JeanPaulSartre Duvar

7/29/2019 JeanPaulSartre Duvar

1/119

Jean Paul Sartre

DUVAR

YKLER


2/119

2

Kitap

Trkesi: Eray CanberkYaynlayan: Can Yaynlarzgn Dili: Franszcazgn Ad: Le MurDnya Edebiyat - RomanDnya Edebiyat - VaroluulukDnya Edebiyat - Fransz Edebiyat - ada Fransz Edebiyatstanbul, 1999


3/119

3

E-Kitap

Tarama: Yaar MutluDzelti: Muharrem AycE-Tasarm: efrasiyabE-Yayn: ayra sanal yaynWEB: http://ayrac.orgE-Posta: [email protected], 2007
http://ayrac.org/mailto:[email protected]:[email protected]://ayrac.org/


4/119

4

NDEKLERKitap .............................................................................................................................................2E-Kitap .........................................................................................................................................3NDEKLER.............................................................................................................................4

DUVAR............................................................................................................................................. 5EROSTRATE.................................................................................................................................. 21ZEL YAAM ................................................................................................................................33BR YNETCNN OCUKLUU..............................................................................................56ODA................................................................................................................................................98SON ...............................................................................................................................................119


5/119

5

DUVAR


6/119

6

Bizi byk beyaz bir odaya soktular, gzlerim krpmaya balad, k gzlerimi rahatszediyordu. Sonra bir masa ve masann arkasnda drt herif grdm, sivildiler, ktlara bak-yorlard. teki tutuklular dibe ymlard; onlarn yanna kadar gidebilmemiz iin btnoday batan baa gememiz gerekiyordu. Aralarnda pek ounu tanyordum; tekiler ya-banc olmalydlar. nmde duran ikisi yuvarlak kafal, sarndlar. Birbirlerine benziyorlar-d. Franszdlar sanyorum.

Kk olan durmadan pantolonunu yukar ekiyordu: sinir ite. Bu saate yakn srd.Sersemlemitim; kafam bombotu. Ama oda iyiden iyiye scakt; bu da houma gitmiyor de-ildi; yirmi drt saatten beri buz kesmitik. Muhafzlar tutuklular birbiri ardsra masannnne gtryorlard. O zaman drt herif, tutuklulara, adlarn ve ilerini soruyorlard. ouzaman pek derine inmiyorlar ya da Muhimmat depolar sabotajna katldn m? Ayn doku-zunda sabahleyin neredeydin, ne yapyordun? gibilerden uradan buradan sorular soruyor-lard. Yantlar dinlemiyorlard, dinler gibi bile grnmyorlard. Bir an susuyorlar, dosdorunlerine bakyorlar, sonra da yazmaya koyuluyorlard. Tom'a Uluslararas Tugay'da alt-nn doru olup olmadn sordular.

Ceketinin iinde ele geirilen ktlar yznden Tom aksini syleyemiyordu. Juan'a hibirey sormadlar, ama odan syledikten sonra uzun uzun bireyler yazdlar.

Anarist olan erkek kardeim Jose'dir, dedi Juan. Artk burada olmadn pekl bili-yorsunuz. Ben hibir partiden deilim, ben hi siyasetle uramadm.

Yant vermediler. Juan yine:

Ben bir ey yapmadm. Bakalar uruna grltye gitmek istemiyorum, dedi.

Dudaklar titriyordu. Bir gardiyan onu susturdu ve gtrd. Sra bana gelmiti:

Sizin admz Pablo Ibbieta m?

Evet, dedim. Herif ktlara bakt.

Ramon Gris nerede? diye sordu.

Bilmiyorum.

Ayn altsndan ondokuzuna kadar onu evinizde saklamsnz.

Hayr.

Bir an bireyler yazdlar, sonra gardiyanlar beni kardlar. Koridorda Tom ile Juan ikigardiyann arasnda bekliyorlard. Yrmeye koyulduk. Tom gardiyanlardan birine sordu:

imdi ne olacak?

Ne olmu ki? dedi gardiyan:

Bu bir soruturma myd, yoksa bir yarglama m?

Yarglamayd, dedi gardiyan.

Peki, imdi bizi ne yapacaklar? Gardiyan, kuru kuru:


7/119

7

Karar size hcrelerinizde bildirilecek, dedi.

Gerekte bize hcre olarak verilen yer hstanenin mahzenlerinden biriydi. Buras, havaakm yznden korkun souktu. Btn gece buz kestik; gndz de bundan daha iyi deildidurum.

Bundan nceki be gn ortaagdan kalma bir eit zindan olan bapiskoposluk mahze-ninde geirmitim. ok tutuklu olmasna karlk yer az olduundan neresi olursa olsun yer-letiriyorlard.

Ben kendi yerimden yana ikyeti deildim, souktan myordum, ama orada yalnz-dm. Zaman uzaynca da bu sinir bozucu bir ey oluyor. Mahzende can yolda vard. Juan hikonumuyordu.

Korkuyordu ve stelik syleyecek bir sz olmayaca kadar genti. Tom konukand vespanyolcay iyi biliyordu.

Mahzende bir bank ve saman dolu drt ilte vard. Gardiyanlar bizi getirip braknca otur-duk, sessizce beklemeye koyulduk. Bir sre sonra Tom,

imiz bitik, dedi.

Bence de, dedim. Ama bana yle geliyor ki ufakla bir ey yapmayacaklar.

Ona bir su ykleyemezler, dedi. O eylemcilerden birinin kardei, hepsi bu.

Juan'a baktm; sylenenleri iitirmi gibi bir hali yoktu. Tom yeniden sze balad:

Saragossa'da ne yapmlar, biliyor musun? Adamlar yerlere yatrmlar, sonra zerle-rinden kamyonlarla gemiler. Bunu bize asker kaa bir Fasl syledi. Mermi harcamamakiin byle yaptklarn sylyorlarm.

Ama onun yerine benzin harcyorlar, dedim. Tom'a kzdm; byle eyler sylememeliy-di.

Yolda dolaan, durumu kolaan eden subaylar var, diye devam etti. Elleri ceplerinde,azlarnda sigarayla bu olanlar seyrediyorlar. Adamlarn iini bitirdiklerini mi sanyorsun?Hepsine vz geliyor. Bara bara gebermelerine aldrmyorlar bile. Bazan bir saat sryor.Fasl, diyordu ki: bunu ilk grdnde neredeyse kusuyormu.

Burada da byle yapacaklarn sanmyorum, dedim. Ama cephaneleri yetersizse, bile-mem.

Solda, tavana alm, gkyzne bakan yuvarlak bir delikten ve drt hava deliinden ierik giriyordu. ounlukla bir kapakla kapal duran bu yuvarlak delikten mahzene kmr bo-altlrm. Tam deliin altnda kaln bir toz yn vard. Kmr hastaneyi stsn diye getiril-miti, ama savan balamasyla hastalar hastaneden karlmlar, kmr de orada ie yara-maz bir halde kalmt.

Yukardan ieri yamur giriyordu, nk kapa kapatmay unutmulard.

Tom titremeye balad.


8/119

8

Hay Allah, titriyorum, dedi. te yine balyor.

Ayaa kalkt, el kol hareketleri yapmaya balad. Her hareketiyle beyaz ve kll gs s-tnde gmlei aralanyordu. Yere srtst uzand, bacaklarn havaya kaldrd, makas hare-ketleri yapt. ri sarsnn titrediini gryordum. Tom topuz gibiydi, ama yalyd da. Tfekmermilerinin ya da sng ularnn tpk bir topak tereyaa dalar gibi bu yumuak et ynnagmlvereceini dndm. Tom sska olsayd ayney aklma gelmeyecekti.

Ben o kadar myordum, ama sanki kollarm omuzlarm benim deildiler. Zaman za-man bir eyim eksikmi gibi geliyordu da evremde ceketimi aramaya koyuluyordum, sonra-dan birden ceketi bana vermedikleri aklma geliyordu. Bu daha da ktyd. Elbiselerimizikendi askerlerine vermek iin almlard ve kala kala bize gmleklerimiz kalmt; bir de has-tanede yatan hastalarn yaz ortasnda giydikleri bu keten pantolonlr. Bir sre sonra Tomkalkt, oflaya puflaya gelip yanma kt.

Isndn m?

Ne gezer, soluum kesildi.

Akamn saat sekizine doru yannda iki falanjist ile bir komutan ieri girdi. Elinde bir y-n kt vard. Gardiyana seslendi:

Nedir onlarn adlar? u nn?

Steinbock, Ibbieta, Mirbal, dedi gardiyan.

Komutan kelebek gzlklerini takt, elindeki listeye bakt:

Steinbock... Steinbock... te. lme mahkm edildiniz. Yarn sabah kuruna dizilecek-siniz.

Yine bakt:

teki ikisi de ayn, dedi.

Olamaz, dedi Juan. Ben deilim.

Komutan, akn bir tavrla ona bakt:

Sizin adnz nedir?

Juan Mirbal, dedi.

yi ya, adnz ite burada, dedi komutan. lme mahkm edildiniz.

Ben hibir ey yapmadm ki, dedi Juan.

Komutan omuz silkti, Tom'la bana dnd:

Bask msnz?

Yok, Bask deiliz. Can sklm gibiydi.


9/119

9

Bana tane Bask olduunu sylediler. Onlarn peinden koup zaman kaybedemem.Papaz istemezsiniz herhalde, deil mi?

Yant bile vermedik. Komutan,

imdi bir Belikal doktor gelecek, dedi. Geceyi sizinle geirmek iin emir ald.

Askerce selm verip kt.

Evet, dedim, olan ufakla oldu.

Bunu dil olmak iin sylyordum, ama ufakl sevmiyordum. pince bir yz vard; kor-ku, strap yzn yz olmaktan karmt, btn izgilerini bozmutu. gn ncesine ka-dar canl bir oland; bylesinden holanabilir insan. Ama imdi yal bir ibneye benziyordu,ne yaplsa ne edilse bir daha genleemeyeceini dnyordum. Ona biraz efkat gstermekhi de fena olmazd, ama efkat beni tiksindiriyor, giderek midemi bulandryordu.

Tek sz sylemedi, ama kl gibi oldu. Yz ve elleri kl gibiydiler. Tekrar yerine oturdu; iriiri alm gzlerle topraa bakt. Tom temiz yrekliydi. Onu kucaklamak istedi, ama ufaklk,yzn buruturarak kendini serte ekiverdi.

Brak, dedim, alak sesle. Neredeyse zrlamaya balayacak, gryorsun.

Tom ister istemez boyun edi. Ufakl avutmu olsayd, bu onu megul edecek, kafaskendine taklmayacakt. Ama bu benim canm skyordu; lm hi dnmemitim, nkbyle bir frsat olmamt, ama imdi frsat vard ve bunu dnmek dururken neden bakaeyler yapmalyd. Tom konumaya balad:

Sen herifleri hakladn m? diye sordu bana.

Yant vermedim: Austos bandan beri alt adam hakladn anlatmaya balad. Durumupek anlamyordu; anlamak istemediini de aka gryordum. Ben de tam tamna ne olupbiteceini canlandramyordum kafamda; ok ac ekilip ekilmeyeceini kendi kendime so-ruyordum, kurunlar dnyordum, bedenimi delip geen yakc sivriliklerini hayl ediyor-dum. Btn bunlar gerek sorunun dndayd, ama ben sakindim. Anlamak iin nmzdebtn bir gece vard. Bir sre sonra Tom konumasn kesti. Gz ucuyla Tom'a baktm: Onunda kl gibi olduunu grdm; zavall bir grn vard. Balyor dedim kendi kendime. Ne-redeyse gece oluyordu, hava delikleri ve kmr yn boyunca donuk bir k szlyor, gk-yznn altnda iri bir leke yapyordu.

Tavann deliinden belli belirsiz bir yldz gryordum. Gece ak ve ayaz olacakt.

Kap ald, iki gardiyan ieri girdiler. Belika niformas giymi kumral bir adam geliyorduarkalarndan. Bizi selmlad.

Ben doktorum, dedi. Bu eziyetli durumlarda yannzda bulunmak iin emir aldm.

Ho ve kibar bir sesi vard.

Buraya ne yapmaya geldiniz? dedim.

Kendimi sizin yerinize koyuyorum. u birka saatinizin arln hafifletmek iin elim-den geleni yapacam, dedi.


10/119

10

Neden bizim yanmza geldiniz? Bakalar da var, hastaneler onlarla dolu.

Beni buraya yolladlar, dedi akn bir tavrla. Ah! Sigara imek ister misiniz? diye ekle-di birden. Sigara da var, yaprak sigara da.

Bize ngiliz sigaralar ve purolar sundu. Ama reddettik. Gzlerinin iine bakyordum; s-klm gibiydi.

Siz, buraya acyp ilgilenmeye gelmediniz, dedim. Zaten sizi tanyorum. Beni tutukladk-lar gn sizi faistlerle klann avlusunda grmtm.

Daha da konuacaktm, ama birden beni artan bir ey oldu: Bu doktorun burada olmasbeni kendi kendimle ilgilenmekten alkoymutu. ounlukla ben bir insann stne dtmm kolayn brakmam. Yine de konuma istei yitti gitti iimden, omzumu silktim, gzlerimievirdim. Biraz sonra bam kaldrdm; merakl bir tavrla beni szyordu. Gardiyanlar bir otminderin stne oturmulard. Koca sska Pedro baparmaklarn eviriyor, teki de uyuma-mak iin zaman zaman ban oynatyordu.

Ik ister misiniz? diye Pedro birden sordu doktora. Beriki, bayla Evet, dedi. Doktorunmee odunu kadar kafasz olduunu dnyordum, ama kukusuz, kt yrekli deildi. So-uk, mavi iri gzlerine baknca bana yle geldi ki bu adam daha ok hayl gc noksanl y-znden yanlgya dyordu. Pedro kt; bir petrol lmbasyla geri dnd, lmbay srannkesine koydu. Kt aydnlatyordu, ama hi yoktan iyiydi. Getiimiz gece bizi karanlktabrakmlard. Lmbann tavana vuran yuvarlak na yle bir sre baktm. Bylenmi-tim. Sonra birden kendime geldim, n yuvarla silindi, koskoca bir yk altnda ezildiimihissettim. Bu ne lm dncesiydi, ne de korku; bu adsz bir eydi. Elmack kemiklerim ya-nyordu ve kafam berbatt.

