TAT Review Magazine 1/2015

พรมแดนความรดานงานวจยทองเทยว

ลกษณะโครงการวจยทองเทยวทสกว.และคอบช.สนบสนน

งบประมาณอาทการวจยเกยวกบการทองเทยวในกลมประเทศ

อาเซยน/การเสรมสรางศกยภาพของชมชน/การคนหาสนคา

หรอผลตภณฑทางการทองเทยวใหมๆ

ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย(สกว.)เปนหนวยงานหนงในเครอขายองคกรบรหารงานวจยแหงชาต

(คอบช.)ซงมหนาทในการบรหารจดการทนวจยดานการบรหารจดการการทองเทยวไดเลงเหนความส�าคญ

ของการพฒนางานวจยเพอใหสามารถขบเคลอนนโยบายในการพฒนาการทองเทยวของประเทศ

ถาผอานทานใดสนใจผลงานวจยดานการทองเทยวสามารถตดตอสอบถามไดทส�านกประสานงานโครงการวจยอตสาหกรรมทองเทยว

และบรการสกว.โทรศพท 0 2940 5188หรอคนหาไดทelibrary.trf.or.th ของส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

SweetTrailsเสนทางขนมไทย

ผลจากการวจยไดน�าเสนอเสนทางการทองเทยวทมการ

สอดแทรกกจกรรมการเรยนรอาหารดานขนมไทยซงมทงสวน

ทเปนวตถดบทใชในการท�าขนมในแตละเสนทางและการน�า

วตถดบมาพฒนาเพอใหเกดขนมไทยตางๆโดยสถานทแตละ

สถานทมสงทนาสนใจแตกตางกนทงการเรยนรจากภมปญญา

ทางการเกษตรหตถกรรมวถชวตความเปนอยของชาวบาน

ตวอยางเสนทางขนมไทย

l เสนทางตามรอยน�าตาลโตนดไดแกผลตภณฑ

ตาละตนาหงน(ตาลค)และตาลละมน(ขนมตาลทรงเครอง)

l เสนทางล�าน�าค�าหวานไดแกหยดน�าสงขและนางลอย

l เสนทางทองค�าขาวแหงธรรมชาตไดแกขาวหนมและขาวศรนล

l เสนทางขดทองลองลมไดแกศรสวรรณและทศทต

งานวจยเพอสนบสนนปทองเทยววถไทย

หนงในผลงานวจยทองเทยวทมสวนในการสนบสนนปทองเทยว

วถไทยอาทโครงการพฒนาคลสเตอรของกลมธรกจขนมไทย

ทองถนและการจดท�าระบบฐานขอมลสารสนเทศส�าหรบเสนทาง

ใหมของการทองเทยวเพอการเรยนรอาหารในภมภาคตะวนตก

โดยผ ช วยศาสตราจารยดร.อรณศร ลจรจ�าเนยรจาก

มหาวทยาลยศลปากร

Sweet Taste

ขนมทง8ชนดขางตนไดมการประเมนทางประสาทสมผสและทดสอบศกยภาพในเชงพาณชยกบนกทองเทยวในพนท

และผทเกยวของแลวพบวามศกยภาพในเชงพาณชยทกๆผลตภณฑซงไดรบผลตอบรบจากกลมผบรโภคและนกทองเทยว

บรรณาธการยวดนรตนตระกล ผอ�านวยการกองวจยการตลาด

กองบรรณาธการฐาปนยเกยรตไพบลย ผอ�านวยการกองสารสนเทศการตลาดจรญชนในธรรม ผอ�านวยการกลมฐานขอมลการตลาดบษกรพรหมมาโนช ผอ�านวยการกองเผยแพรความรดานการทองเทยวพชยาสายแสงจนทร ผอ�านวยการกองประชาสมพนธในประเทศปรชญากรณไชยคช หวหนางานวชาการสจตราแยมงามเหลอ พนกงานบนทกขอมล

เจาของการทองเทยวแหงประเทศไทย

คณะทปรกษาธวชชยอรญญก ผวาการการทองเทยวแหงประเทศไทยจฑาพรเรงรณอาษา รองผวาการดานตลาดยโรปแอฟรกา ตะวนออกกลางและอเมรกาวไลวรรณทวชศร รองผวาการดานสนคาและธรกจทองเทยวพงศธรเกษส�าล รองผวาการดานตลาดเอเชยและแปซฟกใตศกรยสทธวนช รองผวาการดานสอสารการตลาดสมรกค�าพทธ รองผวาการดานบรหารอานภาพธรรฐ รองผวาการดานตลาดในประเทศสนตชดนธรา รองผวาการดานนโยบายและแผนงานจรญอนม ผอ�านวยการฝายวางแผน

การทองเทยวไทยหากเปรยบเปนเฉดส

นกทองเทยวมไดเหนเราเปนสโทนออน

แตหากเปนเฉดสทเขมหลากส

โครงการศกษาภาพลกษณดานการทองเทยวไทยในสายตานกทองเทยวตางชาต

(ThailandDestinationImage)ททท.

Tourism Authority of Thailand1600 New Phetchaburi Road, Makkasan, Ratchathewi,Bangkok 10400, Thailandtel: +66 2250 5500 ext. 2620-2fax: +66 2253 7468email: [email protected]: tatreviewmagazine.comtwitter: @etatjournal

จลสารฉบบนจดท�าขนโดยใชกระดาษEPO(EcoPaqueOffset)และหมกพมพจากน�ามนถวเหลองทไมเปนอนตรายตอสขภาพและเปนมตรตอสงแวดลอม

ตราสญลกษณจากเลมเดมอนญาตใหใชไดตามสญญาอนญาตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมา-ไมใชเพอการคา-อนญาตแบบเดยวกน3.0ประเทศไทย

จลสารวชาการการทองเทยวการทองเทยวแหงประเทศไทย1600 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงมกกะสน เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400โทรศพท : 0 2250 5500 ตอ 2620-2 โทรสาร : 0 2253 7468

6-78-19

20-29

30-35

36-4142-47

48-5152-57

58-63

64-73

Contentsสารบญ

TourismOnTheShelf

TourismResearch•วาระส�าคญของโลกสป2020*TOURISM2020:BIGEVENTSBIGIMPACTS•คณคาของประเทศไทยจากการรบรของนกทองเทยวสหราชอาณาจกร

FromTheCover•2015DiscoverTHAINESS/ทองเทยววถไทย๒๕๕๘•วถไทยในกระแส

TourismTrends•ความเปนไทย

TourismSeminars•GoingLocal:WTM2014

Museum&Tourism•สงคมและสามญชนในพพธภณฑโดราเอมอน

TourismTalk•สวนดสตVSความเปนไทยในกระแสโลกาภวตนทปลาเรวกนปลาชา

LowCarbonTourism•ความเปนไทยในทลมต�า

PopCultureTourism•วดโอววววววววโห:วดโอโปรโมตการทองเทยวทดแลวตองรองโห!

Tourism@AEC•เมองมรดกโลกของอาเซยนทไมมในประเทศไทย•2015ประชาคมอาเซยน:Ifweholdontogether

Vol.1 No.1/2015

C o n t e n t s

ยวด นรตนตระกลบรรณาธการ

Editor’s Talkบทบรรณาธการ

การเปลยนแปลง

เพอนๆจากหลายหนวยงานไดสอบถามและทกทวงเรองหวหนงสอTATTourismJournalมาเปนแรมปประเดนททกทวงคอ

เนอหาสาระทอยในหนงสอมนไมอยในขายของการเปนJournalการเปนjournalหรอวารสารวชาการจะตองเปนวารสาร

ทตพมพเปนระยะอยางสม�าเสมอและจะตองผานการตรวจคณภาพบทความโดยผ ร ในสาขาวชานนๆหรอทเรยกวา

peer-reviewedสวนใหญจะเปนบทความเกยวกบการแนะน�าและน�าเสนอผลงานคนควาวจยใหมหรอความเหนทางวชาการใหมๆ

เพอรบการตรวจสอบและการวพากษวจารณในหมผรดวยกน

ดงนนเพอก�าจดความคลาดเคลอนทางวชาการททท.จงตดสนใจปรบเปลยนหวหนงสอจากTATTourismJournalเปน

TATReviewทงนเพอใหสอดคลองกบเนอหาทน�าเสนอในเลมพรอมกบเปลยนเวบไซตเปนwww.tatreviewmagazine.com

ความเปนมาความเปนไปความเปนไทยในยคปลาเรวกนปลาชา

themeของการน�าเสนอขอมลในTATReviewไตรมาสแรกของป2558คอทองเทยววถไทยหรอThainesstotheworld

เนอหาทน�าเสนอในแตละคอลมนจงวนเวยนอยกบเรอง‘ความเปนไทย’บาง‘วถไทย’บางอยากใหลองอานดวามมมองเรอง

ความเปนไทยของผเขยนแตละทานเปนอยางไรความเปนไทยไดถกสถาปนาใหเปนอะไรบางมมมองความเปนไทยไดถกแชแขง

อยกบทหรอเคลอนไหวไปในมตใด

พดถงเรอง‘ความเปนไทย’ท�าใหนกถงตอนยงเปนสาวราวๆเกอบยสบปมาแลวผเขยนเคยอานหนงสอชอSIAMMAPPED

ของอาจารยธงชยวนจจะกลจ�าไดอยางรางเลอนวาการนยามปรมณฑลเกยวกบ‘ความเปนไทย’นนยากจงมความพยายาม

ทจะนยามปรมณฑลของความไมเปนไทย(Un-Thai)ใหไดคลายๆกบกฎหมายวาดวยการกระท�าทไมเปนอเมรกน(the

Un-AmericanActivitieslegislation)นอกจากนยงมการพดเรอง‘ความเปนอน’(otherness)ดวยทสดแลวส�าหรบผเขยน

นนเหนวาความเปนไทยเปนเรองเขาใจยากแตนาตดตามและเปนหวขอถกเถยงทสนกหวขอหนง

วาระโลก2020

ณป2015โลกในวนนสนทนากนดวยไวยากรณแบบใดแลวโลกในวนหนา2020จะมอะไรเกดขนบางการรวมกลมประเทศ

มนยส�าคญอยางไรท�าไมตองเปดหนาแตตองอยาลมปดหลงอเวนทกฬาระดบโลกจะท�าใหเราตองออกแบบการสงเสรม

การทองเทยวแบบใดวาระโลกในป2020จะเกดอะไรขนบางลองเปดอานดภายในเลม

3 Men and a journey

ของขวญปใหมทเราตงใจมอบใหในปนคอพอกเกตบคเลมเลกชอ3Menandajourneyเปนการรวมบทความเกยวกบ

มมมองทมตอการทองเทยวของ3หนมคอโตมรศขปรชา,นวพลธ�ารงรตนฤทธและวฒชยกฤษณะประกรกจเดมท

เราตงชอหนงสอเลมนวา‘สามชายขายวฒนธรรม’แตเกรงวาจะมการตความไปไกลเกนชอและเกรงวาจะดงเปรยงปรางตงแต

ยงไมไดเปดอานจงตดสนใจใชชอ3Menandajourney

สดทายนขอใหผอานทกทานไดเจอนนเจอนตลอดป2558

เจอนนเจอนป2558JournalJourney2015

1

2

3

4

6 | Tourism Review

Tourism On The Shelfขนชน

เรอง : กองบรรณาธการ

Very Thai หนงสอภาษาองกฤษท เขยนเกยวกบ ‘ความเปนไทยๆ’

จากส�านกพมพ River Books โดย ฟลลปส คอรนเวลล-สมธ

และ จอหน กอสส หนงสอเลมน จะจดอยในกลมไกดบ คกได

หรอ จะเขากลมหนงสอวชาการกใช

Very Thai คอ การรวบรวมความเปนไทยในบรบทตางๆ ทงท

เปนวตถสงของ พธกรรม และพฤตกรรมแบบไทยๆ ทสามารถ

เหนไดทกวนตามทองถนน เชน Dinner on a stick (ลกชนปง

ปลาหมกยาง) หรอ Drinking in bag (ถงโอเลยง น�าแดง)

ความเปนไทยในสายตาชาวตางชาตคนน ถายทอดผานรถเขน

ขายแมลงทอด ศลปะบนรถบส ลกกรงเหลกดด สายไฟระโยงระยาง

ทวเมอง หมอดรมถนน คนขายลอตเตอร แหลงพระเครอง

ชดสงฆทาน ทผเขยนใชค�าวา monk basket รวมถงเลขมงคล

ใบหวยตางๆ ตามรานหนงสอ

จรงๆ แลว แนวหนงสอเวรไทยแบบน มมากมาย หากใคร

สนใจศกษา ลองแวะไปดเลมอนๆ ไดอก เชน The Spirit & Voodoo

World of Thailand เลมนออกแนวพระเครอง รปเคารพ กลมเปาหมาย

นาจะเปนคนจน เพราะปกหนงสอมทงภาษาองกฤษ และ ภาษาจน

หรอ SACRED TATTOOS of THAILAND / SACRED SKIN Thailand

spirit tattoos กลมน คอกลมนยมสกยนต อกเลม คอ Thai Taxi

Talismans : Bangkok from the passenger seat เลมน คอ หนงสอ

รวมภาพและบรรยากาศในรถแทกซไทยในสายตาชาวตางชาต

การตดตามแนวโนมพฤตกรรม ความชอบและสนใจของ

นกทองเทยวไมไดมาจากงานวจยอยางเดยว แตเราตามดพฤตกรรม

เหลานไดจากสอสงพมพพวกหนงสอ นตยสาร ดงนน แหลงขอมล

ทนาสนใจ สวนหนงจะมาจากงานบคแฟร ซงงานทราเวลแฟร

ทจดๆ กนอย มนไมม

หนงสอเลมนเปนหนงสอทแบงการน�าเสนอออกเปน 2 สวน

สวนแรก คอ อตลกษณไทย : จากไทยสไทยๆ โดย ประชา สวรานนท

และ สวนทสอง คอ บรโภคความเปนไทย (Consuming Thainess)

โดย เกษยร เตชะพระ

หากเราตองการร จกและเขาใจความเปนไทยอยางลกซง

ถองแท สามารถแยกแยะไดวา อะไรไทย หรอไมไทย ถาเปนไทยแท

ตองมหนาจว หรอไมมหนาจว ถาไมมหนาจวแตมลายกระหนก จะยงไทย

อยหรอไม

ประชา สวรานนท จ�าแนกความเปนไทยออกเปน 4 แบบ คอ

ไทยประเพณ (traditional Thai) ไทยพนบาน (folk Thai)

ไทยรวมสมย (contemporary Thai) และ ไทยๆ (vernacular Thai)

โดยความหมายของความเปนไทยทง 4 แบบ นน เคลอนไหว

และเปลยนแปลงอยเสมอ

เกษยร เตชะพระ พดถงการใชไมยมกในภาษาไทยวา เปนอกขระ

ทมความพเศษ กลาวคอ เมอไปตอทายคณศพทค�าใดแลว จะท�าให

ค�านนมความหมายทเจอจางลง ดงนน ค�าวา ไทยๆ จงนาจะมสถานะ

ต�ากวา ค�าวา ไทย

‘ไทยๆ’ เนนความงายๆ สบายๆ มอย ในชวตประจ�าวน

อกทงไมจ�าเปนตองมรากเหงา หรอสะทอนเนอแทอะไรทงสน

อานเลมนจบสองรอบ ลงเลใจวา ตกลงเราควรจะขาย

ความเปนไทยแบบไหนด แตละแบบ จะตองใชรปแบบและเครองมอ

การสอสารแบบไหนทนาจะเวรก

อตลกษณไทย :จากไทยสไทยๆ

6 | Tourism Review

7|Tourism Review

Tourism On The Shelfขนชน

Modern Thailand

ในป 2012 มความพยายามทจะ ‘รแบรนด’ ภาพลกษณ

ใหมประเทศไทย ภายใตชอ Modern Thailand โดย บรษท

Winkreative AG ซงเปนบรษทตางชาตทมชอเสยงดาน

Brand Strategy และ Corporate Identity Design มธรกจ

นตยสารหว Monocle เปนนตยสารแนวไลฟสไตลทมชอเสยง

ระดบโลก และบคคลทเปนหวหนากองบรรณาธการคอ

ไทเลอร บรเล

ไทเลอร บรเล เขามามสวนในการปรบภาพลกษณ

ประเทศไทย เพอท�า Thailand Branding สงทจบตองได

ในโครงการนคอ เวบไซต Modern-Thailand.com และ

นตยสาร Modern Thailand

ภาพลกษณใหมประเทศไทย ภายใตการรแบรนด

ถกน�าเสนอผานเรองตางๆ เชน Culture / Journey

/ Manufacture / Creativity / Trade และ Infrastructure

จากไทยจง ถง เมด อน ไทยแลนด

นวพล ธ�ารงรตนฤทธ ปลกเวลามาเขยนคอลมน Pop Culture

Tourism ให ตอนโทรฯไปชวนมาเขยน กบอกวา เขยนแนวๆ ทองเทยว

ตามหนง คนดง และเสยงเพลง นวพลตอบตกลง และเขยนเรอยมา

จรงๆ แลว นวพลใหการสนบสนนงานของ ททท.มาโดยตลอด

เปนวทยากรบรรยายกหลายครง พดสนก เขยนสนก ชวงหลงพคมาก

ในงานหนง ดงมากในหมเดกวยรน ตงแตระดบมธยมฯยนมหาวทยาลย

เรองงานหนงสอ นวพลเขยนหนงสอหลายเลม จ�าแนกเรอง

ทเกยวกบความเปนไทยไดสามเลม เลมแรกคอ ไทยจง เขยนรวมกบ

ชาคร ไชยปรชา อกสองเลม คอ เมด อน ไทยแลนด และ Made in

Thailand 2 เปนหนงสออานสนก ตลก เนนฮา

ไตรรงค ประสทธผล จากส�านกพมพอะบก เขยนไวใน Fore-

Word ของหนงสอ Made in Thailand 2 ไวนาสนใจ คอ

“ความฮาคอจดแขงของคนไทย / ความฮานนแทรกอยในสเตมเซลล

ของชาวไทย อกทงลองลอยอยระหวาง ความเท กบ ความเหย / เรองราว

ทอยในเลมน สวนใหญเปนมกตลกทอาจจะเขาใจไดเฉพาะคนไทย

(ฝรงงงแดก แขกเขาไมถง)”

ชนงานล าสดของนวพล คอ หนง สนแนวอาร ท เมนทาร

(Artumentary) ชอ Super Local Thai Art โดยท�าใหกบ บทโฮเทล แบงคอก

ใครสนใจเขาไปดเพมเตมไดท www.BeatHotelBangkok.com

7|Tourism Review

14 | Tourism Review

Tourism Researchทองเทยววจย

คณภาพของแหลงทองเทยวแลว ยงมคณคาอนๆ ทมาชวยเพมคณคา

โดยรวมดวย กระนนกด การศกษาดานการทองเทยวยงตองค�านงถง

ลกษณะพเศษของการทองเทยวทแตกตางจากอตสาหกรรมการ

บรการอนๆ กลาวคอ การทองเทยวเปนประสบการณทนกทองเทยว

จะไดพบปะผคนและผใหบรการในหลายโอกาส (Service Settings)

นอกจากน กอนการเดนทางนกทองเทยวยอมจะมภาพลกษณของ

แหลงทองเทยวมากอน มความคด ความเชอของตนเอง มแรงจงใจ

ในการเดนทาง ซงนกวจยทางการทองเทยวควรตองค�านงถงปจจย

เหลานทจะสงผลกระทบตอความพงพอใจของนกทองเทยวและการเหน

คณคาของแหลงทองเทยวได ความจงรกภกดของผบรโภคเปนอก

ประการหนงทการทองเทยวไมเหมอนอตสาหกรรมบรการอนๆ บางครง

อาจจะไมกลบมาเทยวซ�าอกกได เพราะนกทองเทยวไมไดเดนทาง

ตางประเทศกนบอยนก แมวาจะชอบประเทศใดประเทศหนงเปนพเศษ

กตาม แตเนองจากยงมอกหลายประเทศทนกทองเทยวยงไมเคยไป

ยกเวนแตในบางกรณทประเทศมชายแดนตดกน การเดนทางไปมาหาส

กนงาย เชน ชายแดนไทย-มาเลเซย ไทย-ลาว เปนตน

คณคาทางการทองเทยวประการส�าคญคอความคมคาเงน (Value

for Money) ซงเปนไปตามแนวคดทไดกลาวไวในเบองตนวา ‘ไดมาก

แตจายนอย’ (Oh, 1999) แลวยงประกอบดวย (1) คณภาพของ

การบรการ (QOS - Quality of Service) (2) คณภาพของประสบการณ

(QOE - Quality of Experience) (Otto and Ritchie, 1995) และ

(3) คณคาเชงอารมณ ซงเปนปจจยส�าคญของการเดนทางทองเทยว

ผเขยนไดทบทวนวรรณกรรมทเกยวของในสวนขององคประกอบ

ทส�าคญของการทองเทยวไทย นนคอ ชาวไทยมอธยาศยไมตรอนดตอ

ชาวตางชาต ไมวาจะมาจากทใดกตาม ผเขยนพบวามผศกษาในเรองน

นอยมาก อาจจะเปนเพราะวานกวจยทองเทยวไทยโดยสวนใหญจะเนน

เรองการทองเทยวแบบยงยน สวนเรองคนไทยนนเปนเรองทคนไทย

เขาใจกนดอยแลวจงอาจมองขามในสวนนไป

ผเขยนไดศกษาแนวคดทางสงคมวทยาดานคานยมของสงคมไทย

โดย รศ.ดร.สนทร โคมน รวมทงมตทางวฒนธรรมและสงคมจาก

ศาสตราจารย Geert Hofstede เพอหาความแตกตางของวฒนธรรมไทย

และสหราชอาณาจกร น�ามาอธบายคณคาทเกดจากวฒนธรรมไทย

ในการรบรของนกทองเทยวทตางวฒนธรรม จากงานวจย ‘Psychology

of Thai People : Values and Behavior Patterns’ (Komin, 1990)

พบวาคนไทยมคานยมทางสงคมหลกอย 3 ประการ ไดแก (1) การเหน

ความส�าคญของตนเองสง (Ego Orientation) ซงจะรวมถงความเกรงใจ

การรกศกดศร และไมชอบคนอนมาวจารณ (2) การมความกตญญ

ร คณ (Grateful Relationship Orientation) โดยเคารพเชอฟง

ผอาวโส บญคณตองทดแทน (3) การมความสมพนธระหวางบคคล

ทราบรน (Smooth Interpersonal Relationship Orientation)

ซงคานยมประการท 3 น เปนคานยมส�าคญทสะทอนใหเหนวาคนไทย

มมตรไมตรกบคนทวไปและคนตางชาต นอกจากนคานยมทท�าให

ประเทศไทยนาเทยวอกประการหนง คอ คนไทยรกความสนกสนาน

รกความเปนอสระ อาจสรปไดวา “ส�าหรบคนไทยแลว โลกนไมใชโลก

ของตนเองหรอชวตของตนเอง แตเปนโลกทคนไทยมจตส�านกวาโลกน

รวมถงคนอนชวยเหลอคนอน และเกรงใจคนอน แตในขณะเดยวกน

ตองไมเสยความเปนตวตน” (Komin 1990, p.140) ผเขยนเหนวา

อาจเปนเพราะคนไทยไมเคยอยใตการปกครองแบบอาณานคม จงม

ทศนคตทดตอคนตางชาตกเปนได

นอกจากคานยมไทยแลว ผเขยนยงไดศกษาเกยวกบอทธพลของ

‘รอยยม’ พบวา รอยยมเปนภาษารางกายทส�าคญ เพราะรอยยมสวนใหญ

มกจะถายทอดความรสกทด (Ekman, Dividson & Friesen, 1990) แต

รอยยมมอย 2 แบบ ‘ยมแบบจรงใจ’ (Duchenne Smile) และ ‘ยมแบบ

เสแสรง’ (Pan American Smile) (Ekman and Friesen, 1971) ผเขยน

ไมทราบวาไดมการศกษาวาคนไทยยมมากกวาเพอนบานในอาเซยน

หรอไม แตจากประสบการณเดนทางตางประเทศ ผเขยนรสกวา

15|Tourism Review


คนไทยยมงายกวาคนตะวนตก ยมของคนไทยมหลายแบบ มหลายความหมาย งานวจยของ

ดร.จนตนา มนเฑยรวเชยรฉาย ไดรวบรวมลกษณะยมของคนไทยจากบนทกสมยสโขทยจนถง

ปจจบนพบวา รอยยมไทยม 113 ความหมาย แตสวนใหญ (75) บงบอกอารมณเชงลบ มได

หมายความวาคนไทยไมมความสข แตรอยยมเปนการสรางสมพนธภาพใหราบรนมากกวา

หากจะแบงประเภทของรอยยมไทยคงได 2 ประเภท ไดแก ‘รอยยมทรนรมย’ (Enjoyment

Smile) เชน ยมกรม ยมหนาบาน ยมอยางเปนมตร ‘รอยยมทไมรนรมย’ (Non Enjoyment

Smile) เชน ยมอยางหวาดๆ ยมแหย ยมขอโทษ (Monthienvichienchai, 2004) ในการ

ศกษาดานการใหบรการยงพบวา การแสดงออกถงความจรงใจจะท�าใหผรบบรการรสกวาผให

บรการมความนาเชอถอ สขม และ มความมนใจ (Frank et al., 1993)

ผเขยนไดเลอกศกษานกทองเทยวสหราชอาณาจกรเนองจากเปนนกทองเทยวกลมส�าคญ

ทเดนทางมายงประเทศไทย และไดน�ารายไดเปนเงนตราตางประเทศในล�าดบตนๆ นกทองเทยว

สหราชอาณาจกรนบวาเปนนกทองเทยวทมประสบการณเดนทางสงกวานกทองเทยวจากเอเชย

เพราะสหราชอาณาจกรมววฒนาการทางการทองเทยวยาวนานกวาประเทศอนๆ โดยเฉพาะ

การน�าเสนอรายการทองเทยวแบบแพคเกจเปนรายแรกของโลกโดย Thomas Cook ในป

ค.ศ. 1841 หลงจากนนนกทองเทยวสหราชอาณาจกรไดกระจายเดนทางไปทวยโรป

แถบทะเลเมดเตอรเรเนยน และมายงเอเชยนบตงแตชวงทศวรรษท 1980 จนปจจบน นกทองเทยว

สหราชอาณาจกรสวนใหญแสวงหาแหลงทองเทยวประเภทชายหาดและแสงอาทตย เพราะ

ภมอากาศของประเทศตนคอนขางเยนและชน คณคาทนกทองเทยวประเทศนแสวงหา

ในชวงทศวรรษท 1980 คอการเดนทางสะดวก ตอมาในทศวรรษท 1990 คอ ความหลากหลาย

และในทศวรรษท 2000 คอ การจดน�าเทยวตามความสนใจของแตละบคคล สามารถ

ปรบปรงเปลยนแปลงไดงาย (Edgar, 2003) หากมาประเทศทางแถบเอเชยแลว เขาสนใจ

หาประสบการณแปลกใหม (Jang and Cai, 2002) ประเทศไทยนบเปนแหลงทองเทยว

ยอดนยมของนกทองเทยวสหราชอาณาจกรมาเปนเวลานาน

ในการศกษาคณคาของประเทศไทยจากการรบรของนกทองเทยวสหราชอาณาจกร

ผเขยนไดน�าแนวคดในเบองตนมาวางกรอบทฤษฎในการศกษาโดยใชแนวคด ‘ไดอยาง

เสยอยาง’ หรอ ‘Trade-off’ Model หมายความวา ประโยชนทไดรบ (Benefit) มากกวา

ทเสยไป (Sacrifice) สวนทนกทองเทยวจะไดรบคอ (1) คณคาทางการเงน ไดแก ความคมคาเงน

(2) คณคาทไมใชการเงน ไดแก คณคาเชงอารมณ (มาจากประสบการณ - Experience based)

คณคาเชงสารตถะ (มาจากคณลกษณะ - Attribute based) คณคาเชงความสมพนธระหวาง

บคคล (มาจากกระบวนการ - Process based) ส�าหรบสวนทนกทองเทยวจะเสยไป คอ เวลา

แรงงาน คาใชจายและอนๆ

เนองดวยแบบสอบถามคณคาทน�ามาใช

เฉพาะดานการทองเทยวยงมนอยมาก สวนใหญ

จะเปนแบบสอบถามคณคาของการบรการ เชน

การรบประทานอาหารในภตตาคาร การใช

บรการเรอส�าราญ การเดนทางผจญภย ผเขยน

ยงไมพบแบบสอบถามทศกษาคณคาแหลง

ท องเทยวระดบประเทศ ดงนน จงได น�า

แบบสอบถามมาตรฐานหลายแบบมาประมวล

เขาไวดวยกน และปรบขอค�าถามบางขอท

สามารถเทยบเคยงไดกบคานยมของไทยใน

เรองมาตรฐานการบรการตามแบบสอบถาม

SERVQUAL (Parasuraman et al., 1991) เปน

ตนแบบ พบวามาตรฐานการบรการ 3 ตวหลก

ไดแก Empathy, Responsiveness และ

Assurance นนอยในคานยมหลกของคนไทย

ผเขยนเหนวาคนไทยนนไดถกปลกฝงคานยม

ทส�าคญในการบรการมาตงแตเลก จงมแนวโนม

วาคนไทยจะสามารถพฒนาสมรรถนะดานการ

บรการไดเรวกวาชนชาตอน

ในการวจยครงน ไดก�าหนดนยาม ‘ความ

มไมตรจตของคนไทย คอ พฤตกรรมของ

คนไทยทเกดจากคานยมดานการสรางความ

สมพนธระหวางบคคลทราบรนตอนกทองเทยว

ไดแก ยนดชวยเหลอนกทองเทยว ความเปนมตร

SERVQUAL คานยมไทย

1. Empathy ความเกรงใจ รกษาน�าใจกน และเหนใจ

2. Responsiveness มน�าใจ

3. Assurance ใจเยน สขม คณคาดานความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal Value)

ตาราง SERVQUAL เทยบกบคานยมหลกของไทย

16 | Tourism Review


ความนบถอนกทองเทยว และรอยยม’ (Thai hospitality is the

behavior of Thai people derived from Thai core value of social

smoothing as reflected in their willingness to assist tourists,

friendliness, respect towards tourists and smiling.)

