5000year.space5000year.space/0datacenter/book/Bedok WordFiles/Pitaka-065.docx · Web viewសុត្តន្តិបិដក. ខុទ្ទកនិកាយ មហានិទ្ទេស.

សុត្តន្តិបិដកខុទ្ទកនិកាយ មហានិទ្ទេទ្ទស

ទុតិយកភាគ----------------

មាគន្ទិយសុត្តនិទ្ទេទ្ទស ទី ៩[១ ] ( ព្រ�ះមាន ភាគ ព្រទ ង់ព្រ�ស់ថា ) ឯច ំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុនម ិនមាន (ដល់ត ថាគត ) ទ្ទេព្រ'ះ

ទ្ទេ(ីញនាងតណ្ហា, នាងអរត ី ន ឹងនាងរាគា ទ្ទេ2ីយ (ច ំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុន ន ឹងមាន ដល់ត ថាគ តទ្ទេព្រ'ះទ្ទេ(ីញ ) ន ូវសរ រី ៈ នៃនធី�របស់អ ្នក ទ្ទេនះ ដ ៏ទ្ទេ�ញទ្ទេ:យ ម ូព្រត ន ឹងករ សី ដ ូច ទ្ទេម្តច ទ្ទេកីត ត ថាគត មិនព្រត វូការ ទ្ទេដីម ្ប ីប ៉ះ 'ល់ន ូវសរ រី ៈ នៃនធី� ទ្ទេនាះ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យទ្ទេ>ីង ទ្ទេ2ីយ។

[២ ] 'ក្យថា ឯច ំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុន ម ិនមាន (ដល់តថាគត ) ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេ(ីញនាង តណ្ហា, នាងអរត ី ន ឹងនាងរាគាទ្ទេ2ីយ ទ្ទេសចក ្តីថា ច ំណង់ក ្តី ត ទ្ទេព្រមកក ្តី ទ្ទេសចក ្តី ព្រស ឡាញ់ក ្តី ក ្នុង ទ្ទេមថ ុនធម ្ម ម ិនមាន ទ្ទេព្រ'ះ ព្រប ទះ ន ូវ មារធី� ទ្ទេD្ម ះតណ្ហា, ១ អ រត ី ១ រាគា១ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ឯចំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុន ម ិនមាន (ដល់ត ថាគត ) ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេ(ីញនាងតណ្ហា, នាងអ រត ី ន ឹងនាងរាគាទ្ទេ2ីយ។

[៣ ] 'ក្យថា (ច ំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុនន ឹង មានដ ល់តថាគត ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេ(ីញ ) ន ូវ ទ្ទេសរ រី ៈ នៃនធី�រប ស់អ ្នក ទ្ទេនាះ ដ ៏ទ្ទេ�ញទ្ទេ:យមូព្រតន ឹងករ សី ដ ូច ទ្ទេម្តច ទ្ទេកីត តថាគតមិន ព្រត វូការ ទ្ទេដីម ្ប ីប ៉ះ'ល់ន ូវសរ រី ៈ នៃនធី�ទ្ទេនាះ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យ ទ្ទេ>ីង ទ្ទេ2ីយ អធីប្បាយថា (ច ំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុនន ឹង មានដ ល់តថាគត ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេ(ីញ ) ន ូវសរ រី ៈ ទ្ទេនះដ ៏ទ្ទេ�ញទ្ទេ:យសូព្រត ទ្ទេ�ញទ្ទេ:យករ សី ទ្ទេ�ញ ទ្ទេ:យទ្ទេសHស ្ម ទ្ទេ�ញទ្ទេ:យDម មានរាងឆ ្ឆឹង រ តឹ រ តួ ទ្ទេ:យសរ នៃស លាប ទ្ទេ:យDមនឹងសាច ់ 'សទ្ទេ:យ ស្បែស្បក បិទបាងំ ទ្ទេ:យសម្ប ុរ នៃថH មាន ព្របទ្ទេហាងតូច ព្រប ទ្ទេហាងធ ំ ស្បែតងE ូរ ទ្ទេចញEូរច ូល ជាលំទ្ទេRនៃន� ួកដង ្កូវ ដ ៏ទ្ទេ�ញមន ្ទិលមិនសាT ត ទ្ទេUVងៗ ដ ូច ទ្ទេម្តចបាន ត ថាគត មិន ព្រត វូការ ទ្ទេដីម ្ប ីជាន ់ទ្ទេ:យទ្ទេ>ីង ទ្ទេ2ីយ ការទ្ទេRរ មួឬការសមាគម មានមក � ីណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) (ច ំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុនន ឹង មានមកដល់តថាគតទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេ(ីញ ) ន ូវសរ រី ៈ ទ្ទេនះ ដ ៏ទ្ទេ�ញទ្ទេ:យទ្ទេមសូព្រត ន ឹងករ សី ដ ូច ទ្ទេម្តច ទ្ទេកីត ត ថាគតមិន ព្រត វូការ ទ្ទេដីម ្ប ីប ៉ះ'ល់ន ូវសរ រី ៈ នៃនធី�ទ្ទេនះ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យទ្ទេ>ីង ទ្ទេ2ីយ។ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ទ្ទេទីបព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ទ្ទេEីយថា ឯច ំណង់ទ្ទេមថ ុន ម ិនមាន (ដល់តថាគត ) ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេ(ីញនាងតណ្ហា, នាងអរត ី ន ឹងនាងរាគាទ្ទេ2ីយ (ច ំណង់ក ្នុង ទ្ទេមថ ុនន ឹង មានដ ល់តថាគត ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេ(ីញ ) ន ូវសរ រី ៈ នៃន

ធី�របស់អ ្នក ទ្ទេនះ ដ ៏ទ្ទេ�ញទ្ទេ:យមូព្រត ន ឹងករ សី ដ ូច ទ្ទេម្តច ទ្ទេកីត តថាគតមិន ព្រត វូការ ទ្ទេដីម ្បប៉ះ'ល់ន ូវសរ រី ៈ នៃនធី�ទ្ទេនះ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យទ្ទេ>ីង ទ្ទេ2ីយ។

[៤ ] (មាគន ្ទិយព្រ'E ្មណ៍ស ួរថា ) ទ្ទេបី ព្រ�ះអ ង ្គម ិន ព្រត វូការនារ រីត ន ៍ស្បែបប ន ុះ ស្បែដល� ួក ទ្ទេគនរ និ្ទ្រន្ទមានព្របមាណទ្ទេព្រចីន ព្របាថា្ន ទ្ទេEីយ ទ្ទេទទ្ទេតី ព្រ� ះអង ្គ ទ្ទេ'លនូវទ ិដ ្ឋិ ស ីល វត > ិវ តិ ក ិរយិា ទ្ទេកីត ក ្នុងភ� ស្បែបបណ្ហាវញិ។

[៥ ] ( ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគព្រ� ស់ថា មា្ន លត ន ្ទិយៈ ) ការទ្ទេព្រ>ីស ទ្ទេរ ីសទ្ទេEីយ ព្របកាន ់ ក ្នុងធ ម៌ទាងំឡាយថា អា�្ម អ ញទ្ទេ'លនូវ 'ក្យ ទ្ទេនះដ ូទ្ទេច្ន ះ មិនមានដល់តថាគតទ្ទេនាះទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះតថាគតទ្ទេ(ីញ (ទ្ទេទាស) ក្នុងទិដ្ឋិទាងំឡាយ មិនព្របកាន់ ទ្ទេEីយបាន�ិចារណ្ហាទ្ទេ(ីញ នូវទ្ទេសចក្តីស្ងប់ខាងក្នុង។

[៦ ] 'ក្យថា តថាគត ទ្ទេ'ល'ក្យ ទ្ទេនះ របស់បទថា អា�្ម អញទ្ទេ'ល 'ក្យ ទ្ទេនះ ដ ូទ្ទេច្ន ម ិនមាន ដល់តថាគតទ្ទេនាះទ្ទេទ ទ្ទេសចក ្តីថា តថាគតទ្ទេ'ល'ក្យ ទ្ទេនះ ទ្ទេ'ល 'ក្យន ុះ ទ្ទេ'ល 'ក្យមានព្របមាណ ប៉ុទ្ទេណ្ហាi ះ ទ្ទេ'ល 'ក្យមានព្របមាណប៉ុទ្ទេណ្ហាi ះ ទ្ទេ'លទ ិដ ្ឋិទ្ទេន ះថា ទ្ទេលាក ទ្ទេទjងដ ូទ្ទេច្ន ះ ក ្តី។ល។ សត ្វសាH ប់ទ្ទេEីយ ទ្ទេកីត ទ្ទេទjតក ៏ម ិន ស្បែមន ម ិន ទ្ទេកីត ទ្ទេទjត ក ៏ម ិន ស្បែមន ដ ូទ្ទេច្ន ះ ក ្តី។ 'ក្យថា មិន មាន ដល់តថាគត ទ្ទេនាះ ក ៏ម ិនមានដល ់ តថាគត ទ្ទេទ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) អា�្ម អញទ្ទេ'ល'ក្យ ទ្ទេនះ ដ ូទ្ទេច្ន ះ ម ិនមាន ដល់តថាគត ទ្ទេនាះ ទ្ទេទ។ 'ក្យថា មា្ន លមាគន ្ទិយៈ គ ឺព្រ� ះ មានព្រ�ះ ភាគ គ ឺជា'ក្យ ទ្ទេmទ្ទេ:យទ្ទេគារ� ។ ល។ ការប ញ្ញាo ត ្តិថា ព្រ� ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេនះ ទ្ទេកីត ទ្ទេ:យការ ព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ទ្ទេលាកទ្ទេ'លថាព្រ� ះមានព្រ� ះភាគ ព្រ�ស់ទ្ទេmថា មាគ ន ្ទិយៈ។

[៧ ] 'ក្យថា ក ្នុង ធម៌ទាងំឡាយ នៃនបទថា ការ ទ្ទេព្រ>ីស ទ្ទេរ ីសទ្ទេEីយ ព្រប កាន់ក ្នុងធម៌ទាងំ ឡាយ � ិចារណ្ហា រ ះិ រក រ ះិគ ិត ថ Hឹង ទ្ទេមីល នៃលលក ទ្ទេធ្វី ឱ ្យច្បាស់លាស់ ទ្ទេធ្វី ឱ ្យ ព្របាកដ ទ្ទេEីយព្រប កាន់ទ្ទេ:យ > ួរ ព្របកាន់ទ្ទេ:យចទ្ទេនាH ះ ព្រប កាន់ថា ព្រប ទ្ទេសី រ ព្របកាន់ទ្ទេ:យចំស្បែលកព្រប កាន់ទ្ទេ:យគ ំន រ ព្របកាន់ទ្ទេ:យគ ំន រធ ំ ព្របកាន ់ ប ទ្ទេបាស អស្បែងTល ច ូលច ិត ្ត ច ុះច ិត ្ត ច ុះច ិត ្តស ៊ប ់ថា 'ក្យ ទ្ទេនះ ជា'ក្យ ទ្ទេទjង ជា'ក្យ � ិត 'ក្យ ព្របាកដ 'ក្យ ស្បែមន 'ក្យ ទ្ទេទjងទាត ់ 'ក្យម ិន ស្បែព្រប ព្របលួដ ូទ្ទេច្ន ះ ម ិនមាន មិន មាន ព្រ�ម តថាគត មិនបាន តថាគតលះបង ់ ផ្តា្ត ច ់បង ់ ឱ ្យស ្ងប ់ រមា្ង ប ់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វី ម ិន គ ួរឱ ្យ ទ្ទេកីត ទ្ទេ2ីង ទ្ទេទjត ដ ុច ទ្ទេ:យទ្ទេភHី ងគ ឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ការទ្ទេព្រ>ីស ទ្ទេរ ីសទ្ទេEីយ ព្របកាន់ ក ្នុងធម៌ទាងំ ឡាយ។

[៨ ] 'ក្យថា តថាគត ទ្ទេ(ីញ ( ទ្ទេទាស ) ក ្នុងទ ិដ ្ឋិទា ងំឡាយ មិន ព្រប កាន ់ អធិប្បាយថា តថាគតកាលទ្ទេ(ីញទ្ទេទាស ក ្នុងទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ មិន ព្របកាន ់ ម ិន បទ្ទេបាស អស្បែងTល មិនជាប់ច ិត ្ត ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) តថាគតទ្ទេ(ីញ ( ទ្ទេទាស ) ក ្នុងទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ មិន ព្រប កាន ់ ទ្ទេ:យ ព្របការយ៉ាងទ្ទេនះឯង។ ម ួយ ទ្ទេទjត ដ ំទ្ទេណី រ គ ឺទ ិដ ិ ្ឋ សទ្ទេញ្ញាo >ន ៈគ ឺទ ិដ ្ឋិន ុះថា ទ្ទេលាក ទ្ទេទjង 'ក្យ ទ្ទេនះឯ ង

ជា'ក្យ� ិត 'ក្យដនៃទ ជាទ្ទេមា(ៈ ឯទ ិដ ្ឋិទ្ទេន ះ ព្រប កបទ្ទេ:យទ ុក ្ខ ព្រប កបទ្ទេ:យទ្ទេសចក ្តីថា្ន ងំថា្ន ក ព្របកបទ្ទេ:យ ទ្ទេសចក ្តីច ទ្ទេងTxតចង Tល ់ ព្រប កបទ្ទេ:យទ្ទេសចក ្តីព្រក Eលព្រក ហាយមិន ព្រប ព្រ� ឹត ្តទ្ទេy�ម ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេសចក ្តីទ្ទេនីយណ្ហាយ ទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីព្របា សចាក តទ្ទេព្រម កទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេសចក ្តីរលត ់ទ ុក ្ខទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់រមា្ង ប ់ទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីអភ ិញ្ញាo ទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីក ិរយិា ព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីព្រ� ះន ិ'្វ ន ទ្ទេទ តថាគតទ្ទេ(ីញទ្ទេទាស ក ្នុងទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយដូទ្ទេច្ន ះ ទ្ទេទីប មិន ព្របកាន់យក មិនបទ្ទេបាសអស្បែងTល មិន ជាប់ច ិត ្តន ូវទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ ឬថា ទ ិដ ្ឋទាងំឡាយ តថា គតមិនគ ប្ប ីព្រប កាន់យក មិនគប្ប ីប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនគប្ប ីជាប់ច ិត ្តទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) តថាគតទ្ទេ(ីញទ្ទេទាស ក ្នុងទ ិដ ្ឋិទាងំ ឡាយ មិន ព្រប កាន ់ ទ្ទេ:យព្របការយ៉ាងទ្ទេនះឯង។ ដ ំទ្ទេណី រគ ឺទ ិដ ្ឋិ ការ ព្រប កាន់គ ឺទ ិដ ្ឋិ U Hូវឆ្ងា្ង យគ ឺទ ិដ ្ឋិ ទ្ទេលាក មិន ទ្ទេទjង ទ្ទេលាកមានទ ីប ំU ុត ទ្ទេលាកមិនមានទ ីប ំU ុត> ីវ ៈ ទ្ទេនាះ សរ រី ៈ ទ្ទេនាះ > ីវដ នៃទ សរ រី ៈដ នៃទ សត ្វសាH ប់ទ្ទេកីត ទ្ទេទjតក ៏មាន មិន ទ្ទេកីត ទ្ទេទjតក ៏មាន សត ្វសាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីត ទ្ទេទjតក ៏មាន មិន ទ្ទេកីត ទ្ទេទjត ក ៏មាន សត ្វសាH ប់ទ្ទេកីត ទ្ទេទjតក ៏ម ិន ស្បែមន មិន ទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក ៏ម ិន ស្បែមន 'ក្យ ទ្ទេនះឯ ងជា 'ក្យ� ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា( ៈ ឯទ ិដ ្ឋិទ្ទេន ះ ព្រប កប ទ្ទេ:យទ ុក ្ខ ព្របកបទ្ទេ:យ ទ្ទេសចក ្តីព្រកE ល់ព្រក ហាយ មិន ព្រប ព្រ� ឹត ្តទ្ទេy�ម ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេសចក ្តីទ្ទេន{យណ្ហា យទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេសចក ្តីព្របាសចាកត ទ្ទេព្រមកទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេសចក ្តីរលត ់ទ ុក ្ខ ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់រមា្ង ប ់ទ្ទេទ។ ទ្ទេដីម ្ប ីអភ ិញ្ញាo ទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីក ិរយិា ព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេទ ទ្ទេដីម ្ប ីព្រ� ះន ិ'្វ ន ទ្ទេទ តថាគតទ្ទេ(ីញទ្ទេទាស ក ្នុងទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយដូទ្ទេច្ន ះ ទ្ទេទីបមិន ព្រប កាន ់ ម ិន បទ្ទេបាស អស្បែងTល មិន ជាប់ច ិត ្ត ន ូវទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ ឬថាទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ តថាគត ម ិនគប្ប ីព្របកាន់យក មិន គប្ប ីប ទ្ទេបាសអស្បែងTល ម ិនគប្ប ីជាប់ច ិត ្ត ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) តថាគត ទ្ទេ(ីញទ្ទេទាសក ្នុង ទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ មិន ព្របកាន ់ ទ្ទេ:យ ព្របការយ៉ាងទ្ទេនះឯង។ ម ួយ ទ្ទេទjត តថាគតទ្ទេ(ីញទ្ទេទាស ក ្នុង ទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ ថា ទ ិដ ្ឋិទាងំ ទ្ទេនះមិន ទ្ទេទjង គ ឺបច ្ច័យ�ក់ស្បែតងទ្ទេ2ីង ទ្ទេEីយ អាព្រស័យបច ្ច័យទ្ទេកីត ទ្ទេ2ីង ទ្ទេEីយ មានកិរយិាអស់ទ្ទេy ជាធម ្ម� មានក ិរយិាស ូន ្យ ទ្ទេy ជាធម ្ម� មានក ិរយិា ព្របាស ទ្ទេyជាធម ្ម� មានក ិរយិា រលត ់ទ្ទេyជាធម ្ម� ទ្ទេទីបមិន ព្រប កាន ់ ម ិន ប ទ្ទេបាស អស្បែងTល មិន ជាប់ច ិត ្ត ន ូវទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ ឫថា ទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ ត ថាគ ត ម ិនគ ប្ប ីព្របកាន ់ ម ិនគ ប្ប ីប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនគប្ប ីជាប់ច ិត ្ត ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) តថាគត ទ្ទេ(ីញទ្ទេទាសក ្នុង ទ ិដ ្ឋិទាងំឡាយ មិន ព្របកាន ់ ទ្ទេ:យព្របការយ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

[៩ ] 'ក្យថា បាន� ិចារណ្ហា ទ្ទេ(ីញ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង គ ឺទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់រាគ ៈ ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ទ្ទេទាសៈ ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ទ្ទេមាEៈ ទ្ទេសចក ្តីរលត ់ ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ទ្ទេស្ងxម នៃន ទ្ទេកាធៈ ឧបនា Eៈ មក ្ខៈ បឡាសៈ ឥស្សា មច ្ឆរ យិ ៈ មា (ៈ សាទ្ទេថយ្យៈ ថម ្ភៈ សារម ្ភៈ មានៈ អត ិមានៈ មទ ៈ បមាទៈ ន ឹង

ក ិទ្ទេលសទា ងំអស ់ ទ ុច ្ចរ តិទាងំ អស ់ ទ្ទេសចក ្តីព្រក វល ់ព្រកវាយទាងំអស់ទ្ទេសចក ្តីព្រកE ល់ព្រក ហាយទាងំអ ស ់ទ្ទេសចក ្តីអន ្ទះ សារទា ងំអស ់ អភ ិស ង្ខា្ខ រជា អ ក ុសលទាងំអស់។ 'ក្យថា បាន � ិចារណ្ហា គ ឺកាល�ិចារណ្ហា កាល ព្រត ិះ រ ះិកាលរ�ំ ឹង កាលនៃលលក កាលបំភ Hឺ កាល ទ្ទេធ្វី ឱ ្យច្បាស់ថាសង្ខា្ខ ទាងំឡាយទាងំ� ួង ម ិន ទ្ទេទjង កាល �ិចារណ្ហា កាលព្រត ិះ រ ះិ កាល រ�ំ ឹង កាលថ Hឹង កាលនៃលលក កាលបំភ Hឺ កាលទ្ទេធ្វី ឱ ្យច្បាស់ថា សង្ខា្ខ ទាងំឡាយ ទាងំ� ួង ជាទ ុក ្ខថា ធម៌ទាងំឡាយទាងំ� ួង ជាអន�្ត ។ល។ កាល �ិចារណ្ហា កាលព្រត ិរ ះិ កាលរ �ំ ឹង កាលថ Hឹង កាល នៃលលក កាលបំភ Hឺ កាល ទ្ទេធ្វីឱ ្យច្បាស់ថា វត ្ថុណ្ហា មួយមានសភា�ទ្ទេកីត ទ្ទេ2ីង ទ្ទេEីយ វត ្ថុទាងំអ ស់ទ្ទេនាះ មានក ិរយិា រលត ់ទ្ទេyវញិ ជាធម ្ម�។ 'ក្យថា បានទ្ទេ(ីញ គ ឺបាន> ួប បាន យល ់ បាន ព្របទះ បានព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) បាន�ិចារណ្ហា រទ្ទេ(ីញ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង។ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ព្រ�ះមានព្រ� ះភាគ ព្រ�ស់ថា កា រ ទ្ទេព្រ>ី សទ្ទេរ ីសទ្ទេEីយ ព្របកាន់ក ្នុងធម៌ទា ងំឡាយថា អា �្ម អញទ្ទេ'លនូវ'ក្យ ទ្ទេនះដ ូទ្ទេច្ន ះ ម ិនមាន ដល់តថាគតទ្ទេនាះទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះតថាគត ទ្ទេ(ីញ ( ទ្ទេទាស ) ក ្នុងទ ិដ ្ឋិទា ងំឡាយ មិន ព្របកាន់ ទ្ទេEីយបាន�ិចារណ្ហា ទ្ទេ(ីញនូវ ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង។

[១០ ] (មាគន ្ទិយព្រ'E ្មស ួរថា ) ធម ្មជាត ិជាទ្ទេព្រគ{ង ទ្ទេព្រ>ីសទ្ទេរ ីស ណ្ហា ស្បែដលបុគ ្គលក ំណត ់ទ្ទេEីយ ព្រ�ះអង ្គជាម ុន មិន ព្រប កាន ់ ន ូវធម ្មជាត ិជាទ្ទេព្រគ{ង ទ្ទេព្រ>ីស ទ្ទេរ ីសទាងំ ទ្ទេនាះ ទ្ទេEីយ ព្រ�ស់ទ្ទេសចក ្តីណ្ហាថា ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង ទ្ទេសចក ្តីទ្ទេនាះ អ ្នក ព្របា> ្ញទាងំឡាយ សំស្បែដងទ្ទេEីយ ដ ូច ទ្ទេម្តចE ្ន៎។

[១១ ] ទ ិដ ្ឋិ ៦២ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ធម ្មជាត ិជាទ្ទេព្រគ{ង ទ្ទេព្រ>{សទ្ទេរ ីសរបស់ប ទថា ធ ម ្មជាត ិជាទ្ទេព្រគ{ង ទ្ទេព្រ>{ស ទ្ទេរ ីស ស្បែដលទ្ទេគក ំណត ់ទ្ទេEីយ។

'ក្យថា ទ្ទេគក ំណត ់ទ្ទេEីយ គ ឺទ្ទេគសទ្ទេព្រមច ស្បែតង�ងំ ទ្ទេរjបច ំទ្ទេគ ស្បែតង�ងំដ ូទ្ទេច្ន ះខ Hះ ឬថា មិន ទ្ទេទjង បច ្ច័យ�ក់ស្បែតង អាព្រស័យ បច ្ច័យទ្ទេEីយ ទ្ទេទីប ទ្ទេកីត ទ្ទេ2ីង មាន ក ិរយិាអ ស់ទ្ទេyជាធម ្ម� ស្បែព្រប ព្រប លួទ្ទេyជាធ ម ្ម� ទ្ទេគស្បែត ង�ងំដ ូទ្ទេច្ន ះ ខ Hះ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) ធម ្មជាត ិជាទ្ទេព្រគ{ង ទ្ទេព្រ>ីសទ្ទេរ ីសណ្ហា ស្បែដលទ្ទេគ ក ំណត ់ទ្ទេEីយ។ 'ក្យថា ដ ូទ្ទេច្ន ះ ក ្នុងបទថា មាគន ្ទិយ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) ធម ្មជាត ិជាទ្ទេព្រគ{ង ទ្ទេព្រ>ីសទ្ទេរ ីស ណ្ហា ស្បែដលទ្ទេគក ំណត ់ទ្ទេEីយ។ 'ក្យថា ដ ូទ្ទេច្ន ះ ក ្នុងប ទថា មាគន ្ទិយព្រ'E ្មទ្ទេ'លដូទ្ទេច្ន ះ គ ឺជាបទសន ្ឋិ ។ល។ 'ក្យថា ដ ូទ្ទេច្ន ះ ន ុះ ជាលំ:ប់បទ។ 'ក្យថា មាគន ្ទិយៈ ជានាម ជាកិរយិារាប ់ ជាទ្ទេD្ម ះ ជា'ក្យ ទ្ទេmព្រ' E ្មណ៍ ទ្ទេនាះ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ មាន'ក្យថាមាគន ្ទិយព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លដូទ្ទេច្ន ះ ។

[១២ ] 'ក្យថា ន ូវធម ៌ទាងំ ទ្ទេនាះ ក ្នុងបទថា ព្រ�ះអ ង ្គជាម ុន ិ ម ិន ព្រប កាន់ន ូវធម ៌ទាងំ ទ្ទេនាះ ទ្ទេEីយព្រ�ស់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីណ្ហាថា ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង គ ឺ បាន ដល់ទ ិដ ្ឋិទាងំ ៦។ ញាណ ទ្ទេmថាទ្ទេមានៈក ្នុងបទថាមុន ិ។ ល។ ម ុន ិទ្ទេនាះ កន Hង បណ្ហា្ត ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងជាប់ច ំ'ក ់។ 'ក្យថា មិន ព្រប កាន ់ គ ឺព្រ�ះអង ្គព្រប កាន់ថា តថាគតទ្ទេ(ីញ ទ្ទេទាសក ្នុងទ ិដ ្ឋិទា ងំឡាយ មិន ព្របកាន់ ម ិនប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនជាប់ច ិត ្តន ូវទ ិដ ្ឋិទាងំ ឡាយ ទាងំ ព្រ� ស់ថា ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង។

'ក្យថា ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីណ្ហា គ ឺព្រ�ះអ ង ្គជាម ុន ិ ម ិន ព្រប កាន់ន ូវធម ៌ទាងំ ទ្ទេនាះ ព្រ�ស់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីដ ៏ឧត ្តមណ្ហា ថា មានទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីណ្ហា។

[១៣ ] 'ក្យថា ដ ូច ទ្ទេម្តចE ្ន៎ ក ្នុងបទថា ស្បែដលអ ្នក ព្របា> ្ញទាងំឡាយ សំស្បែដង ទ្ទេEីយ ដ ូច ទ្ទេម្តចE ្ន ៎គ ឺជាការស ួរ ទ្ទេ:យសងV ័យ ស ួរ ទ្ទេ:យ ទ្ទេង{ងឆ ្ញល ់ ស ួរ ទ្ទេ:យ មន ្ទិល ស ួរ ទ្ទេ:យចំស្បែណកទ្ទេព្រចីន ទ្ទេ:យ'ក្យថា យ៉ាងទ្ទេនះឬE ្ន៎ ម ិន ស្បែមនទ្ទេទE ្ន៎ ដ ូច ទ្ទេម្តច E ្ន៎ ទ្ទេ:យព្រប ការដ ូច ទ្ទេម្តចE ្ន៎ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) ដ ូច ទ្ទេម្តចE ្ន៎។ 'ក្យថាអ ្នក ព្របា> ្ញទាងំឡាយ គ ឺបណ្ឌិ តមានព្របា ជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងព្រ�ស់ដ ឹង អ ្នកមានញាណ អ ្នកមានការយល់ច្បា ស ់ អ ្នកមានព្របា > ្ញជាទ្ទេព្រគ{ង� ុះ 'រទា ងំឡាយ។ 'ក្យថា សំស្បែដងទ្ទេEីយ គ ឺ� ន្យល ់ សំស្បែដង ព្របា ប់បង្ខា, ញ បញ oត ្ត �ងំទ ុក ប ទ្ទេង,ី ប ស្បែវក ស្បែញក ទ្ទេធ្វី ឱ ្យរាក ់ ព្របកាសទ្ទេEីយ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ព្រ'E ្មទ្ទេ'លថា អ ្នក ព្របា> ្ញទាងំឡាយ សំស្បែដងទ្ទេEីយដ ូច ទ្ទេម្តចE ្ន៎។ ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ព្រ'E ្មណ៍ទ្ទេនាះ ទ ូលថា

ធម ្មជាត ិ ជាទ្ទេព្រគ{ ង ទ្ទេព្រ>ី សទ្ទេរ ីសណ្ហា ស្បែដលប ុគ ្គលក ំណត ់ទ្ទេEីយ ព្រ� ះអង ្គជាម ុន ិ ម ិន ព្របកាន់ធ ម៌ទាងំ ទ្ទេនាះ ទ្ទេEីយព្រ�ស់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីណ្ហាថា ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង ទ្ទេសចក ្តីទ្ទេនាះ អ ្នក ព្របា> ្ញទាងំឡាយ សំស្បែដងទ្ទេEីយ ដ ូច ទ្ទេម្តចE ្ន៎។ [១៤ ] ( ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់តបថា មា្ន លមាគន ្ទិយៈ ) អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'ល នូវ ទ្ទេស

ចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការឮទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឹង ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះសីល នឹង វត ្តទ្ទេទ ទាងំមិន ( ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធ) ទ្ទេព្រ'ះមិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការមិនឮ ទ្ទេព្រ'ះការមិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះការមិនមានសីល ទ្ទេព្រ'ះមិន មានវ ត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ ទាងំលះបង ់ ម ិន ព្រប កាន់ធម៌ទាងំ ទ្ទេនាះជាអ ្នកស ្ងប ់ ម ិនអាព្រស័យ មិនគប្ប ីព្របា ថា្ន ភ� ។

[១៥ ] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការឮទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឹង ទ្ទេទ អធិប្បាយ ថា អ ្នក ព្របា> ្ញ ម ិន ទ្ទេ'ល មិន ស្បែថHង ម ិន� ិណ៍នា មិន �ន្យល ់ ម ិនសំស្បែដង ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT ត វ ទិ្ទេសស បរសិ ុទ ្ធ ិការU ុត U ុត ព្រស 2ះ U ុត> ុំវ ញិ ទ្ទេព្រ'ះ ការ ស្បែដលទ្ទេ(ីញ។ មិន ទ្ទេ'ល មិន ស្បែថHង ម ិន� ិណ៌នា មិន�ន្យល ់

មិន សំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស បរ សិ ុទ ្ធិ ការU ុត U ុត ព្រស 2ះ U ុត> ុំវ ញិ ទ្ទេព្រ'ះកា រ ស្បែដលឮ។ មិន ទ្ទេ'ល មិន ស្បែថHង ម ិន� ិណ៌នា មិន�ន្យល ់ ម ិនសំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស បរ សិ ុទ ្ធ ិការU ុត U ុត ព្រស2ះ U ុត> ុំវ ញិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ ទាងំការឮ។ មិន ទ្ទេ'ល មិន ស្បែថHង ម ិន� ិណ៌នា មិន�ន្យល ់ ម ិន សំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT ត វ ទិ្ទេសស បរសិ ុទ ្ធិ ការ U ុត U ុត ព្រស 2ះ U ុត> ុំវ ញិ ទ្ទេព្រ'ះការ ព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ�ីការឮទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឹង ទ្ទេទ។ 'ក្យថា មាគ ន ្ទិយៈ គ ឺព្រ� ះមានព្រ� ះភាគ ព្រ�ស់ទ្ទេm ព្រ' E ្មណ៍ ទ្ទេនាះ ទ្ទេ:យ ចំទ្ទេD្ម ះ។ 'ក្យថាព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ជា'ក្យ ទ្ទេmទ្ទេ:យទ្ទេគារ�។ល។ ទ្ទេសចក ្តីបញ oត ្តិថា ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគទ្ទេនាះ ( ទ្ទេកីត ) អ ំ� ីការ ព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ (មាន'ក្យថា ) ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគព្រ� ស់ទ្ទេmថា មាគន ្ទិយ ៈ។

[១៦ ] 'ក្យថា អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះសីលនឹង វត ្តទ្ទេទ ទ្ទេសចក ្តីថា អ ្នក ព្របា> ្ញ ម ិន ទ្ទេ'ល មិន ស្បែថHង ម ិន� ិ�ណ៌នា មិន�ន ្យល ់ ម ិនសំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវសិាល បរសិ ុទ ្ធ ការU ុត U ុត ព្រស 2ះ U ុត> ុំវ ញិ ស ូម ្ប ីទ្ទេព្រ'ះវត ្តទ្ទេទ។ អ ្នក ព្របា> ្ញ ម ិន ទ្ទេ'ល មិន ស្បែថHង ម ិន ស្បែថHង មិន� ិ�ណ៌នា មិន�ន្យល ់ ម ិន សំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវសិាល បរសិ ុទ ្ធ ការU ុត U ុត ព្រស 2ះ U ុត> ុំវ ញិ ស ូម ្ប ីទ្ទេព្រ'ះវត ្តទ្ទេទ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) អ ្នក ព្របា > ្ញម ិន ទ្ទេ'ល នូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ស ូម ្ប ីទ្ទេព្រ'ះសីលនឹង វត ្តទ្ទេទ។

[១៧ ] 'ក្យថា ទាងំមិន (សំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការម ិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការមិនឮ ទ្ទេព្រ'ះការម ិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះការមិនមានសីល ទ្ទេព្រ'ះមិនមានវត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ អធិប្បា យ ថា ទ ិដ ្ឋិស្បែដលគ ួរ ព្របាថា្នក ៏មាន បាន ដល់សមា្ម ទ ិដ ្ឋិ មានវត ្ថុ១០ គ ឺ ទាន ស្បែដលបុគ ្គល ឱ ្យ ទ្ទេEីយមានUល ការប ូជាធំមានU ល ការប ូរជាត ូចមានUល U លវបិាករបស់កម ្ម ស្បែដលបុគ ្គល ទ្ទេធ្វី ល Tន ឹង ទ្ទេធ្វី អា ព្រកក ់មាន ទ្ទេលាក ទ្ទេនះមាន ទ្ទេលាកដនៃទមាន មា�មានគុណ បិ�មានគ ុណ � ួកសត ្វជាឱបាត ិក ៈមាន � ួកសមណ ព្រ'E ្មអ ្នកព្រប ព្រ� ឹត ្តព្រត វូ ព្រប ត ិបត ្តិព្រត វូ ទ្ទេធ្វី ឱ ្យជាក ់ច្បាស ់ ព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេលាកទ្ទេនះ ន ឹង ទ្ទេលាកខាងមុខ ទ្ទេ:យប ញ្ញាo ដ ៏នៃព្រក ស្បែលង ទ្ទេ:យខ Hួនឯង មានទ្ទេលាក។ ការសា្ត ប់ស្បែដលគួរ ព្របាថា្ន ក ៏មាន បានដល់ការ ទ្ទេ�សនា អ ំ� ីស ំណ្ហា ក់ប ុគ ្គលដនៃទគ ឺ ស ុត ្តៈ ទ្ទេគយ្យ ៈ ទ្ទេវយ្យាករណៈ គាថា ឧ ទានៈ ឥត ិវ តុ ្តក ៈ ជាតកៈ អ� ្ភូតធម ៌ ទ្ទេវទល Hៈ។ ញាណ ស្បែដលគួរ ព្របាថា្ន ក ៏មាន គ ឺកម ្មសVកតញ្ញាo ណ សចា្ច ន ុទ្ទេលាមិកញ្ញាo ណ អភ ិញ្ញាo ញាណ សមាបត ្តិញ្ញាo ណ។ សីលស្បែដលគួរ ព្របាថា្ន ក ៏មាន បានដល់បាត ិទ្ទេមាក ្ខស ំវ រស ីល។ វត ្តស្បែដលគួរ ព្របាថា្ន ក ៏មានបានដល់ធ ុគ ង ្គទាងំ៨ គ ឺអារញ oិកង ្គៈ១ ប ិណ្ឌ បាត ិកង ្គៈ១ បងV ុក ូល ិកង ្គៈ១ ទ្ទេតច ីវ រ កិង ្គៈ១ សបទានចារកិង ្គៈ១ ខល ុប ចា្ច ភ ត ិកង ្គៈ១ ទ្ទេនស > ្ជិកង ្គៈ១ យថាសន ្ថត ិកង ្គៈ១។ 'ក្យ

ថាទាងំមិន (សំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធ) ទ្ទេព្រ'ះការមិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការមិនឮ ទ្ទេព្រ'ះការមិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះការម ិនមាន សីល ទ្ទេព្រ'ះការមិនមានវត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ បានទ្ទេសចក ្តីថា ប ុគ ្គល ស្បែដលដល់ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង ម ិន ស្បែមនព្រត ឹម ស្បែតយល់ព្រត វូ ម ិន ស្បែមនព្រត ឹម ស្បែត ឮ មិន ស្បែមនព្រត ឹម ស្បែតដ ឹង ម ិន ស្បែមនព្រត ឹម ស្បែតសីល មិន ស្បែមនព្រត ឹម ស្បែតវត ្ត ឬថា ដល់ទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ខាងក ្នុង ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេវj រចាកធ ម៌ទាងំ ទ្ទេនះ ក ៏ម ិន ស្បែមន ស្បែដរ ម ួយទ្ទេទjត ធម ៌ទាងំ ទ្ទេនះ ជាស មា្ភ រ ៈ ទ្ទេដីម ្ប ីដល ់ ទ្ទេដីម ្ប ីបាន ទ្ទេដីម ្ប ីប ៉ះ 'ល ់ ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេធ្វី ឱ ្យជាក ់ច្បាស ់ទ្ទេសចក ្តស ្ងប ់ខាងក ្នុង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ទាងំមិន សំស្បែដងន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការមិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការមិនឮ ទ្ទេព្រ'ះការមិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះមិនមានសីល ទ្ទេព្រ'ះមិន មានវ ត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ។

[១៨ ] 'ក្យថា លះ ម ិន ព្របកាន់ធ ម៌ទាងំន ុះ អធិប្បាយថា ការលះបង ់ ទ្ទេ:យការគាស់រ ទំ្ទេលីង ន ូវធម ៌ជា� ួក ទ្ទេ�្ម ទ្ទេ:យធ ម៌ទាងំន ុះ ព្រត វូ ស្បែត ព្របាថា្ន ។ ការមិនមានច ំណង់ក ្នុងធម៌ទាងំឡាយ ជាកុសល ព្រប ព្រ� ឹត ្តទ្ទេyក ្នុងធាត ុប ី គប្ប ីព្របាថា្ន ។ ធម៌ទាងំឡាយជា �ួក ទ្ទេ�្ម ស្បែដលលះបង់ទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យការល ុះបង ់ ទ្ទេ:យការគាស់រ ទំ្ទេលីងឫ សគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វី ម ិនឱ ្យមាន ទ ីទ្ទេកីត ដ ូចជាទ ីទ្ទេកីតនៃន ទ្ទេដីម ទ្ទេ�្ន ត ដល់ន ូវការម ិនមាន មានការមិន ទ្ទេកីត ទ្ទេ2ីង ត ទ្ទេyជាធម ្ម� ទ្ទេ:យ ទ្ទេEតុណ្ហា សប្ប ុរសមិន ព្រប កាន់ ម ិនប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនជាប់ច ិត ្ត ទ្ទេ:យ ទ្ទេEតុមាន ព្របមាណប៉ុទ្ទេណ្ហាi ះឯង ឬថា ធម ៌ជា� ួកទ្ទេ�្ម ទាងំ ឡាយ សប្ប ុរស មិនគប ្ប ីព្របកាន ់ ម ិន គប្ប ីប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនគប ្ប ីជាប់ច ិត ្ត ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) លះ មិន ព្រប កាន់ន ូវធ ម ៌ទាងំន ុះ ទ្ទេ:យព្រប ការយ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ តណ្ហា, ទ ិដ ្ឋិ ន ឹង មានៈ សប្ប ុរស ល ុះប ង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច ់U ្តល ់ឫសគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វី ម ិនឱ្យមានទ ីទ្ទេកីត ដ ូចជាទ ីទ្ទេកីត នៃនទ្ទេដីម ទ្ទេ�្ន ត ដល់ន ូវការមិនមាន មានការម ិនមានទ្ទេកីត ទ្ទេ2ីងតទ្ទេyជាធម ្ម�ទ្ទេ:យ ទ្ទេEត ុថា សប ្ប ុរសមិន ព្រប កាន ់ ម ិនប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនជាប់ច ិត ្ត ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្រប មាណបុទ្ទេណ្ហាi ះឯង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) លះ មិន ព្រប កាន ់ ទ្ទេ:យព្រប ការយ៉ាង ទ្ទេនះ។ ប ុញ្ញាo ភ ិសង្ខា្ខ រ អប ុញ្ញាo ភ ិសង្ខា្ខ រ ន ឹង អាទ្ទេនញ្ញា្ជ ភ ិសង្ខា្ខ រ សប្ប ុរសលះបង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច ់U ្តិលឫសគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វី ម ិន ឱ្យមាន ទ ីទ្ទេកីត ដ ូចជាទ ីទ្ទេកីត នៃន ទ្ទេដីម ទ្ទេ�្ន ត ដល់ន ូវការម ិនមាន មានការមិន ទ្ទេកីតតទ្ទេyជាធ ម ្ម� ទ្ទេ:យទ្ទេEតុណ្ហា សប្ប ុរសមិន ព្រប កាន ់ ម ិនប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនជាប់ច ិត ្ត ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្រប មាណប៉ុទ្ទេណ្ហាi ះឯង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) លះ មិន ព្រប កាន់ធម៌ទាងំន ុះ ទ្ទេ:យ ព្របការយ៉ាងទ្ទេនះឯង។

[១៩ ] អធិប្បាយ ទ្ទេ'លថា ជាអ ្នក សាH ប ់ ម ិនអាព្រស័យទ្ទេEីយ មិនគប្ប ីព្របាថា្ន ភ � ព្រត ង់'ក្យថា ជាអ ្នកស ្ងប ់ ទ្ទេសចក ្តីថា ជាអ ្នកស ្ងប ់ ទ្ទេព្រ'ះស ្ងប់រាគៈ ជាអ ្នកស ្ងប ់ ទ្ទេព្រ'ះស ្ងប់ទ្ទេទាសៈ ជាអ ្នកស ្ងប ់ទ្ទេព្រ'ះស ្ងប់ទ្ទេមាEៈ ជាអ ្នកស ្ងប ់ រមា្ង ប ់ រ លំត ់ ស ្ងប ់ រមា្ង ប ់ ទ្ទេព្រ'ះស ្ងប ់ រមា្ង ប ់ ច ូល>ិត រ មា្ង ប ់U ុត រ លំត ់

ឱ្យ ទ្ទេyព្របាស់ ស ្ងប ់ រមា្ង ប ់ ន ូវ ទ្ទេកាធៈ ឧបនា Eៈ មក ្ខៈ បលាសៈ ឥស្សា មច ្ឆរ យិ ៈ មាយា សារឋយ្យៈ ថម ្ភៈ សារម ្ភៈ មានៈ អត ិមានៈ មទ ៈ បមាទៈ ក ិទ្ទេលសទា ងំ� ួង ទ ុច ្ចរ តិទាងំ� ួង ទ្ទេសចក ្តីព្រក វល់ព្រក វាយ ទាងំ� ួង ទ្ទេសចក ្តីព្រក Eល់ព្រក ហាយទា ងំ� ួង ទ្ទេសចក ្តីទ្ទេ�្ត ព្រក ហាយទា ងំ� ួង អភ ិស ង្ខា្ខ រជាអក ុសលទាងំ� ួង ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ជាអ្នកស ្ងប ់។ 'ក្យថា មិនអាព្រស័យ បាដល់ការអាព្រស័យ ២ គ ឺ តណ្ហា, ន ិសV ័យ១ ទ ិដ ្ឋិន ិសV ័យ១ ។ល។ ទ្ទេនះ តណ្ហា, ន ិសV ័យ ។ល។ ទ្ទេនះ ទ ិដ ្ឋិន ិសV ័យ។ ប ុគ ្កលលះតណ្ហា, ន ិសV ័យ រលាស់ទ្ទេចាលទ ិដ ្ឋិន ិស V ័យ មិនអាព្រស័យស្បែភ្នក ម ិនអាព្រស័យព្រតទ្ទេចjក មិនអាព្រស័យព្រច ម ុះ ម ិន អាព្រស័យអណ្ហា្ត ត ម ិនអាព្រស័យកាយ មិន អាព្រស័យចិត ្ត ម ិនអាព្រស័យ មិន ព្រប កាន ់ ម ិនប ទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនជាប់ច ិត ្ត ន ូវ រ បូ ស ំទ្ទេ2ង ក Hិន រស UV� ្វ ព្រត ក ូល គណៈការវាស លាភ យស ទ្ទេសចក ្តីស រ ទ្ទេសី រ ស ុ ច ីវ រ ប ិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គ ិលានប ្បច ្ចយទ្ទេភស> ្ជប រ កិា្ខ រ កាមធាត ុ រ បូធាត ុអ រ បូធាត ុ កាម ភ� រ បូភ � អ រ បូភ� ស ញ្ញាo ភ � អ សញ្ញាo ភ� ទ្ទេន វសញ្ញាoនាសញ្ញាo ភ� ឯកទ្ទេវាការភ � ចត ុទ្ទេវាការភ� បញ ្ចទ្ទេវាការភ� អត ីត អនាគត ប ច ្ចុប ្បន ្នន ឹងធម ៌ទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេ(ីញ ឮ ប ៉ះ'ល ់ ឬគប ្ប ីដ ឹង ទ្ទេEត ុទ្ទេនះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ជាអ្នកសាH ប ់ម ិនអាព្រស័យ។ 'ក្យថា ម ិនគប្ប ីព្របា ថា ្ន ម ិនគប ្ប ីព្របាថា្ន ទ្ទេ:យព្រប ការ ៈ ម ិន គប្ប ីព្របាថា្ន ច ំទ្ទេ'ះអរ បូភ� ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ជាអ្នកស ្ងប ់ ម ិន អាព្រស័យ មិន គប្ប ីព្របាថា ្នភ�។ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមាន ភាគ ព្រ�ស់ទ្ទេEីយថា

(មា្ន លមាគន ្និយៈ ) ជាអ្នក ព្របា> ្ញ ម ិន ទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការឮទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឹង ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះសីលន ឹង វត ្តទ្ទេទ ទាងំមិន ( ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការមិនមានសីល ទ្ទេព្រ'ះមិនមានវត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ ទាងំលះ ម ិន ព្របកាន់ន ូវធ ម ៌ទាងំ ទ្ទេនាះ ជាអ ្នកស ្ងប ់ ម ិនអាព្រស័យទ្ទេEីយ មិន គប្ប ីព្របាថា្ន ភ�។

[២០ ] (មាគន ្ទិយព្រ'E ្មណ៍ទ ូលដ ូទ្ទេច្ន ះថា ) ព្របសិន ទ្ទេបីអ ្នក ព្របា> ្ញ ម ិន ទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការឮទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឹង ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះសីលនឹង វត ្តទ្ទេទ ទាងំមិន ( ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការម ិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការមិនឮ ទ្ទេព្រ'ះការមិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះមិនមានសីល ទ្ទេព្រ'ះមិនមានវត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ ខ ្ញុំ ព្រ� ះអ ង ្គសំគាល់ធម ៌ ( រប ស់ព្រ�ះអង ្គ ជាធម៌) នាសំត ្វឱ ្យ វ ស្បែង្វង ព្រ> ប ់ សមណ ព្រ'E ្មណ៍� ួកខ Hះ ទ្ទេ>{ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះទ ិដ ្ឋិ។ មា្ន លគEប ត ី សញ្ញាo ធាត ុ មា្ន លគE បត ី ស ង្ខា្ខ រធាត ុ សឹងជាលំទ្ទេRរបស់វញិ្ញាo ណ ឯវញិ្ញាo ណស្បែដលមានកិរយិាជាប់ទាក ់ទង ទ្ទេ:យរាគៈ ក ្នុង សង្ខា្ខ រធាត ុ ទ្ទេmថា ការរលឹកអាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគE បត ី

វញិ្ញាo ណនឹកអាល័យទ ីលំទ្ទេR យ៉ាងទ្ទេនះឯង។ មា្ន លគEបត ី ព្រ�ះតថាគត មិនមានការ រល ឹកអាល័យលំទ្ទេR ទ្ទេតីដ ូច ទ្ទេម្តច។ មា្ន លគEបត ី ច ំណង ់ ត ទ្ទេព្រមកទ្ទេសចក ្តីរ កីរាយ ទ្ទេសចក ្តីព្របាថា្ន ឧបាទាន ការ�ងំស៊ប ់ ទ្ទេសចក ្តីព្រប កាន ់មា ំ ន ឹងការដកព្រ� ទំ្ទេRចិត ្ត ណ្ហា ក ្នុង រ បូធាត ុ ក ិទ្ទេលសទាងំ ទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគត លះបង ់ ផ្តា្ត ច ់U ្តិលឫ សគល ់ ទ្ទេធ្វី ឱ ្យមានទ ីទ្ទេកីត ដ ូចជាទ ីទ្ទេកីត នៃន ទ្ទេដីម ទ្ទេ�្ន ត ដល់ន ូវការមិនមាន ជាធ ម៌ម ិនមានការ ទ្ទេកីតតទ្ទេyទ្ទេទjត ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ព្រ� ះតថាគត ទ្ទេគទ្ទេmថា មិន មានវ ញិ្ញាo ណរលឹកអាល័យលំទ្ទេR។ មា្ន លគEបត ី ច ំណង ់ ត ទ្ទេព្រមក ទ្ទេសចក ្តីរ កីរាយ ទ្ទេសចក ្តីព្របាថា្ន ឧ បាយនឹង ឧបាទាន ការ �ងំស៊ប ់ ទ្ទេសចក ្តីព្រប កាន់មា ំ ន ឹងការដកព្រ� ទំ្ទេRនៃនចិត ្តណ្ហា ក ្នុង ទ្ទេវទនាធាត ុ មា្ន លគប ត ីក ្នុងស ញ្ញាo ធាត ុ មា្ន លគEបត ី ក ្នុងសង្ខា្ខ រ ធាត ុ មា្ន លគE បត ី ក ្នុង វញិ្ញាo ណធាត ុ ក ិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគត លះបង ់ ផ្តា្ត ច ់U ្តិលឫសគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វី ម ិនឱ្យមានទ ីទ្ទេកីត ដ ូចជាទ ីទ្ទេកីត នៃនទ្ទេដីម ទ្ទេ�្ន ត ដល់ន ូវ ការមិនមាន ជាធម៌ម ិនមានការ ទ្ទេកីតត ទ្ទេyទ្ទេទjត ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ព្រ� ះតថាគតទ្ទេគទ្ទេmថា មិនមានវញិ្ញាo ណរលឹក អាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបត ីព្រ� ះតថាគត ទ្ទេគ ទ្ទេmថា មិនមានវញិ្ញាo ណ រលឹក អាល័យលំទ្ទេRយ៉ាងទ្ទេនះឯង។ មា្ន ល

មាគន ្ទិយស ុត ្តន ិទ្ទេទ្ទសទ៩[២១ ]'ក្យថា ព្របសិន ទ្ទេបី (អ ្នក ព្របា> ្ញ)មិន ទ្ទេ'ល (ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះករ ទ្ទេ(ីញទ្ទេទទ្ទេព្រ'ះការឭ ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឹង ទ្ទេទ អធិប្បាយថា អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'ល គ ឺមិន ស្បែថHង មិន�ណ៌នា

មិនបំភ Hឺ ម ិន�ន្យល់ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិកា រU ុត ការU ុត ព្រស2ះ ការU ុត ទ្ទេ:យ >ុំវ ញិ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យការ ទ្ទេ(ីញទ្ទេទ។ អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'ល គ ឺមិន ស្បែថHង មិន�ណ៌នា មិនបំភ Hឺម ិន�ន្យល់ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ការU ុត ការU ុត ព្រស2ះ ការU ុតទ្ទេ:យ> ុំវ ញិ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យការឭទ្ទេទ។ អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'ល គ ឺម ិន ស្បែថHង មិន�ណ៌នា មិនបំភ Hឺ

ម ិន�ន្យល់ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ កា រU ុត ការU ុត ព្រស2ះ ការU ុតទ្ទេ:យ> ុំវ ញិ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យការ ទ្ទេ(ីញ ទាងំការឭទ្ទេទ។ អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'ល គ ឺម ិន ស្បែថHង មិន�ណ៌នា មិនបំភ Hឺ ម ិន�ន្យល់ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ការU ុត ការU ុត ព្រស2ះ ការU ុតទ្ទេ:យ> ុំវ ញិ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យការដ ឹង ទ្ទេទ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រ�E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) ព្របសិន ទ្ទេបី (អ ្នក ព្របា> ្ញ) មិន ទ្ទេ'ល (ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការឭ ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឹង ទ្ទេទ។ 'ក្យថា ដ ូទ្ទេច្ន ះ

រប ស់បទថា មាគន ្ទិយះ ទ ូលដ ូទ្ទេច្ន ះ ជាបទសន ្ធិ។ ទ្ទេប។ 'ក្យថាដ ូទ្ទេច្ន ះន ុះ ជាលំ:ប់បទ។ 'ក្យថា មាគនិ្ទយ ជាទ្ទេD្ម ះ ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ មាន'ក្យថា មាគនិ្ទយ (ទ ូល ) ដ ូទ្ទេច្ន ះ។ស ុត ្តន ្តប ិដកឧទ ្ទកន ិកាយមហានិទ្ទេទ្ទស

[២២ ]'ក្យថា អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក ្តីប ិរស ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះសីលនឹង វត ្តទ្ទេទ ទ្ទេសចក ្តីថា អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'ល គ ឺម ិន ស្បែថHង មិន�ណ៌នា មិនបំភ Hឺ ម ិន�ន្យល់ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យវត ្តទ្ទេទ ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ការU ុត ការU ុត ព្រស 2ះ ការU ុត ទ្ទេ:យ>ុំវ ញិ ស ូម ្ប ីទ្ទេ:យសីលនឹង វត ្តទ្ទេទ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) អ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះសីលនឹង វត ្តទ្ទេទ។

[២៣ ]'ក្យថា ទាងំមិន ( ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការម ិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការម ិនឭ ទ្ទេព្រ'ះការម ិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះការម ិនសីល ទ្ទេព្រ'ះការម ិនមាន វត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ ទ្ទេសចក ្តីថា ព្រ�ះអង ្គទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះថា ទ ិដ ្ធិស្បែដលគ ួរ ព្របាថា្ន ក ៏មាន ព្រ�ះអង ្គទ្ទេ'ល យ៉ាងទ្ទេនះថា ការដ ឹង ស្បែដលគួរ ព្របា ថា្ន ក ៏មាន ព្រ�ះអង ្គទ្ទេ'ល យ៉ាងទ្ទេនះថា សីលស្បែដលគួរ ព្របាថា្ន ក ៏មាន ព្រ�ះអង ្គទ្ទេ'ល យ៉ាងទ្ទេនះថា វត ្តស្បែដលគួរ ព្របាថា្នក ៏មាន ព្រ�ះអង ្គម ិនអាចទ្ទេដីម ្ប ីយល់�ម ទ្ទេ:យ:ច់ខាត ព្រ�ះអង ្គម ិនអាចទ្ទេដីម ្ប ីប ដ ិទ្ទេសធទ្ទេ:យ:ច់ខាត ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) ទាងំមិន ( ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការម ិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការម ិនឭ ទ្ទេព្រ'ះការម ិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះមិនមានសីល ទ្ទេព្រ'ះមិនមានវត ្តទ្ទេនាះទ្ទេទ។ មាគន ្ទិយស ុត ្តន ិទ្ទេទ្ទស ទ ី៩

[២៤ ]'ក្យថា ខ ្ញុំព្រ� ះអង ្គស ំគាល់ធម៌ ( រប ស់ព្រ�ះអង ្គ ថាជាធម៌) នាសំត ្វឲ ្យ វ ទ្ទេង្វង ព្រ>ប ់ទ្ទេសចក ្តីថា ខ ្ញុំព្រ� ះអង ្គស ំគាល់យ៉ាងទ្ទេនះ ដ ឹងយ៉ាងទ្ទេនះ ដ ឹងច្បាស់យ៉ាងទ្ទេនះ យល់ច្បាស់យ៉ាងទ្ទេនះថា ធម៌របស់ព្រ� ះអង ្គទ្ទេនះ ជាធម៌ញុ ំង សត ្វឲ ្យ វ ស្បែង្វង ជាធម៌'ល ជាធម៌ងងឹត ជាធម៌ព្របាសចាកញាណ ជាអមរាវ ទិ្ទេក្ខបធម៌ ទ្ទេEត ិទ្ទេនាះ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា )ខ ្ញុំព្រ� ះអង ្គស ំគាល់ធម៌( រប ស់ព្រ�ះអង ្គ ថាជាធម៌) នាសំត ្វឲ ្យ វ ស្បែង្វង ព្រ>ប់។

[២៥ ] 'ក្យថា សមណព្រ'E ្មណ៍� ួកខ Hះ ទ្ទេ>{ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេសចក ្តីថា សមណព្រ� E ្មណ៍ទាងំឡាយ �ួកខ Hះ ទ្ទេ>{ថា ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ការU ុត ការU ុត ព្រស 2ះ ការU ុត ទ្ទេ:យ> ុំវ ញិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ។ សមណព្រ� E ្មណ៍� ូកខ Hះ ទ្ទេ>{ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ការU ុត ការU ុត តព្រស 2ះ ការU ុត ទ្ទេ:យ > ុំវ ញិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញថា

ទ្ទេលាក ទ្ទេទjង 'ក្យ ទ្ទេនះ ឯង'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា( ះ។ សមណព្រ� E ្មណ៍� ួកខ Hះ ទ្ទេ>{ ទ្ទេសចក ្តីសាT ត សាT តវ ទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិកា រU ុត ការU ុត ព្រស2ះ ការU ុត > ុំវ ញិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញថា ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង។ទ្ទេប។ សត ្វសាH ប់ទ្ទេEីយ ទ្ទេកីត ទ្ទេទjតក ៏ម ិន ស្បែមន មិន ទ្ទេកីត ទ្ទេទjតក ៏ម ិន ស្បែមន 'ក្យ ទ្ទេនះឯង� ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា( ះ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេ'លថា ) សមណព្រ'E ្មណ៍� ួកខ Hះ ទ្ទេ>{ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ។ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ព្រ'E ្មណ៍ ទ្ទេនាះ ទ្ទេ'លថា ស ុត ្តន ្តប ិដកឧទ ្ទកន ិកាយមហានិទ្ទេទ្ទសព្របសិន ទ្ទេបីអ ្នក ព្របា> ្ញម ិន ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការឭ ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការដ ឺង ទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការសីលនឹង វត ្តទ្ទេទ ទាងំមិន ( ទ្ទេ'លន ូវ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ) ទ្ទេព្រ'ះការម ិន ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេព្រ'ះការម ិនឭ ទ្ទេព្រ'ះការម ិនដ ឹង ទ្ទេព្រ'ះមិនមានសីល ទ្ទេព្រ'ះមិនមានវត ្តទ្ទេនាះ ទ្ទេទ ខ ្ញុំព្រ� ះអង ្គស ំគាល់ធម៌( រប ស ់ព្រ�ះអង ្គថាជាធម៌) នាសត ្វឲ ្យ វ ទ្ទេង្វង ព្រ>ប់ សមណព្រ� E ្មណ៍� ួកខ Hះ ទ្ទេ>{ ទ្ទេសចក ្តីប រ សិ ុទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះទ ិដ ្ធិ។

[២៦ ] ( ព្រ�ះមាន ព្រ�ះ ភាគព្រទង់ព្រ�ស់ថា មា្ន លមាគន ្ទិយះ ) អ ្នកអាព្រស័យទ ិដ ្ធិទា ងំឡាយទ្ទេEីយ ទ្ទេទីមស ួរ ទ្ទេរ{យៗ អ ្នកដល់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីភ ័ន ្តព្រច2កំ ្នុងទ ិដ ្ធិទាងំឡាយ ស្បែដលព្របកាន់ទ្ទេEីយ មិនបានទ្ទេ(ីញសញ្ញាo ស ូម ្ប ីត ិចត ួច អ ំ� ីធម ៌ទ្ទេនះ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបអ ្នកយល់ថា ជាធម៌នាឲំ ្យសត ្វវ ទ្ទេង្វង ព្រ>ប់។

[២៧ ]'ក្យថាអាព្រស័យទ ិដ ្ធិទាងំឡាយទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបស ួរ ទ្ទេរ{យៗ ទ្ទេសចក ្តីថា មាគន ្ទិយព្រ'E ្មណ៍អាព្រស័យទ ិដ ្ធិ ទ្ទេEីយសួរទ ិដ ្ធិ អាព្រស័យការជាប់> ំ'ក ់ ទ្ទេEីយសួរការជាប់> ំ'ក ់អាព្រស័យចំណង ទ្ទេEីយសួរច ំណង អាព្រស័យបលិទ្ទេ'ធ ទ្ទេEីយសួរបលិទ្ទេ'ធ។ 'ក្យថា ស ួរ ទ្ទេរ{យៗគ ឺស ួរញយ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) អ ្នកអាព្រស័យទ ិដ ្ធិទា ងំឡាយទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបស ួរ ទ្ទេរ{យៗ ។មាគន ្ទិយស ុត ្តន ិទ្ទេទ្ទស ទ ី៩'ក្យថា មាគន ្ទិយះ គ ឺព្រ� ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ទ្ទេm ន ូវ ព្រ'E ្មណ៍ទ្ទេនាះ ទ្ទេ:យចំទ្ទេD្ម ះ។ 'ក្យថា ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ជា'ក្យទ្ទេmទ្ទេ:យ ទ្ទេគារ� ។ទ្ទេប។ ទ្ទេសចក ្តីបញ oត ្តិថា ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ទ្ទេនះ ( ទ្ទេកីត ) អ ំ� ីការ ព្រ�ស់ដ ឹង ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ (មាន'ក្យថា ) ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគព្រ� ស ទ្ទេmថា មាគនិ្ទយះ។

[២៨ ]'ក្យថា អ ្នកដល់ន ូទ្ទេសចក ្តីភន ្តព្រច 2 ំ ក ្នុងទ ិដ ្ធិទា ងំឡាយ ស្បែដលព្របកាន់ទ្ទេEីយ ទ្ទេសចក ្តីថា ទ ិដ ្ធិណ្ហាស្បែដលអ ្នក ព្របកាន់ ប ទ្ទេបាសអស្បែងTល ច ូលច ិត ្ត ច ុះច ិត ្ត ច ុះច ិត ្តស ៊ប ់ អ ្នកជាប ុគ ្គលវ ទ្ទេង្វង វ ទ្ទេង្វង ព្រ>ប់ វ ទ្ទេង្វងស៊ប ់ ជាអ ្នកដល់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីវ ទ្ទេង្វង ដល់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីវ ទ្ទេង្វង ព្រ>ប់ ដល់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីវ ទ្ទេង្វងស៊ប ់ ជាអ ្នកស Hុង ទ្ទេyកាន់ទ្ទេសចក ្តីងងឹតងងល់ក ្នុងទ ិដ ិ ្ធទ្ទេនាះឯង ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) អ ្នកដល់ន ូវ ការភ ័ន ្តព្រច 2 ំ ក ្នុងទ ិដ ្ធិទា ងំឡាយ ស្បែដលព្របកាន់ទ្ទេEីយ។

[២៩ ]'ក្យថាអ ្នកមិន បាន ទ្ទេ(ីញសញ្ញាo ស្បែដលដល់ទ្ទេEីយក ្តីសញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងច ំណ្ហាកំ ្តី សញ្ញាoជាទ្ទេEត ុក ្តី សញ្ញាo ជាទ ី�ងំ ក ្តី អ ំ� ីធម ៌ ស្បែដលមានទ្ទេសចក ្តីស ្ងប ់ ខាងក ្នុង ទ្ទេនះក ្តីអ ំ� ីទ្ទេសចក ្តីបដ ិបត ្តិទ្ទេនះក ្តី អ ំ� ីធម ្មទ្ទេទសនាទ្ទេនះ ក ្តីទ្ទេតីញាណ (នឹងមានមក ) អ ំ� ីណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា )អ ្នកមិន បាន ទ្ទេ(ីញសញ្ញាo ស ូម ្ប ីបន ្តិចបន ្ទួច អ ំ� ីធម ៌ទ្ទេនះ ទ្ទេ:យព្រប ការយ៉ាង ទ្ទេនះឯង។សុត ្តន ្តប ិដកឧទ ្ទកន ិកាយមហានិទ្ទេទ្ទសម ួយវញិ ទ្ទេទjត អ ្នកបានស ញ្ញាo ថា ញ ្ចក ្ខន ្ធ ម ិន ទ្ទេទjង ឬអន ុទ្ទេលាម�មសញ្ញាo ថា បញ ្ចក ្ខន ្ធ ម ិន ទ្ទេទjង សញ្ញាo ថ បញ ្ចក ្ខន ្ធ ជាទ ុក ្ខ ឬអន ុទ្ទេលាម�មសញ្ញាo ថា បញ ្ចក ្ខន ្ធជាទ ុក ្ខ សញ្ញាo ថា បញ ្ចក ្ខន ្ធ ជាអន�្ត

ឬអន ុទ្ទេលាម�មសញ្ញាo ថា បញ ្ចក ្ខន ្ធ ជាអន�្ត ក ិច ្ចព្រត ឹម ស្បែតក ិរយិាញុ ំងស ញ្ញាo ឲ ្យ ទ្ទេកីត ទ្ទេ2ីង ឬវ មិ ិត ្តក ្នុងសញ្ញាo ទ្ទេតីញាណនឹង មានមកអ ំ� ីណ្ហាទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) មិនបានទ្ទេ(ីញស ញ្ញាo ស ូម ្ប ីបន ្តិចបន ្តួច អ ំ� ីធម ៌ទ្ទេនះ។[៣០ ] 'ក្យថា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបអ ្នកយល់ថាជាធម៌នាសំត ្វឲ ្យ វ ទ្ទេង្វង ព្រ> ប់ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះគ ឺ ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេEត ុដ ូទ្ទេចា្ន ះ ទ្ទេព្រ'ះការ រណ៍ ទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះទ្ទេព្រ'ះបច ្ច័យទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះន ិទានទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបអ ្នកយល់ទ្ទេ(ីញថា ជាធម៌ញុ ំង

សត ្វ ឲ ្យ វ ទ្ទេង្វង ព្រ> ប់ ថាជាធម៌'ល ថាជាធម៌ភ ័ន ្តព្រច2 ំ ថាជាធម៌ព្របាសចាកញាណ ថាជាអមរាវ ទិ្ទេក្ខបធម៌ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបអ ្នកយល់ថាជាធម៌ញុ ំងសត ្វ ឲ ្យ វ ទ្ទេង្វង ព្រ> ប់។ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

អ ្នកអាព្រស័យទ ិដ ្ឌិទា ងំឡាយទ្ទេEីយសួរ ទ្ទេរ{ងៗដល់ន ូវ ទ្ទេសចក ្តីភ ័ន ្តព្រច2 ំ ក ្នុងទ ិដ ្ឌទាងំឡាយ ស្បែដលព្របកាន់យកទ្ទេEីយមិនបានទ្ទេ(ីញសញ្ញាo ស ូម ្ប ីបន ្តិបន ្តួច អ ំ� ីធម ៌ទ្ទេនះ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបអ ្នកយល់ថាជាធម៌នាឲំ ្យ វ ទ្ទេង្វង ព្រ>ប់។

[៣១ ] ប ុគ ្គល សំគាល់ថាទ្ទេស្មី ថា ព្រប ទ្ទេសី រ ឬថាទ្ទេថាកទាប បុគ ្គលទ្ទេនាះ គប្ប ីន ិយាយទទ ឹងទាស់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក ្តីស ំគាល់ទ្ទេនាះ ប ុគ ្គលណ្ហា មិនញាប់ញ័រក ្នុងមាន ៣យ៉ាងការព្រប កាន់ថាទ្ទេស្មី រថាព្រប ទ្ទេសី រ (ឬថាទ្ទេថាកទាប ) នៃនប ុគ ្គលទ្ទេនាះមិនមានទ្ទេ2ីយ។

[៣២ ] 'ក្យថា បុគ ្គលណ្ហា សំគាល់ថាទ្ទេស្មី រ ថាព្រប ទ្ទេសី រ ឬថាទ្ទេថាកទាបបុគ ្គលទ្ទេនាះ គប្ប ីន ិយាយទទ ឹងទាស់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក ្តីស ំគាល់ទ្ទេនាះ អធិប្បាយថាបុគ ្គលណ្ហា សំគាល់ថា អា�្ម អញព្រប ស្បែEលនឹង ទ្ទេគក ្តី ថាអា ្តមាអញព្រប ទ្ទេសី រក ្តី ថាអា�្ម អញ

ទ្ទេថាកទាបក ្តី ប ុគ ្គលទ្ទេនាះ គប្ប ីទ្ទេធ្វី > ទ្ទេមា្ម ះ គប្ប ីទ្ទេធ្វី កា រទាស់ស្បែទង គប្ប ីទ្ទេធ្វី កា រ ព្រប កាន់ខុស គប្ីបទ្ទេធ្វីវវិាទ

គប្ីប ទ្ទេធ្វីករព្របកូតព្របកាន់ ទ្ទេព្រ'ះមានះទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ធិទ្ទេនាះ ឬទ្ទេព្រ'ះបុគ្គល ទ្ទេនាះថា អ ្នកមិន ទ្ទេចះធ ម ្មវ និ ័យទ្ទេនះ អ ្នកន ឹង ទ្ទេចះធ ម ្មវ និ ័យទ្ទេនះ ដ ូច ទ្ទេម្តចបាន អ ្នកជាប ុគ ្គលព្រប ត ិបត ្តិខ ុស ខ ្ញុំព្រប ត ិបត ្តិព្រត វូ 'ក្យ រប ស់ខ ្ញុំទ្ទេទីប ព្រប កប ទ្ទេ:យព្រប ទ្ទេយា>ន៍ 'ក្យរបស់អ្នកមិនព្របកបទ្ទេ:យព្របទ្ទេយា>ន៍ទ្ទេទ 'ក្យស្បែដលទ្ទេគព្រតវូនិយាយមុន អ ្នកន ិយាយទ្ទេព្រកាយ 'ក្យ ស្បែដល ទ្ទេគព្រត វូន ិយាយទ្ទេព្រកាយ អ ្នកន ិយាយមុន 'ក្យ ស្បែដលអ ្នកសនVមកយូរ ទ្ទេEីយ ព្រត វូ ទ្ទេយីងឧ្យបិលព្រត 2ប់ទ្ទេEីយ វាទៈ របស់អ ្នក ទ្ទេយីង ទ្ទេលីកទ្ទេចាល ទ្ទេEីយ អ ្នក ព្រត វូ ទ្ទេយីងសង ្កតសង ្កិនបានទ្ទេEីយ អ ្នកច ូល ព្រ�ច់ទ្ទេy ទ្ទេដីម ្ប ីទ្ទេ:ះវាទៈច ុះ ឬ ទ្ទេបីអ ្នកច ូរ ទ្ទេ:ះច ុះ ទ្ទេEត ុទ្ទេនាះ ( ព្រទង់ព្រ�ស់ថា ) ប ុគ ្គលណ្ហា សំគាល់ថារស ្មី ថាព្រប ទ្ទេសី រ ឫថា ទ្ទេថាកទាប ប ុគ ្គល ទ្ទេនាះ គប្ប ីន ិយាយទទ ឺងទាស់ ទ្ទេ:យ ទ្ទេសចក ្តីស ំគាល់ទ្ទេនាះ។

[៣៣ ] 'ក្យថា បុគ្គលណ្ហាមិនញាប់ញ័រ ក្នុងមានះ ៣ យ៉ាងការព្របកាន់ថា ទ្ទេស្មី ថាព្របទ្ទេសីរ (ឬថាទ្ទេថាកទាប) មិនមានដល់បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេសចក្តីថា មានះទាងំ ឡាយបីយ៉ាងន ុ៎ះ ប ុគ ្គល ណ្ហា លះបង់ ផ្តា្ត ច់បង់ ស្ងប់រមា្ង ប់ ក ំចាត ់បង ់ ទ្ទេធ្វីមិន គ ួរ ឲ ្យ ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ រស្បែមងមិនញាប់ញ័រ មិនរ>ួំលក្នុងមានះទាងំ ៣ កាលទ្ទេបីបុគ្គលមិនញាប់ញ័រទ្ទេEីយ ( រស្បែមងមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថា ) អា�្ម អញជាបុគ្គល ទ្ទេស្មីនឹងទ្ទេគដូទ្ទេច្នះUង ជាបុគ្គលព្របទ្ទេសីរជាងទ្ទេគដូទ្ទេច្នះUង ជាបុគ្គលទ្ទេថាកទាបជាងទ្ទេគដូទ្ទេច្នះUង ។ 'ក្យថា មិនមានដល់បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេសចក្តីថាមិនមានដល់តថាគត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលមិនញាប់ញ័រក្នុងមានះ ៣ យ៉ាង ( កាព្របកាន់ថា ) ទ្ទេស្មី ថាព្របទ្ទេសីររស្បែមងមិនមានដល់ បុគ្គលទ្ទេនាះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

បុគ្គលណ្ហា សមា្គ ល់ថាទ្ទេស្មី ថាព្របទ្ទេសីរ ឬថាទ្ទេថាកទាប បុគ្គលទ្ទេនាះ គប្ីបនិយាយទទឹងទាស់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហា មិនញាប់ញ័រក្នុងមានះ ៣ គ ឺ ការព្របកាន់ថាទ្ទេស្មី ថាព្របទ្ទេសីរ (ឬថាទ្ទេថាកទាប) មិនមានដល់

បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេ2យី ។ [៣៤] ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ គប្បីទ្ទេ'លថា (ទ្ទេសចក្តីយល់) ទ្ទេនះព្រតវូ�ិតដូចទ្ទេម្តចបាន ឬក៏ ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ គប្បី

ទ្ទេ'លទទឹកទាស់ថា ('ក្យរបស់អ្នក) ជា'ក្យកុEក ទ្ទេ:យព្របការ ដូចទ្ទេម្តចបាន ទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ថាទ្ទេស្មី ឬមិនទ្ទេស្មី មិនមានក្នុងព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង្គណ្ហា ព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង្គទ្ទេនាះ គប្ីបU្សាយវាទៈ ទ្ទេ:យព្របកាដូចទ្ទេម្តចបាន ។

[៣៥] អធិប្បាយថា'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ គប្បីទ្ទេ'លថា ទ្ទេសចក្តីយល់ទ្ទេនះ ព្រតវូ�ិត ដូចទ្ទេម្តចបាន ព្រតង់'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ គឺ បុគ្គលទ្ទេD្ម ះថា ព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេព្រ'ះបន្សាត់បង់ធម៌ ៧ ។ទ្ទេប។ ជាបុគ្គល មិនអាព្រស័យជា�ទិបុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ (គប្ីបទ្ទេ'លថា) ទ្ទេសចក្តីយល់

ទ្ទេនះព្រតវូ�ិត ។ 'ក្យថា គប្ប ី ទ្ទេ'លដូចទ្ទេម្តចបាន ទ្ទេសចក្តីថា ព្រ'E្មណ៍ គប្ីបទ្ទេ'លដូចទ្ទេម្តច គប្បីស្បែថHងដូចទ្ទេម្តច គប្ីប�ណ៌នា ដូចទ្ទេម្តច គប្បីបំភHឺដូចទ្ទេម្តច គប្បីបំភHឺដូចទ្ទេម្តច គប្បូ�ន្យល់ដូចទ្ទេម្តចថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះឯង �ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ។ គប្បីទ្ទេ'លដូចទ្ទេម្តច គប្បីស្បែថHងដូចទ្ទេម្តច គប្បី�ណ៌នាដូចទ្ទេម្តចគប្ប ី បំភHឺដូចទ្ទេម្តច គប្បី�ន្យល់ដូចទ្ទេម្តចថា ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ទ្ទេបីទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏ មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះឯង�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ គប្បីទ្ទេ'លថា (ទ្ទេសចក្តីយល់) ទ្ទេនះ ព្រតវូ�ិត ដូចទ្ទេម្តចបាន ។

[៣៦] 'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ គប្បីទ្ទេ'លទទឹងទាស់ថា ('ក្យរបស់អ្នក) ជា'ក្យ កុEក ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តចបាន ទ្ទេសចក្តីថាព្រ'E្មណ៍ គប្ីបទ្ទេធ្វី>ទ្ទេមាH ះ គប្បីទ្ទេធ្វីទាស់ស្បែទង គប្បីទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកាន់សុខ គប្បីទ្ទេធ្វីវវិាទ គប្បីទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់ថា អ្នកមិនទ្ទេចះដឹង ធមា្ម វន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេបីអ្នកអាច អ្នកចូលទ្ទេ:ះចុះ ទ្ទេ:យមានះដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេ:យទិដ្ឋិ ដូចទ្ទេម្តច ឬទ្ទេ:យបុគ្គលដូចទ្ទេម្តចថា 'ក្យរបស់ខ្ញុំ�ិត 'ក្យរបស់អ្នកកុEក ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះគប្បីទ្ទេ'លទទឹងទាស់ថា ('ក្យរបស់អ្នក) ជា'ក្យកុEក ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តចបាន

[៣៧] 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ថាទ្ទេស្មីក ្តី មិនទ្ទេស្មីក ្តី មិនមានក្នុងព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង ្គ ណ្ហា ទ្ទេសចក្តីថា ព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស�អង្គណ្ហា មិនមានទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថា អា�្ម អញជា បុគ្គលទ្ទេស្មីនឹងទ្ទេគ មិនមានទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខ្ពស់ថា អា�្ម អញជាបុគ្គលព្របទ្ទេសីរជាងទ្ទេគ មិនមាន មិនមានព្រ�ម មិនគប្ីបបាននូវទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ទាបថា អា�្ម អញជាបុគ្គលទ្ទេថាកទាបជាងទ្ទេគ គ ឺ ថាកិទ្ទេលសជាតទ្ទេនាះ ព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�លះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល រមា្ង ប់ ស្ងប់រមា្ង ប់ មិនគួរឲ្យទ្ទេកីត ទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ថាទ្ទេស្មី ក្តី មិនទ្ទេស្មីក្តី មិនមានក្នុងព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង្គណ្ហា ។

[៣៨] 'ក្យថា ព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង្គទ្ទេនាះ គប្បីU្សាយវាទៈ ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តចបាន ទ្ទេសចក្តីថា ព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង្គទ្ទេនាះ គប្បីU្សាយ គប្បីUV�្វU្សាយវាទៈ គប្បីទ្ទេធ្វី>ទ្ទេមាH ះ គប្ីបទ្ទេធ្វី ទ្ទេសចក្តីទាស់ស្បែទងគប្ីបទ្ទេធ្វីការព្របកាន់ខុស គប្បីទ្ទេធ្វីវវិាទ គប្បីទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់ថា អ្នកមិនទ្ទេចះធម្មវន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ឬទ្ទេបីអ្នកអាច ចូរអ្នកទ្ទេ:ះចុះ ទ្ទេ:យមានះដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេ:យ ទិដ្ឋិដូចទ្ទេម្តច ឬក៏ ទ្ទេ:យបុគ្គលដូចទ្ទេម្តចបានទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង្គ ទ្ទេនាះ គប្ីបU្សាយវាទៈទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តចបាន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ទ្ទេEីយ ថា

ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ គប្បីទ្ទេ'លថា (ទ្ទេសចក្តីយល់) នវព្រតវូ�ិតដូចទ្ទេម្តចបាន ឬក៏ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ គប្ីបទ្ទេ'លទទឹងទាស់ថា ('ក្យរបស់អ្នក) ជា'ក្យកុEក ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តចទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ ថាទ្ទេស្មីក្តី មិនទ្ទេស្មីក្តី មិនមានក្នុងព្រ�ះខីណ្ហា

ព្រស�អង្គណ្ហា ព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�អង្គទ្ទេនាះ គប្ីបU្សាយវាទៈទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តចបាន ។ [៣៩] អ្នកព្របា>្ញលះបង់លំទ្ទេR មិនមានការរលឹកអាល័យចំទ្ទេ'ះលំទ្ទេR មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តី ស្និទ្ធសា្ន លក្នុងកាម ជាអ្នកទំទ្ទេនរចាកកាមទាងំឡាយ មិនទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធាន មិនទ្ទេធ្វី>ំទាស់ នូវ'ក្យជាមួយ>នទ្ទេទ ។ [៤០] ព្រគាទ្ទេនាះឯង ហាលិន្ទកានិគEបត ី បានចូលទ្ទេyរកព្រ�ះមហាកចា្ច នៈ មានអាយ ុ លុះចូលទ្ទេy

ដល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបថា្វ យបង្គំព្រ�ះមហាកចា្ច នៈ មានអាយ ុ ទ្ទេEីយអង្គុយទ្ទេRក្នុងទ ី សមគួរ លុះហាលិន្ទកានិគEបតី អង្គុយក្នុងទីសមគួរទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបទ្ទេ'លចំទ្ទេ'ះ ព្រ�ះមហាកចា្ច នៈ មានអាយុយ៉ាងទ្ទេនះថា ប�ិព្រតព្រ�ះកចា្ច នៈដ៏ចទ្ទេព្រមីន 'ក្យទ្ទេនះព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ទុកទ្ទេEីយ ក្នុងមាគន្ទិយប្បញ្ញា, អដ្ឋវគ្គ ថាអ្នកព្របាជា្ញ លះបង់លំទ្ទេR មិនមានការ រលឹកអាល័យចំទ្ទេ'ះលំទ្ទេRមិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីស្និទ្ធសា្ន លក្នុងកាម ជាអ្នកទំទ្ទេនរ ចាកកាមទាងំ ឡាយ មិនទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធាន មិនទ្ទេធ្វី>ំទាស់នូវ'ក្យជាមួយ>នទ្ទេទ ។ ប�ិព្រតព្រ�ះកចា្ច នៈដ ៏ ចទ្ទេព្រមីន ទ្ទេសចក្តីនៃន'ក្យទ្ទេនះ ស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រទង់សស្បែម្តងទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីសទ្ទេង្ខប ទ្ទេតីទ្ទេលាកមា្ច ស់យល់ទ្ទេ(ីញ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តី�ិសា្ត រ ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តចE ្ន៎ ។ មា្ន លគEបតី របូធាតុជាលំទ្ទេRរបស់វញិ្ញាo ណ ឯវញិ្ញាo ណស្បែដលមានកិរយិាជាប់ទាក់ទង ទ្ទេ:យរាគៈក្នុងរបូ ធាតុ ទ្ទេmថា រលឹកអាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបតី ទ្ទេវទនាធាតុ មា្ន លគEបតី សញ្ញាo ធាតុ មា្ន លគEបតី សង្ខា្ខ រធាតុ សឹងជាលំទ្ទេRរបស់វញិ្ញាo ណ ឯវញិ្ញាo ណស្បែដលមានកិរយិាជាប់ទាក់ ទង ទ្ទេ:យរាគៈ ក្នុងសង្ខា្ខ រធាតុ ទ្ទេmថា ការរលឹកអាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបតី វញិ្ញាo ណ នឹង អាល័យទីលំទ្ទេRយ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបតី ព្រ�ះតថាគត មិនមានការរលឹកអាល័យ លំទ្ទេR ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEត ី ចំណង ់ តទ្ទេព្រមកទ្ទេសចក្តីរកីរាយ ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឧបាយនឹង ឧបាទាន ការ�ងំស៊ប់ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់មា ំនឹងការទ្ទេដកព្រ�ទំ្ទេRចិត្ត ណ្ហាក្នុងក្នុងរបូធាតុ កិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគត លះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិលឬសគល់ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមាន

ទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនមាន ជាធម៌មិនមានការទ្ទេកីតទ្ទេy ទ្ទេទjតទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគតទ្ទេគទ្ទេmថា មិនមានវញិ្ញាo ណរលឹកអាល័យលំទ្ទេR ។ មា្ន ល គEបត ី ចំណង ់ តទ្ទេព្រមក ទ្ទេសចក្តីរកីរាយ ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឧបាយនឹងឧបាទាន ការ�ងំស៊ប ់ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់មា ំ នឹងការទ្ទេដកព្រ�ទំ្ទេRនៃនចិត្តណ្ហាក្នុងទ្ទេវទនាធាតុ មា្ន លគEបតី ក្នុងសញ្ញាo ធាតុ មា្ន លគEបតី ក្នុងសង្ខា្ខ រធាតុ មា្ន លគEបតី ក្នុងវញិ្ញាo ណធាតុ កិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគត លះបង់ផ្តា្ត ច់U្តិលឬគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនមាន ជាធម៌មិនមានការទ្ទេកីតទ្ទេyទ្ទេទjត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគតទ្ទេគទ្ទេmថា មិនមានវញិ្ញាo ណរលឹកអាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបតីព្រ�ះតថាគត ទ្ទេគទ្ទេmថា មិនមានវញិ្ញាo ណ រលឹកអាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបតីព្រ�ះតថាគត ទ្ទេគទ្ទេmថា មិនមាវញិ្ញាo ណរលឹកអាល័យ លំទ្ទេRយ៉ាង ទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបត ី វញិ្ញាo ណរលឹកអាល័លំទ្ទេR ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបតី

