Top Banner

of 22

Persamaan Differensial Eksaks

Mar 03, 2016

Download

Documents

Linda Wirianty

Tugas Matematika Kimia
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • TUGAS MATEMATIKA KIMIA

    Persamaan Differensial dan Matriks

    Disusun Oleh :

    Linda Wirianty (113194013)

    Diah Jati Kusuma (113194221)

    JURUSAN KIMIA

    FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM

    UNIVERSITAS NEGERI SURABAYA

    2012

  • PERSAMAAN DIFERENSIAL

    1. dy + ex = 0

    dx

    2. dy + sinx dx = 0

    y

    3. d2y + cosx = 0

    dx2

    4. d2y + hE y = 0

    dx2 2m

    PERSAMAAN DIFERENSIAL DENGAN VARIABEL TERPISAH

    Example :

    = f1 (x) . g2 (y) dx + f2 (x) . g1 (y) dy =0

    dikali 1

    g2 (g) . f2 (x)

    = f1 (x) dx + g1 (y) dy = 0

    f2 (x) g2 (y)

    = f1 (x) dx + g1 (y) dy = 0

    f2 (x) g2 (y)

    = f (x) + g (y) = 0

    1. x3dx + ( y + 1 )2 dy = 0 x3dx + ( y + 1 )2 dy = 0

    x4 + 1/3 ( y + 1 )3 = c

    3x4 + 4 ( y + 1 )3 = c . Diturunkan

  • 12x3 + 12 ( y + 1 )2 . Dibagi 12

    Jawaban seperti soal

    2. dx + dy = 0

    sin5y ( 1 + sinx )

    jawab :

    ( 1 + sinx )dx + sin5ydy = 0

    ( 1 + sinx )dx + sin5ydy = 0

    ( 1 + sinx )dx + (sin2y)2sinydy = c

    x cos x + ( 1 cos2y )2d cos y = c

    x cos x + ( 1 2cos2y + cos4y )2d cos y = c

    x cos x + cos y 2/3 cos3y + 1/5 cos

    5y = c

    PERSAMAAN DIFERENSIAL Tk i HOMOGEN

    contoh :

    1. f ( x,y ) = x4 x

    3y

    = (x)4 (x)

    3(y)

    = (x)4

    4(x

    3y)

    = 4

    ( x4 x

    3y )

    2. (x2 + y

    2 ) dx = 2xydy dibagi x

    ( 1 + (y/x)2

    ) dx = 2 y dy

    x

    Dibagi x2

    Misal :

    y = Ux x = Uy

    f (x,y) f ( x, y ) f (x,y )

  • U = y

    x

    dy = Udx + xdU

    ( 1 + U2 ) dx = 2U ( Udx + XdU )

    ( 1 + U2 ) dx = 2U2dx + 2UxdU

    ( 1 + U2 ) dx - 2U2dx = 2UxdU

    ( 1 + U2 - 2U2 ) dx = 2UxdU

    ( 1 - U2 ) dx = 2UxdU

    dx = 2U dU

    x ( 1 - U2 )

    dx - 2U dU = 0

    x ( 1 - U2 )

    ln x + ln ( 1 - U2 ) = ln c

    ln x ( 1 - U2 ) = ln c

    x ( 1 - U2 ) = c

    x ( 1 (y/x)2 ) = c .. dikali x2

    x ( x2 y2 ) = cx2

    x ( x2 y2 ) = cx2

    ( x2 y2 ) = cx

    1. dy + p ( x ) y = Q (x) dx

    missal :

    y.e p (x) dx konstan

    d y.e p (x) dx = y . p (x) e p (x) dx + e p (x) dx dy

    dx dx

    = e p (x) dx ( yp (x) + dy / dx )

  • = e p (x) dx (dy / dx + p (x)y )

