FOODVALLEY/WERV •••••••••••••••• WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL Bedrijf (ver)kopen in 2013? Alles onder één dak bij Roordink Bedrijfswagens in Veenendaal Tafelgesprek bedrijfshuisvesting Krasvrij wassen in gloednieuwe Veenendaalse wasstraat NR. 1 2013 De Nederlandse arbeidsmarkt flexibiliseert verder
Het Ondernemersbelang | Hét toonaangevende regionale ondernemersplatform voor het MKB. Wij verbinden lokale ondernemers en ondersteunen bij ondernemen in de regio. Magazine Het Ondernemersbelang: In korte tijd is Het Ondernemersbelang uitgegroeid tot een veelgelezen magazine met een landelijk bereik, maar met vooral een krachtige positie in de regio. Het Ondernemersbelang staat dus dicht bij de ondernemer. Adverteerders bieden wij veel mogelijkheden om hun doelgroep (landelijk en/of regionaal) te bereiken.
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
FOODVALLEY/WERV
•••••••••••••••• WWW.ONDERNEMERSBELANG.NL
Bedrijf (ver)kopen in 2013?
Alles onder één dak bij
Roordink Bedrijfswagens
in Veenendaal
Tafelgesprek
bedrijfshuisvesting
Krasvrij wassen in gloednieuwe
Veenendaalse wasstraat
NR. 1 2013
De Nederlandse arbeidsmarkt
fl exibiliseert verder
Om een QR-code te scannen dient u via iTunes (Iphone) of Market (Android) een app te downloaden, enkele opties
zijn i-nigma, Neo-Reader, Quick-Mark en QRReader. Vervolgens opent u de QR-scanner-app, richt u de camera van
uw smartphone/tablet op de QR-code en de QR code wordt automatisch gescand.
Een allesvernietigende brand na een brutale benzinediefstal deed Roordink Bedrijfswagens in Veenendaal uitwijken naar
een noodlocatie die grensde aan de oorspronkelijke vestigingslocatie aan de Plesmanstraat. Maar 2013 wordt het jaar
van de wederopbouw van de Roordink vestiging in Veenendaal. “Dit is dé kans om een pand neer te zetten dat niet alleen
toekomstbestendig is, maar ook aan alle wensen van de klant tegemoet komt.”
Roordink Bedrijfswagens
Plesmanstraat 29
3905 KZ Veenendaal
T 0318 - 54 10 41
F 0318 - 62 87 49
www.roordink.nl
‘Nieuwbouw brengt service naar nog hoger niveau’
Alles onder één dak bij Roordink Bedrijfswagens in Veenendaal
Er is een tijdlang gewikt en gewogen of
het nieuwe pand misschien op een
andere locatie herbouwd moest
worden. Toch kwam het Roordink-manage-
ment tot de slotsom dat de Plesmanstraat de
beste optie is . “Dit is een locatie die op slechts
drie minuten van de A12 én 5 minuten van de
A30 ligt,” vertelt een enthousiaste Cees van der
Wind. “In de transportsector draait alles, maar
dan ook álles om snelheid en effi ciency.”
Optimaal
Aan de Plesmanstraat worden nu de contouren
zichtbaar van een splinternieuw Roordink-
pand met werkelijk alle faciliteiten die nodig
zijn om klanten optimaal te bedienen. “Met de
topmerken MAN, VW en Isuzu bedienen we de
complete markt”, zegt directeur Bert Roordink.
“Van een VW Caddy bestelwagen tot een
250 ton’s vrachtwagencombinatie. Startende
ZZP’ers zijn hier aan het goede adres, maar
ook de grote, internationaal opererende
transportondernemer. We werken volgens het
alles-onder-één-dak-principe; de klant kan bij
ons terecht voor bijna alles wat nodig is op het
gebied van transportmaterieel.”
Technische snufj es
De nieuwe vestiging is niet alleen ruim
bemeten, maar ook voorzien van de laatste
technische snufj es. Van der Wind: “Natuurlijk
is dat geweldig voor onze servicemedewerkers,
maar ook voor de klant zelf. Door een
uitgekiende logistiek kunnen we het hoge
serviceniveau dat we hebben nog verder
verfi jnen en verbeteren. Onze mensen zijn
er volledig op gericht om een klant zo snel
mogelijk weer op weg te helpen. Straks, wij
verwachten medio 2013, is ook ons gebouw
en routing daar helemaal klaar voor.”
Foodvalley
Roordink bedient vanuit Veenendaal een groot
gebied dat zich concentreert rond Ede en
Veenendaal tot aan de gemeente Utrechtse
Heuvelrug. Van der Wind: “Eigenlijk zitten
we midden in het foodvalley-gebied. Onze
organisatie is onder meer ingericht op on-
dernemers die actief zijn in het transport van
versproducten. Dat betekent tegelijkertijd dat
we als geen ander weten hoe belangrijk het is
om er 24/7 te zijn voor de klant. Roordink gaat
daar heel ver in. We weten dat elke minuut telt.
Daarom zijn we ook zo blij met deze centraal
gelegen locatie.”
Alles onder één dak
“Eigenlijk zijn al onze vestigingen daar op
gericht”, legt Bert Roordink uit. “Roordink
bedient de markt in Midden- en Noordoost
Nederland vanuit Veenendaal, maar ook vanuit
Barneveld, Coevorden, Hoogeveen en Zwolle.
Voor elke vestiging geldt dat we alles wat een
(transport)ondernemer nodig heeft onder één
dak hebben. Van verkoop, leasing, verhuur,
verzekeren, reparatie, onderhoud, periodieke
keuringen en inspecties tot de verkoop van
onderdelen en brandstof. Alles onder het motto:
afspraak is afspraak. Wij gaan tot het uiterste
om onze klanten tevreden op weg te helpen.”
Duurzaamheid
Het nieuwe pand voldoet aan de modernste
eisen en wensen. Van der Wind: “Uiteraard
hebben we ook gekeken naar duurzaamheid.
Dat houdt onder meer in dat we voor het
energieverbruik gebruik maken van warmte-
pompen (aardwarmte). Maar ook onze
overige installaties voldoen aan de nieuwste
keurmerken. Dat is het mooie van nieuwbouw.
Je kunt een compleet frisse start maken.
Zo beschikken we straks over de nieuwste
technieken op het gebied van diagnose- en
uitleesapparatuur, maar bijvoorbeeld ook over
een remmentestbank waarmee we in twee
richtingen kunnen testen en meten, twee
reparatieputten van elk 28 meter lengte en
een wielliftput van maar liefst zestien meter
lang, waarmee we elk voertuig omhoog
kunnen liften. Al met al gaat deze nieuwe
vestiging onze complete service naar een
nog hoger niveau tillen.”
het ONDERNEMERS BELANG 07
Bedrijfsreportage
Cees van der Wind (vestigingsmanager) en Bert Roordink (directeur) van Roordink Bedrijfswagens: “Van VW Caddy tot een 250 ton’s vrachtwagen-
combinatie. Startende ZZP’ers zijn hier aan het goede adres, maar ook de grote, internationaal opererende transportondernemer.”
08
Rondetafelgesprek Tekst: Jelmer van Nimwegen • Fotografi e: Guy Ackermans
Nee. Ja. Ja. Nee. Of toch maar wel? Of beter nog wat wachten? De vijf experts aan de ronde tafel van Het Ondernemersbelang
zijn eensgezind: in elke markt zijn kansen en niemand heeft een glazen bol waarin de toekomst helder zichtbaar is. Het is in alle
omstandigheden zaak om steeds ‘verkoopklaar’ te zijn, zodat als zich een goede verkoopgelegenheid voordoet – of als de nood
aan de man komt – het bedrijf blinkend en schitterend in de etalage staat. Verkoopadviseurs helpen daarbij.
Rondetafelgesprek Bedrijfsovername
Bedrijf (ver)kopen in 2013?
het ONDERNEMERS BELANG
09het ONDERNEMERS BELANG
Een bedrijfsverkoopadviseur
helpt niet alleen om de beste
prijs voor het bedrijf te krijgen,
vertelt Jules van Berlo, bedrijfskundig en
banquair adviseur en Register Valuator
voor Claassen, Moolenbeek & Partners,
gevestigd in Ede, een van de veertig
vestigingen in Nederland. “Maar zorgt
ook dat de contractuele afspraken
helder en eenduidig zijn. Dat voorkomt
veel ellende achteraf, zowel in fi nancieel
als emotioneel opzicht. Doordat mensen
zoals ik dagelijks bezig zijn met het
verkopen en aankopen van bedrijven,
kennen we alle technische mogelijkheden
en onmogelijkheden. Dat begint al met
de waardering van een bedrijf.”