វញិ្ញាo ណមានការរលឹកអាល័យនឹងការជាប់ចំ'ក់ ក្នុងរបូស្បែដលជានិមិត្តជាទី រលឹកអាល័យ ទ្ទេលាកទ្ទេ'លថា ការរលឹកអាល័យ ទ្ទេលាកទ្ទេ'លថា ការរលឹកអាល័យលំ ទ្ទេR ។ មា្ន លគEបតី វញិ្ញាo ណមានការរលឹកអាល័យ នឹងការជាប់ចំ'ក់ ក្នុងសទ្ទេមHង ស្បែដល ជានិមិត្ត កHិនស្បែដលនិមិត្ត រសស្បែដលជានិមិត្ត ទ្ទេផ្តាដ្ឋិ�្វៈស្បែដលជានិមិត្តធមា្ម រម្មណ៍ស្បែដលជានិមិត្ត ជាលំទ្ទេR ទ្ទេលាកទ្ទេ'លថា ការរលឹកអាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបត ី វញិ្ញាo ណមានការរលឹក អាល័យលំទ្ទេR យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបតី ព្រ�ះតថាគត មិនមានការរលឹកអាល័យលំ ទ្ទេR ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបតី ការរលឹកនឹងការជាប់ចំ'ក់ ក្នុងរបូស្បែដលជានិមិត្តជាលំទ្ទេR ព្រ�ះតថាគតលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិលឬសគល់ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់ នូវការមិនមាន ជាធម៌មិនមានការទ្ទេកីតតទ្ទេyទ្ទេទjត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគតទ្ទេគទ្ទេmថា មិនមានការរលឹកអាល័យលំទ្ទេR ។ មា្ន លគEបតី ការរលឹកនឹងការជាប់ចំ'ក់ ក្នុងសទ្ទេមHង ស្បែដលជានិមិត ្ត កHិនជានិមិត្ត រសជានិមិត្ត ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈជានិមិត្ត ធមា្ម រម្មណ៍ជានិមិត្ត ព្រ�ះតថាគតលះ បង់ ផ្តា្ត ច់U្តិលឬសគល់ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនមាន ជាធម៌មិនមានការទ្ទេកីតតទ្ទេyទ្ទេទjត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះតថាគតទ្ទេគទ្ទេmថា មិនមានការរលឹក អាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបត ី ព្រ�ះតថាគត មិនមានការរលឹកអាល័យលំទ្ទេR មា្ន លគEបតី ព្រ�ះតថាគត មិនមានការរលឹកអាល័យលំទ្ទេR យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបតី បុគ្គលជាអ្នក សិទ្ធសា្ន លក្នុងកាម ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបត ី ភិក្ខុខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកព្រច2ូកព្រច 2 ំ ទ្ទេ:យព្រគEស្ថទាងំឡាយ មានទ្ទេសចក្តីរកីរាយជាមួយ មានទ្ទេសាកជាមួយ កាលទ្ទេបី ព្រគEស្ថទាងំឡាយដល់នូវដសុខ ក៏ដល់នូវសុខ កាទ្ទេបីព្រគEស្ថទាងំឡាយដល់នូវទុក្ខ ក៏ដល់ នូវទុក្ខ កាលទ្ទេបីកិច្ចការស្បែដលព្រគEស្ថទាងំឡាយ គប្បីទ្ទេធ្វីទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយក៏ដល់នូវការចូល ទ្ទេyព្របកប (>ួយ) ទ្ទេ:យខHួនឯង មា្ន លគEបតី ភិក្ខុជាអ្នកស្និទ្ធសា្ន លកលក្នុងកាម យ៉ាងទ្ទេនះ ឯង ។ មា្ន លគEបត ី ភិក្ខុជាអ្នកមិនស្និទ្ធសា្ន លក្នុងកាម ទ្ទេតីដូចម្តច ។ មា្ន លគEបត ី ភិក ្ខុ ក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកមិនព្រច2ូកព្រច2ទំ្ទេ:យព្រគEស្ថទាងំឡាយ មិនរកីរាយជាមួយ មិន មានទ្ទេសាកជាមួយ ដល់នូវសុខជាមួយនឹងព្រគEស្ថស្បែដលដល់នូវសុខ មិនដល់នូវទុក្ខជាមួយ នឹងព្រគEស្ថស្បែដលដល់នូវទុក ្ខ កាលទ្ទេបីកិច្ចការស្បែដលព្រគEស្ថគប្ីបទ្ទេធ្វីទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ក៏មិន ដល់នូវការចូលទ្ទេyព្របកបទ្ទេ:យខHួនឯងទ្ទេ2យី មា្ន លគEបតី ភិក្ខុជាអ្នកមិនស្និទ្ធសា្ន លក្នុង កាមទាងំឡាយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុមិនទំទ្ទេនរចាកកាមទាងំឡាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុ�ួកខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកមិនព្របាកចាករាគៈ មិនព្របាសចាកឆន្ទៈ មិនព្របាសចាកទ្ទេសចក្តីព្រសឡាញ ់ មិនព្របាសចាកទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រសក�H ន មិនព្របាសចាកទ្ទេសចក ្តី អន្ទះអស្បែន្ទង មិនព្របាសចាកទ្ទេសចក្តីព្របាសថា្ន ក្នុងកាមទាងំឡាយ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុមិនទំទ្ទេនរ ចាកកាមទាងំឡាយយ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបត ី ភិក្ខុជាអ្នកទំទ្ទេនរចាកកាមទាងំឡាយ ទ្ទេតី ដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបត ី ភិក្ខុក្នុងធម្មវន័ិយទ្ទេនះ ជាអ្នកព្របាសចាករាគៈ ព្របាសចាកឆន្ទៈ ព្របាសចាកទ្ទេសចក្តីព្រសឡាញ់ ព្របាសចាកទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រសក�H ន ព្របាសចាកទ្ទេសចក្តីអន្ទះអស្បែន្ទង ព្របាសចាកទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ក្នុងកាមទាងំឡាយ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុជាអ្នកទំទ្ទេនរចាកកាមទាងំ ឡាយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុអ្នកទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធាន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុ�ួកខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះ ថាអា�្ម អញសូមឲ្យ មានរបូយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ទ្ទេទីបញំុាងទ្ទេសចក្តីរកីរាយឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyទ្ទេរ{យៗ ក្នុងរបូ ទ្ទេនាះ អា�្ម អញសូមឲ្យមានទ្ទេវទនាយ៉ាងទ្ទេនះ សូមឲ្យមានសញ្ញាo យ៉ាងទ្ទេនះ សូមឲ្យមានសង្ខា្ខ រ យ៉ាងទ្ទេនះ សូមឲ្យមានវញិ្ញាo ណយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ទ្ទេទីបញំុាងទ្ទេសចក្តីឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ទ្ទេរ{យៗ ក្នុងខន្ធមានទ្ទេវទនាជាទ្ទេដីមទ្ទេនាះ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុអ្នកទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធានយ៉ាងទ្ទេនះ ឯង ។ មា្ន លគEបតី បុគ្គលអ្នកមិនទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធាន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបត ី ភិក ្ខុ ក្នុងធម្មវន័ិយទ្ទេនះ មិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះថា អា�្ម អញ សូមឲ្យមានរបូយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ទាងំមិនញំុាងទ្ទេសចក្តីរកីរាយឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyទ្ទេរ{យៗ ក្នុងរបូទ្ទេនាះ (មិនមាន ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះថា)

អា�្ម អញសូមឲ្យមានទ្ទេវទនាយ៉ាងទ្ទេនះ សូមឲ្យមានញ្ញាo យ៉ាងទ្ទេនះ សូមឲ្យមានសង្ខា្ខ រយ៉ាងទ្ទេនះ សូមឲ្យមានវញិ្ញាo ណយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ទាងំមិនញំុាង ទ្ទេសចក្តីរកីរាយ ឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyទ្ទេរ{យៗ ក្នុងខន្ធមានទ្ទេវទនាជាទ្ទេដីមទ្ទេនាះ មា្ន លគEបត ី ភិក្ខុជា អ្នកមិនទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធានយ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបត ី ភិក្ខុជាអ្នកទ្ទេធ្វី>ំទាស ់ នូវ'ក្យ ទ្ទេ:យ>ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុ�ួកខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកទ្ទេធ្វី'ក្យមាន សភា�យ៉ាងទ្ទេនះថា អ្នកមិនយល់ធម្មវន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ឬព្របសិនទ្ទេបីអ្នកអាច អ្នកចូរទ្ទេ:ះ ចុះ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុជាអ្នកទ្ទេធ្វី>ំទាស់នូវ'ក្យទ្ទេ:យ>ន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុអ្នកមិនទ្ទេធ្វីទទឹងទាស់នូវ'ក្យទ្ទេ:យ>ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លគEបតី ភិក្ខុកក្នុងធម្មវន័ិយ ទ្ទេនះ ជាអ្នកមិនទ្ទេធ្វី'ក្យ មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះថា អ្នកមិនយល់ធម្មវន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ ទ្ទេប។ ឬទ្ទេបីអ្នកអាច អ្នកចូរទ្ទេ:ះចុះ មា្ន លគEបត ី ភិក្ខុអ្នកមិនទ្ទេធ្វីទទឹងទាស់នូវ'ក្យទ្ទេ:យ>ន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មា្ន លគEបតី 'ក្យស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ទុក ក្នុងមាគន្ទិយប្បញ្ញា, ក្នុងអដ្ឋកវគ្គិកៈ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

អ្នកព្របា>្ញលះបង់លំទ្ទេR មិនមានការរលឹកអាល័យ ចំទ្ទេ'ះ

លំទ្ទេR មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីស្និទ្ធសា្ន លក្នុងកាម ជាអ្នកទំទ្ទេនរចាក

កាមទាងំឡាយ មិនទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធាន មិនគប្ីបទ្ទេធ្វី>ំទាស់នូវ'ក្យទ្ទេ:យ>នទ្ទេទ ។

មា្ន លគEបតី ទ្ទេសចក្តីនៃន'ក្យទ្ទេនះឯង ស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យ សទ្ទេង្ខប អ្នកគប្បីយល់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តី�ិសា្ត រយ៉ាងទ្ទេនះចុះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ទ្ទេEីយថា

អ្នកព្របា>្ញលះបង់លំទ្ទេR មិនមានការរលឹកអាល័យ ចំទ្ទេ'ះ

លំទ្ទេR មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីស្និទ្ធសា្ន ល ក្នុងកាម ជាអ្នកទំទ្ទេនរ

ចាកកាមទាងំឡាយ មិនទ្ទេធ្វីវដ្តៈឲ្យជាព្របធាន មិនគប្ីបទ្ទេធ្វី>ំទាស់នូវ'ក្យទ្ទេ:យ>នទ្ទេទ ។

[៤១] នាគសា្ង ត់ចាកធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាក

មិនគប្បីទ្ទេ'លព្របកាន់ទិដ្ឋិទាងំទ្ទេនាះទ្ទេទ ឯលម្ពុជាត កណ្ត កវារ ិ

ជាត មិនព្របឡាក់ទ្ទេ:យទឹកUង ទ្ទេ:យភក់Uង យ៉ាង

ណ្ហាមិញ មុនិជាអ្នកទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក្តីស្ងប់ មិនព្របាថា្ន មិន

ព្របឡាក់ ក្នុងកាមUង ក្នុងទ្ទេលាកUង ក៏យ៉ាងទ្ទេនាះឯង ។

[៤២] 'ក្យថានាគសា្ង ត់ចាកធម៌ ទាងំឡាយ ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាកព្រតង់'ក្យថា ចាក ធម៌ទាងំឡាយ គឺចាកទិដ្ឋិទាងំឡាយ ។ 'ក្យថាសា្ង ត់ គឺសា្ង ត់ សា្ង ត់វទិ្ទេសស សា្ង ត់ទ្ទេ:យ ព្របការ ចាកកាយទុច្ចរតិ ចាកវចីិទុច្ចរតិ ចាកមទ្ទេនាទុច្ចរតិ ចាករាគៈ ។ទ្ទេប។ សា្ង ត់ សា្ង ត់ វទិ្ទេសស សា្ង ត់ទ្ទេ:យព្របការ ចាកអភិសង្ខា្ខ រ ជាអកុសលទាងំ�ួង ។

'ក្យថា ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy គឺ ព្រ�ច់ ទ្ទេR ទ្ទេy ព្របព្រ�ឹត ្ត រក្សា ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ។ 'ក្យថា ក្នុងទ្ទេលាក បានដល់ មនុសVទ្ទេលាក ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រទង់ព្រ�ស់ថាសា្ង ត់ចាកធម៌ទាងំឡាយ ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាក ។

[៤៣] អធិប្បាយ'ក្យថា នាគមិនគប្បីទ្ទេ'លព្របកាន់នូវទិដ្ឋិទាងំទ្ទេនាះទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា នាគ ទ្ទេសចក្តីថា ទ្ទេD្ម ះថា នាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុមិនទ្ទេធ្វីបាប ។ ទ្ទេD្ម ះថានាគ ទ្ទេព្រ'ះមិនលុះ ។ ទ្ទេD្ម ះថានាគ ទ្ទេព្រ'ះមិនមក ។ ចុះទ្ទេD្ម ះថានាគ ទ្ទេព្រ'ះមិនទ្ទេធ្វីបាប ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ អកុសល ធម៌ទាងំឡាយដ៏លាមក មានទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�E្មងព្រ�ម មានកិរយិាញំុាងសត្វឲ្យទ្ទេកីតក្នុងភ� ទ្ទេទjត ព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្រកវល់ព្រកវាយ មានទ្ទេសចក្តីទុក្ខជាUលជាបច្ច័យ នៃនជាតិ >រា នឹងមរណៈ ទ្ទេyក្នុងអនាគត ទ្ទេលាកទ្ទេmថា បាប ។

(ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ថា មា្ន លសភិយៈ)

បុគ្គលមិនទ្ទេធ្វីបាបតិចតួច ក្នុងទ្ទេលាក ព្រសាយនូវចំណងទាងំ

ឡាយ ក្នុងកិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកបទាងំ�ួង មិនជាប់ទ្ទេR

ក្នុងកិទ្ទេលសទាងំ�ួង ជាបុគ្គលUុតព្រស2ះទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ

ទ្ទេលាកទ្ទេmថា នាគ ជា�ទិបុគ្គល មានខHួនដ៏ទ្ទេទjង

បុគ្គលទ្ទេD្ម ះថា នាគ ទ្ទេព្រ'ះមិនទ្ទេធ្វីបាប យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ចុះបុគ្គលទ្ទេD្ម ះថា នាគ ទ្ទេព្រ'ះមិនលុះ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលមិន

លុះឆនា្ទ គតិ មិនលុះទ្ទេទាសាគតិ មិនលុះទ្ទេមាទ្ទេហាគតិ មិនលុះភយាគត់មិនលុះទ្ទេ:យ អំណ្ហាចរាគៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចទ្ទេទាសៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចទ្ទេមាEៈ មិនលុះទ្ទេ:យ អំណ្ហាចមានះ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចទិដ្ឋិមិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចឧទ្ធច្ចៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាច វចិ្ឆិកិចា្ឆ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចអនុស័យ មិនព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy មិននាទំ្ទេy មិនរសាត់ទ្ទេy មិននា ំទ្ទេy ព្រ�ម ទ្ទេ:យធម៌ទាងំឡាយជា�ួក បុគ្គលទ្ទេD្ម ះថា នាគ ទ្ទេព្រ'ះមិនលុះ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ចុះបុគ្គលទ្ទេD្ម ះថា នាគទ្ទេព្រ'ះមិនមក ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ កិទ្ទេលសទាងំឡាយណ្ហា ស្បែដល ទ្ទេលាកលះបង់ទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យទ្ទេសា�បត្តិមគ ្គ ទ្ទេលាកមិនមក គឺមិនវលិមក កាន់កិទ្ទេលសទាងំ ឡាយទ្ទេនាះទ្ទេទjតទ្ទេទ កិទ្ទេលសទាងំឡាយណ្ហា ស្បែដលទ្ទេលាកលះបង់ទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យសកទាគាមិ មគ្គ ទ្ទេ:យអណ្ហាគាមិមគ្គ ទ្ទេ:យអរEត្តមគ្គ ទ្ទេលាកមិនមក គឺមិនវលិមក មិនព្រត2ប់មក កាន់កិទ្ទេលសទាងំឡាយទ្ទេនាះទ្ទេទjតទ្ទេទ បុគ្គលទ្ទេD្ម ះថា នាគ ទ្ទេព្រ'ះមិនមក យ៉ាងទ្ទេនះ ។ 'ក្យ ថា នាគមិនគប្ីបទ្ទេ'លព្របកាន់នូវទិដ្ឋិទាងំទ្ទេនាះទ្ទេទ បានទ្ទេសចក្តីថា នាគគប្បីមិនកាន់យក មិន ព្របកាន់យក មិនទទួលយក មិនបទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនជាប់ចិត ្ត ទ្ទេEីយទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា បំភHឺ �ន្យល់នូវទិដ្ឋិទាងំឡាយទ្ទេនាះទ្ទេទ គឺមិនគប្បីទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា បំភ Hឺ �ន្យល់ថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន'ក្យ ទ្ទេនះឯង�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) នាគមិនគប្ីបទ្ទេ'លព្របកាន់នូវទិដ្ឋិ ទាងំទ្ទេនាះទ្ទេទ ។

[៤៤] 'ក្យថា ឯលម្ពុជាត កណ្ត កវារជិាត មិនព្របឡាក់ទ្ទេ:យទឹកUង ទ្ទេ:យភក់Uង យ៉ាងណ្ហាមិញ អធិប្បាយថា ទឹក ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ឯលៈ ។ ទឹក ទ្ទេmថា អម្ពុ ។ ឈូកទ្ទេmថា អម្ពុជាត ។ បនាH ទ្ទេmថា កណ្ត កៈ ។ ទឹក ទ្ទេmថា វារ ិ។ ឈូកទ្ទេកីតក្នុងវារមិានវារជិាស្បែដនទ្ទេកីត ទ្ទេmថា វារជិាត ។ ទឹក ទ្ទេmថា >លៈ ។ ភក់ទ្ទេmថា បង្កៈ ។ ឈូកទ្ទេកីតក្នុងវារ ិ មានវារជិា ស្បែដនទ្ទេកីត មិនព្របឡាក ់ មិនជាប ់ មិនទទឹក មិនព្របឡាក ់ មិនជាប ់ មិនទទឹកទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យទឹកUង ទ្ទេ:យភក់Uង យ៉ាងណ្ហាមិញ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ឯលម្ពុជាត កណ្ត កវារជិាត មិនព្របឡាក់ទ្ទេ:យទឹកUង ទ្ទេ:យភក់Uង យ៉ាងណ្ហាមិញ ។

[៤៥] អធិប្បាយ'ក្យថា មុនិជាអ្នកទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីស្ងប ់ មិនព្របាថា្ន មិនព្របឡាក់ក្នុង កាមUង ក្នុងទ្ទេលាកUង យ៉ាងទ្ទេនាះឯង ព្រតង់'ក្យថា យ៉ាងទ្ទេនាះ ជា'ក្យញំុាងឧបមាឲ្យ សទ្ទេព្រមច ។ 'ក្យថា មុនិ ទ្ទេសចក្តីថា ញាណ ទ្ទេmថា ទ្ទេមានៈ ។ទ្ទេប។ មុនិទ្ទេនាះ កនHងទ្ទេEីយនូវ បណ្ហា្ត ញជាទ្ទេព្រគ{ងជាប់ចំ'ក់ ។ 'ក្យថា ទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេសចក្តីស្ងប ់ ទ្ទេសចក្តីថាមុនិទ្ទេ'ល នូវទ្ទេសចក្តីស្ងប ់ ទ្ទេ'លនូវទី�ឹង ទ្ទេ'លនូវទីព្រ>ក ទ្ទេ'លនូវទីរឮកទ្ទេ'លនូវទីមិនមានភ័យ ទ្ទេ'លនូវទីមិនច្យុត ទ្ទេ'លនូវទីមិនសាH ប ់ ទ្ទេ'លនូវព្រ�ះនិ'្វ ន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មុន ិ ជាអ្នកទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីស្ងប ់ យ៉ាងទ្ទេនះ ។ 'ក្យថា មិនព្របាថា្ន អធិប្បាយថា តណ្ហា, ទ្ទេលាក ទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន បានដល់ តទ្ទេព្រមក តទ្ទេព្រមកខាH ងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហាលះបង់ ផ្តា្ត ច់បង ់ ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យរមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី បាន ដុតទ្ទេ:យភHឺគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាក ទ្ទេmថា មិនព្របាថា្ន ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនព្របាថា្ន ក្នុងរបូ ក្នុងសទ្ទេមHង កHិន រស UV�្វ ព្រតកូល �ួក អាវាស លាភ យស ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរ សុខ ចីវរបណ្ឌិ តបាត ទ្ទេសនាសនៈ បរកិា្ខ រគឺថា្ន ជំាបច្ច័យសព្រមាប់អ្នក>ម ្ងឺ កាមធាត ុ របូធាត ុ អរបូធាតុ កាមភ� អរបូភ� សញ្ញាo ភ� អសញ្ញាo ភ� ទ្ទេនវសញ្ញាo នាសញ្ញាo ភ� ឯកទ្ទេវាការភ� ចតុទ្ទេវាការភ� បញ្ចទ្ទេវាការភ� អតីត អនាគត បច្ចុប្បន ្ន ក្នុងធម៌ទាងំ ឡាយ ស្បែដលទ្ទេ(ីញ ឮ ប៉ះ'ល់ ឬគប្បីដឹង មិនជាប់ មិនចំ'ក់ មិនព្រ>ប់ មិនលង ់ មានទ្ទេសចក ្តី ព្របាថា្ន ទ្ទេyព្របាសទ្ទេEីយ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន �H តទ្ទេចញទ្ទេEីយ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ខា្ជ ក់ទ្ទេចាល ទ្ទេEីយ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន Uុតទ្ទេEីយ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន លះបង់ទ្ទេEីយ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន កំចាត់បង់ទ្ទេEីយ មានរាគៈទ្ទេyព្របាសទ្ទេEីយ មានរាគៈ�H តទ្ទេចញទ្ទេEីយ មានរាគៈខា្ជ ក់ទ្ទេចាល ទ្ទេEីយ មានរាគៈUុតទ្ទេEីយ មានរាគៈលះបង់ទ្ទេEីយ មានរាគៈកំចាត់បង់ទ្ទេEីយ មិនមាន ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន រលត់ទ្ទេEីយ មានព្រតជាក ់ មានកិរយិាទ្ទេសាយសុខជាព្របព្រកតី មានខHួនដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មុនិ ជាអ្នកទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីស្ងប់ មិនព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះ ។ 'ក្យថា កាម ក្នុងបទថា មិនព្របឡាក់ ក្នុងកាមUង ក្នុងទ្ទេលាកUង ទ្ទេសចក្តីថា កាមឧទា្ទ ន កាមមាន ២ គឺ វត្ថុកាម ១ កិទ្ទេលសកាម ១ ។ទ្ទេប។ ទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេmថា វត្ថុកាម ។ទ្ទេប។ ទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេmថា កិទ្ទេលសកាម ។ 'ក្យថា ទ្ទេលាក បានដល់អបាយទ្ទេលាក មនុសVទ្ទេលាក ទ្ទេទវទ្ទេលាក ខន្ធទ្ទេលាក ធាតុទ្ទេលាក អាយតនទ្ទេលាក ។ 'ក្យថា ព្របឡាក់ បានដល់ការព្របឡាក់ ២ គឺ ការ ព្របឡាក់គឺតណ្ហា, ១ ការព្របឡាក់គឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការព្របឡាក់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការព្របឡាក់គឺទិដ ្ឋិ ។ អ្នកព្របា>្ញលះបង់ការព្របឡាក់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលការព្របឡាក់គឺទិដ ្ឋិ ។ អ្នកព្របា>្ញលះបង់ការព្របឡាក់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលការព្របឡាក់គឺទិដ្ឋិ ។ អ្នកព្របឡាក់ មិនព្របឡាក់ព្រ�ម មិនជាប់ទ្ទេR ក្នុងកាមUង ក្នុងទ្ទេលាកUង មិនព្របឡាក់មិនព្រ�មព្របឡាក់ព្រ�ម មិនជាប់ ទ្ទេចញ រលាស់ទ្ទេចញ Uុតព្រស2ះ ព្របាសទ្ទេចញ មានចិត្តព្របកបទ្ទេ:យកិទ្ទេលសដូចជា ទំបន់ទ្ទេyព្របាសទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីស្ងប ់ មិនព្របាថា្ន ក្នុង កាមUង ក្នុងទ្ទេលាកUង យ៉ាងទ្ទេនះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

នាគសា្ង ត់ចាកធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាក

មិនគប្បីទ្ទេ'លព្របកាន់ទិដ្ឋិទាងំឡាយទ្ទេនាះទ្ទេទ ឯលម្ពុជាត កណ្ត

កវារជិាត មិនព្របឡាក់ ទ្ទេ:យទឹកUង ទ្ទេ:យភក់Uង យ៉ាង

ណ្ហាមិញ មុនិ ជាអ្នកទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីស្ងប់ មិនព្របាថា្ន មិន

ព្របឡាក់ ក្នុងកាមUង ក្នុងទ្ទេលាកUង យ៉ាងទ្ទេនាះឯង ។

[៤៦] ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនលុះមានះ ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិទ្ទេទ

ទ្ទេព្រ'ះការប៉ះ'ល់ទ្ទេទ ដ្ិបតទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនសទ្ទេព្រមច

ទ្ទេ:យមានះទ្ទេនាះ ជាបុគ្គលស្បែដលកម្មដឹកនាមិំនបាន ស្បែដល

សុតៈដឹកនាមិំនបាន ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនជាប់ចំ'ក់ក្នុង

លំទ្ទេRទាងំឡាយ ។

[៤៧] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនលុះមានះទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការប៉ះ 'ល់ទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា មិនគឺជា'ក្យហាម�ត់ ។ 'ក្យថា ទ្ទេវទគូ ទ្ទេសចក្តីថា ញាណ បញ្ញាo បញoិន្ទ្រន្ទិយ បញ្ញាo �លៈ ធម្មវចិយៈថ សទ្ទេមា្ព >្ឈង្គ វមំីសា វបិសVនា សមា្ម ទិដ្ឋិក្នុងមគ្គ ៤ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេវទ ។ បុគ្គលទ្ទេyកាន់ទីបំUុត ទ្ទេyកាន់ទីខាងចុង ដល់ទីខាងចុងទ្ទេyកាន់ទ ី បំUុតទ្ទេ:យ>ំុវញិ ដល់សទីបំUុតទ្ទេ:យ>ំុវញិ ទ្ទេyកាន់ទីអវសានដល់ទីអវសាន នៃនជាត ិ >រា មរណៈ ទ្ទេyកាន់ទី�ឹង�ួន ដល់ទី�ឹង�ួនទ្ទេyកាន់ទីព្រ>កទ្ទេកាន ដល់ទីព្រ>កទ្ទេកាន ទ្ទេyកាន់ទី�្ញក ដល់ទីរ�្ញក ទ្ទេyកាន់ទីមិនមានភ័យ ដល់ទីមិនមានភ័យ ទ្ទេyកាន់ទីមិនច្យុត ដល់ទីមិនច្យុត ទ្ទេyកាន់ទីអមតៈ ដល់ទីះមតៈ ទ្ទេyកាន់ព្រ�ះនិ'្វ ន ដល់ព្រ�ះនិ'្វ ន ទ្ទេ:យទ្ទេវទទាងំឡាយទ្ទេនាះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលទ្ទេD្ម ះថាទ្ទេវទគូ ទ្ទេព្រ'ះដល់នូវទីបំUុតនៃនទ្ទេវទទាងំឡាយ ឬទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេវទគ ូ ទ្ទេព្រ'ះដល់នូវទីបំUុតទ្ទេ:យទ្ទេវទនាទាងំឡាយ ឬថាទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេវទគ ូ ទ្ទេព្រ'ះដឹងច្បាស់នូវធម៌ទាងំ ឡាយ ៧ ព្របការគឺ ដឹងច្បាស់នូវសកា្ក យទិដ ្ឋិ ១ ដឹងច្បាស់នូវវចិិកិចា្ឆ ១ ដឹងច្បាស់នូវសីល�្វត បរាមាស ១ ដឹងច្បាស់នូវរាគៈ ១ ដឹងច្បាស់នូវទ្ទេទាសៈ ១ ដឹងច្បាស់នូវមានះ ១ ។ អកុសល ធម៌ទាងំឡាយដ៏លាមកអកុសលជាទ្ទេព្រគ{ងញំុាងសត្វឲ្យទ្ទេ�E្មងព្រ�ម ជាធម៌ញំុាងសត្វឲ្យ ទ្ទេកីតក្នុងភ�ថ្មីទ្ទេទjត ព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្រកវល់ព្រកវាយ មានទ្ទេសចក្តីទុក្ខជាUលជាទី�ងំ នៃនជាតិ >រា មរណៈ តទ្ទេyទ្ទេទjត សុទ្ធស្បែតជាធម៌គឺទ្ទេវទនាគូបុគ្គល ដឹងច្បាស់ទ្ទេEីយ ។

(ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ថា មា្ន លសភិយៈ) ទ្ទេវទគូ

បុគ្គល គប្ីប�ិចារណ្ហានូវទ្ទេវទទាងំអស់ ស្បែដលជារបស់

�ួកសមណព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេវទគូ បុគ្គលទ្ទេនាះ មានរាគៈទ្ទេyព្របាស

ទ្ទេEីយ ក្នុងទ្ទេវទទាងំ�ួង កនHងបង់នូវទ្ទេវទទាងំ�ួង ។

'ក្យថា មិន (លុះមានះ) ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិទ្ទេទ ទ្ទេសចក្តីថា ទិដ្ឋិទាងំឡាយ ៦២ ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ លះបង់ ផ្តា្ត ច់បង់ ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យរមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណ ទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទិដ្ឋិឲ្យទ្ទេyមិនបាន

នាទំ្ទេyមិនបាន បន្សាត់ទ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyព្រ�មមិនបាន ទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ ទាងំមិនទ្ទេ>{ មិនព្របកាន ់ នូវទិដ្ឋិទ្ទេនាះ ថាជាខHឹមសារទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេវទគ ូ បុគ្គល មិន (លុះមានះ) ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិទ្ទេទ ។ 'ក្យថា ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនលុះមានះ ទ្ទេព្រ'ះការប៉ះ 'ល់ទ្ទេទ ទ្ទេសចក្តីថា មិនលុះ គឺមិនទ្ទេy>ិត មិនចូលទ្ទេy ព្របកាន់ មិនបទ្ទេបាសអស្បែងTល មិនជាប់ ចិត្ត នូវមានះ ទ្ទេព្រ'ះរបូស្បែដលប៉ះ'ល់ ឬទ្ទេព្រ'ះការទ្ទេ�សនារបស់បុគ្គលដនៃទ ឬក៏ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេសចក្តីសម្មតិរបស់មហា>ន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនលុះមានះ ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការប៉ះ'ល់ទ្ទេទ ។ 'ក្យថា ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនសទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យមានះទ្ទេនាះ ទ្ទេសចក្តីថា មិនស្បែមនជាបុគ្គលសទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យមានះ ទ្ទេនាះ មានមានះ ទ្ទេនាះជាធ ំ មានមានះទ្ទេនាះ ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyក្នុងខាងមុខ ទ្ទេ:យអំណ្ហាចតណ្ហា, ទ្ទេ:យអំណ្ហាចទិដ្ឋិទ្ទេទ ។ តណ្ហា, ក ្តី ទិដ្ឋិក្តី មានះ ក្តី ទ្ទេវទគូបុគ្គល លះបង់ផ្តា្ត ច់U្តិលឬសគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីម ទ្ទេ�្ន តដល់នូវការមិនមាន ជាធម៌មិនមានការទ្ទេកីតទ្ទេyទ្ទេទjត ទ្ទេ:យទ្ទេEតុណ្ហា ទ្ទេទវគូបុគ្គល ទ្ទេនាះមិនសទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យមានះទ្ទេនាះ មិនមានមានះជាធំ មិនមានមានះទ្ទេRព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyក្នុងខាង មុខ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិន សទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យមានះទ្ទេនាះ ។

[៤៨] អធិប្បាយ'ក្យថា ជាបុគ្គលស្បែដលកម្មនាទំ្ទេyមិនបាន ស្បែដលសុតៈនាទំ្ទេyមិនបាន ព្រតង់'ក្យថា ស្បែដលកម្មនាទំ្ទេyមិនបាន គឺស្បែដលបុញ្ញាo ភិសង្ខា្ខ រក ្តី អបុញ្ញាo ភិសង្ខា្ខ រក ្តី អាទ្ទេនញ្ញា្ជ ភិសង្ខា្ខ រក ្តី ឲ្យទ្ទេyមិនបាននាទំ្ទេyមិនបាន បន្សាត់ទ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyព្រ�មមិនបាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទញរង់ព្រ�ស់ថា) ស្បែដលកម្មនាទំ្ទេyមិនបាន ។ 'ក្យថា ស្បែដលសុតៈនាទំ្ទេyមិនបាន គឺស្បែដលទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះការឮក ្តី ស្បែដលការទ្ទេ�សនារបស់បុគ្គលដនៃទក ្តី ស្បែដលការសម្មតិ របស់មហា>នក្តី ឲ្យទ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyមិនបាន បន្សាត់ទ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyព្រ�មមិនបាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ស្បែដលកម្មនាទំ្ទេyមិនបាន ស្បែដលសុតៈនាទំ្ទេyមិនបាន ។

[៤៩] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនជាប់ចំ'ក់ក្នុងលំទ្ទេRទាងំឡាយ ព្រតង់ 'ក្យថា ជាប់ចំ'ក់ បានដល់ការជាប់ចំ'ក់ ២ យ៉ាង គឺ ការជាប់ចំ'ក់គឺតណ្ហា, ១ ការជាប់ចំ'ក់គឺទិដ្ឋិ ១ ។ ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការជាប់ចំ'ក់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការជាប់ចំ'ក់គឺទិដ្ឋិ។ ការជាប់ចំ'ក់គឺតណ្ហា, ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះលះបង់ទ្ទេEីយ ការជាប់ចំ'ក់គឺទិដ ្ឋិ ទ្ទេវទគូបុគ្គល រលាស់ទ្ទេចាលទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់ការជាប់ចំ'ក់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលការជាប់ចំ'ក់គឺ ទិដ្ឋិទ្ទេEីយ ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា មិនជាប់ចំ'ក់ មិនចូលទ្ទេyព្របឡាក់ មិនចូលទ្ទេy>ិត មិន>ក់ទ្ទេRមិនលង់ទ្ទេR ក្នុងលំទ្ទេRទាងំឡាយ គឺទ្ទេចញទ្ទេy រលាស់ទ្ទេចញ Uុតព្រស2ះព្របាស ទ្ទេចញ មានចិត្តព្របកបទ្ទេ:យកិទ្ទេលស ដូចជាទំនប់ទ្ទេyព្របាសទ្ទេEីយទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនជាប់ចំ'ក់ ក្នុងលំទ្ទេRទាងំឡាយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ ថា

ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនលុះមានះ ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះការប៉ះ

'ល់ទ្ទេទ ដ្ិបតទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនសទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យមានះទ្ទេនាះ

>បុគ្គលស្បែដលកម្មដ៏នាមិំនបាន ស្បែដលសុតៈដឹកនាមិំនបាន

ទ្ទេវទគូបុគ្គលទ្ទេនាះមិនជាប់ចំ'ក់ក្នុងលំទ្ទេRទាងំឡាយ ។

[៥០] កិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ស្បែព្រសះទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលស្បែដល

ព្របាសចាកសញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ ទ្ទេមាEៈទាងំឡាយនៃនបុគ្គល

ស្បែដលUុតព្រស2ះទ្ទេ:យបញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ បុគ្គលទាងំឡាយ

ណ្ហា ព្របកាន់យកសញ្ញាo នឹងទិដ្ឋិទ្ទេEីយ បុគ្គលទាងំទ្ទេនាះ

រស្បែមងបន្ត (នូវអត្តភា�) ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាក ។

[៥១] 'ក្យថា កិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ស្បែព្រសះទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលស្បែដលព្របាសចាក សញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ អធិប្បាយថា បុគ្គលណ្ហាចទ្ទេព្រមីនអរយិមគ្គមានសមថៈជាព្របធាន បុគ្គល ទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេធ្វីសមាធិខាងទ្ទេដីមឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេEីយ សង្កត់សង្កិនកិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ស្បែព្រសះ ទាងំឡាយ ។ ក្នុងកាលសទ្ទេព្រមចព្រ�ះអរEត្តទ្ទេEីយ ព្រ�ះអរEន្តលះបង់កិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ង ចាក់ស្បែព្រសះទាងំឡាយ ទ្ទេមាEៈទាងំឡាយ នីវរណៈទាងំឡាយ កាមសញ្ញាo �្យាបាទសញ្ញាo វEឹិសាសញ្ញាo នឹងទិដ្ឋិសញ្ញាo ទ្ទេលាកបានផ្តា្ត ច់បង់ឬសគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនមាន ជាធម៌មិនមានការទ្ទេកីតទ្ទេទjត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ស្បែព្រសះទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលស្បែដលព្របាសចាកសញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ ។

[៥២] 'ក្យថា ទ្ទេមាEៈទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលស្បែដលUុតព្រស2ះទ្ទេ:យបញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ អធិប្បាយថា បុគ្គលណ្ហាចទ្ទេព្រមីនអរយិមគ្គមានវបិសVនាជាព្របធាន បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេធ្វីសមាធិខាងទ្ទេដីមឲ្យទ្ទេកីត សង្កត់សង្កិននូវទ្ទេមាEៈ ។ ក្នុងកាលសទ្ទេព្រមចព្រ�ះអរEន្តទ្ទេEីយ ព្រ�ះអរEន្តលះបង់ ទ្ទេមាEៈទាងំឡាយ កិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ស្បែព្រសះទាងំឡាយ នីវរណៈទាងំ ឡាយ កាមសញ្ញាo �្យាបាទសញ្ញាo វEិិសាសញ្ញាo នឹងទិដ្ឋិសញ្ញាo ផ្តា្ត ច់ឬសគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីត នៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនមាន ជាធម៌មិនមានការទ្ទេកីត តទ្ទេyទ្ទេទjត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេមាEៈទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលស្បែដលUុតព្រស2ះទ្ទេ:យ បញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ ។

[៥៣] 'ក្យថា បុគ្គលទាងំឡាយណ្ហា ព្របកាន់យកសញ្ញាo នឹងទិដ្ឋិទ្ទេEីយ បុគ្គលទាងំទ្ទេនាះ រស្បែមងបន្ត (នូវអត្តភា�) ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាក អធិប្បាយថា បុគ្គលទាងំឡាយណ្ហា ព្របកាន ់ យកសញ្ញាo គ ឺ កាមសញ្ញាo �្យាបាទសញ្ញាo វEឹិសាសញ្ញាo បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ រស្បែមងប៉ះ'ល់ ប៉ះទង្គិច ទ្ទេ:យអំណ្ហាចសញ្ញាo ។ �ួកព្រ�ះរាជារស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹង�ួកព្រ�ះរាជា �ួកកVព្រតិយ ៍ រស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹង�ួកកVព្រតិយ៍�ួកព្រ'E្មណ៍រស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹង�ួកព្រ'E្មណ៍ �ួកគEបតីរស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹង�ួកគEបតី មា�រស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹងបុត្ត បុត្តរស្បែមងទាស់ ស្បែទង នឹងមា� បិ�រស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹងបុត្ត បុត្តរស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹងបិ� បងបTូនព្របសុរស្បែមង ទាស់ស្បែទងនឹងបងបTូនព្របសុ បងបTូនព្រសី រស្បែមងទាស់ស្បែទង នឹងបងបTូនព្រស ី បងបTូនព្របសុរស្បែមង ទាស់ស្បែទងនឹងបងបTូនព្រស ី បងបTូនព្រសីរស្បែមងទាស់ស្បែទងនឹងបងបTូនព្របសុ សមាH ញ់រស្បែមងទាស់ស្បែទង នឹងសមាH ញ់ ។ >នទាងំទ្ទេនាះដល់នូវ>ទ្ទេមាH ះ ព្របកួតព្របកាន់ ការទាស់ស្បែទង ព្របហារគា្ន នឹងគា្ន ទ្ទេ:យនៃដខHះ ព្របហារទ្ទេ:យដំុដីទាងំឡាយខHះ ព្របហារទ្ទេ:យដម្បងទាងំឡាយខHះព្របហារទ្ទេ:យ ទ្ទេព្រគ{ងសព្រសា្ត ទាងំឡាយខHះ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ។ >នទាងំទ្ទេនាះដល់នូវទ្ទេសចក្តីសាH ប់ខHះ នូវទុក្ខ ទ្ទេទjបសាH ប់ខHះ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ។ >នទាងំឡាយណ្ហា ព្របកាន់យកនូវទិដ្ឋិថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង ដូទ្ទេច្នះក ្តី ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន ដូទ្ទេច្នះក្តី >នទាងំទ្ទេនាះ រស្បែមងទ្ទេបjតទ្ទេបjន ទ្ទេបjតទ្ទេបjនព្រ�ម ទ្ទេ:យអំណ្ហាចទិដ្ឋិរស្បែមងទ្ទេបjតទ្ទេបjនសាសា្ត ព្រ�ះសាសា្ត ទ្ទេបjតទ្ទេបjនធម ៌ ស្បែដលសាសា្ត សស្បែម្តងទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះធម៌ស្បែដលសាសា្ត សស្បែម្តងទ្ទេEីយ ទ្ទេបjតទ្ទេបjន ទ្ទេព្រ'ះ �ួក ទ្ទេបjតទ្ទេបjនទិដ ្ឋិ ទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ ទ្ទេបjតទ្ទេបjនបដិបទា ទ្ទេព្រ'ះបដិបទា ទ្ទេបjតទ្ទេបjនមគ ្គ ទ្ទេព្រ'ះមគ ្គ ។ មួយទ្ទេទjត

>នទាងំទ្ទេនាះ រស្បែមងទាស់ស្បែទង ទ្ទេធ្វី>ទ្ទេមាH ះ ទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន ់ ទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស ទ្ទេធ្វីវវិាទ ទ្ទេធ្វីការដទ្ទេណ្តី មយកឈ្នះថា អ្នកមិនទ្ទេចះធម្មវន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ឬទ្ទេបី អ្នកអាច អ្នកចូរទ្ទេ:ះចុះ ។ អភិសង្ខា្ខ រទាងំឡាយ គឺបុគ្គលទាំទ្ទេនាះ មិនបានលះ បង ់ ទ្ទេព្រ'ះការមិនបានលះបង់អភិសង្ខា្ខ រទាងំឡាយទ្ទេទីបបុគ្គលទាងំទ្ទេនាះ រស្បែមងលំបាកក្នុងគតិ លំបាកក្នុងនរក លំបាកក្នុងកំទ្ទេណីតតិរចា្ឆ ន លំបាកក្នុងទ្ទេព្របតវស័ិយ លំបាក ក្នុងមនុសV ទ្ទេលាក លំបាក ក្នុងទ្ទេទវទ្ទេលាក លំបាក ភា្ជ ប់នូវគតិទ្ទេ:យគតិ នូវការទ្ទេកីតទ្ទេ:យការទ្ទេកីត នូវបដិសន្ធិទ្ទេ:យបដិសន្ធិ នូវភ�ទ្ទេ:យភ�នូវសង្សារ ទ្ទេ:យសង្សារ នូវវដ្តៈទ្ទេ:យវដ្តៈ កាលលំបាក រស្បែមងព្រ�ច់ទ្ទេy រស្បែមងទ្ទេy ព្រ�ច់ទ្ទេy រស្បែមងទ្ទេy រស្បែមងញំុាងអត្តភា�ឲ្យព្របព្រ�ឹត ្ត ទ្ទេy ។ 'ក្យថា ទ្ទេលាក គឺអបាយទ្ទេលាក មនុសVទ្ទេលាក ទ្ទេទវទ្ទេលាក ខន្ធទ្ទេលាក ធាតុទ្ទេលាក អាយតនទ្ទេលាក ទ្ទេEតទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទាងំឡាយ ណ្ហា ព្របកាន់យកសញ្ញាo នឹងទិដ ្ឋិ បុគ្គលទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា បន្ត (នូវអត្តភា�) ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាក ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

កិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ស្បែព្រសះទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលស្បែដលព្របាស

ចាកសញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ ទ្ទេមាEៈទាងំឡាយនៃនបុគ្គល ស្បែដល

Uុតព្រស2ះទ្ទេ:យបញ្ញាo មិនមានទ្ទេទ បុគ្គលទាងំឡាយ

ណ្ហា ព្របកាន់យកសញ្ញាo នឹងទិដ្ឋិទ្ទេEីយ បុគ្គលទាងំទ្ទេនាះ

រស្បែមងបន្ត (នូវអត្តភា�) ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាក ។

ចប់ មាគន្ទិយសុត្តនិទ្ទេទ្ទសទី ៩ ។

បុរាទ្ទេភសុត្តនិទ្ទេទ្ទស ទី ១០

[៥៤] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិម្មិតសួរថា) បុគ្គលមានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច

មានសីលដូចទ្ទេម្តច ស្បែដលព្រ�ះអង្គទ្ទេmថា អ្នកស្ងប់ ប�ិព្រត

ព្រ�ះទ្ទេគាតម ព្រ�ះអង្គស្បែដលខ្ញុំ សួរទ្ទេបយ សូមព្របាប់ នូវ

នរ>ន ដ៏ឧត្តមទ្ទេនាះ ។

[៥៥] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលមានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច មានសីលដូចទ្ទេម្តច ស្បែដលព្រ�ះ អង្គទ្ទេmថាអ្នកមានចិត្តស្ងប់ ព្រតង់'ក្យថា បុគ្គលមានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច គឺបុគ្គលព្របកប ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច ព្របាកដដូចទ្ទេម្តច មានព្របការដូចទ្ទេម្តច មានចំស្បែណកទ្ទេព្របjបដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទ្ទេទីបសួរថា) បុគ្គលមានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច ។ 'ក្យថា មានសីលដូចទ្ទេម្តច គឺជា អ្នកព្របកបទ្ទេ:យសីលដូចទ្ទេម្តច ព្របាកដដូចទ្ទេម្តច មានព្របការដូចទ្ទេម្តច មានចំស្បែណកដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទ្ទេទីបសួរថា) មានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច មានសីលដូចទ្ទេម្តច ។ 'ក្យថា ស្បែដលព្រ�ះអង្គ ទ្ទេmថា អ្នកស្ងប់ គឺ ស្បែដលព្រ�ះអង្គទ្ទេ'ល ព្រ�ស់ សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភHឺ ស្បែថHង ថាជាអ្នកស្ងប់ ជាអ្នកស្ងប់សា្ង ត់ មានទុក្ខរលត់ ជាអ្នកស្ងប់រមា្ង ប់ ។ 'ក្យថា បុគ្គលមានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច គឺសួរចំទ្ទេ'ះអធិប្បញ្ញាo ។ 'ក្យថា មានសីលដូចទ្ទេម្តច គឺសួរចំទ្ទេ'ះ

អធិសីល ។ សួរចំទ្ទេ'ះ អធិចិត្តថា អ្នកស្ងប ់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទ្ទេទីបសួរថា) បុគ្គលមានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច មានសីល ដូចទ្ទេម្តច ស្បែដលព្រ�ះអង្គ ទ្ទេmថា អ្នកស្ងប់ ។

[៥៦] អធិប្បាយ'ក្យថា ប�ិព្រតព្រ�ះទ្ទេគាតម ព្រ�ះអង្គស្បែដលខ ្ញុំ (សួរទ្ទេEីយ) សូមព្របាប់នូវ នរ>នទ្ទេនាះ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេនាះ គឺខ្ញុំសួរចំទ្ទេ'ះបុគ្គលណ្ហា អង្វរចំទ្ទេ'ះបុគ្គលណ្ហា អារាធនា ចំទ្ទេ'ះបុគ្គលណ្ហា ញំុាព្រ�ះអង្គឲ្យព្រ>ះថាH ចំទ្ទេ'ះបុគ្គលណ្ហា ។ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ ទ្ទេmព្រ�ះ�ុទ ្ធ មានព្រ�ះភាគ �មទ្ទេគាព្រតថា ប�ិព្រតព្រ�ះទ្ទេគាតម ។ 'ក្យថា សូមព្របាប់ គឺ សូមទ្ទេ'ល សូម �ណ៌នា សូមសំស្បែដង សូមបញ្ញាo ត្ត សូមទ្ទេU្តីមសូមទ្ទេបីក សូមស្បែចក សូមទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ សូម ព្របកាស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទ្ទេទីបសួរថា) ប�ិព្រតព្រ�ះទ្ទេគាតម ព្រ�ះអង្គស្បែដលខ ្ញុំ (សួរទ្ទេEីយ) សូមព្របាប់ នូវនរ>នទ្ទេនាះ ។

[៥៧] 'ក្យថា ស្បែដលខ ្ញុំ សួរទ្ទេEីយ (សួរព្របាប់) នូវនរ>នដ៏ឧត្តមព្រតង់'ក្យថា សួរទ្ទេEីយ គឺសួរទ្ទេEីយ ដណ្តឹ ងទ្ទេEីយ អង្វរទ្ទេEីយ អារាធនាទ្ទេEីយ ឲ្យព្រ>ះថាH ទ្ទេEីយ ។ 'ក្យថា នូវនរ >នដ៏ឧត្តម គឺនូវនរ>ន ជាកំ�ូល ព្របទ្ទេសីរ ព្របទ្ទេសីរវទិ្ទេសស ជាព្របធាន ដ៏ឧត្តម ព្របទ្ទេសីរ នៃព្រកស្បែលង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទ្ទេទីបទ្ទេ'លថា) ព្រ�ះអង្គស្បែដលខ្ញុំសួរទ្ទេEីយ (សូមព្របាប់) នូវនរ>នដ៏ឧត្តម ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ ព្រ�ស់សួរថា

បុគ្គលមានការទ្ទេ(ីញដូចទ្ទេម្តច មានសីលដូចទ្ទេម្តច ស្បែដលព្រ�ះ

អង្គទ្ទេmថា អ្នកស្ងប់ ប�ិព្រតព្រ�ះអង្គទ្ទេគាតម ព្រ�ះអង្គស្បែដលខ្ញុំ

សួរទ្ទេEីយ សូមព្របាប់ នូវនរ>ន ដ៏ឧត្តមទ្ទេនាះ ។

[៥៨] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា) មុនអំ�ីការស្បែបកធាH យ

សររីៈទ្ទេy បុគ្គលណ្ហា ព្របាសចាកតណ្ហា, មិនអាព្រស័យកាល

ខាងទ្ទេដីម ជាអ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួររាប់ ក្នុងកាលជាកណ្ហា្ត លទ្ទេទ

ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាននៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេ2យី ។

[៥៩] 'ក្យថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ថា មុនអំ�ីការស្បែបកធាH យទ្ទេyររីទ្ទេy បុគ្គលណ្ហាព្របាសចាកតណ្ហា, អធិប្បាយថា បុគ្គលព្របាសចាកតណ្ហា, �H នចាកតណ្ហា, លះតណ្ហា, ខា្ជ ក់ទ្ទេចាលតណ្ហា, រចួចាកតណ្ហា, លះបង់តណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលតណ្ហា, ព្របាសចាក រាគ �H តចាករាគ លះរាគ ខា្ជ ក់ទ្ទេចាលរាគ រចួចាករាគ លះបង់រាគ រលាស់ទ្ទេចាលរាគ មិន ទ្ទេព្រសក�H នរលត់ទុក្ខព្រតជាក់ទ្ទេសាយសុខ ទ្ទេRទ្ទេ:យចិត្តដ៏ព្របទ្ទេសីរមុនអំ�ីការស្បែបកធាH យកាយ មុនអំ�ីការស្បែបកធាH យអត្តភា� មុនអំ�ីការ:ក់ចុះនូវសាកស� មុនអំ�ីការ:ច់>ីវតិិន្ទ្រន្ទិយ ។ 'ក្យថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ជា'ក្យទ្ទេmទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីទ្ទេគារ� ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់រាគ ។ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់ ទ្ទេទាស ។ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់ទ្ទេមាE ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់មានះ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់ទិដ្ឋិ ។ ព្រ�ះនាម ថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់ចំរងូ ។ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEត ុ ព្រទង់ បំបាក់កិទ្ទេលស ។ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ស្បែចក រសំ្បែលក ស្បែញក នូវធម្មរតន ។ ព្រ�ះនាមថា

មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ទ្ទេធ្វី នូវទីបំUុតនៃនភ�ទាងំឡាយ ។ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ចទ្ទេព្រមីនព្រ�ះកាយ ។ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង ់ ចទ្ទេព្រមីនសីល ចទ្ទេព្រមីនចិត ្ត ចទ្ទេព្រមីនបញ្ញាo ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះ មានព្រ�ះភាគ ព្រទង់គប់រកទ្ទេសនាសន ទាងំឡាយដ៏សា្ង ត ់ គ ឺ នៃព្រ�តូចនឹងនៃព្រ�ធំ ជានៃព្រ�មិនមាន សទ្ទេមHង មិនមានការគឹកកង ជានៃព្រ�ព្របាសចាកខ្យល់កាយនៃន>ន ជានៃព្រ�ស្ងប់សា្ង ត់ចាក មនុសV សមគួរដល់ការ�ួនសម ្ងំ ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEត ុ ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសន នឹងគិលានប្បច្ច័យទ្ទេភជា្ជ បរកិា្ខ រ ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃនអត្តរស ធម្មរស វមុិត្តិ រស អធិសីល អធិចិត្ត អធិប្បញ្ញាo ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះ មានព្រ�ះភាគព្រទង់មានភាគនៃនDន ៤ អប្បមញ្ញាo ៤ អរបូសមាបត្តិ ៤ ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាម ថា មានព្រ�ះភាគទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃនវទិ្ទេមាក ្ខ ៨ អភិភាយតនៈ ៨ អនុបុ�្វវហិារសមាបត្តិ ៩ ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃនសញ្ញាo ភាវនា ១០ កសិណសសមាបត ្តិ ១០ អានាបានសVតិសមាធ ិ អសុភ សមាបត ្តិ ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគ នៃនសតិប្ប:្ឋ ន ៤ សម្មប្បធាន ៤ ឥទ្ធិបាទ ៤ ឥន្ទ្រន្ទិយ ៥ �លៈ ៥ ទ្ទេ'>្ឈង ្គ ៧ មគ្គដ៏ព្របទ្ទេសីរ ព្របកបទ្ទេ:យអង្គ ៨ ។ មួយទ្ទេទjត ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានបុណ្យ ព្រទង ់ មានភាគនៃនតថាគត�ល ១០ ទ្ទេវសារ>្ជៈ ៤ បដិសម្ភិទា ៤ អភិញ្ញាo ៦ �ុទ្ធធម ៌ ៦ ។ ព្រ�ះនាមថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគទ្ទេនះ មិនស្បែមនមា�ទ្ទេធ្វី មិនស្បែមនបិ�ទ្ទេធ្វី មិនស្បែមនបងបTូនព្របសុទ្ទេធ្វី មិនស្បែមនបង បTូនព្រសីទ្ទេធ្វី មិនស្បែមន�ួកមិព្រតអាមាត្យទ្ទេធ្វី មិន�ួកញាតិសាទ្ទេលាEិតទ្ទេធ្វី មិនស្បែមន�ួកសមណ ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេធ្វី មិនស្បែមន�ួកទ្ទេទវ�ទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ព្រ�ះនាមថា មានព្រ�ះភាគន៎ុះ របស់ព្រ�ះ�ុទ្ធទាងំឡាយ ដ៏មានព្រ�ះភាគ ជាព្រ�ះនាមទ្ទេកីតក្នុងទីបំUុតនៃនវទិ្ទេមាក្ខ ការបញ្ញាoត្តិថា មានព្រ�ះភាគ ន៎ុះ (ទ្ទេកីតទ្ទេEីយ) អំ�ីការព្រ�ស់ដឹង ព្រ�មទ្ទេ:យការបានចំទ្ទេ'ះនូវស�្វញoុ តញ្ញាo ណ ទ្ទេទjប គល់ទ្ទេ'ធិព្រ�ឹកV ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ មាន'ក្យថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ (ព្រ�ស់ទ្ទេEីយ) ថាមុនអំ�ីការ ស្បែបកធាH យសររីៈ ទ្ទេy បុគ្គលណ្ហាព្របាសចាកតណ្ហា, ។

[៦០] 'ក្យថា មិនអាព្រស័យនូវកាលជាខាងទ្ទេដីម អធិប្បាយថា អតីតកាល ទ្ទេលាកទ្ទេmថា កាលខាងទ្ទេដីម ។ បុគ្គលព្របារ�្ធអតីតកាលទ្ទេEីយលះបង់តណ្ហា, រលាស ់ ទ្ទេចាលទិដ ្ឋិ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់តណ្ហា, ទ្ទេព្រ'ះរលាស់ទ្ទេចាលទិដ្ឋិ ទ្ទេD្ម ះថា មិនអាព្រស័យកាលខាង ទ្ទេដីម យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលមិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីរករាយក្នុងរបូារម្មណ៍ទ្ទេនាះថា អា�្ម អញមានរបូយ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយក្នុងអតីតកាល មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីរកីរាយ ក្នុងអារម្មណ៍ទ្ទេនះថា អា�្ម អញមានទ្ទេវទនាយ៉ាងទ្ទេនះ មានសញ្ញាo យ៉ាងទ្ទេនះ មានសង្ខា្ខ រយ៉ាងទ្ទេនះ មានវញិ្ញាo ណយ៉ាង ទ្ទេនះ ក្នុងអតីតកាល ទ្ទេD្ម ះថាមិនអាព្រស័យកាលខាងទ្ទេដីម យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត វញិ្ញាo ណ មិនជាប់ចំ'ក់ទ្ទេ:យឆន្ទរាគក្នុងអារម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះថា ចក្ខុរបស់អា�្ម អញមានយ៉ាងទ្ទេនះ របូទាងំ ឡាយមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអតីតកាល បុគ្គលមិនទ្ទេព្រតកអរចំទ្ទេ'ះចក្ខុនឹងរបូទ្ទេព្រ'ះ វញិ្ញាo ណមិនជាប់ចំ'ក់ទ្ទេ:យឆន្ទរាគអ្នកស្បែដលមិនទ្ទេព្រតកអរក្នុងចក្ខុនឹងរបូទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា មិន អាព្រស័យកាលខាងទ្ទេដីម យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ វញិ្ញាo ណមិនជាប់ចំ'ក់ទ្ទេ:យឆន្ទរាគ ក្នុងអារម្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះថា ទ្ទេសាតៈរបស់អញ មានយ៉ាងទ្ទេនះ សទ្ទេមHងទាងំឡាយមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុង អតីតកាល ថា�នៈរបស់អញមានយ៉ាងទ្ទេនះ កHិនទាងំឡាយមានយ៉ាងទ្ទេនះក្នុងអតីតកាល ថា >ិវា, របស់អញមានយ៉ាងទ្ទេនះរសទាងំឡាយមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអតីតកាល ថាកាយរបស់អញ មានយ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអតីតកាល ថាចិត្តរបស់អញមានយ៉ាងទ្ទេនះ ធមា្ម រម្មណ៍មានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអតីតកាល បុគ្គលមិនទ្ទេព្រតកអរនឹងអារម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះ វញិ្ញាo ណមិនជាប់ចំ'ក់ទ្ទេ:យឆន្ទរាគ អ្នកស្បែដលមិនទ្ទេព្រតកអរនឹងធមា្ម រម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះ ថាមិនអាព្រស័យកាលខាងទ្ទេដីម យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត

ការទ្ទេសីច ការចរចា ការនិយាយ ការទ្ទេលងជាមួយនឹងមាតុព្រគាម ក្នុងកាល�ីទ្ទេដីមណ្ហា បុគ្គលមិនទ្ទេព្រតកអរនឹងការទ្ទេសីចជា ទ្ទេដីមទ្ទេនាះ មិនព្របាថា្ន នឹងការទ្ទេសីចជាទ្ទេដីមទ្ទេនាះ មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងការទ្ទេសីចជា ទ្ទេដីមទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមិនអាព្រស័យកាលខាងទ្ទេដីម យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។

[៦១] 'ក្យថា ជាអ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួររាប់ក្នុងកាលជាកណ្ហា្ត ល អធិប្បាយថា បច្ចុប្បន ្ន កាល ទ្ទេលាកទ្ទេmថា កាលជាកណ្ហា្ត ល ។ បុគ្គលព្របារ�្ធបច្ចុប្បន្នកាលទ្ទេEីយលះបង់តណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលទិដ ្ឋិ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់តណ្ហា, ទ្ទេព្រ'ះរលាស់ទ្ទេចាលទិដ្ឋិ ទ្ទេទីបទ្ទេគមិនគួររាប់ថា ជាអ្នក ទ្ទេព្រតកអរ មិនគួររាប់ថា ជាអ្នកព្របទូស្ត មិនគួររាប់ថា ជាអ្នកវទ្ទេង្វង មិនគួររាប់ថា ជាអ្នក ជាប់ចំ'ក់ មិនគួររាប់ថា ជាអ្នកសា្ទ បអស្បែងTល មិនគួររាប់ថា ជាអ្នកដល់នូវទ្ទេសចក្តីរាយមាយ មិនគួររាប់ថា ជាអ្នកដល់នូវទ្ទេសចក្តីមិន:ច់ទ្ទេព្រសច មិនគួររាប់ថា ជាអ្នកដល់នូវកំឡាងំ ។ អភិសង្ខា្ខ រទាងំទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះលះបង់ទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់អភិសង្ខា្ខ រទាងំឡាយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបទ្ទេគមិនគួររាប់ទ្ទេ:យគតិថា ជាអ្នកទ្ទេកីតក្នុងនរក ឬថាជាអ្នកទ្ទេកីតក្នុងកំទ្ទេណីតតិរចា្ឆ ន ថា ជាអ្នកទ្ទេកីតក្នុងបិត្តិវស័ិយ ថាជាមនុសV ថាជា ទ្ទេទវ� ថាជារបូព្រ�E ្ម ថាជាអរបូព្រ�E ្ម ថាជាសញoីសត ្វ ថាជាអសញoីសត ្វ ឬថាជាទ្ទេនវសញoីនាសញoីសត ្វ ។ បុគ្គលដល់នូវការរាប់ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ មិនមាន បច្ច័យមិនមាន ការណ៍មិនមាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួររាប់ក្នុងកាលជាកណ្ហា្ត ល ។

[៦២] អធិប្បាយ'ក្យថា ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យ ថា បុគ្គលទ្ទេនាះ បានដល់ព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� ។ 'ក្យថា ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាន បានដល់ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាន�ីរ គឺ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺតណ្ហា, ១ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺទិដ្ឋិ ។ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជា ព្របធានគឺតណ្ហា, បុគ្គលទ្ទេនាះលះបង់ទ្ទេEីយ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺទិដ្ឋិ បុគ្គលទ្ទេនាះរលាស់ ទ្ទេចាលទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺតណ្ហា, ទ្ទេព្រ'ះរលាស់ទ្ទេចាលការទ្ទេធ្វីឲ្យជា ព្របធានគឺទិដ្ឋិ (បុគ្គលទ្ទេនាះ) មិនព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេធ្វីនូវតណ្ហា, ឬទិដ ្ឋិ ឲ្យជាព្របធាន ជាអ្នកមិនមានទង់ >័យគឺតណ្ហា, មិនមានទង់គឺតណ្ហា, មិនមានតណ្ហា, ជាអធិបទ្ទេតយ្យ មិនមានទង់>័យគឺទិដ្ឋិ មិនមានទង់គឺទិដ្ឋិ មិនមានទិដ្ឋិ ជាអធិបទ្ទេតយ្យ មិនព្រតវូតណ្ហា, ឬទិដ្ឋិ ព្របព្រ�ឹត្ត�័ទ្ធទ្ទេឡាមទ្ទេ2យី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាននៃនបុគ្គលទ្ទេនាះមិនមាន យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលទ្ទេនាះមិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ ក្នុងរបូារម្មណ៍ទ្ទេនាះថា អា�្ម អញសូមមាន របូយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ ក្នុងអារម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះថា អា�្ម អញសូមមានទ្ទេវទនាយ៉ាងទ្ទេនះ សូមមានសញ្ញាo យ៉ាងទ្ទេនះ សូមមានសង្ខា្ខ រយ៉ាងទ្ទេនះ សូមមាន វញិ្ញាo ណយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាន នៃនបុគ្គលទ្ទេនាះមិនមាន យ៉ាង ទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលទ្ទេនាះមិនដំកល់ចិត ្ត ទ្ទេដីម្ីបបាននូវអារម្មណ៍ ស្បែដលមិនទាន់បានថា ចក្ខុរបស់អញ សូមមានយ៉ាងទ្ទេនះរបូទាងំឡាយសូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល បុគ្គល ទ្ទេនាះ មិនទ្ទេព្រតកអរក្នុងចក្ខុនឹងរបូទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការមិនដំកល់ចិត្តជាបច្ច័យ កាលមិនទ្ទេព្រតកអរ ចំទ្ទេ'ះចក្ខុនឹងរបូទ្ទេនាះ ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាន នៃនបុគ្គលទ្ទេនាះមិនមាន យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ បុគ្គលមិនដំកល់ចិត្តទ្ទេដីម្ីបបាននូវអារម្មណ៍ស្បែដលខHួនមិនទាន់បានថា ទ្ទេសាតៈរបស់អញ សូម មានយ៉ាងទ្ទេនះ សទ្ទេមHងទាងំឡាយសូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ថា�នៈរបស់អញ សូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ គន្ធៈទាងំឡាយសូមមានយ៉ាងទ្ទេនះក្នុងអនាគតកាល ថា>ិវា, របស់អញ សូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ រសទាងំឡាយសូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ថា កាយរបស់អញ សូមមានយ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈទាងំឡាយសូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ថា ចិត្តរបស់អញ សូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ ធមា្ម រម្មណ៍ទាងំឡាយ សូមមានយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនទ្ទេព្រតកអរចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការមិនដំកល់ចិត្តជាបច្ច័យ កាលមិនទ្ទេព្រតកអរ ចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាននៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមាន យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលមិនដំកល់

ចិត្ត ទ្ទេដីម្ីបបាននូវអារម្មណ៍ស្បែដលមិនទាន់បានថា អា�្ម អញសូម ឲ្យបានជាទ្ទេទវ� ឬជាទ្ទេទវ�ណ្ហាមួយ ទ្ទេ:យសីល ឬទ្ទេ:យវត្តឬទ្ទេ:យតបៈ ឬក៏ទ្ទេ:យ ព្រ�E្មចរយិៈទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះមិនទ្ទេព្រតកអរចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការមិនដំកល់ចិត្ត ជាបច្ច័យ កាលមិនទ្ទេព្រតកអរចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាននៃនបុគ្គល ទ្ទេនាះ មិនមាន យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

មុនអំ�ីការស្បែបកធាH យសររីៈទ្ទេy បុគ្គលណ្ហាព្របាសចាកតណ្ហា, មិនអាព្រស័យកាលខាងទ្ទេដីម ជាអ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួររាប់ក្នុងកាលជាកណ្ហា្ត លទ្ទេទ ភា�នៃនការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាន នៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេ2យី ។ [៦៣] បុគ្គលអ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ អ្នកមិនតក់សHុត អ្នកមិនអួតអាង អ្នកមិនមានកុក្កុច្ចៈ អ្នក ទ្ទេ'លទ្ទេ:យការដឹង

អ្នកមិនរាយមាយបុគ្គលអ្នកសព្រងមួវាចាទ្ទេនាះឯង ទ្ទេD្ម ះថា មុនី ។ [៦៤] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលអ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ អ្នកមិនតក់សHុត ព្រតង់'ក្យថា បុគ្គល អ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ ជា'ក្យ

ស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ទ្ទេEីយក៏�ិតស្បែមន ។ ស្បែតទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេយីងគប្ីបទ្ទេ'លមុន ។ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតទ្ទេ:យអាការៈ ១០ យ៉ាង គឺទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតទ្ទេព្រ'ះគិត ថា ទ្ទេគបាន ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេEីយ នូវទ្ទេសចក្តីវនិាសដល់អញ ១ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតទ្ទេព្រ'ះគិតថា ទ្ទេគ កំ�ុងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេសចក្តីវនិាសដល់អញ ១ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតទ្ទេព្រ'ះគិតថា ទ្ទេគនឹងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេសចក្តី វនិាសដល់អញ ១ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតទ្ទេព្រ'ះគិតថា ទ្ទេគបានព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេEីយនូវទ្ទេសចក្តីវនិាស ១ ថាទ្ទេគ កំ�ុងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេសចក្តីវនិាស ១ ថាទ្ទេគនឹងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេសចក្តីវនិាស ១ ដល់បុគ្គលជាទ ី ព្រសឡាញ់ ជាទីគាប់ចិត្តរបស់អញ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតទ្ទេព្រ'ះគិតថា ទ្ទេគបានព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេEីយនូវទ្ទេសចក្តី ចទ្ទេព្រមីន ១ ថាទ្ទេគកំ�ុងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន ១ ថាទ្ទេគនឹងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន ១ ដល់ បុគ្គលមិនជាទីព្រសឡាញ់ មិនជាទីគាប់ចិត្តរបស់អញ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតក្នុងអំ�ីមិនជា ទ្ទេEតុ ១ (ព្រគប់ជា ១០) ។ ទ្ទេសចក្តីគំុគួន នៃនចិត្ត ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេងTxតចងTល់ ទ្ទេសចក្តី�នតឹង ទ្ទេសចក្តី ថា្ន ងំថា្ន ក់ ទ្ទេសចក្តីខឹង ទ្ទេសចក្តីខឹងខាH ងំ ទ្ទេសចក្តីខឹងនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេសចក្តីព្របទូស ្ត ទ្ទេសចក្តីព្របទូស ្ត ខាH ងំ ទ្ទេសចក្តីព្របទូស្តនៃព្រកស្បែលង ការ�្យាបាទនៃនចិត ្ត ការព្របទូស្តក្នុងចិត ្ត ទ្ទេព្រកាធអាការទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ការព្របទូស ្ត អាការព្របទូស ្ត ទ្ទេសចក្តីព្របទូស ្ត ការ�្យាបាទ អាការ�្យាបាទ ទ្ទេសចក្តី�្យាបាទ ទ្ទេសចក្តីខឹង ទ្ទេសចក្តីខឹងតប ការកាច ការសព្រមក់ទឹកស្បែភ្នក ទ្ទេសចក្តីមិនទ្ទេព្រតក អរនៃនចិត ្ត ណ្ហាមានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេនះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ។ មួយទ្ទេទjត បណ្ឌិ ត គប្បីព្រជាប ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធខាH ងំនឹងតិច ។ >ួនកាលទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធព្រគាន់ស្បែតទ្ទេធ្វីចិត្តឲ្យលTក ់ បុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ស្បែតមិនទាន់ទ្ទេធ្វីមុខ ឲ្យកញ្ចុបកញ្ចូវទ្ទេRទ្ទេ2យី ក៏មាន ។ >ួនកាល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ព្រគាន់ស្បែតទ្ទេធ្វីមុខឲ្យកញ្ចុបកញ្ចូវបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ស្បែតមិនទាន់ទ្ទេធ្វីចង្ខា្ក ឲ្យញាក់ញ័រទ្ទេRទ្ទេ2យី ក៏មាន ។ >ួនកាល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធព្រគាន់ស្បែតទ្ទេធ្វីបង្ខា្ក ឲ្យញាក់ញ័របុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ស្បែតមិនទាន់បទ្ទេញ្ចញសម ្តី អាព្រកក់ទ្ទេRទ្ទេ2យី ក៏មាន ។ >ួនកាល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ព្រគាន់ស្បែតបទ្ទេញ្ចញសម្តីអាព្រកក់បុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ស្បែតមិនទាន់ព្រកទ្ទេ2កទ្ទេមីលទ្ទេរ{យ ៗ នូវទិសធំនឹងទិសតូចទ្ទេRទ្ទេ2យី ក៏មាន ។ >ួនកាល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ព្រគាន់ស្បែតព្រកទ្ទេ2កទ្ទេមីលទ្ទេរ{យៗ នូវទិសធំនឹងទិសតូចបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ស្បែតមិនទាន់ចាប់ ដំបងនឹងសព្រសា្ត ទ្ទេRទ្ទេ2យីក៏មាន ។ >ួនកាលទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធព្រគាន់ស្បែតចាប់ដំបងនឹងសព្រសា្ត បុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះស្បែតមិនទាន់យារដំបងនឹងសព្រសា្ត ទ្ទេRទ្ទេ2យីក៏មាន ។ >ួនកាល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ព្រគាន់ ស្បែតយារដំបងនឹងសព្រសា្ត បុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ស្បែតមិនទាន់ទ្ទេចាល�ួយដំបងនឹងសព្រសា្ត តព្រមង់ទ្ទេyទ្ទេ2យីក ៏ មាន ។ >ួនកាល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធព្រគាន់ស្បែតផ្តា្ត ច់បង់>ីវតិបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ស្បែតមិនទាន់�ងំទ្ទេR ទ្ទេដីម្ប ី ផ្តា្ត ច់បង់>ីវតិទាងំ�ួង (របស់អ្នកដនៃទ នឹងរបស់ខHួន) ទ្ទេRទ្ទេ2យីក៏មាន ។ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ សមាH ប់បុគ្គលដនៃទ ទ្ទេEីយទ្ទេទីបសមាH ប់ខHួន ក្នុងកាលណ្ហា កាលទ្ទេណ្ហាះ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេD្ម ះ ថា ដល់នូវការព្រកាសទ្ទេ2ងីដ៏នៃព្រកស្បែលង ដល់នូវទ្ទេសចក្តីទូលំទូលាយនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេ:យទ្ទេEតុ មានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ។ ទ្ទេសចក្តី

ទ្ទេព្រកាធទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហាលះបង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច់បង់ទ្ទេEីយ រមា្ង ប់ ទ្ទេEីយព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គល ទ្ទេនាះ ទ្ទេគទ្ទេmថា អ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ ។ បុគ្គលទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់ទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះកំណត់ដឹងនូវវត្ថុទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះផ្តា្ត ច់ U្តិលនូវទ្ទេEតុនៃនទ្ទេព្រកាធទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ ។

[៦៥] 'ក្យថា អ្នកមិនតក់សHុត អធិប្បាយថា បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាអ្នកតក់សHុត តក់សHុតខាH ងំ តក់សHុតខាH ងំ តក់សHុតនៃព្រកស្បែលង ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ តក់សHុត តក់សHុតខាH ងំ តក់សHុត នៃព្រកស្បែលង ខាH ចដល់នូវទ្ទេសចក្តីតក់សHុតថា អញមិនបានព្រតកូល ឬមិនបាន�ួក ឬ មិនបាន អាវាស ឬមិនបានលាភ ឬមិនបានយស ឬមិនបានទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរ ឬមិនបានសុខ ឬមិន បានចីវរ ឬមិនបានចីវរ ឬមិនបានចីវរ ឬមិនបានបិណ្ឌ បាត ឬមិនបានទ្ទេសនាសនៈ ឬមិនបាន គិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រ ឬមិនបានគិលានុប:្ឋ កបុគ្គល អញជាអ្នកមិនល្បីល្បាញ ក៏ តក់សHុត តក់សHុតខាH ងំ តក់សHុតនៃព្រកស្បែលង ខាH ច ដល់នូវទ្ទេសចក្តីតក់សHុត ។ ភិក្ខុក្នុងសាសនា ទ្ទេនះ ជាអ្នកមិនតក់សHុត មិនតក់សHុតខាH ងំ មិនតក់សHុតនៃព្រកស្បែលង ។ ទ្ទេលាកមិនតក់សHុត មិនតក ់ សHុតខាH ងំ មិនតក់សHុតនៃព្រកស្បែលង មិនខាH ច មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីតក់សHុត ថា អញមិនបានព្រតកូល ឬមិនបាន�ួក ឬមិនបានអាវាស ឬមិនបានលាភ ឬមិនបានយស ឬមិនបានទ្ទេសចក្តី សរទ្ទេសីរ ឬមិនបានសុខ ឬមិនបានចីវរ ឬមិនបានបិណ្ឌ បាត ឬមិនបានទ្ទេសនាសនៈ ឬមិន បានគិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រ ឬមិនបានគិលានុប:្ឋ កបុគ្គល អញជាអ្នកមិនល្ីបល្បាញ ក៏មិនតក់សHុត មិនតក់សHុតខាH ងំ មិនតក់សHុតនៃព្រកស្បែលង មិនខាH ច មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីតក់សHុត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ អ្នកមិនតក់សHុត ។

[៦៦] 'ក្យថា អ្នកមិនអួតអាង អ្នកមិនមាកុក្កុច្ចៈ អធិប្បាយថា បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាអ្នកអួតអាង អួតអាងទ្ទេUVងៗ ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ រស្បែមងអួតអាង អួតអាងទ្ទេUVង ៗ ថា អញជា អ្នកបរបូិណ៌ទ្ទេ:យសីលក្តី ថាជាអ្នកបរបូិណ៌ទ្ទេ:យវត្តក្តី ថាជាអ្នកបរបូិណ៌ទ្ទេ:យសីលនឹង វត្តក្តី ទ្ទេ:យជាតិក្តី ទ្ទេ:យទ្ទេគាព្រតក្តី ទ្ទេ:យភា�នៃនខHួនជាកូននៃនព្រតកូលក ្តី ទ្ទេ:យភា�នៃនខHួនមាន សម្បុរដ៏លTក ្តី ទ្ទេ:យព្រទ�្យក ្តី ទ្ទេ:យការសា្វ ធ្យាយន៍ក ្តី ទ្ទេ:យការង្ខារក្តី ទ្ទេ:យសិប្បៈក ្តី ទ្ទេ:យថា្ន ក់នៃន វជិា្ជ ក ្តី ទ្ទេ:យបដិភាណក ្តី ទ្ទេ:យវត្ថុណ្ហាមួយក ្តី ជាអ្នក (ទ្ទេចញ) អំ�ីព្រតកូលខ្ពស់ ទ្ទេEីយបួសក ្តី ថាជាអ្នកទ្ទេចញអំ�ីព្រតកូលធំទ្ទេEីយបួសក ្តី (ទ្ទេចញ) អំ�ីព្រតកូលមានទ្ទេភាគដ៏ ទ្ទេព្រចីនទ្ទេEីយបួសក ្តី ថាជាអ្នកទ្ទេចញអំ�ីព្រតកូលមានទ្ទេភាគៈដ៏ទ្ទេលីសលុបទ្ទេEីយបួសក ្តី ថា អញ ជាអ្នកល្ីបល្បាញ មានយសជាង�ួកព្រគEស្ថនឹងបុ�្វ>ិតក្តី ថាជាអ្នកនបានចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ នឹងគិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រក្តី ថាជាអ្នកទ្ទេចះព្រ�ះសូព្រតក្តី ថាជាអ្នកព្រទព្រទង់ ព្រ�ះវន័ិយក្តី ថាជាធម្មកថិកក្តី ថាជាអ្នកព្របព្រ�ឹត្តអារញoិកធុតង្គក្តី ថាជាអ្នកព្របព្រ�ឹត្តបិណ្ឌ បាតិ-កធុតង្គកក ្តី ថាជាអ្នកព្របព្រ�ឹត្តចារកិធុតង្គក ្តី ថាជាអ្នកព្របព្រ�ឹត្តខលុបចា្ឆ ភត្តិកធុតង្គក ្តី ថាជា អ្នកព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេនស>្ជិកសបទានធុតង្គក ្តី រស្បែមងអួតអាង អួតអាងទ្ទេUVង ៗ ថាជាអ្នកបាន បឋម>្ឈានក ្តី ថាជាអ្នកបានទុតិយ>្ឈានក ្តី ថាជាអ្នកបានតតិយ>្ឈានក ្តី ថាជាអ្នកបាន ចតុត្ថ>្ឈានក ្តី ថាជាអ្នកបានអាកាសានញ្ញា្ច យតនសមាបត ្តិ វញិ្ញាo ណញ្ញា្ច យតនសមាបត្តិ អាកិញ្ចញ្ញាo យតនសមាបត្តិ នឹងទ្ទេនវសញ្ញាo នាសញ្ញាo យតនសមាបត្តិក ្តី ។ បុគ្គលមិនអួតអាង មិនអួតអាងទ្ទេUVង ៗ យ៉ាងទ្ទេនះ ។ បុគ្គលទ្ទេវjរទួទ្ទេy ទ្ទេវjរព្រស2ះ ទ្ទេវjរចំទ្ទេ'ះ �H តទ្ទេចញ រលាស់ទ្ទេចញ រចួព្រស2ះ ព្របាស់ទ្ទេចញអំ�ីទ្ទេសចក្តីអួតអាង រស្បែមងទ្ទេRទ្ទេ:យចិត្ត ស្បែដលព្របាស់ ចាកស្បែដនគឺកិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនអួតអាង ។

[៦៧] អធិប្បាយថា មិនមានកុក្កុច្ចៈ ព្រតង់'ក្យថា កុក្កុច្ចៈ គឺ ការ�ឹសនៃដទ្ទេmថា កុក្កុច្ចៈ ការ�ឹសទ្ទេ>ីង ទ្ទេmថា កុក្កុច្ចៈ ការរ�ឹសនៃដនឹងទ្ទេ>ីង ក៏ទ្ទេmថា កុក្កុច្ចៈ ទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ថាគួរ ក្នុងវត្ថុមិនគួរ ទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ថាមិនគួរក្នុងវត្ថុគួរ ទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ថាមានទ្ទេទាសក្នុងវត្ថុមិន មានទ្ទេទាស ទ្ទេសចក្តីសមា្គ ល់ថាមិនមានទ្ទេទាសក្នុងវត្ថុមានទ្ទេទាស

ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស អាការៈនៃន ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ភា�នៃនទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត ្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត្ត ឯណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេនះ ទ្ទេmថា កុក្កុច្ចៈ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ:យទ្ទេEតុ�ីរ គឺភា�នៃនអំ�ីស្បែដលទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ នឹង មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត ្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ទ្ទេព្រ'ះអំទ្ទេ�ីស្បែដលទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ នឹង មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេសចក ្តី រទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត ្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី (ទ្ទេ:យគិត) ថា កាយទុច្ចរតិ អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ កាយសុចរតិអា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តី រទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីថា វចីទុច្ចរតិអា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ វចីសុចរតិ អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត ្ត ទ្ទេសចក្តស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីថា មទ្ទេនាទុច្ចរតិអា�្ម អញបានទ្ទេធ្វី ទ្ទេEីយ មទ្ទេនាសុចរតិអា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត ្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសា ំ នៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីថា បាណ្ហាតិបាត អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ការទ្ទេវjរចាកបាណ្ហាតិបាត អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត ្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីថា អទិនា្ន ទាន អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ការទ្ទេវjរចាកអទិនា្ន ទាន អា�្ម អញ មិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសាំនៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីត ទ្ទេ2ងីថា កាទ្ទេមសុមិចា្ឆ ចារៈ អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ការទ្ទេវjរចាកកាទ្ទេមសុមិចា្ឆ ចារៈ អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ថា មុសាវាទ អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ការទ្ទេវjរចាកមុសាវាទ អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ថា បិសុណ្ហាវាចា អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ការទ្ទេវjរចាកបិស ុ ណ្ហាវាចា អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ថា Uរសុរវាចាអា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ការទ្ទេវjរចាក Uរសុវាចា អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ថា សម្ផប្បលាបៈ អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ការទ្ទេវjរ ចាកសម្ផប្បលាបៈ អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ថា អភិ>្ឈា អា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ អនភិ>្ឈា អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ថា �្យាបាទអា�្ម អញ បានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ អ�្យាបាទ អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីថា មិចា្ឆ ទិដ្ឋិអា�្ម អញបានទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ សមា្ម ទិដ្ឋិអា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត្តរស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេព្រ'ះភា� នៃនអំទ្ទេ�ីស្បែដលទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ នឹង មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ យ៉ាងទ្ទេនះ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តី ទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះព្រសានំៃនចិត្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីថា អា�្ម អញជាអ្នកមិនទ្ទេធ្វីឲ្យ ទ្ទេ�ញក្នុងសីលទាងំឡាយ ។ ថា អា�្ម អញ ជាអ្នកមានទា្វ រមិនព្រគប់ព្រគងទ្ទេEីយក្នុងឥន្ទ្រន្ទិយ ទាងំឡាយ ។ ថា អា�្ម អញ ជាអ្នកមិនដឹងព្របមាណក្នុងទ្ទេភា>ន ។ ថា អា�្ម អញជាអ្នកមិន ព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការភា្ញ ក់រលឹក ។ ថា អា�្ម អញ ជាអ្នកមិនព្របកបទ្ទេ:យសតិនឹងសម្ប>ញoៈ ។ ថា សតិប្ប:្ឋ ន ៤ អា�្ម អញមិនបានចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ។ ថា សម្មប្បធាន ៤ អា�្ម អញមិនបាន ចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ។ ថា ឥទ្ធិបាទ ៤ អា�្ម អញមិនបានចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ។ ថាឥន្ទ្រន្ទិយ ៥ អា�្ម អញ មិនបានចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ។ ថា �លៈ ៥ អា�្ម អញមិនបានចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ។ ថា ទ្ទេ'>្ឈង្គ ៧ អា�្ម អញមិនបានចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ។ ថា អដ្ឋិង្គិកមគ្គដ៏ព្របទ្ទេសីរ អា�្ម អញមិនបានចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ។ ថា ទុក ្ខ អា�្ម អញមិនបានកំណត់ទ្ទេទ ។ ថា សមុទយៈអា�្ម អញមិនបានលះបង់ទ្ទេទ ។ ថា មគ្គ អា�្ម អញមិនបានចទ្ទេព្រមីនទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយចិត្ត ទ្ទេសចក្តីស្បែព្របះ ព្រសានំៃនចិត ្ត រស្បែមងទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីថា និទ្ទេរាធ អា�្ម អញមិនបានទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់ទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហា លះបង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច់U្តិលទ្ទេEីយរមា្ង ប់ទ្ទេEីយ ព្រគបសង្កត់ ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិនមានកុក្កុច្ចៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនអួតអាង អ្នកមិនមានកុក្កុច្ចៈ ។

[៦៨] 'ក្យថា អ្នកទ្ទេ'លទ្ទេ:យការដឹង អ្នកមិនរាយមាយទ្ទេសចក្តីថា បញ្ញាo ទ្ទេលាកទ្ទេm ថា ការដឹង បានដល់ព្របាជា្ញ ទ្ទេសចក្តីដឹងច្បាស់ ។ទ្ទេប។ ការមិនវទ្ទេង្វង ការ�ិចារណ្ហានូវធម៌ ទ្ទេសចក្តីយល់ព្រតវូ ។ បុគ្គលស្ទង់ទ្ទេ:យការដឹងទ្ទេEីយទ្ទេ'លនូវវាចា ទ្ទេទាះបីទ្ទេ'លទ្ទេព្រចីន �ណ៌នាទ្ទេព្រចីន បំភHឺទ្ទេព្រចីន ស្បែថHងទ្ទេព្រចីន ក៏មិនទ្ទេ'លវាចាស្បែដលទ្ទេគទ្ទេ'លអាព្រកក់ និយាយអាព្រកក់ ចរចាអាព្រកក់ បទ្ទេញ្ចញអាព្រកក់ទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) អ្នកទ្ទេ'លទ្ទេ:យការដឹង ។ 'ក្យថា អ្នកមិនរាយមាយ សំនួរថា ទ្ទេសចក្តីរាយមាយ ក្នុងដំទ្ទេណីរទ្ទេនាះ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេសចក្តីរាយមាយនៃនចិត្ត ទ្ទេសចក្តីមិនស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេសចក្តីវលិនៃនចិត្តឯណ្ហា ទ្ទេនះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីរាយមាយ ។ ទ្ទេសចក្តីរាយមាយ ។ ទ្ទេសចក្តីរាយមាយទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហាលះបង ់ ផ្តា្ត ច ់ U្តិល ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញ្ញាo ណទ្ទេEីយ បុគ្គលណ្ហា ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ជាអ្នកមិនរាយមាយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេ'លទ្ទេ:យការដឹង ជាអ្នក មិនរាយមាយ ។

