Selefi Davet Usulü

8/22/2019 Selefi Davet Usul

1/87


2/87

SELEF DAVET USLwww.kitabvesunnet.blogspot.de

1

TA'LKT'US-SENYYE

ERHU USL'D-DAVET'US-SELEFYYE

SELEFDAVET USLALLME MUHADDS

EYH MUHAMMED NSIRUDDN EL-ELBN(rahimehUllah)

telif

AMR ABDULMUN'M SELM


3/87


2

KTAB VE SNNETE DAVET YAYINLARI2013/1434

zgn ismi

TA'LKT'US-SENYYEERHU USL'D-DAVET'US-SELEFYYE

telifEbu AbdurRahman Amr Abdulmun'im Selm

tercmeEbu Turab Murad bin AbdurRahman es-Sivasi

tashih ve yayna hazrlamaEbu Umeyr bin Muhammed et-Turki

irtibat:[email protected]

YAYIN HAKKI SLAM MMETNE VAKIFTIR, DLEYEN OALTABLR


4/87


3

phesiz ki hamd Allah'ndr. O'na hamdederiz ve O'naistiane ederiz ve O'ndan mafiret dileriz. Ve nefislerimizinerlerinden ve kt amellerimizden Allah'a snrz. Allahkime hidayet ederse onu saptracak yoktur ve kimi de saptrrsaona hidayet edecek yoktur. Ve Allah'tan baka ilah olmadnaehadet ederim. O, tektir ve orta yoktur. Ve Muhammed'in

O'nun kulu ve resl olduuna ehadet ederim."Ey iman edenler! Allah'tan, saknlmas gerektii

ekilde saknn ve ancak mslmanlar olarak lnz."1

"Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan einiyaratp ikisinden bir ok erkekler ve kadnlar treten

Rabbinizden saknn; kendi adna birbirinizden istektebulunduunuz Allah'tan ve akrabalk (balarnkrmak)tan saknn. phesiz ki Allah, sizin zerinizdemurakbtr"2

"Ey iman edenler! Allah'tan saknn ve doru szsyleyin, ki amellerinizi slh etsin ve gnahlarnz

balasn. Her kim Allah'a ve Resulu'ne itaat ederse, ofevz'ul-azm (en byk mkfat) ile kurtulua ermiolur."3

1l-i mran Suresi, 102. ayet

2Nisa Suresi, 1. ayet

3 Ahzab Suresi, 70.-71. ayet


5/87


4

Emm Ba'du:

phesiz ki szn en dorusu Allah'n kitabdr ve yollarn

en gzeli de Muhammed (sallAllahu aleyhi ve sellem)'inyoludur ve ilerin en erlisi sonradan karlanlardr ve hersonradan karlan bid'attr ve her bid'at dallettir ve her dalletde atetedir.

Ve Ba'du:

Okurlara sunduum bu ho risale, asrn muhaddisi,Ehli Snnet ve'l-Cemaat'n imam eyh MuhammedNsruddn el-Elbn (rahimehUllah)'n ilim talebeleri iin ilmmiraslardan biridir.

Bu, faydas byk bir risledir. Belki de bu, eyh(rahimehUllah)'n ardnda brakt, iinde dinine ve Nebisi

(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in snnetine tutkun mslmannittib etmesi vacip olan Sahih Selef Menhec'in uslnnbeyan bulunan (alma)larn en nemlilerindendir.Bu rislenin asl, eyh (rahimehUllah)'n Selef Davet'in uslhakkndaki ilm bir konferans ve eyh (rahimehUllah)'nhayat boyunca her zaman davet ettii Selef Menhec'e dairkaytlardr.

Yaklak olarak en az iki yl nce bu rislenin nshasnkarm ve zerine -zannmca- yararnn daha mkemmelolmas iin ok miktarda, nemli ve faydal yorum yazmtm.Ancak, Allah katndaki her ey bir kader zeredir. O zamanlarbu rislenin basm myesser olmad. Demek ki risalenin buparlaklk iinde zarif ve sf bir biimde kmas bugnenasipmi.


6/87


5

Mbhem olan hususlar erh etmek, mcmel olan hususlartafsil etmek istedim. Bunun iin de, kafa kartrmayacak birzet ve baz mevzularda usan vermeyecek bir detaylandrma

biiminde yorumlarm zerine dtm. Allahu Tel'dan da,isminin "Ta'lkt- Seniyye erhu Usli'd-Davet'us-Selefiyye"4 olmasn istihare ettim.

Allahu Tel'dan, bu cehdi, mbarek ve kerm vechine hlisklmasn dilerim.

Bu rislenin yaynlanmas, genliin, iinde bulunduudurumda kendisine en ok muhta olduu husus olarakkarmza kyor. zellikle de bugn reva bulan, Allah'nSrat- Mstakmi zere olmayan eri yollara davet eden veSelefi Salih (radyAllahu anhum)'un mezhebine muvafkolmayan batl davalara kar olarak.

eyh (rahimehUllah), bu rislede, Selefi Salih'in anlayzere Kitab ve Snnet'e ittiba etme hususunda kendisinde azimolan herkesin intisab ettii Selef Menhec'in ve Selef Davet'inusuln beyan etmitir.

Allah (subhneh ve tel)'dan, bu rislenin nerini veerhini ihtilaf sona erdirici, kelimeyi cem' edici, mmete

nasihat edici klmasn; onun basma hazrlanmasnda, zerinenot dlmesinde ve erh edilmesindeki gsterdiim abay,tek olarak Allah (subhneh ve tel)'ya hlis klnanlardaneylemesini, bundan dolay bana ecir vermesini, KyametGnnde bununla tartm arlatrmasn umarm.

4

almann orijinal ismi biraz uzun olduundan tercmede ismini "SelefiDavet Usl"olarak ksalttm.(Yaync)


7/87


6

phesiz ki O her eye kadrdir. Hamd, lemlerin RabbiAllah iindir.

Eb AbdirRahmn Amr AbdulMun'im Selm


8/87


7

phesiz ki hamd Allah'ndr. O'na hamdederiz ve O'naistiane ederiz ve O'ndan mafiret dileriz. Ve nefislerimizinerlerinden ve kt amellerimizden Allah'a snrz. Allahkime hidayet ederse onu saptracak yoktur ve kimi de saptrrsaona hidayet edecek yoktur. Ve Allah'tan baka ilah olmadnaehadet ederim. O, tektir ve orta yoktur. Ve Muhammed'inO'nun kulu ve resl olduuna ehadet ederim.

"Ey iman edenler! Allah'tan, saknlmas gerektiiekilde saknn ve ancak mslmanlar olarak lnz."5

"Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan einiyaratp ikisinden bir ok erkekler ve kadnlar tretenRabbinizden saknn; kendi adna birbirinizden istektebulunduunuz Allah'tan ve akrabalk (balarnkrmak)tan saknn. phesiz ki Allah, sizin zerinizdemurakbtr"6

"Ey iman edenler! Allah'tan saknn ve doru szsyleyin, ki amellerinizi slh etsin ve gnahlarnz

balasn. Her kim Allah'a ve Resulu'ne itaat ederse, ofevz'ul-azm (en byk mkfat) ile kurtulua ermiolur."7,8

5l-i mran Suresi, 102. ayet

6Nisa Suresi, 1. ayet

7Ahzab Suresi, 70.-71. ayet

8

eyh (rahimehUllah), szne Allahu Tel'ya hamd ile ve O'na sen ilebalamtr. Kendisi bu hususta, bni Mes'ud (radyAllahu anh) hadisinden,Allah'n Resl (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den sahih olarak gelen hacet


9/87


8

Emm ba'du:

phesiz ki szn en dorusu Allah'n kitabdr ve yollarn

en gzeli de Muhammed (sallAllahu aleyhi ve sellem)'inyoludur ve ilerin en erlisi sonradan karlanlardr ve hersonradan karlan bid'attr ve her bid'at dallettir ve her dalletde atetedir.9hutbesinden istifade etmitir. bni Mes'ud (radyAllahu anh) dedi ki: "Allah'nResl (sallAllahu aleyhi ve sellem), bize hacet hutbesini retti" ve onuzikretti

Bunu, Ebu Davud (2118), Tirmizi (1105), Nes Mcteb'da (6/89) ve"Amel'ul-Yevmi ve'l-Leyle"de (392, 393), bni Mace (1892)'de aadaki tarkletahric etmilerdir: Ebu shak'tan, Ebi'l-Ahvas'tan, bni Mes'ud'un kendisinden.Senedi sahihtir. eyh (rahimehUllah)'n hacet hutbesine dair rivayetlerintoplanmas ve tetkik edilmesi konusunda latf bir de rislesi vardr.

Eer Allah'a hamdi ve O'na seny kapsyorsa baka bir (ifade) ile de

balamak caizdir. Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den sahih olmutur ki O(sallAllahu aleyhi ve sellem), szne ve hutbelerine Allah'a hamd ederek veO'na sen ederek balyordu. Cabir bin AbdUllah (radyAllahu anh)'n,Mslim'de (2/593) geen hadisinde varid olduu gibi:

"Allah Resl (sallAllahu aleyhi ve sellem), insanlara hutbe verirken Allah'hamdediyor ve O'na layk olduu biimde sena ediyordu."

Yine Mslim (3/1321)'de geen, Ebu Said el-Hudr (radyAllahu anh)'n Maiz

bin Malik'in recmi kssasnda varid olduu gibi demitir ki:

"Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) akamdan kalkt, Allah'a hamd etti veO'na sen etti..." Bu babdaki hadisler cidden oktur.

9 "phesiz ki szn en dorusu Allah'n Kitab'dr...." kavli, Neb

(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Cuma hutbesinin sfat hakkndaki Cabir binAbdUllah (radyAllahu anh) hadisinden, Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den

merf olarak varid olmutur. Bunu Ahmed (3/319 ve 371), Mslim (2/592),Nes (3/188), bni Mace (45), Beyhak (3/213)'te u tarkle tahric etmilerdir:Cafer bin Muhammed el-Haim babasndan, (o da) Cabir'in kendisinden.


10/87


9

Ve Ba'du:10phesiz ki kendisiyle szmz atmz eylerin en

hayrls ancak Allahu (tebreke ve tel)'nn kavlidir:"Muhacirlerden ve Ensardan (slam yolunda)

yaranlarn ncleriyle, onlara ihsan ile tbi olanlardanAllah honud olmu, onlar da Allah'tan honudolmulardr. Allah onlara, iinde dimi kalacaklar,(aalan) altndan rmaklar akan cennetler va'detmitir.

ite bu, en byk kurtulutur."11

phesiz ki bu yeti kerme, davetin tanmlanmas iin hermslmann kendisinden yola kmas gereken esastr.1210

"Ve Ba'du" ve ondan nce gelen "Emm ba'du" kavli snnete tbi' olmakiindir. yle ki Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem), tm hutbelerine,yazmalarna, vaazlarna Allah'a hamd ederek ve O'na layk olduu biimdesen ederek balyordu ve sonra da "Emm Ba'du" diyordu. Buhar Sahih'inde(1/292) (buna dair) bir bab amtr:

"Bab: Kim, Hutbede Sendan Sonra 'Emm ba'du' demitir?"

Bu bab altnda onu zikrettiine, onun merluuna ve ou ahvalinde Neb(sallAllahu aleyhi ve sellem)'e iltizam edildii (sk skya bal kalnd) iingzelliine dellet eden eitli hadisler zikredilmitir.

Allah'a hamd ve O'na sen ile sonrasnda gelen "Emm ba'du" sznnarasndaki fasln mnsna gelince; Hafz, Feth-ul-Br'de (5/484) diyor ki:"Emm ba'du ile (ilgili) fasldaki mn: Celalli ve azametli olsalar bile tmilerin Allah'n hamdine ve O'na sen etmeye tbi olduuna iaret etmektedir.Buna ilaveten u da kast olunmaktadr ki din ve dnya ilerinin tm mhimileri O'na tbidir. 'Elhamdulllah' (lafz) tm kelamn nne gemitir ve tmkelam ondan sonra gelmekte ve ona tbi olmaktadr."11

Tevbe Suresi, 100. ayet12 RahimehUllah'n "Bu yet esastr..." kavli, bu yet Selef'e ittib etmeyetevik ettii, onlara ittib etmenin sevabn beyan ettii iindir. nk onlara


11/87


10

ittib etmede erf Nebev hidayete ittib etme, kavm (gl) menhece, Kitab-

Kerm'e ve Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Snnet'ine hakkyla balanmavardr.

Bu da Tel'nn u kavliyle zahirdir: "onlara ihsan ile tbi olanlardanAllah honud olmu, onlar da Allah'tan honud olmulardr. Allah onlara,iinde dimi kalacaklar, (aalan) altndan rmaklar akan cennetlerva'detmitir. ite bu, en byk kurtulutur." (Tevbe Suresi, 100. ayet)

Selef Davet'in zerine kim olduu temel asl, Selefi Salih'in (Allah onlarnhepsinden raz olsun) fehmi/anlay zere Kitab'a ve Snnet'e smsksarlmaktr.


12/87


11

SELEF DAVETN ISTILAHI

Eski ve yeni baz limler onu stlah olarak "Davet'us-Selefiyye/Selef Davet" olarak isimlendirmilerdir. Bazlar"Davetu Ensari Sunneti Muhammed'iyye/MuhammedSnnetin Ensarnn Daveti" olarak, dier bir ksm ise "DavetuEhl'il-Hadis/Hadis Ehli'nin Daveti olarak adlandrmlardr kibunlarn hepsi de bir mnya dellet eden isimlerdir.13

Bu bir tek mndan, eski ve yeni mslman cemaatler oktanberidir gafil olmutur ve ona dikkat etmemitir veya ona dikkatetmitir ama ona hakkyla riayet etmemitir.

