Mc lcLi ni u:2CHNG 1: KHI QUT CHUNG V AFTA4I/ Khu vc ho kinh t v
cc hnh thc ch yu ca n4II/ Xu hng quc t ho kinh t th gii v s ra i ca
AFTA51. Xu hng quc t ho kinh t th gii52. Hon cnh ra i ca AFTA:103.
Qu trnh hnh thnh v pht trin ca AFTA:11III/ Nhng mc tiu chnh ca
AFTA:12CHNG 2: C CH THC HIN AFTA:15I/ Cc Quy nh chung ca Hip nh
CEPT:15II/ Cc Ni dung v Quy nh c th:15CHNG 3: TIN TRNH VIT NAM THAM
GIA AFTA.23I/ Qu trnh tham gia ca Vit Nam23II/ Vit Nam thc hin
CEPT:24III/ Tin trnh ct gim thu quan ca Vit Nam theo CEPT:24CHNG 4:
C HI V THCH THC CA VIT NAM KHI THAM GIA AFTA.27I.C hi.27II. Thch
thc Vit Nam phi i mt khi gia nhp AFTA:36Kt lun:42Ti liu tham
kho:44
LI NI UQu trnh hi nhp kinh t quc t l mt qu trnh iu chnh chnh sch
kinh t, xy dng mt nn kinh t th trng mnh thc hin t do ho trong lnh
vc thng mi hng ho, thng mi dch v, u t, hp tc ti chnh, tin t.Xu th
hi nhp xut hin t nhng nm 1950, v ang pht trin mnh m cho ti ngy nay
vi s ra i ca hn 40 t chc trong mt khu vc v trn th gii.Khng th ph
nhn nhng li ch m hi nhp em li: Xu hng khu vc ho, ton cu ho trn c s
li ch kinh t ca cc bn tham gia tr thnh nhn t gp phn n nh khu vc, to
iu kin cho cc nc gim bt cc khon chi v an ninh, quc phng tp trung cc
ngun lc cho vic pht trin kinh t, chnh tr, x hi. S n nh ny chnh l iu
kin kin quyt thu ht u t nc ngoi. Qu trnh hi nhp to ra mi kinh t,
chnh tr a dng, an xen, ph thuc ln nhau, gp phn nng cao v th quc t
cho cc quc gia tham gia bnh ng trong giao lu v quan h kinh t quc t.
Mt khc s gim dn cc hng ro thu quan v phi thu quan, cc phn bit i x
chnh thc v phi chnh thc, kinh t v phi kinh t s to c hi khng ch cho
cc cng ty ln, cc nn kinh t ln m cn cho c cc cng ty nh, nn kinh t nh
tham gia bnh ng v rng ri vo gung my kinh t th gii. Nh qu trnh ny cn
to iu kin m rng th trng thng mi dch v v u t do c hng nhng u i cho
cc nc ang pht trin v chm pht trin..AFTA, khu vc mu dch t do ASEAN
(ASEAN Free Trade Area), c c ch chnh thc hin l Hip nh thu quan u i
c hiu lc chung, CEPT (Common Effective Preferential Tariff), l mt
tha thun gia cc nc thnh vin ASEAN v vic gim thu quan trong ni b khi
xung cn 0-5% thng qua nhng k hoch gim thu khc nhau. Trong vng 5 nm
sau khi t mc thu u i cui cng, cc nc thnh vin s tin hnh xa b cc hn
ngch nhp khu v nhng hng ro phi quan thu khc. AFTA chnh l biu hin ca
hi nhp kinh t ca ASEANAFTA c thnh lp nm 1992, trong hi ngh thng nh
cc nc ASEAN hp ti Singapore. AFTA ra i nhm tng cng kh nng cnh tranh
ca ASEAN nh mt c s quc t nhm cung cp hng ha ra th trng th gii, i
trng vi EU v NAFTA (khu vc mu dch t do Chu u v Bc M).Ngy 28/7/1995,
VitNamchnh thc tr thnh thnh vin th 7 ca ASEAN v cam kt tham gia
AFTA.Hi nhp AFTA ni chung, lm cho ASEAN thch nghi vi nhng iu kin
kinh t quc t ang thay i, c bit l vi s pht trin ca cc tha thun thng
mi khu vc (RTA) trn th gii. i vi Vit Nam ni ring, vic hi nhp AFTA c
ngha to ln : T do ho thng mi trong khu vc, bng vic loi b cc hng ro
thu quan trong ni b khu vc v cui cng l cc ro cn phi quan thu. iu ny
s khin cho cc Doanh nghip sn xut ca ASEAN cng phi c hiu qu v kh nng
cnh tranh hn trn th trng th gii. Ngi tiu dng Vit Nam s mua c nhng
hng ho t nhng nh sn sut c hiu qu v cht lng trong ASEAN , dn n s tng
ln trong thng mi ni khi.Vic tham gia AFTA, ngoi nhng thun li th c
khng t thch thc, kh khn c th khin Vit Nam nh mt c hi hi nhp pht
trin v thit hi v kinh t x hi.Cng tm hiu chi tit v AFTA thng qua cc
ni dung: C ch hot ng (CEPT). Tin trnh Vit Nam tham gia AFTA t nm
1995 n nay. Nhng tc ng ca AFTA. c mt ci nhn tng th v nhng c hi,
thch thc m AFTA em li cho Vit Nam, con ngi Vit Nam, trong qu kh,
hin ti v tng lai.
CHNG 1: KHI QUT CHUNG V AFTA
Cc B trng ASEAN d Hi ngh - nh Chinhphu.vnI/ Khu vc ho kinh t v
cc hnh thc ch yu ca nQu trnh quc t ho i sng kinh t th gii ang din
ra nhng cp khc nhau vi xu hng ton cu ho i i vi xu hng khu vc ho.Ton
cu ho kinh t l hnh thnh mt th trng th gii thng nht, mt h thng ti
chnh, tn dng ton cu , l vic pht trin v m rng phn cng lao ng quc t
theo chiu su, l s m rng giao lu kinh t v khoa hc cng ngh gia cc nc
trn quy m ton cu;l vic gii quyt cc vn kinh t x hi c tnh cht ton cu
nh vn dn s,ti nguyn thin nhin, bo v mi trng sinh thiTrong khi ,
khuvc ho kinh t ch din ra trong mt khng gian a l nht nh di nhiu hnh
thc nh: khu vc mu dch t do, ng minh (Lin minh) thu quan, ng minh
tin t,th trng chung, ng minh kinh tNhm mc ch hp tc,h tr ln nhau cng
pht trin, tng bc xo b nhng cn tr trong vic di chuyn t bn,lc lng lao
ng, hng ho dch v Tin ti t do ho hon ton nhng di chuyn ni trn gia cc
nc thnh vin trong khu vc. cc quc gia c nn kinh t th trng pht trin
(hay cn gi l cc quc gia cng nghip pht trin), th xu hng tham gia hi
nhp vo nn kinh t cc nc trong khu vc v bo h mu dch ngy cng gia tng.
Vic tham gia mnh m v rng ri vo cc khi lin kt kinh t khu vc, tng bc
tin ti s nht th ho cao thng qua cc vn bn, hip nh k kt a li cho cc
quc gia trong lin minh s n nh, hp tc cng pht trin. Trong iu kin ,
cc doanh nghip ca cc quc gia thnh vin c hng nhng u i v thng mi cng
nh phi gnh vc cc ngha v v ti chnh, gim thu cng nh cc min gim
khcv.v..(cc quc gia trong hip hi mu dch t do Bc M NAFTA ), cc quc
gia trong lin minh chu u(EU) l nhng lin kt phn nh r nt cc xu hng
trn). Kinh t gia cc nc thnh vin.Theo tho thun hp tc ny, cc quc gia
trong lin minh bn cnh vic xo b thu quan v nhng hn ch v mu dch khc
gia cc quc gia thnh vin, cn cn phi thit lp mt biu thu quan chung ca
khi i vi cc quc gia ngoi lin minh ,tc l phi thc hin chnh sch cn i
mu dch vi cc nc khng phi l thnh vin.Th trng chung: y l mt lin minh
quc t mc cao hn lin minh thu quan,tc l ngoi vic p dng cc bin php
tng t nh lin minh thu quan trong trao i thng ma, hnh thc lin minh
ny cn cho php t bn v lc lng lao ng t do di chuyn gia cc nc 4 thnh
vin thng qua tng bc hnh thnh th trng thng nht (cc quc gia trong cng
ng kinh t Chu u).Lin minh tin t: y l mt lin minh ch yu trn lnh vc
tin t. Theo tho thun ny cc nc thnh vin phi phi hp chnh sch tin t
thng nht trong ton khi, thng nht ng tin d tr v ng tin s dng chung
trong khi.Lin minh kinh t: y l mt lin minh quc t vi mt mc cao hn v
s t do di chuyn hng ho,dch v, t bn v lc lng lao ng gia cc quc gia
thnh vin, ng thi thng nht biu thu quan chung p dng cho c nc khng
phi l thnh vin. Ngoi ra, cc nc thnh vin cn thc hin thng nht cc chnh
sch kinh t; ti chnh, tin t.(Lin minh Chu u: EU t nm 1994 c coi l
lin minh kinh t ).II/ Xu hng quc t ho kinh t th gii v s ra i ca
AFTA1. Xu hng quc t ho kinh t th giiC th ni rng ton cu ho, khu vc
kinh t l xu hng ang chim u th trong nn kinh t hin i, do thng mi quc
t ngy cng c t do ho. xut hin nhiu t chc kinh t manh tnh khu vc nh
EU, APEC, AFTA , Asean. Trnh quc t cng cao th t trng trao i gia cc
quc gia cng ln. Theo mt bo co v tnh hnh kinh t th gii trong giai on
1990-2000 ca WB (ly gi nm 1988 lm chun) th th trng th gii v cc ngnh
cng ngip quan trng nht tng t 6.188 t USD nm 1973 ln 7683 t nm 1980
v 9852 t USD nm 1988 v d kin nm 2000 s tng ln ti 14522 t USD trong
trao i gia cc quc gia chim t trng ngy cng tng t 15,3% nm 1973 ln
22,8% nm 1988 v d kin n nm 2000 s l 28,5% .iu g lm cho thng mi th
gii pht trin nh ngy nay ? l s bng n ca t do ho trng mi khu vc v ton
cu th hin qua vic xut hin ngy cng nhiu cc t chc kinh t mang tnh khu
vc. T do ho thng mi c khi xng Bc M v Chu u. Chu , tip sau Nht Bn l
Hn Quc, i Loan, Hng Kong, Singapo theo ui chnh sch hng ngoi, m ca v
tch cc hi nhp vo th trng quc t ; thc hin t do ho tng bc . Kt qu bn
nc ny tng thu nhp u ngi t mc 20% so vi cc nc cng nghip vo nm 1965
ln 70% vo nm 1995. Con ng hng ngoi,thc hin t do ho thng mi c thc
hin tip ni Chi L, Malayxia v Thi Lan vo u thp nin 70 v sau l Trung
Quc vo u thp nin 80. Nhiu ngi cho rng khi hi nhp vo kinh t khu vc s
gim bo h sn xut trong nc, do s tng tht nghip v gim tng trng. Lch s
chng minh khng mt nc no c th t tc pht trin nhanh m khng m ca kinh
t, khng tch cc hi nhp . Theo WB s ngi sng mc ngho kh Chu (di 1USD/
ngy) gim t 700tr ngi xung cn 300tr ngi nm 1995. Trung quc nh tho
thun vi M m ca th trng hn na v chun b ra nhp WTO s lm cho thu nhp
quc dn tng thm 30% nm nh vy tng thm 12 triu vic lm.R rng xu hng khu
vc ho Kinh t l tt yu. N mang li nhng li ch kinh t to ln cho c ngi
sn xut v ngi tiu dng trong cc nc thnh vin . Mt quc gia no gia nhp
cc nc thc hin u i mu dch thng a li nhng li ch ch yu sau y:Mt l, to
lp quan h mu dch gia cc nc thnh vin, m rng hn na kh nng xut nhp khu
hng ho ca cc nc tronglin minh vi cc nc, cc khu vc khc trn th gii.