[៦៩] 'ក្យថា បុគ្គលសព្រងមួវាចាទ្ទេនាះឯង ជាមុនិ ទ្ទេសចក្តីថា ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ លះបង់មុសាវាទ ទ្ទេវjរចាលមុសាវាទទ្ទេ'លស្បែត'ទ្ទេក្យ�ិត ត'ក្យ�ិត មានវាចាខា្ជ ប់ខ្ជួន គួរ ឲ្យអ្នកUង ទ្ទេ>{បាន មិនទ្ទេ'លបំភាន់សត្វទ្ទេលាក ។ លះបង់បិសុណ្ហាវាចាទ្ទេវjរព្រស2ះ ចាក បិសុណ្ហាវាចា គឺឮអំ�ី�ួក>នទ្ទេនះ មិនព្របាប់�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាi ះ ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក�ួក>នទ្ទេនាះ ឬឮអំ�ី�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ មិនព្របាប់ដល់>ន�ួកទ្ទេនះ ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ជាអ្នក UVះU្សានូវ�ួក>នស្បែដលស្បែបកគា្ន ទ្ទេEីយក ្តី ជាអ្នកបស្បែន្ថមកំឡាងំឲ្យដល់�ួកស្បែដលព្រ�មទ្ទេព្រ�jងគា្ន ទ្ទេEីយក ្តី មានទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ ក្នុងការព្រ�មទ្ទេព្រ�jង ទ្ទេព្រតកអរក្នុងទ្ទេសចក្តីព្រ�មទ្ទេព្រ�jង មានទ្ទេសចក្តីរយីរាយក្នុងការព្រ�មទ្ទេព្រ�jង ទ្ទេ'លវាចាជាទីទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីព្រ�មទ្ទេព្រ�jង ។ លះបង់Uរសុវាចា ទ្ទេវjរព្រស2ះចាកUរសុវាចាទ្ទេEីយ ក៏វាចាណ្ហា ស្បែដលជាសំដីឥតទ្ទេទាស ជា សុខដល់ព្រតទ្ទេចjក គួរឲ្យព្រសឡាញ់ ជាទីទ្ទេ�ញEឬទ័យ ជាសំដីរបស់អ្នកបុរ ីជាទីទ្ទេព្រតកអរ ដល់>នទ្ទេព្រចីននាក់ ជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត>នទ្ទេព្រចីននាក់ ជាអ្នកទ្ទេ'លស្បែតវាចាស្បែបបទ្ទេនាះឯង ។ លះបង់ សម្ផប្បលាបៈ ទ្ទេEីយជាអ្នកទ្ទេ'ល'ក្យក្នុងកាលគួរ ទ្ទេ'លស្បែត'ក្យ�ិត ទ្ទេ'លអត្ថទ្ទេ'ល ធម៌ ទ្ទេ'លវន័ិយ ទ្ទេ'លវាចាស្បែដលគួរកប់ទុកក្នុងEឬទ័យ ជាវាចាមានទ្ទេព្រគ{ងអាង មានទី បំUុត ព្របកបទ្ទេ:យព្របទ្ទេយា>ន៍�មកាលគួរ ។ បុគ្គលព្របកបទ្ទេ:យវចីសុចរតិទាងំ ៤ ស្បែតង ទ្ទេ'លវាចាព្របាស់ចាកទ្ទេទាស ៤ ព្របការ ។ បុគ្គលលទ្ទេវjរទួទ្ទេy ទ្ទេវjរព្រស2ះ ទ្ទេវjរចំទ្ទេ'ះ �H ត ទ្ទេចញ រលាស់ទ្ទេចាល រចួព្រស2ះ ព្របាស់ទ្ទេចញឆ្ងា្ង យអំ�ីតិរចា្ឆ នកថា ៣២ រស្បែមងទ្ទេRទ្ទេ:យចិត ្ត ស្បែដលព្របាស់ចាកស្បែដនគឺកិទ្ទេលស ។ ទ្ទេ'លនូវវត ្ថុ ១០ ព្របការ ។ ទ្ទេ'លនូវវត្ថុ ១០ ព្របការ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ គឺ ទ្ទេ'លអប្ិបច្ឆកថា ១ សន្តុដ្ឋិកថា ១ បវទិ្ទេវកកថា ១ អសំសគ្គកថា ១ វរិយិារម្ភ កថា ១ សីលកថា ១ សមាធិកថា ១ បញ្ញាo កថា ១ វមុិត្តិកថា ១ វមុិត្តញ្ញាo ណទសVនកថា ១ សតិប្ប:្ឋ នកថា ១ សម្មប្បធានកថា ១ ឥទ្ធិប្បាទកថា ១ ឥន្ទ្រន្ទិយកថា ១ �លកថា ១ ទ្ទេ'>្ឈង្គ កថា ១ មគ្គកថា ១ Uលកថា ១ និ'្វ នកថា ១ ។ 'ក្យថា បុគ្គលអ្នកសព្រងមួវាចា គ ឺ សព្រងមួ ព្របយ័ត ្ន ព្រគប់ព្រគង បីបាច់ រវំាង រមា្ង ប់ ។ ញាណ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេមានៈ របស់បទថា មុន ី ។ទ្ទេប។ មុនីទ្ទេនាះ កនHងនូវបណ្ហា្ត ញ គ ឺ ទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទញឬង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលអ្នក សព្រងមួវាចាទ្ទេនាះឯង ទ្ទេD្ម ះថា មុនី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

បុគ្គលអ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ អ្នកមិនតក់សHុត អ្នកមិនអួតអាង អ្នកមិនមានកុក្កុច្ចៈ អ្នកទ្ទេ'លទ្ទេ:យការដឹង អ្នកមិនរាយមាយ បុគ្គលអ្នកសព្រងមួវាចាទ្ទេនាះឯង ទ្ទេD្ម ះថា មុនី ។ [៧០] បុគ្គលមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ ក្នុងវត្ថុជាអនាគត មិនទ្ទេសាកសា្ត យចំទ្ទេ'ះវត្ថុជាអតីត អ្នកទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីស្ងប់សា្ង ត់ ក្នុងUសVៈទាងំឡាយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទិដ្ឋិទាងំឡាយ

នាទំ្ទេyមិនបាន ។ [៧១] 'ក្យថា បុគ្គលមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក ់ ក្នុងវត្ថុជាអនាគត អធិប្បាយថា តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា

ទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក ់ បានដល់ តទ្ទេព្រមក តទ្ទេព្រមកខាH ងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ ទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ គឺតណ្ហា, ទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហាលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ទ្ទេធ្វីឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ក្នុងវត្ថុជាអនាគត យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយ ទ្ទេទjត បុគ្គលមិនដល់ព្រ�មនូវទ្ទេសចក្តីរកីរាយក្នុងរបូទ្ទេនាះថា អា�្ម អញគប្ីបមានរបូយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល មិនដល់ព្រ�មនូវទ្ទេសចក្តីរកីរាយក្នុងខន្ធទាងំទ្ទេនាះថា អា�្ម អញគប្ីបមាន ទ្ទេវទនាយ៉ាងទ្ទេនះ គប្បីមានសញ្ញាo យ៉ាងទ្ទេនះ គប្ីបមានសង្ខា្ខ រយ៉ាងទ្ទេនះ គប្បីមានសង្ខា្ខ រយ៉ាង ទ្ទេនះគប្បីមានវញិ្ញាo ណយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ ក្នុងវត្ថុជាអនាគត យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលមិន�ងំចិត្តទ្ទេដីម្ីបបាននូវអាយតនៈ ស្បែដល មិនទាន់បានថា ស្បែភ្នករបស់អញ គប្បីមានយ៉ាងទ្ទេនះ របូទាងំឡាយយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ក៏មិនរកីរាយចំទ្ទេ'ះអាយតនៈទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការមិន�ងំចិត្តជាបច្ច័យកាលមិនទ្ទេព្រតកអរ ចំទ្ទេ'ះអាយតនៈទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ក្នុងវត្ថុជាអនាគត យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ ព្រតទ្ទេចjករបស់អញ គប្បីមានយ៉ាងទ្ទេនះ សទ្ទេមHងទាងំឡាយយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ។ទ្ទេប។ មិន�ងំចិត្តទ្ទេដីម្ីបបាននូវអារម្មណ៍ ស្បែដលមិនទាន់បានថា ចិត្តរបស់ អញគប្បីមានយ៉ាងទ្ទេនះ ធមា្ម រម្មណ៍ទាងំឡាយយ៉ាងទ្ទេនះ ក្នុងអនាគតកាល ក៏មិនរកីរាយ ចំទ្ទេ'ះអាយតនៈទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការមិន�ងំចិត្តជាបច្ច័យ កាលមិនរកីរាយចំទ្ទេ'ះអាយតនៈ ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ក្នុងវត្ថុជាអនាគត យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយវញិទ្ទេទjត បុគ្គលមិនបាន�ងំចិត្តទ្ទេដីម្ីបបាននូវអត្តភា� ស្បែដលមិនទាន់បានថា អញគប្ប ី បានជាទ្ទេទវ� ឬជាទ្ទេទវ�ណ្ហាមួយ ទ្ទេ:យសីល ឬវត ្ត ឬតបៈ ឬព្រ�E្មរយិៈទ្ទេនះ ក៏មិនរកី រាយចំទ្ទេ'ះអត្តភា�ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការមិន�ងំចិត្តជាបច្ច័យ កាលមិនរកីរាយចំទ្ទេ'ះ អត្តភា�ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាអ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ ក្នុងវត្ថុជាអនាគត យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។

[៧២] 'ក្យថា មិនទ្ទេសាយទ្ទេសាកចំទ្ទេ'ះវត្ថុជាអតីត ទ្ទេសចក្តីថា មិនទ្ទេសាយទ្ទេសាករកវត្ថុ ស្បែដលស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ឬមិនទ្ទេសាយទ្ទេសាក ក្នុងវត្ថុស្បែដលស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ គឺមិនទ្ទេសាយទ្ទេសាក ថា ស្បែភ្នករបស់អញស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ មិនទ្ទេសាយទ្ទេសាក មិនលំបាក មិនខVឹកខVួល មិនកន្ទក ទ្ទេន្ទញ គក់ព្រទងូ មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីវទ្ទេង្វងថា ព្រតទ្ទេចjករបស់អញព្រចមុះរបស់អញ អណ្ហា្ត តរបស ់ អញ កាយរបស់អញ របូទាងំឡាយរបស់អញ សទ្ទេមHងទាងំឡាយរបស់អញ កHិនទាងំឡាយ របស់អញរសទាងំឡាយរបស់អញ ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈទាងំឡាយរបស់អញ ព្រតកូលរបស់អញគណៈ របស់អញ អាវាសរបស់អញ លាភរបស់អញ យសរបស់អញ យសរបស់អញទ្ទេសចក្តី សរទ្ទេសីររបស់អញ សុខរបស់អញ ចីវររបស់អញ បិណ្ឌ បាតរបស់អញ ទ្ទេសនាសនៈរបស់ អញ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ ររបស់អញ មា�របស់អញ បិ�របស់អញ បងបTូនព្របសុ របស់អញ បងបTូនព្រសីរបស់អញ កូនព្របសុរបស់អញ កូនព្រសីរបស់អញ មិព្រតនឹងអាមាត្យ ទាងំឡាយរបស់អញ �ួកញាតិរបស់អញ �ួកញាតិរបស់អញ �ួកសាទ្ទេលាEិតរបស់អញ ស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនទ្ទេសាយទ្ទេសាក ចំទ្ទេ'ះវត្ថុជាអតីត ។

[៧៣] អធិប្បាយ'ក្យថា អ្នកទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីស្ងប់សា្ង ត់ ក្នុងUសVៈទាងំឡាយ ព្រតង់'ក្យ ថា UសVៈ បានដល់ចក្ខុសម្ផសVៈ ទ្ទេសាតសម្ផសVៈ �នសម្ផសVៈ >ិវា, សម្ផសVៈ កាយសម្ផសVៈ មទ្ទេនាសម្ផសVៈ អធិវចនសម្ផសVៈ បដិ(សម្ផសVៈ សុខទ្ទេវទនីយសម្ផសVៈ ទុក្ខទ្ទេវទនីយសម្ផសVៈអទុក្ខមសុខទ្ទេវទនីយសម្ផសVៈ កុសលUសVៈ អកុសលUសVៈ អ�្យាក តUសVៈ កាមាវចរUសVៈ របូាវចរUសVៈ អរបូាវចរUសVៈ សុញoតUសVៈ អនិមិត្តUសVៈ អប្បណិEិតUសVៈ ទ្ទេលាកិយUសVៈ ទ្ទេលាកុត្តរUសVៈ អតីតUសVៈ អនាគតUសVៈ បច្ចុប្បន្ន UសVៈ ការប៉ះ'ល់ ទ្ទេសចក្តីប៉ះ'ល់ ទ្ទេសចក្តី

ប៉ះ'ល់ព្រ�ម ភា�នៃនការប៉ះ'ល់ព្រ�ម ឯណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេនះទ្ទេលាកទ្ទេmថា UសVៈ ។ 'ក្យថា អ្នកទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីស្ងប់សា្ង ត់ក្នុង UសVៈទាងំឡាយ គឺទ្ទេ(ីញនូវចក្ខុសម្ផសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ចាកខHួនUង ចាកវត្ថុរបស់ខHួនUង ចាកវត្ថុដ៏ទ្ទេទjងទាត់Uង ចាកវត្ថុដ៏ឋិតទ្ទេថរUង ចាកវត្ថុដ៏ខា្ជ ប់ខ្ជួនUង ចាកសភាវៈមិនស្បែព្របព្របលួ Uង ។ ទ្ទេ(ីញទ្ទេសាតសម្ផសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញ�នសម្ផសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញ>ិវា, សម្ផសVដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញកាយសម្ផសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញមទ្ទេនាសម្ផសVៈដ៏ស្ងប់ សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញមទ្ទេនាសម្ផសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញអធិវចនសម្ផសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញបដិ(សម្ផសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ។ ទ្ទេ(ីញសុខទ្ទេវទនីយសម្ផសVៈ ។ ទុក្ខទ្ទេវទនីយសម្ផសVៈ ។ អទុក្ខមសុខទ្ទេវទនីយសម្ផសVៈ ។ កុសលUសVៈ ។ អកុលសUសVៈ ។ អ�្យាកតUសVៈ ។ កាមាវចរUសVៈ ។ របូាវចរUសVៈ ។ អរបូបាវចរUសVៈ ។ ទ្ទេលាកិយUសVៈ ។ ទ្ទេ(ីញទ្ទេលាកុត្តរUសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត ់ ចាកខHួនUង ចាកវត្ថុជារបស់ខHួនUង ចាកវត្ថុដ៏ទ្ទេទjងទាត ់ Uង ចាកវត្ថុដ៏ឋិតទ្ទេថរUង ចាកវត្ថុដ៏ខា្ជ ប់ខ្ជួនUង ចាកសភាវៈមិនស្បែព្របព្របលួUង ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេ(ីញអតីតUសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត ់ ចាក�ួកអនាគតUសVៈUង ចាក�ួកបច្ចុប្បន្នUសVៈUង ។ ទ្ទេ(ីញអនាគតUសVៈ ដ៏ស្ងប់សា្ង ត ់ ចាក�ួកអតីតUសVៈUង ចាក�ួកបច្ចុប្បន្នUសVៈUង ។ ទ្ទេ(ីញបច្ចុប្បន្នUសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត ់ ចាក�ួកអតីតUសVៈUង ចាកអនាគតUសVៈUង ។ មួយទ្ទេទjត �ួកUសVៈណ្ហា ដ៏ព្របទ្ទេសីរមិនមានអាសវៈ ជាទ្ទេលាកុត្តរៈ ព្របកបទ្ទេ:យសុញoតៈ បុគ្គលរស្បែមងទ្ទេ(ីញ �ួកUសVៈទ្ទេនាះ ដ៏ស្ងប់សា្ង ត់ ចាករាគៈ ទ្ទេទាសៈ ទ្ទេមាEៈ ទ្ទេកាធៈ ឧបនាEៈ មក្ខៈ បឡាសៈ ឥស្សា មច្ឆរយិៈ មាយា សាទ្ទេថយ្យៈ ថម្ភៈ សារម្ភៈ មានៈ អតិមានៈ មទៈ បមាទៈ ទ្ទេ(ីញ�ួកទ្ទេលាកុត្តរUសVៈដ៏ស្ងប់សា្ង ត ់ ចាកកិទ្ទេលសទាងំ�ួង ទុច្ចរតិទាងំ�ួង ទ្ទេសចក ្តី ព្រកវល់ព្រកវាយទាងំ�ួង ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយទាងំ�ួង ទ្ទេសចក្តីអន្ទះអស្បែន្ទងទាងំ�ួង អកុសលាភិសង្ខា្ខ រទាងំ�ួង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីស្ងប់សា្ង ត់ក្នុង UសVៈទាងំឡាយ ។

[៧៤] 'ក្យថា ទិដ្ឋិទាងំឡាយនាទំ្ទេyមិនបាន គឺទិដ្ឋិទាងំ ៦២ បុគ្គលទ្ទេនាះលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទិដ្ឋិឲ្យទ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyមិនបាន បន្សាត់ទ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyព្រ�មមិនបានទាងំមិនទ្ទេ>{ មិនព្រត2ប់មក កាន់ទិដ្ឋិទ្ទេនាះថាមានខHឹម ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទិដ្ឋិទាងំឡាយនាទំ្ទេyមិន បាន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលមិនមានទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ ក្នុងវត្ថុជាអនាគត មិនទ្ទេសាកសា្ត យ ចំទ្ទេ'ះវត្ថុជាអតីត អ្នកទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីស្ងប់ សា្ង ត់ ក្នុងUសVៈទាងំឡាយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទិដ្ឋិ ទាងំឡាយ នាទំ្ទេyមិនបាន ។ [៧៥] បុគ្គលអ្នករញួចិត្ត អ្នកមិនកុEក អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន មិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ អ្នកមិនមានការទ្ទេ(្នីស(្នង អ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម រស្បែមងមិនព្របកប ក្នុងការញុះញង់ទ្ទេទ ។ [៧៦] អធិប្បាយ'ក្យថា អ្នករញួចិត ្ត អ្នកមិនកុEក ព្រតង់'ក្យថា អ្នករញួចិត ្ត ទ្ទេសចក្តីថា ស្បែដលទ្ទេD្ម ះថា

អ្នករញួចិត ្ត ទ្ទេព្រ'ះលះបង ់ រាគៈ អ្នករញួចិត ្ត ទ្ទេព្រ'ះលះបង់ទ្ទេទាសៈ អ្នករញួចិត ្ត ទ្ទេព្រ'ះលះបង់នូវទ្ទេមាEៈ កាទ្ទេធៈ ឧបនាEៈ មក្ខៈ បលាសៈ ឥស្សា មចា្ឆ រយិៈ ។ទ្ទេប។ អ្នករញួចិត្ត ទ្ទេព្រ'ះលះបង់អកុសលភិសង្ខា្ខ រទាងំ�ួង ។ សមដូចព្រ�ះ�ុទ្ធដីកាទ្ទេនះ ស្បែដល ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ថា មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយ ភិក្ខុជាអ្នករញួចិត្ត ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយ អស្មិមានះ ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ លះបង់ទ្ទេEីយ មានប្ញសគល់គាស់ រទំ្ទេលីងទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេកីត

ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនមានស្បែបបភា� ជាធម៌ស្បែលងទ្ទេកីតតទ្ទេyទ្ទេទjត មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយ ភិក្ខុជា អ្នករញួចិត្ត យ៉ាងទ្ទេនះឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នករញួចិត្ត ។

[៧៧] 'ក្យថា អ្នកមិនកុEក អធិប្បាយថា កុEកវត ្ថុ ៣ យ៉ាង កុEកវត ្ថុ ខាងការទ្ទេស� បច្ច័យ ១ កុEកវត្ថុ ខាងឥរយិាបថ ១ កុEកវត្ថុខាងការខVឹប>ិត ១ ។

កុEកវត ្ថុ ខាងការទ្ទេស�បច្ច័យ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួកគEបតីក្នុងសាសនាទ្ទេនះ រស្បែមងនិមន ្ត ភិក្ខុទ្ទេ:យចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈនឹងគិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មាន ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន អាព្រកក់ព្រតវូទ្ទេសចក្តីព្របាថា្នព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ជាអ្នកមានទ្ទេសចក្តីព្រតវូការ នូវចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ នឹងគិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រ អាព្រស័យនូវទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ដ៏ទ្ទេលីស លប់ ទ្ទេទីបហាម�ត់ចីវរ ហាម�ត់បិណ្ឌ បាត ហាម�ត់ទ្ទេសនាសនៈ ហាម�ត់គិលានប្ប ច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះបានទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះថា សមណៈមានព្របទ្ទេយា>ន៍អ ្វី ទ្ទេ:យចីវរ មាននៃថHទ្ទេព្រចីន ការទ្ទេព្របីព្របាស់ចីវរដ៏សមគួរ ដល់សមណៈន៎ុះគឺសមណៈ ព្រតវូស្បែតទ្ទេរសីកំណត ់ សំ�ត់ទាងំឡាយ អំ�ីនៃព្រ�ស្មសាន ឬអំ�ីគំនរសព្រមាម ឬអំ�ីរានU្សារ មានទ្ទេធ្វីជាសង្ឃាដីទ្ទេព្របី ព្របាស់ សមណៈមានព្របទ្ទេយា>ន៍អ្វីទ្ទេ:យបិណ្ឌ បាត មាននៃថHទ្ទេព្រចីន ការចិញ្ចឹម>ីវតិដ៏សមគួរ ដល់សមណៈន៎ុះ គឺសមណៈព្រតវូស្បែតចិញ្ចឹម>ីវតិទ្ទេ:យ�ំុនូតបាយ ទ្ទេ:យការទ្ទេដីរទ្ទេyទ្ទេដីម្ីបសូម សមណៈ មានព្របទ្ទេយា>ន៍អ ្វី ទ្ទេ:យទ្ទេសនាសនៈមាននៃថHទ្ទេព្រចីន ការទ្ទេRដ៏សមគួរដល់សមណៈ ន៎ុះ គឺសមណៈព្រតវូស្បែតជាអ្នកទ្ទេR>ិតគល់ទ្ទេឈី ឬទ្ទេRក្នុងនៃព្រ�ស្មសាន ឬក៏ទ្ទេRក្នុងទីវាល សមណៈមានព្របទ្ទេយា>ន៍អ្វី ទ្ទេ:យគិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រ មាននៃថHទ្ទេព្រចីនការទ្ទេធ្វីឳសថដ៏ សមគយរដល់សមណៈន៎ុះ គឺសមណៈព្រតវូស្បែតទ្ទេធ្វីថា្ន ទំ្ទេ:យមូព្រតUTូម ឬទ្ទេ:យចំណិតព្រសម ៉ �ងំអំ�ីទ្ទេនាះមក ភិក្ខុទ្ទេនាះក៏ព្រទព្រទង់ចីវរដ៏ទ្ទេ�E្មង បរទិ្ទេភាគបិណ្ឌ បាតដ៏ទ្ទេ�E្មង ទ្ទេស�ទ្ទេសនាសនៈដ៏ទ្ទេ�E្មង ទ្ទេស�គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រដ៏ទ្ទេ�E្មង ។ �ួកគEបតីដឹង ភិក្ខុទ្ទេនាះយ៉ាងទ្ទេនះថា សមណៈទ្ទេនះមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន តិច មានសទ្ទេនា្ត ស ស្ងប់សា្ង ត់មិនព្រចបូក ព្រចបល ់ (ទ្ទេ:យ�ួក) ព្របារ�្ធ�្យាយាម ទ្ទេ'លធុតគុណ ក៏រងឹរតឹស្បែតនិមន ្ត ទ្ទេ:យចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈនឹងគិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះថា កុលបុព្រតមាន សទា្ធ ស្បែតងព្របស�្វនូវបុណ្យដ៏ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេព្រ'ះធម៌ ៣ យ៉ាងមានចំទ្ទេ'ះមុខ គឺកុលបុព្រតមានសទា្ធ ស្បែតងព្របស�្វនូវបុណ្យដ៏ចទ្ទេព្រមីន ទ្ទេព្រ'ះសទា្ធ មានចំទ្ទេ'ះមុខ ១ កុលបុព្រតមានសទា្ធ ស្បែតងព្របស�្វ នូវបុណ្យដ៏ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេទយ្យធម៌មានចំទ្ទេ'ះមុខ ១ កុលបុព្រតមានសទា្ធ ស្បែតងព្របស�្វនូវបុណ្យ ដ៏ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេព្រ'ះ�ួកទក្ខិទ្ទេណយ្យ បុគ្គលមានចំទ្ទេ'ះមុខ ១ សទា្ធ ទ្ទេនះ របស់�ួកអ្នកក៏មានUង ទ្ទេទយ្យធម៌ទ្ទេនះ ក៏មានព្រ�មUង ទាងំអា�្ម ក៏ជាអ្នកទទួល ទ្ទេបីអា�្ម មិនទទួលទ្ទេទ �ួកអ្នកនឹង ជាបុគ្គលសាបសូន្យចាកបុណ្យយ៉ាងទ្ទេនះ អា�្ម មិនមានទ្ទេសចក្តីព្រតវូការ ទ្ទេ:យទ្ទេទយ្យធម៌ទ្ទេនះ ទ្ទេទ បុ៉ស្បែន្តអា�្ម ទទួល ទ្ទេដីម្ីបអនុទ្ទេព្រគាះដល់�ួកអ្នកស្បែតម្យា�ង �ងំអំ�ីទ្ទេនាះមក ភិក្ខុទ្ទេនាះ ក៏ទទួល ចីវរទ្ទេព្រចីនUង ទទួលបិណ្ឌ បាតទ្ទេព្រចីនUង ទទួលទ្ទេសនាសនៈទ្ទេព្រចីនUង ទទួលគិលានប្បច្ចយ ទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រទ្ទេព្រចីនUង ។កិរយិាទ្ទេធ្វីមុខព្រសទ្ទេ'ន ភា�នៃនភិក្ខុទ្ទេធ្វីមុខព្រសទ្ទេ'ន ការកុEក ការព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyនៃនភិក្ខុកុEក ភា�នៃនភិក្ខុកុEក ឯណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេនះ ទ្ទេលាក ទ្ទេmថា កុEកវត្ថុ ខាងការទ្ទេស� (បច្ច័យ) ។ កុEកវត្ថុ ខាងឥរយិាបថ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុង សាសនាទ្ទេនះ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន លាមក ព្រតវូទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរថា អ្នកUងនឹងសរទ្ទេសីរអញយ៉ាងទ្ទេនះ ក៏ទ្ទេរjបចំទំនងទ្ទេដីរ ទ្ទេរjបចំទំនង ឈរ ក៏ទ្ទេរjបចំទំនងអង្គុយ ទ្ទេរjបចំទំនងទ្ទេដក ព្របងុទ្ទេព្របjបទ្ទេEីយទ្ទេទីបទ្ទេដីរទ្ទេy ព្របងុទ្ទេព្របjបឈរ ព្របងុទ្ទេព្របjបអង្គុយ ព្របងុទ្ទេព្របjបសទ្ទេព្រមចការទ្ទេដក ទ្ទេដីរទ្ទេyហាក់ដូចជាមានចិត្ត�ងំមា ំឈរហាក់ដូចជាមានចិត្ត�ងំមា ំអង្គុយហាក់ដូចជាមានចិត្ត�ងំមា ំសទ្ទេព្រមចការទ្ទេដក ហាក់ដូចជាមានចិត្ត�ងំមា ំហាក់ដូចជាចូលDនក្នុងទីចំទ្ទេ'ះមុខ (នៃនអ្នកUង) ។ ការ�ងំ ទុកខាងទ្ទេដីម អាការនៃនការ�ងំទុក ការទ្ទេរjបចំឥរយិាបថ កិរយិាទ្ទេធ្វីមុខព្រសទ្ទេ'ន ភា�នៃន ភិក្ខុអ្នកទ្ទេធ្វីមុខព្រសទ្ទេ'ន ការកុEក ការព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyនៃនភិក្ខុ

កុEក ឯណ្ហា មានសភា�យ៉ាង ទ្ទេនះ ទ្ទេនះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា កុEកវត ្ថុ ខាងឥរយិាបថ ។ កុEកវត ្ថុ ខាងការខVឹក>ិត ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច។ ភិក្ខុខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន លាមក ព្រតវូទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ព្រគប សង្កត់ទ្ទេEីយ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរថា អ្នកUងនឹងសរទ្ទេសីរអញយ៉ាងទ្ទេនះ ក៏ទ្ទេ'លវាចា ស្បែដលអាព្រស័យអរយិធម៌ ទ្ទេ'លថា សមណៈណ្ហាព្រទព្រទង់ចីវរ មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ សមណៈទ្ទេនាះមានស័ក្កិធ ំ ទ្ទេ'លថា សមណៈណ្ហា ព្រទព្រទង់ចីវរ មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ សមណៈទ្ទេនាះមានស័ក្តិធំ ទ្ទេ'លថាសមណៈណ្ហា ព្រទព្រទង់បាព្រតមានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ព្រទព្រទង់ U្តិលជាវកិារៈនៃនទ្ទេលាEៈ ព្រទព្រទង់ធម្មព្រកក ព្រទព្រទង់កូនទ្ទេសា ព្រទព្រទង់ស្បែស្បកទ្ទេ>ីង ព្រទព្រទង់វត្ថ�ន្ធ ចទ្ទេង្កះ ព្រទព្រទង់សំ�ត់អាទ្ទេយាគ សមណៈទ្ទេនាះមានស័ក្តិធ ំ ។ ទ្ទេ'លថា ឧប>្ឈាយ៍របស់ សមណៈណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ សមណៈទ្ទេនាះមានស័ក្តិធ ំ ។ ទ្ទេ'លថា អាចារ្យរបស់ សមណៈណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ �ួកភិក្ខុរបស់សមណៈណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ មានឧប>្ឈាយ៍ទ្ទេស្មីគា្ន មានអាចារ្យទ្ទេស្មីគា្ន ជាមិព្រត មិព្រតទ្ទេ(ីញព្រ�ម ជាសមាH ញ់ សមណៈ ទ្ទេនាះមាស័ក្តិធំ ។ ទ្ទេ'លថា សមណៈណ្ហា ទ្ទេRក្នុងវហិារមានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ សមណៈទ្ទេនាះ មានស័ក្តិធំ ។ ទ្ទេ'លថា សមណៈណ្ហា ទ្ទេRក្នុងបង្ខា, ញមានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេRក្នុងព្របាសាទ ទ្ទេRក្នុងព្របាសាទមានកំ�ូល ទ្ទេRក្នុងគុហាទ្ទេRក្នុងទីព្រ>កទ្ទេកាន ទ្ទេRក្នុងកុដិ ទ្ទេRក្នុងU្ទះកំ�ូកល ទ្ទេRក្នុងប៉ម ទ្ទេRក្នុងទ្ទេរាង ទ្ទេRក្នុងស្បែថវ ទ្ទេRក្នុងទ្ទេរាងឆ្ងាន់ ទ្ទេRក្នុងបារំា ទ្ទេR>ិតគល់ទ្ទេឈី សមណៈទ្ទេនាះ មានស័ក្តិធំ ។ មួយទ្ទេទjត សមណៈជាអ្នកព្រសងូតព្រសង្ខាត់ទ្ទេ�ក មានមុខ ព្រសទ្ទេ'ននៃព្រកស្បែលងទ្ទេ�ក ជាអ្នកកុEកនៃព្រកទ្ទេ�ករសូរាយនៃព្រកទ្ទេ�ក ព្រតវូទ្ទេគសរទ្ទេសីរទ្ទេ:យ អំណ្ហាចមាត់ (របស់ខHួន) ថាសមណៈទ្ទេនះបានវហិារសមាបត្តិទាងំឡាយស៏ស្ងប់សា្ង ត់ទ្ទេនះ មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេ'ល'ក្យព្របាកដដូទ្ទេចា្ន ះ ជា'ក្យដ៏ទ្ទេព្រ¡ លំបាកយល ់ ដ៏លTិតកំបាងំ ជាវាចាព្របកបទ្ទេ:យសុញoតនិ'្វ ន ជាទ្ទេលាកត្តរ ។ កិរយិាទ្ទេធ្វីមុខព្រសទ្ទេ'ន ភា�នៃនភិក្ខុជាអ្នក ទ្ទេធ្វីមុខព្រសទ្ទេ'ត ការកុEក ការព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyនៃនភិក្ខុកុEក ភា�នៃនភិក្ខុកុEក ឯណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេនះទ្ទេលាកទ្ទេmថា កុEកវត្ថុ ខាការខVឹក>ិត ។ កុEកវត្ថុទាងំ ៣ ព្របការទ្ទេនះភិក្ខុណ្ហាលះបង់ ផ្តា្ត ច់បង់ ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុត ទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ភិក្ខុទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិនកុEក ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នករញួចិត ្ត អ្នករញួចិត្ត អ្នកមិនកុEក ។

[៧៨] 'ក្យថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ អធិប្បាយថា តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីជាប់ចំ'ក់ បានដល់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរមាន កំឡាងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈអកុសលមូល ។ ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេនះ ភិក្ខុណ្ហាលះបង់ ផ្តា្ត ច់បង់ ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ភិក្ខុទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មិនព្របាថា្ន របូទាងំឡាយ មិនព្របាថា្ន មិនប៉ង មិនទ្ទេព្រតកអរមិនចង់បាន មិនជាប់ចិត្តនឹងសទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ព្រតកូលអាវាស លាភ យស ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរ សុខ ចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈគិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រ កាមធាតុ របូធាតុ កាមភ� របូភ� អរបូភ� សញ្ញាo ភ� អសញ្ញាo ភ� ទ្ទេនវសញ្ញាo នាសញ្ញាo ភ� ឯកទ្ទេវាការភ� ចតុទ្ទេវាការភ� បញoទ្ទេវាការភ� អតីត អនាគត បច្ចុប្បន្ន នឹង�ួកធម៌ស្បែដលខHួន ទ្ទេ(ីញ ឮ ប៉ះ'ល់ ឬគប្បីដឹង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ។ 'ក្យ ថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ទ្ទេសចក្តីថា ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ៥ គឺ កំណ្ហាញ់អាវាស ១ កំណ្ហាញ់ព្រតកូល ១ កំណ្ហាញ់លាភ ១ កំណ្ហាញ់លាភ ១ កំណ្ហាញ់វណiៈ ១ កំណ្ហាញ់ធម៌ ១ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ អាការនៃនទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ភា�ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេUVង ៗ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់រងឹ ទ្ទេសចក្តីស្វិតសា្វ ញ ភា�នៃនបុគ្គលមិនយកចិត្ត (នៃនបុគ្គលដនៃទ) ឯណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ខន្ធក៏ ទ្ទេmថា កំណ្ហាញ់ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ធាតុ ក៏ ទ្ទេmថា កំណ្ហាញ់ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់អាយតនៈ ក៏ទ្ទេmថា កំណ្ហាញ់ ទាងំទ្ទេmថា ការព្របកាន់ទ្ទេនះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ។ ទ្ទេសចក្តី កំណ្ហាញ់ទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហាលះបង់ ផ្តា្ត ច់បង់ ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វី

មិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ។

[៧៩] អធិប្បាយ'ក្យថា អ្នកមិនមានការទ្ទេ(្នីស(្នង ជាអ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម ព្រតង ់ 'ក្យថា ការទ្ទេ(្នីស(្នង បានដល់ការទ្ទេ(្នីស(្នង ៣ គឺការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ១ ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា ១ ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងចិត្ត ១ ។ ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាង កាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ទ្ទេyក្នុងសង្ឃ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នសី(្នងស្បែប៉កខាង កាយខHះ ទ្ទេyក្នុងគណៈ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយខHះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីសខ្នងស្បែប៉ក ខាងកាយក្នុងទ្ទេរាងឆ្ងាន់ខHះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយក្នុងទ្ទេរាងទ្ទេភHីងខHះ សស្បែម្តង ការទ្ទេ(្នសី(្នង ស្បែប៉កខាងកាយក្នុងកំ�ង់ទឹកខHះ កំ�ុងចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តងការ ទ្ទេ(្នីស(្នស្បែប៉កខាងកាយខHះ ចូលទ្ទេyទ្ទេEីយកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាង កាយខHះ ។

ភិក្ខុទ្ទេyក្នុងសង្ឃ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុង សាសនាទ្ទេនះ ទ្ទេyក្នុងសង្ឃ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកង គឺឈរព្របទ្ទេព្រ>jត�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈខHះ អង្គុយខាងមុខHះ អង្គុយលអាសនៈខ្ពស់ខHះ អង្គុយទទូរក្បាលខHះឈរនិយាយខHះ និយាយវាស នៃដខHះ ភិក្ខុទ្ទេyក្នុងសង្ឃ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ ភិក្ខុទ្ទេyក្នុង គណៈ សស្បែម្តងនូវការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ទ្ទេyក្នុងគណៈ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកង គឺកាល�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈ មិន'ក់ស្បែស្បកទ្ទេ>ីងចន្ទ្រង្កម ខHួន'ក់ស្បែស្បកទ្ទេ>ីងចន្ទ្រង្កម កាល�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈចន្ទ្រង្កមក្នុងទីចន្ទ្រង្កមដ៏ទាបខHួនចន្ទ្រង្កមក្នុងទី ចន្ទ្រង្កមដ៏ខ្ពស់ កាល�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈ ចន្ទ្រង្កមទ្ទេលីស្បែUនដីខHួនចន្ទ្រង្កមក្នុងទីចន្ទ្រង្កម ឈរព្របទ្ទេព្រ>jតខHះ អង្គុយព្របទ្ទេព្រ>jតខHះ ឈរខាងមុខខHះ អង្គុយខាងមុខខHះ អង្គុយទ្ទេលីអាសនៈខ្ពស់ខHះ អង្គុយទទូរ ក្បាលខHះឈរនិយាយខHះ និយាយវាសនៃដខHះ ភិក្ខុទ្ទេyក្នុងគណៈ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉ក ខាងកាយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ភិក្ខុសស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយក្នុងទ្ទេរាងឆ្ងាន់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុងសាស នាទ្ទេនះ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកងក្នុងទ្ទេរាងឆ្ងាន់ គឺអង្គុយព្របទ្ទេព្រ>jត�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈខHះ �ត់�ួក ភិក្ខុថ ្មី ទ្ទេ:យអាសនៈខHះ ឈរព្របទ្ទេព្រ>jតខHះ អង្គុយព្របទ្ទេព្រ>jតខHះ អង្គុយព្របទ្ទេព្រ>jតខHះ ឈរខាង មុខខHះ អង្គុយខាងមុខខHះ អង្គុយទ្ទេលីអាសនៈខ្ពស់ខHះ អង្គុយទទូរក្បាលខHះ ឈរនិយាយខHះ និយាយវាសនៃដខHះ ភិក្ខុសស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ក្នុងទ្ទេរាងឆ្ងាន់ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ភិក្ខុសស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងទ្ទេរាងទ្ទេភHីង ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកងក្នុងទ្ទេរាងទ្ទេភHីង គឺឈរព្របទ្ទេព្រ>jត �ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរខHះ អង្គុយព្របទ្ទេព្រ>jត ខHះ ឈរខាងមុខខHះ អង្គុយខាមុខខHះ អង្គុយទ្ទេលីអាសនៈខ្ពស់ខHះ មិនព្របាប់សិនទ្ទេEីយ:ក់អុស ខHះមិនព្របាប់សិនទ្ទេEីយបិទទា្វ រខHះ ភិក្ខុសស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយក្នុងទ្ទេរាងទ្ទេភHីង យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ភិក្ខុសស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ក្នុងកំ�ង់ទឹក ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុង សាសនាទ្ទេនះ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកងក្នុងកំ�ង់ទឹក គឺចុះទ្ទេyព្របទ្ទេព្រ>jត�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈខHះ ចុះទ្ទេyខាងមុខខHះ ងូតព្របទ្ទេព្រ>jតខHះងូតខាងទ្ទេលីខHះ ភិក្ខុសស្បែម្តងការទ្ទេ(្នសី(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ក្នុងកំ�ង់ទឹក យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ភិក្ខុកំ�ុងចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះ ក្នុងសាសនាទ្ទេនះ កំ�ុងចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកង គឺទ្ទេដីរ ព្របទ្ទេព្រ>jត�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈខHះទ្ទេដីរខាងមុខខHះ កនHងទ្ទេEីយទ្ទេដីរខាងមុខ�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈខHះ ភិក ្ខុ កំង�ុងចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ភិក្ខុចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នង ស្បែប៉កខាងកាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះ ក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះទ្ទេគមិនទាន់និយាយថា សូមចូលមកទ្ទេលាក មា្ច ស់ ក៏ចូលទ្ទេy ទ្ទេគមិនទាន់និយាយថា សូមឈររង់សិនទ្ទេលាកមា្ច ស់ ក៏ឈររង់ ទ្ទេគមិនទាន់ និយាយថា សូមគង់ទ្ទេលាកមា្ច ស់ក៏អង្គុយ ចូលទ្ទេyកាន់ទីមិនមាន ឳកាសខHះឈរក្នុងទីមិន មានឳកាសខHះ អង្គុយក្នុងទីមិនមានឳកាសខHះ ម្នីមា្ន ចូលទ្ទេyក្នុងបន្ទប់ទាងំឡាយ របស់ ព្រតកូលទាងំឡាយ ជាទីលាក់�ួនបិទបាងំ ស្បែដល�ួកព្រស្តីក្នុងព្រតកូល ស្បែដល�ួកកូនព្រសីរបស ់ ព្រតកូល ស្បែដល�ួកកុមាររីបស់ព្រតកូល កំ�ុងអង្គុយទ្ទេនាះខHះ សា្ទ បអស្បែងTលក្បាលរបស់កុមារ តូចខHះ ភិក្ខុចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ ទ្ទេនះ ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងកាយ ។

ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុងសាសនាទ្ទេនះទ្ទេyក្នុងសង្ឃ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាវាចាខHះ ។

ភិក្ខុខHះ ក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ទ្ទេyក្នុងសង្ឃ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកង គឺមិនព្របាប់�ួកភិក្ខុជា ទ្ទេថរៈ ឬ(�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈ) មិនបានអារាធនា ក៏ស្បែម្តងធម ៌ វសិ>្ជនាព្របសា្ន សស្បែម្តងបាតិទ្ទេមាក ្ខ ដល់�ួកភិក្ខុស្បែដលទ្ទេyកាន់អារាម ឈរនិយាយខHះ និយាយវាសនៃដខHះ ភិក្ខុទ្ទេyក្នុងសង្ឃ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ភិក្ខុទ្ទេyក្នុងគណៈ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា ទ្ទេតីងដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះក្នុង សាសនាទ្ទេនះ ទ្ទេyក្នុងគណៈ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេកាតស្បែព្រកង គឺមិនព្របាប់�ួកភិក្ខុជាទ្ទេថរៈ ឬ(ភិក្ខុជា ទ្ទេថរៈ) មិនបានអារាធនា ក៏សស្បែម្តងធម៌ ក៏សស្បែម្តងធម ៌ វសិ>្ជនាព្របសា្ន ដល់�ួកភិក្ខុស្បែដលទ្ទេy កាន់អារាម ឈរនិយាយខHះ និយាយវាសនៃដខHះ សស្បែម្តងធម៌ វសិ>្ជនាព្របសា្ន ដល់�ួកភិក្ខុនី �ួកឧបាសក �ួកឧបាសិកា ស្បែដលទ្ទេyកាន់អារាម ឈរនិយាយវាសនៃដខHះ ភិក្ខុទ្ទេyក្នុងគណៈ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ភិក្ខុចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តងការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះ ក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ និយាយនឹងព្រស្តី ឬនឹងកុមារ ីនិយាយរាក់ទាក់ថា ស្បែន នាងទ្ទេD្ម ះទ្ទេនះ ស្បែននាងទ្ទេគាព្រតទ្ទេនះ មានអ្វីទ្ទេទ មានបបរទ្ទេទ មានបស្បែងTមទ្ទេទ អា�្ម នឹងUឹកអ្វី បរទិ្ទេភាគអ្វី សីុអ្វី មានអ្វីទ្ទេទ �ួកនាងនឹងឲ្យអ្វី ដល់អា�្ម ភិក្ខុចូលទ្ទេyកាន់ចទ្ទេនាH ះU្ទះ សស្បែម្តង ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ ទ្ទេនះ ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងវាចា ។

ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងចិត្ត ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុខHះ ក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកមិនស្បែមន (ទ្ទេចញ) អំ�ីព្រតកូលខ្ពស់ទ្ទេEីយបួសទ្ទេទ ស្បែតមានចិត្ត�ខំHួនទ្ទេស្មីនឹងបុគ្គលស្បែដល (ទ្ទេចញ) អំ� ី ព្រតកូលធំទ្ទេEីយបួស ។ មិនស្បែមន (ទ្ទេចញ) អំ�ីព្រតកូលមានទ្ទេភាគៈទ្ទេព្រចីនទ្ទេEីយបួសទ្ទេទ ស្បែតមាន �ងំខHួនទ្ទេស្មីនឹងបុគ្គលស្បែដល (ទ្ទេចញ) អំ�ីព្រតកូលមានទ្ទេភាគៈទ្ទេព្រចីន ទ្ទេEីយបួស ។ មិនស្បែមន (ទ្ទេចញ) អំ�ីព្រតកូលមានទ្ទេភាគៈ ទ្ទេលីសលប់ទ្ទេEីយបួសទ្ទេទ ។ មិនទ្ទេចះព្រ�ះសូព្រតទ្ទេទ ស្បែតមានចិត្ត �ងំខHួនទ្ទេស្មីនឹងបុគ្គលស្បែដលទ្ទេចះព្រ�ះសូព្រត ។ មិនព្រទព្រទង់ព្រ�ះវន័ិយ ។ មិនស្បែមនជាធម្មកថិក ។ មិនព្របព្រ�ឹត្តអារញoិកធុតង ្គ ។ មិនព្របព្រ�ឹត្តបិណ្ឌ បាតិធុតង ្គ ។ មិនព្របព្រ�ឹត្តបំសុកូលិកធុតង ្គ ។ មិនព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេតចីវរកធុតង្គ មិនព្របព្រ�ឹត្តសបទានចារកិធុតង្គ ។ មិនព្របព្រ�ឹត្តខលុបចា្ឆ ភត្តិកធុតង្គ ។ មិនព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេនស>្ជិកធុតង្គ ។ មិនព្របព្រ�ឹត្តយថាសន្ថិកធុតង្គ ។ មិនបានបឋម>្ឈានទ្ទេទ ស្បែតមានចិត្ត�ងំខHួនទ្ទេស្មីនឹងបុគ្គលស្បែដលបានបឋម>្ឈាន ។ទ្ទេប។ មិនបានទ្ទេនវសញ្ញាo នាសញ្ញាo យ តនសមាបត្តិទ្ទេទស្បែតមានចិត្ត�ងំខHួនទ្ទេស្មីនឹងបុគ្គលបានទ្ទេនវសញ្ញាo នាសញ្ញាo យនតសមាបត ្តិ ។ ទ្ទេនះ ការទ្ទេ(្នីស(្នងស្បែប៉កខាងចិត្ត ។ ការទ្ទេ(្នីស(្នង ៣ ទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហា លះបង់ ផ្តា្ត ច់បង់ ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបានដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិនមានការទ្ទេ(្នីស(្នង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនមានការ ទ្ទេ(្នីស(្នង ។

[៨០] 'ក្យថា ជាអ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម អធិប្បាយថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគគួរទ្ទេខ្ពីមក៏មាន ស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីមក៏មាន ។ បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគ គួរទ្ទេខ្ពីម ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះ ក្នុងសាសនា ទ្ទេនះ ជាអ្នកព្រទសុ្តសីលមានធម៌ដ៏លាមក មានមារយាទស្បែដលបុគ្គលគួររឮកទ្ទេ(ីញ ទ្ទេ:យ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសថាមិនសាT ត មានអំទ្ទេ�ីបិទបាងំទុក មិនស្បែមនជាសមណៈ ទ្ទេប្តជា្ញ ខHួនថាជា សមណៈ មិនស្បែមនជាព្រ�E្មចារបុីគ្គល ទ្ទេប្តជា្ញ ខHួនថាជាព្រ�E្មចារបុីគ្គល ជាអ្នកសTុយក្នុង ទ្ទេជាគ ទ្ទេ:យរាគៈ ជាបុគ្គលទ្ទេព្រជាកព្រជាក ទ្ទេនះទ្ទេmថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគគួរទ្ទេខ្ពីម ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលជា អ្នកទ្ទេព្រកាធទ្ទេព្រចីនទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីចទ្ទេងTxតចងTល់ សូម្ីបទ្ទេគនិយាយតិចតួច ក៏រស្បែមងចាប់ថា្ន ក់ ខឹង គំុគួន តបត ទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ព្របទូស្ត អាក់អន់ ឲ្យព្របាកដ ទ្ទេនះទ្ទេmថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគគួរ ទ្ទេខ្ពីម ។ មួយវញិទ្ទេទjត បុគ្គលជាអ្នកទ្ទេព្រកាធ ចងទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធទុក លុបគុណទ្ទេគ វាយឬក ទ្ទេស្មី ព្រចស្បែណន កំណ្ហាញ់ អួតអាង មានមាយា រងឹរសូ ទ្ទេមីលង្ខាយទ្ទេគ មានព្របាថា្ន ដ៏លាមក មានទ្ទេសចក្តីយល់ខុស ព្របកាន់�មទ្ទេសចក្តីយល់របស់ខHួន ព្របកាន់មា ំជាអ្នកលះបង់បាន ទ្ទេ:យកព្រម ទ្ទេនះ ទ្ទេmថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគគួរទ្ទេខ្ពីម ។ បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកមានសីល សព្រងមួក្នុងបាតិទ្ទេមាក្ខសំវរៈ បរបូិណ៌ទ្ទេ:យអាចារៈ នឹងទ្ទេគាចរៈ ជាអ្នកទ្ទេ(ីញភ័យក្នុងទ្ទេទាសទាងំឡាយ សូម្ីបបន្តិចបន្តួច សមាទាន សិក្សា ក្នុង សិកា្ខ បទទាងំឡាង ទ្ទេនះ ទ្ទេmថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម ។ មួយទ្ទេទjត ភិក្ខុជាអ្នកមិន ទ្ទេព្រកាធ មិនទ្ទេព្រចីនទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីចទ្ទេងTxតចងTល់ ទ្ទេទីបទុកជាទ្ទេគនិយាយទ្ទេព្រចីន ក៏មិនចាប់ថា្ន ក់ មិនខឹងមិនគំុគួន មិនតបត មិនទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេសចក្តីព្របទូស ្ត នឹងទ្ទេសចក្តីអាក់អន់ឲ្យ ព្របាកដ ទ្ទេនះ ទ្ទេmថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម ។ មួយវញិទ្ទេទjត បុគ្គលជាអ្នកមិនទ្ទេព្រកាធ មិន ចងទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធទុក មិនលុបគុណទ្ទេគ មិនវាយប្ញកទ្ទេស្មី មិនព្រចស្បែណន មិនកំណ្ហាញ់ មិនអួត អាង មិនមានមាយាមិនរងឹតTឹង មិនទ្ទេមីលង្ខាយទ្ទេគ មិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ដ៏លាមក មិនមាន ទ្ទេសចក្តីយល់ខុស មិនព្របកាន់�មទ្ទេសចក្តីយល់របស់ខHួន មិនព្របកាន់មាជំាអ្នកលះបង់បាន ទ្ទេ:យង្ខាយ ទ្ទេនះ ទ្ទេmថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម ។ អរយិបុគ្គលទាងំអស់ រាប់ទាងំ កល្យាណបុថុ>្ជន ទ្ទេD្ម ះថា បុគ្គលស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលមិន មានការទ្ទេ(្នីស(្នងជាអ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម ។

[៨១] 'ក្យថា បុគ្គលមិនព្របកបក្នុងការញុះញង ់ ព្រតង់'ក្យថា ការញុះញង ់ អធិប្បាយថា បុគ្គលខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាអ្នកនិយាយញុះញង់ គឺឮអំ�ី�ួក>នទ្ទេនះ ព្របាប់�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ទ្ទេដីម្បីបំស្បែបក�ួក>នទ្ទេនះឬឮអំ�ី�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ព្របាប់�ួក>នទ្ទេនះ ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ឬក៏ជាអ្នកបំស្បែបក�ួក>ន ស្បែដលព្រ�មទ្ទេព្រ�jងគា្ន ក្តី ស្បែថមកំឡាងដល់�ួក>នស្បែដលស្បែបកគា្ន ទ្ទេEីយ ក្តី ជាអ្នកមាន�ួកជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេព្រតកអរទ្ទេEីយក្នុង�ួករកីរាយក្នុង�ួក ជាអ្នកនិយាយនូវ 'ក្យជាទ្ទេព្រគ{ងទ្ទេធ្វីនូវ�ួក ទ្ទេនះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ការញុះញង់ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលរស្បែមងសនVំការ ញុះញង់ទ្ទេ:យទ្ទេEតុ�ីរគឺ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេគឲ្យព្រសឡាញ់ ឬទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីបុ៉នប៉ងទ្ទេដីម្ីប បំស្បែបក ។

បុគ្គលសនVំការញុះញង់ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឲ្យទ្ទេគព្រសឡាញ់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលសនV ំ ការញុះញង់ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឲ្យទ្ទេគព្រសឡាញ់យ៉ាងទ្ទេនះ ដូចទ្ទេនះថា អា�្ម អញនឹងបានទ ី ព្រសឡាញ់នៃន>នទ្ទេនះនឹងបានជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត នឹងបានជាទីស្និទ្ធសា្ន ល នឹងបានជាអ្នកទ្ទេRខាងក្នុង នឹងបានជាអ្នកមានចិត្តលT ។

បុគ្គលមានទ្ទេសចក្តីបុ៉នប៉ង ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក រស្បែមងសនVំការញុះញង់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលមានទ្ទេសចក្តីបុ៉នប៉ង ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក រស្បែមងសនVំការញុះញង់យ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេធ្វីទ្ទេម្តចឲ្យ �ួក>នទ្ទេនះ ទ្ទេUVង ៗ

�ីគា្ន ទីនៃទ�ីគា្ន ជា�ួក ជាចំស្បែណក�ីរ ស្បែបកគា្ន ជា�ីរ ជា�ីរព្រកមុ គប្បីស្បែបក គា្ន មិនគប្ីបរបួរមួគា្ន ទ្ទេRជាទុក្ខ មិនសប្បាយ ។

ការញុះញង់ន៎ុះ ស្បែដលបុគ្គលណ្ហា បានលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីត ទ្ទេ2ងីបាន ដុតបានទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនព្របកប មិនឈម មិនធាH ប់ មិន ព្រសបចុះ ក្នុងការញុះញង់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) រស្បែមងមិនព្រសប ក្នុងការញុះញង់ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់

បុគ្គលអ្នករញូចិត្ត អ្នកមិនកុEក អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្នអ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ អ្នកមិនមានការទ្ទេ(្នីស(្នង អ្នកស្បែដលទ្ទេគមិនគួរទ្ទេខ្ពីម រស្បែមងជាអ្នកមិនព្របកប ក្នុងការញុះញង់ ។ [៨២] បុគ្គលអ្នកមិនព្រសស់ព្រសាយ ក្នុងវត្ថុជាទីទ្ទេព្រតកអរUង អ្នកមិនព្របកបក្នុងការទ្ទេមីលង្ខាយUង អ្នកទន់ភHន់Uង អ្នកមានព្របាជា្ញវាងនៃវUង រស្បែមងជាអ្នកមិនមាន>ំទ្ទេន{ មិនព្របាស់ចាកតទ្ទេព្រមក ។[៨៣] 'ក្យថា អ្នកមិនព្រសស់ព្រសាយ ក្នុងវត្ថុជាទីទ្ទេព្រតកអរអធិប្បាយថា កាមគុណ ៥ ទ្ទេគទ្ទេmថា វត្ថុជាទី

ទ្ទេព្រតកអរ ។ កាមគុណ ៥ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា វត្ថុជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេតីទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ ្វី ។ (ទ្ទេព្រ'ះថា) �ួកទ្ទេទវ�នឹងមនុសV ទ្ទេព្រចីនស្បែតចង់បាន ទ្ទេព្រតកអរ ព្របាថា្ន ព្រសឡាញ់ កួចកាន់ នូវកាមគុណ ៥ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ កាមគុណ ៥ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា វត្ថុជាទីទ្ទេព្រតកអរ ។ តណ្ហា, ជាទីទ្ទេព្រតក អរន៎ុះ ស្បែដល�ួក>នណ្ហា មិនទាន់លះបង់ទ្ទេEីយ របូតណ្ហា, របស់>នទ្ទេនាះ រស្បែមងU្សាយទ្ទេy រសាត់ទ្ទេy Eូរទ្ទេy ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy�មចក្ខុ ។ សទ្ទតណ្ហា, �មទ្ទេសាតៈ ។ គន្ធតណ្ហា, �ម �នៈ។ រសតណ្ហា, �ម>ិវា, ។ ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វតណ្ហា, �មកាយ ។ ធម្មតណ្ហា, រស្បែមងU្សាយទ្ទេy រសាត់ទ្ទេy Eូរទ្ទេy ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy �មចិត្ត ។ តណ្ហា,ជាទីទ្ទេព្រតកអរន៎ុះ ស្បែដល�ួក>នណ្ហា បានលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគ ឺ ញាណទ្ទេEីយ របូតណ្ហា, របស់�ួក>នទ្ទេនាះ រស្បែមងមិនU្សាយទ្ទេy មិនរសាត់ទ្ទេy មិនEូរទ្ទេy មិនព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy �មចក្ខុ ។ សទ្ទតណ្ហា, �មទ្ទេសាត ។ទ្ទេប។ ធម្មតណ្ហា, រស្បែមងមិនU្សាយ មិនរលត់ទ្ទេy មិនEូរទ្ទេy មិនព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy �មចិត្ត ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិន ព្រសស់ព្រសាយ ក្នុងវត្ថុជាទីទ្ទេព្រតកអរ ។

[៨៤] 'ក្យថា អ្នកមិនព្របកបក្នុងការទ្ទេមីលង្ខាយ អធិប្បាយថា ចុះការទ្ទេមីលង្ខាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ រស្បែមងទ្ទេមីលង្ខាយបុគ្គលដនៃទ ទ្ទេ:យជាត ិ ឬទ្ទេ:យ ទ្ទេគាព្រត ។ទ្ទេប។ ឬក៏ទ្ទេ:យវត្ថុណ្ហាមួយ ។ មានះ អាការមានះ ភា�នៃនមានះ ការទ្ទេឆ្មីងនៃឆ្ម អាការទ្ទេឆ្មីងនៃឆ្ម ចិត្តដូចទង់>័យ ការព្របកាន់ចិត្ត ភា�នៃនចិត្តព្របាថា្ន ដូចដងទង់ ឯណ្ហា មានសភា�ស្បែបបទ្ទេនះ ទ្ទេនះទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេមីលង្ខាយ ។ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេមីលង្ខាយន៎ុះ បុគ្គលណ្ហា បានលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគ ឺ ញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះមិនព្របកប មិនឈម មិនធាH ក ់ មិនព្រសបចុះ ក្នុងទ្ទេសចក្តីទ្ទេមីលង្ខាយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនព្របកបក្នុងការទ្ទេមីលង្ខាយ ។

[៨៥] 'ក្យថា អ្នកទន់ភHន់Uង អ្នកមានព្របាជា្ញ វាងនៃវUង អធិប្បាយថា ស្បែដលទ្ទេD្ម ះថា អ្នកទន់ភHន់ ទ្ទេព្រ'ះជាអ្នកព្របកបទ្ទេ:យកាយកម្មដ៏ទន់ភHន់ទ្ទេ:យវចីកម្មដ៏ទន់ភHន ់ ។ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកទន់ភHន ់ ទ្ទេព្រ'ះជាអញនកព្របកបទ្ទេ:យមទ្ទេនាកម្មដ៏ទន់ភHន់ ។ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកទន់ភHន់ ទ្ទេព្រ'ះជា អ្នកព្របកបទ្ទេ:យសតិប្ប:្ឋ នដ៏លTិត ។ ទ្ទេ:យសម្មប្បធានដ៏លTិត ។ ទ្ទេ:យឥទ្ធិ បានដ៏លTិត ។ ទ្ទេ:យឥន្ទ្រន្ទិយដ៏លTិត ។ ទ្ទេ:យ�លៈដ៏លTិត ។ ទ្ទេD្ម ះថាអ្នកទន់ភHន់ ទ្ទេព្រ'ះជាអ្នកព្របកបទ្ទេ:យ ទ្ទេ'>្ឈង្គដ៏លTិត ។ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកទន់ភHន់ ទ្ទេព្រ'ះជាអ្នកព្របកបទ្ទេ:យអរយិមគ្គ មានអង្គ ៨ ដ៏លTិត ។

[៨៦] 'ក្យថា អ្នកមានព្របាជា្ញ វាងនៃវ បានដល់ បុគ្គលអ្នកមានព្របាជា្ញ វាងនៃវ ៣ �ួក គឺ បុគ្គលមានបរយិត្តិប្បដិភាណ (មានព្របាជា្ញ វាងនៃវ ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យការទ្ទេរjនសូព្រត) ១ មានបរបុិចា្ឆ បដិភាណ (មានព្របាជា្ញ វាងនៃវ ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យការសាកសួរ) ១ មានអធិប្បាយ ដិភាណ (មានព្របាជា្ញ វាងនៃវ ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យការព្រ�ស់ដឹង) ១ ។

បុគ្គលអ្នកមានបរយិត្តិប្បដិភាណ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គល�ួកខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ បានទ្ទេរjន �ុទ្ធវចនៈ គ ឺ សុតៈ ទ្ទេគយ្យៈ ទ្ទេវយ្យាករណៈ គាថា ឧទានៈ ឥតិវត្តកៈ ជាតកៈ អ�្ភូតធម្មៈ ទ្ទេវទលHៈ ។ ការទ្ទេចះដឹងរស្បែមងភHឺច្បាស់ដល់បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យការទ្ទេរjនសូព្រត ។ ទ្ទេនះបុគ្គលមាន បរយិត្តិប្បដិភាណ ។

បុគ្គលអ្នកមានបរបុិចា្ឆ បដិភាណ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាអ្នកសាក សួរក្នុងព្របទ្ទេយា>ន៍របស់ខHួនUង ក្នុងព្របទ្ទេយា>ន៍នៃន ការទ្ទេចះដឹងUង ក្នុងលក្ខណៈUង ក្នុងទ្ទេEតុUង ក្នុងការណ៍គួរនឹងការណ៍មិនគួរUង ។ ការទ្ទេចះដឹងរស្បែមងភHឺច្បាស់ ដល់បុគ្គល ទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យការសាកសួរទ្ទេនាះ ។ ទ្ទេនះ បុគ្គលមានបរបុិចា្ឆ បដិភាណ ។

បុគ្គលអ្នកមានអធិគមប្បដិភាណ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាអ្នកព្រ�ស់ ដឹងសតិប្ប:្ឋ ន ៤ សម្មប្បធាន ៤ ឥទ្ធិបាទ ៤ ឥន្ទ្រន្ទិយ ៥ �លៈ ៥ ទ្ទេ'>្ឈង្គ ៧ អរយិមគ្គមាន អង្គ ៨ សាមញoUល ៤ បដិសម្ភិទា ៤ អភិញ្ញាo ៦ ។ បុគ្គលទ្ទេនាះយល់អត្ថ យល់ធម៌ យល់និរតុ ្តិ ។ អត្ថរស្បែមងភHឺច្បាស់ក្នុងទ្ទេសចក្តីស្បែដលខHួនដឹង ។ ធម៌រស្បែមងភHឺច្បាស់ក្នុងធម៌ស្បែដលខHួនដឹង ។ និរតុ្តិស្បែដលខHួនដឹង ។ ញាណក្នុងសភាវៈទាងំបីទ្ទេនះ ទ្ទេD្ម ះថា បដិភាណប្បដិសម្ភិទា ។ បុគ្គលណ្ហា ព្រ�មទ្ទេព្រ�jង មូលមិត្ត ចូលទ្ទេy>ិត ស្បែអបស្បែនប ទ្ទេកjកទ្ទេកីយទ្ទេU្តកU្តិត ព្របកប ទ្ទេ:យ បដិភាណប្បដិសម្ភិទាទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមានបដិភាណ ។ បរយិត្តិ មិនមាន ដល់បុគ្គលណ្ហា ការសាកសួរក៏មិនមាន ការព្រ�ស់ដឹងក៏មិនមាន ការទ្ទេចះដឹងនឹងភHឺច្បាស់ ដល់បុគ្គលដូចទ្ទេម្តចបាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកទន់ភHន់Uង អ្នកមានព្របាជា្ញ វាងនៃវUង។

[៨៧] អធិប្បាយ'ក្យថា រស្បែមងជាអ្នកមិនមាន>ំទ្ទេន{ មិនព្របាស់ចាកតទ្ទេព្រមក ព្រតង់'ក្យ ថា មិនមាន>ំទ្ទេន{ ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គលរស្បែមងមិនទ្ទេ>{ធម ៌ ស្បែដលខHួនដឹងទ្ទេ:យខHួនឯង ស្បែដលជាធម ៌ ជាក់ច្បាស ់ ក្នុងខHួនទ្ទេEីយ (អំ�ីសំណ្ហាក់) របស់បុគ្គលណ្ហាមួយ ទ្ទេទាះជាសមណៈដនៃទក្តី ទ្ទេព្រ�jមក្តី ទ្ទេទវ�ក្តី មារក្តី ព្រ�E្មក្តី ។ រស្បែមងមិនទ្ទេ>{ធម៌ស្បែដលខHួនដឹងទ្ទេ:យខHួនឯងទ្ទេEីយ ស្បែដល ជាធម៌ជាក់ច្បាស់ក្នុងខHួនទ្ទេEីយ (អំ�ីសំណ្ហាក់) របស់បុគ្គលណ្ហាមួយ ទ្ទេទាះជា សមណៈដនៃទក្តី ព្រ'E្មណ៍ក្តី ទ្ទេទវ�ក្តី មារក្តី ព្រ�E្មក្តី ថា សង្ខា្ខ រទាងំឡាយទាងំ�ួង មិនទ្ទេទjង ។ ថា សង្ខា្ខ រទាងំឡាយទាងំ�ួង ជាទុក្ខ ។ ថា ធម៌ទាងំឡាយទាងំ�ួងជាអន�្ត ។ ថា សង្ខា្ខ រ ទាងំឡាយ (ទ្ទេកីតមាន) ទ្ទេព្រ'ះអវជិា្ជជាបច្ច័យ ។ទ្ទេប។ ថា >រា មរណៈ (ទ្ទេកីតមាន) ទ្ទេព្រ'ះជាតិជា បច្ច័យ ។ ថា ការរលត់នៃនសង្ខា្ខ រទ្ទេព្រ'ះការរលត់អវជិា្ជ ។ ទ្ទេប។ ការរលត់>រា មរណៈ ទ្ទេព្រ'ះ ការរលត់ជាតិ ។ ថា ទ្ទេនះជាទុក្ខ ។ ទ្ទេប។ ថា ទ្ទេនះជាទុក្ខ និទ្ទេរាធិគាមិបដិបទា ។ ថា ទ្ទេនះ ជាអាសវៈទាងំឡាយ ។ទ្ទេប។ ថា ទ្ទេនះ អាសវៈ និទ្ទេរាធិគាមិនីបដិបទា ។ ថា ទ្ទេនះធម៌ស្បែដលព្រតវូ ដឹង ។ទ្ទេប។ ថា ទ្ទេនះធម៌ស្បែដលព្រតវូទ្ទេធ្វីទ្ទេ:យជាក់ច្បាស់ ។ (បុគ្គលរស្បែមងមិនទ្ទេ>{) នូវការទ្ទេកីត ទ្ទេ2ងីUង នូវទ្ទេសចក្តីវនិាសUង នូវអានិសង្ឃUង នូវទ្ទេទាសUង នូវការរលាស់ទ្ទេចញUង នៃនUស្សាយតនៈទាងំ ៦ នូវការទ្ទេកីតទាងំឡាយUង នូវទ្ទេសចក្តីវនិាសUង នូវអានិសង្ឃUង នូវទ្ទេទាសUង នូវការរលាស់ទ្ទេចញUង នៃនឧបាទានក្ខន ្ធ ៥ នូវការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង នូវទ្ទេសចក្តី វនិាសUង នូវអានិសង្ឃUង នូវទ្ទេទាសUង នូវការរលាស់ទ្ទេចញUង នៃនមហាភូតទាងំ ៤ ។ បុគ្គលរស្បែមងមិនទ្ទេ>{ធម៌ស្បែដលខHួនដឹងទ្ទេ:យខHួនឯងទ្ទេEីយ ស្បែដលជាធម៌ជាក់ច្បាស់ ក្នុងខHួន ទ្ទេEីយ ។ (អំ�ីសំណ្ហាក់) របស់បុគ្គលណ្ហាមួយ ទ្ទេទាះជាសមណៈដនៃទក ្តី ព្រ'E្មក ្តី ទ្ទេទវ�ក ្តី មារក ្តី ព្រ�E្មក ្តី ថា ធម្មជាតិណ្ហាមួយ មានកិរយិាទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីជាធម្ម� ធម្មជាតិទាងំអស់ទ្ទេនាះ មានកិរយិារលត់ទ្ទេyជាធម្ម� ។ �ិតណ្ហាស ់ 'ក្យន៎ុះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា មា្ន លសារបុីព្រត អ្នកទ្ទេ>{ស្បែដរឬ ថា សទ្ធិន្ទ្រន្ទិយ ស្បែដលបុគ្គលចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេព្រចីនទ្ទេEីយ ជាធម្មជាតិចូលទ្ទេyកាន់អមតៈ មានអមតៈព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ មានអមតៈជាទីបំUុត វ ីរយិិន្ទ្រន្ទិយ សតិន្ទ្រន្ទិយ សមាធិន្ទ្រន្ទិយ បញoិន្ទ្រន្ទិយ ស្បែដលបុគ្គលចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេព្រចីនទ្ទេEីយ ជាធម្មជាតិចូលទ្ទេyកាន់អមតៈ មានអមតៈព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ មានអមតៈជាទីបំUុត ។ (ព្រ�ះសារបុីព្រតព្រកាបទូលថា) ប�ិព្រតព្រ�ះអង្គដ៏ចទ្ទេព្រមីនខ្ញុំព្រ�ះអង្គមិនលុះក្នុងការទ្ទេ>{ទ្ទេEីយ�ម ព្រ�ះដ៏

មានព្រ�ះភាគ ក្នុងទ្ទេEតុន៎ុះថា សទ្ធិន្ទ្រន្ទិយ វ ីរយិិន្ទ្រន្ទិយ សតិន្ទ្រន្ទិយ សមាធិន្ទ្រន្ទិយ បញoិន្ទ្រន្ទិយ ស្បែដលបុគ្គលចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេព្រចីនទ្ទេEីយ ជាធម្មជាតិចូលទ្ទេyកាន់អមតៈ មានអមតៈ ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ មានអមតៈជាទីបំUុត ដូទ្ទេច្នះទ្ទេទ ប�ិព្រតព្រ�ះអង្គដ៏ចទ្ទេព្រមីនគុណជាត ិ មានសទ្ធិន្ទ្រន្ទិយ ជាទ្ទេដីមន៎ុះ ស្បែដល�ួក>នណ្ហា មិនដឹង មិនទ្ទេ(ីញ មិនយល់ មិនបានទ្ទេធ្វីឲ្យជាក ់ ច្បាស់មិនប៉ះ'ល់ទ្ទេ:យព្របាជា្ញ �ម�ិត�ួក>នទាងំទ្ទេនាះ គប្បីលុះក្នុងការទ្ទេ>{�ម�ួក>នដ៏ នៃទក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះថា សទ្ធិន្ទ្រន្ទិយ ។ ទ្ទេប។ បញoិន្ទ្រន្ទិយ ស្បែដលបុគ្គលចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេព្រចីន ទ្ទេEីយជាធម្មជាតិមួយចូលទ្ទេyកាន់អមតៈ មានអមតៈព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ មានអមតៈជាទ ី បំUុត ប�ិព្រតព្រ�ះអង្គដ៏ចទ្ទេព្រមីនចំស្បែណកខាងគុណជាតិមានសទ្ធិន្ទ្រន្ទិយជាទ្ទេដីមន៎ុះស្បែដល�ួក>ន ណ្ហា បានដឹង ទ្ទេ(ីញ យល ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស ់ ប៉ះ'ល់ ទ្ទេ:យព្របាជា្ញ ទ្ទេEីយ �ួក>នទ្ទេនាះ ជាអ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីសងV័យ មិនមានទ្ទេសចក្តីទ្ទេង{ងឆ្ងល ់ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះថា សទ្ធិន្ទ្រន្ទិយ វ ីរយិិន្ទ្រន្ទិយ សតិន្ទ្រន្ទិយ សមាធិន្ទ្រន្ទិយ បញoិន្ទ្រន្ទិយ បុគ្គលចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេព្រចីនទ្ទេEីយ ជាធម្មជាតិចូលទ្ទេyកាន់អមតៈ មានអមតៈព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ មានអមតៈជាទីបំUុត ប�ិព្រត ព្រ�ះអង្គដ៏ចទ្ទេព្រមីន ចំស្បែណកខាងគុណជាតិមានសទ្ធិន្ទ្រន្ទិយជាទ្ទេដីមន៎ុះ ស្បែដលខ្ញុំព្រ�ះអង្គបានដឹង ទ្ទេ(ីញ យល ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់ប៉ះ'ល់ទ្ទេ:យព្របាជា្ញទ្ទេEីយ ខ្ញុំព្រ�ះអង្គមានទ្ទេសចក្តីសងV័យ មិនមានទ្ទេសចក្តីទ្ទេង{ងឆ្ងល់ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះថា សទ្ធិន្ទ្រន្ទិយ វ ីរយិិន្ទ្រន្ទិយ សតិន្ទ្រន្ទិយ សមាធិន្ទ្រន្ទិយ បញoិន្ទ្រន្ទិយ ស្បែដលបុគ្គលចទ្ទេព្រមីនទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេព្រចីនទ្ទេEីយ ជាធម្មជាត ិ ចូលទ្ទេyក្នុងអមតៈមាន អមតៈព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ មានអមតៈជាទីបំUុត ។

>នណ្ហា ជាអ្នកមិនទ្ទេ>{Uង ជាអ្នកដឹងនូវព្រ�ះនិ'្វ នស្បែដលបុគ្គលមិនទ្ទេធ្វីUង ជាអ្នកកាត់តំណUង ជាអ្នកមានឳកាសកំចាត់បង់ទ្ទេEីយUង ជាអ្នកខា្ជ ក់ទ្ទេចាលនូវទ្ទេសចក្តីបុ៉នប៉ងUង >នទ្ទេនាះឯង ទ្ទេD្ម ះថា ឧត្តមបុរស ។ 'ក្យថា មិនព្របាសចាកតទ្ទេព្រមក អធិប្បាយថា �ួក'លបុថុ>្ជនទាងំអស់រស្បែមងទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេសខបុគ្គល ៧

រាប់ទាងំកល្យាណបុថុ>្ជនរស្បែមងព្រទាន ់ ព្រ�ះអរEន្តមិនទ្ទេព្រតក មិនព្រទាន ់ ។ ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះ ជាអ្នកព្របាស់ចាកទ្ទេព្រមក ទ្ទេព្រ'ះការអស់រាគៈ ទ្ទេEតុស្បែតទ្ទេលាកព្របាស់ចាករាគៈ ទ្ទេព្រ'ះការអស់ទ្ទេទាសៈ ទ្ទេEតុស្បែតទ្ទេលាកព្របាស់ចាកទ្ទេទាសៈ ទ្ទេព្រ'ះការអស់ទ្ទេមាEៈ ទ្ទេEតុស្បែត ទ្ទេលាកព្របាស់ចាកទ្ទេមាEៈ ។ ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះមានការអប់រទំ្ទេRទ្ទេព្រសចទ្ទេEីយ មានការព្របព្រ�ឹត្ត សនVំទ្ទេEីយ ។ទ្ទេប។ ការទ្ទេកីតទ្ទេទjតរបស់ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះមិនមាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) មិនមាន>ំទ្ទេន{ មិនព្របាស់ចាកតទ្ទេព្រមក ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

បុគ្គលអ្នកមិនព្រសស់ព្រសាយ ក្នុងវត្ថុជាទីទ្ទេព្រតកអរUង អ្នកមិន ព្របកបក្នុងការទ្ទេមីលង្ខាយUង អ្នកទន់ភHន់Uង អ្នកមានព្របាជា្ញវាងនៃវUង រស្បែមងជាអ្នកមិនមាន>ំទ្ទេន{ មិនព្របាស់ចាកតទ្ទេព្រមក ។ [៨៨] បុគ្គលមិនសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភUង មិនទ្ទេព្រកាធទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភUង មិនអាក់អន់ ទ្ទេព្រ'ះតណ្ហា, Uង មិនជាប់ ទ្ទេព្រ'ះរសUង ។ [៨៩] 'ក្យថា បុគ្គលមិនសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភUង មិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភ Uង អធិប្បាយថា

បុគ្គលសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះលាភ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយ ភិក្ខុក្នុង សាសនាទ្ទេនះ ទ្ទេ(ីញភិក្ខុជាអ្នកមានលាភខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រទាងំឡាយ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថាទ្ទេលាក មានអាយុទ្ទេនះ ជាអ្នកមានលាភខាចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រទាងំ ឡាយ

ទ្ទេ:យទ្ទេEត ុ ដូចទ្ទេម្តចE ្ន៎ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចព្រកីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថា លាភមានអាយ ុ ទ្ទេនះ ជាអ្នកទ្ទេចះព្រ�ះសូព្រត ទ្ទេលាកមានអាយុទ្ទេនះ ទ្ទេទីបជាអ្នកមានលាភ ខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រទាងំឡាយ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ កាលខ្នះស្បែខ្នង លាភ ក៏ទ្ទេរjនយកព្រ�ះសូព្រត ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនលាភ ទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យនៃនលាភ ទ្ទេព្រ'ះលាភជាទ្ទេEតុ ទ្ទេព្រ'ះការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីនៃនលាភ បុគ្គលសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មួយទ្ទេទjត ភិក្ខុ ទ្ទេ(ីញភិក្ខុជាអ្នកមានលាភ ខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រ ទាងំឡាយ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថា លាភមានអាយុទ្ទេនះ ជាអ្នកមានលាភ ខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រទាងំឡាយ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តច E ្ន៎ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេលាកមានអាយុទ្ទេនះ ជាអ្នកព្រទព្រទង់វន័ិយ ។ទ្ទេប។ ជាអ្នកទ្ទេចះអភិធម ្ម ទ្ទេទីបទ្ទេលាកមានអាយុទ្ទេនះ ជាអ្នកមានលាភ ខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រទាងំឡាយទ្ទេ:យទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ កាលខ្នះស្បែខ្នង លាភ ក៏ទ្ទេរjនអភិធម្ម ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនលាភ ទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យនៃនលាភ ទ្ទេព្រ'ះលាភជាទ្ទេEត ុ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីនៃនលាភ ។ បុគ្គលសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មួយទ្ទេទjត ភិក្ខុទ្ទេ(ីញ ភិក្ខុជាអ្នកមានលាភខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រទាងំឡាយ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេលាកមានអាយុទ្ទេនះ ជាអ្នកមានលាភ ខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រទាងំឡាយ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តចE ្ន៎ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថា លាភមានអាយុទ្ទេនះ ជាអ្នកព្របព្រ�ឹត្តអារញoិកធុតង្គ បិណ្ឌ បាតិកធុតង្គ បងVុកូលិកធុតង្គ ទ្ទេតចីវរកិធុតង្គ សបទានចារកិធុតង្គ ខលុបចា្ឆ ភត្តិកធុតង្គ ទ្ទេនស>្ជិកធុតង្គ យថាសន្ថតិកធុតង្គ ទ្ទេទីបទ្ទេលាកមានអាយុទ្ទេនះ ជាអ្នក មានលាភខាងចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រទាងំឡាយ ទ្ទេ:យ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ។ ភិក្ខុទ្ទេនាះ កាលខ្នះស្បែខ្នងលាភទ្ទេទីបជាអ្នកព្របព្រ�ឹត្តអារញoិកធុតង្គ ។ទ្ទេប។ យថាសន្ថតិកធុតង្គ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនលាភ ទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យនៃនលាភ ទ្ទេព្រ'ះលាភជាទ្ទេEតុ ទ្ទេព្រ'ះការ ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីនៃនលាភ ។ បុគ្គលសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ បុគ្គលមិនសិក្សាទ្ទេព្រ'ះ ព្របាថា្ន លាភ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ មិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនលាភ មិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះ បច្ច័យនៃនលាភ មិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះលាភជាទ្ទេEត ុ មិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីនៃនលាភទ្ទេទ កាលមិន ខ្នះស្បែខ្នងរកលាភ ក៏ទ្ទេរjនព្រ�ះសូព្រត ទ្ទេរjនព្រ�ះវន័ិយ ទ្ទេរjនព្រ�ះអភិធម ្ម ទ្ទេដីម្ីបទូនា្ម នខHួន ទ្ទេដីម្ីបរមា្ង ប់ ចិត្ត ទ្ទេដីម្ីបរលំត់ចិត្ត ស្បែតបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ បុគ្គលមិនសិក្សាទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មួយទ្ទេទjត ភិក្ខុមិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនលាភ មិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យនៃនលាភ មិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះលាភ ជាទ្ទេEត ុ មិនស្បែមនទ្ទេព្រ'ះការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីនៃនលាភទ្ទេទ កាលមិនខ្នះស្បែខ្នងរកលាភអាព្រស័យទ្ទេសចក្តី មិនព្របាថា្ន អាព្រស័យទ្ទេសចក្តីសទ្ទេនា្ត ស អាព្រស័យទ្ទេសចក្តីUូរUង់ អាព្រស័យទ្ទេសចក្តីស្ងប់សា្ង ត់ អាព្រស័យវត្ថុ ស្បែដលមានស្បែតម្យា�ងបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ ទ្ទេEីយជាអ្នកព្របព្រ�ឹត្តអារញoិកធុតង្គ បិណ្ឌ បាតិកធុតង្គ បិណ្ឌ បាតិកធុតង្គ បងVុកូលិកធុតង្គទ្ទេតចីវរកិធុតង ្គ សបទានចារកិធុតង ្គ ខលុបចា្ឆ ភត្តិកធុតង ្គ ទ្ទេនស>្ជិកធុតង្គយថាសន្ថតិកធុតង ្គ បុគ្គលមិនសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) បុគ្គលមិនសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភ ។

[៩០] 'ក្យថា បុគ្គលមិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភUង អធិប្បាយថា បុគ្គលមិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ទ្ទេព្រកាធ គំុគួន ទ្ទេបjតទ្ទេបjន ទ្ទេធ្វីនូវ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ការព្របទូស ្ត ការអាក់អន់ ឲ្យព្របាកដ ទ្ទេ:យគិតថា អា�្ម អញមិនបានព្រតកូល (ឧប:្ឋ ក) ក្តី មិនបាន�ួកក្តី មិនបានអាវាសក្តី មិនបានលាភក្តី មិនបានយសក្តី មិនបាន ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរក្តី មិនបានសុខក្តី មិនបានចីវរក្តី មិនបានបិណ្ឌ បាតក្តី មិនបានទ្ទេសនាសនៈក ្តី មិនបានគិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រក ្តី មិនបានអ្នកបំទ្ទេរ>ីង្ងឺក ្តី អា�្ម អញមិនស្បែមនជាអ្នកល្ប ី ទ្ទេD្ម ះ ។ បុគ្គលទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

បុគ្គលមិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ មិនទ្ទេព្រកាធ មិនគំុគួន មិនថា្ន ងំថា្ន ក់ មិនទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធការព្របទូស ្ត ការអាក់អន ់ ឲ្យព្របាកដថា អា�្ម អញមិនបានព្រតកូលក្តីមិនបាន�ួកក ្តី មិនបានអាវាសក ្តី មិនបានលាភក ្តី មិនបានយសក ្តី មិនបានទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរក ្តី មិនបានសុខក ្តី មិនបានចីវរក ្តី មិនបានបិណ្ឌ បាតក ្តី មិនបាន ទ្ទេសនាសនៈក ្តី មិនបានគិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រក ្តី មិនបានអ្នកបំទ្ទេរ>ីម្ងឺក ្តី អា�្ម អញមិន ស្បែមនជាអ្នកល្បីទ្ទេD្ម ះ ។ បុគ្គលមិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) បុគ្គលមិនសិក្សាទ្ទេដីម្បីលាភUង មិនទ្ទេព្រកាធ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភUង ។

