5/11/2018 PETER'NLKELER-slidepdf.com http://slidepdf.com/reader/full/peterin-ilkeleri 1/25 Hiyerar ş iyoloji Bilimine Giri ş PETER’ İ N İ LKELER İ PETER’ İ N İ LKELER İ Hiyerarşiyoloji Bilimine Giriş Hiyerarşiyoloji Bilimine Giriş Dr. Laurence J. Peter Dr. Laurence J. Peter Raymond Hull Raymond Hull Haz ı rlayan: M. Ayd ı n Ercei ş Haz ı rlayan: M. Ayd ı n Ercei ş
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Görünüşteki Ayr ıcalıklar (2):Süslü Kaydırma
Süslü kaydırma, başka bir yalancı yükseltme yöntemidir.Yeteneksiz bir görevliye, kadrosu yükseltilmeden, hatta bazan ücreti de artır ılmadan daha süslü bir unvan verilir ve
odası binanın uzak bir köşesine taşınır.
Hiyerar şik örgüt ne kadar büyükse, süslü kaydırma yöntemio denli kolay uygulanabilir. En uç uygulamasına “yüzen kilittaşı” denir.
Bağımsız karar verme yetkisi bulunmayan küçük memurlarda, formlar ın doğru doldurulması, yöntemlerekesinlikle uyulması gibi konularda büyük bir tutku görülür:
Amaçlara bak ılmaz, ama alışılagelen yöntemlerden en küçük bir sapmaya bile izin verilmez. Bu davranış örneğine“görevsel otomasyon” (otomatik çalışma) denir.
Otomatikleşmiş görevlilere “Görevi tersyüz edenler” dediyebiliriz. Bunlar araç-amaç ilişkisini tersyüz etmişlerdir.
Hiyerar şik örgütlerin çoğunda üstün yeteneklilik,yeteneksizlikten daha kötü olarak görülür. Olağanyeteneksizlik işten çıkar ılmaya engel olmaz, yalnızca
yükselmeyi engeller. Oysa üstün yeteneklilik, çoğu durumdaişten çıkar ılmayı gerektirir; çünkü üstün yeteneklilik hiyerar şik örgütün dengesini bozar ve hiyerar şik örgütlerin
ortak anayasalar ının birinci maddesine ayk ır ı düşer: Hiyerar şi her şeye kar şın korunmal ıd ır.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Çekilerek Yükselme-1:Çekiş gücü, bir görevlinin hiyerar şide kendisinin üstünde
olan bir kişiye yak ı
nlı
ğı
dı
r; bu yak ı
nlı
k kan ya da dostluğaveya evlilik hısımlığına ya da dostluğa, tanışlığa dayanır denebilir.
Çekiş Gücü ile yükselmeyi –kendimizde değil de başkalar ında olursa- hiçbirimiz sevmeyiz. Aynı hiyerar şik örgütte çalışanlar, çekiş gücü ile yükseleni tutmazlar; bu
tutumlar ı
nı
da onun yeteneksizliğinden söz ederek belirtirler.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Önderler ve İzleyiciler:Eskiden kalma yanılgı balonu: Başar ı başar ıya yol açar.
Eskiden kalma başka bir yanılgı balonu: “İyi bir önder olabilmek için önce iyi bir izleyici olmak gerekir.”
Eskiden kalma yanılgı balonu: Başar ı başar ıya yol açar.Hiyerar şik örgütlerin çoğunda önderlik özelliği ağır basangörevliler önderliğe yükselemezler. Ancak zaman zaman ve
olağanüstü koşullarda önderlik yeteneğine değer verilir.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Öncü Öncüleri-1:Hiyerar şileşme İçgüdüsü: Kişiler, kendilerini rütbelerle,
kademelerle sı
ralandı
rma eğilimine kar şı
konulmaz bir tutkunluk gösterirler.
Marx, hiyerar şilerin olmayacağı bir toplumu savunurken
insanlı
ğı
n yaradı
lı
şı
gereği hiyerar şik olduğunu, bu yüzdentoplumlar ın feodal, kapitalist veya sosyalist özelliklihiyerar şilere sahip olacaklar ını ve olmalar ı gerektiğinigörememiştir. Marksist kuram, insanlar ı kandıran hoş, ama boş bir türküden başka bir şey değildir.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Hiyerar şiyolojinin Psikolojisi:Kişiler kendi yeteneksizliklerinin bilincine varmakta
mı
dı
rlar? Hastalar, durumlar ı
nı
kurtarmak için kendigüçlüklerinden dolayı başkalar ını suçlarlar. Hiyerar şik düzeni anlayan, görev yeteneksizliklerinin nedeni olarak yükselmeyi gören tek kişiye rastlanmamıştır.
Kişinin kendi yeteneksizlik düzeyinin altında kalması, çok daha göz kamaştır ıcı bir çaba gerektirir.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Başar ının Patolojisi:Peter Yaylasına yükselmenin, eskiden çalışan görevliyi
birdenbire tembel yapmaz. Bu doğru değildir. Görevliçalışmayı ister; görünüşte çabalayı p durur; bazan kendi deçalışıyorum sanır. Ne var ki, gerçekte pek az yarar sağlar.
Son Durak Sendromu (SDS) için yararlı tek şey, “dikkatçelici” tedavidir: Briç oyna, pul biriktir, bahçe ile uğraş,resim yap.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Sıf ır Y.K.’daki Sağlık ve Mutluluk:Bir görevli, kendi yeteneksizlik düzeyine erişince, artık Yükselme Katsayısı (YK) sıf ırlanmış demektir.
Yerine Koyma Yöntemi: Peter Yaylasına erişen görevliler,görevlerinin gereklerini getirecek yerde, kusursuz olarak
yapabildikleri, bir dizi başka işlere girişirler:“Yerine Koymacılık”, çalışanlar açısından SDS’nun en iyidevasıdır. İyi uygulanırsa SDS’nun ortaya çıkmasını önler;
görevlinin kendi yeteneksizlik düzeyinde çalı
şma yaşamı
nı
nsonuna dek sağlıklı ve mutlu uğraşı p durmasını sağlar.
Hiyerarşiyoloji Bilimine GirişHiyerarşiyoloji Bilimine Giriş
Darwin Kuramı ve Peter İlkesi-1:Tarihin Peter’ci Yorumu: İnsanlık er geç yaşamyeteneksizliğine erişecektir. Yeteneklilik kendi içinde her zaman bin yeteneksizlik tohumu taşır.
Peter İlkesi, insan yapısıyla ilgili gerçek bilgilere dayanır:
Hiyerar şiyoloji, insanlığın gerçek yapısını, sürekli olarak hiyerar şiler yaratmasını, bunlar ı sürdürme isteğini ve aynı zamanda bunlar ı yıkma yolundaki paradoksal eğilimini