Top Banner
fasi 2 lari ratom aris opozicia susti # 34 / 7 - 13 ivnisi / 2010 gv. 14 politikuri wyalgamyofi gv. 17 absoluturi Zalaufleba gv. 24 opozicia sakrebuloSi gv. 19 ori azri: obamas sagareo politika gv. 12 Jurnalisturi gamoZieba: ojaxuri dava gv. 26 ekonomika: umoqmedobis wminda danakargebi gv. 29 dausrulebeli cvlilebebi sazogadoebriv mauwyebelSi gv. 31 daviT buxrikiZe: Cveni pasuxi Cemberlens gv. 33 gio axvlediani: hoda, afrikaSi CavediT gv. 38
44

ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

Aug 22, 2020

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

fasi 2 lari

ratom aris opozicia susti

# 34 / 7 - 13 ivnisi / 2010

gv. 14

politikuri wyalgamyofi gv. 17

absoluturi Zalaufleba gv. 24

opozicia sakrebuloSi gv. 19

ori azri: obamas sagareo politika gv. 12

Jurnalisturi gamoZieba: ojaxuri dava gv. 26

ekonomika: umoqmedobis wminda danakargebi gv. 29

dausrulebeli cvlilebebi sazogadoebriv mauwyebelSi gv. 31

daviT buxrikiZe: Cveni pasuxi Cemberlens gv. 33

gio axvlediani: hoda, afrikaSi CavediT gv. 38

Page 2: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.
Page 3: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

nomerSi:

02 redaqtori

04 mokled

06 vrclad

10 mediamonitoringi

ormagi arCevani

12 ori azri

racionaluria

Tu ara barak obamas

sagareo

politika?

farid zaqaria vs Carlz

krauthameri

14 Tvalsazrisi

ratom aris opozicia

susti

mark maleni

16 interviu

lokaluri arCevani

luis navaro

politika

17 politikuri

wyalgamyofi

ekonomika

29 umoqmedobis wminda

danakargebi

sazogadoeba

31 dausrulebeli

cvlilebebi

kultura

33 Cveni pasuxi

Cemberlens

wignebi

35 xelisuflebis

TviTSezRudva,

konstitucionalizmis

Sesavali

37 Tvalsazrisi

evropuli politika

laSa buRaZe

sporti

38 hoda, afrikaSi CavediT

qalaqSi moxetiale kacis

Canawerebi

40 avadari anu YUCK FOU

Jurnali `liberali~ gamoicema fond `Ria sazogadoeba - saqarTvelos~

mxardaWeriT.

avtoris / avtorebis mier sainformacio masalaSi gamoTqmuli mosazreba

ar gamoxatavs fondis `Ria sazogadoeba-saqarTvelos~

pozicias. Sesabamisad, fondi ar aris pasuxismgebeli masalis Sinaarsze.

The views, opinions and statements expressed by the authors and those providing comments

are theirs only and do not necessarily reflect the position of Open Society Georgia Foundation.

Therefore, the Open Society Georgia Foundation is not responsible for the content of the

information material.

# 34 / 7 - 13 ivnisi / 2010

19 opozicia sakrebuloSi

rogorc minimum,

fexburTis gundi

21 saarCevno darRvevebi

diplomatiuri Sefaseba

23 Tvalsazrisi

arCevnebi 2010 _ raundi

oTxi

eka siraZe-delone

saubrebi liberalizmze

24 absoluturi Zalaufleba

Jurnalisturi gamoZieba

26 ojaxuri

dava

garekanze:

ratom aris opozicia sustifoto: marika qoCiaSvili

fo

to

Tem

o b

arZi

maSvi

li

1liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 4: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

redaqtorebi: mTavari redaqtori Sorena SaverdaSvili /aRmasrulebeli redaqtori nino jafiaSvili / politika da saerTaSoriso ambebi sofo Waava / kavkasia da konfliqtebi sofo bukia / Jurnalisturi gamoZieba beso kurtaniZe / sazogadoeba Tamar babuaZe / adamianis uflebebi da samarTali nino beqiSvili / axali ambebi naTia axalaSvili Jurnalistebi: maia wiklauri, nino gogua, marika qoCiaSvili, eka WiTanava, rusudan fanoziSvili, anita Tvauri, Tamar faradaSvili, nino CimakaZe, rusudan ruxaZe, nino robaqiZe, iago yuraSvili, naTia guliaSvili, daviT buxrikiZekontribucia: mark maleni, giorgi cxadaia, kaxa Tolordava, gio axvlediani, laSa buRaZe, levan cucqiriZeredaqcia: foto-redaqtori levan xerxeuliZe / grafikuli dizaini Tornike lorTqifaniZe / redaqtor-stilisti nino svaniZe / koreqtori nino saiTiZegamomcemloba: proeqtis menejeri qeTi babunaSvili / proeqtis menejeris asistenti lela SubiTiZe / reklamis da gayidvebis direqtori Salva CubiniZe / marketingi da sazogadoebasTan urTierToba naTia rusaZe / distributori zviad Sengeliagamomcemeli: Sps `liberali~. misamarTi: Tbilisi 0162, faliaSvilis q. 108. tel.: (995 32) 232235, 233731, 912326. el-fosta: [email protected] sxva gamocemebi: `cxeli Sokoladi~, `cxeli Sokoladi _ literatura~, `biznesi: adamianebi, meTodebi, strategiebi~.`liberalis~ saavtoro uflebebi daculia. JurnalSi gamoqveynebuli masalebis nawilobrivi da/an mTliani gamoyeneba redaqciis Tanxmobis gareSe akrZalulia. beWdva: stamba `favoriti~. misamarTi: Tbilisi, CubinaSvilis q. 50. tel.: (995 32) 95 19 52. www.phfavorite.gegamodis kviraSi erTxel, yovel orSabaTs. pirveli nomeri gamocemulia 2009 wlis maisSi. rekomendebuli sacalo fasi 2 lari.

www.liberali.ge

redaqtori

ISSN 1987-7528

britanuli `ekonomisti~ ase iwyebs saqarTvelos TviTmmarTvelobis arCevnebis Sesaxeb statias: `adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebi qveyanaSi, romlis mosaxleobac 5 milionze naklebia, iSviaTad xvdeba ucxouri mediis da saerTaSoriso damkvirveblebis yuradRebis centr-Si. magram, Tu romelime arCevnebi SeiZleba CavTvaloT gamonaklisad, es aris arCevnebi saqarTveloSi _ qveyanaSi, sadac 2003 wels `vardebis revolucia~ moxda, 2008 wels ruseTTan omi, da dRemde es qveyana wina-Robad rCeba ruseTisa da dasavleTis urTierTobaSi. es kenWisyra iyo saqarTvelos politikuri temperaturis testi, prezident saakaSvilis ndobis referendumi da 2013 wlis saprezidento arCevnebis repeticia~.

swored amis gamo iyo Cveni winasaarCevno angariSi mkiTxvelTan aseTi skrupulozuri.

Cven vwerdiT, rogor iyenebda xelisufleba administraciul resurss, rogor aSuqebda media winasaarCevno periods, ra susti da araTanmi-mdevruli iyo opozicia; vwerdiT biblioTekebSi gaxsnil saarCevno Stabebze, imaze, Tu rogor aisaxa SezRuduli SesaZleblobebis mqone adamianebis problemebi kandidatTa programaSi, skolebSi gaCaRebul saarCevno kampaniaze.

`liberalis~ mkiTxvelma politikosebTan erTad Tavidan bolomde gaiara winasaarCevno gza _ gaero-s tribunidan, saidanac prezidentma saakaSvilma pirvelad ganacxada vadamdeli arCevnebis daniSvnis Sesaxeb, xmis daTvlis proceduramde. Tumca arCevnebis dasrulebis Semdeg iwye-ba is, ris gamoc, yovel jerze xelaxla mivdivarT saarCevno yuTTan.

`liberalis~ momdevno nomerSi eka WiTanava Tavis reportaJSi onko-logiuri saavadmyofodan dawers: `cxrasarTuliani, masiuri Senoba lisis tbasTan, dasaxlebuli punqtebidan moSorebiT dgas. SigniT, danomril palatebamde bneli an naxevrad ganaTebuli derefnebi unda gaiaro. irgvliv Camofxekili kedlebi, iatakidan aglejili linoliumi, mtvriani fanjris minebi, kedlebidan gamoSverili gadamwvari mavTule-bi, datborili tualeti, da usiamovno suni gxvdeba~.

yvela politikosi, maT Soris _ gamarjvebulic, Tavis winasaarCevno programaSi xarisxian da xelmisawvdom jandacvas dagvpirda.

realurad, mxolod arCevnebis Semdeg gairkveva, ramdenad pragmatuli da warmatebuli iyo 2010 wlis 30 maiss gakeTebuli arCevani.

sofo bukiakavkasiisa da konfliqtebis ganyofilebis [email protected]

2 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 5: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

ÚäáâØâ ÜØéÐÝØ ÐáØâ ÜâÜÔÝÔÛÔÑØâ ÍÔÞáØäÛØ ÒÞÓÝØâ ÖÐËáÜÐåÔÑÐ ÓÐ ÜÐÍØ ßáÐàãØÚäÛØ äÝÐáÔÑØâ ÖÐÝåØÍÐáÔÑÐ. ÚäáâØ ÐÖÔÑäÛØÐ ÕÐáÍÞÓ ÐËØÐáÔÑäÛ PMI ÜÔÍÞÓÞÛÞÖØÐéÔ ÓÐèáÓÝÞÑØÍ www.pmi.org. ÚäáâØ ÖÐÝÚäÍåÝØÛØÐ âÐÌäÐÛÞ ÓÐ éÔÓÐ áÖÞÛØâ ÜÔÝÔÙÔáÔÑØâÍåØâ. ÚäáâØ ÌÔÓÖÔÑÐ 6 ÜÞÓäÛØâÖÐÝ: ßáÞÔàãÔÑØâ ÜÐáÍåÐ - ÜØÜÞçØÛåÐ (24 âÐÐÍØ) – 16 ØåÝØâØÓÐÝ 3 ØåÛØâÐÜÓÔ; ÌØÝÐÐáâØâ ÜÐáÍåÐ (16 âÐÐÍØ) – 7 ØåÛØâØÓÐÝ 17 ØåÛØâÐÜÓÔ; ÓáÞØâÐ ÓÐ ÓÐÝÐçÐáÙÔÑØâ ÜÐáÍåÐ (24 âÐÐÍØ) – 15 âÔàãÔÜÑáØÓÐÝ 2 ÞàãÞÜÑáÐÜÓÔ; áØâÚÔÑØâ ÜÐáÍåÐ (16 âÐÐÍØ) – 6 ÞàãÞÜÑáØÓÐÝ 16 ÞàãÞÜÑáÐÜÓÔ; ÐÓÐÜØÐÝäáØ áÔâäáâÔÑØâÐ ÓÐ ÚÞÜäÝØÚÐÒØØâ ÜÐáÍåÐ (16 âÐÐÍØ) – 20 ÞàãÞÜÑáØÓÐÝ 30 ÞàãÞÜÑáÐÜÓÔ; ÌÔâèØÓåÔÑØâ ÜÐáÍåÐ (8 âÐÐÍØ) – 3 ÝÞÔÜÑáØÓÐÝ 6 ÝÞÔÜÑáÐÜÓÔ;

ÍØÍÞÔäÛ ÜÞÓäÛéÔ áÔÖØâãáÐÒØÐ ÓÐæèÔÑØÓÐÝ çäÍØ ÓËØÍ ÐÓáÔ

Úäáââ ÖÐäÏËåÔÑÐ ÐÛÔàâÐÝÓáÔ ÙÔÙÔÛÐåÐ, ßáÞÔàãÔÑØâ ÜÔÝÔÙÔáØ (PMP), ÜÐâ Ðàåâ 15 æÛØÐÝØ ÖÐÜÞÒÓØÛÔÑÐ ÜÐâÌãÐÑäáØ âÐÑÐÝÚÞ, âÐÙÐáÞ ÓÐ âÐØÝÕÞáÜÐÒØÞ ãÔàÝÞÛÞÖØÔÑØâ ØÝãÔÖáÐÒØØâ ßáÞÔàãÔÑØâ ÜÔÝÔÙÜÔÝãÌØ áÞÖÞáÒ âÐàÐáÍåÔÛÞÌØ, ØâÔ ÜØâ ÕÐáÖÛÔÑâ ÖÐáÔÍ. www.jejelava.info.

ÓÐÜÐãÔÑØÍØ ØÝÕÞáÜÐÒØØâÍåØâ ÜØÜÐáÍÔÍ ßáÞÖáÐÜØâ ÚÞÞáÓØÝÐãÞáâ, ÒØÒØ ÓÐÛÐàØÌåØÛâ, âÐàÐáÍåÔÛÞâ âÐéÞÖÐÓÞÔÑáØå âÐàÜÔÍÐ ØÝâãØãäãÌØ, ÑáÞâÔâ à. #2;Tel: 93-14-66; 895 11-84-64; www.gipa.ge ; [email protected] (ÔÛ.ÕÞâãÐ).

âÐàÐáÍåÔÛÞâ âÐéÞÖÐÓÞÔÑáØå âÐàÜÔÍÐ ØÝâãØãäãØ ÐÒçÐÓÔÑâ

âÔáãØÕØÒØáÔÑäÛ Úäáââ„ßáÞÔàãÔÑØâ ÜÐáÍåГ

3liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 6: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

aSS-s prezidenti acxadebs, rom BP-m pirvel

ivlisamde 69 milioni dolari unda gadaixados.

es Tanxa avariis Sedegebis aRmosafxvrelad dai-

xarjeba. amerikis mTavrobis am saqmesTan dakav-

Sirebuli Semdgomi xarjebis dafarvac kompanias

mouwevs. amasobaSi BP problemebis mosagvare-

blad muSaobas ganagrZobs. meore cdis Semdeg

specialistebma SeZles navTobis dazianebuli

milis gadaketva da meqsikis yureSi avariuli

WaburRilidan momdinare navTobis SesaCereblad

dadgmuli koSkis erT adgilas dafiqsireba.

ukeTesi Sedegebis miuxedavad, aSS-s sanapiro

dacvis xelmZRvaneli acxadebs, rom jer kidev

droa saWiro imis dasadgenad, ramdenad efeqtu-

ria es meTodi. Tavis mxriv, BP mzadaa meqsikis

yuris sanapiros ekologiuri mdgomareobis ga-

saumjobeseblad muSaoba gaagrZelos. kompaniaSi

acxadeben, rom WaburRilis daxSoba avariis

Sedegebis aRmofxvris xangrZlivi procesis mxo-

lod dasawyisia. prezidenti barak obama Riad

acxadebs, rom BP-ze Zalian gabrazebulia. man am

ambis gamo ramdenime vizitic gadado.

avariis Semdeg meqsikis yureSi 151 aTasamde

tona navTobi CaiRvara.

`niWieri da saqmisTvis

Tavdadebuli~ _ ase uwoda

barak obamam meTiu braizas,

roca misi azerbaijanSi

elCad daniSvnis Sesaxeb

ganacxada. obamas ganwyobas somxuri diaspora da somexi

politikosebi ar iziareben da braizas baqoSi elCad daniSvnas

aprotesteben. somxuri diasporis amerikuli organizaciebi

fiqroben, rom braiza ver SeZlebs obieqturad da dabalan-

sebulad Seasrulos Tavisi funqcia. savaraudod, swored

es organizaciebi gauweven aSS-s senatSi lobirebas, rom am

sakiTxis ganxilvisas misi kandidatura moixsnas. diasporas

gansakuTrebiT TurqeTisa da azerbaijanis xelisuflebasTan

braizas megobruli urTierTobebi aSfoTebs. somxeTis saga-

reo saqmeTa saministros am sakiTxis Sesaxeb jer oficialuri

komentari ar gaukeTebia.

`kavkasus onlainis~ 100-pro-

centiani wilis mflobeli

International Online Networks LLC gaxda. rogorc cnobilia,

International Online Networks-Si 50-procentiani da 19,94-procen-

tiani mflobelebi aseve ucxouri

sawarmoebi Nelgado Limited da

Grouth Master Holdings arian,

xolo 30,06 procents kompaniis

yofili generaluri direqtori

mamia sanadiraZe flobs. axla

kompaniis generaluri direqtori

gia adeiSvilia, xolo aRmasru-

lebeli direqtori _ levan

xundaZe.

mokled

obama BP-ze gabrazebulia

protesti meTiu braizas

"kavkasus onlainis"

axali mflobeli

mkvlelobebi galSigalis raionis sofel refis administraciis ufrosi dimitri kacia sofel primorskidan refis gzaze mimaval avtomobilSi Cacxriles. `afsnipresis~ infor-maciiT, dimitri kacia sasikvdilo Wrilobebis-gan gardaicvala. bolo erTi kviris ganmavlo-baSi galis raionSi es ukve meore mkvlelobaa. manamde afxazi mebaJeebis avtomanqanas cecxli gau-xsnes, ris Sedegadac erTi mebaJe gardaicvala, ori ki daiWra. sergei baRafSi acxadebs, rom am dana-SaulSi `qarTuli kvali sakmaod cxadia~. misi Tq-miT, es is regionia, sadac devnilebi dabrundnen da teraqtis organizatorebs unda esmodeT, rom aseTma faqtebma, SesaZloa, daZa-buloba gamoiwvios.

"saerTaSoriso narkokarteli"Sss-m 5 narkorealizatori daakava, romlebic, saqar-Tvelos gavliT, laTinu-ri amerikidan TurqeTSi didi odenobiT kokainis tranzits axorcielebdnen. garda amisa, policiis gan-cxadebiT, imereTSi, erT-erTi eWvmitanilis ezoSi napovnia miwaSi damarxuli 1.7 milioni evro. Sss-Si acxadeben, rom es narko-tikebTan dakavSirebuli uprecedento masStabis specoperacia iyo da qar-Tul bazarze aseTi didi odenobis kokaini pirvelad gamoCnda. saministroSi am „biznesis“ mfarvelobas e.w. kanonier qurds, Saqro kalaSovs ukavSireben. prezidentis gadawyveti-lebiT, amoRebuli TanxiT pirvelklaselTaTvis kompiuterebs SeiZenen.

4 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 7: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

`me arasodes miRiarebia arc afxazeTi, arc

samxreTi oseTi da arc kosovo damoukidebel

saxelmwifoebad. es arRvevs saerTaSoriso

kanonebsa da normebs~.

viqtor ianukoviCi

4 ivnisi, kievi

`es [aSS-s prezidentis posti] saukeTeso

samsaxuria dedamiwaze~.

barak obama

3 ivnisi, CNN

`rac Seexeba oqruaSvils, igi CemTvis ar

aris demokratiis mama da burji, magram

gaixseneT, hitleris winaaRmdeg stalini

da CerCili erTad idgnen. erTi rogori

demokrati iyo da meore _ rogori

avtokrati, kargad viciT~.

sozar subari

2 ivnisi, radio `palitra~

`Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara

rusuli tankebi~.

mixeil saakaSvili

3 ivnisi, Berliner Zeitung

`me pativs vcem yvela im moqalaqis Tavisufal

arCevans, vinc Cems oponents dauWira mxari.

minda, maT im dapirebebis asruleba vusurvo,

romelic ugulavam winasaarCevno kampaniis

dros misca~.

irakli alasania

31 maisi, Tbilisi

mokled

citatebi

arCevnebis Sedegebi

mixeil saakaSvilis xelmZRvanelobiT saqarTvelos delegacia

oficialuri vizitiT rumineTSi imyofeboda, sadac prezidenti

ruminel kolegasa da rumineTis mTavrobis sxva wevrebs Sexvda.

prezidentis administraciis mier gavrcelebuli cnobiT, mxare-

ebma ori qveynis urTierTobebze da samomavlo gegmebze imsje-

les. saubari aseve Seexo nato-sa da evrokavSirSi integraciis

sakiTxebsa da or qveyanas Soris ekonomikur TanamSromlobas.

prezidentma SavizRvispira sakurorto qalaqi konstancac daa-

Tvaliera. rumineTidan mixeil saakaSvili safrangeTSi gaemgza-

vra, sadac nikola sarkozis, safrangeTis premiersa da sagareo

saqmeTa ministrsac Sexvdeba.

prezidenti evropaSi

2 irakli alasania`aliansi saqarTvelosTvis~19, 05 % (85 861)

7 zviad ZiZiguri`erovnuli sabWo~ 8,31 % (37 434)

18 Tamaz vaSaZepolitikuri moZraoba `solidaroba~0,65 % (2 950)

3 gogi TofaZe `TofaZe-mrewvelebi~5,19 % (23 405)

10 giorgi Wanturia qristian demokratiu-li gaerTianeba10,07% (48 220)

21 daviT iakobiZe TorTlaZe demokra-tiuli partia0,22 % (988)

5 giorgi ugulava `erTiani nacionaluri moZraoba~55,23 % (248 915)

14 giorgi laRiZe politikuri partia `momavali saqarTvelo~0.14 % (633)

25 nikoloz ivaniSvili ivaniSvili - ̀ saxalxo demokratebi~0,51 % (2308)

5liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 8: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

vrclad

`Tavisuflebis flotiliis~ datyvevebis gamo atexili skandali isev yuradRebis

centrSi rCeba.

naTia axalaSvili

`israeli sikvdilis angelozia~, _ aseTi SeZaxilebi ismoda `Tavi-suflebis flotiliaze~ Tavdasx-misas gardacvlili 8 adamianis dakrZalvaze TurqeTSi. dakrZalvas aTasobiT Turqi da palestineli daeswro.

`Tavisuflebis flotiliis~ 6 gemi israelma maSin daakava, roca 10 aTasi tona humanitaru-li tvirTiT, samSeneblo masaliT, 600 propalestinurad ganwyobili aqtivistiTa da evropeli da arabu-li qveynebis uflebadamcvelebiT datvirTuli qaravani kviprosidan Razasken miemarTeboda. gavcelebu-li informaciiT, ebrael samxedro-ebsa da erT-erT gem `mav marmara~-ze myof adamianebs Soris momxdari Setakebis Sedegad 19 adamiani gar-daicvala, Tumca israeli mxolod

9 maTganis daRupvas adasturebs. gardacvlilTagan 8 _ TurqeTis moqalaqe, erTi ki, erovnebiT Tur-qi, aSS-s moqalaqe iyo. Setakebisas daiWra 30-ze meti adamiani. gemze myofTa umravlesoba TurqeTis moqalaqe iyo.

israeli flotiliis moqmedebas Tavidanve politikur provokaciad afasebda da afrTxilebda, rom Tu gemebi Razas miuaxlovdebodnen, israelis samxedro-sazRvao Za-lebi maT saporto qalaq aSdodSi CaaTrevdnen, saidanac flotiliis 600 wevri deportirdeboda. flo-tiliam mainc aseTi gadawyvetileba miiRo, rasac dapirispireba mohyva.