[៩១] អធិប្បាយ'ក្យថា មិនអាក់អន់ទ្ទេព្រ'ះតណ្ហា, Uង មិនជាប់ទ្ទេព្រ'ះរសUង ព្រតង់'ក្យ ថា ការអាក់អន់ មានទ្ទេសចក្តីថា ការទ្ទេបjតទ្ទេបjន ការថា្ន ងំថា្ន ក់ ការខឹង ការទ្ទេព្រកាធ ការខឹងញ័រ ការទ្ទេព្រកាធខាH ងំ ការអាក់អន់ ការព្របទូស្ត ការព្របទូស្តខាH ងំនៃនចិត ្ត ការគំុគួននៃនចិត ្ត ការគំុគួននៃនចិត ្ត ការព្របទូស្តក្នុងចិត ្ត ការព្រកាវទ្ទេព្រកាធ អាការទ្ទេព្រកាធ ភា�នៃនចិត្តទ្ទេព្រកាធ ការអាក់អន់ អាការអាក់អន់ ភា�នៃនចិត្តអាក់អន់ ការគំុគួន អាការគំុគួន ភា�នៃនចិត្តគំុគួន កំEឹងតប ភា�នៃនចិត្តកាច ការសព្រមក់ទឹកស្បែភ្នក ភា�នៃនចិត្តមិនទ្ទេព្រតកអរ ឯណ្ហា ទ្ទេនះទ្ទេmថា ការអាក់អន ់ ។ ការអាក់អន ់ ភិក្ខុណ្ហា បានលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ទ្ទេធ្វីឲ្យស្ងប់ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយភិក្ខុទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិន អាក់អន់ ។ 'ក្យថា តណ្ហា, គឺរបូតណ្ហា, សទ្ទតណ្ហា, រសតណ្ហា, ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វតណ្ហា, ធម្មតណ្ហា, ។ 'ក្យថា រស គឺរសនៃនឬសគល់ ឬទ្ទេមីម រសទ្ទេដីម រសសម្បក រសសHឹក រសផ្តា្ក រសស្បែUH រស>ូរ ស្បែUTម ល្វីង Eឹរ នៃព្រប ខារ >ូរស្បែអម ចត់ ឆ្ងា្ង ញ់ មិនឆ្ងា្ង ញ់ ព្រតជាក់ ទ្ទេ�្ត ។ �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ខHះ ជាអ្នកជាប់ក្នុងរស �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេដីរស្បែស្វងរក រសដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេព្រ'ះចុងអណ្ហា្ត ត ។ �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ បានរស>ូរ ស្បែស្វងរករសមិន >ូរ បានរសមិន>ូរ ស្បែស្វងរក រស>ូរ ។ បានរសស្បែUTម ស្បែស្វករករសមិនស្បែUTម បានរសមិនស្បែUTម ស្បែស្វងរករសស្បែUTម ។ បានរសល្វីង ស្បែស្វងរករសមិនល្វីង បានរសមិនល្វីង ស្បែស្វងរករសល្វីង ។ បានរសEឹរ ស្បែស្វងរករសមិនEឹរ បានរសមិនEឹរ ស្បែស្វងរករសEឹរ ។ បានរសនៃព្រប ស្បែស្វករក រសមិននៃព្របបានរសមិននៃព្រប ស្បែស្វងរករសនៃព្រប ។ បានរសខារ ស្បែស្វងរករសមិនខារ បានរស មិនខារ ស្បែស្វងរករសខារ ។ បានរស>ូរស្បែអម ស្បែស្វងរករសចត់ បានរសចត់ ស្បែស្វងរករស>ូរ ស្បែអម ។ បានរសឆ្ងា្ង ញ ់ ស្បែស្វងរករសមិនឆ្ងា្ង ញ ់ បានរសមិនឆ្ងា្ង ញ ់ ស្បែស្វងរករសឆ្ងា្ង ញ ់ ។ បានរស ព្រតជាក ់ ស្បែស្វងរករសទ្ទេ�្ត បានរសទ្ទេ�្ត ស្បែស្វងរករសព្រតជាក់ ។ �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ បានរសណ្ហា ៗ មិនសទ្ទេនា្ត សនឹងរសទ្ទេនាះ ៗ រស្បែមងស្បែស្វងរករសស្បែបHក ជាអ្នកទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេញxន ទ្ទេលា្ម ភ រ2បិរ2ប់ ព្រ>លុព្រ>ប់ ជាប់ចិត្ត ចំ'ក់ លង់ទ្ទេR ក្នុងរសទាងំឡាយ ស្បែដលជាទីទ្ទេ�ញ ចិត ្ត ។ តណ្ហា, ក្នុងរស ភិក្ខុណ្ហាបានលះបង ់ ផ្តា្ត ច់UHិល ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យ ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ភិក្ខុទ្ទេនាះ�ិចារណ្ហាទ្ទេ:យឧបាយ រស្បែមង បរទិ្ទេភាគអាហារទ្ទេ:យគិតថា អា�្ម អញបរទិ្ទេភាគ មិនស្បែមនទ្ទេដីម្ីបទ្ទេលង មិនស្បែមនទ្ទេដីម្ីបព្រសវងឹ មិនស្បែមនទ្ទេដីម្បីព្រប:ប ់ មិនស្បែមនទ្ទេដីម្ីបសTិតសាT ង (បរទិ្ទេភាគ) ទ្ទេដីម្ីប�ងំទ្ទេRនៃនកាយទ្ទេនះ ទ្ទេដីម្ប ី ញំុាងអត្តភា�ឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ទ្ទេដីម្ីបបំបាត់បង់ទ្ទេសចក្តីលំបាក ទ្ទេដីម្ីបអនុទ្ទេព្រគាះដល់ព្រ�E្មចារ្យ ស្បែតបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ អា�្ម អញកំចាត់បង់ទ្ទេវទនាចាស ់ (�H ន) ទាងំមិនឲ្យទ្ទេវទនាថ ្មី (ស្បែឆTតEួស) ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ការព្រ�ច់ទ្ទេy (ទ្ទេ:យឥរយិាបថ) ការមិនមានទ្ទេទាសUង ការទ្ទេRជាសុខសប្បាយ Uង នឹងមានដល់អា�្ម អញទ្ទេ:យឧបាយដូចទ្ទេនះ ។ បុគ្គលលាបដំទ្ទេ£ ទ្ទេដីម្បីព្របទ្ទេយា>ន៍ឲ្យដុះ (សាច់) ស្បែតបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ យ៉ាងណ្ហាមិញ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលលាភទ្ទេ¤H រទ្ទេទះ ទ្ទេដីម្បីព្របទ្ទេយា>ន៍ដល់ ការU្ទុកភារៈ ស្បែតបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ យ៉ាងណ្ហាមិញ មួយវញិទ្ទេទjត បុគ្គលបរទិ្ទេភាគអាហារគឺសាច់កូន ទ្ទេដីម្ីបព្របទ្ទេយា>ន៍ដល់ការឆHងនូវកនា្ត រស្បែតបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ យ៉ាងណ្ហាមិញ ភិក្ខុ�ិចារណ្ហាទ្ទេ:យ ឧបាយ បរទិ្ទេភាគអាហារទ្ទេ:យគិតថា អា�្ម អញបរទិ្ទេភាគ មិនស្បែមនទ្ទេដីម្ីបទ្ទេលង មិនស្បែមនទ្ទេដីម្ប ី ព្រសវងឹ មិនស្បែមនទ្ទេដីម្ីបព្រប:ប់ មិនស្បែមនទ្ទេដីម្ីបសTិតសាT ង (បរទិ្ទេភាគ) ទ្ទេដីម្ីបឲ្យ�ងំទ្ទេRនៃនកាយ ទ្ទេនះ ទ្ទេដីម្ីបញំុាងអត្តភា�ឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ទ្ទេដីម្ីប

បំបាត់បង់ទ្ទេសចក្តីលំបាក ទ្ទេដីម្ីបអនុទ្ទេព្រគាះដល់ ព្រ�E្មចារ្យ ស្បែតបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ អា�្ម អញកំចាត់បង់ទ្ទេវទនាចាស់ ទាងំមិនឲ្យទ្ទេវទនាថ្មីទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ការព្រ�ច់ទ្ទេy (ទ្ទេ:យឥរយិាបថ) Uង ការមិនមានទ្ទេទាសUង ការទ្ទេRជាសុខសប្បាយUង នឹងមានដល់អា�្ម អញទ្ទេ:យាឧបាយដូចទ្ទេនះ ភិក្ខុរស្បែមងលះបង់ បទ្ទេនា្ទ បង់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស ទ្ទេធ្វីតណ្ហា, ក្នុងរសមិនឲ្យទ្ទេកីតមាន ជាអ្នកទ្ទេចjសវាង ទ្ទេវjរព្រស2ះ ព្របាស់ទ្ទេចញ ចាកតណ្ហា, ក្នុងរស មានចិត្តព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីសល់វល ់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនអាក់អន់ទ្ទេព្រ'ះ តណ្ហា, Uង ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលមិនសិក្សា ទ្ទេព្រ'ះព្របាថា្ន លាភUង មិនទ្ទេព្រកាធទ្ទេព្រ'ះមិនមានលាភUង មិនអាក់ទ្ទេព្រ'ះតណ្ហា, Uង មិនជាប់ ទ្ទេព្រ'ះរសUង ។ [៩២] បុគ្គលណ្ហាជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ មានសា្ម រតីព្រគប់កាល មិនព្របកាន់ថាទ្ទេស្មី មិនព្របកាន់ថាវទិ្ទេសស មិន

ព្របកាន់ថាទ្ទេថាកទាប ក្នុងទ្ទេលាក ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងដុះ:លរបស់បុគ្គល ទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ ។ [៩៣] អធិប្បាយ'ក្យថា ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ មានសា្ម រតីព្រគប់កាល ព្រតង់'ក្យថា ព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ

ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គលព្របកបទ្ទេ:យឆ2ង្គុទ្ទេបកា្ខ ទ្ទេ(ីញរបូទ្ទេ:យស្បែភ្នកទ្ទេEីយ ជាអ្នកមិនមានចិត្តទ្ទេព្រតកអរ មិនមានចិត្តអាក់អន់ ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ មានសា្ម រតី ដឹងខHួន ។ ឮសទ្ទេមHងទ្ទេ:យព្រតទ្ទេចjក ។ ធំុកHិនទ្ទេ:យព្រចមុះ ។ លិទ្ធភHកVរសទ្ទេ:យអណ្ហា្ត ត ។ ប៉ះ'ល់ UV�្វទ្ទេ:យកាយ ។ ដឹងធមា្ម រម្មណ៍ទ្ទេ:យចិត្តទ្ទេEីយ ជាអ្នកមិនមានចិត្តទ្ទេព្រតកអរ មិនមានចិត ្ត អាក់អន ់ ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ មានសា្ម រត ី ដឹងខHួន ។ ទ្ទេ(ីញរបូទ្ទេ:យស្បែភ្នកទ្ទេEីយ មិនព្រតវូ ការ មិនទ្ទេព្រតកអរ ចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍ជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត មិនញំុាងរាគៈឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ។ កាយរបស់ បុគ្គលទ្ទេនាះ ក៏�ងំទ្ទេRខា្ជ ប់ខ្ជួន ចិត្តក៏ឋិតទ្ទេRខាងក្នុងសនា្ត ន ឋិតទ្ទេRទ្ទេ:យលT រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យព្របនៃ� (ចាកអាសវៈ) ។ ទ្ទេ(ីញរបូទ្ទេ:យស្បែភ្នក ជាអ្នកមិនសTប់ចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍មិនជាទី ទ្ទេ�ញចិត្ត មានចិត្តមិនអាក់អន់ មានចិត្តមិនរញួរា មានចិត្តមិនគំុគួន ។ កាយរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះ ក៏�ងំទ្ទេRខា្ជ ប់ខ្ជួន ចិត្តក៏ឋិតទ្ទេRខាងក្នុងសនា្ត ន ឋិតទ្ទេRទ្ទេ:យលTរចួព្រស2ះទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ឮសទ្ទេមHងទ្ទេ:យព្រតទ្ទេចjក ។ ធំុកHិនទ្ទេ:យព្រចមុះ ។ លិទ្ធភHកVរស ទ្ទេ:យអណ្ហា្ត ត ។ 'ល់ព្រតវូ UV�្វ ទ្ទេ:យកាយ ។ ដឹងច្បាស់ធមា្ម រម្មណ៍ ទ្ទេ:យចិត្តទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនព្រតវូការ មិនទ្ទេព្រតកអរ ចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍ ជាទីទ្ទេ�ញចិត ្ត មិនញំុាងរាគៈឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ។ កាយរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះ ក៏�ងំទ្ទេRខា្ជ ប់ខ្ជួន ចិត្តក៏ឋិតទ្ទេR ខាងក្នុងសនា្ត នឋិតទ្ទេRទ្ទេ:យលT រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ដឹងច្បាស់ធមា្ម រម្មណ៍ ទ្ទេ:យចិត្តទ្ទេEីយ ជាអ្នកមិនសTប់ចំទ្ទេ'ះអារម្មណ៍មិនជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត មានចិត្តមិនអាក់អន ់ មានចិត្តមិនរញួរា មានចិត្តមិនគំុគួន ។ កាយរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះ �ងំទ្ទេRខា្ជ ប់ខ្ជួន ចិត្តក៏ឋិតទ្ទេRខាងក្នុងសនា្ត ន ឋិតទ្ទេRទ្ទេ:យល T រចួព្រស2ះទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ទ្ទេ(ីញរបូទ្ទេ:យស្បែភ្នក កាយរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះ �ងំទ្ទេRខា្ជ ប់ខ្ជួន ក្នុងរបូទាងំឡាយជាទីទ្ទេ�ញចិត ្ត ឬមិនជាទីទ្ទេ�ញចិត ្ត ចិត្តក៏ឋិតទ្ទេRខាងក្នុងសនា្ត ន ឋិតទ្ទេRទ្ទេ:យល T រចួ ព្រស2ះទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ឮសទ្ទេមHងទ្ទេ:យព្រតទ្ទេចjក ។ ធំុកHិនទ្ទេ:យព្រចមុះ ។ លិទ្ធភHកVរសទ្ទេ:យអណ្ហា្ត ត ។ 'ល់ព្រតវូUV�្វទ្ទេ:យកាយ ។ ដឹងច្បាស់ធមា្ម រម្មណ៍ទ្ទេ:យចិត្ត កាយរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះ �ងំ ទ្ទេRខា្ជ ប់ខ្ជួនក្នុងធម៌ទាងំឡាយជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត ឬមិនជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត ចិត្តក៏ឋិតទ្ទេRខាងក្នុង សនា្ត ន ឋិតទ្ទេRទ្ទេ:យលT រចួព្រស2ះទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ទ្ទេ(ីញរបូទ្ទេ:យស្បែភ្នកទ្ទេEីយ រស្បែមងមិន ទ្ទេព្រតកអរក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរទ្ទេព្រតកអរ មិនខឹងក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរខឹង មិនវទ្ទេង្វងក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរវទ្ទេង្វង មិនកំទ្ទេរ ីក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរកំទ្ទេរកីមិនទ្ទេ�E្មងក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរទ្ទេ�E្មង មិនព្រសវងឹក្នុងវត្ថុស្បែដល គួរព្រសវងឹ ។ ឮសទ្ទេមHងទ្ទេ:យព្រតទ្ទេចjក ។ ធំុកHិនទ្ទេ:យព្រចមុះ ។ លិទ្ធភHកVរសទ្ទេ:យអណ្ហា្ត ត ។ 'ល់ព្រតវូUV�្វទ្ទេ:យកាយ ។ ដឹងច្បាស់ធមា្ម រម្មណ៍ទ្ទេ:យចិត្តទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនទ្ទេព្រតកអរក្នុង វត្ថុស្បែដលគួរទ្ទេព្រតកអរ មិនខឹងក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរខឹង មិនវទ្ទេង្វងក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរវទ្ទេង្វង មិនកំទ្ទេរកីក្នុង វត្ថុស្បែដលគួរកំទ្ទេរកីមិនទ្ទេ�E្មងក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរទ្ទេសាE្មង មិនព្រសវងឹក្នុងវត្ថុស្បែដលគួរព្រសវងឹ ។

ព្រគាន់ស្បែតទ្ទេ(ីញរបូស្បែដលទ្ទេ(ីញ ព្រគាន់ស្បែតឮសទ្ទេមHងស្បែដលឮ ព្រគាន់ស្បែត ប៉ះ'ល់UសVៈស្បែដល ប៉ះ'ល់ ព្រគាន់ស្បែតដឹងច្បាស់ធមា្ម រម្មណ៍ ស្បែដលដឹងច្បាស់ រស្បែមងមិនព្របឡាក់ចំទ្ទេ'ះរបូស្បែដល ទ្ទេ(ីញ មិនព្របឡាក់ចំទ្ទេ'ះសទ្ទេមHងស្បែដលឮ មិនព្របឡាក់ចំទ្ទេ'ះUសVៈស្បែដលប៉ះ'ល់ មិនព្របឡាក់ ចំទ្ទេ'ះធមា្ម រម្មណ៍ស្បែដលដឹង ។ មិនព្របាថា្ន ចំទ្ទេ'ះរបូស្បែដលទ្ទេ(ីញ មិនអាព្រស័យ មិនជាប់ចំ'ក ់ ជាអ្នករចួព្រស2ះ ព្របាស់ទ្ទេចញ មានចិត្តព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីសល់វល ់ ។ មិនព្របាថា្ន ចំទ្ទេ'ះ សទ្ទេមHងស្បែដលឮ ចំទ្ទេ'ះUសVៈស្បែដលប៉ះ'ល ់ ចំទ្ទេ'ះធមា្ម រម្មណ៍ស្បែដលដឹង មិនអាព្រស័យ មិនជាប់ចំ'ក ់ ជាអ្នករចួព្រស2ះ ព្របាស់ចាក មានចិត្តព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីសល់វល់ ។ ស្បែភ្នក របស់ព្រ�ះអរEន្តមានព្រគប់ព្រគាន់ ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេ(ីញរបូទ្ទេ:យស្បែភ្នក ស្បែតឆន្ទរាគរបស់ព្រ�ះអរEន្ត មិនមានទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ព្រ�ះអរEន្តមានចិត្តរចួព្រស2ះទ្ទេEីយទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ព្រតទ្ទេចjករបស ់ ព្រ�ះអរEន្តមានព្រគប់ព្រគាន ់ ព្រ�ះងរEន្តឮសទ្ទេមHងទ្ទេ:យព្រតទ្ទេចjក ស្បែតឆន្ទរាគរបស់ព្រ�ះអរEន្ត មិនមានទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ព្រ�ះអរEន្តមានចិត្តរចួព្រស2ះទ្ទេEីយទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ព្រចមុះរបស ់ ព្រ�ះអរEន្តមានព្រគប់ព្រគាន់ ព្រ�ះអរEន្តធំុកHិនទ្ទេ:យព្រចមុះ ស្បែតឆន្ទរាគរបស់ព្រ�ះអរEន្តមិនមាន ទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ព្រ�ះអរEន្តមានចិត្តរចួព្រស2ះទ្ទេEីយទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ អណ្ហា្ត តរបស់ព្រ�ះអរEន្តមាន ព្រគប់ព្រគាន់ ព្រ�ះអរEន្តលិទ្ធភHកVរសទ្ទេ:យអណ្ហា្ត ត ស្បែតឆន្ទរាគរបស់ព្រ�ះអរEន្តមិនមានទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ព្រ�ះអរEន្តមានចិត្តរចួព្រស2ះទ្ទេEីយទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ កាយរបស់ព្រ�ះអរEន្តមានព្រគប់ ព្រគាន់ ព្រ�ះអរEន្ត'ល់ព្រតវូទ្ទេផ្តាទ្ទេ:្ឋ �្វៈទ្ទេ:យកាយ ស្បែតឆន្ទរាគរបស់ព្រ�ះអរEន្តមិនមានទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ព្រ�ះអរEន្តមានចិត្តរចួព្រស2ះទ្ទេEីយទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ចិត្តរបស់ព្រ�ះអរEន្តមានព្រគប់ ព្រគាន់ ព្រ�ះអរEន្តដឹងធមា្ម រម្មណ៍ទ្ទេ:យចិត្ត ស្បែតឆន្ទរាគរបស់ព្រ�ះអរEន្តមិនមានទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ព្រ�ះអរEន្តមានចិត្តរចួព្រស2ះទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ ស្បែភ្នកមានរបូជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេEីយក្នុងរបូ រកីរាយព្រ�មក្នុងរបូ ស្បែតស្បែភ្នកទ្ទេនាះ ព្រ�ះអរEន្ត បានទូនា្ម ន ព្រគប់ព្រគង រក្សា សព្រងមួ ទ្ទេEីយ ទាងំព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះ សស្បែម្តងធម៌ទ្ទេដីម្បីការសព្រងមួស្បែភ្នកទ្ទេនាះ ។ ព្រតទ្ទេចjកមានសទ្ទេមHង ជាទីទ្ទេព្រតកអរ ។ ព្រចមុះមានកHិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ។ អណ្ហា្ត តមានរសជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេEីយក្នុងរស រកីរាយព្រ�មក្នុងរស ស្បែតអណ្ហា្ត តទ្ទេនាះ ព្រ�ះអរEន្ត បានទូនា្ម ន ព្រគប់ព្រគង រក្សា សព្រងមួទ្ទេEីយទាងំព្រ�ះអរEន្តសស្បែម្តងធម៌ ទ្ទេដីម្ីបការសព្រងមួអណ្ហា្ត តទ្ទេនាះ ។ កាយមានUV� ្វ ជាទីទ្ទេព្រតកអរ ។ ចិត្តមានធមា្ម រម្មណ៍ជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេព្រតកអរទ្ទេEីយក្នុងធមា្ម រម្មណ៍ រកីរាយ ព្រ�មក្នុងធមា្ម រម្មណ៍ ស្បែតចិត្តទ្ទេនាះ ព្រ�ះអរEន្តបានទូនា្ម ន ព្រគប់ព្រគង រក្សា សព្រងមួទ្ទេEីយ ទាងំ ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះ សស្បែម្តងធម៌ទ្ទេដីម្ីបការសព្រងមួចិត្តទ្ទេនាះ ។

�ួក>នរស្បែមងនា'ំEនៈ (មានដំរជីាទ្ទេដីម) ស្បែដលហាត់ទ្ទេEីយទ្ទេyកាន់ទីព្រប>ំុ ព្រ�ះរាជារស្បែមងទ្ទេ2ងីគង់'Eនៈ ស្បែដលហាត់ ទ្ទេEីយ បណ្ហា្ត មនុសVទាងំឡាយ មនុសVណ្ហាអត់ធន់នឹង'ក្យទ្ទេ'លព្រតទ្ទេគាះ មនុសVទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា ជាអ្នកហាត់ ទ្ទេEីយ ជាបុគ្គលព្របទ្ទេសីរUុត ។ ទ្ទេសះអសVតរក្តី ទ្ទេសះសិន្ធ�អាជាទ្ទេនយ្យក្តី ដំរដ៏ីព្របទ្ទេសីរជាកុញ្ជរជាតិក្តី ស្បែដលទ្ទេគបង្ខា, ត់ទ្ទេEីយ ទ្ទេD្ម ះថា ជាសត្វដ៏ព្របទ្ទេសីរ ស្បែតបុគ្គលអ្នកមានខHួនទូនា្ម នទ្ទេEីយ ព្របទ្ទេសីរជាងសត្វទាងំទ្ទេនាះ ។ បុគ្គលមិនគប្ីបទ្ទេyកាន់ទិស ស្បែដលមិនធាH ប់ទ្ទេy គឺព្រ�ះនិ'្វ ន ទ្ទេ:យយានទាងំឡាយទ្ទេនាះបានទ្ទេទ លុះស្បែតបុគ្គល អ្នកមានខHួនទូនា្ម ន ទ្ទេទីបទ្ទេyកាន់ទិស គឺព្រ�ះនិ'្វ ន ទ្ទេ:យខHួនស្បែដលទូនា្ម នទ្ទេEីយ ទូនា្ម នលTទ្ទេEីយ ។

ព្រ�ះអរEន្តទាងំឡាយ រចួព្រស2ះចាកភ�ថ្មីដល់ទ្ទេEីយនូវទន្តភូមិ គឺអរEត្តUល រស្បែមងមិនកំទ្ទេរកី ក្នុងតណ្ហា, នឹងទិដ្ឋិទ្ទេUVង ៗ ព្រ�ះអរEន្តទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាជាអ្នកមាន>័យ>ំនះក្នុងទ្ទេលាក ។ ឥន្ទ្រន្ទិយទាងំឡាយ ស្បែដលព្រ�ះខីណ្ហាព្រស�ទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមានធម៌ចទ្ទេព្រមីន ទ្ទេEីយ មានខHួនទូនា្ម នលTទ្ទេEីយ ដឹងច្បាស់នូវអារម្មណ៍ ទាងំខាងក្នុងខាងទ្ទេព្រ� ក្នុងទ្ទេលាកទាងំ�ួងUង នូវទ្ទេលាកទ្ទេនះUង នូវទ្ទេលាកខាងមុខUង រស្បែមងរងចា ំនូវ កាលកិរយិា (ស្បែតបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះ) ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ ។ 'ក្យថា ក្នុងកាលទាងំ�ួង គឺ ព្រគប់ កាល អស់កាល

ទាងំ�ួង អស់កាល ជានិច្ច អស់កាលដ៏ទ្ទេទjងទាត់ ។ទ្ទេប។ ក្នុងគំនរនៃនបច្ឆិម វយ័ ។ 'ក្យថា មានសា្ម រតី គឺមានសា្ម រតីទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ៤ យ៉ាង គ ឺ បុគ្គលចទ្ទេព្រមីន កាយានិបសVនាសតិប្ប:្ឋ នក្នុងកាយ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមានសា្ម រត ី ១ ក្នុងទ្ទេវទនាទាងំឡាយ ១ ក្នុងចិត ្ត ១ បុគ្គលចទ្ទេព្រមីនធមា្ម នុបសVនាសតិប្ប:្ឋ នក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមាន សា្ម រត ី ១ ។ទ្ទេប។ បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមានសា្ម រត ី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នក ព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ មានសា្ម រតី ព្រគប់កាល ។

[៩៤] 'ក្យថា មិនព្របកាន់ថាទ្ទេស្មី ក្នុងទ្ទេលាក គឺមិនញំុាងមានះឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ទ្ទេ:យសារ ជាតិក ្តី ទ្ទេ:យសារទ្ទេគាព្រតក្តី ។ទ្ទេប។ ទ្ទេ:យសារវត្ថុណ្ហាមួយក្តីថា អា�្ម អញជាបុគ្គលទ្ទេស្មី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនព្របកាន់ថាទ្ទេស្មី ក្នុងទ្ទេលាក ។

[៩៥] 'ក្យថា មិនព្របកាន់ថាវទិ្ទេសស មិនព្របកាន់ថាទ្ទេថាកទាបអធិប្បាយថា បុគ្គលមិន ញំុាងអតិមានះឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ទ្ទេ:យសារជាតិក្តី ទ្ទេ:យសារទ្ទេគាព្រតក្តី ។ទ្ទេប។ ទ្ទេ:យសារវត្ថុ ណ្ហាមួយក្តីថា អា�្ម អញជាបុគ្គលព្របទ្ទេសីរ ។ មិនញំុាងមានះឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ទ្ទេ:យសារជាតិក្តី ទ្ទេ:យសារ ទ្ទេគាព្រតក្តី ។ទ្ទេប។ ទ្ទេ:យសារវត្ថុណ្ហាមួយក្តីថា អា�្ម អញទ្ទេថាកទាប ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនព្របកាន់ថាវទិ្ទេសស មិនព្របកាន់ថាទ្ទេថាកទាប ។

[៩៦] អធិប្បាយ'ក្យថា ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ដុះ:លរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា របស់បុគ្គលទ្ទេនាះ គឺរបស់ព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� ។ 'ក្យថាធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងដុះ:ល បានដល់ ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងដុះ:ល ៧ គឺ ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងដុះ:លគឺរាគៈ ដុះ:លគឺទ្ទេទាសៈ ដុះ:លគឺ ទ្ទេមាEៈ ដុះ:លគឺមានះ ដុះ:លគឺទិដ្ឋិ ដុះ:លគឺកិទ្ទេលស ដុះ:លគឺកម្ម ។ ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងដុះ :លទាងំទ្ទេនះ របស់ព្រ�ះអរEន្ត មិនមានឥតមាន ស្បែលងមាន ទ្ទេលាកស្បែលងបាន គឺ ទ្ទេលាកលះ បង ់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងដុះ:លរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះមិនមានទ្ទេទ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលណ្ហា ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ មានសា្ម រតី ព្រគបកាល រស្បែមងមិនព្របកាន់ថាទ្ទេស្មី មិនព្របកាន់ថាវទិ្ទេសស មិនព្របកាន់ថា ទ្ទេថាកទាប ក្នុងទ្ទេលាក ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងដុះ:លរបស់បុគ្គល ទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ ។ [៩៧] និសV័យនៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន មួយទ្ទេទjត តណ្ហា,ក្នុងភ�នឹងវភឹ� នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនអាព្រស័យ �ញទ្ទេរាះដឹងនូវធម៌ ។

[៩៨] អធិប្បាយ'ក្យថា និសV័យ នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ព្រតង់'ក្យថា នៃនបុគ្គលណ្ហា គឺនៃនព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� ។ 'ក្យថា និសV័យ បានដល់និសV័យ ២ យ៉ាង គ ឺ តណ្ហា, និសV័យ ១ ទិដ្ឋិនិសV័យ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះតណ្ហា, និសV័យ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ទិដ្ឋិនិសV័យ ។ តណ្ហា, និសV័យ ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះ លះបង់ទ្ទេEីយ ទិដ្ឋិនិសV័យទ្ទេលាករលាស់ទ្ទេចញទ្ទេEីយ និសV័យនៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ឥតមាន ទ្ទេលាកមិនបាន គឺទ្ទេលាកលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរ ឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះតណ្ហា, និសV័យទ្ទេលាកលះបង់ទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិសV័យទ្ទេលាករលាស់ទ្ទេចញទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) និសV័យនៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ។

[៩៩] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះមិនអាព្រស័យទ្ទេព្រ'ះដឹងនូវធម ៌ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះដឹង គ ឺ ទ្ទេព្រ'ះដឹង សា្គ ល ់ ថHឹង �ិចារណ្ហា យល់ច្បាស់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួងមិនទ្ទេទjង ទ្ទេព្រ'ះដឹង សា្គ ល ់ ថHឹង �ិចារណ្ហាទ្ទេ(ីញច្បាស់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួងជាទុក ្ខ ។ទ្ទេប។ ថាធម៌ ទាងំឡាយទាងំ�ួងជាអន�្ត ទ្ទេព្រ'ះដឹង សា្គ ល់ ថHឹង �ិចារណ្ហា យល់ច្បាស់ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដថា ធម្មជាតិណ្ហាមួយ មានការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីជាធម្ម� ធម្មជាតិទាងំអស់ទ្ទេនាះ មានកិរយិារលត់ជាធម្ម� ។ 'ក្យថា មិនអាព្រស័យ បានដល់និសV័យ ២ យ៉ាង គឺ តណ្ហា, និសV័យ ១ ទិដ្ឋិនិសV័យ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះតណ្ហា, និសV័យ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ទិដ្ឋិនិសV័យ ។ �ញរះអរEន្តលះបង់នូវ តណ្ហា, និសV័យ រលាស់ទ្ទេចញនូវ ទិដ្ឋិនិសV័យ មិនអាព្រស័យចក ្ខុ មិនអាព្រស័យទ្ទេសាតៈ មិនអាព្រស័យ>ិវា, មិនអាព្រស័យកាយ មិនអាព្រស័យចិត ្ត មិនអាព្រស័យរបូ សទ្ទេមHង កHិន រស UV� ្វ ព្រតកូល �ួក អាវាស ។ទ្ទេប។ មិន អាព្រស័យ មិនជាប់ មិនទ្ទេកjកទ្ទេកីយ មិនព្រ>លុព្រ>ប់ មិនចុះស៊ប់ គឺទ្ទេលាក�H តទ្ទេចញ រលាស់ ទ្ទេចញ រចួព្រស2ះ ព្របាស់ទ្ទេចញ មានចិត្តព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីសល់វល់ ក្នុងធម៌ស្បែដលគប្ីបទ្ទេ(ីញ ឮ ប៉ះ'ល់ ឬដឹង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះមិនអាព្រស័យ ទ្ទេព្រ'ះដឹងនូវធម៌ ។

[១០០] អធិប្បាយ'ក្យថា តណ្ហា, ក្នុងភ�នឹងវភិ�នៃនបុគ្គលណ្ហាមិនមាន ព្រតង់'ក្យថា តណ្ហា, គឺរបូតណ្ហា, សទ្ទតណ្ហា, គន្ធតណ្ហា, រសតណ្ហា, ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វតណ្ហា, ធម្មតណ្ហា, 'ក្យថា នៃនបុគ្គលណ្ហា គឺ នៃនព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� ។ 'ក្យថា ក្នុងភ� គឺ ក្នុងភវទិដ្ឋិ ។ 'ក្យថា វភិ� គឺ ក្នុងវភិវទិដ្ឋិ ។ 'ក្យថា ក្នុងភ� គឺ ក្នុងសសVតទិដ្ឋិ ។ 'ក្យថា វភិ� គឺ ក្នុងឧទ្ទេច្ឆទទិដ្ឋិ ។ 'ក្យថា ក្នុងភ� គឺ ក្នុងភ� ទ្ទេរ{យៗ ក្នុងគតិទ្ទេរ{យៗ ក្នុងការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេរ{យៗ ក្នុងបដិសន្ធិ ទ្ទេរ{យៗ ក្នុងកិរយិាទ្ទេកីតជាអត្តភា�ទ្ទេរ{យ ៗ ។ តណ្ហា, នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមានឥតមាន ទ្ទេលាកមិនបាន គឺទ្ទេលាកលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) តណ្ហា, ក្នុងភ�នឹងវភិ� នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

និសV័យនៃនបុគ្គលណ្ហាមិនមាន មួយទ្ទេទjត តណ្ហា, ក្នុងភ� នឹងវភិ� នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនអាព្រស័យ ទ្ទេព្រ'ះដឹងនូវធម៌ ។ [១០១] តថាគតទ្ទេ'ល នូវបុគ្គលអ្នកមិនអាល័យ ក្នុងកាម ទាងំឡាយទ្ទេនាះ ថាជាអ្នកស្ងប់ គន្ថៈ (កិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ស្បែព្រសះ) នៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ បុគ្គលទ្ទេនាះ បានឆHងទ្ទេEីយ នូវវសិត្តិកាតណ្ហា, ។ [១០២] 'ក្យថា តថាគតទ្ទេ'លនូវបុគ្គលទ្ទេនាះ ថាជាអ្នកស្ងប់គឺតថាគតទ្ទេ'លនូវបុគ្គល ទ្ទេនាះ សស្បែម្តងនូវ

បុគ្គលទ្ទេនាះ និយាយនូវបុគ្គលទ្ទេនាះ បំភHឺនូវបុគ្គលទ្ទេនាះ បទ្ទេញ្ចញនូវបុគ្គលទ្ទេនាះ ថាជាអ្នកស្ងប់ អ្នករមា្ង ប់អ្នកចូលទ្ទេy>ិតស្ងប់ អ្នករលត់ទុក្ខ អ្នកសះទ្ទេស្ីបយទុក្ខ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) តថាគតទ្ទេ'លបុគ្គលទ្ទេនាះថា ជាអ្នកស្ងប់។

[១០៣] អធិប្បាយ'ក្យថា អ្នកមិនអាល័យក្នុងកាមទាងំឡាយ ព្រតង់'ក្យថា កាម ទ្ទេបី �មឧទា្ទ ន បានដល់កាម ២ គ ឺ វត្ថុកាម ១ កិទ្ទេលសកាម ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះទ្ទេmថាវត្ថុកាម ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះទ្ទេmថា កិទ្ទេលសកាម ។ ព្រ�ះអរEន្តកំណត់ដឹងវត្ថុកាម លះបង់ កំចាត់បង់បទ្ទេនា្ទ បង់ ទ្ទេធ្វី ឲ្យវនិាស ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យទ្ទេកីតមាន នូវកិទ្ទេលសកាម ជាអ្នកមិនអាល័យក្នុងកាមទាងំឡាយ ជាអ្នកមានកាមទ្ទេyព្របាស់ មានកាមលះបង់មានការខា្ជ ក់ទ្ទេចញ មានកាមរចួព្រស2ះ មានកាមទ្ទេបាះបង់ មានកាម រលាស់ទ្ទេចញ មានរាគៈទ្ទេyព្របាស់ មានរាគៈលះបង់ មានរាគៈ ខា្ជ ក់ទ្ទេចញ មានរាគៈរចួព្រស2ះ មានរាគៈទ្ទេបាះបង់ មានរាគៈរលាស់ទ្ទេចញ ជាអ្នកមិនមាន ព្របាថា្ន ជាអ្នករលត់ទុក្ខ ជាអ្នកព្រតជាក់ ទទួលសុខ មានចិត្តដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកមិនអាល័យក្នុងកាមទាងំឡាយ ។

[១០៤] អធិប្បាយ'ក្យថា គន្ថៈនៃនបុគ្គលទ្ទេនាះមិនមានទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា គន្ថៈ បានដល់គន្ថៈ ៤ យ៉ាង គឺ អភិ>្ឈាកាយគន្ធៈ ១ �្យាបាទកាយគន្ធៈ ១ សីល�្វតបរាមាសកាយគន្ធៈ ១ ឥទំសចា្ច ភិនិទ្ទេវសកាយគន្ថៈ ១ ។ តទ្ទេព្រមកក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ទ្ទេD្ម ះថា អភ>្ឈាកាយគន្ថៈ ។ ការគំុគួនការអាក់អន់ ក្នុងវាទៈរបស់បុគ្គលដនៃទ ទ្ទេD្ម ះថា �្យាបាទកាយគន្ថៈ ។ បុគ្គលសា្ទ ប អស្បែងTលសីល ឬវត័ ឬក៏សីលនឹងវត័របស់ខHួន ទ្ទេD្ម ះថា សីល�្វតបរាមាសកាយគន្ថៈ ។ ទិដ ្ឋិ របស់ខHួន ទ្ទេD្ម ះថា ឥទំសចា្ច ភិនិទ្ទេវសកាយគន្ថៈ 'ក្យថា នៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ គឺនៃនព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� ។ 'ក្យថា គន្ថៈនៃនបុគ្គលទ្ទេនាះមិនមានទ្ទេទ បានទ្ទេសចក្តីថា គន្ថៈ នៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមាន ឥតមាន ស្បែលងមាន ទ្ទេលាកមិនបាន គឺទ្ទេលាកលះបង់ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបានដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) គន្ថៈនៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ ។

[១០៥] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ បានឆHងទ្ទេEីយនូវវសិត្តិកាតណ្ហា, អធិប្បាយថា តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា វសិត្តិកា បានដល់តទ្ទេព្រមក តទ្ទេព្រមកខាH ងំ ។ទ្ទេប។ អភ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសល មូល ។ សំនួរព្រតង់'ក្យថា វសិត្តិកា ចុះវសិត្តិកា ទ្ទេ:យអត្ថដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិU្សាយទ្ទេy កាន់អារម្មណ៍ ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកាទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិដ៏ទូលាយ ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិព្រ>តួព្រជាប ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិ មិនទ្ទេស្មី ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិអត់ធន ់ ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម ្ម ជាតិនៃនព្រត2ប ់ (ចាកអកុសលធម៌) ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិឲ្យទ្ទេ'លខុស ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិមានស្បែUHជា�ិស ។ ទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ទ្ទេព្រ'ះជាធម្មជាតិ មានទ្ទេព្រគ{ងបរទិ្ទេភាគជា�ិស ។ មួយទ្ទេទjត តណ្ហា, ទ្ទេនាះ ជាធម្មជាតិដ៏ទូលាយ ព្រ>តួព្រជាប U្សាយទី ក្នុងរបូក្នុងសទ្ទេមHង ក្នុងកHិន ក្នុងរស ក្នុងUV�្វ ក្នុងព្រតកូល ក្នុង�ួក ក្នុងអាវាស ។ទ្ទេប។ ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេ(ីញ ឮ ប៉ះ'ល់ ឬគួរដឹងទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ តណ្ហា, ទ្ទេទីបទ្ទេD្ម ះថា វសិត្តិកា ។ 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ បានឆHងទ្ទេEីយនូវវសិត្តិកាតណ្ហា, គឺបុគ្គលទ្ទេនាះបានឆHង ទ្ទេឆHីងទ្ទេ2ងី ឆHងកាត់ DនកនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHង នូវតណ្ហា, ស្បែដលទ្ទេD្ម ះថាវសិត្តិកាទ្ទេនះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ បានឆHងនូវវសិត្តិកាតណ្ហា, ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះ ភាគព្រ�ស់ថា

តថាគតទ្ទេ'លនូវបុគ្គលអ្នកមិនអាល័យ ក្នុងកាមទាងំឡាយ ទ្ទេនាះ ថាជាអ្នកស្ងប់ គន្ថៈនៃនបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ បុគ្គលទ្ទេនាះ បានឆHងទ្ទេEីយ នូវវសិត្តិកាតណ្ហា, ។ [១០៦] បុត្ត សត្វចិញ្ចឹម ស្បែព្រស នឹងទី របស់បុគ្គលទ្ទេនាះមិនមាន ទ្ទេទ អត្តទិដ្ឋិក្តី និរត្តទិដ្ឋិក្តី ទ្ទេគរកមិនបានក្នុងបុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេ2យី ។ [១០៦] អធិប្បាយ'ក្យថា បុព្រត សត្វចញ្ចឹម ស្បែព្រស នឹងទី របស់ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា មិន

គឺជា'ក្យ�ត់ ។ 'ក្យថា របស់បុគ្គលទ្ទេនាះ គឺរបស់ព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហា ព្រស� ។ 'ក្យថា បុព្រត បានដល់បុព្រត ៤ �ួក

គឺ បុព្រតទ្ទេកីតអំ�ីខHួន ១ បុព្រតទ្ទេកីតក្នុងស្បែខព្រត ១ បុព្រតស្បែដលទ្ទេគឲ្យ ១ បិព្រតគឺសិសV ១ ។ 'ក្យថា សត្វចិញ្ចឹម គឺ �ស្បែ� ទ្ទេចjម មាន ់ ព្រ>កូ ដំរ ី ទ្ទេគា ទ្ទេសះ ទ្ទេD្ម លនឹងទ្ទេសះញ ី ។ 'ក្យថា ស្បែព្រស គ ឺ ស្បែព្រសព្រសវូសាល ី ស្បែព្រសព្រសវូធម្ម� ស្បែព្រសសស្បែណ្ត កបាយ ស្បែព្រសសស្បែណ្ត ករា>មាស ស្បែព្រសព្រសវូដំទ្ទេណីប ស្បែព្រសព្រសវូព្រសស្បែង៉ ស្បែព្រសល្ង ។ 'ក្យថា ទីគឺ ទីU្ទះ ទី>ព្រងកុ ទីខាងមុខ ទីខាងទ្ទេព្រកាយ ទីសួនច្បារ ទីលំទ្ទេR ។ 'ក្យថា បុព្រត សត្វចិញ្ចឹម ស្បែព្រស នឹងទី របស់បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ បានទ្ទេសចក្តីថា ការEួងស្បែEងបុត្តក្តី ការ Eួងស្បែEងសត្វចិញ្ចឹមក្តី ការEួងស្បែEងស្បែព្រសក្តី ការEួងស្បែEងទីក្តី របស់បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមាន ឥតមាន ស្បែលងមាន បុគ្គលទ្ទេនាះមិនបាន គ ឺ ទ្ទេលាកលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យ ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុព្រត សត្វចិញ្ចឹម ស្បែព្រស នឹងទី របស់បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ ។

[១០៨] អធិប្បាយ'ក្យថា អត្តទិដ្ឋិក ្តី និរត្តទិដ្ឋិក ្តី ទ្ទេគរកមិនបានក្នុងបុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេ2យី ព្រតង់'ក្យថា អ�្ត គឺសសVតទិដ ្ឋិ មិនមាន 'ក្យថា និរ�្ត គឺឧទ្ទេច្ឆទទិដ ្ឋិ មិនមាន ការព្របកាន់ ថាអ�្ត មិនមាន ការគប្បីទ្ទេ:ះថា និរ�្ត មិនមាន ។ ការព្របកាន់នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ការគប្បីទ្ទេ:ះនៃនបុគ្គលទ្ទេនាះមិនមាន ការគប្បីទ្ទេ:ះនៃនបុគ្គលណ្ហាមិនមាន ការព្របកាន់នៃនបុគ្គល ទ្ទេនាះ មិនមាន ។ ព្រ�ះអរEន ្ត កនHងUុតការព្របកាន់នឹងការទ្ទេ:ះ ព្របព្រ�ឹត្តកនHង នូវការចទ្ទេព្រមីននឹង ការសាបសូន្យ ។ ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះ មានការទ្ទេR (ក្នុងអរយិវាសៈ) ទ្ទេRរចួទ្ទេEីយ មានការ ព្របព្រ�ឹត្តសនVំទ្ទេEីយ ។ទ្ទេប។ ភ�ថ្មីរបស់ទ្ទេលាក មិនមាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អត្តទិដ្ឋិក ្តី និរត្តទិដ្ឋិក ្តី ទ្ទេគរកមិនបានក្នុងបុក្គលទ្ទេនាះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមាបព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុព្រត សត្វចិញ្ចឹម ស្បែព្រស នឹង ទីរបស់បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនមានទ្ទេទ អត្តទិដ្ឋិក្តី និរត្តទិដ្ឋិក្តី ទ្ទេគរកមិនបានក្នុងបុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេ2យី ។ [១០៩] មួយទ្ទេទjត សមណៈព្រ'E្មទាងំឡាយ ជាបុថុ>្ជន គប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យកិទ្ទេលសណ្ហា បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនទ្ទេធ្វីកិទ្ទេលស

ទ្ទេនាះឲ្យជាព្របធាន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិន ញាប់ញ័រ ក្នុងវាទៈទាងំឡាយ ។

[១១០] អធិប្បាយថា'ក្យថា មួយទ្ទេទjត សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំឡាយ ជាបុថុ>្ជន គប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យកិទ្ទេលសណ្ហា សំនួរព្រតង់'ក្យថា បុថុ>្ជន ចុះបុថុ>្ជន ទ្ទេ:យអត្ថដូចទ្ទេម្តច ។ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះញំុាងកិទ្ទេលសព្រកាស់ឲ្យទ្ទេកីត ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះមិនទាន់ កំចាត់បង់សកា្ក យទិដ្ឋិដ៏ព្រកាស់ ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះជាអ្នកយល់មុខ សាសា្ត ទាងំ ឡាយ ដ៏ទ្ទេព្រចីន ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះជាអ្នកព្រតវូគតិទាងំ�ួងដ៏ទ្ទេព្រចីនរបួរតឹ ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះ�ក់ស្បែតងទ្ទេ:យអភិសង្ខា្ខ រទ្ទេUVង ៗ ដ៏ទ្ទេព្រចីន ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះព្រតវូ>ំនន ់ ទ្ទេUVងៗ ដ៏ទ្ទេព្រចីន បន្សាត់ទ្ទេy ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះអន្ទះអស្បែន្ទងទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីអន្ទះអស្បែន្ទង ទ្ទេUVងៗ ដ៏ទ្ទេព្រចីន ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះព្រតវូទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយទ្ទេUVង ៗ ដ៏ទ្ទេព្រចីនដុតទ្ទេEីយ ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះជាអ្នកទ្ទេព្រតកអរ ចង់បាន ធាH ក់ចុះ ព្រ>លុព្រ>ប់ ជាប់ទ្ទេR ចំ'ក់ទ្ទេR សាន់វា¥ន់ទ្ទេR ក្នុងកាមទាងំ ៥ ដ៏ទ្ទេព្រចីន ។ ទ្ទេD្ម ះថា បុថុ>្ជន ទ្ទេព្រ'ះព្រតវូនីវរណៈ ទាងំ ៥ ដ៏ទ្ទេព្រចីន ខ្ទប់ រំាង E៊ុម បិទ បាងំ ព្រគបទ្ទេEីយ ។ 'ក្យថា សមណៈ គឺ �ួក>នណ្ហាមួយចូលទ្ទេyរក បរ'ិ្វ >ក ជាខាងទ្ទេព្រ�សាសនាទ្ទេនះ បួសជាបរ'ិ្វ >ក ។ 'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ គឺ�ួក>នណ្ហា មួយ ជាទ្ទេភាវាទិ ។ 'ក្យថា មួយទ្ទេទjត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយជាបុថុ>្ជន គប្បីទ្ទេ'ល ទ្ទេ:យកិទ្ទេលសណ្ហាបានទ្ទេសចក្តីថា �ួកបុថុ>្ជនគប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យរាគៈណ្ហា គប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យ ទ្ទេទាសៈណ្ហា គប្បីទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេមាEៈណ្ហា គប្បីទ្ទេ'លទ្ទេ:យមានះណ្ហា គប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យ ទិដ្ឋិណ្ហា គប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យឧទ្ធច្ចណ្ហា គប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យឧទ្ធច្ចៈណ្ហា គប្បីទ្ទេ'លទ្ទេ:យវចិិកិចា្ច ណ្ហា

គប្ីបទ្ទេ'លទ្ទេ:យអនុស័យណ្ហា ថា (អ្នកទ្ទេនះ) ជាអ្នកទ្ទេព្រតកអរឬជាអ្នកព្របទូស ្ត ថាជា អ្នកវទ្ទេង្វង ឬថាជាអ្នកជាប់ចំ'ក ់ ថាជាអ្នកសា្ទ បអស្បែងTល ឬថាជាអ្នកដល់នូវទ្ទេសចក្តីរាយ មាយ ថាជាអ្នកមិន:ច់ទ្ទេព្រសចឬថាជាអ្នកដល់នូវកំលាងំ ។ អភិសង្ខា្ខ រទាងំទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ លះបង់ទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាកលះបង់ នូវអភិសង្ខា្ខ រទាងំឡាយអស់ទ្ទេEីយ �ួកបុថុ>្ជន គប្បី ទ្ទេ'លនូវគតិទាងំឡាយ ថា (អ្នកទ្ទេនះ) ជាអ្នកទ្ទេកីតក្នុងនរក ឬថាជាអ្នកទ្ទេកីតក្នុងកំទ្ទេណីតតិចា្ឆ ន ថាជាអ្នកទ្ទេកីតក្នុងបិត្តិវស័ិយ ឬថាជាមនុសV ថាជាទ្ទេទវ� ឬថាជារបូព្រ�E ្ម ថាជាអរបូព្រ�E ្ម ឬថាជាសញoីសត ្វ ថាជាអសញoីសត្វ ឬថាជាទ្ទេនវសញoីនាសញoីសត្វ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុណ្ហា ។ �ួក បុថុ>្ជន គប្បីទ្ទេ'ល គប្ីបសស្បែម្តង គប្បី�ណ៌នា គប្ីបបំភ Hឺ គប្ីបស្បែថHង ទ្ទេ:យទ្ទេEតុណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ មិនមាន បច្ច័យទ្ទេនាះមិនមានការណ៍ទ្ទេនាះមិនមាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មួយ ទ្ទេទjត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយជាបុថុ>្ជន គប្បីទ្ទេ'លទ្ទេ:យកិទ្ទេលសណ្ហា ។

[១១១] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះមិនទ្ទេធ្វីកិទ្ទេលសទ្ទេនាះឲ្យជាព្របធាន ព្រតង់'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ គឺព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� ។ 'ក្យថា ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាន បានដល់ការទ្ទេធ្វីឲ្យជា ព្របធានមាន ២ គឺ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺតណ្ហា, ១ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺទិដ្ឋិ ។ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគ ឺ តណ្ហា, បុគ្គលទ្ទេនាះលះបង់ទ្ទេEីយ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺទិដ្ឋិបុគ្គលទ្ទេនាះរលាស់ចទ្ទេចាល ទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាកលះបង់នូវការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺតណ្ហា, ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាករលាស់ទ្ទេចាលនូវ ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធានគឺទិដ្ឋិ ទ្ទេលាកទ្ទេទីបមិនព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេធ្វីតណ្ហា, ឬទិដ្ឋិឲ្យជាព្របធាន ជាអ្នកមិនមាន ទង់>័យគឺតណ្ហា, មិនមានទង់គឺតណ្ហា, មិនមានតណ្ហា, ជាអធិបត ី មិនមានទង់>័យគឺទិដ ្ឋិ មិន មានទង់គឺទិដ ្ឋិ មិនមានទិដ្ឋិជាអធិបត ី មិនព្រតវូតណ្ហា, ឬទិដ្ឋិព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេចាមទ្ទេរាមទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះមិនទ្ទេធ្វីកិទ្ទេលសទ្ទេនាះឲ្យជាព្របធាន ។

[១១២] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ក្នុងបទថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះបុគ្គលទ្ទេនាះមិនញាប់ញ័រក្នុង វាទៈទាងំឡាយ គឺ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការណ៍ទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះទំនងទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះ និទានទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនញាប់ញ័រ ឥតញាប់ញ័រ មិនកទ្ទេព្រមីក មិនរន្ធត់ មិនរ>ួំយ មិនស្បែព្រប ព្រត2ប់ ក្នុងវាទៈទាងំឡាយ គឺ ក្នុងឧបវាទៈ ក្នុង'ក្យនិនា្ទ ក្នុង'ក្យតិះទ្ទេដjល ក្នុង'ក្យបង្ខាT ប ់ ក្នុង'ក្យមិននាមំកនូវគុណ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនញាប់ ញ័រក្នុងវាទៈទាងំឡាយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

មួយទ្ទេទjត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ជាបុថុ>្ជន គប្បីទ្ទេ'លទ្ទេ:យកិទ្ទេលសណ្ហា បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនទ្ទេធ្វីកិទ្ទេលសទ្ទេនាះឲ្យជាព្របធាន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនញាប់ញ័រ ក្នុងវាទៈទាងំឡាយ ។ [១១៣] បុគ្គលជាអ្នកព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាអ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ជាមុនិ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុ ដ៏ខ្ពង់ទ្ទេទ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេស្មីទ្ទេទ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេថាកទាបទ្ទេទ ជាអ្នកមិនមានកប្បៈ មិនដល់នូវកប្បៈ ។ [១១៤] 'ក្យថា ជាអ្នកព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាអ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ ់ អធិប្បាយថា តណ្ហា,

ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន បានដល់ តទ្ទេព្រមក តទ្ទេព្រមកខាH ងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្នទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហាលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺ ញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាក ទ្ទេmថា អ្នកព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិនព្របាថា្ន ក្នុងរបូ ។ទ្ទេប។ មិនព្របាថា្ន មិនចំ'ក់ មិនងុលងប់ មិនព្រ>លុព្រ>ប់ ក្នុង�ួកធម៌ស្បែដលគប្ីបទ្ទេ(ីញ ឮ ប៉ះ'ល់ឬដឹង គឺជា អ្នកព្របាស់ចាកការព្របាថា្ន

លះបង់ការព្របាថា្ន ខា្ជ ក់ទ្ទេចាលការព្របាថា្ន រចួចាកការព្របាថា្ន រលាស់ទ្ទេចាលការព្របាថា្ន មិនមានទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រសក�H ន មានទុក្ខរលត់ទ្ទេEីយ ជាអ្នកព្រតជាក ់ ទ្ទេសាយសុខទ្ទេRទ្ទេ:យចិត្តដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តី ព្របាថា្ន ។ 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ក្នុងបទថា មិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ បានដល់ទ្ទេសចក្តី កំណ្ហាញ់ ៥ គឺ កំណ្ហាញ់អាវាស ១ កំណ្ហាញ់ព្រតកូល ១ កំណ្ហាញ់លាភ ១ កំណ្ហាញ់វណiៈ ១ កំណ្ហាញ់ធម៌ ១ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ឯណ្ហា មានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ ទ្ទេនះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ។ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ទ្ទេនះ បុគ្គលណ្ហា បានលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេរាលទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ ់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នក ព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាអ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ។

[១១៥] 'ក្យថា ជាមុនិ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ខ្ពស់ទ្ទេទ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេស្មីទ្ទេទ មិន ទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេថាកទាបទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថាមុនិ ទ្ទេសចក្តីថា ញាណ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេមានះ ។ទ្ទេប។ មុនិទ្ទេនាះ បានកនHងនូវបណ្ហា្ត ញជាទ្ទេព្រគ{ងជាប់ចំ'ក់ ។ មុនិ មិនទ្ទេ'ល មិនសស្បែម្តង មិន�ណ៌នា មិនបំភHឺ មិនស្បែថHងថា អា�្ម អញជាបុគ្គលព្របទ្ទេសីរ ឬជាអា�្ម អញជាបុគ្គល ព្របស្បែEលនឹងទ្ទេគ ឬក៏ថាអា�្ម អញជាបុគ្គលទ្ទេថាកទាបជាងទ្ទេគដូទ្ទេច្នះទ្ទេ2យី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) មុនិមិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ខ្ពស់ទ្ទេទ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេស្មីទ្ទេទ មិនទ្ទេ'លក្នុង ទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេថាកទាបទ្ទេទ ។

[១១៦] 'ក្យថា កប្បៈ ក្នុងបទថា ជាអ្នកមិនមានកប្បៈ មិនដល់នូវកប្បៈ បានដល់កប្បៈ ២ គឺ កប្បៈគឺតណ្ហា, ១ កប្បៈគឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ កប្បៈគឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ កប្បៈគឺទិដ្ឋិ ។ មុនិទ្ទេនាះ លះបង់កប្បៈគឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលកប្បៈគឺទិដ្ឋិទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់កប្បៈគឺតណ្ហា, ទ្ទេព្រ'ះ រលាស់ទ្ទេចាលកប្បៈគឺទិដ ្ឋិ ទ្ទេទីបទ្ទេលាកមិនដល់មិនចូលទ្ទេy>ិតដល់ មិនចូលទ្ទេyរក មិន ព្របកាន់ មិនសា្ទ បអស្បែងTល មិនព្របកាន់សTិត នូវកប្បៈគឺតណ្ហា, ឬកប្បៈគឺទិដ្ឋិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) ជាអ្នកមិនមានកប្បៈ ។ 'ក្យថា កប្បៈ ក្នុងបទថា ជាអ្នកមិនមានកប្បៈបាន ដល់ កប្បៈ ២ គឺ កប្បៈគឺតណ្ហា, ១ កប្បៈគឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះកប្បៈគឺតណ្ហា, ។ ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ កប្បៈគឺ ទិដ្ឋិ ។ មុនិទ្ទេនាះ លះបង់កប្បៈគឺ តណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលកប្បៈគឺទិដ្ឋិទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាកលះបង់ កប្បៈគឺតណ្ហា, ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាករលាស់ទ្ទេចាលកប្បៈគឺទិដ ្ឋិ ទ្ទេទីបទ្ទេលាកមិនឲ្យសទ្ទេព្រមច មិនឲ្យទ្ទេកីត មិនឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម មិនបទ្ទេង្កីត មិនបទ្ទេង្កីតចំទ្ទេ'ះ នូវកប្បៈគឺតណ្ហា, ឬកប្បៈគឺទិដ ្ឋិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកមិនមានកប្បៈ មិនដល់នូវកប្បៈ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ ថា

បុគ្គលជាអ្នកព្របាស់ចាកទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាអ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ជាមុនិ មិនទ្ទេ'ល ក្នុងទ្ទេEតុដ៏ខ្ពស់ទ្ទេទ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេស្មីទ្ទេទ មិនទ្ទេ'លក្នុងទ្ទេEតុដ៏ទ្ទេថាកទាបទ្ទេទ ជាអ្នកមិនមានកប្បៈ មិនដល់នូវកប្បៈ ។ [១១៧] ការEួងស្បែEងថាជារបស់ខHួន ក្នុងទ្ទេលាក នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន បុគ្គលណ្ហា មិនទ្ទេសាកសា្ត យ ទ្ទេព្រ'ះវត្ថុស្បែដលមិនមានUង មិនលុះក្នុងធម៌ទាងំឡាយUង បុគ្គលទ្ទេនាះឯង ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកស្ងប់ ។ [១១៨] 'ក្យថា ការEួងស្បែEងថាជារបស់ខHួនក្នុងទ្ទេលាក នៃនបុគ្គលណ្ហាមិនមាន ព្រតង់ 'ក្យថា នៃនបុគ្គលណ្ហា

គឺនៃនព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� ។ 'ក្យថា ការEួងស្បែEងថាជារបស់ខHួន មិនមាន ទ្ទេសចក្តីថា វត្ថុណ្ហាមួយ គឺរបូ ទ្ទេវទនា សញ្ញាo សង្ខា្ខ រ វញិ្ញាo ណ ស្បែដលបុគ្គលកួចកាន់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់មា ំចុះចិត្តស៊ប់ បទ្ទេង្ខាT នទ្ទេyថា ទ្ទេនះរបស់អញ ឬ

ទ្ទេនះរបស់�ួក>នដ៏នៃទ ដូទ្ទេច្នះ នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ។ទ្ទេប។ ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ការEួងស្បែEងថាជារបស់ខHួនក្នុងទ្ទេលាក នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ។

[១១៩] អធិប្បាយ'ក្យថា មិនទ្ទេសាកសា្ត យ ទ្ទេព្រ'ះវត្ថុស្បែដលមិនមានUងគឺមិនទ្ទេសាកនឹង វត្ថុស្បែដលស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ឬមិនទ្ទេសាកក្នុងវត្ថុស្បែដលស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេEីយ គឺមិនទ្ទេសាកថា ស្បែភ្នក របស់អញស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ មិនទ្ទេសាកសា្ត យ មិនលំបាក មិនខVឹកខVួល មិនគក់ព្រទងូកន្ទក ់ កទ្ទេន្ទញ មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីវទ្ទេង្វងថា ព្រតទ្ទេចjករបស់អញ ព្រចមុះរបស់អញ អណ្ហា្ត តរបស់អញ កាយ របស់អញ ចិត្ត របស់អញ របូ របស់អញ សទ្ទេមHង របស់អញ កHិនរបស់អញ រសរបស់ អញ UV�្វរបស់អញ ព្រតកូលរបស់អញ �ួក របស់អញ អាវាសរបស់អញ លាភរបស់អញ យសរបស់អញ ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីររបស់អញ សុខរបស់អញ ចីវររបស់អញ បិណ្ឌ បាតរបស ់ អញ ទ្ទេសនាសនៈរបស់អញ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ ររបស់អញ មា�របស់អញ បិ�របស់អញ បងបTូនព្របសុរបស់អញបងបTូនព្រសីរបស់អញ កូនព្របសុរបស់អញ កូនព្រស ី របស់អញ មិព្រតរបស់អញ អាមាត្យរបស់អញ ញាតិរបស់អញ �ួកសាទ្ទេលាEិតរបស់អញ ស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ដូទ្ទេច្នះទ្ទេ2យី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនទ្ទេសាកសា្ត យ ទ្ទេព្រ'ះវត្ថុស្បែដលមិន មាន យ៉ាទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលព្រតវូទុក្ខទ្ទេវទនាមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ ព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ព្រប>ំុព្រ�មទ្ទេEីយ ព្របកបព្រ�មទ្ទេEីយ ក៏មិនទ្ទេសាក មិនលំបាក មិនខVឹកខVួល មិនគក់ព្រទងូកន្ទក់កទ្ទេន្ទញ មិនដល់ នូវទ្ទេសចក្តីវទ្ទេង្វង ។ បុគ្គលព្រតវូទ្ទេរាគក្នុងស្បែភ្នក ប៉ះ'ល ់ ទ្ទេEីយ ព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ព្រប>ំុព្រ�មទ្ទេEីយព្របកបព្រ�មទ្ទេEីយ ក៏មិនទ្ទេសាក មិនលំបាក មិនខVឹកខVួល មិនគក់ព្រទងូកន្ទក់កទ្ទេន្ទញ មិនដល់ នូវទ្ទេសចក្តីវទ្ទេង្វង ។ បុគ្គលព្រតវូទ្ទេរាគក្នុង ព្រតទ្ទេចjក ទ្ទេរាគក្នុងព្រចមុះ ទ្ទេរាគក្នុងអណ្ហា្ត ត ទ្ទេរាគក្នុងកាយ ទ្ទេរាគក្នុងក្បាល ទ្ទេរាគព្រតង់សHឹក ព្រតទ្ទេចjក ទ្ទេរាគក្នុងមាត់ ទ្ទេរាគក្នុងទ្ទេធ្មញ ទ្ទេរាគកTក់ Eឺត ឬសដូងព្រចមុះ ទ្ទេ�្ត ព្រកហាយ សា្គ ងំស្គម ទ្ទេរាគក្នុងនៃU្ទវលិមុខ ធាH ក់Dម ចុកទ្ទេសjត ចុះនៃU្ទ (Hង់ �ក ស្បែព្រសង រងីនៃរ ឆ្កួតព្រ>កូ ដំណួច�ិស រមាស់ កម ទ្ទេរាគទ្ទេកីតក្នុងទីខា្វ រទ្ទេ:យព្រកចក (Hង់ស្បែដក Dម ព្របមាត់ ព្របទ្ទេមះស្បែUTម ឬសដូងចុះ បូស ឬសដូងបាត អា'ធ�ងំទ្ទេ2ងីអំ�ីព្របមាត់ អា'ធ�ងំ ទ្ទេ2ងីអំ�ីទ្ទេសHស ្ម អា'ធ�ងំទ្ទេ2ងីអំ�ីខ្យល់ អា'ធ�ងំទ្ទេ2ងីអំ�ីធាតុព្រប>ំុគា្ន អា'ធ ទ្ទេកីត អំ�ីរដូវស្បែព្របព្របលួ អា'ធទ្ទេកីតអំ�ីការរក្សាឥរយិាបថមិនទ្ទេស្មី អា'ធទ្ទេកីតអំ�ីទ្ទេសចក្តី �្យាយាមរបស់ទ្ទេគ មានវាយចងជាទ្ទេដីម អា'ធទ្ទេកីតអំ�ីUលកម្ម ព្រតជាក់ ទ្ទេ�្ត �H ន ទ្ទេព្រសក ឧចា្ច រៈ បស្សាវៈ សម្ផសVនៃនរទ្ទេបាម មូស ខ្យល់ កំទ្ទេ¦នៃថ្ង �ស់តូច នឹង�ួសធំ 'ល់ព្រតវូទ្ទេEីយ ព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ព្រប>ំុព្រ�មទ្ទេEីយ ព្របកបព្រ�មទ្ទេEីយ ក៏មិនទ្ទេសាក មិនលំបាក មិនខVឹកខVួល មិនគក់ព្រទងូកន្ទក់កទ្ទេន្ទញ មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីវទ្ទេង្វង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនទ្ទេសាក សា្ត យទ្ទេព្រ'ះវត្ថុស្បែដលមិនមាន យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលកាលទ្ទេបីវត្ថុមិនមាន មិនមាន ព្រ�ម ស្បែដលទ្ទេលាកមិនបាន ក៏មិនទ្ទេសាក មិនលំបាក មិនខVឹកខVួល មិនគក់ព្រទងូកន្ទក់កទ្ទេន្ទញ មិនដល់នូវទ្ទេសចក្តីវទ្ទេង្វងថា ទ្ទេអីE្ន៎ វត្ថុទ្ទេនាះ របស់អញ ទ្ទេអីE្ន៎ វត្ថុទ្ទេនាះអញ មិនមាន ទ្ទេធ្វីទ្ទេម្តចE្ន៎ វត្ថុទ្ទេនាះអញគប្បីមាន ទ្ទេអីE ្ន៎ អញមិនបានវត្ថុទ្ទេនាះ ដូទ្ទេច្នះទ្ទេ2យី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនទ្ទេសាកសា្ត យ ទ្ទេព្រ'ះវត្ថុស្បែដលមិនមាន យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។

[១២០] 'ក្យថា មិនលុះក្នុងធម៌ទាងំឡាយUង គឺមិនលុះឆនា្ទ គតិ មិនលុះទ្ទេទាសាគតិ មិនលុះទ្ទេមាទ្ទេហាគតិ មិនលុះភយាគត ិ មិនលុះភយាគត ិ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចរាគៈ មិនលុះ ទ្ទេ:យអំណ្ហាចទ្ទេទាសៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចទ្ទេមាEៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចមានះ មិនលុះ ទ្ទេ:យអំណ្ហាចទិដ ្ឋិ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចឧទ្ធច្ចៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចវចិិកិចា្ឆ មិនលុះ ទ្ទេ:យអំណ្ហាចអនុស័យ មិនព្រតវូធម៌ជា�ួកដឹកនាទំ្ទេy មិននាទំ្ទេចញមិនបន្សាត់ មិនព្របមូល ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនលុះក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ។

[១២១] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះឯង ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកស្ងប ់ គ ឺ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេលាកសស្បែម្តង ទ្ទេលាក�ណ៌នា ទ្ទេលាកបំភHឺ ទ្ទេលាកស្បែថHងថា ជាអ្នកស្ងប់ អ្នកស្ងប់រមា្ង ប់ អ្នក ស្ងប់សា្ង ត់ អ្នកមានទុក្ខរលត់ អ្នកស្ងួតស្ងប់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះឯង ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកស្ងប់ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា ការEួងស្បែEងថាជារបស់ ខHួន ក្នុងទ្ទេលាក នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន បុគ្គលណ្ហា មិនទ្ទេសាកសា្ត យ ទ្ទេព្រ'ះវត្ថុស្បែដលមិនមាន Uង មិនលុះក្នុងធម៌ទាងំឡាយUង បុគ្គលទ្ទេនាះឯង ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកស្ងប់ ។

ចប់ បុរាទ្ទេភទសុត្តនិទ្ទេទ្ទស ទី ១០ ។ [១២២] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតព្រ�ស់សួរថា) >ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ព្រ�មទាងំទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ មានះ នឹងអតិមានះ ព្រ�ម ទាងំការញុះញង់ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា កិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា សូមព្រ�ះអង្គសស្បែម្តងទ្ទេសចក្តី ស្បែដលខ្ញុំសួរទ្ទេនាះ ។ [១២៣] អធិប្បាយថា'ក្យថា >ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ព្រតង់'ក្យថា >ំទ្ទេលាះ ទ្ទេសចក្តីថា >ំទ្ទេលាះក្តី វវិាទក្តី

ដូចគា្ន ទ្ទេ:យអាការស្បែតមួយ >ំទ្ទេលាះណ្ហា >ំទ្ទេលាះទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះ ថាវវិាទ វវិាទណ្ហា វវិាទទ្ទេនាះទ្ទេD្ម ះថា>ំទ្ទេលាះ ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត ទ្ទេ:យអាការទ្ទេUVងគា្ន វវិាទជា បុ�្វភាគនៃន>ំទ្ទេលាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា វវិាទ ។ �ួកព្រ�ះរាជា>ស្បែ>កនឹង�ួកព្រ�ះរាជា�ួកខត្តិយៈ >ស្បែ>កនឹង�ួកខត្តិយៈ �ួកងឮព្រ'E្មណ៍>ស្បែ>កនឹង�ួកព្រ'E្មណ៍ �ួកគEបតី>ស្បែ>កនឹង�ួក គEបតី មា�>ស្បែ>កនឹងបុត ្ត បុត្ត>ស្បែ>កនឹងមា� បិ�>ស្បែ>កនឹងបុត្ត>ស្បែ>កនឹងបិ� បងបTូនព្របសុ>ស្បែ>កនឹងបងបTូនព្របសុ បងបTូនព្រសី>ស្បែ>កនឹងបងបTូនព្រស ី បងបTូនព្របសុ>ស្បែ>កនឹង បងបTូនព្រស ី បងបTូនព្រសី>ស្បែ>កនឹងបងបTូនព្របសុ សមាH ញ់>ស្បែ>កនឹងសមាH ញ់ ទ្ទេនះ ទ្ទេmថា វវិាទ។ >ំទ្ទេលាះ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួកព្រគEស្ថ ជាអ្នកខ្វល់ខា្វ យ ក្នុងការស្បែស្វងរកទ្ទេទាស ស្បែតងទ្ទេធ្វី >ំទ្ទេលាះទ្ទេ:យកាយវាចា �ួកបុ�្វ>ិតកាលព្រតវូអាបត្តិ ក៏ទ្ទេធ្វី>ំទ្ទេលាះ ទ្ទេ:យកាយវាចាទ្ទេនះ ទ្ទេmថា >ំទ្ទេលាះ ។ 'ក្យថា >ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា គឺ�ុទ្ធនិមិ្មត សួរមូល សួរទ្ទេEតុ សួរ និទាន សួរការទ្ទេកីតព្រ�ម សួរការទ្ទេU្តីមព្រ�ម សួរការទ្ទេU្តីមទ្ទេកីត សួរមុ:្ឋ ន សួរអាហារ សួរអារម្មណ៍ សួរបច្ច័យ សួរសមុទ័យ សួរទ្ទេឈHចឈHី អង្វរ អារាធនា ទ្ទេចាទ នូវសមុទ័យ នៃន>ំទ្ទេលាះនឹងវវិាទថា >ំទ្ទេលាះវវិាទ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�ម�ីណ្ហាស ដុះអំ�ីណ្ហា ដុះ:ល អំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្របាកដអំ�ីណ្ហា មានអ្វីជានិទាន មានអ្វីជាសមុទ័យមានអ្វីជាកំទ្ទេណីត មានអ្វីជា ស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រ�ស់សួរថា) >ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ។

[១២៤] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាកព្រ�មទាងំទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល គឺការយំ ការខVឹកខVួល អាការយំ អាការខVឹកខVួល ភា�នៃន ការយំ អាការខVឹកខVួល ភា�នៃនការយំ ភា�នៃនការខVឹកខVួល សម ្តី ការទ្ទេ'ល ការទ្ទេ'ល ទ្ទេUVងៗ ការទ្ទេ'លរទ្ទេវរីវាយ អាការទ្ទេ'លរទ្ទេវរីវាយ ភា�នៃនការទ្ទេ'លរទ្ទេវរីវាយ នៃនបុគ្គល ស្បែដលព្រតវូទ្ទេសចក្តីវនិាសញាតិប៉ះ'ល់ក ្តី ទ្ទេសចក្តីវនិាសទ្ទេភាគៈប៉ះ'ល់ក ្តី ទ្ទេសចក្តីវនិាសគ ឺ ទ្ទេរាគប៉ះ'ល់ក ្តី ទ្ទេសចក្តីវនិាសទិដ្ឋិប៉ះ'ល់ក ្តី ស្បែដលព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីវនិាសណ្ហាមួយក្តី ទុក្ខធម៌ណ្ហាមួយប៉ះ'ល់ក្តី ។ 'ក្យថា ទ្ទេសាក គឺ ទ្ទេសាក អាការទ្ទេសាក ភា�នៃនទ្ទេសាក ការ ស្ងួតខាងក្នុង ការទ្ទេព្រកjមព្រកំខាងក្នុង ការទ្ទេ�្ត ខាងក្នុង ការក្តួលទ្ទេ�្ត ខាងក្នុង អាការដុតទ្ទេរាល ចិត ្ត ទ្ទេទាមនសV សរគឺទ្ទេសាក នៃនបុគ្គលស្បែដលព្រតវូទ្ទេសចក្តីវនិាសញាតិប៉ះ'ល់ក្តី ព្រតវូវនិាស ទ្ទេភាគៈប៉ះ'ល់ក្តី ព្រតវូវនិាសគឺទ្ទេរាគប៉ះ'ល់ក្តីព្រតវូវនិាសសីលប៉ះ'ល់ក្តី ព្រតវូវនិាសទិដ្ឋិប៉ះ 'ល់ក្តី ស្បែដលព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីវនិាសណ្ហាមួយក្តី ព្រតវូទុក្ខធម៌ណ្ហាមួយប៉ះ'ល់ក្តី ។ 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ បានដល់ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ៥ គ ឺ កំណ្ហាញ់អាវាស ១ កំណ្ហាញ់ព្រត កូល ១ កំណ្ហាញ់លាភ ១ កំណ្ហាញ់វណiៈ ១ កំណ្ហាញ់ធម៌ ១

ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ ់ អាការនៃន ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ ់ ភា�នៃនទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ ់ ការព្របាថា្ន ខុស ភា�នៃនចិត្តស្វិតសា្វ ញ ភា�នៃនចិត្ត រញួ ភា�មិនយកចិត្ត នៃនបុគ្គលដនៃទ ឯណ្ហាមានសភា�យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេនះទ្ទេmថា ការកំណ្ហាញ់ ។ មួយទ្ទេទjត ការកំណ្ហាញ់ខន ្ធ ក៏ទ្ទេmថា កំណ្ហាញ ់ ការកំណ្ហាញ់ធាតុក៏ទ្ទេmថាកំណ្ហាញ ់ ការកំណ្ហាញ់អាយតនៈ ក៏ទ្ទេmថាកំណ្ហាញ់ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ ទ្ទេនះទ្ទេmថា ការកំណ្ហាញ់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ព្រ�មទាងំទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ទាងំ ឡាយ ។

[១២៥] អធិប្បាយ'ក្យថា មានះនឹងអតិមានះ ព្រ�មទាងំការញុះញង់ទាងំឡាយ ព្រតង ់ 'ក្យថា មានះ ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ញំុាងមានះឲ្យទ្ទេកីត ទ្ទេ:យជាតិក ្តី ទ្ទេ:យទ្ទេគាព្រតក ្តី ទ្ទេ:យភា�នៃនខHួនជាអ្នកមានព្រតកូលក ្តី ទ្ទេ:យភា�ជាអ្នកមាន�ណ៌សម្ុបរល T ក ្តី ទ្ទេ:យព្រទ�្យក ្តី ទ្ទេ:យការទ្ទេរjនមន្តក ្តី ទ្ទេ:យការង្ខារក្តី ទ្ទេ:យសិប្បៈក ្តី ទ្ទេ:យថា្ន ក់នៃនវជិា្ជ ក ្តី ទ្ទេ:យសុតៈក ្តី ទ្ទេ:យបដិភាណក ្តី ទ្ទេ¦វត្ថុណ្ហាមួយក ្តី ។ 'ក្យថា អតិមានះ ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គល ខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ទ្ទេមីលង្ខាយបុគ្គលដនៃទ ទ្ទេ:យជាតិក ្តី ទ្ទេ:យទ្ទេគាព្រតក ្តី ។ទ្ទេប។ ទ្ទេ:យវត្ថុណ្ហា មួយក ្តី ។ 'ក្យថា ការញុះញង់ ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាអ្នកមានសម្តីញុះញង់ គឺឮអំ�ី>នឯទ្ទេណះទ្ទេEីយ ព្របាប់�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក�ួក>នឯទ្ទេនាះ ឬឮអំ�ី�ួក>នឯ ទ្ទេណ្ហាះទ្ទេEីយ ព្របាប់�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ជាអ្នកបំស្បែបក�ួក>នស្បែដលព្រ�មទ្ទេព្រ�jងគា្ន ទ្ទេEីយUង ជាអ្នកបស្បែន្ថមកំលាងំដល់�ួក>នស្បែបកបាក់គា្ន ទ្ទេEីយUង ជាអ្នកមាន�ួកជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេព្រតកអរក្នុង�ួក រកីរាយ ក្នុង�ួកទ្ទេ'លវាចា ស្បែដលទ្ទេធ្វីឲ្យជា�ួក ទ្ទេនះទ្ទេលាកទ្ទេmថា ការញុះញង់ ។ មួយទ្ទេទjត >នបង្កការញុះញង់ទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ២ គឺ ទ្ទេសាយទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឲ្យ គាប់ ឬមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន នឹងបំស្បែបក ។ >នបង្កការញុះញង់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឲ្យគាប់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ >នបង្កការញុះញង់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេដីម្ីបឲ្យគាប ់ យ៉ាងទ្ទេនះថា អា�្ម អញ នឹងជាទីព្រសឡាញ ់ ជាទីគាប់ចិត ្ត ជាអ្នកស្និទ្ធសា្ន ល ជាអ្នកទ្ទេRខាងក្នុង ជាអ្នកមានចិត្តលT នៃន>នទ្ទេនះ ។

>នជាអ្នកមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក ទ្ទេទីបបង្កការញុះញង់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ >នមាន ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេដីម្បីបំស្បែបក ទ្ទេទីបបង្កការញុះញង់យ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេធ្វីទ្ទេម្តចE ្ន៎ >នទាងំទ្ទេនះគប្ប ី ទ្ទេUVងៗគា្ន គប្បីព្របាស់ចាកគា្ន ទ្ទេyជា�ួក ទ្ទេyជាចំស្បែណក�ីរ ទ្ទេyជាមានអធ្យាព្រស័យ�ីរ ទ្ទេyជា�ីរ�ួក គប្បីស្បែបកគា្ន មិនគប្ីបរបួរមួគា្ន គប្ីបទ្ទេRជាទុក្ខ មិនសប្បាយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) មានះនឹងអតិមានះ ព្រ�មទាងំការញុះញង់ ។

[១២៦] 'ក្យថា កិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា សូមព្រ�ះអង្គព្រទង់សស្បែម្តងទ្ទេសចក្តីស្បែដល ខ្ញុំសួរទ្ទេនាះ គឺ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ សួរមូល សួរទ្ទេEត ុ សួរនិទាន សួរការទ្ទេកីត សួរទ្ទេEតុជាស្បែដនទ្ទេកីត មុន សួរសមុ:្ឋ ន សួរអាហារ សួរអារម្មណ៍ សួរបច្ច័យ សួរ សួរទ្ទេឈHចឈHី អង្វរ អារាធនា ទ្ទេចាទ នូវសមុទ័យ នៃនកិទ្ទេលសទាងំ ៨ ទ្ទេនះថា កិទ្ទេលសទាងំ ៨ ទ្ទេនះ គ ឺ >ំទ្ទេលាះ ១ វវិាទ ១ ការ ខVឹកខVួល ១ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ១ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ១ មានះ ១ អតិមានះ ១ ការញុះញង់ ១ ទ្ទេកីត អំ�ីណ្ហា ការអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីណ្ហា ដុះអំ�ីណ្ហា ដុះ:លអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្របាកដអំ�ីណ្ហា មានអ្វីជានិទាន មានអ្វីជាសមុទ័យ ទ្ទេកីតអំ�ីអ ្វី មានអ្វីជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) កិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ។ 'ក្យថា សូមព្រ�ះអង្គព្រទង់សស្បែម្តង ទ្ទេសចក្តីស្បែដលខ្ញុំសួរទ្ទេនាះ គឺសូមព្រ�ះអង្គទ្ទេ'ល ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoត ្តិ តំកល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក ់ ព្របកាស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) កិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា សូមព្រ�ះ អង្គព្រទង់សស្បែម្តងទ្ទេសចក្តីស្បែដលខ្ញុំសួរទ្ទេនាះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតិទ្ទេនាះ ព្រ�ស់សួរថា

>ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ព្រ�មទាងំទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ មានះ នឹងអតិមានះ ព្រ�មទាងំការញុះញង់ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា កិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា សូមព្រ�ះអង្គ

សស្បែម្តងទ្ទេសចក្តីស្បែដលខ្ញុំសួរទ្ទេនាះ ។ [១២៧] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា) >ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ព្រ�មទាងំទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ មានះនឹងអតិមានះព្រ�មទាងំការញុះញង់ ទ្ទេកីតអំ�ីសភាវៈជាទីព្រសឡាញ់ (មួយទ្ទេទjត) >ំទ្ទេលាះ វវិាទ (ជាទ្ទេដីម) ទ្ទេកីតក្នុងទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់កាលទ្ទេបីវវិាទទ្ទេកីតទ្ទេEីយ >នទាងំឡាយ (ក៏បង្ក) នូវការញុះញង់ ។ [១២៨] អធិប្បាយ'ក្យថា >ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ព្រ�មទាងំ ទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ទ្ទេកីត

ទ្ទេកីតអំ�ីសភាវៈជាទីព្រសឡាញ់ ព្រតង់'ក្យថា សភាវៈជាទីព្រសឡាញ់ បានដល់ សភាវៈជាទីព្រសឡាញ់ ២ គឺ �ួកសត្វ ឬ�ួកសង្ខា្ខ រ ។

�ួកសត្វជាទីព្រសឡាញ់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ >នទាងំទ្ទេនាះ គឺមា�ក ្តី បិ�ក ្តី បងបTូនព្របសុក ្តី បងបTូនព្រសីក ្តី កូនព្របសុក ្តី កូនព្រសីក ្តី មិព្រតក ្តី អាមាព្រតក ្តី ញាតិក ្តី សាទ្ទេលាEិតក ្តី ជាអ្នកព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន ព្របាថា្នព្របទ្ទេយា>ន ៍ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីសប្បាយ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីទ្ទេកVមក្សានចាកទ្ទេយាគៈ ដល់បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេនះ �ួកសត្វជាទីព្រសឡាញ់ ។ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ របូជាទីគាប់ចិត្ត សទ្ទេមHងជាទីគាប់ចិត្ត កHិនជាទីគាប់ចិត្ត រសជាទីគាប់ចិត្ត ទ្ទេផ្តាទ្ទេ:្ឋ �្វៈជាទីគាប់ ចិត្ត ទ្ទេនះ�ួកសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ ។

�ួក>នមានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ក្នុងការដទ្ទេណ្តី មយកវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ ទ្ទេធ្វីនូវ>ំទ្ទេលាះក៏មាន កាលទ្ទេបីព្រតវូទ្ទេគកំ�ុងដទ្ទេណ្តី ម ទ្ទេធ្វីនូវ>ំទ្ទេលាះក៏មានកាលទ្ទេបីវត្ថុព្រតវូទ្ទេគដទ្ទេណ្តី មទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីនូវ >ំទ្ទេលាះក៏មាន ។ មានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសក្នុងការស្បែព្របព្របលួនៃនវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ ទ្ទេធ្វីនូវ>ំទ្ទេលាះក៏ មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុកំ�ុងស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេធ្វីនូវ>ំទ្ទេលាះក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីនូវ >ំទ្ទេលាះក៏មាន ។ មានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសក្នុងការដទ្ទេណ្តី មយកនូវវត្ថុជាទីព្រសឡាញ ់ ទាស់ស្បែទង ក៏មាន កាលទ្ទេបីព្រតវូទ្ទេគកំ�ុងដទ្ទេណ្តី ម ទាស់ស្បែទងក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុព្រតវូទ្ទេគដទ្ទេណ្តី មទ្ទេEីយម ទាស់ស្បែទងក៏មាន ។ ទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសក្នុងការស្បែព្របព្របលួនៃនវត្ថុជាទីព្រសឡាញ ់ ទាស់ស្បែទងក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុកំ�ុងស្បែព្របព្របលួ ទាស់ស្បែទងក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ទាស់ស្បែទងក៏មាន ។ មានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសក្នុងការដទ្ទេណ្តី មយកវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ ខVឹកខVួលក៏មាន កាលទ្ទេបីទ្ទេគ កំ�ុងដទ្ទេណ្តី ម ខVឹកខVួលក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុព្រតវូទ្ទេគដទ្ទេណ្តី មទ្ទេEីយ ខVឹកខVួលក៏មាន ។ មានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសក្នុងការស្បែព្របព្របលួនៃនវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ ខVឹកខVួលក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុកំ�ុង ស្បែព្របព្របលួ ខVឹកខVួលក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ខVឹកខVួលក៏មាន ។ មានទ្ទេសចក្តី រទ្ទេង្កxសក្នុងការដទ្ទេណ្តី មយកនូវវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ ទ្ទេសាកក៏មានកាលទ្ទេបីព្រតវូទ្ទេគកំ�ុងដទ្ទេណ្តី ម ទ្ទេសាកក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុព្រតវូទ្ទេគដទ្ទេណ្តី មទ្ទេEីយ ទ្ទេសាកក៏មាន ។ មានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxសក្នុងការ ស្បែព្របព្របលួនៃនវត្ថុជាទីព្រសឡាញ ់ ទ្ទេសាកក៏មាន កាលទ្ទេបីវត្ថុកំ�ុងស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេសាកក៏មានកាលទ្ទេបី វត្ថុស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ទ្ទេសាកក៏មាន ។ �ួក>នស្បែតងស្បែតរក្សា ព្រគប់ព្រគង Eួងស្បែEង ព្របកាន់ កំណ្ហាញ់ នូវវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ ។

