Top Banner
ﻫﺎي داده ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻃﻴﻔﻲ ﭘﺮدازشVNIR وSWIR اﺳﺘﺮ ﺳﻨﺠﻨﺪه... 404 ﻫﺎي داده ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻃﻴﻔﻲ ﭘﺮدازشVNIR وSWIR ﻧﻘﺸﻪ در اﺳﺘﺮ ﺳﻨﺠﻨﺪه ﭘﺮﻓﻴﺮي ﻣﺲ ذﺧﺎﻳﺮ دﮔﺮﺳﺎﻧﻲ ﻫﺎي زون ﺑﺮداري ﺷﻴﺮاز داﻧﺸﮕﺎه زﻣﻴﻦ ﻋﻠﻮم ﺑﺨﺶ اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﺗﻨﮕﺴﺘﺎﻧﻲ، ﻫﺎﺷﻤﻲ ﻣﺠﻴﺪ ﺷﻴﺮاز داﻧﺸﮕﺎه اﻗﺘﺼﺎدي ارﺷﺪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﺠﻮي ﻣﻈﻬﺮي، ﻧﺎزي) ﺳﺨﻨﺮان( ﭼﻜﻴﺪه: ﻃﻴﻔﻲ ﭼﻨﺪ ﺑﺮدار آﺳﺘﺮ،ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻨﺠﻨﺪه14 ﻣﺎﻫﻮاره ﺑﺮ ﻛﻪ اﺳﺖ ﺑﺎﻧﺪيTERRA ﻣﻨـﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋـﺎت و ﺑﻮده ﺳﻮار ﻣﺮﺋﻲ ﻃﻴﻔﻲ ﻣﺤﺪوده ﺳﻪ در را زﻣﻴﻨﻲ- ﻧﺰدﻳﻚ ﻓﺮوﺳﺮخVNIR) ( ﻛﻮﺗﺎه ﻣﻮج ﻓﺮوﺳﺮخ، (SWIR) ﺳﺮخ ﻓﺮو و ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ(TIR) ﻛﻨﺪ ﻣﻲ اﺧﺬ. ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﻬ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ اﺻﻠﻲ ﻫﺪف و ﺑﺎزﺗـﺎﺑﻲ ﺳـﻨﺞ ﻃﻴـﻒ ﻫﺎي ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻓﻀﺎﺑﺮد ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ) آﺳﺘﺮ( ، ﻣﻴـﺪوك ﭘﺮﻓﻴﺮي ﻣﺲ ﻛﺎﻧﺴﺎر اﻃﺮاف در دﮔﺮﺳﺎﻧﻲ زوﻧﻬﺎي ﺑﺮداري ﻧﻘﺸﻪ در اﺳﺖ ﻛﺮﻣﺎن اﺳﺘﺎن. ﺑﺎﻧـﺪﻫﺎي ﻣﺤﺪوده در دﮔﺮﺳﺎﻧﻲ زوﻧﻬﺎي از ﻳﻚ ﻫﺮ ﻛﺎﻧﻴﻬﺎي ﻃﻴﻔﻲ رﻓﺘﺎر ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎSWIR اﺟﺮا راه از زوﻧﻬﺎ اﻳﻦ، آﺳﺘﺮ ﺳﻨﺠﻨﺪه ﻧﺴﺒﻲ ﺟﺬب ﺑﺎﻧﺪ ﺑﺮداري ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻓﻦ ي) RBD ( ﺗﻄﺒﻴﻘـﻲ ﻓﻴﻠﺘﺮﮔـﺬاري و) MF ( ﺷﺪﻧﺪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ از. ﺑﻬﻴﻨـﻪ ﺷـﺎﺧﺺ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺗﻮﺳﻂ رﻧﮕﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﺼﺎوﻳﺮ(OIF) ﻫـﺎي ﻣﻮﻟﻔـﻪ از ﺑﺎﻧﺪﻫﺎي و اﺻﻠﻲVNIR وSWIR ﺷـﺪ ﺗﻬﻴـﻪ دﮔﺮﺳﺎﻧﻲ زوﻧﻬﺎي از ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺳﻨﮓ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﺮاي. ﻓـﺎﻛﺘﻮر ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ اﻳﺠﺎد ﺑﺮاي ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﺑـﻪ ﻣﺮﺑـﻮط ﺗﺮﻛﻴـﺐ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﻪ داد ﻧﺸﺎن رﻧﮕﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﺼﻮﻳﺮPC2 of PC (5+6+7) - 5+6+7+8)-PC1 of PC (5+6+7) ( PC3 