Setakebis Semdeg momxdarze pa-suxismgebloba israelma reidis or-ganizatorebs daakisra da mtkiceba daiwyo, rom Zaladoba gemze myofma

pirebma daiwyes da maT samxedroebs ar daemorCilnen. `es yvelaferi adreve iyo dagegmili. samwuxarod es adamianebi metalis basri sagne-biT iyvnen SeiaraRebulebi da Cvens samxedroebs ar emorCilebodnen, agresiulebic iyvnen~, _ aseTi ganmarteba gaakeTa israelis armiis oficialurma warmomadgenelma avital lobivicma SemTxvevidan cota xanSi. gavrcelda dakavebis operaciis videoCanaweric, sadac israelis samxedro mosamsaxureebze Tavdasxmis kadrebia asaxuli.

sapirispiros amtkicebs Turquli mxare. TurqeTis televiziam aCvena kadrebi, sadac Cans, rom israelis jariskacebi xomaldze Zaladobd-nen. `al-jaziras~ kadrebSi ki Cans, rom gemebis datyvevebac srolebis TanxlebiT mimdinareobda.

israeli da "Tavisuflebis flotilia"

`Tavisuflebis flotiliaze~ Tavdasxmisas gardacvlili 8 adamianis dakrZalva, TurqeTi ivnisi 2010

6 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 9: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

vrclad

evrokavSiri

warmomadgenelTa

postebis

gauqmebas gegmavs keTrin eStonis

iniciativa SesaZloa

aRmosavleTis

samezobloSi

evrokavSiris CarTulobis

dramatul Semcirebas

moaswavebdes.

salome asaTiani, radio `Tavisufleba~

am SemTxvevis dros orive qvey-nis premier-ministrebi okeanis-miRma imyofebodnen. naTaniahu ise dabrunda israelSi, obamasTan Sexvedra ver moaswro. TurqeTSi gansazRvrulze adre dabrunda erdoRani laTinuri amerikis qvey-nebidan.

SemTxvevis meore dRes gaero-m uSiSroebis sagangebo sxdoma moiwvia, sadac generalurma mdi-vanma ban ki munma israelis qmedeba dagmo. `gamoZiebam dainteresebuli mxareebis rwmena da mxardaWera unda SeiZinos. es Zalzed mniSv-nelovani da amave dros sakmaod rTulia. me yvelafers gavakeTeb, rom es procesi gamWvirvale iyos da miukerZoebeli.

gaero-s sagangebo sxdomaze yvelaze mwvave gamosvla Turqe-Tis sagareo saqmeTa ministr ahmed daviToRlus hqonda. man israe-lis qmedebas `saxelmwifos xeliT mkvleloba~ uwoda. `saxelmwifo, romelic aseTi gziT midis, saer-TaSoriso sazogadoebis wevrobis legitimurobas kargavs~, _ acxade-bda daviToRlu.

uSiSroebis sabWos 15 wevridan aseTi mWevrmetyveli arc erTi ar yofila. Tumca, maTi umravlesoba israels akritikebda da am faqtis srul gamoZiebas moiTxovdnen. be-vrma qveyanam, maT Soris _ ruseT-ma, safrangeTma da CineTma, Razas seqtorisTvis blokadis moxsnac moiTxova.

obamas administracia tradi-ciulad Seecada, dabalansebuli yofiliyo da israels mSvidobiani daTmobebisken mouwoda. magram aSS-s pozicia mainc israelis gama-marTlebeli iyo. vice-prezidenti jozef baideni acxadebda, rom Sesa-Zlebelia, am qmedebisTvis gansajo israeli, magram realurad, mas ufleba aqvs, Seamowmos Razasken mimavali gemebi, raTa daadginos, xom ar xdeba iaraRis kontrabanda. Tumca, amave dros baidenma israels mouwoda, `ufro didsulovani iyos palestineli xalxisadmi, romelsac RazaSi problemebi aqvs~.

mogvianebiT israelma sazRvao

reidis dros dakavebuli asobiT propalestineli aqtivisti gaaTa-visufla. maT TurqeTSi, rogorc gmirebs ise Seegebnen. israelma ar gaiTvaliswina gaero-s moTxovna da blokada ar moxsna.

magram saerTaSoriso Taname-gobrobis es moTxovna egviptem gaiTvaliswina da, prezidentis gadawyvetilebiT, ramdenime dRiT Razas seqtoris sazRvarTan dere-fani gaxsna, saidanac humanitaruli tvirTis miwodeba gaxda SesaZle-beli.

TurqeTma israelTan erToblivi energetikuli proeqtebi gayina. ankaraSi acxadeben, rom israelTan energetikis sferoSi nebismier proeqts win ar wasweven, vidre or qveyanas Soris urTierToba isra-elis SeiaraRebuli Zalebis mier samSvidobo flotiliaze Tavdasxma-mde periods ar daubrundeba. 2008 wels miRweuli SeTanxmebis Tanax-mad, xmelTaSua zRvaSi unda Cade-buliyo 480-kilometriani gazsade-ni, romelic jeihansa da aSqelons daakavSirebda. magistrali gazs kaspiis regionidan unda mieRo.

israelis samxedro Zalebis ieriS-ma, analitikosebis da mediis mxri-dan azrTa sxvadasxvaoba gamoiwvia. axlo aRmosavleTis sakiTxebis analitikosebi acxadeben, rom, maTi azriT, humanitaruli floti-liis mTavari mizani israelis mier blokirebul Razas seqtorze mso-flios yuradRebis mipyroba iyo.

israelis xelisufleba aseve amtkicebs, rom RazaSi humanitaru-li krizisi ar aris, da yovelkvira iq 15 aTas tonamde humanitaruli daxmareba Cadis. gaero-Si miiCneven, rom es mxolod saWiro raodenobis meoTxedia.

israelisa da egviptis mxridan Razas ekonomikuri blokada seqto-ris mmarTvelobaSi gasamxedroe-buli moZraoba `hamasis~ mosvlis Semdeg daiwyo da, ukve TiTqmis sami welia, grZeldeba.

ufro adre israeli winaswar afrTxilebda `Tavisuflebis flotilias~, gemebi mis terito-riul wylebSi ar Seeyvana.

aRmosavleTis samezoblos mimarT evrokavSiris interesis klebis damadasturebeli kidev erTi nabiji _ aseT Sefasebas aZlevs bevri gavrcelebul cno-bas imis Sesaxeb, rom evrokavSi-ris sagareopolitikuri lideri keTrin eStoni samxreT kavkasiasa da moldovaSi evrokavSiris sagan-gebo warmomadgenelTa postebis gauqmebas gegmavs.

evrokavSirSi male unda amuSav-des axali struqtura _ sagareo moqmedebis samsaxuri. rogorc iuwyebian, amis Semdeg samxre-Ti kavkasiis saqmeebze saSualo rangis moxele imuSavebs, romel-sac briuselSi eqneba bina. es ki, bevris azriT, evrokavSirisa da regionis urTierTobaSi intensi-vobas dramatulad Seamcirebs.

7liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 10: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

vrclad

samxreT kavkasiaSi sagangebo war-momadgeneli _ posti, romelic axla uqmdeba _ evrokavSirs 2003 wlis Semdeg hyavs.

daaxloebiT igive bedi eweva moldovaSi sagangebo warmomad-genlis postsac. diplomatebis TqmiT, es ambavi siurprizi iyo kavSiris bevri wevri qveynisTvis, iseve rogorc Tavad sagangebo warmomadgenlebisTvis, peter sem-nebisa da kalman miJeisTvis.

iniciativa evrokavSiris wevri qveynebis mxridan damtkicebas saWiroebs da, Tuki damtkicda, is regionebisTvis gagzavnis mkafio signals, rom moldova da samxre-Ti kavkasia evrokavSiris TvalSi prioritetulobas kargaven.

evroparlamentarma, evrokavSi-risa da moldovis saparlamento TanamSromlobis komitetis dele-gaciis wevrma, ruminelma poli-tikosma, traian ungureanum am iniciativas uwoda `didi sagare-opolitikuri Secdoma~, romelic `ruseTisTvis Zalian karg ambavs~ warmoadgens:

`orive adgili uSualodaa dakavSirebuli ruseTis intere-sebTan, ruseTis sagareo politi-kasTan. orive adgils, ase vTqvaT, `rusuli daavadeba~ awuxebs. es marTlac Zalian SemaSfoTebeli sakiTxia~, _ ganacxada traian ungureanum.

iniciativa 28 maiss, evrokavSi-ris elCebis Sexvedraze wamoayena ketrin eStonis TanaSemwem, ve-teranma britanelma diplomatma robert kuperma. Tavis gamosvla-Si kuperma erTgvarad ganavrco werili, romelic eStonma evroka-vSiris sagareo saqmeTa ministre-bs 21 maiss gaugzavna. werilSi, romelsac erT-erTma evropelma diplomatma `bundovani~ uwoda, evrokavSiris ucxoeTSi warmomad-genlebis arsebuli struqturis reorganizebis principebi iyo warmodgenili.

eStonis werilSi gamoTqmuli winadadebiT, evrokavSirma sagan-gebo warmomadgenlebis postebi geografiulad moSorebul regio-

nebSi unda gaauqmos an, zogierT SemTxvevaSi, evrokomisiis dele-gaciebs unda SeuerTos.

diplomatebi, romlebic kriti-kulad afaseben eStonis geg-mas, yuradRebas im garemoebaze amaxvileben, rom eStoni apirebs sagangebo warmomadgenlebi Sei-narCunos sudanSi, didi tbebis regionSi da Sua aziaSi. yvela es adgili evrokavSirisgan bevrad ufro moSorebiT mdebareobs, vidre _ samxreTi kavkasia.

amasTan, es nabiji evrokavSiris SigniT didi politikis sasarge-blod miRebul gadawyvetilebasac niSnavs _ msxvili wevri qveyne-bis interesebi sul ufro metad axdens gavlenas evrokavSiris mier gatarebul politikaze. am qveynebs _ germanias, safrangeTs, britaneTs _ Sua aziis mimarT gansakuTrebuli interesi amoZra-vebT, rac didwilad avRaneTSi mimdinare procesebSi maTi Car-TulobiT aris gamowveuli.

briuselSi momuSave oficia-luri pirebis azriT, eStoni am iniciativas winaswar aucileblad SeaTanxmebda berlinTan, pari-zTan da londonTan.

arada, poloneTs da evrokav-Siris ramdenime sxva, ZiriTadad, aRmosavlel wevrebs surdaT, bloks samxreT kavkasiaSi CarTu-loba kidev ufro gaeZlierebina. maTi survili iyo semnebisa da mi-Jeis mandatebis vadis dasrulebis mere _ anu mimdinare wlis 31 agvistos Semdeg evrokavSirs Ta-vis warmomadgenlad iq gavleniani figura, idealur SemTxvevaSi, romelime wevri qveynis yofili sagareo saqmeTa ministri mievli-na. ucnobia, winaswar acnobes Tu ara varSavas eStonis gadawyveti-lebis Taobaze, magram axla, Tuki am iniciativas zurgs germania, safrangeTi da britaneTi umagre-ben, is, savaraudod, veRarafers gaawyobs.

gadawyvetileba sagangebo war-momadgenlebis postebis gauqmebis Taobaze gavlenas ar iqoniebs evrokavSirsa da samxreTi ka-

vkasiis qveynebsa Tu moldovas Soris asocirebis xelSekrulebis Sesaxeb mimdinare molaparakebe-bze. es xelSekrulebebi qveynebs ar uxsnis kars blokSi poli-tikuri integraciisken, Tumca, SesaZloa, Tavisufali vaWroba da evrokavSirTan savizo reJimis gauqmeba moitanos.

magram, traian ungureanus varaudiT, evrokavSirsa da am qveynebs Soris urTierTobas ga-rkveuli dinamika Tu enTuziazmi mainc moakldeba:

`ar gamikvirdeba, Tuki es na-biji saqarTvelos an moldovis imedgacruebas moitans. isini naxaven, rom uzarmazarma proe-vropulma mcdelobebma ar ga-moiRo nayofi; aman ki, SesaZloa, am prodasavluri mTavrobebis poziciebis dasusteba moitanos Sidapolitikur konteqstSi~.

saqarTvelos mTavrobis warmo-madgenlebi evrokavSiris saga-reo-politikuri lideris gada-wyvetilebis irgvliv jerjerobiT frTxili gancxadebebiT Semoi-farglebian. `Cveni mxridan Sedegebze laparaki naadrevia. mniSvnelovani iqneba is, Tu ra formiT da sad gadanawildeba es funqciebi. Sedegze amis mere SeiZleba laparaki. dRes, me rogorc mesmis, mxolod kadrebis Semcirebaze an Tanamdebobebis gauqmebaze ar aris laparaki _ saubari aseve unda iyos politi-kur mesijebzec~, _ ganacxada reintegraciis sakiTxebSi saxel-mwifo ministrma Temur iakobaS-vilma da dasZina, _ `kargi iqneba, Tu [es posti] ar gauqmde-ba, magram Tuki gauqmdeba, maSin unda vnaxoT, sad gadava es funqciebi. mxolod amis Semdeg SegveZleba imis Tqma, [es cvlile-ba] kargi iyo Tu cudi~.

statia ibeWdeba radio `Tavisuflebis~ masalaze

dayrdnobiT

tu 154-is Savi yuTebi

8 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 11: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

vrclad

poloneTs ruseTis ar sjerapoloneTma daRupuli prezidentis TviTmfrinavis Savi yuTis gaSifruli

stenograma gamoaqveyna. Tumca, SekiTxvebi mainc rCeba.

naTia axalaSvili

poloneTis xelisuflebam ste-nogramis Canawerebi ramdenime oficialur vebgverdze dado. stenogramis cxrilSi miTiTebu-lia, vin laparakobs, saubris dro da teqsti (rusul da polonur enebze). saubris bevr fragments aweria sityva `gaurkvevelia~. po-loneTSi acxadeben, rom 2 kviraSi Canawerebi ufro zustad gaiSi-freba.

qveynis samxedro-sahaero Zalebis podpolkovniki bar-toS stroinski ki acxadebs, rom rusulma mxarem poloneTs „Savi yuTebis“ Canaweri Seucvala. is amtkicebs, rom stenogramis gaSifvris procesSi moskovSi yofnisas man dokuments xeli moawera, miRebul dokumentze ki misi xelmowera aRar aris. garda amisa, varSavaSi pirvel ivniss gamoqveynebuli stenograma 2 mai-siTaa daTariRebuli, stroinski ki ambobs, rom xeli dokuments manamde moawera.

amas garda, poloneTis Sinagan saqmeTa saministroSi acxadeben, rom poloneli specialistebi ar adastureben qveynis diplomatiu-ri protokolis ufrosis mariuS kazanis mfrinavebis kabinaSi yof-nas. `is, rom `Savi yuTis~ Caweri-li xma ekipaJis wevrs ar ekuTvno-da da mariuS kazanis iyo, mxolod varaudia. amas arc poloneli eqspertebi adastureben~, _ am-bobs saministros pres-mdivani. poloneTi oficialurad adastu-rebs mfrinavebis kabinaSi mxolod erTi dasaxelebuli pirovnebis yofnas _ es qveynis samxedro-sahaero Zalebis xelmZRvaneli anjei blasiki iyo.

moskovSi ganTavsebulma, ka-tastrofis mizezebze momuSave saxelmwifoTaSoriso saaviacio komisiam ki saubris stenogramaSi kazanis gvaric miuTiTa.

mfrinavebis kabinaSi saubari `teqnikur enaze~ mimdinareobda da araspecialistisTvis bevri

monakveTis gageba rTulia. stenogramaSi avariamde 15

wuTiT adre ismis dispetCeris ga-frTxileba, rom `TviTmfrinavis daSvebis pirobebi ar aris~.

10:25 saaTze stenogramaSi Cnde-ba adamiani kodiT `044~, `guliT mogesalmebiT. xedva daaxloe-biT 400 metria da, Cveni azriT, Rrublis qveda fenis simaRle 50 metrze dabalia~. ramdenime wuTis Semdeg igive abonenti ambobs: `gulaxdilad getyviT _ Segi-ZliaT scadoT, magram Tu meore cdazec ar gamogivaT, maSin gTa-vazobT moskovSi an sadme sxvagan gafrindeT~. amis Semdeg meTauri daSvebis nebarTvas iTxovs.

Semdeg ukve ganixileba saTa-darigo aerodromze an minskSi daSveba, rasac wminda teqnikuri ganxilvebi mohyveba.

bolo avtomaturi signali ase-Tia: `aiwieT! aiwieT!~

10:41 saaTze TviTmfrinavi Camo-varda.

tu 154-is Savi yuTebi katastrofis adgili smolenskTan, aprili 2010

9liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 12: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

mediamonitoringi

ormagi arCevanimikerZoebuli mediis pirobebSi telearxis arCevans umeteswilad politikuri

Sexeduleba gansazRvravs da ara axali ambebis xarisxi.

rusudan ruxaZe

arCevnebamde ramdenime dRiT adre mediasaSualebebma, arasa-mTavrobo organizaciebTan da politikosebTan erTad, qce-vis kodeqss moaweres xeli da dades piroba, rom arCevnebis gaSuqebisas samarTlianebi da obieqturebi iqnebodnen.

arCevnebis dasrulebis Sem-deg evrokavSiris da gaero-s warmomadgenlebisgan dabalan-sebuli gaSuqebisTvis Seqe-ba mxolod „sazogadoebrivma mauwyebelma“ daimsaxura. wina-saarCevno kampaniis Tavisufa-li interpretaciiT gaSuqeba mogvianebiT euTo-s sadamkvir-veblo misiamac aRniSna. „me-diagaremo araerTgvarovani da mravalmxrivia, magram xSi-rad mediakompaniebi ganicdian mflobelebis gavlenas. ga-mWvirvaloba mediamflobelo-bis sakiTxSi ufro gamWvirvale unda iyos. „sazogadoebrivma mauwyebelma“ mTlianobaSi sru-lad dabalansebuli suraTi SesTavaza mayurebels, yvela sxva telekompaniis gaSuqeba ra-mdenadme daubalansebeli iyo“, _ aRniSnuli iyo daskvnaSi. bu-nebrivia, es Sefasebac mxolod „pirveli arxis“ sainformacio gamoSvebaSi moxvda.

arCevnebis dRes kerZo te-lekompaniebma erTmaneTisgan gansxvavebuli suraTi Semo-gvTavazes. „kavkasia“ da „maes-tro“ ZiriTad aqcentebs saar-Cevno procesis darRvevebze akeTebdnen. „imedsa“ da `rus-Tavi 2~-ze ki ganwyoba bevrad sazeimo iyo. sensorul ekranze arCevnebis mimdinare Sedegebis

Cveneba, baTumis axlad gaxsni-li studia, pirdapiri CarTvebi sxvadasxva regionidan _ teqni-kurad „rusTavi 2“-is mier ar-Cevnebis dRis gaSuqeba yvelaze efeqturi iyo, Tumca darR-vevebze minimaluri aqcentiT. darRvevebis, Sefasebebis da Sedegebis Sesaxeb axali ambebi yvelaze dabalansebulad da proporciulad „moambem“ war-moaCina.

„rusTavi 2“-sa da „imedis“ mier „edison riserCisTvis“ dakveTili egzit polis gamo-cxadebas, `nacionaluri mo-Zraobis~ StabSi gamarjvebis aRniSvna mohyva. Tumca mauwye-blebi ar usvamdnen xazs iseT mniSvnelovan monacems, ro-goricaa uari pasuxze. saxe-lisuflo gundis kidev erTi gamarjvebis aRniSvnisas prezi-dentma winasaarCevno kampaniis dros politikuri partiebis „mowifulobas“ gausva xazi da madloba mravaleTnikur sazo-gadoebas gadauxada. pirdapiri wesiT arCeulma pirvelma mer-ma ki Tanapartielebis winaSe gamosvlisas aRniSna, rom „30 maisi saqarTvelos damoukide-blobis da Tavisuflebis ideis gamarjvebaa“. meore dRes „maes-tros“ siuJetSi ganmartebuli iyo, rom gamarjvebis aRniSvnas mxolod partiis operatore-bi iRebdnen da Jurnalistebs darbazSi Sesvlis ufleba ar darTes. Sesabamisad veravin dasvamda bunebrivad gaCenil kiTxvas, rogor gamodgeba TanamSromlobis safuZvlad konkurenti kandidatebis is

teqnikurad „rusTavi 2“-is

mier arCevnebis dRis gaSuqeba

yvelaze efeqturi iyo, Tumca

darRvevebze minimaluri

aqcentiT.

10 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 13: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

statiis gamocema SesaZlebeli gaxda amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos USAID-is mxardaWeriT. statiaSi gamoTqmuli Sexedulebebi ekuTvnis avtors da SeiZleba ar gamoxatavdes amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentosa da amerikis SeerTebuli Statebis mTavrobis Sexedulebebs.

mediamonitoringi

programuli aspeqtebi, romelTac arCevnebamde absurduls uwodebd-nen da, prezidentis ganmartebiT, maT Sesrulebas iaponiis biujetic ar eyofoda.

alasanias jandacvis, TofaZis sa-warmoebis amuSavebis, Wanturias ko-munaluri gadasaxadebis programa _ ugulavam gamosvlaSi oponentebTan saubris survili swored am sakiTxe-bTan dakavSirebiT gamoTqva. giorgi TargamaZem qalaqis axlad arCeuli meris iniciativa „gamarjvebuli adamianis sulgrZelobis demons-trirebad“ Seafasa, gogi TofaZem ki _ „winasaarCevno kampaniis gagr-Zelebad“.

arCevnebis dRes „rusTavi 2“-sa da „imedze“ araerTxel aRiniSna, rom „darRvevebi mxolod teqni-kuri xasiaTis iyo“. proceduruli darRvevebi ki „axalgazrda iurist-Ta asociaciam“ „maestroze“ gasul siuJetSi arCevnebis gayalbebis mc-delobad Seafasa. saarCevno pro-cesze damkvirvebeli adgilobri-vi arasamTavrobo organizaciebis brifingebi darRvevebis konkretul faqtebze vrclad „kavkasiasa“ da „maestroze“ Suqdeboda. nacionalu-ri mauwyeblebi ki ZiriTad aqcente-bs saerTaSoriso damkvirveblebze akeTebdnen, romelTa Sefasebebi ga-cilebiT zogadi da TavSekavebuli iyo.

„kavkasiasa“ da „maestroze“ ar-Cevnebis dRis qronikis didi wili darRvevebs exeboda, rac naklebad eTanxmeboda im realobas, rom ar-Cevnebma mniSvnelovani darRvevebis gareSe Caiara. saarCevno ubnebze „nacionaluri moZraobis“ aqtivis-tebis gamoCenas „kavkasiaze“ sakmaod vrceli siuJeti mieZRvna. „vin iyv-nen es Savi qalebi“, _ ixumra giorgi TofaZem, Tina xidaSelma ki „qalTa oceulebi, zonderebi“ uwoda. goka gabaSvili ganmartavda, rom koor-dinatorebi kardakar gamokiTxviT identificirebuli amomrCevlebis mobilizebas axdendnen, rac zoga-dad gavrcelebuli praqtikaa. saar-Cevno ubnebTan misuli qalbatonebi ki ojaxis wevrebis lodins imizeze-bdnen, nawili ar malavda, rom „na-

cionaluri moZraobidan“ iyvnen da akvirdebodnen, gamocxaddebodnen Tu ara arCevnebze maTi mxardamWe-rebi.

mniSvnelovani iyo saarCevno dRis dasasruli. nacionalurma arxebma pirdapir eTerSi aCvenes, rogor ixu-reboda konkretuli saarCevno uba-ni da amis magaliTze xmis daTvlis procedurebi kidev erTxel ganmar-tes. es iyo ubnebi, sadac saarCevno dRem yovelgvari incidentis gareSe Caiara. „kavkasiis“ gadamRebi jgufi ki arCevnebis dRes mTawmindis erT-erT saarCevno ubanze akvirdeboda, sadac amomrCevelTa raodenoba ar daemTxva gamoyenebuli biuletene-bis raodenobas. gadaTvla dilamde mimdinareobda komisiis wevrTa ka-maTis fonze. vrceli siuJeti mTaw-mindis saarCevno ubnidan „kavkasiam“ meore dRes SesTavaza mayurebels.