Cng trong iu kin ny m tim nng kinh t ca cc nc thnh vin c khai thc
mt cch c hiu qu. Chnh vic to lp mu dch t do hi nhp khu vc lm tng
thm phc li thng qua vic thay th cc ngnh, trc ht l cng nghip ca cc
nc ch nh c chi ph cao (lng ph ngun lc) bng nhng ngnh c chi ph thp
hn (tc c hiu qu hn) ca nhng quc gia nhn c s u i. Cng trong iu kin
ny, li ch ca ngi tiu dng cng c tng ln nh hng ho ca cc nc thnh vin a
vo nc ch nh lun nhn c s u i. Do gi hng ho gim xung lm cho ngi dn nc
ch nh c th mua c khi lng hng ho ln hn mc chi ph thp hn.Hai l, Hi
nhp khu vc cn gp phn vo vic chuyn hng mu dch. S chuyn hng ny din ra
ph bin khi hnh thnh lin minh thu quan, v khi cc iu kin bun bn gia
cc nc thnh vin trong lin minh s tr nn thun li hn, hp dn hn.Ngay c
trong trng hp mt nc no trong lin minh tin hnh nhp khu nhng sn phm
ca cc quc gia ngoi lin minh vi gi thp hn, nhng nay c thay th bng
nhp khu nhng sn phm cng loi ca cc quc gia trong lin minh m gi c li
cao hn (do c hng chnh sch u i thu quan) Chnh nhng u i ny gia cc nc
thnh vin trong lin minh a ti s chuyn hng mu dch ni trn (tc l thay
th nhng ngi cung cp sn phm cng loi c chi ph thp hn nhng khng c hng
cc chnh sch u i bng nhng ngi cung cp nhng sn phm vi chi ph cao hn
(km hiu qu ) nhng c hng s u i ca khi.C th a ra mt v d gin n minh ho
nh sau: Trc y Singapo thng nhp c ph ca Braxin vi gi thp hn ca Vit
Nam v gi c ph cu Braxin l 1500 USD/ tn cn Vit Nam l 1600USD/tn vi
mc thu nhp khu cho c hai trng hp l 20%. Nhng sau khi Vit Nam ra nhp
lin minh thu quan th by gi gi ca ph nhp khu t Vit Nam khng b nh 6
thu na v ch l 1600 USD/tn thp hn gi c ph nhp t Braxin (1800USD/ tn)
v c thu nhp khu l 20%. Chnh v vy, vic nhp khu c ph ca Singapore s
chuyn hng t th trng Braxin sang th trng Vit Nam.Cn phi nhn thy rng
vic chuyn hng mu dch ch a li li ch cc cho cc quc gia trong ni b lin
minh. Cn xt mt cch tng th trn phm vi th gii th lin minh thu quan cc
b lm gim phc li chung ca th gii nu nh lin minh a ti xu hng khuyn
khch cc ngnh sn xut km hiu qu.Nh vy, nhng tc ng tch cc v tiu cc do
thng mi a li l s kt hp cht ch ca s thay i c trong lnh vc sn xut v
trong lnh vc tiu dng. l s thay th ca cc ngnh sn xut trong nc bng
ngnh hng ca cc nc i tc trong lin minh (tc ng v sn xut) v s thay th
tiu dng hng ni a bng hng ca cc nc i tc (tc dng vi tiu dng).Tc ng
tng th i vi cc nc thnh vin ph thuc ch yu vo mc tc ng tch cc v tiu
cc m thng mi to ra. Nu nhng tc ng tch cc a li nhng li ch ln hn nhng
li ch tn hi do tc ng tiu cc gy ra i vi mt nc thnh vin no , th khi
hip nh mu dch t do xt mt cch tng th l c li i vi quc gia thnh vin .
Tng qut li c th khng nh rng hi nhp vo khu vc, tham gia tch cc vo
khu vc mu dch t do ch mang li hiu qu cao nu nhng ngi sn xut c hiu
qu nht (chi ph thp nht) l cc nc thnh vin hoc khi hip nh v mu dch
khng lm gim i nhng hot ng bun bn gia cc nc thnh vin vi cc khu vc v
cc quc gia cn li trn th gii.Ba l, hi nhp vo khu vc, thc hin t do ho
thng mi to iu kin cho mi quc gia thnh vin c iu kin thun li trong
vic tip thu vn, cng ngh, trnh qun l, t quc gia khc trong lin minh.
V lu di t do trng mi gp phn tng nng xut lao ng , tng trng kinh t. T
do ho thng mi thc y tng trng kinh t bng hai cch: tng xut khu v tng
nng xut cn bin ca hai yu t sn xut l vn v lao ng. Trc ht, vic mnh
xut khu s gp phn tng hiu qu sn xut ca tng quc gia, iu c th hin:-
Thc hin t do ho thng mi ang gy ra p lc ln i vi mi quc gia trong lin
minh trong cc ngnh sn xut hng xut khu, buc cc ngnh phi phn u gim gi
hoc gi gi mc tng i thp. Mun vy cc ngnh ny phi nhanh trng thay i cng
ngh, p dng rng ri nhng kinh nghim qun l, nhng thnh tu mi v hin i ca
cuc cch mng khoa hc cng ngh.- Trong iu kin hi nhp, cc quc gia thnh
vin ang c xu hng tp trung u t v pht trin cc ngnh sn xut hng xut khu
c hiu qu nht v pht huy ti u nhng li th v ngun lc ca mnh.- Vic hi
nhp vo khu vc s cho php mi quc gia thnh vin nng cao hiu qu xut khu
theo quy m v do thc y tng trng sn xut.- y mnh xut khu c hiu qu to
iu kin thun li cho vic gia tng vn tch lu v do thc y ti sn xut m rng
khng ngng.- Tng cng xut khu gp phn to lp cn bng cn cn thanh ton
theo hng tch cc, tng d tr ngoi t cho quc gia y l iu kin quan trng
gim li xut cho vay khuyn khch ngi sn xut kinh doanh vay vn m rng sn
xut kinh doanh, thc y tc tng trngv pht trin kinh t Tip n vic tng
hiu qu sn xut nh nng cao nng xut cn bin ca hai yu t sn xut cho php
mi quc gia thnh vinkhng cn phi thay c cu vt cht ca sn xut, thm ch
khng tng thm chi ph sn xut m vn t hiu qu kinh t cao.Tuy nhin bt c
vn g cng c tnh hai mt ca n. Vic hi nhp kinh t khu vc cng c mt tri
ca n, cng c nhng thch thc m mt quc gia phi lng trc, tnh ton hn ch ,
vt qua. l :- Cc nc thnh vin phi nhanh chng iu chnh li cc cn i trong
nn kinh t trn c s xo b nhng hn ch v thng mi nh thu quan, hng ro phi
thu quan, trong phi k n s iu chnh c cu ngnh, c cu vng,c cu gi v t
gi hi oi.- Vn vic lm v gii quyt tht nghip .- Ci cch h thng ti kho,
c bit l nhng trng hp thu quan mu dch c t trng ng k trong ngun thu
ngn sch v do lm ny sinh nhng kh khn cho vic cn i ngn sch ca chnh
ph. - Cn phi thit lp khun kh php l chung (lut chi chung) i vi cc nc
thnh vin trc ht cn gii quyt mt s vn c lin quan ti cc quy nh thu
quan, hi quan, chun mc lao ng, mi trng sinh thi, cht lng sn phm.-
Vn gii quyt cng bng, bnh ng trong x hi v gia cc nc trong ni b khu
vc. Kh nng thu c li ch ti a ca mi quc gia khi hi nhp vo nn kinh t
cc nc trong khu vc. Do diu kin c th ca mi nc, do trnh pht trin kinh
t cn khc nhau, cc doanh nghip tham gia hot ng trong iu kin hi nhp
cng khng ging nhau nn mc thu li cng c th khc nhau. Chnh v vy vic iu
ho cc li ch gia cc quc gia v trong ni b quc gia xt c trn tm v m v
vi m tr nn cc k quan trng.2. Hon cnh ra i ca AFTA:Vo u nhng nm 90,
khi chin tranh lnh kt thc, nhng thay i trong mi trng chnh tr, kinh
t quc t v khu vc t kinh t cc nc ASEAN trc nhng thch thc to ln khng
d dng vt qua nu khng c s lin kt cht ch v n lc va ton hip hi, nhng