ผ เขยนไดด�าเนนการส�ารวจการรบร คณคาประเทศไทยของ

นกทองเทยวสหราชอาณาจกรจ�านวน 540 ตวอยาง ณ ทาอากาศยาน

ระหวางประเทศ กรงเทพฯ (ดอนเมอง ในขณะนน) เปนเวลา 1 เดอน

(1-30 เมษายน 2548) โดยไดเลอนจากก�าหนดเวลาเดมในเดอน

ธนวาคม 2547 เนองจากเกดเหตการณสนาม แบบสอบถามม

3 หนา ประกอบดวย 3 ตอน ไดแก 1) ขอมลทวไปของนกทองเทยว

2) คณคาทางการทองเทยว 3) ความคดเหนทวไป ผเขยนไดทดสอบ

แบบสอบถามและปรบปรง รวมทงทดสอบความเชอมนแบบสอบถาม

ซงไดคาโดยรวม (Cronbach Alpha) เทากบ 0.89 และไดใชเครองมอ

ทางสถต ไดแก Factor Analysis, MultipleRegression และ Two-group

MANOVA

ผลการวจยยนยนวาประเทศไทยในฐานะแหลงทองเทยวมคณคา

ทสามารถสงมอบใหแกนกทองเทยวสหราชอาณาจกรตามรายละเอยด

ดงน

17|Tourism Review


นกทองเทยวสหราชอาณาจกร รบรคณคาทางการทองเทยวในหลายมต นบวาสามารถสนบสนนทฤษฎทางคณคาของลกคาในหลายดาน

ไดแก ดานเศรษฐกจ (Thaler, 1980, 1985) ดานจตวทยา (Reynolds

& Gutman, 1988) ดานสงคม (Rokeach, 1973, Schwartz, 1994)

นอกจากนยงแสดงใหเหนวาประสบการณทางการทองเทยวประกอบดวย

(1) คณภาพของการบรการในลกษณะของคณลกษณะ (Attribute

- based) (2) คณภาพของประสบการณในลกษณะขององครวม

(Holistic - based) ซงตางสงผลกนและกน โดยสามารถอธบายได

ตามทฤษฎ Gestalt ทวาดวยคณสมบตทโดดเดนอาจทดแทนคณสมบต

ทออนดอยได ดงจะเหนไดวาลกคาเกดความพงพอใจโดยรวมไดแมจะ

ไมพอใจในบางประการกตาม (Lewis Chambers, & Chacko, 1995;

Wirtz & Bateson, 1997) ในการวจยครงน ผตอบแบบสอบถาม 4 ราย

ไดถกลกขโมยสงของในระหวางการเดนทาง แตยงประเมนความพงพอใจ

โดยรวมในการทองเทยวประเทศไทยในระดบปานกลางถงสงสด

คณคาทางการเงน (Monetary Value : Utilitarian - based) นกทองเทยวสหราชอาณาจกร เมอมประสบการณทองเทยว

ในประเทศไทยแลวเหนวาค มคาเงนทสด (Monetary Value :

Utilitarian - based) แสดงใหเหนวาคณคานเปนคณคาทโดดเดนทสด

ของประเทศไทย ซงสงผลใหนกทองเทยวมความพงพอใจสงและ

อยากเดนทางกลบมาอกครง รวมทงบอกตอใหคนรอบขางไดทราบถง

คณคาของประเทศไทย

คณคาเชงอารมณ (Emotional Value : Experience - based) การศกษาครงนพบวาคณคาเชงอารมณเปนตวบงชทส�าคญตอ

ความพงพอใจของนกทองเทยวและการเดนทางซ�า ซงสอดคลองกบ

แนวคดดานคณภาพของประสบการณ (Quality of Experience)

(Otto and Ritchie, 1995) นกทองเทยวประเมนประสบการณเดนทาง

โดยรวม (Holistic) จากความรสกภายใน (Self) และสงแวดลอม

ภายนอก นอกจากนตามการศกษาเกยวกบอารมณ (Russell, 2003)

พบวาอารมณแบงไดเปน 2 ภาวะ ไดแก

- ตนตว - ไมตนตว (Activation - Deactivation)

- รนรมย - ไมรนรมย (Pleasure - Displeasure)

ในการวจยครงนพบวาอารมณทบงบอกถงความตนเตนผนวกกบ

ความรนรมย (Exciting - Pleasant Feelings) จะสงผลตอความพงพอใจ

มากกวาอารมณผอนคลายผนวกกบความรนรมย (Relaxing - Pleasant

Feelings) ซงหมายความวานกทองเทยวสหราชอาณาจกรเหนคณคา

เชงอารมณทางดานความตนเตนมากกวาการผอนคลาย สอดคลองกบ

แนวคดของ Botterill (1987) ทวา เหตการณทนกทองเทยวไมเคยคาดหวง

มากอนยอมสงผลตอความพงพอใจโดยรวม

1

2

3

18 | Tourism Review

คณคาเชงสารตถะ (Functional Value - Attribute - based) แมวาคณคาเชงสารตถะ (Functional value) ซงประกอบดวย

แหลงทองเทยวและโครงสรางพนฐานทางการทองเทยว เปนคณคา

ทสามารถสงผลตอความพงพอใจของนกทองเทยวโดยรวมกตาม

แตในการวจยครงนพบวา คณคาเชงสารตถะของประเทศไทย

ไมสามารถท�าใหนกทองเทยวสหราชอาณาจกรอยากเดนทางกลบมา

เทยวอก และนบเปนคณคาทออนดอยทสดในคณคาทงหมด 4 มต

คณคาเชงความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal Value - Process - based) การวจยครงนพบวาคณคาเชงความสมพนธระหวางบคคลซงอย

ในกระบวนการใหบรการของคนไทยไมไดสงผลตอความพงพอใจของ

นกทองเทยวโดยรวมอยางมนยส�าคญ แมวาคณคานจะไมมผลตอ

ความพงพอใจโดยรวมกตาม แตกลบพบวาสงผลตอความตงใจทจะ

เดนทางมายงประเทศไทยอก นบวาเปนความรใหมทางการวจยทองเทยว

นกทองเทยวสหราชอาณาจกรพงพอใจเปนอยางยงตออธยาศยไมตร

ของคนไทยและประทบใจกบรอยยมทจรงใจของผบรการชาวไทย

แตเหนวาคณภาพของการบรการยงดอยอย รอยยมไมสามารถชวยให

นกทองเทยวเหนวาคณภาพการบรการดขน ซงสอดคลองกบงานวจย

รอยยมจรงใจ (Duchenne Smile) (Grandey et al., 2005) ทพบวา

รอยยมจรงใจสามารถชวยใหเกดความพงพอใจไดเพมขนกตอเมอได

รบบรการทดแลว

ความแตกตางระหวางนกทองเทยว สหราชอาณาจกรทเดนทางมาเทยวประเทศไทย เปนครงแรก และนกทองเทยวทเดนทางซ�า นกทองเทยวทเดนทางมาครงแรกมแรงจงใจทจะแสวงหาความ

ทาทาย หาความร (Challenge / Knowledge) รวมทงการเขาสงคมและ

การมเกยรต (Social / Prestige) มากกวานกทองเทยวทเคยเดนทาง

มาแลว แตนกทองเทยวสองกลมนมแรงจงใจตรงกนคอ ตองการมาพกผอน

ซงตรงกบแนวคดของ Cohen (1972) ทวานกทองเทยวทเดนทาง

มาเปนครงแรกอยในประเภทนกส�ารวจ (The Explorer) ซงชอบ

ทจะอยในสงแวดลอมทตนคนเคยบวกกบความแปลกใหม ในขณะท

นกทองเทยวทเดนทางมาประเทศไทยซ�า จดอยในประเภทกลมนกทองเทยว

ทชอบอยในสงแวดลอมทตนคนเคย (The Individual Mass Tourist)

นกทองเทยวกลมเดนทางซ�ายงชนชอบและเหนคณคาของประเทศไทย

มากกวานกทองเทยวกลมเดนทางครงแรกในคณคา 3 ประการ ไดแก

คณคาเชงความสมพนธระหวางบคคล คณคาเชงอารมณดานพกผอน

และรนรมย (Relaxing - Pleasant Feelings) และคณคาเชงสารตถะ

ดานโครงสรางพนฐานทางการทองเทยว ซงสามารถตความไดวา

นกทองเทยวทเดนทางมาประเทศไทยซ�าอกเปนเพราะชอบอธยาศย

ไมตรของคนไทย โดยทเมอไดมาอย ในประเทศไทยแลวร สกถง

บรรยากาศทจะไดมาพกผอนและมความสขใจ รวมทงพงพอใจกบ

แหลงทองเทยวไทย ทพก และสาธารณปโภคอนๆ มากกวากลมเดนทาง

เปนครงแรก

โดยสรปแลวนกทองเทยวสหราชอาณาจกรรบรคณคาทางการเงน

หรอความคมคาเงนมากทสด รองลงมาคอคณคาเชงอารมณ ซงประกอบ

ดวยความตนเตนและความสนกสนาน ซงนกทองเทยวหลายคน

ไดกลาวถงความรสกนออกมาวา “I feel great, I have fun, I have full

of all the joys of life, I have fantastic experience.” ส�าหรบคณคา

เชงความสมพนธระหวางบคคล เปนคณคาทนกทองเทยวทเดนทางซ�า

รบรไดมากกวานกทองเทยวทเดนทางมาครงแรก ‘รอยยม’ ของชาวไทย

ยงท�าใหนกทองเทยวสหราชอาณาจกรพงพอใจไดเสมอ แต ‘รอยยม’

ของผใหบรการชาวไทยไมสามารถสรางความพงพอใจในระดบทเพม

ขนได เนองจากการใหบรการยงไมดพอ คณคาเชงสารตถะเปนคณคา

ทนกทองเทยวสหราชอาณาจกรไมเหนวามมากนก ประเทศไทยจงตอง

ปรบปรงอยางเรงดวน โดยเฉพาะโครงสรางพนฐานทางการทองเทยว

ไดแก ความปลอดภยของนกทองเทยว มาตรฐานสขอนามย และ

ความสะอาด ความสะดวกในการเดนทาง นอกจากนแหลงทองเทยว

ประเภทชายหาดบางแหงเรมเสอมโทรมลง ตองมการบรหารจดการ

จากหนวยงานทเกยวของอยางจรงจง

นกทองเทยวสหราชอาณาจกรชนชมคนไทยในความมอธยาศย

ไมตรด สวนหนงนาจะมาจากคานยมทางสงคมของนกทองเทยว

ประเทศนแตกตางจากชาวไทยในหลายมต (Hofstede, 1991) โดยท

นกทองเทยวสหราชอาณาจกรเปนปจเจกชนสงทสดในกลมประเทศ

ยโรปและยงมความมนใจสง ในขณะทคนไทยเปนคนประนประนอม

ยอมผอนปรนมากกวา คนเรามกเหนคณคากตอเมอขาดสงใดสงหนงไป

เฉกเชนเดยวกน นกทองเทยวสหราชอาณาจกรไดมองเหนคณคาจาก

ความเปนคนไทยมากเพราะอาจขาดสงนในสงคมตน ผเขยนใครขอ

ใหขอสงเกตวานกทองเทยวจากเอเชยอาจไมเหนคณคาในสวนนของ

คนไทยกเปนไดเพราะวฒนธรรมคลายคลงกน คณคาจงเปนเรองทตอง

ศกษาในรายละเอยด โดยเฉพาะจากมมมองทแตกตางทางวฒนธรรม

อนงการศกษานเปนการศกษาคณคาของประเทศในฐานะแหลง

ทองเทยว ซงในขณะทท�าการศกษา (พ.ศ. 2545-2550) ยงไมได

มผสนใจศกษาในประเทศไทยมากอน ผเขยนไดพยายามน�าทฤษฎทาง

สงคมศาสตร ทงเศรษฐศาสตร จตวทยา และสงคมวทยา เพอมาอธบาย

ปรากฏการณทางการทองเทยว โดยหวงวาจะน�าทศทางใหนกวจย

รนตอไปหนมาสนใจศกษาคณคาของแหลงทองเทยวมากขน เพอใชเปน

ขอมลในการเพมขดความสามารถในการแขงขนไดทางการทองเทยว

ของประเทศไทย


4

5

6

19|Tourism Review

อางองBotterill, T. D. (1987). Dissatisfaction with a construction of satisfaction. Annals of Tourism Research, 14(1), 139-141.Edgar, D. (2003). Short break markets-from product positioning to a value-based approach. In B. Faulkner, G. Moscardo & E. Laws (Eds.), Tourism in the 21st century, lessons from experience (pp. 67-88). London: Continuum.Ekman, P., Davidson, R.J. & Friesen, W.V. (1990). The Duchenne smile: Emotional expression and brain physiology II. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 342 - 353.Ekman. P., & Friesen, W. V. (1971). Constants across cultures in the face and emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 17(2), 124-129.Frank, M. G., Ekman, P., & Friesen, W. V. (1993). Behavioral markers and recognizability of the smile of enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, 64(1), 83-93.Grandey, A. A., Fisk, G. M., Mattila, A. S., Jansen, K. J., & Sideman, L. A. (2005). Is “service with a smile” enough? Authenticity of positive displays during service encounters. Organizational Behavior and Human Decision Process, 96(2), 38-55.Hofstede, G. (1991). Cultures and organizations: Software of the mind. London: McGraw-Hill. Holbrook, M. B. (1999). Reframing consumers-commentary. In D. Brownlie, M. Saren, R. Wensley & R. Whittington (Eds.), Rethinking marketing: Towards critical marketing accountings (pp. 145-151). London: Sage Publications.Jang, S., & Cai, L. (2002, January). Travel motivations and destination choice: A study of British outbound market. Proceedings at the Seventh Annual Graduate Education and Graduate Student Research Conference in Hospitality and Tourism, Houston, Texas.Komin, S. (1990). Psychology of the Thai people: Values and behavioral patterns. Bangkok: National Institute of Development Administration.Kotler, P. (2003). Marketing management (11th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.Lewis, R. C., Chambers, R. E., & Chacko, H. E. (1995). Marketing leadership in hospitality: Foundations and practices. (2nd ed.). New York: Van Nostrand Reinhold.Monthienvichienchai, C. (2004). The understanding of cultural similarity and cultural awareness on the interpretation of Thai smiles. Unpublished doctoral dissertation, Bangkok University, Thailand.Oh, H. (1999). Service quality, customer satisfaction, and customer value: A holistic perspective. International Journal of Hospitality Management, 18(2), 67-82.Otto, J. E., & Ritchie, J. R. B. (1995). Exploring the quality of service experience: A theoretical and empirical analysis. In D. Bowen, T. Swartz & S. Brown (Eds.), Advances in services marketing and management: research and practice (Vol. 4, pp. 37-61). Connecticut: JAI Press.Parasuraman, A. (1997). Reflections on gaining competitive advantage through customer value. Journal of the Academy of Marketing Science, 25(2), 154-161.Parasuraman, A., Berry, L. L., & Zeithaml, V. A. (1991). Refinement and reassessment of the SERQUAL scale. Journal of Retailing, 67(4), 420-50.Ravald, A., & Grönroos, C. (1996). The value concept and relationship marketing. European Journal of Marketing, 30(2), 19-30.Reynolds T. J., & Gutman, J. (1988). Laddering theory, method, analysis and interpretation. Journal of Advertising Research, 28(3), 11-31. Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: Free Press.Russell, J. A. (2003). Core affect and the psychological construction of emotion. Psychological Review, 110(2), 145-172.Schwartz, S. H. (1994). Are there universal aspects in the structure and contents of human values?.Journal of Social Issues, 50(2), 19-45.Sweeney, J. C., & Soutar, G. N. (2001). Consumer perceived value: The development of a multiple item scale. Journal of Retailing, 77(2), 203-220.Thaler, R. (1985). Mental accounting and consumer choice. Marketing Science, 4(3), 199-214.Thaler, R. (1980). Toward a positive theory of consumer choice. Journal of Economic Behavior and Organization, 1(2), 39-60.Wirtz, J., & Bateson, J. (1997). An experimental investigation of halo effects in satisfaction measures of service attributes. Journal of Service Industry, 6(3), 84-102.Zeithaml, V. A. (1988). Consumer perceptions of price, quality, and value: A means-end model and synthesis of evidence. Journal of Marketing, 52(3), 2-22.


* ผสนใจศกษาเพมเตม กรณาตดตอผเขยนไดท E-mail : [email protected]

20 | Tourism Review

Discover THAINESS /ทองเทยววถไทย ๒๕๕๘

From The Cover

แนวคดการน�าเสนอปทองเทยววถไทย พลกมตการน�าเสนอประเทศไทยจากการน�าเสนอสนคา

และบรการ(ProductApproach)เปนการน�าเสนอคณคา(Value)

ทนกทองเทยวจะไดรบจากการทองเทยวในประเทศไทยโดยก�าหนด

คณคาของปทองเทยววถไทยทตองการน�าเสนอคอAmazingHap-

pinessหรอความสขในวถแบบไทยเปนความสขอนเกดจากการ

ผสมผสานของความแตกตางทอยกนไดอยางลงตวและก�าหนดสนคา

ทสอดคลองกบValueได๗กลม

ความหมายของThainess ThainessหมายถงวฒนธรรมไทยหรอThaiCultureซงทกสง

ทมในประเทศไทยไมวาจะเปนคนประเพณวถชวตสถาปตยกรรม

ธรรมชาตภาษาการแตงกาย เปนตนทถกสงมอบจากร นสร น

หรอถกปรบปรงใหสอดคลองกบการด�ารงชวตในปจจบนซงอาจจะ

มในลกษณะทเปนแบบดงเดม(Traditional)และแบบรวมสมย

(Contemporary)

เรยบเรยง:กองบรรณาธการ

2015เรองจากปก

21|Tourism Review

From The Coverเรองจากปก

การคดเลอกสนคาและบรการทางการทองเทยวทสอดคลองกบคณคา

(ValueProposition)ÊœñÍ Œá“óûÊøƒæÍ œ” ó ı ç ñƒÊœñä œÑÊœñä®ûÑ“ä ‹ï õä ‹øûá Í ó ûÑÊŒç Í à Í ®œ

)Value Proposition)

Happiness

Spectrum

Feel Energetic

)” áÑ*

Feel Fun

)øî *

Feel Creative

)“ù ó ûÑ*

Feel Harmonious

)“Ëï õ*

Feel Sophisticated

)ì œ*

Feel Prestigious

)î ®õÑ*

Feel a Peace

of Mind )Ëœõ*

óŒÊ÷ à ı

Í à Í ®œä ‹ø®Ñ

î ûç

ñ–øÊã–ÊÊñı â ˜æ

ë óŒÑ ä œä œï

Í õœî Êóœ

â ‹æ“â æ “ñœ†Ò

ä !œ†ù “Êƒá Í õœî

Êñı â ûñû ñæ

ñ–øÊøæÊøæœæ

øç œï … æûÊÊÚ

ñı “ç ï ç Ë!œËŒæ

ñ–øÊ‡á ãÑ‡û“á ï

†ù î ® ÊœñÍ ƒáâ®û

ï ûá Êñı â ˜æ

Í õœî Í ƒáøñœÑøññÍ ´

æõŒâÊññî

ñ–øÊãÑÍ õœî øÑç

Êó î Êóæñı ù õ®œÑ

Í æÊŒç Í æ Í æÊŒç

øƒ‹Ñ” õáó û î Êœñ

è ñŒç âŒõ“Ëœù œÊŒæ

“ë ‹û†ù øœî œñãû ï –®

ñ®õî ÊŒæûï ®œÑøŒæâƒ

ñ–øÊãÑÍ õœî æ®œøæ†Ò

æ®œöÊ÷ œ î ñœÊ“ù Ñœ î ˆ

è ñı õŒâƒöœøâ ñ î ˆ

“ñ‹ûÑñœõ †ù Í æ‡ä ï

“Êƒá Í õœî í –î ƒ†Ò ” ó ı

Ôœõâ®œÑÔœâƒä ‹Ñ” ó ı

ï û î ñŒç

ñ–øÊ“è‰æ“Êï ñâƒ

ûóŒÑÊœñ ñ–øÊ

Õœç Õ›Ñ†æë ñı î ù œ

Êñà œåƒÍ à ñ–øÊ

í –î ƒ†Ò†æÍ õœî “è‰æ

‡ä ï ñ–øÊÒÑñŒÊí ŒÊá ˆ

ñ–øÊãÑÍ õœî øÑç

øç œï ä œÑÒƒâ†Ò

âŒõûï ®œÑ

è ñı “í ä

øƒæÍ œ

- Thai Challenge

Activity “Ô®æ

ÊƒÒÊññî ûœä ƒ

Soft Adventure

èˆæéœ „ñï âŒõ á !œ

æ!›œ “áƒæè®œ á–æÊ

âÊè óœ ó®ûÑ

” Ê®Ñ “è‰æâæ

Outdoor Sports

Extreme Activity

Sports “Ô®æ

Êûó ì

- Thai Festivity “Ô®æ

ÑœæõŒá ó ı Í ñóƒÑ

Êœñ” øáÑñ®õî øî Œï ä ‹

î õŒâãè ñı øÑÍ “ë ‹û

Í õœî øæÊ “Ô®æ

Tiffany, Cabaretî

Street Foodî

Festival / Event ä ‹

“è‰æóŒÊ÷ à ı ñ®õî

øî Œï ù ñû øñœÑË›æ

“Ô®æ Street Festival,

Concert

- Thai Creative

Experience “Ô®æ

øûæä !œûœù œñ‡ä ï

ûœù œñ‡ä ï è ñı ï Êâ

Êœñøûæî õï ‡ä ï

“è‰æâæ Arts &

Design “Ô®æ

ë ƒë ƒåí Œà Üöƒóè ı

Art of Paradise Ñœæ

öƒóè ı øƒæÍ œä ‹â®û

ï ûáÒœÊí –î ƒèŒØØœ

‡ä ï “Ô®æ Êñı “è�œ

éœ‡ù î øƒæÍ œ

OTOP

. Thai Way of Life

“Ô®æ õƒãÔõƒâ Í æ

“î ûÑ õƒãÔõƒâ

Ôœõè ñı î Ñ õƒãˆ

Ôœõî û ñ” Êæ

Ôî Ôæñƒî æ!›œ

Ôî Ôæä ‹û ï –®†æè®œ

Ôœõ“Ëœ “è‰æâæ

. Thai Wisdom í –î ƒ

èŒØØœ‡ä ï “Ô®æ æõá

‡ä ï øî æ‡ë ñ‡ä ï

ûœù œñ‡ä ï áŒ›Ñ“áƒî Êœñ

” øáÑä œÑõŒß æåññî

è ñı “ë à áŒ›Ñ“áƒî ø‹û

ãÑõŒß æåññî ë ›æãƒ‹æ

øƒ‹Ñä ‹” øáÑ†ù “ù ‰æãÑ

Í õœî “Ô‹û Í õœî

öñŒä åœ „ç ñœà øãœæ

„ç ñœà õŒâã

ë ƒë ƒåí Œà Üâ®œÑ…

-Thai Treasures &

Luxury ûœä ƒ î ñáÊ

‡ä ï ä ‹‡á ñŒç ÒœÊ

øãœç Œæë ñı î ù œ

Ê÷ Œâñƒï “Ô®æ

øãœèŒâ ï Êññî

ë ñı ñœÔõŒÑ õƒÔœÊœñ

öƒóè Êññî øœËœ

â®œÑ… õññà öƒó è

ä Œöæöƒóè „Í ñÑÊœñ

ë ñı ñœÔá !œñƒ ë ñı

ñœÔë ƒåâœî „ç ñœà

ñœÔè ñı “ë à Í õœî

ù ñ–ù ñœâ®œÑ…

- Thai Serenity

(Peace and

Beauty) “Ô®æ

ä Œöæï í œë ä ı “ó

í –“Ëœ æ!›œâÊ

ÊƒÒÊññî “ÔƒÑ

öœøæœ “Ô®æ Êœñ

è Úƒç Œâƒåññî

ë ƒåÊññî â®œÑ… ä ‹

†ù Í õœî øÑç

Happiness

SpectrumFeelaPeace

ofMind(ขาว)