of PC ﺳـﻨﮓ از و ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ از دﮔﺮﺳـﺎﻧﻲ زوﻧﻬﺎي از ﻳﻚ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻴﺰﺑﺎن. زوﻧﻬـﺎي از ﻣﻴﺰﺑـﺎن ﺳـﻨﮓ ﺟﺪاﺳﺎزي ﺑﺮاي آﺳﺘﺮ ﺑﺎﻧﺪﻫﺎي از ﺑﻬﻴﻨﻪ رﻧﮕﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ دﮔ رﻧﮕﻲ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺮﺳﺎﻧﻲ1 - 3 - 6 ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺪﻣﻪ: ﺳـﻮﭘﺮ و اﺑﺮﻃﻴﻔـﻲ ﺳـﻨﺠﻲ دور ﻫﺎي داده از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺎ ﻫﺎ ﺳﻨﮓ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﻮاع ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﺮداري ﻧﻘﺸﻪ اﺳﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ زﻣﻴﻦ در ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻫﺪف ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ از ﻳﻜﻲ ﻃﻴﻔﻲ. دﮔﺮﺳـﺎن ﻫـﺎي ﺳـﻨﮓ ﻣﻌﺪﻧﻲ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻤﺎﻳﺎن دﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﺳﻮ ﻳﻚ از ﮔﺮﻣﺎﺑﻲ ﺷﺪه ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت دﻟﻴﻞ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﺳﻮي از و اﻧـﺪ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﻗﺮار ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت از ﺑﺴﻴﺎري ﻫﺪف ﺳﻨﺠﻲ دور ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﺳﺐ) . و ﺗﻨﮕﺴـﺘﺎﻧﻲ ﻣﻈﻬﺮي1383 ، ,Rowan et al., 1974, 1977; Abrams et al., 1977, 1983 Rowan et al., 2003) ﻣﺎﻫﻮاره در ﻛﻪ آﺳﺘﺮ ﺳﻨﺠﻨﺪهTERRA در اﺳﺖ، ﺷﺪه ﺗﻌﺒﻴﻪ1999 ﺷﺪ ﭘﺮﺗﺎب ﻓﻀﺎ. ﺳـﻨﺠﻨﺪه اﻳـﻦ در را زﻣﻴﻨﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﻴﻔﻲ اﻃﻼﻋﺎت14 ﻧﺰدﻳـﻚ ﻓﺮوﺳـﺮخ و ﻣﺮﺋـﻲ ﻣﺤﺪوده در ﺑﺎﻧﺪ ﺳﻪ ﻣﺠﺰا، ﺑﺎﻧﺪ) 86 / 0 - 52 / 0 ( ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺑﺎ15 ﻣﻮﻟﻔـﻪ دو ﺗﻮﺳـﻂ ﻛـﻪ ﺑﻌـﺪي ﺳـﻪ دﻳﺪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ و ﻣﺘﺮNADIR وBACKWARD ﻛﻮﺗـﺎه ﻣـﻮج ﻓﺮوﺳﺮخ ﻣﺤﺪوده در ﺑﺎﻧﺪ ﺷﺶ ﻣﻴﺸﻮد، ﻓﺮاﻫﻢSWIR ) 43 / 2 - 6 / 1 ( ﺑـﺎ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺗﻔﻜﻴﻚ30 ﮔﺮﻣـﺎﻳﻲ ﻓﺮوﺳـﺮخ ﻣﺤـﺪوده در ﺑﺎﻧـﺪ ﭘـﻨﺞ و ﻣﺘﺮ) 650 / 11 - 125 / 5 ( ﺑـﺎ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺗﻔﻜﻴﻚ90 ﻣﻴﺪﻫﺪ ﻗﺮار ﻛﺎرﺑﺮان اﺧﺘﻴﺎر در ﻣﺘﺮ) ﺟﺪول1 .( (ASTER User Guide, v.3,5, 2001)
10