thch thc l: Qu trnh ton cu ho kinh t th gii din ra nhanh chng v mnh
m, c bit trong lnh vc thng mi, ch ngha bo h truyn thng trong ASEAN
ngy cng mt i s ng h ca cc nh hoch nh chnh sch trong nc cng nh quc
t. S hnh thnh v pht trin cc t chc hp tc khu vc mi c bit nh Khu vc
Mu dch T do Bc M v Khu vc Mu dch T do chu u ca EU, NAFTA s tr thnh
cc khi thng mi khp kn, gy tr ngi cho hng ho ASEAN khi thm nhp vo
nhng th trng ny. Nhng thay i v chnh sch nh m ca, khuyn khch v dnh u
i rng ri cho cc nh u t nc ngoi, cng vi nhng li th so snh v ti nguyn
thin nhin v ngun nhn lc ca cc nc Trung Quc, Vit Nam, Nga v cc nc ng
u tr thnh nhng th trng u t hp dn hn ASEAN.Khu vc mu dch t do ASEAN
i hi ASEAN va phi m rng v thnh vin, va phi nng cao hn na tm hp tc
khu vc. i ph vi nhng thch thc trn, nm 1992, theo sng kin ca Thi
lan, Hi ngh Thng nh ASEAN hp ti Singapore quyt nh thnh lp mt Khu vc
Mu dch T do ASEAN (gi tt l AFTA). 3. Qu trnh hnh thnh v pht trin ca
AFTA:AFTA(ASEAN Free Trade Area) l din n hp tc kinh t quan trng v
ng ch nht ca ASEAN, c thnh lp ti hi ngh thng nh ASEAN ln th 4 ti
Singapore theo sng kin ca ThaiLand, Thng 2 nm 1992. Khu vc mu dch t
do AFTA ch gm c nhng thnh vin ca hip hi cc nc ng nam (ASEAN), thnh
vin ca AFTA l : Singapore, ThaiLand, Philipine, Malaysia,
Indonesia, Brunei, Vit Nam, Lo, Campuchia, Myanma. Khu vc mu dch t
do AFTA ln hn khu vc mu dch t do Bc M (NAFTA ) v lin minh chu u(EU)
v s dn v din tch nhng thp hn v thu nhp bnh qun u ngi t 10-15 ln.Khu
vc mu dch t do AFTA l ni thu ht s ch ca cc lin minh kinh t th gii,
cc cng ty, cc tp on a quc gia cng nh c cng ng quc t, AFTA s l khi
mu dch "ht nhn" ca din n hp tc kinh t chu thi bnh dng ( APEC),K t
ngy 1/1/1993 cc nc ASEAN cng nhau tho thun cng nhau xy dng khi mu
dch t do ASEAN- AFTA mt th trng chung rng ln trong long ng nam .c
bit l chng trnh u i thu quan hu hiu chung( CEPT ), thc hin gim thu
quan v cc hng ro phi thu quan trong khong thi gian lc u d nh l 15
nm sau rt xung 10 nm bt u t 1/1/1993 c ngha quan trng v tc ng su sc
n nn kinh t mi quc gia. Mc tiu ca chng trnh ny l n nm 2003 gim thu
quan i vi cc hng ho sn xut trong ni b khi xung ti mc 0-5%. Hi ngh
cp cao ca ASEAN ln th 5 va qua ra yu cu c gng hon thnh mc tiu vo nm
2000. Thc hin c iu AFTA s gp phn tch cc vo vic tng cng kh nng canh
tranh ca ASEAN trong vic thu ht u t trc tip ca nc ngoi v ngc li,
cng c v thc y tin trnh nht th ho trong khu vc v a ti s pht trin nng
ng hn na ca mi thnh vin, iu ny hon ton ph hp vi qu trnh quc t ho i
sng kinh t th gii c trn cp ton cu v trn cp khu vc. ATFA ra i c ngha
v cng to ln i vi cc nc. Tuy th, s ra i ca AFTA cng l kt qu phc hp
gia s tc ng ca cc nhn t bn trong v bn ngoi sau : V nhn t bn trong :
Do S pht trin ca qu trnh cng nghip ho trong hai thp k qua lm tng
nhanh chng quy m bun bn ln nhau gia cc nn kinh t ASEAN. Vo u nhng
nm 90, phn xut khu ni a ca nhng nhm nc ny tng khong 20%, chng hn:vo
nm 1980 hng ch to ca Singapo ch chim 15,3% trong tng s hng xut khu
ni b ca ASEAN th n nm 1990 tng ln 60,2%, cng lc Innsia cng tng t
13,3% ln n 46,6%, Thi Lan t 29,1% tng ln 48,3%... c th ni nn kinh t
ca cc nc ASEAN c tnh hng ngoi v ang rt cn tm kim th trng xut khu .
iu ny cng c thc y nhanh hn nh s tc ng tch cc ca tng trng kinh t khu
vc i vi cc chin lc phi iu chnh v bin php t do ho thng mi. Chnh ph
cc nc ASEAN cng nhn thy r s tr ngi ca ch ngha bo h mu dch trong
chin lc pht trin v i n xut mt khu vc mu dch t do ho thng mi gia cc
nc thnh vin mt cch c hiu qu. V nhn t bn ngoi: Do s chuyn i sang
kinh t th trng ca nhiu nc trn th gii tiu biu nh: Trung Quc, cc nc
ng u, lm cho cc quc gia ASEAN ngy cng c nhiu i th cnh tranh hn
trong vic thu ht u t nc ngoi v cnh tranh thng mi. Do s cnh tranh ca
nhiu t chc hp tc ca cc khu vc nh EU, NAFTA. Ni cch khc, sc p ca ch
ngha khu vc cng s xut hin ca cc khi EU, NAFTA v nhiu yu t lm gim i
li th cnh tranh ca cc nc ASEAN i hi cc nc ASEAN phi c s thng nht i
n nhng bin php thc y nhanh chng bun bn ni b v t do ho quan h thng
mi gia khu vc vi cc khi lin minh kinh t khc.III/ Nhng mc tiu chnh
ca AFTA:AFTA c mt v tr quan trng vi nhng mc tiu sau y: Thc hin t do
ho Thng Mi ASEAN bng vic loi b cc hng ro thu quan v phi thu quan
trong ni b khu vc. Thu ht u t trc tip t nc ngoi vo ASEAN bng cch to
dng ASEAN thnh mt th trng thng nhtv hp dn cc nh u t quc t. Lm cho
ASEAN thch nghi vi nhng iu kin kinh t quc t ang thay i, c bit l pht
trin trong xu th t do ho thng mi ton cu.Thng qua vic thnh lp AFTA
cc nc ASEAN mun to ra mt th trng m trong : Mt hng ro thu quan c xo
b. Thu sut nh vo cc mt hng xut nhp khu ch t 0-5%. Phng thc tin hnh
gim thu l chng trnh CEPT.Tm li, AFTA ra i tr thnh mt b phn hp thnh
ca xu th t do ho thng mi rng ln hn khu vc Chu - Thi Bnh Dng v ton
cu. Do , to lp AFTA cho ASEAN cng chnh l to lp khu vc m, mt s thch
ng mi cho s pht trin ca ASEAN trong xu th khu vc ha, ton cu ho.
AFTA s lm tng khi lng bun bn trong ni b ASEAN cng nh gia cc nc
ASEAN vi cc nc ngoi khu vc. Theo nghin cu ca mt nhm chuyn gia do
ASC ch nh th AFTA c th s lm cho tng kim ngch xut khu ca cc nc ASEAN
s tng t 1,5% ( i vi Singapore) n 5% (i vi ThiLand) v tronng khong
1,5 -5% i vi cc nc khc.*AFTA c cc ni dung chnh sau :1. Chng trnh u
i thu quan c hiu lc chung (CEPT).2. Thng nht v cng nhn tiu chun hng
ho gia cc nc thnh vin3. Cng nhn vic cp giy xc nhn xut x hng ho ca
nhau.4. Xo b nhng qui nh hn ch i vi ngoi thng.5. Tin hnh hot ng t
vn v m.Trong nhng yu t trn CEPT c coi l yu t ct li v thng qua vic
gim thu quan, d b dn cc hng ro phi thu quan...ngi ta s xc lp c nn
thng mi t do trong ni b khi.Khng phi ti thi in ny, nhu cu lin kt
kinh t trong lnh vc thng mi ca ASEAN mi c t ra. Trc , t nm 1997, mt
chng trnh nhm thc y mu dch gia cc nc thnh vin c a vo thc hin vi tho
thun u i thng mi (Preferentoal Trading Arrangements-PTA). Khc vi
PTA, quan h thng mi ASEAN theo CEPT trong mi trng cc hng ro thu
quan v phi thu quan dn c loi b hon ton.
