This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
٢٠٠٩
م وه
دوک.
١٧
م ـوه
دوک.
١١
/ ٣٠
ره ما
ـ ژه
تانه ف
هH
afta
na-is
sue
30/ 1
1 Ja
n - 1
7 Ja
n 20
09
www.dengubas.net گۆڤارکی سیاسیی گشتییه خه ندان بۆ په خش و وه شاندن ده ریده کات
دابه شکردن له عیراق کۆمپانیای « حضارة أكد» بۆ بوکردنه وه و دابه ش و ریکالم[email protected] Mobile: +9647901999188
07480134488 -
Volume (1) issue - 30 / 11 Jan-17 Jan 2009 کی سیـاسیــی گشتییـــه خه نـــدان بۆ پـــه خش و وه شانـــدن ده ریده کـــاتگــۆڤـار
www.dengubas.net
له نڤیسكاره وه له سه ر بینینییه رۆبرتۆ ئیتایایی ده رھنه ری فلیمكی ناوی ئه مه جوانه » «ژیان له ده مه ی ئه و ترۆتسكییه ھی ناونیشانه كه بنچینه شدا له ھۆلۆكۆستی جوله كه كان. مه نفای مه كسیك ده ژیا. جا ئیتر ترۆتسكی بۆچی دوای ئه و ھه موو ده ردیسه رییه، پی وابوو «ژیان جوانه » یاخود بۆ فیلیمكی ئیتایایی خه مھنه ر ئه م ناونیشانه گه شبینه ی
بۆخۆی ھه بژاردووه ؟ ئه وه یان پتر له مانایه كی په نھان ھه ده گرت.ژیان جوانه ، به ھه موو خۆشی و ناخۆشییه كانییه وه ، به ھه موو كۆسپ و ته گه ره ده ستكرد و سرووشتییه كانییه وه ، ژیان جوانه به ھه موو تاسه ی سه رجاده و تاسه ی دڵ و كپه ی ده روونی ماندوو و ھیالكه وه . ھی ئه وه یه مرۆڤ بۆی بژی و له پناویدا كۆشش بكا و سه بری ئه یوه ب بكاته رنون. له به ر ئه وه یه نازم حیكمه ت له نائومدی چواردیواری زیندانیشه وه خۆشه ویست با خۆشییه : خر و كۆتاییه كه یان كه بنرن بۆ كتبانه م «ئه و ده یوت بگه ڕته وه بۆالی خۆشه ویسته كه ی ، با ئه و به ندییه مه حكومه به ر له سداره دانی په ته كه ی
ملی بكه نه وه ، با منداه كه ژیر ببته وه و كگه كان ئاوه دان بن.»له وانه یه ئه مه نه فه سكی چه پگه رایی بت له دونیای مه نگی راسته ویدا. به م ھشتا
نه فه سی وا له مه یلی میلگه رایی باشتر و ئه ھوه نتره .ھاوڕیان ئه و كتبانه بخوننه وه كه كۆتاییه كانیان خر و خۆشییه . له ھه ر شونك بوون یادگاری خۆشی و شیرین ھه ن، كه شونه كه تان جھشت ھه میشه ئه و یادگاریانه تان له بیر بت كه ھی دلۆڤانی و فه ره حناییه . به الی ئیجابیدا دایبشكنن له به یانانكدا كه
مانشتی زۆربه ی رۆژنامه كان ھه ر دیووه سه لبییه كه ده رده خه ن.دونیا پچی مزه ركه و ھی ئه وه نییه دووگری تری لـ ببه ستیت، رۆژه كان ئه وه نده
كه من ھه ربه شی به خۆشی ژیان ده كه ن و ده رفه تك بۆ تاڵ و ترشی نه ماوه ته وه .«ژیان جوانه » له فلیمه كه و له واقیعیشدا، ده ھن وه كو مریه می گۆرانییه كه ی حه سه ن زیره ك به ردی بۆ ھه بگرین به شانمان، دی پ خۆشبكه ین له كانی ده وه . به سه ر ئه نفال
و ھۆۆكۆست و تاكه كۆستیدا زابین.«له وانه یه »! نه توانین له كونی ده رزییه كه وه حوشترك ببه ینه ژووره وه ، لـ مه علومه نه ك ده رزییه وه ، كونی له به ھره مه ند دیزاینه ركی به ونه ی بكه ینه وه چاوتیژ ئه گه ر به پووش دونیا وتویه تی سه ری كورد ئه وه یه له به ر ببینین. دونیاش به كو حوشتر،
نه گیراوه .ژیان جوانه و سه ری دونیا به پووش نه گیراوه ، ئه گه ر ئیراده بۆ دیتن ھه بت. ھه میشه له
یادتان بت، ویست پشی ئه گه ره كان ده داته وه .شتكه له بابه ت (وتلك االیام نداولها بین الناس)، دونیا خۆی پچی مزه ركه و ھی
ئه وه نییه له بچوكترین ده ركه وتدا پمان وابت ژیان جوان نییه !