13

eyh -rahimehUllah-'n "Hepsi de bir mnya dellet eden isimlerdir." kavli;isim, sfata muvafk olduu zaman demektir. Deneyim habere ve isim sfatamuvafk olmad zaman tesmiyenin; eer Ehli Snnet ve'l-Cemaat'n uslnemuvafk deilse Muhammed Snnete veya Selefiyye'ye ya da Hadis Ehli'neintisab etmekle isimlenmenin bir anlam yoktur. Bu isimlerle tabir edilenlereer bu isimlenmenin bir belirtisi yoksa bilakis o yalanc bir iddiadr. Bugnreva bulan bu trden o kadar iddia var ki! eyh (rahimehUllah), bu meseledeinsanlarn en bilinlisi idi. te O (rahimehUllah), eer sfatyla muttasfolunmazsa isimlenmenin kymetinin olmadn beyan etmektedir.

Hadis ehlinin ve Ehli Snnet ve'l-Cemaat'n, Allahu Tel'ya davet hususundamenheclerini zerine bin ettikleri asllar vardr. Bu asrdaki muhakkiklerdenve imamlardan ilim ve fazilet ehli, hl insanlar bu asllara irad etmekte; onasokulan, ona muhalif olan hususlar beyan etmekte; davetileri onlardansakndrmaktadrlar. eyh AbdulAziz bin Bz, eyh el-Elbn ve eyh bniUseymin (Allah hepsine rahmet etsin) bu alanda byk bir katkdabulunmulardr.

Bu usln tafsili iin "Ehli Hadis'in Allah'a Davette Menheclerini zerineBina Ettikleri Usl" adl kitabma baknz.


13/87


12

SELEFYYE'NN BR MEZHEB TAKP ETME

HUSUSUNDAK DURUUyle nk insanlarn zerinden uzun asrlar geti ve Ehli

Snnet ve'l-Cemaat'a14 mntesib Snnet ehlinin arasnda

14 eyh (rahimehUllah) Selef Davet'in stlah ve tesmiyenin asl zerine

konutuktan sonra, bu davetin zerine bin edildii usl zerinde younlamayakoyuldu. Szne, Selef Davet'in asllarndan mhim bir asl olan:"Durgunluun ve mezhebsel taassubun izale edilmesi" hususu ile balad.

Seleflik sadece, Selefin Menheci'ne yalnzca itikadta salt balanma mnsnagelmez. Bilakis Seleflik bundan daha genitir. nk muhakkak ki o, onlarnibadetlerde ve fkhta menheclerine bal olmay da kapsar. nk bunlarnhepsinde asl udur: tikadta olsun veya ibadetlerde olsun ya da slkta olsun,Kitab'a, Snnet'e, mmetin Selef'inin ameline ve onlarn nasslar anlaynailtizam etmektir/balanmaktr. Bunun da gerei phesiz udur: Mezhebsel

taklidin, er' nasslara muhalefet ediyorsa insanlarn ve imamlarnmezheblerinin reylerine/grlerine taassubu ve Kitab'a, Snnet'e ve SelefiSalih'in fehmine/anlayna muhalif fasid akdeleri izale etmektir.

Tbi olunan imamlarn masum olduklarn iddia etmek yersizdir. nk busadece Rafzilerden bid'at ve heva ehlinin grleri dorultusunda kan fasidbir kavildir. mamlardan bile olsa herhangi birisi Neb (sallAllahu aleyhi vesellem)'in snnetlerinden hadis ve esere dair bir eyi unutsa ve imamlardanbaka birisi bunu bilme hususunda isabet etse; bu iki mctehidten isabet edene

iki ecir, hata eden dierine ise bir ecir vardr. Ama hata edenin de ecir almasnnsbit olmas, ona ittib etmenin caiz olmasn iktiz etmez. Onun hatayadmesine ramen ecir almas, hakka isabet etmeyi murad ediyor ve odorultuda ictihad ediyor olmasnn yansra, buna ehil olmas nedeniyledir.

lim ehlinin taklidin izalesi ve delilin ittib edilmesi hususundaki szlerisaylamayacak kadar oktur.

mam Malik (rahimehUllah) der ki:"Ben ancak bir beerim. Hata da ederim isabet de ederim. Grme bakn.


14/87


13

bulunanlarn kalplerini bile mezhebsel taklid zere donuklukistila etti. Nebmiz (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in u mehurhadisindeki kavlinin temil ettii dier frkalardan Ehli Snnet

ve'l-Cemaat'a mensup olmayanlar bir tarafa brakn, (EhliSnnet mensuplar iindekilerin bile) hakknda hayrla tanklkedilen asrdan sonra gelen asrlardakilerin hepsininkalplerini taklid ve taklidi yol edinme zere durgunluk istilaetmitir:

"Yahudiler 71 frkaya ayrldlar. Nasraniler 72 frkaya

ayrldlar. mmetim ise 73 frkaya ayrlacak. Bunlardanbiri hari hepsi atetedir."

Dediler ki: "O hangisidir ey Allah'n Reslu?"

Kitaba ve Snnete muvafk olanlarn hepsini aln. Kitaba ve Snnete muvafkolmayanlarn hepsini de terk edin." [Bunu, bni AbdulBerr Cmi'u Beyni-l lmi

ve Fazlih'de (2/32) tahric etmitir.]

mam fi (rahimehUllah) der ki:

"Kitabmda eer Allah'n Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in snnetinemuhalif (bir ey) bulursanz, Allah Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'insnneti ile kavil ediniz ve benim szm terk ediniz." [Bunu, BeyhakMenkb- e-fi'de (1/472) sahih bir senedle tahric etmitir.]

mam Ahmed (rahimehUllah) der ki:

"Dininde bunlardan hi kimseyi taklit etme. Neb (sallAllahu aleyhi vesellem)'den ve ashabndan gelenleri al. Ama tabinde kii muhayyerdir." [EbuDavud es-Sicistn'nin "Mesil-i Ahmed" isimli eseri (1793)]

Ebu Hanfe (rahimehUllah)'n yle dedii de sahihtir:

"Bak hele Yakup! Benden iittiin her eyi yazma. phesiz ki ben reyi bugngrrm, yarn ise terk ederim." [Bunu Duri "Tarih" (2461) ve Hatib-i BaddTarihi Badad'da (13/424) sahih bir senedle tahric etmitir.]


15/87


14

Buyurdu ki:

"O cemaattr."

lk rivayeti tefsir eden bir rivayette ise (Allah ResulusallAllahu aleyhi ve sellem) yle buyurmutur:

"O, benim ve ashabmn zerinde olduu zereolandr."1515 Bu rivayet u zatlarn hepsinden de varid olmutur: Ebu Hureyre, Muaviyebin Eb Sfyan, AbdUllah bin Amr bin As, Sa'd bin Eb Vakkas, Avf bin Malik,Enes bin Malik, Amr bin Avf, Ebu mame, bni Mes'd ve bir grup sahabe(Allah, onlarn hepsinden raz olsun).

adalardan (baz) ilim taliplerinin onu reddetme hususunda uzun uzunkonumalarnn ve metinlere ta'lik edilen baz merdd mkil konularasarlmalarnn aksine, hadis, eyh'in zikrettii ilk lafz ile sahihtir sabittir.eyh,

es-Sahha'da (1/359) bu hadisi sahih gren limleri zikretmitir, onlar: Hkimve Zeheb onu ikrar etmitir, Hafz bn Hacer ve tb el-'tism'da onu hasengrmtr, eyhlslam bni Teymiyye yle demitir: "O, sahih mehur birhadistir."

Bu hadisin sahih rivayetlerinin herhangi birinde Sahabe (radyAllahuanhum)'dan ilave bir aklama veya onlarn Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'eCemaat'n mns hakknda bir soru varid olmamtr. Bu da onlarn nezdindebunun (cemaat szcnn) mnsnn net bir biimde bilindiine dellet

etmektedir. nk Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in, kurtulua eren frkannyolunu Sahabe'nin nezdinde bilinen bir anlam olmayan mbhem bir cevablabeyan etmesi ve onlarn da bunun aklamasn sormamalar imknszdr.

Cemaate tevik hususunda varid olan sahih hadislerdeki bu vasf takip ederek,Sahabe ve Selef'ten ilim ehlinin onu (nasl) anladn takip ederek buradakicemaat (szcnn) mnsnn 'Fkh, lim, Hadis Ehli ve Snnet'e ittibaetmek' olduunu buluyoruz.

mam Tirmiz (rahimehUllah) el-Cmi'de (4/467) yle diyor:


16/87


15

"lim ehlinin nezdinde Cemaat'n mns Fkh, lim ve Hadis Ehli'dir." dediki: Crd bin Muaz'n yle dediini iittim: Ali bin Hasan'n yle dediiniiittim: AbdUllah bin Mbarek'e: 'Cemaat kimdir?' diye sordum. Dedi ki: 'EbuBekir ve mer'dir.' Ona denildi ki: 'Ebu Bekr ve mer lmtr.' Dedi ki: 'Filanve filandr.' Denildi ki: 'Filan ve filan da lmtr.' AbdUllah bin Mbarek dediki: 'Ebu Hamza es-Sukker cemaattir.' Ebu sa dedi ki: Ebu Hamza, oMuhammed bin Meymun'dur. O salih bir eyh idi. Bunu ancak bizim yanmzdahayatta iken sylemiti.

Derim ki: Bu, bni Askir'in 'Tarih-i Dimek' adl eserinde sahih bir senedlebni Mes'd (radyAllah anh)'dan naklettii u kavlin de teyid ettii birhusustur:

"Cemaat, tek bana olsan bile, hakka muvafk olandr." [eyh el-Elbn'(rahimehUllah)'n 'el-Miktu' adl eserinden (1/61) naklen]

Bu ayrca, Sahab Eb mame'nin erf nebev lafzda varid olan Cemaat'nmnsnn nasl anlaldn tekid etmektedir. E-a'b, Nu'man bin Beir'inyle dediini rivayet etmitir: Allah'n Resl (sallAllahu aleyhi ve sellem), budireklerin zerinde veya bu minberin zerinde yle buyurdu:

"Aza kretmeyen, oa da kretmez. nsanlara teekkr etmeyen,Allah'a da kretmez. Allah'n nimetinden bahsetmek krdr. Bunu terketmek ise kfrdr. Cemaat rahmettir, frkalamak ise azabtr."

Ebu Umame el-Bhil dedi ki: Size Sevad- Azama zere olmak yakr. Dediki: Bir adam: Sevad- Azam nedir? dedi. Ebu mame dedi ki: Nur Sresi'ndekiu yettir:

"Eer yz evirirseniz, onun sorumluluu kendine yklenen, sizinsorumluunuz da size yklenendir." (Nur suresi, 54. Ayet) [Ahmed (4/278)hasen bir senedle tahric etmitir.]


17/87


16

KTABA VE SNNETE MNTESB OLMAK LE O

KSLE AMEL ETMEK ARASINDAK FARKO halde bu hadis, Frka-i Naciyye'nin, Reslumuz

(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in, bu mmet iinde vkolacan haber verdii 73 frkadan biri olduuna ak birekilde dellet eden sarh hadislerdendir. O (sallAllahu aleyhive sellem)'in haberi sadktr, zira O, Tel'nn Kur'n-

Kerm'de buyurduu gibi:

"Ve O, hevdan (arzularna gre) konumaz. (O'nunkonumas kendisine) sadece O'na vahyolunanvahiydir"16

Frka-i Naciyye'nin almeti, bu zamandaki dier cemaatlerin

iddia ettii eyler gibi deildir. Bu frkann almeti sadeceKitap ve Snnet'le amel etmeye mntesip olmak deildir.phesiz ki mslmanlarn hibiri -Frka-i Naciyye'ninharicindeki frkalardan olsalar bile-, eski olsun yeni olsun bufrkalardan hibiri, Kitab ve Snnet'e mntesib olmaktan berolamaz.

nk eer byle yaparlarsa, slam'dan k bayrankaldrm olurlar.

Bunun iin, Resl (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in, geenhadiste zikrettii veya kendilerine iaret ettii slmcemaatlerin ve frkalarn hepsi tek bir kelime zerindemttefiktirler:

16Necm Suresi, 3.-4. ayet


18/87


17

Dikkat edin ki o da Kitab'a ve Snnet'e ballktr.17

17 Bu mesele, ok nemli bir meseledir. yle ki: Kitab'a ve Snnet'e salt

balla, ayet bu ikisine balanmann hakikati ve onlarla amel etmek elik

etmiyorsa, bu sadece shhatten yoksun bir iddiadir. Eer Ehli Snnetve'l-Cemaat'n usl ile amel etmeyi kapsamyorsa Seleflie intisab da aynenbyledir ve bu da salt bo bir iddiadr. Msemmlarn iddia edilmesi, sfatlarnsbtunu iktiza etmez.

eyh (rahimehUllah)'n da dedii gibi, hadiste zikredilen bu frkalarn hepsi,Cehmler olsun veya Hariciler veya Mu'tezile ya da Rafziler veya (bakalar)olsun, phesiz ki Kitab'a ve Snnet'e intisab ettiklerini iddia ediyorlar.Bunlarn hepsi, Kitab'a ve Snnet'e bal olduklarn iddia ediyorlar.Aratrnca, tetkik edince, tahkik edince ise bu frkalarn her birinin Ehli Snnetve'l-Cemaat'n uslne muhalefet ettiini, Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'inmmetini ittib etmeye tevik ettii Cemaat'e muhalefet ettiini gryoruz.