FeelEnergetic

(แดง)

FeelFun

(สม)

FeelCreative

(เหลอง)

FeelHarmonious

(เขยว)

FeelSophisticated

(ฟา)

FeelPrestigious

(มวง)

ลกษณะคณคาทสง

มอบ

รสกถกกระตนพลงทาทายความกลาตนเตนเราใจท�าใหเกดความกระตอรอรน

รสกสนกสนานสบายๆนอกกฎระเบยบข�าขน

รสกไดถงไอเดยใหมการคดตอยอด กระตนความคด สรางสรรคนวตกรรม

รสกถงความสงบกลมกลนระหวางคนกบคนคนกบสงแวดลอมการปรบตวเขาหากนเพอใหสามารถ อยรวมกนอยางสนต

รสกถงความนาสนใจนาศกษามรากเหงา มประวตศาสตร มเรองราวใหคนไทยเกดความภมใจ และชาวตางชาตทงและยอมรบรสกเปนเกยรต

อลงการรสกซาบซงในพระมหา-กรณาธคณรสกภมใจในความเปนไทยรสกจงรกภกดรสกถงความสงบ

สบายทางจตใจตวอยางประเภท

สนคา-ThaiChallenge

ActivityเชนกจกรรมอาทSoftAdventureปนผาโรยตว ด�าน�าเดนปาดนกตกปลาลองแกงเปนตนOutdoorSportsExtremeActivitySportเชนกอลฟ

-ThaiFestivityเชน

งานวดละครลง

การแสดงรวม-

สมยทมวตถประสงค

เพอความสนกเชน

Tiffany,Cabaret,

StreetFood,Festi-

val/Event

ทเปนลกษณะ

รวมสมยหรอสรางขน

เชนStreetFestival

Concert

-ThaiCreative

Experienceเชน

สอนท�าอาหารไทย

อาหารไทยประยกต

การสอนมวยไทย

เปนตนArt&

Designเชน

พพธภณฑศลปะ

ArtofParadise

งานศลปะสนคาท

ตอยอดจากภมปญญา

ไทยเชนกระเปา

ผาไหมสนคาOTOP

-ThaiWayofLife

เชนวถชวต

คนเมองวถชวต

ชาวประมง

วถชาวมอรแกน

ชมชนรมน�า

ชมชนทอยในปา

ชาวเขาเปนตน

-ThaiWisdom

ภมปญญาไทยเชน

นวดไทยสมนไพรไทย

อาหารไทยดงเดม

การแสดงทาง

วฒนธรรม

ประเพณดงเดม

สอถงวฒนธรรมพนถน

สงทแสดงใหเหนถง

ความเชอความศรทธา

โบราณสถาน

โบราณวตถ

พพธภณฑตางๆ

-ThaiTreasures&

Luxuryอาทมรดก

ไทยทไดรบจาก

สถาบนพระมหา-

กษตรยเชน

สถาปตยกรรม

พระราชวงวชาการ

ศลปกรรมสาขา

ตางๆวรรณศลป

ทศนศลปโครงการ

พระราชด�ารพระ-

ราชพธตามโบราณ

ราชประเพณ

ความหรหราตางๆ

-ThaiSerenity

(Peaceand

Beauty)เชน

ทศนยภาพทะเล

ภเขาน�าตก

กจกรรมเชง

ศาสนาเชน

การปฏบตธรรม

พธกรรมตางๆ

ทใหความสงบ

22 | Tourism Review

จ.นาน กระซบรกเสมอดาว

นานเปนเมองเกาทยงมชวตมทรพยากรทอง-

เทยวทหลากหลายและไดชอวาโรแมนตกทสด

แหงหนงของเมองไทย

จ.ล�าปาง เมองทไมหมนตามกาลเวลา

เนนความเปนเมองเกาทยงอนรกษวถชวตแบบชาๆไมเรงรบ

และอนรกษสภาพเมอง ศลปะวฒนธรรมแบบโบราณไวให

คนรนใหมสามารถสมผสกบความงดงามแบบดงเดมได

เปดตว 12 เมองตองหาม...พลาด

เมองตองหาม...พลาด คอ

เมองทคนไทยรแตไมรจกจรงๆไมเคยรวามอะไรนาสนใจ

เมองทเหมอนไมมอะไรแตจรงๆแลวมเรองราวทนาสนใจมากมาย

จ.เพชรบรณ ภดอกไมสายหมอก

เพชรบรณเปนพนทธรรมชาตทสมบรณมววทวทศนทงดงามปกคลมดวยทะเลหมอกและมอากาศเยนตลอดป


23|Tourism Review

จ.บรรมย เมองปราสาทสองยค

บรรมยเปนแหลงทมปราสาทหนโบราณทส�าคญทสดในเมองไทยอาทเชนปราสาทหนพนมรงปราสาทเมองต�าซงถอได

วาเปนแหลงทองเทยวUNSEENทเปนทรจกมากทสดแหงหนงของเมองไทยในปจจบนยคสมยทเปลยนไปบรรมยไดมความ

เปลยนแปลงเกดขนมากมายเกดปราสาทในยคใหมคอ‘ปราสาทสายฟา’หรอThunderCastleStadiumของBuriram

FCจากการลงทนอยางมหาศาลในการสรางSportArenaขนาดใหญทไดมาตรฐานระดบโลกและสนามชางอนเตอร-

เนชนแนลเซอรกตสนามแขงขนรถยนตทใหญทสดของเอเชย

จ.สมทรสงคราม เมองสายน�าสามเวลา

เมองเการมน�าทผคนยงคงมวถชวตประจ�าวนรมแมน�ามจดขายเปน

สายน�า3เวลา(ทาคาบางคนฑและอมพวา)

จ.เลย เยนสด...สขทเลย

อสานคนมกจะคดวารอนแหงแลงแตจรงๆแลวทอสานมจงหวดทมอากาศเยนตลอดทงปนนคอจงหวดเลยเนองจาก

สภาพภมศาสตรของจงหวดเลยเปนทราบสงมภเขาสงกระจดกระจายท�าใหเปนจงหวดทมภตางๆซงเปนแหลงทองเทยว

ส�าคญเชนภกระดงภหลวงภลมโล

จ.ราชบร ชมชนคนอารต

ราชบรถอไดวาเปนจงหวดทเปนแหลงรวมชมชนคนอารตๆมากมายโดยมจดขายเปนการน�าศลปะตางๆ

มาเปนจดดงดดทางการทองเทยวไมวาจะเปนรสอรตเกๆดไซนทพกใหเปนงานศลปะชนใหญการสบสาน

การท�าเครองปนดนเผากบงานประตมากรรมเซรามกในโรงงานเถาฮงไถหอศลปดคน‘สวนศลปบานดน’


24 | Tourism Review

จ.ตราด เมองเกาะในฝน

หมเกาะตะวนออกทมความงดงามไมแพเกาะฝงอนดามนหนงในdestinationในฝนของนกเดนทางหลายๆคน

เกาะทไดรบความนยมทงหมด11เกาะทงเกาะขามเกาะชางเกาะกดเกาะกระดาษเกาะเหลายาเปนตนมหาดทรายขาว

มพนใตทะเลทสวยงามและสมบรณทสดแหงหนงของอาวไทยทส�าคญคอเปนแหลงทองเทยวทมบรการLuxury

สดชกซอนอยจ�านวนมาก

จ.จนทบร สวนสวรรครอยพนธผลไม

เมองจนทบรมสวนผลไมอยมากมายเปนจงหวดทสมบรณไปดวยผลไม

ตลอดทงปมบฟเฟตผลไมสดและยงมการน�าเอาผลไมมาประกอบเปน

อาหารอรอยๆทมเอกลกษณและเปนอาหารตนแบบoriginalของพนทเชน

มสมนทเรยนตมย�าใบกระวานใสระก�าเสนจนทนผดปเปนตน

จ.ตรงยทธจกรความอรอย

ตรงเปนเมองทรวบรวมเซยนรานอาหารอรอยมากมายทงอาหารไทยจนอาหารใตตมซ�าหมยางราดหนาซปเปอร

เคกเมองตรงนอกจากนยงมวถชมชนแบบดงเดมทนารกมสภากาแฟชลลๆยามเชาใหนกเดนทางไดเลอกไปจบกาแฟ

ดวถชวตของคนในพนท

จ.ชมพร หาดทรายสวยสรอยล

ชมพรมทะเลสวยมหาดทรายทยาวเหยยดถง222กโลเมตร(1ล=0.5กม.)ตดกบจงหวดประจวบครขนธและจงหวด

สราษฎรธานทะเลชมพรถอไดวาเปนทะเลสวยของอาวไทยทสามารถเทยวไดตลอดทงปและเปนแหลงหอยมอเสอท

สมบรณจ�านวนมากศนยศกษาธรรมชาตเขาดนสอจดดเหยยวอพยพทดตดอนดบ1ใน5ของโลก

จ.นครศรธรรมราช นครสองธรรม

เปนจงหวดทมความโดดเดนมากๆทงทางเรอง‘ธรรมะ’และ‘ธรรมชาต’

25|Tourism Review

มหกรรมแหงความสข 12 เดอน

เพอสนบสนนการเปดปทองเทยววถไทยททท.ไดผลกดนกจกรรมเทศกาลประเพณ

ทสะทอนภาพลกษณของประเทศตลอดป2558 โดยเรมเปดปทองเทยววถ ไทย

ในวนท14มกราคม2558ณสแยกราชประสงค-สวนลมพนดวยขบวนพาเหรด

DiscoverThainessParade

ส�าหรบในเดอนตางๆ ตลอดปจะมกจกรรมตางๆอาท

กมภาพนธ เทศกาลแหงความรกและผกพน

สายสมพนธไทย-จน

มนาคม มหกรรมไหวครมวยไทยโลก

เมษายน เยนทวหลามหาสงกรานต

พฤษภาคม เทศกาลThailandMusicFestival

มถนายน มหกรรมสวรรคนกชอป

กรกฎาคม มหกรรมสานศลปแผนดนอาเซยน

สงหาคม มหกรรมผาไหมไทยเทดไทราชน

กนยายน มหกรรมอาหารนานาชาต

ตลาคม มหกรรมแขงขนTourdeThailand

พฤศจกายน สสนแหงสายน�ามหกรรมลอยกระทง

ธนวาคม มหกรรมแหงความสข


26 | TourismReview

หากจะเปรยบเทยบความมเอกลกษณทางวฒนธรรมของไทย

กบประเทศตางๆทวโลกมองอยางเรวๆกจะเหนไดวาประเทศไทย

เปนประเทศทมเอกลกษณทางวฒนธรรมเฉพาะตวทชดเจนในอนดบตนๆ

แมวาเราจะก�ากงอย ในวฒนธรรมอนเดยและจนกตามความเปนไทย

หลายสวนกไมซ�าแบบใครไมวาจะเปนภาษาทาทการแสดงออกซง

อธยาศยไมตรรอยยมอนเปนสวนทแสดงออกมาจากภายในของผคน

ไปจนถงการแสดงออกผานความเชอและคานยมในรปแบบตางๆ ไมวา

จะเปนขนบธรรมเนยมประเพณวถชวตของผคนอาหารการกนศาสนา

ศลปวฒนธรรมแขนงตางๆทงจตรกรรมประตมากรรมสถาปตยกรรม

วรรณกรรมดนตรและนาฏศลปฯลฯทพบเหนไดในชวตประจ�าวนทวไป

และเรยกสนๆอยางเขาใจตรงกนวา‘วถไทย’(Thainess)ในขณะทประเทศ

ตางๆสวนใหญในโลกมภาพทสงกดอยกบกลมวฒนธรรมเชนกลม

วฒนธรรมตะวนตกกลมอาหรบกลมจนกลมอนเดยฯลฯหลายๆประเทศ

มวฒนธรรมเดยวกนหรอคลายกนอาจจะมอยบางบางสวนทเปนเอกลกษณ

เฉพาะตวแตจะใหชดเจนในความรบรและเขาใจจนเรยกไดวาเปนวถคนชาตนน

ชาตนอาจตองใชเวลาคดอยนานจากทกลาวมานอาจไมเกยวกบระดบ

ของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจหรอความกนดอยดแตเรองนเกยวของ

กบความภาคภมใจและเกยรตภมทเราคนไทยเองรบรสมผสไดและทส�าคญ

ในกระแสโลกยคนเราจะใชประโยชนจากเรองนอยางไรทจะท�าใหคณคาและ

แกนแทของวถไทยถกถายทอดและสงผานประสบการณทดและนาประทบใจ

ใหกบแขกผมาเยอนเอกลกษณและความงดงามสบทอดตอเนองไดอยาง

ยงยนในขณะทกอใหเกดประโยชนตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศได

ตามทคาดหวง

วถไทยในกระแสเรอง :พรหมเมธนาถมทอง1

วถไทย ทนทางสงคมและวฒนธรรม

1ผอ�านวยการกองสงเสรมการบรการทองเทยว


27|TourismReview

เปนททราบกนดวาประเทศไทยเราไดใชประโยชนจากวถไทยน

มาอยางยาวนานแลวผานการสอสารเพอโฆษณาและประชาสมพนธ

ใหนกทองเทยวเดนทางเขามาทองเทยวชนชมสมผสลองนกถงภาพ

โปสเตอรของพระบรมมหาราชวงและโปสเตอรของสถาปตยกรรม

ไทยตางๆทมความประณตงดงามภาพของกล มเรอแจวทขนสนคา

เขามาขายในตลาดน�าด�าเนนสะดวกภาพสภาพสตรใสชดไทยสวยงาม

พนมมอไหวหรอภาพของการรดน�าด�าหวในเทศกาลมหาสงกรานต

และภาพอนๆอกมากมายลวนเสนอแงมมคณคาวถไทยใหแขกตางบาน

ตางเมองไดรบรและคาดหวงใหมารวมชนชมเพอใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ

จากการทองเทยวจนกลาวไดวาวฒนธรรมเปนปจจยส�าคญของการพฒนา

และสงเสรมการทองเทยวของประเทศโดยทประเทศไทยเองกมทรพยากร

ทองเทยวทมากมายหลากหลายครบทกประเภททงธรรมชาตและวฒนธรรม

ทสงเสรมเกอกลภาพลกษณการทองเทยวจนถอไดวาคมคาทจะเดนทาง

มาทองเทยวอยางไรกตามในระยะทผานมาดเหมอนวามเพยง‘ภาพ’

ของวถไทยทเดนๆ ถกคดสรรเพอเผยแพรส การรบร ของนกทองเทยว

แตเนอหาสาระคงยงไมเพยงพอทจะน�าเสนอเรองราวความหมาย

ใหนกทองเทยวไดรบร และเขาใจอยางซาบซงจน ‘วถ ไทย’ ขนมา

โดดเดนอยกลางใจนกทองเทยวและเปนแรงดงดดทส�าคญทจะตองเดนทาง

มาเยอนเพอสมผสชนชมแตตรงกนขามการขาดเนอหาสาระทดพอ

ยงท�าใหเกดความคลาดเคลอนในความเขาใจพรอมๆกบเกดการน�าเสนอ

ทผดเพยนเพยงผลทางการคา ไมตรงกบคณคาแกนแทของวถไทย

ในหลายกรณโดยเฉพาะเรองนวดไทยและอาหารไทยเปนประเดนให

วพากษวจารณมาอยางตอเนอง


28 | Tourism Review

วถไทย หรอวถแบบไทยๆประเดนทตองสะสาง

ความโดดเดนของวถไทยหลายอยางเปนทปรากฏในการรบรของผคน

ในระดบโลกรวมทงถกโหวตวาเปนทชนชอบของนกทองเทยว ไมวาจะเปนอาหารไทย

นวดไทยมวยไทยและเทศกาลงานประเพณตางๆทหมนเวยนเกดขนแตละชวงฤดกาล

ในรอบปสงตางๆเหลานเปนสงดงดดใจทนกทองเทยวรจกกนดแตดเหมอนวาการเขาถง

คณคาและเรองราวของนกทองเทยวยงไมเพยงพอทจะท�าใหนกทองเทยวไดเขาใจและใชเวลาอยกบคณคา

วถไทยไดนานพอผนวกกบเรองมาตรฐานการใหบรการทเกยวของกบการทองเทยวของประเทศอยในขนตดลบ

จงเปนเหตใหหลายกรณเปนปญหาภาพลกษณของประเทศไทยไมวาจะเปนโครงสรางพนฐานเพอการเดนทาง

ถนนหนทางขาดความสะดวกปลอดภยทดพอ ปญหาการจราจรทตดขด การเดนทางโดยรถไฟทล าชา

และบรการลาหลง(บางชวงเวลากเกดเหตน ากลวตอความปลอดภยในชวตและทรพยสน)แหลงทองเทยวหลายแหงเสอมโทรม

ขาดการจดการนวดไทยกถกแฝงไปดวยเรองเพศเมองทองเทยวส�าคญของประเทศกอดมไปดวยแหลงอบายมขสถานเรงรมยเตบโตไม

จ�ากดและขาดการควบคมทดพอปญหาสงคมพอกพนเพมขนเรอยๆทงยาเสพตดเพศพาณชยการหลอกลวงเอารดเอาเปรยบนกทองเทยว

การคาขายบรการนกทองเทยวดวยรอยยมเพชฌฆาตหลายคนมงกอบโกยดวยการหาก�าไรเกนควรจากคนตางถนอกทงเรองปญหาสขอนามย

สารพดเรองทงหลายน ถกเรยกวาเปนวถแบบไทยๆทคอยบนทอนภาพลกษณคณคาของวถไทยเราจะสงเสรมคณคาวถไทยตองไมลม

ทจะจดการปญหาตางๆทงหลายเหลาน ในระดบทเขมขนพอๆกบการสงเสรมมเชนนนDon’tThaitomeกยงคงตามหลอกหลอน

ใหเราตองเจบปวดกนตอไป

วถไทย วถแหงเรองราว ประเทศไทยเปนประเทศทมรากเหงามประวตศาสตรความเปนชาต

มายาวนานมมรดกทางวฒนธรรมทนาสนใจมากมายสบทอดสะสม

กนมาเปนคณคาทนาภาคภมใจในปจจบนหลายสงหลายอยางสะทอน

ตวตนเปนสงดงดดใจดานการทองเทยว(TouristAttraction)บางก

เปนความงดงามอนวจตรบรรจงของสถาปตยกรรมไทยวดวาอาราม

อาคารประวตศาสตรอทยานประวตศาสตรหลายแหงมความส�าคญ

ในขนเปนมรดกโลกเรามเมองประวตศาสตรทมเสนหและมเอกลกษณ

อยางเชยงใหมแมฮองสอนเชยงรายนานอยธยาเพชรบรและอก

หลายเมองกระจายอยตามภมภาคตางๆงานฝมอชางไทยอนประณต

ปรากฏงดงามใหเหนอย ตามหลงคาโบสถและวหารดวยเทคนค

ทสบทอดกนมาแตโบราณเรามศลปะทกแขนงทสะทอนความเปนไทย

อยางชดเจนทงดนตรไทยนาฏศลปไทยและการละเลนตางๆ

เรามสมนไพรทน�ามาใชในการประกอบอาหารและรกษาโรคอาหารไทย

รสชาตดมคณคาทางโภชนาการและเปนทรจกกนไปทวโลกเรามมวยไทย

ทเลองชอทเปนทงกฬาและศลปะการตอส เรามวถชวต

ผ คนทมเสนหดงดดใจแตกตางกนไปในแตละทองถน

ทงในบรรยากาศของชมชนเมองและชนบทสงตางๆเหลาน

พบเหนไดโดยทวไปในสงคมไทยแตหากลองวเคราะหดใหด

สงทงหลายลวนมเรองราวและแงมมทตองการอธบายเพอ

ใหเขาใจในสงทเหนและเปนอยและเพมพนความนาสนใจ

ในเรองนนๆและแนนอนวาคณคาและแกนแทกมกจะถก

สอดแทรกอยดวยปญหาและปะปนดวยสงแปลกปลอมซง

ตองการการอธบายดวยเชนกน


29|Tourism Review

วถไทย ลมหายใจทตองดแล การน�าเสนอคณคาวถไทยสสายตาและการรบรของนกทองเทยว

คอการเผยแพรเกยรตภมและความภาคภมใจของคนในชาตใหเขารสก

ชนชมดวยกบเราและชนชมอยางถกตองเขาใจในคณคาและความหมาย

ดวยเหตผลส�าคญ2ประการคอหนงเพอปองกนการแสดงออก

หรอการกระท�าใดๆของนกทองเทยวทอาจสงผลกระทบตอความรสก

ของเจาบานจากความไมรไมเขาใจหรอเขาใจผดๆเรองวถไทยสองเพอ

เพมแรงดงดดความสนใจและสรางความประทบใจจากเนอหาสาระ

ทไดรบรวมทงเกดการเสรมสรางกจกรรมใหมๆจากเรองราวนนๆ

ทนกทองเทยวอาจรวมมประสบการณในการทองเทยวและเรองน

ยงเกยวโยงไปถงการน�าเสนอสงทเปนคณคาของแทดวยเกดการอนรกษ

และสบทอดวถไทยอยางถกตอง

วถไทยในบรบทของการทองเทยวจงมใชสนคาทตงวางและ

เลอกบรโภคดงเชนสนคาทองเทยวอนๆทอาจรบรชนชมเพยงกายภาพ

ทปรากฏเพอความส�าราญหรรษาผอนคลายแตวถไทยเปนสงท

แฝงความหมายมคณคาทเกยวโยงกบความรสกนกคดของคนไทย

การเรยบเรยงเนอหาสาระ(Content)และถายทอดถงนกทองเทยว

ผานสอทมประสทธภาพจงเปนเรองราวทส�าคญทสด

ชองทางการสอสารในปจจบน ดจะเอออ�านวยในการเผยแพร

เรองราววถไทยไดดกวาอดตเพราะมประสทธภาพในการเขาถงทดกวา

มลกเลนเพอการน�าเสนอเนอหาสาระทนาสนใจกวา โดยเฉพาะสอ

อนเทอรเนตและสอสงคมออนไลนรวมทงการอาศยสอกระแสหลก

เดมเขามาเปนตวชวยและตองเผยแพรประชาสมพนธตงแตตนทาง

เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจของนกทองเทยว

การเชดชวถไทยใหเปนสงดงดดใจทางการทองเทยวทส�าคญ

จงตองทมเทเรองเนอหาสาระทจะกระตนใหเกดความอยากรอยากเหน

อยากมประสบการณรวมและมความสขทจะชวยแบงปนตามวถของคน

ยคนผานชองทางสอสารทมประสทธภาพเรองนตองการผเชยวชาญ

และสรรพก�าลงจากทกฝายทตองรวมกนทมเทอยางเอาจรงเอาจง

การใชโอกาสของงานเทศกาลประเพณตางๆทเกดขนในชวงเวลาจรง

นาจะเปนอกแนวทางหนงทเหมาะสมในการสอดแทรกเนอหาสาระ

ทตองการน�าเสนออยางไดผลเปนบรรยากาศทมความรสกรวมกน

ทจะเผยแพรและแลกเปลยนเรยนรสวนการจดกจกรรม(Event)