„TbilisSi arCevnebi Sedga, me pa-tivs vcem yvela moqalaqis Tavisu-fal arCevans, romelmac xma Cems konkurents misca“, _ ganacxada irakli alasaniam arCevnebis meo-re dRes. gia Wanturiamac miuloca gamarjveba qalaqis mers. damarcxe-buli kandidatebis mier ugulavas gamarjvebis aRiareba da amomrCev-lebisTvis madlobis gadaxda winga-dadgmul nabijad Sefasda. „bevrad ufro konkretuli saubari, bevrad ufro sagnobrivi, naklebi lanZR-va, maT Soris prezidentisac, la-mis mitovebulad vigrZeni Tavi“, _ prezidentma winasaarCevno kampania dadebiTad Seafasa da centraluri saarCevno komisiis muSaobiT kmayo-filebac gamoxata. saerTaSoriso damkvirveblebma ki ZiriTad xarve-zad xmebis daTvlis procesi, admi-nistraciul resursze araTanabari xelmisawvdomoba, sajaro pirebis saarCevno kampaniaSi CarTva da zo-gadad saarCevno kanonmdebloba miiCnies.

saCivrebis ganxilvisTvis Tva-lis midevnebas arCevnebis Semdgom

kviraSi „sazogadoebrivi mauwyebe-li“ Seecada. „moambe“ im samomavlo rekomendaciebsac ganixilavda, ro-melic saerTaSoriso organizacie-bma TavianT angariSebSi Seitanes. arCevnebis samarTlianad da obie-qturad gaSuqeba amomrCevlisTvis saCivrebis ganxilvis Tanmimdevrul informirebasac gulisxmobs. „maes-tro“ da „kavkasia“ arCevnebis momde-vno dReebSic uTmobda eTers arasa-mTavrobo organizaciebs, romlebic saarCevno darRvevebis sxvadasxva faqts acnobdnen medias: biulete-nebis dagvianebiT mitana; saarCevno atributikis dazianeba; gadasata-ni yuTebiT arCevnebis gayalbebis mcdeloba; markirebis problema; arasrulwlovanTa arCevnebSi mo-nawileoba; xmis daTvlis procesSi maTi warmomadgenlebis daswrebis akrZalva.

mniSvnelovani iyo isic, rom eqs-pertebi, romelTac winasaarCevno kampaniis dros mauwyeblebi azrs kandidatTa programebsa da stra-tegiul nabijebze iSviaTad eki-Txebodnen, arCevnebis dRes kvlav gaixsenes. „SeiZleba, rame ambiciebi gauCndes ugulavas?~ _ hkiTxa ra-maz sayvareliZes „maestros“ Jurna-listma. „ambiciebi saerTod ratom ar SeiZleba adamians gauCndes“, _ iyo eqspertis pasuxi. kiTxva gigi ugulavas politikuri ambiciis Se-saZlo gazrdas exeboda.

prezidentis gancxadebiT, arCev-nebi minimum or wels aRar iqneba, magram ori ram arCevnebidan meore dResve Seicvala: ZiZiguris lozun-gi „brZola dResve“ „brZola grZeldeba“-d gadakeTda, `naciona-luri moZraobis~ bilbordebze ki warweris `gasakeTebeli kidev bevria~-s nacvlad gaCnda warwera _ „madloba Tbiliselebs mxardaWe-risTvis“. cvlilebebs am dros amomrCevels sul sxva politikuri gundi hpirdeboda.

11liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 14: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

ori azri

farid zaqariaamerikeli Jurnalisti, Jurnal „niusviqis“ saerTaSoriso gamocemis redaqtori da telekompania CNN-is Sous Fareed Zakaria GPS- is wamyvani

obama VS al kapone - visi sagareo politikaa ufro Wkvianuri?2010 wlis 29 maisi, „niusviqi“

axlaxan gadaRebul fotos, romelzec TurqeTis premier-ministri rejep taip erdoRani da braziliis prezidenti luis inasiu lula de silva iranis prezi-dent mahmud ahmadineJads gulTbilad xvdebian, aTo-biT aTasi komentari mohyva. erT fotos iSviaTad Tu gauRizianebia amdeni xalxi ase Zlier.

kritikis mTavari obieqti ki iyo adamiani, romelic ar yofila am suraTze. „am kraxze sruli pasuxism-gebloba obamas administracias eniWeba“, _ ganacxada „uol strit jurnalma“. konservatori Carlz krau-thameri naklebad TavSekavebuli iyo. „vaSington post-Si“ man daiWeqa „es gamomwvevi foto _ „aha Sen, biZia sem!“, obamas sagareo politikis gamanadgurebeli ver-diqtia~. roca obamasi ar geSinia, gaqvs SesaZlebloba, rom bevri miiRo amerikis mtrebisgan, _ wers krautha-meri.

misi konservatori oponentebi miiCneven, rom obama unda gaxdes ufro mtkice, ganaxorcielos zewola am qveynebze da aCvenos, rom amerika niSnavs bizness. aq mxolod erTi problemaa: es politika ukve safuZvlia-nad gamoiyenes da katastrofulad Caflavda. jorj buSi umcrosis administracia Tavis politikas gansa-zRvravda, rogorc mtkices da agresiuls. „ukeTesia, Seni eSinodeT, vidre uyvarde“, _ dik Ceinis uyvarda makiavelis citireba. al kapones sityvebis citirebiT donald ramsfeldma naklebad xarisxiani wyaro airCia: „keTili sityviT da iaraRiT ufro mets miaRwev, vidre keTili sityviT“.

dagvaviwyda am sagareo politikuri maCoisturi eqs-perimentis Sedegebi? amerikis uZvelesi mokavSireebi evropaSi mis winaaRmdeg ganewyvnen. mTavrobebi saja-rod akritikebdnen vaSingtonis sxvadasxva gadawyve-tilebas da uars acxadebdnen misi qmedebebis mxar-daWeraze. 2007 wlisTvis, xalxebis didi umravlesoba qveynidan qveyanaSi, maT Soris _ tradiciulad proa-merikul britaneTSi, amerikis winaaRmdeg ganewyvnen.

TurqeTi, rogorc Cans, imisi magaliTi aRmoCnda, Tu rogor ar unda moeqce mokavSires. buSis administra-cia TurqeTs epyroboda TviTneburobisa da arogantu-lobis Cveuli nazaviT, emuqreboda mwvave SedegebiT, Tu igi ar miscemda amerikas nebas, TurqeTidan Seetia erayisTvis. aSkarad gauTviTcnobierebeli gaxldaT, rom TurqeTi gaxda demokratiuli qveyana, sadac mo-saxleobis 95% ewinaaRmdegeboda oms eraySi.

obamas kritikosebs mxedvelobis aridan rCebaT erTi farTo tendencia. iseTi qveynebi, rogoric TurqeTi da braziliaa (da CineTi da indoeTi), gasu-li ori aTwleulis ganmavlobaSi ekonomikurad izr-debodnen. 1995 wels e.w. „axali bazrebi“ Seadgendnen msoflio ekonomikis mesameds. am wels maTi wili mso-flio ekonomikaSi naxevramde gaizrdeba da zrdas ga-nagrZobs. maT gauZles ekonomikur kriziss imaze ukeT, vidre dasavleTma. isini arian politikurad stabilurebi, mdidrebi da ufro da ufro darwmune-bulebi, rom meti roli unda iTamaSon msoflio po-litikur arenaze. am pirobebSi, mosazreba, rom oba-mam amerikis Zalauflebas ufro metad unda gauTqvas saxeli, suleluria da saSiSi. brazilia da TurqeTi ar gaxdebian ufro metad megobrulebi, Tu vaSingto-ni maT daemuqrebaT. amerikis mizania, maTTan part-niorobis gzebi ipovos da daarwmunos isini, rom sta-biluri da normaluri msoflio maTsave interesebSia. al kapone amisTvis misabaZ magaliTad ar gamogvadge-ba.

racionaluria Tu ara barak obamas sagareo politika?

12 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 15: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

ori azri

Carlz krauthameriamerikeli kolumnisti, puliceris premiis

laureati. amerikuli sagareo politikis

neokonservatoruli frTis erT-erTi yvelaze

cnobili warmomadgeneli.

sisustis Sedegebi2010 wlis, 21 maisi, „vaSington posti“

uranis gamdidrebis SesaCereblad braziliisa da TurqeTis mier mxardaWerili, iranis bolo manevri, ubralo triukia. irani inarCunebs imaze met gamdidrebul urans, rac sWir-deba bombis gasakeTeblad. amave dros igi agrZelebs uranis gamdidrebas daCqarebuli tempiT da ufro wminda saxiT.

uranis TurqeTSi transferis triukis mTavari Tavxedoba isaa, rom braziliam da TurqeTma iraneli molebis birTvul ambiciebs kalTa daafares, riTac gamiznulad gamouTxares Ziri aSS-s mcdelobebs, SeaCeros iranis birTvuli programa.

gamomwvevi foto, romelzec braziliis prezidenti (la-Tinur amerikaSi Cveni yvelaze didi mokavSire da Turqe-

Tis premier-ministri (nato-s muslimuri dasayrdeni naxevar saukuneze meti xnis ganmavlobaSi), mahmud ahmadineJadTan (msoflioSi yvelaze agresiul antiamerikul liderTan) er-Tad xels gviqneven, obamas sagareo politikis gamanadgure-beli verdiqtia.

es foto, romelic TiTqos ambobs: „aha Sen, biZia sem!“ aCve-nebs, rom swrafad mzardma didma qveynebma (rising powers), amerikis tradiciulma mokavSireebma, gadawyvites, rom ara-nairi riski ar arsebobs amerikis mtrebTan daaxloebiT da arc aranairi mogeba amerikis prezidentTan TanamSromlo-biT.

isini uyurebdnen prezident obamas mier iranis daSoSmine-bis damamcirebel mcdelobebs, rodesac iranis mier uaryo-fil yvela SeTavazebas amerika samarcxvinod axal SeTavaze-bas ayolebda.

isini uyurebdnen amerikis usityvo Tanxmobas ruseTis po-litikaze ukrainasa da saqarTveloSi.

isini uyurebdnen Cven mier siriis `daSoSminebas~, iranis agentisa axlo aRmosavleTSi. Cven gavagzavneT elCi siriaSi, imis miuxedavad, rom siria aZlierebs Tavis marwuxebs li-banze, amaragebs hezbolas „skadebiT“ da ganamtkicebs Tavis sakvanZo rols iran-hezbola-hamasis aliansSi.

isini uyurebdnen amerikis administraciis mier britaneTis gaumarTlebel gakicxvas folklendis kunZulebTan dakavSi-rebiT, mis agdebul damokidebulebas israelTan, CexeTisa da poloneTis gariyvas.

isini xedaven aSS-s pasiurobas veneseulis prezidentis ugo Cavesis mimarT, romelic ruseTTan da iranTan samxedro da komerciuli TanamSromlobis gziT, antiamerikul „boli-varistul“ koalicias awyobs.

es ar aris mxolod amerika, romelic sustdeba, es aris ame-rika, romelic ukan ixevs _ amtkicebs, ratificirebas uke-Tebs da xmamaRla acxadebs Tavis dasustebas, iwvevs mzard, Zlier qveynebs, rom amoavson vakuumi.

es ar aris ukan daxeva daukvirveblobis gamo. es aris ga-miznuli, principuli nabiji. es aris obamas mier miRebuli, amerikuli codvebis Sesaxeb mesame msoflios narativis Se-saniSnavi aRsruleba. igi movida, rom samyaro am upativce-mulobisgan da batonobisgan gadaarCinos. gasul seqtembers gaero-s generaluri asambleis mimarT warmoTqmul mis si-tyvaSi is ambobs, rom „arc erTi calkeuli saxelmwifo ar unda ecados sxva saxelmwifoze gabatonebas“ (gamoicaniT, romeli iyo gabatonebuli saxelmwifo bolo ori aTwleulis ganmavlobaSi?). igi aseve uaryofs nebismier „msoflio wesri-gs, romelic erT saxelmwifos an adamianTan jgufs sxvebze maRla ayenebs“ (nato? dasavleTi?).

obamas politikidan da principebidan gamomdinare, bra-zilia da TurqeTi racionalurad moqmedeben. ratom ar unda dafaron ahmadineJadis birTvuli ambiciebi? Tu ame-rika ukan ixevs iranTan, CineTTan, ruseTTan da venesue-lasTan, ratom ar unda gaamyaron sakuTari investiciebi? obamasi ar geSinia da amave dros, gaqvs SesaZlebloba, rom bevri miiRo amerikis mtrebisgan. bolos da bolos, maT imis mainc sjeraT, rom megobrebs unda daexmaron da mtrebi unda dasajon.

racionaluria Tu ara barak obamas sagareo politika?

dagvaviwyda... sagareo

politikuri maCoisturi

eqsperimentis Sedegebi?

amerikis uZvelesi

mokavSireebi evropaSi

mis winaaRmdeg ganewyvnen.

mTavrobebi sajarod

akritikebdnen vaSingtonis

sxvadasxva gadawyvetilebas

da uars acxadebdnen misi

qmedebebis mxardaWeraze.

13liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 16: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

termin „opozicias“ saqarTvelo-Si aramyari mniSvneloba aqvs, radgan jer ar aris miRweuli Tanxmoba ima-ze, Tu ras unda niSnavdes es termini. opoziciis yvelaze agresiuli nawili Tvlis, rom mxolod isini floben legitimur uflebas, rom gansazR-vron, vin aris namdvili opozicia. amgvari azrovnebis mixedviT, „opozi-cia“ niSnavs „imas, vinc winaaRmdego-bas uwevs“, da is, vinc yvelaze met winaaRmdegobas wevs, yvelaze serio-zuli opozicia gamodis, ara? imis mizezi, rom msgavsi damokidebuleba arsebobs, Cemi mosazrebiT, sabWoTa warsulSi unda veZeboT, radgan ma-Sin partia da saxelmwifo iyo erTi da igive da iyo ganuzomlad Zlieri, amitom, mis winaaRmdeg rCeboda mxo-lod erTi Zlieri opoziciuri azris adgili.

axla situacia Seicvala. miuxeda-vad imisa, rom mmarTveli partia sa-xelmwifosTan aris asocirebuli, ko-munistur mmarTvelobasTan Sedareba arc ki SeiZleba. opoziciis cneba, si-namdvileSi, gacilebiT ufro nakle-bad dramatulia, vidre xalxs hgonia. isini, visac opozicias veZaxiT, arian ubralo adamianebi, romlebmac ram-denime politikuri cxovreba gaiares, ar moswonT axlandeli mTavroba da axerxeben televiziiT gamoCenas.

mosaxleobas es ar moswons. mosa-xleobas unda, rom maTi problemebi mogvardes, uflebebi daculi iyos, qveyana iyos usafrTxo da mSvido-biani. erT-erTi mTavari mizezi, ris

ratom aris opozicia susti

Tvalsazrisi

mmarTveli gundis gamarjvebis mizezi maTi siyoCaRec aris,

opoziciuri partiebis SecdomebTan erTad. axla swored amaze

vapireb saubars, ratom iyo opoziciis kampania araefeqturi.

mark maleni

sebis didi nawili mmarTvel partias miuvida. Zalian cota miiRo opozi-ciam. rodesac finansuri daxmareba opozicias misdioda, is dumda, rad-gan sagadasaxado inspeqciis eSinoda. Cemi STabeWdilebiT, axla es nakle-bad xdeba imitom, rom bolo arCe-vnebi naklebad mniSvnelovani iyo, Tu mTavroba ufro momwifebuli an TviTdajerebuli gaxda, CemTvis uc-nobia. saintereso iqneba imisi naxva, gadawyvets Tu ara mTavroba, sapar-lamento arCevnebis win gamosvlas

politikis fundamenturi gakveTili is aris, rom Zlieri partia ar SeiZleba iyos ramis winaaRmdeg, is unda iyos raRacis mxardasaWerad.

gamoc, mmarTvelma gundma bolo ar-CevnebSi gaimarjva, is aris, rom maT es gaiazres da naTlad laparakobd-nen problemebis gadaWraze. maT hqon-daT SesaniSnavi winasaarCevno kampa-nia. amitom, gamarjvebis mizezi maTi siyoCaRec aris, opoziciuri partie-bis SecdomebTan erTad. amavdrou-lad, opoziciis kampania iyo araefe-qturi da axla swored amaze vapireb saubars.

bolo saprezidento da saparla-mento arCevnebSi finansuri resur-

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

14 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 17: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

Tvalsazrisi

da biznesmenebisTvis imis sajarod, naTlad da xmamaRla Tqmas, rom maT SiSis gareSe SeeZlebaT opoziciuri partiebis dafinanseba. SiSi biznesebs axla jer kidev aqvT.

igive SeiZleba iTqvas calkeul damfinanseblebzec. bolo wlebSi im adamianebs, romlebic opozicias uWerdnen mxars, an narkotikebs aR-mouCendnen jibeSi an samuSaos akar-gvinebdnen. situacia gamosworebis gzazea, magram SiSi jer ar gamqrala.

opoziciuri partiebis sisustis ki-dev erTi mizezi is aris, rom maT ar esmiT, ra aris koaliciebi. koalicia aris partiebis aliansi. partiebi aris adamianebis jgufebi, romlebic Tan-xmdebian garkveul Rirebulebebze da politikaze. sabWoebi, meore mxriv, adamianebis Sekrebebia. es ori erT-maneTSi ar unda agverios. garkveuli mizeziT, opoziciur partiebs surT sxvadasxva koaliciis Seqmna manamde, vidre Camoayalibeben myar partiul struqturas da eyolebaT bevri mxardamWeri. rogor grZnoben Tavs mxardamWerebi, rodesac erT dRes televiziiT igeben, rom maTi partia aliansSi Sevida sxva partiasTan? es niSnavs imas, rom isini, anu mxarda-mWerebi, iyvnen ara partiaSi, aramed ubralod mxars uWerdnen liders.

politikis fundamenturi gakveTi-li is aris, rom Zlieri partia ar Sei-Zleba iyos ramis winaaRmdeg, is unda iyos raRacis mxardasaWerad. partiam, romelic Tavis Tavs gansazRvravs mxolod rogorc raRacis winaaRm-deg mimarTuls, SeiZleba ilaparakos mxolod imaze, ris winaaRmdegac aris mimarTuli. aseT saubars ki male gas-dis yavli. Tu amomrCevels saqarTve-loSi SeekiTxebian, Tu romeli partia ras uWers mxars, maT pasuxis gacema Zalian gauWirdebaT, radgan partie-bi ZiriTadad erTmaneTze saubriT arian dakavebulebi. SemTxveviTi ar aris is, rom is opoziciuri partiebi, romlebmac bolo arCevnebSi yvelaze meti xma miiRes, swored is partiebia, romlebic saubroben, Tu ras gaake-Tebdnen da ara mxolod imaze, Tu ris winaaRmdeg gamodian. xalxi maT moti-vebs ukeT igebs.

sainteresoa imaze dakvirveba, Tu

vulocav qarTvel xalxs ad-

gilobrivi TviTmmarTvelobis

arCevnebis Catarebas. arCev-

nebs akvirdebodnen euTo-s

saerTaSoriso damkvirveblebi,

romelTa SefasebiTac, euTo-sa

da evrosabWos demokratiu-

li arCevnebis standartebTan

miaxloebis TvalsazrisiT,

saqarTveloSi progresi SeimC-

neva. gaumjobesda teqnikuri

sakiTxebi arCevnebis adminis-

trirebaSi. Tumca, dafiqsirda

zogierTi darRveva indivi-

dualur ubnebze, maT Soris

_ xmebis daTvlis procesSi.

imeds gvaZlevs centraluri

saarCevno komisiis mzadyof-

na, iyos ufro gamWvirvale da

moaxdinos reagireba saarCevno

darRvevebze. Cven euTo-sTan

erTad vTanxmdebiT, rom mniSv-

nelovani xarvezebi arCevnebis

procesSi gamosworebas saWi-

roebs.

2010 wlis 2 ivnisi

nawyveti saqarTvelos Sesaxeb

saxelmwifo mdivnis TanaSemwe

pi jei qroulis brifingi

vaSingtonSi

ramden dros uTmoben mTavari sate-levizio arxebi da Jurnal-gazeTebi konkretul politikosebs, maTi po-pularobis xarisxis gaTvaliswine-biT. bevri Zalian arapopularuli politikosia, romelsac mediaSi didi dro eTmoba. qarTul televiziaSi, axal ambebTan erTad, Cveuli forma-tis gadacemaa interviuebi ramdenime politikosTan, romlebic erTmaneTs ver itanen. amgvari formati televi-ziisTvis ramdenadme momgebiania: te-levizia gamoiyureba rogorc Zalian demokratiuli, radgan eTers uTmobs dapirispirebul mosazrebebs; aseTi gadacemebis gakeTebas didi momzade-ba ar sWirdeba, radgan bevr resurss, gamoZiebas da kvlevas ar saWiroebs; aseve, telemayurebels sTavazobs Seuracxyofebebs, Cxubs, agresias, rac saxaliso sayurebeli SeiZleba gamovides. iqidan gamomdinare, rom mTavroba ama Tu im gziT akontrole-bs nacionalur telearxebs, mas Seu-Zlia uTxras ucxoel kritikosebs, rom samarTliani da demokratiulia, radgan opozicias tribuna eTmoba. amgvari programebi satelevizio sa-ReWi rezinebia. isini gvTavazoben cota ufro met garTobas, vidre, vTqvaT, fanjaraSi yurebas da realu-rad aranair sakvebs.

aseTi Souebis Sedegi is aris, rom opoziciis liderebs moaCvenebs, Ti-Tqos isini individualurad metad mniSvnelovani arian. maTi ambicia xdeba televiziaSi moxvedra da ara amomrCevelTan urTierTobis damya-reba. isini xdebian mniSvnelovani, radgan Cndebian televiziiT da te-leviziiT Cndebian imitom, rom war-sulSic Cndebodnen. maT oponentebs xelisuflebidan realuri samuSao da pasuxismgebloba mainc aqvT. erT-er-Ti yvelaze samwuxaro faqti is aris, Tu ra cudad ician opoziciis lide-rebma is Tema, romelzec kamaToben.

savaraudod, aseTi satelevizio gadacemebs yvelaze saSiSi grZelva-diani gavlena eqnebaT bavSvebze. ro-desac bavSvebi xedaven am gadacemebs, eqmnebaT iseTi STabeWdileba, rom politikosebs Soris saubris mane-ra is swori salaparako diskursia, romelic sxva adamianebTan SeiZleba

hqondeT. es xom ase ar aris! da bolos, opozicias ar aqvs pasu-

xismgebloba. mTavrobam da mmarTvel-ma partiam amas xeli Seuwyves imiT, rom maT ar misces saSualeba, rom se-riozul postebze aerCiaT. Tu opo-ziciis wevri iqneboda qalaqis meri, an ministri, an rame sxva saxelmwifo Tanamdebobis piri, xalxs eqneboda imisi saSualeba, rom daenaxa, Tu risi miRweva SeuZlia mas. axla amomrCeve-li xedavs mxolod imas, rasac amboben da ara imas, rasac akeTeben. es ki opo-zicionerebs ubiZgebs, saqmis gakeTe-bis nacvlad, ufro da ufro ararea-luri gancxadebebi akeTon da yuradRebis miqcevis gzebi eZebon.

inglisuridan Targmna giorgi cxadaiam

15liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 18: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

interviu

batono navaro, winasaarCevno kvle-vebis gaTvaliswinebiT, ra Sedegebi aRmoCnda moulodneli ukve arCev-nebis Semdeg?

vfiqrob, erT-erTi yvelaze sain-tereso maCvenebeli, rac arCevnebze gamovlinda, sxvadasxva regionSi opoziciuri partiebis kandidate-bze xmebis gansxvavebuli gadanawi-lebaa. magaliTad, TbilisSi `alian-si saqarTvelosTvis~ dominirebda, regionebSi, mTlianobaSi, sxvebs `qristian-demokratebma~ ajobes. axalqalaqSi ki `alianss~ `mrewve-lebma~ gauswres. SeuZlebelia imis gansazRvra, Tu ratom gaakeTa aseTi arCevani mosaxleobam da es raze metyvelebs. Tumca, saintere-so faqtia, rom opoziciur partie-bs Soris garkveuli doziT yvelam moipova mxardaWera.

