B n v t l "vng" trong i sngNguyn Khc Thi- Theo Tr Thc Tr |03/06/2013 - 12:00
Trong thc t c rt nhiu th c thit k theo mt t l khin ngi nhn cm thy mt s cn i kh gii thch.1. T l vng l g?Trong ton hc v ngh thut, hai i lng c gi l c "t l vng" nu t s gia tng ca cc i lng vi i lng ln hn bng t s gia i lng ln hn vi i lng nh hn. T l vng thng c ch nh bng k t (phi) trong bng ch ci Hy Lp.
2. Hnh ch nht vngHnh ch nht vng l hnh ch nht c t l cc cnh bng 1: , tc l vo khong: 1:1.618. Cch lp mt hnh ch nht vng theo phng php Le Corbusier c m t di y:
- V mt hnh vung cnh bng 1 ().- V mt on thng t trung im ca mt cnh n mt trong hai giao im ca hai cnh i din.- Ly on thng va v lm bn knh, v mt ng trn. ng trn ny s nh v im th ba ca hnh ch nht ti giao im ca ng trn v cnh cha tm ng trn ko di.3. Vng xon c vng hay ng xon c FibonacciKhi ng xon c Lgarit tip xc trong vi cc cnh ca mt chui cc hnh ch nht vng th n c gi l ng xon c vng. Cc ng cho ca cc hnh ch nht vng li ct hai vng xon lin tip ca ng xon c ny theo t l vng.
Ngi sao nm cnh "vng"
4. T l vng trong kin trc v hi ha- T l vng c bit n t kh lu. y l t l tng chng cho thm m, cho tnh cn i ca t nhin v to ha. Cc ha s v cckin trcs t lu bit cn i kch thc cc chi tit trong cng trnh hay trong cc bc v ca mnh t c s hi ha ca t nhin. Hy cng do qua mt s v d in hnh m c l bn s phi ngc nhin.+ n Parthenon, Acropolis, Athens
Nhn vo hnh v ta d dng nhn ra cc t l vng xoay xung quanh mt hnh xon c vng tng tng. C l, chnh nh s thit k ny, n Parthenon mi t c s hi ha cn i, v tr thnh cng trnh kin trc c mt khng hai ca Hy Lp.+ Thp Ra ca Vit NamThp Ra, theo tng truyn, do B H Kim xy dng (ngi thc s thit k th khng r) lc u vi mc ch chn ct thi hi cha. Vic khng thnh nhng ngn thp ba tng vn c hon tt. V vy nn ban u Thp ny c tn l Thp B h Kim.
Tnh cn i ca thp ra c c mt phn do thit k theo t l vng. Nh , thp ra tr thnh mt trong nhng biu tng ni ting ca H Gm, ca H Ni, ca Vit Nam.+ Bc tranh Thiu n bn hoa Hu ca ha s T Ngc VnTrong mu trng pht xanh, pht hng, mt c gi hi nghing, u ng trn cnh tay ang ngm hoa. Dng mm mi ca c gi oc tn thm bng t th c bit ca hai tay: Cnh tay tri ng qua u, t h ln mi tc. Hai bng hu to, ni bt bi mu trng tinh khit. Ton b bc tranh nh thm thm k vi ngi xem v mt c gi trong trng, th ngy, nhng cng y u t cuc sng.Chng ta khng bit khi v bc tranh ny ho s T Ngc Vn c v phc trc ng xon c vng ra khng, nhng vic nhn ra ng xon c vng nh trn gip ta cm th bc tranh mt cch y hn, v do thy c su hn v p ca tc phm.
5.T l vng tng cc tc phm ca Leonardo da Vinciy l bc tranhb nnht, gy tranh ci nhiu nht ca danh ha Leonardo da Vinci . T bc tranh, ta c th thy khun mt nng Mona Lisa nm gn trong mt hnh ch nht vng v cu trc phn cn li ca bc tranh cng cu trc theo mt vng xon c vng.
Khng ch c th, ta cn tm thy t l ny trong cc bc ha khc ca ha s ti ba ny. Bc Vitruvian Man l mt v d.