แบบไมมทมาท ไป ขาดเนอหาสาระทดพอกน าจะตองทบทวน

เพราะสนเปลองงบประมาณถาเพยงจะกระตนการรบรกดจะไมเกด

มรรคผลใดเพราะนกทองเทยวสวนใหญวางแผนเดนทางกนเปนการ

ลวงหนาจะมความหมายกเพยงRibbonMarketingทนกทองเทยวเอง

กไมตองการอยากรวาใครจะมาตดรบบน


30 | Tourism Review

Tourism Trendsแนวโนมทองเทยว

เรอง : วฒชย กฤษณะประกรกจ

ความเปนไทย

ความเปนไทยกเหมอนกบ‘ความ’อนๆ

อกมากมายทอยรอบตวเรา

มนคอมโนทศน หรอกรอบความคด

ท เราใช อธบายความจรงเกยวกบสงนนๆ

โดยสวนใหญแลวเราท�าความเขาใจโลกรอบๆ

ตว ไดดวยการเขาไปมประสบการณแลวก

สรางมโนทศนขนมาอธบาย

แตในบางครง เรากสามารถเรยนรผาน

การถายทอดสงตอมาจากคนอนโดยไมตอง

มประสบการณจรงเกยวกบมนแตกกลบเขาใจ

มนไดอยางรวบรดรวดเรว

30 | Tourism Review

31|Tourism Review


บทละคร

ทามกลางตกแถวโบราณในเมองเวโรนา ประเทศอตาล รอบขางเตมไปดวยรานรวง

ขายของทระลกและสนคาแฟชนแบรนดเนม มตรอกเลกๆ แคบๆ น�านกทองเทยวเขาไปสแหลง

ก�าเนดของต�านานรกอมตะ โรมโอ แอนด จเลยต บทละครคลาสสกของวลเลยม เชกสเปยร

Casa di Giulietta ตงอยทบานเลขท 27 ถนน Via Cappello เมองเวโรนา ถกก�าหนดให

เปนบานของตระกลคาปเลต ตามทองเรอง ทงทจรงแลวมนเปนโรงแรมเกาตงแตศตวรรษท 13

และไดรบการบรณะขนมา โดยมจดประสงคเพอการทองเทยวโดยเฉพาะ

ปากตรอกทางเขาแนนขนดไปดวยนกทองเทยว ทเบยดเสยดกนเขาเยยมชมสถานท

ผนงโดยรอบเตมไปดวยกระดาษขอความอธษฐานขอความรก แปะทบถมกนจนแทบมองไมเหน

ทวาง

เมอเดนเขาไปสบรเวณตวบาน กจะพบกบรปปนจเลยตยนอยกลางสวน ถกหอมลอมไวดวย

นกทองเทยวจ�านวนมาก ทก�าลงเรยงควกนเขาไปกอดและลบไลหนาอกของเธอ เพอโพสทา

ถายรปไปเปนทระลก และดวยความเชอวาจะท�าใหโชคดในเรองความรก

ภายในตวอาคาร เมอเดนเขาไปกจะพบกบหองหบตางๆ เครองเรอน เสอผา และของใช

ในชวตประจ�าวนของจเลยต ไฮไลตส�าคญคอบรเวณระเบยงหองนอน ทเปดใหนกทองเทยว

ทเปนครกออกไปยนโพสทาเพอถายรป ใหเหมอนกบฉากส�าคญในนยาย ทโรมโอแอบมายน

เรยกหาหญงสาวของเขา

บทละครถกแปลใหกลายเปนรปธรรมขนมาส�าหรบการทองเทยว ทกสงทกอยางกลายเปน

เรองจรงจงขนมา จากสงทไมเปนความจรงใดๆ เลย นอกจากตนก�าเนดของบทละครนมฉากหลง

เปนเมองเวโรนา อตาล

พธกรรมตางๆ จดถายภาพ การโพสทาทาง การเขยนขอความจารกแปะบนผนง ทกอยาง

ลวนมความหมายทเกยวของกบมโนทศนเรองความรกอมตะตามบทละคร

31|Tourism Review

32 | Tourism Review

ต�านานศาสนา

เมองโรวานม ประเทศฟนแลนด มสถานททองเทยวทส�าคญคอ ซานตาพารค

ชาวฟนแลนดมความภมใจในต�านานซานตาคลอส และถอวาบรเวณแลปแลนด ซงอย

ทางภาคเหนอของประเทศ คอทอยอาศยและสถานทท�างานของซานตาคลอส พวกเขาสราง

ซานตาพารค ณ บรเวณเสนอารกตกเซอรเคลลากผานพอด

ภายในซานตาพารคมอาคารขนาดใหญหลายหลง

เพอใชเปนทตอนรบนกทองเทยว รานขายของทระลก

สารพด มทท�าการไปรษณยของซานตาพารค เพอเปด

โอกาสใหเราไดเขยนโปสตการด จาหนาสงกลบมาทบาน

เพอเปนทระลก เปนหลกฐานยนยนวาเราไดมาถงแหลง

ก�าเนดของต�านาน

ไฮไลตของซานตาพารค อยทหองสตดโอใหถายรปคกบ

ซานตาคลอส

ซานตาคลอสคนอนๆ ทเดนอยตามศนยการคาในชวง

เทศกาลแหงความสขของคนทวโลก ทงหมดนนลวนเปน

ตวปลอม และชาวฟนแลนดถอวาซานตาคลอสทซานตาพารค

คนน คอ ‘ตวจรง’

ซานตาคลอสตวจรงเปนผชายแก อวน หนวดเคราสขาว ใสเสอและกางเกงสแดง หวเราะ

เสยงดง โฮ ... โฮ ... โฮ ตลอดเวลา และทส�าคญ คอเขาสามารถกลาวค�าทกทายไดหลายภาษา

เพอตอนรบนกทองเทยวจากทวโลก

จรงๆ แลวต�านานศาสนาเกยวกบนกบญนโคลส ปรากฏอยทวทวปยโรป ถอเปนมโนทศน

การใหและเทศกาลแหงความสขในชวงปลายป จนกระทงชาวฟนแลนดน�ามาสถานทจรง

และตวบคคลจรงๆ ขนมาได เพอจดประสงคดานการทองเทยว

วตถโบราณ

National Palace Museum ของไตหวน บอกเลาต�านานและจตวญญาณของชาวไตหวน

ท�าใหเรารวาท�าไมพวกเขาจงพฒนายงใหญทดเทยมประเทศมหาอ�านาจของโลก เปนศนยกลาง

ของการผลตชนสวนอเลกทรอนกสทมความสลบซบซอน

เมอศตวรรษกอน หลงจากการลมสลายของราชวงศชง ในประเทศจน พรรคคอมมวนสตจน

กเขามาครองอ�านาจ ท�าใหสวนของพรรคชาตนยมของจนพายแพ และพาผคนอพยพหนออกมา

ตงหลกทเกาะไตหวน ประเทศจนแบงออกเปน 2 ฝงอดมการณทางการเมองอยางชดเจนตงแต

นนมา

ในระหวางการอพยพครงใหญ ผน�าไตหวนขนเอาวตถโบราณมคาจากพระราชวงตองหาม

ออกมาดวย เพอเปนการยนยนถงความเปนประเทศจนทแทจรงของตนเอง แตดวยขอจ�ากด

ในการเดนทางขามน�าขามทะเล ท�าใหสวนใหญมขนาดเลกกระจวหลว ในขณะทวตถโบราณ

ททงไวบนแผนดนใหญ เปนสงทมขนาดใหญโตโอฬาร

ประมาณกนวาวตถโบราณมากกวา 696,000 ชน ถงจะมขนาดเลก แตกมมลคาล�าเลศ

จนประเมนราคาไมได และสะทอนใหเหนถงความมหศจรรยพนลกของมรดกทางวฒนธรรม

อนรมรวย

32 | Tourism Review


33|Tourism Review 33|Tourism Review


34 | Tourism Review

จนปจจบนน จนแผนดนใหญอางวาไตหวนยงคงเปนสวนหนงของประเทศจน และของมคา

มากมายในพพธภณฑแหงนยงเปนของประเทศจนอย ในขณะทคนไตหวนมความรสกชาตนยม

และมองวาของเหลานสะทอนความเปนชาวไตหวนและชาวจนทแทจรง

มคคเทศกอธบายวา คนหนมสาวชาวไตหวนรนใหม เตบโตขนมาพรอมกบเรองเลาทนาตนเตน

เกยวกบวตถโบราณขนาดเลกกระจวหลว ทเตมไปดวยความมหศจรรยในพพธภณฑ

วตถโบราณกลายเปนมโนทศนเกยวกบความเปนชาต บอกเลาต�านานการสรางชาต กลายเปน

จตวญญาณของผคน และนเปนเหตผลสวนหนงทท�าใหไตหวนพฒนาศกยภาพในการผลตสนคา

ทมความสลบซบซอนไดเหนอกวา ในราคาถกกวา

ประวตศาสตรการเมอง

เจาของรานขายของทระลก ทตลาดนดหนา Yuyuan Garden คฤหาสนของเศรษฐ

ในเมองเซยงไฮ ตงแตยคโบราณ ซงทางการจนอนรกษเอาไวเปนสถานททองเทยว ถอหนงสอ

ปกแดง Quotations from Chairman Mao Tse-Tung กวดแกวงไปมาลอตาลอใจนกทองเทยว

ใหซอกลบไปเปนของทระลก

34 | Tourism Review

ตลาดนดขายของทระลก กลาดเกลอนไปดวย

ภาพของเหมาเจอตง นอกจากหนงสอปกแดงเลมเลก

ยงมนาฬกาขอมอ บนหนาปดเปนรปทานประธานเหมา

ก�า ลงโบกมอตกต อก นอกจากน ย งม ไฟแชก

เครองกระเบอง เขมกลด ฯลฯ ทมรปทานประธานเหมา

และสญลกษณของพรรคคอมมวนสตจนตดอยหรา

มคคเทศกเลาวา ในยคสมยทจนถกปกครองดวย

พรรคคอมมวนสต คหบดร�ารวยถกยดทรพยสนและ

คฤหาสน เพอสรางความเทาเทยม ชาวจนทกคน

จะตองท�างานหนกเทากน และไดรบปนสวนอาหาร

เทากน ทกคนเรยนและทองจ�าหนงสอปกแดงเลมน

ทกบานจะตองม ทกคนจะตองพกพาตดตวเอาไว

แตในทกวนน ถาเดนๆ ไปแลวเหนใครถอหนงสอเลมน

แนบอก คณสนนษฐานไดเลย วาเปนคนบาแนๆ

คฤหาสนเกาแกกลายเปนสถานทท องเทยว

ยอดฮต และหนงสอปกแดงกลายเปนของทระลก

บอกเลามโนทศนเกยวกบอดมการณทางการเมอง

และเหตการณทางการเมองในอดต


35|Tourism Review


ความรกอมตะของโรมโอแอนด จ เลยต

ความสนกสนานรนเรงในเทศกาลครสตมาสและ

ซานตาคลอส ความภมใจในความเปนชนชาต

ทยงใหญและเกาแก รวมไปถงอดมการณทาง

การเมองเพอความเทาเทยม

จากตวอยางขางตน ดเหมอนวาใครๆ กลวน

มมโนทศนมาขายและถายทอดใหคนทวโลก

ในรปแบบของบรการทองเทยว ของทระลก

สถานทและตวละครตางๆ โดยมในระดบของ

ความจรงทแตกตางกนไป นบตงแตไมมความจรง

อยเลย ไปจนถงการคดเลอกเอาความจรงบางสวน

มาเลา

ความเปนไทยกเชนกน มนกลายเปนสนคา

ส�าหรบการทองเทยวมาตลอด ตงแตตลาดน�า

ไปจนถงพระบรมมหาราชวง ตงแตหาบเรแผงลอย

ไปจนถงศนยการคาใหญระดบโลก ตงแตรอยยม

ของคนขบรถรบจาง ไปถงรอยยมของพนกงาน

ตอนรบบนเครองบนบนปายโฆษณา

ความไรระเบยบ ความหรหรา การหลอกลวง

คอรรปชน ความประณต ประดดประดอย ความ

สมบรณพนสขของผนดนแหลงทรพยากร ฯลฯ

มโนทศนมากมายประกอบเขาดวยกน และท�าให

นกทองเทยวเรยนรเกยวกบความเปนไทย

มโนทศนเหลานสวนหนงกมความจรงอย

และอกสวนหนงกไมใชความจรงเสยทเดยว แตเรา

ปฏเสธมนไปเสยทงหมดไมได และขนอยกบวา

จะถายทอดและสงตอมโนทศนเหลานออกไป

อยางไร

35|Tourism Review


36 | Tourism Review

Tourism Seminarsประชม / สมมนา

Going Local : WTM2014

*หวหนางานวชาการ กองวจยการตลาด ททท.

การสมมนาวชาการดานการทองเทยว

ในงานสงเสรมการขายทางการทองเทยว

WTM2014ระหวางวนท4-6พฤศจกายน

2557ณExcelExhibitionกรงลอนดอน

สหราชอาณาจกรผจดงานไดจดสมมนา

วชาการดานการทองเทยวทเกยวของกบ

อตสาหกรรมการท อง เท ยวท ส� าคญ

โดยเชญองคกรหรอหนวยงานทเกยวของ

รวมเวทดงกลาว

เรอง : ปรชญากรณ ไชยคช*

37|Tourism Review


38 | Tourism Review

กจกรรมเกยวกบการสมมนาในงาน WTM ทกป จะมการก�าหนด

หวขอการสมมนาทหลากหลาย มวทยากรชนน�าจากสาขาตางๆ

มาบรรยาย กจกรรมนไดรบความสนใจจากผเขารวมงาน ในบางหวขอ

มผเขาฟงจ�านวนมากจนหองบรรยายไมสามารถรองรบได ผเขาฟง

สวนหนง คอ ผแทนทมหนาทในบธ และปลกเวลาเขามารบฟง เพอเพม

มมมอง และ up date แนวโนม สถานการณทองเทยว หรอเลอกเขาฟง

หวขอทมความสนใจสวนตว

WTM ปน National Geographic น�าเสนอหวขอการสมมนา

ในประเดนเรอง Going Local ซงเปนเรองทเปนแนวโนมส�าคญของ

การทองเทยวในยคน

Going LocalbyNationalGeographic

National Geographic สอนอกททรงอทธพลทสดในยคน

เปนผจดการสมมนาและเปดประเดน Going Local ค�าถามพนฐาน

ทถกตงขนงายๆ คอ “ท�าไมนกทองเทยวถงตองการเดนทางไปทองเทยว

ในททชาวบานอย” ดวยค�าถามน จงเกดการทองเทยวรปแบบใหม

ทหลายประเทศทวโลกไดน�ามาประยกตใชเพอสงเสรมการทองเทยว

ของประเทศตนเอง

ความหมายของการทองเทยว Going Local มรปแบบคลายกบ

การทองเทยวชนบท ทนกทองเทยวสามารถเดนทางไปทองเทยวตาม

พนทตางๆ ในชนบทหรอในเมองทมแหลงทองเทยวและกจกรรม

ทองเทยวทเกยวของกบวถชวต ความเปนอยของผคน และสงทผคน

ในชนบทท�ากนในพนทนนๆ

Going Local เปนการคนหากจกรรมและรปแบบการทองเทยว

ทไมเปนทรจกและไมเปนทนยมของนกทองเทยวโดยทวไป ซงบางครง

กไมรวามนคออะไร แตมหลายเรองราวทรอใหนกทองเทยวไดเดนทาง

มาคนหาดวยตวเอง

Going Local :GoingPhiladelphiaAnywherebutHere

ฟลาเดลเฟย เปนเมองใหญอนดบสองทางฝงตะวนออกของ

ประเทศสหรฐอเมรกา เปนเมองทางวฒนธรรม เพอการทองเทยว

และการพกผอน โดยศลปะของเมอง ประกอบดวย ดนตร ภาพยนตร

การออกแบบ แฟชน การแสดง และการปรงอาหาร เปนเมองทม

แหลงทองเทยวทมชอเสยงจ�านวนมาก นกทองเทยวทเดนทางทองเทยว

ในเมองนจะไดสมผสเมองในยคฟนฟศตวรรษท 21 ทดงดดใจให


39|Tourism Review

นกทองเทยวเดนทางมาสมผส ความทนสมย วฒนธรรมเชงสรางสรรค

ทก�าลงเบงบานและเปนสวนหนงของนวตกรรม

ดวยสปรตทเปนอสระ กอเกดเรองราวใหมๆ สรางพลงใหผคน

ออกแบบเมองโดยการฟนฟขนมาใหม สรางความรสกเหมอนเปน

ชาวฟลาเดลเฟย เมอเดนไปตามทองถนนไมวากลางวนหรอกลางคน

ท�าใหรสกเหมอนอยในทงยคเกาและยคใหมของอเมรกา ภาพทองถนน

ทเชอมตอกบสวนสาธารณะ แมน�า รานคา ศลปะสาธารณะ รานอาหาร

และพพธภณฑ แหลงทองเทยวเหลานอยใกลกบใจกลางเมองสามารถ

เดนไปได

เมองฟลาเดลเฟยไดก�าหนดรปแบบความโดดเดนของเมองไววา

l เปนเมองในยคฟนฟททนสมย

l เปนเมองก�ำเนดของกำรท�ำ Workshop ของโลก

l เปนเมองและแหลงทองเทยวระดบเวลดคลำส

Going local ในฟลาเดลเฟยไดใหประสบการณการเดนทาง

ทองเทยวทส�าคญ คอ

l นกทองเทยวไมสำมำรถพบในโปรแกรมทองเทยวทวไปได

ท�ำให Brand ของเมองมควำมเขมแขงมำกขน

l ชวยกระตนใหผคนเดนทำงมำทองเทยวในเมองมำกยงขน

l มแหลงทองเทยวทแตกตำงจำกทอนๆ

l สรำงประสบกำรณกำรเดนทำงทองเทยวแบบดงเดม

ใหกบนกทองเทยว

เมองไดน�าเสนอกจกรรมทองเทยวเกยวของกบความเปนอยของ

ผคน เชน การเตนร�า การเลนดนตร การเลนสเกตของกลมวยรนในเมอง

การนงรถมาชมเมอง การรบประทานอาหารทองถน เทยวชมพพธภณฑ

เปนตน ซงกจกรรมเหลาน ไมไดรบการบรรจไวในโปรแกรมทองเทยว

ทวไป แตเปนสงทชมชนหรอนกทองเทยวสามารถสมผสความเปน

ทองถนเหลานได อยางไรกตามรปแบบการจดการทองเทยวดงกลาว

ไดมมคคเทศกทองถนเปนคนน�าเทยวเพอใหเกดความเปนมตรระหวาง

นกทองเทยวกบผคนในทองถนและสรางภาพลกษณดานความปลอดภย

แกนกทองเทยว

*คนควาขอมลเพมเตมไดท www.discoverphl.com

Going Local :SwitzerlandGoGo! ป 2013 ประเทศสวตเซอรแลนด ไดรบการคดเลอกใหเปนท 1

จาก 140 ประเทศทวโลกดานความสามารถในการแขงขนทางดานการ

เดนทางและการทองเทยวโดย World Economic Forum โดยพจารณา

จากปจจย 14 ดาน คอ 1) นโยบาย ระเบยบ กฎเกณฑ 2) ความยงยน

ของสงแวดลอม 3) ความมนคงและความปลอดภย 4) สขภาพ

และสขอนามย 5) ความส�าคญของการเดนทางและการทองเทยว

6) โครงสรางการขนสงทางอากาศ 7) โครงสรางการขนสงภาคพนดน

8) โครงสรางดานการทองเทยว 9) โครงสรางดาน ICT 10) การแขงขน

ดานราคาในอตสาหกรรมการเดนทางและการทองเทยว 11) ทรพยากร

มนษย 12) สงดงดดใจส�าหรบการเดนทางและการทองเทยว

13) ทรพยากรทางวฒนธรรม และ 14) ทรพยากรทางธรรมชาต

สวตเซอรแลนด ประกอบดวยแหลงทองเทยวทางธรรมชาต เชน

ภเขา น�าตกและทะเลสาบ โบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวฒนธรรม

พพธภณฑ ท�าใหสวตเซอรแลนด มกจกรรมทองเทยวทหลากหลาย

ใหนกทองเทยวไดเดนทางไปสมผส การเลนสกบนหมะ ซงเปนกจกรรม

การทองเทยวในฤดหนาว กจกรรม Soft adventure เชนการปนหนาผา

กจกรรมเดนปาในฤดรอน เปนตน

ในป 2012 ตามรายงานของธนาคารโลก รายงานวา มนกทองเทยว

ชาวตางชาตเดนทางไปทองเทยวสวตเซอรแลนด ประมาณ 8,566,000 คน

นกทองเทยวทเดนทางไปทองเทยวสวตเซอรแลนด รอยละ 80.8

เพอการพกผอน และมเพยงรอยละ 12.2 ทเดนทางมาเพอการท�าธรกจ


40 | Tourism Review

สวตเซอรแลนดประชาสมพนธการทองเทยว Going Local

โดยไดน�าเสนอภาพรวมการทองเทยวในชนบททสรางภาพลกษณให

นกทองเทยว ท�าตวเหมอนคนในชนบททงการแตงกาย การรบประทาน

อาหาร การใชชวต โดยทนกทองเทยวสามารถเดนทางไปพกผอนตาม

บานเรอนของเขาทไดจดไว และใชชวตเหมอนกบชาวบาน โดยน�าเสนอ

แนวทางการสงเสรม การทองเทยว Going Local 5 ดาน คอ

Sleeping like a local น�าเสนอโรงแรมทพกแบบชนบท ทงในดาน

ของการออกแบบ การอยเปนครอบครว โดยนกทองเทยวทเดนทางไป

ทองเทยวตองชวยตวเองไมมคนใหบรการ

Travel like a local การเดนทางโดยรถในทองถน ซงเดนทาง

ไปดวยกนกบคนในทองถน

Be active like a local ท�ากจกรรมเหมอนกบคนในทองถน

เชน ปนจกรยานทองเทยว เลนสก พายเรอ เดนทกทายผคน ไปตาม

สถานทตางๆ

Enjoy like a local ท�าตวใหมความสขเหมอนคนในชนบท

โดยการเดนทางไปรวมงานกจกรรมตางๆ ตามทชมชนไดจดขน

Eat and drink like a local สงเสรมการรบประทานอาหาร

ทองถน โดยใชวตถดบทมอยในทองถน เชน การดมไวน

*คนควาขอมลเพมเตมไดท www.myswitzerland.com

Going Localแบบไทยๆ

หาก Going Local คอ การเดนทางไปทองเทยวในชนบท บานนอก

หรอนอกเมอง เชอวาประเทศไทยมความพรอมและมศกยภาพพอทจะ

สรางความประทบใจไดไมแตกตางจาก 2 ประเทศขางตน ในป 2556

ชนบทไทย มคนอาศยอยประมาณ 30 ลานคน จากประชากร 67 ลาน

คน จงท�าใหเชอไดวาความเปนพนบานหรอทองถนของไทยยงเขมขน

และทส�าคญคอ ไทยมการจดการทองเทยวในชนบทอยางเปนรปธรรม

และท�ามานาน ซงรจกกนในนามการทองเทยวโดยชมชน (Community

Based Tourism) ทชาวบานคนในชนบทลกขนมาจดการทรพยากรทม

อยในหมบานชมชนของตนเองเพอการทองเทยว ซงกระจดกระจายอย

ทวทกภมภาคของประเทศ บางชมชนท�ามานาน บางชมชนเพงรเรม

บางชมชนก�าลงไปไดดวยด แตกมบางชมชนทลมสลายไปแลว ชมชน

ในภาคเหนอ และภาคใต ถอวามการรวมตวกนเพอจดการทองเทยว

มากทสด ชมชนเหลานลวนน�าของดทมอยในชมชนมาเสนอขายแก

นกทองเทยวโดยมจดเดนจดขายของทแตกตางกนออกไป และสงท

นกทองเทยวจะไดสมผสเมอไปทองเทยวชมชนคอ

แหลงทองเทยวชมชน Local ประเทศไทยมสถานททองเทยว

ทแตกตางกนออกไป ขนอยวาเลอกทจะไปทองเทยวทไหน หากไป

ภาคเหนอ แนนอนวาจะไมพลาดทจะไดขนภเขา เทยวดอย เยยมเยอน

ชนเผา อกอ อาขา มเซอ หรอกะเหรยง ซงชนเผาเหลานไดผนตวเอง

มาจดการทองเทยวภายในชมชน หากไปทองเทยวในภาคใต กจะได

สมผสวถชวตชมชนจากภผาสมหานท ‘เขา ปา นา เล พร ควน เลน’

โดยน�าเอาความแตกตางทางภมประเทศมาเปนจดขายดานการทองเทยว

ตงแตชมพรถงนราธวาส

กจกรรมทองเทยวภำยในชมชน แนนอนวากจกรรมทองเทยว

สวนใหญจะเกยวโยงกบอาชพของผคนในพนทนนๆ เชน กรดยาง

จบปลา ท�านา ปลกขาว ไดหมก เกบผลไม ไหวพระสกการะสงศกดสทธ

หดพดภาษาถน ตลอดถงเรยนการท�าอาหารทองถน หรอแมแต

รองร�าท�าเพลงของทองถนนนๆ

ทพกชมชน ในชนบทไดจดทพกไวบรการนกทองเทยวหลาย

รปแบบ โดยเรมจาก Homestay เชอวาทกคนร จกทพกสไตลน

เปนอยางด เนองจากไดแพรกระจายมาเปดใหบรการไมเวนแมแต

ในเมอง บานพกชมชนหลายชมชนในภาคใตโดยเฉพาะทเปนชมชน

มสลม ไมนยมใหนกทองเทยวมาพกทบาน จงรวมกนสรางทพกเปน

ของชมชนไวบรการนกทองเทยว รสอรตชมชน คลายกบบานพกชมชน

แตมการจดการทดกวา เชน ชมชนหมบานจฬาภรณพฒนา 10 อ�าเภอ

เบตง จงหวดยะลา ซงลกคาสวนใหญมาจากมาเลเซย แมวาจะอยใน

ปาดบ แตมสงอ�านวยความสะดวกครบครน อาทเชน เครองท�าน�าอน

สญญาณ Wi-Fi ทวดาวเทยม เปนตน แมแตวดกเปนทพกในชนบท

ทไดรบความนยม และบางชมชนในจงหวดพทลง จดการทองเทยว

ทเรยกวา School stay โดยใหนกทองเทยวทเดนทางไปทองเทยวใน

ชมชนพกทโรงเรยน

อำหำรชมชน เปนความคาดหวงของนกทองเทยวเมอเดนทางไป

ทองเทยวตางจงหวด นอกเมอง หรอชนบท ทจะไดรบประทานอาหาร

ทองถนในททไปทองเทยว อาหารสด (จากไร ฟารม สวน ทะเล ฯลฯ)