Silkindim, iki yoldama baktm. Tom ban ellerinin arasna gizlemiti, ancak kaln ve

beyaz ensesini gryordum. Kk Juan btn btn dalmt; az akt, burun deliklerititriyordu.

Doktor ona yaklat, sanki ona g vermek istercesine elini omzuna koydu; ama gzleri so-uk souk bakyordu. Sonra Belikalnn elinin sinsice Juan'n kolu boyunca aaya, bileinekadar indiini grdm.

Juan kaytsz davranarak kendini brakyordu. Belikal dalgn bir tavrla bilei parmaarasna ald, ayn anda biraz geri ekildi ve bana srtn dnmek iin yle bir yerleti. Amaben geriye kaykldm; saatini kardn ve ufakln bileini elinden brakmadan bir sre ya-kaladn grdm. Sonra hareketsiz duran eli brakverdi ve gitti duvara yasland, acele notetmesi gereken ok nemli bir ey varm gibi birden cebinden bir defter kard, oraya

bireyler iziktirdi. Aalk herif, diye geirdim iimden kzgnlkla, benim de nabzm yok-lamaya kalkma sakn, pis aznn orta yerine yerletiririm yumruu. Gelmedi, ama bana bak-tn hissediyordum. Bam kaldrdm, ben de ona baktm. Kimlii belirsiz bir sesle sordu:

nsan burada buz keser, yle deil mi?

m bir hali vard, morarmt.

myorum, dedim.

Gzlerini dikip bana bakmaktan vazgemiyordu. Birden anladm, elimi yzme gtrdm:

tere batmtm. Bu mahzende, kn ortasnda, yel frr su gtrrken, ben terliyordum.


11/119

11

Terle keelemi salarmn arasna geirdim parmaklarm. Ayn anda gmleimin sland-n, tenime yaptn fark ettim. En azndan bir saattir terliyordum ve bunu hissetmemitim.Ama bu, Belikal domuzun gznden kamamt. Yanaklarmdan szlen damlalar gr-mt ve marazl saylacak bir korku durumunun ortaya kmas diye dnmt; o kendi-sini doal hissediyor, byle olmakla da gurur duyuyordu; nk yordu. Kalkp suratndatmak geldi iimden, ama tam davranmtm ki utancm da, kzgnlm da silinip gitti,kaytszca srann stne ktm.

Boynumu mendilimle kurulamakla yetindim, nk imdi terlerin salarmdan szlpenseme aktn hissediyordum; bu ho bir ey deildi. Birden kurulanmaktan vazgetim za-ten, yararszd. Mendilim srlsklam olmutu ve hep terliyordum. Kaba etlerim de terliyorduve slanan pantolonum sraya yapyordu.

Kk Juan birdenbire konumaya balad:

Doktor musunuz?

Evet, dedi Belikal.

nsan uzun zaman ac eker mi?

Ne zaman?.. Yok canm, dedi Belikal babacan bir sesle, abuk biter.

cretli muayene olmu bir hastann tasasn datr gibi bir tavr vard.

Ama ben... Bana dediler ki... oklukla iki kez yaylm atei alrm.

Bazan, diye ban sallayarak yant verdi Belikal. lk yaylm ateinde can alc yerlerebir ey olmazsa bir daha ate edebilirler.

O zaman tfekleri yeniden doldurmak ve yeniden nian almak gerekmez mi?

Dnd, kslm bir sesle ekledi:

Bu da zaman alr!

Ufaklkta ac ekmenin korkusu vard, bundan baka bir ey dnmyordu. Genti. Bensebunu pek dnmyordum; beni terleten ac ekme korkusu deildi. Ayaa kalktm, toz y-nna kadar yrdm. Tom srad, kin dolu bir bakla bana bakt; cann skyordum nkayakkablarm gcrdyordu. Kendi kendime acaba benim yzm de onunki kadar kara sar mdiye sordum. Baktm o da terliyordu. Gkyz muhteemdi, bu kuytu keye hi k girmi-

yordu, Byk Ay'y grmek iin bam kaldrmam yeterdi.Ama artk eskiden olduu gibi deildi, nceki gece bapiskoposluktaki zindanmda kosko-

ca bir gk paras grebiliyordum ve gnn her saati bana bir baka any hatrlatyordu. Sa-bahleyin gk przsz ve hafif mavi olduunda Atlantik kylarndaki plajlar dnyordum.

leyin gnei gryordum ve hamsiyle zeytin yiyerek manzanilla itiim, Sevilla'daki biriki evini hatrlyordum. leden sonra glgeye giriyordum ve arenalarn bir yars gnetenyanarken br yarsna den derin glgeyi dnyordum. Dnyay byle gkyzne vuranyanssyla grmek gerekten ac verirdi insana.

Ama imdi istediim kadar bakyordum gkyzne. Artk gkyz bana hibir ey hatr-

latmyordu. Bylesini ye tutuyordum. Gidip Tom'un yanna oturdum. Uzun bir zaman geti.


12/119

12

Tom alak sesle konumaya balad. Hep konumas gerekiyordu, byle olmazsa dnce-leri iinde kendine yol bulamyordu pek. Konutuu bendim, ama yzme bakmyordu san-yorum. Kukusuz, beni byle kl gibi ve ter iinde, olduum gibi grmekten korkuyordu. Bir-birimize benziyorduk ve iin kts birbirimizin aynas gibiydik. Capcanl duran Belikalyabakyordu.

Sen anlyor musun? diyordu. Ben anlamyorum.

Ben de alak sesle konumaya baladm. Belikalya bakyordum.

N'oldu, ne var?

Anlayamadm bir ey gelecek bamza.

Tom'un evresinde acayip bir koku vard. Her zamankinden daha ok koku duyar gibi ol-dum. Alay ettim:

imdi anlarsn.

Anlalr gibi deil, dedi inat bir tavrla. Tam anlamyla cesur olmak istiyorum, ama enazndan olup bitecekleri bilmeliyim...

Dinle, bizi avluya gtrecekler. Herifler gelip karmza sralanacaklar.

Ka kii olurlar?

Ne bileyim. Be ya da sekiz. ok deil.

yi. Sekiz kii olacaklar. Onlara Nian al! diye baracaklar ve bana evrilmi sekiz tfekgreceim. Duvar yarp iine girmeyi isterim diye dnyorum; olanca gcmle duvara sr-tmla yaslanacam ve duvar kar koyacak. Tpk kbus gibi. Btn bunlar dlyorum ka-famda. Ah bir bilsen nasl dlediimi.

yi iyi! dedim, ben de dlyorum.

ok ac veren bir ey olmal bu. Yz tannmasn diye insann azna ve gzlerine nianaldklarn biliyorsun, diye ekledi haince. imdiden yaralar hissediyorum; bir saatten beriboynumda ve bamda ar var. Gerek ac deil. Kts de bu ya, yarn sabah duyacam ac-lar. Peki sonra?

Ne demek istediini ok iyi anlyordum, ama hi de yle grnmek istemiyordum. Aclaragelince, ben de kk bak yaralar gibi bedenimde bu aclar duyuyordum. Alamyordum,ama onun gibiydim, nem vermiyordum.

Sonra, dedim sert bir biimde, nallar dikeceksin. Yalnzca komedi, iin konumaya ko-yuldu. Gzlerini Belikaldan ayrmyordu. Berikinin dinler gibi bir hali yoktu. Ben onun nediye buraya geldiini biliyordum. Ne dndmz onu ilgilendirmiyordu. Bizim bedenle-rimize bakmaya gelmiti, diriyken can ekien bedenlerimizi seyretmeye gelmiti.

Kbuslarda olduu gibi, diyordu Tom, insan bazeyler dnmek ister, hep byle ol-duunu bilir, anlamakta gecikmez ve sonra ekilip gider, elimizden kaar ve der. Kendikendime, sonra hibir ey olmayacak artk, diyorum. Ama bunun ne demek olduunu anla-

myorum. Hemen hemen buraya kadar ulatm anlar oldu... ama sonra olan oluyor, yeniden


13/119

13

aclar, kurunlar, patlamalar dnmeye balyorum. Ben maddeciyim, inan bana. Deli ol-muyorum. Ama sonu gelmeyen bir ey var. Cesedimi gryorum: g deil, ama kendi gzle-rimle kendimi gryorum.

Dnmeye balamam gerekiyor... hibir eyi grmeyeceimi, hibir eyi iitmeyeceimive dnyann tekiler iin srp gideceini dnmeye balamam gerekiyor. nsan bunu d-nmek iin yaratlmamtr Pablo. nan bana. Bazeyler bekleyerek uykusuz geirdiim b-tn bir gecede btn bunlara ulatm. Ama bu ayney deil. Arkadan saldracak bize. Pablo,biz de hazrlksz olacaz.

Kes sesini, dedim ona, istersen bir gnah karan papaz araym sana?

Karlk vermedi. Peygamberlik taslamak, kiiliksiz bir sesle konuarak bana Pablo demekisteinde olduunu oktan fark etmitim: Bylesi bir eyi sevmiyordum, ama yle gzkyorki btn rlandallar byledirler. Belli belirsiz bir sidik kokuyor gibime gelmiti. AslndaTom'a pek yaknlk duymuyordum ve her ne kadar birlikte de bulmuyordum. Baz adamlarvardr ki onlarla olan iliki farkldr, szgelii Ramon Gris'le. Ama Tom'la Juan arasnda ken-dimi yalnz hissediyordum: Zaten bylesi daha iime geliyordu. Ramon'la bir arada olaydmbelki de yumuardm. Ama u anda korkun derecede katydm ve byle kalmak istiyordum.

Bir eit dalgnlkla Tom, szckleri gevelemeye devam ediyordu. Kendini dnmektenalkoymak iin konutuu kesindi. Yal prostat hastalar gibi keskin sidik kokuyordu. Aslndaben de onun gibi dnyordum; btn sylediklerini ben de syleyebilirdim: Bylesi lmekdoal bir ey deildir. lm yolunu tuttuumdan bu yana hibir ey bana doal gelmiyordu,ne bu kmr yn, ne tahta sra, ne de Pedro'nun pis surat. Yalnzca Tom'la ayneyleri d-nmek houma gitmiyordu. Pekl biliyordum ki btn bir gece, hi olmazsa be dakika ka-dar bazeyleri ayn anda dnp duracaz, terleyeceiz ya da titreyeceiz. yle yandanbaktm ona, bana ilk kez tuhaf gzkt; lmn yznde tayordu. Gururum yaralanmt;yirmi drt saatlik bir sre iinde Tom'un yanbanda yaamtm, onu dinlemitim, onunla

konumutum, biliyordum ki hi ortak bir eyimiz yoktu. imdiyse ikiz kardeler kadar birbi-rimize benziyoruz, basit bir ey, nk birlikte geberip gideceiz. Tom bana bakmakszn eli-mi tuttu:

Pablo, kendi kendime soruyorum... nsanolunun yok olup gittii gerekten doru mudiye soruyorum.

Elimi ektim,

Ayaklarnn arasna bak, salak, dedim.

Ayaklarnn arasnda kk bir su birikintisi vard ve pantolonundan damlalar dyordu.

Bu da ne? dedi korkuyla.

Altna iemisin, dedim.

Doru deil, dedi kzgnlkla. emem, bir ey yok. Belikal yaklamt. Gstermelik birmerakla sordu:

Hasta msnz?

Tom karlk vermedi. Belikal hibir ey sylemeden birikintiye bakyordu.


14/119

14

Bu da nedir, anlamadm, dedi Tom, sert bir tavrla. Ama korkmuyorum. Size yemin ede-rim ki korkmuyorum. Belikal yant vermedi. Tom ayaa kalkt, gitti bir keye iedi. nnilikleyerek geri geldi, oturdu, bir daha da azn amad. Belikal not alyordu.

mz birden ona bakyorduk, nk canlyd. Bir canlnn hareketleri, bir canlnn kay-glar vard. Yaayan insanlar nasl titrerse yle titriyordu bu mahzenin iinde. Kendi emri al-tnda ve iyi beslenmi bir bedeni vard. Biz tekiler, bedenimiz var m yok mu bir ey duymu-yorduk. Ne olursa olsun hibir ey. Bacaklarmn arasn, pantolonumu yoklamak istedim,ama cesaret edemiyordum. Belikalya bakyordum. Bacaklarnn stnde yay gibi gergin,kaslarna hkmediyor ve yarn da dnebiliyordu. Biz, kanmz ekilmi glge, orada du-ruyorduk, ona bakyorduk ve vampirler gibi hayatn emiyorduk.

Sonunda kk Juan'a yaklat. ocuun ensesine dokunmak istemesi meslek akndanmyd, yoksa bir acma isteine boyun emesinden mi? Acmak sz konusuysa btn bir ge-cede bir tek kere oldu bu. Kk Juan'n ban ve boynunu okad. Ufaklk kendini brak-verdi, gzlerini ondan ayrmyordu, sonra birden adamn elini yakalad, garip garip bakt.Belikalnn elini iki eli arasnda tutuyordu ve ellerin hi de ho bir grn yoktu. Bu tom-bul ve krmz eli, kl rengi iki mengene skyordu. Bireylerin olacandan kukulanyordum.Tom da ayn durumda olmalyd. Ama Belikal bir eyin, farknda deildi, babacan bir tavrlaglmsyordu. Bir sre sonra ufaklk, krmz iri eli azna gtrd ve srmak istedi. Belika-l can havliyle elini kurtard ve sendeleyerek duvara kadar gitti. Bir saniye bize korkuyla bakt,bizim kendisine benzer adamlar olmadmz birden anlam olmalyd. Glmeye baladm.Gardiyanlardan biri yerinden srad. teki uyumutu; gzleri ak ve bembeyazd.