Kasstromen
Daar is Wim Meenink, Overnamespecialist
en een van de partners van vhm | abc,
met kantoren in Veenendaal, Epe en
Genemuiden het mee eens. “Ik ben van
origine Register Accountant en behoor
tot de eerste lichting die als Register
Valuator afstudeerde aan de Erasmus
Universiteit. Als accountant was ik
vooral een geschiedschrijver:
ik keek naar de cijfers van het bedrijf
in de voorgaande jaren en dan liet ik
er branchegerelateerde formules op
los en dat werd dan de waarde. Dat gaat
nu heel anders: natuurlijk tellen de
historische cijfers, maar we zijn als
Register Valuators veel meer geïnteres-
seerd in de potentie van het bedrijf.
We kijken niet naar kasboeken, maar
naar kasstromen.”
Strak plan
Marieke van den Broek, accountmanager
MKB voor Rabobank Vallei en Rijn,
gevestigd in Ede, bevestigt die visie.
“Zonder nu direct namen te noemen:
wij hebben in 2010 een overname
gefi nancierd van een bedrijf dat al een
paar jaar aanzienlijke verliezen liet
zien. Maar de adviseur had een stevige
onderbouwing in het Informatie
Memorandum, een zeer geloofwaardige
gevalideerde projectie opgesteld.
Het verhaal over de toekomst is in essentie
belangrijker dan hoe het in het verleden is
gegaan. We kijken naar de marktontwik-
keling en naar de sterke punten van het
bedrijf – de machines, de logistiek en niet
te vergeten: het management. Zijn de
mensen opgeleid voor hun taken?
Hoe is het met de automatisering? En dan
betekent dat helemaal niet dat die zaken
tiptop in orde moeten zijn: als er een strak
plan ligt dat die zaken op orde gaat brengen
en als dan aannemelijk gemaakt wordt
dat daarmee de rode cijfers inderdaad
historisch worden, dan gaan wij daar zeker
in mee.”
Emoties
Daarmee is direct duidelijk dat ieder
bedrijf verkocht en dus gekocht kan
worden. De omstandigheden spelen
echter een doorslaggevende rol in de
prijs bepaling. “Want prijs is in de praktijk
iets anders dan de waardering,” weet
Wim Meenink, “En de waarderingen van
vier jaar geleden moeten we echt uit
ons hoofd zetten: die zien we voorlopig
niet meer. Dat is soms een bittere pil
voor ondernemers, die met de dalende
waarde van hun bedrijf en pand hun
pensioen zien verdampen. Dat geeft
dan emoties, heel begrijpelijke. Je werkt
je leven lang snoeihard in een bedrijf,
je geeft alles en dan komt er iemand
die er zo min mogelijk voor wil betalen.
Daarom is het goed om een aantal fases
van het verkooptraject uit handen te
geven aan een professionele adviseur.
Wij kunnen net zo vasthoudend zijn,
maar we hebben niet de geschiedenis
met het bedrijf, waardoor we buiten de
emotie kunnen blijven.” De omstandig-
heden waaronder het bedrijf verkocht
wordt zijn ook van belang: is de eigenaar
overleden en zit de familie ineens met
een onbestuurbaar bedrijf in zijn maag?
Of is de eigenaar 57, heel goed in staat
en zeker bereid om nog tien jaar door te
werken – “Maar ach, als er een mooi bod
komt wil ik ook wel met pensioen....” In
het laatste geval is een veel grotere kans
op een gunstige verkoop.
10
Rondetafelgesprek
Fiscale redenen
Notaris Tabe Jan Schutte, een van
de twee partners van Posthuma en
Schutte Netwerknotarissen, gevestigd
in Ede, vult aan: “Sommige wettelijke
procedures die nodig zijn om een bedrijf
juridisch en fi scaal optimaal verkoopbaar
te maken kosten gerust drie jaar. Alleen
het papierwerk! Dat is iets om rekening
mee te houden, want zeker bij verkoop
uit een noodsituatie is er geen tijd meer
voor. Een ondernemer moet eigenlijk
vanaf de dag dat hij bij de Kamer van
Koophandel is ingeschreven, werken
met de verkoop van zijn bedrijf in zijn
achterhoofd...” Schutte vindt zichzelf,
in zijn functie van beëdigde notaris
de ideale ‘middle man’ in een netwerk
van adviseurs, zoals de accountant, de
bedrijfsverkoopadviseur, de advocaat
en de bankier. “Alle mensen hier aan
tafel zijn in eerste instantie commercieel
en ze hebben soms zelfs een direct
fi nancieel belang bij de verkoop. Ik niet.
Ik heb aan de koningin beloofd dat ik zal
waken voor het belang van álle partijen.
Ik sta er in die zin boven. Als een over-
haaste verkoop de verkoper om fi scale
redenen veel geld gaat kosten, ga ik hem
de vraag stellen. ‘Waarom regel je dat
het ONDERNEMERS BELANG
Wie zaten er aan tafelJules van Berlo, bedrijfskundig en banquair adviseur voor Claassen, Moolenbeek & Partners, gevestigd in Ede: “Begin op tijd en houd de regie over het proces.”
Tabe Jan Schutte, partner in Posthuma en Schutte Netwerknotarissen, gevestigd in Ede: “Weeg en waardeer álle belangen.”
Wim Meenink, partner in vhm | abc, met kantoren in Veenendaal, Epe en Genemuiden: “Sparren met de bedrijfsovernamespecialist leidt tot betere resultaten.”
Marieke van den Broek, accountmanager MKB voor Rabobank Vallei en Rijn, gevestigd in Ede: “Elke markt blijft kansen en mogelijkheden bieden.”
Marius Rebel, partner en een van de vier advocaten bij Rebel & Meure advocaten: “Zonder goed contract geen overname.”
11het ONDERNEMERS BELANG
caten bij Rebel & Meure, met een vesti-
ging in Renswoude, hij ziet de gevolgen
van net niet helemaal goed doordachte
voorwaarden, contracten en afspraken.
“Koper en verkoper, met hun adviseurs,
zijn in zekere zin communicerende
vaten, afspraken en garanties gaan over
en weer. Het is niet alleen een kwestie
van geld – zeker niet in deze tijd, waarin
banken een stuk minder scheutig zijn
met fi nanciering. Om fi nancieringsgaten
te dichten worden allerhande creatieve
oplossingen bedacht, maar dat is een risico.
Daarom is het belangrijk om continu
uit te leggen, voor- en toe te lichten.
Dat begint al gelijk bij de geheimhoudings-
verklaring, die moet waterdicht zijn –
er kan veel schade ontstaan als geruchten
over een mogelijke verkoop onrust
zaaien onder de werknemers, de afnemers
of de beurs, net als de intentieovereen-
komst.”
Private equity
Maar ondertussen ligt er nog die vraag:
verkopen of kopen in 2013? Of niet?
Tussen 2008 en zomer 2009 lag de
bedrijvenverkoop vrijwel stil, maar die
windstilte is voorbij: er wordt weer
ver- en gekocht. “Voor een goed bedrijf
is altijd een opvolger,” vindt Marius
Rebel. “Dat staat los van economisch
hoog- of laagtij.” “En een fi nanciering,”
vult Marieke van den Broek aan. “Er zijn
naast de bank op dit moment beslist
mogelijkheden in de private equity-
sfeer. Partijen met privévermogen die
buiten de beurs willen investeren in
veelbelovende ondernemingen – ook
als dat wat meer risicodragend is. We
hebben bij Rabobank ook een afdeling
die daarmee werkt. Vaak komt een koper
dankzij een combinatie van de bank en
privé-investeerders aan de benodigde
fi nanciën.”
Ingewikkeld puzzel
Maar er zijn alternatieven. De verkoper
kan een deel van zijn geld in het bedrijf
laten zitten, al dan niet met zeggen-
schap en recht op winst. Jules van Berlo:
“Het wordt een ingewikkelde puzzel en
dat maakt het voor ons interessanter. En
voor de verkoper van groter belang om
er een deskundig adviseur bij te betrek-
ken. Achtergestelde lening? Wij kennen
alle in’s en out’s. Informal investors – wij
hebben ze in ons netwerk. Dat soort
backup is in deze tijden echt nodig.”