ปลอดสารพษ เพอสขภาพ ไรสารกนบด ปรงใหมๆ คอเมนทชมชน

ไดเตรยมไวบรการแกนกทองเทยวเมอเดนทางไปทองเทยวในชมชน

ป 2558 รฐบาลก�าหนดใหเปนปทองเทยววถไทย อาทเชน คน

ประเพณ วถชวต สถาปตยกรรม ธรรมชาต ภาษา การแตงกาย เปนตน

ทวประเทศ ถกก�าหนดใหเปนสนคาดานการทองเทยวทรอใหนกทองเทยว

เดนทางไปสมผส เรยนร สรางประสบการณรวมกบผคนในชมชน

ทองถนนนๆ ซงอาจจะเรยกปดงกลาววา Going local ทวไทยกได

*คนควาขอมลการทองเทยวโดยชมชนเพมเตมไดท www.cbt-i.org


41|Tourism Review


42 | Tourism Review

Museum & Tourismพพธภณฑ และ การทองเทยว

เมอเอยถงสงทเรยกวา ‘พพธภณฑ’ ความหมายทมกเขาใจกนโดยทวไปในสงคมไทย

กคอ เปนสถานทซงเปนทแสดงความเปนมาของชาตและการแสดงถงความภมใจในประวตศาสตร

อนยงใหญ ไมวาจะเปนเรองราวหรอชวประวตของวรบรษ / วรสตร ทไดเสยสละอยางใหญหลวง

พพธภณฑในลกษณะดงกลาวนมกจะเปนการด�าเนนการโดยรฐทงในแงของงบประมาณและ

บคลากร และโดยทประวตศาสตรกระแสหลกของไทยเปนประวตศาสตรทมสถาบนกษตรย

เปนศนยกลางแหงความเปลยนแปลง จงไมเปนทนาแปลกใจวาในพพธภณฑแหงชาตไทยกจะเปน

เรองเลาเกยวกบสถาบนกษตรยเปนดานหลก ไมวาในเชงตวบคคล เหตการณ สถานท

สงคมและสามญชนในพพธภณฑโดราเอมอนสมชาย ปรชาศลปกล*

โดราเอมอนในพพธภณฑแหงชาต / ทองถน

ในอกด านหน ง ได มการจดสร าง

พพธภณฑทองถน พพธภณฑทองถนปรากฏ

ใหเหนทงในรปแบบทเสนอเรองเลาของทอง-

ถนทสอดคลองไปกบเรองเลาของชาตไทย

ซงอาจเปนเรองของผคน เหตการณ ทด�าเนน

ไปในทศทางเดยวกนกบความยงใหญของชาต

เชน เรองเลาของวรบรษ / สตร ในทองถน

ทมการชวยเหลอตอผน�าไทยในการปกปอง

บานเมอง

นอกจากนยงปรากฏพพธภณฑทองถน

ทม งบอกเลาเรองราวของผ คนในทองถน

โดยทไมไดใหความส�าคญตอโครงเรองของ

ประวตศาสตรมากเทาใด หากตองการสะทอน

วถชวต ความเปลยนแปลง ความเคลอนไหว

ของกลมในแตละทองถน อาจกลาวไดวา

พ พธภณฑ ในลกษณะเช นนตอบสนอง

ตอความตองการโหยหาอดตของผ คนใน

สงคมไทยจ�านวนมากทขยายตวอยางกวาง-

ขวางหลงทศวรรษ 2540 และโดยทพพธภณฑ

แหงชาตไมอาจตอบสนองตอความตองการน

ได เนองจากแทบทงหมดของพพธภณฑแหง

ชาตเปนเรองทหางไกล ไมสมพนธเกยวของ

และดจะแปลกแยกกบความเปนจรงในชวต

ของผคนมากขน อนเปนผลใหเกดพนทเพอ

สรางอดตของตนเองขน ดงความพยายาม

ในการฟนประวตศาสตรของทองถนจ�านวน

มากในสงคมไทยผานการจดสรางพพธภณฑ

และพนทเหลานกปรากฏอยในรปแบบตางๆ

ไมไดจ�ากดเอาไวเพยงรปแบบของพพธภณฑ

เพยงอยางเดยว ความเฟองฟในการทองเทยว

ของตลาดโบราณทประกอบไปดวยสถานท

ซงมเรองราวอนยาวนาน มสนคาใหผ คน

สามารถบรโภคถงประวตความเปนมาของตน

นบเปนตวอยางหนงของการสรางพพธภณฑ

ของผคนใหบงเกดขน

*อาจารยประจ�าคณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

43|Tourism Review


โดยท ไม มความเหมอนหรอความคล ายคลงอะไรกบสงทก�าลงเกดขนในพพธภณฑ

แบบไทยๆ โดราเอมอน (Doraemon) หรอแมวห นยนตสฟ าผ มาจากอนาคตของญป น

ซงเปนตวละครเดนในการตนชอเดยวกนกบเจาแมวตวน แมวาจะไมเคยตอส เพอก ชาตญป น

ไมเคยเขารวมรบในสงครามใดๆ นอกจากการเปนสวนหนงของโนบตะในการทะเลาะกบเพอนๆ

ในละแวกบาน และโดราเอมอนกไมใช The Great Robot ท ไดมาชวยเหลอมวลมนษยชาต

ใหรอดพนจากหายนะภยจนถงขนาดทจะตองมการสรางอนสาวรยหรอพพธภณฑเพอร�าลกถงวรกรรม

ของเขา (หรอหากกลาวใหตรงกบภาษาไทยแบบมาตรฐานกคอ ‘วรกรรมของมน’)

หากมองดวยมาตรฐานของพพธภณฑแหงชาตทจะบอกเลาเรองวรกรรมของวรบรษ / วรสตร ท

สมพนธกบการสรางชาต หรอพพธภณฑทองถนซงจะอธบายถงความเปนมาของทองถนไมวาจะสมพนธ

กบชาตหรอไมกตาม ท�าใหพนทดงกลาวนมลกษณะทไดรบการเคารพและยอมรบจากผคน ส�าหรบ

โดราเอมอนแลวนบวาอยหางไกลจากการจะถกพจารณาในการใหความส�าคญถงการสรางเปน

พพธภณฑ

แตพพธภณฑโดราเอมอนกไดเปดท�าการขนเมอ ค.ศ. 2012 สถานทแหงนกลายเปน

ทเทยวชมยอดนยมแหงหนงของผคนในญปน ระบบการเขาชมซงตองมการจองลวงหนาผานระบบ

ออนไลนอนแตกตางไปจากพพธภณฑแหงอนๆ ทผชมสามารถซอตวและเดนเขาชมไดในวนเวลาท

ตนเองตองการ อาจชวยสะทอนถงความ ‘ฮต’ ของพพธภณฑแหงนไดไมนอย

เมอนกถงการจดสรางพพธภณฑ ความเขาใจกมกจะใหความส�าคญกบชาต ทองถน วรกรรมของ

วรบรษ / วรสตร การใหความส�าคญกบปจจยตางๆ เหลานในแงหนงเปนผลทสบเนองมาจากบรบท

ของสงคมนนๆ วาใหความหมายกบสงใด โครงเรองแบบใดซงสามารถถกกลาวถงในทางสาธารณะ

ได บคคลชนดใดทควรถกยกยองหรอใหความเคารพ เพราะฉะนน พพธภณฑจงไมใชเพยงเรองของ

‘เทคนค’ หรอความสามารถในการเลาเรองทบรรจอยในพนทเทานน หากยงสมพนธอยางมากกบระบบ

ความร ความหมายทใหความส�าคญกบปรากฏการณตางๆ

หรอหากกลาวในอกแบบหนงกคอ ความสามารถในการน�าเสนอ / เลาเรองราวของพพธภณฑ

ในแตละสงคมกขนอยกบเพดานของระบบความรในแตละสงคมวาจะอนญาตใหสามารถคดวาสงใด

มความส�าคญและสามารถระลกถงได ขณะทบางสงกอาจถกลดทอน ละเลย มองขาม และไมอนญาต

ใหผคนสามารถท�าการระลกถงได

ความตงใจในทนต องการจะใหค�าอธบายถงความเปนไปไดของการสรางพพธภณฑ

ทหลากหลายและไมไดจ�ากดอย เพยงขอบเขตของความเปนชาตหรอความเปนทองถนเทานน

โดยจะเสนอค�าอธบายจากพพธภณฑโดราเอมอนและรวมถงพพธภณฑแหงอนๆ ในญปนทจะชวยท�าให

ท�าความเขาใจตอเงอนไขและบรบทของการรบร รวมทงการใหความเขาใจตอพพธภณฑในสงคมไทย

ไดเพมมากขน

43|Tourism Review

44 | Tourism Review


พพธภณฑโดราเอมอน หรอในชออยางเปนทางการคอ พพธภณฑฟจโกะ เอฟ ฟจโอะ

(Fujiko F. Fujio Museum) อนเปนชอของนกเขยนผสรางผลงานการตนหลายเรองซงสวนใหญ

กเปนทรจกกนดในสงคมไทย ตงแตชวงทศวรรษ 1980 เปนตนมา เชน ปารแมน ควทาโร

เปนตน อยางไรกตาม การตนทโดงดงและกลายเปนตวเอกของพพธภณฑแหงนกคอโดราเอมอน

แมวาจะเปนพพธภณฑทแสดงถงผลงานและการท�างานของฟจโกะ ฟจโอะ แตพนทและขาวของ

ทจดแสดงสวนใหญกจะมาจากการตนเรองโดราเอมอนเปนหลก จนสามารถกลาวไดวาเปนหวใจ

ส�าคญของพพธภณฑแหงน

ไมเพยงแตเปนหนยนตแมวเทานน แตโดราเอมอนยงไมไดถอก�าเนดบนโลกนจรงๆ

ตามเรองเลาในการตน โดราเอมอนถอก�าเนดเมอ ค.ศ. 2112 ในโลกอนาคตกอนทจะถกสง

มาในโลกปจจบน หากพจารณาในดานนเขา (อนหมายถงโดราเอมอน) จงยงไมถอก�าเนดขน

เมอยงไมไดถอก�าเนดขนมาบนโลกใบน กหมายความวาบรรดาการกระท�าตางๆ ของเขากยงม

ความไมแนนอนทสามารถเปลยนแปลงไปได พพธภณฑแหงนเปดอยางเปนทางการใน ค.ศ. 2012

นบเปนเวลา 100 ป กอนทโดราเอมอนจะมาถอก�าเนดบนโลก ซงระยะเวลาการถอก�าเนดของ

โดราเอมอนกจะยงลดนอยลงไปเรอยๆ จวบจนกระทง ค.ศ. 2112 ตางไปจากพพธภณฑแหง

อนอยางส�าคญ ทยงนานวนเรองราวของเรองเลาทน�าเสนอกจะยงมระยะเวลาทนานเพมมากขน

การโดดขามกาลเวลาเปนประเดนทาทายตอความใครรของมนษยมาอยางตอเนอง ความ

พยายามแสวงหาเครองมอในการเดนทางขามเวลา หรอการพยายามคนหาความเปนไปไดใน

ทางทฤษฎฟสกสถงการขามเวลา ลวนเปนสงทเปนค�าถามมาอยางยาวนาน การเลนกบเวลา

ซงถกเชอวาเปนเสนตรง เดนไปขางหนา ไมอาจหวนกลบได เปนเรองทถกน�ามาใชอยาง

กวางขวางและบอยครงในการตนโดราเอมอน แมกระทงกบพพธภณฑกยงคงเลนกบกาลเวลา

ในการถอก�าเนดอก 100 ปขางหนา

วรวฬารขามกาลเวลา

ดงทไดกลาวแลววาโดราเอมอนไมเคยเปนผน�าในการท�าสงครามเพอสรางชาต

ญป น มากทสดคอการชวยเหลอโนบตะ ตวเอกคนหนงในการสกบไจแอนท

เดกเกเรทชมชอบการใชก�าลงในการแกไขปญหา บทบาทของโดราเอมอน

จงไมไดมความส�าคญในระดบชาตหรอกระทงในระดบชมชนทควรไดรบ

การบนทกไวอยางเอกเกรกแตอยางใด ชวตประจ�าวนของโดราเอมอน

โนบตะและเพอนๆ ในชมชน เปนวถชวตธรรมดาๆ ของชนชนกลาง

ญป นในชวงปลายศตวรรษท 20 (ภายหลงญป นไดผานยค

ความล�าบากในการสรางญป นขนมาใหมหลงการพายแพใน

สงครามโลกครงท 2 กลางศตวรรษท 20) วถชวตเชนนยอม

ไมไดมความหมายใดเลยหากสงคมนนใหความส�าคญเฉพาะ

ตอชนชนน�าในการสรางบานเมอง รปแบบชวตของสามญชน

ยอมเปนเพยงเศษธลใตฝาเทาทไมมคณคาใดทคควรแกการให

ความสนใจตอการจดบนทกและเผยแพรตอสาธารณะ

แตท�าไมและดวยเหตผลอะไร อนท�าใหโดราเอมอน

สามารถถกเขยนและมความหมายอยางส�าคญกระทงกลายมา

เปนพพธภณฑใน ค.ศ. 2012 ได

45|Tourism Review


พนทของสามญชนในการกอสรางบานเมอง

ถงตกอจจาระของชาวบ านใน

พพธภณฑเอโดะ-โตเกยว : ถายโดย

ผเขยน 20 มกราคม 2013

พพธภณฑทเปดพนทใหกบความส�าคญของสามญชนยอมแสดงใหเหนความเขาใจหรอการ

ยอมรบของสงคมนนๆ ทมตอบทบาทของผคนกลมตางๆ ในการรวมกอสรางบานเมอง บทบาท

ของคนหลากหลายกลมตอสวนรวมโดยไมไดจ�ากดไวเพยงเฉพาะชนชนน�า ยอมท�าใหเมอนกถง

บคคลผมความส�าคญตอบานเมอง จะไมไดมเพยงบคคลบางกลมทเปนผสรางบานเมองและเปน

ศนยกลางแหงความเจรญหรอความตกต�าของสงคมเทานน หากมผคนทเปนสามญชนเปนผทม

บทบาทอยางส�าคญประกอบอยดวย

มพพธภณฑเปนจ�านวนมากในญปนซงจะน�าเสนอใหเหนเรองราวและวถชวตของสามญชน

วาเปนสวนหนงทามกลางพฒนาการการสรางบานเมองใหเกดขน พพธภณฑเอโดะ-โตเกยว

(Edo-Tokyo Museum) ทตงอยกลางโตเกยวแสดงใหเหนถงความเปลยนแปลงของเมองโตเกยว

ทสบเนองตอกนมาอยางยาวนาน ไมใชเพยงการแสดงใหเหนวามผปกครองกคน มชอวาอยางไร

มาจากตระกลใด เสอผาอาวธเปนอยางไร หากยงแสดงใหเหนชวตของวถชวตและบทบาทของ

สามญชนวามสวนอยางส�าคญในการขยายตวของโตเกยว ดงเชนการรวมตวของผคนในการ

จดตงหนวยดบเพลงเพอเผชญหนากบปญหาอคคภยทเกดขนบอยครงในชวงเวลาหนง การคดคน

ระบบการเตอนภย การรวมกลม การวางระบบปองกนอคคภยของชมชน ฯลฯ รวมไปถงขาวของ

ทแสนธรรมดาซงแสดงใหเหนถงความเปนอยของผคน เชน ถงตกอจจาระ กไดรบความส�าคญ

ในการจดวางไวในพพธภณฑ

46 | Tourism Review


การยอมรบการมตวตนของสามญชนในสงคมญป นทแสดงผานพพธภณฑ

เปนสงทพบเหนไดอยางกวางขวาง ดงจะพบการจดพนทเพอแสดงใหเหนถงผคนและ

วถชวตทอาจดเหมอน ‘ธรรมดาๆ’ ดงการสรางพพธภณฑราเมน (หรอเสนบะหมเหลอง)

อาหารในชวตประจ�าวนของสามญชน กเปนเรองทไดมการจดท�าขนอยางเปนเรอง

เปนราว ซงสงตางๆ เหลานอาจไมมความส�าคญแตอยางใดหากพจารณาจากสายตา

ของคนในสงคมไทย

ทงหมดนจงท�าใหประวตศาสตรของโตเกยวหรอของสงคมญปนไมใชเรองของ

เทวดามารงสรรคใหบงเกดขนในชวพรบตา พรอมกบประทานผปกครองทอดมดวย

ทศพธราชธรรมใหมาปกครองตอไปอยางสงบสข

การยอมรบตวตนของสามญชนในประวตศาสตรสงคมของญป นไมใชเพยง

การด�ารงอยเพยงอยางเดยว หากยงหมายรวมไปถงการใหความส�าคญตอบทบาทท

สามญชนไดกระท�าลงไป ดงการกอสรางพพธภณฑอโนะ ทาดาทากะ (The Inoh Ta-

dataka Museum) ของเมองซาวารา (Sawara) อนเปนการแสดงถงความส�าคญของ

สามญชนญปนชออโนะ (เขามชวตอยตงแต ค.ศ. 1745-1818) ซงเปนผรเรมในการ

ท�าแผนทสมยใหมของญปน เขาเรมตนการส�ารวจประเทศญปนในวย 55 ป (ค.ศ.

1800) ภายหลงจากทไดเรยนรเกยวกบดาราศาสตรกบชาวญปนคนหนง อโนะไดทมเท

การส�ารวจและการจดท�าแผนทจวบจนกระทงอาย 71 ป ภายหลงจากทเขาเสยชวตได

3 ป แผนททวทงประเทศของญปนกไดท�าส�าเรจลง เขาไดรบการยกยองวาเปนผบกเบก

การท�าแผนทสมยใหมของญปน หรอเปนทรจกกนวา Map Man ซงภายหลงตอมา

ทวทยาการทางดานการแผนทมความเจรญกาวหนาเปนอยางมาก ไดมการเปรยบเทยบ

แผนทซงท�าโดยอโนะ กบแผนทสมยใหม กพบวาแผนทซงท�าโดยอโนะนนมความ

คลาดเคลอนไปจากแผนทสมยใหมเพยงเลกนอย

ทองถนจดการพพธภณฑ

ประวตศาสตรสงคมทเปดกวางใหกบสามญชน

จงมความหมายอยางส�าคญตอการท�าใหพพธภณฑเปด

กวางใหกบผคนหลากหลายกลม ไมไดจ�ากดเฉพาะเพยง

ชนชนน�าในสงคมเทานนทเปนผผกขาดประวตศาสตร

ของสงคมเอาไว และเปนปจจยประการหนงทท�าให

พพธภณฑโดราเอมอนสามารถจดสรางขนมาได

อนสาวรยอโนะ หรอ Map Man ของญปน

ถายโดยผเขยน 26 มนาคม 2013, เมองซาวารา

การจดสรางพพธภณฑของสามญชนในญปนเกดขนดวยการด�าเนนการ

หรอการใหการสนบสนนของทองถน ไมวาจะเปนองคกรปกครองทองถน

หรอชมชนซงอาจปรากฏในหลายรปแบบ ไมวาจะเปนทางดานงบประมาณ

การบรหารจดการ การประสานงานกบหนวยงานของรฐอนๆ ในการสราง

โครงสรางพนฐานตางๆ ทจ�าเปนตอการขบเคลอนพพธภณฑ

พพธภณฑอโนะ ไดรบการสนบสนนจากทองถนอยางมาก และถอวา

เปนหนงในสามสงทมคาของเมองซาวารา (Three Gems of Sawara)

ขณะทพพธภณฑโดราเอมอน เปนการด�าเนนการโดยเมองคาวาซาก

(Kawasaki City) ในการด�าเนนการจดสรางพพธภณฑขน

รวมทงการบรหารจดการพพธภณฑใหด�าเนนไปอยางตอเนอง

รวมทงการประสานงานกบหนวยงานอนๆ ในการจดสราง

ระบบขนสงมวลชนเพออ�านวยความสะดวกแกผเดนทางไป

ยงสถานทแหงน ทงทผ เขยนโดราเอมอนถอก�าเนดในเขต

โทยามา (Toyama Prefecture) แตไดยายมาพ�านกอยท

เมองคาวาซากเมออายได 28 ป แตเปนสถานทซงเขาไดสราง

ผลงานอนมชอเสยงขน

47|Tourism Review


พลงของทองถนจงมความหมายในการท�าใหพนทของสามญชน

สามารถถอก�าเนด ด�ารงอย เนองจากการสรางโครงสรางพนฐาน

เหล าน ไม อาจเป นไปได ด วยศกยภาพของท อง ถนแต เ พยง

อยางเดยว หากทองถนไมมความเขมแขงอยางเพยงพอกอาจ

เปนขอจ�ากดประการหนงในการสรางความพรอมใหบงเกดขน

ในประเดนความเขมแขงขององคกรปกครองสวนทองถน ญปน

เปนตวอยางหนงทมกจะถกหยบยกขนมาเปนตวอยางเพอแสดง

ใหเหนถงรปแบบของการกระจายอ�านาจทท�าใหรฐบาลในระดบ

ท องถนมศกยภาพในการพฒนาดานต างๆ ซงให ความสนใจ

ตอความตองการของชมชนทองถน

เพราะฉะนน นอกจากความสามารถในการออกแบบหรอการ

น�าเสนอเนอหาในพพธภณฑแลว บทบาทของทองถนจะมสวนส�าคญ

ตอการท�าใหพพธภณฑทถกสรางขนมชวตหรอไม ซงความส�าคญของ

รถโดยสารจากสถานรถไฟไปพพธภณฑ :

ถายโดยผเขยน 7 มนาคม 2013

ทองถนไมใชเพยงในดานขององคกรปกครองทองถนทเปนหนวยงาน

อยางเปนทางการเทานน ความรสกหรอความภาคภมใจในสงทพพธภณฑ

ไดน�าเสนอ กเปนเงอนไขทจะท�าใหเกดการจดสรางพพธภณฑของ

สามญชนสามารถเปนผลขนไดจรง

สงคมการเมองในพพธภณฑ ทามกลางการขยายตวของพพธภณฑ โดยเฉพาะอยางยงซงมง

จะตอบสนองตอการโหยหาอดตผคนในสงคมไทย อาจท�าใหดราว

กบวาทศทางของพพธภณฑก�าลงเดนหางไปจากพพธภณฑแหงชาต

และตอบสนองตอความตองการอนหลากหลายของผคนมากขน

ท�าใหกลายเปนวาพนทถกก�ากบไวดวยแนวความคดแบบพพธภณฑ

ชาตนอยลง และท�าใหเกดการคนควาและตอบค�าถามทกวางขวาง

มากขนเกยวกบสถานะของพพธภณฑ

อยางไรกตาม ความเปลยนแปลงทปรากฏขนในพนทเหลาน

มใชเปนเพยงประเดนของเทคนควธในการเสนอประเดน ระบบการ

บรหารจดการ การใชแสงสเสยง การจดวาง ฯลฯ เพดานความคด

ของประวตศาสตรและสงคมการเมองทมตอสถาบนและผคนในสงคม

ลวนเปนปจจยทมความส�าคญ สามารถคดถงวาบคคลใด เหตการณ

ใด การกระท�าเชนไร จะมความ ‘ส�าคญ’ ทควรไดรบการจดท�าขน

เปนพพธภณฑ

การตระหนกถงระบบความรทก�ากบอยภายในสงคมจะเปน

เงอนไขทท�าใหเราสามารถเขาใจไดถงความหมายของพพธภณฑ

ไมใชเพยงเฉพาะเรองราวอนเปน ‘ผวหนา’ (surface) ทมงหมาย

น�าเสนอเทานน หากยงมองเหนบรบททางสงคมตอการสรางพพธภณฑ

แตละประเภทใหถอก�าเนดขน รวมทงการละเลยใหบางประเดน

ไมถกเอยถง ไมสามารถถกใหความส�าคญ วาทงหมดนมใชเพยงความ

สามารถของปจเจกบคคลคนใดคนหนงไมวาจะเปนบคคล สงของ

เหตการณ ซงถกหยบมาน�าเสนอใหกลายเปนพพธภณฑ หากเปน

สงคมการเมองของสงคมนนๆ ทอนญาตใหทงหมดสามารถถกสราง

เปนเรองราวและกลายเปน ‘พพธภณฑ’ ขนมา

48 | Tourism Review

Tourism Talkทองเทยวสนทนา

เรยบเรยง : กองบรรณาธการ

สวนดสต ก อต งมาต งแต ป 2477 ป นครบรอบ 80 ป

เดมเปนโรงเรยนสตร เปนโรงเรยนการเรอนแหงแรกของประเทศ

สอนการท�าอาหาร ดอกไมใบตอง ศลปะประดษฐ คหกรรมศาสตร

รากฐานของสวนดสตมาจากความเปนไทย ทานอธการบด เปด

บทสนทนากบ TAT Review ดวยการบอกเลาความเปนมาของสถาบน

แหงนเมอเชอมโยงการด�าเนนงานของมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

กบเรองการทองเทยว ทานอธการบดสรปวา ปจจบนในสวนดสต

มโรงเรยน 2 แหง คอ โรงเรยนการเรอน และโรงเรยนการทองเทยว

และบรการ เปนการเรยนการสอนในระดบปรญญาตร และปรญญาโท

ความเปนไทย ความเปนมา และความเปนสวนดสต

นอกจากโรงเรยน 2 แหงแลว ยงมสถาบนภาษา ศลปะและวฒนธรรม

และคณะวชาอก 6 คณะ คอ คณะครศาสตร คณะวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย คณะวทยาการจดการ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

คณะพยาบาลศาสตรและบณฑตวทยาลย (เปดสอนปรญญาโทและ

ปรญญาเอก)

สวนดสต VS ความเปนไทยในกระแสโลกาภวตนทปลาเรวกนปลาชา

Tourism Talk ไตรมาสแรกของป 2558 ตอนรบปทองเทยววถไทย ดวยการสนทนากบ ผศ.พทกษ จนทรเจรญ อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

49|Tourism Review


การผลตบคลากรเขาส อตสาหกรรมทองเทยวของสวนดสต ด�าเนนการ

ผานโรงเรยนการทองเทยวและการบรการ ปจจบนม 5 หลกสตร คอ ธรกจ

โรงแรม ธรกจการบน การทองเทยว การออกแบบนทรรศการและการจดแสดง

และการจดงานบรการ (นานาชาต) ‘ในแตละปสามารถผลตนกศกษาออกมา

หลกสตรละประมาณ 80-100 คน และนกศกษาสวนใหญทจบ จะมงานรองรบ’

ทานอธการบดย�าในเรองคณภาพของนกศกษาทจบออกไป และยนยนวา ‘ไมอยาก

รบเยอะ’ เพราะตองการเนนคณภาพเปนส�าคญ

การจดการเรยนการสอนของหลกสตรเกยวกบอตสาหกรรมการทองเทยว

และการบรการ จ�าเปนจะตองใหความส�าคญทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ดงนน

สวนดสต จงสรางโรงแรมดสตเพลส ขนาด 120 หอง เพอใหนกศกษาไดมโอกาส

ฝกปฏบตจรงในระหวางการเรยนการสอนและเพอเพม skill ประสบการณจรงใหกบ

นกศกษาจรง สวนดสตยงท�าความรวมมอกบโรงแรมชนน�าระดบหาดาวในกรงเทพฯ

เพอใหนกศกษาไดไปฝกประสบการณวชาชพ

อกทงมหาวทยาลยฯ ยงมโครงการแลกเปลยนนกศกษากบมหาวทยาลยชอดง

ในตางประเทศหลายแหง เชน โครงการแลกเปลยนนกศกษากบมหาวทยาลยกวางส

(สาธารณรฐประชาชนจน) ในลกษณะเปนการแลกเปลยนนกศกษา

ส�าหรบหลกสตรธรกจการบนนน ไดสรางหอง mock up เปนการจ�าลองสภาพ

เครองบนเสมอนจรง เพอใหเดกไดมการฝกปฏบตจรง

การผลตบคลากรเขาสอตสาหกรรม Be Smart Be Global

ป 2549 เปนปทรฐบาลไทยประกาศโครงการครวไทยสครวโลก สวนดสตไดมโอกาส

จดตงศนยฝกอบรมและท�าหลกสตรครวไทยสครวโลก รวมกบกระทรวงพาณชย โดยเดนทางไป

ฝกอบรมพอครว แมครว ในตางประเทศใหท�าอาหารไทย ประเทศทสวนดสตเดนทางไปอบรม

ม 5 ประเทศ คอ ญปน สหรฐอเมรกา ออสเตรย องกฤษและเดนมารก

นอกจากโปรเจกตครวไทยสครวโลกแลว สวนดสตยงไดรบมอบหมายใหรบผดชอบอาหาร

ส�าหรบกฬา Asian Games เมอป 2541 ไมเฉพาะอาหารเทานน สวนดสตยงรบผดชอบ

เรองทพกดวย ทานอธการบด กลาวย�า

ในการฝกเดกนกศกษาของสวนดสตนน โดยปกต เดกนกศกษาจะไดรบการสอบ

ใหท�าอาหาร หรอขนม พอท�าเสรจสงใหอาจารยตดเกรด ใหคะแนน แตกระบวนการยงไมจบ

แคนน เดกๆ จะตองขายใหไดดวย ดงนน จงมการซอรถเขนมาเพอขายของ จากเบเกอรเลกๆ

ทกวนนขายไดอยางด นนคอโฮมเบเกอรสวนดสต ทานอธการบดกลาวถงความเปนมาของ

ระบบการเรยนการสอนในปจจบน

ครวไทยสครวโลก : Fast Forward Foody

50 | Tourism Review

เมอทานอธการบดพดถง ประชาคมอาเซยน ทานใหมมมองวา ประชาคมเศรษฐกจ

อาเซยน ก�าลงจะเปดอยางเปนทางการในป 2558 นน ตองใหทกประเทศในอาเซยนเดนเขามาหา

“อยากใหคนมาหาเรา เราตองคดแปลก แตกตาง เขมแขง แบรนดด เดยวเขามาหาเราเอง”