2008 wels saprezidento arCevne-bisas Tbilisi opozicias uWerda mxars, 2010-Si sxva Sedegebi mi-viReT. TiTqos am arCevnebs unda eCvenebina, rom sazogadoeba xeli-suflebas pasuxs mosTxovs omisa da saerTaSoriso arenaze popula-robis dakargvis gamo. ratom moxda sapirispiro?

lokaluri arCevaniinterviu erovnul-demokratiuli institutis saqarTvelos ofisis xelmZRvanelTan,

luis navarosTan

TviTmmarTvelobis arCevnebSi gamarjveba ar niSnavs imas, rom sxva tipis

arCevnebSi xmebi aseTive principiT gadanawildeboda.

erTi wlis ganmavlobaSi xalxs dro hqonda, efiqra, axali Sefa-sebebi gaekeTebina da gadaewyvita, ra moswonT da risi sjeraT. Se-saZloa, gadawyvites, rom garemo ukeTesobisken Seicvala.

Tumca, mniSvnelovani faqtori is aris, rom am arCevnebze qarTvelma moqalaqeebma arCevani lokalur sakiTxebze dayrdnobiT gaakeTes. rTulia, vTqvaT, ra Sedegi iqnebo-da, TviTmmarTvelobis nacvlad, sa-parlamento an sxva tipis arCevnebi rom yofiliyo. TviTmmarTvelobis arCevnebi xelisuflebisTvis momge-biani aRmoCnda. Cveni gamokiTxvis mixedviT, bevr qarTvels miaCnia, rom saqarTvelo ar aris demokra-tiuli qveyana, da Cemi azriT, es aRqma ar Seicvleboda bolo perio-dSi. magram mTavari is aris, Tu ras irCev am konkretul arCevnebze. dasaqmeba yvela arCevnebze SeiZ-leba prioritetuli iyos. magram teritoriuli mTlianoba, sityvis Tavisufleba, demokratiuli re-formebi _ am sakiTxebis mogvarebas xalxi ufro parlamentisgan elis, vidre municipalitetisgan.

rogor imoqmedebs es mxardaWera xelisuflebaze?

nebismieri mTavroba yovelTvis safrTxeSia, daijeros, rom dRes Tu gaimarjva, xvalac aucile-blad gaimarjvebs. safrTxes saku-Tari Zalebis zedmeti rwmena qmnis. magram am konkretul SemTxvevaze ver vityvi, ra SeiZleba moxdes.

Cven mier gamokiTxulTa 52% ambobs, rom maT ar moswonT xeli-suflebis mier ruseTTan warmo-ebuli politika; 32%-s moswons; 20%-iani sxvaobaa. es gamowvevaa

opoziciisTvis. iseTi gamosavali unda moifiqron, rasac amomrCev-lebi iTxoven. es advili ar aris, radgan gamokiTxulTa or mesameds arc opozicionerebis ruseTSi vizitebi moswons. erTmaneTisgan gansxvavdeba problema da misi ga-dawyvetis gzebi. is, rom qarTvele-bs ruseTTan mTavrobis politika ar moswonT, es imas ar niSnavs, rom mTavrobis winaaRmdeg midian.

raze metyvelebs amomrCevelTa aqtivobis maCvenebeli _ daaxlo-ebiT saSualod 50 procenti am arCevnebze?

zogadad, qveynis naxevari rom xmis misacemad midis, es maRali aqtivobaa. es SeiZleba imas niS-navdes, rom nawilobriv ukeTeso-bisken Seicvala saarCevno proce-si. ver vityviT, rom yvelaferi kargad aris, an cudad. Tumca, wina arCevnebTan SedarebiT, win gadadgmuli nabijia. axla opo-ziciac ufro Zlieri iyo; aseve, iyo TviTon neba amomrCevelTa mxridan, rom arCevani daefiqsire-binaT. am yvelaferma erToblivad gansazRvra es aqtivoba.

ra Tqva am arCevaniT mosaxleobam; ras moiTxovs igi momavalSi xeli-suflebisgan da opoziciisgan?

Cveni gamokiTxvac gviCvenebs, rom qarTvelebi yvelaze met daxmarebas dasaqmebaze moiTxoven, aseve, amomrCevlebi yuradRebas gaamaxvi-leben komunaluri servisebis fasebzec. Cemi azriT, momaval arCevnebSi es sakiTxebi iqneba aqtualuri.

esaubra rusudan fanoziSvili

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

16 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 19: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

politika

politikuri wyalgamyofi 30 maisis arCevnebi, SesaZloa, wyalgamyofi aRmoCndes opoziciis SigniT: erT mxares

zomieri „aliansi“ aRmoCndes, meore mxares ki _ radikaluri opozicia.

maia wiklauri

sozar subarma, romelmac 31 maiss, arCevnebis meore dRes `aliansis~ ri-gebi oficialurad datova, faqto-brivad ki arCevnebs maSin gamoeTiSa, roca erTi TviT adre sakrebulos TavmjdomareobisTvis brZola Sewyvi-ta, radiointerviuSi ganacxada: `hi-tleris winaaRmdeg stalini da Cer-Cili erTad idgnen. kargad viciT, erTi rogori demokratic iyo da me-ore rogori avtokrati. politikur ZalTa dRevandel konfiguraciaSi Tu raime Sedegi iqneba SesaZlebeli, fiqri yvelaferze SeiZleba~.

es iyo subaris pasuxi Jurnalistis kiTxvaze: gaCeCilaZe-oqruaSvili-burjanaZis aliansis Seqmnis SemTxve-vaSi iTanamSromlebs Tu ara yofili saxalxo damcveli am politikoseb-Tan.

amgvari aliansis Seqmnas jerjero-biT arc erTi politikosi ar adas-turebs, Tumca subaris pasuxidan

gamomdinare, SeiZleba iTqvas, rom, miuxedavad politikuri procesebis saarCevno sibrtyeSi gadatanis mc-delobisa, amgvari radikaluri Za-lis Seqmnis aucileblobas qarTuli politikuri speqtris mniSvnelovani nawili kvlav xedavs.

roca subari am gancxadebas akeTeb-da, misi yofili Tanagundeli irakli alasania `aliansis~ ofisSi specia-lur preskonferencias marTavda, sadac 30 maisis TviTmmarTvelobis arCevnebis Sedegebi Seajama.

xmaTa 19 procenti, romelic `aliansma saqarTvelosTvis~ Tbilis-Si daagrova, azrTa sxvadasxvaobis mizezi gaxda. mTavari kiTxvaa _ es Sedegi `aliansis~ SesaZleblobebis minimumi iyo Tu maqsimumi?

preskonferenciaze irakli alasa-niam aRniSna, rom, miuxedavad `Zalian didi naklovanebebisa, arCevnebi Sed-ga, Tbilisma arCevani gaakeTa~; me-

tic, man Tavisi mTavari oponentis, gigi ugulavas mxardamWerebic axsena da maT imedebis gamarTleba usurva. qarTuli politikuri cxovrebisTvis am uCveulod konstruqciuli gancxa-debiT alasania kidev erTxel Seecada zomieri politikosis imiji moergo, romelic xelisuflebis Secvlas mxo-lod konstituciur CarCoebsa da va-debSi Seecdeba: `sazogadoebis didma nawilma mxari dagviWira. Cveni mTava-ri gamarjveba swored es aris. „alian-si“ gamoikveTa, rogorc yvelaze Zlieri, ualternativo opoziciuri Zala... mTavari gamocda jer kidev win gvelodeba, 2012 wlis saparlamento arCevnebis saxiT~.

alasanias es konstruqciuloba da mis mier ramdenjerme naxsenebi si-tyvebi: `miRweva~, `warmateba~, `gamar-jveba~, yofili Tanagundelebisa da danarCeni opoziciis mxridan mkacri kritikis mizezi gaxda. maT es ugula-

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

17liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 20: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

politika

vas Sedegebis legitimaciad, gangeb dagegmil damarcxebad da xelisu-flebasTan garigebad aRiqves.

`aliansidan~ wasuli subaris mTa-vari argumenti is iyo, rom Tbilis-Si miRebuli 19 procenti, xolo sa-qarTvelos masStabiT 9 procenti „aliansisTvis“, `gamarjveba~ ki ara, didi marcxia. subari yofil Tanagun-delebs adanaSaulebs imaSi, rom maT gamarjvebis realuri Sansi xelidan gauSves, radgan saarCevno kampania arasworad dagegmes da mosagebad araferi gaakeTes.

„gamarjveba iqneboda alasanias me-roba da umravlesoba sakrebuloSi. Cven amisTvis vibrZodiT~.

subari miiCnevs, rom `alianss~ agresiuli kampania rom ewarmoebina, bevrad ufro ukeTes Sedegs miiReb-da.

`Cven gamudmebiT ar vakritikebdiT gigi ugulavas gaflanguli biujeti-sa da saarCevno kampaniaSi adminis-traciuli resursebis gamoyenebis gamo... ufro agresiulebi unda vyo-filiyaviT; unda gamovsuliyaviT da adamianebis uflebebis darRvevis konkretuli SemTxvevebi unda gagve-protestebina. ar unda gavCerebu-liyaviT, sanam saTanadod ar dasjid-nen damnaSaveebs“, _ ambobs subari.

`aliansis~ kidev ori naklebad aqtiuri wevri, romlebmac arCevne-bis Semdeg aseve datoves politikuri erToba, alasanias zomier politikas akritikebs. koka guncaZes da irakli baTiaSvilis jer ar uTqvamT visTan erTad gaagrZeleben brZolas, Tumca partniorebs radikalur opoziciaSi ukve eZeben.

„daicavi saqarTvelos“ erT-erTi damfuZnebeli da levan gaCeCilaZis megobari koka guncaZe ambobs, rom is da gaCeCilaZe `gayalbebuli arCe-vnebis Semdeg molaparakebebs yvela opoziciur ZalasTan awarmoeben~. `erT mxares arian xelisuflebasTan „Serigebuli“ Zalebi, meore mxares ki isini varT, vinc vibrZolebT xelisu-flebis vadamde Sesacvlelad~, _ am-bobs guncaZe.

TviTmmarTvelobis vadamdeli ar-Cevnebis daniSvniT xelisuflebam dauTmo opozicias, romelic poli-

tikuri brZolisTvis quCas iyeneb-da. saarCevno maraTonSi opoziciis didi nawili CaerTo. maT Soris ra-dikaluri opoziciis nawilic aR-moCnda. radikalebis meore nawilma _ nino burjanaZem, romelmac arCev-nebs boikoti gamoucxada, winasaar-Cevno samzadisis fonze aqtualoba dakarga. parlamentis yofili Ta-vmjdomaris pozicia ucvlelia: is mxolod vadamdel saprezidento da saparlamento arCevnebSi miiRebs monawileobas.

`quCis~ opoziciis meore frTam _ `erovnulma sabWom~ arCevnebSi mo-nawileobiT scada sakuTari reitin-gis Semowmeba. isini ar malavdnen, rom arCevnebSi monawileoba axali saprotesto talRis asagoreblad sWirdebodaT _ `erovnuli sabWos~ liderebma winasaarCevno kampaniaSi CabmisTanave, arCevnebis gayalbebis SemTxvevaSi, quCaSi gasvlis piroba dades.

`erovnuli sabWosa~ da danarCeni radikalebis gegmebSi mniSvnelovani cvlilebebi Seitana alasanias 19-ma procentma da mis mier arCevnebis Se-degebis aRiarebam. am pirobebSi me-7 adgilze gasuli `erovnuli sabWo~, romelic, alasaniasgan gansxvavebiT, arCevnebis Sedegebs undoblobas ucxadebs, opoziciuri eleqtoratis quCaSi gamoyvanas ver SeZlebda.

`erovnuli sabWo~ da sxva politi-kuri moTamaSeebi, romlebsac `alian-sis~ konstruqciuloba xels uSliT, Seecdebian sxva politikuri part-niorebi moZebnon.

ganaTlebis yofili ministri, po-litologi gia nodia ambobs, rom ar-Cevnebis Semdeg radikaluri Zalebis gaaqtiureba mosalodnelia, radgan maT `marginalizaciis safrTxe~ igr-Znes.

„arCevnebis SedegebiT gamoCnda, rom mosaxleoba zomier da konstituciur meTodebze orientirebul politikas irCevs. Tu politikuri mdgomareoba normalur konstituciur sazRvrebSi dabrundeba, am sivrceSi radikalebis adgili aRar iqneba“, _ ambobs nodia.

2010 wlis aprilSi NDI-is mier Cata-rebuli kvlevis monacemebiT, gamoki-TxulTa 44 procenti swored zomier

politikas uWers mxars, radikalurs ki _ mxolod 18.

zogierTi eqspertis azriT, ala-sania da „aliansi“ axla saintereso poziciaze imyofebian imisaTvis, rom radikalur Zalebs gaemijnon da saku-Tari adgili daimkvidron politikur sivrceSi.

amave dros alasanias konstruqciu-li Sefasebebi da misi zomieri poli-tika imis safrTxesac qmnis, rom igi xelisuflebis satelitad aRiqvan. es safrTxe alasanias opoziciaSi gadas-vlisTanave gaCnda da mis Tavidan asa-cileblad opozicionerma alasaniam araerTi radikaluri nabiji gadadga _ xan aprilis quCis aqciebSi mona-wileobda, xanac, opoziciis gaerTia-nebis sababiT, yvelaze radikalur ZalebTan awarmoebda molaparakebebs.

PR teqnologi soso galumaSvili ambobs, rom `arCevnebze miRebuli Sedegi `aliansisTvis~ da misi lide-risTvis mosaxleobis mier micemuli „foraa“, raTa am Zalam damoukidebe-li da Tanmimdevruli politika awar-moos~.

irakli alasaniam ukve ganacxada, rom sakuTar partiasTan da „alian-sis“ sxva wevrebTan erTad 2012 wlis saparlamento arCevnebisTvis emzadeba da regionebSi, romlebic sruliad ig-norirebuli iyo `aliansis~ mier, par-tiuli struqturis ganviTarebasa da meti mxardaWeris mopovebas gegmavs.

TviTmmarTvelobis arCevnebis eiforia dasrulda. savaraudod, gayalbebuli Sedegebis gasaprotes-teblad radikaluri opozicia xalxs quCaSi ukve veRar gamoiyvans, Tumca arc xelisuflebis vadamde Secvlis mcdelobebze aiRebs xels. presaSi gavrcelebuli axali radikaluri aliansis konturebi, rasac jer ara-vin adasturebs, SesaZloa, ufro mka-fio gaxdes.

2012 wlamde `alianss~ da mis li-ders mudmivad eqnebaT cduneba dauS-van Secdoma da an xelisuflebisadmi loialurad ganwyobilTa iarliyi daimsaxuron, an radikalebTan erTad aRmoCndnen. es riski kidev ufro gai-zrdeba, Tu `aliansi~ iseTive araTan-mimdevruli iqneba, rogorc winasaar-Cevno periodSi iyo.

inga grigolia

kaxa kukava

18 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 21: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

opoziciuri partiebi sakrebu-loSi umciresobaSi arian. dapiris-pirebis SemTxvevaSi, politikur procesebze maTi gavlena SeiZleba kidev ufro Semcirdes.

TviTmmarTvelobis arCevnebis Sedegad opoziciam dedaqalaqis sakrebuloSi mxolod 11 mandati moipova, Tumca 2002 wlis Semdeg es mainc yvelaze mravalpartiuli sakrebulo iqneba TbilisSi.

opozicia sakrebuloSi

rogorc minimum, fexburTis gundi sakanonmdeblo organoSi moxvedrili opozicionerebis raodenoba fexburTis

gundis Sesaqmnelad sakmarisi iqneboda, magram _ ara politikuri amindis.

nino gogua

politika

`aliansi saqarTvelos“ 5 kandi-dati, `qristian-demokratebis“ _ 3, `erovnuli sabWos“ _ 2 da `mrewve-lebis~ _ 1 warmomadgeneli muSao-bas ivnisis bolodan daiwyeben.

ra SeuZlia 11-kacian opozicias 50-mandatian sakrebuloSi, sadac umravlesobas _ 39 mandats `nacio-naluri moZraoba~ flobs?

winasaarCevno periodSi `garda-mtexi politikuri brZolisTvis~

da meris savarZlis morgebisTvis SemarTuli opozicia ambobs, rom politikur procesebSi gardatexis Setana sakrebulodan, `nacionali~ meris pirobebSic SesaZlebelia.

yvelaze xmauriani winasaarCevno dapirebis avtorebi _ `qristian-demokratebi~, tarifebis gaia-febisTvis brZolas samkaciani SemadgenlobiTa da ugulavas mxar-daWeriT apireben.

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

inga grigolia

kaxa kukava

zurab abaSiZe

koba daviTaSvili

19liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 22: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

politika

`ugulavam Tqva, rom opoziciis SemoTavazebas gaiTvaliswinebs. Tu es morigi demagogia ar aris, Cven davumtkicebT, rom tarifebis gaiafeba realuria~, _ acxadebs sakrebulos wevri, `qristian-de-mokratebis“ siis pirveli nomeri, inga grigolia.

Tu gigi ugulava giorgi Wantu-rias winasaarCevno dapirebis Ses-rulebaSi monawileobas ar miiRebs, zomieri `qristian-demokratebi~ sakrebulos SenobasTan masobrivi demonstraciebis mowyobas gegma-ven.

aqciebis gamarTviT imuqreba `erovnuli sabWoc~, romlis we-vrebsac am saqmianobaSi didi gamo-cdileba aqvT. Tumca, sakrebuloSi gasuli kukava-daviTaSvili xalxs ukve sakuTari winasaarCevno dapi-rebis _ xelmisawvdomi jandacvis moTxovniT Sekrebs.

`Tbiliselebis 95 procentis dakveTa xelmisawvdomi jandacvaa. am xalxis did nawils sakrebulos Senobis win davayenebT“, _ imedov-nebs kaxa kukava.

wina mowvevis sakrebuloSi opo-ziciidan mxolod ori deputati moxvda _ `saxalxo partiis~ lide-ri koba daviTaSvili da `leibo-risti~ paata jiblaZe.

jiblaZes, romlis partiam amje-rad TviTmmarTvelobis arCevnebs boikoti gamoucxada, 11-kaciani opoziciis revoluciuri gegmebis ar sjera.

`2008 wlis gazafxulze aqciebze 300 aTasi adamiani idga da amas xe-lisuflebaze araviTari gavlena ar mouxdenia. `respublikelebi~ da `axali memarjveneebi~ 2008 wels parlamentSi ar Sevidnen im mize-ziT, rom umciresobaSi varT da iq yofnas azri ar aqvso, da neta axla risi imedi aqvT?~ _ ambobs jibla-Ze.

`aliansi“ Seecdeba, gansxvavebu-li strategia hqondes: `roca opo-ziciaSi gamokveTili lideri xar, ufro maRalia pasuxismgeblobac. Tumca, rodesac umciresobaSi xar, bunebrivia, is gegmebi icv-leba, romelic winasaarCevno kam-

paniis dros gvqonda. sakrebulo unda iyos mTavari politikuri instrumenti centraluri xelisu-flebis Tavgasulobis winaaRmdeg da Tbilisis biujeti xalxis sam-saxurSi unda Cadges“, _ acxadebs xidaSeli.

umciresobaSi yofna pirveli fa-qtoria, rac opozicias SesaZle-blobas arTmevs iseve efeqturad gamoiyenos sakrebulo, rogorc es mixeil saakaSvilma 2002 wels ga-akeTa.

swored sakrebulodan iwyeba mi-xeil saakaSvilis aRmasrulebel xelisuflebaSi mosvla. konsul-taciebis Sedegad 2002 wlis 4 no-embers `leiboristulma partiam~ `nacionaluri moZraobis~ kandi-dats dauWira mxari da saakaSvili sakrebulos Tavmjdomaris post-ze, umravlesobaSi aRmoCnda. `lei-boristul partiaSi~ myofi zurab Jvania mis moadgiled dainiSna.

miuxedavd imisa, rom opoziciur fraqciebs Soris dapirispireba pirvelive dRidan daiwyo, mraval-partiul sakrebulos `SevardnaZis reJimis dasasrulis dasawyisad~ afasebdnen politikosebi. `Cven Se-vZlebT, rom qalaqs ufaso saswra-fo daxmareba emsaxurebodes da dawyebiTi klasebis moswavleebs ufaso saxelmZRvaneloebi dau-

`aliansi saqarTvelosTvis~Tina xidaSelidaviT saganeliZezurab abaSiZenaTela maWavarianiviqtor doliZe

`qristian-demokratiuli moZraoba~:inga grigoliajaba samuSiazaza gabunia

`erovnuli sabWo~kaxa kukavakoba daviTaSvili

,,mrewvelebi~giorgi tyemalaZe

sakrebulos opozicia

rigdeT. zodelavasTan (Tbilisis maSindeli meri) Zalian princi-puli saubaria saWiro! davayene-bT qalaqis mTavrobis impiCmentis sakiTxsac~, _ acxadebda mixeil sa-akaSvili. Tumca, xelisuflebis Se-cvla opoziciam mxolod masobrivi quCis aqciebiT SeZlo.

opoziciuri fraqciebis urTier-Toba aranakleb mwvave sakiTxi Sei-Zleba aRmoCndes axal sakrebulo-Sic.