Kendimi hem yorgun, hem de ar cokulu hissediyordum. Sabaha kar bamza gelecekolan, lm dnmek istemiyordum. Bunun hibir anlam yoktu, ya kelimeler ya da bo-luktan baka bir ey deildi karlatm. Baka bir ey dnmeye kalktmda, zerimeevrilmi tfek namlularn gryordum. Belki yirmi kereden fazla idam ediliimi yaadm.Bir keresinde sahiden oldu sandm; bir dakika dalp uyumu olmalym. Beni duvara doru

gtryorlard, debelenip duruyordum ve beni balamalarn istiyordum. Srayarak uyan-dm ve Beliklya baktm. Uykumda barm olmaktan korkuyordum. Ama o byn buru-yordu, bir eyin farknda deildi.

steseydim bir an uyurdum sanyorum. Krk sekiz saattir uyumamtm, canma tak etmi-ti. Ama hayattan iki saat kaybetmek istemiyordum. afak atarken gelip beni uyandracaklar-d, uyku sersemi arkalarndan gidecektim ve gk demeden gidecektim. Bylesini istemiyor-dum. Bir hayvan gibi lmek istemiyordum. Anlamak istiyordum. stelik kbus grmekten dekorkuyordum. Ayaa kalktm, bir utan bir uca yrdm, kafamdaki dnceleri deitirmekiin gemi hayatm dnmeye baladm. Blk prk bir yn n kafama yld. yileride vard, ktleri de. Ya da ben nceden bunlar byle adlandryordum. Yzler ve yklervard. Yortu enlikleri srasnda Valensiya'da boynuz yemi bir matador yamann yz, am-

calarmdan birinin yz, Ramon Gris'nin yz gzmn nnde yeniden canland. Bamdangeenleri hatrladm: 1926'da nasl ay isiz gsz kaldm, nasl alktan geberdiimi,Granada'da bir sra zerinde geirdiim geceyi hatrladm: gndr zma bir lokma koy-mamtm, kudurmutum, geberip gitmek istemiyordum. Bu beni gldrd. Mutluluk pein-de, kadnlarn peinde, zgrln peinde komutum, hem de nasl. Niyeydi btn bunlar?

spanya'y kurtarmak istemitim. Piy Margall'a hayrandm. Anarist harekete katlmtm.Toplantlarda konumutum. Her eyi ciddiye alyordum; sanki lmszmm gibi.

Bu anda btn hayatm nme seriliymi gibi bir izlenim uyand iimde ve dndm: Kut-sal bir kuruntuymu demek ki. Madem ki sona erecek, hibir eye demezmi. Kzlarla nasldalga geebildiimi, nasl gezip tozabildiimi sordum kendime. Byle leceimi bilseydim tek

parmam bile oynatmazdm. Hayatm nmdeydi, kapal, sakl, bir anta gibi. Gelgelelim


15/119

15

iinde olanlar daha bitmemiti. Bir an hayatm yarglamaya kalktm. Kendi kendime gzelbir hayatt demek isterdim. Ama bir yargya varamyordu insan, bu bir taslakt. Zamanmlmszlk iin uramakla geirmiim, bir ey anlamamm. Hibir eyden hayflanmyor-dum. Hayflanabileceim bir yn ey vard, manzanilla'nn tad, Cadiz yaknlarnda kkbir koyda yazn denize giriim gibi. Ama lm hepsini berbat etmiti.

Belikalnn gzel bir fikri vard: birden,

Dostlarm, dedi, askeri ynetimin izin verecei biimde, sizden sevdiklerinize bir iki szya da bir hatra gtrebilirim.

Tom, grledi:

Benim kimsem yok!

Hibir yant vermedim. Tom bir an durdu, sonra bana dnp merakla,

Concha'ya syleyecek bir eyin yok mu? dedi.

Hayr.

Bu iei burnunda srdalktan tiksiniyordum. Benim yanlgmd. Geen gece Concha'dansz etmitim, kendimi tutmalydm. Bir yldan beri bu kadnla birlikteydim. Daha dn gece,onu be dakika grebilmek iin bir baltada kolumu kesip atabilirdim. te bu yzden konu-tum, benden daha gl bir eydi. imdiyse onu grmek gelmiyordu iimden, ona syleyecekszm yoktu artk. Onu kollarma alp skmak da istemiyordum. Bedenimden rkmtm,nk kl rengine dnmt ve terliyordu. Onunkinden de korkmayacamdan emin de-ildim. Concha lmm renince alayacakt. Aylarca iinden yaamak istei gelmeyecek-ti. Ama lecek olan bendim. Tatl gzel gzlerini dndm. Bana bakt zaman ondan bana

bireyler geerdi. Bunun bittiini dndm. imdi bana baksayd bak gzlerinde kalr,bana kadar ulamazd. Yalnzdm.

Tom da yalnzd, ama ayn biimde deil. Ata biner gibi oturmutu, dudaklarnda bir eitglmsemeyle tahta sraya bakyordu; akn bir hali vard. Elini uzatt, saknarak tahtayadokundu, sanki bireyleri krmaktan korkuyor gibiydi, sonra birden elini ekti ve titredi. BenTom olsaydm sraya dokunmakla oyalanmazdm. Bu da bir rlanda gldrsyd. Ama bende eyalarda garip bir hava bulunduunu teslim ediyordum. Fazlasyla siliklemilerdi, herzamankinden daha az youndular. lme gittiimi duymam iin sraya, lmbaya, toz ynnabakmam yetip artyordu bile. Elbette lmm ak seik dnemiyordum. Ama onu heryerde gryordum, eyalarn stnde, kuytuya ekilmi ve birbirlerinden geliigzel uzak-lam, tpk bir lnn baucunda alak sesle konuanlar gibi, bir biimde. Srann stnde

gidip dokunduu Tom'un kendi lmyd.inde yaadm durumda elimi kolumu sallayarak evime gidebileceimi, hayatmn ba-

landn syleselerdi, buz gibi ederdi bu beni. nsan lmsz olma haylini yitirince bir-ka saat ya da birka yl beklemek ayney. Bir eye aldrmyordum, bir anlamda sakindim.Ama bu korkun bir sakinlikti; bedenimin yznden. Bedenim. Onun gzleriyle gryordum,onu kulaklaryla iitiyordum, ama bu artk ben deildim. Tek bana titriyor, tek bana terli-yordu. Ben onu tanmyordum artk. Ne olduunu anlamak iin ona dokunmalydm, onabakmalydm, bir bakasnn bedeni mi deil mi diye. Vakit vakit onu hissediyordum yine,burunst inie geen bir uaktaym gibi kaymalar ya da yreimin arptn hissediyor-dum. Ama bu bana yeterli gelmiyordu, bedenimden gelen her eyde kirli karanlk bir havavard. ou zaman susuyordu, sessiz sedasz oluyordu ve bir eit arlktan, bana aykr i-

ren bir varlktan baka bir ey hissetmiyordum. Kocaman bir kemirici bcee balanmm


16/119

16

gibime geliyordu. Bir an pantolonumu yokladm ve slak olduunu hissettim. Terden mi yok-sak sidikten mi slandn bilmiyordum. Ama nlem almak iin gittim kmr ynnn st-ne iedim.

Belikal, saatini kard bakt.

Saat buuk, dedi.

Salak herif! lle de bunu demeliydi sanki. Tom havaya srad. Zamann akp gittiinin far-knda bile deildik daha. Gece bizi karanlk ve ekilsiz bir yn gibi saryordu. Gecenin bala-dn hatrlamyordum bile.

Kk Juan barmaya balad. Ellerini eip bkyor, yalvaryordu:

lmek istemiyorum, lmek istemiyorum!

Kollarn havaya kaldrarak btn mahzen boyunca kotu, sonra ot minderlerden birineyld ve hkrd. Tom donuk gzlerle ona bakyordu ve artk onu avutmak iinden gelmi-yordu. Aslnda bu ac ekme deildi. Ufaklk, bizden daha ok grlt ediyordu, ama daha aziin farkndayd. Hastalna atele kar koyarak kendini savunan hasta gibiydi. Ate de ol-masa durum daha da ktdr.

Alyordu. Kendi kendine acdn gryordum aka. lm dnmyordu. Bir saniye,yalnzca bir saniyecik ben de kendime alamay dndm, kendime acyarak alamay. Amatam tersi oldu, ufakla yle bir gz attm, sarslan zayf omuzlarn grdm ve kendimi in-sanlk d buldum. Ben ne bakalarna acyabilirdim, ne kendime. Kendi kendime Drstelmek istiyorum, dedim.

Tom kalkmt, yuvarlak deliin tam altna gitti ve gnn gzlemeye koyuldu. Benimse

aklm bir eye gelip taklmt: drste lmek istiyordum ve bundan baka bir ey dnm-yordum. Ama her eyin stnde, doktorun bize saati sylediinden bu yana, zamann kaypgittiini, damla damla aktn hissediyordum. Tom'un sesini duyduumda hava hl karan-lkt.

Duyuyor musun?

Evet.

Herifler avluda yryorlard.

imizi bitirmeye mi geldiler yoksa? Karanlkta ate edemezler ki!

Bir sre sonra hibir ey duymadk. Tom'a,

te gn dodu, dedim.

Pedro esneyerek ayaa kalkt, gidip lmbay sndrd. Arkadana,

Amma ayaz, dedi.

Mahzen kl rengi olmutu. Uzaklardan tfek sesleri iittik.

Balyor, dedim Tom'a. Yapsalar yapsalar bu ii arkadaki avluda yaparlar.


17/119

17

Tom doktordan bir sigara istedi. Ben istemedim; canm ne sigara istiyordu ne de iki. Bu an-dan sonra srekli ate edip durdular.

Anlyor musun? dedi Tom.

Bireyler eklemek istiyordu, ama susuyordu, kapya bakyordu. Kap ald, drt askerle birtemen ieri girdi. Tom sigarasn drverdi.

Steibock kim?

Tom karlk vermedi. Onu gsteren Pedro oldu.

Juan Mirbal kim?

u ot minderin stndeki.

Ayaa kalkn, dedi temen.

Juan kmldamad. ki asker koltuk altlarndan tuttuklar gibi onu kaldrdlar. Ama brakrbrakmaz ylverdi. Askerler duraksadlar.

Kendini kt hisseden ilk mahkm deil bu, dedi temen. Siz ikiniz aln gtrn onu,orada n'aparlarsa yapsnlar. Tom'a dnd:

Haydi, yryn.

Tom iki askerin arasnda kt. teki iki asker ardlarndan gidiyorlard, k koltukla-rndan ve dizlerinden tutmular gtryorlard. Baylmamt, gzleri iri iri almt ve ya-naklarndan yalar akyordu. Ben de kmak isteyince temen beni durdurdu:

Siz bbieta msnz?

Evet.

imdilik burada bekleyin. Birazdan gelip sizi alacaklar.

ktlar. Belikal ve iki gardiyan da kt, ben yalnz kaldm. Bama ne geleceini bilmi-yordum, ama hemen iimi bitirseler benim iin iyi olurdu. Hemen hemen dzenli aralklarlasalvolar iitiyordum, her biriyle titriyordum. Ulumak ve salarm yolmak istiyordum. Amadilerimi skyor, ellerimi ceplerime daldryordum; nk drst kalmak istiyordum.

Bir saat sonra beni almaya geldiler ve birinci kata, scaklnn bana boucu geldii, sigarakokan bir odaya gtrdler. Orada, dizlerinin stnde ktlar olan, koltuklara oturmu siga-ra ien iki subay vard.

Senin adn bbieta m?

Evet.

Ramon Gris nerede?

Bilmiyorum.


18/119

18

Beni sorguya eken, ksa boylu, tknaz biriydi. Kelebek gzlklerinin ardnda kat baklgzleri vard.

Yakla, dedi.

Yaklatm. Ayaa kalkt, yzme, beni yerin dibine sokmak istercesine bakarak kollar m-dan yakalad. Ayn zamanda btn gcyle pazularm skyordu. Bu bana ac ektirmek iindeildi, bu byk bir oyundu, bana szn geirmeye abalyordu. Pis soluunu suratma f-lemekten de geri kalmyordu. Byle bir sre kaldk, bu bana glmek istei veriyordu. lmegiden adam yldrmak iin daha da fazladan bireyler yapmak gerekirdi. Bu ie yaramyordu.

iddetle beni itti ve yine oturdu.

Onun hayatna karlk senin hayatn. Onun nerede olduunu bize sylersen hayatnkurtarrz. Krbal, izmeli bu iki adam yine de bir gn lecektiler. Benden biraz daha sonra,ama ok sonra deil. Ellerindeki kt paralarnda ad aryorlard, baka insanlar hapsetmekve aalamak iin onlarn pelerinden kouyorlard. spanya'nn gelecei konusunda ve ba-ka konularda grleri vard. Onlarn kk abalar bana kaba, gln geliyordu. Kendimionlarn yerine koyamyordum artk, bana deliymi gibi geliyorlard. Tknaz hep bana bak-yordu, krbacyla izmelerine vuruyordu. Btn hareketleri ona canl ve yrtc bir hayvan g-rn vermek iin hesapl kitaplyd.

Evet? Anlald m?

Gris'in nerede olduunu bilmiyorum, dedim. Sanrm Madrid'teydi.

teki subay solgun elini yle bir kaldrd. Bu yle bir hareket bile hesaplyd. Btn k-k oyunlarn gryordum ve byle elenmek isteyen insanlarn bulunmas beni artyor-du.

Yavaa,

Dnmek iin on be dakikanz var, dedi. Aln bunu amarhaneye gtrn, on bedakika sonra geri getirin. nkr etmekte direnirse hemen kuruna dizilecek.

Ne yaptklarn biliyorlard: Geceyi beklemekle geirmitim. Ondan sonra, Tom ve Juankuruna dizilirken beni bir saat daha mahzende bekletmilerdi, imdi de gtrp beni ama-rhaneye kapatyorlard. Yapacaklareyi geceden hazrlam olmalydlar. Zamanla sinirle-rin harap olacan sylyor ve benim de byle olacam umut ediyorlard.