\u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

May 14, 2023

Download

Documents

Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

... سنجنده استرSWIR و VNIRپردازش طيفي پيشرفته داده هاي

404

سنجنده استر در نقشه SWIR و VNIRپردازش طيفي پيشرفته داده هاي برداري زون هاي دگرساني ذخاير مس پرفيري

مجيد هاشمي تنگستاني، استاديار بخش علوم زمين دانشگاه شيراز

)سخنران(نازي مظهري، دانشجوي كارشناسي ارشد اقتصادي دانشگاه شيراز :چكيده

سوار بوده و اطالعـات منـابع TERRA باندي است كه بر ماهواره 14سنجنده آستر،تصوير بردار چند طيفي و فرو سرخ (SWIR)، فروسرخ موج كوتاه )(VNIR فروسرخ نزديك -زميني را در سه محدوده طيفي مرئي

ا و توانايي هاي طيـف سـنج بازتـابي و هدف اصلي اين تحقيق ارزيابي قابليته . اخذ مي كند (TIR)گرمايي در نقشه برداري زونهاي دگرساني در اطراف كانسار مس پرفيري ميـدوك ، ) آستر(گرمايي فضابرد پيشرفته

SWIRبا توجه به رفتار طيفي كانيهاي هر يك از زونهاي دگرساني در محدوده بانـدهاي . استان كرمان است و فيلترگـذاري تطبيقـي ) RBD(ي فن تصوير برداري باند جذب نسبي سنجنده آستر ، اين زونها از راه اجرا

)MF ( تصاوير تركيب رنگي توسط فاكتور شـاخص بهينـه . از يكديگر تفكيك شدند(OIF) از مولفـه هـاي محاسـبه فـاكتور . براي تمايز سنگ ميزبان از زونهاي دگرساني تهيـه شـد SWIR و VNIRاصلي و باندهاي

-PC2 of PC (5+6+7)تصوير تركيب رنگي نشان داد كه بهترين تركيـب مربـوط بـه شاخص بهينه براي ايجاد 5+6+7+8)-PC1 of PC (5+6+7)( PC3 of PC مي باشد كه هر يك از زونهاي دگرسـاني از يكـديگر و از سـنگتركيب رنگي بهينه از باندهاي آستر براي جداسازي سـنگ ميزبـان از زونهـاي .ميزبان قابل تمايز مي باشند

. ميباشد6-3-1رساني تركيب رنگي دگ :مقدمه

نقشه برداري پيشرفته انواع مختلف سنگ ها با استفاده از داده هاي دور سـنجي ابرطيفـي و سـوپر سـنگ هـاي دگرسـان . طيفي يكي از مهمترين هدف هاي پژوهش و تحقيق در زمين شناسي است

و از سوي ديگر به دليل خصوصيات شده گرمابي از يك سو به دليل نمايان ساختن پتانسيل معدني تنگسـتاني و . (مناسب براي انجام تحقيقات دور سنجي هدف بسياري از مطالعات قرار گرفتـه انـد

(Rowan et al., 1974, 1977; Abrams et al., 1977, 1983 Rowan et al., 2003,،1383مظهري ايـن سـنجنده . ه فضا پرتاب شد ب1999 تعبيه شده است، در TERRAسنجنده آستر كه در ماهواره

( باند مجزا، سه باند در محدوده مرئـي و فروسـرخ نزديـك 14اطالعات طيفي منابع زميني را در و NADIR متر و قابليت ديد سـه بعـدي كـه توسـط دو مولفـه 15با تفكيك مكاني ) 86/0-52/0

BACKWARD فراهم ميشود، شش باند در محدوده فروسرخ مـوج كوتـاه SWIR )43/2-6/1 ( بـابـا ) 125/5-650/11( متر و پـنج بانـد در محـدوده فروسـرخ گرمـايي 30تفكيك مكاني (ASTER User Guide, v.3,5, 2001) ).1جدول ( متر در اختيار كاربران قرار ميدهد90تفكيك مكاني

Page 2: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

1384، دانشگاه تربيت معلم تهران، مجموعه مقاالت نهمين همايش انجمن زمين شناسي ايران

405

ASTER.، مشخصات سنجنده 1جدول

مـاهواره لندسـت +ETM سـنجنده 7داده هاي فروسرخ موج كوتاه سنجنده آستر در محدوده بانـد

باند پيوسته توان تفكيك طيفي بزرگتري را نسـبت 6ستر، ميباشد، با اين تفاوت كه در طيف سنج آ محدوده فروسـرخ مـوج كوتـاه داراي . در اين محدوده طيفي به نمايش ميگذارد +ETMبه لندست

.بيشترين پتانسيل براي بررسي تركيب شيميايي مواد زميني استناطيس، سنجنده آستر باند مجزا در محدوده فروسرخ موج كوتاه طيف الكترومغ 6با توجه به وجود

امكان جداسازي و تفكيك انواع كانيهاي موجـود در زونهـاي دگرسـاني مـس پرفيـري را فـراهم . ميسازد

ميكرومتر و بـه علـت وجـود 17/2 و 22/2 در طول موجهاي AlOHكانيهاي رسي به علت وجود MgOH يگذارند ميكرومتر سيماهاي جذبي خاصي را به نمايش م26/2 و 35/2 در طول موجهاي.