[១២៩] 'ក្យថា មានះនឹងអតិមានះ ព្រ�មទាងំការញុះញង់ទ្ទេសចក្តីថា �ួក>នអាព្រស័យ វត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ទ្ទេEីយ ញំុាងមានះឲ្យទ្ទេកីតអាព្រស័យវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ទ្ទេEីយ ញំុាងអតិមានះ ឲ្យទ្ទេកីត ។

�ួក>នអាព្រស័យវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ទ្ទេEីយ ញំុាងមានះឲ្យទ្ទេកីត ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួក>ន អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ ទ្ទេEីយញំុាងមានះឲ្យទ្ទេកីតយ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេយីងទាងំឡាយ ជាអ្នក បាននូវរបូ សទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត ។

�ួក>នអាព្រស័យវត្ថុជាទីព្រសឡាញ់ទ្ទេEីយ ញំុាងអតិមានះឲ្យទ្ទេកីត ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួក>ន អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្រសឡាញ ់ ទ្ទេEីយញំុាងអតិមានះឲ្យទ្ទេកីតយ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេយីងទាងំឡាយ ជាអ្នកបាននូវរបូសទ្ទេមHង កHិន រស

ទ្ទេផ្តាទ្ទេ:្ឋ �្វៈ ជាទីទ្ទេ�ញចិត ្ត ឯ>នទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកមិនបាននូវរបូ សទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ជាទីទ្ទេ�ញចិត ្ត ឯ>នទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកមិនបាននូវរបូ សទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ សទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ជាទីទ្ទេ�ញចិត្តទ្ទេទ ។ 'ក្យថា ការញុះញង ់ គឺ>ន�ួកខHះក្នុង ទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាអ្នកមានសម្តីញុះញង ់ គឺឮអំ�ី�ួក>នឯទ្ទេណះទ្ទេEីយ ព្របាប់�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក�ួក>នទ្ទេនះ ។ទ្ទេប។ >នមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក បង្កនូវការញុះញង់យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ។ទ្ទេប។ មានះនឹងអតិមានះ ព្រ�មទាងំការញុះញង់ ។

[១៣០] 'ក្យថា >ំទ្ទេលាះ វវិាទ (ជាទ្ទេដីម) ទ្ទេកីតក្នុងទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ទ្ទេសចក្តីថា កិទ្ទេលស ទាងំ ៧ ទ្ទេនះគឺ >ំទ្ទេលាះ ១ វវិាទ ១ ការខVឹកខVួល ១ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ១ មានះ ១ អតិមានះ ១ ការ ញុះញង់ ១ ព្របកប ព្របកបស�្វព្រគប់ ព្របកបទួទ្ទេy ព្របកបទួទ្ទេyព្រ�ម ក្នុងទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ទ្ទេEតុ ទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >ំទ្ទេលាះ វវិាទ (ជាទ្ទេដីម) ទ្ទេកីតក្នុងទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ ។

[១៣១] 'ក្យថា កាលទ្ទេបីវវិាទទ្ទេកីតទ្ទេEីយ >នទាងំឡាយ (ក៏បង្ក) នូវការញុះញង់ អធិប្បាយថា កាលវវិាទទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ទ្ទេកីតព្រ�មទ្ទេEីយ ទ្ទេលចទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេEីយ ទ្ទេកីតព្របាកដទ្ទេEីយ >នទាងំឡាយ បង្កនូវការញុះញង់ គឺឮអំ�ី�ួក>នឯទ្ទេណះទ្ទេEីយ ព្របាប់�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ទ្ទេដីម្បីបំស្បែបក�ួក>នទ្ទេនះ ឬឮអំ�ី�ួក>នឯទ្ទេណះទ្ទេEីយព្របាប់�ួក>នទ្ទេនះ ទ្ទេដីម្បីបំស្បែបក�ួក>នឯទ្ទេណ្ហាះ ជាអ្នកបំស្បែបក�ួក>ន ស្បែដលព្រ�មទ្ទេព្រ�jងគា្ន Uង ជាអ្នកបស្បែន្ថម កំឡាងំដល់�ួក>នស្បែដលស្បែបកគា្ន ទ្ទេEីយUង ជាអ្នកមាន�ួកជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេព្រតកអរក្នុង�ួក រកីរាយក្នុង�ួក ទ្ទេ'លវាចាស្បែដលទ្ទេធ្វីឲ្យជា�ួក ទ្ទេនះទ្ទេmថា ការញុះញង់ ។ មួយទ្ទេទjត �ួក>ន បង្កការញុះញង់ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុ�ីរ គឺ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឲ្យគាប់ ឬមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេដីម្ីប បំស្បែបកទ្ទេគ ។

�ួក>នបង្កការញុះញង់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឲ្យគាប់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួក>នបង្កការញុះ ញង់ ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ឲ្យគាប់ យ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេយីងទាងំឡាយនឹងជាទីព្រសឡាញ់ ជាទីគាប់ ចិត ្ត ព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីស្និទ្ធសា្ន ល ជាអ្នកខាងក្នុង ជាអ្នកមានចិត្តលT នៃន>នទ្ទេនះ ។

�ួក>នមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេដីម្បីបំស្បែបក ទ្ទេEីយបង្កការញុះញង់ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួក>នមាន ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេដីម្ីបបំស្បែបក បង្កការញុះញង់យ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេធ្វីដូចទ្ទេម្តចE្ន៎ >ន�ួកទ្ទេនះគប្ីបទ្ទេUVងៗ គា្ន គប្បីព្របាសចាកគា្ន ទ្ទេyជា�ួក ទ្ទេyជាចំស្បែណក�ីរ មានអធ្យាព្រស័យ�ីរ មាន�ួក�ីរ គប្បី ស្បែបកគា្ន មិនគប្បីមក>ួបគា្ន គប្ីបទ្ទេRជាទុក្ខ មិនសប្បាយ ទ្ទេEតុទ្ទេនះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាលទ្ទេបី វវិាទទ្ទេកីតទ្ទេEីយ (>នទាងំឡាយក៏បង្ក) នូវការញុះញង់ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ ថា

>ំទ្ទេលាះ វវិាទ ទ្ទេសចក្តីខVឹកខVួល ទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ព្រ�មទាងំទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ មានះនឹងអតិមានះ ព្រ�មទាងំការញុះញង់ ទ្ទេកីតអំ�ីសភាវៈជាទីព្រសឡាញ់ (មួយទ្ទេទjត) >ំទ្ទេលាះ វវិាទ(ជាទ្ទេដីម) ទ្ទេកីតក្នុងទ្ទេសចក្តីកំណ្ហាញ់ កាលទ្ទេបីវវិាទទ្ទេកីតទ្ទេEីយ (>នទាងំឡាយក៏បង្ក) នូវការញុះញង់ ។ [១៣២] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មត ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេអីចុះ សត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ក្នុងទ្ទេលាក (របស់�ួក>ន) ស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ មានអ្វីជានិទាន ទាងំបំណង នឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ស្បែដលជាទី�ឹងរបស់នរ>ន មានអ្វីជានិទាន ។

[១៣៣] 'ក្យថា សត្វនឹងសង្ខា្ខ រ ជាទីព្រសឡាញ់ ក្នុងទ្ទេលាកមានអ្វីជានិទាន គឺព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរនូវមូល ។ទ្ទេប។ សួរ សួរទ្ទេឈHចឈ Hី អង្វរ អារាធនា ទ្ទេចាទ នូវសមុទ័យ នៃនសត្វនឹងសង្ខា្ខ រ ជាទីព្រសឡាញ់ថា សត្វនឹងសង្ខា្ខ រ ជាទីព្រសឡាញ់ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា កអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីណ្ហា ដុះអំ�ីណ្ហា ដុះ:លអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្របាកដំអំ�ីណ្ហា មានអ្វីជានិទាន មានអ្វី ជាសមុទ័យ មានអ្វីជាកំទ្ទេណីត មានអ្វីជាស្បែដន ទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេអីចុះ សត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ក្នុងទ្ទេលាក មានអ្វីជានិទាន ។

[១៣៤] អធិប្បាយ'ក្យថា �ួក>ន ស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ ព្រតង់'ក្យថា �ួក>ន បានដល់ �ួកកVព្រត ព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេវសVៈ សុទ្ទៈ ព្រគEស្ថ បុ�្វ>ិត ទ្ទេទវ� នឹងមនុសV ។ 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ បានដល់ ទ្ទេលាភៈ អាការនៃនទ្ទេលាភៈ ភា�នៃនទ្ទេលាភៈ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ មានកំឡាងំ អាការនៃនទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ មានកំឡាងំ ភា�នៃនទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ មានកំឡាងំ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ 'ក្យថា ព្រ�ច់ទ្ទេy គឺព្រ�ច់ទ្ទេy ទ្ទេRទ្ទេy ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy រក្សា យាព្រ�ឲ្យយាព្រ�ទ្ទេy ។ 'ក្យថា ក្នុងទ្ទេលាក គឺក្នុងអបាយទ្ទេលាក មនុសVទ្ទេលាក ទ្ទេទវទ្ទេលាក ខន្ធទ្ទេលាក ធាតុទ្ទេលាក អាយតនទ្ទេលាក ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) �ួក>នស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ ។

[១៣៥] 'ក្យថា ចំណងនឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច មានអ្វីជានិទាន គឺព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរ នូវមូល ។ទ្ទេប។ សួរ សួរទ្ទេឈHចឈ Hី អង្វរ អារាធនាទ្ទេចាទ នូវសមុទ័យ នៃនបំណង នឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ថា បំណងនឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា កអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីណ្ហា ដុះអំ�ីណ្ហា ដុះ:លអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្របាកដអំ�ីណ្ហា មានអ្វីជានិទាន មានអ្វីជាសមុទ័យ មានអ្វីជាកំទ្ទេណីត មានអ្វីជា ស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) បំណងនឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច មានអ្វីជា និទាន ។

[១៣៦] 'ក្យថា ស្បែដលជាទី�ឹងរបស់នរ>ន បានដល់ធម៌ទាងំឡាយ ស្បែដលព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyក្នុង ខាងមុខ ជាទី�ឹង ជាទី�ំុនាក ់ ជាទីព្រ>កជាទីរ�្ញករបសនរ>ន គឺថា នរ>នមានទ្ទេសចក ្តី សទ្ទេព្រមច ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ស្បែដលជាទី�ឹងរបស់នរ>ន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ ព្រ�ស់សួរថា

ទ្ទេអីចុះសត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ក្នុងទ្ទេលាក (របស់�ួក>ន) ស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ មានអ្វីជានិទានទាងំបំណងនឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ស្បែដលជាទី�ឹង របស់នរ>ន មានអ្វីជានិទាន ។ [១៣៧] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា) សត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ក្នុងទ្ទេលាក (របស់�ួក>ន) ស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ មានឆន្ទៈជានិទាន ទាងំបំណង នឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ស្បែដលជាទី�ឹងរបស់នរ>ន ក៏មានឆន្ទៈ ទ្ទេនះ ជានិទានស្បែដរ ។ [១៣៨] អធិប្បាយ'ក្យថា សត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ក្នុងទ្ទេលាកមានឆន្ទៈជានិទាន ព្រតង់'ក្យថា ឆន្ទៈ

បានដល ់ កាមច្ឆន្ទៈក្នុងកាមទាងំឡាយ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរក្នុងកាម ការរកី រាយក្នុងកាម បមណងក្នុងកាមការព្រសឡាញ់ក្នុងកាម ទ្ទេសចក្តីព្រកEល់ព្រកហាយទ្ទេព្រ'ះកាម ការងុលងប់ក្នុងកាម ការព្រ>លុព្រ>ប់ក្នុងកាម អនHង់គឺកាម ការព្របកបក្នុងកាម ទ្ទេសចក្តី ព្របកាន់ក្នុងកាម ការរំាងទ្ទេព្រ'ះកាមច្ឆន្ទៈ ។ មួយទ្ទេទjត ឆន្ទៈមាន ៥ គ ឺ បរទិ្ទេយសនច្ឆន្ទៈ ១ បដិលាភច្ឆន្ទៈ ១ បរទិ្ទេភាគច្ឆន្ទៈ ១ សន្និធិច្ឆន្ទៈ វសិ>្ជនច្ឆន្ទៈ ១ ។

បរទិ្ទេយសនច្ឆន្ទៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ព្រតវូកាមព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ជាអ្នកព្រតវូការ មានឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ក៏ស្បែស្វងរករបូ ស្បែស្វងរកសទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ទ្ទេនះ បរទិ្ទេយសនច្ឆន្ទៈ ។

បដិលាភច្ឆន្ទៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ព្រតវូកាមព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ជាអ្នក ព្រតវូការ មានឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ក៏បានរបូ បានសទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ទ្ទេនះ បដិលាភច្ឆន្ទៈ ។

បរទិ្ទេភាគច្ឆន្ទៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ព្រតវូកាមព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ជាអ្នក ព្រតវូការ មានឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ក៏ទ្ទេព្របីព្របាស់របូ ទ្ទេព្របីព្របាស់សទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ទ្ទេនះ បរទិ្ទេភាគច្ឆន្ទៈ ។

សន្និធិច្ឆន្ទៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ព្រតវូកាមព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ជាអ្នក ព្រតវូការ មានឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ក៏ទ្ទេធ្វីការសនVំព្រទ�្យទ្ទេ:យគិតថា ព្រទ�្យនឹងមានក្នុងកាលមាន ទ្ទេសចក្តីអន្តរាយទ្ទេនះ សន្និធិច្ឆន្ទៈ ។

វ>ិ្ជនច្ឆន្ទៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ព្រតវូកាមព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ជាអ្នកព្រតវូ ការ មានឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ក៏ចាយព្រទ�្យឲ្យដល់�ួកអ្នក>ិះដំរ ី �ួកអ្នក>ិះទ្ទេសះ �ួកអ្នក>ិះរថ �ួកខា្ម ន់ធ ្នូ �ួកទ្ទេថ្មីរទ្ទេ>ីង ទ្ទេ:យគិតថា >នទាងំទ្ទេនះ នឹងរក្សា ព្រគបព្រគង ទ្ទេចាមទ្ទេរាម អា�្ម អញ ទ្ទេនះ វសិ>្ជនច្ឆន្ទៈ ។

'ក្យថា សត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ បានដល់�ួកសត្វឬសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ទាងំ�ីរ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ �ួកសត្វជាទីព្រសឡាញ់ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ �ួកសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ ។ 'ក្យថា សត្វនឹង សង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ ក្នុងទ្ទេលាក មានឆន្ទៈជានិទាន គឺសត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ មានឆន្ទៈ ជានិទាន មានឆន្ទៈជាសមុទ័យ មានឆន្ទៈជាកំទ្ទេណីត មានឆន្ទៈជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សត្វនឹងសង្ខា្ខ រជាទីព្រសឡាញ់ក្នុងទ្ទេលាក មានឆន្ទៈ ជានិទាន ។

[១៣៩] 'ក្យថា �ួក>នណ្ហា ក្នុងបទថា �ួក>នស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេyក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ គឺ�ួកកVព្រត ព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេវសVៈ សុទ្ទៈ ព្រគEស្ថ ប�្វ>ិត ទ្ទេទវ� នឹង មនុសV ។ 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេលាភៈបានដល់ទ្ទេលាភៈ អាការៈនៃនទ្ទេលាភៈ ភា�នៃនទ្ទេលាភៈ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរមានកំឡាងំ អាការៈនៃនទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរមានកំឡាងំ ភា�នៃនទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរមានកំឡាងំ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ 'ក្យថា ព្រ�ច់ទ្ទេyគឺព្រ�ច់ទ្ទេy ទ្ទេRទ្ទេy ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy រក្សា យាព្រ� ឲ្យយាព្រ�ទ្ទេy ។ 'ក្យថា ក្នុងទ្ទេលាក គឺក្នុងអបាយទ្ទេលាក ។ទ្ទេប។ ក្នុងអាយតនទ្ទេលាក ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) �ួក>នស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ ។

[១៤០] 'ក្យថា បមណងនឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច មានឆន្ទៈទ្ទេនះជានិទានស្បែដរ អធិប្បាយថា តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា បំណង បានដល់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរមានកំឡាងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គលខHះ ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេនះ ស្បែស្វងរករបូ ក៏បានរបូ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកមានរបូសទ្ទេព្រមចទ្ទេEីយ ។ ស្បែស្វងរកកំឡាងំ កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ព្រតកូល�ួក អាវាស លាភ យស ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរ ទ្ទេសចក្តីសុខ ចីវរបិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ គិលានប្បច្ចយទ្ទេភ>្ជបរកិា្ខ រ ព្រ�ះសូព្រត ព្រ�ះវន័ិយ ព្រ�ះអភិធម ្ម អារញoិកធុតង ្គ បិណ្ឌ បាតិកធុតង ្គ បំសុកូលិកធុតង្គ ទ្ទេតចីវរកិធុតង្គ សបទាចារកិធុតង្គ ខលុបចា្ឆ ភត្តិកធុតង្គ ទ្ទេនស>្ជិកធុតង្គ យថាសន្ថតិកធុតង្គ ទុតិយ>្ឈាន តតិយ>្ឈាន ចតុត្ថ>្ឈាន អាកាសានញ្ញា្ច យតនសមាបត្តិ វញិ្ញាo ណញ្ញា្ច យតនសមាបត្តិ អាកិញ្ចញ្ញាo យតនសមាបត្តិ ទ្ទេនវសញ្ញាo នាសញ្ញាo យតនសមាបត្តិ ក៏បាននូវសញ្ញាo នាសញ្ញាo យតនសមាបត្តិ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នក មានទ្ទេនវសញ្ញាo នាសញ្ញាoយតនសមាបត្តិសទ្ទេព្រមចទ្ទេEីយ ។

បុគ្គលភ្ជួរស្បែព្រសទ្ទេ:យបំណង បុគ្គលសាបទ្ទេព្រ'ះ�ូ> ក៏ទ្ទេ:យបំណង �ួកឈ្មញួនាយំកព្រទ�្យទ្ទេyកាន់សមុព្រទ ក៏ទ្ទេ:យបំណង អា�្ម អញ�ងំទ្ទេRទ្ទេ:យបំណងណ្ហា បំណងទ្ទេនាះ ក៏សទ្ទេព្រមចដល់អា�្ម អញ ។

ការសទ្ទេព្រមច នៃនបំណង ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ។ 'ក្យថា បំណង នឹងទ្ទេសចក្តី សទ្ទេព្រមច មានឆន្ទៈទ្ទេនះជានិទាន គឺបំណងនឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច មានឆន្ទៈទ្ទេនះជានិទាន មានឆន្ទៈ ជាសមុទ័យ មានឆន្ទៈជាកំទ្ទេណីត មានឆន្ទៈជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រតស់ថា) បំណង នឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច មានឆន្ទៈទ្ទេនះជានិទាន ។

[១៤១] 'ក្យថា ស្បែដលជាទី�ឹងរបស់នរ>ន គឺធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyខាងមុខ ជាទី�ឹង ជាទីព្រ>កទ្ទេកាន ជាទីរ�្ញករបស់នរ>ន គឺថា នរ>នមានទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ខាងមុខ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ស្បែដលជាទី�ឹងរបស់នរ>ន ។

ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមាព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា សត្វនឹងសង្ខា្ខ រ ជាទីព្រសឡាញ់ ក្នុងទ្ទេលាក (របស�ួក>ន) ស្បែដលព្រ�ច់ទ្ទេy ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេលាភៈ មានឆន្ទៈ

ជានិទាន ទាងំបំណងនឹងទ្ទេសចក្តីសទ្ទេព្រមច ស្បែដលជាទី�ឹងរបស់នរ>ន ក៏មានឆន្ទៈជានិទានស្បែដរ ។ [១៤២] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរថា) ចុះ ឆន្ទៈក្នុងទ្ទេលាក មានអ្វីជានិទាន ទាងំវនិិច្ឆ័យ ទាងំឡាយ នឹងធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ស្បែដលសមណៈទ្ទេ'លទ្ទេEីយ ធម៌ទាងំទ្ទេនាះ គឺ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ១ ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ១ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ។ [១៤៣] 'ក្យថា ចុះឆន្ទៈ ក្នុងទ្ទេលាក មានអ្វីជានិទាន គឺ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរនូវមូល ។ទ្ទេប។ សួរ សួរទ្ទេឈHចឈHី

អង្វរ អារាធនា ទ្ទេចាទនូវសមុទ័យនៃនឆន្ទៈថា ឆន្ទៈទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា កអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីណ្ហាដុះអំ�ីណ្ហា ដុះ:លអំ�ីណ្ហា មានអ្វីជានិទានមានអ្វីជាសមុទ័យ មានអ្វី ជាកំទ្ទេណីត មានអ្វីជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ចុះឆន្ទៈ ក្នុងទ្ទេលាក មានអ្វីជានិទាន ។

[១៤៤] 'ក្យថា ទាងំវនិិច្ឆ័យទាងំឡាយ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា គឺព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មត សួរនូវមូល ។ទ្ទេប។ សួរ សួរទ្ទេឈHចឈHី អង្វរ អារាធនាទ្ទេចាទនូវសមុទ័យនៃនវនិិច្ឆ័យទាងំឡាយថា វនិិច្ឆ័យទាងំ ឡាយ វនិិច្ឆ័យទាងំឡាយ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា កអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីណ្ហា ដុះអំ�ីណ្ហា ដុះ:ល អំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្របាកដអំ�ីណ្ហា មានអ្វីជានិទាន មានអ្វីជាសមុទ័យ មានអ្វីជាកំទ្ទេណីត មានអ ្វី ជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទាងំវនិិច្ឆ័យទាងំឡាយ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ។

[១៤៥] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ១ ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ១ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ បានដល់ការគំុគួននៃនចិត្តទ្ទេសចក្តីចទ្ទេងTxតចងTល ់ ទ្ទេសចក ្តី �នតឹង ទ្ទេសចក្តីថា្ន ងំថា្ន ក ់ ការខឹង ការខឹងខាH ងំ ការខឹងនៃព្រកស្បែលង ការព្របទូស្ត ការព្របទូស្ត ខាH ងំ ការព្របទូស្តនៃព្រកស្បែលង �្យាបាទនៃនចិត្ត ការព្របទូស្តក្នុងចិត្ត ការទ្ទេព្រកាធ អាការទ្ទេព្រកាធ ភា�នៃនការទ្ទេព្រកាធ ការព្របទូស្ត អាការព្របទូស្ត ភា�នៃនការព្របទូស្ត ការ�្យាបាទ អាការ�្យាបាទ ភា�នៃនការ�្យាបាទ ការខឹង ការខឹងតប ការកាច ការសព្រមក់ទឹកស្បែភ្នក ទ្ទេសចក្តីមិនទ្ទេព្រតកអរនៃនចិត ្ត ។ មុសាវាទ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ។ វចិិកិចា្ឆ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល 'ក្យកុEក ១ ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ១ ។

[១៤៦] អធិប្បាយ'ក្យថា ធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ស្បែដលសមណៈទ្ទេ'លទ្ទេEីយ ព្រតង់'ក្យថា ធម៌ទាងំឡាយណ្ហា គឺធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ជាធម៌ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyជាមួយគា្ន ទ្ទេកីត ព្រ�មគា្ន ព្រច2គំា្ន ព្របកបព្រ�មគា្ន មានការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីស្បែតមួយ មានការរលត់ស្បែតមួយ មានវត្ថុ ស្បែតមួយ មានអារម្មណ៍ស្បែតមួយ ជាមួយនឹងទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធUង ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEកUង ទ្ទេសចក្តីសងV័យUង ទាងំទ្ទេនះទ្ទេលាទ្ទេ'លថា ធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត 'ក្យថា ធម៌ទាងំឡាយណ្ហា គឺកិទ្ទេលសទាងំឡាយ មានសភាវៈដនៃទ �ងំទ្ទេRទ្ទេ:យអាការៈដនៃទ ទាងំទ្ទេនះទ្ទេលាកទ្ទេ'លថា ធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ។

'ក្យថា ស្បែដលសមណៈទ្ទេ'លទ្ទេEីយ គឺសមណៈមានបានរមា្ង ប់ទ្ទេEីយ ព្រ'E្មណ៍មានបាបបន្សាត់បង់ទ្ទេEីយ ភិក្ខុមានកិទ្ទេលសមូល ទមាH យបង់ទ្ទេEីយ ជាអ្នករចួព្រស2ះចាកចំណងគឺអកុសលមូលទាងំ�ួង ទ្ទេ'លទ្ទេ:យបការៈ ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoតិ្ត �ងំទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ ព្របកាសទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) នឹងធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ស្បែដលសមណៈទ្ទេ'លទ្ទេEីយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរថា

ចុះឆន្ទៈក្នុងទ្ទេលាក មានអ្វីជានិទាន ទាងំវនិិច្ឆ័យទាងំឡាយ នឹងធម៌ទាងំឡាយណ្ហា ស្បែដលសមណៈទ្ទេ'លទ្ទេEីយ ធម៌ទាងំទ្ទេនាះ គឺទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ១ ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ១ ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ។ [១៤៧] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា) >នទាងំឡាយទ្ទេ'លនូវធម្មជាតិណ្ហាថាឆ្ងា្ង ញ់នឹងមិនឆ្ងា្ង ញ់ ក្នុងទ្ទេលាក ឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី អាព្រស័យនូវធម្មជាតិទ្ទេនាះ >នក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេ(ីញនូវទ្ទេសចក្តីវនិាស នឹងទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន ក្នុងរបូទាងំឡាយទ្ទេEីយ ក៏ទ្ទេធ្វីនូវវនិិច្ឆ័យ ។ [១៤៨] 'ក្យថា >នទាងំឡាយ ទ្ទេ'លនូវធម្មជាតិណ្ហាថា ឆ្ងា្ង ញ់នឹងមិនឆ្ងា្ង ញ់ ក្នុងទ្ទេលាក ព្រតង់'ក្យថា ឆ្ងា្ង ញ់

បានដល់សុខទ្ទេវទនាUង វត្ថុជាទីព្របាថា្ន Uង ។ 'ក្យថា មិនឆ្ងា្ង ញ់ បានដល់ ទុក្ខទ្ទេវទនាUង វត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន Uង ។ 'ក្យថា ទ្ទេ'លនូវធម្មជាតិណ្ហា ក្នុងទ្ទេលាក គឺទ្ទេ'ល នូវធម្មជាតិណ្ហា សស្បែម្តងនូវធម្មជាតិណ្ហា �ណ៌នានូវធម៌ធម្មជាតិណ្ហាបំភHឺនូវធម្មជាតិណ្ហា ស្បែថHងនូវធម្មជាតិណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នទាងំឡាយ ទ្ទេ'លនូវធម្មជាតិណ្ហាថា ឆ្ងា្ង ញ់នឹងមិនឆ្ងា្ង ញ់ក្នុងទ្ទេលាក ។

[១៤៩] ឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី អាព្រស័យធមា្ម ជាតិទ្ទេនាះ គឺឆន្ទៈ ទ្ទេកីតមានកទ្ទេតីព្របាកដ ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីព្រ�ម ទ្ទេលចទ្ទេ2ងី ទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះអាព្រស័យវត្ថុឆ្ងា្ង ញ់នឹងមិនឆ្ងា្ង ញ ់ អាព្រស័យសុខ នឹងទុក ្ខ អាព្រស័យទ្ទេសាមនសV នឹងទ្ទេទាមនសV អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន នឹងមិនជាទីព្របាថា្ន អាព្រស័យទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ នឹងទ្ទេសចក្តីថា្ន ងំថា្ន ក ់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី អាព្រស័យនូវធម្មជាតិទ្ទេនាះ ។

[១៥០] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីវនិាស នឹងទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីនក្នុងរបូទាងំឡាយ ព្រតង់'ក្យថា ក្នុងរបូទាងំឡាយ បានដល់មហាភូតរបូ ៤ នឹងរបូស្បែដលអាព្រស័យមហាភូតរបូ ៤។

ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីនទ្ទេ2ងី នៃនរបូទាងំឡាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីនការទ្ទេកីត ការទ្ទេកីត ព្រ�ម ការទ្ទេលចទ្ទេ2ងី ការទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះ ការទ្ទេកីតព្របាកដនៃទនៃនរបូទាងំឡាយឯណ្ហា ទ្ទេនះ ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីននៃនរបូទាងំឡាយ ។ ទ្ទេសចក្តីវនិាសនៃនរបូទាងំឡាយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ការអស់ ការសូន្យ ការស្បែបកធាH យ ការធHុះធាH យ ការមិនទ្ទេទjងទាត់ ការអន្តរធាននៃនរបូទាងំឡាយ ឯណ្ហា ទ្ទេនះ ទ្ទេសចក្តីវនិាសនៃនរបូទាងំឡាយ ។

'ក្យថា ទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីវនិាស នឹងទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីនក្នុងរបូទាងំឡាយគឺទ្ទេ(ីញ យល ់ ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ នូវទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីននឹងទ្ទេសចក្តីវនិាស ក្នុងរបូទាងំ ឡាយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេ(ីញទ្ទេសចក្តីវនិាស នឹងទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន ក្នុងរបូទាងំឡាយ ។

[១៥១] អធិប្បាយ'ក្យថា >នក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេធ្វីនូវវនិិច្ឆ័យ ព្រតង់'ក្យថា វនិិច្ឆ័យ បានដល់ វនិិច្ឆ័យ ២ គឺតណ្ហា, វនិិច្ឆ័យ ១ ទិដ្ឋិវនិិច្ឆ័យ ១ ។

បុគ្គលទ្ទេធ្វីតណ្ហា, វនិិច្ឆ័យ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយរបស់បុគ្គលខHះ ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេនះ ស្បែដលមិនទាន់ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ក៏មិនទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ក៏ ដល់នូវការអស់រលីងUង ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ

មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថា ទ្ទេ:យទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តច E្ន៎ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ របស់អា�្ម អញ ស្បែដលមិនទាន់ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ក៏មិនទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង ទ្ទេភាគៈ ទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ក៏ដល់នូវការអស់រលីងUង ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត បុគ្គលទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះថា

កាលទ្ទេបីអា�្ម អញព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការព្របកបក្នុងទ្ទេEតុជាទី�ងំ នៃនទ្ទេសចក្តីព្របមាទ គឺសុរានឹងទ្ទេមរយ័ ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ ស្បែដលមិនទាន់ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ក៏មិនទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង ទ្ទេភាគៈទាងំ ឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ក៏ដល់នូវការអស់រលីងUង កាលទ្ទេបីអា�្ម អញ ព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការព្របកបក្នុងការទ្ទេដីរទ្ទេលង�មព្រចកក្នុងទ្ទេវលាយប់ ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ ស្បែដលមិនទាន់ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ក៏មិនទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ក៏ដល់នូវការអស ់ រលីងUង កាលទ្ទេបីអា�្ម អញ ព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការទ្ទេដីរទ្ទេyកាន់ទីមហាព្រស� កាលទ្ទេបីអា�្ម អញ ព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការព្របកបក្នុងទ្ទេEតុជាទី�ងំនៃនទ្ទេសចក្តីព្របមាទ គឺស្បែល្បងភា្ន ល់ កាល ទ្ទេបីអា�្ម អញព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការព្របកបទ្ទេ:យមិព្រតអាព្រកក់ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ ស្បែដលមិនទាន់ ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ក៏មិនទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ក៏ដល់នូវការអស់ រលីងUង កាលទ្ទេបីអា�្ម អញ ព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការព្របកបក្នុងការខ្ជឹលព្រចអូស ទ្ទេភាគៈទាងំ ឡាយ ស្បែដលមិនទាន់ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ក៏មិនទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង ទ្ទេភាគៈទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ក៏ដល់នូវការអស់រលីងUង ។ បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេធ្វីនូវការដឹងយ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ ក៏មិនទ្ទេស�នូវព្របធាន នៃនទ្ទេសចក្តីវនិាស ៦ យ៉ាងនៃនទ្ទេភាគទាងំឡាយ ។ បុគ្គលទ្ទេធ្វីតណ្ហា,វនិិច្ឆ័យ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត >នស្បែដលព្របកបទ្ទេ:យកសិកម្មក ្តី 'ណិ>្ជកម្មក ្តី ទ្ទេគារក្ខកម្មក ្តី សិល្បៈធ្នូក ្តី ភា�អ្នករាជាកការក្តី សិល្បៈណ្ហាមួយក្តី ។ បុគ្គលទ្ទេធ្វីតណ្ហា, វនិិច្ឆ័យ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។

>នទ្ទេធ្វីទិដ្ឋិវនិិច្ឆ័យ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ កាលចក្ខុទ្ទេកីតទ្ទេEីយ បុគ្គលដឹងថា ខHួនអា�្ម អញ ទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ។ កាលចក្ខុវនិាសទ្ទេEីយ បុគ្គលក៏ដឹងថា ខHួនអា�្ម អញវនិាសទ្ទេEីយ ខHួនអា�្ម អញទ្ទេyព្របាសទ្ទេEីយ ។ >នទ្ទេធ្វីទិដ្ឋិវនិិច្ឆ័យ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ កាលព្រតទ្ទេចjក ព្រចមុះ អណ្ហា្ត ត កាយ របូ សទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ទ្ទេកីតទ្ទេEីយ បុគ្គលក៏ដឹងថាខHួន អា�្ម អញទ្ទេកីតទ្ទេEីយ ។ កាលទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈវនិាសទ្ទេEីយ បុគ្គលក៏ដឹងថាខHួនអា�្ម អញវនិាសទ្ទេEីយ ខHួនអា�្ម អញទ្ទេy ព្របាសទ្ទេEីយ ។ បុគ្គលទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេកីត ឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម ឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងី ឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះ នូវទិដ្ឋិ វនិិច្ឆ័យ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។

'ក្យថា >ន គឺសត្វ នរៈ មាណ� ។ទ្ទេប។ សត្វទ្ទេកីតអំ�ីមនុសV ។ 'ក្យថា ក្នុងទ្ទេលាក គឺក្នុងអបាយទ្ទេលាក ។ទ្ទេប។ អាយតនទ្ទេលាក ទ្ទេEតុទ្ទេនះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេធ្វីនូវ វនិិច្ឆ័យ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

>នទាងំឡាយ ទ្ទេ'លនូវធម្មជាតិណ្ហាថា ឆ្ងា្ង ញ់នឹងមិនឆ្ងា្ង ញ់ក្នុងទ្ទេលាក ឆន្ទៈទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី អាព្រស័យ នូវធម្មជាតិទ្ទេនាះ>នក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេ(ីញ នូវទ្ទេសចក្តីវនិាសនឹងទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន ក្នុងរបូទាងំឡាយទ្ទេEីយ ក៏ទ្ទេធ្វីនូវវនិិច្ឆ័យ ។ [១៥២] កាលធម្មជាតិទាងំ�ីរ គឺឆ្ងា្ង ញ់ មាន ទ្ទេទីបធម៌ទាងំទ្ទេនះ គឺទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ១ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ១ (ក៏ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីស្បែដរ) >នអ្នកមានទ្ទេសចក្តីសងV័យ គប្បីសិក្សា �មគនHងញាណ ជាធម៌ស្បែដល សមណៈព្រជាបទ្ទេEីយទ្ទេ'ល ។

[១៥២] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ១ ទ្ទេសចក្តី សងV័យ ១ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ បានដល់ការចទ្ទេងTxតចងTល់ ការថា្ន ងំថា្ន ក់នៃនចិត្ត ។ទ្ទេប។ មុសាវាទ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ។ វចិិកិចា្ឆ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តី សងV័យ ។ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន ក៏មាន ។ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន ក៏មាន ។ មុសាវាទទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន ក៏មាន ។ មុសាវាទទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន ក៏មាន ។ ទ្ទេសចក្តីសងV័យទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទ ី ព្របាថា្ន ក៏មាន ។ ទ្ទេសចក្តីសងV័យទ្ទេកីតអាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន ក៏មាន ។

ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត ទ្ទេ:យគិតថា ទ្ទេគ បានព្របព្រ�ឹត្តនូវមិនជាព្របទ្ទេយា>ន៍ដល់អញទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតទ្ទេ:យគិតថា ទ្ទេគកំ�ុងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេEត ុ មិនជាព្របទ្ទេយា>ន៍ដល់អញ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត ទ្ទេ:យគិតថា ទ្ទេគនឹងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេEតុមិនជាព្របទ្ទេយា>ន៍ ដល់អញ ។ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត ទ្ទេ:យគិតថា ទ្ទេគបានព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេEតុមិនជាព្របទ្ទេយា>ន ៍ កំ�ុងព្របព្រ�ឹត ្ត នូវមិនជាព្របទ្ទេយា>ន ៍ នឹងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេEតុមិនជាព្របទ្ទេយា>ន ៍ ដល់បុគ្គលស្បែដលជាទីព្រសឡាញ់ ជាទីទ្ទេ�ញចិត្តរបស់អញ ។ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត ទ្ទេ:យគិតថា ទ្ទេគបានព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេEតុជាព្របទ្ទេយា>ន៍ កំ�ុងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេEតុជាព្របទ្ទេយា>ន៍ នឹងព្របព្រ�ឹត្តនូវទ្ទេEតុជាព្របទ្ទេយា>ន៍ ដល់បុគ្គលមិនជាទ ី ព្រសឡាញ់ មិនជាទីទ្ទេ�ញចិត្តរបស់អញ ។ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះ ឯង ។

ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ កាលបុគ្គលមានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ក្នុការដទ្ទេណ្តី ម នូវវត្ថុជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត ក៏មាន កាលព្រតវូទ្ទេគកំ�ុងដទ្ទេណ្តី ម ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតក ៏ មានកាលវត្ថុស្បែដលព្រតវូទ្ទេគដទ្ទេណ្តី មទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត ក៏មាន ។ កាល បុគ្គលមានទ្ទេសចក្តី រទ្ទេង្កxស ក្នុងការស្បែព្របព្របលួ ចាកវត្ថុជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតក៏មាន កាលវត្ថុស្បែដលកំ�ុងស្បែព្រប ព្របលួ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតក៏មាន កាលវត្ថុស្បែដលស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីតក៏មាន ។ ទ្ទេព្រកាធទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះឯងង ។

មុសាវាទ ទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាប់ទ្ទេ:យចំណងគឺទ្ទេខា្ន ះ ទ្ទេEីយទ្ទេ'លមុសាទាងំដឹងខHួន ទ្ទេដីម្ីបរចួចាកចំណងទ្ទេនាះខHះ ។ ជាប់ ទ្ទេ:យចំណងគឺស្បែខVខHះ ។ ជាប់ទ្ទេ:យចំណងគឺព្រចវាក់ខHះ ។ ជាប់ទ្ទេ:យចំណងគឺទ្ទេ ្̈ត ខHះ ។ ជាប់ទ្ទេ:យចំណងគឺវលHិខHះ ។ ជាប់ទ្ទេ:យចំណងគឺរបងខHះ ។ ជាប់ទ្ទេ:យចំណងគឺព្រសកុ និគម នគរខHះ ។ ជាប់ទ្ទេ:យចំណងគឺ >នបទខHះ ទ្ទេ'លមុសាទាងំដឹងខHួន ទ្ទេដីម្ីបរចួចាកចំណង ទ្ទេនាះ ។ មុសាវាទទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

មុសាវាទទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ និយាយ កុEកទាងំដឹងខHួន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនរបូជាទីទ្ទេ�ញចិត ្ត ។ និយាយកុEកទាងំដឹងខHួន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃន សទ្ទេមHង កHិន រស ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈ ជាទីទ្ទេ�ញចិត្ត ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនចីវរ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនបិណ្ឌ បាត ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនទ្ទេសនាសនៈ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនគិលានប្បច្ច័យទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ រ ។ មុសាវាទទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលគិតថា អញនឹង រចួអំ�ីចក្ខុទ្ទេរាគឬ ឬនឹងមិនរចួអំ�ីចក្ខុទ្ទេរាគទ្ទេទ អញនឹងរចួអំ�ីទ្ទេសាតទ្ទេរាគ �នទ្ទេរាគ >ិវា, ទ្ទេរាគ កាយទ្ទេរាគ សីសទ្ទេរាគកណiទ្ទេរាគ មុខទ្ទេរាគ អញនឹងរចួអំ�ីទន្តទ្ទេរាគឬ ឬនឹងមិនរចួ អំ�ីទន្តទ្ទេរាគទ្ទេទ ។ ទ្ទេសចក្តីសងV័យទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុមិនជាទីព្របាថា្ន យ៉ាទ្ទេនះឯង ។

ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ទ្ទេកីត អាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលគិតថា អញនឹងបាន របូទាងំឡាយ ជាទីទ្ទេ�ញចិត្តឬ ឬនឹងមិន បានរបូទាងំឡាយ ជាទីទ្ទេ�ញចិត្តទ្ទេទ អញនឹងបាន សទ្ទេមHងទាងំឡាយ កHិនទាងំឡាយ រសទាងំឡាយ ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វៈទាងំ ព្រតកូល �ួក អាវាស លាភ យស ទ្ទេសចកត្តីសរទ្ទេសីរ សុខ ចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ

គិលានប្បច្ចយទ្ទេភស>្ជបរកិា្ខ ជាទ ី ទ្ទេ�ញចិត ្ត ឬE ្ន៎ ។ ទ្ទេសចក្តីសងV័យទ្ទេកីតអាព្រស័យវត្ថុជាទីព្របាថា្ន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ១ ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ១ ។

[១៥៤] 'ក្យថា កាលទ្ទេបីធម៌ទាងំ�ីរមាន ធម៌ទាងំឡាយន៎ុះ ទ្ទេសចក្តីថា កាលទ្ទេបីវត្ថុជាទ ី ទ្ទេព្រតកអរ នឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរមានកាលទ្ទេបីសុខ គឺទុក្ខមាន កាលទ្ទេបីទ្ទេសាមនសV នឹងទ្ទេទាមនសVមាន កាលទ្ទេបីវត្ថុជាទីព្របាថា្ន មាន កាលទ្ទេបីតទ្ទេព្រមកនឹងទ្ទេសចក្តីចទ្ទេងTxតចងTល់ មាន មានព្រគបព្រគាន់ បុគ្គលបាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាលទ្ទេបីធម៌ទាងំ�ីរមាន ធម៌ទាងំឡាយន៎ុះ ។

[១៥៥] 'ក្យថា >នអ្នកមានទ្ទេសចក្តីសងV័យ គប្បីសិក្សា�មគនHងញាណ អធិប្បាយថា ញាណ ទ្ទេD្ម ះថា គនHងញាណ អារម្មណ៍របស់ញាណ ក៏ទ្ទេD្ម ះថា គនHងញាណ �ួកធម៌ទ្ទេកីតជាមួយនឹងញាណ ក៏ទ្ទេD្ម ះថា គនHងញាណ ។ UHូវដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេD្ម ះថា គនHងដ៏ ព្របទ្ទេសីរ UHូវដ៏ព្រតកាល ទ្ទេD្ម ះថា គនHងដ៏ព្រតកាល UHូវដ៏ខ្ពស់ខ្ពស់ ទ្ទេD្ម ះថា គនHងដ៏ខ្ពស់ខ្ពស់ យ៉ាងណ្ហាមិញ ញាណ ក៏ទ្ទេD្ម ះថា គនHងញាណ អារម្មណ៍របស់ញាណ ក៏ទ្ទេD្ម ះថា គនHង ញាណ �ួកធម៌ទ្ទេកីតជាមួយនឹងញាណ ក៏ទ្ទេD្ម ះថា គនHងញាណ យ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ ។ 'ក្យថា គប្បីសិក្សា បានដល់សិកា្ខ ៣ គឺ អធិសីលសិកា្ខ ១ អធិចិត្តសិកា្ខ ១ អធប្បញ្ញាo សិកា្ខ ១ ។ អធិសីលសិកា្ខ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកមានសីល សព្រងមួក្នុងបាតិទ្ទេមាក ្ខ សំវរៈ បរបូិណ៌ទ្ទេ:យអាចារៈនឹងទ្ទេគាចរៈ ទ្ទេ(ីញភ័យចំទ្ទេ'ះទ្ទេទាសទាងំឡាយ បន្តិចបន្តួច សមាទានសិក្សា ក្នុងសិកា្ខ បទទាងំឡាយ សីលក្ខន្ធធ ំ សីល ទីតំកល់ ទីខាងទ្ទេដីម ការព្របព្រ�ឹត្ត ការព្របយ័ត្ន ការសព្រងមួ ព្របធាន ព្របមុខ នៃនការ>ួប ព្របស�្វ នូវកុសលធម៌ទាងំឡាយ ទ្ទេនះ អធិសីលសិកា្ខ ។

អធិចិត្តសិកា្ខ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ សា្ង ត់ចាកកាមទាងំឡាយ ។ទ្ទេប។ ចូលកាន់ចតុត្ដ>្ឈាន ទ្ទេនះ អធិចិត្តសិកា្ខ ។

អធិប្បញ្ញាo សិកា្ខ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ភិក្ខុក្នុងសាសនាទ្ទេនះ ជាអ្នកមានព្របាថា្ន ព្របកបទ្ទេ:យ ព្របាជា្ញ ស្បែដលទ្ទេyក្នុងការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីនឹងវនិាសជាបញ្ញាo ដ៏ព្របទ្ទេសីរ អាចទំលុះទំលាយ (នូវកិទ្ទេលស) ជាទ្ទេព្រគ{ងដល់នូវការអស់ទុក្ខទ្ទេ:យព្របនៃ� ភិក្ខុទ្ទេនាះ ដឹងច្បាស់�ម�ិតថា ទ្ទេនះទុក្ខ ។ទ្ទេប។ ដឹងច្បាស់�ម�ិតថា ទ្ទេនះ ទុក្ខនិទ្ទេរាធគាមិនីបដិបទា ដឹងច្បាស់�ម�ិតថា ទ្ទេនះ អាសវៈទាងំឡាយ ។ទ្ទេប។ ដឹងច្បាស់�ម�ិតថា ទ្ទេនះអាវនិទ្ទេរាធគាមិនីបដិបទា ទ្ទេនះ អធិប្បញ្ញាo សិកា្ខ ។

'ក្យថា >នអ្នកមានទ្ទេសចក្តីសងV័យ គប្បីសិក្សា�មគនHងញាណ ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គល អ្នកសងV័យ មានទ្ទេសចក្តីទ្ទេង{ងឆ្ងល់ មានសា្ន មគំនូស (ក្នុងចិត្ត) មានUHូវស្បែបកជា�ីរ មាន វចិិកិចា្ឆ គប្បីសិក្សាអធិសីលUង គប្បីសិក្សាអធិចិត្តUង គប្បីសិក្សាអធិប្បញ្ញាo Uង ទ្ទេដីម្ីបបានញាណ ទ្ទេដីម្បី'ល់ព្រតវូញាណ ទ្ទេដីម្ីបទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់នូវញាណ ។ គប្ីបរ�ឹំងសិក្សា សិកា្ខ ទាងំ ៣ ទ្ទេនះ គប្បីដឹងសិក្សា គប្បីទ្ទេ(ីញសិក្សា គប្បី�ិចារណ្ហាសិក្សា គប្បី�ងំចិត ្ត សិក្សា គប្ីបចុះចិត្តស៊ប់ក្នុងសទា្ធ សិក្សា គប្បីU្គងវ ីរយិៈសិក្សា គប្បីតម្កល់សតិសិក្សា គប្បី�ងំចិត្តសិក្សា គប្បីដឹងច្បាស់ទ្ទេ:យព្របាជា្ញ សិក្សា គប្បីដឹងធម៌ស្បែដលគួរដឹងសិក្សា គប្បី កំណត់ធម៌ស្បែដលគួរកំណត់សិក្សា គប្បីលះបង់ធម៌ស្បែដលគួរលះបង់សិក្សា គប្បីចទ្ទេព្រមីនធម ៌ ស្បែដលគួរចទ្ទេព្រមីនសិក្សា គប្បីទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់នូវធម៌ស្បែដលគួរទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់សិក្សា ព្របព្រ�ឹត្ត ទ្ទេy ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេ:យលT ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេ>{កាន់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នអ្នកមាន ទ្ទេសចក្តីសងV័យ គប្បីសិក្សា�មគនHងញាណ ។

[១៥៦] 'ក្យថា ជាធម៌ស្បែដលសមណៈព្រជាប ទ្ទេEីយទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តី ធម៌ទាងំឡាយ ស្បែដល ព្រ�ះអង្គព្រជាប សា្គ ល់ ថHឹង �ិចារណ្ហាទ្ទេឈ្វងយល់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ ទ្ទេ'ល ទ្ទេ'លទួទ្ទេy ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoតិ្តតម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ ព្របកាសទុកទ្ទេEីយ ។ ធម៌ទាងំឡាយស្បែដល ព្រ�ះអង្គព្រជាប សា្គ ល់ ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេឈ្វងយល់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ ទ្ទេ'ល

ទ្ទេ'លទួទ្ទេy ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoតិ្ត តម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ ព្របកាសទុកទ្ទេEីយថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួង មិនទ្ទេទjង ។ ថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួងជាទុក្ខ ។ ថា ធម៌ទាងំ�ួងជាអន�្ត ។ ថាសង្ខា្ខ រទាងំឡាយ (ទ្ទេកីតមាន) ទ្ទេព្រ'ះអវជិា្ជ ជាបច្ច័យ ។ទ្ទេប។ >រាមរណៈ (ទ្ទេកីតមាន) ទ្ទេព្រ'ះជាតិជាបច្ច័យ ។ ថា ការរលត់សង្ខា្ខ រទ្ទេព្រ'ះការរលត់អវជិា្ជ ។ទ្ទេប។ ការរលត់>រា មរណៈ ទ្ទេព្រ'ះការរលត់ជាតិ ។ ថា ទ្ទេនះជាទុក្ខ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ទុក្ខនិទ្ទេរាធគាមិនីបដិបទា ។ ថា ទ្ទេនះ អាសវៈ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ អាសវនិ ទ្ទេរាធគាមិនីបដិបទា ។ ថា ទ្ទេនះ�ួកធម៌ស្បែដលគួរព្រ�ស់ដឹង ។ ថា ទ្ទេនះ�ួកធម៌ស្បែដលគួរកំណត់ ដឹង ។ ថា ទ្ទេនះ�ួគធម៌ស្បែដលគួរលះ ។ ថា ទ្ទេនះ�ួកធម៌ស្បែដលគួរចទ្ទេព្រមីន ។ ថា ទ្ទេនះ�ួកធម៌ស្បែដល គួរទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់ ។ ធម៌ទាងំឡាយ ស្បែដលព្រ�ះអង្គព្រជាប សា្គ ល ់ ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេឈ្វងយល ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ ទ្ទេ'លទ្ទេ'ទួទ្ទេy ព្របាប ់ សស្បែម្តង បញoត្តិ តម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ព្របកាសទុកទ្ទេEីយថា (តថាគតដឹងច្បាស់) នូវទ្ទេEតុជាទីទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីUង ទ្ទេសចក្តីវនិាសUង អានិសងVUង ទ្ទេទាសUង ការរលាស់ទ្ទេចញនូវUស្សាយតនៈទាងំ ៦ Uង បណ្ហា្ត ឧបាទានក្ខន្ធទាងំ ៥មហាភូតរបូទាងំ ៤ វត្ថុណ្ហាមួយ មានកិរយិាទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីជាធម្ម� វត្ថុទាងំអស់ទ្ទេនាះ មានកិរយិារលត់ទ្ទេyវញិជាធម្ម� ។ �ិចារណ្ហា 'ក្យន៎ុះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ថា មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយ តថាគតសស្បែម្តងធម៌ ទ្ទេដីម្ីបព្រ�ស់ដឹង មិនស្បែមនសស្បែម្តង ទ្ទេដីម្ីបមិនឲ្យព្រ�ស់ដឹងទ្ទេទ មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយតថាគតសស្បែម្តងធម៌ព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEត ុ មិនស្បែមនសស្បែម្តងឥតទ្ទេEតុទ្ទេទ មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយ តថាគតសស្បែម្តងធម៌ព្របកបទ្ទេ:យបាដិហារ្យ (ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងទ្ទេព្រសាចព្រសង់) មិនស្បែមនសស្បែម្តងឥតបាដិហារ្យទ្ទេទ មា្ន លភិក្ខុទាងំឡាយ កាល តថាគតទ្ទេនាះ សស្បែម្តងធម៌ទ្ទេដីម្ីបព្រ�ស់ដឹង មិនសស្បែម្តទ្ទេដីម្ីបមិនព្រ�ស់ដឹងទ្ទេទ កាលតថាគត សស្បែម្តងធម៌ព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ មិនសស្បែម្តងឥតទ្ទេEតុ កាលតថាគតសស្បែម្តងធម៌ ព្របកបទ្ទេ:យ បដិហារ្យ មិនសស្បែម្តងឥតបាដិហារ្យ ឳវាទបុគ្គលគួរទ្ទេធ្វី អនុសាសន ី ក៏បុគ្គលគួរទ្ទេធ្វី មា្ន លភិក្ខុ ទាងំឡាយ អ្នកទាងំឡាយគួរស្បែតទ្ទេព្រតកអរ គួរស្បែតរកីរាយ គួរស្បែតទ្ទេសាមនសVថា ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ព្រ�ះអង្គព្រ�ស់ដឹងទ្ទេ:យព្របនៃ� ព្រ�ះធម៌ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគសស្បែម្តងទ្ទេ:យព្របនៃ� ព្រ�ះសង្ឃព្របតិបត្តិទ្ទេEីយទ្ទេ:យព្របនៃ� ។ កាលទ្ទេវយ្យាករណ៍ទ្ទេនះ ស្បែដលព្រ�ះអង្គសស្បែម្តង ទ្ទេលាកធាតុទាងំមួយE្នឺនក៏កទ្ទេព្រមីកញាប់ញ័រ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាធម៌ស្បែដល សមណៈព្រជាបទ្ទេEីយទ្ទេ'ល ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

កាលធម្មជាតិទាងំ�ីរ គឺឆ្ងា្ង ញ់នឹងមិនឆ្ងា្ង ញ់មាន ធម៌ទាងំទ្ទេនះ គឺទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រកាធ ១ ការទ្ទេ'ល'ក្យកុEក ១ ទ្ទេសចក្តីសងV័យ ១ (ក៏ទ្ទេកីតមានស្បែដរ) >នអ្នកមានទ្ទេសចក្តីសងV័យ គប្ីបសិក្សា�មគនHងញាណ ជាធម៌ស្បែដលសមណៈព្រជាបទ្ទេEីយទ្ទេ'ល ។ [១៥៧] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរថា) ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរ មានអ្វីជាទ្ទេEតុ កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបធម៌ទាងំន៎ុះមិនមានទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាស នឹងការចទ្ទេព្រមីន សូមព្រ�ះអង្គសស្បែម្តងព្របាប់ខ្ញុំ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ថាមានវត្ថុណ្ហាជាទ្ទេEតុ ។ [១៥៨] 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរ មានអ្វីជាទ្ទេEតុ គឺព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួររក ឬសគល់ ។ ទ្ទេប។

សួររក សួរទ្ទេឈHចឈHី សូមអារាធនា ទ្ទេចាទ ចំទ្ទេ'ះទ្ទេEតុជាទីទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី នៃនវាទនាជាទីទ្ទេព្រតកអរ មានអ្វីជាទ្ទេEតុទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីណ្ហា U្តួចទ្ទេU្តីមអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះទ្ទេ2ងី អំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្របាកដអំ�ីណ្ហា មានអ្វីជាទ្ទេEតុ មានអ្វីជាស្បែដនព្រប>ំុទ្ទេកីត មាន អ្វីជាកំទ្ទេណីត មានអ្វីជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិន ទ្ទេព្រតកអរ មានអ្វីជាទ្ទេEតុ ។

[១៥៩] 'ក្យថា កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបធម៌ទាងំន៎ុះមិនមានគឺកាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន មិនមានស�្វព្រគប់ ស្បែដលបុគ្គលមិនបាន ទ្ទេទីបទ្ទេវទនាជាទីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរមិនមាន មិនមានព្របាកដ មិនទ្ទេកីតមិនទ្ទេកីតព្រ�ម មិនU្តួចទ្ទេU្តីម មិនទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបធម៌ទាងំន៎ុះមិនមាន ។

[១៦០] 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាស នឹងការចទ្ទេព្រមីនអធិប្បាយថា ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន នៃនទ្ទេវទនាជាទីទ្ទេព្រតកអរ នឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីន ការដុះ:ល កិរយិាទ្ទេកីតកិរយិាទ្ទេកីតព្រ�ម កិរយិាU្តួចទ្ទេU្តីម កិរយិាទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះ កិរយិាទ្ទេកីតព្របាកដ នៃនទ្ទេវទនា ជាទីទ្ទេព្រតកអរ នឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ឯណ្ហា ទ្ទេនះទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីននៃនវាទនាជាទី ទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ។ ទ្ទេសចក្តីវនិាសនៃនទ្ទេវទនាជាទីទ្ទេព្រតកអរ នឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ការអស ់ ការសូន្យ ការស្បែបកធាH យ ការទ្ទេខ្ទចខ ្ទី ការមិនទ្ទេទjង ការបាត់បង់ទ្ទេy នៃនទ្ទេវទនាជាទីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ឯណ្ហា ទ្ទេនះទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេសចក្តីវនិាសនៃនទ្ទេវទនាជាទី ទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនជាទីទ្ទេព្រតកអរ ។ 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺទ្ទេសចក្តីដនៃទណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាស នឹងការចទ្ទេព្រមីន ។

[១៦១] 'ក្យថា សូមព្រ�ះអង្គសស្បែម្តងព្របាប់ខ្ញុំ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ថាមានវត្ថុណ្ហាជាទ្ទេEតុ ព្រតង់ 'ក្យថា ន៎ុះ គឺខ្ញុំសួររកទ្ទេសចក្តីណ្ហា ខ្ញុំសូមទ្ទេសចក្តីណ្ហា ខ្ញុំអារាធនាទ្ទេសចក្តីណ្ហា ខ្ញុំព្រ>ះថាH ទ្ទេសចក្តីណ្ហា ។ 'ក្យថា សូមសស្បែម្តង គឺសូមទ្ទេ'ល ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoត ្តិ តម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សូមព្រ�ះអង្គសស្បែម្តងព្របាប់ខ ្ញុំ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ។ 'ក្យថា មានវត្ថុណ្ហាជាទ្ទេEត ុ គ ឺ មានវត្ថុណ្ហាជាទ្ទេEត ុ មានវត្ថុណ្ហាជាស្បែដនទ្ទេកីត មានវត្ថុណ្ហា ជាកកំទ្ទេណីត មានវត្ថុណ្ហា ជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សូមព្រ�ះអង្គ សស្បែម្តងព្របាប់ខ្ញុំ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ថាមានវត្ថុណ្ហាជាទ្ទេEតុ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ �ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ សួរថា

ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរ មានអ្វីជាទ្ទេEតុ កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបធម៌ទាងំន៎ុះមិនមាន ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាសនឹងការចទ្ទេព្រមីន សូមព្រ�ះអង្គសស្បែម្តងព្របាប់ខ្ញុំ នូវទ្ទេសចក្តី ន៎ុះ ថាមានវត្ថុណ្ហាជាទ្ទេEតុ ។ [១៦២] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរ មានUសVៈជាទ្ទេEតុ កាលទ្ទេបីUសVៈមិនមាន ទ្ទេទីបធម៌ ទាងំន៎ុះមិនមាន ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាសនឹងការចទ្ទេព្រមីន តថាគតសស្បែម្តងទូល�ញរះអង្គនូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ថាមានវត្ថុទ្ទេនះជាទ្ទេEតុ ។ [១៦៣] 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនមានទ្ទេព្រតកអរ មានUសVៈជាទ្ទេEត ុ អធិប្បាយថា សុខទ្ទេវទនាទ្ទេកីត

អាព្រស័យUសVៈជាទី�ងំនៃនសុខទ្ទេវទនា ។ ទ្ទេព្រ'ះរលត់UសVៈ ជា�ងំនៃនសុខ ទ្ទេវទនាទ្ទេនាះឯង សុខទ្ទេវទនាស្បែដលទ្ទេកីតរចួទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យUសVៈខ ជាទី�ងំនៃន សុខទ្ទេវទនា ទ្ទេកីតអំ�ីUសVៈទ្ទេនាះ ស្បែដលទ្ទេសាយរចួទ្ទេEីយ ទ្ទេនាះរលត់ស្ងប់រមា្ង ប់ ។ ទុក្ខទ្ទេវទនា ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យUសVៈ ជាទី�ងំនៃនទុក្ខទ្ទេវទនា ។ ទ្ទេព្រ'ះរលត់UសVៈជាទី�ងំនៃនទុក្ខ ទ្ទេវទនាទ្ទេនាះឯង ទុក្ខទ្ទេវទនា ស្បែដលទ្ទេកីតរចួទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យUសVៈ ជាទី�ងំនៃនទុក្ខទ្ទេវទនា ទ្ទេកីតអំ�ីUសVៈមុនទ្ទេនាះ ស្បែដលទ្ទេសាយរចួទ្ទេEីយ ទ្ទេនាះរលត់ស្ងប់រមា្ង ប់ ។ អទុក្ខមសុខទ្ទេវទនា ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យUសVៈ ជាទី�ងំនៃនអទុក្ខមសុខទ្ទេវទនា ។ ទ្ទេព្រ'ះរលត់UសVៈ ជាទ ី �ងំ នៃនអទុក្ខមសុខទ្ទេវទនាទ្ទេនាះឯង អទុក្ខមសុខទ្ទេវទនា ស្បែដលទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះ អាព្រស័យUសVៈ ជាទី�ងំនៃនអទុក្ខមសុខទ្ទេវទនា ទ្ទេកីតំអ�ីUសVៈទ្ទេនាះ ស្បែដលទ្ទេសាយរចួទ្ទេEីយ ទ្ទេនាះរលត់ស្ងប់រមា្ង ប់ ។ 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរ មានUសVៈជាទ្ទេEតុ បាន ទ្ទេសចក្តីថា ទ្ទេវទនាជាទីទ្ទេព្រតកអរនឹង

មិនទ្ទេព្រតកអរជាទីទ្ទេព្រតកអរ មានUសVៈជាទ្ទេEតុ មានUសVៈ ជាទីព្រប>ំុទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី មានUសVៈជាកំទ្ទេណីត មានUសVៈជាស្បែដន ទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរ មានUសVៈជាទ្ទេEតុ ។

[១៦៤] 'ក្យថា កាលទ្ទេបីUសVៈមិនមាន ធម៌ទាងំឡាយន៎ុះក៏មិនមាន គឺកាលទ្ទេបីUសVៈ មិនមាន មិនមានស�្វព្រគប់ ស្បែដលបុគ្គលមិនបាន ទ្ទេវទនាជាទីទ្ទេព្រតកអនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរក៏មិនមាន មិនមានព្របាកដ មិនទ្ទេកីត មិនទ្ទេកីតព្រ�ម មិនU្តួចទ្ទេU្តីម មិនទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះ មិនទ្ទេកីតព្របាកដ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាលទ្ទេបីUសVៈមិនមាន ធម៌ទាងំឡាយន៎ុះ ក៏មិនមាន ។

[១៦៥] 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាស នឹងការចទ្ទេព្រមីន ទ្ទេសចក្តីថា កិរយិាទ្ទេ(ីញថា ចទ្ទេព្រមីន ក៏មានUសVៈជាទ្ទេEតុ កិរយិាទ្ទេ(ីញថាវនិាស ក៏មានUសVៈជាទ្ទេEតុ ។ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺ ទ្ទេសចក្តីដនៃទណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាសនឹង ការចទ្ទេព្រមីន ។

[១៦៦] អធិប្បាយ'ក្យថា តថាគតសស្បែម្តងទូលព្រ�ះអង្គ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ថាមានវត្ថុទ្ទេនះជា ទ្ទេEតុ ព្រតង់'ក្យថា ន៎ុះ គឺព្រ�ះអង្គសួរទ្ទេសចក្តីណ្ហា សូមទ្ទេសចក្តីណ្ហា អារាធនាទ្ទេសចក្តីណ្ហា ព្រ>ះថាH ទ្ទេសចក្តីណ្ហា ។ 'ក្យថាតថាគតសស្បែម្តង គឺតថាគតទ្ទេ'ល ព្របាប ់ សស្បែម្តង បញoត ្តិ តម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក ់ ព្របកាស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) តថាគតសស្បែម្តងទូល ព្រ�ះអង្គ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ។ 'ក្យថា មានវត្ថុទ្ទេនះជាទ្ទេEតុ គឺ មានUសVៈទ្ទេនះជាទ្ទេEតុ មានUសVៈ ជាទីព្រប>ំុទ្ទេកីត មានUសVៈជាកំទ្ទេណីត មានUសVៈជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) តថាគតសស្បែម្តងទូលព្រ�ះអង្គ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ថាមានវត្ថុទ្ទេនះជាទ្ទេEតុ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះ ភាគ ព្រ�ស់ថា

ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរនឹងមិនទ្ទេព្រតកអរ មានUសVៈជាទ្ទេEតុ កាលទ្ទេបីUសVៈមិនមាន ទ្ទេទីបធម៌ទាងំទ្ទេនាះមិនមាន ទ្ទេសចក្តីណ្ហា គឺការវនិាសនឹងការចទ្ទេព្រមីន តថាគតសស្បែម្តងទូលព្រ�ះអង្គ នូវទ្ទេសចក្តីន៎ុះ ថាមានវត្ថុទ្ទេនះជាទ្ទេEតុ ។ [១៦៧] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មត សួរថា) UសVៈក្នុងទ្ទេលាក មានអ្វីជាទ្ទេEតុ ទាងំទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEងទ្ទេកីតអំ�ីអ្វី កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញក៏មិនមាន កាលទ្ទេបីអ្វីព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេទីបUសVៈមិន'ល់ព្រតវូ ។ [១៦៨] 'ក្យថា UសVៈក្នុងទ្ទេលាកមានអ្វីជាទ្ទេEត ុ គឺព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មត សួររកឬសគល់នៃន UសVៈ ។ទ្ទេប។ សួរ

សួរទ្ទេឈHចឈHី អង្វរ អារាធនា ព្រ>ះថាH នូវទ្ទេEតុស្បែដលនាឲំ្យទ្ទេកីតUសVៈ ថា UសVៈមានទ្ទេEតុអំ�ីអ្វី ទ្ទេកីតអំ�ីអ្វី ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីអ្វី U្តួចទ្ទេU្តីមអំ�ីអ្វី ទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះអំ�ីអ្វី ទ្ទេកីត ព្របាកដអំ�ីអ្វី មានអ្វីជាទ្ទេEតុ មានអ្វីនាឲំ្យទ្ទេកីត មានអ្វីជាកំទ្ទេណីត មានអ្វីជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) UសVៈក្នុងទ្ទេលាក មានអ្វីជាទ្ទេEតុ ។

[១៦៩] 'ក្យថា ទាងំទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង ទ្ទេកីតអំ�ីអ្វី គឺព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួររកឬសគល់ នៃនទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង ។ទ្ទេប។ សួរ សួរទ្ទេឈHចឈHី អង្វរ អារាធនា ព្រ>ះថាH នូវទ្ទេEតុស្បែដលនាឲំ្យ ទ្ទេកីតទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង ថា ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEងទ្ទេកីតអំ�ីអ ្វី ទ្ទេកីតអំ�ីណ្ហា ទ្ទេកីតព្រ�មអំ�ីអ ្វី U្តួចទ្ទេU្តីមអំ�ីអ ្វី ទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះអំ�ីអ ្វី ទ្ទេកីតព្របាកដអំ�ីអ ្វី មានអ្វីជាទ្ទេEត ុ មានអ្វីនាឲំ្យទ្ទេកីត មានអ ្វី ជាកំទ្ទេណីត មានអ្វីជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទាងំទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង ទ្ទេកីតអំ�ីអ្វី ។

[១៧០] 'ក្យថា កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញក៏មិនមាន គឺកាល ទ្ទេបីអ្វីមិនមាន មិនមានស�្វព្រគប ់ ស្បែដលបុគ្គលមិនបានទ្ទេទីបទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញ មិនមាន ឥតមាន ស្បែលងមាន ស្បែដលបុគ្គល

មិនបាន គឺទ្ទេលាកលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញក៏មិនមាន ។

[១៧១] 'ក្យថា កាលទ្ទេបីអ្វីព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេទីបUសVៈមិន'ល់ព្រតវូ គឺកាលទ្ទេបីអ្វីព្របាស ទ្ទេចញ បាត់បង់ កនHងទ្ទេy កនHងUុត ព្របព្រ�ឹត្តកនHង ទ្ទេទីបUសVៈមិន'ល់ព្រតវូ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) កាលទ្ទេបីអ្វីព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេទីបUសVៈមិន'ល់ព្រតវូ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ �ុទ្ធនិមិ្មត ទ្ទេនាះសួរថា

UសVៈក្នុងទ្ទេលាកមានអ្វីជាទ្ទេEតុ ទាងំទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEងទ្ទេកីតអំ�ីអ្វី កាលទ្ទេបីអ្វីមិនមាន ទ្ទេទីបទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញក៏មិនមាន កាលទ្ទេបីអ្វីព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេទីបUសVៈមិន'ល់ព្រតវូ ។ [១៧២] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រទង់ថា) UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្នជាទ្ទេEតុ កាលទ្ទេបីទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន មិនមាន ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញ ក៏មិនមាន កាលទ្ទេបីរបូព្របាសទ្ទេចញ UសVៈទាងំ ឡាយ ក៏មិន'ល់ព្រតវូ ។ [១៧៣] 'ក្យថា UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ អធិប្បាយថា ចក្ខុវញិ្ញាo ណ ទ្ទេកីត ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យ

ចក្ខុនឹងរបូ ការព្រប>ំុនៃនធម៌ទាងំ ៣ ទ្ទេទីបUសVៈទ្ទេកីត ទ្ទេវjរស្បែលងចក្ខុ ព្របសាទ នឹងរបូបារម្មណ៍ក្នុងស្បែប៉ករបូ ១ ចក្ខុសម្ផសV ១ ទ្ទេទីប�ួគធម៌ដ៏សម្បយុទ ្ធ ក្នុងស្បែប៉កនាម (ទ្ទេកីត) UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ ទ្ទេសាតវញិ្ញាo ណទ្ទេកីត ទ្ទេព្រ'ះ អាព្រស័យព្រតទ្ទេចjកនឹងសទ្ទេមHង ការព្រប>ំុនៃនធម៌ទាងំ ៣ ទ្ទេទីបUសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេវjរស្បែលង ទ្ទេសាតបសាទ នឹងសទា្ទ រម្មណ៍ក្នុងស្បែប៉ករបូ ១ ទ្ទេសាតសម្ផសV ១ ទ្ទេទីប�ួកធម៌ដ៏សម្បយុត្តក្នុង ស្បែប៉កនាម (ទ្ទេកីត) UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ �នវញិ្ញាo ណទ្ទេកីត ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យព្រចមុះនឹងកHិន ការព្រប>ំុនៃនធម៌ទាងំ ៣ ទ្ទេទីបUសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេវjរស្បែលង �នបសាទនឹងគនា្ធ រម្មណ៍ ក្នុងស្បែប៉ករបូ ១ �នសម្ផសV ១ ទ្ទេទីប�ួកធម៌ដ៏សម្បយុត្ត ក្នុង ស្បែប៉កនាម (ទ្ទេកីត) UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ >ិវា, វញិ្ញាo ណទ្ទេកីត ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យអណ្ហា្ត តនឹងរស ការព្រប>ំុនៃនធម៌ទាងំ ៣ ទ្ទេទីបUសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេវjរស្បែលង>ិវា, បសាទ នឹងរសារម្មណ៍ក្នុងស្បែប៉ករបូ ១ >ិវា, សម្ផសV ១ ទ្ទេទីប �ួកធម៌សម្បយុត ្ត ក្នុងស្បែប៉កនាម (ទ្ទេកីត) UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ កាយវញិ្ញាo ណទ្ទេកីត ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យកាយនឹងUV� ្វ ការព្រប>ំុនៃនធម៌ទាងំ ៣ ទ្ទេទីបUសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេវjរស្បែលងកាយ បសាទនឹងទ្ទេផ្តាដ្ឋ'្វ រម្មណ៍ ក្នុងស្បែប៉ករបូ ១ កាយសម្ផសV ១ ទ្ទេទីប�ួកធម៌ដ៏សម្បយុត្ត ក្នុងស្បែប៉ក នាម (ទ្ទេកីត) UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មទ្ទេនាវញិ្ញាo ណទ្ទេកីត ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យមទ្ទេនានឹងធមា្ម រម្មណ៍ ការព្រប>ំុធម៌ទាងំ ៣ ទ្ទេទីបUសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេវjរស្បែលងវត្ថុរបូ ក្នុងស្បែប៉ករបូ នឹង�ួកធម៌មានរបូក្នុងស្បែប៉ករបូ ១ មទ្ទេនាសម្ផសV ១ ទ្ទេទីប�ួកធម៌ដ៏សម្បយុត ្ត ក្នុង ស្បែប៉កនាម (ទ្ទេកីត) UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។

[១៧៤] 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាទ្ទេEត ុ អធិប្បាយថា តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន បានដល់ រាគៈរាគៈខាH ងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ បាក្យថា ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង បានដល់ ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង ២ គឺទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEងគឺតណ្ហា, ១ ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEងគឺទិដ ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ទ្ទេសចក្តីEួង ស្បែEងគឺទិដ្ឋិ ។ 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាទ្ទេEតុ បានទ្ទេសចក្តីថា ទ្ទេសចក្តី Eួងស្បែEង មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជានិទាន មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេEតុ មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាបច្ច័យ មានទ្ទេសចក្តី

ព្របាថា្ន ជាអំទ្ទេ�ី មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាស្បែដនទ្ទេកីតមានទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEងមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្នជាទ្ទេEតុ ។

[១៧៥] 'ក្យថា កាលទ្ទេបីទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន មិនមាន ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញ ក៏មិនមាន អធិប្បាយថា តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន បានដល់ រាគៈ រាគៈខាH ងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ 'ក្យថា ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញ បានដល់ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ ២ គឺ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់គឺតណ្ហា, ១ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់គឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់គឺទិដ្ឋិ ។ 'ក្យថា កាលទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន មិនមាន ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់ អញ ក៏មិនមានទ្ទេសចក្តីថា កាលទ្ទេបីទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន មិនមាន មិនមានស�្វព្រគប់ បុគ្គលមិនបាន ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញ ក៏មិនមាន ឥតមាន ស្បែលងមានបុគ្គលមិនបាន គឺទ្ទេលាកបាននលះ បង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ទ្ទេធ្វីឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណ ទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាលទ្ទេបីទ្ទេសចក្តីព្របាថា្នមិនមាន ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់ អញ ក៏មិនមាន ។

[១៧៦] អធិប្បាយ'ក្យថា កាលទ្ទេបីរបូព្របាសទ្ទេចញ UសVៈទាងំឡាយក៏មិន'ល់ព្រតវូ ព្រតង់'ក្យថា របូ គឺ មហាភូតរបូ ៤ នឹងឧបាទាយរបូ របស់មហាភូតរបូទាងំ ៤ ។ ព្រតង់'ក្យថា កាលទ្ទេបីរបូព្របាសទ្ទេចញ គឺ របូព្របាសទ្ទេចញទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ៤ គ ឺ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការ ដឹង ១ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការ�ិចារណ្ហា ១ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការលះ ១ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការព្របព្រ�ឹត្តកនHង ១ ។

របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការដឹង ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលសា្គ ល់របូ គ ឺ សា្គ ល់ ទ្ទេ(ីញថា របូឯណ្ហានីមួយ របូទាងំអស់ទ្ទេនាះជាមហាភូតរបូ ៤ នឹងឧបាទាយរបូរបស់ មហាភូតរបូទាងំ ៤ ដូទ្ទេច្នះ របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការដឹង យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការ�ិចារណ្ហា ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលទ្ទេធ្វីការ ដឹងយ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេEីយ�ិចារណ្ហានូវរបូ គឺ�ិចារណ្ហាទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីថាមិនទ្ទេទjង ថាជាទុក ្ខ ជាទ្ទេរាគ ជាបូស ជាសរ ជាទ្ទេសចក្តីលំបាក ជាអា'ធ ជារបស់ដនៃទ ជារបស់ព្រទឌុទ្ទេព្រទាម ជា ចនៃព្រង ជាឧបព្រទ� ជាភ័យ ជាឧបស័គ្គ ជារបស់ញាប់ញ័រ ជារបស់ស្បែបកធាH យ ជារបស់មិនទ្ទេទjង ទី�ឹងមិនបាន ស្បែUTកមិនបាន ទីអាងមិនបាន ជារបស់ស្តួចទ្ទេស្តីង ជារបស់ទទ្ទេទ ជារបស់ទ្ទេសាះ សូន្យ មិនស្បែមនជារបស់ខHួន ជាទ្ទេទាស ជាសភាវៈស្បែព្របព្របលួ មិនមានខHឹម ជាឬសនៃនទ្ទេសចក្តី លំបាក ជាអ្នកសមាH ប ់ ជារបស់វនិាស ព្របកបទ្ទេ:យអាសវៈ ជារបស់ស្បែដលបច្ច័យ�ក់ស្បែតង ជានុយនៃនមារ មានជាតិជាធម្ម� មាន>រាជាធម្ម� មាន�្យាធិជាធម្ម� មានទ្ទេសចក្តីសាH ប់ ជាធម្ម� មានទ្ទេសចក្តីទ្ទេសាក ខVឹកខVួល ទុក្ខ ទ្ទេទាសមនសV ទ្ទេសចក្តីចទ្ទេងTxតចងTល់ជាធម្ម� ព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�E្មងជាធម្ម� ជារបស់ព្រប>ំុទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ជារបស់វនិាសទ្ទេy ជាអានិសងV ជាទ្ទេទាស ជាទ្ទេព្រគ{ងរលាស់ទ្ទេចាល របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះ ការ�ិចារណ្ហា យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេព្រ'ះការលះ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលព្រតិះរះិយ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេEីយលះបង ់ បទ្ទេនា្ទ បង ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យទ្ទេកីត មាន នូវឆន្ទរាគក្នុងរបូ ។ សមដូច'ក្យន៎ុះ ស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគសស្បែម្តងទ្ទេEីយថា មា្ន លភិក្ខុ ទាងំឡាយ ឆន្ទរាគឯណ្ហាក្នុងរបូ អ្នកទាងំឡាយចូរលះបង់ឆន្ទរាគទ្ទេនាះទ្ទេចញ កាលទ្ទេបីទ្ទេធ្វីបាន យ៉ាងទ្ទេនះ របូទ្ទេនាះនឹងជារបស់ស្បែដលអ្នកលះបង់ទ្ទេEីយ ឲ្យមានឬសគល់រលីងទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិន ឲ្យមានទីទ្ទេកីត ដូចជាទីទ្ទេកីតនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនទ្ទេកីតទ្ទេទjត មិនឲ្យមានការទ្ទេកីតតទ្ទេy ។ របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញទ្ទេព្រ'ះការលះ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។

របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេព្រ'ះការព្របព្រ�ឹត្តកនHង ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ របូទាងំ ឡាយរបស់បុគ្គល អ្នកបានអរបូសមាបត្តិទាងំ ៤ ជារបូព្របាសទ្ទេចញ បាត់បង ់ កនHង Dន កនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHងទ្ទេEីយ របូព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេ:យការព្របាសទ្ទេចញ ទ្ទេព្រ'ះការព្របព្រ�ឹត្តកនHង យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ ទ្ទេនះ របូព្របាសទ្ទេចញទ្ទេ:យទ្ទេEតុទាងំ ៤ ។

'ក្យថា កាលទ្ទេបីរបូព្របាសទ្ទេចញ UសVៈទាងំឡាយក៏មិន'ល់ព្រតវូបានទ្ទេសចក្តីថា កាទ្ទេបី របូព្របាសទ្ទេចញ បាត់បង ់ កនHង DនកនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHងទ្ទេEីយ UសVៈទាងំ ៥ គ ឺ ចក្ខុសម្ផសV ទ្ទេសាតសម្ផសV �នសម្ផសV >ិវា, សម្ផសV កាយសម្ផសV ក៏មិន'ល់ព្រតវូ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាលទ្ទេបីរបូព្របាសទ្ទេចញ UសVទាងំឡាយក៏មិន'ល់ព្រតវូ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

UសVៈ (ទ្ទេកីត) ទ្ទេព្រ'ះអាព្រស័យនាមនឹងរបូ ទ្ទេសចក្តីEួងស្បែEង មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ជាទ្ទេEតុ កាលទ្ទេបីទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន មិនមាន ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថារបស់អញ ក៏មិនមាន កាលទ្ទេបីរបូព្របាសទ្ទេចញ UសVៈទាងំឡាយ ក៏មិន'ល់ព្រតវូ ។ [១៧៧] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មត សួរថា) បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jងដូចទ្ទេម្តច របូទ្ទេទីបបាត់បង់ទ្ទេy ទាងំសុខនឹងទុក្ខ បាត់ បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តច សូមព្រ�ះអង្គទ្ទេ'លដំទ្ទេណីរ ន៎ុះដល់ខ្ញុំ ឲ្យខ្ញុំយល់ច្បាស់ថា (សុខនឹងទុក្ខ) បាត់បង់ទ្ទេyទ្ទេ:យព្របការយ៉ាងណ្ហា ទ្ទេព្រ'ះថា ខ្ញុំមានចិត្តដូទ្ទេច្នះ ។ [១៧៨] 'ក្យថា បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jងដូចទ្ទេម្តច សទ្ទេព្រមចដូចទ្ទេម្តច ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyដូចទ្ទេម្តច រក្សាដូចទ្ទេម្តច រស់ទ្ទេR

ដូចទ្ទេម្តច ញំុាអត្តភា�ឲ្យទ្ទេRដូចទ្ទេម្តច របូទ្ទេទីបបាត់បង់ វនិាសកនHង DនកនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHងទ្ទេyបាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jង ដូចទ្ទេម្តច របូទ្ទេទីបបាត់បង់ទ្ទេy ។

[១៧៩] 'ក្យថា ទាងំសុខនឹងទុក ្ខ បាត់បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តច គឺសុខនឹងទុក ្ខ បាត់បង់ទ្ទេy វនិាស កនHង DនកនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHងទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តច ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទាងំសុខនឹងទុក្ខ បាត់បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តច ។

[១៨០] 'ក្យថា សូមព្រ�ះអង្គទ្ទេ'លដំទ្ទេណីរន៎ុះដល់ខ ្ញុំ (សុខនឹងទុក្ខ) បាត់បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការយ៉ាងណ្ហា ព្រតង់'ក្យថា ដំទ្ទេណីរន៎ុះ គឺខ្ញុំសួររកដំទ្ទេណីរណ្ហា សូមដំទ្ទេណីរណ្ហា អារាធនាដំទ្ទេណីរណ្ហា ទ្ទេចាទដំទ្ទេណីរណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ទញរង់ព្រ�ស់សួរថា) ដំទ្ទេណីរន៎ុះ ។ 'ក្យថា សូមព្រ�ះអង្គទ្ទេ'លដល់ខ្ញុំ គឺសូមព្រ�ះអង្គស្បែថHង ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoត្តិ តម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ ព្របកាសដល់ខ្ញុំ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សូមព្រ�ះអង្គទ្ទេ'លដំទ្ទេណីរន៎ុះ ដល់ខ្ញុំ ។ 'ក្យថា (សុខនឹងទុក្ខ) បាត់បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការយ៉ាងណ្ហាគឺ (សុខនឹងទុក្ខ) បាត់បង់ វនិាសកនHង DនកនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHងទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការយ៉ាងណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សូមព្រ�ះអង្គទ្ទេ'លដំទ្ទេណីរន៎ុះ ដល់ខ្ញុំ (សុខនឹងទុក្ខ) បាត់បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យ ព្របការយ៉ាងណ្ហា ។

[១៨១] 'ក្យថា ឲ្យខ្ញុំយល់ច្បាស់ ទ្ទេព្រ'ះថា ខ្ញុំមានចិត្តដូទ្ទេច្នះ ព្រតង់'ក្យថា ឲ្យខ្ញុំយល់ ច្បាស់ គ ឺ ឲ្យខ្ញុំដឹង ដឹងជាក់ ដឹងច្បាស់ ដឹងព្របាកដ ចាក់ធHុះចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ឲ្យខ្ញុំយល់ច្បាស់ ។ 'ក្យថា ខ្ញុំមានចិត្តដូទ្ទេច្នះ គ ឺ ចិត្តរបស់ខ្ញុំបានមាន ទ្ទេEីយដូទ្ទេច្នះតព្រមិះរបស់ខ ្ញុំ បានមានទ្ទេEីយដូទ្ទេច្នះ វញិ្ញាo ណរបស់ខ្ញុំ បាមមានទ្ទេEីយដូទ្ទេច្នះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ឲ្យខ្ញុំយល់ច្បាស់ ទ្ទេព្រ'ះថា ខ្ញុំមានចិត្តដូទ្ទេច្នះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះទ្ទេ'លថា

បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jងដូចទ្ទេម្តច របូទ្ទេទីបាត់បង់ទ្ទេy ទាងំសុខ នឹងទុក្ខ បាត់បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការដូចទ្ទេម្តច សូមព្រ�ះអង្គទ្ទេ'ល ដំទ្ទេណីរន៎ុះដល់ខ្ញុំ ឲ្យខ្ញុំយល់ច្បាស់ថា (សុខនឹងទុក្ខ) បាត់បង់ទ្ទេy ទ្ទេ:យព្របការយ៉ាងណ្ហា ទ្ទេព្រ'ះថា ខ្ញុំមានចិត្តដូទ្ទេច្នះ ។ [១៨២] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា) មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាoទ្ទេ:យសញ្ញាo (ព្របព្រកតី) ទ្ទេទមិនស្បែមនបុគ្គលមាមសញ្ញាo ទ្ទេ:យសញ្ញាo វបិលាH សទ្ទេទ មិនស្បែមនបុគ្គលមិនមានសញ្ញាo ទ្ទេទ មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo វនិាសទ្ទេទ បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jងយ៉ាងទ្ទេនះ របូ រស្បែមងវនិាស ទ្ទេព្រ'ះថា បបញ្ចសង្ខា្ខ (ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងញំុាងសត្វឲ្យយឺតយូរ) មានសញ្ញាo ជា ទ្ទេEតុ ។ [១៨៣] 'ក្យថា មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo ទ្ទេ:យសញ្ញាo (ព្របព្រកតី) ទ្ទេទ មិនស្បែមនបុគ្គល មានសញ្ញាo ទ្ទេ:យ

