)
แนวคดทฤษฎการเรยนร
ทฤษฎทางพฒนาการของมนษยแบงไดเปน 3 ขน ใหญๆ คอ5
ขนเรยนรจากการกระทำา(Enactive Stage)
ขนเรยนรจากการความคด(Inonic Stage)
ขนเรยนรสญลกษณและนามธรรม
(Symbolic Stage)
ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร )Bruner)
กลมพทธนยม
แนวคดทฤษฎการเรยนร
การเรยนรเกดจากผเรยนสรางความคดรวบยอดได6
การเรยนรไดผลดทสด คอการใหผเรยนคนพบการเรยนรดวยตนเอง
(Discovery Learning)
7
ทฤษฎพฒนาการทางสตปญญาของบรเนอร )Bruner)
กลมพทธนยม
ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย)A Theory of Meaning Verbal Learning(
เชอวา การเรยนรจะมความหมายแกผเรยน หากการเรยนรสงใหมผเรยนเคยมพนฐานความรเดมทสามารถเชอมโยงกบความรใหม
DavidAusubel
ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย
กลมพทธนยม
หลกการจดการเรยนร
กอนสอนเรองใหม ควรสำารวจความรของผเรยนกอน วาเพยงพอทจะทำาความเขาใจความรใหมหรอไมถาไม ตองจดประสบการณให
1
นำาเสนอกรอบความคด )Advance Organizer(เรองใดเรองหนงกอนเสนอเนอหานนๆจะชวยใหผเรยนเรยนเนอหานนอยางมความหมาย
2
หลกการจดเตรยม Advance Organizer คอการจดเรยงขอมลทตองการ เปนหมวดหมหรอกวางๆ กอนการเรยนรเรองใหม
3
ทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย
กลมพทธนยม
กลมมนษยนยมทฤษฎการเรยนรของมาสโลว )Maslow(
แนวคดทฤษฎการเรยนร
มนษยทกคนมความตองการพนฐานตามธรรมชาตเปนลำาดบขน
1รางกาย )Physical(
ความมนคงปลอดภย )Safety(ความรก )Love(
การยอมรบ และยกยองจากสงคม(Esteem)
พฒนาศกยภาพของตนเองอยางเตมท(Self-Actualization)
กลมมนษยนยม
กลมมนษยนยมทฤษฎการเรยนรของมาสโลว )Maslow(
แนวคดทฤษฎการเรยนร
มนษยมความตองการจะรจกตนเองและพฒนาตนเอง
2
ประสบการณทเรยกวา“Peak Experience”
(รสกปต เขาใจเรองหนงอยางถองแทรจกตนเองยางแทจรง)
กลมมนษยนยม
หลกการจดการเรยนร
เขาใจพนฐานของมนษย สามารถชวยใหเขาใจพฤตกรรมของบคคลได1
การใหผเรยนเกดการเรยนรไดด จำาเปนตองตอบสนองความตองการพนฐานกอน2
ใชความตองการพนฐานของผเรยนแตละคนเปนแรงจงใจชวยใหผเรยนเกดการเรยนร3
การชวยใหผเรยนไดรบการตอบสนองความตองการพนฐาน จดบรรยากาศใหชวยเออตอการเรยนร4
กลมมนษยนยม
ทฤษฎการเรยนรของโลเจอรส )Rogers(
แนวคดทฤษฎการเรยนร
มนษยจะพฒนาตนเองไดด หากอยในสถานการณทผอนคลายและเปนอสระ
การจดบรรยากาศทผอนคลาย และเออตอการเรยนร
เนนผเรยนเปนศนยกลาง(Student entered teaching)
สอนโดยใชวธชแนะ )Non-Directive(ผสอนทำาหนาทอำานวยความสะดวก
(Facilitator)จดการเรยนรทเนนกระบวนการ
(Process Learning)กลมมนษยนยม
หลกการจดการเรยนร
การจดสภาพแวดลอมใหอบอน ปลอดภยนาไววางใจ1
ผเรยนแตละคนมศกยภาพและแรงจงใจอยแลว ผสอนจงควรสอนแบบชแนะโดยใหผเรยนเปนผนำาทางในการเรยนรของตน
2
การเรยนการสอน ควรใหผเรยนเรยนรกระบวนการ เพราะกระบวนการการเรยนรเปนเครองมอสำาคญทบคคลใชในการดำาเนนชวตและแสวงหาความรตอไป
3
กลมมนษยนยม
ทฤษฎการเรยนรของมาสโลว )Maslow(
กลมผสมผสาน
การเรยนรสญญาณ )Signal Learning ( ตอบสนองสงเราทเปนไปโดยอตโนมต อยนอกเหนออำานาจจตใจ
1
ทฤษฎการเรยนรของกานเย )Gague(กานเย จดประเภทของการเรยนรเปนลำาดบจากงายไปยาก 8 ขน
การเรยนรสงเรา - ตอบสนอง )Stimulus Respcuse Learning(เชอมโยงสงเรากบการตอบสนอง ผเรยนควบคมพฤตกรรมตนเองได
2
การเรยนรการเชอมโยงแบบตอเนอง )Chaining ( เชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนองทตอเนองกนตามลำาดบเกยวของกบการกระทำาและการเคลอนไหว
3
กลมผสมผสาน
การเชอมโยงภาษา )Verbal Association(เปนการเรยนรเกยวกบการใชภาษา4
ทฤษฎการเรยนรของกานเย )Gague(กานเย จดประเภทของการเรยนรเปนลำาดบจากงายไปยาก 8 ขน
การเรยนรความแตกตาง )Discrimination Learning(มองเหนความแตกตางของสงตางๆ
5
การเรยนรความคดรวบยอด )Concept Learning( จดกลมสงเราทเหมอนหรอตางกน
6
กลมผสมผสาน
การเรยนรกฎ )Rule Learning(เชอมโยงความคดรวบยอดตงแตสองอยางขนไปและตงเปนกฎเกณฑ
7
ทฤษฎการเรยนรของกานเย )Gague(กานเย จดประเภทของการเรยนรเปนลำาดบจากงายไปยาก 8 ขน
การเรยนรการแกปญหา )Problem Solving(นำากฎเกณฑตางๆ มาใช เปนกระบวนการทเกดในตวผเรยน ใชกฎเกณฑแกปญหาในสถานการณทคลายคลงกน
8
หลกการจดการเรยนรรปแบบการสอนอยางเปนระบบ เชอมโยงสภาพสภาวะแวดลอมภายนอกกบกระบวนการเรยนรภายใน
1กระบวนการสอน 9 ขน2
สรางความสนใจแจงจดประสงคกระตนระลกถงความรเดมทจำาเปนเสนอบทเรยนใหมเตรยมและใหแนวทางการเรยนรลงมอปฏบตใหขอมลปอนกลบประเมนพฤตกรรมตามจดประสงคสงเสรมความแมนยำาและถายโอนการเรยนรสการปฏบตงาน
ทฤษฎการเรยนร
พทธนยมCognitivism
มนษยนยมHumanism
ผสมผสาน
พฤตกรรมนยมBehaviorism
• Piaget• Bruner• Meaningful Verbal Learning
• Maslow• Roger
• Gagne
• Thorndike• Skinner• Social Learning Theory
สรป