Dikkat edin ki onlar: Fkh, lim ve Hadis Ehli'dir. Onlar, Allah'n Resl(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashabdr ve Din Gnne kadar onlara ihsan iletbi olanlardr. Onlar sevad- azamdr. O da m'minlerin ve Tenzilin nasslar ileSnneti sabiteye hakikaten ittib edenlerin yoludur.

mam Ahmed (rahimehUllah) yle demitir:

"Ve snnetin gereklerinden bir hasleti terk ederse, ona iman edip kabuletmezse onun ehlinden olamaz. Hayr ve erri ile kadere iman etmektir"Burada itikadn nemli konularndan (bazlarn) zikrettti ve dedi ki: "Kader,r'yet, Kur'n ve bunlarn dnda Snnet'te varid olan hususlar hakkndakonumak mekruhtur ve nehyolunmutur. Bu ekilde hareket eden bir kii-sz ile Snnet'e isabet etse bile- cidli brakp da teslimiyet gsterip ve

eserlere (rivayetlere) iman edene kadar Ehli Snnet'ten olamaz." [Not: Usl'us-Sunne' (Sayfa: 42 ve 49) adyla mehur 'Abdus bn Malik el-Attar Rislesi']

mam Ahmed (rahimehUllah), Snnete ittib etmenin sadece ona tbiolmakla, onun muktezs ile amel etmekle ve cidl, kelam ve re'y (gibi)dierlerini deil de snneti delil almakla olacan beyan etmitir. Kii eersnnete intisab ettiini iddia eder ama sonra snnetin dndakini delil alrsaveya sznde re'ylerden, kelamdan ve cedelden yardm alrsa, hakka isabet etse

bile Ehli Snnet'ten olamaz. nk o, Nebev Snnet yolunun dndaki ileisabet etmitir.


19/87


18

Bu da mam Berbahari (rahimehUllah)'n kavlinin mnsdr:

"Bir kimseye, snnetin hasletlerinin kendisinde toplandn bilene kadar:

'Falanca Snnet Ehli'dir' demek helal olmaz. Kendisinde snnetin tmtoplanana kadar da ona 'snnet ehli' denemez."

AbdUllah bin Mbarek diyor ki: Yetmi iki bid'at (frkasnn) asl 4 bid'atfrkasdr ve dier bid'at frkalar bu drdnden dal budak salmlardr:Kaderiyye, Mrcie, a ve Haricler. Kim Ebu Bekr'e, mer'e, Osman'a veAli'ye, Allah Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashab iinde ncelikverirse ve sier sahabeler hakknda sadece hayrla konuursa ve onlara duacolursa, o kimse evvelinde ve hirinde a olmaktan kmtr/kurtulmtur.

Her kim de derse ki: 'man kavil ve ameldir, artar ve eksilir' , o da evvelindeve hirinde Mrcie olmaktan kmtr/kurtulmutur. Her kim de derse ki: 'Heriyi ve facirin ardnda namaz (klnr), her halife ile beraber cihad (edilir)',hkme/idareciye klla saldrmay/isyan etmeyi gr olarak almazsa veonlarn salhna dua ederse, o da evvelinde ve hirinde haricilerin kavlindenkmtr/kurtulmutur.

Kim de derse ki: 'Tm takdirlerin hepsi, hayr da erri de Allah (azze vecelle)'dendir, dilediini saptrr ve dilediine hidayet verir' derse, o da evvelindeve hirinde Kaderiyenin akvalinden kmtr/kurtulmutur. O, SnnetAshab'dr."[bknz. erh'us-Snne, Berbahari, Sayfa: 57]

Derim ki: Bugn ise kokumu hizipler, bu Snnet usllerini ve bu SelefiyyeAkadi'ni kmsemeyle beslenen cemaatlar tremitir. Pekok daveti, SelefiSalihin Akaidi'ne, onlarn menhecine ve nasslar anlaylarna balanmahususunda hogrl olmulardr (tavizler vermilerdir). Onlar, hastalkl

fikirlerle, rk delillerle, makus ve alt st olmu szlerle akaidte ve usldeihtilaf etmeyi mbah klmlardr. u irkin ibarenin tekrarlanp durmas onlarynlendiriyor: "zerinde ittifak ettiimiz eyle amel ederiz. Hakknda ihtilafettiimiz hususlarda da birbirimizi mazur grrz."

Bu ibare temel konularn, akaidin ve menheclerin dnda yneltilebilir amaitikadta ve menhecte ihtilaf olduu zaman ittifak da olmaz keramet de olmaz.Allah'n, kullarnn kaderlerini takdir etmedii grn savunan me'm/irkin

bir kaderiyye mensubu ile nasl ittifak edilebilir? M'minlerin annelerine svenve sahabeye dil uzatan pis bir rafz ile nasl ittifak edilebilir? nsanlarn kafirolduunu savunan err bir haric ile nasl ittifak edilebilir? mann amelsiz


20/87


19

SELEFLN HAKKAT

Bu szn giriinde iaret ettiimiz Seleflere ve baka birisimle anlsalar bile onlarn yneldiine ynelenlere gelince,bunlar baka bir eye balanmalar nedeniyle tm dier slmgruplardan farkldrlar. Bu baka ey udur:

Kitab'a ve Snnet'e sarlmakla Kitab'tan ve Snnet'ten

kmaktan muhafaza edilmeleridir. Dikkat edin ki bu damuhacirlerden ve ensardan Neb (sallAllahu aleyhi vesellem)'in ashabnn, onlarn etbndan ve onlarn etbnnetbndan onlara ittib edenlerin zerinde olduu eyesarlmaktr. Dikkat edin ki onlar, Allah'n Resl (sallAllahualeyhi ve sellem)'in buyurduu sahih hadiste, hatta mtevatirhadiste, hakknda hayrla tanklk edilen asrlardr. Dikkat

buyurun ki o (hadis) udur:

"nsanlarn en hayrls benim asrmdr, sonra da onlartakip edenlerdir."18

Bu birinci neslin etb, mbarek ve tahir Sahabe neslidir.Sonra da onlardan sonra gelip de yle diyenlerdir:

"Rabbimiz bizi ve bizden nce iman ile gemi

(amel gerektirmeyen) sz olduunu savunan bir mrcie mensubu ile veyaAllahu Tel'y yok gibi kabul eden pis bir Cehm ile nasl ittifak edilebilir ki?18

Bu hadisi Ahmed (1/378 ve 442), bni Eb Asm (1466), Buhr (4/118),

Tirmiz (3859) u tarkle beyan etmilerdir: A'me, brahim en-Neha'den,Ubeyde'den, AbdUllah bin Mes'd (radyAllah anh)'n kendisinden. Bu hadis,Mslim'de (1963) ise u tarikledir: bni Avn, brahim'den.


21/87


20

kardelerimizi mafiret et..."19Frka-i Naciyye'den olmak isteyen herkesin intisab etmesi

gereken ve alternatifi olmayan tek yol, bizim kendilerine iktidaettiimiz Selefi Salih olan Sahabe ve Tabin'in amel ettii gibiamel etmektir.20

19Har Suresi, 10. ayet

20eyh -rahimehUllah-'n: "Frka-i Naciyye'den olmak isteyen herkesin intisab

etmesi gereken ve alternatifi olmayan tek yol, bizim kendilerine iktida ettiimiz

Selefi Salih olan Sahabe ve Tabin'in amel ettii gibi amel etmektir." eklindekisznde ise baz meseleler vardr:

Birincisi: Dnya'da isabetli olmak ve Ahiret'te kurtulua ermek; sahabeden,tabinden ve onlara tbi olanlardan Selef'in rehberliine ittib etmekle olur.Onlar, hadisi erifte varid olan dierlerinden efdal en hayrl asrdr.

kincisi: phesiz ki Seleflie intisab etmek mutlaka hakk olmaldr-Selef'in mezhebine ve rehberliine sahh bir ittib ile (ittiba ederek), onlara

refakat etmeye yetiememi dierlerinin anlayna ynelip de selefinanlayndan kmayarak ve hanf erat sahh bir (biimde) alarak-, sfatlabezenmeden sadece isme sahip karak yzeysel bir ekilde olmamaldr. Budurum, Rabbim Subhneh'nun merhamet ettikleri hari pekok davetininbugn iine dt durumdur.

ncs: phesiz ki Selefi Salih'in rehberliine, onlarn nasslar fehmedilerine ve (onlarn) nasslarla amel etme keyfiyetine iltizam etmeye/sarlmayatbi olan hususlar vardr: Kavillerde ve tercihlerde onlardan ayr olmamaktr.Veya onlarn ictihadlarndan kp da daha nce gememi yeni bir ictihada(varmamaktr). Nitekim mam Ahmed (rahimehUllah), rencisi Ebu'l-Hasenel-Meymn'ye yle demitir: "Hakknda bir immn olmayan bir meselehakknda konuma." [Not: bni Cevz'nin "Menakb- Ahmed" (Sayfa: 178) adleseri.]

Yine mam Ahmed yle buyurmutur: "Hakknda, Neb (sallAllahu aleyhi vesellem)'in ashabndan (nakil) mevcud olmayan hibir ey neredeyse yoktur."

[Not: Ebu Davud es-Sicistn'nin "Mesilu Ahmed" (Sayfa: 277) adl eseri]Drdncs: Selefi Salih'e bal olmann gereklerinden biri de onlarn delle


22/87


21

muvafk olan ictihadlarn almak; iinde nassa muhalefet ettikleri hususlarda iseonlardan zikr-i ceml (gzel, saygl sz) ile zr dilemek (ve ictihadlarnalmamaktr). phesiz ki hata eden mctehide bir ecir vardr. Isabet eden

mctehide ise iki ecir vardr. Kim taammden deil de bir zre binaen (daholsa) onlardan (Selefi Salih'ten) farkl davransa ve kim limlerin zellelerindenruhsatlar toplasa, o kimse tm erri toplam olur ve helak olur. mer binHattab (radyAllahu anh) yle der:

" ey dini ykar: limin zellesi, mnafn Kur'n ile cidli ve sapknimamlar." [Not: Bunu bni Abd-il Berr "Cmi'u Beyn'il-lmi ve Fadlih"(2/110) adl eserde sahih bir senedle tahric etmitir.]

mam Evza' (rahimehUllah) der ki:

"Kim mut'a konusunda Mekkelilerin, arap konusunda Kfelilerin, arkkonusunda Medinelilerin, halifelerin masumluu konusunda amllarnkavillerini alsa, o kimse tm erri toplam olur." [Not: Hafz ez-Zeheb'nin"Siyeru A'lmin-Nubel" (8/81) adl eseri]

Beincisi: Selefin rehberliine sarlmann gereklerinden biri de; esas, naklinyerine akl kullanmak olan, fasid tevillerle ve cevr yaralamalarla Kitab ve

Snnet'in nasslarn reddetmek olan anm halefliin izalesidir.

Evza -rahimehUllah- buyurmutur ki:

"Sana den, insanlar seni reddetseler bile, selefin eserlerini almaktr." [Not:Bunu, curr "e-eria" (Sayfa: 58) adl eserde; Hatb ise "erefiAshab'il-Hads (6) adl eserde sahih bir senedle tahric etmilerdir.)

Altncs: Kavillerini delil alma asndan, sahabe, tabin ve onlara tbiolanlarn arasndaki farkn beyan ve sahabenin kavline ya da fiiline:"Snnettir" denilip denilemeyecei hususunda ise yle bir tafsl vardr:

mam Ahmed bin Hanbel -rahimehUllah-, sahabenin eserlerini/rivayetlerinidelil olarak almay mezheb edinmitir. O, bunlar delil olmalar cihetinden-tabinin kavillerinin, hkmlerinin ve ictihadlarnn hilafna- snnetmenzilesine/konumuna almtr. Ebu Davud es-Sicistn'nin "el-Mesil" adleserinde (Sayfa: 276) ak bir biimde varid olduu zere, yle demitir:

Ahmed'i birden fazla iittim. Kendisine soruldu ki: Deniyor ki: Ebu Bekir,mer, Osman ve Ali (radyAllahu anhum)'un fiilleri snnet olur muydu? Dedi


23/87


22

ki: Evet. Bir keresinde de dedi ki: Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in uhadisi nedeniyle: "Size den benim snnetim ve hulefi ridninsnnetidir."

Denildi ki: Ya mer bin AbdulAziz'in (fiilleri)? Dedi ki: Hayr. Dedi ki: Oimam deil mi? Dedi ki: Evet imamdr. Ona denildi ki: Babamn, Muaz'n vebn-i Mes'd'un kavli gibisine de "Snnet" diyebilir miyiz? Dedi ki: Bunusylemeyi reddetmiyorum, onlardan hibirine muhalif olmak houmagitmiyor.

O (rahimehUllah)'n eseri hadis konumuna almas ve onlardan herhangi biriile amel etmeyi terk etmemek iin, onunla merf hadisin arasn bulmas

mehurdur.

mam fi (rahimehUllah)'a gelince; Ahmed, O'nun sahabenin eserlerini delilolarak alma hususundaki mcmel kavline muvafakat etmitir. Ancak O, Kitabve Snnet'ten delil bulunamad zaman bunlar delil almay serbest brakmtr.

Ayn ekilde, Beyhaki'nin "el-Medhal iles-Snen-il Kbr" (35)'de sahih birsenedle afi'nin yle dediini kaydetmesi de buna dellet etmektedir: "Kitabveya Snnet mevcut ise, bunlar iiten birinin zr geerli deildir. (O kii)

sadece bu ikisine ittib etmelidir. Durum byle deilse, Neb (sallAllahu aleyhive sellem)'in ashabnn veya onlardan birinini kavillerine bakarz."