AEC : Inside out Outside in

มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต เปดศนยการศกษาในภมภาคตางๆ 5 แหง คอ ภาคเหนอ

ทล�าปาง ภาคกลางทสพรรณบรและนครนายก ภาคใตทหวหนและตรง ในแตละภาคจะเปด

ตามความตองการของตลาด “โดยหลกๆ ตอนน จะมการเนนไปทอาหารและการศกษาปฐมวย

ส�าหรบพนทภาคใต จะมงเนนเรองอาหารฮาลาลในอนาคต”

บคลากรเปนก�าลงส�าคญในการขบเคลอนมหาวทยาลย ปจจบนมประมาณ 2,400 คน

และมนกศกษา ประมาณ 17,000 คน

ยทธศาสตร ปาลอมเมอง : กระจายศนยทวทกภาค


51|Tourism Review

ถกทอเครอขาย ขยายคนเขาสธรกจ ธรกจภาคเอกชน เชน S&P, CP และ TRUE จะมา

ท�าความรวมมอกบสวนดสต เพอหาบคลากรไปท�างาน

ดงนน เมอเดกสวนดสตจบไป กจะเขาสธรกจไดโดยตรง

ในกรณของหลกสตรธรกจการโรงแรมกเช นกน

นกศกษาของเราจะไปฝกปฏบตจรงในโรงแรมทมความ

รวมมอมากกวา 19 แหงในกรงเทพฯ ถอวาไดประสบการณตรง

ซงจะเปนประโยชนตอการงานอาชพมาก

กรณของคณะพยาบาลศาสตร ปจจบนเดกทจบ

จะมงานรองรบ 100% ในอนาคต หากสามารถเพมจ�านวน

นกศกษาทจบได กจะเปนประโยชน โดยเฉพาะเมอพจารณา

เชอมโยงกบการทองเทยวเชงสขภาพ หรอ Medical Tourism

และกลมนกทองเทยวสงวย นกศกษาจะมทกษะในการดแล

และใหบรการได

ปจจบนการผลตบคลากรในคณะพยาบาลศาสตร ยงถก

ควบคมโดยสภาการพยาบาล เนองจากตองใหความส�าคญ

กบเรองมาตรฐานของบคลากรทจบมา ดงนน การจะไดมา

ซงใบประกอบวชาชพจงเปนเรองยากและตองใหความส�าคญ

การสนทนากบทานอธการบดมหาวทยาลยราชภฏ

สวนดสตในครงน จบลงดวยการเดนชมพนทตางๆ ใน

มหาวทยาลย อาท ชมหองปฏบตการอาหารนานาชาต

ใช ในการเรยนการสอนด านการอาหารและเบเกอร

ของโรงเรยนการอาหารนานาชาต ไดเหนการฝกปฏบต

จรงของนกศกษาและสภาพแวดลอม นอกจากนน ชมหอง

Mock Up ทจ�าลองพนทเสมอนจรงของเครองบน และสภาพ

แวดลอมในสนามบน ท�าใหแอบอจฉาเดกๆ ทน

การสนทนาในครงน นอกจากไดความร ความเขาใจ

และความตงใจมงมนในการท�างานของมหาวทยาลยราชภฏ

สวนดสตแลว ยงเกดแรงบนดาลใจทจะตองการเรยนรเกยว

กบการท�าอาหาร ขนม เบเกอร โดยการสมครเรยนเปน

คอรสทสวนดสตเปดสอน

ขอสมครเปนลกศษยไวตงแตน

สวสดคะ อาจารย


52 | Tourism Review

Low Carbon Tourism

‘ความเปนไทย’ ทปญญาชนนยาม เกดขนในบรบททางการเมอง

อยางไร และมความส�าคญอยางไรในฐานะเปนฐานทางอดมการณทจรรโลง

โครงสรางการเมองแบบรวมศนยอ�านาจ และโครงสรางสงคมทแบงคน

เปนล�าดบชน แลววเคราะหใหเหนวาฐานทางอดมการณดงกลาวน เมอด�ารง

อยในฐานะ ‘วธคดกระแสหลก’ ในทศวรรษ 2500 เปนตนมา ซงสงคมไทย

เปลยนแปลงอยางรวดเรวนน ไดกลายเปนอปสรรคในการปรบตวของคนไทย

เพราะมความหมายแคบเกนไป จนไมสามารถเปดพนทใหแกคนทกกลม

ในสงคมไทย ทจะมสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคทจ�าเปน ทงแกการ

เขาถงทรพยากรและการด�ารงชวตอยางสมศกดศรความเปนมนษย ท�าให

‘ความเปนไทย’ กระแสหลก กลายเปนสวนหนงของโครงสรางความรนแรง

ในสงคมไทยในระยะหลายทศวรรษทผานมา

ทองเทยวเกยวเนองเรองโลกรอน

ความเปนไทยในทลมต�ำ

จาก การสราง ‘ความเปนไทย’ กระแสหลก

และ ‘ความจรง’ ท ‘ความเปนไทย’ สราง

โดย สายชล สตยานรกษ

วนนนเมอเดนจากเวสตวลเลจไปยงอสตวลเลจโฆษณา

อพารตเมนตใหมๆในยานนนท�าใหผมเกดความรสกคนเคย

อพารตเมนตพวกนนโฆษณาวา-น�าไมทวม!

ราวสามสบปทแลวโฆษณาหมบานจดสรรกรงเทพฯกเตม

ไปดวยวลเดยวกนน-น�าไมทวม,และหลงน�าทวมใหญป2554

กดเหมอนวลนจะกลบมาอกกบการโฆษณาขายอสงหารมทรพย

แตไมนานนกมนกจางหายไป

Manhattan 2014

เรอง :โตมรศขปรชา

53|Tourism Review

Low Carbon Tourismทองเทยวเกยวเนองเรองโลกรอน

Bangkok ๒๕๓๗

Manhattan 1811

นาจะพทธศกราชนนกระมงทผมไดยนดร.สเมธ

ชมสายณอยธยาทานพดวาคนกรงเทพฯเปน‘ชาวน�า’

ค�าพดนนเปนค�าพดงายๆคลายเปนFactธรรมดา

อยางหนงททกคนกนาจะรบรกนอยแลวแตอะไรบางอยาง

ในค�าพดงายๆนนกลบสนสะเทอนลกเขาไปในความคด

คลายเกดแผนดนไหวใหญ

ผมเพยงแตสงสยวาเพราะอะไรในพทธศกราชนน

(หรอประมาณนน)จงเกดการกอสรางขยายเมองออกไป

ไมมทสนสดทงอาคารสงระฟาเสยดฟาและพยายาม

จะไตขนไปใหถงฟา

ทงทเรารกนดอย-วากรงเทพฯเปนทลมต�า

นานมาแลวCollectPondเคยเปนบงใสสะอาดเคยเปนแหลงน�ากน

น�าใชใหชาวนวยอรกเปนแหลงอาหารเปนทตกปลาน�าจดของชาวนวยอรก

ในอดตทงยงเคยใชเปนททดลองเรอไอน�า(Steamboat)อนเปนสง

ประดษฐของชาวอเมรกนจนประสบความส�าเรจดวยแตในตนศตวรรษท18

เกดการสรางโรงงานตางๆขนตามรมบงแสนสวยแหงนทงโรงเบยรโรงฆาสตว

โรงฟอกหนงซงนอกจากจะมการสบน�าจากบงขนมาใชแลวยงมการ

ปลอยน�าเสยลงไปในบงดวยและเปนทรกนอยวาโรงงานเหลานลวนแลว

แตกอมลพษทางน�าในระดบสง

เมอมการถมบงCollectPondส�าเรจในป1811กดเหมอน

แมนฮตตนจะเปลยนแปลงไปตลอดกาล

แมนฮตตนเคยเปนทลมต�าเหมอนกรงเทพฯแตทไมเหมอน

กรงเทพฯกคอลกลงไปใตแมนฮตตนนนม‘ฐานหน’(Bedrock)

แขงทเรยกวาManhattanSchistคอย‘รอง’อยในขณะท

กรงเทพฯมฐานเปนดนเลนอนออนยวบและพรอมจะสนสะทาน

ไดทกเมอเหมอนเยลลหากเกดแผนดนไหวขนไมใกลไมไกลจาก

เมองหลวงแหงน

ทางเหนอของแมนฮตตนมทลมต�าส�าคญแหงหนงเรยกวา

MuscotaMarshทนคอสวนสาธารณะพนทเพยงหนงเอเคอรท

มหาวทยาลยโคลมเบยสรางขนโดยรวมมอกบNewYorkCity

ParksDepartment

แมเปนบงทมนษยสรางขนและมลกษณะพเศษทหาไดยาก

ในธรรมชาตคอมทงบงน�าจดและน�าเคมในพนทเลกๆแตกเปน

พนทลกษณะแบบนนเองทเคยมอยกระจายไปทวแมนฮตตน

ในคนวนทอนเดยนแดงยงคงทองไปทวถนท

CollectPondคอหลกฐานหนง

CollectPondเคยเปนบงน�าจดทมพนทราวๆ48เอเคอร

ตงอยใกลกบ‘หาแยก’(FivePoints) ซงแมในปจจบนจะอย

ระหวางCivicCenterและChinatownแตในอดตนนบรเวณน

ถอเปนพนทแออดสกปรกและเปนแหลงเพาะเชอโรคของ

นวยอรก

54 | Tourism Review

น�าเสยทถกปลอยลงไปในบงกอปญหารายแรงบงเนาเขละจนสด

ทานทนแมมการขดคลองเพอระบายความเนาเขละลงไปสแมน�าฮดสน

(ตามบรเวณถนนทเรยกวาCanalStreetในปจจบน)และผเชยวชาญ

บางรายเสนอใหท�าความสะอาดบงเพอเปลยนใหบงแหงนกลบมาเปน

พนทพกผอนหยอนใจเหมอนในอดตแตในทสดขอเสนอนกถกปฏเสธ

จากอ�านาจรฐ

เมองก�าลงโตขนและพนทเนาเหมนนกควรถกก�าจดทงเสย!

ในทสดทางการกตดสนใจจะถมCollectPondในป1811เพอ

ใชพนทนสรางบานส�าหรบคนชนกลาง

แตกระนนการถมบงกลบเปนไปอยางลวกๆในทสดของเสย

โสโครกทงหลายทถกถมฝงลงไปใตดนกหมกตวกอใหเกดกาซมเทน

เนาเหมนเหมอนบอสวมผดซมขนมาทวทงบรเวณนนจงอบอวลไปดวย

กลนอนสดจะทานทนทแยไปกวานนกคอเมอถมแบบลวกๆไมไดถม

ใหแนนพอทสดพนดนกคอยๆยบตวลงบานทสรางไวทรดทเลวราย

กวานนกคอไมมการออกแบบกอสรางทอระบายน�าทดพอบางคราวท

ฝนตกหนกถนนจงทวมเจงเออนองไปดวยโคลนเลนของเสยทงขสตว

และอจจาระคนลอยปะปนกนอยในโคลนทสงถงหนงฟต

บานทมาดหมายจะสรางใหคนชนกลางอยจงมแตคนยายหนและ

ทงพนทนไวใหคนจนอยโดยเฉพาะชาวไอรชทอพยพหนความอดอยาก

ยากแคนมาจากไอรแลนดในยคทผลผลตมนฝรงเสยหายหนกจนผคน

ไมมอะไรจะกน

ประวตศาสตรของCollectPondบอกเราวาครงหนงแมนฮตตน

เคยเปนทลมต�ามนเคยเตมไปดวยบอบงและแองน�าระบบนเวศของ

แมนฮตตนจงไมไดเปนอยางทเราเหนกนในปจจบนไมไดเกไกมาตงแต

ปางบรรพเหมอนทเราชอบนกถงแมนฮตตนถนนสายหาและพารคเลน

แตแมนฮตตนเคยเปนทอยของฝงนกน�านานาพนธกอนหนาทจะกลาย

เปนศนยกระจกตวของตกระฟา

แตกอยางทวาไวแมนฮตตนนนโชคดนกทเปน‘ทลมต�า’ซงม‘ฐาน

หน’คอยรองรบเอาไวเปนหนทแปรสณฐานมาตงแตยคมหาทวปแพน

เจยในแบบทไมไดพบเหนกนบอยนกในทางธรณวทยาบางชวงฐานหน

ทวากอยลกลงไปหลายสบเมตรแตบางชวงกอยตนๆและบางชวงก

ถงขนผดโผลขนมาใหเหนบนพนดนเสยดวยซ�าเชนกอนหนยกษใหญ

ในเซนทรลปารค

ดงนนแมCollectPondจะถกถมดวยค�าสงจากทางการโดยไมได

ฟงเสยงผเชยวชาญหรอประชาชนและกอใหเกดผลรายในภายหลงแตก

ยงโชคดทธรณวทยาของแมนฮตตนนนเออใหเกดการกอสรางตกระฟา

ขนมาได

แตกระนนธรรมชาตกยงย�าเตอนนวยอรกอยเนองๆวาเฮ!ทน

คอทลมต�านะ!

การเผชญหนากบเฮอรรเคนแซนดในป2012ท�าใหคนนวยอรก

ตองลกขน‘ถกเถยงสาธารณะ’กนวาจะเอาอยางไรกบเมองกนตอไป

จะสรางก�าแพงกนน�าตามแนวคดเดมหรอจะออกแบบเมองใหสอดคลอง

กบธรรมชาตท�าใหนวยอรกเปนเมองท ‘ยดหยนรองรบ’ไดมากขน

(MoreResilient)ดวยการสราง‘ทลมต�า’(หรอWetland)เพมขน

เพอรองรบความเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศทเปลยนไป

ซงกคอการพยายาม‘กลบ’ไปสแมนฮตตนในแบบทแมนฮตตน

เคยเปน

ขอถกเถยงสาธารณะวาดวยการจดการสภาพแวดลอมของเมอง

ในปจจบนเปนไปอยางโปรงใสและมสวนรวมไมเหมอนเมอมการ

ตดสนใจจะถมCollectPond,

อนเปนอ�านาจการตดสนใจแบบ‘รวมศนย’ลวนๆ!


55|Tourism Review

Bangkok ๒๕๕๗

เมอไมนานมาน กรงเทพฯ เปนเมองลอยน�าสวนหนงและ

เปนเมองสะเทนน�าสะเทนบกอกสวนหนง สวนทลอยน�าไดแกเรอนแพ

ซงเคยมอย เปนจ�านวนมากทงในแมน�าเจาพระยาและตามคลอง

ในเมอง สวนชมชนสะเทนน�าสะเทนบกคอบานเรอนทงหลายซงยกพน

มใตถนโลง ใตถนนใชจอดยานพาหนะในฤดแลงและจอดเรอในฤด

น�าหลาก เปนสงกอสรางซงไมตอตานน�า ไมตอตานธรรมชาต

กรงเทพฯ เมองลอยน�านนถกกฎหมายสมยใหมตองหามเพราะ

ถอวาลาสมย และตนเหตแหงมลภาวะ (ภมปญญาไทยอกหลาย

ประเภทกกลายเปนเรองผดกฎหมายไปในท�านองเดยวกน) ในเวลา

เดยวกนคลองตางๆ ถกถม กรงเทพฯ ‘เมองน�า’ ไดกลายเปน ‘เมอง

บก’ ประเดนทส�าคญคอปรชญาอยกบธรรมชาตถกปรชญาตอตาน

ธรรมชาตครอบง�าไปหมดสน

ถาค�าวา‘ไทย’แปลวาอสระ

ค�าวา‘ความเปนไทย’กนาจะหมายถงความเปนอสระ

ความหมายของ‘ความเปนอสระ’ยอมหมายถงอสระทจะคด

เชอและท�าโดยตองรบรวาผลของการคดเชอและท�านนจะเปนอยางไร

และจะไดรบผลกระทบตอบกลบจากความคดเชอและท�าในแบบอนๆ

อยางไรบาง

แตกอยางทรกนอยวา‘ความเปนไทย’ทถกสรางขนตงแตกอน

และหลงการเปลยนแปลงการปกครองพ.ศ.2475หลงกงพทธกาล

ในพ.ศ.2500หลงยคตลาคมพ.ศ.2519ไลเรอยมาจนถงปจจบนนน

ไมไดหมายถงความเปนอสระมากเทากบการเปนกรอบกรงขงผคน

เอาไวกบ‘ความหมาย’ทชนชนน�าเปนผสรางขนเชน‘ความเปนไทย’

ในแบบของหลวงวจตรวาทการหรอ ‘ความเปนไทย’ในแบบของ

ม.ร.ว.คกฤทธปราโมชซงมอทธพลตอ‘ความหมาย’ของ‘ความเปนไทย’

ในหม‘ชนชนน�า’มาตลอดจนกระทงถงยคน

จาก ‘ตองอยกบน�าใหเปน’

โดย ดร.สเมธ ชมสาย ณ อยธยา

ในหนงสอพมพ คมชดลก ตลาคม 2554

ลกษณะเดนอยางหนงของ‘ความเปนไทย’(Thainess)ทสบทอด

ตลอดมาคอการสรางโครงสรางใหอ�านาจมการถายเทไดในเสนทาง

เดยวคอท�าใหอ�านาจเหมอนสายน�าจากฟากฟาสราลยไหลจากบน

ลงมาเบองลางดวยการถายทอด‘ความร’(ซงกคออ�านาจ)จาก‘ผร’

ทอยดานบนของโครงสรางลงมายง‘ผไมร’ทอยเบองลางในจกรวาล

วทยาแบบนผรคอคนทอยตรงศนยกลางอ�านาจคอยชบอกและก�ากบ

มตตางๆของผคนสวนใหญทไมไดเปนชนชนน�า

ความเปนไทยทควรจะมความหมายวาความเปนอสระจงกลาย

เปนความเปนไทยทถกท�าใหแคบลงมความหมายจ�ากดเปนความหมาย

ทไดรบการ‘รบรอง’(Approve)จากอ�านาจน�าในสงคมเทานน

โครงสรางอ�านาจทถกก�ากบโดยความเปนไทยแบบนจงไมเคยเออ

ตอการมสวนรวมทเกดจากความเหนของ‘คนขางลาง’ทจะยอนทวน

ขนส‘ดานบน’ได


56 | Tourism Review

แตทท�าใหยอนแยงยงขนกคอเมอโลกเปลยนไป‘ความเปนไทย’แบบเดมๆไมสามารถ‘รองรบ’

(Accommodate)ความหลากหลายไดแลวความเปนไทยแบบนกเหนความจ�าเปนทจะตองเปลยนตวเอง

สความทนสมย(Modernization)เพราะกรอบของโลกบบใหตองเปนไปเชนนน(เชนจากลทธลาอาณานคม

แบบตรงไปตรงมาหรอโลกอนเทอรเนตยคใหมท ‘บบ’ใหการตดตอสอสารของอ�านาจเปนไปในแนวราบ

มากกวาแนวดง)ดวยเหมอนกน

โดยทวไปการเปลยนแปลงทมงสความทนสมย(Modernization)นนม‘ราก’อยทการ‘ตอสตอรอง’

หรอ‘ตอตาน’ส�านกเกาเชนศลปะยคโมเดรนอนเรยบงายเกดขนตานศลปะยคโบราณอนสลบซบซอนฯลฯ

ซงกคอการท‘อ�านาจ’ไหลทวนยอนกลบจากลางขนบนเปนปฏกรยาตอตานอ�านาจเดมๆแตส�าหรบสงคมไทย

ภาพทนาตนเตนตะลงงนกคอ ‘Modernizationแบบไทยๆ’กลบเกดขนโดยมส�านกของ‘ความเปนไทย’

ทอยดานบนสดคอยลวงลกลงมาก�ากบ‘ผไมร’ทอยเบองลางวาใหเองตองท�าตวทนสมยนะแตในเวลา

เดยวกนกตองไมทนสมยจนเกนไปตองอยในกรอบของ‘ความเปนไทย’อนเปนการก�ากบดแลของอ�านาจ

ทมองไมเหนและเลอนไหลไปมาตามแตวาใครจะขนมาครองอ�านาจ


57|Tourism Review

หรอวาในโลกยคใหม ความเปนไทยตองถกดงลงมาใหสามญ

ใหอย ในทล มต�าไดดวย รวมกบความเปนไทยในแบบอนๆ

ทหลายหลาก เพอไมใหใครตองเหนอยเหนดกบ ‘ความเปนไทย’

เสยจนสนเรยวแรงทจะเปนไทย,

เหมอนทเปนอยเสมอมา

โลก 2015

ความเปนไทยในแบบนมอทธพลตอทงชวตวฒนธรรมการปกครอง

การเมองไลเรอยไปแมกระทงการตรากฎหมายและการรกษาสงแวดลอม

ความเปนไทยทอยากท�าประเทศใหทนสมยจงอนญาตใหเมองหลวงมตกสง

แตก�าจดเรอนแพและวถชวตแบบ‘ชาวน�า’เพยงเพอใหกรงเทพฯไดเดน

ตามรอยเมองใหญของโลกอยางแมนฮตตนซงความเปนไทยแบบนเชอวา

คอหนทางเดยวในการมงหนาสความเจรญ

ความเปนไทยแบบนยงสรางอภมหาโปรเจกตใหญตางๆโดยใชวธคด

แบบเดมคอการ‘สงการ’จากบนลงลางโดยคดวาเปนความชอบธรรมไมใช

เพราะลแกอ�านาจเทานนแตเพราะอทธพลของความเปนไทยแบบนทฝงราก

ลกลงไปในเดนไดรตของเซลลประสาทท�าใหเขาใจวานคอวธการเดยวทจะ

สรางความทนสมยใหสงคมไทยไดโดยไมเคยลมตาขนมองวาความทนสมย

ทแทจรงนนอ�านาจจะเดนทางในแนวราบมากกวาแนวดงและไมมใครสงให

ใครเปนไทยหรอไมเปนไทยได

‘ความเปนไทย’ทฝงอยในส�านกแบบนจงคอการแตงองคทรงเครอง

อยางนางละครเพอร�าฟอนอวดชาวโลกอยบนตกระฟาทตดแอรหรอไมก

แหแหนวบวบของทบทรวงและเทรด(ซงแทจรงกรบมาจากเขมร)

ใหลองลอยไปบนถนนใหญอนคลาคล�าไปดวยผคนราวกบเปนงาน

มารดกราสเปนความเปนไทยทถกยกขนไปอยบนทสงผานการ

ประดดประดอยใหดเหมอนประณตปรงแตงจรตใหดเหมอนวจตร

เปนความเปนไทยทมเอาไวเพออวดและขายแตไมใชความเปน

ไทยทแนบแนนอยในวถชวตอยในสงแวดลอมแบบทลมต�าหรอ

หมายถงความเปนไทยทมอสระในการคดเชอท�าพดสอสาร

และมชวตในแบบทสอดคลองกบธรรมชาตเดมแทของตวเองและ

สงแวดลอมทตวเองอาศยอย

ความเปนไทยทยดกมความหมายของความเปนไทยเอาไว

แตเพยงผเดยวจงไดท�าลายความเปนไทยแบบอนๆลงจนอาจสน

เรยวแรงทจะเปนไทย

เราตอบไมไดแนชดนกวาโลกในอนาคตจะเปนอยางไรแตเราพอมอง

เหนแนวโนมของมน

เมอนวยอรกถมบงCollectPondสงทเกดขนในประวตศาสตรนนคลาย

การซกขยะเอาไวใตพรม

เมอนวยอรกสรางตกระฟาขนบนทลมต�านวยอรกโชคดทมฐานหนคอย

รองรบตกระฟาเหลานน

แตถาไมมเลา?

นาสงสยวาความเปนไทยแบบหนงทถกชใหกลายเปนความเปนไทย

กระแสหลกแลวเชดเอาขนไปไวสงลวบนตกระฟาทตงอยบนดนออนยวบ

นน-จะเปนความเปนไทยทยงยนไดจรงหรอไม


58 | Tourism Review

Pop Culture Tourismการทองเทยวปอปคลเจอร

ยคสมยทพนทyoutubeมมลคามากกวาการยง

โฆษณาทางทวหรอแปะภาพนงบนบลบอรดทางดวน

มนษยหลายคนตองเรมหนมาเรยนร ในการใชชองทาง

นมากขนหลายคนเรมตองหดตดตอวดโอใหเกงขน

(รวมถงการทเดกสมยนมความรความเขาใจเรองการ

ท�าหนงเปนเบสกชวตมากๆแทบจะไมตองเรยนรอะไร

กนเลยท�าเปนในสายเลอด)ดงนนจงไมนาแปลกใจ

ทชองทางการโปรโมตสงตางๆจะถกท�าออกมาเปน

คลปไวรลมากขนเพราะถาจะบอกวามนเปน

ภาษาในการสอสารกบมนษย

สมยนกวาไดเราอยในยคของ

visualcultureแลว

ยคทคนชอบดและ

ฟงมากกวาอาน

เรอง : นวพล ธำารงรตนฤทธ

วดโอววววววววโห :วดโอโปรโมตการทองเทยว

ทดแลวตองรอง

โห!