Tabe Jan Schutte betrekt er nog een
puzzelstukje bij: de nieuwe ‘Flex’-bv.
“Door de nieuwe wet liggen er meer
en gemakkelijker mogelijkheden om
aandelen in verschillende vormen uit
te geven: met of zonder stemrecht,
met of zonder winstrecht. Er is meer
fl exibiliteit, maar al die keuzes vragen
wel om meer deskundigheid.” Maar in
de ogen van de deskundigen aan de
ronde tafel van het Ondernemersbelang
is dus hoop voor al die baby-boomers
die nu in de zestig zijn en hun bedrijf
willen verkopen.
Mits ze hun fi scaal-juridische organisatie
op orde hebben, hun mensen goed
opgeleid zijn en hun bedrijf darmee
een positieve toekomstverwachting
aannemelijk kan maken. Want voor
een góed bedrijf is altijd een opvolger.
En fi nanciering...
niet eerst, dat kan je heel veel belasting
schelen?’ Daar kan een bedrijfsmakelaar
dan helemaal niet blij mee zijn, maar dat
is mijn taak. De uiteindelijke keuze ligt
uiteraard altijd bij de ondernemer, maar
het is mijn taak om te zorgen dat hij alle
consequenties overziet.”
Geheimhouding
Dat een verkoop en een koop vergaande
gevolgen kan hebben, blijkt helaas maar
al te vaak pas in de rechtszaal. Marius
Rebel is partner en een van de vier advo-
T 0318 - 64 62 43
www.cmenp.nl/ede
Van Berlo: “Zonder een nauwkeurig
geformuleerde strategie of
ondernemingsplanning is
bedrijfsoverdracht iets dat de ondernemers
overkomt. Onderzoek heeft onlangs
nog aangetoond dat 80% van de onder-
nemers in het MKB niet met een lange
termijn planning werkt”. “In de huidige
tijd krijgen bedrijven te maken met een
terugvallende omzet en een lager
operationeel resultaat. Dat maakt de
overdracht lastig als deze niet op tijd
wordt voorbereid. Als het bedrijf
daarnaast veel schuld heeft is er weinig
voor nodig om in de stress te schieten”,
aldus van der Klok .
“Het bedrijf is lastig verkoopbaar en
de fi nanciering bereikt zijn limiet.
Het management zit vaak te wachten
op het doorbreken van een patstelling.
Daar komen wij om de hoek kijken.
Allereerst maken we een analyse van de
vaak complexe situatie waarin bedrijven
verzeild zijn geraakt en dan proberen
we de juiste lijn voor de toekomst en de
overdracht op te stellen”.
Geert Timmermans legt uit dat CM&P
hiervoor een eigen ontwikkelde methode
heeft waarin alle fi nanciële en bedrijfs-
kundige invalshoeken worden belicht.
Vervolgens begint de andere grote klus:
de fi nancierbaarheid van de overname
en het vertrouwen opbouwen tussen de
fi nancier(s) en het management. Het is
daarom van groot belang dat ondernemers
op tijd beginnen na te denken over hun
bedrijfsoverdracht en er voor zorgen dat
ze zelf de regie houden. “Houd de regie
en creëer zo ruimte om je eigen keuzes te
maken”, aldus van Berlo.
het ONDERNEMERS BELANG 12
Bedrijfsreportage
Claassen, Moolenbeek & Partners (CM&P), gevestigd in het Bedrijvenpark “de Vallei” in Ede, profi leert zich als een adviesbureau
voor het MKB. Het is gespecialiseerd in bancair en bedrijfskundig advies. Het bureau is in 1983 opgericht en heeft op dit moment 40
kantoren. De kerndiensten zijn: ondernemingsplanning, fi nancieringsplannen, verkoop van bedrijven en begeleiding van starters.
Jules van Berlo, Stef van der Klok en Geert Timmermans, allen partners, aan het woord.
Regie bij bedrijfsoverdracht in MKBBelangrijker dan ooit
Carwash & Co
Krasvrij wassen in gloednieuwe Veenendaalse wasstraat
Jaren geleden startte de vader van Imar van
Riet, huidig eigenaar van Carwash & Co in
Veenendaal, met een wasstraat in Ede.
Doordat tijdens piekmomenten bij MacCarwash
Ede, zoals de Edese wasstraat toen heette,
steeds meer tegen de grenzen van de capaciteit
moest worden gewerkt, werd na lang wikken
en wegen besloten een tweede vestiging te
openen. “We hebben gekozen voor Veenendaal,
zodat we ons verzorgingsgebied aanzienlijk
konden vergroten. Begin 2011 ben ik in de
onderneming gestapt en later dat jaar zijn ook
twee broers toegetreden. Wij zijn nu een echt
familiebedrijf met zelfs een derde vestiging in
Doetinchem”, vertelt Van Riet.
Vijftig meter lang
Begin 2012 werd een spiksplinternieuw pand
gebouwd. Sinds 15 juli maken klanten gebruik
van de moderne full-service wasstraat. Dat is
niet de eerste de beste, laat Van Riet zien. “Vijftig
meter lang. Dat is relatief lang. Een degelijke
Duitse machine, helemaal uitgevoerd in RVS.”
Van Riet demonstreert de opbouw van de straat.
“De baan loopt naar het einde toe op, zodat de
auto niet terug kan rollen. Al het gebruikte water
wordt in een goot opgevangen en gerecycled.”
Deze wasstraat verschilt in veel opzichten van de
traditionele roll-over, een machine die over de
auto heen beweegt, terwijl de auto zelf stil staat.
Zo wordt in de zogenoemde kettingbaanwas-
straat van Carwash & Co Veenendaal de auto
van tevoren opgemeten; de machine slaat de
maten op en gebruikt deze bij alle handelingen.
“De borstels zijn uitgerust met druksensoren,
zodat ze automatisch stoppen wanneer de druk
op de auto te hoog wordt. Een roll-over werkt
enkel op basis van dit principe. De preventieve
meting die ons systeem toepast, is in die zin een
extra beveiliging.”
Krasvrij reinigen
Ander voordeel van de wasstraat is dat de eerste
washandeling bestaat uit het onder hoge druk
schoonspuiten van de auto. Op die manier is de
auto volledig zandvrij, voordat de borstels de lak
toucheren, aldus Van Riet. “Dit is de enige manier
waarop je helemaal krasvrij kunt wassen”,
verzekert hij. De textielborstels staan bovendien
garant voor een krasvrije behandeling.
Bij Carwash & Co blijft geen hoekje van de auto
ongewassen. “We werken met drie verschillende
types zijborstels en daarnaast met speciale
borstels voor de voor- en achterkant van de
auto. Dankzij het grote aantal borstels kan de
wasstraat zeer nauwkeurig werken.”
Gerecycled water
De kwaliteit van de Veenendaalse wasstraat is
volgens Van Riet om deze en andere redenen
“excellent”. Bijzonder is dat Carwash & Co bijna
uitsluitend gebruik maakt van gerecycled water.
“We hebben een opslag voor ruim 80.000 liter
water. Doordat we met biologisch afbreekbare
shampoos werken, kunnen we 95 procent van
het water opnieuw gebruiken. Daarnaast zijn
er diverse energiebesparende voorzieningen
getroff en om onder meer het energieverbruik
met ongeveer 20 procent te laten dalen.”
De programma’s van Carwash & Co zijn relatief
vriendelijk geprijsd en variëren van € 7,50 tot
€14,50, afhankelijk van het type wasbeurt.
Voordelen
Zowel particulieren als bedrijven
maken volop gebruik van de wasstraat.
Voor ondernemers biedt Carwash & Co
verschillende voordelen. Behalve betaling
met pin, à contant en met de multi tank
kaart, kan er ook middels een maandelijkse
factuur worden betaald. Deze mogelijkheid
wordt geboden vanaf 25 wassingen per
maand. Daarnaast kan een Carwash & Co
waspas worden aangevraagd, waarmee op
basis van een prepaid tegoed kan worden
gewassen. Met deze kaart ontvangen
klanten op alle programma’s een standaard-
korting. Voor autogarages geldt bovendien
een gereduceerd tarief. Overigens kan
iedereen na het wassen gratis de auto
stofzuigen in de overdekte en verwarmde
hal. Momenteel is Carwash & Co bezig
met een VIP-pas, waarmee ondernemers
voor een bedrag van 600 euro per jaar het
gehele jaar onbeperkt hun auto kunnen
wassen en ruitenvloeistof kunnen laten
bijvullen.
het ONDERNEMERS BELANG 13
BedrijfsreportageTekst: Jasper van den Bovenkamp • Fotografi e: Guy Ackermans
Een representatieve auto vormt niet alleen het verlengstuk van een
professionele huisstijl, maar is voor een serieuze ondernemer eigenlijk
gewoon een must. In de gloednieuwe wasstraat van Carwash & Co Veenendaal
aan de Kernreactorstraat kunnen bedrijven en particulieren sinds juli vorig
jaar terecht om hun auto en hun imago op te poetsen.