Ebu Hanife en-Nu'mn (rahimehUllah)'n mezhebine gelince, o da onlarnkavillerini seme ciheti hususunda afi'nin mezhebine muvafktr. bni Mun"Tarih" adl eserinde Dr'nin rivayeti ile (3219) Yahya bin Dars'ten sahih birsenedle onun yle dediini kaydetmitir:

Sfyan' grdm. Ona bir adam geldi ve dedi ki: Ebu Hanife'ye neden kin

gdyorsun? Dedi ki: Ona ne oluyor? Dedi ki: Onu yle derken iittim:Allah'n Kitabn alrm. Onda bulamadm zamansa Reslullah (sallAllahualeyhi ve sellem)'in snnetini alrm. Allah'n Kitabnda da Reslnnsnnetinde de bulamazsam, sahabelerin kavlini alrm. Onlardan dilediiminkavlini alrm, dilediimin kavlini de brakrm/almam. Onlarn kavlinden kpda bakalarnn kavline ynelmem.

mam Malik'e gelince O (rahimehUllah), Sahabe (radyAllahu anhum)'a

ittibnn merluuna dair, Allahu Tel'nn u kavlini delil almtr:" Muhacirlerden ve ensardan ve onlara ihsan ile tbi olanlardan Allah


24/87


23

SELEFE TB OLMANIN VCBU

Bu emir, selefi salihe bidatnn emri ile tbi olmann vacipolmas deildir. Bilakis bu, kendisine iaret olunan vacibemirdir. Hatta Tebreke ve Tel'nn u kavlinde olduu gibi,bu konuda tasrih de vardr:

"Kim kendisine doru hidayet beyan edildikten sonra

Resul'e kar gelir, m'minlerin yolundan gayrisine tabiolursa onu dnd yola eviririz ve cehenneme yaslarz.Ve oras ne kt bir var yeridir."21

Allahu Tebreke ve Tel, bu yeti kerimede Resl(sallAllahu aleyhi ve sellem)'e muhalefet etmeyi ve O'nunlaayrla dmeyi iddetli bir uyar biiminde zikrediyor. Sonra

da buna atfta bulunuyor ve buyuruyor ki: "m'minlerinyolundan gayrisine tabi olursa" phe yok ki AllahuTebreke ve Tel'nn, mslmanlarn iinden m'minlerinyoluna muhalefet etmeye (kar) uyard bu m'minler (varya) phe yok ki bunlar ancak, nceki yette zikredilenkimselerdir:

"Muhacirlerden ve ensardan ve onlara ihsan ile tbiolanlardan..."

Allah, onlardan raz olmutur ve onlar da Rablerinden razolmulardr.

raz olmu, onlar da Allah'tan raz olmulardr. Allah onlara, iinde dimikalacaklar, (aalan) altndan rmaklar akan cennetler va'detmitir. itebu, en byk kurtulutur."[Tevbe Suresi, 100. Ayet]21

Nisa Suresi, 115. ayet


25/87


24

DDA VE AMEL ARASINDAK FARKIN LS

Bu, dili ile Kitab'a ve Snnet'e intim edip de sonra Kitab'ave Snnet'e muhalefet etmekten korunmaya rc etmeyerekKitab'a ve Snnet'e muhalif davranan mslman arasndakifarkn ls dikkat buyurun ki udur: Neb (sallAllahu aleyhive sellem)'in ashabnn zerinde bulunduu hale temessketmektir/sarlmaktr.

imdi siz yetten ve sahih hadisten bir nassn nndesiniz.yet, m'minlerin yolunu zikrediyor. Neb (sallAllahu aleyhive sellem), Snen sahiplerinden bir topluluun rivayet ettiidier sahih bir hadiste rid halfelerin snnetini zikrettii gibi,ashabn zikrediyor. Bu Snen sahiplerinin arasnda EbuDavud, Tirmizi, mam Ahmed ve dierleri vardr. rbaz bin

Sariye (radyAllah anh) dedi ki:

"Allah'n Resl (sallAllahu aleyhi ve sellem) bize bir vaazverdi. Ondan kalpler titredi ve gzlerden yalar boand. Dedikki 'Ey Allah'n Resl! Bu sanki veda eden bir kimseninvasiyeti gibidir. Bize tavsiyelerde bulun.' Buyurdu ki:

"Size Allah'a (kar) takval olmanz, zerinize Habelibir kle idareci seilse bile iitip itaat etmenizi tavsiyeediyorum. phesiz ki sizden yaayanlar, pekok ihtilafgreceklerdir. Size den snnetime ve benden sonragelecek olan hidayete ermi rid halifelerin snnetine(balanmaktr). Onlara az dilerinizle yapnz. Sonradanortaya konulan ilerden de saknnz. phesiz ki sonradan


26/87


25

ortaya konulan iler bid'attr ve her bidat dallettir."22Baka bir hadiste: "Her dallet atetedir."

Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in bu hadiste de ridhalifelerin snnetini kendi snnetine atfettiini bulacaksnz.Bu hadis, Frka-i Naciyye hadisi ile ve Tel'nn ikinci yettekikavli ile bulumaktadr. Dikkat buyurun ki Tebreke veTel'nn o kavli udur:

"Kim kendisine doru hidayet beyan edildikten sonraResul'e kar gelir, m'minlerin yolundan gayrisine tabiolursa onu dnd yola eviririz ve cehenneme yaslarz.Ve oras ne kt bir var yeridir."23

Bu nedenle bir mslmana, Kitaba ve Snnete ittib etmekadna, Selefi Salih'imizin zerinde bulunduu hle muhalif

grlere veya kavillere uymas caiz olmaz. Bu byledir nkonlarn zerinde bulunduklar hl, Kitab ve Snnet'inbeyandr/aklamasdr. Hepinizin de bildii gibi Snnet,Kur'n- Kerm'in nass ile (sabittir ki o) Kur'n- Kerm'in

22Bu hadis, rbaz bin Sariye (radyAllah anh)'tan (baz) tarklerle rivayet

edilmitir. Bu sahih bir hadistir. ilerinde Tirmiz, Bezzr, Herev, bni

AbdilBerr'in bulunduu bir grup ilim ehli bu hadisi sahih grmtr.

mam Ahmed (rahimehUllah) Ebu Davud es-Sicistn'nin "Mesilu Ahmed"(1792)'de getii zere bu hadisi delil almtr. Bu da onun nezdinde bu hadisinsabit olduuna delildir. Tashihte (hadisleri sahih kabul etme hususunda) ok katolanlar, taz'fte (hadisleri zayf kabul etmede) gevek olanlarn bu hadisi zayfgrmeleri iin abalamlardr. Bu hadisi sahih kabul etmesi hususunda da eyh(rahimehUllah)'a reddiye yazmlardr. eyh ise "en-Nasihah" adl kitabnda bugibi inatlara cevap vermitir. Bunun tarklerini baka bir yerde uzun uzadyaincelediimiz iin burada bunu beyan etmeye yer vermiyoruz.23

Nisa Suresi, 115. ayet


27/87


26

beyandr/aklamasdr. Nitekim Allahu Tel, u kavlindeNeb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ahsn muhatab alarakbuyuruyor ki:

"Sana da Zikri indirdik ki, insanlara indirileni beyanedesin/aklayasn."24

24Nahl Suresi, 44. ayet


28/87


27

SNNETN KISIMLARI VE ONA VSIL OLMANIN

YOLUNasl ki Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem), snneti ile

Kur'n'n beynn zerine almsa, O'nun snneti ksmaayrlr: Kavl, Fiil ve Takrr.

Bizim iin bu snnete vsl olmann ve onu anlamann yolu

ancak Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashabnn yoludur.Bu nedenle de mslmann Frka-i Naciyye'den olmasnn,onun Kitab'a, Snne'te ve Selefi Salihin zerinde bulunduuhle ittib etmesi dnda bir yolu yoktur. Bu nc emrin,eer Kyamet gnnde kurtulanlardan olduklar hususundasadk iseler, tm mslmanlarn zihninde sabit olmasgerekir:

"O gn ne mal ne de oullar fayda verir. Ancak Allah'akalbi selm ile gelenler mstesn"25 (ayeti)

25 eyh (rahimehUllah)'n "Selefi Salih'in zerinde bulunduu hl zere"eklindeki kavli, Kitab ve Snnet nasslarnn anlalmasnda nemli bir asladellet etmektedir. O (asl) da Kitab ve Snnet'i bakalarnn anlad gibi deilde Sahabenin anlad gibi anlamaktr. nk onlar, mer bin AbdulAziz

(rahimehUllah)'n dedii gibi:

"Sbikndur (nce geenlerdir). Onlar bir ilme dayanarak geri dururlarve nfuzlu bir basirete dayanarak geri ekilirler. Onlar ilerin aslnkefetmede daha kavdirler. Daha dorusu bulunsayd onu tercih ederlerdi.Eer rehberlik sizin zerinde bulunduunuz hl olsayd siz onlardan ncegeerdiniz. Eer ben onlardan sonra bir ey ihdas ederim/ihdas edildidersen bunu ancak onlarn yolundan baka (bir yola) tbi olan ve kendini

onlar sevmeyen biri ihdas etmitir. Onlar (selef) o konuda yeterince kelametmilerdir, onu ifa verici bir biimde vasfetmilerdir. Onlarn dnunda(onlarn szlerini) ksaltan olamaz.


29/87


28

Onlarn stnde onlar kstlayacak kimse de olamaz. Onlarn dnundaonlar taksr eden kavimler olmutur ve onlar da kurumulardr. Onlardanyz eviren bakalar da olmutur ve onlar da hsrana uramlardr.

phesiz ki onlar bunun arasnda dosdoru bir hidayet zeredirler." [Not:Bunu, bni Vaddah "el-Bida' ve'n-Nehyu Anh"da hasen bir senedle tahricetmitir.]

Bu, sonradan gelen baz fakihlerin, sahabenin nass anlama biimine muhalifolan tercihlere dmelerine muhaliftir. Baz afi fakihleri iin, Neb(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in u hadisi hakknda vuk bulan durum gibi:"Sizi kabirlerin ziyaretinden nehyetmitim (ama artk) onlar (kabirleri)ziyaret ediniz." Nevev (rahimehUllah) "erhi Sahhi Mslim"de (4/50)

diyor ki:

"Bu, nasih ve mensuhu cem' eden hadislerdendir. Bu, erkeklerin kabirleriziyaret etmelerinin nehyinin neshi hususunda sarihtir. Kabirleri ziyaret etmeninkendileri iin snnet olduuna dair icmda bulunmulardr. Kadnlara gelince,nceki ashabmzn onlar hakknda hilaf vardr. ncemizde onlar (kabirziyaretinden) men edenler yle dediler: 'Kadnlar' szc 'erkekler'szcnn hitabna/kapsamna girmez. Bu da uslcler asndan dorudur."

Derim ki: Bu mminlerin annesi Aie (radyAllahu anh)'nn nass anlaynamuhaliftir. Onun anlay dierlerinin anlayndan nceliklidir. phesiz ki O(radyAllahu anh) Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in eidir ve O'ndanrivayet sahibidir. O, kadnlarn fakihlerindendir. AbdUllah ibn Eb Melikerivayet etmitir ki:

"phesiz ki Aie (radyAllahu anh) bir gn kabristandan gelmitir. Onadedim ki: 'Ey m'minlerin annesi, nereden geldin?' Buyurdu ki: 'AbdurRahmanbin Eb Bekr'in kabrinden.' Ona dedim ki: 'Allah'n Reslu (sallAllahu aleyhi vesellem) kabirleri ziyaret etmeyi nehyetmemi miydi?' Buyurdu ki: 'Evet, (ama)sonra onlar ziyaret etmeyi emretti.' [Not: Bunu Hkim "el-Mstedrek"de(1/376); bnu AbdilBerr "et-Temhd"de (3/233) u tarkle tahric etmilerdir:Yezid bin Humeyd Ebit-Teyyah, AbdUllah ibn Eb Melike'den. Zeheb "Telhsel-Mstedrek"de dedi ki: "Sahihtir." O, onun dedii gibidir.]

Bu, m'minlerin annesinin men' nassn, ibaha (mbah klma) ve ruhsatnassn anlay biimidir. phesiz ki bu nesih, sonradan gelen fakihlerden men'

edenlerin grlerinin hilafna, erkekler ve kadnlarn hepsinin hakkndageneldir. Biz, Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hadisinde geldii zereonlara ittib etmekle emrolunmu iken, sahabenin nasslar anlaylarna muhalif


30/87


29

olarak nasl kendi anlaylarmz kullanabiliriz?

Hadisi Nebevi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'de buyruluyor ki:

"Size den benim snnetim ve benden sonraki hidayete ermi ridhalfelerimin snnetidir. Onlara temessk ediniz/smsk sarlnz ve onlaraaz dilerinizle tutununuz."

mam Ahmed -rahimehUllah-, bu hadisi, sahabe kavillerinin snnet olduunadair delil almtr. [Not: Bkz. Ebu Davud'un rivayetiyle "Mesil-i Ahmed"(1792)]

Zhr'nin ve ilim ehlinden birinin dnda (dierlerinin) kavli de budur.

[Not: bni Sa'd "et-Tabakt"ta (2/2/135) kaydetmitir. Ebu Nuaym "el-Hilye"de (3/360), Hatib el-Badd "Takyd'ul-lm"de (Sayfa: 106-107) Salih

bin Kisan (rahimehUllah)'dan sahih bir senedle tahric etmilerdir: Ben ve Zhrilim talep etmek iin bir araya geldik. Dedik ki: 'Snenleri yazalm.' Bununzerine Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den gelenleri yazdk. Sonra (Zhri)dedi ki: 'Ashabndan gelenleri de yazalm. phesiz ki onlar da snnettir.' Ben:'Snnet deildir, onlar yazmayalm' dedim. (Salih bin Kisan) dedi ki: 'O onlaryazd ben ise yazmadm; o kazand ben ise kaybettim.']

Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki:

"Yldzlar gkyznn eminlikleridir. Yldzlar gidince gkyzne vaadolunduu ey gelir. Ben de ashabmn eminliiyim. Ben gidince ashabmavaad olunduklar ey gelir. Ashabm da mmetimin eminlikleridir.Ashabm gidince de mmetime vaad olunduklar ey gelir." [Not: BunuMslim (4/1961) Said bin Eb Brde'nin babasndan naklettii hadistenkaydetmitir.]