محدوده بانده باند طيف سنج )ميكرو متر(

توان تفكيك )بيت( راديومتري

تفكيك وانت )متر(مكاني

VNIR

1 2

3N 3B

0,520-0,600 0,630-0,690 0,780-0,860 0,780-0,860

8 8 8 8

15 15 15 15

SWIR

4 5 6 7 8 9

1,600-1,700 2,145-2,185 2,185-2,225 2,235-2,285 2,295-2,365 2,360-2,430

8 8 8 8 8 8

30 30 30 30 30 30

TIR

10 11 12 13 14

8,125-8,475 8,475-8,825 8,925-9,275 10,25-10,95 10,95-11,65

12 12 12 12 12

90 90 90 90 90

Page 3: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

... سنجنده استرSWIR و VNIRپردازش طيفي پيشرفته داده هاي

406

در اين تحقيق ذخيره مس پرفيري ميـدوك بـراي ارزيـابي قابليـت داده هـاي سـنجنده آسـتر در بارزسازي و امكان نقشه برداري زون هاي دگرساني در اطراف كانسارهاي مـس پرفيـري انتخـاب

.شده سـنجند SWIRبا در نظر گرفتن ويژگيهاي طيفي هر يك از كانيهاي دگرساني در محدوده باندهاي

زون (آستر اين مطالعه هدف اصلي خود را بر بارزسـازي كانيهـاي كائولينيـت و مونتموريلونيـت زون (و اپيـدوت، كلريـت و كلسـيت ) زون دگرسـاني فيليـك (، مسـكوويت )دگرساني آرژيليـك .با استفاده از روشهاي پيشرفته نقشه برداري طيفي قرار داده است)دگرساني پروپيليتيك

:زايي منطقهزمين شناسي و كانه شـرقي و عـرض هـاي º55 30′ تـا º55 5′منطقه مورد مطالعه محدوده طول هـاي جغرافيـايي

شمالي در شمال شهر بابك را مي پوشاند و بـر اسـاس تقسـيم º 30 36′ تا º30 19′جغرافيايي دختـر قـرار ميگيـرد -سـاختاري ايـران، در زون آتشفشـاني اروميـه -بندي زونهاي زمين شناسي

).1كلش(آتشفشاني ائوسن شامل توف تراكي آندزيت و تراكي بازالت، جريانهاي گـدازه و -سنگهاي رسوبي

فلـيش هـاي كرتاسـه . پورفيريتها و سنگهاي نفوذي منطقه شامل گرانوديوريت تا توناليت ميباشـند هـاي بااليي قديمي ترين و رسوبات آبرفتي كواترنر و مخروط افكنه هاي گراولي جوانترين رخنمون

)1971سازمان زمين شناسي كشور، . (منطقه را تشكيل ميدهدك از بباهر شـرق شـ لكيلـومتري شـما 35 متري شمال روستاي ميدوك و وكيل 3 در ذخيره ميدوك

اين منطقه شامل سنگهاي آتشفشاني و آذرآواري ائوسـن اسـت كـه .توابع استان كرمان قرار دارد كيلومتر مربع مـورد هجـوم 2 بيش از به مساحت ريت توسط چندين توده نفوذي ازنوع پرفيري ديو

ن وز وجود ايـن . درصد وزني تغيير مي كند5/1تا 1/0 س در زون هوازده از عيار م.اند قرار گرفتهن آ و گفته شده كه وسـعت )Amraie, 1991( متر مربع تأييد شده است40000در ناحيه اي به وسعت 3تـا 1/0اد از نزسنگ مس در داخل زون برو نعياركا. متر مربع برسد 60000ممكن است به بيش از

كانه زايي مس در ميدوك به طور . درصد است 52/1 تغيير مي كند و داراي ميانگيني حدود درصداز محلولهاي گرمابي در عمق به نسبت كـم پرفيري ديوريت است و اساسي در ارتباط با نفوذيهاي

زايـي ه الگوي دگرساني و كان). Amraie, 1991( تده اسوترمال نهشته شمزو به احتمال زياد در فاز ترشياري كه به پرفيـري ميـدوك معـروف اسـت به طور هم مركز و قرينه در اطراف توده نفوذي

. منظم شده است : توصيف سنگ شناختي دگرساني هاي ميدوك به شرح زير است

يت سـ سر ،پتاسيمسپارد فل ،يوتيتب اين نوع دگرساني به وسيله تشكيل كوارتز، : دگرساني پتاسيك -1اي بـه قهـوه آگرگات هايي از تيغه هـاي رتبيوتيت گرمابي به صو . مشخص مي گردد كلريتو كالكوپيريـت، .ساني از ورقه هاي بزرگ بيوتيت ماگمايي با فراواني كمتر قابـل تشـخيص اسـت آ