`sakrebuloSi `qdm“-s imedi ar maqvs. Tu grigolias eqneba rai-me damoukidebeli iniciativebi, ar gamovricxav Cven sasargeblod iyos aqtiuri. inga pragmatuli, an-gariSiani adamiania da ar mgonia, Secdoma dauSvas“, _ acxadebs kaxa kukava.

`qristian-demokratebi~ pir-vel rigSi gigi ugulavasTan Ta-namSromlobis aucileblobaze saubroben da mxolod Semdeg _ sakrebuloSi opoziciis erTian strategiaze.

`is faqti, rom mesame adgilze gavediT, niSnavs, rom xelisufle-ba ar gviqmnis sasaTbure pirobe-bs. sxvebisgan gansxvavebiT, arCe-vnebisas `qristian-demokratebs“ or frontze gviwevda brZola _ xelisuflebasac da opoziciasac erTnairad vupirispirdebodiT“, _ ambobs grigolia.

sakrebulos 11 opozicioner we-vrs fexburTis gundiviT SesaTama-Seblad Tveze naklebi rCeba. axa-li sakrebulo ukve ivnisis bolos Seikribeba. daiwyeba fraqciebis, komisiebis Camoyalibebis, sakrebu-los Tavmjdomaris da misi moadgi-lis SerCevis procedurebi.

umciresobaSi darCenili opozi-cia jerjerobiT TamaSgare mdgo-mareobaSi aRmoCnda. am etapze maT mxolod sakrebuloSi mimdinare procesebis sajarod gamotanis Se-saZlebloba moipoves. Tu gaviTva-liswinebT imas, rom esec xelisu-flebis kontrolis erT-erTi meqanizmia, opozicia politikur TamaSSi CarTvas, savaraudod, sa-zogadoebrivi azris Seqmnis gziT Seecdeba.

20 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 23: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

politika

saarCevno darRvevebi

diplomatiuri Sefaseba`koordinatori qalebi ubnebze~, uxeSi darRvevebi eTnikuri umciresobebiT

dasaxlebul regionebSi da piradobis mowmebebis arqona sapatimroebSi,

2010 wlis arCevnebis yvelaze seriozul xarvezebad CaiTvala.

rusudan fanoziSvili

`saarCevno ubanze misulma erT-erTma amomrCevelma urnaSi, biule-tenis nacvlad, piradobis mowmoba Caagdo. meoregan komisiis wevrebma damkvirvebeli iaraRiT daaSines... erT-erT ubanze `nacionalurma mo-Zraobam~ xmebis 100 procentze meti daagrova _ 500 registrirebuli amomrCevlidan 550 xma miiRo~, _ ix-senebs moZraoba `mravalerovani sa-qarTvelos~ prezidenti arnold stepaniani, romlis 320 damkvirvebe-lic 30 maiss adgilobrivi TviTmmar-Tvelobis arCevnebs samcxe-javaxeTsa da qvemo qarTls akvirdeboda. am organizaciam TiTqmis yvela raioni moicva, sadac eTnikuri umciresobe-bi cxovroben. swored am regionebSi dafiqsirda yvelaze didi raodeno-bis da seriozuli saxis darRvevebi arCevnebis dRes.

miuxedavad am darRvevebisa, 2010 wlis TviTmmarTvelobis arCevnebi adgilobrivma da saerTaSoriso or-ganizaciebma, saqarTveloSi aqamde Catarebul arCevnebTan SedarebiT, yvelaze win gadadgmul nabijad Se-afases. Tumca, igive organizaciebma uamravi darRvevac aRricxes, rom-lebic, maTi SefasebiT, am saarCevno process `seriozul Crdils ayenebs~.

arCevnebis dRem, 30-ma maisma, da-mkvirveblebis zogadi SefasebiT, gan-sakuTrebuli xmauris gareSe Caiara, Tumca, am `simSvideSi~ maT amomrCe-velTa nebis gamovlenaze kontroli,

kenWisyris Sedegebis mizanmimarTuli gayalbeba, damkvirveblebze fizikuri da sityvieri zewola, saarCevno pro-cedurebis darRvevis araerTi faqti mainc aRricxes. wlevandeli arCevne-bis mTavari `aRmoCena~ ki politi-kuri partiis `koordinatori qale-bi~ iyvnen. ZiriTadad `nacionaluri moZraobis~ da zogjer `qristian-demokratebis~ momxreebi 30 maiss gan-sakuTrebulad aqtiurobdnen da im adamianebis saxels, gvars da koordi-natebs iniSnavdnen, vinc maT partias xma misca. `samarTliani arCevnebis~ damkvirveblebis gadmocemiT, am sie-

`mniSvnelovani proceduruli Secdomebi

dafiqsirda xmebis daTvlis erT meoTxedze met

SemTxvevaSi~, _ aRniSnulia damkvirveblebis daskvnaSi.

fo

to

ebi ni

no g

ogu

a

`nacionaluri moZraobis~ koordinatorebi, 30 maisi 2010

21liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 24: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

politika

bSi zogi saxelis da gvaris gaswvriv dapirebebic ewera; magaliTad, aseTi: `SvilisTvis samsaxuri unda~. `koor-dinatorebisa~ da mmarTveli partiis SefasebiT, es aRricxva kanonsawina-aRmdego ar aris. `samarTlianma ar-Cevnebma~, saia-m da euTo-m ki `ko-ordinatorebis~ mier aramxolod arCevnebis dRes, winasaarCevno perio-dSic gamoCenil gansakuTrebul aqti-vobas fsiqologiuri zewola uwodes.

`erTma qalma dareka radioeTerSi Cemi gamosvlis dros da miTxra, _ me orjer miveci gigi ugulavas xma da RmerTma Seargoso~, _ ixsenebs eka si-raZe, `samarTliani arCevnebis~ xel-mZRvaneli, romlis warmomadgenle-bic mTeli saqarTvelos masStabiT 1100 ubans akvirdebodnen. gigi ugu-lavas mxardamWerma radiomsmenelma ki axsna, rom Turme jer, winasaarCe-vno periodSi masTan misulma koor-

dinatorma misi monacemebi, piradi nomeri Caiwera, man ki koordinators furcelze xelic mouwera, anu `xma misca~. meored ki igive im qalbatons saarCevno ubanze gaumeorebia. ase-Tive `orjer xmis micemis~ SemTxve-vebi damkvirveblebma regionSic da-afiqsires. `fsiqologiuri ambavia: erTxel rom `koordinatoris~ Tan-daswrebiT im qalma `gigis xma misca~, meored saarCevno ubanzec darwmu-nebuli iqneba, rom igive kandidati unda Semoxazos. Semomedavebian: sa-arCevno ubanze misuli amomrCeveli gadawyvetilebas damoukideblad iRebso, magram es informirebul amomrCevelzea naTqvami, romelmac sakuTari uflebebi icis. Cveni pro-blema ki swored is aris, rom xSir SemTxvevaSi ase amomrCevels aqvs aR-qma, rom igi valdebulia saarCevno kabinaSic igive gaakeTos, radganac ukve raRac siaze aqvs xeli moweri-li~, _ ambobs eka siraZe.

iuristi Tamar gurCiani ixsenebs, rom naZaladevis olqis ubnebze, sa-

dac TviTon erT-erTi damkvirvebeli iyo, `nacionaluri moZraobis~ koor-dinatorebi TiTqmis yovel 5 wuTSi erTxel urekavdnen amomrCevlebs da eubnebodnen, arCevnebze misuliyv-nen. iqidan gamosulebs ki biuletenis nomrebsac ekiTxebodnen. masac miaC-nia, rom koordinatorebma arCevnebis dRes fsiqologiuri zewola moaxdi-nes.

`Tu am SemTxvevaSi daSinebas an rame msgavss hqonda adgili, maSin es, ra Tqma unda, zewolaa~, _ ambobs euTo-s elCi odri gloveri da aRniS-navs, rom zewolisa da daSinebis Sesa-xeb informacia mis organizacias jer kidev winasaarCevno periodSi hqonda.

`saarCevno periodSi dafiqsirda iseTi xarvezebi, romlebmac mosax-leobis ndoba ver aamaRla saarCevno procesis mimarT~, _ aRniSna evrosa-bWos warmomadgenelma giunter krug-

ma saarCevno procesis Sefasebisas. euTo-sa da evrosabWos `kongresis~

damkvirveblebma arCevnebis dRes sxva darRvevebTan erTad jgufurad xmis micemis, erTdroulad bevri biule-tenis Cayris faqtebi gamoavlines. Tumca, am organizaciebma yvelaze ua-ryofiTad Seafases TviTmmarTvelo-bis arCevnebze xmis daTvlis procesi. es iyo `cudi an Zalian cudi. mniSv-nelovani proceduruli Secdomebi da gamorCenebi dafiqsirda xmebis daTvlis erT meoTxedze met SemTxve-vaSi~, _ aRniSnulia daskvnaSi.

bolo monacemebiT, saarCevno ko-misiaSi sxvadasxva organizaciis da politikuri partiebis saxeliT 232 saCivari Sevida. arasamTavrobo or-ganizaciebma wels, wina wlebTan Se-darebiT saCivrebis ufro meti rao-denoba Seitanes. `ukve vicodiT, sad iqneboda problemebi da rogor unda davkvirvebodiT. ufro meti gamocdi-leba gvaqvs da konkretuli faqtebis dafiqsireba SevZeliT~, _ ambobs ar-nold stepaniani. `mravalerovani sa-

qarTvelos~ SefasebiT, eTnikuri um-ciresobebiT dasaxlebul regionebSi daaxloebiT iseTive masStabis darR-vevebi gamovlinda, rogorc adre.

wels sapatimroebSi uaresi mdgo-mareoba gamoavlines `saerTaSoriso gamWvirvalobis~ damkvirveblebma.

wels winaswar patimrobaSi myo-fi 1 080 registrirebulidan mTeli saqarTvelos masStabiT xma mxolod 1-ma patimarma misca. 2-ma TviTon Tqva uari, danarCenebma ki TavianTi sakonstitucio ufleba ver gamoiye-nes _ `administraciis warmomad-genlebis gancxadebiT, maT pirado-bis mowmobebi ar hqondaT, radgan prokuraturaSi iyo saqmeebis gan-saxilvelad gadagzavnili~, _ ambo-bs `saerTaSoriso gamWvirvalobis~ xelmZRvaneli vaxtang kobalaZe. Tumca, faqtia, rom prokuraturidan dakavebuli pirebi arCevnebisTvis piradobis mowmobebis gamotanas Tvi-Ton ver SeZlebdnen da amaze TviTon sasjelaRsrulebis administracias unda ezruna.

cesko-Si Sesuli saCivrebidan ko-misiam 15 saCivari daakmayofila, 13 _ nawilobriv. ar daakmayofila _ 63 sa-Civari, nawilobriv dakmayofilda _ 13, ar dakmayofilda _ 63, 30-s ki, sa-Civris usafuZvlobis an saCivris gan-xilvis vadis gasvlis gamo, uari eTqva ganxilvaze. Tumca damkvirveblebis moTxovnebis dakmayofilebis Sedegad ramdenime ubanze Sedegebi gabaTilda da, radganac es TviTmmarTvelobis arCevnebia, calkeul soflebSi gasa-Civrebis Sedegad miRweuli cvlile-bebi, ar aris gamoricxuli, Sedege-bzec aisaxos. rac Seexeba TviTon arCevnebis ganmavlobaSi momxdar darRvevebs, albaT saboloo suraTs isinic didad ver Secvlidnen, radgan merisa da proporciul arCevnebSi pirvel da danarCen adgilze myofi partiebis mier dagrovebuli xmebis raodenoba mkveTrad gansxvavdeboda erTmaneTisgan. `Tumca, aqve aRsaniS-navia, rom saqme adgilobrivi TviTm-marTvelobis arCevnebTan gvaqvs da, Sesabamisad, maJoritaruli wesiT ga-marTul arCevnebSi suraTi zog Se-mTxvevaSi SeiZleba Secvalos~, _ ambo-bs eka siraZe.

wels winaswar patimrobaSi myofi 1 080

registrirebulidan mTeli saqarTvelos masStabiT

xma mxolod 1-ma patimarma misca.

22 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 25: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

ramdenad iqneba mmarTveli partia mzad, rom arCevnebis wagebis Sedegad, daTmos xelisufleba da ramdenad iq-nebian wagebuli partiebi mzad Rirseu-lad aRiaron damdgari Sedegi, qveynis mosaxleobis politikuri TviTSegnebis xarisxze mianiSnebs. iseT qveynebSi, ro-goric saqarTveloa, arCevnebi mudmi-vad demokratiulobis testad aRiqmeba. gansakuTrebuli yuradReba, rogorc wesi, kenWisyris dRezea gadatanili. miuxedavad amisa, SeuZlebelia saarCev-no procesebis Sefaseba, Tu srulad ar gaviTvaliswinebT winasaarCevno perio-dSi ganviTarebul procesebsa da arCev-nebis Semdgom procedurebs.

Cven 2010 wlis 1 aprilidan vakvir-debodiT winasaarCevno periods saqar-Tvelos 73-ive olqSi, xolo arCevnebis dRes _ 1100 saarCevno ubnis damkvir-veblis, 73 saarCevno olqis damkvirve-blis, 73 mobiluri jgufisa da 15 iu-ristTa jgufis meSveobiT.

kenWisyris dRem srulad asaxa wi-nasaarCevno periodSi dafiqsirebuli tendenciebi. arCevnebis dRes, iseve rogorc winasaarCevno periodSi, aSka-rad gamoikveTa saarCevno administra-ciisa da xelisuflebis mcdeloba, mie-Ro dadebiTi Sefasebebi saerTaSoriso da adgilobrivi sadamkvirveblo orga-nizaciebisgan. Tumca, mniSvnelovania, rom mcdelobas arCevnebis Semdgom pe-riodSi Tan unda axldes nebis aSkara demonstrireba, swored es gaxdeba ar-Cevnebis saboloo Sefasebis erT-erTi yvelaze mniSvnelovani kriteriumi.

winasaarCevno periodSi centraluri saarCevno komisiisa da centraluri xe-lisuflebis mxridan namdvilad SeiniS-neboda ramdenime dadebiTi tendencia, konkretulad: partiebis mier amomr-CevelTa siis gadamowmeba da ceskos muSaoba gamovlenil xarvezebTan daka-vSirebiT, ceskos partiul wevrTa Car-

Tva/informireba ceskos saqmianobebSi, arasamTavrobo organizaciaTa CarTva rekomendaciebis SemuSavebis nawilSi (amomrCevelTa siisa da IT teqnologie-bis jgufebi) da sxva. Tumca kenWisyris dRes gamovlinda garkveuli tenden-ciebi, romlebic Crdils ayeneben ar-Cevnebis dRis dadebiTad Sefasebas. esenia: saarCevno ubnebis mimdebare te-

ritoriaze saarCevno subieqtebis aqtivistTa masStaburi agitaciis fa-qtebi. organizaciisaTvis rTulia imis gazomva, Tu ra zegavlena iqonia aman amomrCevlis nebis Tavisufal gamov-lenaze. saarCevno administraciis qveda

donis moxeleTa araSesabamisi kvali-fikaciis done da maTi arasaTanado teqnikuri uzrunvelyofa, ramac sa-mwuxarod dadebiTad ar imoqmeda zo-gadad amomrCevelTa ndobis amaRleba-ze saarCevno procesebisa da saarCevno administraciis mimarT. arCevnebis dRes dafiqsirebuli

seriozuli darRvevebi: damkvirvebel-Ta ubanze ardaSveba, maTze zewola/muqara, sxvisi piradobis mowmobiT xmis micema, xelovnurad gazrdili amomr-CevelTa raodenoba siis danarTSi, amomrCevelTa siebSi arsebul xelmo-werebTan SedarebiT, zedmeti biulete-nebis raodenoba saarCeno yuTSi. ase-Ti kategoriis darRvevebs, teqnikur Secdomebs ver vuwodebT. Tumca aqve unda aRiniSnos, rom aseTi tipis darR-vevebs masStaburi xasiaTi ar hqonia.

saarCevno olqebsa da centralur saarCevno komisiaSi saCivrebis gan-xilvis procesis dakvirvebis Sedegad, ikveTeba tendencia, romelic saarCe-vno administraciis mxridan arakom-petenturobis an/da tendenciurobis Sedegia. 2010 wlis 15 maiss, saarCevno administraciis 49 000-mde moxelis

mier demonstraciulad xelmowerilma eTikis kodeqsma Sinaarsobrivi datvir-Tva ver miiRo da mxolod „piaris“ na-wilad darCa.

„samarTliani arCevnebi“ miiCnevs, rom 2010 wlis 30 maisis adgilobrivi TviTmmarTvelobis arCevnebis Sede-gebis oficialuri SejamebisTanave, xelisuflebis, politikuri subieqte-bisa da saarCevno administraciis mxri-dan unda gamoixatos mzaoba da survi-li, raTa momavali arCevnebi Catardes ukeTes sakanonmdeblo da politikur garemoSi. moxdes demonstrireba imisa, rom xelisufleba mzadaa yvela saar-Cevno subieqti uzrunvelyofili iyos Tanabari saarCevno pirobebiT, xolo saerTaSoriso dokumentebis inter-pretireba moxdes maTi arsiTa da su-liskveTebiT da ara mxolod formalu-rad. amisaTvis vTvliT, rom:

aucilebelia daixvewos saqar-Tvelos saarCevno kanonmdebloba. gansakuTrebuli aqcenti gakeTdes winasaarCevno kampaniisa da agita-ciis nawilze; gagrZeldes muSaoba amomrCe-

velTa erTiani siis daxvewaze da uzrunvelyofil iyos am procesSi politikuri partiebisa da arasa-mTavrobo organizaciebis CarTu-loba; gadaidgas mniSvnelovani na-

bijebi amomrCevelTa ganaTlebis donisa da informirebis amaRlebis kuTxiT; gaizardos arCevnebis daniSvnis

bolo vada, raTa moeswros arCevne-bisaTvis Sesabamisi momzadeba; gadaidgas qmediTi nabijebi

qveda donis saarCevno administra-ciis moxeleTa kvalifikaciisa da codnis donis amaRlebis mimarTu-lebiT.

arCevnebi 2010 - raundi oTxi

is, Tu rogor warimarTeba saarCevno procesi, xelisuflebisaTvis

demokratiulobis xarisxis indikatoria.

eka siraZe-delone, samarTliani arCevnebisa da demokratiis saerTaSoriso sazogadoebis aRmasrulebeli direqtori

Tvalsazrisi

23liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 26: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

absoluturi Zalaufleba

saubrebi liberalizmze

jer kidev gviWirs gaviazroT, rom mxolod sxvadasxva Zalauflebriv jgufs Soris

balansiT SevZlebT demokratiul sistemad gardaqmnas da brmad vuWerT mxars da

yvelaferSi vendobiT xan erT, xan meore jgufs.

giorgi cxadaia

adgilobrivi arCevnebis Semdeg xe-lisuflebam TbilisSi xmebis daaxlo-ebiT 55% daagrova. es bevrisTvis moulodneli iyo, radgan 2008 wlis saprezidento arCevnebze TbilisSi opoziciam gaimarjva. xelisuflebis reitingi ki mas Semdgom agvistos omma da ekonomikurma krizisma kidev ufro metad Seamcira. xelisuflebam imis SiSiT, rom arCevnebs damajereblad ver moigebda, 30%-iani barieri daawe-sa, rac imas niSnavda, rom xmebis ab-soluturi umravlesobis (50% + xmas) miRebis da meore turis Catarebis gareSe, SeZlebda gamarjvebas. am fon-ze, aseTi damajerebeli gamarjveba, erTi SexedviT, marTlac ucnaurad gamoiyureba.

CemTvis Tanabrad saintereso iyo is mizezebi, Tu ratom gadasces xelisu-flebis momxreebma mas ndobis manda-ti xelaxla da ratom aRar dauWires opozicias mxari misma Zvelma momxre-ebma.

xelisuflebis tradiciuli momxre-ebis moqmedeba am arCevnebSi SeiZleba CavTvaloT, rom upasuxismgeblo iyo. maT ar mosTxoves pasuxebi xelisu-flebas Tavis Secdomebze da kvlav aranormaluri ndoba gamoucxades. amomrCevlis is nawili, romelsac pro-dasavluri kursi moswons, am SemTxve-vaSi, mxars uWers ara prodasavlur models, aramed am modelis saqar-TveloSi gamavrcelebeli misionere-bis _ prodasavluri saxelisuflebo elitis saqmianobas. xelisuflebis mi-marT ukritiko damokidebuleba swo-red amgvari midgomiT aixsneba: maT ainteresebT ara is, Tu realurad ra-mdenad ganxorcieldeba demokratiis

da ekonomikuri ganviTarebis ideebi, aramed is, rom xelisuflebaSi iyvnen iseTi adamianebi, romlebic am idea-lebis deklarirebas axdenen.

xelisuflebis warmomadgenlebma mi-sionerebis roli kargad moirges da sakuTar Tavs modernizaciis iseT apo-logetebad saxaven, romlebsac kul-turulad CamorCenil sazogadoebaSi uwevT mmarTveloba. xelisuflebis warmomadgenlebis Cveuli pozicia aris imisi gancxadeba, rom maT ician erTa-derTi swori gza dasavleTisken da amomrCevelma mxari imitom unda dauWi-

ros, rom maT gareSe qveyana velur 90-ian wlebs daubrundeba. xelisuflebis tradiciuli amomrCevelic swored amgvari kategoriebiT afasebs politi-kas. misTvis mniSvneloba aqvs konkre-tul saxelebsa da gvarebs da ara po-litikur movlenebs, romlebic ama Tu im partiisa Tu kandidatis Tvisebebze metyvelebs. politikosis amgvari Sefa-seba ar efuZneba im Sedegebs, romelic misma qmedebebma gamoiwvia, aramed Si-nagan rwmenas, rom misi kursi konkre-tuli ideisTvis ufro metis momtania, vidre sxva politikosis.