Onlara ittib etmede ve onlarn fehmini iltizam etmede dalletten, kaymadan

ve bid'atlktan emin olmak vardr. Onlarn kavillerinden kmada isebakalarnn yollarna tbi olma ve bakalarnn rehberliini iltizam etmevardr.


31/87


30

BUGNK DURUMA BR BAKI

Bugn, hepsi de slam'a bal olduunu iddia edencemaatlerle beraber yayoruz. Hepsi de slam'n Kitab veSnnet olduuna inanyorlar. Ama onlarn iinde, daha nceaklamas geen nc emre -dikkat buyurun ki o,m'minlerin, sahabe-i kiramn, tabinden ve onlarn etbndansahabeye ihsan ile tbi olanlarn yoludur- itimad etmekten raz

olmayan topluluklar vardr.

Nitekim bunu az nce "nsanlarn en hayrls benimasrmdr..." hadisinde zikretmitik.


32/87


31

DNDE FIRKALARA AYRILMANIN SEBEB

Bunun iin, Selefi Salih'imizin zerinde bulunduumefhumlara, fikirlere ve grlere dnmemek; ite bu,mslmanlar eit eit mezheblere ve dank yollara blenasl sebeptir.26

26 eyh (rahimehUllah)'n zikrettii bu husus, bugnk mslmanlarn

blnmelerindeki/frkalamalarndaki hastalk kaynadr. phesiz kimslmana, muktezas/gerektirdikleri ile amel edene dek Kitab'a ve Snnet'eintim etmek yeterli deildir. Selefi Salih'in anlay zre olmadka da Kitabve Snnet'in muktezas ile amel edilmi olmaz.

te bu, "Amelin shhati" tabiri ile anlatlan husustur. O, (amellerin) kabl

edilmesinin rknlerinden biridir. phesiz ki amelin sahih olmas, ittibetmeye baldr. ttib da, sahabenin ve selefin nasslar anlaylarna muvafkolmadka ve onlarn rehberliine tutunmadka sahih olmaz.


33/87


32

TTB

Her kim Kitab'a ve Snnet'e dnmeyi gerekten istiyorsa, okiinin Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashabnn, tabininve sonradan onlara tbi olanlarn zerinde bulunduu hlednmesi lzumludur.2727

eyh (rahimehUllah)'n "Kim Kitaba ve Snnete dnmeyi gerektenistiyorsa..." kavli aslnda ittibnn bir tarifidir. mam Ahmed (rahimehUllah),Ebu Davud es-Sicistn'nin "Mesilu Ahmed" (1789)'da getii zre yle tarifetmitir:

"ttib: Kiinin Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den ve ashabndan gelenetbi olmasdr. Sonra o tabinden itibaren muhayyerdir."

Sonra burada bu ibare ile eyh'in tabinden varid olanlara ittib hakkndakiibare arasnda bir hilaf/eliki yoktur. phesiz ki tabinden varid olan

hususlara ittib etmek, onlarn er' nasslara muvafk olmas artnabalanmtr. eyh (rahimehUllah)'n burada, onlara tbi olma hakkndakimaksad udur: Onlarn kavillerinden kp da imam olmayan ve Seleften onusyleyen birisinin bulunmad baka uydurma yeni bir kavile varmamaktr. tehaddi zatnda bu, mam Ahmed (rahimehUllah)'n, rencisi el-Meymn'yiuydurma kavillerin ve ilim ehlinin kavillerinin haricinde (zuhur eden) kavillerinaldatclna kar uyarrken tevik ettii eydir. Daha nce de kendisindennakil getii zre O, yle buyurmutu:

"Ya Eb'l-Hasan, hakknda imam olmayan bir mesele zerinde konumaktansakn."

Bu szn, mezhebilie ard zannedilmesin. Bu nasl olabilir ki? mamAhmed (rahimehUllah) reyden ve rey ehlinden sakndrma hususunda insanlarnen iddetli olanlarndan birisidir. Yine O, insanlar ittibya ve Snnet'e davetetme hususunda da en salam duranlardandr. O sz ancak, Selefi Salih'ten ilimehlinin ictihadlarnn haricindeki uydurma kavillere (kar) bir uyardr.

mam Ahmed (rahimehUllah)'n mezhebsel taklitilie kar, insanlarnreylerini almaya kar ve onlarn reylerini nasslarn nne geirmeye kar


34/87


33

uyard sahih olarak gelmitir. Ebu Davud'un "el-Mesil" (Sayfa: 367-369)'dayle geer:

Ahmed'in yle dediini iittim: "Ne Malik'in ne de herhangi birinin reyihouma gidiyor."

Ve dedi ki: Ahmed'i iittim. Adamn biri O'na dedi ki: 'Sfyan'n toplad

(kitab)yla amel edelim mi?' Buyurdu ki: "Sana den, eserlerdir/rivayetlerdir."

Dedi ki: Ahmed'in yle sylediini iittim: "Ben, benden (herhangi) bir reyyazlmasn kerih gryorum."

Dedi ki: Ahmed'in yle sylediini iittim: "Herkesin reyi alnabilir de terkde edilebilir. Yani: Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) hari."

Dedi ki: Ahmed'e dedim ki: Evza, Malik'ten daha tbi deil midir? Dedi ki:"Dininde bunlardan hi kimseyi taklid etme. Neb (sallAllahu aleyhi vesellem)'den ve ashabndan gelenleri al. Ama tabinde kii muhayyerdir."


35/87


34

NCEK KONULARDA HATA EDENLERN ANLAYII

Sizler, pekok mnasebetle, ilme intim eden baz kiilerineitli szleri telaffuz ettiklerini iitiyorsunuz. Ama bu, yolu aznce zikrettiimiz yol olmayan ilimdir. (Zikrettiimiz yol)Kitab, Snnet ve Sahabenin zerinde bulunduu hldir.Onlarn ilimden anladklar, kendilerini sapk frkalardanolmaktan koruyacak olan ismete rc etmeksizin Kitab ve

Snnet'ten kendi anladklardr.28

28

eyh (rahimehUllah)'n "Onlarn ilimden anladklar, kendilerini sapkfrkalardan olmaktan koruyacak olan ismete rc etmeksizin Kitab veSnnet'ten kendi anladklardr." eklindeki kavli, heva ve bid'at ehlinin nasslaranlama ve nasslardan delil karma ynteminin vasfdr.

Onlarn yolu u ilke zere bin olunmutur: er' nasslara -zellikle de

mteabih olanlara- sahabenin anlayndan ve selefin amelinden uzak birbiimde ittib etmek; bunlar heva ile, rey ile ve fikirlerini, itikadlarn,hevalarn teyid eden eyler ile ele almaktr. Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem),bu bid'at menhecin tehlikesine kar bizi uyarmtr. Nitekim m'minlerinannesi Aie (radyAllahu anh) hadisinde getii zre Neb (sallAllahu aleyhive sellem), u yeti tilavet etmitir:

"O'ki, sana kitab indirendir. O kitabn bir ksm muhkem yetlerdir;bunlar Kitab'n anasdr. Ve dierleri ise mteabih yetlerdir. Kalblerinde

erilik olanlar fitne karmak ve tevilini yapmak iin mtebih olanyetlere tbi olurlar. Onun te'vilini Allah'dan bakas bilmez..."[l-i mranSuresi, 7. ayet] Ve (sallAllahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki:

"Ey Aie, bunda mcadele edenleri -ki onlar Allahu Tel'nn kasdettiikimselerdir- grdnz zaman, onlardan saknnz." [Not: Bunu, Buhari(3/110), Mslim (2053), Ebu Davud (4598), Tirmiz (993) ve bni Mace (47)tahric etmilerdir."

Hariciler, er' nasslar anlama ve onlarla amel etme hususunda hevalarnkullanan, btl yere mslmanlarn kanlarn mbah klan/sayan, idarecilere ve


36/87


35

Bu nedenle de, iinde bulunduumuz asrda yaymlanan vebaslan baz rislelerde veya makalelerde, bunlarn pekounun ilmi veya ilme bal olduunu iddia ettiini veya

topluluklarn onlar ilim ehlinden sandn buluyor veiitiyorsunuz. Onlarn iinde, az nce zikrettiimiz tm budelillere muhalif olarak yle diyenleri iitiyorsunuz:

"Selefin mezhebi en salim/gvenlikli olandr. Halefinmezhebi ise daha bilgili ve daha hikmetlidir."29

itaate kar saldran ilk frkalardandr. Onlar her ne kadar ibadet, namaz, oru ve

kyam sahibi olsalar da, ancak okun yaydan kmas gibi dinden kan/ayrlansapk frkalardandrlar. nk onlar, mminlerin yoluna tbi olmadlar, aksinehevalarna tbi oldular ve nasslar seelfin yntemi ve anlay dnda tefsirettiler.

Heva ve bid'at ehli, tevil ile ifsad etmeleri ve murad olunan zahirden sarfetmeleri/uzak durmalar nedeniyle Aziz Kitabn nasslarna teslim olmamlardr.Nasl ki reddettikleri snnet nasslarn bazen, var saylan bir zlk nedeniyle;

dier bazen aklen byle bir ihtimal olamaz diyerek; dier bazen bunlar hadhaberlerdir diyerek -ki bunlarn had olmas da kendi sanlar zere zann birsbt iledir-; bazen de fasid bir teville (reddetmilerdir). Ehli Snnetve'l- Cemaat'e gelince onlar, Allahu Tel'nn, Kitab'nda haklarnda buyurduugibi yle derler:

"limde kkleenler: 'Ona iman ettik, hepsi Rabbimizin katndandr'derler" (l-i mran Suresi, 7. ayet)29

Selefin mezhebi ile halefin mezhebi arasnda byle bir kyaslama yapmak

fasid bir kyaslamadr ve Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in daha nce degemi olan "nsanlarn en hayrls benim asrmdr..." eklinde hadisinemuhaliftir. phesiz ki bu hadis, ilk asrn -ki bu asrlar Selefi Salih'in(yaad) asrlardr-, hayrllk, ilim ve ittib asndan dier asrlarn nnealnmasn iktiza etmektedir.

tikad, onlarn nasslar anlaylar ve nasslardan delil karmalar da bu(konunun) genel kapsamna girmektedir. Halef ise -phe yok ki- her eyde ve

her adan bunlarn dnunda bulunmaktadr. Bilakisbunlarn ktlk ve hevayadmelerine iaret varid olmutur.


37/87


36

Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) hadisin sonunda buyuruyor ki:

"Sonra onlarn ardndan bir halef gelir ki onlardan birinin ehadeti

sandan, sa da ehadetinden nce gelir."

Bilakis bu hayrl asrlardaki ilim sonradan gelen asrlardakinden daha zahirve daha mehurdur. Ayn biimde, ilmin (ortadan) kaldrlmas, cehaletin,masiyetlerin yaylmas da halefin asrlarnda daha zahirdir. Neb (sallAllahualeyhi ve sellem)'in hadisinin dellet ettii gibi:

"lmin (ortadan) kaldrlmas, cehaletin sabitletirilmesi, iki iilmesi vezinann izhar Kyametin alametlerindedir." [Not: Bunu Buhari (Feth:1/145), Mslim (4/2056) u tarkle tahric etmilerdir: Ebu Teyyah, Enes binMalik (radyAllahu anh)'tan]

Yine Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in kavlinin dellet ettii gibi:

"Siz Rabbinize kavuana dek sonras ncesinden erli olan zamanlargelir." [Not: Bunu Buhari (4/315) ve Tirmiz (2206) u tarkle tahricetmilerdir: Zbeyr bin Adiyy, Enes bin Malik (radyAllahu anh)'tan]

phe yok ki bu sz, eyhlslam (rahimehUllah)'n dedii gibidir:

"Rafzilikten bir ubedir. O, Rafzilerin ve Haricilerin dedii gibi Selef'i tekfiretmese bile, Mu'tezile, Zeydiyye ve dierlerinin dedii gibi Selef'i fasklklaitham etmese bile, onlar cahillik etmi, hata yapm, sapm olarak grerek,onlara faskl olmasa bile gnah ve masyetleri nisbet ederek ylezannederler: Mefdul (sonradan gelen) asrlarn ehli, faziletli alarn ehlindeneriatta daha limdir ve daha faziletlidir.

Kitab', Snnet'i ve zerinde Ehli Snnet ve'l-Cemaat'n tm topluluklartarafndan ittifak edilen hususlar tedebbr eden kimse kesinlikle bilir ki:Amellerde, itikadta ve dier faziletlerin tmnde bu mmetin asrlarnn enhayrls phesiz ki ilk asrdr. Sonra onlar takip edenlerdir. Sonra da onlartakip edenlerdir. Bu, Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den eitli vecihlerlesabit olmutur. phesiz ki onlar (selef), her fazilette haleften daha efdaldir:limde, amelde, imanda, aklda, dinde, beyanda, ibadette/kullukta. phesiz ki

onlar, her mkili beyan etmede/aklamada daha evldr. Bunu, slam dinindenzaruri olarak bilinene kar kibirlenen ve Allah'n, bir ilim zre saptrdkimseden bakas reddetmez." [Not: Mecmuu'ul Fetv (4/157)]


38/87


37

Bu apak utan verici bir ilandr. yle ki bu sz ve benzerszleri syleyenler, az nce zikrettiimiz ve kendilerine Neb(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashabnn zerinde bulunduu

hidayet ve nura ynelmelerini vacib klan nasslaradnmelidirler.

Ve bunlarn: "phesiz ki selefin ilmi dahasalimdir/gvenliklidir ama halefin ilmi daha bilgili ve dahahikmetlidir" eklindeki sylediklerinin mns udur:Muhakkak ki onlar, Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in

snnetlerine tbi olunmasn emrettii Selef'e ittib etmektenyz evirmilerdir.