Dat is bedrijfsoverdracht anno nu
ER NU AL OVER NADENKENLEVERT STRAKS MEER OP
Ook al bent u nu nog volop aan het ondernemen. Tijdig nadenken over bedrijfsoverdracht levert straks meer op en geeft nu meer rust. Uw relatiemanager staat u gedurende het hele proces bij. Hij doet dit in nauwe samenwerking met onze specialisten in bedrijfsoverdracht. Zodat u, als de tijd daar is, op het juiste moment de juiste beslissingen kan nemen en goed voorbereid bent op de toekomst. Voor informatie kijk op abnamro.nl/bedrijfsoverdracht
Bij een bedrijfsovername komt nogal wat kijken. Enerzijds lonken er tal van nieuwe kansen, anderzijds moet u rekening houden met
risico’s. Daarnaast is het zaak om overeenstemming te bereiken over de fi nanciering. Dat bedrijfsovername een complex proces is,
lijkt evident. Gelukkig staat u er niet alleen voor. ABN AMRO biedt u vanuit de bedrijfsovernametak een specialist die ondernemers
begeleidt bij het gehele traject van acquisitie en fi nanciering.
ABN AMRO
Uw specialist bij fusies en bedrijfsovernames
Zowel particuliere als zakelijke klanten
worden vanuit het ABN AMRO-kantoor
in Ede bediend. De laatste groep kan
er voor tal van diensten terecht, of het nu
gaat om betalingsverkeer en verzekeringen,
of over fusies en bedrijfsovernames.
Alle soorten en maten
De expertise van ABN AMRO op het vlak van
fusies en overnames reikt ver. Er is binnen
ABN AMRO zelfs een aparte tak die zich met
niets anders bezighoudt. Specialist Bedrijfs-
overnames bij de bank is Alinda Keverkamp,
die kopers op allerlei gebieden adviseert en
ondersteunt op het moment dat ABNO AMRO
de fi nanciering van een overname verzorgt.
“Overnames zijn er in alle soorten en maten”,
legt de specialist uit. “Denk aan overnames
die plaatsvinden binnen de familiesfeer, maar
ook management buy-ins, buy-outs en strate-
gische overnames. Elke vorm van overname
kent zijn eigen kansen en bedreigingen.”
Keverkamp adviseert ondernemers al in het
beginstadium van een overnameproces de
hulp van een specialist in te roepen. Dat
onderstreept Districtsdirecteur Bedrijven
Arjan Buis. “Bij een bedrijfsovername spelen
zoveel verschillende factoren een rol; het
is voor een ondernemer lang niet altijd
inzichtelijk wat zijn kansen precies zijn.
Omdat wij het proces kennen, weten we
hoe we voor de ondernemer het optimale
uit een overname kunnen halen.”
Succesvolle overdracht
Zo denken de overnamespecialisten van
ABN AMRO bijvoorbeeld intensief na over
de constructie waarin de overname gegoten
moet worden. De ondernemer kan de keuze
maken ineens zijn bedrijf te verkopen, terwijl
het in een andere situatie weer slimmer is
de onderneming in fasen over te dragen.
Daarmee kan de kans op een succesvolle
overdracht soms aanzienlijk worden vergroot.
De ABN AMRO verschijnt ten tonele, zodra
het onderhandelingsproces tussen koper
en verkoper van start gaat. Er wordt op dat
moment niet alleen gekeken naar de prijs die
betaald moet worden, legt Keverkamp uit.
“De capaciteiten van de koper zijn minstens
zo belangrijk. Het is heel relevant om te
weten wat hij of zij in het verleden heeft
gedaan, over hoeveel ondernemerservaring
hij beschikt en in welke mate iemand bereid
is tot een fi nancieel commitment te komen.”
Vertrouwen
Of de overname uiteindelijk beklonken wordt
en de transactie plaatsvindt, is afhankelijk van
het vertrouwen dat ABN AMRO in de koper
heeft, benadrukt Keverkamp. Ook de betrok-
kenheid van de verkoper en de potentie die
de betreff ende onderneming heeft, spelen
een rol.
Kansen en mogelijkheden
Voor ondernemers met een weloverwogen
en doordacht plan én een krachtig verhaal
opent ABN AMRO een wereld aan kansen en
mogelijkheden. “Sommige mensen denken
dat de banken op slot zitten”, analyseert
Buis het stigma dat door media soms gretig
wordt gevoed. Dat is allesbehalve waar, aldus
de Districtsdirecteur Bedrijven. “Natuurlijk,
we bekijken de plannen van ondernemers
kritischer dan pakweg tien jaar geleden. Door
het huidige economische klimaat worden we
ook wel gedwongen om selectiever te zijn.
We moeten risico’s tot op detailniveau goed
inschatten. Maar laat vooral duidelijk zijn dat
we nog altijd graag de overname fi nancieren
van een bedrijf dat goed rendeert.”
BedrijfsreportageTekst: Jasper van den Bovenkamp • Fotografi e: Guy Ackermans
Remco Dekker: “Een websitebezoek leidt slechts in weinig gevallen tot een klantrelatie”
Interview Tekst: Jeroen Kuypers • Fotografi e: Marco Magielse
Op je zwakke punten win je geen wedstrijd maar van je fouten kun je wel evenveel leren als van je successen. Josette Dijkhuizen en
Jacqueline Zuidweg schreven samen een boek over bedrijfsfalen, ‘Vallen, opstaan en weer doorgaan’, waarin ze zowel aandacht besteden
aan de wetenschappelijke als de psychologische achtergrond van het fenomeen. Vooral uit de interviews met negen gefailleerde onderne-
mers bleek hen dat veerkracht even sterk kan zijn in slechte als in goede tijden. Vroeger onderzoek van Dijkhuizen toonde echter ook al aan
dat succesvol ondernemen niet alleen een kwestie is van de juiste inzichten en begeleiding maar net zo goed van de juiste karaktereigenschappen.
Vallen, opstaan en weer doorgaan:
De succesfactor in het falen
Bedrijfsfalen is vanzelfsprekend
ellendig, maar toch blijken onder-
nemers die kopje onder zijn gegaan
niet op de bodem te blijven zitten. “Ze zijn
een tijd teneergeslagen, maar ze leren van
de dingen die niet goed zijn gegaan en
gaan verder,” zegt Josette Dijkhuizen. “In dat
opzicht lijken ze op hun succesvolle collega’s.
De echte ondernemer moet het hebben van
zijn kwaliteiten en kapitaliseert op zijn sterke
punten. We hebben iemand gesproken die
op een bepaald moment in een stacaravan
was beland met nog 15 euro op zak maar er
bovenop was geklommen en zich opnieuw
gelukkig voelde. De prestaties van falende
ondernemers kunnen even indrukwekkend
zijn als die van geslaagde. Daarom is het
jammer dat er nog zo’n taboe rust op failliet
gaan, hoewel dat de laatste jaren minder
sterk wordt.”
Het Ondernemersgen
Jacqueline Zuidweg richt zich met haar
bureau Zuidweg & Partners op hulp aan
ondernemers in fi nanciële nood. Aangezien
maar liefst één op de tien ondernemers in
de fi nanciële problemen zit is de vraag net
zo groot als het maatschappelijk belang van
haar initiatief. Het leverde haar in 2012 de
titel Zakenvrouw van het Jaar op. Josette
Dijkhuizen coacht ondernemers en ver-
richt wetenschappelijk onderzoek naar
ondernemerschap. Dit laatste moet
uitmonden in een proefschrift maar
heeft de voorbije jaren reeds geleid
tot enkele spraakmakende boeken,
waarvan de laatste is getiteld
‘Het Ondernemersgen’. De resultaten
van haar onderzoek met
Jacqueline Zuidweg sluiten eigen-
lijk nauw aan bij de conclusies
die zij in haar voorgaande boek
trok: ondernemen is een kwestie
van kwaliteiten. Ondernemer-
schap is de laatste twintig
jaar enorm gestimuleerd en
voor steeds groter groepen
mensen als dé oplossing
aangeprezen. Dat heeft het
aantal ondernemers in ons
land op bijna een miljoen
gebracht, voornamelijk
door de toename van het
aantal ZZP’ers. Heeft ieder-
een echter wel het vereiste
ondernemersgen?
het ONDERNEMERS BELANG
Josette Dijkhuizen & Jacqueline Zuidweg:
‘Vallen, opstaan en weer doorgaan’ verschijnt in maart bij uitgeverij Ten Have.
het ONDERNEMERS BELANG
Als je uit loondienst komt mis je collega’s.