گه نده ی له کوردستان20که س نکۆی له بوونی دیارده ی گه نده ی له كوردستان ناكات، له ھاووتییه كی ئاساییه وه تا ده گاته سه ره وه ،
ھه مووان دان به بوونی دیارده ی گه نده یدا ده نن.
که رکوک بۆ کوردستان22نه جات حه سه ن به رپرسی لقی سی پارتی دیموكراتی كوردستان له كه ركوك، له دیداركی ھه فتانه دا باسیی له كه موكوڕییه كانی ئیداره ی كه ركوك و ئه و كشانه
كرد كه دنه به رده م گه ڕانه وه ی كه ركوك بۆ سه ر ھه رمی كوردستان.
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
9
جهنگی له ئیسرائیل ھهرچهندهغهزه سهر، بۆ ئهمدواییهیداھهواگرییهكان زانیارییه به پشت
دهبهستت.لهو سهربازهكانیش بهمخۆیان رۆی بهریه ككهوتنانهدابهرهو جهنگ لهكاتكدا ھهیه،دهچت. غهزه كۆنهكانیلهسهر ئیسرائیلییهكان سهربازه و پۆشتهكراون نوێ شوازیكه زوو سهرده می له جیاوازنسم توڕهی سهربازكی ونهیجۆره ئهم بوو، سهركه چهڵ زلینویهكانی جهنگه له سهربازانهله نهماوه، بوونیان ئستادابهجۆركی سهربازهكان ئستاداپداویستی چه ندین و دیكهنجگه ئهمه پیه، جۆراوجۆریان
له یه كك له كه ونهیهك چه ند بهپی رهگهزی نر و م پكھاتوون، ھهردوو له نویهكان سه ربازه كه لهوهیخۆیدا لهگهڵ سهربازكی ئیسرائیلی ھهر كه پداویستییانهی و ئامر ئه و بوكراوهتهوه، ئیسرائیلییهكاندا رۆژنامهالپتۆپكی له ترینیان بریتییه سهرهكی شتی جۆراوجۆر پكھاتووه، چهندین له مهیدانی جهنگهوه، ناو دهیباتهرووداوانه یان پدهگات و زانیاری ئهو ونه تازهترین ریهوه له و دهگرن جانتاكهی پشتیاندا ھهی له سهربازی كهتریشیان پداویستی چه ندین كۆمپیتهره سهربازییهدا ئهو لهگه ڵ ده ورووبهریاندا روودهدات، له جهنگدا لهكاتی كه
ترهوه. لهالیهكی تر كوردستانییهكانیو دیموكراسیی رهوتی نوان ھی ملمالنكه -٣
ئیسالمیی سهلهفی- رهوتی و لهالیهك عهلمانییلهالیهكی ترهوه. سیاسییه
ھی دهڕوانت: مهسه لهكه له پهڕگیرتر ھه شه -٤كوردستانه. جهماوهری و دهسهتدارتی نوان
رووكهش توانینیحزبایهتی تهسكی روانگهیهكی له :(١) گروپیدینامیكیهتی دهڕوانن، مهسهلهكه له جارانهوهحزبه دوو ئهم ھاوكاری» ئستای نوان و ملمالن»
ناخوننهوه.حزبه كانی رۆی رۆمانسییهوه چاوكی به :(٢) گروپیئاگا ب ھهده سهنگنن، پارتی و یهكتی دهره وهی و ناكات ورده پۆلینه ئهو گشتی میزاجی له وهی یهكهی یهك وهك كوردستان حزبهكانی و حزبایهتی به ،ده بین كوردستان سیاسیی مژووی كایهی ناوو ناكات لهنوانیان جیاوازی رازییهوه. و ناڕهزاییتهماشا كوردستانیی) جاران وهك (بهرهی ھهموویانزۆرباشیش و تبینی ھهیه زۆر باشیان كاری دهكات:
ھهدهگرن.میزاجی له جیاوازه و خهكه ھی گشتی میزاجی دیارهئهو دهتوانن كه سیاسییهكان و كادیر دهستهبژریرۆی ئاڕاسته یهك بكهن: ئاڕاسته دوو به پۆلینه بۆ و چاكه پ پارتی و یهكتی سهركردایهتی پی تر ئاڕاستهیهكی و دهزانت زهروری به كوردچاره دهردهكان حزبهكه » چوار «مهزبهتهی وایه
دهكات.سه یری روانگهیهكی ئایدیۆلۆژی رووتهوه ٣ له گروپیده ستهبژری ئهوی وایه پی ده كات. ملمالنكهئیسالمیی و عهلمانیهت الیهنگرانی وفیكری سیاسییگۆڤارهكانی و كتب الپهره ی و مژولن پیه وه سیاسییو خهك لهناو كه ئهوهیه ھهر رهشدهكهنه وه پئهم شرۆڤهكارانی ھهدهسوڕێ. كۆمهگهدا لهناوخۆیان ناوی بهوهی عهلمانییهكان، لهبهرهی گروپه ئیسالمییهكان، مهبهستیانه دیموكراتخواز دهنن«چاكهی» ناسنامهی له ئیسالمییهكان، ھهمووئیسالمیش بهره ی ئهوانهی دابمان، دیموكراسییعمل من «رجس كه دت دیموكراتیی به فشهیان دهكهن دۆزهخه ئهو لهسهر وگره و الشیطان»هھهردووالش دانراوه. كافر قه ومی بۆ دونیا لهو كهلهكۆمهكدا دهش كه دهكهن نهبان لهوه خۆیانبن رازی دیموكراسییهكه گهمه به ئیسالمییهكانودهش بكهن نهرم لهگهڵ پهنجهی و دهست ولهمهیدانی دین دوورخستنهوهی به عهلمانییهكانیش مه به ستیان سیاسه ت، ئامانی ب و بار ب دونیای
نودا؟ ھی گرتنهبهریئهمه كرد باسمان لهسه رهتاوه ئمه بهمبهشی دهستبهرداری بهئاسانی كهس و (ملمالنیه)ئمه بهندهدا سهروو لهم واب كه نابت، خۆیبۆ ھهیه، نه رم روشونی و كه ناڵ به پویستیمانئهوهیه، سهرهكیترینیان كه ملمالنیهكه ئیدارهدانینهبرت ئایدۆلۆژیایدا بهباركی دهركهوتهش ئهم
بهوهی:ھهموو و بزانرت بهنوێ نوێ نهوهی ھهموو ـنوێ بناسرت. به سه رچوو و بهكۆن درینییهكیشھهیه دهخوازت درینیش نهبووه و ھیچ لهبارا ھهیهنودا. پشهوهی ھنانه له بگرت عهراب دهوری
تهنگژهیه لواری و تیژ چارهسهرکی چونکه پووچه، چارهیه کی دراماتیکی ڕگهی
نهوه كان ملمالنی ناسینهوهی بۆ چوارچوهیهدا لهمقه دیم» «حهرهسی نوان له بكرت جیاوازی دهببھنهوه خۆی وهكو دۆخهكه لیه حهزیان كهو ئارادانییه » له كشهیهك ھیچ ئیعتبارهی» به وله ئه زموونهكان كه به سه ركرده و لهنوان تكۆشهربه چهمكهكانهوه، بهھهستی دهرهوهی بازرگانیكردنپویستی كوردایهتی دهزانن خۆیان، شۆڕشگری و بهوزه ھهیه ، نوبوونه و گۆڕان و چاكسازیی به تكۆشانیان زیاتری قۆناغی به شی خۆیان شارهزاییھی ئهوه سیاسییان سهرمایهگوزاریی و و توانا پیهله دهب ھهروهك بكرت. ل نییه دهستبهرداریئهو لهنوان بكرت جیاوازیی نوش نهوهی دیویده ناسنن نوێ خۆیان به كه له نهوهی نوێ تهیفهتهرواده ئه سپهكهی بوونهته بنچینهدا له كهچیو نوێ بیری ئهوانهی لهنوان و نهوهكه بزاوتی له