Aldanyorlard. amarhanede arkalksz bir iskemleye oturdum, nk kendimi pek bitkin

hissediyordum. Dnmeye koyuldum. Ama onlarn nerisini deil elbette. Gris'in nerede ol-duunu biliyordum dorusu: Yeenlerinin yannda gizleniyordu, ehirden drt kilometreuzaktayd. Gizlendii yeri ak etmeyeceimi de biliyordum, ikence yapmazlarsa. (kenceyidnr gibi bir halleri de yoktu zaten.) Btn bunlr pek dzgn, anlalrd ve beni zerrekadar ilgilendirmiyordu. Yalnzca davranmn nedenlerini anlamak istemitim. Gris'i elevermektense gebermeyi ye tutuyordum. Niin? Artk Ramon Gris'i sevmiyordum. Ona olandostluum Concha'ya olan akmla, yaamak tutkumla birlikte gn domadan az nce lpgitmiti. Kukusuz ona hep deer veriyordum, yiit bir adamd. Ama onun yerine lmeyi ka-bul ediimin nedeni bu deildi; hayat benimkinden daha deerli deildi. Hibir hayatn de-eri yoktu. Tutup bir adam duvara dayyorlar, sonra da geberip gidene kadar stne ateediyorlard. ster bu adam ben olaym, ister Gris olsun, ister bir bakas, hep aynyd. spanyasz konusu olunca, Gris'nin benden daha ie yarar bir insan olduunu biliyordum, ama s-

panya ve kargaa vz geliyordu bana. Artk hibir eyin nemi yoktu.


19/119

19

Gelgelelim ben buradaydm. Gris'i ele vererek de postu kurtarabilirdim ve bunu yapmayreddediyordum, hatta bunu gln bile buluyordum; bu inattand. Dik ballk etmek gerek!diye dnyordum. ime tuhaf bir sevin doluyordu. Gelip beni aldlar, iki subayn yannagtrdler: Ayaklarmzn dibinden bir fare geti ve dalgaya aldm ii. Falanjistlerden birinedndm ve:

Fareyi grdnz m? dedim.

Yant vermedi. Karamsard, ciddi olmaya abalyordu. imden glmek geliyordu benimse,ama kendimi tutuyordum, nk bir baladm m kendimi tutamayacamdan korkuyordum.Falanjist, byklyd. Ona yeniden:

Byklarn kesmelisin ahbap, dedim.

Yaarken yzn kllarn sarmas bana tuhaf geliyordu. Geliigzel bir tekme savurdu ba-na ve sustum.

Ee, dedi tknaz subay, dndn m?

ok ender grlen cinsten bceklere bakar gibi merakla baktm onlara.

Nerede olduunu biliyorum, dedim. Mezarlkta gizleniyor. Ya bir mezar ukurunda, yada mezarclarn kulbesinde.

Bu onlara bir oyun oynamak iindi. Onlarn ayaa kalktklarn, fiekliklerini kuandkla-rn ve tell bir tavrla emirler verdiklerini grmek istiyordum.

Ayaa frladlar.

Haydi gidelim. Moles, git Temen Lopez'den on be adam iste. Sen; dedi tknaz olan,sana gelince doruyu sylyorsan szm yok; bizi uyutuyorsan bu sana pahalya mal olacak.

Bara ara gittiler ve ben falanjistlerin gzetimi altnda sakin sakin bekledim. Zaman za-man kendi kendime glmsyordum, nk neler yaptklarn dnyordum. Kendimi ser-semlemi ve ktcl hissediyordum. Onlar mezar talarn kaldrrken, bir bir lhit kaplarnaarken gzmn nne getiriyordum. Sanki bir bakasymm gibi durumu gzmde can-landryordum. Kahramanlk yapmay aklna koymuu mahkm, byklaryla u heybetli fa-lanjistler ve mezarlarn arasnda koup duran u niformal adamlar: Bu dayanlmaz bir g-lnlkt.

Yarm saat sonra ufak tefek tknaz olan tekbana kageldi. Beni kuruna dizme emri ve-receini dndm. tekiler mezarlkta kalm olmalydlar.

Subay bana bakt. Pek yle bozum olmu bir hali yoktu.

tekilerle birlikte bunu da byk avluya gtrn, dedi. Asker harekttan sonra, grevlimahkeme kaderini tayin edecek.

Anlamamtm.

Yani beni... Beni kuruna dizmeyecek misiniz? diye sordum.

imdi deil herhalde. Sonra. Artk iin orasn bilmem.


20/119

20

Hi, ama hi anlamyordum.

Ama niin? dedim.

Yant vermeden omuzlarn silkti ve askerler beni alp gtrdler. Byk avluda kadnlar-la, ocuklarla, yallarla yz kadar tutuklu vard. Ortadaki yeilliin evresinde dnmeye ko-yuldum, akndm. leyin, bizi yemekhanede doyurdular. ki herif beni sorguya ekti.Onlar tanyor olmalydm, ama yant vermedim. Nerede olduumu da bilmiyordum artk.

Akama doru on kadar yeni tutukluyu avluya getirdiler. Frnc Garcia'y tandm. Bana:

e bak! Seni hayatta bulacam dnmyordum, dedi.

Beni lme mahkm etmilerdi, dedim, sonra da fikirlerini deitirdiler. Nedendir bil-miyorum.

Beni saat ikide tutukladlar, dedi Garcia.

Niin?

Garcia siyasetle ugramyordu.

Bilmiyorum, dedi. Kendileri gibi dnmeyen herkesi tutukladlar.

Sesini alaltt.

Gris'yi de hakladlar. Titremeye baladm.

Ne zaman? Bu sabah. Aptallk etmi. Sal gn yeeninden ayrlm, nk bireyler renmiler.

Onu gizleyecek adam yok deilmi, ama o kimseye yk olmak istemiyormu. bbieta'lardagizlenecektim, ama onlar yakalannca gidip mezarla gizleneceim, demi.

Mezarla m?

Evet. Aptallk ite. Tabii bu sabah oradan getiler, olan oldu. Mezarclarn kulbesindebuldular onu. Ate ettiler, iini bitirdiler.

Mezarlkta!

Her ey dnmeye balad ve topraa kverdim: yle bir glyordum ki, gzmden ya-lar geliyordu.


21/119

21

EROSTRATE

Herostratos. (ev.)


22/119

22

nsanlar; onlara yukardan bakmak gerek. I sndrp pencereye geiyordum: Yukar-dan birisinin onlar gzleyeceini akllarna bile getirmiyorlard. nden grnlerine dikkatederler, baz da arkadan grnlerine, ama btn gsterileri bir yetmilik seyirciler iin he-saplanmtr. Zaten kim kalkar da bir melon apkann altnc kattan grnn dnr?Omuzlarn ve kafalarn canl renkler, gz alc kumalarla savunmay bir yana korlar. nsa-nolunun bu byk dmanyla savamay bilmezler: Kubak grnle.

Eiliyordum ve glmeye balyordum: O kadar gurur duyduklar esiz benzersiz u ayaktaolma durumu neredeydi imdi? Kaldrma yapm eziliyorlard; yar srngen iki uzun ba-cak omuzlarnn altndan k kveriyordu.

Altnc katn balkonunda: Ben btn hayatm burada geirmeliydim. Ahlk stnlklerimaddi simgelerle pekitirmeli, yoksa yklp giderler. yleyse, kesinkes, insanlar zerindekistnlm nedir benim? Bir konum stnlnden baka bir ey deil: imdeki insano-lunun stnde yer almm ve seyrediyorum onu. te bunun iin Notre-Dame'n kulelerini,Eiffel Kulesinin sahanln, Sacre-Coeur', Delambre Sokandaki altnc katm seviyorum.Bunlar esiz simgeler. Baz baz sokaa inmek gerekiyordu; szgelii ie gitmek iin.

Bouluyordum. nsanlarla dzayak bir yerde birlikte olunca onlar karnca yerine koymakok gtr. Deerler. Bir kere, sokakta lm bir herif grdm. Yzkoyun dmt.Arkast evirdiler, yz kanyordu. Ak gzlerini de, solgun bezini de, kan da grdm.Kendi kendime: Bir ey deil, yeni boyanm bir resimden daha fazla heyecan verici deil.Burnunu krmzya boyamlar ite, o kadar, diyordum. Ama beni bacaklarmdan ve ensem-den yakalayan pis bir ar duydum, bayldm. Bir eczaneye gtrdler, omuzlarma vurdular,alkol iirdiler. Onlar ldrecektim neredeyse.

Onlarn benim dmanm olduklarn biliyordum, ama onlar bunu bilmiyorlard. Arala-rnda seviiyorlard, dayanyorlard; bana gelince, urada burada yardm eli uzatacaklard,

nk benim kendi hemcinsleri olduuma inanyorlard. Ama gerein en kk yann re-nebilselerdi beni dverlerdi. Zaten daha sonra o da oldu. Beni yakalayp da kim olduumuanladklar zaman tozumu silktiler, komiserlikte iki saat srtma vurdular, tekme tokat giriti-ler, kollarm bktler, pantolonumu indirdiler, sonunda gzlklerimi yere arptlar; ben yerekapanm, gzlklerimi ararken glerek kma tekmeler attlar. Beni sonunda dvecekleriniher zaman nceden bilmiimdir. Gl deilim ve kendimi savunamyorum.

Uzun sredir beni onlar gzlyorlar: Bykler yani. Sokakta, glmek iin, ne yapacamgrmek iin beni itip kakyorlard. Hi sesimi karmyordum. Hibir ey anlamam gibi dav-ranyordum.

Gelgelelim onlarn elindeydim. Onlardan korkuyordum: Bu bir nseziydi. Ama dnn ki

onlardan nefret etmem iin ok ciddi nedenlerim vard.Bu bakmdan, her ey, bir tabanca satn aldm gnden balayarak ok iyi gitti. nsan, s-

tnde patlayabilen ve grlt karan eylerden birini srekli tarsa kendini kuvvetli hisse-diyor.

Pazar gn onu alyor, pantolonumun cebine yle sokuveriyor, dolamaya kyordum,

genellikle bulvarda dolarm. Onu pantolonumun stnden bir aanoz ekitirir gibi eki-tirdiini hissediyordum; onu kalamda buz gibi hissediyordum. Ama yava yava, bedenimedee dee snyordu. Belli bir sertlikle yryordum; cinsel organ diklemekte olan, her admatta onu gemleyen bir adam grn vard bende. Elimi cebime sokuyor ve nesne'yi yoklu-

yordum. Zaman zaman genel tuvalete giriyordum -orada, ieride bile ok dikkat ediyordum,


23/119

23

nk yanlarda insanlar olur- tabancam karyordum, okkalyordum, siyah trtkl kabzas-na ve yar kapal bir gzkapan andran siyah tetiine bakyordum. Dardan bakanlar, te-kiler, ayrk ayaklarm ve pantolonumun paalarn grenler iediimi sanyorlard. Ama bengenel tuvaletlerde hi iemem.

Bir akam insanlara ate etmek dncesi geldi aklma. Bir cumartesi akamyd;Montparnasse Sokanda bir otelin nnde nbet tutan sarn, Lea'y aramak iin km-tm. Bir kadnla yakn ilikim hi olmad. Olsayd kendimi soyguna uram hissederdim. On-larn stne karsn, tamam, ama onlar da tyl koca azlaryla sizin ap aranz yer bitirir-ler. Duyduuma gre de bu alverite kazanl kan onlar olurmu.

Ben kimseden bir ey istemiyorum, ama artk bir ey vermek de istemiyorum. Ya da, banatiksintiyle boyun een souk ve sofu bir kadn gerekiyor olmalyd. Her ayn ilk cumartesi g-n Lea ile Duquesne Otelinin bir odasna kapanyordum. O soyunuyordu, ben de elimi sr-meden ona bakyordum. Baz zamanlar ne olursa pantolonumun iinde oluyordu, baz za-manlarda da iin sonunu getirmek iin eve gidecek kadar vaktim olmuyordu. O akam onuyerinde bulamadm. Bir zaman bekledim, gelmediini grnce souk algnl geirdiini d-ndm. Ocak aynn bayd; hava ok souktu. zlmtm: Ben haylci bir insanmdr; buakam karacam zevki canlandrmtm kafamda. Odessa Caddesinde sk sk gzme ar-pan biraz gekince, ama etine dolgun bir esmer vard. Biraz gekince kadnlardan nefret et-mem: Soyunduklar zaman tekilerden daha plakm gibi olurlar. Ama benim huyumu so-yumu bilmiyordu, ak ak ona anlatmak da beni biraz utandryordu. Sonra yeni yeni tan-klklardan kanrm. Bu kadnlar bir kapnn arkasna bir hrsz saklayabilirler ve herif s-tnze saldrr, paranz alr. Bir yumruk da yemezseniz talihiniz varm saylr. Gelgelelim buakam nereden geldiini bilmediim bir kahramanlkla eve gidip tabancam almaya ve bir se-rvene atlmaya karar verdim.

Kadna yaklatmda aradan bir eyrek saat gemiti; tabancam da cebimdeydi, artk hi-bir eyden korkmuyordum. Yakndan baklnca daha ok acnacak bir grn vard. Kar

komuma, avuun karsna benziyordu. Bundan da ar honut oldum, nk uzun sredenberi canm onu plak grmeyi istiyordu. avu gidince, pencere ak giyiniyordu; ben de onuyakalamak iin genellikle perdenin arkasna gizleniyordum. Ama tuvaletini odann dibindeyapyordu.

Stella Otelinin yalnz drdnc katnda bo bir oda vard. ktk. Kadn olduka ard, so-luk almak iin her basamakta duruyordu. Bense pek rahattm: Gbeime ramen kuru birbedenim var ve soluumun kesilmesi iin drt kattan fazla olmas gerekir. Drdnc katnsahanlnda kadn durdu; derin bir soluk alarak sa elini kalbine bastrd. Sol elinde de oda-nn anahtarn tutuyordu.

Beni gldrmeye alarak,

Yksek, dedi.

Hi yant vermeden elinden anahtar aldm, kapy atm. Tabancam cebimin iinde n-me evrik olarak sol elimle tutuyordum, elektrik dmesini evirene kadar da elimden b-rakmadm. Oda botu. Lavaboya bir kalp yeil sabun koymulard. Glmsedim: Benim iinbidelerin, sabun kalplarnn hibir nemi yoktu. Kadn arkamda durmadan soluyordu, bubeni cokulandryordu. Dndm; bana dudaklarn uzatt. Kadn ittim.

Soyun, dedim.

Tyl bir koltuk vard, rahata oturdum. Bu gibi durumlarda sigara imediime zlrm.