6. T l vng cc sn phmAppleNgay c thi nay, t l vng vn lun c cc nh thit k a chung s dng trong cc sn phm ca mnh.Logo qu to khuyt ca Apple th ai cng bit v rt ni ting nhng t ai bit cch m cc nh thit k to ra n, hay ni cch khc l n c v ngu nhin hay theo mt t l no? Tht tuyt vi khi ngi ta khm ph ra rng logo qu to cthit ktheo t l vng c giwois hi ha v kin trc p dng trn nhng tc phm kinh in. C th, Rob Janoff to nn logo Apple da trn hnh ch nht vng v dy s Fibonacci huyn o. Khng ch c logo qu to, logo iCloud mi y, logo Mac OS Lion, iPhone 4 cng chu nh hng t t l vng (Golden Ratio).
Khng ch c logo m Apple cn c cho cng s dng t l vng vo thit k phn cng, hy ly v d viiPhone 4. Hnh dng ca iPhone 4 l mt hnh ch nht vng vi cc chi tit bn trong tun theo quy lut ny. T l vng cn c tm thy vic sp xp v tr jack tai nghe, ng-ten sng gn , micro ph v cm camera/n flash pha sau my.
7. T l vng trong t nhinKhng ch dng li cc tc phm hi ha v cc cng trnhkin trc, t l vng, mt t l ca t nhin v thc t n gn vi cc hin tng t nhin mt cch ng ngc nhin.- Vc dng con ngi v nh ngha siu mu.Con ngi l mt thc th ca to ha. Con ngi p mt cch hon ho. y l nhng iu kinh thnh vn ni. Ci p ca con ngi y c l l s cn i v vc dng. V nu bn t tin, v bn thn, hy cng c nhng dng sau y v th o trn chnh c th bn, khng nh mt ln na rng: Bn tht s p.- Chiu cao / nh u n u ngn tay = - nh u ti u ngn tay / nh u ti rn (hoc ci ch) = - nh u ti rn (hoc ci ch) / nh u ti ngc = - nh u ti rn (hoc ci ch) / chiu rng i vai = - nh u ti rn (hoc ci ch) / chiu di cng tay = - nh u ti rn (hoc ci ch) / chiu di xng ng quyn = - nh u ti ngc / nh u ti gc s = - nh u ti ngc / chiu rng ca bng = - Chiu di ca cng tay / chiu di bn tay = - Vai n cc u ngn tay / khuu tay n cc u ngn tay = - Hng n mt t / u gi n mt t = - Gi di t rn ln n nh u l x, di t rn xung n chn l y. di mt dang tay gi l a. Nu x/y = a/(x+y) = 1,618 = , th l thn hnh ca cc siu ngi mu.8. T l vng khun mt ngi
Mt khun mt tht s hon ho l mt khun mt cn i. V ta lun tm thy t l vng nhng tuyt tc t nhin y. Nh vy t l vng hay t l hon m, khng ch nh ngha v vc dng, m cn v khun mt th no l p?
-T l vng thy thit din ct qua mt con c sn.y l mt v d in hnh nht cho ng xon c vng m c th bn cha .
-T l vng trn ha tit ca mt con bm chun.
-V bn c th lm kim nghim nho nh ngay lp tc, t l gia di t 1 bn tay v di xng bn tay l mt t l vng.
-T l vng v v tr.Trong v tr c rt nhiu thin h xon c theo ng t l ca ng xon c vng. V d di ngn h NGC 5194 cch di ngn h ca chng ta 31 triu nm nh sng.
T l vng cn c thy cc hnh tinh. Sao Th l mt v d:
V ngay c mt trng v tri t cng xut hin nhng t l thn thnh ny:
-T l vng v bn cht con ngi.Vt cht di truyn mc phn t ca con ngi l phn t AND. M hnh khng gian ca phn t ny gm hai chui xon kp quanh mt trc tng tng. V iu tuyt vi l kch thc ca m hnh cu trc ny cng cn i chn cht theo t l thn thnh.