. استه شده نيز مشاهدير كمي موليبدنيتديت و مقان بور،ليتوكالكوسيت، كو پيريت،

Page 4: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

1384، دانشگاه تربيت معلم تهران، مجموعه مقاالت نهمين همايش انجمن زمين شناسي ايران

407

يت و پيريـت بـه سـ سر ،ساني به وسيله ظاهر سفيد وبراقي كـه كـوارتز دگراين نوع :دگرساني فيليك -2تي لينِيتي و كـائو سـي ز سركال بقايـاي پالژيـو امـا بافت سنگ محو شده است . شكار است آسنگ مي دهد

. تصوير پرفيري را نشان مي دهد،شدهيت،كاني هـاي س سر ،يتسكل كلريت، وت،دپيليتي كانيهاي اپي درون دگرساني پرو : دگرساني پروپيليتي -3

چون رسي شدن شديد واكسايش سـنگهاي سـطحي . ماتيت و پيريت مشاهده مي شود ه بيوتيت، رسي، .دگرساني پروپيليتي مخفي است سطحي منطقه را تحت تأثير قرار داده است اثر

يت و پيريـت فرعـي رسـ رسـي همـراه بـا س اين دگرساني به وسيله وجـود كانيهـاي :دگرساني رسي -4ي بـه سيتي و سيلي سساني سر رر نقاط مركزي همراه با دگ بيشتاين دگرساني اصوال در . مشخص مي گردد .چشم مي خورد

سي شدن به مقدار وسيعي در توده كانسار پخش شده است كه هم بـه يدر ميدوك سيل : سي شدن يسيل-5 پيريـت سـولفيد غالـب .مي دهد ده موزائيكي زمينه رخ ه صورت پركنن ب و هم زصورت رگه هاي كوارت

. استاين دگرساني

.، نقشه زمين شناسي منطقه مورد مطالعه1شكل

: ويژگي هاي طيفي كانيهاي دگرساني منطقه ميدوك

Page 5: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

... سنجنده استرSWIR و VNIRپردازش طيفي پيشرفته داده هاي

408

داده هاي سوپر طيفي مسـتلزم شـناخت رفتـار طيفـي انجام هر يك از تكنيكهاي پيشرفته پردازشهـاي براي دستيابي به ويژگي هـاي طيفـي كـاني . اي موجود در منطقه مورد مطالعه ميباشده كاني

موجود در زونهاي دگرساني مس پرفيري از طيف هاي آزمايشگاهي سازمان زمين شناسي آمريكا و .همچنين طيف نمونه هاي دستي منطقه مطالعاتي استفاده شده است

ر منطقه، بر اساس مشاهدات صحرايي تعدادي نمونـه از هاي موجود د براي تهيه منحني طيفي كانيمنطقه معدني ميدوك و اطراف آن انتخاب و براي انجام آزمايشات طيف سنجي به كشـور اسـتراليا

AGARSS و در موسسـه ASDطيف سنجي نمونه ها با استفاده از دستگاه طيف سـنج . فرستاده شد موجود در هاله هاي دگرسـاني بـا اسـتناد بـه مشخصات طيفي برخي از كانيهاي . انجام شده است

SWIRمنحني هاي طيفي نمونه هاي منطقه و آزمايشگاه سازمان زمين شناسي آمريكـا در محـدوده . نمايش داده شده است2سنجنده آستر در شكل

سنجنده آستر صـورت گرفتـه اسـت L1B طيف كانيها نسبت به داده هاي (Resampling)بازنويسي ).2-1شكل (

2-1 شكل 2-2 شكل

.، طيف كانيهاي دگرساني منطقه ميدوك2-1شكل

.، طيف كانيهاي دگرساني آزمايشگاه سازمان زمين شناسي آمريكا2-2شكل

Page 6: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

1384، دانشگاه تربيت معلم تهران، مجموعه مقاالت نهمين همايش انجمن زمين شناسي ايران

409

:بحثميزان تـابش L1Bداده هاي . ميباشد، AST_07 و L1Bدر اين تحقيق از نوع داده هاي مورد استفاده

نجا كه در اين تحقيق تنهـا از آاز ، باتوجه به كيفيت تصوير .ثبت شده در سنجنده را نشان مي دهد قـرار پـردازش استفاده شده است اين داده ها براي حذف خطاهـاي جـوي مـورد SWIRباندهاي

.ه اندفتنگر محصوالت آستر و از نوع بازتابش سطحي ميباشند و حاصـل 2 مربوط به سطح AST_07ي داده ها

(ASTER User Guide, V. 3,1, 2001) . استL1Bاعمال تصحيحات جوي بر داده هاي ــاد ــه ابع ــايي ب ــره ه ــريم 1794×1243پنج ــل از ف و AST_07_003031320020709490010000 پيكس