24 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 27: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

dasavleTSi didi xnis win aRmoaCi-nes, rom „Zalaufleba ryvnis, absolu-turi Zalaufleba ki absoluturad ryvnis“. dasavlel moqalaqes gaazre-buli aqvs, rom mTavroba sakuTari in-teresebis mqone organizaciaa, xolo adamiani, romelic Zalauflebas flobs, im saeWvo pirebis kategorias miekuTvneba, romelic gamudmebiT unda Seamowmo.

adamianuri bunebis da sazogadoebis kargad Seswavlam jer kidev meTvra-mete saukuneSi frangi filosofosi Sarl-lui monteskie im daskvnamde miiyvana, rom mmarTvelobis yvelaze saukeTeso forma is aris, romelSic Zalaufleba xelisuflebis sxvadasxva Stos Soris aris gadanawilebuli. ase gaCnda sakanonmdeblo, aRmasrulebe-li da sasamarTlo xelisuflebebis idea. mogvianebiT, amerikis damfuZ-nebelma mamebma e.w. „federalistis werilebSi“ am ideis damuSaveba gada-wyvites. jeims medisonma federalis-tis 51-e werilSi ganacxada: „Tu ada-mianebi angelozebi iqnebian, arc erTi mTavroba aRar dagvWirdeba. Tu ange-lozebi adamianebis marTvas daiwyeben, arc garegani da arc Sinagani kontro-li mTavrobaze aucilebeli aRar iq-neba“.

medisonis am citatidan gamomdi-nareobs, rom sazogadoebas sWirdeba

iseTi sistema, sadac erTi jgufis interesebi meore jgufis interesebs Seamowmebs da daabalansebs. mxolod am gziT aris SesaZlebeli namdvi-li demokratiisTvis brZola. axla, rodesac politikuri speqtri ar iyofa prodasavlur xelisuflebad da prurusul opoziciad, xelisu-flebisTvis 55%-iani mandatis micema demokratiisTvis iseTive safrTxis matarebelia, rogorc prezidento-bis kandidatebisTvis Tavis droze gamocxadebuli 90%-iani mxardaWera. opoziciuri speqtri dRes mravalfe-rovania, dayofa „Cven da isini“ aRar

moqmedebs. am pirobebSi, SeiZleba interesebis dabalansebis pragmatu-li politikis warmoeba. samwuxarod, xelisuflebis momxre amomrCevel-ma ver moaxerxa imisi gaazreba, rom prodasavluri opoziciis gaZliereba demokratiisTvis momavalSi sasico-cxlo mniSvnelobis iqneboda.

opoziciis tradiciuli momxreebis arCevani adgilobriv arCevnebze, mar-Tali giTxraT, bolomde gaugebaria. opoziciuri amomrCevlis raRac na-wilma arCevnebisadmi ndoba dakarga, radgan xelisufleba, tradiciulad, administraciuli da media resur-sebis gamoyenebiT advilad aRwevs xolme gamarjvebas. am pirobebSi, zogierTi opoziciis momxris azriT, opoziciuri partiebis gadawyveti-leba, rom arCevnebSi mieRoT monawi-leoba, wamgebiania, radgan amiT isini xelisuflebas arCevnebis da sakuTari gamarjvebis legitimurad cnobaSi da-exmarebian. sainteresoa, am logikiT ra unda iyos gamosavali: mitingebi, arCevnebis boikoti Tu saxelmwifo gadatrialeba? pirveli oris mimarT opoziciis momxreebis garkveul na-wils nihilisturi damokidebuleba ukve gauCnda da mesames xmamaRla gan-cxadebas ver bedaven. arada, gasul wels qveyana namdvilad idga safrTxis zRvarze, rodesac dinamos stadionze

Sekrebili opoziciis momxreebi gior-gi gaCeCilaZem ara parlamentisken, aramed samebis sakaTedro taZrisken waiyvana, sadac patriarqma mSvido-bisken mouwoda xalxs.

opoziciis momxreebis yvelaze ra-dikalurma nawilma opoziciis da mi-tingebis rwmena, savaraudod, swored maSin dakarga. amave dros metnakle-bad yvelas gaazrebuli aqvs, rom dRe-vandel geopolitikur situaciaSi, sa-akaSvilis xelisuflebis Zaladobrivi Secvla ar aris mxolod saSinao po-litikis Tema da supersaxelmwifoe-bis Widilis sababi gaxda. opoziciis

momxreebis garkveuli nawili, ro-gorc Cans, am axal realobas jer sa-Tanadod ver moergo da politikuri brZolis axal reJimze, romelic ar-CevnebSi monawileobas da gamarjvebas gulisxmobs, ver gadaerTo. unda aRi-niSnos isic, rom damoukidebeli sa-qarTvelos istoriis manZilze xeli-suflebis cvlileba arCevnebis gziT arasdros momxdara, amitom, opozi-ciurad ganwyobili moqalaqeebis na-wils mtkiced aqvs Canergili rwmena, rom arCevnebiT verafers Secvlis.

opoziciis mxardamWerebis is na-wili, romelic arCevnebs ar endoba da, misi samarTlianad uzrunvelyo-fis nacvlad, alternatiul arakano-nier gzebze fiqrobs, aseve qmedebaze orientirebuli adamianebi arian da ara Sedegze. Cvens SemTxvevaSi, namdvi-li Sedegis miRweva xelisuflebis Se-cvla srulebiTac ar aris. demokra-tiul Sedegs mxolod maSin mivaRwevT, rodesac sistemis da misi xasiaTis Secvlas movaxerxebT. TavisTavad araferi Seicvleba, Tu `nacionaluri moZraobis~ nacvlad, sxva dasaxelebis mqone partia Caigdebs xelSi im re-sursebs, romelic arCevnebze upira-tesobis mopovebas gauadvilebs. Cveni mTavari sazrunavi arakonkurentuli, arasamarTliani garemos Secvlisken unda iyos mimarTuli da ara axali `moqalaqeTa kavSiris~, an `naciona-luri moZraobis~ tipis partiis Seqm-nisken.

30 maisis arCevnebis Sedegebi gva-fiqrebinebs, rom arCevnebisTvis sa-qarTvelos mosaxleobis didi nawili jer kidev moumzadebelia. am meqaniz-misadmi ndoba qveyanaSi arc ise maRa-lia. TavisTavad opoziciuri partie-bis cudma winasaarCevno kampaniamac maT kolafsSi garkveuli wvlili Sei-tana, magram qarTuli sazogadoeba jer kidev ar aris politikuri sazo-gadoeba, romelsac Zalauflebis, rogorc aseTis, SezRudva ainterese-bs. Cven jer kidev gviWirs gaviazroT, rom mxolod sxvadasxva Zalaufle-briv jgufs Soris balansis SetaniT SevZlebT demokratiul sistemad gardaqmnas da brmad vuWerT mxars da yvelaferSi vendobiT xan erT, xan me-ore jgufs.

30 maisis arCevnebis Sedegebi gvafiqrebinebs, rom

arCevnebisTvis saqarTvelos mosaxleobis didi

nawili jer kidev moumzadebelia.

25liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 28: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

ojaxuri dava Jurnalisturi gamoZieba

miuxedavad gauqmebuli mindobilobisa, saqarTvelos mTavrobis kancelariis

ufrosis moadgilem, qarTlos yifianma mamidis samsarTuliani saxli Tavad gayida,

Tavadve iyida da 20 aTasi lari Tavis Tavsve gadauxada.

Tumca, am Tanxidan mamidisTvis araferi miucia.

iago yuraSvili

saqarTvelos mTavrobis kancela-riis ufrosis moadgiles, qarTlos yifiansa da mis mamidas, nani yifians Soris sasamarTlo dava, ukve sami weliwadia, grZeldeba. isini erTma-neTs TelavSi samsarTulian saxlsa da miwis nakveTs edavebian.

fsiqologiis mecnierebaTa do-qtorma nani yifianma TelavSi saxlis mSeneblobas 20 weliwadi moandoma. igi memkvidreobiT mis qaliSvils ana axvledians unda mieRo. ana daba-debidan SezRuduli SesaZleblobis mqone gaxlavT.

2007 wels qarTlosis mama, zurab yifiani gardaicvala. Zmis garda-cvalebis gamo, nerviulobis niada-gze, nani yifians insulti daemarTa da man ramdenime dRe saavadmyofoSi gaatara.

saavadmyofodan gamosvlisTanave ZmisSvilma masTan saxlSi notariu-si maia bregvaZe miiyvana. notariu-sis mier qonebis gankargvis Taobaze mindobilebis teqsts mxolod nanis xelmoweraRa aklda. mamidam, ro-melmac insultis gadatanis Semdeg metyvelebis da gadaadgilebis una-ri dakarga, movla-patronobis sa-nacvlod, dokuments xeli moawera. `wamlis fulic ki ar mqonda. mindo-bilobas xeli movawere da mas gada-eca Cemi qonebis marTvis ufleba“, _ ambobs nani yifiani.

misi ZmisSvili amJamad saqarTve-los mTavrobis kancelariis ufro-sis moadgilea. mindobilobis aqti 2007 wlis 5 oqtombers gaformda.

pirvelad qarTlos yifianma ma-midis qonebidan Sps `kompiuterSi~ (yofili msubuqi mrewvelobis sami-nistros gamoTvliTi centri) misi 5-procentiani wili gayida. mogvia-nebiT gairkva, rom qarTlos yifian-ma Sps `kompiuterSi~ 25%-iani wili 140 000 larad gayida. aqedan 20% man memkvidreobiT mamis qonebidan misi gardacvalebis Semdeg miiRo. xolo 5%, romelic 35 000 lars Seadgenda, nani yifians ekuTvnoda. `rodesac qarTloss Tanxa movTxove, man Se-momiTvala, _ mag TanxiT Seni mkur-nalobis xarjebi davfareo. rogor davijero, rom Cemi mkurnaloba 35 000 lari dajda?~ _ ambobs yifiani.

qarTlos yifiani am braldebas ua-ryofs: `nani mZime avadmyofi iyo da saavadmyofoSi iwva. Cven mas oTxi Tvis ganmavlobaSi vuvlidiT.misi wili _ 5% Seadgenda 19 700 dolars. dRes avadmyofis mosavlelad adamia-ni rom daiqiravo, 1000 lari unda. saerTo Tanxidan movlis xarjebi gamovukeliT da 16 000 dolari mas gadaveciT. mamidaTqvens finansurad rom daexmaroT, xelwerils xom ar gamoarTmevT, rom fuli namdvilad aiRo? magram dRes nani xelebs asavsa-vebs da ambobs, rom kapiki ar auRia~.

nani yifiani klinika `nevrolo-giaSi~ rva dRis ganmavlobaSi mkur-nalobda. klinika `nevrologiis~

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

nani yifiani naqiraveb binaSi, Tbilisi 4 ivnisi 2010

26 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 29: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

radgan nani yifianis movla rTu-li iyo, mas morigeobiT sami momv-leli auyvanes. saerTo jamSi, maTi anazRaureba TveSi 360 lars Sead-genda. erT-erTi maTgani ia daTu-naSvili dResac masTan muSaobs. igi, orweliwad-naxevaria, ufasod uvlis mas, vinaidan qarTlosma mami-das konfliqtis Semdeg dafinanseba Seuwyvita.

qarTlos yifiansa da mis mamidas Soris

dausrulebeli sasamarTlos seria, ukve mesame

weliwadia, grZeldeba.

2008 wlis 17 ianvars, anu notariu-sis mier mindobilobis gauqmebidan 20 dRis Semdeg, sabuTebis mixedviT, mamidis samsarTuliani saxli Tavad gayida, Tavadve iyida da 20 aTasi lari Tavis Tavsve gadauxada. Tum-ca am Tanxidan mamidisTvis araferi miucia.

swored aqedan daiwyo daumTavre-beli sasamarTlos seria, romelic,

ukve mesame weliwadia, grZeldeba. 2008 wlis 7 Tebervals qalbatonma nanim sarCeli Seitana Tbilisis sa-qalaqo sasamarTloSi, raTa sasamar-Tlos baTilad ecno qarTlos yi-fianis gaformebuli xelSekruleba sakuTar TavTan da daebrunebinaT qoneba kanonieri mflobelisaTvis.

2008 wlis 30 maiss Tbilisis saqa-laqo sasamarTlos samoqalaqo saq-meTa kolegiam nani yifianis sarCeli daakmayofila da baTilad cno qar-Tlos yifianis mier saxlis yidva-gayidvis aqti.

Tbilisis saqalaqo sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa kolegiis gada-wyvetilebaSi weria: baTilad iqnas cnobili q. TelavSi, rCeuliSvilis quCa №4-Si mdebare uZravi qonebis nasyidobis xelSekruleba dadebu-li 2008 wlis 17 ianvars nani yi-fiansa (rwmun. qarTlos yifiani) da qarTlos yifians Soris rees-tris №1-478, damowmebuli nino ginturis mier da aRniSnuli uZra-vi qoneba aRiricxos nani yifianis saxelze.

amis Semdeg qarTlos yifianma baTilad cnobili gadawyvetileba saapelacio wesiT yvela instancia-Si gaasaCivra da yvela instanciaSi gadawyvetileba qalbatoni yifianis sasargeblod gadawyda. qarTlos yifiani Tvlis, rom gadawyvetileba iuridiulad ar aris sakmarisad da-sabuTebuli. qalbatoni nanis TqmiT, qarTlos yifiani dRemde ambobs, rom mas mindobilobis gauqmebis Se-saxeb oficialuri gadawyvetileba ar miuRia, rodesac yidva-gayidvis aqti Seadgina. Tumca, mindobilobis gauqmebis Sesaxeb misma meuRlem Tea yifSiZe-nigurianma gauqmebis dResve gaigo, igi im dRes nani yifianTan sa-xlSi imyofeboda, rac sasamarTlom mowmeebis CvenebiT daadastura.

qarTlos yifianma „liberalTan“ saubarSi Tqva, rom man am mindobi-lobis gauqmebis Sesaxeb mxolod sasamarTlo procesze gaigo, ro-desac mis winaaRmdeg Seitanes sar-Celi. `Cemi meuRle iq im dRes sa-erTod ar yofila, es yvelaferi aris tyuili, aman Tqva, rom me iq ar vyofilvaro. exla imaTma aiRes

buRalteris movaleobis Semsru-lebels warvudgineT janmrTelo-bis mdgomareobis cnoba, romelic am klinikis mier aris gacemuli da vTxoveT, rom daeangariSebina, Tu ra Tanxa dajda qalbatoni nanis mkurnaloba 8 dRe-Ramis ganmavlo-baSi. gavarkvieT, rom intensiur ganyofilebaSi pacienti dRe-Ramis ganmavlobaSi 22 lars ixdis. rva dRis safasuri 176 lars Seadgens. mkurnalobis erTi kursi 105 la-ridan 150 laramde meryeobs. xolo kompiuteruli tomografia 150 lari Rirs, sul jamSi 431 laridan 470 lari gamovida.

nani yifianma qarTloss mosTxo-va, warmoedgina sabuTebi ramdenad gayida man „kompiuterSi“ misi wili, Tumca qarTlosma ar warudgina nasyidobis xelSekruleba da Tanxac ar gadasca, arc wilis SemZenis vina-oba gaumxila.

aRniSnuli faqti da aseve sxva ga-remoebebi gaxda mindobilobis gau-qmebis safuZveli. mindobiloba no-tariulad 2007 wlis 28 dekembers gauqmda. misi gauqmebis gadawyveti-leba imTaviTve cnobili gaxda qar-Tlos yifianis ojaxisaTvis.

miuxedavad gauqmebuli mindobi-lobis xelSekrulebisa, qarTlosma

nani yifianis dayadaRebuli saxli TelavSi, ivnisi 2010

27liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 30: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

da viRac siafandi mowme moiyvanes, rom is iq iyo. nani aris msxverpli. imitom, rom SeuCnda ara erTi piri, visac garkveuli interesebi aqvs qo-nebrivi. misi qonebidan undaT pata-ra naWris waReba~.

mamida-ZmisSvilis dava yvela sasa-marTlo instanciaSi ganixiles. saqa-laqo da saapelacio sasamarTloebma nani yifianis sarCeli daakmayofila da saqme mis sasargeblod gadawyda. Semdeg dava uzenaes sasamarTloSi gagrZelda, saidanac saqme isev sa-apelacio sasamarTloSi gadaigza-vna arsebuli arazusti faqtobri-vi garemoebebis dadgenis mizniT. Tbilisis saapelacio sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa palatam Seamo-wma gadawyvetilebis kanoniereba da miiCnia, rom igi unda darCes ucvle-li. 2010 wlis 12 aprils qalbatonma nanim sasamarTlo uwyeba uzenaesi

sasamarTlodan isev miiRo. saqme ga-naxlda. ZmisSvili, qarTlos yifia-ni, ar apirebs mamidisTvis warTmeu-li qonebis ukan dabrunebas.

TelavSi mdebare samsarTulian sadavo saxlze qarTlos yifia-ni amtkicebs, rom saxli ojaxuri sakuTrebaa. misi TqmiT, saxlis mSe-neblobaSi monawileobas iRebdnen nani yifianis meuRle levan deme-traZe da aseve mamamisi _ zurab yifianic. ̀ nani aris Rrma avadmyofi, romelsac sisxli Caeqca TavSi da axla TavisTvis sasurvel raRace-bs realobad acxadebs. mzad varT, rom es qoneba gadaformdes mis qa-liSvilze, anu Cem mamidaSvilze. Se-vTavazeT, rom ai, batono _ giTmo-bT am qonebas, oRond ara gankargvis uflebiT. nani winaaRmdegia: Cemi

qoneba momeciT, da me vici, rasac vizam da rogor vizamo~, _ ambobs qarTlos yifiani.

dedas surs, rom samomavlod ana ia daTunaSvilTan darCes da man moua-ros: `Cemi sikvdilis Semdeg qoneba anaze unda gadaformdes. ana ias Za-lian mieCvia, ver warmomidgenia, ias gareSe rogor unda icxovros~.

ia daTunaSvilis TqmiT: `rodesac nanim sasamarTloSi pirvelad iCi-vla, qarTlosma nanis megobrebSi da naTesavebSi xma gaavrcela, rom TiTqos nani fsiqikurad SeiSala da amis niadagze Tavadac ar icis, ras akeTebs. amis gamo, fsiqonevrolo-giuri dispanseridan specialistebi moviyvaneT, romlebmac daaskvnes: fsiqikuri funqciebis mxriv mniSv-nelovani paTologia ar aReniSneba. aqvs situaciis adekvaturad aRqmis unari~.

gasul zafxuls nani yifians, me-dikamentebis uqonlobis gamo, gan-meorebiT daemarTa insulti. mas yvelanairi saqmianoba aukrZales. SiSobs, rom sasamarTlos saboloo gadawyvetilebis aRsrulebas ver moeswreba da misi erTaderTi qaliS-vili ana axvlediani usaxlkarod, da lukma puris gareSe, quCaSi aRmoCn-deba.

`nani naqiravebSi ratom cxovro-bs? nucubiZeze mas bina vuyideT. yvela yidulobs mamidisTvis binas?~

bina, romelzec qarTlosi sau-brobs, nucubiZis ferdobze me-4 mikroraionSi mdebareobs da qar-Tlosis meuRleze _ Tea yifianzea gaformebuli.

mamida eWvobs, rom qarTlosi saq-mes specialurad aWianurebs, imedo-

vnebs, rom usaxsrobis da uyuradRe-bobis gamo, didxans ver icocxlebs.

`saapelacio sasamarTlos mosa-marTlem, marina farcvaniam mirCia, _ wlobiT sasamarTloSi siaruls, girCevnia, Sens ZmisSvils mourig-deo. ratom unda dasWirdes Sesaswa-vlad wlebi sruliad naTel, ukve Seswavlili saqmis garCevas? imitom, rom qarTloss ar awyobs procesis dasruleba, axalgazrdaa, dro aqvs. Cemze ki fiqrobs, rom male bolo momeReba. Cemi Svili ana ki SezRu-duli unaris mqone adamiania da mas iolad gaumklavdeba~, _ ambobs nani yifiani.

misi TqmiT, qarTlosi 2008 wlis noemberSi amxanagoba `mwerali 207~-is Tavmjdomares lili arCvaZes daukavSirda da, rogorc nani yifia-nis memkvidrem, misi wilis gayidva SesTavaza. „mwerali 207“ sacxovre-

bel saxls aSenebs da aq nani yifians 140 kv.m. farTi ekuTvnis. amis Tao-baze nanim lili arCvaZisgan Seityo da sakuTari qonebis nawili gayidvas gadaarCina.

informaciis gadasamowmeblad amxanagoba `mwerali 207~-is Ta-vmjdomares lili arCvaZes davukav-SirdiT, romelmac zemoT aRniSnuli faqti dagvidastura. gviTxra, rom mSenebare sacxovrebel saxlSi nani yifianis wilTan dakavSirebiT yi-fianis ZmisSvilma daureka da wilis gayidva SesTavaza.

65 wlis nani yifiani qaliSvilTan da momvlelTan erTad griboedovis quCaze naqiraveb binaSi cxovrobs. agvistos Semdeg, usaxsrobis gamo, binis qiras ver ixdis. binis patroni ojaxs gasaxlebiT emuqreba.

Jurnalisturi gamoZieba

mamida eWvobs, rom qarTlosi saqmes specialurad aWianurebs, imedovnebs, rom

usaxsrobis da uyuradRebobis gamo, didxans ver icocxlebs.

statia dafinansebulia amerikis SeerTebuli Statebis German Marshal Fund-is proeqtis The Black Sea Trust-is mier.

am publikaciaSi gamoTqmuli Sexedulebebi da mosazrebebi ar aris aucilebeli, gamoxatavdes German Marshal Fund-is, The Black

Sea Trust-is da misi partniorebis Sexedulebebs.

28 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 31: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

warmoidgineT, rom amocanad dagisaxes avtomobiliT Tbilisidan baTumSi Casvla,

magram erTi pirobiT: yovelTvis mxolod marjvniv unda gauxvioT. moaxerxebT?

vfiqrob, gagiWirdebaT.

kaxa koxreiZe

saqarTveloSi Catarebuli adgi-lobrivi arCevnebi imiT iyo sainte-reso, rom yvela monawile subieqt-ma winasaarCevno kampaniis mTavari aqcenti dasaqmebasa da mcire biz-nesze gaakeTa. erTi mxriv, ucnauri amaSi araferia, radgan winasaarCev-no kvlevebis mixedviT, moqalaqeebs

umoqmedobis wminda danakargebi

ekonomika

yvelaze did problemad umuSevro-ba miaCniaT, magram saintereso is aris, rom xelisuflebis memarjvene neoliberaluri frTa yovelTvis ewinaaRmdegeboda mcire biznesis saxelmwifo mxardaWeris ideas, dRes ki mmarTvelma gundma saar-Cevno kampania am komponentze aago.

libertarianul ekonomikur po-litikas xelisuflebis gareTac hyavs momxreebi, Tumca maTi rao-denoba didi ar aris da Semoifar-gleba msxvili biznesisa Tu rigi arasamTavrobo organizaciebis war-momadgenlebiT. Sesabamisad, amomr-CevelTa saerTo ganwyobis fonze

29liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 32: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

Tavisufali ekonomikis haiekiseu-li gzavnilebiT arCevnebSi gamar-jveba SeuZlebeli iqneboda. 1964 wels „mister konservatorad“ wo-debuli bari golduoTeri TiTqmis amave mizeziT damarcxda arCevnebSi demokratTan _ lindon jonson-Tan, magram ronald reiganma male-ve SeZlo is, rac manamde veravin moaxerxa: antiunionizmisa da „pata-ra mTavrobis“ ritorikiT man kon-servatorul moZraobas amerikaSi masobrivi dasayrdeni Seuqmna.

saqarTvelos arc amerikis gza aqvs gavlili, sadac Tavisufali bazari tradiciulad viTardebo-da, sadac mewarmeoba kulturul fenomenad Camoyalibda da arc reiganis msgavsi lideri moiZebne-ba politikur speqtrSi. an ki ro-gor unda daeyrdno bizness, rode-sac is TviTon suls Rafavs?

dReisaTvis 2 milionamde ekono-mikurad aqtiur moqalaqeTa daa-xloebiT 16 procentia biznes kom-paniebSi dasaqmebuli, danarCeni ki umuSevari an TviTdasaqmebulia. 2009 wlis monacemebiT, sagareo vaWrobis saldo mkveTrad uaryo-fiTia, importi samjer aRemateba eqsports. qarTuli biznesi Sida ba-zarzeve arsebul moTxovnas ver ak-mayofilebs, maSin rodesac Tundac malaiziur produqts msoflios ne-bismier wertilSi SexvdebiT.

albaT ifiqrebT, rom saqarTve-lo sul raRac oriod aTeuli we-lia, sabazro ekonomikaze gadavi-da da vacaloT, Sedegebze saubari odnav adrea. logikuria, magram saqmec esaa: vacaloT Tu vimoqme-doT?

mTavrobis axali sagadasaxado iniciativebis Sefasebas dokumen-tis gamoqveynebis Semdgom SevZle-bT. mTlianobaSi administrirebis gamartiveba dadebiTi movlenaa,

rac ufro emsaxureba biznesis-Tvis „xelis arSeSlis politikas“, magram es sakmarisi ar aris, rad-gan saqme ufro kompleqsur pro-blemasTan gvaqvs. mTavrobam dro ar unda dakargos da ekonomikaSi administraciuli da politikuri reformebis gziT xeli unda Seu-wyos kompaniebis konkurentunaria-nobis da produqtiulobis zrdas. anu „xelis arSeSlis politikidan“ „xelSewyobis politikaze“ unda ga-davides, rac mxolod sagadasaxado reformiT ver miiRweva. mcire bi-znesis Tanmimdevruli politikiT garantirebuli iqneba moqalaqeTa Semosavlebis zrdac, ra drosac konkurenciis mamoZravebeli fa-qtorebi ganaTleba da efeqturad funqcionirebadi sasaqonlo/Sro-mis/finansuri bazrebi gaxdebian. aseT midgomas socialuri efeqtic

maRali eqneba. ganviTarebul eko-nomikebSi yovelwliurad axali samuSao adgilebis 70 procentze mets mcire kompaniebi qmnian da bazarze damkvidrebisTvis ufro inovaciuri da riskianebic arian. „makdonaldsi“ da „hiuleT pakardi“ kargi magaliTebia Tu ra warmateba SeiZleba mohyves mcire wamowyebas.