សញ្ញាo វបិលាH សទ្ទេទ ទ្ទេសចក្តីថា �ួក>នណ្ហាឋិតទ្ទេRទ្ទេ:យសញ្ញាo ព្របព្រកត ី �ួក>នទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមានសញ្ញាoទ្ទេ:យសញ្ញាo ព្របព្រកត ី ឯបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនស្បែមនឋិត ទ្ទេRទ្ទេ:យសញ្ញាo ព្របព្រកតីទ្ទេទ ។ �ួកមនុសVឆ្កួត នឹង�ួក>នណ្ហា មានចិត្តរទ្ទេវរីវាយ�ួក>នទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមានសញ្ញាo ទ្ទេ:យសញ្ញាo វបិលាH ស ឯបុគ្គលទ្ទេនាះមិនស្បែមនឆ្កួត ទាងំមិនស្បែមន មានចិត្តរទ្ទេវរីវាយទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo ទ្ទេ:យសញ្ញាo (ព្របព្រកតី) ទ្ទេទ មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo ទ្ទេ:យសញ្ញាo វបិលាH សទ្ទេទ ។

[១៨៤] 'ក្យថា មិនស្បែមនបុគ្គលមិនមានសញ្ញាo ទ្ទេទ មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo វនិាសទ្ទេទ ទ្ទេសចក្តីថា �ួកបុគ្គលអ្នកចូលនិទ្ទេរាធនឹង�ួកអសញoសត្វឯណ្ហា �ួកបុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេm ថា អ្នកមិនមានសញ្ញាo ឯបុគ្គលទ្ទេនាះ មិនស្បែមនអ្នកចូលនិទ្ទេរាធ ទាងំមិនស្បែមនអសញoសត្វទ្ទេទ ។ �ួក>នណ្ហា ជាអ្នកបានអរបូសមាបត្តិ ៤ �ួក>នទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមានសញ្ញាo វនិាស ឯបុគ្គលទ្ទេនាះមិនស្បែមនអ្នកបានអរបូសមាបត្តិ ៤ ទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនស្បែមនបុគ្គល មិនមានសញ្ញាo ទ្ទេទ មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo វនិាសទ្ទេទ ។

[១៨៥] 'ក្យថា បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jងយ៉ាងទ្ទេនះ របូរស្បែមងវនិាស អធិប្បាយថា ភិក្ខុក្នុង សាសនាទ្ទេនះ ទ្ទេព្រ'ះការលះបង់សុខUង ។ទ្ទេប។ ចូកកាន់ចតុត្ថ>្ឈាន កាលទ្ទេបីចិត្តតម្កល់ស៊ប ់ បរសុិទ ្ធ UូរUង ់ មិនមានកិទ្ទេលស មានឧបក្កិទ្ទេលស មានឧបកិ្កទ្ទេលសទ្ទេyព្របាសទ្ទេEីយ ជាចិត ្ត ទន់គួរដល់ភាវនាកម ្ម ជាចិត្តនឹងនួន មិនញាប់ញ័រ យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ ភិក្ខុទ្ទេនាះជាអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jង ក្នុងUHូវនៃនអរបូសមាបត ្តិ រស្បែមងបទ្ទេង្ខាT នចិត្តទ្ទេyទ្ទេដីម្ីបការបានអាកាសានញ្ញាo យតនសមាបត ្តិ បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jងយ៉ាងទ្ទេនះ ព្របតិបត្តិយ៉ាងទ្ទេនះ សទ្ទេព្រមចយ៉ាងទ្ទេនះ ព្របព្រ�ឹត្តយ៉ាងទ្ទេនះ រក្សា យ៉ាងទ្ទេនះ រស់ទ្ទេRយ៉ាងទ្ទេនះ ញំុាងអត្តភា�ឲ្យរស់ទ្ទេRយ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេច្នះ របូរស្បែមង វនិាសបាត់បង់ DនកនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHងទ្ទេy ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលអ្នកព្រ�ម ទ្ទេព្រ�jងយ៉ាងទ្ទេនះ របូរស្បែមងវនិាស ។

[១៨៦] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះបបញ្ចសង្ខា្ខ មានសញ្ញាo ជាទ្ទេEត ុ ទ្ទេសចក្តីថា ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងញំុាង សត្វឲ្យយឺតយូរE្នឹងឯង ទ្ទេD្ម ះថា បបញ្ចសង្ខា្ខ បានដល់បបញ្ចសង្ខា្ខ គឺតណ្ហា, បបញ្ចសង្ខា្ខ គឺ ទិដ ្ឋិ បបញ្ចសង្ខា្ខ គឺមានះ មានសញ្ញាoជាទ្ទេEត ុ មានសញ្ញាo ជាទ្ទេEតុនាឲំ្យទ្ទេកីត មានសញ្ញាo ជា កំទ្ទេណីតមានសញ្ញាo ជាស្បែដនទ្ទេកីតមុន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បបញ្ចសង្ខា្ខ មានសញ្ញាo ជា ទ្ទេEតុ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo ទ្ទេ:យសញ្ញាo (ព្របព្រកតី) ទ្ទេទមិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo ទ្ទេ:យសញ្ញាo វបិលាH សទ្ទេទ មិនស្បែមន បុគ្គលមិនមានសញ្ញាo ទ្ទេទ មិនស្បែមនបុគ្គលមានសញ្ញាo វនិាសទ្ទេទ

បុគ្គលអ្នកព្រ�មទ្ទេព្រ�jងយ៉ាងទ្ទេនះ របូរស្បែមងវនិាស ទ្ទេព្រ'ះថា បបញ្ចសង្ខា្ខ មានសញ្ញាo ជាទ្ទេEតុ ។ [១៨៧] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរថា) ទ្ទេយីងខ្ញុំបានសួរទ្ទេសចក្តីណ្ហាព្រ�ះអង្គបានព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះទ្ទេEីយ ទ្ទេយីងខ្ញុំសូមសួរទ្ទេសចក្តីដនៃទចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង្គទ្ទេទjត សូមព្រ�ះអង្គ ព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'ល នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធរបស់យកVថាព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណ្ហាi ះឬ ឬក៏ទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធដនៃទ អំ�ីទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ។ [១៨៨] 'ក្យថា ទ្ទេយីងខ្ញុំបានសួរទ្ទេសចក្តីណ្ហា ព្រ�ះអង្គបានព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះទ្ទេEីយ គ ឺ ទ្ទេយីងខ្ញុំបានសួរ

បានអង្វរ បានអារាធនា បានព្រ>ះថាH នូវទ្ទេEតុណ្ហា ។ 'ក្យថា ព្រ�ះអង្គបាន ព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះទ្ទេEីយ គឺព្រ�ះអង្គបានសស្បែម្តង សស្បែម្តងទួទ្ទេy ព្របាប់ ទ្ទេទសនា បញoត្តិ តម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ ព្របកាសទុកទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេយីងខ្ញុំ បានសួរទ្ទេសចក្តីណ្ហា ព្រ�ះអង្គបានព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះទ្ទេEីយ ។

[១៨៩] 'ក្យថា ទ្ទេយីងខ្ញុំសូមសួរទ្ទេសចក្តីដនៃទ ចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង្គទ្ទេទjត សូមព្រ�ះអង្គព្របាប់ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះ គឺទ្ទេយីងខ្ញុំសួរទ្ទេEតុឯទ្ទេទjត ចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង្គសូមទ្ទេEតុឯទ្ទេទjត ចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង្គ អារាធនាទ្ទេEតុឯទ្ទេទjត ចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង្គ ព្រ>ះថាH ទ្ទេEតុឯទ្ទេទjត ចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង ្គ គឺសួរព្រ�ះអង្គនូវ ទ្ទេសចក្តីដនៃទតទ្ទេyទ្ទេទjត ។ 'ក្យថា សូមព្រ�ះអង្គព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះ គឺសូមព្រ�ះអង ្គ ទ្ទេ'ល ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoត ្តិ តម្កល់ទុក ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ព្របកាស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេយីងខ្ញុំសូមសួរទ្ទេសចក្តីដនៃទចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង្គទ្ទេទjត សូមព្រ�ះអង្គព្របាប់ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះ ។

[១៩០] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តី បរសុិទ្ធិ របស់យកVថាព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះឬ ទ្ទេសចក្តីថា សមណព្រ'E្មណ៍ �ួកខHះ ទ្ទេ'ល សស្បែម្តង និយាយ បំភHឺ បទ្ទេញ្ចញ នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ថាព្របទ្ទេសីរ ព្របទ្ទេសីរទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ព្របទ្ទេសីរបំUុត ជាព្របធាន ថាឧត្តមនៃថHថាH ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមាន ព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះ គឺទ្ទេ:យអរបូសមាបត ្តិ ។ 'ក្យថា របស់យកV គឺរបស់សត ្វ >ន មាណ� បុរស បុគ្គលសត្វមាន>ីវតិ សត្វមានជាតិ សត្វមាន>រា សត្វទ្ទេyទ្ទេ:យឥន្ទ្រន្ទិយ សត្វទ្ទេកីត អំ�ីមនុសV ។ 'ក្យថា នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ គឺនូវទ្ទេសចក្តីសាT តទ្ទេសចក្តីUូរUង់ទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ទ្ទេសចក្តីម៉ត់ចត់ទ្ទេ:យ>ំុវញិ កិរយិារចួ ការរចួទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ការរចួព្រស2ះ ។ 'ក្យថា ជាបណ្ឌិ តក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ គ ឺ �ួក>នក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ អ្នកមានវាទៈជាបណ្ឌិ ត មានវាទៈព្របកប ទ្ទេ:យព្របាជា្ញ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យញាណ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ មានវាទៈព្របកប ទ្ទេ:យលក្ខណៈ មានវាទៈសម�មការណ ៍ មានវាទៈសម�មឋានៈ សូម�មលលទ្ធិរបស ់ ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិរបស់យកVថា ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះឬ ។

[១៩១] 'ក្យថា ឬក៏ទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិដនៃទ អំ�ីទ្ទេEតុទ្ទេនះទ្ទេសចក្តីថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ កនHង DនកនHង ព្របព្រ�ឹត្តកនHង នូវអរបូសមាបត្តិទាងំន៎ុះ ទ្ទេEីយ ទ្ទេ'ល សស្បែម្តង និយាយ បំភHឺ បទ្ទេញ្ចញ នូវទ្ទេសចក្តីសាT ត ទ្ទេសចក្តីUូរUង់ទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ទ្ទេសចក ្តី ម៉តចត់ទ្ទេ:យ>ំុវញិ កិរយិារចួ ការរចួទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ការរចួព្រស2ះដនៃទរបស់យកV ជាគុណ ជាតិនៃព្រកស្បែលងជាងទ្ទេEតុទ្ទេនះ គឺជាអរបូសមាបត្តិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ឬក៏ទ្ទេ'ល ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិដនៃទ អំ�ីទ្ទេEតុទ្ទេនះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះទ្ទេ'លថា

ទ្ទេយីងខ្ញុំបានសួរទ្ទេសចក្តីណ្ហា ព្រ�ះអង្គបានព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះ

ទ្ទេEីយ ទ្ទេយីងខ្ញុំសូមសួរទ្ទេសចក្តីដនៃទ ចំទ្ទេ'ះព្រ�ះអង្គទ្ទេទjតសូមព្រ�ះអង្គ ព្របាប់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ របស់យកV ថាព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះឬ ឬក៏ទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិដនៃទ អំ�ីទ្ទេEតុទ្ទេនះ ។ [១៩២] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍ �ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ របស់យកVថា ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះបណ្ហា្ត �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍ មួយ�ួកទ្ទេទjត ជាអ្នកព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ ស្បែតងទ្ទេ'លនូវសម័យ ក្នុងអនុបាទិទ្ទេសសៈ ។ [១៥៣] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តី បរសុិទ្ធិ របស់យកV

ថា ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះ ទ្ទេសចក្តីថា មាន សមណព្រ'Eម្មណ៍�ួកខHះ ជាសសVតវាទ ទ្ទេ'ល សស្បែម្តង និយាយ បំភ Hឺ បទ្ទេញ្ចញ (នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ) ថាព្របទ្ទេសីរ ព្របទ្ទេសីរទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ព្របទ្ទេសីរបំUុត ជាព្របធាន ថាឧត្តមនៃថHថាH ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះគ ឺ ទ្ទេ:យអរបូសមាបត ្តិ ។ 'ក្យថា របស់យកV គ ឺ របស់សត ្វ >ន មាណ� បុរស បុគ្គល សត្វ មាន>ីវតិ សត្វមានជាតិ សត្វមាន>រា សត្វទ្ទេy ទ្ទេ:យឥន្ទ្រន្ទិយ សត្វទ្ទេកីតអំ�ីមនុសV ។ 'ក្យថា នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ គឺនូវទ្ទេសចក្តីសាT ត ទ្ទេសចក ្តី UូរUង់ទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ទ្ទេសចក្តីម៉ត់ចត ់ ទ្ទេ:យ>ំុវញិ ការរចួ ការរចួ ទ្ទេ:យវទិ្ទេសស ការរចួព្រស 2ះ ។ 'ក្យថា ជាបណ្ឌិ ត ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ គឺជាអ្នកមានវាទៈជាបណ្ឌិ តមា នវាទៈព្របកបទ្ទេ:យ ព្របាជា្ញ មានវាទៈ ព្របកបទ្ទេ:យញាណ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យ លក្ខណៈ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យការណ៍ មានវាទៈសម�មឋានៈ សម�មលទ ិ្ធ របស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍ �ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិរបស់យកVថាព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះ ។

[១៩៤] 'ក្យថា បណ្ហា្ត �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍មួយ�ួកទ្ទេទjត ជាអ្នកព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ ទ្ទេ'លនូវសម័យ ក្នុងអនុបាទិទ្ទេសសៈ ទ្ទេសចក្តីថា បណ្ហា្ត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះឯង សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ជាឧទ្ទេច្ឆទវាទ ជាអ្នកតក ់ សHុតអំ�ីភ� ទ្ទេEីយទ្ទេព្រតកអរនូវការព្របាសចាកភ� សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក្តីស្ងប់ ការស្ងប់វទិ្ទេសស ការស្ងប់រមា្ង ប់ ការរលត់ ការស្ងប់ឈឹង របស់សត្វថា មា្ន ល អ្នកទាងំឡាយដ៏ចទ្ទេព្រមីន កាលស្បែដល អ�្ត (ខHួនឬចិត្ត) ទ្ទេនះ ស្បែបកធាH យរាងកាយ សាH ប់ទ្ទេy រស្បែមងសូន្យ វនិាស មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjត ។ អ�្ត ទ្ទេនាះ ជាសភាវៈមិនមានឧបាទិសល់ទ្ទេR ទ្ទេ:យ ទ្ទេEតុព្រតឹមបុ៉ទ្ទេណiះ ។ 'ក្យថា ជាអ្នកព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ គ ឺ ជាអ្នកមានវាទៈដ៏DH សមាន វាទៈជាបណ្ឌិ ត មានវទៈព្របកបទ្ទេ:យព្របាជា្ញ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យញាណ មានវាទៈព្របកប ទ្ទេ:យទ្ទេEតុ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យលកក្ខណៈ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យការណ៍ មានវាទៈសម �មឋានៈ សម�មលិទ្ធិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បណ្ហា្ត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំ ទ្ទេនាះសមណព្រ'E្មណ៍មួយ�ួកទ្ទេទjត ជាអ្នកព្របកាន់ខHួនDH សនៃវ ស្បែតងទ្ទេ'លនូវសម័យ ក្នុង អនុបាទិទ្ទេសសៈ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'ល

នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ របស់យកVថា ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុមានព្របមាណបុ៉ទ្ទេណiះ បណ្ហា្ត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍មួយ�ួកទ្ទេទjត ជាអ្នកព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវស ទ្ទេ'លនូវសម័យ ក្នុងអនុបាទិទ្ទេសសៈ ។ [១៩៥] មុនិ ជាអ្នកមានព្របាជា្ញ ជាធីរៈទ្ទេនាះ ដឹងនូវ�ួក>ន ទាងំន៎ុះថា ជាអ្នកអាព្រស័យ (នូវទិដ្ឋិ) Uង ដឹងនូវនិសV័យទាងំឡាយUង លុះដឹងទ្ទេEីយទ្ទេទីបជាអ្នករចួព្រស2ះ រស្បែមងមិនដល់នូវវវិាទ មិនអទ្ទេនា្ទ លទ្ទេy ក្នុងU�តូចភ�ធំ ។ [១៩៦] 'ក្យថា ដឹងនូវ�ួក>នទាងំន៎ុះ ថាជាអ្នកអាព្រស័យ (នូវទិដ្ឋិ) Uង ព្រតង់'ក្យថា �ួក >នទាងំន៎ុះ គឺ

បុគ្គលអ្នកលុះក្នុងទិដ ្ឋិ ។ 'ក្យថា ជាអ្នកអាព្រស័យ គឺដឹងថា ជាអ្នកអាព្រស័យ សសVតទិដ ្ឋិ ដឹងថា ជាអ្នកអាព្រស័យឧទ្ទេច្ឆទទិដ ្ឋិ ដឹង សា្គ ល់ ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេឈ្វងយល់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដថា ជាអ្នកអាព្រស័យសសVតទិដ ្ឋិ នឹង ឧទ្ទេច្ឆទទិដ្ឋិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ដឹង នូវ�ួក>នទាងំន៎ុះថា ជាអ្នកអាព្រស័យ (នូវទិដ្ឋិ) Uង ។

[១៩៨] 'ក្យថា មុនិ ជាអ្នកមានព្របាជា្ញ ទ្ទេនាះ ដឹងនូវនិសV័យទាងំឡាយ ព្រតង់'ក្យថា មុនិ ទ្ទេសចក្តីថា ញាណ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេមានះ ។ទ្ទេប។ មុនិទ្ទេនាះ កនHងនូវបណ្ហា្ត ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងជាប់ ចំ'ក់ ។ មុនិដឹងថា បុគ្គលទ្ទេនះ អាព្រស័យសសVតទិដ្ឋិ ដឹងថា បុគ្គលទ្ទេនះ អាព្រស័យឧទ្ទេច្ឆទទិដ្ឋិ ដឹង សា្គ ល់ ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេឈ្វងយល់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាដកថា បុគ្គលទ្ទេនះអាព្រស័យសសVតទិដ ្ឋិ នឹង ឧទ្ទេច្ឆទទិដ ្ឋិ ។ 'ក្យថា មុនិជាអ្នកមានព្របាជា្ញ ទ្ទេនាះ គឺជាបណ្ឌិ ត អ្នកមានព្របាជា្ញ អ្នកមាន ទ្ទេសចក្តីព្រ�ស់ដឹង អ្នកមានញាណ អ្នកមានទ្ទេសចក្តីទ្ទេឈ្វងយល់ អ្នកមានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ង កំចាត់កិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មុនិជាអ្នកមានព្របាជា្ញ ទ្ទេនាះ ដឹងនូវនិសV័យទាងំ ឡាយ ។

[១៩៨] 'ក្យថា លុះដឹងទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបជាអ្នករចួព្រស2ះ រស្បែមងមិនដល់នូវវវិាទ គ ឺ លុះដឹង សា្គ ល ់ ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេឈ្វយល់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបជាអ្នករចួ រចួព្រស2ះ រចួUុត រចួ ព្រស2ះទ្ទេ:យព្របនៃ�ទ្ទេ:យអច្ចន្តអនុបាទាវទិ្ទេមាក្ខ គឺថា លុះដឹង សា្គ ល់ ថHឹង �ិចារណ្ហាទ្ទេឈ្វង យល់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួងមិនទ្ទេទjង ទ្ទេEីយជាអ្នករចួ រចួព្រស2ះ រចួUុត រចួទ្ទេ:យ ព្របនៃ� ទ្ទេ:យអច្ចន្តអនុបាទាវទិ្ទេមាក ្ខ លុះដឹង សា្គ ល់ ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេឈ្វងយល់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ ថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួង ជាទុក្ខថា ធម៌ទាងំ�ួងជាអន�្ត ។ទ្ទេប។ ថា វត្ថុណ្ហាមួយ មានកិរយិាទ្ទេកីត ជាធម្ម� វត្ថុទាងំអស់ទ្ទេនាះមានកិរយិារលត់ទ្ទេyវញិជាធម្ម� ទ្ទេEីយជាអ្នករចួរចួព្រស2ះ រចួUុត រចួព្រស2ះទ្ទេ:យព្របនៃ� ទ្ទេ:យអច្ចន្តអនុបាទាវទិ្ទេមាក្ខ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) លុះដឹងទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបជាអ្នករចួព្រស2ះ ។ 'ក្យថា រស្បែមងមិនដល់នូវវវិាទ គឺរស្បែមងទ្ទេធ្វីនូវកិរយិា ទ្ទេDH ះព្របស្បែកក មិនទ្ទេធ្វីនូវ>ទ្ទេមាH ះ មិនទ្ទេធ្វី នូវទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់ មិនទ្ទេធ្វីនូវវវិាទ មិនទ្ទេធ្វីនូវ ការទាស់ស្បែទង ។ សមដូច'ក្យន៎ុះ ស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រទង់ព្រ�ស់ថា មា្ន លអគ្គិទ្ទេវសVនៈ ភិក្ខុមានចិត្តរចួព្រស2ះយ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនទ្ទេDH ះនឹងនរណ្ហា មិនទាស់ស្បែទងនឹងនរណ្ហា មួយ 'ក្យឯណ្ហា ស្បែដលទ្ទេគនិយាយទ្ទេEីយក្នុងទ្ទេលាក ភិក្ខុទ្ទេនាះរស្បែមងទ្ទេ'ល�ម'ក្យទ្ទេនាះ ស្បែតមិនព្របកាន់ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) លុះដឹងទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបជាអ្នករចួព្រស2ះ រស្បែមងមិន ដល់នូវវវិាទ ។

[១៩៩] 'ក្យថា ជាធីរៈ មិនអទ្ទេនា្ទ លទ្ទេy ក្នុងភ�តូចភ�ធំ គឺមិនអទ្ទេនា្ទ លទ្ទេy មិនមក មិនកាន់យក មិនសា្ទ បអស្បែងTល មិនជាប់ចំ'ក ់ ក្នុងកម្មភ� បុន�្ភ� ទ្ទេD្ម ះថាក្នុងភ�តូចភ�ធ ំ កាមភ� ទ្ទេD្ម ះកម្មភ� កាមភ� ទ្ទេD្ម ះបុន�្ភ� របូភ�ទ្ទេD្ម ះកម្មភ� របូភ� ទ្ទេD្ម ះបុន�្ភ� អរបូភ� ទ្ទេD្ម ះកម្មភ� អរបូភ� ទ្ទេD្ម ះបុន�្ភ� ក្នុងការទ្ទេកីតទ្ទេរ{យៗ ទ្ទេyទ្ទេរ{យ ៗ ការទ្ទេកីត ទ្ទេ2ងីទ្ទេរ{យ ៗ បដិសន្ធិទ្ទេរ{យៗ ការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះនៃនអត្តភា�ទ្ទេរ{យ ៗ ។ 'ក្យថា

ជាធីរៈ គឺជាអ្នកព្របា>្ញ ជាបណ្ឌិ ត អ្នកមានព្របា>្ញ អ្នកមានការព្រ�ស់ដឹង មានញាណ មានទ្ទេសចក្តី ទ្ទេឈ្វងយល់ មានព្របាជា្ញ ទំលុះទំលាយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាធីរៈ មិនអទ្ទេនា្ទ លទ្ទេy ក្នុងភ�តូចភ�ធ ំ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

មុនិជាអ្នកមានព្របាជា្ញ ជាធីរៈទ្ទេនាះ ដឹងនូវ�ួក>នទាងំន៎ុះថាជាអ្នកអាព្រស័យ (នូវទិដ្ឋិ) Uងដ ដឹងនូវនិសV័យទាងំឡាយUង លុះដឹងទ្ទេEីយ ទ្ទេទីបជាអ្នករចួព្រស2ះ រស្បែមងមិនដល់នូវវវិាទមិនអទ្ទេនា្ទ លទ្ទេy ក្នុងភ�តូចភ�ធំ ។

ចប់ កលEវវិាទសុត្តនិទ្ទេទ្ទស ទី ១១ ។ ចូ2វយូិEសុត្តនិទ្ទេទ្ទស ទី ១២

[២០០] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរថា) >នទាងំឡាយ ព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ ជាអ្នកដំអក់ទ្ទេR ក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ រស្បែមង ព្របកាន់យក (នូវទិដ្ឋិទ្ទេនាះ) ទ្ទេEីយទ្ទេ'លទ្ទេUVងៗ ថា បុគ្គលណ្ហាដឹងយ៉ាងទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាដឹងធម៌ បុគ្គល ណ្ហា បដិទ្ទេសធទ្ទេសចក្តីទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមិនមាន គុណធម៌បរបូិណ៌ ។ [២០១] 'ក្យថា ជាអ្នកដំអក់ទ្ទេRក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ អធិប្បាយថា មាន សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ

កាន់យក ទ្ទេរjនយក ព្របកាន ់ បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត ្ត បណ្ហា្ត ទិដ ្ឋិ ៦២ នូវទិដ្ឋិណ្ហាមួយ ទ្ទេEីយទ្ទេR ទ្ទេRរមួ ទ្ទេRព្រគប់ព្រគង ទ្ទេRព្រ� ំក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ។ �ួកអ្នក មានU្ទះក្តី រស្បែមងទ្ទេRក្នុងU្ទះ �ួកអ្នកព្រតវូអាបត្តិក្តី រស្បែមងទ្ទេRក្នុងអាបត ្តិ �ួកអ្នកព្របកបទ្ទេ:យ កិទ្ទេលសក ្តី រស្បែមងទ្ទេRក្នុងកិទ្ទេលស យ៉ាងណ្ហា មានសមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ជាអ្នកលុះក្នុង ទិដ ្ឋិ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ កាន់យក ទ្ទេរjនយក ព្របកាន់យក បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត្ត បណ្ហា្ត ទិដ្ឋិ ទាងំ ៦២ នូវទិដ្ឋិណ្ហាមួយ ទ្ទេEីយទ្ទេR រមួទ្ទេR ទ្ទេRព្រគប់ព្រគង ទ្ទេRព្រ� ំក្នុងទិដ្ឋិ របស់ ខHួន ៗ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ជាអ្នកដំអក់ទ្ទេRក្នុងទិដ្ឋិ របស់ខHួន ៗ ។

[២០២] អធិប្បាយ'ក្យថា ព្របកាន់ថា ខHួនDH សនៃវ រស្បែមងព្របកាន់យក (នូវទិដ្ឋិទ្ទេនាះ) ទ្ទេEីយទ្ទេ'លទ្ទេUVងៗ ព្រតង់'ក្យថា ព្របកាន់យក គឺកាន់យក ទ្ទេរjនយក ព្របកាន់យក បទ្ទេបាស អស្បែងTល ជាប់ចិត្ត ។ 'ក្យថា ទ្ទេ'លទ្ទេUVងៗ គឺនិយាយទ្ទេUVងៗ ទ្ទេ'ល'ក្យមានព្របការទ្ទេUVងៗ ទ្ទេ'ល'ក្យដនៃទ ៗ ទ្ទេ'ល'ក្យទ្ទេព្រចីន ទ្ទេ'លស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយ នូវ'ក្យជា អទ្ទេនក ។ 'ក្យថា ព្របកាន់ថា ជាអ្នកDH សនៃវ បានទ្ទេសចក្តីថា មានវាទៈដ៏DH ស មានវាទៈជា បណ្ឌិ ត មានវាទៈជាអ្នកព្របា> ្ញ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យញាណ មានវាទៈព្រតវូ�មទំនង មានវាទៈ ព្របកបទ្ទេ:យលក្ខណៈ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ មានវាទៈគួរដល់ឋានៈ �មលទ ិ្ធ របស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សសួរថា) ព្របកាន់ខHួន DH សនៃវ រស្បែមងព្របកាន់យក (នូវទិដ្ឋិទ្ទេនាះ) ទ្ទេEីយទ្ទេ'ល'ក្យទ្ទេUVងៗ ។

[២០៣] 'ក្យថា បុគ្គលណ្ហាដឹងយ៉ាងទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេD្ម ះថាដឹងធម៌ គឺបុគ្គលណ្ហា ដឹងនូវធម៌ នូវទិដ្ឋិ នូវបដិបទា នូវមគ្គទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាដឹង បានដឹង បានទ្ទេ(ីញ ចាក់ធHុះនូវធម៌ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សសួរថា) បុគ្គលណ្ហា ដឹងយ៉ាងទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេD្ម ះថា ដឹងធម៌ ។

[២០៤] 'ក្យថា បុគ្គលណ្ហា បដិទ្ទេសធទ្ទេសចក្តីទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមិនមានគុណ ធម៌បរបូិណ៌ គឺ បុគ្គលណ្ហា �ត់នូវធម៌ នូវទិដ្ឋិ នូវបដិបទា នូវបុគ្គលទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះ ថាជាមនុសVមិនទ្ទេ�ញទ្ទេលញ មិនព្រគប

ព្រគាន់ មិនបរបូិណ៌ ជាបុគ្គលទ្ទេថាកទាប Eីនទ្ទេហាច បុគ្គលណ្ហា បដិទ្ទេសធទ្ទេសចក្តីទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមិនមានគុណធម៌បរបូិណ៌ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ ព្រ�ស់សួរថា

>នទាងំឡាយ ព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ ជាអញនកដំអក់ទ្ទេRក្នុង ទិដ្ឋិ របស់ខHួនៗ រស្បែមងព្របកាន់យក (នូវទិដ្ឋិទ្ទេនាះ) ទ្ទេEីយ ទ្ទេ'លទ្ទេUVងៗ ថាបុគ្គលណ្ហា ដឹងយ៉ាងទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាដឹងធម៌ បុគ្គលណ្ហា បដិទ្ទេសធទ្ទេសចក្តីទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមិនមានគុណធម៌បរបូិណ៌ ។ [២០៥] >នទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន ទាងំទ្ទេ'លថាជាមនុសV'ល ទន់ទាប មិនDH សនៃវ ទ្ទេតីវាទៈដូចទ្ទេម្តច របស់>នទាងំទ្ទេនះ ជាវាទៈ�ិត ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកទ្ទេ'លថា ខHួនDH សនៃវ ទាងំអស់គា្ន ។ [២០៦] 'ក្យថា >នទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន ទ្ទេសចក្តីថា >នទាងំឡាយ

កាន់យក ទ្ទេរjនយក ព្របកាន់យក បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត្ត យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន គឺទ្ទេធ្វីនូវ>ទ្ទេមាH ះ ទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន ់ ទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស ទ្ទេធ្វីនូវវវិាទ ទ្ទេធ្វីនូវការព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ងថា អ្នកមិនទ្ទេចះធម៌ វន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ឬទ្ទេបីអ្នកអាច អ្នកចូរទ្ទេ:ះព្រសាយឲ្យរចួចុះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេEីយរស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន ។

[២០៧] 'ក្យថា ទាងំទ្ទេ'លថា ជាមនុសV'ល ទន់ទាប មិនDH សនៃវ គ ឺ បានទ្ទេ'ល យ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះថា បុគ្គលទ្ទេនះ ជាមនុសVទន់ទាប ជាបុគ្គល'ល ទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកថយ អ័ប្បឳន លាមក គព្រមក់ ជាមនុសVកទ្ទេម្ទចកម្ទី មិនDH ស មិនយល់ ជាអ្នកលុះក្នុងអំណ្ហាចអវជិា្ជ ជាបុគ្គល មិនមាន ញាណ មិនមានការ�ិចារណ្ហា ទ្ទេ:យញាណ អ័ប្បញាណ អ័ប្បឥតព្របាជា្ញទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទាងំទ្ទេ'លថា ជាមនុសV'ល ទន់ទាប មិនDH សនៃវ ។

[២០៨] 'ក្យថា ទ្ទេតីវាទៈដូចទ្ទេម្តច របស់>នទាងំទ្ទេនះ ជាវាទៈ�ិតគឺ វាទៈដូចទ្ទេម្តច របស់ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ជាវាទៈ�ិត ព្របាកដស្បែមន ទ្ទេទjងទាត់ ព្រតឹមព្រតវូ មិនវបិរតិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេតីវាទៈដូចទ្ទេម្តច របស់>នទាងំទ្ទេនះ ជាវាទៈ�ិត ។

[២០៩] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះថា>នទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកទ្ទេ'លថាខHួនDH សនៃវ ទាងំអស់គា្ន គឺ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកទ្ទេ'លថាខHួនជាអ្នកDH សនៃវ ទ្ទេ'លថាជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លថាជាអ្នកព្របា> ្ញ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យញាណ ទ្ទេ'លថាព្រតវូ�មទំនង ទ្ទេ'លថាព្របកប ទ្ទេ:យលក្ខណៈ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ទ្ទេ'លថាគួរដល់ឋានៈ �មលទ្ធិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកទ្ទេ'លថាខHួន DH សនៃវ ទាងំអស់ គា្ន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ ព្រ�ស់សួរថា

>នទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្នទាងំទ្ទេ'លថាជាមនុសV'ល ទន់ទាប មិនDH សនៃវ ទ្ទេតីវាទៈដូចទ្ទេម្តច របស់>នទាងំទ្ទេនះ ជាវាទៈ�ិត ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកទ្ទេ'លថាខHួនDH សនៃវ ទាងំអស់គា្ន ។ [២១០] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា) បុគ្គល'ល ជាអ្នក

ទ្ទេថាកទាប មានបញ្ញាo ទន់អន់ មិនយល់នូវធម៌របស់បុគ្គល ដនៃទ >នទាងំអស់ជាមនុសV'ល មានបញ្ញាo ទន់អន់ >ន ទាងំអស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកតំអក់ទ្ទេRក្នុងទិដ្ឋិ ។ [២១១] 'ក្យថា មិនយល់នូវធម៌របស់បុគ្គលដនៃទ គឺមិនយល់�ម មិនទ្ទេ(ីញ�ម មិនដឹង�ម មិនទ្ទេព្រតកអរ

�ម នូវធម៌ នូវទិដ្ឋិ នូវបដិបទា នូវមគ្គ របស់បុគ្គលដនៃទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនយល់នូវធម៌ របស់បុគ្គលដនៃទ ។

[២១២] 'ក្យថា បុគ្គល'ល ជាអ្នកទ្ទេថាកទាប មានបញ្ញាo ទន់អន់ គឺបុគ្គលទ្ទេឈHីយ ល្ងង់ ទ្ទេថាកទាប ទន់អន់ ទ្ទេថាកថយ លាមក គព្រមប់ ជាមនុសVកទ្ទេម្ទចកម្ទី មនាបញ្ញាo សទ្ទេថាកទាប មានបញ្ញាo ទន់អន់ មានបញ្ញាo ទ្ទេថាកថយ មានបញ្ញាo លាមក មានបញ្ញាo គព្រមក់ មានបញ្ញាo ស្តួច ទ្ទេស្តីង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេ'ល ជាអ្នក ទ្ទេថាកទាប មានបញ្ញាo ទន់អន់ ។

[២១៣] 'ក្យថា >នទាងំអស់ ជាមនុសV'ល មានបញ្ញាo ទន់អន់ គឺ�ួកសមណ ព្រ�E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនះ ជាបុគ្គលល្ងង់ ទ្ទេថាកទាបទន់អន់ ទ្ទេថាកថយ លាមក គព្រមប់ ជាមនុសV កទ្ទេម្ទចកម ្ទី សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ មានបញ្ញាo ទ្ទេថាកទាប មានបញ្ញាo ទន់អន់ មានបញ្ញាo ទ្ទេថាក ថយ មានបញ្ញាo លាមក មានបញ្ញាo គព្រមក់ មានបញ្ញាo ស្តួចទ្ទេស្តីង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នទាងំអស់ ជាមនុសV'ល មានបញ្ញាo ទ្ទេថាកថយ ។

[២១៤] 'ក្យថា >នទាងំអស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកតំអក់ទ្ទេRក្នុងទិដ្ឋិ គឺ�ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំ អស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកលុះក្នុងទិដ្ឋិ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនាះ កាន់ ទ្ទេរjន ព្របកាន់ បទ្ទេបាស អស្បែងTល ជាប់ចិត្ត បណ្ហា្ត ទិដ្ឋិទាងំ ៦២ នូវទិដ្ឋិណ្ហាមួយ ទ្ទេEីយទ្ទេR ទ្ទេRរមួ ទ្ទេRជាប់ ទ្ទេRព្រ� ំក្នុង ទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ។ បុគ្គលមានU្ទះក្តី រស្បែមងទ្ទេRក្នុងU្ទះ បុគ្គលអ្នកព្រតវូអាបត្តិក្តីរស្បែមងទ្ទេRក្នុង អាបត ្តិ បុគ្គលព្របកបទ្ទេ:យកិទ្ទេលសក្តី រស្បែមងទ្ទេRក្នុងកិទ្ទេលស យ៉ាងណ្ហាមិញ �ួកសមណ ព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកលុះក្នុងទិដ្ឋិ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ កាន់ ទ្ទេរjន ព្របកាន់ បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត្ត បណ្ហា្ត ទិដ្ឋិទាងំ ៦២ នូវទិដ្ឋិណ្ហាមួយ ទ្ទេEីយទ្ទេR ទ្ទេRរមួ ទ្ទេRជាប ់ ទ្ទេRព្រ� ំ ក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នទាងំអស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកតំអក់ទ្ទេRក្នុង ទិដ្ឋិ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលទ្ទេ'ល ជាអ្នកទ្ទេថាកទាប មានបញ្ញាo ទន់អន់ រស្បែមងមិនយល់នូវធម៌ របស់បុគ្គលដនៃទ >នទាងំអស់ ជាមនុសV 'ល មានបញ្ញាo ទន់អន់ >នទាអំស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកតំអក់ទ្ទេR ក្នុងទិដ្ឋិ ។ [២១៥] ព្របសិនទ្ទេបី បុគ្គលទាងំឡាយ ជាអ្នកមានបញ្ញាo DH សនៃវ មានបញ្ញាo បរសុិទ្ធលT មានញាណដ៏UូរUង់ ទ្ទេ:យទិដ្ឋិរបស់ខHួន បណ្ហា្ត បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហា មួយ មានបញ្ញាo ទន់អន់ ឥតមានទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំទ្ទេនាះ បានព្របកាន់ទិដ្ឋិយ៉ាងទ្ទេនាះទ្ទេEីយ ។ [២១៦] 'ក្យថា ដ៏UូរUង់ទ្ទេ:យទិដ្ឋិរបស់ខHួន គឺUូរUង់ សាT ត មិនទ្ទេ�E្មង ទ្ទេ:យទិដ្ឋិ របស់ខHួន ទ្ទេ:យការគួ

ររបស់ខHួន ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីគាប់ចិត្តរបស់ខHួន ទ្ទេ:យលទិ្ធរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ដ៏UូរUង់ ទ្ទេ:យទិដ្ឋិរបស់ខHួន ។

[២១៧] 'ក្យថា បុគ្គលទាងំឡាយ ជាអ្នកមានបញ្ញាo DH សនៃវ មានបញ្ញាo បរសុិទ្ធលT គឺមានបញ្ញាo សាT ត មានបញ្ញាo សាT តវទិ្ទេសស មានបញ្ញាo បរសុិទ ្ធ មានបញ្ញាo ថាH សាT ត មានបញ្ញាo UូរUង់ ។ ឬថា មានការទ្ទេ(ីញសាT ត មានការទ្ទេ(ីញសាT តវទិ្ទេសស មានការទ្ទេ(ីញបរសុិទ្ធ មានការទ្ទេ(ីញE្មត់ចត់ មានការទ្ទេ(ីញUូរUង់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មានបញ្ញាo បរសុិទ្ធ លT ។ 'ក្យថា DH សនៃវ គឺបិុនព្របសប់ ជាបណ្ឌិ ត មានបញ្ញាo មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងដឹង មានញាណ មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ង បំភ Hឺ មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងទំលាយកិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) DH សនៃវ មានបញ្ញាoបរសុិទ្ធល T ។ 'ក្យថា មានបញ្ញាo គឺមានការដឹង ជាបណ្ឌិ ត មានបញ្ញាo មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងដឹង មានញាណ មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងបំភHឺ មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងទំលាយកិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទាងំឡាយ ជាអ្នកមានបញ្ញាo DH សនៃវ មានបញ្ញាo បរសុិទ្ធ ។

[២១៨] 'ក្យថា បណ្ហា្ត បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហា មួយ មានបញ្ញាo ទន់អន់ ឥត មានទ្ទេទ គឺបណ្ហា្តសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍ណ្ហាមួយ មានបញ្ញាo ទ្ទេថាក ទាប មានបញ្ញាo ទន់អន ់ មានបញ្ញាoទ្ទេថាកថយ មានបញ្ញាo លមក មានបញ្ញាo គព្រមក់ មានបញ្ញាo ស្តួច ទ្ទេស្តីង ឥតមានទ្ទេទ ។ គឺថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ មានបញ្ញាo ដ៏ទ្ទេលីសលុប មានបញ្ញាo ព្របទ្ទេសីរ មានបញ្ញាo ព្របទ្ទេសីរវទិ្ទេសស មានបញ្ញាo ជាព្របធាន មានបញ្ញាo ដ៏ឧត្តម មានបញ្ញាo ដ៏បវរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បណ្ហា្ត បុគ្គលទាងំទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហាមួយ មានបញ្ញាo ទន់អន់ ឥតមាន ទ្ទេទ ។

[២១៩] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំទ្ទេនាះ បានព្របកាន់ទិដ្ឋិយ៉ាងទ្ទេនាះទ្ទេEីយ គឺសមណ ព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ បានព្របកាន ់ សមាទាន កាន់យក បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត ្ត >ក់ចិត ្ត ចុះ ចិត្តស៊ប ់ ទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេចា្ន ះ ទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំទ្ទេនាះ បាន ព្របកាន់ទិដ្ឋិយ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

ព្របសិនទ្ទេបី បុគ្គលទាងំឡាយ ជាអ្នកមានបញ្ញាo DH សនៃវ មានបញ្ញាo បរសុិទ្ធលT មានញាណដ៏UូរUង់ ទ្ទេ:យទិដ្ឋិ របស់ខHួន បណ្ហា្ត បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហាមួយ មានបញ្ញាo ទន់អន់ ឥតមានទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំទ្ទេនាះ បានព្របកាន់ទិដ្ឋិយ៉ាងទ្ទេនាះទ្ទេEីយ ។ [២២០] សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ជាគូៗ បានទ្ទេ'លនូវគា្ន នឹងគា្ន ថា'ល ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិណ្ហា តថាគតមិនទ្ទេ'លនូវទិដ្ឋិន៎ុះ ថា�ិតទ្ទេទ បុគ្គលទាងំឡាយបានទ្ទេធ្វី នូវទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ថា�ិត ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះបានជា >នទាងំឡាយ ស្បែតងយល់នូវ បុគ្គលដនៃទថា'ល ។ [២២១] អធិប្បាយ'ក្យថា តថគតមិនទ្ទេ'លនូវទិដ្ឋិន៎ុះថា �ិតទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា មិន គឺ ជា 'ក្យហាម�ត់

។ 'ក្យថា ទិដ្ឋិន៎ុះ គឺទិដ្ឋិ ៦២ ទ្ទេសចក្តីថា តថាគត មិនទ្ទេ'ល មិនព្របាប់ មិនសស្បែម្តង មិនបញoត្តិ មិន�ងំទុក មិនទ្ទេបីក មិនស្បែវកស្បែញក មិនទ្ទេធ្វីឲ្យង្ខាយ មិនព្របកាស នូវទិដ ្ឋិ ន៎ុះ ថា �ិត ថា ស្បែមន ថា ព្របាកដ ថា ព្រតវូ មិនវបិរតិ ដូទ្ទេច្នះទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) តថាគត មិនទ្ទេ'លនូវទិដ្ឋិន៎ុះ ថា �ិតទ្ទេទ ។

[២២២] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ជាគូៗ បានទ្ទេ'លនូវគា្ន នឹងគា្ន ថា ('ល) ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិណ្ហា ព្រតង់'ក្យថា ជាគូៗ បានទ្ទេសចក្តីថា >ន�ីរនាក់ គឺអ្នកទ្ទេធ្វី>ទ្ទេមាH ះ�ីរនាក់ អ្នក ទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់�ីរនាក់ អ្នកទ្ទេធ្វីតិចា្ឆ នកថា�ីរនាក ់ អ្នកទ្ទេធ្វីវវិាទ�ីរនាក ់ អ្នកទ្ទេធ្វី អធិករណ៍�ីរនាក ់ អ្នក>ស្បែ>ក�ីរនាក ់ អ្នកនិយាយប៉ប៉ាចប៉ទ្ទេប៉ាច�ីរ

នាក់ ។ >នទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះ នូវគា្ន នឹងគា្ន ថា 'ល ទ្ទេថាកទាប សាបសូន្យ ទ្ទេថាកថយ លាមក គព្រមក ់ កទ្ទេម្ទចកម ្ទី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ជាគូរ ៗ បានទ្ទេ'ល នូវគា្ន នឹងគា្ន ថា 'ល ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិណ្ហា ។

[២២៣] 'ក្យថា បុគ្គល'លទាងំឡាយ បានទ្ទេធ្វីនូវទិដ្ឋិរបស់ខHួនៗ ថា�ិត គឺបានទ្ទេធ្វីនូវទិដ ្ឋិ របស់ខHួន ៗ ថា�ិត ទ្ទេ:យ'ក្យថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ។ បានទ្ទេធ្វីនូវទិដ្ឋិនូវទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ថា�ិត ទ្ទេ:យ'ក្យថា ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង 'ក្យ ទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទ ជាទ្ទេមា(ៈ ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយ ទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីត ទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះ ជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទ ជាទ្ទេមា(ៈ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គល'លទាងំឡាយ បានទ្ទេធ្វីនូវទិដ្ឋិរបស់ខHួនៗថា�ិត ។

[២២៤] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ >នទាងំឡាយ ស្បែតងយល់នូវបុគ្គលដនៃទថា'ល ព្រតង ់ 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ គឺ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុ ដូទ្ទេចា្ន ះ ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីរទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះ បច្ច័យទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះនិទានទ្ទេនាះ ទ្ទេទីប>នទាងំឡាយ យល់ ទ្ទេ(ីញ ព្រកទ្ទេ2កទ្ទេ(ីញ សមHឹង �ិនិត្យ រ�ឹំង នូវបុគ្គលដនៃទ ថា'ល ទ្ទេថាកទាប សាបរលាប ទ្ទេថាកថយ លាមក គព្រមក ់ កទ្ទេម្ទចកម ្ទី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ >នទាងំឡាយ ស្បែតងយល់នូវបុគ្គលដនៃទ ថា'ល។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយជាគូៗ បានទ្ទេ'លនូវគា្ន នឹងគា្ន ថា'ល ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិណ្ហា តថាគតមិនទ្ទេ'លនូវទិដ្ឋិន៎ុះ ថា�ិតទ្ទេទ បុគ្គល'លទាងំឡាយ បានទ្ទេធ្វីនូវទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ថា�ិត ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះបានជា>នទាងំឡាយ ស្បែតងយល់នូវបុគ្គលដនៃទថា 'ល ។ [២២៥] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរថា) សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ បានទ្ទេ'ល'ក្យណ្ហា ថាជា'ក្យថាទ្ទេទjង ជា'ក្យ�ិត ចំស្បែណកសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយដនៃទទ្ទេទjត ស្បែបរជាទ្ទេ'ល'ក្យ ទ្ទេនាះ ថាជា'ក្យទទ្ទេទ ជា'ក្យកុEកវញិ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេEតុអ្វី សមណៈទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ ។ [២២៦] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ បានទ្ទេ'ល'ក្យណ្ហា ថាជា'ក្យទ្ទេទjង ជា'ក្យ�ិត ទ្ទេសចក្តីថា

សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នា យ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះ នូវធម ៌ ទិដ ្ឋិ បដិបទា មគ្គណ្ហា ថា ទ្ទេនះទ្ទេទjង �ិត ព្របាកដ ព្រតវូមិនវបិរតិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ បាន ទ្ទេ'ល'ក្យណ្ហា ថាជា'ក្យទ្ទេទjង ជា'ក្យ�ិត ។

[២២៧] 'ក្យថា ចំស្បែណកសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយដនៃទទ្ទេទjត ទ្ទេបរ>ទ្ទេ'ល'ក្យទ្ទេនាះ ថាជា'ក្យទទ្ទេទ ជា'ក្យកុEកវញិ ទ្ទេសចក្តីថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ ទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះ នូវធម៌ នូវទិដ្ឋិ នូវ បដិបទា នូវមគ្គទ្ទេនាះឯងថា ទ្ទេនះជា'ក្យទទ្ទេទ ទ្ទេនះជា'ក្យកុEក ទ្ទេនះជា'ក្យមិន�ិត ទ្ទេនះជា 'ក្យមិនស្បែមន ទ្ទេនះជា'ក្យមិនព្រតវូ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ចំស្បែណកសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ដនៃទទ្ទេទjត ស្បែបរជាទ្ទេ'ល'ក្យទ្ទេនាះ ថាជា'ក្យទទ្ទេទ ជា'ក្យកុEកវញិ ។

[២២៨] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាង ទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងទាស់ស្បែទង គា្ន ទ្ទេសចក្តីថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ កាន់យក ទ្ទេរjនយក ព្របកាន់ បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត្ត យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមង>ស្បែ>កគា្ន គឺទ្ទេធ្វីនូវ>ំទ្ទេលាះ ទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់ ទ្ទេធ្វីនូវ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស ទ្ទេធ្វីនូវវវិាទ ទ្ទេធ្វីនូវការព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ងថា អ្នកមិនទ្ទេចះធម៌វន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ឬទ្ទេបីអញនកអាច អ្នកចូរទ្ទេ:ះព្រសាយឲ្យរចួចុះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន ។

[២២៩] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ្វី សមណៈទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល'ក្យស្បែបបមួយ ទ្ទេសចក្តីថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីរដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ ្វី ទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យអ ្វី ទ្ទេព្រ'ះនិទានដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះកិរយិាទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះកំទ្ទេណីតដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុជាស្បែដនទ្ទេកីតដូចទ្ទេម្តច សមណទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ ស្បែបរជាទ្ទេ'លទ្ទេUVង ៗ ទ្ទេ'លនូវព្របការ ទ្ទេUVងៗ ទ្ទេ'លទ្ទេ:យស្បែ2ក�ីគា្ន ទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយទ្ទេព្រចីនស្បែបបទ្ទេyវញិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ ្វី សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល'ក្យ ស្បែតស្បែបបមួយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះព្រ�ស់សួរថា ណ

សមណព្រ'E្មណ៍�ួកខHះ បានទ្ទេ'ល'ក្យណ្ហា ថាជា'ក្យទ្ទេទjង ជា'ក្យ�ិត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយដនៃទទ្ទេទjត ស្បែបរជាទ្ទេ'ល'ក្យទ្ទេនាះ ថាជា'ក្យទទ្ទេទ ជា'ក្យកុEកវញិ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមង ទាស់ស្បែទងគា្ន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ្វី សមណៈទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល 'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ ។ [២៣០] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា) សត្វដឹងច្បាស់នូវសច្ចៈណ្ហា មិនគប្ីបទាស់ស្បែទងគា្ន សច្ចៈ (ទ្ទេនាះ) មានស្បែតមួយ មិនមានជាគំរប�ីរទ្ទេទ សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំឡាយទ្ទេនាះ ស្បែតងទ្ទេ'ល�មទំទ្ទេនីងខHួនឯង នូវសច្ចៈទាងំឡាយទ្ទេUVងៗ គា្ន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ បានជាសមណៈទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ ។ [២៣១] 'ក្យថា សច្ចៈ (ទ្ទេនាះ) មានស្បែតមួយ មិនមានជាគំរប់�ីរទ្ទេទ អធិប្បាយថា ទុក្ខនិទ្ទេរាធនិ'្វ ន

ទ្ទេលាកទ្ទេmថា សច្ចៈមួយ បានខាងទ្ទេសចក្តីសមា្ង ប់សង្ខា្ខ រទាងំ�ួង កិរយិា រលាស់ឧបធិទាងំ�ួង កិរយិាអស់តណ្ហា, ការព្របាសចាកតទ្ទេព្រមក កិរយិារលត់ ព្រ�ះនិ'្វ ន ។ ឬថាស្បែដលទ្ទេmថា សច្ចៈមួយ សំទ្ទេ¦យកមគ្គសច្ចៈ និយ្យានសច្ចៈ ទុក ្ខ និទ្ទេរាធគាមិនីបដិបទា មគ្គមានអង ្គ ៨ ដ៏ព្របទ្ទេសីរ គ ឺ ទ្ទេសចក្តីយល់ព្រតវូ ១ ទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិព្រតវូ ១ វាចាព្រតវូ ១ ការង្ខារព្រតវូ ១ ការចិញ្ចឹម>ីវតិព្រតវូ ១ ការ�្យាយាមព្រតវូ ១ ទ្ទេសចក្តីឮកព្រតវូ ១ ការតំកល់ចិត្តព្រតវូ ១ ទ្ទេEត ុ ទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សច្ចៈទ្ទេនាះ មានស្បែតមួយ មិនមានជាគំរប់�ីរទ្ទេទ ។

[២៣២] 'ក្យថា សត្វដឹងច្បាស់នូវសច្ចៈណ្ហា មិនគប្ីបទាស់ស្បែទងគា្ន ព្រតង់'ក្យថា ណ្ហា គឺនូវសច្ចៈណ្ហា ។ 'ក្យថា សត្វ គឺជាទ្ទេD្ម ះរបស់សត្វ ។ សត្វកាលដឹងច្បាស់ ដឹងទួទ្ទេy ដឹង វទិ្ទេសស ដឹងជាក់ ចាក់ធHុះ នូវសច្ចៈណ្ហា មិនគប្បីទ្ទេធ្វី>ំទ្ទេលាះ មិនគប្ីបទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់ មិនគប្ីបទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស មិនគប្ីបទ្ទេធ្វីវវិាទ មិនគប្ីបទ្ទេធ្វីការព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ង គឺគប្ីបលះ បង់ គប្បីបទ្ទេនា្ទ បង់ គប្ីបទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស គប្បីដល់នូវការមិនទ្ទេកីតមានតទ្ទេy នូវ>ំទ្ទេលាះ ទ្ទេសចក្តី ព្របកួតព្របកាន់ ទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស វវិាទ ទ្ទេសចក្តីព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សត្វដឹងច្បាស់នូវសច្ចៈណ្ហា មិនគប្បីទាស់ស្បែទងគា្ន ។

[២៣៣] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយទ្ទេនាះ ស្បែតងទ្ទេ'ល�មទំទ្ទេនីងខHួនឯង នូវ សច្ចៈទាងំឡាយទ្ទេUVងៗ គា្ន ទ្ទេសចក្តីថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយទ្ទេនាះ ស្បែតងសរទ្ទេសីរ ទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយ �បមទំទ្ទេនីងខHួនឯង នូវសច្ចៈទាងំឡាយទ្ទេUVងៗ គា្ន គឺស្បែតងសរទ្ទេសីរ ទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល ់ អធិប្បាយ �មទំទ្ទេនីង ខHួនឯងថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ស្បែតងសរទ្ទេសីរ ទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយ �មទំទ្ទេនីងខHួនឯងថា ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិន ស្បែមនមិនទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយទ្ទេនាះ ស្បែតងទ្ទេ'ល�មទំទ្ទេនីងខHួនឯង នូវសច្ចៈ ទាងំឡាយទ្ទេUVងៗ គា្ន ។

[២៣៤] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបសមណៈទាងំឡាយមិនទ្ទេ'ល'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ គឺ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុ ដូទ្ទេចា្ន ះ ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីរទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះ បច្ច័យទ្ទេនាះ ព្រ�ះនិទានទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបសមណៈទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ គឺទ្ទេ'ល ទ្ទេUVងៗ ទ្ទេ'ព្របការទ្ទេUVង ៗ ទ្ទេ'លទ្ទេ:យស្បែ2ក�ីគា្ន ទ្ទេ'ល ស្បែថHង�ណ៌នា�ន្យល ់ អធិប្បាយ មានព្របមាណទ្ទេព្រចីន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបសមណៈទាងំឡាយ មិន ទ្ទេ'ល'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

សត្វដឹងច្បាស់នូវសច្ចៈណ្ហា មិនគប្បីទាស់ស្បែទងគា្ន សច្ចៈ (ទ្ទេនាះ) មានស្បែតមួយ មិនមានជាគំរប់�ីរទ្ទេទ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយទ្ទេនាះ ស្បែតងទ្ទេ'ល�មទំទ្ទេនីងខHួនឯងនូវសច្ចៈ ទាងំឡាយទ្ទេUVងៗ គា្ន ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបសមណៈ ទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'ល'ក្យស្បែតស្បែបបមួយ ។ [២៣៥] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតសួរថា) ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ្វី �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ ជាអ្នកព្របកាន់ថាDH សនៃវ ទ្ទេ'ល ទ្ទេ'ល>ស្បែ>កនូវសច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេUVងៗ គា្ន សច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVងៗ ទ្ទេតី (សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ) បានឮឬ ឬក៏សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ រាវរកទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិទ្ទេទ ។ [២៣៦] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ្វី �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទ្ទេ'ល នូវសច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេUVង ៗ គា្ន ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ្វី គឺ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះ ដំទ្ទេណីរដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះ

ទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះនិទានដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេទីប�ួក សមណព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេ'លនូវសច្ចៈទាងំឡាយទ្ទេUVងៗ ទ្ទេ'លនូវសច្ចៈទាងំឡាយមានព្របការ ទ្ទេUVងៗ ទ្ទេ'លទ្ទេ:យស្បែ2ក�ីគា្ន ទ្ទេ'ល �ណ៌នា អធិប្បាយ នូវសច្ចៈទាងំឡាយមានព្របមាណ ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ្វី �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេ'លនូវសច្ចៈ ទាងំឡាយទ្ទេUVងៗ គា្ន ។

[២៣៧] អធិប្បាយ'ក្យថា ជាអ្នកព្របកាន់ថាDH សនៃវ ទ្ទេ'ល>ស្បែ>ក ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេ'ល>ស្បែ>ក គឺ រស្បែមងទ្ទេ'ល>ស្បែ>ក ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេ'ល>ស្បែ>ក ។ មួយទ្ទេទjត សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ ទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយនូវទិដ្ឋិរបស់ ខHួន ៗ គឺទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះ ជា'ក្យ�ិត 'ក្យ ដនៃទ ជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយថា ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វ សាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះ ជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទ ជាទ្ទេមា(ៈ ។ 'ក្យថា អ្នកព្របកាន់ថាDH សនៃវ គឺជាអ្នកទ្ទេ'លថាDH សនៃវ ទ្ទេ'លថាជា បណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លថាជាអ្នកព្របា> ្ញ ទ្ទេ'លថា

មានញាណ ទ្ទេ'លព្រតវូទំនង ទ្ទេ'លព្របកបទ្ទេ:យ លក្ខណៈ ទ្ទេ'លព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ទ្ទេ'លគួរដល់ឋានៈ �មលទ្ធិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ជាអ្នកព្របកាន់ថាDH សនៃវ ទ្ទេ'ល ទ្ទេ'ល>ស្បែ>ក ។

[២៣៨] 'ក្យថា សច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVងៗ (ទ្ទេតីសមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ) បានឮ ឬ ទ្ទេសចក្តីថា សច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេព្រចីនទ្ទេUVងៗ មានព្របការទ្ទេUVងៗ ដនៃទ ៗ ជាអទ្ទេនក (ទ្ទេតីសមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ) បានឮឬ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) សច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVង ៗ ទ្ទេតីសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ បានឮឬ ។

[២៣៩] 'ក្យថា ឬក៏សមណព្រ'E្មណ ៍ ទាងំទ្ទេនាះ រាវរកទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ទ្ទេសចក្តីថា ឬក៏ (សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ) ព្រតវូទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិទ្ទេUVងៗ ទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ព្រ�ម ឲ្យទ្ទេyឲ្យនាទំ្ទេy ឲ្យរសាត់ទ្ទេy ឲ្យកួចទ្ទេy ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ឬក៏ សមណ ព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ រាវរក ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ។ មួយទ្ទេទjត សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំឡាយ ទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល ់ អធិប្បាយ នូវព្របាជា្ញ ស្បែដលព្រសាវព្រជាវ ទ្ទេសាយទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ស្បែដលរះិរក ទ្ទេ:យការ�ិចារណ្ហា ទ្ទេ:យខHួនឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ឬក៏ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ រាវរកទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតទ្ទេនាះ ព្រ�ស់សួរថា

ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុអ្វី �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ ជាអ្នកព្របកាន់ថា DH សនៃវ ទ្ទេ'ល ទ្ទេ'ល>ស្បែ>ក នូវសច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេUVងៗ គា្ន សច្ចៈទាងំឡាយ ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVងៗ ទ្ទេតី (សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ) បានឮឬ ឬក៏សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ រាវរកទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិទ្ទេទ ។ [២៤០] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា) សច្ចៈទាងំឡាយ ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេវjរស្បែលងស្បែតទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថាទ្ទេទjងទ្ទេ:យសញ្ញាo ទ្ទេចញ មិនស្បែមនមានទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVងៗ គា្ន ទ្ទេទ មួយវញិទ្ទេទjត >នទាងំឡាយ ស្បែតង�ងំនូវទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ក្នុងទិដ្ឋិទាងំឡាយ ទ្ទេEីយទ្ទេ'ល នូវធម៌ ជាគូ ថា�ិត ថាកុEក ។ [២៤១] 'ក្យថា សច្ចៈទាងំឡាយ មិនស្បែមនមានទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVងៗ គា្ន ទ្ទេទ គឺសច្ចៈទាងំឡាយ មិនស្បែមនមានទ្ទេព្រចីន

ទ្ទេUVងៗ មានព្របការទ្ទេUVង ៗ ទ្ទេ:យស្បែ2ក�ីគា្ន ទ្ទេព្រចីនទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សច្ចៈទាងំឡាយមិនស្បែមនមានទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVងៗ គា្ន ទ្ទេទ ។

[២៤២] អធិប្បាយ'ក្យថា ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេវjរស្បែលងស្បែតទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថា ទ្ទេទjង ទ្ទេ:យ សញ្ញាo ទ្ទេចញ ទ្ទេសចក្តីថា ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេវjរស្បែលងស្បែតទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថាទ្ទេទjង ទ្ទេ:យសញ្ញាo ទ្ទេចញ សច្ចៈ ស្បែដលទ្ទេលាក ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយថា មានស្បែតមួយ គឺ ទុក្ខនិទ្ទេរាធនិ'្វ ន បាន ដល់ កិរយិារមា្ង ប់នូវសង្ខា្ខ រទាងំ�ួង កិរយិាកំចាត់បង់នូវឧបធិទាងំ�ួង កិរយិាអស់តណ្ហា, កិរយិាព្របាសចាករាគៈ កិរយិារលត់ទុក្ខ ព្រ�ះនិ'្វ ន ។ មួយទ្ទេទjត សច្ចៈ មួយ ទ្ទេលាកទ្ទេ'ល សំទ្ទេ¦យក មគ្គសច្ចៈ និយ្យានសច្ចៈ ទុក្ខនិទ្ទេរាធគាមិនីបដិបទា មគ្គព្របកបទ្ទេ:យអង្គ ៨ ដ៏ព្របទ្ទេសីរ គឺសមា្ម ទិដ្ឋិ ។ទ្ទេប។ សមា្ម សមាធិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេវjរស្បែលង ស្បែតទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថាទ្ទេទjង ទ្ទេ:យសញ្ញាo ។

[២៤៣] 'ក្យថា មួយទ្ទេទjត >នទាងំឡាយ ស្បែតង�ងំនូវទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ក្នុងទិដ្ឋិទាងំឡាយ ទ្ទេEីយទ្ទេ'លនូវធម៌ជាគូ ថា�ិត ថាកុEក ទ្ទេសចក្តីថា >នទាងំឡាយ ព្រតិះរះិ ព្រតិះរះិទ្ទេUVងៗ ព្រតិះ រះិព្រ�មនូវទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ នូវទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិទ្ទេUVង ៗ នូវទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិព្រ�ម ទ្ទេEីយញំុាងទិដ ្ឋិ ទាងំ ឡាយឲ្យទ្ទេកីត ឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម ឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ឲ្យទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះ លុះញំុាងទិដ្ឋិទាងំឡាយ ឲ្យទ្ទេកីត ឲ្យ ទ្ទេកីតព្រ�ម ឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ឲ្យទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេEីយ ក៏ទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ

ស្បែថHងយ៉ាង ទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះថា 'ក្យរបស់ខ្ញុំ ជា'ក្យ�ិត 'ក្យរបស់អ្នក ជា'ក្យកុEក ទ្ទេEតុទ្ទេនះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នទាងំឡាយស្បែតង�ងំនូវទ្ទេសចក្តី ព្រតិះរះិ ក្នុងទិដ្ឋិទាងំឡាយទ្ទេEីយទ្ទេ'ល នូវធម៌ជាគូថា�ិត ថាកុEក ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះ ភាគព្រ�ស់ទ្ទេEីយថា

សច្ចៈទាងំឡាយ ក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេវjរស្បែលងស្បែតទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ថា ទ្ទេទjងទ្ទេ:យសញ្ញាo ទ្ទេចញ មិនស្បែមនមានទ្ទេព្រចីន ទ្ទេUVងៗ គា្ន ទ្ទេទ មួយទ្ទេទjត >នទាងំឡាយ ស្បែតង�នូំវទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិ ក្នុងទិដ្ឋិទាងំឡាយ ទ្ទេEីយទ្ទេ'លនូវធម៌ជាគូ ថា�ិត ថាកុEក ។ [២៤៤] បុគ្គលអាព្រស័យទិដ្ឋិធម៌ ទាងំទ្ទេនះ គឺការទ្ទេ(ីញក្តី ការឮក្តី សីលនឹងវត័ក្តី ការប៉ះ'ល់ក្តី ទ្ទេEីយជាអ្នក ទ្ទេ(ីញនូវការទ្ទេមីលង្ខាយ ឋិតទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ទ្ទេEីយរកីរាយ បានទ្ទេ'លថា បុគ្គលទ្ទេ'ល ទ្ទេថាកទាប មិនDH សនៃវ ។ [២៤៥] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលអាព្រស័យទិដ្ឋិធម៌ទាងំទ្ទេនះ គឺការទ្ទេ(ីញក ្តី ការឮក ្តី សីលនឹងវត័ក ្តី ការ

ប៉ះ'ល់ក ្តី ទ្ទេEីយជាអ្នកទ្ទេ(ីញនូវការទ្ទេមីលង្ខាយ ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គល អាព្រស័យ ចូលទ្ទេyអាព្រស័យកាន់យក បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត្ត នូវការទ្ទេ(ីញ ឬនូវទ្ទេសចក្តី បរសុិទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះការទ្ទេ(ីញក្តី នូវការឮ ឬនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះការឮក្តី នូវសីល ឬនូវ ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះសីលក្តី នូវវត័ ឬនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះវក័្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះសីលក្តី នូវវត័ ឬនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះវត័ក ្តី នូវការប៉ះ'ល ់ ឬនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះការប៉ះ'ល់ក ្តី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ការទ្ទេ(ីញក្តី ការឮក្តី សីលនឹងវត័ក្តី ការប៉ះ'ល់ក្តី ។ 'ក្យថា បុគ្គលអាព្រស័យទិដ្ឋិធម៌ទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេEីយជាអ្នកទ្ទេ(ីញនូវការទ្ទេមីលង្ខាយ គ ឺ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នក ទ្ទេ(ីញនូវការទ្ទេមីលង្ខាយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុមិនរាប់អានខHះ ។ ឬថា ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកទ្ទេមីលង្ខាយ ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេEតុញំុាងទ្ទេទាមនសVឲ្យទ្ទេកីតខHះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលអាព្រស័យទិដ្ឋិធម៌ ទាងំទ្ទេនះ គឺការទ្ទេ(ីញក្តី ការឮក្តី សីលនឹងវត័ក្តី ការប៉ះ'ល់ក្តីទ្ទេEីយជាអ្នកទ្ទេ(ីញ នូវការទ្ទេមីល ង្ខាយ។

[២៤៦] 'ក្យថា ឋិតទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ទ្ទេEីយរកីរាយ ទ្ទេសចក្តីថា ស្បែដលទ្ទេmថា វនិិច្ឆ័យ បាន ដល់ទិដ ្ឋិ ៦២ (បុគ្គល) ឋិតទ្ទេR ឋិតទ្ទេRស៊ប់ កាន់យក បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត ្ត ក្នុងទិដ្ឋិស្បែដល ខHួន សទ្ទេព្រមចទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលឋិតទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ។ 'ក្យថា រកីរាយ គឺជាអ្នកទ្ទេព្រតកអរ រកីរាយ រកីរាយទួទ្ទេy មានចិត្តជារបស់ខHួន មានទ្ទេសចក្តីព្រតិះរះិបរបូិណ៌ ។ ឬថា ទ្ទេសីចបទ្ទេញ្ចញទ្ទេធ្មញ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ឋិតទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ទ្ទេEីយរកីរាយ ។

[២៤៧] 'ក្យថា បានទ្ទេ'លថា បុគ្គលទ្ទេ'ល ទ្ទេថាកទាប មិនDH សនៃវ គឺទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះថា បុគ្គលអន់ ល្ងង់ ទ្ទេថាកទាប សាប សូន្យ ទ្ទេថាកទាប លាមក គព្រមក់ ជាមនុសVកទ្ទេម្ទចកម ្ទី មិនDH សនៃវ មិនមានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ង ចាក់ធHុះ លុះក្នុងទ្ទេសចក្តីល្ងង ់ មិនមានញាណ មិនមានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងបំភ Hឺ ឥតបញ្ញាo ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បានទ្ទេ'លថា បុគ្គល'ល ទ្ទេថាកទាប មិនDH សនៃវ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

បុគ្គលអាព្រស័យទិដ្ឋិធម៌ទាងំទ្ទេនះ គឺការទ្ទេ(ីញក្តី ការឮក្តី សីល នឹងវត័ក្តី ការប៉ះ'ល់ក្តី ទ្ទេEីយជាអ្នកទ្ទេ(ីញនូវការទ្ទេមីល ង្ខាយ ឋិតទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យទ្ទេEីយរកីរាយ បានទ្ទេ'លថា បុគ្គល'ល ទ្ទេថាកទាប មិនDH សនៃវ ។

[២៤៨] បុគ្គលយល់បុគ្គលដនៃទ ថាជាបុគ្គល'ល ទ្ទេ:យអំទ្ទេ�ីណ្ហាទ្ទេEីយទ្ទេ'លចំទ្ទេ'ះអា�្ម អញឯង ថាជាបុគ្គលDH សនៃវ ទ្ទេ:យអំទ្ទេ�ីទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះព្របកាន់ថាខHួនជាអ្នកDH សនៃវ ទ្ទេ:យ ខHួនឯង ទ្ទេមីលង្ខាយបុគ្គលដនៃទ ទាងំទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ ។ [២៤៩] 'ក្យថា បុគ្គលយល់បុគ្គលដនៃទ ថាជាបុគ្គល'លទ្ទេ:យអំទ្ទេ�ីណ្ហា គឺបុគ្គល យល់ទ្ទេ(ីញ

ទ្ទេមីលទ្ទេ(ីញ ព្រកទ្ទេ2កទ្ទេ(ីញ សំ2ងឹទ្ទេ(ីញ រ�ឹំងទ្ទេ(ីញ នូវបុគ្គលដនៃទ ថាជា បុគ្គល'ល ទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកថយ ទន់ទាប លាមក គព្រមក់ ជាមនុសVកទ្ទេម្ទចកម្ទី ទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ណ្ហា ទ្ទេ:យបច្ច័យណ្ហា ទ្ទេ:យដំទ្ទេណីរណ្ហា ទ្ទេ:យទ្ទេEតុទ្ទេU្តីមណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលយល់បុគ្គលដនៃទ ថាជាបុគ្គល'ល ទ្ទេ:យទ្ទេEតុណ្ហា ។

[២៥០] 'ក្យថា ទ្ទេ'លចំទ្ទេ'ះអា�្ម អញឯង ថាជាបុគ្គលDH សនៃវ ទ្ទេ:យអំទ្ទេ�ីទ្ទេនាះ អធិប្បាយថា អ�្ត ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អា�្ម ។ បុគ្គលទ្ទេនាះឯង រស្បែមងទ្ទេmខHួនឯងថា អា�្ម អញ ជាអ្នកDH សនៃវ ជាបណ្ឌិ ត មានព្របាជា្ញ មានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងដឹង មានញាណ មានព្របាជា្ញ ជា ទ្ទេព្រគ{ងបំភ Hឺ ជាទ្ទេមធាវ ី ទ្ទេ:យទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេ:យបច្ច័យទ្ទេនាះ ទ្ទេ:យដំទ្ទេណីរទ្ទេនាះ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុទ្ទេU្តីម ទ្ទេនាះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេ'លចំទ្ទេ'ះអា�្ម អញឯង ថាជាបុគ្គលDH សនៃវ ទ្ទេ:យអំទ្ទេ�ីទ្ទេនាះ ។

[២៥១] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ ព្របកាន់ថាខHួនជាអ្នកDH សនៃវ ទ្ទេ:យខHួនឯង គឺទ្ទេ'លថា DH សនៃវ ទ្ទេ'លថាជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លថាជាអ្នកព្របា> ្ញ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យញាណ ទ្ទេ'លថា ព្រតវូទំនង ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យលក្ខណៈ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEត ុ ទ្ទេ'លថាគួរដល់ឋានៈ នូវខHួន ទ្ទេ:យខHួនឯង �មលទ្ធិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ ព្របកាន់ថាខHួន ជាអ្នកDH សនៃវ ។

[២៥២] 'ក្យថា ទ្ទេមីលង្ខាយ បុគ្គលដនៃទ ទាងំទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ គឺទ្ទេមីលង្ខាយបុគ្គល ដនៃទ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុមិនរាប់អានខHះ ។ ឬទ្ទេមីលង្ខាយបុគ្គលដនៃទ ទ្ទេព្រ'ះញំុាងទ្ទេទាមនសVទ្ទេកីតខHះ ។ 'ក្យថា ទាងំទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនាះឯង គឺបុគ្គលរស្បែមងទ្ទេ'លព្របកាន់ នូវទិដ្ឋិទ្ទេនាះ ទ្ទេ:យព្របការ ដូទ្ទេចា្ន ះថា បុគ្គលទ្ទេនះ ជាមិចា្ឆ ទិដ ្ឋិ មានការយល់ខុស ទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេច្នះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេមីលង្ខាយបុគ្គលដនៃទទាងំទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះ ភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលយល់ បុគ្គលដនៃទ ថាជាបុគ្គល'ល ទ្ទេ:យ អំទ្ទេ�ីណ្ហា ទ្ទេEីយទ្ទេ'ល ចំទ្ទេ'ះអា�្ម ឯង ថាជាបុគ្គលDH សនៃវ ទ្ទេ:យអំទ្ទេ�ីទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ព្របកាន់ថា ខHួនជាអ្នកDH សនៃវ ទ្ទេ:យខHួនឯង រស្បែមងទ្ទេមីលង្ខាយបុគ្គល ដនៃទ ទាងំទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ ។ [២៥៣] បុគ្គលទ្ទេនាះ សទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យទិដ្ឋិមានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ជាអ្នកព្រសវងឹទ្ទេ:យមានះ មានមានះបរបូិណ៌ អភិទ្ទេសកខHួន ទ្ទេ:យចិត្តខHួនឯង ទ្ទេព្រ'ះថា ទិដ្ឋិទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះសព្រមចទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេចា្ន ះ ។ [២៥៤] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះសទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យទិដ្ឋិ មានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលងអធិប្បាយថា ទិដ្ឋិ ៦២ ទ្ទេmថាទិដ្ឋិមាន

សារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ។ ទិដ្ឋិ ៦២ ទ្ទេEតុអ្វីក៏ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទិដ្ឋិមានសារៈដ៏នៃព្រក ស្បែលង ។ ទិដ្ឋិទាងំអស់ទ្ទេនាះ កនHងនូវទ្ទេEតុ កនHងនូវលក្ខណៈ កនHងនូវការទ្ទេថាកទាប ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទិដ្ឋិទាងំ ៦២ ទ្ទេmថាទិដ្ឋិមានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ។ �ួកតិរ ិ ្ថយ

ទាងំអស់ មានទិដ្ឋិ មានសារៈដ៏នៃព្រក ស្បែលង ។ ទ្ទេEតុអ្វីក៏�ួកតិរ ្ថយិទាងំអស់ មានទិដ្ឋិ មានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ។ �ួកតិរ ្ថយិ ទាងំទ្ទេនាះ កនHង កនHងព្រ�ម ព្របព្រ�ឹត្តកនHង នូវគា្ន នឹងគា្ន ទ្ទេEីយញំុាងទិដ្ឋិទាងំឡាយ ឲ្យទ្ទេកីត ឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម ឲ្យបទ្ទេង្កីត ឲ្យបទ្ទេង្កីតចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះបានជា �ួកតិរ ្ថយិ ទាងំអស់ មានទិដ្ឋិ មានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ។ 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះសទ្ទេព្រមច គឺ សទ្ទេព្រមច បរបូិណ៌ មិនខ្វះខាតទ្ទេ:យ ទិដ្ឋិមានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះសទ្ទេព្រមច ទ្ទេ:យទិដ្ឋិ មានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ។

[២៥៥] 'ក្យថា ជាអ្នកព្រសវងឹទ្ទេ:យមានះ មានមានះបរបូិណ៌ គ ឺ ជាអ្នកព្រសវងឹ ព្របមាទ ឆ្ងួត ព្រសវងឹទ្ទេលីសលុប ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ទិដ្ឋិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នក ព្រសវងឹទ្ទេ:យមានះ ។ 'ក្យថា មានមានះបរបូិណ៌ គឺមានមានះទ្ទេ�ញទ្ទេលញ មានមានះ សទ្ទេព្រមច មានមានះមិនខ្វះខាត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកព្រសវងឹទ្ទេ:យមានះ មានមានះបរបូិណ៌ ។

[២៥៦] 'ក្យថា អភិទ្ទេសកខHួន ទ្ទេ:យចិត្តខHួនឯង គឺអភិទ្ទេសកខHួន ទ្ទេ:យចិត្តខHួនឯងថា អា�្ម អញ ជាបុគ្គលDH សនៃវ ជាបណ្ឌិ ត មានបញ្ញាo មានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងដឹង មានញាណ មានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងបំភHឺ ជាទ្ទេមធាវ ីទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទងព្រ�ស់ថា) អភិទ្ទេសកខHួន ទ្ទេ:យចិត្តខHួន ឯង ។

[២៥៧] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះថា ទិដ្ឋិទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ សទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេចា្ន ះ គឺទិដ្ឋិទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ សទ្ទេព្រមច សមាទាន កាន់យក បទ្ទេបាសអស្បែងTល ជាប់ចិត្ត ចុះចិត្ត ចុះចិត្តស៊ប់ ទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេចា្ន ះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះថា ទិដ្ឋិទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះសទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យ ព្របការដូទ្ទេចា្ន ះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

បុគ្គលទ្ទេនាះ សទ្ទេព្រមចទ្ទេ:យទិដ្ឋិ មានសារៈដ៏នៃព្រកស្បែលង ជាអ្នកព្រសវងឹទ្ទេ:យមានះ មានមានះបរបូិណ៌ អភិទ្ទេសកខHួនទ្ទេ:យចិត្តខHួនឯង ទ្ទេព្រ'ះថា ទិដ្ឋិទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះសទ្ទេព្រមច ទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេចា្ន ះ ។[២៥៨] ព្របសិនទ្ទេបី បុគ្គលទន់អន់ទ្ទេ:យសារសំដី របស់ បុគ្គលដនៃទ (បុគ្គលទ្ទេនាះ) នឹងមានបញ្ញាo ទ្ទេថាកទាបជាមួយមួយទ្ទេទjតបុគ្គលជាទ្ទេវទគូ ជាអ្នកព្របា>្ញ ទ្ទេ:យខHួនឯងបាន ឥតមានអ្នកណ្ហាមួយ ជាបុគ្គល'ល ក្នុង�ួកសមណៈទ្ទេទ ។ [២៥៩] 'ក្យថា ព្របសិនទ្ទេបី បុគ្គលទន់អន់ទ្ទេ:យសារសំដី របស់បុគ្គលដនៃទ គឺព្របសិនទ្ទេបី បុគ្គលជាអ្នកអាប់

ឳន ជាបុគ្គល'ល ទ្ទេថាកទាប អន ់ ទន់ទាប លាមក គព្រមក ់ ជាមនុសV កទ្ទេម្ទចកម ្ទី ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនទ្ទេសចក្តីនិនា្ទ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEត ុ នៃនទ្ទេសចក្តីតិះទ្ទេដjល ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុនៃនទ្ទេសចក ្តី រះិគន ់ ទ្ទេ:យសារសំដ ី ទ្ទេ:យសារ'ក្យ របស់បុគ្គលដនៃទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្របសិន ទ្ទេបី បុគ្គលទន់អន់ ទ្ទេ:យសារសំដី របស់បុគ្គលដនៃទ ។

[២៦០] 'ក្យថា (បុគ្គលទ្ទេនាះ) នឹងមានបញ្ញាo ទ្ទេថាកទាបជាមួយ គឺបុគ្គលទ្ទេនាះឯង ជាអ្នក មានបញ្ញាoទ្ទេថាកទាប មានបញ្ញាo ទ្ទេថាកថយ មានបញ្ញាo ទន់ទាប មានបញ្ញាo លាមក មានបញ្ញាo គព្រមក ់ មានបញ្ញាo ស្តួចទ្ទេស្តីង ជាមួយនឹងបុគ្គលទ្ទេនាះឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ នឹងជាបុគ្គលទ្ទេថាកទាបជាមួយ ។

[២៦១] 'ក្យថា មួយទ្ទេទjត បុគ្គលជាទ្ទេវទគូ ជាអ្នកព្របា>្ញទ្ទេ:យខHួនឯងបាន គឺបុគ្គលជា អ្នកព្របា>្ញ ជាបណ្ឌិ ត មានបញ្ញាo មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងដឹង មានញាណ មានបញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងបំភ Hឺ ជាទ្ទេមធាវ ី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មួយទ្ទេទjត បុគ្គលជាទ្ទេវទគូ ជាអ្នកព្របា>្ញទ្ទេ:យខHួនឯង បាន ។

[២៦២] 'ក្យថា ឥតមានអ្នកណ្ហាមួយ ជាបុគ្គល'លក្នុង�ួកសមណៈទ្ទេទ គឺឥតមាន អ្នកណ្ហាមួយ ជាបុគ្គល'ល ទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកថយ ទន់ទាប លាមក គព្រមក ់ ជាមនុសVកទ្ទេម្ទច កម ្ទី ក្នុង�ួកសមណៈទ្ទេទ គឺថា ទាងំអស់គា្ន សុទ្ធស្បែតជាបុគ្គលមានបញ្ញាo ដ៏ទ្ទេលីស មានបញ្ញាo ព្របទ្ទេសីរ មានបញ្ញាo វទិ្ទេសស មានបញ្ញាo ជាព្របធាន មានបញ្ញាo ដ៏ឧត្តម មានបញ្ញាo ដ៏បវរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ឥតមានអ្នកណ្ហាមួយ ជាបុគ្គល'ល ក្នុង�ួកសមណៈទ្ទេទ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

ព្របសិនទ្ទេបី បុគ្គលទន់អន់ទ្ទេ:យសារសំដី របស់បុគ្គលដនៃទ(បុគ្គលទ្ទេនាះ) នឹងមានបញ្ញាo ទ្ទេថាកទាបជាមួយ មួយទ្ទេទjត បុគ្គលជាទ្ទេវទគូ ជាអ្នកព្របា>្ញទ្ទេ:យខHួនឯងបាន ឥតមានអ្នកណ្ហាមួយ ជាបុគ្គល'ល ក្នុង�ួកសមណៈទ្ទេទ ។ [២៦៣] បុគ្គលទាងំឡាយណ្ហា សរទ្ទេសីរធម៌ដនៃទ អំ�ីធម៌ទ្ទេនះ បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកភាH ត់ចាកទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ជាបុគ្គលមិនទ្ទេ�ញទ្ទេលញ បុគ្គលអ្នកមានលទ្ធិដូចជាកំ�ង់ទាងំឡាយ ស្បែតងទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេព្រចីន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ទ្ទេព្រ'ះថា បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រតកអរនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តី ទ្ទេព្រតកអរនឹងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ។ [២៦៤] 'ក្យថា បុគ្គលទាងំឡាយណ្ហា សរទ្ទេសីរធម៌ដនៃទ អំ�ីធម៌ទ្ទេនះ បុគ្គលទាងំឡាយ ទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នក

ភាH ត់ចាកទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ ជាបុគ្គលមិនទ្ទេ�ញទ្ទេលញ គឺបុគ្គលទាងំឡាយ ណ្ហា សរទ្ទេសីរធម ៌ ទិដ ្ឋិ បដិបទាមគ្គដនៃទ អំ�ីធម៌ទ្ទេនះ បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកខុស អ្នកព្របាស អ្នកភាH ត់ អ្នក�H ត ចាកUHូវសាT ត UHូវសាT តវទិ្ទេសស UHូវបរសុិទ្ធិ UHូវE្មត់ចត់ UHូវUូរUង់ ជាបុគ្គលខុស មិនទ្ទេ�ញទ្ទេលញ ទ្ទេព្រ'ះមិនមានញាណ បុគ្គលទាងំឡាយ ទ្ទេនាះ មិនបានសទ្ទេព្រមច បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ មិនបានបរបូិណ៌ បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ជាបុគ្គលទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកថយ ទន់ទាប លាមក គព្រមក់ ជាមនុសVកទ្ទេម្ទចកម្ទី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទាងំឡាយណ្ហា សរទ្ទេសីរធម៌ដនៃទ អំ�ីធម៌ទ្ទេនះ បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកភាH ត់ចាកទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ជាបុគ្គលមិនទ្ទេ�ញទ្ទេលញ ។

[២៦៥] 'ក្យថា បុគ្គលមានលទ ្ធិ ដូចជាកំ�ង់ទាងំឡាយ ស្បែតងទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេព្រចីន យ៉ាង ទ្ទេនះឯង អធិប្បាយថា ទិដ្ឋិ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា កំ�ង់ ។ �ួកបុគ្គលអ្នកលុះក្នុងទិដ្ឋិ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា បុគ្គលអ្នកមានលទ្ធិ ដូចជាកំ�ង់ ។ បុគ្គលអ្នកព្របកប ទ្ទេ:យទដ្ឋិទ្ទេព្រចីន ស្បែតងទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយ នូវទិដ្ឋិដ៏ទ្ទេព្រចីនទាងំឡាយ ទ្ទេ:យទិដ្ឋិមានព្របមាណទ្ទេព្រចីន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលអ្នកមានលទ ្ធិ ដូចជាកំ�ង់ទាងំឡាយ ស្បែតងទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេព្រចីនយ៉ាងទ្ទេនះ ខHះ ។