LIB_0230130709990203300088،ــتر ــا آس ــزآن ه ــايي مراك ــرض جغرافي ــول و ع ــه مختصــات ط ككانسار مس پرفيري ميدوك همـراه بـا رخـدادهاي . ميباشد،انتخاب شد 30°26'2" و 10°54'4"

.سارا و آبدر در اين محدوده قرار مي گيرند :پردازش داده هاي آستر

ه از داده هـاي سـنجنده تفكيك و نقشه برداري زونهاي دگرساني كانسارهاي مس پرفيري با استفاد هاي ابر طيفي و سوپر طيفي از مهمترين اهدافي است كه در سالهاي اخيـر در دور سـنجي زمـين

.شناختي به آن پرداخته ميشوداز جمله تكنيك هاي پيشرفته پردازش اين نوع داده هاي ماهواره اي كه بـا هـدف فـوق بـه كـار

Pixel Purity) "انـديس خلـوص پيكسـل "، (Matched Filtering)" فيلترگـذاري تطبيقـي "ميروند،

Index)،"دخالت كمترين نوفه ")Minimum Noise Fraction ( تطبيق سـيماي طيفـي "و" (Spectarl

Feature Fitting)را ميتوان نام برد . :انواع پردازش هاي اعمال شده بر روي داده ها عبارتند از

اي را بـراي تصاوير نسبت ويـژه Crowley et al (1989) : (RBD )تصوير برداري باند جذب نسبي -1در ايـن روش . نمايش كنتراست طيفي سيماهاي جذبي در دور سنجي زمين شناختي به كار گرفت

براي نمايش هر سيماي جذبي مخرج كسر باندي است كه نزديكترين موقعيت به حداقل جـذب را .(Band 3,Band1) مجاور آن ميباشد و صورت كسر مجموع دو باند بازتابي(Band 2)اشغال كرده

RBD=(Band1+Band3) / Band2 براي بارزسازي كانيهاي كلريـت، اپيـدوت وكلسـيت بـه عنـوان زون دگرسـاني ) 7+9/(8نسبت

براي بارزسازي كانيهاي كائولينيت و مونتموريلونيـت بـه عنـوان زون ) 4+7/(6پروپيليتيك، نسبت ي بارزسازي كـاني مسـكويت بـه عنـوان زون دگرسـاني برا) 5+7/(6دگرساني آرژيليك و نسبت

.فيليك به كار گرفته شد End)اين فن براي يافتن فراواني عضو انتهايي : (Matched Filtering)فيلترگذاري تطبيقي -2

member) بر اساس طيف تصوير، طيف آزمايشگاهي يا طيف نمونه هاي منطقه مورد مطالعه انجـام .مي شود

Page 7: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

... سنجنده استرSWIR و VNIRپردازش طيفي پيشرفته داده هاي

410

س كار تطبيق عالئم شناخته شده، بر حضور عضو انتهايي مورد نظر متكي بوده و حضور زمينـه اساانتخـاب عضـو . ناشناخته خنثي مي شود، ضمن اينكه شناخت كليه اعضاي انتهايي الزامـي نيسـت

انتهايي ميتواند از طريق طيف آزمايشگاهي، طيف تصوير و طيف نمونه هـاي سـنگ منطقـه مـورد انتخاب عضو انتهايي در اين تحقيق بر اسـاس طيـف آزمايشـگاهي و طيـف . گيردمطالعه صورت

.نمونه هاي سنگ منطقه مورد مطالعه انتخاب شد نمايش داده مـي شـود كـه هـر (Gray Scale) معموال به صورت تصاوير خاكستريMFنتايج فرايند

(ENVI Tutorial 3,5).تصوير به يك عضو انتهايي انتخاب شده مربوط مي شود براي نقشه برداري زونهاي دگرساني بر اسـاس ويژگـي MF به وسيله 4-9در اين تحقيق باندهاي

عضو هاي انتهايي انتخاب شده بر اساس طيف آزمايشگاهي . هاي طيفي مورد پردازش قرار گرفتند . انتخـاب شـدند (MF)براي اجراي فيلترگذاري تطبيقـي ) 2شكل(و طيف نمونه هاي منطقه ميدوك

زون دگرسـاني (، اپيـدوت )زون دگرساني فيليـك (هاي انتهايي انتخاب شده شامل مسكويت عضو .ميباشد) زون دگرساني آرژيليك(و كائولينيت ) پروپيليتيك

كـاليبره شـده در مقايسـه بـا داده هـاي L1Bاجراي فرايند فيلترگذاري تطبيقي بر روي داده هـاي AST_07 يت و توانايي بهتري در بارزسازي و تفكيـك زونهـاي نشان داد كه اين داده ها داراي قابل