    = e p (x) dx . Q (x)

    d y . e p (x) dx = Q (x) e p (x) dx

    dx

    dy . e p (x) dx = Q (x) e p (x) dx dx

    dy . e p (x) dx = Q (x) e p (x) dx dx + c

    2. dy - y = e 2x dx

    jawab :

    y . e -1 . dx = e 2x . e -1 . dx dx + c

    y . e -dx = e 2x . e - dx dx + c

    y . e -x = e 2x . e - x dx + c

    y . e -x = e 2x - x dx + c

    y . e -x = e x dx + c

    y . e -x = e x + c

    y = e x ( e x + c )

    y = e 2x + c e x

    pembuktian :

    y = e 2x + c e x

    dy = 2 e 2x + cex

    dx

    2 e 2x + cex - (e 2x + c e x ) = e 2x

    2 e 2x + cex - e 2x - ce x = e 2x

    e 2x = e 2x

    y.e p (x) dx = Q (x) . e p (x) dx dx + c

  • *******

    dy + p ( x ) y = Q (x)

    dx

    dy + p ( x ) y = Q (x) yn

    dx

    + p ( x ) y ( -n + 1 ) = Q (x) misal : U = y ( -n + 1 )

    = ( -n + 1 ) yn

    1 dU = yn dy

    ( -n + 1 ) dx dx

    1 dU + p ( x ) y = Q (x)

    ( -n + 1 ) dx

    Jadi rumus yang didapat seperti pada kotak di bawah ini :

    Contoh :

    1.

    - - - y = xy5

    y.e p (x) dx = Q (x) . e p (x) dx dx + c

    Supaya rumusnya menjadi

    dy + p (x) y = Q (x) maka dibagi yn

    dx

    y-n dy

    dx dy

    dx

    dy

    dx

    du + ( -n + 1 ) px U = ( -n + 1 ) Q (x)

    dx

    dy

    dx

  • y -5 dy y -4 = x

    dx

    - du U = x dibagi 4

    dx

    du + 4U = -4x

    dx

    U . e 4 dx = -4x e 4 dx dx + c

    U . e 4 x = - 4x e 4 x dx + c

    U . e 4 x = - 4 x e 4 x dx + c

    = - x d . e 4x + c

    = - [ x e 4 x - x e 4 x dx ] + c

    = - [ x e 4 x - x e 4 x ] + c

    U . e 4 x = - x e 4 x + x e 4 x + c .... dibagi e 4 x

    U = - x + x + c e - 4 x

    Pembuktian

    y -4 = - x + x + c e - 4 x

    - 4 y -5 dy = -1 4ce - 4 x ... dibagi - 4

    dx

    y -5 dy = + ce - 4 x

    dx

    + ce - 4 x - ( - x + + ce - 4 x ) = x

    - ( - x ) = x

    x = x

    e 4 x dx

    d . eUx = U . e Ux dx

    d . e 4x = 4. e 4x dx

  • Persamaan Differensial Eksaks

    Apabila terdapat persamaan sebagai berikut:

    M (x,y)dx + N (x,y) dy = 0

    Dimana

    =

    (1)

    Apabila persyaratan tersebut terpenuhi, maka persamaan tersebut bisa diselesaikan dengan

    persamaan differensial eksaks

    a. Penerapan persamaan Differensial eksaks dalam ilmu kimia yaitu dalam memperoleh rumus

    P.V=n .R .T

    M N

    untuk mngetahui apakah bisa diselesaikan dengan persamaan eksaks atau tidak maka Nilai M dan

    N harus diturunkan terlebih dahulu, sebagai berikut:

    M (T,V) =

    N (T,V) =

    = n R = - n R T

    = - n R

    = - n R

    =

    =

    Sehingga

    =

    M ( T, V) =

    =

    dF =

    dT untuk mendapatkan F (T,V) maka diintegralkan

  • =

    F (T, V) =

    =

    (2)

    Untuk mendapatkan nilai h (V) maka kita masukkan nilai turunan F terhadap nilai N

    0 =

    d h(V) = 0 dv

    h (V) =0

    Masukkan nilai h (V) ke persamaan 2, sehingga diperoleh:

    F (T, V) =

    F (T, V) =

    Atau lebih dikenal dengan

    P (T, V) =

    P V = n R T

    b. Persamaan Differensial Eksak pada Termodinamika

    Seperti yang telah kita ketahui, beberapa rumus umum dalam termodinamika antara lain:

    U = Q W

    H = U + P V

    A = U T S

    G = H T S

    Turunan dari masing- masing persamaan sebagai berikut:

    U = Q W

    dU = dQ dW

    diketahui bahwa

    ,dan

    dW = P dV , sehingga

    dU = T ds P dV (3)

  • H = U + P V

    dH = dU + d(P V) ingat! rumus perkalian pada turunan d(uv) = uv + u v

    = dU + P dV + V dU masukkan persamaan dU diatas, sehingga

    dH = T ds P dV + P dV + V dP

    dH = T ds + V dP (4)