CHNG 2: C CH THC HIN AFTA:
* Hip nh thu quan u i c hiu lc chung (Common Effective
Preferential Tariff - CEPT):I/ Cc Quy nh chung ca Hip nh CEPT: thc
hin thnh cng Khu vc Mu dch T do ASEAN, cc nc ASEAN cng trong nm
1992, k Hip nh v thu quan u i c hiu lc chung (Common Effective
Preferential Tariff), gi tt l CEPT. CEPT l mt tho thun chung gia cc
nc thnh vin ASEAN v gim thu quan trong ni b ASEAN xung cn t 0-5%,
ng thi loi b tt c cc hn ch v nh lng v cc hng ro phi quan thu trong
vng 10 nm, bt u t 1/1/1993 v hon thnh vo 1/1/2003. ( y l thi hn c s
y nhanh hn so vi thi hn k Hip nh ban u : t 15 nm xung cn 10 nm). Ni
n vn xy dng Khu vc mu dch t do ASEAN l ni ti vic thc hin Hip nh
chung v thu quan v phi hon thnh 3 vn ch yu, khng tch ri di y :- Th
nht l vn gim thu quan : Mc tiu cui cng ca AFTA l gim thu quan xung
0-5%, theo tng thi im i vi cc nc c v cc nc mi, nhng thi hn ti a l
trong vng 10 nm.- Th hai l vn loi b hng ro phi quan thu (NTB) : hn
ngch, cp giy php, kim sot hnh chnh v hng ro k thut : kim dch, v
sinh dch t.- Th ba l hi ho cc th tc Hi quanII/ Cc Ni dung v Quy nh
c th:1. Vn v thu quan:Cc bc thc hin nh sau :Bc 1 :Cc nc lp 4 loi
Danh mc sn phm hng ho trong biu thu quan ca mnh xc nh cc sn phm hng
ho thuc i tng thc hin CEPT:- Danh mc cc sn phm gim thu ngay ( Ting
Anh vit tt l IL).- Danh mc cc sn phm tm thi cha gim thu ( vit tt l
TEL).- Danh mc cc sn phm nng sn cha ch bin nhy cm ( vit tt l SEL)-
Danh mc cc sn phm loi tr hon ton ( vit tt l GEL)Trong 4 loi Danh mc
ni trn th :- Danh mc cc sn phm loi tr hon ton (GEL): l nhng sn phm
khng phi thc hin cc ngha v theo Hip nh CEPT, tc l khng phi ct gim
thu, loi b hng ro phi quan thu. Cc sn phm trong danh mc ny phi l
nhng sn phm nh hng n an ninh quc gia, o c x hi, cuc sng, sc kho con
ngi, ng thc vt, n vic bo tn cc gi tr vn ho ngh thut, di tch lch s,
kho c...( theo iu 9B Hip nh CEPT).- Danh mc cc sn phm nng sn cha ch
bin nhy cm v nhy cm cao (SEL): l nhng sn phm c thc hin theo mt lch
trnh gim thu v thi hn ring, cc nc k mt Ngh nh th xc nh vic thc hin
ct gim thu cho cc sn phm ny , c th thi hn bt u ct gim l t 1/1/2001
kt thc 1/1/2010, mc thu gim xung 0-5%, ngha l ko di thi hn hn cc sn
phm phi thc hin ngha v theo CEPT.- Danh mc sn phm ct gim thu ngay (
IL) v Danh mc sn phm tm thi cha gim thu (TEL) : L 2 Danh mc m sn
phm trong nhng Danh mc ny phi thc hin cc ngha v CEPT, tc l phi ct
gim thu v loi b hng ro phi quan thu. Tuy nhin tin c khc nhau. Sn
phm hng ho trong 2 Danh mc ny l nhng sn phm cng nghip ch to, nguyn
nhin vt liu, sn phm nng nghip... ngha l tt c nhng sn phm hng ho c
giao dch thng mi bnh thng tr nhng sn phm hng ho c xc nh trong 2
Danh mc SEL v GE nu trn.Bc 2 : Xy dng l trnh tng th ct gim thu 10
nm ( ton b thi gian thc hin Hip nh):Vic thc hin Hip nh chnh l cc nc
thnh vin phi xy dng l trnh tng th cho vic ct gim thu i vi 2 Danh mc
sn phm ct gim thu ngay( IL) v Danh mc tm thi cha gim thu (TEL).Cc
nguyn tc xy dng l trnh gim thu tng th nh sau :a) Danh mc cc sn phm
gim thu ngay (Inclusion List - IL):Cc sn phm nm trong danh mc ny c
ct gim thu quan ngay ti thi im bt u thc hin cho n thi hn kt thc,
tin trnh ct gim nh sau :+ Cc sn phm c thu sut trn 20% (> 20%) s
c gim xung 20% trong vng 5 nm u v tip tc gim xung cn 0-5% trong 5
nm cn li.C th : Cc sn phm c thu sut trn 20% s c gim xung 20% vo
1/1/1998, v tip tc gim xung cn 0-5% vo 1/1/2003.+ Cc sn phm c thu
sut bng hoc thp hn 20% (< 20%) s c gim xung cn 0-5% trong vng 7
nm u .C th : Cc sn phm c thu sut bng hoc thp hn 20% s c gim xung cn
0-5% vo 1/1/2000.Cc nc c quyn c quyt nh mc ct gim nhng ti thiu mi
nm 5 %, khng c duy tr cng thu sut trong 3 nm lin, trong trng hp thu
MFN thay i ti mt thi im no nu cao hn thu sut CEPT ti thi im th khng
c nng thu CEPT bng mc thu MFN ; trng hp thu MFN thp hn thu CEPT th
vic p dng phi t ng theo thu sut MFN v phi iu chnh lch trnh. Khng c
nng mc thu CEPT ca nm sau ln cao hn nm trc.b) Danh mc cc sn phm tm
thi cha gim thu (TEL): to thun li cho cc nc thnh vin c mt thi gian
chun b v chuyn hng i vi mt s sn phm tng i trng yu, Hip nh CEPT cho
php cc nc thnh vin ASEAN c a ra mt s sn phm tm thi cha thc hin tin
trnh ct gim thu quan ngay theo CEPT.Tuy nhin, Danh mc TEL ny ch
mang tnh cht tm thi, cc sn phm trong Danh mc loi tr tm thi s c
chuyn ton b sang Danh mc ct gim thu(IL) ngay trong vng 5 nm, k t nm
th 4 thc hin Hip nh tc l t 1/1/1996 n 1/1/2000, mi nm chuyn 20% s
sn phm trong Danh mc TEL vo Danh mc IL. Lch trnh ct gim thu ca cc
sn phm chuyn t Danh mc TEL sang Danh mc IL ny nh sau:- i vi nhng sn
phm c thu sut trn 20%, phi gim dn thu sut xung bng 20% vo thi im nm
1998, trng hp cc sn phm c chuyn vo ng hoc sau thi im nm 1998 th thu
sut lp tc phi bng hoc thp hn 20% , v tip tc gim xung cn 0-5% vo
1/1/2003 nh lch trnh i vi sn phm trong Danh mc IL.- i vi nhng sn
phm c thu sut bng hoc thp hn 20% (< 20%) s c gim xung cn 0-5% vo
1/1/2003. Cc quy nh khc cng tng t nh i vi Danh mc IL ni trn.Ngoi cc
quy nh c nu trn trong qu trnh xy dng v thc hin, khng c c s tht li v
tin , cng nh khng c php chuyn cc mt hng t Danh mc ct gim (IL) sang
bt k Danh mc no, khng c chuyn cc mt hng t Danh mc TEL sang Danh mc
nhy cm (SEL) hay Danh mc Loi tr hon ton (GE) m ch c s chuyn t Danh
mc TEL sang Danh mc IL ni trn, hoc chuyn t Danh mc SEL, GE sang
Danh mc TEL hoc IL. Nu vi phm th nc thnh vin phi m phn li vi cc nc
khc v phi c nhn nhng bi thng.Bc 3 : Ban hnh vn bn php l xc nh hiu
lc thc hin vic ct gim thu hng nm :Trn c s Lch trnh ct gim tng th
thu nu trn, hng nm cc nc thnh vin phi ban hnh vn bn php l cng b hiu
lc thi hnh thu sut CEPT ca nm . Vn bn ny phi c gi cho Ban Th k
ASEAN thng bo cho cc nc thnh vin.C ch trao i nhng b ca CEPT:Mun c
hng nhng b v thu quan khi xut khu hng ho trong khi, mt sn phm cn c
cc iu kin sau:1. Sn phm phi nm trong Danh mc ct gim thu (IL) ca c
nc xut khu v nc nhp khu, v phi c mc thu quan (nhp khu) bng hoc thp
hn 20%.2. Sn phm phi c chng trnh gim thu c Hi ng AFTA thng qua.3.
Sn phm phi l mt sn phm ca khi ASEAN, tc l phi tho mn yu cu hm lng
xut x t cc nc thnh vin ASEAN (hm lng ni a) t nht l 40%.Cng thc 40%
hm lng ASEAN c xc nh nh sau:
Trong :+ Gi tr nguyn vt liu, b phn, cc sn phm l u vo nhp khu t
cc nc khng phi l thnh vin ASEAN l gi CIF ti thi im nhp khu.+ Gi tr
nguyn vt liu, b phn, cc sn phm l u vo khng xc nh c xut s l gi xc nh
ban u trc khi a vo ch bin trn lnh th nc xut khu l thnh vin ca
ASEAN.Nu mt sn phm c ba iu kin trn th s c hng mi u i m quc gia nhp
khu a ra (sn phm c u i hon ton). Nu mt sn phm tho mn cc yu cu trn
tr vic c mc thu quan nhp khu bng hoc thp hn 20% th sn phm ch c hng
thu sut CEPT cao hn 20% trc hoc thu sut MFN, tu thuc thu sut no thp
hn. xc nh cc sn phm c iu kin hng u i thu quan theo chng trnh CEPT
hay khng, mi nc thnh vin hng nm xut bn Ti liu hng dn trao i nhng b
theo CEPT (CCEM) ca nc mnh, trong th hin cc sn phm c mc thu quan
theo CEPT v cc sn phm iu kin hng u i thu quan ca cc nc thnh vin
khc.2. Vn loi b cc hn ch nh lng (QRs) v cc ro cn phi thu quan khc
(NTBs) thit lp c khu vc mu dch t do, vic ct gim thu quan cn phi c
tin hnh ng thi vi vic loi b cc hng ro phi thu quan. Cc hng ro phi
thu quan bao gm cc hn ch v s lng (nh hn ngch, giy php,...) v cc hng
ro phi thu quan khc (nh cc khon ph thu, cc quy nh v tiu chun cht
lng,...) Cc hn ch v s lng c th c xc nh mt cch d dng v do , c quy nh
loi b ngay i vi cc mt hng trong Chng trnh CEPT c hng nhng b t cc nc
thnh vin khc.Tuy nhin, i vi cc ro cn phi thu quan khc, vic xc nh v
loi b phc tp hn rt nhiu. Hip nh CEPT quy nh v vn ny nh sau: Cc nc
thnh vin s xo b tt c cc hn ch v s lng i vi cc sn phm trong CEPT trn
c s hng u i p dng cho sn phm ; c th: nhng mt hng c a vo Danh mc ct
gim ngay (IL) s phi b cc hn ch v s lng. Cc hng ro phi quan thu khc
s c xo b dn dn trong vng 5 nm sau khi sn phm c hng u i; Cc hn ch
ngoi hi m cc nc ang p dng s c u tin c bit i vi cc sn phm thuc CEPT;
Tin ti thng nht cc tiu chun cht lng, cng khai chnh sch v tha nhn cc
chng nhn cht lng ca nhau; Trong trng hp khn cp (s lng hng nhp khu
gia tng t ngt gy phng hi n sn xut trong nc hoc e do cn cn thanh
ton), cc nc c th p dng cc bin php phng nga hn ch hoc dng vic nhp
khu.3. Vn hp tc trong lnh vc hi quan: Thng nht biu thu quan: to iu
kin cho cc Doanh nghip sn xut v xut nhp khu ASEAN tin hnh vic bun
bn trong ni b Khu vc c d dng v thun li, cng nh cc c quan Hi quan
ASEAN d dng trong vic xc nh mc thu cho cc mt hng mt cch thng nht,
ngoi ra phc v cho cc mc ch thng k, phn tch, nh gi vic thc hin CEPT-
AFTA, cng nh tnh hnh xut nhp khu ni khi, cc nc quyt nh s thng nht
mt biu thu quan trong khi ASEAN mc 8 ch s theo H thng iu ho ca Hi
ng hp tc hi quan th gii(HS). Hin nay biu thu quan chung ca ASEAN
ang c xy dng, s hon thnh trong nm 2000 v c p dng t nm 2000, nhng nc
no chm nht cng phi p dng t nm 2002. Thng nht h thng tnh gi hi
quan:Vo nm 2000, cc nc thnh vin ASEAN s thc hin phng php xc nh tr
gi hi quan theo GATTGTV (GATT Transactions Value), thc hin iu khon
VII ca Hip nh chung v thng mi v thu quan 1994 ( Hin nay l T chc
thng mi th gii WTO) tnh gi hi quan.Mt cch tm tt l gi tr hng ho tnh
thu xut nhp khu l gi tr giao dch thc t gia ngi xut khu v ngi nhp
khu, khng phi l do nh nc p t. Xy dng H thng Lung xanh hi quan: H
thng ny c thc hin t 1/1/1996 nhm n gin ho h thng th tc hi quan dnh
cho cc hng ho thuc din c hng u i theo Chng trnh CEPT ca ASEAN. Thng
nht th tc hi quan: Hai vn c cc nc thnh vin u tin trong vic thng nht
th tc hi quan l :+ Mu t khai hi quan chung cho hng ho thuc din
CEPT: Cc nc ASEAN gp ba loi t khai hi quan: Giy chng nhn xut x
(C/O) Mu D, T khai hi quan xut khu v T khai hi quan nhp khu li thnh
mt mu t khai hi quan chung cho hng ho thuc din CEPT.+ Th tc xut nhp
khu chung: bao gm nhng vn sau:a) Cc th tc trc khi np t khai hng ho
xut khu;b) Cc th tc trc khi np t khai hng ho nhp khu;c) Cc vn v gim
nh hng ha;
CHNG 3: TIN TRNH VIT NAM THAM GIA AFTA.