Ondernemen legt ook een enorm beslag op je
tijd. Zelfs als je niet werkt blijft het bedrijf op
de achtergrond van je denken aanwezig, altijd.
Typerend vind ik de opmerking van een vrouw
die me zei dat ze in haar jaren in loondienst in
haar joggingbroek even naar de supermarkt
ging en dat ze ook dit nu in een mantelpakje
deed, ‘want ik zou eens een klant kunnen
tegenkomen.’ En als je het thuisfront niet
achter je hebt of snel rijk wilt worden kun je er
volgens mij beter helemaal niet aan beginnen.
Een ondernemer loopt voortdurend fi nanciële
en emotionele risico’s. Natuurlijk zijn er velen
die een indrukwekkend vermogen opbouwen,
maar dat zien ze zelf nooit als doel en altijd als
een bijkomstigheid van hun succes. Op een
bepaald moment moet je nu eenmaal honderd
man in dienst hebben en miljoenen omzetten
om deuren voor je te laten opengaan.”
Eén miljoen inactieve vrouwen
De meeste ondernemers verdienen jaar
in jaar uit met hard werken en de nodige
kopzorgen, alleen of met personeelsleden,
een redelijk belegde boterham. Toch vormen
niet zij het grote voorbeeld van de starters,
maar de entrepreneurs die vanuit het niets
een groot bedrijf uit de grond stampen, de
Anton Philipsen in hun tuinhuisjes. Waarom
blijft ondernemerschap zo’n mythisch karakter
houden?
“Dat komt zowel door de media als door ons
eigen voorkeur,” meent Josette Dijkhuizen.
“We zijn nu eenmaal dol op verhalen met een
hoog cowboygehalte en we plaatsen keer op
keer dezelfde succesvolle ondernemers
in de schijnwerpers. Dat zijn dan
bovendien nog vooral mannen,
terwijl er veel succesvolle vrouwe-
lijke ondernemers zijn. Enerzijds
komt dat door de ‘old boys
networks’ die nog steeds bestaan,
anderzijds onderwaarderen
vrouwen zichzelf waardoor ze niet
snel voor een camera verschijnen.
Hierdoor zijn vrouwelijke onder-
nemers te weinig zichtbaar.
Types zoals ik, die al in een taxi
naar de studio springen als de
telefoon gaat, vormen helaas
een uitzondering. Daarom ben
ik ook zo blij dat ik door de
Nederlandse Vrouwenraad ben
voorgedragen als VN Vrouwen-
vertegenwoordiger en dat ik in
2013 in de Algemene Vergadering
mag toespreken. Voor vrouwen is
ondernemerschap een sterk
emancipatiemiddel en we hebben
in Nederland nog altijd één miljoen
inactieve vrouwen. Eén miljoen, dacht ik,
toen ik dat verbijsterende cijfer hoorde, dat
is evenveel als er ondernemers zijn. Het kan
niet anders of daartussen zitten nog talloze
mensen met de drie vereiste karaktereigen-
schappen om succesvol te ondernemer.”
Een manager die een buy out verricht kan een
kei zijn in het organiseren en plannen maar
heeft niet noodzakelijkerwijs een visie over
waar het bedrijf met hem aan het roer naar toe
gaat. Een loodgieter die het installatiebedrijf
van zijn vader overneemt kan een geweldige
vakman zijn maar de durf missen om verande-
ringen door te voeren. Die ondernemers zijn
waarschijnlijk erg gebaat met een compagnon
en zeer goede medewerkers om de ontbrekende
eigenschappen aan te vullen.”
Eenzaamheid en tijdbeslag
De ZZP’ers lopen weer een ander
risico. “Het grote gevaar voor
hen is dat ze zich niet verder
ontwikkelen. Ze zijn zelfstandig
geworden omdat ze een
vak of werkwijze perfect
beheersten, maar de
wereld verandert erg snel
en je moet je wel blijven
onderscheiden om
opdrachten te kunnen
verkrijgen,” vindt
Josette Dijkhuizen.
“Je ziet ook mensen
ondoordacht zelfstandig
worden en er later achter
komen dat ze er niet voor
in de wieg gelegd zijn.
Ondernemen is bijvoor-
beeld een eenzame
bezigheid.
Durf, visie en doorzettingsvermogen
“We zijn onderhand heel sterk in het
begeleiden van startende ondernemers,” geeft
Josette Dijkhuizen toe. “Daarvoor bestaat een
uitgebreide infrastructuur. Maar het conti-
nueren van een onderneming is iets anders
dan het opzetten ervan, en inderdaad, niet
iedere ondernemer beschikt over durf, visie
en doorzettingsvermogen, de drie essentiële
karaktereigenschappen om het vol te houden.
Samen voor een schone zaak
In Nederland zijn veel kwalitatieve schoonmaak- en glazen -wassersbedrijven te vinden. Bedrijven die beschikken over brede vakkennis, goed omgaan met hun personeel en netjesbelasting betalen. Maar hoe zijn die te vinden? Die zijn vanaf 1 januari 2013 gemakkelijk te herkennen. Want danintroduceert branche organisatie OSB het OSB-Keurmerk.
Een nieuw label, exclusief voor bedrijven die het goed doen! Zo heeft heel Nederland voortaan helder zicht op de kwaliteit en betrouwbaarheid van een schoonmaak- of glazenwassersbedrijf. Check dus vanaf 2013 altijd het OSB-Keurmerk, voor een frisse start van het nieuwe jaar. Wilt u meer weten over het keurmerk en de voorwaarden? Kijk op
www.osb.nl
Audiovisuele producties -‘fi lms’- zijn de perfecte informatiedragers,
of het nu gaat om de presentatie van uw bedrijf, product of dienst
of om training en opleiding van medewerkers. Dankzij de moderne
media, van internet tot tablet, zijn fi lms een zeer functionele en
kosteneff ectieve investering geworden. E-learning zorgt zelfs voor
aanzienlijke besparingen: inwerken en opleiden gaat niet meer ten
koste van werktijd. Woudgraaf AV maakt al 5 jaar audio-visuals
voor grote en kleine bedrijven, instellingen en overheden.
Woudgraaf AV, Barneveld
Korte fi lms op social-media is de toekomst
Kosten
Veel mensen denken bij audio-visuals aan
hoge kosten, maar dat valt volgens Jeroen
erg mee. “In absolute zin, omdat de fi lms
tegenwoordig liefst kort moeten zijn. Mensen
willen wel een paar minuten kijken naar een
fi lmpje over een bedrijf, maar niet meer een
half uur, zoals vroeger wel gebeurde. Te-
genwoordig krijgen mensen al heel snel het
‘dia- avondjesgevoel’ waarbij de gastheer het
bezoek 2 uur lang verveelde met vakantie-
dia’s. En in relatieve zin: veel meer mensen
dan vroeger gaan de fi lm zien, via de eigen
website, maar ook op bijvoorbeeld Youtube.
Vertegenwoordigers kunnen de fi lms op hun
laptop of tablet laten zien. De mogelijkheden
zijn legio.” Woudenberg zette nog niet zo
lang geleden de fi lms nog op DVD, maar
dat hoeft ook al niet meer: bedrijven zetten
het zelf op een usb-stick, samen met andere
informatie, zoals brochures, folders en ge-
bruiksaanwijzingen in het PDF-format.
Social-media
Bedrijven en instellingen proberen zich
tegenwoordig vaak te onderscheiden van
hun concurrenten. Dankzij de social-media
kanalen, zoals Facebook, Twitter, Printerest
en Youtube kunnen bedrijven hun onder-
scheidende ambities laten zien. Film kan daar
een hele grote rol in spelen. Het maakt min
of meer tastbaar wat je als bedrijf doet. Film
krijgt dankzij de moderne media dus een heel
nieuwe toekomst. Woudgraaf AV leeft al in
die toekomst, zoals u zult ontdekken als u de
zwart-witte QR-code (Quick Response) die bij
dit artikel staat, voor uw smartphone houdt.