[២៦៦] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះថាបុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រតកអរនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតក អរ នឹងទិដ្ឋិរបស់ខHួន គ ឺ (បុគ្គលទ្ទេនាះ) ទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេព្រតកអរនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ នឹង ទិដ្ឋិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះថា បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រតកអរនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ នឹងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

បុគ្គលទាងំឡាយ ណ្ហា សរទ្ទេសីរធម៌ដនៃទ អំ�ីធម៌ទ្ទេនះ បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា អ្នកភាH ត់ ចាកទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិជាបុគ្គលមិនទ្ទេ�ញទ្ទេលញ បុគ្គលអ្នកមានលទ្ធិ ដូចជាកំ�ង់

ទាងំឡាយ ស្បែតងទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេព្រចីន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ទ្ទេព្រ'ះថា បុគ្គលទាងំឡាយទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រតកអរនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេ:យទ្ទេសចក្តី ទ្ទេព្រតកអរ នឹងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ។[២៦៧] បុគ្គលទាងំឡាយ រស្បែមងទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ក្នុងធម៌ទ្ទេនះឯង ដូទ្ទេច្នះ មិនទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ឯងទ្ទេទjតទ្ទេទ �ួកបុគ្គលអ្នកមានលទ្ធិដូចជាកំ�ង់ �ងំ នូវស៊ប់ ក្នុងទិដ្ឋិដទ្ទេព្រចីន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ព្របកាន់មា ំក្នុងសកា-យនៈ (UHូវរបស់ខHួន) ទ្ទេនាះ ។ [២៦៨] 'ក្យថា បុគ្គលទាងំឡាយ រស្បែមងទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ ក្នុងធម៌ទ្ទេនះឯងដូទ្ទេច្នះ ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គល

ទាងំឡាយ ស្បែតងទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល ់ អធិប្បាយ នូវការសាT ត សាT តវទិ្ទេសស សាT តទ្ទេ:យ>ំុវញិ ការរចួ រចួព្រស2ះ រចួទ្ទេ:យ>ំុវញិ ក្នុងធម៌របស់ខHួនទ្ទេនះ ស្បែតងទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល ់ អធិប្បាយ នូវការសាT ត សាT តវទិ្ទេសស សាT តទ្ទេ:យ>ំុវញិ ការរចួ រចួព្រស2ះ រចួទ្ទេ:យ>ំុវញិ ក្នុងធម៌ទ្ទេនះថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ស្បែតងទ្ទេ'ល ស្បែថHង �ណ៌នា �ន្យល់ អធិប្បាយ នូវការសាT ត សាT តវទិ្ទេសស សាT តទ្ទេ:យ>ំុវញិ ការរចួ រចួព្រស2ះ រចួទ្ទេ:យ>ំុវញិ ក្នុងធម៌ទ្ទេនះថា ទ្ទេលាក មិនទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយ ទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះ ជា 'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទងព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទាងំឡាយ រស្បែមងទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ក្នុងធម៌ទ្ទេនះឯងដូទ្ទេច្នះ ។

[២៦៩] 'ក្យថា មិនទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ ក្នុងធម៌ទាងំឡាយឯទ្ទេទjតទ្ទេទ ទ្ទេសចក្តីថា ទ្ទេលីកទុកនូវសាសា្ត នូវធម៌ស្បែដលសាសា្ត ព្របាប់ នូវគណៈ នូវទិដ្ឋិ នូវបដិបទា នូវមគ្គ របស់ខHួន ទ្ទេចញ ទ្ទេEីយទ្ទេបាះទ្ទេចាល ទ្ទេបាះបង់ បដិទ្ទេសធ នូវវាទៈ របស់>នដនៃទ ទាងំអស់គ ឺ ទ្ទេ'លទ្ទេEីយ យ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះថា សាសា្ត ទ្ទេនាះមិនស្បែមនជាស�្វញoូ ទ្ទេទ ធម៌មិនស្បែមនសាសា្ត សស្បែម្តងលTទ្ទេទ គណៈមិនស្បែមនព្របតិបត្តិព្រតវូទ្ទេទ ទិដ្ឋិមិនចទ្ទេព្រមីនទ្ទេទ បដិបទា មិនស្បែមនសាសា្ត បញoត្តិលTទ្ទេទ មគ្គមិនស្បែមនជាUHូវទ្ទេព្រសាចព្រសង់សត្វ ទ្ទេទ ការសាT តក្តី ការសាT តវទិ្ទេសសក្តី ការសាT តទ្ទេ:យ>ំុវញិក្តី ការរចួក ្តី ការរចួព្រស2ះក្តី ការ រចួទ្ទេ:យ>ំុវញិក្តី មិនមានក្នុងលទ្ធិទ្ទេនះទ្ទេទ >នទាងំឡាយ សាT តក ្តី សាT តវទិ្ទេសសក្តី សាT តទ្ទេ:យ >ំុវញិក ្តី រចួក ្តី រចួវទិ្ទេសសក្តី រចួទ្ទេ:យ>ំុវញិក ្តី ក្នុងលទ្ធិទ្ទេនះមិនមានទ្ទេទ �ួក>នទ្ទេនះជាអ្នកទ្ទេថាក ទាប ទ្ទេថាកថយ ទន់ទាប លាមក គព្រមក ់ អាប់ឳន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនទ្ទេ'លនូវ ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ក្នុងធម៌ទាងំឡាយឯទ្ទេទjតទ្ទេទ ។

[២៧០] 'ក្យថា �ួកបុគ្គល អ្នកមានលទិ្ធដូចជាកំ�ង់ �ងំស៊ប់ ក្នុងទិដ្ឋិដ៏ទ្ទេព្រចីន យ៉ាងទ្ទេនះឯង អធប្បាយថា ទិដ្ឋិ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា កំ�ង់ ។ �ួកបុគ្គលអ្នកលុះ ក្នុងទិដ្ឋិ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមានលទ្ធិដូចជាកំ�ង់ ។ (�ួកបុគ្គលទ្ទេនាះ) �ងំទ្ទេRស៊ប ់ �ងំទ្ទេRមា ំ ជាប ់ ដល់ស៊ប ់ >ក់ចិត ្ត ចុះចិត្តស៊ប ់ ក្នុងទិដ្ឋិដ៏ព្រកាស់ទាងំឡាយ ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិដ៏ព្រកាស់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) �ួកបុគ្គលអ្នកមានលទ្ធិដូចជាកំ�ង់ �ងំទ្ទេRស៊ប់ ក្នុងទិដ្ឋិដ៏ទ្ទេព្រចីន យ៉ាង ទ្ទេនះឯង ។

[២៧១]'ក្យថា ព្របកាន់មាកំ្នុងសកាយនៈទ្ទេនាះ គ ឺ ធម៌ទ្ទេD្ម ះថាសកាយនៈ ទិដ្ឋិទ្ទេD្ម ះថា សកាយនៈ បដិបទាទ្ទេD្ម ះថាសកាយនៈ មគ្គទ្ទេD្ម ះថាសកាយនៈ ។ >នទាងំឡាយ មានវាទៈ មាមួំន មានវាទៈរងឹតTឹង មានវាទៈដ៏មានកំឡាងំ មានវាទៈខា្ជ ប់ខ្ជួន ក្នុងសកាយនៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្របកាន់មាកំ្នុងសកាយនៈទ្ទេនាះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

បុគ្គលទាងំឡាយរស្បែមងទ្ទេ'លថា ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិក្នុងធម៌ទ្ទេនះ

ឯង មិនទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធក្នុងធម៌ទាងំឡាយឯទ្ទេទjតទ្ទេទ �ួកបុគ្គលអ្នកមានលទ្ធិដូចជាកំ�ង់ �ងំទ្ទេRស៊ប់ក្នុងទិដ្ឋិដ៏ទ្ទេព្រចីន យ៉ាងទ្ទេនះឯង ព្របកាន់មាកំ្នុងសកាយនៈទ្ទេនាះ ។ [២៧២] មួយទ្ទេទjត បុគ្គលព្របកាន់មាកំ្នុងសកាយនៈ ស្បែតងយល់ នូវបុគ្គលដនៃទណ្ហាមួយ ថាជាបុគ្គល'ល ក្នុងសកាយនៈន៎ុះ បុគ្គលទ្ទេនាះ កាលទ្ទេ'លនូវបុគ្គលដនៃទថា'ល ថាមានធម៌មិនបរសុិទ្ធ ស្បែតងនាមំកនូវ>ទ្ទេមាH ះខHួនឯង ។[២៧៣] 'ក្យថា មួយទ្ទេទjត បុគ្គលព្របកាន់មា ំក្នុងសកាយនៈ គឺធម៌ទ្ទេD្ម ះថាសកាយនៈ ទិដ្ឋិទ្ទេនាះទ្ទេD្ម ះថា

សកាយនៈ បដិបទាទ្ទេD្ម ះថាសកាយនៈ មគ្គទ្ទេD្ម ះថាសកាយនៈ ។ បុគ្គល មានវាទៈមាមួំន មានវាទៈរងឹតTឹង មានវាទដ៏មានកំឡាងំ មានវាទៈខា្ជ ប់ខ្ជួន ក្នុងសកាយនៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មួយទ្ទេទjត បុគ្គលព្របកាន់មា ំក្នុងសកាយនៈ ។

[២៧៤] 'ក្យថា ស្បែតងយល់ នូវបុគ្គលដនៃទណ្ហាមួយ ថា ជាបុគ្គល'ល ក្នុងសកាយនៈន៎ុះ ព្រតង់'ក្យថា ន៎ុះ គឺស្បែតងយល់អ្នកណ្ហា ទ្ទេ(ីញអ្នកណ្ហា ទ្ទេមីលអ្នកណ្ហា ព្រកទ្ទេ2កទ្ទេ(ីញអ្នក ណ្ហា សំ2ងឹទ្ទេ(ីញអ្នកណ្ហា រ�ឹំងទ្ទេ(ីញអ្នកណ្ហា ដនៃទ ថាជាបុគ្គល'ល ទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកថយ ទន់ទាប លាមក គព្រមក់ អាប់ឳន �មទិដ្ឋិរបស់ខHួន �មទ្ទេសចក្តីគួរ របស់ខHួន �មទ្ទេសចក្តីគាប់ចិត្តរបស់ខHួន �មលទ ្ធិ របស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ស្បែតងយល់នូវ បុគ្គលដនៃទណ្ហាមួយ ថាជាបុគ្គល'ល ក្នុងសកាយនៈន៎ុះ ។

[២៧៥] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ កាលទ្ទេ'លនូវបុគ្គលដនៃទ ថាជាបុគ្គល'ល ថាមានធម៌ មិនបរសុិទ ្ធ ស្បែតងនាមំកនូវ>ទ្ទេមាH ះខHួនឯង ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គលកាលទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាង ទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ �ន្យល់យ៉ាងទ្ទេនះ អធិប្បាយយ៉ាងទ្ទេនះថា បុគ្គលទ្ទេនះអាប់ឳន 'ល ទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកថយ ទន់ទាប លាមក គព្រមក់ កំទ្ទេទចកំទី មានធម៌មិនសាT ត មានធម៌មិន សាT តសTំ មានធម៌មិនបរសុិទ្ធ មានធម៌មិនUូរUង់ គប្ីបនាមំក នាមំកព្រ�ម ព្របមូលមក ព្របមូលមកព្រ�ម ទាញមក ទាញមកព្រ�ម ព្របកាន់ បទ្ទេបាសអស្បែងTល អាព្រស័យ នូវ>ទ្ទេមាH ះ នូវ ទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់ នូវទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស នូវ>ំទ្ទេលាះ នូវការព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ង ទ្ទេ:យខHួន ឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ កាលទ្ទេ'លនូវបុគ្គលដនៃទ ថាជាបុគ្គល'ល ថា មានធម៌មិនបរសុិទ ្ធ ស្បែតងនាមំកនូវ>ទ្ទេមាH ះខHួនឯង ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

មួយទ្ទេទjត បុគ្គលព្របកាន់មា ំក្នុងសកាយនៈ ស្បែតងយល់ នូវបុគ្គលដនៃទណ្ហាមួយ ថាជាបុគ្គ'ល ក្នុងសកាយនៈ ន៎ុះ បុគ្គលទ្ទេនាះ កាលទ្ទេ'លនូវបុគ្គលដនៃទ ថាជាបុគ្គល'ល ថាមានធម៌មិនបរសុិទ្ធ ស្បែតងនាមំកនូវ>ទ្ទេមាH ះខHួនឯង ។ [២៧៦] >នទ្ទេនាះ�ងំទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ព្របមាណយកទ្ទេ:យខHួន ឯងទ្ទេEីយ រស្បែមងដល់ នូវការទាស់ស្បែទង ក្នុងទ្ទេលាកតទ្ទេy >នលះបង់ នូវវនិិច្ឆ័យទាងំ�ួង រស្បែមងមិនទ្ទេធ្វី នូវ>ទ្ទេមាH ះ ក្នុងទ្ទេលាក ។ [២៧៧] 'ក្យថា >ន�ងំទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ព្របមាណយកទ្ទេ:យ ខHួនឯងទ្ទេEីយ ទ្ទេសចក្តីថា ទិដ ្ឋិ ៦២

ទ្ទេលាកទ្ទេmថា វនិិច្ឆ័យ >ន�ងំទ្ទេR �ងំទ្ទេRស៊ប់ ព្របកាន់ បទ្ទេបាសអស្បែងTល អាព្រស័យ ក្នុងទិដ្ឋិស្បែដលខHួនសទ្ទេព្រមចទ្ទេEីយ

ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >ន�ងំទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ។ 'ក្យថា ព្របមាណយកទ្ទេ:យខHួនឯងទ្ទេEីយ គឺព្របមាណយក សា្ម នយក ទ្ទេ:យខHួនឯង គ ឺ ព្របមាណយក សា្ម នយក ទ្ទេ:យខHួនឯងថា សាសា្ត ទ្ទេនះ ជាស�្វញ oូ ព្របមាណយក សា្ម នយក ទ្ទេ:យខHួនឯងថា ធម៌ទ្ទេនះ ស្បែដលសាសា្ត សស្បែម្តងលTទ្ទេEីយ �ួកទ្ទេនះព្របតិបត្តិព្រតវូ ទិដ្ឋិទ្ទេនះចទ្ទេព្រមីន បដិបទាទ្ទេនះ សាសា្ត បញoត្តិលTទ្ទេEីយ មគ្គទ្ទេនះ ជាទីទ្ទេព្រសាចព្រសង់សត ្វ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស ់ ថា) >ន�ងំទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ព្របមាណយកទ្ទេ:យខHួនឯងទ្ទេEីយ ។

[២៧៨] 'ក្យថា >នទ្ទេនាះ រស្បែមងដល់នូវការទាស់ស្បែទង ក្នុងទ្ទេលាកតទ្ទេy ទ្ទេសចក្តីថា អនាគត ទ្ទេលាកទ្ទេmថា តទ្ទេy ។ >ន�ងំទុកនូវវាទៈរបស់ខHួនតទ្ទេy ទ្ទេEីយដល់ ចូលដល់ ចូលទ្ទេy>ិត កាន់យក បទ្ទេបាសអស្បែងTល អាព្រស័យ នូវ>ទ្ទេមាH ះ នូវការព្របកួតព្របកាន ់ នូវការ ព្របកាន់ខុស នូវការទាស់ស្បែទង នូវការព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ង ទ្ទេ:យខHួនឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស ់ ថា) >នទ្ទេនាះ រស្បែមងដល់នូវការទាស់ស្បែទង ក្នុងទ្ទេលាកតទ្ទេy យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ មួយទ្ទេទjត (បុគ្គល ទ្ទេនាះ) ស្បែតងទ្ទេធ្វី>ទ្ទេមាH ះ ទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន់ទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស ទ្ទេធ្វីការទាស់ស្បែទង ទ្ទេធ្វី ការព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ង ជាមួយនឹងវាទៈនៃន>នដនៃទ តទ្ទេy ថា អ្នកមិនទ្ទេចះធម្មវន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ឬទ្ទេបីអ្នកអាច ចូរអ្នកទ្ទេ:ះព្រសាយចុះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នទ្ទេនាះរស្បែមងដល់នូវការ ទាស់ស្បែទង ក្នុងទ្ទេលាកតទ្ទេy យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។

[២៧៩] 'ក្យថា >នលះបង់នូវវនិិច្ឆ័យទាងំ�ួង ទ្ទេសចក្តីថា ទិដ្ឋិ ៦២ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា វនិិច្ឆ័យ ។ >នលះបង់ លះស្បែលង លះទ្ទេចាល កំចាត់បង់ កំចាត់បង់ព្រស2ះ បទ្ទេនា្ទ របង់ ទ្ទេធ្វីឲ្យ វនិាស ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានស្បែបបភា�តទ្ទេyទ្ទេទjត នូវទិដ្ឋិស្បែដលខHួនវនិិច្ឆ័យទាងំអស់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ ព្រ�ស់ថា) >នលះបង់នូវវនិិច្ឆ័យទាងំ�ួង ។

[២៨០] 'ក្យថា >នរស្បែមងមិនទ្ទេធ្វី>ទ្ទេមាH ះក្នុងទ្ទេលាក ទ្ទេសចក្តីថា រស្បែមងមិនទ្ទេធ្វី>ទ្ទេមាH ះ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកួតព្របកាន ់ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្របកាន់ខុស មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទាស់ស្បែទង មិនទ្ទេធ្វីនូវ ទ្ទេសចក្តីព្របណ្ហាងំព្របស្បែ>ង ។ សមដូចព្រ�ះតព្រមាស់ទ្ទេនះ ស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា មា្ន លអគ្គិទ្ទេវសVនៈ ភិក្ខុស្បែដលមានចិត្តUុតព្រស2ះ យ៉ាងទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនទ្ទេ'លព្របកាន ់ ជាមួយបុគ្គលណ្ហាមួយ មិន>ស្បែ>កជាមួយបុគ្គលណ្ហាមួយនិយាយស្បែត'ក្យណ្ហា ស្បែដលទ្ទេគ និយាយក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនាះ ស្បែតមិនព្របកាន់ ។ 'ក្យថា >ន បានដល់សត្វ នរៈ មាណ� បុរស បុគ្គល >នមាន>ីវតិ >នមានជាតិ >នអ្នកទ្ទេកីត >នទ្ទេyទ្ទេ:យឥន្ទ្រន្ទិយ >នអ្នកទ្ទេកីតអំ�ី មនុសV ។ 'ក្យថា ក្នុងទ្ទេលាក គឺក្នុងអបាយទ្ទេលាក មនុសVទ្ទេលាក ទ្ទេទវទ្ទេលាក ខន្ធទ្ទេលាក ធាតុទ្ទេលាក អាយតនទ្ទេលាក ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) >នរស្បែមងមិនទ្ទេធ្វីនូវ>ទ្ទេមាH ះ ក្នុងទ្ទេលាក ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

>នទ្ទេនាះ�ងំទ្ទេRក្នុងវនិិច្ឆ័យ ព្របមាណយកទ្ទេ:យខHួនឯងទ្ទេEីយ រស្បែមងដល់នូវការទាស់ស្បែទង ក្នុងទ្ទេលាកតទ្ទេy >នលះបង់នូវវនិិច្ឆ័យទាងំ�ួង រស្បែមងមិនទ្ទេធ្វី នូវ>ទ្ទេមាH ះក្នុងទ្ទេលាក ។

ចប់ ចូ2វយូិEសុត្តនិទ្ទេទ្ទស ទី ១២ ។[២៨១] (ព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មតព្រ�ស់សួរថា) �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ណ្ហាមួយព្រ�ទំ្ទេRក្នុងទិដ្ឋិ ស្បែតងសស្បែម្តងថា 'ក្យទ្ទេនះឯង ជា'ក្យ�ិត ទ្ទេតីសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនាះ នឹងនាមំកនូវ 'ក្យនិនា្ទ ស្បែតម្យា�ងឬ ឬក៏បាន'ក្យសរទ្ទេសីរក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះស្បែដរ ។ [២៨២] អធិប្បាយ'ក្យថា �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ណ្ហាមួយ ព្រ�ំ

ទ្ទេRក្នុងទិដ ្ឋិ 'ក្យថា ណ្ហាមួយ គឺ ព្រគប់ទាងំអស់ ស�្វទាងំមូល មិនទ្ទេសសសល់ ឥត ទ្ទេសសសល់ 'ក្យថា ណ្ហាមួយ ណ្ហាមួយ ទ្ទេនះជា'ក្យអស់រលីង ។ 'ក្យថា ព្រ�ទំ្ទេRក្នុង ទិដ្ឋិ ទ្ទេសចក្តីថា មានសមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ ជាអ្នកលុះក្នុងទិដ្ឋិ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំ ទ្ទេនាះ កាន់ កួច កាន់ ព្របកាន់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត បណ្ហា្ត ទិដ្ឋិ ៦២ នូវទិដ្ឋិណ្ហាមួយ ទ្ទេEីយ ទ្ទេR ទ្ទេRរមួ ទ្ទេRទួទ្ទេy ទ្ទេRព្រ� ំក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ។ �ួក >នអ្នកព្រគប់ព្រគងU្ទះក្តី រស្បែមងទ្ទេRក្នុង U្ទះ �ួកភិក្ខុអ្នកព្រតវូអាបត្តិក ្តី រស្បែមងទ្ទេRក្នុងអាបត ្តិ �ួក>នមានកិទ្ទេលសក ្តី ស្បែតងទ្ទេRកិទ្ទេលស យ៉ាងណ្ហាមិញ មានសមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ ជាអ្នកលុះក្នុងទិដ្ឋិ ក៏យ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ សមណ ព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ កាន់ កួចកាន់ ព្របកាន់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត បណ្ហា្ត ទិដ្ឋិ ៦២ នូវទិដ្ឋិ ណ្ហាមួយ ទ្ទេEីយទ្ទេR ទ្ទេRរមួ ទ្ទេRទួទ្ទេy ទ្ទេRព្រ� ំក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ៗ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ណ្ហាមួយ ព្រ�ទំ្ទេRក្នុងទិដ្ឋិ ។

[២៨៣] 'ក្យថា ស្បែតងសស្បែម្តងថា 'ក្យទ្ទេនះឯង 'ក្យទ្ទេនះឯង ជា'ក្យ�ិត គឺ ស្បែតងទ្ទេ'ល សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភ Hឺ ស្បែថHងថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះឯង�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ស្បែតងទ្ទេ'ល សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភ Hឺ ស្បែថHងថា ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេy ទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះឯង�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ស្បែតងសស្បែម្តងថា 'ក្យទ្ទេនះឯងជា'ក្យ�ិត ។

[២៨៤] 'ក្យថា ទ្ទេតីសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនាះ នឹងនាមំកនូវ'ក្យនិន្ទស្បែតម្យា�ងឬ ទ្ទេសចក្តីថា ទ្ទេតីសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនាះ នឹងនាមំកនូវនិនា្ទ នាមំកនូវ'ក្យតិះទ្ទេដjល នាមំកនូវការសរទ្ទេសីរស្បែតម្យា�ង គឺសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនាះ ជាអ្នកព្រតវូទ្ទេគនិនា្ទ ព្រតវូទ្ទេគ តិះទ្ទេដjល ព្រតវូទ្ទេគមិនសរទ្ទេសីរស្បែតម្យា�ងឬ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ទ្ទេតីសមណ ព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនាះ នឹងនាមំកនូវ'ក្យនិនា្ទ ស្បែតម្យា�ងឬ ។

[២៨៥] 'ក្យថា ឬក៏បាននូវ'ក្យសរទ្ទេសីរ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះស្បែដរ ទ្ទេសចក្តីថា ឬក៏បាន បាន ចំទ្ទេ'ះ បានព្របាកដ ស្បែតងបាន នូវ'ក្យ សរទ្ទេសីរ 'ក្យទ្ទេស្ងីច កិតិ្តស�្ទ 'ក្យនាមំកនូវទ្ទេសចក្តី សរទ្ទេសីរ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះ គឺ ក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ក្នុងទ្ទេសចក្តីគួររបស់ខHួន ក្នុងទ្ទេសចក្តី ទ្ទេ�ញចិត្ត របស់ខHួន ក្នុងលទិ្ធរបស់ខHួនទ្ទេនាះស្បែដរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់សួរថា) ឬក៏បាននូវ'ក្យ សរទ្ទេសីរ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះស្បែដរ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះព្រ�ះ�ុទ្ធនិមិ្មត ព្រ�ស់សួរថា

�ួកសមណព្រ'E្មណ៍ណ្ហាមួយ ព្រ�ទំ្ទេRក្នុងទិដ្ឋិ ស្បែតងសស្បែម្តងថា 'ក្យទ្ទេនះឯង ជា'ក្យ�ិត ទ្ទេតីសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំអស់ទ្ទេនាះ នឹងនាមំកនូវ'ក្យនិនា្ទ ស្បែតម្យា�ងឬ ឬក៏បាន នូវ'ក្យសរទ្ទេសីរ ក្នុងទ្ទេEតុទ្ទេនាះស្បែដរ ។ [២៨៦] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា) Uលគឺទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរន៎ុះ មានបន្តិចបន្តួច មិនអាចទ្ទេដីម្ីបស្ងប់រមា្ង ប់បានទ្ទេទ តថាគត ទ្ទេ'លនូវUលនៃនវវិាទ ថាមាន ៣ ព្របការ បុគ្គលកាលទ្ទេ(ីញ ទ្ទេទាសទ្ទេនះ ទ្ទេEីយទ្ទេ(ីញច្បាស់នូវព្រ�ះនិ'្វ ន ជាភូមិមិន មានវវិាទ ជាទីទ្ទេកVមក្សាន្ត រស្បែមងមិនទាស់ស្បែទងទ្ទេទ ។ [២៨៧] អធិប្បាយ'ក្យថា Uលគឺសចក្តីសរទ្ទេសីរន៎ុះ មានបន្តិចបន្តួច មិនអាចទ្ទេដីម្ីបស្ងប ់ រមា្ង ប់បានទ្ទេទ

ព្រតង់'ក្យថា Uលគឺទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរន៎ុះ មានបន្តិចបន្តួចទ្ទេទ គឺUលន៎ុះមាន ព្របមាណតិច Uលន៎ុះអន់ថយ Uលន៎ុះទ្ទេថាក Uលន៎ុះលាមក Uលន៎ុះអាព្រកក ់ Uលន៎ុះស្តួច ទ្ទេស្តីង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) Uលន៎ុះមានបន្តិចបន្តួច ។ 'ក្យថា មិនអាចទ្ទេដីម្ប ី រមា្ង ប់បាន ទ្ទេទ គឺមិនអាចទ្ទេដីម្ីបរមា្ង ប់រាគៈ ទ្ទេដីម្បីរមា្ង ប់ទ្ទេទាសៈ ទ្ទេដីម្បីរមា្ង ប់ ទ្ទេមាEៈ ទ្ទេដីម្ីបរមា្ង ប់ទ្ទេកាធៈ ទ្ទេដីម្ីបរមា្ង ប់ ទ្ទេដីម្ីបស្ងប់សា្ង ត់ ទ្ទេដីម្ីបរលត់ទ្ទេដីម្ីបលះបង់ ទ្ទេដីម្បីព្រគបសង្កត់ នូវឧបនាEៈ មក្ខៈ

បឡាសៈ ឥស្សា មច្ឆរយិៈ មាយា សាទ្ទេឋយ្យៈ ថម្ភៈ មានះ អតិមានះ មទៈ បមាទៈ កិទ្ទេលសទាងំ�ួង ទុច្ចរតិទាងំ�ួង ទ្ទេសចក្តីព្រកវល់ព្រកវាយទាងំ�ួង ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយទាងំ �ួង ទ្ទេសចក្តីអន្ទះអស្បែន្ទងទាងំ�ួង អកុសលាភិសង្ខា្ខ រទាងំ�ួង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) Uលគឺទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរន៎ុះមានបន្តិចបន្តួច មិនអាចទ្ទេដីម្ីបស្ងប់រមា្ង ប់បានទ្ទេទ ។

[២៨៨] 'ក្យថា តថាគតទ្ទេ'លនូវUលនៃនវវិាទ ថាមាន ២ ព្របការ គឺតថាគត�ណ៌នា ព្របាប់ សស្បែម្តង បញoត្តិ ទ្ទេU្តីម ទ្ទេបីក ស្បែចក ទ្ទេធ្វីឲ្យរាក់ ព្របកាសថា >ទ្ទេមាH ះទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិ ការព្របកាន់ ទ្ទេព្រ'ះ ការទាស់ស្បែទងទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិ ការវវិាទទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិ ការស្បែបកស្បែខ្ញកទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ រស្បែមងមានUល ២ ព្របការ គ ឺ ការឈ្នះនឹងការចាញ់ លាភនឹងឥតលាភ យសនឹងឥតយសនិនា្ទ នឹងសរទ្ទេសីរ សុខនឹងទុក ្ខ ទ្ទេសាមនសVនឹងទ្ទេទាមនសV អារម្មណ៍ជាទីព្របាថា្ន នឹងមិនជាទីព្របាថា្ន ទ្ទេសចក ្តី អាណិតនឹងការថា្ន ថំា្ន ក់ ធូរចិត្តនឹងតឹងចិត្ត ការទ្ទេព្រតកអរនឹងទ្ទេព្រកវទ្ទេព្រកាធ ម្យា�ងទ្ទេទjត អំទ្ទេ�ីទ្ទេនាះ ជាអំទ្ទេ�ីព្របព្រ�ឹត្ត ទ្ទេyទ្ទេដីម្បីនរក ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyទ្ទេដីម្ីបកំទ្ទេណីតសត្វតិរចា្ឆ ន ព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេy ទ្ទេដីម្ីបទ្ទេព្របត វស័ិយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) តថាគតទ្ទេ'លនូវUលនៃនវវិាទថាមាន ២ ព្របការ ។

[២៨៩] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលកាលទ្ទេ(ីញទ្ទេទាសទ្ទេនះទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនទាស់ស្បែទងទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេ(ីញទ្ទេទាសទ្ទេនះ គឺទ្ទេ(ីញ >ួប ថHឹង �ិចារណ្ហា ទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ នូវទ្ទេទាស ក្នុង>ទ្ទេមាH ះ ទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិ ក្នុងការព្របកាន់ទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ ក្នុងការទាស់ស្បែទងទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ ក្នុង ការវវិាទទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ ក្នុងការស្បែបកស្បែខ្ញកទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិទ្ទេនះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេ(ីញនូវទ្ទេទាស ទ្ទេនះ ។ 'ក្យថា រស្បែមងមិនទាស់ស្បែទងទ្ទេទ គឺរស្បែមងមិនទ្ទេធ្វីនូវ>ទ្ទេមាH ះ មិនទ្ទេធ្វីនូវការព្របកាន់ មិនទ្ទេធ្វី នូវការទាស់ស្បែទង មិនទ្ទេធ្វីនូវការវវិាទ មិនទ្ទេធ្វីនូវការស្បែបកស្បែខ្ញក គឺលះបង់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស ដល់នូវ ការមិនទ្ទេកីតមាននូវ>ទ្ទេមាH ះ នូវការព្របកាន ់ នូវការព្របកាន ់ នូវការទាស់ស្បែទង នូវវវិាទ នឹងការ ស្បែបកស្បែខ្ញក ជាអ្នកឆ្ងា្ង ទ្ទេវjរបង់ ទ្ទេ>jសវាង �H តទ្ទេចញ រលាស់ទ្ទេចញ រចួព្រស2ះព្របាសចាក ចាក>ទ្ទេមាH ះ ចាកការព្របកាន់ ចាកការទាស់ស្បែទង ចាកវវិាទនឹងការស្បែបកស្បែខ្ញក ស្បែតងទ្ទេRទ្ទេ:យ ចិត្តស្បែដលព្របាសចាកស្បែដនគឺកិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលកាលទ្ទេ(ីញទ្ទេទាសទ្ទេនះ ទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនទាស់ស្បែទង ។

[២៩០] 'ក្យថា ទ្ទេ(ីញច្បាស់នូវព្រ�ះនិ'្វ ន ជាភូមិមិនមានវវិាទជាទីទ្ទេកVមក្សាន្ត អធិប្បាយថា អមតនិ'្វ ន ទ្ទេmថា ភូមិមិនមានវវិាទបានខាង ការរមា្ង ប់សង្ខា្ខ រទាងំ�ួង ការលះបង់ឧបធិទាងំ�ួង ការអស់តណ្ហា, ការព្របាសចាករាគៈ ការរលត់ទុក្ខ និ'្វ ន ។ បុគ្គលកាលទ្ទេ(ីញព្របទះ រមិលទ្ទេមីល ស2ងឹទ្ទេមីល �ិនិត្យទ្ទេមីល នូវភូមិមិនមានវវិាទន៎ុះថាជា ទីក្សាមក្សាន្ត ជាទី�ំុកាន់ ជាទីព្រ>កទ្ទេកាន ជាទីរឮក ជាទីមិនមានភ័យ ជាទីទ្ទេទjងទាត់ ជាទីមិន សាH ប់ ជាទីមិនមានកិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចាក់ទ្ទេព្រសះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) ទ្ទេ(ីញច្បាស់នូវ ព្រ�ះនិ'្វ នជាភូមិមិនមានវវិាទ ជាទីទ្ទេកVមក្សាន្ត ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

Uលគឺទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរន៎ុះ មានបន្តិចមន្តួច មិនអាចទ្ទេដីម្ីបរមា្ង ប់បានទ្ទេទ តថាគតទ្ទេ'លនូវUលនៃនវវិាទថាមាន ២ ព្របការ បុគ្គលកាលទ្ទេ(ីញទ្ទេទាសទ្ទេនះទ្ទេEីយ ទ្ទេ(ីញច្បាស់នូវព្រ�ះនិ'្វ ន ជា ភូមិមិនមានវវិាទ ជាទីទ្ទេកVមក្សាន្ត រស្បែមងមិនទាស់ស្បែទងទ្ទេទ ។ [២៩១] សម្មតិទាងំឡាយណ្ហាមួយ ស្បែដលទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន អ្នក ព្របា>្ញរស្បែមងមិនព្របកាន់នូវសម្មតិទាងំអស់ន៎ុះទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ទ្ទេលាកមិនមានធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីចូល ចិត្ត ក្នុងអារម្មណ៍ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ឮទ្ទេEីយទ្ទេទ ទ្ទេធ្វីទ្ទេម្តច នឹងដល់នូវធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ ។

[២៩២] អធិប្បាយ'ក្យថា សម្មតិទាងំឡាយណ្ហាមួយ ស្បែដលទ្ទេកីត អំ�ីបុថុ>្ជន ព្រតង់'ក្យថា ណ្ហាមួយ គឺ ព្រគប់ទាងំអស់ ស�្វទាងំមូល មិនទ្ទេសសសល់ ឥតទ្ទេសសសល់ 'ក្យថា ណ្ហាមួយ ទ្ទេនះជា 'ក្យអស់រលីង ។ 'ក្យថា សម្មតិទាងំឡាយ គឺ ទីដ ្ឋិ ៦២ស ទ្ទេលាកទ្ទេmថា សម្មតិទាងំឡាយ ។ 'ក្យថា ទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន គឺសម្មតិទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីតអំ�ី បុថុ>្ជនទាងំឡាយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេកីតអំ�ីថុបុ>្ជន ។ ឬថា សម្មតិទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីត ទ្ទេEីយអំ�ី>នទ្ទេUVង ៗ ដ៏ទ្ទេព្រចីន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបទ្ទេD្ម ះថា ទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សម្មតិទាងំឡាយណ្ហាមួយ ទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន ។

[២៩៣] 'ក្យថា អ្នកព្របា>្ញរស្បែមងមិនព្របកាន់នូវសម្មតិទាងំអស់ន៎ុះទ្ទេទ គឺអ្នកព្របា>្ញជាអ្នក ដល់នូវវជិា្ជ មានញាណ មានព្របា>្ញភHឺច្បាស ់ មានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងកំចាត់កិទ្ទេលស មិនដល ់ មិន ចូលទ្ទេy>ិត មិនចូលទ្ទេyរក មិនព្របកាន់ មិនសា្ទ បអស្បែងTល មិនព្របកាន់សTិត នូវសម្មតិគឺទិដ្ឋិ ទាងំអស់ន៎ុះទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកព្របា>្ញរស្បែមងមិនព្របកាន់ នូវសម្មតិទាងំអស់ន៎ុះ ទ្ទេទ ។

[២៩៤] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេលាកមិនមានធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន ់ ទ្ទេធ្វីទ្ទេម្តចនឹងដល់នូវធម ៌ ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ ព្រតង់'ក្យថា ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ បានដល់ ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ ២ យ៉ាង គឺ ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់គឺតណ្ហា, ១ ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់គឺទិដ ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ង ព្របកាន់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់គឺទិដ ្ឋិ ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ លះបង់ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ង ព្របកាន់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់គឺទិដ ្ឋិ បុគ្គល មិនមានធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ង ព្របកាន់ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់គឺតណ្ហា, ទ្ទេព្រ'ះរលាស់ទ្ទេចាលធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ង ព្របកាន់គឺទិដ្ឋិ គប្ីបចូលទ្ទេy>ិត ចូលទ្ទេyរកព្របកាន់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត នូវរបូថាជាខHួន របស់អញដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត ។ គប្បីចូលទ្ទេy>ិត ចូលទ្ទេyរក ព្របកាន់ សា្ទ ប់អស្បែងTលព្របកាន់សTិត នូវទ្ទេវទនា ដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត នូវសញ្ញាo ដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត នូវសង្ខា្ខ រដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត នូវវញិ្ញាo ណ ដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេកីត នូវគតិដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត នូវឧបបត្តិដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត នូវបដិសន្ធិដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត នូវភ�ដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេកីត នូវសង្សារដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត នូវវដ្តៈដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេលាកមិនមាន ធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ ទ្ទេធ្វីទ្ទេម្តចនឹងដល់នូវធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ ។

[២៩៥] 'ក្យថា មិនទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីចូលចិត្ត ក្នុងអារម្មណ៍ស្បែដល ខHួនទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ឮទ្ទេEីយទ្ទេទ គឺមិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីចូលចិត្ត មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�ញចិត្ត មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្រសឡាញ់ មិនទ្ទេធ្វី មិនឲ្យទ្ទេកីត មិនឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម មិនឲ្យលូតលាស់ មិនឲ្យដុះ:លទ្ទេ2ងី នូវតទ្ទេព្រមកក្នុង អារម្មណ៍ស្បែដលទ្ទេ(ីញ ឬក្នុងទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះទ្ទេ(ីញ ក្នុងអារម្មណ៍ស្បែដលឮ ឬក្នុង ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះឮ ក្នុងអារម្មណ៍ស្បែដលប៉ះ'ល់ ឬក្នុងទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះប៉ះ'ល់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) មិនទ្ទេធ្វីនូវទ្ទេសចក្តីចូលចិត្ត ក្នុងអារម្មណ៍ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ឮ ទ្ទេEីយទ្ទេទ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

សម្មតិទាងំឡាយណ្ហាមួយ ស្បែដលទ្ទេកីតំអ�ីបុថុ>្ជន អ្នកព្របា>្ញរស្បែមងមិនព្របកាន់នូវសម្មតិទាងំអស់ន៎ុះទ្ទេទ (ទ្ទេព្រ'ះ) ទ្ទេលាក មិនមានធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីចូលចិត្ត ក្នុង អារម្មណ៍ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ឮទ្ទេEីយទ្ទេទ ទ្ទេធ្វីទ្ទេម្តច នឹងដល់នូវធម៌ជាទ្ទេព្រគ{ងព្របកាន់ ។ [២៩៦] សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ (ណ្ហា) ជាអ្នកព្របកាន់ថា សីលឧត្តម ព្របកាន់សTិតនូវវត្ត បានទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ទ្ទេ:យការសព្រងមួថា ទ្ទេយីងសិក្សានូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិរបស់ព្រគូទ្ទេនាះ ក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនះស្បែតម្យា�ង (សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ)

ជាអ្នកព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ រស្បែមងជាអ្នកចូលទ្ទេyរកភ� ។ [២៩៧] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ (ណ្ហា) ជាអ្នកព្របកាន់ថាសីលឧត្តម បាន ទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តី

បរសុិទ ្ធិ ទ្ទេ:យការសព្រងមួ ទ្ទេសចក្តីថា មានសមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ ជា អ្នកទ្ទេ'លថាសីលឧត្តម សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេ'ល និយាយ សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភ Hឺ ស្បែថHង នូវទ្ទេសចក្តីសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ្ធិ នូវការរចួ នូវការរមួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យ គុណព្រតឹមស្បែតសីល ព្រតឹមស្បែតការសព្រងមួ ព្រតឹមស្បែតការរវំាង ព្រតឹងស្បែតការមិនព្របព្រ�ឹត្តកនHង ។ (តួយ៉ាងដូច) សមណមុណ្ឌិ កាបុត្ត បានទ្ទេ'ល យ៉ាងទ្ទេនះថា មា្ន លជាងទ្ទេឈី ខ្ញុំបញoត្តិបុរស បុគ្គលស្បែដលព្របកបទ្ទេ:យធម៌ ៤ ថាជាអ្នកមានកុសលបរបូិណ៌ មានកុសលដ៏ឧត្តម ដល់នូវ គុណស្បែដលគួរដល់ ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ជាសមណៈស្បែដលទ្ទេគផ្តា្ច ញ់មិនបាន ចុះធម៌ ៤ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច មា្ន ល ជាងទ្ទេឈី បុគ្គលក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ មិនទ្ទេធ្វីបាបកម្មទ្ទេ:យកាយ ១ មិនទ្ទេ'ល'ក្យអាព្រកក់ ១ មិន ព្រតិះរះិនូវតព្រមិះអាព្រកក់ ១ មិនចិញ្ចឹម>ីវតិអាព្រកក់ ១ មា្ន លជាងទ្ទេឈី ខ្ញុំបញoត្តិបុរសបុគ្គល ស្បែដលព្របកបទ្ទេ:យធម៌ ៤ ទ្ទេនះឯងថា ជាអ្នកមានកុសលបរបូិណ៌ មានកុសលដ៏ឧត្តម ដល់នូវ គុណស្បែដលគួរដល់ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ ជាសមណស្បែដលទ្ទេគផ្តា្ច ញ់មិនបាន ។ មានសមណព្រ'E្មណ៍ �ួកមួយ ជាអ្នកទ្ទេ'លថាសីលឧត្តម សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេ'ល និយាយ សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភHឺ ស្បែថHង នូវការសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ្ធិ នូវការរចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យគុណព្រតឹមស្បែតសីល ព្រតឹមស្បែតការសព្រងមួ ព្រតឹមស្បែតការរវំាង ព្រតឹមស្បែតការមិនព្របព្រ�ឹត្តកនHង យ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយជាអ្នកព្របកាន់ថា សីលឧត្តម បានទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ទ្ទេ:យការសព្រងមួ ។

[២៩៨] 'ក្យថា ព្របកាន់សTិតនូវវត ្ត ព្រតង់'ក្យថា វត ្ត គឺកាន់ យក សមាទាន ទ្ទេអីទ្ទេ�ី ទទួល សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត ទ្ទេEីយ �ងំមា ំដំកល់ស៊ប់ ជាប់សTិត ចូលទ្ទេyរក ចុះចិត ្ត ស៊ប់ ឳនទ្ទេyរក នូវវត្តដំរ ី វត្តទ្ទេសះ វត្តទ្ទេគា វត្ត�ស្បែ� វត្តស្បែឆ្ក វត្តស្បែកTក វត្តវាសុទ្ទេទ� វត្តបុណiភទ្ទ វត្តមណិភទ្ទ វត្តទ្ទេភHីង វត្តនាគ វត្តព្រគឌុ វត្តយកV វត្តអសុរ វត្តគន្ធ�្វ វត្តមហារា> វត្តព្រ�ះច័ន្ទ្រន ្ទ វត្តព្រ�ះអាទិត្យ វត្តព្រ�ះឥន្ទ្រន ្ទ វត្តព្រ�ះព្រ�E ្ម វត្តទ្ទេទវ� វត្តទិស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្របកាន់សTិតនូវវត្ត ។

[២៩៩] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេយីងសិក្សា នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិរបស់ព្រគទូ្ទេនាះ ក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនះស្បែត ម្យា�ង ព្រតង់'ក្យថា ក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនះ គឺទ្ទេយីងសិក្សា ព្របព្រ�ឹត្តទួទ្ទេy ព្របព្រ�ឹត្តព្រ�ម សមាទាន ព្របព្រ�ឹត ្ត ក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ក្នុងទ្ទេសចក្តីគួរបស់ខHួន ក្នុងទ្ទេសចក្តីគាប់ចិត្តរបស់ខHួន ក្នុងលទ្ធិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេយីងសិក្សា ក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនះស្បែតម្យា�ង ។ 'ក្យថា នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ របស់ព្រគទូ្ទេនាះ គឺនូវការសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ្ធិ នូវការរចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះរបស់ ព្រគទូ្ទេនាះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេយីងសិក្សានូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ របស់ព្រគទូ្ទេនាះ ក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនះស្បែត ម្យា�ង ។

[៣០០] អធិប្បាយ'ក្យថា (សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ) ជាអ្នកព្របកាន់ថា ខHួនDH ស នៃវ រស្បែមងជាអ្នកចូលទ្ទេyរកភ� ព្រតង់'ក្យថា ជាអ្នកចូលទ្ទេyរកភ� គឺជាអ្នកចូលទ្ទេy>ិត កាន់ភ� ចូកទ្ទេyរកភ� ចុះស៊ប់ក្នុងភ� ឳនទ្ទេyរកភ� ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកចូល ទ្ទេyរកភ� ។ 'ក្យថា ព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ គឺជាអ្នកទ្ទេ'លថាDH សនៃវ ទ្ទេ'លថាជា បណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លថាជាអ្នកព្របា> ្ញ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យញាណ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យលក្ខណៈ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យការណ៍ ទ្ទេ'លថាព្របកបទ្ទេ:យឋានៈ ក្នុងលទ្ធិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកចូលទ្ទេyរកភ� ព្របកាន់ថាDH សនៃវ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ (ណ្ហា) ជាអ្នកព្របកាន់ថា សីលឧត្តម ព្របកាន់សTិតនូវវត្ត បានទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេ:យការសព្រងមួថា ទ្ទេយីងសិក្សានូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ របស់ព្រគទូ្ទេនាះ

ក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនះស្បែតម្យា�ង (សមណព្រ'E្មណ៍ ទាទំ្ទេនាះ) ជាអ្នកព្របកាន់ថាខHួនDH សនៃវ រស្បែមងជាអ្នកចូលទ្ទេyរកភ� ។ [៣០១] ទ្ទេបីបុគ្គលណ្ហា�H នចាកសីលនឹងវត្តទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងញាប់ញ័រ ទ្ទេព្រ'ះភាH ត់ចាកកម្ម បុគ្គលទ្ទេនាះឯង ស្បែតង ចង់បានUង ព្របាថា្ន Uង នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ដូចបុគ្គល�H ត ចាកU្ទះ ទ្ទេEីយសាបសូន្យចាក�ួក ។ [៣០២] 'ក្យថា ទ្ទេបីបុគ្គលណ្ហា �H តចាកសីលនឹងវត្តទ្ទេEីយ អធិប្បាយថា បុគ្គល�H ត ចាកសីលនឹងវត្ត

ទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ២ ព្របការគឺ �H តទ្ទេ:យការលះបង់ ទ្ទេព្រ'ះបុគ្គលដនៃទ ឬកាល មិនសទ្ទេព្រមចទ្ទេEីយ�H ត ។ បុគ្គល�H តទ្ទេ:យការលះបង់ ទ្ទេព្រ'ះបុគ្គលដនៃទ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលដនៃទឲ្យលះបង់ថា សាសា្ត ទ្ទេនាះ មិនស្បែមន

ជាស�្វញoទ្ទេទ ធម៌មិនស្បែមនព្រ�ះសាសា្ត សស្បែម្តងទ្ទេ:យព្របនៃ�ទ្ទេទ គណៈមិន ស្បែមនព្របតិបត្តិទ្ទេ:យព្របនៃ�ទ្ទេទ ទិដ្ឋិមិនស្បែមនលTទ្ទេទ បដិបទាមិនស្បែមនសាសា្ត ទ្ទេនាះបញoត្តិទ្ទេ:យព្របនៃ� ទ្ទេទ មគ្គមិនស្បែមនជាទីទ្ទេព្រសាចព្រសង់សត្វទ្ទេទ ទ្ទេសចក្តីសាT តក ្តី ការសាT តវទិ្ទេសសក្តី ការរចួក្តី ការ រចួទ្ទេ:យវទិ្ទេសសក្តី ការរចួព្រស2ះក្តី មិនមានក្នុង ក្នុងលទិ្ធន៎ុះទ្ទេទ >នទាងំឡាយ សាT ត សាT ត វទិ្ទេសស បរសុិទ ្ធិ រចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ក្នុងលទ្ធិន៎ុះមិនមានទ្ទេទ >នទាងំឡាយទ្ទេនាះ ជាអ្នក ទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកទាបទ្ទេ�ក ទន់ទាប លាមក អាព្រកក់ តិចតួច បុគ្គលដនៃទឲ្យលះបង់ យ៉ាងទ្ទេនះ ឯង ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ កាលព្រតវូទ្ទេគឲ្យលះបង់យ៉ាងទ្ទេនះ ក៏�H តចាកធម៌ស្បែដលសាសា្ត ទ្ទេ'ល �H តចាកគណៈ �H តចាកទិដ្ឋិ �H តចាកបដិបទា �H តចាកមគ្គ បុគ្គល�H ត ទ្ទេ:យការ លះបង់ ទ្ទេព្រ'ះបុគ្គលដនៃទ យ៉ាងទ្ទេនះ ។

បុគ្គលកាលមិនសទ្ទេព្រមចទ្ទេEីយ�H ត ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលកាលមិន ញំុាងសីលឲ្យ សព្រមច ទ្ទេD្ម ះថា �H តចាកសីល មិនញំុាងវត្តឲ្យសទ្ទេព្រមច ទ្ទេD្ម ះថា�H តចាកវត ្ត មិនញំុាង សីលនឹងវត្តឲ្យសទ្ទេព្រមច ទ្ទេD្ម ះថា�H តចាកសីលនឹងវត ្ត បុគ្គលកាលមិនសទ្ទេព្រមចទ្ទេEីយ �H ត យ៉ាងទ្ទេនះឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេបីបុគ្គលណ្ហា �H តចាកសីល នឹងវត្តទ្ទេEីយ ។

[៣០៣] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងញាប់ញ័រ ទ្ទេព្រ'ះភាH ត់ចាកកម ្ម ព្រតង់'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងញាប់ញ័រ គឺបុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងញាប់ញ័រ ញាប់ញ័រខាH ងំ ញាប់ញ័រចំព្របប់ថា សីលក្តី វត្តក ្តី សីលនឹងវត្តក ្តី អា�្ម អញខុសទ្ទេEីយ អា�្ម អញព្របាសទ្ទេចញទ្ទេEីយ អា�្ម អញ ភាH ងំភាH ត់ទ្ទេEីយ អា�្ម អញទ្ទេ(Hxង�H តទ្ទេEីយ អា�្ម អញព្របាសចាកអរEត្តUលទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងញាប់ញ័រ ។ 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះភាH ត់ចាកកម្ម គឺបុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងញាប់ញ័រ ញាប់ញ័រខាH ងំ ញាប់ញ័រចំព្របប់ថា បុញoភិសង្ខា្ខ រក្តី អបុញ្ញាo ភិសង្ខា្ខ រ ក្តី អាទ្ទេនញ្ញា្ជ ភិសង្ខា្ខ រក ្តី អា�្ម អញខុសទ្ទេEីយ អា�្ម អញព្របាសទ្ទេចញទ្ទេEីយ អា�្ម អញភាH ងំ ភាHត់ទ្ទេEីយ អា�្ម អញទ្ទេ(Hxង�H តទ្ទេEីយ អា�្ម អញព្របាសចាកអរEត្តUលទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុ ទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងញាប់ញ័រ ទ្ទេព្រ'ះភាH ត់ចាកកម្ម ។

[៣០៤] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះឯង ស្បែតងចង់បានUង ព្របាថា្ន Uង នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ព្រតង់ 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ ចង់បាន គឺចង់បានសីល ចង់បានវត ្ត ចង់បាន ចង់បានខាH ងំ ចង់បាន ណ្ហាស ់ នូវសីលនឹងវត ្ត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងចង់បាន ។ 'ក្យថា ព្របាថា្ន Uងនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ គឺព្របាថា្ន នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិនៃនសីល ព្របាថា្ន នូវទ្ទេសចក្តីព្របិសុទ្ធិនៃនវត្ត ព្របាថា្ន ព្រសឡាញ់ ចង់បានណ្ហាស់ នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិនៃនសីលនឹងវត្ត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះឯង ស្បែតងចង់បានUង ព្របាថា្ន Uង នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ។

[៣០៥] 'ក្យថា (ដូច) បុគ្គល�H តចាកU្ទះ ទ្ទេEីយសាបសូន្យចាក�ួក ទ្ទេសចក្តីថា បុរស ទ្ទេចញអំ�ីU្ទះ ទ្ទេRជាមួយនឹង�ួក �H ត�ួកទ្ទេEីយរស្បែមងទ្ទេy�ម�ួកទ្ទេនាះ ឬព្រត2ប់មកកាន ់ U្ទះខHួនវញិ យ៉ាងណ្ហាបុគ្គលអ្នកលុះក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនាះ រស្បែមងព្របកាន់សាសា្ត ទ្ទេនាះ ឬព្របកាន់សាសា្ត ដនៃទ ព្របកាន់ធម៌ស្បែដលសាសា្ត ទ្ទេ'លទ្ទេEីយទ្ទេនាះ ឬព្របកាន់ធម៌ដនៃទស្បែដលសាសា្ត ទ្ទេ'លទ្ទេEីយ ព្របកាន់គណៈទ្ទេនាះ ឬព្របកាន់គណៈដនៃទ ព្របកាន់ទិដ្ឋិទ្ទេនាះ ឬព្របកាន់ទិដ្ឋិដនៃទ ព្របកាន់បដិបទា ទ្ទេនាះ ឬព្របកាន់បដិបទាដនៃទ ព្របកាន់មគ្គទ្ទេនាះ ឬព្របកាន ់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត នូវមគ្គដនៃទ ក៏យ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) (ដូច) បុគ្គល�H តចាកU្ទះ ទ្ទេEីយសាបសូន្យចាក �ួក ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលណ្ហា �H តចាកសីលនឹងវត្តទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះឯង រស្បែមងញាប់ញ័រ ទ្ទេព្រ'ះភាH ត់ចាកកម្ម បុគ្គលទ្ទេនាះរស្បែមងចង់បាបUង ព្របាថា្ន Uង នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ដូចបុគ្គល�H ត ចាកU្ទះ ទ្ទេEីយសាបសូន្យចាក�ួក ។ [៣០៦] បុគ្គលលះបង់ នូវសីលនឹងវត្ត ទាងំអស់Uង នូវ កម្មស្បែដលមានទ្ទេទាសនឹងមិនមានទ្ទេទាសន៎ុះUង មិនព្របាថា្ន នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិនឹងទ្ទេសចក្តីមិនបរសុិទ្ធិUង គប្បីព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេវjរមិនព្របកាន់នូវទ្ទេសចក្តីស្ងប់ ។ [៣០៧] 'ក្យថា បុគ្គលលះបង់ នូវសីលនឹងវត្តទាងំអស់ គឺ បុគ្គលលះបង់ លះស្បែលង បទ្ទេនា្ទ បង់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស

ដល់ការមិនទ្ទេកីតមាននូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ នៃនសីលទាងំអស ់ លះបង ់ លះបង ់ បទ្ទេនា្ទ បង ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស ដល់ការមិនទ្ទេកីតមាន នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិនៃនវត្តទាងំអស់ លះបង់ លះបង់ បទ្ទេនា្ទ បង់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស ដល់ការមិនទ្ទេកីតមាន នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិនៃនសីលនឹង វត្តនឹងទាងំអស់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលលះបង់នូវសីលនឹងវត្តទាងំអស់ ។

[៣០៨] 'ក្យថា នូវកម្មស្បែដលមានទ្ទេទាស នឹងមិនមានទ្ទេទាសន៎ុះUង ទ្ទេសចក្តីថា អំទ្ទេ�ីទ្ទេ�្ម ឲ្យ Uលទ្ទេ�្ម ទ្ទេលាកទ្ទេmថា កម្មមានទ្ទេទាស ។ អំទ្ទេ�ីសឲ្យUលស ទ្ទេលាកទ្ទេmថា កម្មមិនមាន ទ្ទេទាស ។ (បុគ្គល) លះបង់ លះស្បែលង បទ្ទេនា្ទ បង ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស ដល់ការមិនទ្ទេកីតមាន នូវកម ្ម មានទ្ទេទាសUង កម្មមិនមានទ្ទេទាសUង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) នូវកម្មស្បែដលមានទ្ទេទាស នឹង មិនមានទ្ទេទាសន៎ុះUង ។

[៣០៩] 'ក្យថា មិនព្របាសថា្ន ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ នឹងទ្ទេសចក្តីមិនបរសុិទ្ធិ អធិប្បាយថា �ួក បុថុ>្ជន ស្បែតងព្របាថា្នទ្ទេសចក្តីមិនបរសុិទ ្ធិ ព្របាថា្ន អកុសលធម៌ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ព្របាថា្ន កាម គុណ ៥ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីមិនបរសុិទ ្ធិ ព្របាថា្នអកុសលធម ៌ ព្របាថា្ន កាមគុណ ៥ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក ្តី បរសុិទ ្ធិ ព្របាថា្ន ទិដ ្ឋិ ៦២ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីមិនបរសុិទ ្ធិ ព្របាថា្នអកុសលធម៌ ព្របាថា្ន កាមគុណ ៥ ព្របាថា្ន ទិដ្ឋិ ៦២ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ព្របាថា្ន កុសលធម៌ក្នុងនៃព្រតធាតុ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីមិនបរសិទ ្ធិ ព្របាថា្ន អកុសលធម៌ ព្របាថា្ន កាមគុណ ៥ ព្របាថា្ន ទិដ្ឋិ ៦២ ព្របាថា្ន កុសលធម៌ក្នុងនៃព្រតធាតុ ព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ឯកល្យាណបុថុ>្ជន ព្របាថា្ន ការយាចុះកាន់និយាមៈ ទ្ទេសក្ខបុគ្គលព្របាថា្ន អរEត្តជាធម៌ព្របទ្ទេសីរ ។ កាលទ្ទេបីដល់ព្រ�ះអរEត្តទ្ទេEីយ ព្រ�ះអរEន ្ត មិនព្របាថា្ន អកុសល ធម ៌ មិនព្របាថា្ន កាមគុណ ៥ មិនព្របាថា្ន ទិដ ្ឋិ ៦២ មិនព្របាថា្នកុសលធម៌ក្នុងនៃព្រតធាតុ មិនព្របាថា្ន ការយាងចុះកាន់និយាមៈ មិនព្របាថា្ន ព្រ�ះអរEត្តជាធម៌ដ៏ព្របទ្ទេសីរ ។ ព្រ�ះអរEន្ត កាលកនHង ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេD្ម ះថាកនHងUុតទ្ទេសចក្តីចទ្ទេព្រមីននឹងទ្ទេសចក្តីសាបសូន្យ ។ ព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះ មានអរយិវាសទ្ទេRរចួទ្ទេEីយ មានការព្របព្រ�ឹត្តសនVំទ្ទេEីយ ។ទ្ទេប។ ភ�ថ្មីនៃនព្រ�ះអរEន្តទ្ទេនាះ មិនមាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនព្របាថា្ន នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ នឹងទ្ទេសចក្តីមិនបរសុិទ្ធិ ។

[៣១០] អធិប្បាយ'ក្យថា គប្បីព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេវjរ មិនព្របកាន់ទ្ទេសចក្តីស្ងប់ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេវjរ គ ឺ ទ្ទេវjរ គឺទ្ទេវjរទួទ្ទេy ទ្ទេវjរព្រស2ះ ទ្ទេវjរចំទ្ទេ'ះ �H តទ្ទេចញ រលាស់ទ្ទេចញ រចួព្រស2ះ ព្របកប ព្របាស់ ចាកទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ នឹងមិនបរសុិទ្ធិ រស្បែមងទ្ទេRទ្ទេ:យចិត្តស្បែដលព្របាសចាកស្បែដនគឺ កិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេវjរ 'ក្យថា គប្បីព្របព្រ�ឹត ្ត គឺគប្ីបព្រ�ច់ទ្ទេy គប្ីបព្រ�ច ់ ទ្ទេyទ្ទេUVង ៗ គប្បីញំុាងឥរយិាបថឲ្យព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេyគប្ីបញំុាងការព្របព្រ�ឹត្តឥរយិាបថឲ្យទ្ទេកីត គប្ប ី រក្សាឥរយិាបថ គប្បីបំទ្ទេ�ញ ឥរយិាបថ គប្បីបន្ទ្រង្គប់ឥរយិាបថ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) គប្ីបព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេវjរ ។ 'ក្យថា មិនព្របកាន់ទ្ទេសចក្តីស្ងប់ ទ្ទេសចក្តីថា ទិដ្ឋិ ៦២ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីស្ងប់ ។ បុគ្គលមិនព្របកាន់ មិនសា្ទ បអស្បែងTល មិនព្របកាន់សTិត នូវទ្ទេសចក្តីស្ងប់គឺទិដ្ឋិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) គប្ីបព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេវjរ មិនព្របកាន់ទ្ទេសចក្តីស្ងប់ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលលះបង់នូវសីលនឹងវត្តទាងំអស់Uង នូវកម្មស្បែដលមានទ្ទេទាស នឹងមិនមានទ្ទេទាសន៎ុះUង មិនព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិនឹងទ្ទេសចក្តីមិនបរសុិទ្ធិUង គប្បីព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេវjវ មិនព្របកាន់ទ្ទេសចក្តីស្ងប់ ។[៣៣១] �ួកសមណព្រ'E្មណ៍ ជាឧទ្ធំសរាវាទ មានតណ្ហា,មិនទាន់ទ្ទេyព្របាស ក្នុងភ�តូចភ�ធំទាងំឡាយ អាព្រស័យនូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេខ្ពីម (បាប) ទ្ទេនាះ ឬអាព្រស័យនូវអារម្មណ៍ស្បែដលខHួន ទ្ទេ(ីញ ឮ ឬប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ រស្បែមងទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ។ [៣១២] 'ក្យថា អាព្រស័យទ្ទេសចក្តីទ្ទេខ្ពីម (បាប) ទ្ទេនាះ គឺមាន សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ ជាមួយមានវាទៈថា

ទ្ទេខ្ពីមបាបទ្ទេ:យតបៈ ជាអ្នកមានការទ្ទេខ្ពីមបាបទ្ទេ:យតបៈជាខHឹម អាព្រស័យ អាព្រស័យព្រ�ម ជាប់សTិត ចូលទ្ទេyរក ចុះចិត្តស៊ប់ ឳនទ្ទេyរក នូវការទ្ទេខ្ពីមបាបទ្ទេ:យតបៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អាព្រស័យទ្ទេសចក្តីទ្ទេខ្ពីម (បាប) ទ្ទេនាះ ។

[៣១៣] 'ក្យថា នូវអារម្មណ៍ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញ ឮ ឬប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ គឺ អាព្រស័យ ចូលទ្ទេy អាព្រស័យ ព្របកាន់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត នូវអារម្មណ៍ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ឬនូវ ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេ(ីញ នូវអារម្មណ៍ស្បែដលឮទ្ទេEីយ ឬនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះឮ នូវអារម្មណ៍ស្បែដលឮទ្ទេEីយ ឬនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះឮ នូវអារម្មណ៍ស្បែដលប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ ឬនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះប៉ះ'ល់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) នូវអារម្មណ៍ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញ ទ្ទេEីយ ឮឬប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ ។

[៣១៤] 'ក្យថា ជាឧទ្ធំសរាវាទ រស្បែមងទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិគឺមានសមណព្រ'E្មណ៍ �ួកមួយ ជាឧទ្ធំសរាវាទ ។ សមណព្រ'E្មណ៍ ជាឧទ្ធំសរាវាទ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ សមណ ព្រ'E្មណ៍ណ្ហា ជា�ួកព្របកាន់អច្ចន្តសុទ ្ធិ ព្របកាន់សង្សារសុទ្ធិ ជាអភិរយិទិដ្ឋិ ជាសសVតវាទ សមណព្រ'E្មណទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេD្ម ះថា ឧទ្ធំសរាវាទ ។ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ស្បែតងសរទ្ទេសីរ ទ្ទេ'ល សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភ Hឺ ស្បែថHង នូវទ្ទេសចក្តីសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ ្ធិ រចួ ព្រស2ះ ទ្ទេព្រ'ះសង្សារ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាឧទ្ធំសរាវាទ រស្បែមងទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តី បរសុិទ្ធិ ។

[៣១៥] 'ក្យថា មានតណ្ហា, មិនទាន់ទ្ទេyព្របាស ក្នុងភ�តូចភ�ធំទាងំឡាយ ព្រតង់'ក្យថា តណ្ហា, បានដល់របូតណ្ហា, សទ្ទតណ្ហា, គន្ធតណ្ហា, រសតណ្ហា, ទ្ទេផ្តាដ្ឋ�្វតណ្ហា, ធម្មតណ្ហា, ។ 'ក្យថា ក្នុងភ�តូចភ�ធំទាងំឡាយ គឺក្នុងកម្មភ� បុន�្ភ� ទ្ទេD្ម ះថាភ�តូចភ�ធំ គឺ ថា ក្នុងកាមភ� ទ្ទេD្ម ះកម្មភ� ក្នុងកាមភ� ទ្ទេD្ម ះបុន�្ភ� ក្នុងរបូភ� ទ្ទេD្ម ះកម្មភ� ក្នុងរបូភ� ទ្ទេD្ម ះបុន�្ភ� ក្នុងអរបូភ� ទ្ទេD្ម ះកម្មភ� ក្នុងអរបូភ� ទ្ទេD្ម ះបុន�្ភ� ក្នុងការទ្ទេកីតទ្ទេរ{យៗ ក្នុងការទ្ទេyទ្ទេរ{យៗ ក្នុងឧបបត្តិទ្ទេរ{យៗ ក្នុងបដិស្ធិទ្ទេរ{យ ៗ ក្នុងការទ្ទេកីតចំទ្ទេ'ះនៃនអត្តភា� ទ្ទេរ{យ ៗ ។ 'ក្យថា មាន

តណ្ហា, មិនទាន់ទ្ទេyព្របាស គឺមិនទាន់ព្របាសចាកតណ្ហា, មិនទាន់�H ត ទ្ទេចញចាកតណ្ហា, មិនទាន់លះតណ្ហា, មិនទាន់ខា្ជ ក់ទ្ទេចាលតណ្ហា, មិនទាន់រចួចាកតណ្ហា, មិនទាន ់ លះបង់តណ្ហា, មិនទាន់រលាស់ទ្ទេចាលតណ្ហា, ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មានតណ្ហា, មិនទាន ់ ទ្ទេyព្របាស ក្នុងភ�តូចភ�ធំទាងំឡាយ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

�ួកសមណព្រ'E្មណ៍ជាឧទ្ធំសរាវាទ មានតណ្ហា, មិនទាន់ទ្ទេy ព្របាស ក្នុងភ�ទូចភ�ធំទាងំឡាយ អាព្រស័យនូវទ្ទេសចក្តីទ្ទេខ្ពីម (បាប) ទ្ទេនាះ ឬអាព្រស័យនូវអារម្មណ៍ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញ ឮឬប៉ះ 'ល់ទ្ទេEីយ រស្បែមងទ្ទេ'លទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ។ [៣១៦] ការជាប់ចិត្តទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលកាលព្របាថា្ន ក្តី ការ ញាប់ញ័រ ក្នុងធម៌ទាងំឡាយស្បែដលខHួនកំណត់ទ្ទេEីយក្តី ការ ច្ុបតិនឹងការទ្ទេកីតក្តី នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះគប្ីបញាប់ញ័រ ទ្ទេ:យកិទ្ទេលសដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត គប្បីជាប់ចិត្ត ក្នុងទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត ។ [៣១៧] 'ក្យថា ការជាប់ចិត្តទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលកាលព្របាថា្ន ទ្ទេសចក្តីថា តណ្ហា, ទ្ទេលាក ទ្ទេm ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន

បានដល់តទ្ទេព្រមក តទ្ទេព្រមក មានកំឡាងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសល មូល ។ 'ក្យថា កាលព្របាថា្ន គឺកាលព្រតវូការ កាលចង់បានកាលទ្ទេព្រតកអរ កាលព្រសឡាញ់ កាលជាប់ចិត្ត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាលព្របាថា្ន ។ 'ក្យថា ការជាប់ចិត្តទាងំឡាយ ទ្ទេសចក្តីថា តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ការជាប់ចិត ្ត បានដល់ តទ្ទេព្រមក តទ្ទេព្រមក មានកំឡាងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�សថា) ការជាប់ចិត្តទាងំឡាយ នៃនបុគ្គល កាលព្របាថា្ន ។

[៣១៨] 'ក្យថា ការញាប់ញ័រ ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ស្បែដលខHួនកំណត់ទុកទ្ទេEីយក ្តី 'ក្យថា ការកំណត់ បានដល់ ការកំណត់ ២ ការកំណត់គឺតណ្ហា, ១ ការកំណត់គឺទិដ ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការកំណត់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការកំណត់គឺទិដ្ឋិ ។ >នទាងំឡាយ មានទ្ទេសចក្តីរទ្ទេង្កxស ក្នុង ការដទ្ទេណ្តី មយកនូវវត្ថុ រស្បែមងញាប់ញ័រ ក៏មាន កាលវត្ថុស្បែដលទ្ទេគកំ�ុងដទ្ទេណ្តី ម រស្បែមងញាប់ញ័រ ក៏មាន កាលវត្ថុព្រតវូទ្ទេគដទ្ទេណ្តី មទ្ទេEីយ រស្បែមងញាប់ញ័រ ក៏មាន >នទាងំឡាយមានទ្ទេសចក្តី រទ្ទេង្កxស ក្នុងការស្បែព្របព្របលួនៃនវត ្ថុ រស្បែមងញាប់ញ័រ ក៏មាន កាលវត្ថុកំ�ុងស្បែព្របព្របលួទ្ទេEីយ រស្បែមង ញាប់ញ័រញាប់ញ័រខាH ងំ ញាប់ញ័រចំព្របប់ក៏មាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ការញាប់ញ័រ ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ស្បែដលខHួនកំណត់ទ្ទេEីយក្តី ។

[៣១៩] 'ក្យថា ការច្យុតិនឹងការទ្ទេកីត នៃនបុគ្គលណ្ហាមិនមាន ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ ព្រតង់'ក្យ ថា នៃនបុគ្គលណ្ហា ទ្ទេសចក្តីថា ការមកការទ្ទេy ការទ្ទេyនឹងការមក មរណកាល ដំទ្ទេណីរ ភ�តូចភ�ធំ ការច្យុតិ ការឧបបត្តិ ការទ្ទេកីតនឹងការស្បែបកធាH យ ជាតិ>រាមរណៈ នៃន ព្រ�ះអរEន្តខីណ្ហាព្រស� មិនមាន គា្ម ន ឥតមានទ្ទេសាះ មិនទ្ទេកីតមាន គ ឺ ទ្ទេលាកលះបង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច់បង់ទ្ទេEីយ រមា្ង ប់ទ្ទេEីយ ព្រគបសង្កត់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺ ញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ការច្យុតិនឹងការទ្ទេកីតនៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ក្នុង ទ្ទេលាកទ្ទេនះ ។

[៣២០] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យកិទ្ទេលសដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត គប្បីជាប់ចិត្តក្នុង ទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត អធិប្បាយថា បុគ្គលទ្ទេនាះ គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យរាគៈដូចទ្ទេម្តច គប្បីញាប់ញ័រ ទ្ទេ:យទ្ទេទាសៈដូចទ្ទេម្តច គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យទ្ទេមាEៈដូចទ្ទេម្តច គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យមានះដូចទ្ទេម្តច គប្ីបញាប់ញ័រទ្ទេ:យទិដ្ឋិដូចទ្ទេម្តច គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យឧទ្ធច្ចៈដូចទ្ទេម្តច គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យ វចិិកិចា្ឆ ដូចទ្ទេម្តច គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យអនុស័យដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីតថាបុគ្គល

ទ្ទេនាះ ជាអ្នកទ្ទេព្រតកអរក ្តី ថាជាអ្នកព្របទូស្តក ្តី ថាជាអ្នកវទ្ទេង្វងក្តី ថាជាអ្នកជាប់ចំ'ក់ក្តី ថាជាអ្នកសា្ទ បអស្បែងTលក្តី ថាជា អ្នកដល់នូវការរាយមាយក ្តី ថាជាអ្នកដល់នូវទ្ទេសចក្តីមិន:ច់ទ្ទេព្រសចក ្តី ថាជាអ្នកដល់នូវ កំឡាងំក ្តី ។ អភិសង្ខា្ខ រទាងំឡាយទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ លះបង់ទ្ទេEីយ ទ្ទេព្រ'ះលះបង់ អភិសង្ខា្ខ ររចួ ទ្ទេEីយ ទ្ទេលាកគប្ីបញាប់ញ័រ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេព្រ'ះគតិថា អា�្ម អញទ្ទេកីតក្នុងនរកក្តី ថា ទ្ទេកីតក្នុងកំទ្ទេណីតតិចា្ឆ នក្តី ថាទ្ទេកីតក្នុងទ្ទេព្របតវស័ិយក្តី ថាទ្ទេកីតជាមនុសVក្តី ថាទ្ទេកីតជាទ្ទេទវ�ក្តី ថាទ្ទេកីតជារបូព្រ�E្មក្តី ថាទ្ទេកីតជាអរបូព្រ�E្មក្តី ថាទ្ទេកីតជាសញoីព្រ�E្មក្តី ថាទ្ទេកីតជាអសញoីព្រ�E ្ម ក ្តី ថាទ្ទេកីតជាទ្ទេនវសញoីព្រ�E្មក ្តី ។ បុគ្គលទ្ទេនាះគប្ីបញាប់ញ័រ គប្បីញាប់ញ័រខាH ងំ គប្បីញាប់ញ័រ ចំព្របប់ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះមិនមាន បច្ច័យទ្ទេនាះមិនមាន ការណ៍ទ្ទេនាះមិនមាន ទ្ទេEតុ ទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះគប្ីបញាប់ញ័រទ្ទេ:យកិទ្ទេលសដូចទ្ទេម្តច ។ 'ក្យថា គប្បីជាប់ ចិត្តក្នុងទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត គឺគប្ីបជាប់ចិត្ត គប្ីបជាប់ចិត្តខាH ងំ គប្បីជាប់ចិត្តចំទ្ទេ'ះ ក្នុងទ្ទេEតុ ដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ គប្បីញាប់ញ័រទ្ទេ:យកិទ្ទេលសដូចទ្ទេម្តច ទ្ទេកីត គប្ីបជាប់ចិត្តក្នុងទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

ការជាប់ចិត្តទាងំឡាយ នៃនបុគ្គលកាលព្របាថ្នក្តី ការញាប់ញ័រក្នុងធម៌ទាងំឡាយស្បែដលខHួនកំណត់ទ្ទេEីយក្តី ការច្យុតិនឹងការទ្ទេកីតក្តី នៃនបុគ្គលណ្ហា មិនមាន ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ បុគ្គលទ្ទេនាះ គប្ីបញាប់ញ័រទ្ទេ:យកិទ្ទេលស ដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត គប្ីបជាប់ចិត្តក្នុងទ្ទេEតុដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត ។ [៣២១] សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ បានទ្ទេ'លធម៌ណ្ហា ថា ឧត្តម ចំស្បែណកសមណព្រ'E្មណ៍ �ួកដនៃទ បានទ្ទេ'លធម៌ទ្ទេនាះឯង ថាទ្ទេថាកទាប 'ក្យរបស់សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេតី'ក្យណ្ហា ជា'ក្យ�ិត ទ្ទេព្រ'ះថា សមណ-ព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកព្របកាន់ថាH DH សនៃនទាងំអស់គា្ន ។ [៣២២] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ បានទ្ទេ'លធម៌ណ្ហាថាឧត្តម គឺសមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ

បានទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះសស្បែម្តងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ បំភHឺយ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះនូវធម ៌ គឺទិដ ្ឋិ បដិបទា មគ្គណ្ហា ថាទ្ទេនះជាធម៌ដ៏ឧត្តម ខ្ពង់ខ្ពស ់ ព្របទ្ទេសីរ ព្របទ្ទេសីរ បំUុត ជាព្របធាន នៃថHថាH ព្របទ្ទេសីរនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍�ួក មួយ បានទ្ទេ'លធម៌ណ្ហាថាឧត្តម ។

[៣២៣] 'ក្យថា ចំស្បែណកសមណព្រ'E្មណ៍�ួកដនៃទ បានទ្ទេ'លធម៌ទ្ទេនាះឯង ថាទ្ទេថាក ទាប គឺសមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ បានទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ សស្បែម្តងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ បភHឺយ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ នូវធម៌ គឺទិដ្ឋិ បដិបទា មគ្គ ទ្ទេនាះឯង ថាធម៌ទ្ទេនះទ្ទេថាកទាប ធម៌ទ្ទេនះ ទ្ទេថាកទាបទ្ទេ�ក ធម៌ទ្ទេនះទន់ទាប ធម៌ទ្ទេនះលាមក ធម៌ទ្ទេនះ អាព្រកក់ ធម៌ទ្ទេនះស្តួចទ្ទេស្តីង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ចំស្បែណកសមណព្រ'E្មណ៍�ួកដនៃទ បានទ្ទេ'លធម៌ទ្ទេនាះឯងទ្ទេថាក ទាប ។

[៣២៤] 'ក្យថា 'ក្យរបស់សមណព្រ'E្មណ ៍ ទាងំទ្ទេនះទ្ទេតី'ក្យណ្ហាជា'ក្យ�ិត គឺ'ក្យរបស់សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេតី'ក្យណ្ហា ជា'ក្យ�ិត ទ្ទេទjងទាត់ មិនទ្ទេ(Hxង �H ត ព្របាកដ �ិតព្របាកដ មិនស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) 'ក្យរបស់សមណ ព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេតី'ក្យណ្ហា ជា'ក្យ�ិត ។

[៣២៥] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះថាសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ព្របកាន់ថាDH សនៃវទាងំអស់គា្ន គឺ សមណព្រ'E្មណទាងំអស់ទ្ទេនះ ជាអ្នកមានវាទៈថាDH សនៃវ មានវាទៈថាជាបណ្ឌិ ត មានវាទៈ ថាជាអ្នកព្របា> ្ញ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យ

ញាណ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEត ុ មានវាទៈព្របកប ទ្ទេ:យលក្ខណៈ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យការណ៍ មានវាទៈព្របកបទ្ទេ:យឋានៈ ក្នុងលទ្ធិរបស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះថាសមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកព្របកាន់ថាDH សនៃវ ទាងំគា្ន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ បានទ្ទេ'លធម៌ណ្ហា ថាឧត្តម ចំស្បែណកសមណព្រ'E្មណ៍�ួកដនៃទ បានទ្ទេ'លធម៌ទ្ទេនាះឯង ទ្ទេថាកទាប 'ក្យរបស់សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនះ ទ្ទេតី'ក្យណ្ហា ជា'ក្យ�ិត ទ្ទេព្រ'ះថា សមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនះ ជាអ្នកព្របកាន់ថាDH សនៃវទាងំអស់គា្ន ។ [៣២៦] សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ បានទ្ទេ'លធម៌របស់ខHួនថាបរបូិណ៌ បានទ្ទេ'លធម៌របស់>នដនៃទថាទ្ទេថាកថយ(សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ) ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះ រស្បែមង ទាស់ស្បែទងគា្ន បានទ្ទេ'លនូវសម្មតិរបស់ខHួនៗ ថា�ិត ។ [៣២៧] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ បានទ្ទេ'លធម៌របស់ខHួនថាបរបូិណ៌ គឺសមណព្រ'E្មណ៍�ួក

មួយ បានទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ សស្បែម្តងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ បំភHឺ យ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ នូវធម៌ គឺ ទិដ្ឋិ បដិបទា មគ ្គ របស់ខHួនថា ធម៌ទ្ទេនះទ្ទេ�ញទ្ទេលញ បរបូិណ៌ មិនទ្ទេថាកថយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ បានទ្ទេ'លធម៌របស់ ខHួនថាបរបូិណ៌ ។

[៣២៨] 'ក្យថា បានទ្ទេ'លធម ៌ របស់>នដនៃទថាទ្ទេថាកថយ គឺសមណព្រ'E្មណ៍�ួក មួយ បានទ្ទេ'លយ៉ាងទ្ទេនះ សស្បែម្តងយ៉ាងទ្ទេនះ �ណ៌នាយ៉ាងទ្ទេនះ បំភHឺយ៉ាងទ្ទេនះ ស្បែថHងយ៉ាងទ្ទេនះ នូវ ធម៌គឺទិដ្ឋិ បដិបទា មគ្គ របស់>នដនៃទថា ទ្ទេនះទ្ទេថាកទាប ទ្ទេនះទ្ទេថាកទាបទ្ទេ�ក ទ្ទេនះទន់ទាប ទ្ទេនះលាមក ទ្ទេនះអាព្រកក ់ ទ្ទេនះស្តួចទ្ទេស្តីង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បានទ្ទេ'លធម៌ របស់>ន ដនៃទថាទ្ទេថាកទាប ។

[៣២៩] 'ក្យថា ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន គឺកាន់យកព្របកាន ់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិតយ៉ាងទ្ទេនះ រស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន គឺទ្ទេធ្វីនូវ>ទ្ទេមាH ះ ទ្ទេធ្វីនូវការព្របកាន់ ទ្ទេធ្វីនូវការទាស់ ស្បែទង ទ្ទេធ្វីនូវការវវិាទ ទ្ទេធ្វីនូវការស្បែបកស្បែខ្ញកគា្ន ថា អ្នកមិនយល់ធម៌វន័ិយទ្ទេនះទ្ទេទ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេបីអ្នក អាច ចូរអ្នកទ្ទេ:ះចុះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះរស្បែមងទាស់ស្បែទងគា្ន ។

[៣៣០] 'ក្យថា បានទ្ទេ'លនូវសម្មតិរបស់ខHួនៗថា�ិត គឺថាទ្ទេលាកទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត ្វ សាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បានទ្ទេ'លនូវសម្មតិរបស់ខHួន ៗ ថា�ិត ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

(សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ) បានទ្ទេ'លធម៌របស់ខHួន ថាបរបូិណ៌ បានទ្ទេ'លធម៌របស់>នដនៃទ ថាទ្ទេថាកថយ (សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ) ព្របកាន់យ៉ាងទ្ទេនះ រស្បែមង ទាស់ស្បែទងគា្ន បានទ្ទេ'លនូវសម្មតិរបស់ខHួន ៗ ថា�ិត ។ [៣៣១] ព្របសិនទ្ទេបីបុគ្គលជាអ្នកទ្ទេថាកថយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុបុគ្គលដនៃទបន្តុះងបង្ខាT ប់ មិនមានបុគ្គលណ្ហាមួយ វទិ្ទេសសក្នុងធម៌ទាងំឡាយទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះថាបុគ្គលទ្ទេព្រចីននាក់ ជាអ្នកមានវាទៈដ៏មា ំ

ក្នុងUHូវរបស់ខHួន ស្បែតងទ្ទេ'លធម៌របស់>នដនៃទថាទ្ទេថាកទាប ។ [៣៣២] 'ក្យថា ព្របសិនទ្ទេបីបុគ្គលជាអ្នកទ្ទេថាកថយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុបុគ្គលដនៃទ បន្តុះបង្ខាT ប់ គឺ ព្របសិនទ្ទេបីបុគ្គល

ជាអ្នកទ្ទេU្តសផ្តា្ត ស 'ល ទ្ទេថាកថយ ទ្ទេថាកទាប ទន់ទាប លាមក អាព្រកក់ ស្តួចទ្ទេស្តីង ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុស្បែតបុគ្គលដនៃទបន្តុះបង្ខាT ប់ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុស្បែតបុគ្គលដនៃទនិនា្ទ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុស្បែត បុគ្គលដនៃទតិះទ្ទេដjល ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុស្បែតបុគ្គលដនៃទទ្ទេ>រ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្របសិនទ្ទេបី បុគ្គលជាអ្នកទ្ទេថាកថយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុបុគ្គលដនៃទបន្តុះបង្ខាT ប់ ។

[៣៣៣] 'ក្យថា មិនមានបុគ្គលណ្ហាមួយវទិ្ទេសស ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ គឺមិនមានបុគ្គល ណ្ហាមួយ នៃថHថាH ព្របទ្ទេសីរ វទិ្ទេសស ជាព្របធានដ៏ឧត្តម ព្របទ្ទេសីរនៃព្រកស្បែលង ក្នុងធម៌ទាងំឡាយទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនមានបុគ្គលណ្ហាមួយ វទិ្ទេសសក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ។

[៣៣៤] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះថាបុគ្គលទ្ទេព្រចីននាក់ ស្បែតងទ្ទេ'លធម៌របស់>នដនៃទថា ទ្ទេថាកទាប គឺ បុគ្គលទ្ទេព្រចីននាក់ ទ្ទេ'លត្មិះ និនា្ទ តិះទ្ទេដjល នូវធម៌របស់>នទ្ទេព្រចីននាក ់ ថាទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកទាប ទ្ទេ�ក ទន់ទាប លាមក អាព្រកក់ ស្តួចទ្ទេស្តីងក៏មាន បុគ្គលទ្ទេព្រចីននាក ់ ទ្ទេ'លត្មិះ និនា្ទ តិះទ្ទេដjល នូវធម៌របស់>នមា្ន ក់ថាទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកទាបទ្ទេ�ក ទន់ទាប លាមក អាព្រកក ់ ស្តួចទ្ទេស្តីងក៏មាន បុគ្គលមា្ន ក ់ ទ្ទេ'លត្មិះ និនា្ទ តិះទ្ទេដjល នូវធម៌របស់>នទ្ទេព្រចីននាក់ថាទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកទាបទ្ទេ�ក ទន់ទាប លាមក អាព្រកក់ ស្តួចទ្ទេស្តីង ក៏មាន បុគ្គលមា្ន ក់ ទ្ទេ'ល ត្មិះ និនា្ទ តិះទ្ទេដjល នូវធម៌ របស់>នមា្ន ក់ ថាទ្ទេថាកទាប ទ្ទេថាកទាបទ្ទេ�ក ទន់ទាប លាមក អាព្រកក់ ស្តួចទ្ទេស្តីងក៏មាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះថាបុគ្គលទ្ទេព្រចីននាក់ ស្បែតងទ្ទេ'លធម៌របស់>នដនៃទថាទ្ទេថាក ទាប ។