I/ Qu trnh tham gia ca Vit NamNgy28/7/1995, VitNamchnh thc tr
thnh thnh vin th 7 ca ASEAN v cam kt tham gia AFTA. Thi hn hon thnh
AFTA ca VitNamnm 2006. VitNambt u thc hin l trnh gim thu quan tham
gia AFTA t ngy1/1/1996, khi a 875 mt hng u tin vo thc hin CEPT. Tt
c nhng mt hng ny u nm khung thu sut 0-5%.u nm 1998, VitNamcng b lch
trnh gim thu thc hin AFTA vo nm 2006. Trn thc t th n cui nm 2002,
5.500 mt hng (chim khong 86% tng s mt hng trong biu thu nhp khu) c
vo chng trnh ct gim. Ton b cc mt hng ny thu sut di 20% v c l trnh
ct gim trong thi k 2002-2006. Trong s , 65% mc thu 0-5%.Theo s liu
ca t Dow Jones, vo nhng ngy u nm 2003, mc thu sut trung bnh ca Vit
Nam ch hn 2% mt cht, v Vit Nam ang l nc c mc thu sut trung bnh thp
th 3 ASEAN, sau Singapore v Brunei.Theo ng l trnh th vic ct gim thu
tham gia AFTA c p dng chnh thc ti VitNamt ngy1/1/2003. Tuy nhin,
ngy10/1/2003, B Ti chnh thng bo vic ct gim s c thc hin li li 7
thng, vo ngy 1/7.n ngy 1/7, 1.416 mt hng thuc TEL c chuyn sang IL.
a s l nhng mt hng hin ang c bo h vi mc thu sut rt cao (30-100%),
hoc ang c qun l bng hn ngch nhxi mng,giy,hng in t, in gia dng, c
kh, vt liu xy dng...II/ Vit Nam thc hin CEPT:- Vit Nam bt u thc hin
Chng trnh thu quan u i c hiu lc chung CEPT t 1-1-1996 v thi hn hon
thnh ca Vit Nam l 1-1-2006, chm hn cc nc thnh vin gia nhp trc l 3
nm.- Chng trnh ct gim thu quan ca Vit Nam c xy dng da trn nhng
nguyn tc chnh sau:Khng gy nh hng ln n ngun thu ngn sch.Bo h hp l
cho nn sn xut trong nc.To iu kin khuyn khch vic chuyn giao k thut,
i mi cng ngh cho nn sn xut trong nc.Hp tc vi cc nc ASEAN trn c s cc
quy nh ca Hip nh CEPT tranh th u i, m rng th trng cho xut khu v thu
ht u t nc ngoi.III/ Tin trnh ct gim thu quan ca Vit Nam theo CEPT:
Nm 1996 Vit Nam trnh ln ASEAN danh mc cc mt hng thc hin gim thu
theo CEPT gm: danh mc gim thu ngay (IL), danh mc loi tr tm thi
(TEL), danh mc hng nng sn cha ch bin nhy cm (SL), danh mc loi tr
hon ton (GEL).Cc mt hng thuc danh mc IL: chim khong 51.6% trong biu
thu nhp khu, ch yu bao gm nhng mt hng c thu sut di 20% v mt s mt
hng tuy c thu sut cao nhng Vit Nam li ang c th mnh v xut khu. Cc sn
phm nm trong IL s bt u gim thu t 1-1-1996 v kt thc vi thu sut 0-5%
vo 1-1-2006. C th: cc mt hng c thu sut trn 20% phi gim xung 20% vo
1-1-2001. Cc mt hng c thu sut nh hn hoc bng 20% s gim xung 0-5% vo
1-1-2003.Cc mt hng thuc danh mc TEL: chim khong 40.9% trong biu thu
nhp khu, ch yu l nhng mt hng nh: cc loi t (tr cc loi t di 16 ch
ngi), xe p, cc loi chi tr em, cc loi my gia dng (nh my git, my iu
ho, qut in,...), cc loi m phm, may mc, st thp y l cc mt hng c thu
sut trn 20% v mt s mt hng tuy c thu sut thp hn 20% nhng trc mt cn
thit phi bo h bng thu nhp khu, hoc cc mt hng ang c p dng cc bin php
phi thu quan nh cc bin php hn ch s lng nhp khu, hng phi qua kim tra
Nh nc v cht lng, v sinh dch t v v an ton lao ng. Cc sn phm nm trong
TEL s c chuyn sang danh mc IL trong vng 5 nm, t 1-1-1999 n
1-1-2003, mi nm chuyn 20%, thc hin gim thu vi thu sut cui cng l
0-5% vo nm 2006.Cc mt hng thuc danh mc SL: chim 0.8% trong biu thu
nhp khu, gm nhng nng sn cha ch bin cn c bo h cao bng hng ro phi thu
quan nh: tht, trng gia cm, ng vt sng, thc, go, ng ma Cc sn phm nm
trong SL s bt u gim thu t 1-1-2004 v kt thc vo 1-1-2013 vi thu sut
cui cng l 0-5%. Ring mt hng ng s kt thc vo 1-1-2010.Cc mt hng thuc
danh mc GEL: chim 6.6% trong biu thu nhp khu, gm cc mt hng: thuc
phin v cc ch phm t thuc phin, x g, thuc l v ru bia thnh phm; cc loi
thuc n, thuc phng, cc loi pho; cc loi vn ho phm i tru, phn ng, chi
cho tr em c nh hng xu n gio dc v trt t an ton x hi; cc loi ho cht,
dc phm c hi, Ngoi ra, GEL cn bao gm 1 s mt hng Vit Nam khng c li
th, khng c kh nng xut khu, hoc hin ang c thu sut cao. Vit Nam bt u
thc hin l trnh gim thu quan tham gia AFTA cng trong nm 1996, khi a
875 mt hng u tin vo thc hin CEPT. Tt c nhng mt hng ny u nm khung
thu sut 0-5%. Nm 2000, Chnh ph ph duyt v ban hnh Danh mc hng ho ct
gim thu nhp khu ca Vit Nam theo Hip nh CEPT ti ngh nh s
09/2000/N-CP ngy 21/3/2000. Danh mc CEPT 2000 ca Vit Nam bao gm
4230 dng thu (mt dng thu l mt mt hng), trong :3590 dng thu c a vo
thc hin CEPT t nhng nm 1996 - 1999v tip tc c ct gim theo tin
trnh.Khong 640 dng mi c chuyn t Danh mc TEL vo Danh mc IL, chim
khong 25% tng s dng thu cn nm trong Danh mc TEL tnh n ht nm 1999.
Hin nay s dng thu cn li trong Danh mc TEL l khong 1800 dng v phi
tip tc a vo ct gim trong 3 nm tip theo n 2003, mi nm cng phi a vo
khong 600 dng. n nm 2002, Vit Nam chuyn 5550 dng thu vo Danh mc ct
gim ngay IL, chim 85% trn tng s 6523 dng thu ca biu thu nhp khu.
Danh mc loi tr tm thi TEL gm 755 dng thu s chuyn sang danh mc ct
gim IL n 1-7-2003. Danh mc nhy cm gm hng nng sn cha ch bin SL c 53
dng thu bt u gim thu. Vit Nam cng a vo mt s mt hng cn bo h cao nh
t, xe my nguyn chic c dung tch di 250 cc, nhm ny c 158 dng thu.Nh
vy, da trn danh mc phi ct gim ngay IL v danh mc loi tr tm thi TEL
th l trnh ct gim thu quan ca Vit Nam chm hn su nc thnh vin c l ba
nm. Cn theo hai nhm nhy cm SL v loi tr hon ton GEL th thi gian di
hn, n nm 2010 hoc 2015.
CHNG 4: C HI V THCH THC CA VIT NAM KHI THAM GIA AFTA.