39/87


38

SELEFN MENHECNN HALEFN MENHECNE

MUHALEFETNE MSALLERKendilerine bu menheci -Selefi Salih'i- menhec olarak ittihaz

edenlerle, bu menhecden yz evirerek onlarn daha lim vedaha hakm olduu zann ile halefe ittib edenler arasndakifark beyan eden baz misaller isterseniz, deriz ki:

Bu kimselerin, Selefi Salih'imizin zerinde bulunduu hlibilmeye iltifat etmediklerini bulursunuz. Bunlar, Neb(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in, Sahabe'nin ve ihsan ile onlaratbi olanlarn zerinde bulunduu hle muhalif olduu iinbizim kat' olarak btl dediimiz, Kitab'a ve Snnet'emuhaliftir dediimiz kavilleri, fikirleri ve mezhebleri (delilolarak) getirirler.


40/87


39

HAD HADSLERLE MTEVATR HADSLERN

ARASINI TEFRK ETMEK/AYIRMAK VE BUNUNHKM

Buna dair en ak misallerden biri, hlihazrdaki amzdabaz insanlarn dillerine doladklar: Kendilerinin hadhadislerle mtevatir hadislerin arasn tefrik ettikleri/ayrdklar(iddiasdr).

phesiz ki bu tefrk, onlarn Selefi Salih'e ittib etmektenktklarnn en bariz delillerindendir. nk onlar, zellikle dehad hadis ile mtevatir hadislerin arasn tefrik etmeyi stlahedinerek bunun zerine er' bir hkm bin eden bu halef,ismi mtevatir hadis olan ve had hadis olan hibir eybilmiyorlar.3030

Hadislerin had ve mtevatir diye taksim edilmesi, kelamclarnbahislerindendir ve itikad hadisleri ile sfat hadislerini reddetmek iin hevehlinin uydurmalarndandr. Bu snflama, Ebu Muzaffer es-Sem'n'ninEbu'l-Kasm sbahn'nin "El Hucce f Beyn'il-Mahacce" (2/214)'dekendisinden naklettii zre:

"Haberleri reddetme, nazar- itibardan delil talep etme hususunda bid'atlarnfitnesinin ba hakknda deriz ki, baar Allah'tandr: phesiz ki bir haberAllah'n Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den gelmise, onu sikalar (hadisrivayetine tam ehil kiiler) ve imamlar rivayet etmise, onu halefleriseleflerinden Allah'n Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e isnad etmilerse vemmet onu kabul ederek almsa: phesiz ki bu, yolu ilim olan eyde ilmigerekli klar.

Bu, Hadis Ehli'nin ve Snnet'i ikame edenlerden gvenilir olanlarn genelininkavlidir. 'Vahidin haberi haliyle ilim ifade etmez, onun ilim olmas iin tevatr

yoluyla nakledilmesi arttr' (lafzn) zikreden kiinin kavli ancak: Kaderiye veMutezilenin uydurduu bir eydir ki onlarn bundaki maksad haberlerireddetmekti. Bunu da "lim" hususunda bir bilgileri olmayan, ayaklar sabit


41/87


40

Diyorlar ki: had hadis sahih bile olsa, bir akde ihtiva ettiizaman, sahih de olsa, tevatr derecesine ulamadka, (mezkurakde) bu hadise dayanarak alnmaz.

Bu hkmn, zerine tertib edildii bu taksim, had hadislealnmayan akde ile had hadisle alnan ahkm arasndatefrktir.

Bu snflama; Sahabenin zerinde bulunduu hli,sonrasnda onlara tbi olanlarn zerinde bulunduu hli

olmayan, onlarn bu sz etmedeki maksatlarna vkf olamayan baz fakihleronlardan (Kaderiye ve Mutezileden)kapmlardr. Frkalar ayet imamlara insafetselerdi, vahid haberin ilim cb ettiini ikrar ederlerdi. phesiz ki onlar,yollarnda ve akdelerinde ihtilaf etmelerine ramen, ilerinden herbir frkannmezheblerini dorulatmak iin vahid haberi delil aldn gryorlar."

Bu taksim, eyh (rahimehUllah)'n da beyan ettii gibi bid'at olan birtaksimdir. Hccet, senedi sahih hadis ile, vahid bir tark ile olsa bile, kaimdir

(tek bir yoldan gelse bile, senedi sahih hadis hccettir). Senedi sahih olduumddete ister itikad hususunda isterse ahkm hususunda olsun farketmez.Metin, tenkid ehli nezdinde bilinen ilal vecihlerinin dndaki ile illetli kabuledilemez. Hadis ehli imamlarnn, Ehli Snnet ve'l-Cemaat'n, sonradan gelenmuhakkiklerin zerinde bulunduu (yol) budur.

Buhari Sahih'inin (4/252) bablar arasnda ona da bir bab tahsis etmitir vedemitir ki:

"Bab: Ezan, Salat, Savm, Feriz ve Ahkm Hususunda Doru Vahid Haberincazeti Hakknda Gelenler." Oraya dellet eden kendisine beyan edilen haberlerialmtr.

afi "er-Risle"de (Sayfa: 401): "Vahid Haberin Tesbitinde Hccet" demi vesonra da bunun delillerini ortaya srmtr.

Heva ehlinin, hccet olma cihetinden had ve mtevatirin arasn tefrik

etmede sarldklar phelerin reddi hususunu "Seleflii Savunmak" (Sayfa:163) adl kitabmzda geni bir biimde iledik. eyh'in de bu meselede "Hadis,Akaid ve Ahkmda Bizzat Hccettir" adl faydal bir rislesi bulunmaktadr.


42/87


41

aratran herkes, yaknen ve kesinlikle bilir ki bu snflamaslam'a (sonradan) dahil edilmitir. Bu, slam'n kendisindenber olduu bir felsefedir.31 Bunu hepimiz biliyoruz. Onlar da

biliyorlar ama onlar inkr ediyorlar. Allahu Tel'nn dierlerihakknda buyurduu gibi:

"Ve vicdanlar bunlar(n doruluun)a tam bir kanaatgetirdii halde, zulm ve kibirlerinden tr onlar bilebile inkr ettiler..."32

31eyh'in "O, slam'n kendisinden ber olduu bir felsefedir" kavli, ok ince

bir niteleme ve kapsaml bir tabirdir. nk had ve mtevatir hadislerle,ahkmda had delil almann hkm arasn tefrik etme konusundaki bu kaidehakknda kelam, felsefe ve safsata ehlinin koymu olduu kaidelerde akaidteonlar delil alma varid olmutur. Ehli Snnet ve'l-Cemaat'tan, drt imam gibitbi olunan imamlardan mtevatir olarak geldii zre, kelam ve felsefe hibirekilde slam ilimlerinden deildirler.32

Neml Suresi 14. ayet


43/87


42

VHD HADSN HCCET OLMASININ DELL

phesiz ki herkes, Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in,ashabndan ferdleri Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in iindeyaad yer olan Medine'den uzaktaki insanlar davet iingnderdiini bilmektedir. Onlar mnferiden slam'a davetedenler olarak gnderiyordu. slam sadece, akde hususunuolsun, ahkm hususunu olsun kapsayan, Resl (sallAllahu

aleyhi ve sellem)'in getirdikleridir. Nitekim bu hususta birihtilaf da yoktur.

Onlarn da bildii, sonra ondan inhiraf ettikleri sahihsnnette (geen) mehur misallerden biri de: Neb (sallAllahualeyhi ve sellem)'in Yemen'e tek bana Muaz', tek bana EbuMusa el-E'ar'yi ve tek bana Ali'yi gndermi olmasdr.

Peki bu sahabeler, Allah Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)kendilerini Yemen'e gnderdii zaman ne yapyorlard? pheyok ki onlar, onlar (Yemen'de yaayanlar), her akdenin aslolan Allah'a ve Resl'ne iman etmeye, sonra da Neb(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in getirdii slam'a davetediyorlard.

Sahh-i Buhari'de ve Sahh-i Mslim'de gelmitir: Enes(radyAllahu tel anh) hadisinden: phesiz ki Neb(sallAllahu aleyhi ve sellem), Muaz' Yemen'e gnderdii vakitO'na (Muaz'a) yle buyurdu:

"Onlar davet edecein ilk ey: L ilhe illAllah'a veMuhammed'ur-Reslullah'a ehadet etmek olsun. Onlar


44/87


43

sana itaat ettiklerinde kendilerine namaz emret..." ilhiril hads.33

Burada phesiz ki Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem), birferd olan Muaz'a emrediyor. Onun hadisi mutahhirininstlahnda: had hadistir. Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem),O'na halk davet edecei ilk eyin: 'Allah'a tek olarak ve O'naerk komadan itikad etmeleri' olmasn emretmitir: "Onlarkendisine davet edecein ilk ey 'L ilhe illAllah'a ehadetetmek olsun."

Siz, tm mslmanlar arasnda herkesin, Selef'e tbiolanlarn ve onlara muhalif olanlarn arasnda (herkesin)sahihlii zerinde icmya vard bu hadisle karlatnz.(Bunlar) mana olarak Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'inMuaz' Yemen'e gnderdiine ve O'na Yemenlileri 'L ilheillAllah'a ehadet etmeye davet etmesini emrettiine

inanyorlar.

Nasl oluyor ki bu hadisin sahihliine itikad ediyorlar sonrada 'had hadisler akdede (delil) alnmaz' diyorlar?3433

Hadis ancak bni Abbas (radyAllahu anhuma)'nn rivayetinden varidolmutur. Hadisi: Ahmed (1/233), Buhari (1/430), Mslim (1/51), Ebu Davud

(1584), Tirmiz (625), Nesai (5/2 ve 55), bni Mace (1783) u tarkle tahricetmilerdir: Yahya bin AbdUllah bin Sayf, Ebu Ma'bed'den, bni Abbas'tan34

Bu hccet ok kuvvetlidir. Bid'at ehlinden, had hadisi delil almayreddedenlerin iinde bu hadisi delil almay reddeden hi kimseyi tanmyoruz.Bilakis bu hadis, eyh (rahimehUllah)'n da dedii gibi sahihlii hususundaicmya varlm bir hadistir. zerinde sadece Sahhayn'n ittifak deil, bilakisKtb Sittenin onun nakli zerinde ittifak, ilim ehlinin onu sahih kabul etmesive onu kabul ile almalar da vardr.

Bu hadis, grdn gibi sadece bni Abbas

tarkinden rivayet edilmitir. Onu bni Abbas'tan da sadece Ebu Ma'bed rivayetetmitir. Tirmiz, Sanbih'nin hadisine babda iaret etmitir. Bu da tevatrartnn gereklemesi iin yeterli deildir.


45/87


44

Buradan da sizin iin apak ortaya kyor ki Neb(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashabnn zerinde bulunduu'ufuklarda intiar etme ve insanlar slam'a davet etme'

hususundan alkonulma, tevatr ve had hadisin arasn tefriketme felsefesinin altnda (olmakta)dr.

Bu mesele tek bana, Kitab'a, Snnet'e ve Selefi Salih'inmenhecine ittib etmekten ayrlmann tehlikesini akl bandaher mslmana aklamaya yeterlidir.


46/87


45

KTAB VE SNNET DERS ETMENN YANISIRA

SELEFN AMELN BLMEYE DE HTYABunun iin, bu Selefi Menhec'in zerinde olmay isteyen

herkese, Kitab' ve Snnet'i ders ettii gibi sahabeden,tabinden ve onlarn etbndan Selefi Salih'in zerindebulunduu hli de ders etmesi lazmdr. nk bu daveti sahihbir vecih zere bize nakledenler onlardr.35

35 eyh (rahimehUllah)'n zikrettii bu art, onun basretinin kuvvetine,

baknn kemline dellet etmektedir. nk er' nasslar, Selefi Salih'infehmine mracaat etmeden onlarn amelini delil almadan nasl akledilebilir?

yle dersem sanrm mbalaa etmi olmam: phesiz ki eyh, Kitab veSnnet'in nasslarn ele alma ve onlar Selefi Salih'in ameli altnda delilalma yntemini ihya eden muasrlarn nclerindendir.

Sonradan gelen fakihlerin ou -zellikle de E'ariyye'ye mntesib olanlar vekelam ehli- bu Selef Menhec'den kanmtr. Halbuki bu (Selef Menhec)aslnda hatadan ve kelam ehli ile onlarn yolunu yol edinenlerin hkm karmayollarna kaymaktan korunmadr. Bunun misali, daha nceden kabirleri ziyarete

izin veren hadis ve afi'lerden sonradan gelen fakihlerin m'minlerin annesiAie (radyAllahu anh)'nn nesh eden nass anlayna muhalefet etmeleri(ilenirken) gemiti.


47/87


46

HKMLER VE AKDHTVA EDEN HAD

HADSLERLE HALEFLERE TRAZBu misal nnzdedir: Onlarn had hadisle tevatr hadisin

arasn tefrik etmeleri ve akde sadece tevatr hadisten alnrdemeleri. Bunlar baz zamanlar ok ilgin elikilere dedmlerdir. Bunun sebebi, bu Selef Menhec'den uzaklamolmalardr. phesiz ki baz er' nasslar ayn anda hem bir

akdeyi ve hem de bir hkm iermektedir.

rnein Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in u kavlindeolduu gibi -Hadis 'Sahhayn'da Ebu Hureyre (radyAllahanh)'tandr-: Ebu Hureyre (radiyAllahu anh) diyor ki: Allah'nReslu (sallAllahu aleyhi ve sellem) buyurdu ki:

"Sizden biriniz son teehhdde oturduu zaman ylediyerek drt eyden Allah'a snsn: Allahm, phesiz kiben, Cehennem azabndan, kabir azabndan, hayatn velmn fitnesinden ve Mesih Deccal'in fitnesinin errindensana snrm."3636

Diyorum ki: Bu hadis, Sahhayn'da m'minlerin annesi Aie ve Ebu Hureyre

(radyAllahu anhum)'nn rivayetleri ile varid olmutur.