59|Tourism Review


แนนอนวาเมอวฒนธรรมเหลานมมาหลายปแลว มนษยยอมมสกลในการดคลปวดโอ

เหลานมากขน มความเทาทนกลยทธและกลไกของผสรางมากขน การทำาอะไรตรงๆ งายๆ

ทอๆ ดอๆ หรอ ทำาอะไรทหลอกคนด หรอ ขโมเกนความจรง คนกจะกดปดวดโอนนไดภายใน

30 วนาท (ใช คณมเวลาเพยง 30 วนาทในการยอคนดใหอยตอ) ดงนนผสรางวดโอโปรโมต

ตางๆ (ในทนเราจะสมมตวาเราจะทำาโปรโมตการทองเทยวของประเทศเรากแลวกน) กจะ

ตองหดศกษาเรยนรเพมเตมทจะหาวธหลอกลอใหคนอยกบวดโอของเรานานๆ รวมถงเหนด

เหนงามและพยกหนาหงกๆ พรอมจะกดตตวเครองบนมาประเทศเราทนท

จะมาเขยนเปนหลกการกคงจะดเชย (และมนกไมมหลกการสตรสำาเรจแบบนนจรงๆ

อยหรอกฮะ) เอาเปนวาเราเลยลองยกตวอยางวดโอโปรโมตการทองเทยวแจวๆ มาใหด

เปนตวอยาง แลวลองชำาแหละใหดกแลวกนวา อะไรทำาใหวดโอเหลานทำาใหคนอยากบนไป

ประเทศนนอยางทไมเคยเปนมากอน

THE SCREAM FROM NORWAY สงทไดเรยนร : อารมณขน always wins

คารมเปนตอ รปหลอเปนรอง, ผชายตลกมกมแฟนสวย ฯลฯ

เปนวลทสามารถยนยน (ไดสวนหนง) วาการมอารมณขนนน

สามารถชวยใหเรา connect กบมนษยและผคนอนๆ รอบตวไดงาย

ตลกไวกอน รอดเสมอ (ยกเวนตลกแดก อนนนอาจโดนเกลยด

ในสกวน) กจะสงเกตเหนไดงายๆ วา คลปวดโอไหนทตลกมากๆ

เปอรเซนตการโดนแชรกจะมากตามไปดวย สวนจะแชรมาก

แชรนอยเนย กตองดกนอกท แลวความตลกในคลปนน

มนมชนเชงมากนอยแคไหน ถาสงคนมายนเลนมกกนทอๆ

กอาจจะโดนกดแชรแบบทอๆ ประมาณ 2 share เชนกน

THE SCREAM FROM NORWAY ทำาตวเหมอนเปน

คลปไมไดตลก แตจรงๆ แลวมนเปนคลปตลก แตเปน

ตลกหๆ ตลกมชนเชง ซงมเปอรเซนตจะอยยาวและคลาสสก

กวาตลกตงแชจบกนไป คลปนปลอยออกมาตนป 2013 แตมาดตอนปลายป 2014

นกยงตลกอยเลย ตวคลปเลนกบคอนเซปตภาพเพนตง THE SCREAM ของ EDVARD MUNCH

อนโดงดงและเหมอนเปนสญลกษณสำาคญของประเทศนอรเวย ซงทางการทองเทยว

ของนอรเวยกใจกวางพอทจะใหเอาภาพอนศกดสทธนมาเลนสนกและนำามาเปนคอนเซปต

หลกของวดโอผานธมของการกรดรอง (scream) ตววดโอกจะเชอมโยงภาพแหงการกรดรอง

ทเกดขนจากนกทองเทยวในสถานทและกจกรรมตางๆ ทเกดขนในนอรเวย ทงวดโอเรากจะได

ดปานาอา รองกรดดดด อางงงงงง ฮาาาาาาาา อาาาาาาาาาา อาหหหหห (หลงๆ ฟงด

อโรตกมาก) จนสดทายมาจบทภาพเพนตงแลนดมารกภาพน คนดกจะปะตดปะตอ

และเขาใจไดทนทวา โอโห มานอรเวยแลวแมงตองกรดแตกไมตางจากภาพมนษยนอรเวย

กรดรองหนาหลอนในภาพวาดของ EDVARD MUNCH ภาพนน ตวคลปความยาวแค 50 วนาท

แตมนเปนเอกภาพ คอนเซปตชด และชวนใหอยากลองไปกรดรองทนอรเวยมากๆ

60 | Tourism Review


COME WALKABOUT สงทไดเรยนร : เนยนๆ

ความกงวลอยางหนงของการทำาวดโอโปรโมตสถานททองเทยวตางๆ

คอ เจาของเงนจะชอบวตกจรตวาถาวดโอตวเองนนไมมภาพสถานททองเทยว

ใหเยอะทสดเทาทจะเปนไปไดเนย มนจะเปนวดโอโปรโมตสถานททองเทยว

ไดไงวะ แตพวกเขาลมไปวา เวลาคนดมาเหนภาพอนงดงามในวดโอโปรโมต

ททองเทยวพวกนเนย รอยละ 90 ไมมใครเชอหรอกวามนจะเปนแบบนนจรงๆ

หรอสดทายพวกเรากตองไปเสรชหารปจรงในอนเทอรเนตทมนมกจะเละเทะ

กวาในคลปโปรโมต และมนกนาเชอถอกวาดวย ดงนนการทำาคลปเพอจะถาย

สถานทสวยๆ อยางเดยวนนดจะเปลองเงนอยหลายจด

COME WALKABOUT นนกำากบโดย Baz Luhrmann ผกำากบชาวออสเตรเลย

ทไปไดดในฮอลลวด เขามผลงานอยาง Romeo + Juliet ฉบบ Leonardo

DiCaprio และ Moulin Rouge จงเปนเรองนาสนใจวามนจะเปนอยางไรถาเขา

ทำาวดโอโปรโมตการทองเทยวใหกบออสเตรเลย ผลทไดออกมากคอมนเปนวดโอ

ทมสถานททองเทยวอยประมาณ 10 วนาททงคลป (จาก 90 วนาท)

แนนอนวาผกำากบหนงยอมไมทงลายการทำาหนง ตวคลปนนถกเลาออกมา

เปนเหมอนหนงดรามาเศราๆ เรองหนงวาดวยผหญงทเจอแตเรองวาวนในนวยอรก

ทำาแตงาน แฟนเลยบอกเลกเลย คนนนเธอเศรามากๆ และจๆ กมเทวดาเดก

มากระซบเธอวา ‘บางครงการหลงทาง อาจเปนหนทางททำาใหคนพบตวเอง และ

บางครงเราตองออกไปเดนบาง‘ จากนนภาพกตดไปวาเธอมาวายนำากลางหบเขา

แคนยอนในออสเตรเลย สดทายหนงขนขอความวา เธอบนมาทนในฐานะหวหนา

ฝายขาย และเธอบนกลบไปในฐานะของเคท (ชอของเธอ) วางายๆ คอ มาเทยว

ออสเตรเลย อาจทำาใหคณไดรบการชำาระลางจตใจอนวาวนได

แมวาจะไมไดขายแหลงทองเทยวโดยตรง แตอยางนอยเรากไดรบรถงแบรนด

อนแปลกใหมของการมาทองเทยวออสเตรเลย ออ คอ ไมตองมาดจงโจ กมาเทยว

ออสเตรเลยไดวะ มนมมมสงบทอาจเปลยนแปลงชวตคณในทางใดทางหนงไดเลย

WHAT HAPPENS HERE, STAY HERE สงทไดเรยนร : ยอมรบความเปนจรง

เมองอยาง Las Vegas กรๆ กนอยวาเปนเมอง

แหงโลกยคลายบานเรา แทนทเขาจะทำาวดโอโปรโมต

การทองเทยวแนวปรบทศนคตแนว ‘จรงๆ แมวา

ลาสเวกสจะมแตบอนกาสโน แตเมองของเราก

สวยงาม นารกอบอน เหมาะกบการมาเทยวเปน

ครอบครวทกเพศทกวย เมองเราไมไดโลกยขนาดนน’

(แตบอนกบซองนเตมเลย) ทางตวเมองกไดตดสนใจ

ทำาในสงทเปนตวของตวเองมากทสด พวกเขาจง

มาพรอมกบสโลแกน ‘What happens here, stay

here.’ (เรองทเกดทน ขอใหจบทน) วางายๆ คอ

ทานสามารถมาสดเหวยงกบความโลกยของเมองน

และแนใจไดเลยวา ทกๆ ความเละเทะทเกดขนท

เวกส มนจะจบลงทเวกสราวกบเปนความฝนสด

แฟนตาซชวขามคน คอ ไหนๆ กเละแลว กเอาความเละ

เปนจดขายไปเลย (ซงแนนอนวา ความเละอนน

เปนสงททกคนทวโลกรอยแลว ตอใหปกปด หรอ

แกลงๆ ลมไป คนกรอยด)

ตวคลปชดนจรงๆ มหลายเวอร ชนหลาย

สถานการณ ขอลองยกมาอนหนง คอ เปนคลปสนๆ

ทวาดวยหญงสาวกากนเทยวเมองลาสเวกส เธอชอ

โมนกา แตพอไปเจอหนมทสถานทเธอกแนะนำาตว

วาชอเรเชล และพอไปเจอหนมอน เธอกเปลยน

ชอตวเองไปเรอยๆ กอนทจะจบลงทกอบป ‘What

61|Tourism Review


LOST IN TRANSLATION สงทไดเรยนร : สรางเรองใหสถานท

จรงๆ แลวหนงเรอง LOST IN TRANSLATION

นนไมไดรบทนสรางมาจากการทองเทยวญปนใดๆ

ทงนน หนงถกสรางขนจากประสบการณสวนตว

ของผ กำากบ Sofia Coppola ชาวอเมรกนทคง

หอบกระเตงตามแฟนมาเทยวโตเกยวอย บอยๆ

และโดนแฟนทงใหอยคนเดยว เธอจงทำาหนงเรองนออกมาวาดวยหญงสาวทไมมอะไร

ทำาในโตเกยว เพราะแฟนมาทำางาน และตวเองตามพวงมาดวยเฉยๆ และทนนเธอกได

พบกบดาราชายวยกลางคนทไมมอะไรทำาในโตเกยวเชนกน แนนอนวาพอไมมอะไรทำา

ทงคกเลยตองออกเทยวในโตเกยวดวยกน ตวหนงเนนสำารวจสภาพจตใจของตวละคร

วยกอนแตงงานและวยหลงแตงงานทตางแลกเปลยนความคดเหนและเกดเปนความ

โรแมนตกเลกๆ ขนมากลางกรงโตเกยว

อยางทบอก หนงเรองนกมเสนเรองของตวเองไป แตทนททหนงมนทำาออกมาแลวด

ซง กนใจ เวลาผคนพดถงหนงเรองน ภาพของกรงโตเกยวกจะผดขนมาทนท กลายเปนวา

ตวหนงทำาใหตวเมองและสถานทตางๆ มความหมายพเศษขนมา และพรอมจะถก

จดจำาโดยคนดหนงเรองนนโดยอตโนมต กลายเปนวาหลายคนอยากไปโตเกยวเพราะ

หนงเรองนไปเลย

นกเปนอกเคสทคนรสกดกบโตเกยวหรออยากไปโตเกยว ทงๆ ทหนงเรอง LOST

IN TRANSLATION ไมไดตงใจถกสรางมาเปนวดโอโปรโมตการทองเทยวใดๆ แถมมน

กดไดผลกวาวดโอตงใจผลตมาเพอโปรโมตดวยซำา วางายๆ อะไรทมนไปเกยวของ

คลองใจของคนไวได อนนนกจะชนะตลอดแหละ แตแนนอนวาการทำาคอนเทนตวดโอ

ใหผกใจคนเขากบเมองเมองนนไดอยางแนบเนยน กไมใชเรองงายเลยทเดยว (ไปถาย

วดอาซากสะทอๆ ตรงๆ เลย งายกวาเยอะเนอะ)

เอาจรงๆ กมหนงหลายเรองททำาใหเมองเมองนนมตวตนในแผนทขนมา มทง

ตรงไปตรงมาอยางโปรเจกต Paris Je T’aime ทพยายามโปรโมตปารส ดวยการเชญผก ำากบ

จากทวโลกมาทำาหนงทว าดวยปารสและทปารส

จำานวน 10 กวาเรอง และมทงโปรเจกตทไมไดตงใจ

อยาง BEFORE SUNRISE ทโรแมนตกเสยจนหลาย

คนอยากไปเทยวออสเตรย หรอ Amelie กทำาให

ปารสกลายเปนเมองในฝนของสาวๆ หลายๆ คน

ซงทงหมดวางอยบนพนฐานวาเราไมจำาเปนตองถาย

โชวสถานททองเทยวสำาคญแบบจะจะ และกลายเปน

วามนไดผลกวา 10 เทาอกตางหาก เพราะคนไมรสก

โดนยดเยยด แตความงามของเมองเมองนนจะคอยๆ

ซมลกลงไปในจตใตสำานก ซงยอมจะยงยนกวาการ

โดนยดเยยดมากๆ กระทงหนงแนวสบสวนฆาตกรรม

ทเกดขนในเมองเมองหนง ถาทำาออกมาแลวมเสนห

มากพอ เมองเมองนนกสามารถเปนเมองทองเทยว

ไดเชนกน

happens here, stay here.’ วางายๆ คอ

ทงโมนกาและเรเชลคงจะไดสมผสกบลาสเวกส

ทแทจรงอยางแนนอน วาแลวกอยากบนไป

ลาสเวกสเลย แตตอนนขอแตงชอปลอมเอาไว

ใชกอน

นคอตวอยางสวนหนงอาจจะเปนแนวทาง

ทงดงามในการทำาวดโอชนตอๆ ไปในการ

โปรโมตการทองเทยว ผมคดวามนไมใชแคใชได

กบประเทศไทย แตประเทศไหนกลวนเอาไป

ใชไดเชนกน

62 | Tourism Review

Tourism @ AECทองเทยวอาเซยน

เรอง : ดร.จาตรงค โพคะรตนศร1

เมองมรดกโลกของอาเซยนทไมมในประเทศไทย

1อาจารยประจ�าคณะสถาปตยกรรมศาสตรและการผงเมอง มหาวทยาลยธรรมศาสตร ตดตอท [email protected]

2มการประชมสมมนาเรองนแลวหลายครงทงทเชยงใหมและกรงเทพฯ ดใน Compass, Issue 124 September 2013. มรดกโลก ‘เชยงใหม’ ไกลเกนไปหรอใกลแคปลายจมก http://www.compasscm.com/viewissue.php?id=251&issue=124&lang=th

ใครจะมองวาบทความนเขยนขนเพอเกาะกระแสการโปรโมตเชยงใหม

เปนมรดกโลกกวาไดแตวตถประสงคทแทจรงคอการทบทวนวามรดก

วฒนธรรมทมลกษณะเปนยานเมองและชมชนทมผอยอาศยใชชวต

นนเปนอยางไรโดยเฉพาะในอาเซยนทจะขอยกตวอยางบางเมองจาก

บางประเทศขนมาบอกเลาเรองราวบางมมโดยเฉพาะในมตดานทองเทยว

วฒนธรรม เพอใหยอนกลบมาคดถงความพรอมของเชยงใหม

ทมความพยายามจะศกษาความเปนไปได ในการเสนอตวเปนมรดกโลก

อยในขณะน2ซงนอกจากพจารณาทคณคาแลวยเนสโกมกสนบสนน

มรดกวฒนธรรมทอย ในความเสยงเพอสงเสรมมาตรการอนรกษ

และสรางการจดการทดตอไป

63|Tourism Review


ในประเทศไทย ความคดทวา ‘สโขทย’ และ ‘อยธยา’ คอเมองมรดกโลก

นาจะคลาดเคลอนจากความเปนจรงอยมาก เมอเหนชดเจนวานอกจากโบราณ-

สถานและพนทซงไดรบการประกาศเปนอทยานประวตศาสตรแลว บรเวณอน

ของเมองโดยเฉพาะยานชมชนทมผอยอาศยใชชวตประจ�าวนนนอยในสภาพท

ขาดความตระหนกในคณคาและไรการจดการดแลสภาพแวดลอมทางวฒนธรรม

อยางสนเชง มรดกโลกของทงสองแหงจงเปนเพยงแหลงโบราณคดทไดรบ

การดแลแคบางจดและเนนเฉพาะการอนรกษซากโบราณสถานกบการจดการ

ภมทศนใหสวยงาม3

หนไปดเมองมรดกโลกในประเทศเพอนบานกนบาง เรมทเมองหลวงพระบาง

ในประเทศลาว ทยเนสโกยกใหเปนหนงใน Best Practice ของการจดการมรดก

วฒนธรรมทงในมตทจบตองได เชน การอนรกษและควบคมสงเสรมคณคา

สภาพแวดลอมวฒนธรรมของวด ตกแถว บานเรอน และภมทศน และในมต

ทจบตองไมได เชน การสงเสรมใหเกดการเรยนรฝกฝนทกษะงานชางกอสราง

แบบประเพณ ตอยอดภมปญญาและสบทอดความเชอกบวถปฏบตทางพทธ-

ศาสนา เปนตน แตถงกระนนกยงมรายงานปรากฏผลกระทบจากการทองเทยว4

รวมทงทมการอางถงวาเปนผลกระทบทมาจากการขนทะเบยนเปนมรดกโลก

และจากบทบาทการมสวนรวมสนบสนนของยเนสโกเอง5

3ดเพมเตมใน จาตรงค โพคะรตนศร (2557) มรดกโลก-มรดกใคร? สโขทยกบการเปลยนกระบวนวธคดดานทองเทยววฒนธรรมhttp://etatjournal.com/mobile/index.php/menu-read-web-etatjournal/menu-2014/menu-2014-jan-mar/157-12557-sukhothai

4Impact LuangPrabang ดใน http://www.unescobkk.org/fileadmin/user_upload/culture/Impact/impact.pdf

5Berliner, D. (2011) The Politics of Nostalgia and Loss in LuangPrabang (Lao PDR) in Daly, P. and Winter, T. (eds.) Routledge Handbook of Heritage in Asia, pp. 234-246. Abingdon: Routledge.

64 | Tourism Review

เมองหลวงพระบางในยคปจจบนจงมความ

ทนสมยมากและคาครองชพสงกวาเมองหลวง

อยางเวยงจนทนชนดทวาหากไมไดท�างานในภาค

ธรกจทองเทยวกอาจไมมเงนเดอนพอซอของจาย

กบขาวในยานกลางเมองได และมโรงแรมหรหรา

ทดดแปลงมาจากคกเกาและโรงพยาบาลเกา เชน

Hotel de la Paix และ Hotel Amantaka ซงสวนทาง

กบความเชอถอเรองโชคลางและผสางของคนทองถน

เมองหลวงพระบางมตกสวยสไตลโคโลเนยล

ลาว-ฝรงเศสเปนจ�านวนมากในแทบทกตรอกซอกซอย

ซงแยกแยะไดยากวาตกไหนอนรกษจากของเกา

หรอสรางขนใหม และเจาของตกสวยเหลานมนอย

รายทเปนคนทองถน เนองจากราคาทดนและคาเชา

ทสงขน เพราะอทธพลจากการทองเทยวท�าใหคน

ทองถนเลอกทจะออกไปใชชวตอยนอกเมองแทน

เมองหลวงพระบางมกถกน�ามาอางองใชเปรยบเทยบกบเมอง

เกาในประเทศไทยในแงการจดการมรดกวฒนธรรมและการทองเทยว

ซงเมอน�ามาเปรยบเทยบกบเมองเชยงใหม หากไมนบวามวฒนธรรมแบบ

ชาวพทธลาว-ไทย ทคลายคลงกน ตลอดจนรปแบบสงปลกสรางสไตล

พนถนผสมโคโลเนยลทพอเทยบเคยงกนไดแลว เมอพจารณาดระดบ

ความเปนสงคมเมองจะพบวาเชยงใหมเปนนครขนาดใหญทเปดกวาง

ตางกบหลวงพระบางทเปนเมองเลกในหบเขา ทศทางการพฒนา

การทองเทยววฒนธรรมของเชยงใหมเป นแบบสงคมเมองเตมท

และมงไปสความเปนศนยกลางของอะไรตอมอะไรตางๆ นานามากมาย

ทงศนยการประชมนานาชาตทองเทยว อตสาหกรรมแปรรป การคา

การศกษา ฯลฯ และลาสดกบความพยายามผลกดนใหเชยงใหม

เปนเมองเศรษฐกจสรางสรรคและการออกแบบ โดยนอกจากการจด

TEDx อยางตอเนองแลวยงม TCDC เชยงใหมเปนผน�ารองการจด Chiang

Mai Design Week 2014

ในมตเศรษฐกจสรางสรรค เชยงใหมเลอกทจะเทยบเคยงตวเอง

กบประสบการณของเมองอนในภมภาค ทเรมเหนไดชดเจนขน คอ

ยอรกยาการตา ประเทศอนโดนเซย และปนง ประเทศมาเลเซย ทงสอง

กรณมความนาสนใจ เพราะนอกจากยอรกยาการตาจะเปน sister city

กบเชยงใหมแลว แมตวเมองเกาจะไมไดเปนมรดกโลก แตไดรบการให

คณคาคอนขางมากจากยเนสโก ประกอบกบมโบราณสถานส�าคญทเปน

มรดกโลกถงสองแหลง คอ บโรพทโธ กบ ปรมบานนและเปนศนยกลาง

การศกษา ศลปวฒนธรรม และการทองเทยวทส�าคญของประเทศ

สวนปนงม จอรจทาวน ทยานเมองเกาไดรบการประกาศเปนมรดกโลก

ซงเมองนกไดใชประโยชนอยางคมคาในแงการด�าเนนกจกรรมการทองเทยว

วฒนธรรมผสมกบการสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรค เชน เทศกาลภาพยนตร

นานาชาต เปนตน

เชยงใหมเปนเมองทมของฝากใหเลอกซอเยอะมาก ถาจะวาไปเมอง

หลวงพระบาง (ซงไมใชเมองทาคาขายมาแตไหนแตไร) และจอรจทาวน

(ซงเปนเมองทาคาขายทส�าคญในอดต) ไมไดมของฝากทเปนผลตภณฑ


65|Tourism Review

ประจ�าถนทมากมายเทาเชยงใหม แตกไมไดหมายความวาของโหลจะดส

ผลตภณฑแบบประณตหรองานศลปะออกแบบประยกตอยางสรางสรรค

ทกลมชมชนเลกๆ ทมใจรกในอตลกษณทองถนตงใจประดษฐขนและน�า

เสนอ ซงเปาหมายไมไดมแคผลตจ�านวนมากแบบซอมาขายไป แตมงเนน

การพฒนาคณภาพชวตรวมทงความรสกภาคภมใจในทองถน สงเสรมการ

ตอยอดมรดกวฒนธรรมสวถชวตในสงคมปจจบน และแลกเปลยนเรยนร

รวมกนผานการทองเทยววฒนธรรม ซงท�าใหผลตภณฑทองเทยวไมจ�าเปน

ตองเปนสงของน�าตดตวกลบไปได แตเปนประสบการณทประทบอยใน

ความทรงจ�า เปนตน

ยานเมองเกาฮอยอน เปนมรดกโลกในประเทศเวยดนามทใชชอเสยง

จากการเปนมรดกโลกดานวฒนธรรมผนวกกบประวตศาสตรดานการเปน

เมองทาคาขาย สงเสรมการขายสนคาวฒนธรรมอยางเตมท ตกเกาไดรบ

การอนรกษและบางหลงยงคงมครอบครวทสบทอดตอกนมาอยอาศย

และเปนผใหความรและถายทอดประสบการณระหวางเยยมชม แตรานคา

สวนใหญเปลยนไปขายผลตภณฑทซ�ากนเปนจ�านวนมาก เชน โคมผาไหม

หรอรานตดเสอแบบเวยดนามทเนนขายสนคาและบรการใหนกทองเทยว6

ในขณะทตลาดทองถนยงคงความหลากหลายของสนคาและวถชวตไวได

แตทส�าคญคอภมทศนและสงแวดลอมธรรมชาตทเปลยนไปและไมได

สงเสรมคณคาการใชชวตในทองถน พนทการเกษตร ตลงน�าธรรมชาต

และพนทโลงรองรบน�าทลดลง สสานถกใชเปนททงขยะ และทางเทาถกใชเปน

ทขายของ7

การผลกดนใหเชยงใหมเปนมรดกโลกจะเรยนรจากตวอยางประเทศ

เพอนบานในอาเซยนไดอยางไรบาง ลาสดมขาววาเมองเสยมเรยบ ซงเปนทตง

ของมรดกโลกนครวดในประเทศกมพชา ไดรบการโหวตจากสอทองเทยว

Travel+Leisure ใหเปนเมองทองเทยวทดทสดในเอเชยประจ�าป 2014 เปน

อนดบสองรองจากเมองเกยวโตซงมมรดกโลกเปนพนทโดยรอบศาสนสถาน

ส�าคญหลายแหงในเมองเกยวโตและเมองขางเคยงอกสองเมอง ซงแมพนท

ทเหลอในเมองจะไมไดรบการประกาศเปนมรดกโลก แตการพฒนาเมอง

อยางทนสมยและการวางผงเมองทดในแบบญปน ท�าใหมรดกวฒนธรรมเกาแก

อยรวมและสนบสนนเศรษฐกจสรางสรรคและสงอ�านวยความสะดวกสมยใหม

เพอสงเสรมคณภาพชวตและการทองเทยวของเมองไดเปนอยางดและอาจน�ามา

ใชเปนโมเดลในการน�าเสนอเชยงใหมและล�าพนเปนมรดกโลก8

ในขณะนทเชยงใหมมงสความเปนไปไดในหลายทางเลอกของการพฒนา

ทงการเปนเมองเศรษฐกจสรางสรรคดานการออกแบบรวมสมย เมองมรดกโลก

ทางวฒนธรรม และเมองสรางสรรคงานหตถกรรมและศลปะทองถน

(UNESCO Creative City of Crafts and Folk Art) หนวยงานตางๆ ทงสวน

ภมภาคและทองถนเรมท�างานอยางใกลชดรวมกบ

ชมชนและองคกรภาคประชาชนทมหลากหลาย

กลมและร นอายตามความสนใจทแตกตางกน

เชน กลมคนใจบาน สงหนงทเปนจดรวมนอกจาก

ความสนใจและเหนคณคาในทนทางวฒนธรรม

และอตลกษณความเปนทองถน คอการมงเปาไปส

การแลกเปลยนเรยนรอยางมสวนรวมในระยะยาว

ทงในกลม ‘เจาบาน’ ดวยกนเอง และกบ ‘ผมาเยอน’

ทยอมมความคาดหวงทเพมสงขนในการทจะได

เหนเชยงใหมแสดงตวตนของตนเองอยางเดนชด

ผานการจดการทดและเรยนรจากประสบการณของ

ประเทศเพอนบาน

นอกจากจบตามองความเปนไปของเชยงใหม

ทองถนอนๆ ในประเทศไทยนาจะยอนกลบมามอง

ตนเองวามทนทางวฒนธรรมและทรพยากรตลอดจน

ภมปญญาใดสะสมไวและจดการตอยอดไดบาง

ในยคปจจบนทยานและเมองตางๆ ทวโลก ไมวา

เมองเลกหรอใหญ เมองโบราณหรอสมยใหม หนกลบ

มามองทนทางวฒนธรรมของตนเองเพอสราง

อตลกษณการพฒนาทไมซ�าใคร ทกภาคสวนควร

ชวยกนคดนอกกรอบภาระหนาทแตมเปาหมาย

รวมกน เพอสรางสรรคทยนใหกบทกทองถนได

ภาคภมใจในตวตน พฒนาคณภาพชวตผานการ

ผงเมองทด พรอมไปกบการจดการองคความรแบบ

แลกเปลยนเรยนรรวมกนใหมากทสดเทาทจะท�าได

6Impact Hoi An ด http://unesdoc.unesco.org/images/0018/001826/182646e.pdf

7ดเพมเตมใน จาตรงค โพคะรตนศร (2557) การทบทวนตวชวดประเมนคณคาเชงคณภาพเพอระบปญหาซอนเรนในสงแวดลอมวฒนธรรมของชมชน ใน Proceeding of Built Environment Research Associates Conference, BERAC 3, 2012, pp.103-114 ดเอกสารไดท berac.org/BERAC/BERAC%203/9%20Jaturong%20Pokharatsiri.pdf

8ไทยรฐออนไลน. 3 กรกฎาคม 2557. จอชง ‘เมองเชยงใหม’ เปนแหลงมรดกโลกทางวฒนธรรม http://www.thairath.co.th/content/433806


66 | Tourism Review


67|Tourism Review

ประชาคมอาเซยน :If we hold ontogether ปลายป2558หรอป2015คอปทจะประกาศอยาง

เปนทางการในการรวมกลมประเทศอาเซยน10ประเทศ

จะเกดการเคลอนยายสนคาบรการการลงทนและแรงงาน

อยางเสรการถกทอความรวมมอครงน โดยครอบคลม

ทงดานเศรษฐกจสงคม/การเมองและวฒนธรรมท

หลายประเทศในโลกลวนจบตามองความเคลอนไหวครงน

กองแผนนโยบายการทองเทยวแหงประเทศไทยไดจดท�า

การศกษาวจยโครงการจดท�าแผนยทธศาสตรการตลาด

การทองเทยวอยางยงยนจากการเขาสประชาคมอาเซยน

พ.ศ.2558-2559


เรอง : กองแผนนโยบาย ททท.