دهخوازن. نوێ تهكنیكیمایه پووچه دراماتیكی چارهسهركی چاره ی رگه ـچارهسهركی چونكه سروشتییه، ملمالن ئهم بۆبهپهرژینكی نوێ نهوهی نه تهنگه ژهیه، لواری تیژودهستمایهكی نه دهدا و دهور ئهزمون شارهزایی و قایمی
بجوت. لیهوه ده بت كه بهدهستهوهبزوتنهوهی بریتییه لهوهی ژیرهكانی نهرم روشونیملمالنیه ئهم سرووشتی له كوردستان سیاسیدابین بۆ سیاسی تهداروكاتی ئهسبابو و تبگهنسهركردایهتی ئهستۆی له ئهمه بهتایبهتی بكهننوێ نهوه یهكی كه سهره كییهكانه حزبه بای ناوخۆی لهو پشهوه، بننه سیاسهتكاران لهو حزبه ھه ر پبكهن، دهست خۆیانهوه حزبهكانیسهرهنجام تا له ناوخۆیدا، گۆڕین میكانیزمی بهپینهبت ھاوتا كوردستان له سیاسیی نوبونه وهی بهكو تهنگهژهدا. سیاسیی و پشوی لهگهڵ
مهودادا. دوور ئاسایی خوڕه ی لهگه ڵ ھاوتابتدۆسی ژر دهخرته كه ملمالنیه ئهم وهكتری دهناسیاسیی ئیغترابی دایه لهباری ترهوه ملمالنكانیكوردهواری یهكهمینی بیست و سهدهی وهچهی الیبه به ردهوامی كه شتك نقبخو كوردایهتی وپهكی ردا لهنیوهی نادات و تكۆشین كاروانی
دووره. مهنزگای دوا ھشتا كه دهخاتله ھمنانه، و بهشنهیی الكردنهوهی پموایهجهوھهرییه، ملمالن ده ركهوته كانی ئهم چارهسهریبۆ دهرگا ھهكوتانهسهر، و ژاوهژاوه له دووردهكاتهوه، ملمالنكان تهنگژهو ھهموو چارهسهرییدهكاتهوه، بزووتنهوه كهدا وهبهر خون چونكهبۆ بتهوه نوێ ئیرادهی و ھز دهكات ئامادهی
دۆس ھهواسراوهكان. بهرهنگاریی
15
به یاخود ھز بهكارھنانی به لدهگرت؟ رگه یانئهمریكا گهڕانهوهی ئهركی بت ھهرچۆنك دیالۆگ؟جۆراوجۆرهكانی و تۆكمه ھاوپهیمانتییه سهردهمی بۆ
ئیدارهكهی. و ئۆباما ئهستۆی دهكهوتهجیھاندا له برستی و ھهژاری گرفتی تاووتوكردنی بۆپایتهختی له (رۆما)ی (فاو) ٢٠٠٨ ركخراوی سایدهوهت (١٩٣) بهشداری به كۆنگرهیهكی ئیتایانوده وهتی دارایی و ئابووریی ركخراوی دهیان وو یهكگرتووه كان نهتهوه ركخراوه كانی و ركخستو ھهژاری باوهڕهدان لهو شارهزاكانیان و پسپۆڕترسناكترین له بت یهكك ٢٠٠٩دا سای له برستی به دهبتهوه. جیھان رووبهڕووی كه كشه كانركخراوانه ئهو ئامارهكانی و زانیاری گورهیجیھاندا ئاستی له خۆراك نرخی بهرزبوونهوهی زۆر خزانه ژیانی لهسهر خراپی زۆر كاریگهرییجیھانیشی برسییهكانی ژمارهی و ھهبووه ھهژارهكانسای له دهریدهخهن ئامارهكان زیاتركردووه.