M'minlerin annesi (radyAllahu anh)'nn hadisine gelince, bu hadisi: Buhari(1/268), Mslim (1/412), Ebu Davud (880), Nes (8/262) u tarkle tahricetmilerdir: uayb ibn Eb Hamza, Zhr'den, Urve bin Zbeyr'den, m'minlerinannesi Aie (radyAllahu anh)'dan.

Ebu Hureyre (radyAllahu anh)'n hadisine gelince, bu hadisi: Buhari (1/423),

Mslim (1/413) u tarkle tahric etmilerdir: Hiam ed-Destiv, Yahya bin EbKesir'den, Ebu Seleme bin AbdurRahman'dan, Ebu Hureyre'den.


48/87


47

inde drt eyden istiaze etmeye dair bir emir geen buhadis o, iinde erat hkmlerinden bir hkm bulunan birmeseledir. Onlar da er' hkmlerin had hadislerle sabit

olduu hususunda bizimle hemfikirdirler. Bu nedenle de buhadisi almaktan baka bir yollar yoktur. Burada drt eydenistiaze edilmesi emrediliyor. Kabir azabndan Sana snrm;yaamn ve lmn fitnesinden Sana snrm; MesihDeccal'in fitnesinden Sana snrm. Onlar kabir azabnainanyorlar m (ki)?

Onlar burada "f hays beys"37

sznde bahsedilen durumadyorlar. Kabir azab bir akdedir ve kabir azab onlarninancna gre mtevatir bir hadisle sabit olmamtr ve bununiin de onlar kabir azabna itikad etmezler/inanmazlar.Allahm, ancak Kur'n- Kerm'de Firavun hakknda geenyette (kabir azabnn) zikri gelmitir:

"Onlar, sabah akam atee arzolunurlar..."38

Bu hadis, iinde hkmleri ve akaidi beraberce ihtiva eden, had ve efradaddedilen, dier hadisler gibi, bu halefler aleyhine kuvvetli bir hccettir.Kukusuz ki bu halefler, bu hususlara kendisiyle amelin vacip olduunu terederek ahkm cihetinden inanyorlar, (ama) onlar akid cihetinden ter edilmiolarak dikkate almyorlar.

te bu, aynyla (balbana) bir sapknlktr.nk eer nass sabit olmusa,ister akaidte olsun ister ahkmda olsun, had haberlerdendir eklinde birhccete dayanarak ona muhalefet etmek veya onunla amel etmekten geridurmak caiz deildir. lim, fehim ve temyiz ehli nezdinde byle bir tefrike itibaryoktur. nce geen lim imamlar, itikadn ve Rab Tel'nn sfatlarnnbablarnn en hususilerinde (bile) had hadisleri delil almlardr. Bu,bid'atlarn ve heva ehlinin inkr ettii veya farkl bir biimde ele aldklarhususlardandr.37

evirenin Notu: Hays ve Beyse dmek; zor bir duruma dmek anlamnagelen bir deyimdir38

Mmin/Gafir Suresi, 46. ayet. bn Kesir (rahimehUllah) yle der: "Bu ayet


49/87


48

Bu ate hakknda kavil udur ki bu: Firavun'un ve Firavunlinin azabdr. Ama nce kafirlerin genelinin, sonra dahaklarnda kabir azabndan herhangi bir ey sabit olan

mslmanlarn (azab)dr. Ama bu, onlarn iman etmedii birhusustur. Bunun sebebi de kendisinden yola ktklar btlakdedir ki yle diyorlar: 'Sahih hadis, mtevatir olmadkakendisi ile akde sabit olmaz'. Bu nedenle de onlar pekok amapekok hadisi, tevatr derecesine ulaamamtr zann ile inkarediyorlar.

Siz rnein inAllah Buhari'nin, bni Abbas'n yledediine dair hadisini biliyorsunuz: Neb (sallAllahu aleyhi vesellem), iki kabre urad ve buyurdu ki:

"Bu ikisi azab olunuyorlar. Byk bir ey nedeniyle deazab olunuyor deiller. Onlardan biri laf tayordu, dieriise bevlden saknmyordu." Dier bir rivayete gre

"...gizlenmiyordu."39

Sonra Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) kendisine bir hurmadal getirilmesini emretti. Sonra bu dal ikiye ayrd. Sonra daherbir kabrin stne bunlardan birer para koydu. O(sallAllahu aleyhi ve sellem)'e bunun nedenini sordular.

Buyurdu ki:

"Umulur ki Allah azze ve celle, bu iki (dal) ya kaldka

Ehli Snnet'in kabirdeki berzah azabnn varlna getirdikleri (Kur'an'dan)delillerin en byk temelini tekil etmektedir." (Yaync)39

bn Kayyim el-Cevziyye der ki: "nsanlarn ou bu gnahlar iliyor oluncakabirlerde yatanlarn ou da azab gryor demektir. Azabdan kurtulanlar okazdr." (Bknz. Yaynlarmzdan: Kabir Azab ve Nimeti, Hseyin el-Avaye)


50/87


49

onlarn azabn hafifletir."40

Bu hadis Sahih-i Buhari'de gemektedir. Bu hadiste

iiyorsunuz ki Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) bu iki kiininmslman olduklarn ama buna ramen azab edilmekteolduklarn aklamtr. Bunun zerine de Resl (sallAllahualeyhi ve sellem), iki dal ya kald mddete Allah'nonlardan azab hafifletmesi iin dua etmitir.

Ayn ekilde, Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in yle

buyurduu bir hadisi daha vardr:

"Bevlden saknnz, nk kabir azabnn oubevldendir."41

40Bu hadisi Buhari (1/89), Ebu Davud (21), Nes (4/106) u tarkle tahric

etmilerdir: Mansur bin Mu'temer, Mcahid'den, bni Abbas'tan. Sitte (Alt

Kitap) onu u tarkten tahric etmitir: A'me, Mcahid'ten, Tavus'tan, bniAbbas'tan.

ki rivayet de bana mahfuz/korunmu olarak grnyorlar. phesiz kiMcahid, hafzdr ve byk bir imamdr. Muhtemeldir ki O, hadisi nce Tavusvastasyla iitti, sonraonu bni Abbas'tan direkt olarak iitti. Bu muhtemeldirve mmkndr. Zaten Buhari'nin iki rivayeti de nakletmesi buna dellet ediyorve bunu tekid ediyor.41

Hadis bu lafz ile Darekutn'nin Snen'inde (1/128) u tarkle geer:

Muhammed bin es-Sabah es-Semman el-Basr, bize Ezher bin Sa'd es-Semmanbni Avn'dan, Muhammed bin Srn'den, Ebu Hureyre'den merf olarak anlatt.Darekutn dedi ki: "Dorudur, mrseldir." eyh el-Elbn (rahimehUllah)el-rva'da /1/311) dedi ki:

"Bu, bu Muhammed bin es-Sabah hari, ricali (ravileri) sika olan bir senedtir.Zeheb bu hadisi "el-Mizan" adl eserine dahil etmitir ve demitir ki: "Basr,Ezher es-Semman'dan' (ksm) tannmyor ve haberi mnkerdir ve o sanki bunu

kastediyordu."bni Mace (384) ve Darekutn (1/128) bunu Ebu Avane, A'meten, Ebu


51/87


50

Ayn ekilde daha pek ama pekok hadis vardr. Bu konuylailgili olarak -sz uzatmadan- O (sallAllahu aleyhi vesellem)'in kavlini (verelim). O (sallAllahu aleyhi ve sellem),

cahiliyye dneminde len iki mrikin kabirlerine urad vebuyurdu ki:

"Eer (llerinizi) defnetmeyeceinizden korkmasaydm,kabir azabn size iittirirdim."42

Baz mriklere ve baz mslmanlara nisbetle kabir azab

hakknda bu hadislerin varid olmasna ramen, bu hadisler atlbraklmlardr, bu hadislere ve kapsad eylere, bunlarnhad hadisler olduu felsefesi ile itikad edilmemitir.

Peki Ebu Hureyre (radyAllahu anh)'n hadisine grebunlarn yeri neresidir?:

"Sizden biriniz son teehhdde oturduu vakit drteyden Allah'a snsn..."

Salih'ten, Ebu Hureyre'den merf olarak u lafzla rivayet etmilerdir:

"Kabir azabnn ou, bevldendir." [Darekutn sahihtir diyor ve durumonun dedii gibidir.]

Hadis ilk lafzla sahih bir senedle varid olmutur fakat bni Eb Hatem'in "el-lel'inde (1/26) Enes bin Malik (radyAllahu anh) hadisinden. [Bkz: rv'ul-all" (1/310)]42

Bu hadisi Buhari (1/187), Mslim (2/624) 'Fatma binti el-Mnzir, Esma bintiEb Bekr'den' tarki ile ve u lafzla nakletmilerdir:

"phesiz ki bu mmet, kabirlerinde ibtil olunurlar (imtihan

olunurlar,denenirler). Eer (llerinizi) defnetmeyeceinizdenkorkmasaydm, kendi iittiim kabir azabn size de iittirmesi iin Allah'adua ederdim."


52/87


51

Kabir azab da bunlardan biridir. Eer bu er' emri yerinegetirmek iin kabir azabndan Allah'a snyorlarsa ki buonlarn vacibidir, demek ki onlar da ahkmda had hadislerin

alnmasnn vacib olduu hususunda bizimle ihtilafl deiller.Bu, er' bir hkmdr. Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) bize,son teehhdde bu dua ile dua etmemizi emretmitir. Onlarkavillerine uyarak bunu alyorlarsa onlarn kavli haktr nkbizim kavlimiz de budur. Ama onu hem alp hem de kabirazabna iman etmemeleri -azab tasdik etmemeleri- nasl biritir?

O halde onlar, hadislerin arasn tefrik etmeyen ve onlartevatr klmayan Neb (sallAllahu aleyhi ve sellem) ashabnnzerinde bulunduu hlden ktklar felsefe sebebiyle sakn,sapkn ve yoldan kmlardr.


53/87


52

SELEFN VE DRT MAMIN BU MESELEDEK

DURUUSelef'in nezdinde asla tefrik yoktur. Akidelerinde Selefi

Salih'e tbi olan drt imamn hibirinde de tefrik yoktur.Sadece Mu'tezile, Hariciler ve bunlar gibi baz sapknfrkalardan tbi olanlara tbi olanlardan sapanlarda (tefrik)vardr. Bunlar mminlerin yoluna muhalefet etmilerdir ve

lemlerin Rabbinin vadi onlar iin hak olmutur:

"Kim kendisine doru hidayet beyan edildikten sonraResul'e kar gelir, m'minlerin yolundan gayrisine tabiolursa onu dnd yola eviririz ve cehenneme yaslarz.Ve oras ne kt bir var yeridir."43

Bu gerekten Kitab'a ve Snnet'e sadece (ismen) temessketmenin onlara fayda vermeyeceini size tekid eden ok akbir misaldir. Onlar, had hadis adn verdikleri konuya taallukeden hususlarda snneti inkar ettiler. smet ise u ismettir:Selefin zerinde olduu hle temessk etmektir/sarlmaktr. Bunedenle bizi bu menhece, Kitab ve Snnet'i anlamada selefisalihin menhecine sarlmaya bizi dierlerinden daha fazla irad

43Nisa Suresi, 115. ayet. eyhulslam bn Teymiyye (rahimehUllah) bu ayet

hakknda yle der: "Doru yol belli olduktan sonra Allah Resulu (sallAllahualeyhi ve sellem)'e kar gelen ve O'na muhalefet eden herkes, m'minlerinyolundan baka bir yola tabi olmutur. Ve m'minlerin yolundan baka bir yolatabi olan herkes Allah Resulu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e kar gelmi vemuhalefet etmitir.ayet biri tabi olunan gerek m'minlerin yolunun yanl

olduunu dnecek olursa, bu aynen Allah Resulu (sallAllahu aleyhi vesellem)'in yolunu takib etmenin yanl olduunu dnmek gibidir." (Bknz.Yaynlarmzdan: Niin Selef Yolunu Setim.)


54/87


53

eden imamlarmzdan birini buluyoruz.

Kendine ait bir iirinde bu mny cem' eden ve yle diyen

bni Kayyim (rahimehUllah)' kastediyorum:"lim Allah'n dediidir, Reslu'nun dediidir, Sahabenin

dediidir...."

O, szn sadece "lim Allah'n dediidir ve Reslu'nundediidir" eklinde ksaca bitirmemitir. Bilakis bu ikisine

"Sahabenin dediidir" lafzn da eklemitir. Bundaki sebebibiliyorsunuz: Frka-i Naciyye'nin Selefin, Neb (sallAllahualeyhi ve sellem)'in ashabnn zerinde bulunduu hletemessk eden (frka) olduuna delalet eden yetler ve sahihhadislerdir.

Bunun iin bni Kayyim (rahimehUllah) diyor ki:

"lim, Allah'n dediidir, Reslu'nun dediidirSahabenin dediidir, sahtelikler/arptmalar deildir

lim, sefihlikle seni muhalefet iin ayaa kaldran ey deildirResl ile fakihin re'yi arasnda

Hayr hayr, (ilim) sfatlar reddetmek ve nefyetmek de deildir(lim) ta'tlden ve tebihten saknmaktr."

bni Kayyim (rahimehUllah)'n iki beytinden bu ikincibeyitte birinci misalin dnda dier bir misal vardr. Bu misalonlarn had hadisle tevatr hadisin arasn tefrik etmeleri ilebalantldr. yle ki onlar, akdede had hadisi almyorlar.Halbuki bu tutum, akdede olsun hkmlerde olsun slam'a


55/87


54

taalluk eden her hususta tm hadisleri almak eklinde(grlen) Selefin zerinde bulunduu hle aykrdr. bniKayyim (rahimehUllah) kavlinde (buna) iaret ediyor:

"Hayr hayr, (ilim) sfatlar reddetmek ve nefyetmek dedeildir.