“Ik heb voor een bedrijf in schoonheids-
producten instructiefi lmpjes gemaakt voor
meisjes en vrouwen van 14 tot 30 jaar, over
de juiste toepassing van make-up. Op ieder
product staat een QR-code die direct
de url van de juiste webpagina doorgeeft
aan de smartphone. Dat past perfect bij
deze doelgroep!”
FIlm zorgt voor beleving,” vertelt
Jeroen Woudenberg, directeur-
eigenaar van Woudgraaf AV. “Ik kan
door beeld en muziek iedere sfeer oproepen
die gewenst is. Wil je als bedrijf hip en snel
zijn? Of conservatief en degelijk? De voice-
over brengt vervolgens de content over, en
zo zit er voor iedereen wel iets bij dat aan-
spreekt. Het is de combinatie die dit medium
zo indringend en dus eff ectief maakt.”
Gevoel
Jeroen Woudenberg kent alle in’s en out’s
van fi lm: hij deed eerst een zuivere foto/
fi lm technische opleiding, waar hij op de
Hogeschool van de Kunsten in Utrecht
veel profi jt heeft gehad. “Ik ben altijd erg
geïnteresseerd geweest in het maken van
documentaires. Daar gaat het ook om die
combinatie van informatie en sfeer. Ik wil
daarin een boodschap overbrengen én een
gevoel oproepen. Die combinatie is een
krachtige prikkel om in actie te komen–en
dat is ook wat je als ondernemer verlangt
van een promotionele activiteit. Je wilt dat
doelgroepen graag gebruik maken van
jouw expertise en dienstverlening.”
BedrijfsreportageTekst: Jelmer van Nimwegen • Fotografi e: Guy Ackermans
Woudgraaf Audio-Visuele Producties
Raadhuisplein 20
3771 ER Barneveld
T 0342 - 84 30 08
www.woudgraaf.nl
www.facebook.com/Woudgraaf
het ONDERNEMERS BELANG 17
18 het ONDERNEMERS BELANG
Ondernemerspanel
2013: Een jaar met nieuwe kansen?
Ondanks de bezuinigingsmaatregelen van Rutte II voor de komende vier jaar blijven er voldoende kansen
voor succesvol ondernemerschap. Juist nu moet het voor u als ondernemer een uitdaging zijn die nieuwe
kansen te zoeken en te vinden. Innovatie, duurzaam en maatschappelijk ondernemen zijn slechts enkele
voorbeelden. Hoe ziet u de vooruitzichten voor de komende jaren? De mening van ons panel.
■ Peter Pors
Peter Pors - Pors|de Ridder PR
Ondernemen doe je vanuit je hart, omdat je niet
anders kan. Echte ondernemers zijn geboren om
te ondernemen. Passie, doorzettingsvermogen en
initiatief zijn de eigenschappen waar het om draait.
Juist nu zie je dat deze ondernemers gaan voor goud.
Iedere tijd kent z’n kansen. Succesvol ondernemen
is een topkwaliteit en geen toevalstreff er. 24/7 de
verantwoordelijkheid voelen en creatief innoveren.
Maar vooral: de klant in de watten leggen. Laten we
met elkaar trots zijn op het regionale bedrijfsleven
dat werkgelegenheid creëert en innovatie realiseert.
En dat bovendien bij tegenwind nog steviger op de
trappers gaat staan.
■ drs. Paul G. Janssen en drs. Dick de Groot RC
drs. Paul G. Janssen MIM (de Holding, Bennekom) en
drs. Dick de Groot RC (FutureValue Management, Ede)
We kunnen allemaal met lede ogen toekijken hoe de
bezuinigingen ons als organisaties gaan raken. Maar dit
is bij uitstek het moment om meer ondernemerschap
te tonen. De kansgerichte focus kan aanzienlijk worden
vergroot. Daarvoor is een zoektocht nodig naar interne
ondernemerskracht. Dit is aanwezig en de kunst is:
“boven het maaiveld uit krijgen”. Dat kan als de directie
voorbeeldgedrag toont en ruimte biedt voor intern
ondernemerschap. Dat vraagt lef en empathie. Samen
kijken naar gedrevenheid om ondernemerschap te
versterken en los te maken bij leidinggevenden en me-
dewerkers. Dit daagt iedereen uit om zichzelf te tonen:
waarin ben ik wel/niet goed, wat wil ik wel/niet, hoe kan
ik beter mijn eigen kwaliteiten inzetten en die van ande-
ren benutten. Daarmee ontstaat een versnelling in het
denkproces. Voorkom een eindeloze diagnosefase en
kom snel in de doe-modus. Dit levert energie, plezier en
lef om samen te ondernemen, ook in moeilijke tijden.
■ Frank Nonhebel
Frank Nonhebel - The Travel Club Wageningen
Natuurlijk zijn er altijd nieuwe kansen... dus ook in 2013!
Als (zelfstandig)ondernemer moet je altijd alert blijven
op de nieuwste consumenteninteresses.
Het behouden van trouwe en het krijgen van nieuwe
klanten - in mijn geval reislustigen - is niet meer van-
zelfsprekend. Eigenlijk niets nieuws, want je moet actief
en innoverend blijven en dat hoort bij goed onderne-
merschap. Wij weten met z’n allen dat er bezuinigd
moet worden. Of het Rutte II blijft of een ander ploeg
gaat worden, in onze portemonnee merken we het de
komende jaren allemaal. Terugkijkend naar de maand
december 2012, zijn er weer genoeg bestedingen ge-
daan aan consumeren, cadeaus en...vuurwerk. Goed
geregisseerd door doortastende ondernemers, die zeker
ook met minder winst genoegen moeten nemen. Geen
teneurstemming, maar juist prikkels om nieuwe wegen
te creëren om de consument te blijven inspireren en tot
aankopen te enthousiasmeren. Ook wat reizen betreft,
zijn er nog voldoende wegen die naar Rome leiden.
19het ONDERNEMERS BELANG
■ Kees Hoogendoorn
Kees Hoogendoorn - Staton Bouw en
Ontwikkeling Werkendam
De bouw ziet er somber uit voor veel bedrijven. Toch
blijft Staton optimistisch. Bouwen zal de komende jaren
nog effi ciënter moeten worden. Met minder mensen
meer doen. Kansen liggen in prefabricage, met goede
partijen samenwerken. Doe je nu iets niet goed, dan
wordt dit meteen afgestraft. Een bedrijf zal goed om
moeten kunnen gaan met veranderingen. Als je snel
kunt reageren op de vraag is dit winst. In Nederland
denken wij snel dat we de beste zijn. Zodoende
ontbreekt het aan een kritische blik naar onszelf en aan
innovatie. Staton is als ondernemer in Polen aan de slag
gegaan met bouwen en ontwikkelen. Hier kun je veel
leren, maar ook veel bouwen volgens mij. Dat er kansen
liggen voor ondernemers is zeker!
■ Douwe Meetsma
Douwe Meetsma - Meetsma Advies
Elke ondernemer krijgt waar hij mee bezig is. Ben je
mentaal heel erg gefocust op ‘crisis’, dan weet je zeker
dat je erg veel last gaat hebben van ‘crisis’, welke crisis
dan ook! Ook voor de mind set van een onderneming
geldt: je krijgt datgene waar je focus ligt. Het jaar 2013
kan ook een heel spannend jaar worden met veel
nieuwe, innovatieve activiteiten. Dit zal voor iedere
ondernemer anders (kunnen) uitwerken, maar basis is
dat je mogelijkheden eerst moet creëren en daarna
pakken. En dat kan dan in heel verrassende richtingen
zijn. Wanneer je bij dit proces de ‘lol’ blijft zien, dan moet
2013 wel een fantastisch jaar worden! Een jaar met ver-
rassingen, innovaties en – misschien – ga je eindelijk
jouw invulling van Maatschappelijk Verantwoord Onder-
nemen wel nadrukkelijk zichtbaar en toetsbaar maken.