    A = U T S

    dA = dU d(T S)

    dA = d U T dS S dT

    = T ds P dV T dS S dt

    dA = P dV S dT (5)

    G = H T S

    dG =d H d(T S) masukkan persamaan dH diatas sehingga,

    = T ds + V dP T dS S dT

    dG = V dP S dT (6)

    Turunan-turunan diatas dapat ditulis dalam bentuk persamaan sebagai berikut:

    1. dU = T ds P dV

    U (S, V); dU = (

    ) + (

    )

    2. dH = T ds + V dP

    H (S, P); dH = (

    ) + (

    )

    3. dA = P dV S dT

    A (V, T); dA = (

    ) + (

    )

    4. dG = V dP S dT

    G (P, T); dA = (

    ) + (

    )

    Hubungan Maxwell

    1. dU = T ds P dV

    (

    ) (

    )

  • 2. dH = T ds + V dP

    (

    ) (

    )

    3. dA = P dV S dT

    (

    ) (

    )

    4. dG = V dP S dT

    (

    ) (

    )

    Persamaan Differensial Tidak Eksaks

    Disebut persamaan differensial tidak eksaks apabila :

    (

    ) - (

    ) 0

    Agar dapat menjadi persamaan differensial eksaks, maka perlu terlebih dahulu menentukan faktor

    integral. Faktor integral terdiri dari 2 macam :

    1. (

    ) (

    )

    faktor integral fi =

    2. (

    ) (

    )

    faktor integral fi =

    Contoh soal :

    (x2 + y2 + x) dx + xy dy = 0

    M (x,y) = x2 + y2 + x ; N (x,y) = x y

    Persamaan differensial tidak eksak, sehingga perlu mencari factor integral

    (

    ) (

    )

    karena mengandung x, maka

    menggunakan persamaan pertama

    fakor integral :

  • Factor integral : fi =

    = (

    )

    =

    = x

    Untuk memperoleh persamaan differensial eksaks maka nilai dari factor integral dikali dengan

    persamaan awal

    x [(x2 + y2 + x) dx + xy dy = 0]

    (x3+x y2 + x2)dx + x2y dy = 0

    M (x,y) = x3+x y2 + x2 ; N (x,y) = x2y

    =

    M (x,y) = (

    )

    x3+x y2 + x2 = (

    )

    dF = x3+x y2 + x2 dx untuk mendapatkan F (x,y) maka diintegralkan

    =

    F (x,y) =

    Untuk mendapatkan nilai h (y) maka kita masukkan nilai turunan F terhadap nilai N

    x2y = x2y

    0 =

    d h(y) = 0 dy

    h (y) =0

    nilai h (y) ini kemudian dimasukkan ke persamaan F (x, y) sehingga

    F (x,y) =

    F (x,y) =

  • Persamaan Linear Tingkat n

    Po

    + P1

    + P2

    + + P(n-1)

    + Pny = G(x)

    D= operator

    D =

    Dy=

    Sehingga

    Po

    + P1

    + P2

    + + P(n-1)

    + Pny = G(x)

    [Po Dn + P1 Dn-1 + P2 D

    n-2 + .+ P (n-1) D + P n] y = P (x)

    = 0

    y = yc + yp

    [Po Dn + P1 Dn-1 + P2 D

    n-2 + P (n-1) D + P n] = 0

    (D m1) (D m2) (D m3) = 0

    m1 ; m2 ; m3 ; ..

    penyelesaian complementer yc = c1em1x + c2e

    m2x + c3em3x + ..

    penyelesaian yp [Po Dn + P1 D

    n-1 + P2 Dn-2 + .+ P (n-1) D + P n] y = Q (x)

    yp =

    yp =

    misal

    = u

    (D m1) u = Q (x)

    (

    )

    u .