„aziur vefxvebad“ cnobilma qvey-nebma bolo 50 wlis reformebiT Se-qmnes maRali ganviTarebis modelebi, romelTac „ekonomikur saswaulebs“ uwodeben. mTavrobebma ultramemar-jvene Teoriebi gverdze gadades da pragmatul amocanad biznesis ganvi-Tareba daisaxes. Sesabamisad, stimu-lirebis meTodebs aqtiurad iyene-bdnen, maT Soris mcire da saSualo biznesis uSualo mxardaWeris for-mebs, ramac didi wvlili Seitana saerTo ganviTarebaSi. magaliTad, 1980-ian wlebSi taivanis mTavrobam xeli Seuwyo mcire mewarmeTa seqto-ruli klasterebis (geografiuli an

sxva niSniT kompaniebis dakavSireba), industriuli parkebis (teritorie-bi biznes-resursebis efeqturi ga-moyeneba/ganviTarebisTvis) Seqmnas da mniSvnelovnad gazarda eqsport-ze orientacia.

qarTvel libertarianelebs mainc miaCniaT, rom Tanabari min-dori yvelasTvis sakmarisi piro-baa ganviTarebisTvis, saxelmwi-fom, mTavaria, mxolod xeli ar SeuSalos bizness, danarCeni ki evoluciurad moxdeba. TavianTi poziciebis argumentebad ar iyene-ben mecnierul analizs, cifrebs, aramed civi omis inteleqtualebis msgavsad mxolod moraluri aspe-qtebiT xelmZRvaneloben. magali-Tad: mdidars wavarTvaT da Raribs mivceT rom aRar amarTlebs. maTi azriT, ar aris saWiro mcire biz-nesis mxardaWera, ekonomikis sti-

mulireba, axali kompaniebis da samuSao adgilebis Seqmnis waxali-seba. es yvelaferi blefia da zRu-davs Tavisuflebas.

amgvar calmxriv ultramemar-jvene utopiur orientacias, ro-gorc wesi, Sedegad moaqvs meti si-Raribe, meti umuSevroba, mkveTri diferenciacia moqalaqeTa Semo-savlebSi da, Sesabamisad _ gamZa-frebuli uTanasworobebi. Raribi adamiani ki verasdros iqneba Tavi-sufali. nacvlad amisa, aris mcire biznesis universaluri mxardaWe-ris gza, romelic moqalaqeebs mis-cems SesaZleblobas, Caeban biznes-Si, moiwyon uzrunvelyofili da marTlac Tavisufali cxovreba.

magram albaT advilia, ar imoqme-do, iyo ultramemarjvene pesimisti da gerqvas libertarianeli, radgan rTulia, iyo optimisti da imoqmedo siRaribis daZlevisa da keTildReo-bisTvis. yvela did mizans xom rTu-li gza axlavs...

calmxriv ultramemarjvene utopiur orientacias, rogorc wesi, Sedegad

moaqvs meti siRaribe, meti umuSevroba, mkveTri diferenciacia moqalaqeTa

SemosavlebSi da, Sesabamisad _ gamZafrebuli uTanasworobebi.

ekonomika

30 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 33: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

`Tqven ra, mogwondaT es arxi?~ _ kiTxvaze kiTxviT upasuxa `sazoga-doebrivi mauwyeblis~ generalur-ma direqtorma, gia Wanturiam, arxis reorganizebis mizeziT dainteresebul Jurnalistebs.

`pirveli arxis~ reformirebis aucileblobaze man 2 ivniss gamar-Tul preskonferenciaze isaubra. es pirveli arxidan TanamSromle-

bis daTxovnisa da sruli reorga-nizebis mesame mcdelobaa.

rogorc wesi, pirveli arxis xelmZRvanelobis Secvlisa da arxis morigi reorganizaciis wa-mowyebis procesi mudmivad raime politikur movlenasa Tu dapi-rispirebas emTxveva.

am SemTxvevaSic, reorganiza-ciis Sesaxeb gancxadeba Wanturiam

TviTmmarTvelobis arCevnebidan mesame dRes gaakeTa.

arCevnebis gaSuqebis mediamoni-toringis procesSi sainformacio gamoSveba `moambe~ saerTaSoriso damkvirveblebma teleinforma-ciis yvelaze dabalansebul wya-rod daasaxeles.

cvlilebebis am saerTaSoriso `komplimentis~ fonze wamowyebas

`sazogadoebriv mauwyebelSi~ cvlilebebis morigi talRa iwyeba.

anita Tvauri

dausrulebeli cvlilebebi

sazogadoeba

fo

to

lev

an x

erxe

ul

iZe

31liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 34: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

sazogadoeba

Wanturia imiT xsnis, rom `arxze pirveli mniSvnelovani miRweva `moambis~ muSaobaa da moderniza-ciis es procesi sxva gadacemebsac unda Seexos~.

`im teqnikuri da adamianuri resursis gaTvaliswinebiT, rac pirvel arxs aqvs, gacilebiT me-tis gakeTeba SeiZleba~, _ ambobs gia Wanturia da `sazogadoebrivi mauwyeblisTvis~ sazafxulo taim-auts iRebs.

ivnis-ivlisis TveebSi pirveli arxis ZiriTad satelevizio bades fexburTis Cempionati Seavsebs. eTerSi darCeba sainformacio ga-moSveba `moambe~ da dilis gadace-ma `alioni~. sistemuri cvlilebe-bis motiviT, daixura gadacemebis umravlesoba da kontraqtebi aRar gaugrZeles TanamSromlebis did nawils.

wina wlebSic `sazogadoebriv mauwyebelze~ wamowyebuli yoveli reorganizaciis dros gadacemebis didi nawili swored arxis xaris-xis gaumjobesebis mizniT ixure-boda, televiziidan aTavisufle-bdnen `gaberil Statebs~.

Tavad Wanturiac, televiziis direqtoris Tanamdebobaze erT-erTi aseTi Zirfesviani gardaqmnis talRaze movida, roca Tanamde-bobidan gadadga levan yubaneiS-vili _ generaluri direqtori, romelsac 2009 wlis sagazafxu-lo aqciebis dros televiziis win `sircxvilis derefans~ uwyobdnen. `sazogadoebrivi mauwyebeli~ im periodSi opoziciis mTavar sami-zned kidev erTxel iqca misi dau-balansebeli sainformacio poli-tikis gamo.

manamde igive Tanamdeboba opo-ziciis aqciebis fonze datova Ta-mar kinwuraSvilmac.

nebismieri aseTi gadadgomis Se-

mdeg opozicia Tavis mxardamWe-rebs gamarjvebas ulocavda da mimarTavda sityvebiT: `Tqven dai-bruneT televizia, romelic sazo-gadoebas ekuTvnis~.

realurad ki, nebismieri es cvlileba, romelic ufro poli-tikuri gadawyvetileba iyo, vidre arxis saWiroebebiT nakarnaxevi, araTu win gadadgmuli nabiji, zog SemTxvevaSi ukan svlac ki iyo.

Wanturias daniSvnidan Svi-di Tvis Tavze `sazogadoebrivi mauwyeblis~ mayurebels kvlav eu-bnebian, rom arxis reorganizaciis procesi xelaxla unda daiwyos.

wlebis manZilze verc erTma mmarTvelma ver moagvara is pro-blemebi, romlebic pirvel arxs srulfasovan sazogadoebriv mauwyeblad gardaqmnaSi uSlis xels.

dRemde gadauWrelia menejmen-tis problema, romelic tele-radiokorporaciis moZvelebuli struqturis gadaxalisebas da mo-dernizebas SeZlebda.

4 Tvis win `sazogadoebrivma mauwyebelma~ arxis problemebis gasarkvevad sakonsultacio kom-pania `Georgian Management Consul-ting Group~ daiqirava, romelsac am televiziis organizaciuli audi-ti erTxel ukve daavales _ 2000 wels.

`aRmoCnda, rom televiziaSi dResac igive problemebia, rac aTi wlis win iyo, radgan zaza Sengeliam Cveni daskvna Taroze Semodo. maSin politikuri neba ar arsebobda~, _ ambobs `GMCG~-is warmomadgeneli, gia Wanturias mrCeveli aleqsandre burWulaZe.

dResac televiziis erT-erT mTavar problemad, tradiciulad, gaberili Stati saxeldeba. aq xSi-rad erTsa da imave funqcias ram-

denime adamiani ise asrulebs, rom maT Soris komunikaciac ki ar xde-ba. ar aris mkafiod gansazRvruli konkretul TanamSromelTa zus-ti valdebulebebi. es maSin, roca arxis biujetis 64 procenti 1030 TanamSromlis xelfasze ixarjeba.

burWulaZe acxadebs, rom re-organizacia xelfasebis gacemis wessac Seexeba. Tu TanamSromlebi fiqsirebul xelfass samuSao sa-aTebis daangariSebis gareSe iRe-bdnen, momavalSi es praqtika Sei-cvleba. fiqsirebuli xelfasebis Semcirebis paralelurad moxdeba anazRaureba gamomuSavebis mixed-viT. Semcirdeba TanamSromelTa ricxvic. dazogil Tanxebs ki arxi axali proeqtebis ganxorcielebas moaxmars.

`4-Tvianma auditma gaarkvia, rom `sazogadoebriv mauwyebelze~

calkeuli teleproeqtebis xarj-sac ver iTvlian. am meqanizms axla vqmniT~, _ ambobs burWulaZe.

sakadro cvlilebebi ukve daiwyo. Seicvala finansuri di-reqtori da direqtoris mrCeveli adamianuri resursebis sakiTxebSi. `me mWirdeboda gundi, romelSic ar iqneboda ganumeorebeli kom-ponenti da erT adamianze ar iq-neboda yvelaferi damokidebuli~, - ambobs burWulaZe.

gia Wanturia acxadebs, rom wina mmarTvelebisgan gansxvavebiT, mas Zlieri sameurveo sabWo hyavs da dagegmili cvlilebebis ganxor-cielebaSi es faqtoric daexmare-ba. Tumca, pirvel arxze dagegmi-li arc erTi cvlileba TavisTavad ar niSnavs imas, rom arxis sazoga-doebriv mauwyeblad reorganiza-ciis procesi warmatebuli iqneba. wina gamocdilebidan gamomdinare, politikuri nebis gareSe es TiTq-mis SeuZlebelia.

wlebis manZilze verc erTma mmarTvelma ver moagvara is problemebi, romlebic

pirvel arxs srulfasovan sazogadoebriv mauwyeblad gardaqmnaSi uSlis xels.

32 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 35: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

reni harlinis `jorjias~ moskovi italieli politikosisa da Jurnalistis,

julieto kiezas dokumentur films upirispirebs.

daviT buxrikiZe

kultura

Cveni pasuxi Cemberlens

rogorc Cans, yovlisSemZle in-terneti mainc ver SeuSlis xels kinematografs, ideologiuri Tu politikuri TamaSebisTvis aRmoCn-des `ganwiruli~. sakmarisia, Tvali mivadevnoT holivudSi blokbaste-rebis keTilsindisierad mkeTeblis, reni harlinis CvenTvis sabediswero `jorjias” peripetiebs, rom naTeli gaxdes, ramdenad Zviri ujdeba sa-qarTvelos dasavleTSi gasatani Ta-visufali qveynis imiji. miT umetes, roca politikuri mowinaaRmdege sa-pasuxo argumentebiT arc zewolas erideba, arc saxelovani reJisore-

films ver eqneba dasavleTze ideologiuri

gavlena da miT umetes _ obieqturobis

pretenzia.

fo

to

mar

ika

qoCi

aSvi

li

endi garsia film `jorjias~ gadaRebebze, reJisori reni harlini, 2009

kadri filmidan `9/11 _ gamoZieba nulidan~ `avRaneTi: weli nuli~

33liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 36: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

bis moqrTamvas da arc dasavleTis mediaze gavlenis mopovebas.

2008 wlis ruseT-saqarTvelos omis gamoZaxili, ukve erT wel-ze metia, kinoduelSic airekleba. reni harlinis `jorjias~ trailer-Si endi garsias (mixeil saakaSvils emociurad da odnav aRmosavluri aqcentiT warmogvidgens) cremle-bsac ixilavT da vel kilmeris (is filmSi Jurnalistia) STambeWdav ZunZulsac da namdvili operato-riviT, sirbilisas videokameriT gadaRebul omis kadrebsac. arc tradiciuli qorwilis scenebi da ganaTebuli Ramis Tbilisia urigod gadaRebuli, romelmac berlinsa da kanSi albaT auCuya guli 20-wuTiani traileris mayurebels.

igi jer kidev TebervalSi vnaxe berlinis kinofestivalze da mo-meCvena, efeqtur, zomierad STam-

beWdav, magram mgrZnobiare pa-triotul Canaxats hgavda _ `mamaci gulis~ tradiciisa Tu `eqSen muvis~ kliSeebis gaTvaliswinebiT. ukve agvistos bolos `jorjia~ evropisa da amerikis kinogaqiravebaSi gamo-va. albaT amis sapasuxod, ruseTis xelisuflebam sagangebo zomebi mii-Ro: Tavis droze cxinvalidan mou-lodnelad wasul (an iqneb droulad gons mogebul?!) emir kusturicas nacvlad, romelic aseve apirebda mxatvruli filmis gadaRebas 2008 wlis omis Sesaxeb, cxinvals italie-li publicisti, kinodokumentalis-ti, evroparlamentis wevri da mxur-vale socialisti, julieto kieza moavlina.

saeWvo kompania Orme Sas, romelic 69 wlis reJisoris momaval doku-mentur films, saxelwodebiT `sa-mxreTi oseTi: gza damoukideblo-bisaken~ afinansebs, aSkarad rusuli kompaniebis `aCrdilia~. mis Sesaxeb internetSic Znelia normaluri in-

formaciis moZieba. Tavad reJisori, ukve xuTi dRea, cxinvalSi imyofeba (cxadia, iq Crdilo-oseTidan Cavi-da) da lamis gasamxedroebul-ga-saidumloebul viTarebaSi muSaobs `dokumentur masalebze~...

`am omis Sesaxeb evropaSi warmod-genac ar aqvT. miT umetes, konfli-qtis realur mizezebze _ Tu ratom ibrZvis osi xalxi damoukideblo-bisTvis~, _ ambobs julieto kieza, romelic didi xnis ganmavlobaSi, ufro zustad, 70-80-ian wlebSi sabWoTa presis (`izvestia~, `kom-somolskaia pravda~, `kniJnoe obo-zrenie~) cnobili ucxoeli avto-ria. Tumca, rogorc Jurnalistma, fexi italiis kompartiis flagman `unitaSi~ aidga, sadac ZiriTadad, socialur reportaJebs aqveynebda. mogvianebiT ki `la stampas~ mimom-xilveli gaxda.

misi simpaTiebi sabWoTa kavSiris mimarT (ruseTis dRevandeli xeli-suflebis msgavsad) arc siaxliT gamoirCeva da arc gansakuTrebuli fantaziiT. ruseTs did, samarTlian da warmatebul qveyanas uwodebs, amerikas _ imperializmisa da usa-marTlobis budes. kieza, ramdenime welia, evroparlamentis deputatia. amJamad kulturisa da ganaTlebis komitets xelmZRvanelobs da, rac yvelaze ucnauria, yovelTvis, ne-bismier sakiTxSi ruseTis interese-bs icavs.

jer kidev 70-iani wlebidan, roca lamis yvela dasavlel turists uSiSroebis komiteti aRricxavda, kieza axerxebda mSromelebTan Se-xvedras, sabWoTa inteligencias-Tan saerTo enis gamonaxvas da patris lumumbas saxelobis uni-versitetSi `kapitalizmis funda-mentur krizisze~ leqciebis waki-Txvas. werda reportaJebs, iRebda dokumentur filmebs, mudmivad

akritikebda dasavleTs ruseTTan mimarTebaSi...

2001 wels niu-iorkSi momxdari teraqtis Sesaxeb man gadaiRo doku-menturi filmi `9/11 _ gamoZieba nulidan~, romelSic momxdar tera-qtSi amerikis specsamsaxurebsa da xelisuflebas adanaSaulebs. ameri-kas sdebs brals mogvianebiT, avRa-neTis Sesaxeb gadaRebul filmSic, romelSic amerika gamoyvanilia, rogorc adgilobrivi mosaxleo-bis genocidis momwyobi, ruseTi ki avRanelebis mxsnelad aris warmod-genili.

cxadia, amgvari biografiis doku-mentalisti da garkveulwilad po-litikosic, Znelad Tu daajerebs vinmes, rom `obieqtur dokumentur films gadaiRebs samxreTi oseTis brZolisa da damoukideblobis mo-povebis Sesaxeb~. miT umetes, rom

germanul presaSi jer kidev gasul wels gamoqveynda misi interviu, ro-melSic ruseTis mier samxreTi ose-Tis aRiarebas logikur procesad miiCnevs.

films ver eqneba dasavleTze ideo-logiuri gavlena da miT umetes _ obieqturobis pretenzia. es mSveni-vrad ician ruseTSic. ubralod, reni harlinis `jorjias~ Semdeg raime ga-maneitralebeli RonisZieba saswra-fod mosafiqrebeli iyo da ruseTSi didxans fiqri arc dasWirvebiaT. pretenziuli, politikurad frTxi-li da sakuTar TavSi darwmunebuli kusturicas Semdeg batoni julieto kiezas kandidatura finansurad misa-Rebi da politikurad Tavis autkive-beli variantia. aba, toliatis qarxa-na tyuilad uSvebda italieli komunistebis sayvarel `fiats~; anu, sabWourad rom vTqvaT, `Jigulis~? iqneb sabWoeTis mimarT nostalgiis gamo, cxinvalSi kiezo swored am `Ji-guliT~ dadis?!

saeWvo kompania Orme Sas, romelic 69 wlis reJisoris momaval dokumentur

films, saxelwodebiT `samxreTi oseTi: gza damoukideblobisaken~ afinansebs,

aSkarad rusuli kompaniebis `aCrdilia~.

kultura

34 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 37: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

xelisuflebis TviTSezRudva,konstitucionalizmis Sesavali

wignebi

andraS Saiom am wigniT martivad da gasagebad axsna sakmaod rTuli da aqtualuri

sakiTxi _ ra aris qveynis konstitucia.

nino robaqiZe

ungreli konstitucionalisti, andraS Saio `aRmosavleT evro-pasa da sxvagan xelisuflebaSi myofma ampartavanma da uvicma adamianebma aiZules~, es wigni daewera. meore da aranakleb mniS-vnelovani mizezi ki is intele-qtualuri vakuumi iyo, romelic aRmosavleT evropis qveynebSi zogadad konstitucionaliz-mis irgvliv arsebobda. Tumca sakiTxi aranakleb aqtualuri iyo ufro damkvidrebuli demokra-tiebisTvisac.

Saios wignis qarTuli gamocema

`xelisuflebis TviTSezRudva,

konstitucionalizmis Sesavali~

andraS Saio, 2003 weli, qarTuli Targmani

2003 wels aSS-s saerTaSoriso ganviTarebis saagentosa da meri-lendis universitetis IRIS Center-is mxardaWeriT daibeWda. maSinac da dResac wignis gansakuTrebul aqtualobas saqarTvelos konsti-tuciis araerTgzis cvlilebebi da am procesis irgvliv dausru-lebeli debatebi ganapirobebs. Tumca `xelisuflebis TviTSe-zRudva~ gansakuTrebiT sainte-reso imitom aris, rom es wigni avtorma postsabWoTa ungreTis konstituciuri dafuZnebisas ar-sebuli konkretuli problemebisa da gamowvevebis, Secdomebisa da warmatebebis magaliTebze dayrd-nobiT Seqmna. postsabWoTa ungre-Tis magaliTebi ki Zalian axloa dRevandel saqarTvelosTan, ro-melmac damoukideblobis mopove-bis miuxedavad, jer bolomde ver daZlia sabWoTa memkvidreoba da ver gaxda `postsabWoTa~ qveyana. gamowvevebi, rasTan gamklavebac aRmosavleTi evropis qveynebs sabWoTa kavSiris kraxis Semdeg mouxdaT, jer kidev dgas qarTu-li saxelmwifoebriobis winaSe.

`damarcxebuli faSisturi reJimebisa da sabWoTa totalita-rizmis narCenebze aRmocenebuli axali mTavrobebi Cafiqrebuli da dakanonebulni iyvnen, rogorc demokratiebi. samwuxarod, da es gardauvalic iyo, demokra-tia mxolod legitimurobis iafi da advilad dasakmayofilebeli meTodi aRmoCnda am axali reJime-bisTvis. bevr maTganSi demokra-tiulad arCeuli mTavrobebi

sakmaod xSirad ise iqceodnen, TiTqos maTi Tavisufali arCev-nebis gziT mosvla amarTlebda saxelisuflebo uflebamosile-bis usazRvrod, amoralurad da borotad gamoyenebas, _ wers Saio da wigns konstituciis daniS-nulebaze msjelobiT iwyebs, _ konstituciebis sazrunavi ar ga-xlavT naTeli momavali... konsti-tucionalizmis ideebiT ganayo-fierebuli konstituciis sagani SezRuduli xelisuflebaa~.