■ Leon Tindemans
Leon Tindemans - TTM Communicatie
Ik ben van mening dat bedrijven in 2013 niet meer kun-
nen verwachten dat klanten vanzelf komen en blijven
bestellen. Ondernemers zullen hun klanten moeten blij-
ven verrassen en onderhouden. Klanten zijn niet meer
jarenlang loyaal aan een bedrijf, maar gaan steeds vaker
shoppen bij anderen. Ondernemers moeten naar mijn
mening tijd stoppen in hun huidige klanten en continu
bij hun onder de aandacht blijven. Digitale media zul-
len daarbij een belangrijke rol gaan spelen. Kanalen als
LinkedIn, Twitter en E-mailmarketing zijn echt een must
om te gaan gebruiken. Deel kennis met uw klanten en
laat zien dat u dé expert bent en dat ze bij u moeten be-
stellen. Google zal ook een steeds belangrijkere rol gaan
spelen. Vrijwel iedereen zoekt via Google, dus zorg dat
uw diensten en producten goed vindbaar zijn in 2013.
■ Joyce Rademaker
Joyce Rademaker - F&J webcreation
Volgens mij gaat het de komende jaren niet alleen om
innovatie, duurzaam en maatschappelijk ondernemen.
Het is belangrijker dan ooit om je organisatie op een
natuurlijke wijze te laten “ademen”. Dus terug naar wie
je bent, wat je doet en waar je goed in bent. Bij jezelf
blijven. En ik ben van mening dat eerlijkheid en open-
heid nog belangrijker worden in het zakendoen. En dat
je daarmee je klanten weet te binden. Beloven wat je
waar kan maken en doen wat je beloofd, dat geeft het
bestaansrecht. Alleen op die manier kun je bezig zijn
met de dingen die je leuk vindt, waar je sterk in bent en
waar je dus energie van krijgt. Zo kunnen we elkaar echt
versterken en dat geldt voor klanten, maar ook voor
je personeel. Ademen dus in de breedste zin van het
woord, dat lijkt mij een heerlijk vooruitzicht!
20
Rondetafelgesprek Tekst: Jelmer van Nimwegen • Fotografi e: Guy Ackermans
In Nederland staat momenteel gemiddeld 14% van de totale oppervlakte aan kantoren
renteloos leeg, in totaal 7 miljoen vierkante meters, schade 1,3 miljard euro per jaar.
Veenendaal stond een half jaar geleden in de nationale top 5 van de gemeenten met het
hoogste percentage ‘vrije meters’, met meer dan 23%. Landelijk is 14% inmiddels de norm.
Nieuwegein spant de kroon met 35% leegstand, waarvan 75% structureel. De deelnemers
aan het rondetafelgesprek zijn het met elkaar eens: er MOET iets gebeuren, want dit
gaat niet goed: incourante panden gaan voor soms onder de grondprijs weg!
Rondetafelgesprek Bedrijfshuisvesting
“Wie nu contant geld
heeft, is spekkoper!”
In iedere markt zijn kansen,” vindt
Robert-Jan Hartman, directeur van het
negen man sterke Prominent Vast-
goed, gevestigd in Veenendaal. “Er staat nu
zó verschrikkelijk veel leeg, dat je het als
koper of huurder helemaal voor het zeggen
hebt. Het enige probleem bij kopen is: geld.
Dat moet je zelf hebben, want van de bank
geld loskrijgen valt momenteel niet mee.”
De gastheer van het rondetafelgesprek,
Jan Scheff er, al 22 jaar directeur van het
gelijknamige vastgoedkantoor in Rhenen,
knikt bevestigend. “Klopt. Ik had laatst een
ondernemer die een pand wilde kopen
van een globale twee miljoen euro. Hij
had er zelf anderhalf en hij had nog enkele
panden, vrij van hypotheek in bezit. Kreeg
geen vijf ton van de bank! Dat was vier jaar
geleden ondenkbaar. Als je toen zelf 5 ton
had, kreeg je anderhalf miljoen zó van de
bank! Een middenweg zou mijns inziens de
beste oplossing zijn.”
Dramatisch
Hij geeft toe dat de bomen in die tijd tot
iets te ver de hemel in hebben gereikt.
“Kijk, de vastgoedmarkt groeit en bloeit
bij de gratie van een gestage geldstroom.
In de jaren van overvloed hebben de
banken te veel geld (als water) gegeven,
maar nu gaat de kraan dicht en we zien
de markt dan ook verleppen... Incourante
panden gaan voor de grondprijs of zelfs
daaronder van de hand; panden die 4
jaar geleden gebouwd werden voor 10
miljoen euro brengen nu bij gedwongen
verkoop vaak nog maar 3,5 miljoen op.
Het is dramatisch.” Dat ziet Guido Bakker,
directeur van Architectenburo Guido Bak-
ker ook gebeuren. “Maar ik zie ook markten
ontstaan. Wij doen op dit moment achttien
projecten waarbij kantoorruimten worden
getransformeerd naar appartementen, met
name woonstudio’s met een koopprijs die
ligt tussen 80.000 en 130.000 euro. Rond
10% van de kantoren ligt op een gunstige
plaats voor bewoning en 50% daarvan
heeft een casco en een schil waar we mee
verder kunnen zonder de kosten uit de pan
te laten rijzen. Dat biedt, zoals Robert-Jan
zojuist zei, kánsen!”
Kop er af
“Daarvoor is wel een bestemmingwijziging
en dus de medewerking van de gemeenten
nodig,” kanttekent Jan Scheff er, “Maar ik
moet zeggen dat de gemeenten over het
algemeen positief meedenken.” Guido
het ONDERNEMERS BELANG
21het ONDERNEMERS BELANG
we in 1990 absoluut niet konden voorzien.
Winkels staan nu leeg doordat ze wegge-
concurreerd zijn door webshops. En daarbij
dan nog de crisis op de fi nanciële markt...”
Volgens Bakker was er destijds te veel geld
in de markt, dat vanwege de aantrekkelijke
rendementen bij vastgoedfondsen werd
gestald. “Die moesten er iets mee doen, dus
werd er gebouwd. Te veel – weten we nu.”
Juridische consequenties
Dat maakt de verkoop of verhuur van een
pand niet eenvoudig, maar ook kopers en
huurders lopen risico’s , fi nanciële, orga-
nisatorische, maar ook juridische. “Het is
raadzaam om al in een vroeg stadium een
team bij elkaar te brengen dat zich gaat
buigen over de te nemen stappen,” vindt
notaris Wilma Nijland van Nijland Notaris
te Bennekom, “Daar hoort een notaris dan
zeker bij. Het is goed om al in een heel
vroeg stadium de juridische consequenties
van de verschillende opties door te nemen,
om daarna gericht te gaan zoeken naar de
beste manieren om de risico’s te mitigeren
– of als dat niet kan ze te minimaliseren.
Daar zijn dan de makelaars van aan- en
verkoop en de bank en accountant bij be-
trokken. Zorgvuldigheid is cruciaal in deze
tijden, daar niet afgedekte risico’s of foute
keuzes kunnen leiden tot grote aansprake-
lijkheden Er zijn ook mogelijke oplossingen
in aanpassing van de bedrijfsstructuur,
dat soort zaken neem ik in de afweging
mee.” Robert-Jan Hartman voelt daar ook
voor. “Bij huur is het tegenwoordig heel
gebruikelijk dat de toekomstige huurder
aanpassingen aan het gebouw bedingt bij
de eigenaar/verhuurder van een pand. Dan
is in het eerste stadium een notaris handig,
maar bij de oplevering is een bouwkundig
geschoolde adviseur aan te raden. Want in
de huidige marksituatie is de verhuurder
begrijpelijkerwijze geneigd om de kosten
zo laag mogelijk te houden...”
Spring er uit!
Wie nu gaat bouwen doet er goed aan
‘toekomstgericht’ te bouwen. Bakker legt
uit wat dat tegenwoordig betekent: “Bij
het ontwerp moet je al rekening houden
met toekomstig gebruik. Niet alleen in
de zin van ‘een volgende gebruiker moet
er iets mee kunnen’, maar ook ‘als ik ga
groeien, is daar dan ruimte voor?’ Want in
deze tijd, waarin je niet altijd zomaar kan
verhuizen, is verbouwen of uitbreiden vaak
een betere oplossing.” Daar sluit Scheff er
zich bij aan. Als bouwkundig ingenieur,
makelaar én ontwikkelaar wordt hij vaak
al in een vroeg stadium betrokken bij (her)
ontwikkelprojecten van andere ontwik-
kelaars. “Zeker op dit moment doet een
verkoper er goed aan een makelaar te
zoeken die iets anders doet dan zoekende
ondernemers achterin de auto te zetten en
een rondje te rijden langs troosteloze lege
bedrijfspanden. Wij steken veel tijd in de
voorbereiding van een verkoop of verhuur,
bijvoorbeeld om de koper of huurder te
helpen zich voor te stellen hoe het zou
kunnen worden. Zo hebben we onlangs
nog een heel groot bedrijfspand voor 10
jaar verhuurd,” besluit Scheff er. Hartman,
die met Prominent Vastgoed in de huidige
markt vooral ook inzet op creativiteit, is
het in deze volledig met Scheff er eens:
“Als verkoper moet je je realiseren dat een
koper kan kiezen uit wel 28 panden. Dan
moet je zorgen dat je er uit springt.”