  • Sehingga diperoleh nilai dari u, selanjutnya nilai u dimasukkan ke persamaan yp

    yp =

    misal

    = z

    Sehingga yp =

    Demikian seterusnya hingga semua factor penyebut habis, untuk lebih jelas perhatikan contoh soal

    di bawah ini:

    + 2y = ex

    Diketahui operator (D) =

    , sehingga dapat ditulis :

    (D2 3D + 2)y = ex

    (D - 2) (D - 1)

    m1= 2 m2= 1

    penyelesaian complementer yc = c1em1x + c2e

    m2x

    yc = c1e2x + c2e

    x

    penyelesaian yp =

    yp =

    misal = u

    u =

    u (D - 2) = ex

    u . dx

    u. e -2x = dx

    u. e -2x =

    u. e -2x = -e-x

    u =

    u = - ex

    selanjutnya yp =

    yp =

    misal z

  • z =

    z (D - 1) = -ex

    z . dx

    z. e -x = dx

    z. e -x =

    z. e -x = -x

    z = -x . ex

    sehingga diperoleh yp = -x . ex

    jadi persamaan differensial y = yc + yp

    = c1e2x + c2e

    x - x . ex

    Pembuktian !!

    y = c1e2x + c2e

    x - x . ex

    = 2 c1e

    2x + c2ex - x . ex - ex

    = 4 c1e

    2x + c2ex - x . ex 2 ex

    + 2y = ex

    4 c1e2x + c2e

    x - x . ex 2 ex 3 (2 c1e2x + c2e

    x - x . ex - ex) + 2 (c1e2x + c2e

    x - x . ex) = ex

    4 c1e2x + c2e

    x - x . ex 2 ex 6 c1e2x -3 c2e

    x +3 x . ex +3 ex + 2 c1e2x + 2 c2e

    x - 2 x . ex = ex

    ex = ex

  • DETERMINAN

    det (A) = i+j

    .aij Mij

    det (A) =

    A

    1. |A| = = -10

    = (-1)1+1

    .1.|2| + (-1)1+2

    .4.|3|

    = (-1)2.2 + (-1)

    3.4.3

    = 2 + (-12)

    = -10

    2. |A| = (-1)2+1.3.4 + (-1)2+2.2.1

    = (-1)12 + 2

    = -10

    1. |A| = baris ke-2 dikurangi -2 kemudian hasilnya ditambahkan ke baris pertama

    =

    = -10

    2. |A| = baris pertama dikurangi -3 kemudian hasilnya ditambahkan ke baris ke-2

    =

    = -10

    A = 1 2 3

    4 5 6

    7 8 9

    Baris Kolom

    |A| = (-1) 1+1

    . 1 + (-1)1+2

    . 2 + (-1)1+3

    .3

  • = 1.(-3) + 2.6 3.3 = -3 + 12 9 = 0

    A =

    C =

    Cij = (-1)1+1

    = (-1)2. 0 (-12)

    = 12

    C12 = (-1)1+2

    = (-1) 3

    . 0 (6)

    = 6

    C13 = (-1)1+3

    = (-1) 4. -4 (12)

    = -16

    C21= (1)2+1

    = (-1) 3

    . 0 (5)

    = 5

    C23 = (-1)2+3

    = (-1) 5

    12 (4)

    = 16

    C22 = (-1)2+2

    = (-1) 4

    . 0 (-2)

  • = 2

    C31 = (-1)3+1

    = (-1) 4

    . 6 (-6)

    = 12

    C32 = (-1)3+2

    = (-1) 5

    . 9 (-1)

    = -10

    C33 = (-1)3+3

    = (-1)6. 18 (2)

    = 16

    C =

    C T =

    A.CT = .

    =

    A.CT =

    A.CT = det (A)

    A.C

    T = det(A) . I

    CT = adj (A)

    I =

    A-1

    = A.A-1

    =

    A-1

    . A = I

    A-1 =

  • A-1

    =

    =

    =

    A.A-1

    = I

    =

    64

  • >C1 = c2<

    Hij = apabila I j

    0 tetangga ( ada ikatan langsung )

    Sij = 1 if I = j apabila I j

    0 if I j tidak ada ikatan langsung

    Hij E Sij = 0

    h =

    ~ v = 0

    = ? = [ d2

    0 n; m; e x

    H11 = S11 = 1

    H12 = S12 = 0

    H21 = S21 = 0

    H22 = S22 = 1

    E.1 E.0 E x 1 1

    E.0 E.1 -E 1 x 1

    HAMILTON

    apabila I = j

    < 0

    X =

  • x = 1 1 = E -

    E =

    E =

    ..

    x = -1 -1 =

    - = E +

    E = +

    X Y

    A B C Z

    1 2 3

    x y z

    A

    1 2 3 S z

    y

    I0 It x

    - log I0 = A = CCt x lambert - beet

    It

    A = C t

    x+y+z