مربـوط بـه داده MFايجاد تصاوير تركيب رنگي از باندهاي خروجي . دگرساني مس پرفيري ميباشد در منطقه مورد مطالعه نتايج مثبتي در ) R مسكويت -G كائولينيت -Bاپيدوت( كاليبره شده L1Bهاي

منجر به تفكيك زونهاي دگرساني آرژيليك، فيليـك نقشه برداري پهنه هاي دگرساني بدست داده و ). 3شكل(و پروپيليتيك گرديده است

-R براي طبقه بندي تركيـب Chavez et al., 1982اين تكنيك توسط : (OIF)فاكتور شاخص بهينه -3

G-B اسـاس كـار بـر مبنـاي مقـدار بزرگـي . باندها، نسبت باندها و مولفه هاي اصلي استفاده شدالگوريتم استفاده شده براي محاسـبه . بين باندها وواريانس كل در هر باند مجزا مي باشد همبستگي

OIFهر زير مجموعه سه تايي به اين ترتيب است : OIF=(Si+Sj+Sk)/(|CCij|+|CCik|+|CCjk|)

Si : انحراف معيار باندi

|CCij| : قدر مطلق ضريب همبستگي بين باندi و j ه اين روش حاوي بيشترين اطالعات همراه با كمتـرين تكـرار، ارزيـابي تركيب رنگي ايجاد شده ب

.آماري و كاهش زمان الزم براي تحليل چشمي تعداد زيادي تركيب رنگي است اين است كه بهترين تركيب براي نشان دادن اطالعات كلي در يك صـحنه OIFمحدوديت محاسبه

عـات مـد نظـر تحليـل گـر نباشـد، ايـن وسيع ممكن است بهترين تركيب براي نشـان دادن اطال و تمركز بر كا نسارمورد نظـر بـه حـداقل ) ROI(محدوديت به وسيله ايجاد يك صفحه انتخا بي

Volesky et al., 2002).(خود كاهش خواهد يافت

Page 8: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

1384، دانشگاه تربيت معلم تهران، مجموعه مقاالت نهمين همايش انجمن زمين شناسي ايران

411

فيليك

فيليك،آرژيليك

وفيليك، آرژيليك پروپيليتيك

. آستر در منطقه ميدوكL1B روي داده هاي MFه اجراي فرايند ، تفكيك زونهاي دگرساني به وسيل3شكل

براي ايجاد تصوير تركيب رنگي نشان داد كـه بهتـرين تركيـب (OIF)محاسبه فاكتور شاخص بهينه ميباشد كه هـر يـك از زونهـاي PC2 of PC(5+6+7)-5+6+7+8)-PC1 of PC(5+6+7)( PC3 of PCمربوط به

.يزبان قابل تمايز ميباشنددگرساني از يكديگر و از سنگ ممحاسبه فاكتور شاخص بهينه براي ايجاد بهترين تركيب رنگي كه قادر به تمايز زون هاي دگرساني

ذخيره مس پرفيـري ميـدوك، رخـداد . ميباشد L1B داده هاي 6-3-1از سنگ ميزبان باشد، تركيب آندزيت هـاي تـريش -اسيت بازالتي اطراف ميدوك، د–هاي سارا و آبدر، سنگهاي ميزبان آندزيت

.كوه و فيليش هاي شرق ميدوك به خوبي بارز شده اند

:نتيجه گيرياين تحقيق، نقشه برداري زونهاي دگرساني را به وسيله اجراي روشـهاي پيشـرفته پـردازش مـورد

.بررسي قرار داده استسـاني آرژيليـك، با توجه به قابليت داده هاي آستر و اجـراي روش هـاي پيشـرفته، سـه زون دگر

.پروپيليتيك و فيليك در منطقه قابل شناسايي ميباشد

وتهيه تصـوير رنگـي از ايـن نسـبت هـا قـادر بـه (RBD)اجراي تصوير برداري باند جذب نسبي بارزسازي كانيهاي كلريت و اپيدوت به عنوان زون دگرسـاني پروپيليتيـك، كانيهـاي كائولينيـت و

Page 9: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

... سنجنده استرSWIR و VNIRپردازش طيفي پيشرفته داده هاي

412

رساني آرژيليك و كاني مسكويت به عنوان زون دگرساني فيليـك مونتموريلونيت به عنوان زون دگ .ميباشد

انتخاب عضوهاي انتهايي تصوير، اجـراي فيلترگـذاري تطبيقـي و تهيـه تصـوير تركيـب رنگـي از تصاوير خاكستري مربوطه نقشه برداري پهنـه هـاي دگرسـاني در منطقـه مـورد مطالعـه و امكـان