(lim) ta'tilden ve tebihten saknmaktr."


56/87


55

HALEFN SIFATLAR KONUSUNDA SELEFN

MEZHEBNE MUHALEFETBu halefin, selefin mezhebine muhalif olarak izledii

menhec udur: yetleri tevil etmek ve yetlere tevilsiz veta'tlsiz, geldii gibi ittib etmemek. Selef, Allah onlardan razolsun, -ilerinde drt imam da olmak zere- sfat yetleri vesfat hadisleri hususundaki durularnda bunlarn mnlarnn

hakikatlerine tebihsiz ve ta'tlsiz iman etmeyi mezhebedinmilerdir.44

44Bu Selef mezhebin beyan ile ilgili imamlarn ibareleri/aklamalar varid

olmutur.

Evza (rahimehUllah) diyor ki: Zhr ve Mekhl diyorlard ki:

"Bu hadisleri, geldii gibi (almay) emrettiler." [Not: Bunu el-Lleka (735),bni AbdilBerr "Cami'u Beyani-l lim"de (2/96), Muvaffak el-Makdis"Zemmu-t Te'vl"de (Sayfa: 22) hasen bir senedle tahric etmilerdir.]

Sfyan bin Uyeyne (rahimehUllah) dedi ki:

"Allahu Tel'nn, nefsini Kur'n'da vasfettii her eyin kraati o eyinkeyfiyetsiz ve misalsiz/benzetmesiz tefsiridir." [Not: Bunu Darekutn "es-Sft"da sahih bir senedle tahric etmitir.)

Ahmed bin Nasr'dan, onun Sfyan bin Uyeyne'ye yle sorduu mervidir:

AbdUllah'n "phesiz ki Allah semay parmann zerine kor" hadisi,"phesiz ki kullarn kalpleri Rahman'n parmaklarndan iki parmanarasndadr" hadisi, ve "phesiz ki Allah arlarda kendisini zikredenleregler" hadisi ve O azze ve celle'nin "Her gece dnya semsna iniyor"olmas hadisi ve benzer hadisler (hakknda ne dersin)? yle cevap verdi:

"Bu hadisleri rivayet ederiz, onlar keyfiyetsiz, geldii gibi okuruz." [Not:Bunu Darekutn "es-Sft"da (63) sahih bir senedle beyan etmitir.]


57/87


56

Velid bin Mslim (rahimehUllah) dedi ki: Malik bin Enes'e, Sfyan- Sevri'ye,Leys bin Sa'd'e ve Evza'ye sfatlar hakkndaki hadisleri sordum. Dediler ki:

"Onlar geldii gibi (almakla) emrolundular." [Not: Bunu Ebu Bekr el-Hallal"es-Snne"de (313), Darekutn "es-Sft"da (67), curr "e-eria"da (Sayfa:314) sahih bir senedle tahric etmilerdir.]

bni Mu'n (rahimehUllah) dedi ki: Zekeriyya bin Adiyy'in Veki' bin Cerrah'aunu sorduunu grdm, dedi ki: Ey Eb Sfyan, bu hadisler, yani "Krs ikiayan konduu yerdir" gibi (hadisler hakknda ne dersin)? Dedi ki:

Biz smail bin Eb Halid'e, Sfyan'a ve Mes'ar'e yetitik. Onlar bu hadisleririvayet ediyorlard (ama) herhangi bir tefsir yapmyorlard. [Not: Bunu Dr"Tarihu bni Mu'n"de (2543), Darekutn de onun tarkinden "es-Sft"da (58),Beyhak "el-Esm ves Sft"da (759) sahih bir senedletahric etmilerdir.]

Ebu Ubeyd dedi ki:

"Biz, bu hadisleri tefsir eden hikimseyi idrak etmedik. Biz de onlar (buhadisleri) tefsir etmeyiz." [Not: Bunu Darekutn "es-Sfat"da (57), Beyhak "el-

Esm ves Sft"da (760), el-Lleka (928), curr "e-eria"da (Sayfa: 255)sahih bir senedle tahric etmilerdir.]

Rebia bin Eb AbdirRahman dedi ki:

"stiva gayr mechuldr, keyfiyeti gayr ma'kuldur, risalet Allah'tandr vetebli Resl'dendir, bize den de tasdik etmektir." [Not: Bunu, ez-Zeheb "el-Uluvv"de (352) sahih bir senedle tahric etmitir.]

Bu Selef cemaati ve onlarn imamlar, onlardan sonra gelen ve onlara tbiolan muhakkik din ulemas ve onlarn maruf limleri bu mezheb zerinekelimelerini ittifak etmilerdir.

El-Hallal diyor ki: Bize Merrz haber vererek dedi ki: Ebu AbdUllah'a -ki Omam Ahmed bin Hanbel'dir- sfatlarn haberlerini sordum. Dedi ki:

"Onlar geldii gibi alrz" [Not: Ayn ekilde bunu da Muvaffak "Zemmu-t

Te'vl"de (Sayfa: 26) Hallal'e isnad etmitir. Senedi sahihtir. Bu, el-Hallal'in "es-Snne"sinde (283) daha uzun bir lafzla geer.)


58/87


57

Kendisi Buhari'nin eyhlerinden biri olan Ebu Bekir el-Humeyd Abdullah binZbeyr (rahimehumAllah) dedi ki:

"Bizim nezdimizde snnetin usl..." Birka ey zikretti ve sonra dedi ki:

Kur'n'n ve hadisin syledii "Yahudiler dedi ki Allah'n eli baldr.onlarn elleri balansn." gibi, "Semavat O'nun sa ile drlmtr." gibive Kur'n ile hadisten buna benzer eylere ne bir ey ekleriz ve ne de onlartefsir ederiz. Kur'an ve Snnet'in zerinde durduu yerde dururuz ve deriz ki:"Rahman, Ar'n stne istiv etmitir." Bundan bakasn zanneden kiiMuattla'tandr, Cehmiyye'dendir." [Not: "Msned"in zeylinde basl olan itikadzmnnda (itikad ile ilgili grlerin arasnda gemektedir.)]

Ebu Osman es-Sbun (rahimehUllah) diyor ki:

"phesiz ki Kitab'a ve Snnet'e temessk eden hadis ashab, Allah onlarnyaayanlarn korusun ve lenlerine rahmet etsin, Allahu Tel'nnvahdaniyetine, Resl (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in risaletine ve nbvvetineehadet ederler ve onlar Rableri (azze ve celle)'yi, vahyinin ve tenzilininsyledii veya sahih haberlerde ve dil sikalarn O'ndan naklettikleri zere

Resl'n ehadet ettii sfatlarla tanrlar.

Celle celaluhu iin, O'nun, Kitabnda ve Resl (sallAllahu aleyhi vesellem)'in dilinde nefis/kendisi iin isbat ettii eyleri O (celle celaluhu) iinisbat ederler. O'nun sfatlarnn yaratlmlarn sfatna tebihine/benzediineitikad etmezler ve derler ki: O (celle celaluhu) dem'i eliyle yaratt.Subhneh'nun u kavlinde hakknda nass ettii gibi, yet udur: "Dedi ki: Eyblis! ki elimle yarattma seni secde etmekten men eden nedir?"

Onlar, Mu'tezile ve Cehmiyye'nin (Allah onlar helak etsin) tahrif ettii gibi,iki el ifadesini 'iki nimet'e veya 'iki kudret'e hamlederek kelm yerinden tahrifetmezler. Bu iki ele bir keyfiyet bimezler veya o iki eli Mebbihe'nin (Allahonlar perian etsin) tebih ettii gibi, yaratlmlarn ellerine tebih etmezler/benzetmezler. Kur'n'n zikri ile indii ve haklarnda sahih haberler gelen'iitme, grme, gz, yz, ilim, kuvvet, kudret, izzet, azamet, irade, meet, kavil,kelam, rza, fke, hayat, yakaza, sevin, glme ve dier' tm sfatlar hakkndada bunlardan hibirini halkn, yaratlmlarn sfatlarna tebih etmeden byle

sylerler.Bilakis bunlarda Allahu Tel'nn ve Resl (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in


59/87


58

buyurduu eye zerlerinde fazlalk olmakszn, zerlerine ilave yapmadan,keyfiyet belirlemeden, tebih etmeden, tahrif etmeden, tebdiletmeden/deitirmeden, tayir etmeden, araplarn anlad ve zerinde anlathaberin lafzna mnker bir teville yok etmeden ularlar.

Onu zahir zere icr ederler ve onun ilmini Allah'a havale ederler. Onuntevilini Allah'tan baka kimsenin bilmediini ikrar ederler. Allah'n, ilimdederinleenler hakknda, onlarn yle syle sylediini haber verdii yette

olduu gibi: "limde kkleenler: 'Ona iman ettik, hepsi Rabbimizinkatndandr' derler". Tezekkr edemezler ancak Ull'elbab." [Not: "EhliSnnetin, Hadis Ehlinin ve mamlarn tikad" (Sayfa: 21)]


60/87


59

TEBH VE TA'TL ZERNE KELAM

Tebih, Mebbihe'nin mezhebindendir. Ta'tl iseMuevvile'nin45 mezhebindendir. Selef ise, sfatlarnmnlarnn isbatn, Allahu Tebreke ve Tel'yhavdise/sonradan olanlara benzetmekten tenzih ederek,hakkatleri zere cem' etmitir. Zaten -bildiiniz gibi- bukonudaki Kur'n nass sarhtir. Dikkat buyurun ki o da Azze ve

Celle'nin u kavlidir:

"O semavatn ve arzn hi yoktan var edicisidir . O siziniin nefsinizden eler ve hayvanlardan (da) eler

45 eyh (rahimehUllah)'n "Tebih, Mebbihe'nin mezhebindendir, ta'tl ise

Muevvile'nin mezhebindendir" szne gelince; tebihin anlam: Rab Tel'y,

yarattklarndan birine benzetmektir veya sfatlarndan birini yaratlmlarnveya muhdes olann bir sfatna benzetmektir. Eli ele, aya ayaa, gz gze vebenzeri rnekler gibi. Sfatlarn isimlerde ittifak etmesi/bulumas hususu iseHalk'n mahluka tebihini iktiza etmez. Bu konuda bni Mendeh(rahimehUllah) diyor ki: "Temsl ve tebih ancak tahkik ile olur, isimlerinittifak ile olmaz. Ancak nefs ismi, insan nefsinin ismine muvafk olur ki Allahonu nefs olarak, nefis verilmi olarak adlandrmtr. [Not: Ebu'l-Kasm el-sbahn'nin "El Hcce F Beyani-l Mahacce" (1/93) vastasyla]

Ta'til ise onun muktezas nefiydir. Sahibine ruhsat verilirse tevile yanar vebu nefiyden daha hafif bir trdr. Onun muktezas zahiren murad olunanmnnn baka uzak bir anlama sarfdr/ekilmesidir. Tevil, ta'tlinubelerindendir. Aynen E'ar'lerin ve Mu'tezile'nin Cehmiyye ubelerindenolmas gibi. Onlarn hepsi nefiycilerdir, sadece nefiyde farkl farklderecelerdedirler. Mebbihe ise isbatta mbalaa etmitir t ki murad olunanzahirden karak zemmedilmi ve men edilmi tebihe (varmlardr). Selef isetm bunlarn ortasn bulmutur. (Selef) ancak Kitab'ta ve sabit Snnet'te bu

hususta varid olanlar, mnlarnn hakkatlerini bilerek ama keyfiyetini AllahuTel'ya brakarak, Sbhaneh'yu benzer olmaktan ve dengi olmaktan tenzihederek, tevili ve ta'tili izale ederek isbat etmitir.


61/87


60

yapmtr/yaratmtr. Orada sizi oaltyor. O'nun misligibi hibir ey yoktur. Ve O iitendir, grendir."46

"O'nun misli gibi hibir ey yoktur": Tenzihtir. Onlarta'tle dtler ki ta'tl: Allah (azze ve celle), baz yetlerde vebaz hadislerde kullarna verdii sfatlarla kendi nefsinivasfettii zaman, bu sfatlar inkr etmektir.Halef, bu yetlerinmnlarn, onlar zhir anlamlarndan kardklar iin ta'tletmitir.

Onlar ta'tli, tenzih bbndan yaptklarn zannettiler, yetleremuhalefet ettiler ve bunu yaparak, 'Allahu Tebreke ve Tel'ymahlukata tebih etmekten tenzih ederek, sfatlarn zahir veArap dilinde bilinen anlamlarn (direkt olarak) alan' SelefiSalihe muhalefet ettiler.

.

46r Suresi, 11. ayet


62/87


61

SIFATLARIN SBATI HUSUSUNDAK SELEF KURAL

Siz de biliyorsunuz ki drt imamdan hicret yurdunun imamMalik bin Enes (radyAllahu anh)'dan avamn ve havassnnezdinde sahih bir senedle sabit olduu malumdur ki: Bir adamgeldi ve kendisine unu sordu: Ey Malik, "Rahman, Ar'nstne istiv etti", istiv nasldr? Buyurdu ki: "stivmalumdur, keyfiyeti mehuldr, ondan sual etmek bid'attr.

Adam karn nk o bid'atdr."47

47

Bunu mam Zeheb, Malik'ten sahih olarak nakletmitir ve "el-Uluvv"de(Sayfa: 139) demitir ki: "Bu, Malik'ten sabittir. Benzeri, Malik'in eyhiRebia'dan da daha nceden gelmitir. O, tm ehli snnetin kavlidir." eyh(rahimehUllah)'n, "en-Nasha" adl kitabnda (Sayfa: 10

Selefi Davet Usulü

Documents