I. C hi.Vic Vit Nam tham gia Khu vc mu dch t do ASEAN (AFTA) l
mt bc i c tnh bc ngot. ng L ng Doanh, chuyn vin cao cp, c vn B trng
B KH-u t, tng v von: "Khu vc thng mi t do ASEAN ( AFTA ) l mt ci sn
tp. Cn T chc thng mi th gii ( WTO ) l sn thi u. Khng c sn tp luyn
rn, khng ai c th thi u tt". Vy tp luyn trn ci sn tp c tc ng g ti sc
khe ca kinh t Vit Nam? Tham gia AFTA c nhng tc ng tch cc n Vit Nam
v m ra cho chng ta nhng c hi.Th nht: Tng cng quan h thng mi vi cc
nc Tham gia AFTA l bc i c bn Vit Nam tham gia vo cc t chc kinh t c
quy m rng ln hn nh din n hp tc kinh t Thi Bnh Dng APEC, t chc thng
mi th gii WTO. Nng cao v th ca Vit Nam trong quan h quc t nht l
trong m phn a phng. Khi cc nc trong khu vc ct gim thu theo lch trnh
AFTA th hng ha Vit Nam s c c hi thm nhp vo th trng th gii. Hng ha
Vit Nam s t knh trung chuyn ASEAN sang cc th trng khc c th l quen
thuc vi cc nc ASEAN nhng li cn rt mi m vi Vit Nam. Vic chng ta c
chung ting ni v li ch kinh t trong khun kh AFTA s to cho cc nc thnh
vin ASEAN trong c Vit Nam c mt th thng lng cnh tranh vng vng hn
trong quan h vi cc lin minh kinh t khc, c bit l vi cng ng Chu u
(EU) v khu vc mu dch t do Bc M (NAFTA) vn l cc bn hng ln ca cc nc
thnh vin ASEAN.Th hai: M rng th trng u i ASEAN l th trng rng ln vi
khong trn 530 triu dn s l th trng tim nng cho vic tiu th hng ho ti
Vit Nam. Khong 30% kim ngch nhp khu l t cc nc thnh vin ASEAN. Cc mt
hng c nh nc u tin nhp khu l my mc thit b v nguyn vt liu phc v cho
nhu cu x hi. Khi tham gia AFTA v thc hin chng trnh CEPT th cc mt
hng ny s c gim thu nhp khu xung 0-5%. Nh vy, lung hng nhp khu c m
rng nhanh chng, ASEAN nh hng rt ln thnh phm ca cc c s sn xut s dng
nguyn liu nhp khu t cc nc ASEAN . Do c cu danh mc hng ho tham gia
CEPT bao gm c nng sn th v nng sn ch bin, nu Vit Nam tng cng sn xut
hng nng sn th s ct gim thu s tr thnh yu t kch thch cho cc doanh
nghip sn xut mt hng ny xut khu sang cc nc trong khu vc v ngoi khu
vc. Mt trong nhng quy nh v sn phm c hng quy ch h thng u i thu quan
ph cp (GSP) ca M l tr gi nguyn vt liu cho php nhp sn xut hng ho phi
di 65% ton b gi tr ca sn phm khi vo lnh th hi quan ca M v tr gi mt
sn phm c ch to hai hoc trn hai nc l hi vin ca mt Hip hi kinh t, Lin
minh thu quan khu vc mu dch t do th c coi sn phm ca mt nc. V vy,
vic Vit Nam gia nhp AFTA to iu kin cho Vit Nam c th nhp nguyn liu
ca cc nc ASEAN khc sn xut m sn phm vn c hng GSP. Th ba: Pht huy c
nhng li th cnh tranh m nc ta c c:- Vit nam c mt mi trng chnh sch kh
thun li cho vic thc hin nhng cam kt i vi AFTA.Tuy c trn 3000 chung
loi hng ha nm trong chun mc thu chnh thc nhng khong 52% trong s c
mc thu quan t 0% n 5%, tc l tha mn yu cu ca AFTA.Con s ny so vi cc
nc thnh vin khc khi h mi gia nhp l kh cao,v th iu ny c th xem l mt
li th ca Vit Nam khi hi nhp. Indonesia khi mi bt u l 9%, Thi Lan l
27%. Vit Nam gim ng k vic p dng cc hng ngch i vi xut khu cng nh nhp
khu chnh v th th trng vit nam c nh gi l c mc m ca tng i cao trong
khu vc. ng nam th trng m ca nht l Singapo (2,88) sau n
Malaysia(1,71) Vit Nam (0,87) Thi Lan (0,68) ri n Philipin(0,56)
Indonesia (0,39) v ng cui cng l Myanma (0,04).- Tham gia AFTA Vit
Nam c th tn dng c nhng li th cnh tranh chin lc pht trin kinh t theo
hng th trng m ca trong iu kin ton cu ha khu vc ha nn kinh t v ang m
ra trc mt Vit Nam nhiu c hi hi nhp vo nn kinh t ton cu ni ring v nn
kinh t khu vc ni chung. Trong qu trnh tham gia vo khu vc mu dch t
do ng Nam (AFTA) Vit Nam c th dnh c th ch ng bng cch tn dng nhng li
th cnh tranh ca mnh.Theo l thuyt li th cnh tranh cc quc gia ca
M.Porter li th cnh tranh ca mt quc gia c quyt nh bi s cnh tranh qua
li ca 6 yu t c bn: Cc iu kin sn xut vn c ( lao ng ti nguyn thin
nhin v tr a l.) Cc iu kin ca th trng ni a (s lng cu s i hi ca ngi
tiu dng ) Cc ngnh cng nghip b tr v lin i. Chin lc c cu ca cc cng ty
v s cnh tranh trong ni b ngnh. Chnh ph. Cc nhn t ngu nhin.Tuy khng
c mt trong danh sch nhng quc gia c nng lc cnh tranh mnh nht th gii
nhng khng phi Vit Nam khng c li th cnh tranh: V v tr a l: nm ty Thi
Bnh Dng-khu vc pht trin kinh t cao n nh, ni ca ng ca giao lu quc t-
Vit Nam c nhiu kh nng pht trin nhiu loi hnh kinh t khc nhau. Ngun
nhn lc v con ngi: Vit Nam cng l mt li th cn tnh n ca Vit Nam. Vi dn
s ng o gn 90 triu dn, Vit Nam s hu mt lc lng lao ng ng o v s lng, r
v a s c trnh gio dc ph thng. Vit Nam vn thuc nhm cc nc cho chi ph
lao ng mc thp nht khu vc. Chi ph nhn cng ti Vit Nam hin bng khong
mt na ca Thi Lan v bng 1/3 ca Trung Quc v cng thp hn nhiu dch v n v
Indonesia 2 nc thng c xem l c li th trong vic chim lnh th phn ngnh
sn xut.
Ti nguyn thin nhin: theo nh gi ca cc chuyn gia kinh t trong nc
cng nh nc ngoi, Vit Nam l mt quc gia c ngun ti nguyn tng i a dng v
phong ph.Nh c nhng li th v ti nguyn, v tr a l, lao ng ,thc cht l
nhng li th v chi ph sn xut. Nh c nhng li th ny m hng ha dch v c sn
xut ra Vit Nam c sc cnh tranh v gi c, c bit l nhng hng ha c hm lng
lao ng v nguyn liu cao.Nng lc cnh tranh ca Vit Nam khng ngng c nng
cao.
Ch tiu2009-20102010-20112011-20122012-20132013-20142014-2015
Xp hng ca Vit Nam75/13359/13965/14275/14470/14868/144
GDP bnh qun u ngi1.9021.5281.3741.1741.0601.040,4
n v: USD/ngi
Th t: Thc y hot ng xut - nhp khu pht trin. Xut khu:Vi nhng i hi
cao hn do vic hp tc khu vc, Vit Nam s c ng lc thc y a dng ha mt hng
xut khu ca Vit Nam sang th trng i tc, to hiu ng thc y nhanh gi tr
thng mi ca Vit Nam. Xut khu sang cc nc ASEAN khc:V l thuyt v di hn,
AFTA c tc ng lm tng sc cnh tranh ca hng ha Vit Nam trn th trng
ASEAN nh gim thu quan v loi b cc hng ro phi thu quanMalaixia l th
trng ng u v nhp khu hng Vit Nam trong khi ASEAN, chim t trng 26,3%
trong tng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang ASEAN, tip theo l
Campuchia (16,6%), Thi Lan (15,3%), Innxia (13,8%)...
Biu : T trng kim ngch xut khu ca Vit Nam sang th trng Asean nm
2012Theo bn bo co c khi nghin cu kinh t HSBC cng b ngy 31/10/2014,
cho bit trong khi xut khu ca hu ht cc nc trong khu vc Chu gim ng gp
cho GDP trong sut 10 nm qua th Vit Nam l mt ngoi l. Xut khu ca Vit
Nam li pht trin rc r trong mt thi gian di vi tc tng trng mnh ln
trong nhng nm gn y ngay c khi thng mi ton cu chng li.Xut khu ca Vit
Nam trong nhng nm gn y tng trng vi tc nhanh nht, gp gn 3 ln tc
trung bnh ca khu vc.
Biu : Tng trng xut khu i ln ti Vit Nam nm 2014 (% trung bnh so
vi cng k nm ngoi tnh theo la danh ngha v phn XK sang cc nc ngoi
ASEAN:
Ti khu vc ASEAN, 6 th trng Cam-pu-chia, In--n-xi-a, Ma-lai-xi-a,
Phi-lip-pin, Xinh-ga-po, Thi Lan l 6 th trng m Vit Nam xut khu trn
1 t USD( nm 2013), ln lt tng ng vi cc mc kim ngch 2,9 t USD; 2,5 t
USD; 4,9 t USD; 1,7 t USD; 2,7 t USD v 3,1. Xut khu ngoi ASEAN:AFTA
cng c tc ng gin tip lm tng kim ngch XK ca Vit Nam sang cc th trng
ngoi ASEAN do nhp c u vo cho sn xut XK vi gi r hn t cc nc ASEAN. Mt
khc, vi t cch mt thnh vin ca AFTA, Vit Nam c iu kin khai thc nhng
li th mi trong quan h thng mi vi nc ln.
V d: Vit Nam s c hng h thng u i thu quan ph cp ca M (General
System of Preference - GSP). Bi GSP quy nh "gi tr mt sn phm c sn
xut ti mt nc thnh vin ca mt hip hi kinh t, khu vc thng mi t do (nh
AFTA) th c coi l sn phm ca mt nc" v mt sn phm NK vo M c hng GSP nu
"gi tr nguyn liu NK sn xut ra n chim di 65% gi tr sn phm sau khi
hon thnh th tc hi quan vo M".iu c ngha l cc nc ASEAN c th nhp nguyn
liu t cc nc thnh vin khc sn xut hng XK sang M, v hng XK s c hng GSP
nu gi tr nguyn liu di 65% gi tr sn phm. V do , AFTA gip Vit Nam tng
cng tip cn v thm nhp th trng M - t nc c kim ngch NK vt 1000 t USD
mi nm.Tuy vy, nh trn ni, c cu sn phm ca cc nc ASEAN xut ra th trng
th gii li kh tng ng vi Vit Nam. V h cng c hng nhng li ch tng t. Do
, tham gia AFTA, Vit Nam tip tc phi chp nhn cnh tranh rt quyt lit
vi cc thnh vin khc trong hip hi khng ch trn th trng khu vc.Cng cn
ni thm rng, vic Vit Nam tham gia AFTA v t chc Hp tc Kinh t chu -
Thi Bnh Dng ( APEC ) thng 11/1998 l nhng s chng minh, l bc chun b,
tp dt gia nhp WTO. Nhp khu:Vit Nam nhp khu t ASEAN ch yu l nhng
nguyn liu dng cho sn xut v hng cng nghip nh nhm, ha cht, hng in
tkhi l trnh ct gim thu c tin hnh chng ta s c th nhp c ngun nguyn
liu vi chi ph r hn. iu ny s gip cho cc doanh nghip gim gi thnh sn
phm, nng cao nng lc cnh tranh cho cc sn phm u ra ( y ta ch bn n
nhng c hi m ta c c).