Kadn, giysisini kard, sonra bana kukuyla bir gz atarak durdu.


24/119

24

Arkaya doru kayklarak,

Adn ne senin? dedim.

Renee.

Peki Renee, abuk ol, bekliyorum.

Sen soyunmuyor musun?

Hadi, hadi, dedim ona, sen iine bak, benimle urama.

Donunu ayaklarna indirdi, sonra karp sutyeniyle birlikte zenle giysisinin stne koy-du.

Sen kk bir yaramaz, bir tembel misin yoksa ekerim? diye sordu kadn. ster misinkarcn her ii yapsn? Ayn zamanda bana doru geldi, oturduum koltuun dirseklerine el-leriyle dayanarak btn arlyla bacaklarmn arasna diz kmeye kalkt. Kadn sertekaldrdm,

Byle deil, byle deil, dedim. aknlkla bana bakyordu.

Ne yapaym istiyorsun ama? Hi. Yr, dola, senden daha fazlasn istemiyorum. Beceriksiz bir tavrla bir boydan

bir boya yrmeye balad. Kadnlarn plakken yrmeleri kadar hibir ey canlarn ska-maz. Topuklarn yere basmaya alk deillerdir. Yosma srtn kamburlatryor ve kollarnsalveriyordu. Bense pek honuttum; burada bir koltua sakin sakin oturmu, boazna kadargiyinik bir durumda, eldivenlerim bile elimde; u gekince kadnsa benim emrim zerine -rlplak soyunmu, evremde dolanp duruyor.

Ban bana doru dndrd, grn kurtarmak iin fettanca glmsedi.

Beni gzel buluyor musun? Gz banyosu mu yapyorsun?

lgilenme sen.

Bana, birden da vuran bir isteksizlikle:

Syle bakalm, dedi, beni byle uzun zaman yrtmek niyetinde misin?

Otur.

Yatan stne oturdu; sessizce birbirimize baktk. Tyleri diken diken olmutu. Duvarnteki yanndan bir alar satin tik taklar duyuluyordu. Birdenbire,

A bacaklarn, dedim.


25/119

25

Bir eyrek saniye duraksad, sonra boyun edi. Bacaklarnn arasna baktm ve burnumdansoludum. Sonra yle bir gldm, yle bir gldm ki gzlerimden yalar geldi. Kadna sadece,

Anlyor musun? dedim.

Ve yeniden glmeye baladm.

Aptalca bana bakt, sonra kpkrmz oldu, bacaklarn kapatt.

Dilerinin arasndan,

Aptal, dedi.

Ama ben bir gzel gldm, sonunda ayaa frlad, iskemlenin stndeki sutyenini ald.

Yooo, dedim kadna, daha bitmedi. imdi sana elli frank vereceim, ama paramn kar-l isterim.

Kadn sinirli sinirli klotunu da ald.

Yetti artk, anlyor musun? Ne istiyorsun bilmiyorum. Beni buraya dalga gemeye -kardnsa...

Sonunda tabancam kardm, kdna gsterdim. Ciddi bir tavrla bana bakt, hibir eydemeden klotunu brakverdi.

Yr, dedim. Dola.

Be dakika dolat. Sonra kamm eline verdim ve kadn uratrdm. Donumun sland-n hissedince ayaa kalktm, kadna elli franklk bir kt para uzattm. Kadn paray ald.

Hoa kal, diye ekledim. Bu paraya karlk seni pek yormadm.

Kadn bir elinde sutyeni, tekinde elli franklk kt parayla odann ortasnda rlplakbrakp gittim. Verdiim paradan yana iim szlamyordu: Kadn artmtm. Bir orospubyle kolay kolay artlmazd. Merdivenleri inerken: te benim istediim, herkesi art-mak, diye dndm. Bir ocuk gibi sevinliydim. Yeil sabunu alp gtrmtm; eve gelin-ce parmaklarmn arasnda incelinceye ve uzun zaman emilmi naneli bir bonbon ekerinebenzeyinceye kadar sabunu scak suyun altnda uzun uzun ovuturdum.

Gece srayarak uyandm; kadnn yzn, tabancam gsterdiim zaman gzlerinin aldekli ve her adm atnda hoplayan yal karnn yine grdm.

Kendi kendime, amma, aptalmm, dedim. Ac bir pimanlk duydum: Oradayken ateetmeli, o karn kalbura evirmeliydim. O gece ve daha sonraki gece, ryamda gbeininevresine dizilmi alt tane kk krmz delik grdm. Ksacas, tabancam olmadan artksokaa kmadm. nsanlarn srtna bakyordum ve yrylerine gre, stlerine ate etsemnasl yere yuvarlanrlar diye aklmdan geiriyordum. Pazar gn klasik konserlerin k yeri-ne, Chtelet'nin nne gidip dolamay det edindim. Saat altya doru bir zil sesi duyuyor-dum, yer gsterici kadnlar caml kaplar ap engelliyorlard. Bu balangt:

Kalabalk ar ar boalyordu. nsanlar, gzleri hl hlyal, yrekleri hl tatl duygular-

la dolu, kararsz admlarla yryorlard. lerinde evresine akn akn bakan pek ok kii


26/119

26

vard. Sokak onlara masmavi grnyor olmalyd. stelik esrarl bir glle glyorlard. Birdnyadan bir tekine geiyorlard. br dnyada onlar bekleyen bendim, ben. Sa elimipantolonuma daldrmtm ve olanca gcmle silhmn kabzasn skyordum.

Bir sre sonra kendimi stlerine ate ederken gryordum. Deynekler gibi deviriyordumonlar, birbirlerinin stne dyorlard; hayatta kalanlar tela kaplp kapnn camlarn k-rp gerisin geriye tiyatrodan ieri dalyorlard. ok sinir bozucu bir oyundu bu: Ellerim titri-yordu sonunda ve kendime gelmek iin Dreher'de gidip bir konyak imek zorunda kalyor-dum.

Kadnlar ldrmezdim. Barsaklarna ate ederdim. Ya da daha olmazsa oynasnlar diyebaldrlarna. Henz bir eye karar vermemitim. Sanki kararm kesinmi gibi davranmayyeledim. e, nemsiz ayrntlar dzene koymakla baladm. Denfert-Rochereau Fuarnda,bir kapal at yerinde kendimi yetitirdim. Hedeflerim pek yle byk deildi, ama insanlar,zellikle yakndan ate edildiinde geni bir hedef olutururlar. Sonra kendimi tantmak iiy-le uratm. Btn arkadalarmn iyerinde topland bir gn setim. Bir pazartesi sabah.Her ne kadar ellerini skarken dehete kaplsam da grnte aram ok iyiydi onlarla.

Gnaydn demek iin eldivenlerini karyorlard; eldivenlerini syrrlarken el ayalarnnizik izik ve yal plakln ortaya sererek parmaklarndan yavaa eldiveni ekerlerkenmstehcen bir havalar vard. Bense hep eldivenliydim. Pazartesi sabah nemli bir ey olma-d. Ticaret blmnn yazcs, terkleri getirdi brakt bize. Lemercier, kza kibarca takld, kzgidince de bkkn bir okbilmilikle kzn gzelliklerini sayp dktler. Sonra Lindbergh ko-nuuldu. Lindbergh'i pek seviyorlard.

Ben siyah kahramanlar severim, dedim.

Zenciler mi? diye sordu Masse.

Hayr. Byc denen siyahlar. Lindberg beyaz bir kahramandr, beni ilgilendirmez. Git gr bakalm Atlantik'i gemek kolay m? dedi Bouxin, terse.

Onlara siyah kahramandan ne anladm anlattm.

Bir anarist, diye zetledi Lemercier:

Yavaa:

Hayr, dedim, anaristler kendi tarzlarndaki adamlar severler.

yleyse kafadan sakat biri olmal.Bu srada, mrekkep yalam biri olarak, Masse araya girdi:

Ben sizin kahramannz anladm, dedi bana. Ad Erostrate. Tannm biri olmak isti-yordu; bunun iin Dnyann Yedi Harikasndan biri olan Efes Tapnan yakmaktan bakabir ey bulamad.

Ya tapna yapan mimarn ad neydi?

Pek hatrlamyorum, diye itiraf etti, sanyorum ad bilinmiyor.


27/119

27

Sahi mi? Erostrate'n adn hatrlyorsunuz ama? Gryorsunuz ki pek de yanl hesapyapmam.

Konuma bu szcklerle son buldu, ama ben iyice sakindim. Bunu zaman gelince hatrla-yacaklard. Bense, imdiye kadar Erostrate adn hi duymamtm; ama hikyesi beni yrek-lendirdi. leli iki bin yldan fazla olmutu, yapt ise bir siyah elmas gibi parldayp duru-yordu. Alnyazmn ksa ve dokunakl olacana inanmaya baladm. Bu beni nceleri korkut-tu, sonra sonra almaya baladm. Bu durum belli bir biimde ele alnrsa tyler rperticidir,ama te yandan, geen zamana azmsanmayacak bir g ve gzellik verir. Sokaa indiimde,bedenimde garip bir kuvvet hissediyordum. stmde tabancam oluyordu; patlayan ve grl-t yapan u nesne. Ama kendime gvenim bu nesneden ileri gelmiyordu, bu bendendi: Ta-bancalar, kundaklar ve bombalar cinsinden bir varlktm ben. Ben de bir gn, karanlk m-rmn sonunda, patlayacak ve magnezyum parlts gibi iddetli ve ksa bir alevle dnyayaydnlatacaktm. Bu dneme doru, birok geceler ayn d grr oldum: Bir anaristtim.ar'n geecei yola pusu kuruyordum ve zerimde bomba. Sylenilen saatte alay geiyordu,bomba patlyor ve kalabaln gz nnde ben, ar ve giyimli kuaml subay havaya uu-yorduk.

e gitmez oldum haftalarca. Bulvarlarda, gelecekteki kurbanlarm arasnda geziniyordumya da odama kapanyor, tasarlar yapyordum. Ekim ay banda iimden karldm. Bo va-kitlerimi aadaki mektubu kaleme alarak, yz iki kopya kararak deerlendiriyordum.

Baym, Tannm birisiniz, kitaplarnz otuz bin baslyor. Bunun nedenini size syleyeyim:

nsanlar seviyorsunuz da ondan. nsancllk kannzda var: Talihin ii. Topluluk iinde oldu-unuzda iek gibi ayorsunuz. Hemcinslerinizden birini grr grmez, tanmasanz bile,ona kar kannzn kaynadn hissediyorsunuz. Bedenine, konuma biimine, istenildiizaman alp kapanan bacaklarna ve zellikle ellerine baylyorsunuz, ellerine:

Her elde be parmak olmas ve baparman teki parmaklarn karsna kartlabilmesi ho-unuza gidiyor. Yannzdaki komunuz masann stnden bir fincan ald zaman haz duyu-yorsunuz, nk insana zg ve kitaplarnzda sk sk betimlediiniz, maymunun hareketin-den daha az yumuak ve daha az hzl bir fincan tutma biimi var, ama daha zekice, deil mi?nsann etini, yeniden hareket etmeye alan bir ar yaralnn yryn, her admda yeni-den icat eder gibi olan grnn ve yrtc hayvanlarn bile dayanamayaca esiz baknda seviyorsunuz. nsana kendi kendinden sz etmek iin uygun olan syleyi biimini bulmakda kolayd sizin iin: Edepli, ama lgn bir biim. nsanlar kitaplarnzn stne itahla atl-yorlar, onlar rahat bir koltukta okuyorlar, sizin onlara ulatrdnz bahtsz ve ll bykak dnyorlar ve bu birokeyin avuntusu demek oluyor onlar iin; irkin olmann, ktolmann, aldatlm koca olmann, ylbanda aylklarnn artmam olmasnn. Son roman-nz vlerek dillerde dolayor: yi bir alma.

nsanlar sevmeyen bir insann olabileceini bilmek sizi meraklandracaktr sanyorum. -te ben, hem de ylesine az seviyorum ki onlar, yarm dzinesini hemen imdi ldrebilirim.Belki kendi kendinize sorarsnz: Neden sadece yarm dzine diye? nk tabancam altmermi alyor. te bir canavarlk, deil mi? stelik de tam anlamyla siyaset d bir davran.Ama size diyorum ki: ben onlar sevemem. Ne hissettiinizi ok iyi anlyorum. Ama onlardasizi eken ey beni tiksindiriyor. Bir iktisat dergisini sol eliyle kartrarak edepli edepli ye-mek yiyen adamlar grdm ben de sizin gibi. Foklarn sofrasnda olmay yelemem benimhatam m? Yz izgilerini bir yana brakrsanz, insan yzyle hibir ey yapamaz. Azn ka-pal tutarak bir ey geveledii zaman aznn kenarlar iner ve kalkar, sanki durmakszn din-ginlikten alamakl bir aknla geer gibidir. Siz bunu seversiniz, biliyorum, siz buna Ze-k'nn uyankl diyorsunuz. Ama bu benim midemi bulandryor, nedendir bilmiyorum, ben

doutan byleyim.


28/119

28

Aramzda ancak bir beeni ayrm olsayd tedirgin etmeyecektim sizi. Ama her ey sizin ye-teneiniz varm da benim yokmu gibisine akp gidiyor. Amerikanvari hazrlanmstakozusevip sevmemekte zgrm, ama insanlar sevmiyorsam bir zavallym ve gnnda banayer yok. Onlar hayatn anlamn kendi tekellerine aldlar. Umarm ki sylemek istediimi an-lyorsunuz. stnde: nsancl olmayan buraya giremez yazl kaplar otuz yldr zorluyo-rum ite. Giritiim her eyi brakmak zorunda kaldm. Semek gerekiyordu: Ya uyumsuz vemahkm edilmi bir giriimi, ya da erge onlarn karna ynelmesi gereken bir giriimi. n-sanlara kesin olarak aktarmadm dnceler; onlar kendimden ayrmay baaramyordum,dzene koymay baaramyordum. Dnceler, hafif organik devinimler olarak iimde kal-yorlard. Kullandm aygtlar da yle, bakalarna ait olduklarn hissediyordum. Szgeliiszckler; Bana ait szckler olsun isterdim. Ama kullandm bu szckler, bilmiyorum kabilinte srklendi. Szckler, bakalarnda kazandklar alkanlk gereince benim kafamdakendi kendilerine dzene giriyorlar ve size yazarken bu szckleri kullanrken tiksinti duyu-yorum. Ama bu sondur artk. Size syledim: nsanlar sevmek gerekiyor ya da ufak tefek iler-le uramanza izin verilirse bu yeter. yi, ama ben ufak tefek ilerle uramak istemiyorum.imdi tabancam kaptm gibi sokaa ineceim ve onlara kar bakalm ne yaplabilirmi g-receiz. Hoa kaln baym, karlaacam insan siz de olabilirsiniz. Kafanz patlatacamzaman duyacam zevki siz hi bilemeyeceksiniz.