بهم بوون، برسی كهس ملیۆن (٩٢٥) ٢٠٠٨داملیار یهك دهبته ٢٠٠٩دا سای له ژماره یه ئهمبهرزبوونهوهی رادهبهدهر له بهھۆی ئهویش كهس.و دارایی قهیرانه ئهو ئهنجامی له خۆراك نرخیو مهترسی كردووه، جیھان له رووی ئابوورییهی یهككه زه وی، كهشوھه وای گۆڕانی ھهڕهشهكانیدۆزینهوهی .٢٠٠٩ سای بۆ بهڕوهیه كشانهی لهوزهوی گهرمبوونی كشه ی بۆ زانستی چارهسه ریوتانی جۆراوجۆری پیشهسازی به پهیوهندیدارهكشهی بۆیه جیاجیاكانیان، بهرھه مه و جیھانئابووری لهگهڵ زهوی گۆی كهشوھهوای گۆڕانیدهكهن، لهیهكتری كار مهسهله ن دوو جیھاندا،یه كدی له زهویدا گهرمكردنی له وتانیش پشكیدۆزینهوهی له وتكیش ھهر پشكی بۆیه جیاوازه،دۆزینهوهی له وتكیش ھهر یاخود چارهسهردادهبت، جیاواز جبهجكردنیدا له یاخود چارهسهرداكشهیه ئهم ئهمریكا ب دهتوانت جیھان نه بهم
دیكه وتانی ب ئهمریكاش نه بكات، چارهسهرو ھاوكاری دروستكردنی كهواته ده كرت، بۆ ھیچییهكهم ھهنگاوی جیھاندا وتانی لهنوان ھهماھه نگیھهڕهشه كشهیهی ئهم چارهسهركردنی بۆ دهبتبۆ چاره سهر دۆزینهوهی دهكات. زهوی گۆی له به پویستی زهوی گۆی گهرمبوونی كشه یبهكارھنانی چۆنتی له چاكسازییه ئهنجامدانیپیشهسازییه بهڕوهبردنی شوازی گۆڕینی و وزهله بۆ زۆرك ئه تهرناتیڤ دابینكردنی گهورهكان وئهوانهش جیھان. ژینگهی پیسكردنی سهرچاوهكانیلرهوه ناكرێ. كارا و بهھز ئابوورییهكی بهب ٢٠٠٨ سای كشه كانی دژوارترین بهر دهچینهوهداراییهی قهیرانه لهو بریتییه كه بهجھشتین بۆیبهتایبهت ئابووری كهرتی چهندین راچهكاند. جیھانیو كرد ئیفلیج مۆك و زهوی و زاری و بۆرسه بانك،سیستمی ده كات. دیكهش كهرتی چه ندین له ھهڕهشه دووچاری رابوردوودا سای سی له سهرمایهداریراستییه ئهو قهیرانانه ئهو بۆتهوه، قهیران سهدباشترین ئهگهر سهرمایهداری، كه دهسهلمننجگیرترینیان نییه. ئهوا بت، سیستمی ئابووریشپاش ئابووری گهوره پسپۆڕهكانی له زۆرك لره وهئهو گهیشتوونهته كشه كان سروشتی له وردبوونهوهبنچینهیی رۆكی دهوهت چاودری دهبت باوهڕهی