Th nm: i vi Vit Nam vic thc hin AFTA chc chn s dn ti tng lung u
t nc ngoi (FDI) vo Vit Nam t cc ngun trong ASEAN v ngoi ASEAN. u t
t cc nc ASEAN:AFTA c tc ng phn cng li cc ngun lc trong khu vc theo
hng hp l ha. Khi khng cn bo h, mt s ngnh cng nghip ca mt s nc s bc
l s thua km v kh nng cnh tranh, tn ti, hoc thu c nhiu li nhun hn,
cc nh kinh doanh trong nhng ngnh ny s u t sang cc nc ASEAN khc c cc
yu t thun li hn, trong c Vit Nam.Ngoi ra, vi tin trnh hin thc ha
Khu vc u t ASEAN (AIA), cc nh u t ASEAN ni ring v cc nh u t nc ngoi
ni chung s c nhiu thun li v th tc hnh chnh v tm l khi u t vo Vit
Nam.Theo s liu mi cng b ca Cc u t nc ngoi (B K hoch v u t), tnh n
thng 12/2014, t khu vc ASEAN c tm nc u t trc tip (FDI) ti Vit Nam
bao gm Singapore, Malaysia, Thi Lan, Brunei, Indonesia,
Philippines, Lo v Campuchia vi 2.507 d n v tng vn u t t 53 t USD
(chim 14% tng s d n v 20% tng vn u t ca c nc). Trong , Singapore ng
u khu vc ASEAN v u t vo Vit Nam vi 1.353 d n v 32,7 t USD tng vn u
t. Malaysia ng th hai vi 484 d n v10 t USD tng vn u t. Thi Lan ng
th ba vi 371 d n v 6,7t USD tng vn u t... u t t cc nc ngoi ASEAN:V
l thuyt, mt khu vc thng mi t do s lm tng u t t ngoi khu vc. l bi cc
nh u t c th sn xut hng ha ti mt hay mt s nc v a ra tiu th tt c cc
nc thnh vin vi mc thu thp v hng ro thu quan dn c d b. Khi cc nh u t
nc ngoi u t vo mt nc, h s c mt th trng tim nng rng ln hn nhiu ln nc
.p dng l thuyt vo AFTA v Vit Nam, th cc nh u t nc ngoi khi u t vo
Vit Nam, h s khng ch ngh n mt th trng vi 80 triu dn, m cn tnh n c
th trng ASEAN vi trn 500 triu ngi.Theo Bo co kt qu khao sat ca Phng
Thng mi Hoa K ti Singapore Amcham c ta 2015 Asean Business Outlook
Survey tm dch Kho st trin vong kinh doanh 2015 ASEAN thu thp va
phan anh y kin cua gn 600 nha quan li hang u tai Hoa Indonesia, Vit
Nam, Myanmar v Malaysia l nhng quc gia m cc doanh nghip ny ang nhm
n m rng u t.
Xt thnh phn 75% doanh nghip Hoa K tham gia tr li chn Vit Nam m
rng u t v 22% gia nguyn quy m c Vit Nam; trong khi Indonesia c 81%
nh qun l doanh nghip Hoa K mun m rng u t v 19% doanh nghip mun gi
nguyn hin trng.Bn cnh , v k hoch chuyn dch hot ng u t t Trung Quc
sang khu vc ASEAN, Vit Nam c cc nh qun l doanh nghip Hoa K la chn
cao nht vi t l 27%, tng tuyt i 5% so vi k kho st trc .Theo y kin
nhng ngi tham gia khao sat, Vit Nam l im hp dn u t ASEAN: co nn
chinh tri n inh, chi phi lao ng gia re va an ninh tt. Bn canh o,
cac chuyn gia cung bay to nhng cach nhin tich cc lin quan n chi phi
nha t va chi ph thu vn phong, h tng giao thng.II. Thch thc Vit Nam
phi i mt khi gia nhp AFTA:Qua cac phn tich y trin vng v mt nn kinh
t Vit Nam c th tin xa hn nh vo cac c hi m Vit Nam on nhn khi gia
nhp AFTA, ta nhn nhn c rng nn kinh t nc nh s c c may nng cao c ia v
v m rng thm th phn kinh t trn th gii hin nay thng qua thc hin c cc
muc tiu ra chng hn nh bt kp vi xu hng pht trin chung ca nn kinh t
th gii, thm nhp mt th trng rng ln vi hn 500 triu dn, tham gia vo
phn cng lao ng quc t v khu vc,.... Tuy vy mt khia cnh khac, cng cn
thy rng xut pht im ca chng ta khi tham gia AFTA khng phi tht s thun
li v mang n kh nhiu thach thc cn c chinh phuc. Trong c th k n l :a.
Trnh pht trin kinh t v mt s ch tiu v thu nhp bnh qun trn u ngi, d
tr ngoi t, vn u t, trnh cng ngh... gia Vit Nam v cc nc ASEAN cn
khong cch kh ln, khng th ''san lp'' trong ngy mt ngy hai. Nhiu nh
phn tch nh gi cho rng mt trong nhng bt li ln nht ca Vit Nam l lc
lng nhn s v k thut v qun l kinh t va yu li va thiu.i su vo phn tch
th ta c mt tm nhn r rt hn : Do xut pht im thp, c cu kinh t ch yu vn
l nng nghip, do vy, t l lao ng tham gia vo th trng lao ng chnh thc
cn thp, t khong 30%. Cht lng v c cu lao ng vn cn nhiu bt cp so vi
yu cu pht trin v hi nhp. Khong 45% lao ng trong lnh vc nng nghip hu
nh cha qua o to. Cht lng ngun nhn lc nc ta cn thp, l mt trong nhng
im nghn cn tr s pht trin. Theo s liu ca Tng cc Thng k (nm 2012),
lao ng ph thng khng c chuyn mn k thut chim 83,28% tng s lao ng; lao
ng qua o to ngh ch chim t l 4,84%; lao ng c trnh trung cp chuyn
nghip l 3,61% v lao ng c trnh t cao ng, i hc tr ln chim 8,26%. Theo
B Lao ng - Thng binh v X hi, lao ng qua o to ngh (gm c dy ngh chnh
quy v thng xuyn, phi chnh quy, dy ngh di 3 thng v dy ngh ti doanh
nghip) chim khong 34% tng s lao ng trong c nc. Trn thc t, cht lng
ngun nhn lc ca Vit Nam cn thp v c khong cch kh ln so vi cc nc trong
khu vc. Ngn hng Th gii nh gi Vit Nam ang thiu lao ng c trnh tay
ngh, cng nhn k thut bc cao. Nu ly thang im l 10 th cht lng nhn lc
ca Vit Nam ch t 3,79 im, xp th 11/12 nc chu tham gia xp hng ca Ngn
hng Th gii (trong khi Hn Quc t 6,91 im; n t 5,76 im; Ma-lai-xi-a t
5,59 im... Do vy nn nng sut lao ng ca Vit Nam thuc nhm thp chu -
Thi Bnh Dng (thp hn Singapore gn 15 ln, thp hn Nht Bn 11 ln v thp
hn Hn Quc 10 ln). Nng sut lao ng ca Vit Nam bng 1/5 Ma-lai-xi-a v
2/5 Thi Lan. Trong giai on 2002 - 2007, nng sut lao ng tng trung
bnh 5,2% mi nm. Tuy nhin, k t cuc khng hong kinh t ton cu nm 2008,
tc tng nng sut trung bnh hng nm ca Vit Nam chm li, ch cn 3,3%. Vit
Nam cn thiu nhiu lao ng lnh ngh, nhn lc qua o to cha p ng c nhu cu
ca tr trng lao ng v doanh nghip v tay ngh v cc k nng mm khc. Trnh
ngoi ng ca lao ng Vit Nam cha cao nn gp nhiu kh khn trong qu trnh
hi nhp. Nhng hn ch, yu km ca ngun nhn lc l mt trong nhng nhn t ch
yu nh hng n nng lc cnh tranh ca nn kinh t (nm 2011, Vit Nam xp th
65/141 nc c xp hng v nng lc cnh tranh).Nguyn nhn ch yu ca hin trng
cht lng ngun nhn lc thp l do cng tc o to hin nay cha ph hp, cht lng
o to cn hn ch, cha thc s p ng yu cu s dng nhn lc v nhu cu ca ngi
hc, cha theo kp s chuyn bin ca t nc trong thi k cng nghip ha, hin i
ha v hi nhp quc t, cha gii quyt tt mi quan h gia s lng v cht lng,
gia dy ch vi dy ngi, dy ngh, Mt khc, h thng thng tin ca th trng lao
ng Vit Nam hin nay cn nhiu yu km v hn ch, nh b chia ct gia cc vng,
min; kh nng bao qut, thu thp v cung ng thng tin cha p ng c nhu cu
cc i tc trn th trng lao ng, c bit l ngi ch s dng lao ng v ngi lao
ng. H thng ch tiu v th trng lao ng tuy ban hnh nhng cha hon thin,
cha y , thiu thng nht v kh so snh quc t. Do vy, cha nh gi c hin
trng ca cung - cu lao ng, cc nt tht v nhu cu ngun nhn lc trong nc.