Byle olmazsa -byk bir olaslkla byle olmayacak- yarnn gazetelerini bir okuyun. Ga-zetede Paul Hilbert adnda birinin bir fke annda sokaa frlayp Edgar-Quinet Bulvarndabe yayay temizlediini yazdn greceksiniz: Byk gnlk gazete haberlerinin ne anlamtadn sizin kadar kimse bilmez. Benim fkeli bir adam olmadm anlayacaksnz u hal-de.

Tam tersi, ben ok sakinim ve en derin duygularmn kabuln rica ederim baym.

Paul HILBERT

Yz iki mektubu yz iki zarfn iine koydum ve zarflarn zerine yz iki Fransz yazarnnadreslerini yazdm. Sonra alt yapraklk pul destesiyle hepsini masamn ekmecesine koy-dum.

Bunu izleyen on be gn iinde dar pek az ktm, yava yava suumla ba baa kalmayaalyordum. Baz baz gidip baktm aynada yzmn deiimlerini zevkle gzlyordum.Gzler bymlerdi, btn yz kaplyorlard. Kelebek gzlklerin altnda siyah ve yumu-akllar ve gezegenler gibi dndryordum onlar. Sanatnn ve katilin gzel gzleri. Ama k-ym yaptktan hemen sonra iyiden iyiye deieceini umuyordum. u iki gzel kzn resimle-rini grdm, hanmlarn ldren ve dorayan hizmetilerin resimlerini. nceki ve sonrakiresimlerini grdm. nce, yzleri nazl iekler gibi pike yakalarnn stnde salnp duru-

yordu. Salk ve itah ac bir temizlik sayorlard. Belli belirsiz bir maa darbesiyle salarayn biimde kvrlmt. stelik, kvrk salarndan, yakalarndan ve fotorafda resim ek-tirmeye gelmi havasnda olularndan daha da gven verici olan bir kzkarde benzerliklerivard; ylesine baskn olan benzerlikleri kan balarn ve ayn aile kknden gelme zellikle-rini hemen ne karyordu. Sonra, yzleri yangnlar gibi l l aydnlanyordu.

leride uurulacak olan kellenin plak boynu vard kzlard. Her yerde izgiler, korkununve kinin rktc izgileri, kvrmlar, yzlerinde trnakl bir hayvan koturup durmu gibi et-te olumu ukurluklar. Sonra bu gzler, her zaman byk kara ve dipsiz gzler -benimkilergibi. Gelgelelim artk birbirlerine benzemiyorlard. Her biri ortak sularnn ansn kendinegre tayordu. Bu kimsesiz, masum kz yzlerini bu kadar deitirmek iin talihin byk pa-y olan bir korkun cinayet yetiyorsa, olduu gibi benim tarafmdan tasarlanm ve dzen-

lenmi bir cinayetten neler umabilirim? diyordum kendi kendime. Beni ele geirecek, fazla-


29/119

29

syla insan olan irenliimi yerle bir edecekti... Bir su, onu ileyenin yaamn ikiye bler.nsann geri dnmeyi istedii zamanlar vardr mutlaka, ama orada, sizin ardnzda, yolunuzukeser bu parldayan maden.

Kendi suumdan zevk almak, ezici arln hissetmek iin ancak bir tek saat istiyordum.Bu saat, btnyle benim olsun diye her eyi dzenleyeceim. Odessa Sokann yukarsndasuu ilemeye karar verdim. Onlar lleriyle urarken kamak iin aknlktan yararlana-caktm. Koacak, Edgar-Quinet Bulvarn geecek, hzla Delambre Sokana dalacaktm.Oturduum binaya ulamam iin olsa olsa otuz saniyeye gereksinimim olurdu. Bu srada pe-ime denler daha Edgar-Quinet Bulvarnda olurlar, izimi kaybederler ve izi bulmalar iinbir saatten fazla gerekirdi kesinlikle. Onlar evde bekleyecek, kapm vurduklarn iittiimzaman tabancam yeniden dolduracak ve azma ate edecektim.

Alabildiine yayordum. Sabah akam bana iyi yemekler getiren Vavin Sokandaki bir lo-kantacyla anlamtm. Lokantacnn yama kapy alyordu, amyordum; birka dakikabekliyordum sonra kapm ayordum ve yere konmu koca tepsiyi gryordum; buusu t-ten ii dolu tabaklar.

27 Ekim akam saat altda yanmda on yedi buuk frank kalmt. Tabancam ve mektuppaketini aldm, aa indim. Yapacam yaptktan sonra abucak ieri girebilmem iin de ka-py kapatmadan ktm. Kendimi iyi hissetmiyordum, ellerim buz gibiydi, kan bama k-mt, gzlerim batyordu.

Maazalara, Hotel des Ecoles'e, kalemlerimi aldm krtasiyeciye baktm, ama onlar ta-nmadm. Kendi kendime: Bu sokak da nesi? diyordum. Montparnasse Bulvar insanlarla do-luydu. Dirsekleri ya da omuzlaryla bana arpyorlar, vuruyorlar, yaslanyorlard. Kendimialkantya braktm, aralarndan syrlmaya gcm yetmiyordu. Birdenbire bu kalabalniinde kendimi yalnz ve kk hissettim. steseler bana ktlk edebilecek gibiydiler! Ce-bimdeki silah yznden de korkuyordum. Onun orada olduunu anlayacaklarm gibime ge-

liyordu. Sert sert bana bakacaklar, hayvan penelerini andran elleriyle bana vurarak neelibir saldrganlkla Haydi... Haydi... diyeceklerdi. Lin edilmek! Beni balarnn zerine, havayadoru atacaklar ve ben de kukla gibi yeniden kollarnn arasna decektim. Ertesi gn, tasa-rmn uygulanmasn daha akl banda bir ekilde kafamdan geirdim. Akam yemeini gidipon alt frank seksen santim deyerek Coupol'de yedim. Geri kalan yetmi santimi dereye at-tm.

gn yemeden, uyumadan odamda kaldm. Kepenkleri kapatmtm; ne pencerelereyaklamaya, ne de yakmaya cesaret edebiliyordum. Pazar gn biri kapm tklatt. Nefe-simi tuttum, bekledim. Bir dakika sonra yine alnd. Ayaklarmn ucuna basarak kapya yak-latm, gzm anahtar deliine uydurdum. Ancak siyah bir kuma paras ve bir dmegrdm. Herif yine ald, sonra aaya indi. Kim olduunu anlayamadm. Geceleyin, palmi-

yeler, akan sular, bir kubbenin stnde meneke rengi bir gk, ferahlatceyler gibi hayllergrdm.

Susamyordum, nk zaman zaman gidip musluktan su iiyordum. Ama ackmtm. Es-mer orospuyu da grdm. Buras, kye tam yirmi fersah uzakta Causses Noires'da yaptrd-m bir atoydu. Kadn plakt ve benimle yalnzd. Tabancam dorultup diz st kmeyezorladm onu, emekleyerek komaya zorladm. Sonra bir diree baladm, ne yapacamuzun uzun anlattktan sonra kurunlrla kalbura evirdim onu.

Bu grntler beni ylesine etkiledi ki kendi kendime doyuma ulamak zorunda kaldm.Sonra karanlkta hareketsiz durdum; kafam bombotu. Eyalar trdamaya baladlar. Saatsabahn beiydi. Odamdan kmak iin ne isteseler verirdim, ama sokakta dolaan insanlar

vard, aaya inemiyordum.


30/119

30

Gn dodu. Alm artk duymuyordum, ama terlemeye baladm. Gmleim su iindekalmt. Darda gne vard. Sonra dndm: Karanlkta, kapal bir odada bzlp kalmO. gnden beri ne yedi ne uyudu O. Kaps alnd, amad O. imdi neredeyse aayainecek ve ldrecek O. Kendimden korkuyordum. Akamn saat altsnda alk yine yakamayapt.

fkeden delirmitim. Bir sre eyalarn arasnda oraya buraya arptm; sonra odann,mutfan, tuvaletlerin elektriklerini yaktm. Avaz avaz ark sylemeye baladm, ellerimi y-kadm ve dar ktm. Tam tamna iki dakika gerekti btn mektuplarm kutuya atmak iin:Onarlk paketler halinde tktryordum. Birka zarf bu yzden buruturmak zorunda kal-dm. Sonra Odessa Sokana kadar Mountparnasse Bulvarndan gittim. Bir gmleki dkk-nnn aynas nnde durdum, yzm grnce: Bu akam tam zaman, diye dndm.

Bir gaz lmbasndan pek uzaklamadan Odessa Sokann yukarsnda dikilip bekledim.ki kadn geti. Kol kola girmilerdi:

Btn pencereleri halyla kaplamlard, dedi sarn, bunlar memleketi temsil eden soy-lulard.

teki: -Meteliksizler mi? diye sordu.

Her gn be Louis altn getiren bir ii kabul etmek iin meteliksiz olmaya gerek yok.

Be altn m? dedi sarn, gzleri kamaarak. Tam yanmdan geerken ekledi:

Hem sonra, atalarnn klklarna brnmek elenceli de olmal diye dnyorum.

Uzaklatlar. mtm, ama alabildiine terliyordum. Bir sre sonra, adamn geldiini

grdm, geip gitmelerine aldrmadm, bana alt tane gerekiyordu. Solda olan bana bakt vedilini aklatt. Gzlerimi baka yana evirdim. Saat yediyi be gee birbirine yakn gelen ikitopluluk Edgar-Quinet Bulvarndan dkld kalabaln iinden. Bir kadn, bir erkek ve ikiocuk vard. Onlarn ardndan yal kadn geliyordu. ne doru bir adm attm. Kadnnkzm bir hali vard ve kk olan kolundan tutmu tartaklyordu. Adam tekdze bir sesle:

Bok soyu bu yumurcak, dedi.

Kalbim yle hzl arpt ki kollarmda bir ar duydum. lerledim, nlerinde hareketsiz di-kildim. Parmaklarm cebimde tetiin evresinde srlsklamd.

zninizle, dedi adam beni itekleyerek.

Dairemin kapsn kapam olduum aklma geldi ve bu duraklatt beni. Kapy amam iinbana deeri ok olan ufack bir zaman gerekecekti. Yz geri dndm, makinelemi gibi onla-rn ardndan gittim. Ama artk onlara ate etmek niyetinde deildim. Bulvarn kalabal iin-de kayboldular. Ben duvara dayandm. Saatin sekizi ve dokuzu vurduunu duydum. Kendikendime Zaten lm olan bu insanlar niin ldrmek gerekiyor? diye tekrar ediyordum.

imden glmek geliyordu. Bir kpek geldi ayaklarm koklad. ri bir adam yanmdan ge-ince irkildim, admlarm ona uydurdum. apkasyla pardssnn arasndaki krmzmt-rak ensesinin kvrmn gryordum. Sallana sallana yryordu ve kuvvetle soluyordu; sa-lam bir grn vard. Tabancam kardm: Parlak ve souktu, beni tiksindiriyordu, neyapmam gerektiini pek iyi hatrlamadm. Bazan tabancama, bazan da adamn ensesine ba-

kyordum.


31/119

31

Ensenin kvrm, glmseyen ve ac duyan bir az gibi, bana glmsyordu. Tabancambir pis su zgarasna atp atmamay soruyordum kendi kendime. Birdenbire herif bana dnd,kzgn bir tavrla bana bakt. Bir adm geriledim.

Size... Soracaktm...

Beni dinler gibi gzkmyordu, ellerime bakyordu.

Glkle sonunu getirdim.

Gaiete Sokann nerede olduunu syler misiniz bana?

Yz iyiydi ve dudaklar titriyordu. Bir ey sylemedi, elini uzatt. Tekrar geriledim.

stiyordum ki... dedim.

Ayn anda neredeyse ulumaya balayacam anladm. stemiyordum bunu: Karnna kurun sktm. Aptalca bir grnle yere ykld, dizlerinin stne ve ba sol omzuna dt.

Hyar olu hyar, dedim, hyar!

Kirii krdm. ksrdn duydum. Barmalar ve ardmda koumalar da duydum. Bi-ri: N'oluyor, kavga m var? diye sordu, sonra hemen arkasndan: Kaatil! Kaatil! diye bard-lar. Bu barmalarn beni ilgilendirdiini dnmyordum. Ama ocukluumda duyduumitfaiyenin canavar ddkleri gibi uursuz geliyordu bana. Uursuz ve biraz da gln. Bacak-larmn btn gcyle kouyordum.

Yalnzca affedilemeyecek bir yanl yapmtm: Edgar-Quinet Bulvarna doru Odessa So-

kandan gideceim yerde, oradan Montpamasse Bulvarna doru iniyordum. Farkna vard-mda ok geti artk. Kalabaln tam orta yerindeydim, akn yzler bana doru dnyor-lard (Tyl yeil bir apkas olan ok boyal bir kadnn yzn hatrlyorum), arkamda katildiye baran Odessa Sokann aptallarnn sesini iitiyordum. Bir el omzuma dokundu. Son-ra kafam bozuldu: Bu kalabaln iinde boulup gitmek istemiyordum: ki el daha ate ettim.nsanlar barmaya baladlar ve katlar. Koarak bir kahveye girdim. Getiim yerlerdemteriler ayaa kalktlar, ama beni durdurmaya yeltenmediler, bir boydan bir boya kahve-nin iinden getim, gidip tuvalete kapandm. Tabancamda bir kurun vard daha.