SezRuduli xelisufleba, xeli-suflebis danawileba, demokra-tiis konstituciuri SezRudva, konstituciis Seqmnis ufle-bamosileba _ yvela es sakiTxi gansakuTrebiT aqtualuria dRes qarTul politikur diskusiaSi, Tumca miuxedavad maTi mniSv-nelobisa, Zalian iSviaTad ga-nixilavs maT qarTuli media da amitom amomrCevlisTvis politi-kuri procesis es nawili absolu-turad ucnobia.

argumenti, TiTqos am Temaze sazogadoebrivi polemikis wa-mowyeba rTulia, sruliad usu-suri xdeba andraS Saios wignis wakiTxvis Semdeg. es wigni aris imis saukeTeso magaliTi, Tu ra martivad SeiZleba imsjelo erTi SexedviT rTul samarTle-briv sakiTxebze. Saios wignis kidev erTi Rirebuleba is aris, rom naTlad warmoaCens kavSirs qveynis konstituciasa da qvey-nis TiToeul moqalaqes Soris. Saio xazs usvams postsabWoTa qveynebis politikur diskusiaSi

35liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 38: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

konstitucionalizmis ideebis aqtiuri ganxilvis mniSvnelobas, maSin, roca tradiciul demokra-tiebSi SeiZleba msgavsi saWiroeba ar arsebobdes.

`Tu ar arsebobs xelisufle-bis SezRudva, misi mimarTeba individTan aris Zalis da ara samarTlis mimarTeba. sajaro samarTali, Tu igi moklebulia xelisuflebis mimarT impera-tiul xasiaTs, saerTod ar aris samarTali~, _ Tundac samarTlis aseTi ganmarteba SeiZleba sru-liad axali ambavi iyos im Jurna-listisTvis, romelic samxedro aRlumidan CarTvisas `ubralo xalxze~ da `xelisuflebis warmo-madgenlebze~ saubrobda da ro-melsac albaT hgonia, rom kanone-bi mxolod `ubralo xalxisTvis~ akrZalvebis dasaweseblad Seqmnes `xelisuflebis warmomadgenleb-ma~.

zogadad individis ZiriTad uflebebs andraS Saios wignis bolo da yvelaze didi Tavi eZRvneba. Saio wers, rom konsti-

tucia imiT gansxvavdeba ubralo ZiriTadi kanonebisgan, rom pirve-li Tavisuflebis uzrunvelyo-fas cdilobs maSin, roca meore SezRudvebs awesebs. inividis Ta-visuflebas ki dacva sWirdeba xe-lisuflebisgan. TviT demokratia SeiZleba xelisuflebis SezRud-vis elementic iyos, magram misi ganxorcielebisas is SeiZleba umravlesobis tiraniis instru-mentad iqces, `an Tundac iseTi myvirala umciresobis tiraniis instrumentad, romelic acxadebs, rom romeliRac demokratiuli umravlesobis saxeliT moqmede-bs~.

saxelmwifoebrivi ganviTarebis gzaze swored yvelaze uaresi scenarebis gamoricxvis mizniT

iqmneba konstituciebi, da ara _ komunistebis msgavsad, lamazi da abstraqtuli cnebebiT `momavlis sazogadoebis~ daxatvisTvis. konstituciad gamocxadebuli mmarTvel politikur Zalas mor-gebuli populisturi doqtrina ver gauZlebs sazogadoebrivi cxovrebis gamowvevebs. swored amitom, didi konstituciebis Seqmnas SiSi da uaryofis gziT TviTdamkvidreba sdevda Tan, risi aRiarebac ar uyvarT kons-tituciis avtorobaze pretenziis mqone politikosebs.

damfuZnebelma mamebma ameri-kis konstituciaze muSaobisas zustad icodnen, rom ar surdaT mefis uRlis aRdgena. meore mso-flio omis Semdeg germaniis kons-tituciis avtorebs ar asvenebdaT nacisturi mmarTvelobis SiSi da vaimaris respublikis umarTaobis gavlili saSineleba. 1958 wels Sarl de gols surda, arasdros gameorebuliyo safrangeTis meoTxe respublikis paralizebu-li parlamenti, da am qveynebis

konstituciebSi yvela am SiSma hpova asaxva.

dRes saqarTvelos konstitucia kidev erTxel TiTqmis Tavidan iwereba. mTavari kiTxva, romelsac andraS Saios wigni konstituciaze momuSave adamianebis jgufs dausvams, aris _ gaiTvaliswinebs Tu ara damoukideblobis mopove-bis Semdeg Cveni qveynis winaSe mdgom yvelaze did safrTxeebs saqarTvelos konstitucia; gaxdeba Tu ara es dokumenti xelisufle-bis TviTSezRudvis, individis Tavisuflebisa da demokratiis saukeTeso formiT ganxorcielebis garanti, Tu darCeba dokumentad, romelsac, rogorc dRemde, momavalSic mudmivad dasWirdeba qirurgiuli Careva.

es wigni aris imis saukeTeso magaliTi, Tu ra

martivad SeiZleba imsjelo erTi SexedviT rTul

samarTlebriv sakiTxebze.

wignebi

www.liberali.ge

36 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 39: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

Tvalsazrisi

ra saSineli Tviseba aqvT am evrope-lebs: cxovreba ar SeuZliaT am wyeu-li politikuri konteqstis gareSe! politikas Txrian iseT uvnebel mov-lenaSic ki, rogoric Tundac musika-luri konkursi `evroviziaa~.

nuTu ar SeiZleba, rom ubralod amReron adamianebi? ra saWiroa yve-las da yvelafris politizeba!

pirdapir vityvi _ evropelebma Tavi moiWres! gegoneba, saqme akldeT germaniis kancler merkels, frangTa prezident sarkozis da berZenTa pre-mier papandreus! pirvelma arCevnebi waago erT-erT yofil sakurfiurs-toSi, meores lamisaa ququlasaviT CamoeSala ojaxi, mesames ki TiTqmis yoveldRe demonstaciebs uwyobda mosaxleoba, eseni ki marto imaze fiqrobdnen, rogor gaemarjva maTi qveynis warmomadgenels `evrovizia-ze~!

Cven ki am dros ra Rirseulad war-vdeqiT... sawyal Cvenebs imdeni saqme ayriaT Tavze, arc `evrovizia~ gaxse-nebiaT da arc am konkursSi monawile qarTveli momRerali. anu, erTader-Ti, mouclelobisa da uyuradRebobis gamo Tu vusayvedurebT, sxva mxriv _ sasayveduro araferi aqvT.

aba, Cvenebi rogor ikadrebdnen imas, rac evropis mTavrobebma ika-dres! Turme, arc meti, arc naklebi, piradad erT-erTi qveynis preziden-ti yofila evro-konkursanti go-gonas Cacma-Sekazmva-amRereba-gapo-pularulebiT dakavebuli (qveyanas eTikuri mosazrebebis gamo ar vasa-xeleb), kulturis ministrs dReSi aTjer urekavda da axal-axal brZane-bebs Cahkioda telefonSi:

_ Savi Caicvas, ufro gamxdari ga-moCndeba!

_ saxeze TeTri ferumarili wai-cxos, Tvalis konturi ukeT gamouCn-deba!

_ Wama Sewyvitos scenaze gamosvla-mde 11 saaTiT adre, dietis cxrils Tavad Sevudgen!

_ TeZoebi msubuqad gaaqnios, me-tismeti araferi varga!

_ bolos xalxs inglisurad gadau-xados madloba, icodes msofliom, rom izolacionistebi ara varT!

gana sasacilo ar aris imgvari po-litlideri, romelic scenaze mokun-truSe gogonas meSveobiT cdilobs `didi politikis keTebas~! madloba RmerTs, aseTebi ara varT...

es raa, marto prezidents ki ara, didron saxelmwifo institutebsac SeutaniaT wvlili am mgalobeli go-gonas gamarjvebaSi: msoflioSi ga-bneul saelCoebSi 16 aTasi lar... ukacravad, evro gadauricxavT, _ mobiluris baraTebi SeiZineT, bavSvs uxvi esemesebiT waexmareTo, _ xolo

diasporebs konkursantis kompaqt diskebi daugzavnes, _ xalxSi gaavr-celeT da dRedaRam amas usmineTo.

aRar ikiTxavT, fuli vinRa gadaixa-da am yvelaferSi? _ saxelmwifom, ra-sakvirvelia! saelCoebSi dagzavnili saesemeso xarjic da diskeulis Ca-wera-gavrcelebisac saqarTve... uka-cravad, X qveynis diasporebis sami-nistrom gaiRo. ese igi, ra gamovida: momRerali-gogona saxelmwifos biu-jetidan dafinansebula, prezidents ki misi menejerobac SeuTavsebia.

_ asea, genacvale, saWiro, _ eubne-boda Turme ministrebs, _ Tuki kar-gad imRerebs, arc arCevnebs wavagebT da arc finansuri krizisis gamo Se-grisxaven amomrCevlebi.

xedavT xom, ra xalxi yofila? evropelebi hqviaT amaT amis mere?

oh, kidev kargi, Cemi mTavroba Sors idga amnairi maqinaciebisgan... Cvenebi imas gabedaven, rom xalxis daukiTxa-vad gaeflangaT qveynis xazina? ras ambobT!

laSa buRaZe, mwerali

evropuli politika

sofo niJaraZis gamosvla `evroviziaze~, maisi 2010

37liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 40: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

hoda, afrikaSi CavediTsporti

gio axvlediani, londoni

axla marTla aRarc araferi darCa: paraskev saRamos fexbur-Tis msoflio Tasi daiwyeba, ro-gorc Zvel, tkbil dros ityodnen _ msoflios pirveloba fexburT-Si.

istoriaSi pirvelad msoflio Cempionati afrikaSi tardeba, rac Tavis drozec didi xmauris saba-bi iyo da xels axlac aravin akle-bs. Tanac afrika didia da mTels

afrikaSi amorCeuli iqna samxre-Ti afrikis respublika, nelson mandelas samSoblo, sxvanairad cisartyelas eri. ase eZaxian am qveyanas da Sesabamisi samuSaoc ma-Sinve gaxurda.

Cveulebriv, maspinZeli qveynis amorCeva eqvsi wliT adre xdeba da muSaobac maSinve iwyeba xolme; zo-gan meti da zogan naklebi, qveya-nas gaaCnia. amis Taobaze gasul

kviraSic viwerebodi, amitom aRar gavagrZeleb.

Tavis droze, roca samxreT afrikas msoflio Tasis maspin-Zlad irCevda, fifa-s lozungi is iyo, rom mTeli Savi kontinentis-Tvis eCuqebina fexburTis mTavari zeimi da Sesabamisad safexburTo meurneobis da ganwyobis stimuli-rebac moexdina. Tanac msoflio Cempionati nebismieri qveynisTvis

38 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 41: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

didi saCuqaria, raxanRa msoflio-Si yvelaze momgebiani sportuli RonisZiebaa.

oRondac, ramdenad ewvevian afrikelebi cisartyelas qveyanas, Zneli saTqmelia. mTel kontinent-ze, maspinZeli qveynis gamoklebiT, sul 13 aTasi bileTi gaiyida. Tu gaviTvaliswinebT, rom aseTi bi-leTi sul 2,9 milionia, maSin gai-rkveva, rom afrikelebi siRaribis gamo msoflio Cempionatze ver miemgzavrebian da, vTqvaT, kame-runsa da kot d’ivuaris nakrebe-bs mxolod fanebis mcire jgufebi Camohyvebian. yvelaze meti turis-ti, 50 aTasi, cxadia, inglisidan iqneba. Tumca, inglisuri laSqari gvariani gamocdis winaSe dgas.

samxreTi afrika Jeneva da ciu-rixi ar aris. axali stadionebi ki ufro im adgilebSia aSenebuli, sadac aparteidis droindeli Ra-takTa getoebi iyo da sadac Zalian maRalia quCis kriminali. rogorc amboben, quCis bandebi ubralod xelebs ifSvneten msoflio Tasis molodinSi.

da ratom ar aaSenes stadionebi wesieri ubnebis axlos?

imitom, rom jer es erTi, iq fe-xburTi aravis ainteresebs. fe-xburTi afrikaSi yovelTvis Ra-takTa sporti iyo, aparteidis dros ki, ra Tqma unda, ragbis mar-ginali Zma gaxldaT; meorec, mTa-

vroba fiqrobda, rom stadionebis cud ubnebSi aSenebiT im ubnebis cxovrebas gaaumjobesebda, rac afrikaSi aSkarad ar gamovida da mravali problemac warmoSva. ma-galiTad, fifa-s sastikad ar un-doda, rom cxeli sauzmeuliT mo-vaWre adgilobrivi fast fudebi stadionis Semogarens gahkarebod-nen, raxanRa gulSematkivari sta-dions SigniT, ufro Zviri makdo-naldsiT unda gamoskdes, romelic

msoflios Tasi erT-erTi tra-diciuli sponsoria. anda rogor aRkveT mekobruli maisurebis gayidvas? fifa-s isic ki ar un-doda, rom gaxsnis ceremonialze, iohanesburgis soker sitiSi afri-keli musikosebi gamosuliyvnen da arc Tmobda, sanam musikosebi ar daimuqrnen, swored mag dros Cven Cvens saxalxo koncerts Cava-tarebT da naxavT, rac mogivaTo. mokled, yvelafers etyoboda, rom fifa-m afrikas Sejibri ki aCuqa, magram gzadagza raRacebi ar mo-ewona da Tanac, mTeli is ambavi, rom msoflio Cempionati afrikas aayvavebda, sisulele gamodga.

oriod kviris win qveynis prezi-dentma zumam mosaxleobas mimarTa da am mimarTvis azri daaxloebiT aseTi iyo: e biWo, am erT Tves ra-menairad SeikaveT Tavi, mTlad nu moviWriT msoflios winaSeo.

misi mowodebis arsi gasagebia, ma-gram aba, aseTi sakbilos xelidan gaSvebac rogoria. afrikuli ban-debisTvis yvela ucxoeli mdida-ria. samxreTi afrika ki 49-milio-niani qveyanaa, sadac sayovelTao umuSevroba, Sidsi, narkotikebi da loToba, kriminalTan Sexmatk-bilebiT arsebobs. aq weliwadSi 18 aTas adamians klaven swored Zarcva-yaCaRobis mizniT, 200 aTa-si seriozuli Zaladoba xdeba, da amaTgan _ 18 400 saxlis Zarcvaa da,

rac sruliad gansacvifrebelia, 380 aTasi gaupatiureba.

hoda, saxelmwifos marTlac gvariani oflis Rvra mouwevs ua-xloes erT TveSi, mTeli Tavisi specnazebiT da ambebiT. rogorc amboben, dandoba ar iqneba, magram, meore mxriv, msoflio Cempionati xom zeimia da am SemTxvevaSi zeimi albaT mxolod stadionebze iqne-ba, rac arcTu warmtaci perspe-qtivaa.

istoriaSi pirvelad msoflio Cempionati afrikaSi

tardeba, rac Tavis drozec didi xmauris sababi iyo

da xels axlac aravin aklebs.

Jurnalis gamosawerad

dagvikavSirdiT telefonebze:

23 37 31, (899) 48 62 41

an mogvawodeT Tqveni

sakontaqto informacia

el-fostiT: [email protected]

gamoiwereT

Jurnali

liberali

beWduri versia 12 nomeri _ 3 Tve

22 lari

24 nomeri _ 6 Tve45 lari

48 nomeri _ 1 weli90 lari

PDF versia 12 nomeri _ 3 Tve

13 lari

24 nomeri _ 6 Tve25 lari

48 nomeri _ 1 weli 50 lari

39liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 42: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

ukve ramdenime kviraa, Tavisufali dro miCndeba Tu ara, internetSi veCrebi da minimum erTi saaTi mainc jiutad `vguuglav~ sityvebis kombinacias, sadac, ra kombinaciac ar unda vcado, _ ̀ benzini,~ ̀ benzinis xarisxi,~ ̀ gamonabol-qvi~ da `onkologia~ ucvlelad figurirebs xolme. mere ki, rodesac mopovebul informacias vecnobi (me interne-tis moxmarebis mravalwliani gamocdileba maqvs da kargad vici, sad da rogor veZebo sando informacia), fanjaras-Tan mivdivar da ezoSi viyurebi, seriozulad SeSfoTe-buli, Zalian seriozulad SeSfoTebuli. am dros TavSi sul erTi da igive azri mitrialebs, _ gacnobierebuli gvaqvs Tu ara Cven yvelas, ara zedapirulad, ise, Cven rom gvCvevia, aramed sruli pasuxismgeblobiT da seriozulo-biT, Tu ra Rrmad ukanalSi vimyofebiT yvela erTad, Cven, Tbiliselebi? qalaqSi haeris sisufTaves da am haeris Cven janmrTelobasTan kavSirs vgulisxmob. Tu amaze ar gifi-qriaT, Tu amis dro ar gqoniaT, Tu gainteresebT, Seamow-moT simarTles vlaparakob, Tu Segnebulad an Seugneblad vamuqeb suraTs, ai, ras girCevT _ erT mSvenier dRes amis SesaZlebloba Tu mogecaT, Tu amis survili gagiCndaT, mTeli dRis ganmavlobaSi fexiT gadaadgildiT qalaqSi. maTTvis, vinc amas ver axerxebs, modi, ai, amas movyvebi.

diliT, saxlidan rom gamoxval, miT umetes Tu adre xar saqmeze gasasvleli, SeiZleba verc veraferi SeamCnio. am dros Tbilisi iRviZebs, meezoveebi ukve qalaqs arian mo-debuli, quCebi irwyveba, manqanebi cotaa, garemovaWreebi TavTavianT improvizirebul daxlebze awyoben saqonels an maRaziebis mZime fardulebs xsnian. mokled, yvelaferi wesrigSia, yvelaferi isea, rogorc unda iyos. pirveli sa-gangaSo `niSani~ SeiZleba im momentSi igrZno, rodesac, vTqvaT, quCaze gadasvlisas manqana Cagivlis. suni! mZime! arabunebrivad agresiuli! es SeiZleba igrZno, an SeiZleba ara; imazea damokidebuli, ramdenad yuradqceuli cxviri gaqvs. dro garbis. ukve Tormeti saaTia. Sen saqmis ga-rkveuli nawili gaakeTe da isev quCaSi gamodixar, vTqvaT WavWavaZis gamzirze. am dros cxviri Tu ar gRalatobs, ukve unda igrZno is, rac me ase maSinebs _ haerSi avardni-li, yvela nestos, xorxs da filtvs modebuli uxarisxo sawvavis uxarisxo gamonabolqvi. kidev erTi saaTic da am suns ukve versad gaurbixar, versad emalebi. Zalauneburad tokioSi niRabafarebuli adamianebi gaxsendeba da SuriT ayoleb Tvals cxvirze operacia gakeTebul niRbian qalebs

avadari anu YUCK FOU

kaxa Tolordava

qalaqSi moxetiale kacis Canawerebi

da maTac, vinc Roris grips erideba. saxlSi ver brundebi, saqmeebi gaqvs. ra Tqma unda, ramdenime wuTiT SeiZleba ro-melime maRazias Seafaro Tavi, boTli wyali iyido da saylapavs modebuli benzinnarevi simSrale Cawmindo, ma-gram mere xom isev quCas unda daubrunde? iq ki manqanebis raodenoba matulobs da benzinis sunad qceuli, wlebis ganmavlobaSi ar da vergaTvaliswinebuli gulgriloba axa-li ZaliT gitevs. nurc Seecdebi, gaeqce am suns. oTxi-xu-Ti saaTisaTvis Sen ukve seriozulad intoqsirebuli daia-rebi aqeT-iqiT da erTaderTi, rasac axerxeb, periodulad binZuri haeris Zlier nakadad cxviridan `amogdebaa~, ai ise, ZaRlebi rom akeTeben, quCaSi sunsulis dros nestoe-bSi raRac saeWvo rom uvardebaT xolme. ukve saRamos eqvsi saaTia? morCi saqmeebs? maSin wadi saxlSi, gzad afTiaqSi Seiare, nebismieri saxis sawmendi saSualeba iyide, an Tu es `gepazoreba~, maSin saxlSi misvlisTanave bamba daname da saxeze gadaisvi. ras xedav? xedav bambis gaSavebul zeda-pirs? aba kidev erTxel gadaitare saxeze axlad danamuli bamba. ras xedav? rwmundebi, rom pirvelma cdam mTlianad ver CamogaSora is WuWyi, rac qalaqma `agkida~? mere ki ai, ras girCev: aiRe bambis orive burTula, dajeqi magidasTan, daiwyve es burTulebi cxvirwin da daiwye fiqri. didxans, Zalian didxans ifiqre, Seecade, sakuTari Tavi ar moa-tyuo, mere ki Zalian gTxov, midi kompiuterTan da gamomi-gzavne werili da miTxari, ra daskvnamde mixvedi, ai, am mi-samarTze: [email protected]. minda, davrwmunde, rom me erTaderTi idioti ar var am qalaqSi.

morCi saqmeebs? maSin wadi saxlSi, gzad afTiaqSi Seiare, nebismieri

saxis sawmendi saSualeba iyide, an Tu es `gepazoreba~, maSin saxlSi

misvlisTanave bamba daname da saxeze gadaisvi.

40 liberali . ivnisi 2010 . № 34

Page 43: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

radio „nacnobi“ gepatiJebaT

klubSi „nacnobi“

tradiciuli qarTuli samzareulo

cocxali musika

misamarTi: abanos q. N 3

Page 44: ratom aris opozicia susti - NPLGdspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/8967/1/Liberali_2010_N...sozar subari 2 ivnisi, radio `palitra~ `Cven rusi turistebi gvWirdeba da ara rusuli tankebi~.

mis: aRmaSeneblis 150tel: 910 954, 911 165

bakur sulakauris gamomcemlobisgan

www.sulakauri.ge

fasi 16.90

msoflio klasika

miSel uelbeki daibada

safrangeTSi 1958 wels.

is yvelaze skandaluri

Tanamedrove mweralia.

amboben, rom man

Tanamedrove frangul

literaturas axali xma,

axali tonaloba SesZina.

ramdenime erTmaneTze

skandaluri romanis

avtori 2002 wels

parizis meCeTis winam-

ZRolma da islamurma

sazogadoebebma

islamofobiasa da

rasizmSi daadanaSaules.

marTalia, braldebebi

ar daumtkicda, magram

miSel uelbeki mas Semdeg

espaneTSi cxovrobs.

`platforma~ miSel uelbekis erT-erTi yvelaze

popularuli romania. Tanamedrove evropa _

adamianis martooba, cxovrebis absurduloba,

kulturis komercializacia, seqsi da

terorizmi, romelic yvelafers anadgurebs,

dResdReobiT yvelaze mtkivneuli am Temebis

gamoa `platforma~ udavod saintereso, Rrma da

amave dros skandaluric.

miSel uelbeki

platforma