Ngoi ra, cn thiu m hnh d bo th trng lao ng tin cy v nht qun, thiu i
ng cn b, chuyn gia lm cng tc thng k, phn tch, d bo.=>Vit Nam cn
dnh s u t ln hn nng cao cht lng ngun nhn lc, v y l yu t then cht a
Vit Nam vt khi ngng nc c thu nhp trung bnh trong nhng nm ti. u t
mnh m cho pht trin lc lng lao ng c k nng thng qua nng cao cht lng o
to ngh, cng vi c ch, chnh sch s dng c hiu qu ngun nhn lc chnh l cha
kha Vit Nam vt qua by thu nhp trung bnh thnh cng v tr thnh nc c thu
nhp cao trong thi gian sm hn d bo l nm 2058 - khuyn co ca Ch tch
Ngn hng Pht trin chu (ADB).Xp hng nng lc cnh tranh quc gia ca Vit
Nam do Din n Kinh t Th gii (WEF) cng b cho nm 2014-2015 mc rt khim
tn v t c ci thin t nhiu nm nay( ch tng ln 2 bc so vi nm 2013). XP
HNG NNG LC CNH TRANH CA VIT NAM
b. Ngai ra, nn qun l hnh chnh lc hu, nhiu th tc rm r cng l nhng
ro cn ng k gy nh hng tiu cc nghim trng n nng lc cnh tranh, chi ph v
thi gian v tin bc ca doanh nghip Vit Nam, n c nh vic cc doanh nghip
Vit Nam cn n 872 gi/nm ng thu trong khi con s bnh qun ca dch v cc
nc ASEAN-6 ch l 172 gi/nm.V theo nhng nh gi v xp hng ca Din n Kinh
t Th gii th xp hng v th ch ca Vit Nam 2014-2015 thp hn rt nhiu so
vi cc nc trong khi ASEAN.XP HNG V TH CH CA VIT NAM
Ch tiuXp hng trn 144 ncim s (1-7 l cao nht)
Th ch923.5
Th ch cng853.5
Lut v s hu1043.4
Chi ph ngoi php lut v t lt cho xut, nhp khu1093.2
Chi ph ngoi php lut v t lt cho np thu hng nm1212.6
Chi ph ngoi php lut v t lt nhn c kt qu t php thun li1043.5
Hiu qu ca Chnh ph1172.9
Gnh nng ca Chnh ph913.2
Gnh nng ca quy nh ca Chnh ph1013.1
Tnh minh bch ca qu trnh son tho chnh sch ca Chnh ph1163.5
=>Do vy, ci cch th ch, ti c cu kinh t, k c doanh nghip t nhn
v nng nghip, nng cao trnh khoa hc-cng ngh v nng lc cnh tranh l i hi
cp thit t ra cho Vit Nam khi gia nhp AFTA. qu trnh hi nhp c thnh
cng, chng ta buc phi nhanh chng khc phc nhng yu km, vt qua nhng tr
tr ca mnh nhm m bo t do ho thng mi nhng khng lm mt i chc nng qun l
nh nc v thng mi. V th, vic xo b nhng th tc hnh chnh rm r, quan liu,
khng hiu qu, cn c s nghin cu cc hip nh, chng trnh hp tc trong ASEAN
tn dng nhng c hi tt c nhng gii php c th ph hp vi tnh hnh v ch trng
pht trin kinh t trong nc c. Phn ln cc doanh nghip Vit Nam thiu vn,
trnh qun l, uy tn cng nh kinh nghim ''chin u'' trn thng trng. Doanh
nghip Vit Nam thng thiu thng tin v hiu bit v th trng, cha ch trng n
cc hot ng xc tin thng mi, s phi ng u mt cch kh khn vi ln sng cnh
tranh t ca hng ngoi nhp sau khi hng ro thu quan b g b.Nh ta bit, li
th cnh tranh ca Vit Nam ch yu nm lao ng gi r vi cc ngnh dt-may,
da-giy v mt s nng sn nh h tiu, c ph, thy-hi sn, nhng a s cc nc
ASEAN khc cng ch trng vo cc ngnh ny ngoi tr Singapore l nc nhp khu
ton b nng sn v cc sn phm dt may, da giy dn ti s cnh tranh khng trnh
khi, nh cnh tranh vi Thi Lan v Campuchia v go, dt-may, da giy
v.v.Bn cnh , n nhn AEC, cc nc ASEAN-6 ua nhau u t vo cc chui bn l
Vit Nam. Thi Lan mua li Metro, Malaysia c chui siu th Parkson v chc
chn rng khi AEC c hiu lc, thu sut nhp khu vo Vit Nam bng khng, th
cc siu th s a hng ha ca nc h chim lnh th trng ni a Vit Nam. Lc ,
khng ch hng cng nghip m hng nng sn ca Vit Nam cng b e da nghim
trng. Kch bn xu l ngi Vit Nam s ch cn lm thu cho cng ty nc ngoi v
doanh nghip v nng dn Vit Nam s thua ngay trn sn nh.Gn y, Vit Nam c
li th cnh tranh v hng in t v in thoi di ng thng minh Galaxy ca
Samsung nhng l nhng mt hng lp rp ca nhng doanh nghip u t nc ngoi m
gi tr gia tng trn lnh th Vit Nam ch khong 10% gi tr xut khu. Chng
ta cn thc r hn ch ny khng t huyn hoc mnh bng gi tr xut khu cao ca
cc sn phm ny.Tham gia AFTA tc ng trc tip n gi c hng ho, n gin th tc
nhp khu th gi c hng ho s gim. Hin nay hng ho Vit Nam cn chu nhiu
loi thu khc nhau, nhiu chi ph khc khng cn thit gp phn y gi ln. do ,
gi c ca hng ho Vit Nam thng cao hn rt nhiu so vi gi c hng ho ca cc
nc khc l thnh vin ca ASEAN. Vn trc mt l ta phi chuyn dch c cu sn
xut v xut khu nhng hng ho nm trong danh mc ct gim thu CEPT th cc
doanh nghip Vit Nam mi c iu kin pht trin, c li v gi c khi xut khu
sang ASEAN.Tham gia vo AFTA l tha nhn t do ho Thng Mi, t do ho lu
chuyn hng ho trong khu vc. y l nhng vic lm m nc ta cha thc hin bao
gi, bt u tham gia AFTA trnh kinh t thp, cc nc ASEAN u t tc tng trng
cao, do ta phi c gng nhiu hn. Hin ti, sc cnh tranh ca hng ho Vit
Nam cn rt yu, yu ton din nu so snh v mt gi c v cht lng. Hng nhp
ngoi nhp vo s xy ra tnh trng rt nhiu ngnh cng nghip a phng khng cnh
tranh c, sn xut ra khng ai tiu th. Tiu biu l cc ngnh Dt may, Dy dp,
in gia dngTrc sc p ca th trng do hng ro thu quan gim i hi chng ta
phi iu chnh sn xut, i mi cng ngh, ci tin k thut hng ho Vit Nam c sc
cnh tranh trn th trng th gii.=> i vi mt s lnh vc c th, Nh nc cn
c s quan tm h tr mnh m hn na ngay ti thi im ny. Mt khc, cn nghin cu
mt s phng n h tr gin tip cho cc doanh nghip Vit Nam, nh vic h tr v
c s h tng kinh doanh, h tr v h thng thng tin
Kt lun:
Vic gia nhp ASEAN v tham gia AFTA l mt bc t ph v hnh ng trong
tin trnhhi nhp kinh t quc tca Vit Nam. Tip , nm 1996Vit Nam tham
gia sng lpDin n hp tc - u (ASEM) v n nm 1998, Vit Nam c kt np vo
Din n hp tc kinh t Chu - Thi Bnh Dng (APEC). c bit, Vit Nam c mt bc
i quan trng khi Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin caT chc thng mi
th gii (WTO)vo ngy 11 thng 01 nm 2007 sau 11 nm m phn gia nhp T chc
ny.AFTA thc y thu ht FDI t cc nc ngoi ASEAN vo Vit Nam nhng lnh vc
c th tn dng ngun nguyn liu chung ca ASEAN v nhn cng r ca Vit Nam.
Qua trinh tham gia AFTA a gop phn nng cao nhn thc v hi nhp ca cc
B/ngnh nc ta; gp phn thay i cung cch qun l kinh t v m v hot ng kinh
doanh theo hng c hiu qu, nng cao kha nng canh tranh;Qua tham gia
AFTA, h thng chnh sch/lut l kinh t, c bit l v thu, xut-nhp khu, qui
inh v canh tranh, doanh nghip ...dn c hoan thin to ra mt khun kh
php l hoan chinh hn, thng thoang va phu hp vi chun mc quc t, gop
phn thuc y tin trinh cai cach, m ca va hi nhp; Tham gia AFTA ang ng
gp tch cc xy dng/phat trin th trng, thc y xut khu, to ngun nhp khu
hng ha-nguyn liu phc v sn xut v tiu dng trong nc. Tng kim ngch XNK
gia Vit Nam v ASEAN tng 20% ngay nm u tin thc hin CEPT (1996) v lin
tc tng trng nm sau cao hn nm trc (tr nm 2001) vi tc trung bnh 15,8%
mi nm trong giai on 1996-2003. So vi nm u tin thc hin CEPT/AFTA,
kim ngch xut khu ca Vit Nam vo ASEAN nm 2004 tng gp 1,8 ln.
Tuy nhin cn khc phc nhng kh khn khi tham gia AFTA: Ta cha c mt
chin lc tng th v pht trin ngnh trong nn kinh t; S phi hp gia chnh
sch trong nc v cam kt hi nhp cha tht s nht qun; h thng lut phap,
chinh sach ch quan ly tuy c cai thin nhiu, vn con nhng bt cp; i khi
cac c quan quan ly con cha quan tm ung mc n vic h tr thao g kho khn
giup doanh nghip nng cao kha nng canh tranh (nht la v c ch, vn, thi
trng...); C s d liu, thng k v XNK, sn xut trong nc cha tht hoan
chinh, hin ai nn nh hng ti cng tc phn tch, hoch nh chnh sch hi nhp
noi chung, tham gia thc hin CEPT/AFTA noi ring; Kha nng canh tranh
cua doanh nghip va hang hoa Vit Nam con thp so vi nhiu thanh vin
ASEAN (v gia ca, cht lng, hinh thc...) do qui m san xut con nho,
cng ngh lac hu, t chc quan ly cha tt, nng sut lao ng cha cao, kha
nng tip thi va vn u t con han ch, thiu chin lc dai han va n inh,
cha co k hoach chi tit dai han phat trin thi trng..Nh vy, AFTA d t
hay nhiu mang ngha quan trng i vi tng lai kinh t Vit Nam. Thch thc
ca AFTA yu cu phi nng cao tnh nng ng v hiu qu ca c nn kinh t, con
ng tham gia AFTA i hi tiu chun hiu qu phi a ln hng u trong cc lnh
vc qun l, hoch nh chnh sch ca Nh nuc, trong hot ng sn xut kinh
doanh ca chnh cc doanh nghip, buc Vit Nam phi c n lc ln v ci cch
kinh t v hnh chnh, ci cch doanh nghip Nh nc theo hng hiu sut
ha.
Ti liu tham kho:1.
http://nghiencuuquocte.net/forums/topic/cong-dong-kinh-te-asean-co-hoi-va-thach-thuc-doi-voi-vn/2.
http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/PrintStory.aspx?distribution=30408&print=true3.
www.tapchitaichinh.vn Bo co v thng k ti chnhTrao i thng mi hng ha
Vit Nam ASEAN nm 20124.
http://www.viennghiencuuthuongmai.com.vn/tapchi/NewDetails.aspx?Id=195.
Tc ng ca 15 nm gia nhp ASEAN i vi thng mi Vit Nam - 31/10/20126. ti
NCKH cp B, m s: 62.11RD/H-KHCN Ch Nhim ti: TS. Nguyn Vn Long)7.
http://ndh.vn/hsbc-xuat-khau-viet-nam-tang-gap-3-lan-khu-vuc-se-con-tang-truong-manh-20141105105126681p145c153.news8.
http://cafef.vn/vi-mo-dau-tu/amcham-viet-nam-xep-thu-2-trong-asean-ve-do-hap-dan-doi-voi-doanh-nghiep-hoa-ky-201409072048078408.chn9.
http://doc.edu.vn/tai-lieu/de-tai-tinh-hinh-thuc-hien-cept-afta-cua-viet-nam-trong-thoi-gian-qua-45745/10.
http://www.vietnamconsulate-luangprabang.org/en/vnemb.vn/tinkhac/ns07072702244111.
Tap ch ti chnh12.
http://www.mofahcm.gov.vn/vi/mofa/nr140319210702/ns14031922291913.
_https://voer.edu.vn/14. http://www.tinkinhte.com/Hi nhp AFTA_ c hi
v thch thc15. http://www.thanhnien.com.vn/16.
http://text.123doc.org/document/178905-baocaokinhtequocte.htm17.
http://www.nciec.gov.vn/index.nciec?220818.
http://tailieu.vn/tag/qua-trinh-gia-nhap-afta.html19.
http://www.bachkhoatrithuc.vn/encyclopedia/1540-1776-633427415493437500/Chinh-tri/AFTA---Chang-duong-quan-trong-trong-tien-trinh-hoi-nhap-kinh-te-cua-Viet-Nam.htm.20.
Tp ch thng mi.21. Tp ch kinh t v pht trin.22. Khu vc mu dch t do
ASEAN v tin trnh hi nhp ca Vit Nam, NXB Thng K H Ni, 1999
18