Bir zaman geti. Soluk soluaydm ve tkanyordum. Her yerde mthi bir sessizlik vard,sanki insanlar zellikle btn btne susmulard. Silhm gzlerimin hizasna kadar kaldr-dm ve siyah, yuvarlak kk deliini grdm: Kurun oradan kacakt, barut yzm yaka-

cakt. Kolumu brakverdim, bekledim. Bir zaman sonra sessiz admlarla yaklatlar. Yerdenayak seslerine baklrsa kalabalk olmalydlar. Biraz fsldatlar, sonra sustular. Bense hepsoluyordum ve solumam duyduklarn dnyordum. Biri yavaa yaklat, kapnn tokma-n sarst. Kurunlarmdan saknmak iin duvara yaslanm olmalyd. Birden ate etmek is-tedim; ama son kurun benimdi.

Ne bekliyorlar? diye sordum kendi kendime. Kapya yklenirlerse ve hemen kapy krar-larsa, kendimi ldrecek zamanm olmaz, beni canl yakalarlar. Ama acele etmiyorlard, banahep lecek bo vakit brakyorlard. Aptallar, korkuyorlard.

Bir sre sonra bir ses ykseldi:

Haydi an, size ktlk etmeyeceiz. Bir sessizlik oldu ve ayn ses yeniden:


32/119

32

Kaamayacanz pekl biliyorsunuz, dedi.

Karlk vermedim, hep soluyordum. Kendime ate etmek cesaretini bulmak iin: Beni ya-kalarlarsa dverler, dilerimi krarlar, belki de bir gzm patlatrlar, diyordum kendi ken-dime. O koca herifin lp lmediini bilmek isterdim dorusu. Belki de onu yalnzca yarala-mtm... teki iki kurun da belki kimseyi yaralamamt. Bireyler hazrlyorlard, yerde arbir ey ekiyor gibiydiler? Silhmn namlusunu hzla azma soktum, onu kuvvetle srdm.Ama tetii ekemedim, parmam tetie bile gtremedim. Her ey yeniden sessizlie g-mld.

Sonra tabancay yere atp onlara kapy atm.


33/119

33

ZEL YAAM


34/119

34

Lulu plak yatyordu, nk rtlerin tenine demesinden holanyordu. Ayrca, amarykatmak pahalya mal oluyordu. Balangta Henri buna kar kmt: nsan yatakta rl-plak yatmamal, byle ey olmaz, bu pisliktir, diye. Ama daha sonra o da karsna uymutu,bu da boverciliinden ileri geliyordu.

Herkesin iinde kazk gibi sert olurdu, yaratl gerei, (svirelilere, zellikle de Cenevre-lilere baylyordu. Onlarda bir hava buluyordu. nk tahta gibiydiler) ama kendini kkeylerle de yormuyordu; szgelii pek temiz deildi, donunu olduka seyrek deitirirdi.

Lulu donlar kirliye atarken bacak aralarnn srtnmeden sarardn hemen fark ederdi.Lulu'nun kiisel olarak pislikten irendii yoktu: Bu ok mahrem bir eydir, yumuak glge-ler brakr. Szgelii dirseklerin brakt ukurlar. u ngilizleri hi sevmiyordu. Hibir eykokmayan bu kiiliksiz bedenleri sevmiyordu. Ama kocasnn bovericiliinden tiksiniyordu.nk btn bunlar kendini dara sokmamak iin yaplan kaamaklard. Sabah kalktndakendine kar pek yumuakt; kafas hayallerle doluydu ve gn, souk su, fralarn uzunve sert kllariddet dolu hakszlklar gibi geliyordu Henri'ye.

Lulu srtst yatm, sol ayann baparman arafn yrtna sokmutu. Bu bir yrtkdeildi, skkt. Bu Lulu'nun cann skyordu; buray yar dikmem gerekiyor. Ama ipliklerinkopuunu duymak iin yine de biraz ekip gerdi araf. Henri daha uyumamt, ama artkrahatsz etmiyordu. Gzlerini kapattktan sonra ok ince ve ok dayankl balarla sarlp ba-landn hissettiini, kk parman bile oynatamayacan Lulu'ya her zaman sylemitir.Bir rmcek ana taklm iri bir sinek gibi. Lulu bu ele geirilmi koca bedeni kendi yanndahissetmekten holanyordu. Byle inmeli gibi kala kalsa ona bakacak olan bendim; ocuk gibitemizleyip paklardm, bazan onu yzkoyun yatrp kna kna vururdum, gnn birindeannesi Henri'yi grmeye gelince bir bahane bulup stn rten rtleri averirdim, anneside onu rlplak grverirdi. Kadnn kaskat kesileceini, olunu on be yldr byle rlp-

lak grmediini dnyordum. Lulu elini kocasnn kalas stnde hafife gezdirdi ve kas-na kk bir imdik att.

Henri mrldand, ama kmldamad. ktidarszla dmt. Lulu gld: iktidarszlk s-z onu her zaman gldrrd. Yannda byle ktrm gibi yatarken ve Henri'yi hl sevipokad zaman, onu, kkken Gulliver'in servenlerini okuduu kitaplarda grd resim-lerdeki kk adamlar tarafndan sabrla sarlp sarmalanm olarak hayl etmekten holan-yordu. Henri'ye oklukla Gulliver diyordu. Henri de bundan holanyordu; nk bu bir ngi-liz adyd ve Lulu eitim grm biri havasna giriyordu; ama Lulu'nn aslna uygun syleme-sini ye tutard. Canm skmay becerdiler: eitilmi biriyle evlenmek isterse Jeanne Beder'leevlenmeliydi; av borusu gibi gsleri vardr, ama be dil bilir. Pazar gn Sceau'lara gidildi-i zaman ailenin arasnda yle canm sklrd ki ne olursa olsun elime bir kitap alrdm. Mu-

hakkak ne okuduumu gzetleyen biri kard ve kk kzkardei gelir sorard: Anlyor mu-sunuz, Lucie? Henri'nin beni iyi yetimi bulmad meydanda. svireliler, evet, onlar sekininsanlar, nk byk kzkardei ona be ocuk dourtan bir svireliyle evlendi ve svireli-ler onu dalaryla etkilediler. Ben ocuk douramyorum, beden yapsyla ilgili bir ey, amaonun yapteyin sekin bir ey olduunu da hi dnmedim; benimle kt zaman geneltuvaletlere gider durmadan, onu beklerken dkknlarn vitrinlerini seyretmek zorunda kal-rm; durumum ne oluyor benim? Sonra pantolonunu ekitirerek ve bacaklarn yal biradam gibi arpk arpk kullanarak dar kar.

Lulu arafn yrtndan parman ekti, bu tutsak ve gevek et ynnn yannda kendivarln daha canl duymak zevkine varmak iin ayaklarn biraz oynatt. Bir gurultu duydu:ark syleyen bir karn, canm skar bu, benim karnm m onun karn m guruldayan, bunu

bilemem. Gzlerini kapad: Yumuak borular yn iinde dolaan svyd bu, byle eyler


35/119

35

herkeste olabilir, Rirette'de de, bende de (bunu dnmek istemiyorum, karnma arlar giri-yor). Beni seviyor, barsaklarm sevmiyor, bir cam kavanoz iinde ona apandisitimi gsterse-ler tanmazd, her zaman beni mncklar durur, ama cam kavanozu eline verseler, hibir eyhissetmez, iindeki onunla ilgili bir eydir diye dnmez; insann birini her eyiyle, yemekborusuyla, karacieriyle, barsaklaryla sevebilmesi gerekir. Belki de insan onlar almadn-dan sevmiyor; onlar da ellerimiz ve kollarmz gibi grseydik belki de severdik. yleyse denizyldzlarnn bizden daha iyi sevimesi gerekir; hava gneli olunca kumsala yaylrlar, havaaldrmak iin midelerini dar kartrlar ve herkes onlar grebilir. Kendi kendime soruyo-rum, biz midemizi nereden dar karacaz, gbeimizden mi yoksa? Gzlerini yummutuve mavi daireler dnmeye baladlar, dn, fuarda olduu gibi; lastik oklarla dairelere at ya-pyordum, okum daireye her vuruunda yanan harfler vard, harfler bir kentin adn olutu-ruyorlard; gelip bana arkamdan abanma tutkusu yznden Dijon szcn yazmama engeloldu. Birinin gelip arkamdan bana dokunmasndan holanmam.

Srtm olmasn isterdim; ben onlar grmediim zaman insanlarn bana bireyler yapma-larndan holanmyorum, bununla yetinebilirler ve sonra elleri grlmez, aaya indikleri yada ktklar hissedilir, ellerinin nereye doru gittikleri nceden kestirilemez, gzlerini dikipsize bakarlar, siz onlar grmezsiniz, Henri buna baylr, bunu hi dnmemi olmaldr,ama o benim arkama gemekten baka bir ey dnmez ve yalnzca kma dokunmak iinyaratldndan eminim, nk bir km olduu iin utantan geberdiimi biliyor, benimutanmam onu kkrtyor, ama onu dnmek istemiyorum (korktu), Rirette'i dnmek isti-yorum. Tam Henri'nin inleyip horuldamaya balad sralarda, her gece ayn saatte Rirette'idnyor. Ama bir direnme vard ortada, teki kendini gstermek istiyordu, bir anda karakvrck salar grd, orada olduunu sand ve titredi, nk insan ne olacan bilemezdi,yalnzca bir surat olsa neyse, geer gider, ama yzeye kan pis anlar yznden gzn krp-madan geirdii geceler vard. Bir erkei btnyle tanmak berbat bir eydi, zellikle byle-sini. Henri, ayney deil o, tepeden trnaa gzmde canlandrabilirim onu, bu beni geve-tir, nk o yumuacktr, yalnzca karn taraflar pembe olan boz renkli bir et yndr, iyiyapl bir erkein karn oturduu zaman kvrm yapar der, ama onunki alt kvrm yapar,

yalnzca onlar ikier ikier sayar, tekileri grmezlikten gelir. Rirette'i dnrken yznburuturdu. Lulu, sen gzel bir erkek bedeninin ne olduunu bilmezsin. Gln, pekl da bi-lirim ne olduunu, kasl ve ta gibi kat bir beden demek istiyor, holanmam bylesinden,Patterson byleydi, bana sarld zaman bir trtl gibi yumuackmm sanrdm kendimi,Henri bir rahibe benzedii iin, yumuak olduu iin onunla evlendim. Rahipler uzun giysile-riyle hanm hanmck gibidirler zaten, kadn orab bile giyerlermi gibi gelir insana. On beyandayken yavaa entarilerini kaldrmak, erkek dizlerini ve uzun donlarn grmek ister-dim. Bacaklarnn arasnda bireyler olaca tuhaf gelirdi bana; bir elimle entarilerini tutmal,teki elimi de ayak bileklerinden ta yukarlara, dndm yere kadar karmalydm; ka-dnlar o denli sevmediimden deil, ama bir erkek organ, bir giysi altndayken, yumuack-tr, iri bir iek gibidir. Ama gerekte hibir zaman bu biimde ele gelmez, bylesi yalnz din-gin kalnca olur, ama bir hayvan gibi kprdar, sertleir, bu beni rktr, sertlemesi, dimdik

havaya kalkmas, hoyrata bir ey; pis olan bu ak. Bense Henri'yi seviyordum, nk, kkzmbrts hi sertlemiyordu, ban hi kaldrmyordu, glyordum, bazan onu pyordum,artk bir ocuunki kadar korku vermiyordu bana; akam, kk yumuakeyini parmakla-rmn arasna alyordum, Henri kzaryor, iini ekerek ban te yana eviriyordu, ama o eykprdamyordu, uslu uslu duruyordu elimde, skmyordum, uzun sre byle kalyorduk veHenri uyuyordu. O zaman srtst uzanyor, papazlar, safeyleri, kadnlar dnyor, ncegzelim dz karnm okuyor, ellerimi aa indiriyor, indiriyordum ve ite zevk buradayd;ancak kendi kendime vermesini bilebildiim zevk.

Kvrck salar, Zenci salar. Ve sknt bir yumak gibi boazda. Ama gzkapaklarn kuv-vetle skt, sonunda Rirette'in kula kt ortaya. Nbet ekerini andran yaldzl ve krmzm-s kk bir kulak. Bunu gren Lulu her zamankinden fazlaca holanmad, nk ayn za-

manda Rirette'in sesini de duyuyordu.


36/119

36

Bu ses Lulu'nn sevmedii ineli, keskin bir sesti: Pierre'le birlikte gitmelisiniz,Lulu'cm, yaplacak tek akllca ey bu. Rirette'e kar fazlasyla yaknlk duyarm, amakendini nemseyince, syledikleriyle kendini bir ey sannca biraz canm skyor.

Geen gn, Coupole'de, Rirette akll grnen bir havayla, serte ne doru eilip:Henri'yle birlikte kalamazsnz, artk onu sevmediinize gre bu bir su olur, demiti. Henrihakknda kt konumak iin frsatlar karmaz, ben bu davrann nazik bulmuyorum,Henri ona hep ak davranr, Henri'yi artk sevmiyorum, olabilir, ama bunu sylemekRirette'e dmez. Kendi asndan her ey yaln ve kolay grlr: Sevilir ya da sevilmez, amaben, o kadar basit deilim. Burada nce benim alkanlklarm gelir, sonra Henri'yi pekl se-viyorum, benim kocam. Rirette'i dvmek isterdim, iman bir kadn olduu iin hep cannactmaya niyetlendim. Bu bir su olurdu. Kolunu kaldrd. Koltuk altn grdm, plak kolladolamasn her zaman yelerim. Koltuk alt. Sanki bir az gibi koltuk alt araland ve Lulu,saa benzeyen kvrck tyler altnda, biraz krk, morumsu bir et grd. Pierre, Rirette'etombul Minerve der, o byle eyleri sevmez. Lulu, srtnda kombinezonla dolarken, kkkardei Robert'in kendisine sylediklerini dnerek gld: Senin niin kollarnn altnda savar? Karlk vermiti: Bu bir hastalktr. Kk kardeinin nnde giyinmekten ok holan-yordu, nk her zaman tuhafeyler dnrd, insan kendi kendine bunlar nereden bulurdiye sorard. Ve ocuk, Lulu'nn her eyine elini srerdi, zenle entarilerini katlard, eli yat-knd, gelecekte byk bir kadn terzisi olacak. Terzilik gzel bir meslek ve ben onun iin ku-malara desen izeceim. Bir erkek ocuun ileride kadn terzisi olmay dnmesi ilgin birdurum. Erkek ocuk olsaydm ya aratrc ya da oyuncu olmak isterdim gibime geliyor, kdnterzisi deil ama. Robert her zaman hayl kurar, yeterince konumaz, dncelerini uygular;bense varlkl evlerden onun iin yardm toplayan bir rahibe olmak isterdim. Gzlerimin yu-muak etten yaplm gibi yumuack olduunu hissediyorum, neredeyse uyuyacam. Rahibebal altnda solgun gzel yzm, kibar bir tavrm olacakt. Yzlerce karanlk sofa grecek-tim. Ama hizmeti kz hemen yakacakt, o zaman aile resimleri, konsollar stnde bronzsanat yaptlar gzme arpacakt. Ve giysi asklar.