. پروپيليتيك و فيليك را فراهم ساختجداسازي زون هاي دگرساني آرژيليك، :قدرداني

نويسندگان مقاله مراتب قدرداني خود را از دانشگاه شيراز براي حمايتهـاي مـالي و پشـتيباني ايـن داده هـاي سـنجنده . ابـراز مـي دارنـد Sc-1577-C235-82تحقيق درچارچوب طرح تحقيقاتي شماره

ASTER تـر مربوط به منطقه مطالعاتي نيـز توسـط دفASTER ARO OFFICE و در چـارچوب طـرح . فراهم شده است كه بدينوسيله مورد قدرداني قرار ميگيردAp-0273تحقيقاتي شماره

:منابع1-Abrams, M. J., Ashley, R. P., Rowan, L. C., Goetz, A. F. H., and Kale, A. B., 1977,

Mapping of hydrothermal alteration in Cuprite mining district, Nevada, using aircraft scanner images for the spectral region 0,46 to 2,34 mm: Geology, v. 5, p. 713-718.

2-Abrams, M. J., Brown, D., Lepley, L., and Sadowski, R, 1983, Remote sensing of porphyry copper deposits in Southern Arizona: Economic Geology, v. 78, p.591-604.

3-Amraie, Azita (1991). Hydrothermal alteration at meiduk porphyry copper deposit. M.sc- Shiraz University.

4-Aster User Guide, v. 3,1, 2001. 5-Chavez, P. S., Guptill, S. C. and Bowell, J. A., 1984, Image Processing Techniques for

Thematic Mapper Data. American Society of Photogrammetry: 728-743. 6-Crowley, J. K., Brickey, D. W., and Rowan, L. C., 1989, Airborne imaging

spectrometer data of the Ruby Mountains, Montana: mineral discrimination using relative absorption

band-depth

images. Remote Sensing of Environment, 29, 121-134.

7-ENVI Tutorial 3,5. 8-Volesky, C. J., Stern, J. R. and Abdelsalam, G. M., 2002, Mineral exploration using

ASTER and Landsat ETM+ data. http://www.utdallas.edu/~jvolesky/Dissertation/Article%20%232.htm.

9-Rowan, L.C., Wetlaufer, P. H., Goetz, A. F. H., Billingsley, F. C., and Stewart, J.H.,1974, Discrimination or rock types and detection of hydrothermally altered areas in south-central Nevada: U.S. Geological Survey Professional Paper 883, 35p.

Page 10: \u003ctitle\u003eMapping the porphyry copper alteration zones at the Meiduk area, SE Iran, using the advanced spaceborne thermal emission and reflection radiometer (ASTER) data\u003c/title\u003e

1384، دانشگاه تربيت معلم تهران، مجموعه مقاالت نهمين همايش انجمن زمين شناسي ايران

413

10-Rowan, L. C., Goetz, A. F.h., and Ashley, R. P., 1977, Discrimination of hydrothermally altered rocks and unaltered rocks in visible and near infrared multispectral images: Geophysics, v. 42, p. 522-535.

11-Rowan, L. C., and Mars, J. C., 2003, Lithological mapping in the Mountain Pass, California, area using Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) data: Remote sensing of environment, v. 82, p. 350-366.

، بارزسازي و تفكيك زونهاي دگرساني مس پرفيري 1383هاشمي تنگستاني، مجيد و مظهري، نازي، -12

با استفاده از باندهاي فروسرخ موج كوتاه سنجنده آستر، مجموعه مقاالت هشتمين همايش انجمن .186-195زمين شناسي ايران، جلد اول،

.، سازمان زمين شناسي كشور1971 شهر بابك، 100000/1نقشه زمين شناسي ورقه -13 Abstract: ASTER is a 14- bands multispectral imager, flying on the TERRA spacecraft and measures spectral data from land resources in three region from visible and near infrared region (VNIR), shortwave infrared region (SWIR) and thermal infrared region (TIR). The object of this study was evaluating the Advanced Speceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer data to mapping hydrothermal alteration zones around the Meiduk porphyry copper deposit, Kerman provinc, Iran.. Consirdering the spectral signature of index minerals, Relative Band-absorption Depth (RBD) and Matched Filtering (MF) techniques were used for identifying and mapping the hydrothermal alteration zones around Meiduk PCD. Performing Optimum Index Factor (OIF) technique on color composite images from PCA and VNIR and SWIR bands, resulted in differentiating host rock from alteration zones. Calculating Optimum Index Factor on PCA outputs showed that the best combination for discriminating alteration zones from each other and the host rock was (R-G-B):PC3 0f PC (5+6+7+8) - PC1 of PC (5+6+7)-PC2 of PC (5+6+7). Optimum combination of ASTER bands used for discrimination of the host rocks from alteration zones was 6-3-1.