[៣៣៥] 'ក្យថា ជាអ្នកមានវាទៈដ៏មាកំ្នុងUHូវរបស់ខHួន គឺធម៌ទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន ទិដ ្ឋិ ទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន បដិបទាទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន មគ្គទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន ។ ជាអ្នកមាន វាទៈដ៏មា ំមានវាទៈ ទ្ទេទjងទាត់ មានវាទៈដ៏មានកំឡាងំ មានវាទៈ�ងំទ្ទេRស៊ប់ ក្នុងUHូវបស់ ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកមានវាទៈដ៏មាកំ្នុងUHូវរបស់ខHួន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

ព្របសិនទ្ទេបីបុគ្គលជាអ្នកទ្ទេថាកថយ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុបុគ្គលដនៃទបន្តុះបង្ខាT ប់ មិនមានបុគ្គលណ្ហាមួយវទិ្ទេសស ក្នុងធម៌ទាឡំាយទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះថាបុគ្គលទ្ទេព្រចីននាក់ ជាអ្នកមានវាទៈដ៏មាកំ្នុងUHូវរបស់ខHួន ស្បែតងទ្ទេ'លធម៌របស់>នដនៃទថាទ្ទេថាកទាប ។ [៣៣៦] ការបូជាធម៌របស់ខHួន ជាការមាន�ិត ទ្ទេព្រ'ះថា តិរ ិ ្ថយទាងំឡាយ ស្បែតងសរទ្ទេសីរUHូវទាងំឡាយរបស់ខHួន ទ្ទេបី វាទៈទាងំអស់ គប្ីបជាវាទៈ�ិត ទ្ទេមHះសម ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ នៃន>នទាងំឡាយទ្ទេនាះ មានព្របាកដ ។ [៣៣៧] អធិប្បាយ'ក្យថា ការបូជាធម៌របស់ខHួន ជាការមាន�ិត សំនួរថា ចុះការបូជា ធម៌របស់ខHួន

ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុគ្គលទ្ទេធ្វីសកា្ក រៈ ទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេគារ� រាប់អាន បូជា នូវសាសា្ត របស់ខHួនថា សាសា្ត ទ្ទេនះជាស�្វញoូ ទ្ទេនះទ្ទេD្ម ះថាការបូជាធម៌របស់ខHួន ។ ទ្ទេធ្វីសកា្ក រៈ ទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីទ្ទេគារ� រាប់អាន បូជា នូវធម៌របស់ខHួនស្បែដលសាសា្ត ទ្ទេនាះទ្ទេ'លទ្ទេEីយ នូវគណៈ របស់ខHួន មគ្គទ្ទេនះជាទីទ្ទេព្រសាចព្រសង់ ទ្ទេនះទ្ទេD្ម ះថា ការបូជាធម៌របស់ខHួន ។ 'ក្យថា ការបូជា ធម៌របស់ខHួន ជាការមាន�ិត បានទ្ទេសចក្តីថា ការបូជាធម៌របស់ខHួន ទ្ទេ:យព្របការដូទ្ទេចា្ន ះ ជាការបូជាមិនទ្ទេ(Hxង�H ត ព្របាកដ �ិតព្របាកដ មិនស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ការ បូជាធម៌របស់ខHួន ជាការមា�ិត ។

[៣៣៨] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំឡាយ ស្បែតសរទ្ទេសីរនូវUHូវរបស់ខHួនទាងំឡាយ ទ្ទេសចក្តី ថា ធម៌ទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន ទិដ្ឋិទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន បដិបទាទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន មគ្គ ទ្ទេD្ម ះថាUHូវរបស់ខHួន ។ >នទាងំឡាយស្បែតងសរទ្ទេសីរ ទ្ទេស្ងីច ទ្ទេកាត �ណ៌នា នូវUHូវរបស់ខHួន ទាងំឡាយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះថា >នទាងំឡាយ ស្បែតងសរទ្ទេសីរនូវUHូវរបស់ខHួន ។

[៣៣៩] 'ក្យថា ទ្ទេបី វាទៈទាងំអស់ គប្ីបជាវាទៈ�ិត គឺទ្ទេបីវាទៈ ទាងំអស់ ជាវាទៈ�ិត មិន ទ្ទេ(Hxង�H ត ព្របាកដ �ិតព្របាកដ មិនស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេបីវាទៈទាងំអស់ គប្ីបជាវាទៈ�ិត ។

[៣៤០] 'ក្យថា ទ្ទេមH៉ះសម ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ នៃន>នទាងំឡាយទ្ទេនាះ (មាន) ព្របាកដ គឺទ្ទេសចក្តីសាT ត សាT វទិ្ទេសស បរសុិទ្ធិ ការរចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ នៃនសមណព្រ'E្មណ៍ ទាងំទ្ទេនាះ (មាន) ព្របាកដ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេមH៉ះសម ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ នៃន>នទាងំ ឡាយទ្ទេនាះ (មាន) ព្របាកដ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

ការបូជាធម៌របស់ខHួន ជាការមាន�ិត ទ្ទេព្រ'ះថា តិរ ិ ្ថយទាងំឡាយ ស្បែតងសរទ្ទេសីរUHូវទាងំ ឡាយរបស់ខHួន ទ្ទេបីវាទៈទាងំអស់ គប្ីបជាវាទៈ�ិត ទ្ទេមH៉ះសម ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិនៃន>ន ទាងំឡាយ ទ្ទេនាះ (មាន) ព្របាកដ ។ [៣៤១] ព្រ'E្មណ៍ មិនមានញាណ ស្បែដលបុគ្គលដនៃទគប្ីបស្បែណនា ំទាងំមិនមានការ�ិចារណ្ហាក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ទ្ទេEីយ កាន់យកព្រ�មទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីរទ្ទេនាះ (ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ) កនHង Uុតនូវវវិាទទាងំឡាយ មិនទ្ទេ(ីញធម៌ដនៃទថាព្របទ្ទេសីរទ្ទេសាះ ។ [៣៤២] អធិប្បាយ'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ មិនមានញាណស្បែដលបុគ្គលដនៃទគប្ីបស្បែណនា ំព្រតង់ 'ក្យថា មិនមាន

គឺ ជា'ក្យហាម�ត់ ។ 'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ បានដល់ បុគ្គលដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេព្រ'ះបន្សាត់បង់នូវធម៌ទាងំ ៧ ។ទ្ទេប។ ជាអ្នកមិនអាព្រស័យតណ្ហា, ជាបុគ្គលនឹងនួន បុគ្គល ទ្ទេនាះទ្ទេលាកទ្ទេmថា ព្រ'E្មណ៍ ។ 'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍មិនមានញាណ ស្បែដលបុគ្គលដនៃទគប្ីបស្បែណ នា ំទ្ទេសចក្តីថា ភា�នៃនញាណ ស្បែដលបុគ្គលដនៃទគប្ីបស្បែណនាពំ្រ'E្មណ៍ មិនមាន គឺថា ព្រ'E្មណ៍ មិនមានបុគ្គល ដនៃទ មិនមានបុគ្គលដនៃទជាទីអាង មិនដល់នូវការជាប់ចំ'ក់នឹងបុគ្គលដនៃទ ជាអ្នកមិនវទ្ទេង្វង ដឹងខHួន មានសា្ម រតីស្បែតងដឹង ស្បែតងទ្ទេ(ីញ ។ ភា�នៃនញាណស្បែដលបុគ្គលដនៃទ គប្ីបស្បែណនា ំ នៃនព្រ'E្មណ៍ មិនមាន គឺថា ព្រ'E្មណ៍មិនមានបុគ្គលដនៃទគួរស្បែណនា ំ មិនគប្ីបទ្ទេ>{ បុគ្គលដនៃទ មិនមានបុគ្គលដនៃទជាទីអាង មិនដល់នូវការជាប់ចំ'ក់នឹងបុគ្គលដនៃទ ជាអ្នកមិន វទ្ទេង្វង ដឹងខHួន មានសា្ម រត ី ស្បែតងដឹងស្បែតងទ្ទេ(ីញថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួងមិនទ្ទេទjង ។ ថា សង្ខា្ខ រទាងំ �ួងជាទុក ្ខ ។ទ្ទេប។ ភា�នៃនញាណស្បែដលបុគ្គលដនៃទគប្ីបស្បែណនា ំ នៃនព្រ'E្មណ៍ មិនមាន គឺថា ព្រ'E្មណ៍មិនមានបុគ្គលដនៃទគួរស្បែណនា ំ មិនគប្ីបទ្ទេ>{បុគ្គលដនៃទ មិនមានបុគ្គលដនៃទជាទីអាង មិនដល់នូវការជាប់ចំ'ក់នឹងបុគ្គលដនៃទ ជាអ្នកវទ្ទេង្វង ដឹងខHួន មានសា្ម រតី ស្បែតងដឹង តឺងទ្ទេ(ីញ ថា របស់ណ្ហាមួយ មានការទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីជាធម្ម� របស់ទាងំអស់ទ្ទេនាះ ស្បែតងរលត់ទ្ទេyវញិ ជា ធម្ម� ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ'E្មណ៍ មិនមានញាណ ស្បែដលបុគ្គលដនៃទគប្ីបស្បែណនា ំ។

[៣៤៣] អធិប្បាយ'ក្យថា ទាងំមិនមានការ�ិចារណ្ហា ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ទ្ទេEីយកាន់ ព្រ�មទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ គឺក្នុងទិដ្ឋិ ៦២ ។ 'ក្យថា �ិចារណ្ហា គឺការ�ិនិត្យ �ិចារណ្ហា ទ្ទេព្រ>ីស ទ្ទេរសី ថHឹង ព្រតិះរះិ សស្បែម្តងឲ្យច្បាស ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ ទ្ទេEីយកាន់យក ទ្ទេ:យ ស្បែប៉ក កាន់យកទ្ទេ:យចំស្បែណក កាន់យកថាព្របទ្ទេសីរ កាន់យកទ្ទេ:យអំណ្ហាចអវយវៈ កាន់យក ទ្ទេ:យគំនរ កាន់យកទ្ទេ:យការព្របមូល គ ឺ ព្របកាន ់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត

ចុះចិត្តស៊ប់ បទ្ទេង្ខាT នទ្ទេyថា ទ្ទេនះ ទ្ទេទjង �ិត មិនទ្ទេ(Hxង�H ត ព្របាកដ �ិតព្របាកដ មិនស្បែព្របព្របលួ ដូទ្ទេច្នះ រស្បែមង មិនមាន មិនមានព្រ�ម មិនទ្ទេកីតមាន គឺទ្ទេលាកលះបង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបានដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទាងំ មិនមានការ�ិចារណ្ហាក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ទ្ទេEីយកាន់យកព្រ�មទ្ទេទ ។

[៣៤៤] 'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីរទ្ទេនះ (ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ) កនHងUុតនូវវវិាទទាងំឡាយ ព្រតង ់ 'ក្យថា ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីរទ្ទេនាះ គឺទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះការណ៍ទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEត ុ ទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះបច្ច័យទ្ទេនាះ ទ្ទេព្រ'ះនិទានទ្ទេនាះ ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ កនHងUុត កនHងបង់ ឆHងUុត ឆHង ព្រស2ះ នូវ>ទ្ទេមាH ះទ្ទេព្រ'ះទិដ្ឋិ នូវការព្របកាន់ទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ នូវការទាស់ស្បែទងទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ នូវការវវិាទ ទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ នូវការស្បែបកស្បែខ្ញកគា្ន ទ្ទេព្រ'ះទិដ ្ឋិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីទ្ទេនាះ ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ កនHងUុតនូវវវុាទទាងំឡាយ ។

[៣៤៥] 'ក្យថា មិនទ្ទេ(ីញធម៌ដនៃទថាព្របទ្ទេសីរទ្ទេសាះ គឺមិនទ្ទេ(ីញ មិនព្របទះ មិនរមិល ទ្ទេមីល មិនសមHឹងទ្ទេមីល មិនបិចារណ្ហាទ្ទេ(ីញ នូវសាសា្ត ដនៃទ នូវធម៌ស្បែដលសាសា្ត ទ្ទេ'ល ទ្ទេEីយ នូវគណៈ នូវទិដ ្ឋិ នូវបដិបទា នូវមគ្គធម៌ជាកំ�ូល ព្របទ្ទេសីរ វទិ្ទេសស ជាព្របធាន ឧត្តម ព្របទ្ទេសីរនៃព្រកស្បែលង ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេវjរចាកសម្មប្បធាន ទ្ទេវjរចាកឥទ្ធិបាទ ទ្ទេវjរចាកឥន្ទ្រន្ទិយ ទ្ទេវjរចាក�លៈ ទ្ទេវjរចាកទ្ទេ'>្ឈង្គ ទ្ទេវjរចាកអដ្ឋង្គមគ្គដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនទ្ទេ(ីញធម៌ដនៃទថាព្របទ្ទេសីរ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

ព្រ'E្មណ៍មិនមានញាណ ស្បែដលបុគ្គលដនៃទគប្ីបស្បែណនា ំទាងំមិនមានការ�ិចារណ្ហា ក្នុងធម៌ទាងំឡាយ ទ្ទេEីយកាន់យកព្រ�មទ្ទេទ ទ្ទេព្រ'ះដំទ្ទេណីរទ្ទេនាះ (ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ) កនHងUុតនូវ វវិាទទាងំឡាយ មិនទ្ទេ(ីញធម៌ដនៃទថាព្របទ្ទេសីរទ្ទេសាះ ។ [៣៤៦] សមណព្រ'E្មណ៍ �ួកមួយ យល់នូវទ្ទេសចក្តីបរ-ិសុទ្ធិ ទ្ទេព្រ'ះការទ្ទេ(ីញថា អា�្ម អញដឹង អា�្ម អញទ្ទេ(ីញ នូវដំទ្ទេណីរទ្ទេនះ �ិតដូទ្ទេចា្ន ះស្បែមន ទ្ទេបីសមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ ទ្ទេ(ីញ (នូវទ្ទេសចក្តី�ិត) ព្របទ្ទេយា>ន៍អ្វីទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះ របស់សមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ កនHងទ្ទេចាលនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ រស្បែមងទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេEតុដនៃទ ។ [៣៤៧] អធិប្បាយ'ក្យថា អា�្ម អញដឹង អា�្ម អញទ្ទេ(ីញនូវដំទ្ទេណីរទ្ទេនះ �ិតដូទ្ទេចា្ន ះ ស្បែមន ព្រតង់'ក្យថា

អា�្ម អញដឹង គឺអា�្ម អញ ដឹង ទ្ទេ:យបរចិត្តញ្ញាo ណ ឬដឹងទ្ទេ:យបុទ្ទេ�្វ និវាសានុសVតិញ្ញាo ណ ។ 'ក្យថា អា�្ម អញទ្ទេ(ីញ គឺអា�្ម អញទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យមំសចក្ខុ ឬទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យទិ�្វចក្ខុ ។ 'ក្យថា ដំទ្ទេណីរទ្ទេនះ �ិតដូទ្ទេចា្ន ះស្បែមន គឺ ដំទ្ទេណីរទ្ទេនះ �ិត មិនទ្ទេ(Hxង �H ត ព្របាកដ �ិតព្របាកដ មិនស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អា�្ម អញដឹង អា�្ម អញ ទ្ទេ(ីញ នូវដំទ្ទេណីរទ្ទេនះ �ិតដូទ្ទេចា្ន ះស្បែមន ។

[៣៤៨] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ យល់នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញ ទ្ទេសចក្តីថា សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ យល់នូវការសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ្ធិ ការរចួ រចួ វទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញ ។ គឺថាសមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ យល់នូវការសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ្ធិ ការរចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញថា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ។ សមណព្រ'E្មណខ៍�ួកមួយ យល់នូវការ សាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ ្ធិ ការរចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញថា ទ្ទេលាកមិន ទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយ

ទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះជា 'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍�ួកមួយ យល់ នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញ ។

[៣៤៩] អធិប្បាយ'ក្យថា ទ្ទេបីសមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក ់ ទ្ទេ(ីញ (នូវទ្ទេសចក្តី�ិត) ព្របទ្ទេយា>ន៍អ ្វី ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះ របស់សមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេនាះ ព្រតង់'ក្យថា ទ្ទេបីសមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេ(ីញ គឺ ទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យបរចិត្តញាណ ឬទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យបុទ្ទេ�្វនិវាសា­- នុសVតិញ្ញាo ណទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យមំសចក ្ខុ ឬទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យទិ�្វចក ្ខុ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេបីសមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ ទ្ទេ(ីញ (នូវទ្ទេសចក្តី�ិត) ។ 'ក្យថា ព្របទ្ទេយា>ន៍អ្វីទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញ ទ្ទេនាះ របស់សមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេនាះ គឺព្របទ្ទេយា>ន៍អ្វីទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះ របស់សមណ-ព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេនាះ គឺថាការកំណត់ទុក្ខមានដូចទ្ទេម្តចទ្ទេកីត ការលះបង់សមុទ័យមិនមានការ ចទ្ទេព្រមីនមគ្គមិនមាន ការទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់នូវUលមិនមាន ការលះបង់រាគៈទ្ទេ:យសមុទ្ទេច្ឆទ មិនមាន ការលះបង់ទ្ទេទាសៈទ្ទេ:យសមុទ្ទេច្ឆទ មិនមានការលះបង់ទ្ទេមាEៈទ្ទេ:យសមុទ្ទេច្ឆទ មិន មាន ការលះបង់កិទ្ទេលសទាងំឡាយទ្ទេ:យសមុទ្ទេច្ឆទមិនមាន ការផ្តា្ត ច់U្តិលសង្សារវដ្តក៏មិន មាន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេបីសមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេ(ីញ (នូវទ្ទេសចក្តី�ិត) ព្របទ្ទេយា>ន៍អ្វីទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះ របស់សមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេនាះ ។

[៣៥០] 'ក្យថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ កនHងទ្ទេចាល នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ រស្បែមង ទ្ទេចាលទ្ទេ:យទ្ទេEតុដនៃទ ទ្ទេសចក្តីថា សមណព្រ'E្មណ៍ទាទំ្ទេនាះ កនHង រលំង កនHងទ្ទេចាល នូវមគ្គ ដ៏សាT ត មគ្គសាT តវទិ្ទេសស មគ្គបរសុិទ ្ធិ មគ្គUូរUង ់ មគ្គUូរUង់នៃព្រកស្បែលង ទ្ទេ:យទិដ ្ឋិ គ ឺ ទ្ទេវjរចាក សតិប្ប:្ឋ ន ទ្ទេវjរចាកសម្មប្បធាន ទ្ទេវjរចាកឥទ្ធិបាទ ទ្ទេវjរចាកឥន្ទ្រន្ទិយ ទ្ទេវjរចាក�លៈ ទ្ទេវjរចាក ទ្ទេ'>្ឈង្គៈ ទ្ទេវjចាកអង្គិកមគ្គដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេEីយទ្ទេ'ល សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភ Hឺ ស្បែថHង នូវទ្ទេសចក្តី សាT ត សាT តវទិ្ទេសសបរសុិទ្ធិ ការរចួ រចួព្រស2ះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កនHងទ្ទេចាល នូវ ទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ រស្បែមងទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេEតុដនៃទ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត ព្រ�ះ�ុទ្ធទាងំឡាយក្តី សាវក័របស់ព្រ�ះ�ុទ្ធទាងំឡាយក្តី ព្រ�ះបទ្ទេច្ចក�ុទ្ធទាងំឡាយក្តី កនHង រលំង កនHងទ្ទេចាល នូវមគ ្គ មិនសាT ត មគ្គមិនសាT តវទិ្ទេសស មគ្គមិនបរសុិទ ្ធិ មគ្គមិនUូរUង់ មគ្គមិនUូរUង់នៃព្រកស្បែលង នៃនទិដ្ឋិ របស់សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេEីយទ្ទេ'ល សស្បែម្តង �ណ៌នា បំភHឺ ស្បែថHង នូវទ្ទេសចក្តីសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ្ធិ ការរចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យសតិប្ប:្ឋ ន ៤ សម្មប្បធាន ៤ ឥទ្ធិ បាទ ៤ ឥទ្ធិបាទ ៤ ឥន្ទ្រន្ទិយ ៥ �លៈ ៥ ទ្ទេ'>្ឈង ្គ ៧ មគ្គដ៏ព្របទ្ទេសីរព្របកបទ្ទេ:យអង ្គ ៨ ទ្ទេEត ុ ទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) សមណព្រ'E្មណ៍ទាឡំាយ កនHងទ្ទេចាល រស្បែមងទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុដនៃទ យ៉ាងទ្ទេនះខHះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់ថា

សមណព្រ�E្មណ៍�ួកមួយ យល់នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិទ្ទេព្រ'ះការទ្ទេ(ីញថា អា�្ម អញដឹង អា�្ម អញទ្ទេ(ីញ នូវដំទ្ទេណីរទ្ទេនះ �ិតដូទ្ទេចា្ន ះស្បែមន ទ្ទេបីសមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេ(ីញ (នូវទ្ទេសចក្តី�ិត) ព្របទ្ទេយា>ន៍អ្វី ទ្ទេ:យ ការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះ របស់សមណព្រ'E្មណ៍មា្ន ក់ទ្ទេនាះ សមណព្រ'E្មណ៍ទាងំឡាយ កនHងទ្ទេចាល នូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ រស្បែមងទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេEតុដនៃទ ។ [៣៥១] នរ>នកាលទ្ទេ(ីញ ស្បែតងទ្ទេ(ីញនាមរបូ លុះទ្ទេ(ីញ ទ្ទេEីយ រទ្ទេមងដឹងនូវនាមរបូទ្ទេនាះឯង បុគ្គលទ្ទេ(ីញកាមទ្ទេព្រចីន ក៏មាន ទ្ទេ(ីញនាមរបូតិចក៏មាន ចំស្បែណកអ្នកDH សទាងំ ឡាយ មិនទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះទ្ទេទ ។

[៣៥២] អធិប្បាយ'ក្យថា នរ>នកាលទ្ទេ(ីញ ស្បែតងទ្ទេ(ីញនាមរបូ ព្រតង់'ក្យថា នរ>ន កាលទ្ទេ(ីញ គឺ កាលទ្ទេ(ីញ ទ្ទេ:យបរចិត្តញ្ញាo ណក្តី ទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យបុទ្ទេ�្វនិវាសានុសVតិញ្ញាo ណ ក្តី ទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យមំសចក្ខុក្តី ទ្ទេ(ីញទ្ទេ:យទិ�្វចក្ខុក្តី គឺស្បែតងទ្ទេ(ីញនូវនាមរបូទ្ទេនាះឯង ថាទ្ទេទjង ថាសុខ ថាខHួន ស្បែតមិនទ្ទេ(ីញនូវការទ្ទេកីត ឬការរលត់ អានិសងVឬទ្ទេទាស ឬក៏ការរលាស់ ទ្ទេចាល នូវធម៌ទាងំទ្ទេនាះទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) នរ>នកាលទ្ទេ(ីញ ស្បែតងទ្ទេ(ីញនាមរបូ ។

[៣៥៣] 'ក្យថា លុះទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយស្បែតងដឹងនូវនាមរបូន៎ុះឯង ព្រតង់'ក្យថា គឺលុះទ្ទេ(ីញ ទ្ទេEីយ គឺលុះទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យបរចិត្តញាណក្តី លុះទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យបុទ្ទេ�្វនិវាសានិសVតិ ញ្ញាo ណក្តី លុះទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យមំសចក្ខុក ្តី លុះទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ទ្ទេ:យទិ�្វចក្ខុក ្តី លុះទ្ទេ(ីញ ទ្ទេEីយនូវនាមរបូទ្ទេនាះឯង ស្បែតងដឹងថាទ្ទេទjង ថាសុខ ថាខHួន ស្បែតមិនដឹងនូវការទ្ទេកីតឬការរលត់ អានិសងV ឬទ្ទេទាស ឬក៏ការរលាស់ទ្ទេចាល នូវធម៌ទាងំទ្ទេនាះទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់'ក្យថា) លុះទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ ស្បែតងដឹងនូវនាមរបូទ្ទេនាះឯង ។

[៣៥៤] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេ(ីញកាមទ្ទេព្រចីន ក៏មាន ទ្ទេ(ីញនាមរបូតិច ក៏មាន គឺ ទ្ទេ(ីញ កាមទ្ទេព្រចីនក្តី នាមរបូតិចក្តី ថាទ្ទេទjង ថាសុខ ថាខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេ(ីញកាម ទ្ទេព្រចីនក៏មាន ទ្ទេ(ីញនាមរបូតិចក៏មាន ។

[៣៥៥] អធិប្បាយ'ក្យថា ចំស្បែណក>នអ្នកDH សទាងំឡាយមិនទ្ទេ'ល នូវទ្ទេសចក្តី បរសុិទ្ធិ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះទ្ទេទ ព្រតង់'ក្យថា >នអ្នកDH ស គឺ>នណ្ហា ជាអ្នកDH សក្នុង ខន្ធ អ្នកDH សក្នុងខន្ធ អ្នកDH សក្នុងធាតុ អ្នកDH សក្នុងអាយតនៈ អ្នកDH សក្នុងបដិច ្ច សមុប្បាទ អ្នកDH សក្នុងសតិប្ប:្ឋ ន អ្នកDH សក្នុងសម្មប្បធាន អ្នកDH សក្នុងឥទ្ធិបាទ អ្នកDH សក្នុងឥន្ទ្រន ្ទិ អ្នកDH សក្នុង�លៈ អ្នកDH សក្នុងទ្ទេ'>្ឈង្គៈ អ្នកDH សក្នុងមគ ្គ អ្នក DH សក្នុងUល អ្នកDH សក្នុងព្រ�ះនិ'្វ ន >នអ្នកDH សទាងំទ្ទេនាះ រស្បែមងមិនទ្ទេ'ល មិនសស្បែម្តង មិន�ណ៌នា មិនបំភ Hឺ មិនស្បែថHង នូវទ្ទេសចក្តីសាT ត សាT តវទិ្ទេសស បរសុិទ ្ធិ ការរចួ រចួ វទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញនាមរបូ ទ្ទេ:យបរចិត្តញ្ញាo ណក ្តី ទ្ទេ:យបុទ្ទេ�្វនិវាសានុ- សVតិញ្ញាo ណក ្តី ទ្ទេ:យមំសចក្ខុក ្តី ទ្ទេ:យទិ�្វចក្ខុក ្តី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ចំស្បែណក>នអ្នក DH សទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ ្ធិ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះទ្ទេទ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

នរ>នកាលទ្ទេ(ីញ ស្បែតងទ្ទេ(ីញនាមរបូ លុះទ្ទេ(ីញទ្ទេEីយ រស្បែមងដឹងនូវនាមរបូទ្ទេនាះឯង បុគ្គលទ្ទេ(ីញកាមទ្ទេព្រចីនក៏មាន ទ្ទេ(ីញនាមរបូតិចក៏មាន ចំស្បែណក>នអ្នកDH សទាងំឡាយ មិនទ្ទេ'លនូវទ្ទេសចក្តីបរសុិទ្ធិ ទ្ទេ:យការទ្ទេ(ីញទ្ទេនាះទ្ទេទ ។ [៣៥៦] បុគ្គលណ្ហាជាអ្នកមានវាទៈ�ងំទ្ទេRមា ំស្បែដលទ្ទេគមិនអាច ទូនា្ម នបានង្ខាយ អ្នកទ្ទេធ្វីទិដ្ឋិស្បែដល�ងំទ្ទេEីយឲ្យជាព្របធាន បុគ្គលទ្ទេនាះអាព្រស័យសភាវៈណ្ហា ជាអ្នកទ្ទេ'លថាលT ទ្ទេ'ល ថាបរសុិទ្ធិ ក្នុងសភាវៈទ្ទេនាះ ទ្ទេ(ីញថា�ិតក្នុងសភាវៈទ្ទេនាះ ។ [៣៥៧] 'ក្យថា បុគ្គលណ្ហាជាអ្នកមានវាទៈ�ងំទ្ទេRមា ំស្បែដលទ្ទេគមិនអាទូនា្ម នបានង្ខាយ គឺជាអ្នកមានវាទៈ

�ងំទ្ទេRមាថំា ស្បែដលទ្ទេគមិនអាចទូនា្ម នបានង្ខាយ គឺជាអ្នកមានវាទៈ�ងំទ្ទេR មាថំា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈឋ ។ ជាអ្នកមានវាទៈ�ទំ្ទេRមា ំថា ទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង ។ទ្ទេប។ សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ។ 'ក្យថា ស្បែដលទ្ទេគមិនអាចទូនា្ម នបានង្ខាយ គឺ បុគ្គលអ្នកមានវាទៈ�ងំទ្ទេRមា ំទ្ទេគទូនា្ម នបានទ្ទេ:យព្រក ឲ្យដឹងបានទ្ទេ:យព្រក ឲ្យយល់បាន ទ្ទេ:យព្រក ឲ្យទ្ទេ(ីញបាន

ទ្ទេ:យព្រក ឲ្យព្រ>ះថាH បានទ្ទេ:យព្រក ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គល ណ្ហាជាអ្នកមានវាទៈ�ងំទ្ទេRមា ំស្បែដលទ្ទេគមិនអាចទូនា្ម នបានង្ខាយ ។

[៣៥៨] 'ក្យថា អ្នកទ្ទេធ្វីទិដ្ឋិស្បែដលស្បែតង�ងំទ្ទេEីយឲ្យជាព្របធាន គឺព្របព្រ�ឹត្តទ្ទេធ្វីឲ្យជា ព្របមុខ ទ្ទេធ្វីឲ្យជាព្របធាន នូវទិដ្ឋិស្បែដល�ងំទ្ទេEីយ�ក់ស្បែតងទ្ទេEីយ តំកល់ទុកទ្ទេEីយ គឺថា ជា អ្នកមានទិដ្ឋិជាទង់>័យ មានទិដ្ឋិជាទង់ មានទិដ្ឋិជាអធិបតី ព្រតវូទិដ្ឋិរបូរតឹ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកទ្ទេធ្វីនូវទិដ្ឋិស្បែដលស្បែតង�ងំទ្ទេEីយឲ្យជាព្របធាន ។

[៣៥៩] អធិប្បាយ'ក្យថា អាព្រស័យនូវសភាវៈណ្ហា ជាអ្នកទ្ទេ'លថាល T ក្នុងសភាវៈ ទ្ទេនាះ ព្រតង់'ក្យថា អាព្រស័យនូវសភាវៈណ្ហា គឺអាព្រស័យ អាព្រស័យព្រ�ម ជាប់សTិត ចូលទ្ទេy រក ព្រ>លុព្រ>ប់ ឳនទ្ទេyរក នូវសាសា្ត នូវធម៌ស្បែដលសាសា្ត ទ្ទេ'លទ្ទេEីយ នូវគណៈ នូវទិដ ្ឋិ នូវ បដិបទា នូវមគ ្គ ណ្ហា ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អាព្រស័យនូវសភាវៈណ្ហា ។ 'ក្យថា ក្នុងសភាវៈទ្ទេនាះ គឺក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ក្នុងទ្ទេសចក្តីចូលចិត្តរបស់ខHួន ក្នុងការទ្ទេ�ញចិត្តរបស់ខHួន ក្នុងលទ្ធិរបស់ខHួន ។ 'ក្យថា ជាអ្នកទ្ទេ'លថាលT គឺជាអ្នកទ្ទេ'លថាលT ទ្ទេ'លថាសាT ត ទ្ទេ'ល ថាជាបណ្ឌិ ត ទ្ទេ'លថាជាអ្នកព្របា>្ញ ទ្ទេ'លព្របកបទ្ទេ:យញាណ ទ្ទេ'លព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ទ្ទេ'លព្របកបទ្ទេ:យលក្ខណៈ ទ្ទេ'លព្របកបទ្ទេ:យការណ៍ ទ្ទេ'លព្របកបទ្ទេ:យឋានៈ ក្នុងលទ ្ធិ របស់ខHួន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អាព្រស័យនូវសភាវៈណ្ហា ជាអ្នកទ្ទេ'លថាលT ក្នុង សភាវៈទ្ទេនាះ ។

[៣៦០] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះជាអ្នកទ្ទេ'លថាបរសុិទ្ធិ ទ្ទេ(ីញថា�ិត ក្នុងសភាវៈ ទ្ទេនាះ ព្រតង់'ក្យថា ជាអ្នកទ្ទេ'លថាបរសុិទ ្ធិ គឺជាអ្នកទ្ទេ'លថាសាT ត ទ្ទេ'លថាសាT តវទិ្ទេសស ទ្ទេ'លថាបរសុិទ ្ធិ ទ្ទេ'លថាUូរUង់ ទ្ទេ'លថាUូរUង់នៃព្រកស្បែលង ។ ឬថា ជាអ្នកទ្ទេ(ីញថាសាT ត ទ្ទេ(ីញថាសាT តវទិ្ទេសស ទ្ទេ(ីញថាបរសុិទ ្ធិ ទ្ទេ(ីញថាUូរUង់ ទ្ទេ(ីញថាUូរUង់នៃព្រកស្បែលង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ទ្ទេ'លថា បរសុិទ្ធិ ។ 'ក្យថា ក្នុងសភាវៈទ្ទេនាះ គឺក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ក្នុងការចូលចិត្តរបស់ខHួន ក្នុងការទ្ទេ�ញចិត្តរបស់ខHួន ក្នុងលទ្ធិរបស់ខHួន ។ 'ក្យថា បុគ្គល ទ្ទេនាះទ្ទេ(ីញ ថា�ិត គឺទ្ទេ(ីញ ទ្ទេមីលទ្ទេ(ីញ យល់ ចាក់ធHុះ ថា�ិត មិនទ្ទេ(Hxង�H ត ព្របាកដ �ិត ព្របាកដ មិនស្បែព្របព្របលួ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ ជាអ្នកទ្ទេ'លថា បរសុិទ្ធិ ទ្ទេ(ីញ ថា�ិតក្នុងសភាវៈទ្ទេនាះ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

បុគ្គលណ្ហាជាអ្នកមានវាទៈ�ងំទ្ទេRមា ំស្បែដលទ្ទេគមិនអាចទូនា្ម ន បានង្ខាយ អ្នកទ្ទេធ្វីទិដ្ឋិស្បែដលស្បែតង�ងំទ្ទេEីយ ឲ្យជាព្របធាន បុគ្គលទ្ទេនាះអាព្រស័យសភាវៈណ្ហា ជាអ្នកទ្ទេ'លថាលT ទ្ទេ'ល ថាបរសុិទ្ធិ ក្នុងសភាវៈទ្ទេនាះ ទ្ទេ(ីញថា�ិតក្នុងសភាវៈទ្ទេនាះ ។ [៣៦១] ព្រ'E្មណ៍�ិចារណ្ហាទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនដល់នូវការកំណត់ មិនលុះក្នុងទិដ្ឋិ ទាងំមិនមានទ្ទេ¨�ងVទ្ទេ:យញាណ ទ្ទេព្រ'ះព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ ដឹងសម្មតិទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីត អំ�ីបុថុ>្ជន ទ្ទេលាកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ នឹងទិដ្ឋិ ស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ កំ�ុងព្របកាន់ ។ [៣៦២] អធិប្បាយ'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍�ិចារណ្ហាទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនដល់នូវការកំណត់ ព្រតង់'ក្យថា មិន គឺជា

'ក្យហាម�ត់ ។ 'ក្យថាព្រ'E្មណ៍ គឺបុគ្គលស្បែដលទ្ទេD្ម ះថា ព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេព្រ'ះបន្សាត់បង់នូវធម៌ទាងំ ៧ ។ទ្ទេប។ ជាអ្នកមិនអាព្រស័យតណ្ហា, ជាបុគ្គលនឹងនួន បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ព្រ'E្មណ៍ ។ 'ក្យថា ការកំណត់ បានដល់ ការកំណត់ ២ ការ កំណត់គឺតណ្ហា, ១ ការកំណត់គឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការកំណត់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការកំណត់ គឺទិដ្ឋិ ។ ញាណទ្ទេលាកទ្ទេmថា ការ�ិចារណ្ហា បានដល់បញ្ញាo ការដឹងច្បាស់ ។ទ្ទេប។ ការមិន វទ្ទេង្វង ការ�ិចារណ្ហាធម៌

ការយល់ព្រតវូ ។ 'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ �ិចារណ្ហាទ្ទេEីយ រស្បែមងមិន ដល់នូវការកំណត់ គឺព្រ'E្មណ៍�ិចារណ្ហាទ្ទេEីយ ដឹងទ្ទេEីយ ថHឹងទ្ទេEីយ ព្រតិះរះិទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យ ជាក់ច្បាស់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដទ្ទេEីយ ថាសង្ខា្ខ រទាងំ�ួងមិនទ្ទេទjង ថាសង្ខា្ខ រទាងំ�ួងជាទុក ្ខ ។ទ្ទេប។ �ិចារណ្ហាទ្ទេEីយ ដឹងទ្ទេEីយ ថHឹងទ្ទេEីយ ព្រតិះរះិទ្ទេEីយ ព្រតិះរះិទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យច្បាស់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដទ្ទេEីយថា របស់ណ្ហាមួយ មានកិរយិា ទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីជាធម្ម� របស់ទាងំអស់ទ្ទេនាះ មានទ្ទេសចក្តីរលត់ទ្ទេyវញិជាធម្ម� រស្បែមងមិនដល់ មិនចូលទ្ទេy>ិត មិនព្របកាន់ មិនសា្ទ ប អស្បែងTលមិនព្របកាន់សTិត នូវការកំណត់គឺតណ្ហា, ក ្តី នូវការកំណត់គឺទិដ្ឋិក្តី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ'E្មណ៍�ិចារណ្ហាទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនដល់នូវការកំណត់ ។

[៣៦៣] 'ក្យថា មិនលុះក្នុងទិដ ្ឋិ ទាងំមិនមានទ្ទេ¨�ងVទ្ទេ:យញាណ ទ្ទេសចក្តីថាទិដ ្ឋិ ៦២ បុគ្គលទ្ទេនាះ បានលះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុត ទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទិដ្ឋិឲ្យទ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyមិនបាន នាទំ្ទេyមិនបាន បន្សាត់ទ្ទេyមិនបាន កួចយកទ្ទេyមិនបាន មិនមក មកព្រត2ប់មក កាន់ទិដ្ឋិទ្ទេនាះថា មានខHឹម ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនលុះក្នុងទិដ ្ឋិ ។ 'ក្យថា ទាងំមិនមានទ្ទេ¨�ងVទ្ទេ:យញាណ គឺ មិនទ្ទេធ្វី មិនឲ្យទ្ទេកីត មិនឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម មិនបទ្ទេង្កីត មិនបទ្ទេង្កីតចំទ្ទេ'ះ នូវទ្ទេ¨�ងVគឺតណ្ហា, ក្តី នូវទ្ទេ¨ �ងVគឺទិដ្ឋិក្តី ទ្ទេ:យសមាបត្តិញ្ញាo ណ ៨ ក្តី ទ្ទេ:យអភិញ្ញាo ញាណ ៥ក្តី ទ្ទេ:យមិចា្ឆ ញាណក្តី ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនលុះក្នុងទិដ្ឋិ ទាងំមិនមានទ្ទេ¨�ងVទ្ទេ:យញាណ ។

[៣៦៤] អធិប្បាយ'ក្យថា ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះ ដឹងសម្មតិទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន ព្រតង់'ក្យថា ដឹង គឺដឹង យល់ ថHឹង ព្រតិះរះិ ទ្ទេធ្វីឲ្យច្បាស់ ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដទ្ទេEីយថា សង្ខា្ខ រទាងំ�ួង មិនទ្ទេទjងថាសង្ខា្ខ រទាងំ�ួងជាទុក្ខ ។ទ្ទេប។ ដឹង យល ់ ថHឹងព្រតិះរះិ ទ្ទេធ្វីឲ្យច្បាស់ទ្ទេធ្វីឲ្យព្របាកដ ទ្ទេEីយថា របស់ណ្ហាមួយមានកិរយិាទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី ជាធម្ម�របស់ទាងំទ្ទេនាះ មានកិរយិារលត ់ ទ្ទេyវញិ ជាធម្ម� ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះដឹង ។ ទិដ ្ឋិ ៦២ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា សម្មត ិ ។ 'ក្យថា ស្បែដលទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន គឺសម្មតិទាងំទ្ទេនាះទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជនទាងំឡាយ ទ្ទេEតុ ទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ស្បែដលទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត សម្មតិទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេកីតអំ�ី>នទ្ទេUVង ៗ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ស្បែដលទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ'E្មណ៍ ទ្ទេនាះដឹងថា សម្មតិទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន ។

[៣៦៥] 'ក្យថា រស្បែមងព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ នឹងទិដ្ឋិស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ កំ�ុងព្របកាន់ គឺ >នទាងំឡាយដនៃទ ព្របកាន់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត ទ្ទេ:យអំណ្ហាចតណ្ហា, ទ្ទេ:យអំណ្ហាច ទិដ្ឋិព្រ�ះអរEន្តព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ មិនព្របកាន់ មិនសា្ទ បអស្បែងTល មិនព្របកាន់សTិត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះព្រទង់ ព្រ�ស់ថា (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ នឹងទិដ្ឋិស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ កំ�ុងព្របកាន់ ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�សថា

ព្រ'E្មណ៍�ិចារណ្ហាទ្ទេEីយ រស្បែមងមិនដល់នូវការកំណត់ មិនលុះក្នុងទិដ្ឋិ ទាងំមិនមានទ្ទេ¨�ងVទ្ទេ:យញាណ ទ្ទេព្រ'ះព្រ'E្មណ៍ទ្ទេនាះដឹងសម្មតិទាងំឡាយ ស្បែដលទ្ទេកីតអំ�ីបុថុ>្ជន ទ្ទេលាកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយនឹងទិដ្ឋិ ស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ កំ�ុងព្របកាន់ ។ [៣៦៦] មុនិក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ លះបង់នូវគន្ថៈទាងំឡាយ កាល វវិាទទាងំឡាយទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីទ្ទេEីយ ទ្ទេលាកជាអ្នកមិនលុះ ក្នុង�ួក កាល�ួក>នមិនស្ងប់ ទ្ទេលាកជាអ្នកស្ងប់ ជាអ្នក ព្រ�ទ្ទេងីយ ជាអ្នកមិនព្របកាន់ នូវលទ្ធិស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ

កំ�ុងព្របកាន់ ។[៣៦៧] អធិប្បាយ'ក្យថា មុនិក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ លះបង់នូវគន្ថៈទាងំឡាយ ព្រតង់'ក្យថា គន្ថៈ បានដល់គន្ថៈ

៤ គឺ អភិ>្ឈាកាយ គន្ថៈ �្យាបាទកាយគន្ថៈ ឥទំសចា្ច ភិនិទ្ទេវសកាយគន្ថៈ ។ តទ្ទេព្រមកក្នុងទិដ្ឋិរបស់ខHួន ទ្ទេmថា អភិ>្ឈាកាយគន្ថៈ ។ ការគំុគួន ការអាក់អន់ ក្នុងវាទៈរបស់ បុគ្គលដនៃទ ទ្ទេmថា �្យាបាទកាយគន្ថៈ ។ បុគ្គលសា្ទ បអស្បែងTលសីលឬវត ្ត ឬក៏សីលវត្តរបស់ ខHួន ទ្ទេmថា សីល�្វតបរាមាសកាយគន្ថៈ ។ ទ្ទេសចក្តីយល់ទ្ទេ(ីញរបស់ខHួន ទ្ទេmថា ឥទំសចា្ច ភិនិទ្ទេវសកាយគន្ថៈ ។ 'ក្យថា លះបង់គឺទ្ទេបាះបង ់ ឬលះទ្ទេចាលនូវគន្ថៈទាងំឡាយ ។ ឬថា ព្រសាយ ឬព្រតទ្ទេ:ះទ្ទេចញ នូវគន្ថៈទាងំឡាយ ស្បែដលចាក់ទ្ទេព្រសះ ព្រកង ឆ្ងា្វ ក់ 'ក់�័ន្ធ 'ក់មា ំជាប់ >ំ'ក់ ចងមា ំចងជាប់ ។ >នទាងំឡាយរះុទ្ទេរ ី ទ្ទេធ្វីឲ្យទ្ទេខ្ទចខ ្ទី នូវវក ្តី រទ្ទេទះក ្តី រថព្រទង់ទ្ទេព្រគ{ងក ្តី យ៉ាងណ្ហាមិញ មុនិទ្ទេបាះបង ់ ឬលះទ្ទេចាលនូវគន្ថៈទាងំឡាយ ឬថាព្រសាយ ឬ ព្រតទ្ទេ:ះទ្ទេចញនូវ គន្ថៈទាងំឡាយ ស្បែដលចាកទ្ទេព្រសះ ព្រកង ឆ្ងា្វ ក ់ 'ក់�័ន ្ធ ជាប់មា ំជាប់ >ំ'ក់ ចងមា ំចងជាប់ យ៉ាងទ្ទេនាះស្បែដរ ។ 'ក្យថាមុនិទ្ទេសចក្តីថាញាណ បញ្ញាo ការដឹងច្បាស់ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេមានៈ ។ទ្ទេប។ មុនិទ្ទេនាះ កនHងនូវសំណ្ហាញ់ គឺកិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចំ'ក់ ។ 'ក្យថា ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ គឺ ក្នុងទិដ្ឋិទ្ទេនះ ។ទ្ទេប។ ក្នុងមនុសVទ្ទេលាកទ្ទេនះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មុនិក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ លះបង់នូវគន្ថៈទាងំឡាយ ។

[៣៦៨] 'ក្យថា កាលវវិាទទាងំឡាយ (ទ្ទេកីតទ្ទេEីយ) ទ្ទេលាកជាអ្នកមិនលុះក្នុង�ួក គឺ កាលវវិាទទាងំឡាយទ្ទេកីតព្រ�មទ្ទេEីយ ទ្ទេលចទ្ទេ2ងីទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេកីតព្របាកដ កាលដល ់ នូវឆនា្ទ គត ិ ដល់នូវទ្ទេទាសាគត ិ ដល់នូវទ្ទេមាហាគតិ ដល់នូវភយាគតិ ទ្ទេលាកក៏មិនដល់នូវឆនា្ទ គតិ មិនដល់នូវទ្ទេទាសាគតិ មិនដល់នូវទ្ទេមាហាគតិ មិនដល់នូវភយាគត ិ មិនលុះទ្ទេ:យ អំណ្ហាចទ្ទេទាសៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចទ្ទេមាEៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចមានះ មិនលុះទ្ទេ:យ អំណ្ហាចទិដ ្ឋិ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចឧទ្ធច្ចៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចវចិិកិចា្ឆ មិនលុះទ្ទេ:យ អំណ្ហាចអនុស័យ គឺមិនព្រតវូធម៌ជា�ួក ឲ្យទ្ទេy នាទំ្ទេy បន្សាត់ទ្ទេy កួចយកទ្ទេy ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាលវវិាទទាងំឡាយ (ទ្ទេកីតទ្ទេEីយ) ទ្ទេលាកជាអ្នកមិនលុះក្នុង�ួក ។

[៣៦៩] អធិប្បាយ'ក្យថា កាលទ្ទេបី�ួក>នមិនស្ងប់ ទ្ទេលាកជាអ្នកស្ងប់ ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយ កទ្ទេន្តីយ ព្រតង់'ក្យថា ជាអ្នកស្ងប់ គឺជាអ្នកស្ងប់ ទ្ទេព្រ'ះស្ងប់រាគៈ ជាអ្នកស្ងប់ ទ្ទេព្រ'ះស្ងប់ ទ្ទេទាសៈ ជាអ្នកស្ងប់ ទ្ទេព្រ'ះស្ងប់ ទ្ទេមាEៈ ។ទ្ទេប។ ជាអ្នកស្ងប់ រមា្ង ប់ ស្ងប់ទ្ទេស្ងxម រលត់ ស្ងប់ រមា្ង ប់ ទ្ទេព្រ'ះស្ងប់ រមា្ង ប់ ស្ងប់ទ្ទេស្ងxម រលាយ រលត់ ទ្ទេyព្របាស ស្ងប់រមា្ង ប់ នូវអកុសលាភិសង្ខា្ខ រទាងំ�ួង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកស្ងប់ 'ក្យថា កាល�ួក>ន មិនស្ងប់ គឺកាល�ួក>នមិនស្ងប់ មិនរមា្ង ប់ មិនស្ងប់ទ្ទេស្ងxម មិនរលត់ មិនស្ងប់រមា្ង ប់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាល�ួក>នមិនស្ងប់ ទ្ទេលាកជាអ្នកស្ងប់ ។ 'ក្យថា ទ្ទេលាកជា អ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ ទ្ទេសចក្តីថា ព្រ�ះអរEន្តព្របកបទ្ទេ:យឆ2ង្គុទ្ទេបកា្ខ ទ្ទេ(ីញរបូទ្ទេ:យស្បែភ្នក ជាអ្នកមានចិត្តមិនរកីរាយ មានចិត្តមិនអាក់អន ់ ទ្ទេRព្រ�ទ្ទេងីយមានសតិសម្ប>ញoៈ ។ ឮសទ្ទេមHងទ្ទេ:យព្រតទ្ទេចjក ។ទ្ទេប។ ជាអ្នកអប់រ ំទូនា្ម នខHួនល T រង់ចាសំ្បែតមរណកាល ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) កាល�ួក>នមិនស្ងប់ ទ្ទេលាកជាអ្នកស្ងប់ ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ ។

[៣៧០] 'ក្យថា ជាអ្នកមិនព្របកាន់ នូវលទ្ធិស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ កំ�ុងព្របកាន់ គឺ>នដនៃទ រស្បែមងព្របកាន់ សា្ទ បអស្បែងTល ព្របកាន់សTិត ទ្ទេ:យអំណ្ហាចតណ្ហា, ទ្ទេ:យអំណ្ហាចទិដ ្ឋិ ព្រ�ះអរEន ្ត ស្បែតងព្រ�ទ្ទេងីយ មិនព្របកាន ់ មិនសា្ទ បអស្បែងTល មិនព្របកាន់សTិត ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកមិនព្របកាន់ នូវលទ្ធិស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ កំ�ុងព្របកាន់ ។ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា

មុនិ ក្នុងទ្ទេលាកទ្ទេនះ លះបង់នូវគន្ថៈទាងំឡាយ កាលវវិាទ ទាងំឡាយ (ទ្ទេកីតទ្ទេEីយ) ទ្ទេលាកជាអ្នកមិនលុះក្នុង�ួក កាល

�ួក>នមិនស្ងប់ ទ្ទេលាកជាអ្នកស្ងប់ ជាអ្នកព្រ�ទ្ទេងីយកទ្ទេន្តីយ ជាអ្នកមិនព្របកាន់ នូវលទ្ធិស្បែដល>នទាងំឡាយដនៃទ កំ�ុង ព្របកាន់ ។ [៣៧១] អ្នកព្របា>្ញទ្ទេនាះ លះបង់អាសវៈខាងទ្ទេដីម មិនទ្ទេធ្វី អាសវៈថ្មី មិនដល់នូវឆនា្ទ គតិ ជាអ្នកមិនមានវាទៈ�ងំមា ំរចួព្រស2ះ ចាកទិដ្ឋិទាងំឡាយ ជាអ្នកមិនតិះទ្ទេដjលខHួនឯង មិនព្របឡាក់ក្នុងទ្ទេលាក ។ [៣៧២] 'ក្យថា លះបង់អាសវៈខាងទ្ទេដីម មិនទ្ទេធ្វីអាសវៈថ្មីទ្ទេសចក្តីថា របូ ទ្ទេវទនា សញ្ញាo សង្ខា្ខ រ វញិ្ញាo ណ

ជាអតីត ទ្ទេលាក ទ្ទេmថា អាសវៈខាងទ្ទេដីម កិទ្ទេលសណ្ហា ព្របារ�្ធសង្ខា្ខ រទាងំ ឡាយជាអតីត ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេ2ងី (អ្នកព្របា>្ញ) លះបង ់ លះទ្ទេចាល លះព្រស2ះ លះផ្តា្ត ច ់ បទ្ទេនា្ទ បង ់ ទ្ទេធ្វីឲ្យវនិាស ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យទ្ទេកីតមាន នូវកិទ្ទេលសទាងំទ្ទេនាះ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) លះបង់អាសវៈខាងទ្ទេដីម ។ 'ក្យថា មិនទ្ទេធ្វីអាសវៈថ ្មី ទ្ទេសចក្តីថា របូ ទ្ទេវទនា សញ្ញាo សង្ខា្ខ រ វញិ្ញាo ណ ជាបច្ចុប្បន ្ន ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អាសវៈថ ្មី ។ ទ្ទេលាកមិនទ្ទេធ្វីឆន្ទៈ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេសចក្តីព្រសឡាញ់ មិនទ្ទេធ្វីតទ្ទេព្រមក មិនឲ្យទ្ទេកីត មិនឲ្យទ្ទេកីតព្រ�មមិនឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងី មិនឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេព្រ'ះ ព្របារ�្ធសង្ខា្ខ រជាបច្ចុប្បន្ន ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) លះបង់អាសវៈខាងទ្ទេដីម មិនទ្ទេធ្វីអាសវៈ ថ្មី ។

[៣៧៣] អធិប្បាយ'ក្យថា មិនដល់នូវឆនា្ទ គតិ មិនមានវាទៈ�ងំមា ំព្រតង់'ក្យថា មិន ដល់នូវឆនា្ទ គតិ គឺមិនដល់នូវឆនា្ទ គតិ មិនដល់នូវទ្ទេទាសាគតិ មិនដល់នូវទ្ទេមាហាគតិ មិនដល់ នូវភយាគតិ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចរាគៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចទ្ទេទាសៈ មិនលុះទ្ទេ:យ អំណ្ហាចទ្ទេមាEៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចមានះ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចទិដ ្ឋិ មិនលុះទ្ទេ:យ អំណ្ហាឧទ្ធច្ចៈ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាចវចិិកិចា្ឆ មិនលុះទ្ទេ:យអំណ្ហាច អនុស័យ មិនព្រតវូធម៌ជា �ួកឲ្យទ្ទេy នាទំ្ទេy បន្សាត់ទ្ទេy កួចយកទ្ទេyទ្ទេទ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនដល់នូវឆនា្ទ គតិ ។ 'ក្យថា ជាអ្នកមិនមានវាទៈ�ងំមា ំគ ឺ ជាអ្នកមិនមានវាទៈ�ងំមាថំា ទ្ទេលាកទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះ ជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ថាទ្ទេលាកមិនទ្ទេទjង 'ក្យទ្ទេនះ ជា'ក្យ�ិត 'ក្យ ដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ។ទ្ទេប។ ជាអ្នកមិនមានវាទៈ�ងំមាថំា សត្វសាH ប់ទ្ទេEីយទ្ទេកីតទ្ទេទjតក៏មិនស្បែមន មិនទ្ទេកីតទ្ទេទjត ក៏មិនស្បែមន 'ក្យទ្ទេនះ ជា'ក្យ�ិត 'ក្យដនៃទជាទ្ទេមា(ៈ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកមិនដល់នូវឆនា្ទ គតិ មិនមានវាទៈ�ងំមា ំ។

[៣៧៤] អ្នកព្របា>្ញទ្ទេនាះ រចួព្រស2ះចាកទិដ្ឋិទាងំឡាយ គឺទិដ្ឋិ ៦២ អ្នកព្របា>្ញទ្ទេនាះ លះបង់ ផ្តា្ត ច់U្តិល ឲ្យស្ងប់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ អ្នកព្របា>្ញទ្ទេនាះរចួព្រស2ះ ព្របាស់ចាកទិដ្ឋិទាងំឡាយ មានចិត្តព្របាសចាកស្បែដន គឺ កិទ្ទេលស ។ 'ក្យថា អ្នកព្របា>្ញ គឺអ្នកព្របា>្ញ បណ្ឌិ ត អ្នកមាន ព្របាជា្ញ មានកិរយិាដឹង មានញាណ មានព្របាជា្ញ ឆHុះ មានព្របាជា្ញ ជាទ្ទេព្រគ{ងទុំលាយកិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) អ្នកព្របា>្ញ ទ្ទេនាះរចួព្រស2ះចាកទិដ្ឋិទាងំឡាយ ។

[៣៧៥] អធិប្បាយ'ក្យថា ជាអ្នកមិនតិះទ្ទេដjលខHួនឯង មិនព្របឡាក់ក្នុងទ្ទេលាក ព្រតង់ 'ក្យថា ព្របឡាក់ បានដល់ការព្របឡាក់ ២ គឺ ការព្របឡាក់គឺតណ្ហា, ១ ការព្របឡាក់គឺទិដ្ឋិ ១ ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការព្របឡាក់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះការព្របឡាក់គឺទិដ ្ឋិ ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ លះបង់ការ ព្របឡាក់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលការព្របឡាក់គឺទិដ ្ឋិ បុគ្គលទ្ទេនាះ ជាអ្នកមិនព្របឡាក់ ទ្ទេព្រ'ះលះ បង់ការព្របឡាក់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាល ការព្របឡាក់គឺទិដ ្ឋិ រស្បែមងមិនព្របឡាក់ក្នុងអបាយ ទ្ទេលាក មិនព្របឡាក់ក្នុងមនុសVទ្ទេលាក មិនព្របឡាក់ក្នុងទ្ទេទវទ្ទេលាក មិនព្របឡាក់ក្នុងខន្ធទ្ទេលាក មិនព្របឡាក់ក្នុងធាតុទ្ទេលាក មិនព្របឡាក់ មិនព្របឡាក់ព្រ�ម មិនចូលទ្ទេyព្របឡាក់ ក្នុងអាយតន ទ្ទេលាក ជាអ្នកមិនព្របឡាក់ មិនព្របឡាក់ព្រ�មមិនចូល

ទ្ទេy>ិតព្របឡាក់ �H នទ្ទេចញ រលាស់ទ្ទេចញ រចួព្រស2ះ មិនព្របកបសទ្ទេព្រមចទ្ទេRទ្ទេ:យចិត្តស្បែដលព្របាសចាកស្បែដនគឺកិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនព្របឡាក់ក្នុងទ្ទេលាក ។ 'ក្យថា ជាអ្នកមិនតិះទ្ទេដjលខHួនឯង ទ្ទេសចក្តីថា បុគ្គលរស្បែមងតិះទ្ទេដjលខHួនឯងទ្ទេ:យទ្ទេEតុ ២ គឺ អំទ្ទេ�ីស្បែដលខHួនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ មិនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ១ ។ តិះទ្ទេដjលខHួនឯង ទ្ទេព្រ'ះអំទ្ទេ�ីស្បែដលខHួនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ នឹងមិនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ តិះទ្ទេដjលខHួន ឯងថា កាយទុច្ចរតិអញទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ កាយសុទ្ចរតិអញមិនបានទ្ទេធ្វី តិះទ្ទេដjលខHួនឯងថា វចីទុច្ច រតិអញទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ បាណ្ហាតិបាតអញទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ ។ទ្ទេប។ មិចា្ឆ ទិដ្ឋិ អញទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ សមា្ម ទិដ្ឋិអញ មិនបានទ្ទេធ្វី ។ តិះទ្ទេដjលខHួនឯង ទ្ទេព្រ'ះអំទ្ទេ�ីស្បែដលខHួនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ នឹងមិនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត តិះទ្ទេដjលខHួនឯងថា អញមិនបានបំទ្ទេ�ញក្នុងសីលទាងំឡាយ តិះទ្ទេដjលខHួនឯងថា អញមិនព្រគប់ព្រគងទា្វ រក្នុងឥន្ទ្រន្ទិយទាងំឡាយ ថាអញមិនដឹងព្របមាណក្នុងទ្ទេភា>ន ថាអញមិន ព្របកបទ្ទេរ{យៗ នូវការភា្ញ ក់រឮក ថាអញមិនព្របកបទ្ទេ:យសតិនឹងសម្ប>ញoៈ ថាសតិប្ប:្ឋ ន ទាងំ ៤ អញមិនបានចទ្ទេព្រមីន ថាសម្មប្បធាន ៤ អញមិនបានចទ្ទេព្រមីន ថាឥទ្ធិបាទ ៤ អញមិនបាន ចទ្ទេព្រមីន ថាឥន្ទ្រន្ទិយ ៥ អញមិនបានចទ្ទេព្រមីន ថា�លៈ ៥ អញមិនបានចទ្ទេព្រមីន ថាទ្ទេ'>្ឈង ្គ ៧ អញ មិនបានចទ្ទេព្រមីន ថាអដ្ឋង្គិកមគ្គដ៏ព្របទ្ទេសីរ អញមិនបានចទ្ទេព្រមីន ថាទុក្ខអញមិនបានកំណត់ដឹង ថាទុក្ខសមុទ័យ អញមិនបានលះបង ់ ថាមគ ្គ អញមិនបានចទ្ទេព្រមីន ថានិទ្ទេរាធអញមិនបានទ្ទេធ្វីឲ្យ ជាក់ច្បាស ់ ។ តិះទ្ទេដjលខHួនឯង ទ្ទេព្រ'ះអំទ្ទេ�ីស្បែដលខHួនទ្ទេធ្វីនឹងមិនទ្ទេធ្វីទ្ទេEីយ យ៉ាងទ្ទេនះឯង ។ មិនទ្ទេធ្វី មិនឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម មិនឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងី មិនឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះ នូវអំទ្ទេ�ីស្បែដលគួរតិះ ទ្ទេដjលខHួនយ៉ាងទ្ទេនះ ទ្ទេD្ម ះថាជាអ្នកមិនតិះទ្ទេដjលខHួនឯង ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នក មិនតិះទ្ទេដjលខHួន រស្បែមងមិនព្របឡាក់ក្នុងទ្ទេលាក ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រ�ស់

អ្នកព្របា>្ញទ្ទេនាះ លះបង់អាសវៈខាងទ្ទេដីម មិនទ្ទេធ្វីអាសវៈថ្មី មិនដល់នូវឆនា្ទ គតិ ជាអ្នកមិនមានវាទៈ�ងំមា ំរចួព្រស2ះចាកទិដ្ឋិទាងំឡាយ ជាអ្នក មិនតិះទ្ទេដjលខHួនឯង មិនព្របឡាក់ក្នុងទ្ទេលាក ។ [៣៧៦] (ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេធ្វី ទ្ទេសនាណ្ហាមួយ ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញ ឮ ឬប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ ឲ្យ វនិាសក្នុងធម៌ទាងំ�ួង បុគ្គលទ្ទេនាះមានភារៈ:ក់ចុះទ្ទេEីយ ជាមុនិ រចួព្រស2ះទ្ទេEីយ ជាអ្នកមិនមានការកំណត់ មិនទ្ទេព្រតកអរមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ។[៣៧៧] 'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះទ្ទេធ្វីទ្ទេសនាណ្ហាមួយ ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញ ឮឬប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ ឲ្យវនិាសក្នុងធម៌

ទាងំ�ួងង អធិប្បាយថា មារទ្ទេសនា ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសនា ។ កាយទុច្ចរតិ ជាមារទ្ទេសនា វចីទុច្ចរតិ ជាមារទ្ទេសនា មទ្ទេនាទុច្ចរតិ ជាមារទ្ទេសនា រាគៈ ទ្ទេទាសៈ ទ្ទេមាEៈ ទ្ទេកាធៈ ឧបនាEៈ មក្ខៈ បឡាសៈ ឥស្សា មច្ឆរយិៈ មាយា សាទ្ទេឋយ្យៈ ថម្ភៈ សារម្ភៈ អតិមានះ មទៈ បមាទៈ កិទ្ទេលសទាងំ�ួង ទុច្ចរតិទាងំ�ួង ទ្ទេសចក្តីព្រកវល់ព្រកវាយទាងំ�ួង ទ្ទេសចក្តីទ្ទេ�្ត ព្រកហាយទាងំ�ួង ការអន្ទះអស្បែន្ទងទាងំ�ួង អកុសលាភិសង្ខា្ខ រទាងំ�ួង ជាមារទ្ទេសនា ។ សម ដូចជាព្រ�ះ�ុទ្ធដីការទ្ទេនះ ស្បែដលព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់ព្រ�ស់ថា

កាមទាងំឡាយ ជាទ្ទេសនាទី ១ របស់អ្នក ទ្ទេសចក្តីមិនទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេគទ្ទេmថាទ្ទេសនាទី ២ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រសក�H ន ជាទ្ទេសនាទី ៣ របស់អ្នក តណ្ហា, ទ្ទេគទ្ទេmថា ទ្ទេសនា ទី ៤ ថីនមិទ្ធៈ ជាទ្ទេសនា ទី ៥ របស់អ្នក ទ្ទេសចក្តីខាH ច ទ្ទេគ

ទ្ទេmថា ទ្ទេសនាទី ៦ វចិិកិចា្ឆ ជាទ្ទេសនាទី ៧ របស់អ្នក ការលុបគុណទ្ទេគ ការរងឹរសូ ជាទ្ទេសនាទី ៨ របស់អ្នក លាភៈ ទ្ទេសចក្តីសរទ្ទេសីរ សកា្ក រៈ យស ស្បែដលបុគ្គលបាន ខុសទ្ទេEីយក្តី បុគ្គលទ្ទេលីកខHួនក្តី បុគ្គលបង្ខាT ប់អ្នកដនៃទក្តីមា្ន លមារ ន៎ុះជាទ្ទេសនារបស់អ្នក ស្បែដលនាមំកនូវធម៌ទ្ទេ�្ម បុគ្គលមិនទ្ទេកHxវកាH មិនឈ្នះ នូវទ្ទេសនាទ្ទេនាះទ្ទេទ បុគ្គលលុះ ឈ្នះនូវទ្ទេសនាទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបបានសុខ ។ មារទ្ទេសនាទាងំអស់Uង កិទ្ទេលសជាទីទំនាស់ទាងំអស់Uង ស្បែដលបុគ្គលផ្តា្ច ញ់ទ្ទេEីយ ទាងំ ទ្ទេធ្វីឲ្យចាញ់ទ្ទេEីយ

បំបាត់បង ់ រលំត់រលំាយ ក្នុងទីកំបាងំមុខ ទ្ទេ:យអរយិមគ ្គ ៤ ក្នុងកាល ណ្ហា ក្នុងកាលទ្ទេនាះ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកទ្ទេធ្វីទ្ទេសនាឲ្យវនិាស ។ បុគ្គលទ្ទេនាះជា អ្នក ទ្ទេធ្វីទ្ទេសនាឲ្យវនិាស ក្នុងធម៌ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញ ជាអ្នកទ្ទេធ្វីទ្ទេសនាឲ្យវនិាសក្នុងធម៌ស្បែដលខHួនឮ ស្បែដលប៉ះ'ល់ ស្បែដលដឹងច្បាស់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ ជាអ្នកទ្ទេធ្វីទ្ទេសនាណ្ហា មួយទាងំ�ួង ស្បែដលខHួនទ្ទេ(ីញ ឮ ឬប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ ឲ្យវនិាសក្នុងធម៌ទាងំ�ួង ។

[៣៧៨] អធិប្បាយ'ក្យថា បុគ្គលទ្ទេនាះ មានភារៈ ៣ គឺខន្ធភារៈ ១ កិទ្ទេលសភារៈ ១ អភិ សង្ខា្ខ រភារៈ ១ ។ ខន្ធភារៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ របូ ទ្ទេវទនា សញ្ញាo សង្ខា្ខ រ វញិ្ញាo ណ អំ�ីបដិសន្ធិ ទ្ទេនះ ខន្ធភារៈ ។ កិទ្ទេលសភារៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ រាគៈ ទ្ទេទាសៈ ទ្ទេមាEៈ ។ទ្ទេប។ អកុសលាភិសង្ខា្ខ រទាងំ អស់ ទ្ទេនះ កិទ្ទេលសភារៈ ។ អភិសង្ខា្ខ រភារៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ បុញ្ញាo ភិសង្ខា្ខ រ អបុញ្ញាo ភិសង្ខា្ខ រ អាទ្ទេនញ្ញា្ជ ភិសង្ខា្ខ រទ្ទេនះ អភិសង្ខា្ខ រភារៈ ។ ខន្ធភារៈ កិទ្ទេលសភារៈ នឹង អភិសង្ខា្ខ រភារៈ បុគ្គលលះបង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច់បង់ឬសគល់ទ្ទេEីយ ទ្ទេធ្វីមិនឲ្យមានទីទ្ទេRដូចជាទីទ្ទេRនៃនទ្ទេដីមទ្ទេ�្ន ត ដល់នូវការមិនមាន មានការមិនទ្ទេកីតទ្ទេyទ្ទេទjតជាធម្ម� ក្នុងកាលណ្ហា (ក្នុងកាលទ្ទេនាះ) បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកភារៈ:ក់ចុះទ្ទេEីយ ជាអ្នកមានភារៈធាH ក់ចុះ ទំលាក់ភារៈ ទ្ទេចាល >ព្រមះុភារៈទ្ទេចញ :ក់ភារៈទ្ទេចញ មានភារៈស្ងប់រមា្ង ប់ទ្ទេEីយ ។ 'ក្យថា ជាមុនិ ទ្ទេសចក្តី ថា ញាណ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេមានៈ បានដល់បញ្ញាo ការដឹងច្បាស់ ការសនVំ ការទ្ទេព្រ>ីសទ្ទេរសី ការ�ិចារណ្ហាធម ៌ ការកំណត់ព្រ�ម ការចូលទ្ទេyកំណត ់ ការកំណត់ចំទ្ទេ'ះ ភា�ជាអ្នក ព្របា> ្ញ ភា�ជាអ្នកDH ស ភា�ជាអ្នកមានព្របាជា្ញ សTិត ភា�ជាអ្នកទ្ទេចះស្បែចករសំ្បែលក ការ�ិត ការ�ិចារណ្ហា ព្របាជា្ញ ដូចស្បែUនដី ព្របាជា្ញ អាចកំចាត់បង់កិទ្ទេលស ព្របាជា្ញ ជា ទ្ទេព្រគ{ងព្រតតួព្រ� ការទ្ទេ(ីញច្បាស់ ការដឹងព្រ�ម បញ្ញាo ដូចជា>នHួញ បញ្ញាo ធំ បញ្ញាo ជាកមាH ងំ បញ្ញាo ជាសព្រសា្ត វធុ បញ្ញាo ដូចព្របាសាទ បញ្ញាo ជា�នHឺ បញ្ញាo ជារស្មី បញ្ញាo ជាទ្ទេព្រគ{ងបំភHឺ បញ្ញាo ជាស្បែកវ ការមិនវទ្ទេង្វង ការសនVំធម៌ ការយល់ព្រតវូ បុគ្គលអ្នកព្របកបទ្ទេ:យញាណទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា មុនិ ជាអ្នកដល់ នូវទ្ទេមានៈ ។ ទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ មាន ៣ គឺ កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ១ វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ១ មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ១ ។

កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ការលះបង់កាយទុច្ចរតិ ៣ ព្របការទ្ទេD្ម ះថា កាយ ទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ កាយសុចរតិ ៣ ព្របការ ទ្ទេD្ម ះថា កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ញាណមានកាយជា អារម្មណ៍ ទ្ទេD្ម ះថា កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ការកំណត់ដឹងកាយ ទ្ទេD្ម ះថា កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ មគ្គព្របកបទ្ទេ:យការកំណត់ដឹង ទ្ទេD្ម ះថា កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ការលះបង់ឆន្ទរាគក្នុងកាយ ទ្ទេD្ម ះថា កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ចតុត្ថ>្ឈានសមាបត្តិជាទ្ទេព្រគ{ង រលត់កាយសង្ខា្ខ រ ទ្ទេD្ម ះថា កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ទ្ទេនះ កាយទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។

វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ការលះវចីទុច្ចរតិ ៤ ព្របការទ្ទេD្ម ះថា វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ វចីសុចរតិ ៤ ព្របការទ្ទេD្ម ះថា វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ញាណមានវាចាជាអារម្មណ៍ ទ្ទេD្ម ះថា វចីមិទ្ទេនយ្យៈ ។ ការកំណត់ដឹងទ្ទេ:យវាចា ទ្ទេD្ម ះថា វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ មគ្គព្របកបទ្ទេ:យការ កំណត់ដឹង ទ្ទេD្ម ះថា វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ការលះបង់ឆន្ទរាគក្នុងវាចា

ទ្ទេD្ម ះថា វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ។ ទ្ទេនះ វចីទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ ការលះបង់មទ្ទេនាទុច្ចរតិ ៣ ព្របការ ទ្ទេD្ម ះថា មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ មទ្ទេនាសុចរតិ ៣ ព្របការ ទ្ទេD្ម ះថា មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ញាណមានចិត្តជាអារម្មណ៍ ទ្ទេD្ម ះថា មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ការកំណត់ទ្ទេ:យចិត្ត ទ្ទេD្ម ះថា មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ មគ្គព្របកបទ្ទេ:យការកំណត់ដឹង ទ្ទេD្ម ះថា មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ការលះ ឆន្ទរាគក្នុងចិត្ត ទ្ទេD្ម ះថា មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ សញ្ញាo ទ្ទេវទយិតនិទ្ទេរាធសមាបត្តិជាទ្ទេព្រគ{ងរលំត់ ចិត្តសង្ខា្ខ រ ទ្ទេD្ម ះថា មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។ ទ្ទេនះ មទ្ទេនាទ្ទេមាទ្ទេនយ្យៈ ។

បណ្ឌិ តទាងំឡាយ ទ្ទេ'លនូវអ្នកព្របា>្ញUHូវកាយ អ្នកព្របា>្ញUHូវ វាចា អ្នកព្របា>្ញUHូវចិត្ត អ្នកព្របា>្ញមិនមានអាសវៈ ស្បែដលបរបូិណ៌ទ្ទេ:យទ្ទេមាទ្ទេនយ្យធម៌ ថាជាអ្នកលះបង់នូវបាបទាងំ�ួង ។ បណ្ឌិ តទាងំឡាយ ទ្ទេ'លនូវអ្នកព្របា>្ញUHូវកាយ អ្នកព្របា>្ញUHូវវាចា អ្នកព្របា>្ញUHូវចិត្ត អ្នកព្របា>្ញមិនមានអាសវៈ ស្បែដលបរ ិបូណ៌ ទ្ទេ:យទ្ទេមាទ្ទេនយ្យធម៌ ថាជាអ្នកលាងបាប ។ មុនិព្របកបទ្ទេ:យទ្ទេមាទ្ទេនយ្យធម៌ទាងំទ្ទេនះ មាន ៦ �ួក គ ឺ អាគារមុន ិ អនាគាមុន ិ ទ្ទេសក្ខមុន ិ អទ្ទេសក្ខមុនិ

បទ្ទេច្ចកមុនិ មុនិមុនិ ។ �ួក អាគារមុនិ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួកព្រគEស្ថណ្ហា បានទ្ទេ(ីញ នូវបទ គឺព្រ�ះនិ'្វ ន បានដឹងច្បាស់នូវសាសនា �ួកទ្ទេនះ ទ្ទេD្ម ះអាគារមុន ិ ។ �ួកអនាគារមុន ិ ទ្ទេតីដូចទ្ទេម្តច ។ �ួកប�្វ>ិតណ្ហា បានទ្ទេ(ីញនូវបទ គឺព្រ�ះនិ'្វ ន បានដឹងច្បាស់នូវសាសនា �ួក ទ្ទេនះ ទ្ទេD្ម ះអនាគារមុនិ ។ ទ្ទេសក្ខបុគ្គល ៧ �ួក ទ្ទេD្ម ះទ្ទេសក្ខមុនិ ។ �ួកព្រ�ះអរEន ្ត ទ្ទេD្ម ះ អទ្ទេសក្ខមុន ិ ។ �ួកព្រ�ះបទ្ទេច្ចក�ុទ ្ធ ទ្ទេD្ម ះបទ្ទេច្ចកមុន ិ ។ ព្រ�ះតថាគតទាងំឡាយ ជាអរEន្ត សមា្ម សម្ពុទ្ធ ទ្ទេD្ម ះមុនិមុនិ ។

បុគ្គលមានសភា�ជាអ្នកវទ្ទេង្វង មិនមានការទ្ទេចះដឹង មិន ស្បែមនទ្ទេD្ម ះថាមុនិ ទ្ទេ:យការទ្ទេស្ងxមទ្ទេទ លុះស្បែតបុគ្គលណ្ហា ជាបណ្ឌិ ត កាន់យកដ៏ព្របទ្ទេសីរ ទ្ទេEីយទ្ទេវjរបង់ នូវបាប ទាងំឡាយ ដូចបុគ្គល U្គង នូវ>ញ្ជីង (ទ្ទេEីយថHឹង) បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមុនិ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថាមុនិ ទ្ទេ:យ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហា ដឹងនូវព្របទ្ទេយា>ន៍ទាងំ�ីរក្នុងទ្ទេលាក បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេទីបតថាគតទ្ទេmថា មុនិ ទ្ទេ:យទ្ទេEតុទ្ទេនាះ បុគ្គលណ្ហា ដឹងធម៌របស់�ួកអសប្បុរសUង របស់�ួកសប្បុរសUង ទាងំខងក្នុង ទាងំខាងទ្ទេព្រ� ក្នុងទ្ទេលាក ទាងំអស់ ជាបុគ្គលស្បែដលទ្ទេទវ�នឹងមនុសVទាងំឡាយបូជា ទ្ទេEីយ បានឆHងនូវសំណ្ហាញ់ គឺកិទ្ទេលសជាទ្ទេព្រគ{ងចំ'ក់ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេD្ម ះថា មុនិ ។ 'ក្យថា រចួព្រស2ះ គឺ ចិត្តរបស់មុនិ រចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ចាករាគៈ ចិត្ត (រចួព្រស2ះ) ចាកទ្ទេទាសៈ ចិត្ត រចួ

រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ចាកទ្ទេមាEៈ ។ទ្ទេប។ ចិត្ត រចួ រចួវទិ្ទេសស រចួព្រស2ះ ចាកអកុសលាភិសង្ខា្ខ រទាងំអស់ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ មានភារៈ:ក់ចុះទ្ទេEីយ ជាមុនិរចួព្រស2ះទ្ទេEីយ ។

[៣៧៩] អធិប្បាយ'ក្យថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) ជាអ្នកមិនមានការកំណត់ មិនទ្ទេព្រតកអរ មិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ព្រតង់'ក្យថា ការកំណត់ បានដល់ការកំណត់ ២ គឺ ការ កំណត់គឺតណ្ហា, ១ ការកំណត់គឺទិដ្ឋិ ១

។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការកំណត់គឺតណ្ហា, ។ទ្ទេប។ ទ្ទេនះ ការ កំណត់គឺទិដ ្ឋិ ។ បុគ្គលទ្ទេនាះ លះបង់នូវការកំណត់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលនូវការកំណត់គឺ ទិដ្ឋិ ទ្ទេព្រ'ះបានលះបង់ការកំណត់គឺតណ្ហា, រលាស់ទ្ទេចាលការកំណត់គឺទិដ្ឋិ បុគ្គលទ្ទេនាះ មិន កំណត ់ មិនឲ្យទ្ទេកីត មិនឲ្យទ្ទេកីតព្រ�ម មិនឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងី មិនឲ្យទ្ទេលចទ្ទេ2ងីចំទ្ទេ'ះ នូវការ កំណត់គឺតណ្ហា, ឬការកំណត់គឺទិដ្ឋិ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនមានការកំណត់ ។ 'ក្យ ថា ជាអ្នកមិនទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេសចក្តីថា 'លបុថុ>្ជនទាងំអស់ រស្បែមងទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេសក្ខបុគ្គលទាងំ ៧ �ួក រាប់យកកល្យាណបុថុ>្ជនUង រស្បែមងទ្ទេព្រតកអរទួទ្ទេy ទ្ទេព្រតកអរចំទ្ទេ'ះ ទ្ទេដីម្ីបដល់នូវគុណ ស្បែដលខHួនមិនទាន់ដល់ ទ្ទេដីម្ីបបាននូវគុណស្បែដលខHួនមិនទាន់បាន ទ្ទេដីម្ីបទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់នូវគុណ ស្បែដលខHួនមិនទាន់ទ្ទេធ្វីឲ្យជាក់ច្បាស់ ឯព្រ�ះអរEន្តជាអ្នកឆ្ងា្ង យ ទ្ទេវjរបង់ទ្ទេវjរចំទ្ទេ'ះ �H តទ្ទេចញ រលាស់ទ្ទេចាល រចួព្រស2ះ មិនព្របកប មានចិត ្ត ព្របាសចាកស្បែដនគឺកិទ្ទេលស ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) មិនមានការកំណត់ មិនទ្ទេព្រតកអរ ។ 'ក្យថា មិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ទ្ទេសចក ្តី តណ្ហា, ទ្ទេលាកទ្ទេmថា ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន បានដល់ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរ ទ្ទេសចក្តីទ្ទេព្រតកអរដ៏មានកំឡាងំ ។ទ្ទេប។ អភិ>្ឈា ទ្ទេលាភៈ អកុសលមូល ។ ទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ន៎ុះ បុគ្គលណ្ហា លះបង់ទ្ទេEីយ ផ្តា្ត ច ់ U្តិលទ្ទេEីយ ឲ្យស្ងប ់ ឲ្យស្ងប់រមា្ង ប ់ ទ្ទេធ្វីមិនគួរឲ្យទ្ទេកីតទ្ទេ2ងីបាន ដុតទ្ទេ:យទ្ទេភHីងគឺញាណទ្ទេEីយ បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេលាកទ្ទេmថា អ្នកមិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ។ 'ក្យថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ជា'ក្យ ទ្ទេ'លទ្ទេ:យទ្ទេគារ� ។ ម្យា�ងទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់បង់រាគៈ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់បង់ទ្ទេទាសៈ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភា� ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់បង់ទ្ទេមាEៈ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់បង់ មានះ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់បង់ទិដ្ឋិ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់បំបាក់បង់នូវចំរងូ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ បំបាក់បង់នូវកិទ្ទេលស ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ស្បែចក រសំ្បែលក ស្បែញក នូវ ធម្មរតនៈ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ទ្ទេធ្វីវទីបំUុតនៃនភ�ទាងំឡាយ ។ ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ចទ្ទេព្រមីនព្រ�ះកាយ ។ ទ្ទេD្ម ះថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់ចទ្ទេព្រមីនសីល ចទ្ទេព្រមីនចិត្ត ចទ្ទេព្រមីនបញ្ញាo ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រទង់គប់រកនូវទ្ទេសនាសនៈទាងំឡាយដ៏សា្ង ត់ គឺនៃព្រ�តូចនឹងនៃព្រ�ធំ ជានៃព្រ� មិនមានសទ្ទេមHង មិនមានការគឹងកង ជានៃព្រ�ព្របាសចាកខ្យល់កាយនៃន>ន ជានៃព្រ�ស្ងប់សា្ង ត ់ ចាកមនុសV សមគួរដល់ការ�ួនសម ្ងំ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃនចីវរ បិណ្ឌ បាត ទ្ទេសនាសនៈ នឹងគិលានប្បច្ច័យទ្ទេភស>្ជ- បរកិា្ខ រ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគ នៃនអត្ថរស ធម្មរស វមុិត្តិរស អធិសីល អធិចិត ្ត អធិប្បញ្ញាo ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមាន ព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃនDន ៤ អប្បមញ្ញាo ៤ អរបូសមាបត្តិ ៤ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃន វទិ្ទេមាក្ខ ៨ អភិភាយតនៈ ៨ អនុបុ�្វវហិារសមាបត្តិ ៩ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រទង់មានភាគនៃនសញ្ញាo ភាវនា ១០ កសិណសមាបត ្តិ ១០ អានាបានសVតិសមាធិ អសុភសមាបត្តិ ។ មួយទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះ ទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃនសតិប្ប:្ឋ ន ៤ សម្មប្បធាន ៤ ឥទ្ធិបាទ ៤ ឥន្ទ្រន្ទិយ ៥ �លៈ ៥ ទ្ទេ'>្ឈង្គ ៧ មគ្គដ៏ព្របទ្ទេសីរព្របកបទ្ទេ:យអង្គ ៨ ។ មួយវញិទ្ទេទjត ទ្ទេD្ម ះថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេព្រ'ះទ្ទេEតុព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ព្រទង់មានភាគនៃនតថាគត�លៈ ១០ ទ្ទេវសារ>្ជៈ ៤ បដិសម្ភិទា ៤ អភិសញ្ញាo ៦ �ុទ្ធធម៌ ៦ ។ ព្រ�ះនាមថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ ទ្ទេនះមិនស្បែមនមា�ទ្ទេធ្វី មិនស្បែមនបិ�ទ្ទេធ្វី មិនស្បែមនបងបTូនព្របសុទ្ទេធ្វី មិនស្បែមនបងបTូនព្រសីទ្ទេធ្វី មិនស្បែមន�ួកមិត្តអាមាត្យទ្ទេធ្វី មិនស្បែមន�ួកញាតិសាទ្ទេលាEិតទ្ទេធ្វី មិនស្បែមន�ួកសមណព្រ'E្មណ៍ទ្ទេធ្វី មិនស្បែមន�ួកទ្ទេទវ�ទ្ទេធ្វី ទ្ទេទ ព្រ�ះនាមថាព្រ�ះមានព្រ�ះភាគទ្ទេនះ របស់ព្រ�ះ�ុទ្ធទាងំឡាយ ដ៏មានព្រ�ះភាគ ទ្ទេនះ (ទ្ទេកីត) អំ�ី ការព្រ�ស់ដឹង ព្រ�មទ្ទេ:យការបានចំទ្ទេ'ះនូវស�្វញoុ តញ្ញាo ណ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ

(មាន'ក្យថា) ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ (ព្រ�ស់ថា) មិនមានការកំណត់ មិនទ្ទេព្រតកអរ មិនមានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ។ ទ្ទេEតុទ្ទេនាះ ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគព្រ�ស់ថា ព្រ�ះមានព្រ�ះភាគ (ព្រទង់ព្រ�ស់ថា) បុគ្គលទ្ទេនាះ ទ្ទេធ្វីទ្ទេសនាណ្ហាមួយ ស្បែដលទ្ទេ(ីញ ឮ ឬប៉ះ'ល់ទ្ទេEីយ ឲ្យវនិាសក្នុងធម៌ទាងំ�ួង បុគ្គលទ្ទេនាះ មានភារៈ:ក់ចុះទ្ទេEីយ ជាមុនិ រចួព្រស2ះទ្ទេEីយ ជាអ្នកមិនមានការកំណត់ មិនទ្ទេព្រតកអរ មិន មានទ្ទេសចក្តីព្របាថា្ន ។

ចប់មហាវយូិEសុត្តនិទ្ទេទ្ទស ទី ១៣ ។