Bakker heeft andere ervaringen. Een pand
in het centrum van een stad kwam vrij,
beneden werd een winkel gemaakt en
boven wilde de opdrachtgever van Bakker
een kantoorruimte maken – hij had er al
een huurder voor. “Maar het ging niet
door,” vertelt Bakker, “En ik ben tot aan de
wethouder gekomen om verhaal te halen.
Die zei ‘Het is heel simpel: uw idee is goed
en ik ben er ook niet principieel op tegen,
maar als ik meewerk gaat mijn kop er af,
want in de buurgemeenten is een enorme
leegstand. We hebben onderling afspraken
gemaakt dat we niet zullen meewerken aan
extra concurrentie op de kantorenmarkt.’
En daarmee was de kous af. En zo gaat
het in meer gemeenten. Overigens heeft
de wethouder het netjes opgelost: we
mochten er wel woningen in vestigen, die
inmiddels verhuurd zijn.”
Oorzaken
De beschuldigende vingers wijzen al gauw
naar de ontwikkelaars, maar Scheff er – die
ook voor eigen rekening ontwikkelt – legt
uit: “Er zijn in de laatste decennia allerlei
ontwikkelingen geweest die niemand kon
voorzien. Wat in 1980 nog een superzuinig
klimaatbeheersysteem was, is nu een
grootverbruiker van energie. Gebruikers
kijken tegenwoordig niet alleen naar de
huurprijs, maar naar de totale kosten van
het gebruik en willen duurzaam onderne-
men. Kantoorlocaties moeten bovendien
goed bereikbaar zijn per openbaar vervoer.
Daardoor zie je vooral veel ‘oudere’
kantoorpanden van matige kwaliteit, met
name aan de randen van steden en langs
snelwegen leegstaan. En door internet zijn
er organisatorische innovaties mogelijk die
Guido Bakker, directeur Architectenburo Guido
Bakker in Veenendaal
Robert-Jan Hartman, directeur Prominent
Vastgoed in Veenendaal
Wilma Nijland, Nijland Notaris
in Bennekom
Jan Scheff er, directeur Jan Scheff er
Vastgoed B.V. in Rhenen
Edda Huzid Zakelijke & Feestelijke Evenementen
Een magische relatiedag
Op 7 februari 2013 is netwerken bij
Edda Huzid in Voorthuizen een
magische ervaring. Het publiek valt
van de ene illusie in de volgende wanneer
goochelaar Ronald Moray een zwevende tafel
begeleidt en daarna Jort Kelder tevoorschijn
laat komen uit een lege telefooncel.
‘Leve de relschoppers!’
Spraakmakende gastpreker Jort Kelder klinkt
hoopgevend: Het komt wel goed met die crisis.
‘Leve de relschoppers!’, is het devies. Gastspre-
ker Frans van Seumeren is zo’n relschopper die
ver is gekomen. Het bedrijf van deze geboren
ondernemer heeft de gezonken kernonder-
zeeër de Koersk geborgen op de Barentszzee.
De succesfactoren waren daarbij teamspirit,
lef en geluk. Zijn boeiende levensverhaal geeft
voldoende gespreksstof tijdens het netwerken.
Muzikale betovering
Netwerken gebeurt bij Edda Huzid op
ontspannen wijze onder begeleiding
van muzikale betovering. Bijzondere
hapjes worden uitgeserveerd.
De ondernemers leggen contact tijdens
het oefenen van de golfslag op een
indoor golfsimulator. Met een dag vol
ontmoetingen luidt Edda Huzid zo een
nieuw evenementenseizoen in.
Doe het net even anders!
Deze relatiedag laat een fractie zien van
de vele mogelijkheden bij Edda Huzid
in Voorthuizen, waar ruimte is voor wel
1500 gasten. De unieke combinatie van
een 18-holes golfbaan, 13 multifuncti-
onele zalen en bijzondere activiteiten
maken al uw zakelijke en feestelijke
Bedrijfsreportage
175 ondernemers betreden een donkere zaal
met dwalende lichtspots en spannende muziek.
‘Fore!’ klinkt vanachter uit de zaal. Het spotlight
onthult een golfer, geheel in het wit. Hij slaat af...
Genoemde adviesprijzen zijn incl btw, excl. kosten rijklaarmaken, verwijderingsbijdrage en leges. Afgebeelde modellen kunnen afwijken van de werkelijkheid. Vraag in de showroom naar de mogelijkheden. Wijzigingen en fouten voorbehouden.
Gem. verbr. Peugeot 3008- en 508HYbrid4 (afh. type motor): l/100 km: 3,5-4,0; 28,6-25; CO2: 91-104 gr/km
Bedrijfsreportage Tekst: Jelmer van Nimwegen • Fotografi e: Guy Ackermans
Training in Eerste Hulp en Veiligheid
Wij kunnen o.a. de volgende cursussen aanbieden:• BHV • BHV herhaling • BHV voor TX keur
EHBO • Reanimatie • EHBO voor Gastouders
EHBO in combinatie met BHV voor de BSO • VCA
Nieuw is onze webshop met ruim 1500 artikelen op het gebied van veiligheid
Rietzanger 41 | 3906 ND VEENENDAAL
Tel: 0318 556909 | Mob: 06 55 872345
www.vdc-training.eu | www.vdc-webshop.nl
onderscheiden in aanpak en creativiteitHuisstijlen, communicatiecampagne, verpakking of signing of aanverwante visuele communicatie.
Bovenbuurtweg 20, 6717 XA EDE | 0318-300740 | 06-30841792 [email protected]
dascommunicatie.nl
Huwelijksceremonie Vergaderingen
Receptie Conferenties
Bruiloftsdiner Manifestaties
Trouwfeest Trainingen
Bruidsovernachting Presentaties
ROC A12 Training & Advies start dit jaar weer met cursussen en opleidingen in Arnhem en Ede voor volwassenen.
Kijk voor meer informatie op www.a12.nl > volwassenenonderwijs. U kunt ook bellen naar 0318 45 51 80 of mailen naar [email protected]
Durft u te leren?
Ede & Velp | Training & Advies | www.a12.nl
• Erkende certificaten en diploma’s• Vrijstellingsmogelijkheden voor reeds behaalde modules• Meerdere startmomenten per jaar• Bij u in de buurt• Verhoogt uw kansen op de arbeidsmarkt
Sterk in Biogasinstallaties
www.denooij.nlwww.pompentechnieknederland.nl
- 24/7 servicedienst
- Onderhoud pompen
- Wisselen mixers
- Gekwalificeerde monteurs
- VCA** 2008\5.1 - ISO9001
www.unive.nl
Univé Midden Bedrijvenafdeling (0342) 42 07 44
U vindt ons in: Almere, Amersfoort, Barneveld, Bunschoten, Dronten, Ede, Emmeloord, Harderwijk, Hilversum, Nijkerk en Putten
Univé helpt uondernemen
U bent zelfstandig ondernemer. Dat betekent dat u naar eigen inzicht werkt en uw eigen doelen nastreeft. Ongebonden handelen, creëren en ontwikkelen. Helaas zijn er ongewenste voorvallen die uw enthousiasme flink kunnen afremmen en die uw onderneming zelfs de das om kunnen doen.
Uw persoonlijke adviseur van Univé Midden staat graag met u stil bij de risico’s die uw bedrijf loopt. Samen met u vraagt hij zich af welke risico’s u zelf kunt dragen, welke gevaren u voor kunt zijn (preventie) en voor welke scenario’s u het beste een verzekering af kunt sluiten. Zo krijgt u een advies op maat en dat geeft een veilig gevoel.
Bel (0342) 42 07 44 voor het maken van een afspraak of kijk op www.unive.nl/zakelijk