Evin hanm kk bir karne ve 50 franklk bir pusulayla geliyor. Buyurun, rahibe hanm. -Teekkr ederim hanmefendi, Tanr sizi esirgesin. Yine grrz. Ama ben gerek bir rahi-be olmayacaktm. Baz kez otobste adamn birine gz krpacaktm, adam nce ap kalacak-t, sonra bana birtakm yalanlar anlatarak peime decekti ve sonra onu polise verip delietktracaktm. Toplanan yardm paralarn kendime ayracaktm. Ne alrdm kendime? PAN-ZEHR. Yok canm. Gzlerim kayyor, houma gidiyor bu; insan onlarn suya battn syle-yebilir, tm bedenim rahat. Yeil gzel ta, zmrtlerle ve lacivert talarla ssl. Ta dnddnd ve korkun bir inek ba oldu, am Lulu korkmad: Amann. Cantal'n kular. Kal.Uzun krmz bir rmak kurak krlar boyunca uzanp gidiyordu. Lulu kyma makinesini vesonra briyantini dnyordu.

Bu bir su olurdu! Srad ve baklar sert, gecesinin iinde dimdik oturdu. Bana ikenceediyorlar, bunun farkna varmayacaklar m? Rirette'in iyi niyetle byle yaptn ok iyi bili-yorum, ama tekilere gre ok daha akl banda biri olarak, dnmem gerektiini de anla-malyd. Pierre bana Geleceksin! dedi, gzlerini aartarak. Benim evimde benim olacaksn.Benim olman istiyorum. Gzleriyle beni etkilemek istedii zaman ondan korkuyorum; kolu-mu skyordu. Bu gzlerle onu grnce gsndeki kllar dnrm. Geleceksin, benim ol-man istiyorum; insan nasl syler byle eyleri? Ben bir kpek deilim.

Oturduum zaman, ona glmsedim, onun iin pudram deitirmitim. Bylesini seviyordiye gzlerimi boyamtm, ama o hibir eyi grmedi, yzme bakmaz ki, memelerime bak-yordu, memelerim gsmn stnde kuruyup kalsnlar isterdim, onu aptallatrmak iin.Yine de memelerim iri deillerdir, kcktrler.


37/119

37

Nice'deki villama geleceksin. Beyaz boyal olduunu, mermer merdivenleri bulunduunu,denize baktn ve btn gn rlplak yaayacamz syledi. Bir merdiveni plakkenkmak acayip olsa gerek, bana bakmasn diye onu benim nmden kmak zorunda braka-cam. Yoksa ayam bile kprdatamam, iimden kr olmasn dileyerek kaskat dururum.Zaten benim iin bu hibir eyi deitirmeyecek; o orada olduka hep plakmm gibime ge-lir.

Beni kollarnn arasna ald, eytanca bir hali vard. Sen benim derimin altndasn, dedibana; ben korktum. Evet, dedim. Sana mutluluk vermek istiyorum, otomobille, vapurla ge-zintiye kacaz, talya'ya gideceiz; ne istersen alacam sana. Ama villasnda neredeyse hieya yok ve biz bir rtnn stnde yerde yatacaz. Kollarnn arasnda uyumam istiyor;kokusunu duyacam; gsn severim, geni ve yanktr nk, ama yukarlarnda bir kl y-n var. Erkekler klsz olsun isterim. Onunkiler kara ve yosun gibi yumuaktr. ok kerelerokuyorum, ok kereler rkyorum, gidebildiim kadar uzaa gidiyorum, ama o beni kendineekiyor.

Kollarnda uyuyaym isteyecek, beni kollarnda skmak isteyecek, kokusunu duyacam vekaranlk basnca denizin grltsn iiteceiz; can bir ey yapmak istiyorsa beni geceyarsuyandrabilecek. Ancak ayba olduum zamanlar rahat edeceim, onun dnda sakin sakinuyuyamayacam. nk beni huzura kavuturan tekey o ii yapmak ve yine de kanamalkadnlarla o eyi yapan erkekler var gibi geliyor bana ve sonra karnlarnn stnde kanlar,kendilerinin olmayan kanlar, rtlerin stnde her yerde kan, iren bir ey; Neden bedenle-rimiz var?

Lulu gzlerini at, perdeler sokaktan gelen bir kla krmz renk almt, aynada da kr-mz bir yansma vard; Lulu bu krmz seviyordu. in ii glge oyununu andran bir kol-tuk vard pencerenin nnde. Henri pantolonunu koymutu stne, asklar bolukta sark-yordu. Ona bir ask lastii almam gerekiyor. Oh! istemiyorum, gitmek istemiyorum. Btngn beni pecek ve onun olacam, ona zevk vereceim, bana bakacak ve aklndan geirecek:

Bu benim zevkim, orasna burasna dokundum ve canmn istedii zaman yeniden balayabi-lirim. Port-Royal'de, Lulu rtleri ayaklaryla tekmeledi. Port-Royal'de olup bitenleri anm-sadka Pierre'den tiksiniyordu. itin arkasndayd. Pierre'in otomobilde olduunu, haritayincelediini sanyordu ve birden onu grd, sinsi sinsi arkasna gelmiti, ona bakyordu. LuluHenri'ye bir tekme att, uyansn diye. Ama Henri homurdand, uyanmad. Gen gzel bir er-kek tanmak isterdim, bir kz gibi saf; birbirimize dokunmazdk, deniz kysnda gezerdik, elele tutuurduk, geceleri birbirine benzeyen iki ayr yatakta yatardk, karde karde, sabahakadar konuurduk.

Ya da Rirette'le yaamak isterdim, kadnlar kendi aralarnda ne kadar sevimli oluyorlar.Yal ve parlak omuzlar var Rirette'in. Fresnel'i sevdii zaman iyiden iyiye bozulmutum.Ama asl beni altst eden Fresnel'in onu okadn dnmekti, ellerini omuzlarnda ve kal-

alarnda gezdirdiini ve Rirette'in i geirdiini dnmekti. Bir erkein altna, rlplak,byle uzand zaman acaba yz nasl olur ve etinde dolaan ellerden ne hisseder, kendikendime bunu soruyorum.

Yeryznn btn altnlarn verseler ona dokunmazdm. ok istese, bana ok istiyorumdese bile yine de ne yapacam bilemezdim, ama grnmez adam olsaydm, ona o ii yapar-larken orada olmak, yzn seyretmek isterdim (yine de Minerva gibi grnmesi beni ar-trd) ve akta kalm dizlerini okamak, pembe dizlerini okamak, inleyiini duymak ister-dim. Lulu, boaz kurumu, kesik kesik gld: Gelir aklna insann baz byle dnceler. Birkeresinde, Pierre, Rirette'in rzna gemek istese diye bir ey uydurmutu. Ve ben ona yardmediyordum. Rirette'i kollarmn arasnda tutuyordum. Dn. Yanaklar ateliydi, divann s-tnde karlkl oturmutuk, bacaklarn yan yana bititirmiti, ama hibir ey sylememitik,

hibir ey de sylemeyeceiz. Henri horlamaya balad ve Lulu slk ald. Ben buradaym,


38/119

38

uyuyamyorum, sinirleniyorum ve o orada horlayp uyuyor, aptal. Beni kollarnn arasna al-sayd, bana yalvarsayd, Sen benim iin yaratlmsn, Lulu, seni seviyorum, gitme, deseydi,bu dileini yapardm, kalrdm, evet onunla kalrdm, btn yaamm boyunca, onu honutetmek iin.

2

Rirette, Dme Kahvesinin taraasna oturdu, porto arab syledi. Yorgunluk duyuyordu,Lulu'ya kzmt. ...ve portolarnda mantar tad var, Lulu alay eder, nk o kahve ier, amainsan aperitif alnacak saatte de kahve iemez ya. Burada btn gn ya kahve ierler ya dakafe-krem, nk meteliksizdirler, bu durum onlar sinirlendirse gerek, ben yapamazdm,btn dkkndakileri mterilerin yzne frlatrdm, bunlar olmasa da olur trden adamlar.Niin benimle hep Montparnasse'da bulumak ister, anlamyorum, ya Cafe de la Paix'de ya daPam-Pam'da benimle bulusa hem onun iin yakn olurdu hem de ben iimden ok uzakla-mam olurdum. Hep bu suratlar grmek bana hzn verir de diyemeyeceim, bir dakikambo olsun da ben buraya geleyim, yine de taraaya belki gelinebilir, ama ierisi kirli amarkokuyor, ben babozuklardan holanmam. stelik taraa bile benim yerim deilmi gibimegeliyor, nk stme bama biraz zenirim; tra bile olmayan erkeklerle neye benzedikleribelli olmayan kadnlar arasnda beni grmeleri, sokaktan geenleri artyor olmal. Kendikendilerine: Ne ii var onun orada? derler kesinlikle. Yazn arada bir olduka paral Amerikalkadnlarn geldiini biliyorum, ama imdi bizim hkmetin tutumu yznden ngiltere'de ta-klp kalyorlar gibi gzkyor, teberi ticareti bundan iyi gitmiyor, geen yl bu sralardayaptm satn yarsndan daha az sat yaptm, tekiler ne yapar acaba, madem ki en iyitezghlar benim, Bayan Dubech syledi bunu bana, kk Yonel'e acyorum, sat yapmasnbilmiyor, cretinden bir metelik fazla alamad bu ay. nsan btn gn ayakst durunca y-le gzel bir yere gidip rahatlamak ister, lks ister biraz, biraz sanat kokan bireyler ister, ya-nnda adama benzer biriyle, yle kendinden gemek ister, kendini yle bir salvermek isterve sonra hafiften bir mzik olmal, arada srada, Ambassadeurs dansingine gitmek pek o ka-dar pahalya oturmazd. Ama burann garsonlar pek saygsz, bana hizmet eden kk kum-

raldan baka hepsi halk tabakasyla har neir; o naziktir.Lulu evresinde u herifleri grmekten holanr sanrm; biraz ssl bir yere gitmek onu

korkutuyordu, gerekte kendine gveni yoktur, yol yordam bilen bir adam n yannda utanr.Louis'yi sevmiyordu. Burada kendini rahat hissedeceini dnrm pekl, bazlarnn ya-kal bile yok, yoksul grnleri ve pipolar var, ya stnze dikilen gzleri, gizlemeye bileyeltenmiyorlar, kadnlara bir ey smarlayacak paralar olmad ortada, gelgelelim evredeeksik olan bir ey deil kadn; can skc olan da bu. Size sanki yiyiverecekmi gibi bakarlar,size kar istekli olduklarn bile birazck incelikle syleyemezler, ii sizin hounuza gidecekbir yola sokamazlar.

Garson yaklayor:

arabnz sek mi olsun matmazel?

Evet, teekkr ederim. Sevimli bir tavrla ekliyor:

Ne gzel hava!

Erken saylmaz, diyor Rirette.

Doru, k hi bitmeyecek gibi gelmiti.

Garson ekip gitti. Rirette gzleriyle adam izledi. Seviyorum bu ocuu, diye dnd. Ye-

rini doldurmasn biliyor, ili dl deil, ama bana syleyecek bir sz buluyor, zel kk bir


39/119

39

ilgi. Zayf ve kambur bir gen adam durmadan ona bakyordu; Rirette omuz silkip arkasndnd. Kadnlara gz eden bir adamn hi olmazsa amarlar temiz olmal. Byle karlkveririm ona eer bana sz atarsa. Lulu neden gitmiyor diye soruyorum kendi kendime.Henri'ye eziyet etmek istemiyor, ok ho buluyorum bunu: Bir kadnn kendi yaayn bir ik-tidarsz iin berbat etmeye hakk yoktur. Rirette iktidarszlardan ireniyordu, bu insann ya-psndan gelen bir eydi. Lulu gitmeli, diye karar verdi. Sz konusu olan onun mutluluu;mutluluuyla oynanamayacan syleyeceim. Lulu, mutluluunuzla oynamaya hakknzyok. Bundan baka tek szck sylemeyeceim, bu kadar; yz kez syledim ona, kendisi is-temedi mi insanolu zorla mutlu edilemez ki. Rirette kafasnda byk bir boluk duydu, n-k ok yorulmutu, araba bakyordu, sv bir karamela gibi bardaa yapmt ve iinde birses tekrarlayp duruyordu: Mutluluk, mutluluk. nsan duygulandran, ciddi bir szckt bu.Paris-Soir gazetesinin yarmasnda kendisine sormu olsalar, bu szcn Fransz dilinin engzel szc olduunu syleyeceini dnyordu.

Bunu dnen biri var m acaba? aba dediler, yreklilik dediler, ama bunlar syleyenlererkekler, bir kadn olmalyd, byle eyleri bulabilenler kadnlardr, ortaya iki dl konmasgerekirdi, biri erkekler iin ve en gzel ad onur olmalyd, biri de kadnlar iin, mutluluk di-yerek ben kazanm olurdum. Onur ve mutluluk, uyumlu, ne ho. Ona Lulu, mutluluunuzuelden karmaya hakknz yok, mutluluunuz, Lulu, mutluluunuz, diyeceim. Kiisel olarakben Pierre'i iyi buluyorum, nce gerekten erkek adam, sonra akll, marmyor, paras var,onun stne titreyecek. Yaamann ufa

JeanPaulSartre Duvar

Documents