68 | Tourism Review

สาระส�าคญจากการวจย ภาพรวมการทองเทยวอาเซยนในป 2014

จากผลการวจยของ World Travel & Tourism Council (WTTC) และ Oxford Economics เรอง ผลกระทบ

ของการทองเทยวตอเศรษฐกจอาเซยน พบวา ในป 2014 ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (GDP) ทมาจากการเดนทาง

และทองเทยวในภมภาคน เพมสงขนรอยละ 4.9 เมอเปรยบเทยบกบป 2013 โดยมมลคาสงถง 308.8 พนลาน

เหรยญสหรฐอเมรกา กอใหเกดการจางงาน 29.2 ลานต�าแหนง คดเปนรอยละ 9.7 ของการจางงานทงหมด

ส�าหรบประเทศไทยนน WTTC ระบวา การทองเทยวในประเทศกอใหเกดการจางงานทงหมด 5.7 ลานต�าแหนง

คดเปนรอยละ 14.3 ของการจางงานทงหมดในประเทศไทย ซงลดลงจากป 2013 ถงรอยละ 5.1

แนวโนมโลก แนวโนมอาเซยน

World Economic Forum ไดระบแนวโนมทสงผลกระทบตออตสาหกรรมทองเทยวโลก โดยแบงออกเปน

4 หมวดหลก คอ

Changing Customer Needs

New Mobility Frontiers

New Technology Vectors

Key Capabilities For The Future

โดยในแตละหมวดหลก จะมแนวโนมยอย ดงน


69|Tourism Review

Changing Customer Needs

n Aging Population อตสาหกรรมทองเทยวจะตองเผชญความทาทายจากนกทองเทยวสงอายและแรงงานสงอายทมากขน

n Emergence of Megacities จ�านวนผอพยพเขาสเมองของโลกทเพมขน สนบสนนใหเกดกลมยอยหรอชมชนเมองทมากขน

n Shift to Rapidly Developing Economies กลมประเทศเหลานจะเปนก�าลงส�าคญของการผลตของโลก และกอใหเกดตลาดทเตบโตอยางรวดเรว และอปสงคการทองเทยวทเพมขน

n Further Globalization ผผลตทวโลกจะยายไปผลตยงประเทศทตนทนต�า ขณะทผบรโภคกลบตองการสนคามคณภาพสงทราคาต�า

n More Convenience & Time Compression เวลาทจ�ากดมากขนสงผลใหเกดอปสงคตอความสะดวกสบายมากขนในอตสาหกรรมน

Key Capabilities For The Future

n Supply Chain Ability อตสาหกรรมทองเทยวจะตองสรางและบรหารหวงโซอปทานทสามารถตอบสนองตอความทาทายทหลากหลายในอนาคต ตงแตภมอากาศทแปรปรวนไปจนถงความผนผวนของราคาและคาเงน

n Customization อตสาหกรรมทองเทยวจะตองเผชญกบการเพมขนของความตองการของลกคาทตองการขอเสนอทเหมาะสมกบความตองการและรสนยมของลกคา

n Innovation Imperative อตสาหกรรมทองเทยวจะตองประยกตโมเดลธรกจทสงเสรมใหเกดนวตกรรมใหม ซงก�าลงไดรบความส�าคญทกลาวถงการคมนาคมขนสงรวมและรปแบบการตงราคา

n New Challengers สภาวะการแขงขนในอตสาหกรรมทองเทยวเพมสงขน เนองจากกลมบรษททเตบโตอยางรวดเรวสามารถปรบเปลยนไดตลอด มความยดหยนและประสบความส�าเรจสง

n Seamless User Experience อตสาหกรรมจะตองสรางการเชอมโยงอยางไรรอยตอ เพราะวาประสบการณของผใชถกคาดการณวาจะตองเปนไปอยางไรรอยตอ สม�าเสมอ และไมมทต อยางเชน การคมนาคมขนสงอยางไรรอยตอ

New Technology Vectors

n Cloud Solutions / Big Data AnalyticsCloud computing จะสงผลตอการตงราคา การคดเลอกเสนทางและตารางการทองเทยว การท�าประวตนกทองเทยว การรกษาความปลอดภยของขอมลในหลายๆสาขาทองเทยว

n E / M-Commerce & Multichannel Retail E-commerce และ m-commerce ก�าลงเตบโตในฐานะของชองทางการคาและบรการใหม โดยอตสาหกรรมทองเทยวจะตองเสาะหาวธการบรหารชองทางตางๆ และโซลชนใหมๆ ส�าหรบการทองเทยวและการจองตวการเดนทางออนไลนทก�าลงเกดขน

n Mobile Connectivity 3.0 เครองมออจฉรยะตางๆ จะเพมการเชอมตอระหวางพนทออฟไลนออนไลน และเครอขายสงคมออนไลน ซงเครองมอเหลานจะชวยกลมลกคาทตองการเชอมตอกบอนเทอรเนตในทกๆ ททก�าลงเพมสงขน

n Internet of Things / Smart Transport จ�านวนโทรศพทเคลอนททวโลกในอตสาหกรรมการรกษาความปลอดภย การทองเทยว โลจสตกส และรถยนตจะเพมสงขนเปนสามเทาในป 2015

n Social Media / Web 2.0 กลม Activeweb จะถกบรณาการรวมกบการคมนาคมขนสง และเปลยนแปลงประสบการณการทองเทยวและการคมนาคมของผใชบรการ

New Mobility Frontiers

n The Infrastructure Challenge อตสาหกรรมทองเทยวจะเผชญกบอปสรรคมากขน หากการลงทนในสาธารณปโภคพนฐานไมเพยงพอ

n Energy Scarcity and Price Evolution การขาดแคลนของพลงงานจะกดดนราคาพลงงาน ซงสงผลใหตนทนของอตสาหกรรมทองเทยวเพมขน

n Risk & Security Challenges การกอการราย การโจมตบนโลกไซเบอร และภยธรรมชาตจะสงผลใหเกดความตระหนกถงความเสยงทเกดขนกบอตสาหกรรมน

n Environment Concerns ความกงวลตอสภาวะสงแวดลอมทเพมขนอยางมนยส�าคญจะท�าใหเกดความตองการแกปญหาใหมๆ ส�าหรบอตสาหกรรมทองเทยว

n Information & Entertainment Everywhere เนองจากในปจจบนน ผคนตางเชอมโยงกบโลกเปนทเรยบรอยแลว การเชอมโยงนจะเรมจรงจงมากขนและท�าใหผคนตองพจารณามากขนถงสถานทและเหตผลในการทองเทยว


70 | Tourism Review

ทองเทยวไทย โดดเดน เนนความตาง

l อาหารไทย จดเดนของการทองเทยวไทย คออาหาร วฒนธรรม เอกลกษณ

ทองถน และความหลากหลายของไทย โดยอาหารไทยเปนเอกลกษณ

ส�าคญอยางหนงของการทองเทยวไทยในแตละทองถนในแตละพนท

ซงนกทองเทยวทกคนมกไดรบประสบการณทดจากการรบประทาน

อาหารไทย

l วฒนธรรมหลากหลาย นอกจากนความหลากหลายของวฒนธรรม แหลงทองเทยว และ

กจกรรมตางๆ ในแตละพนทเปนอกจดเดนทส�าคญ โดยในการทองเทยว

ไทยแตละครงหรอแตละสถานทนกทองเทยวสามารถท�ากจกรรมได

หลายรปแบบ อาท มวยไทย กฬาทางน�า การเดนปาเขาสมผสวถชวต

ของคนในทองถนทมความแตกตางกนในแตละพนท ซงความสวยงาม

ทางธรรมชาตวฒนธรรมและความหลากหลายเหลานจงเปนเสนห

ดงดดทสรางประสบการณทองเทยวเชงบวกใหแกนกทองเทยวให

เขามาทองเทยวยงประเทศไทยเสมอมา

l คมนาคมขนสง คงตองปรบ อยางไรกตาม ถงแมวาการคมนาคมขนสงในประเทศไทยจะม

การพฒนาขนมาเปนล�าดบ แตยงเปนจดดอยของการทองเทยว

โดยนกทองเทยวสวนใหญมกรสกผดหวงในการบรการคมนาคมขนสง

ของไทย

l รบมอแรงงานเสร การเขามาท�างานบรการของแรงงานตางดาวในธรกจการทองเทยวไทย

ท�าใหเอกลกษณอยางไทยมคณภาพทนอยลง ในขณะเดยวกนการผลกดน

ใหเกดการปราบปรามกลมผน�าเทยวผดกฎหมายหรอไกดตางชาต

ทไมมใบอนญาตยงเปนสงทภาครฐจะตองปรบปรง โดยไกดตางชาต

ผดกฎหมายเหลาน ไดสรางความเสยหายใหแกอตสาหกรรมการ

ทองเทยวไทยซงท�าใหสถานททองเทยวตางๆ ไดรบรายไดนอยกวาทควร

จะเปน และชอเสยงการทองเทยวของไทยทจะสญเสยไปจากการ

หลอกลวงนกทองเทยวตางชาตของไกดเหลาน

ไทย: ศนยกลางการทองเทยว ในกลม CLMV

ภาคอตสาหกรรม และหนวยงานภาครฐ ใหความเหนวา

ประเทศไทยจ�าเปนตองมแนวทางในการด�าเนนงานแบบบรณาการ

เพมมากขน และประเทศไทยมศกยภาพพอทจะเปนศนยกลางการ

ทองเทยวในภมภาคโดยเฉพาะการเปนศนยการทองเทยวใหกบกลม

ประเทศ CLMV (Cambodia, Laos, Myanmar, Vietnam) เนองจาก

โครงสรางพนฐานการทองเทยวของไทยมความสามารถเหนอกวา

โดยเฉพาะในเรองการคมนาคมขนสง ซงไทยจะสามารถเปนจดเรมตน

ของการเดนทางของนกทองเทยว (Entry Point) กลาวคอ การเปน

ประเทศแรกทนกทองเทยวเดนทางเขามา เพอทจะเดนทางตอไป

ทองเทยวในประเทศขางเคยง และเดนทางกลบมาอกครงกอนเดนทาง

กลบประเทศภมล�าเนา (Exit Point)

ในประเดนของการใหขอมลนกทองเทยว ยงมสงทตองปรบปรง

คอการใหขอมลกบนกทองเทยวหลงจากทนกทองเทยวเดนทางเขามา

ในประเทศแลว ดงนน จงควรมการจดท�าขอมลเชงลกเกยวกบการ

ทองเทยวในประเทศไทย และสรางศนยขอมลนกทองเทยวใหเปนทรจก

ของนกทองเทยวตางชาต (ดงตวอยางจากกรณศกษาของฮองกง

และสงคโปร ทมการใหขอมลเชงลกแกนกทองเทยวทหลากหลายและ

เปนประโยชน เชน รานคาทถกขนบญชด�า หรอเปนรานคาทมความเสยง

ในการฉอโกง หรอหลอกลวงผบรโภค)


71|Tourism Review

เปดหนา ความทาทาย

การเขาสประชาคมอาเซยน จะน�าไปสความทาทายส�าคญของ

อตสาหกรรมการทองเทยวไทย โดยสรปออกเปน 5 ประเดนหลก ดงน

1. ความทาทายทเกยวของกบการพฒนาผลตภณฑ

การทองเทยว

l นกทองเทยวคณภาพมแนวโนมมองหาแหลงทองเทยวทไมใช

เมองหลก (กทม. เชยงใหม ภเกต และพทยา) มากยงขน

l แตการกระจกตวของนกทองเทยวในเมองทองเทยวหลก

กสรางโอกาสในการสงเสรมการทองเทยวเมองรองและเมองชายแดน

เชนกน

l ผประกอบการทองเทยวยงคงชนกบการเสนอขายผลตภณฑ

ทองเทยวแบบเดม ทงทในปจจบน ผลตภณฑการทองเทยวของไทย

มความหลากหลายมากยงขน เชน การทองเทยวเชงอนรกษ การทองเทยว

เพอสขภาพ และการทองเทยวเชงกฬา เปนตน

l ขนาดของตลาดท ใหญขน พฤตกรรมผ บรโภคทมความ

หลากหลายมากขน ประชากรสงอายเพมขน สงผลตอความตองการ

ของลกคากลมนกทองเทยวทหลากหลายและเฉพาะเจาะจงมากขน

2. ความทาทายทเกยวของกบการมสวนรวม

และความยงยนของชมชน

l การพฒนาเสนทางการทองเทยวทเชอมโยงประเทศ

สมาชกอาเซยน (Multi Destination) ยงไดรบการพฒนาได

อกมาก โดยมปจจยเอออ�านวย ไดแก การลงทนในธรกจบรการ

ทเสรมากขน การใชประโยชนจากหวงโซอปทานทใหญขน

และการพฒนาเสนทางการคมนาคมรวมกนภายใตกรอบความ

รวมมอของประเทศสมาชกอาเซยน

l ประเทศไทยยงขาดการมสวนรวมของไกดทองถน

และการพฒนาไกดทองถน

l การขาดมาตรการรองรบจ�านวนนกทองเทยวทเพม

ขน จนท�าใหเกดปญหาดานสภาวะแวดลอม และการสญเสย

เอกลกษณของชมชน

l การขาดความร เชงลกเรองวฒนธรรมทองถนจาก

ไกดทวไป

l การแขงขนจากผประกอบการตางชาตทเขามาด�าเนน

ธรกจในไทยมากขน จากการเปดเสรบรการ อาจสงผลกระทบ

เชงลบตอความยงยนของชมชน

l แนวโนมส�าคญดานความกงวลตอสภาพแวดลอม

(Environment Concern) ซงจะท�าใหเกดความตองการแกปญหา

ใหมๆ ของอตสาหกรรมทองเทยว


72 | Tourism Review

3. ความทาทายทเกยวของกบการสอสารการตลาด

l การแขงขนการท�าการตลาดบนอนเทอรเนต และบนโซเชยลมเดยทรนแรงขน

l กลมนกทองเทยวสมยใหมทเรมหาขอมลดวยตวเองมากขน พงพาตวแทน

ทองเทยวนอยลง

l ชองทางการสอสารจะมรปแบบใหมๆ มการเชอมตอระหวางกนเพมสงขน

เกดการบรณาการระหวางชองทางออนไลนและการบรการดานอนๆ เชน การคมนาคม

ขนสง เปนตน

l ความทาทายในดานของการสอสารการตลาด โดยเฉพาะความทาทายดานภาษา

ซงยงเปนอปสรรคส�าหรบนกทองเทยวบางกลม ซงกลมนกทองเทยวมความหลากหลาย

เพมมากขน มความตองการเฉพาะกลมทมากขน โดยเฉพาะนกทองเทยวจากอาเซยน

4. ความทาทายทเกยวของกบการบรการทเกยวเนอง

l การยายถนฐานทมากขน แรงงานตางชาตเขามาท�างานในประเทศไทยมากขน

ท�าใหความสภาพ ความออนนอม และเอกลกษณของความเปนไทย ณ บางจดสมผส

(Touch Point) ขาดหายไป

l การใหขอมลนกทองเทยวเปนภาษาตางชาตยงไมเพยงพอ

l ประสบการณทเกดขนของนกทองเทยว ณ บางจดสมผส (Touch Point)

ทเกยวของกบการคมนาคม เชน การใชบรการรถไฟฟา รถแทกซ ยงไมเปนทประทบใจ

l ความสามารถในการใชภาษาองกฤษของคนไทยในการใหบรการยงไมสงพอ

l ปญหาไกดเถอนในบางแหลงทองเทยว

l ผลจากการเปดประชาคมอาเซยนทท�าใหหวงโซอปทานใหญขน ท�าให

ผประกอบการไทยจะตองเผชญกบความทาทายจากการแขงขนของผประกอบการตางชาต

ทจะเขามาด�าเนนการธรกจในประเทศไทยมากขน

l ผผลตจะยายฐานการผลตไปยงประเทศทตนทนต�า ขณะทผบรโภคกลบตองการ

สนคาทคณภาพสงแตราคาต�า

5. ความทาทายทเกยวของกบ

การบรณาการการท�างานรวมกบ

หนวยงานอนๆ

l ความลาชาทเกดขนระหวางการเดนทาง

ผานชายแดนทางบกเกดขนอยบอยครง

l เสนทางเพอการเดนทางทางบกระหวาง

ประเทศสมาชกอาเซยน ยงไมไดรบการพฒนา

เทาทควรในหลายพนท

l ประเทศสมาชกอาเซยนยงมไดแสดงความ

รวมมอดานการสงเสรมการทองเทยวในภมภาค

อยางแทจรง

l การใชประโยชนจากขอมลงานวจย และ /

หรอการพฒนาบคลากรในอตสาหกรรมทองเทยว

ยงเปนไปอยางจ�ากด ซงท�าใหผประกอบการอาจ

ไมสามารถปรบตวไดอยางทนทวงทตอการเปลยนแปลง

แนวโนมการทองเทยวและการเปลยนแปลง

พฤตกรรมของผบรโภค


73|Tourism Review

แผนยทธศาสตรการตลาดการทองเทยวเพอการเตบโตอยางยงยน

จากการเขาสประชาคมอาเซยนพ.ศ.2558-2559

ยทธศาสตร

กลยทธ

ต�าแหนงทางการตลาด การเปนประตเชอมโยงสการทองเทยวอาเซยนทคงไวซงเอกลกษณความเปนไทยทดงาม

เปาประสงค การใชประโยชนจากการเขาสการเปนประชาคมอาเซยนเพอเพมจ�านวนและรายไดจากการทองเทยว ทงจากในและนอกอาเซยน อยางตอเนองและยงยน

สงเสรมผลตภณฑ

ทโดดเดน

l สงเสรมเสนทาง

ทองเทยวเชอมโยง

ประเทศเพอนบาน

(Multi Destination)

l สงเสรมการทองเทยว

เมองชายแดน

l สงเสรมผลตภณฑ

ทองเทยวเพอนกทองเทยว

ทมความสนใจเฉพาะกลม

และผลตภณฑทเนน

จดเดนของประเทศไทย

พฒนาการทองเทยว

โดยชมชนเพอชมชน

l ผลกดนใหเกด

การพฒนาศกยภาพและ

การใหบรการของไกด

ทองถน / ปราชญชาวบาน

l โปรโมตการ

ทองเทยวในรปแบบ

ของการสรางสรรค

ประโยชนเพอชมชน

l สงเสรมและโปรโมต

โปรแกรมการทองเทยว

ชมชน

l ขยายการทองเทยว

แบบ Homestay

ในกลมนกทองเทยว

นอกอาเซยน

l ผลกดนใหชมชน

มสวนรวมในการดแล

รกษาทรพยากร

แหลงทองเทยวในชมชน

l สงเสรมใหชมชน

มจตใจรกบรการและ

การเปนเจาบานทด

พรอมตอนรบนกทองเทยว

ขยายแพลตฟอรม

การตลาด

l สงเสรมภาพลกษณ

ของประเทศ ตามต�าแหนง

ทางการตลาด

l การเผยแพร

ประชาสมพนธสนคา

ในกลมเชอมโยงอาเซยน

ผาน New Media

เชน แอพพลเคชนทใชใน

โทรศพทมอถอ

สงคมออนไลน เวบไซต

เปนตน

l โปรโมตการถายท�า

ภาพยนตรในไทย

l ขยายการสอสาร

ผานทางเวบไซต

ดานภาษาอาเซยน

สรางประสบการณ

การทองเทยวชนเลศ

l พฒนารปแบบและ

ความรวดเรวของ

การตอบสนองตอค�าถาม

ผใชเวบไซต ททท.

l ผลกดนใหเกด

การพฒนาและลงทน

ดานการขนสงสาธารณะ

เพอใหสามารถเขาถง

แหลงทองเทยวไดโดยงาย

โดยเฉพาะเมองชายแดน

และเมองรองทเชอมโยง

เขาสประเทศสมาชก

อาเซยน

l ผลกดนให

ทาอากาศยานไทยพฒนา

ระบบการบรการ

นกทองเทยวใหราบรน

รวดเรวและถกตองตลอด

การใชบรการในสนามบน

l สงเสรมโรงแรม

ทพกทองถนใหบรการ

ทเปนเลศและมเอกลกษณ


l สรางสอตอนรบ

นกทองเทยว

(Customized Welcom

Signage) อยางเฉพาะ

เจาะจงสญชาต

l พฒนา ททท.ใหเปน

สถาบนแหงความเปนเลศ

ดานตลาดการทองเทยว

(Excellence Center)

ประสานการท�างาน

กบหนวยงานภายนอก

l ประสานงาน

เพออ�านวยความสะดวก

ในการขามพรมแดน

ทางบก

l สรางความรวมมอ

ในการใช Single Visa

l สนบสนนให

ผประกอบการ

ใชประโยชนจาก

ขอมลการทองเทยว

1 2 3 4 5


TAT Intelligence Center

ทามกลางกระแสการเปลยนแปลง

อยางรวดเรวของโลกยคใหม ไดเกดความ

ทาทายในมตตางๆ ทงเศรษฐกจ สงคม

ระบบนเวศและกระบวนคดในการปรบตวส

สงคมทมอตราการพฒนาทกาวหนา ลาหลง

แตกตางกนในบรบทและเงอนไขแวดลอม

การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.)

ในฐานะองคกรของรฐทมภารกจเกยวกบ

การสงเสรมการทองเทยว เลงเหนความ

จ�าเปนทจะตองปรบเปลยนองคกรใหเทาทน

ความทาทายใหมๆ ทเกดขนตลอดเวลา

จากเหตปจจยดงกลาว ททท. จงก�าหนด

แนวทาง กระบวนการ และวธการ เพอผลกดน

ศนยวจยดานตลาดการทองเทยว (TAT

Intelligence Center) ทมหมดหมายในการ

ทจะน�าเสนอขอมลเชงยทธศาสตรดานตลาด

การทองเทยว สามารถชน�าและคาดการณ

สถานการณ ดานการทองเทยวและบรการ

ไดอยางแมนย�า

Vision - Mission

วสยทศนศนยวจยตลาดการทองเทยว ทเปน

หนงในอาเซยนภายใน 5 ป

พนธกจ

1. สรางและบรณาการระบบ

สารสนเทศการตลาดครบวงจร

จากส�านกงาน ททท. ทวโลก

2. พฒนาระบบสารสนเทศ

การตลาดสมยใหมและถายทอด

องคความรผานประสบการณจรง

3. ตอยอดองคความรดานการตลาด

ผานกระบวนการมสวนรวม

ของพนธมตรในทกภาคสวน

4. เผยแพรขอมลดานพฤตกรรม

นกทองเทยวเชงลก ผานระบบ

สารสนเทศการตลาดทรวดเรว

และทนสมย

Information is Power ขอมล คอ อ�ำนำจ

ดวยตระหนกถงความส�าคญของขอมล

ศนยวจยดานตลาดการทองเทยว ททท.

จงจดท�าฐานขอมลการทองเทยวเชงการ

ตลาด ซงประกอบดวยหมวดหมของขอมล

เชงยทธศาสตร ดงน

1. นโยบายและแผนงานทเกยวของกบ

การพฒนาและสงเสรมการทองเทยว

2. ดชนเศรษฐกจระดบมหภาค

และสถานการณการทองเทยว

3. คลปขาวทเกยวกบการทองเทยว

และบรการทวโลก

4. รายชอและจ�านวนแหลงทองเทยว

ทวประเทศ

5. รายชอและกจกรรมเทศกาล

งานประเพณ

6. ปรมาณหองพก / ภตตาคาร / การบน /

บรษทน�าเทยว / รานขายของทระลก

7. สถตนกทองเทยวชาวไทย

และชาวตางประเทศ

8. บทความและงานวจยโดย ททท.

สถำนทตดตอ ศนยวจยดำนตลำดกำรทองเทยว TAT Intelligence Center กำรทองเทยวแหงประเทศไทย

โทร 0 2250 5500 ตอ 2771-2786 อเมล : [email protected] www.tourismthailand.org/TATIC

TAT Review Magazine 1/2015

Documents