بازاڕدا. ئابووری سیستمی له بگتئهو پیادهكردنی كه پیانوایه پسپۆڕانه ئهونهكشانی درژه زامنی تهنھا دهوهت چاودرییهی چاودرانه ئهو ھهر داراییهكانه. قهیرانه زنجیرهیبه رۆكی ئهمۆ داراییهی و ئابووری قهیرانه ئه م دهنتهممهی و سست ئابووری پهتایهكه گرتووه جیھانیبوو ئامرازێ (گلۆبالیزم)یش و بویكردهوه ئهمریكاپشهنگ ئهمریكا بوكردنهوه یهدا، بۆیه دهبت لهمیاخود چارهسهركردن چارهسهركردنیدا. له بتبه پویستی قهیرانه تهشهنهكردنی ئهم له بهرگرتنئهم بۆ ھهیه. ئهمریكا حكومهتی جددی ھهنگاوی ئاڕاستهی به بنت ھهنگاو واشنتۆن پویسته مهبهستهراگرتنی بانكهكان، بۆ سه رمایه دهستهبه ركردنیرهھنكراوهكان، موكه دهستبه سهراگرتنی پرۆسهیژرخانی بوژاندنهوهی بواری له وهبهرھنان ھاندانیله دراو بازاڕهكانی بۆ متمانه گهڕانهوهی ئابووریدا،بازاڕانه ئهو بتوانت یاساگهلك پهسه ندكردنی ریدروستكردنی و گونجاوبن خۆشیان و ركبخاتهوه وابهستهیی كاتكدا له ھهمهالیهن دهزگایهكی كارایھهموو دهبت. بهھزتر گشتی ئابووری سیستمی
دهكرن. دهوهت به تهنھا ئهوانهشمحهمهد سدیق ئازاد پارزهر:
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
ڕاستهقینهدا سهرده مکی له ڕاستهقینه یه وهرچه رخانکی ئۆباما ھهبژاردنیکه س. ده گاته یهک ملیار ٢٠٠٩دا له جـیـھان بـرسـییـهکـانی گـهوره، کشه ی
14
بابه تی ڕۆژ
كاندیدی ئۆباما) (باراك سه ركه وتنی ھه بژاردنی له ئه مریكا دیموكراتخوازه كانی یه كك رابوردوو، سای وته دا ئه و سه رۆكایه تی .٢٠٠٨ سای رووداوه كانی گرنگترین له بوو له به رئه وه ی نه ك بوو گرنگ زۆر سه ركه وتنه ئه و ره ش پستك بۆ یه كه مجاره له مژووی ویالیه ته ئه و سه رۆكی ده بته ئه مریكادا یه كگرتووه كانی نه بوو گرنگ له به رئه وه ش ته نھا ھه روه ك وته . كه ھه بژاردنی ئۆباما ھه بژاردنی سه رۆككی نوێ بوو بۆ تاكه زلھزی جیھان، به كو ئه و ھه بژاردنه له به رئه وه ی ،٢٠٠٨ سای گرنگی رووداوكی بووه باراك سه ركه وتنی و بردنه وه ده كرت چاوه ڕوان سه رۆكی ھه ردوو سه ركه وتنی ھاوشوه ی ئۆباما، رۆناد و ١٩٣٢ سای رۆزفلت فرانكلین ئه مریكا بت راسته قینه وه رچه رخانی ریگان سای ١٩٨٠،
له سه رده مكی راسته قینه دا.پیانوایه سیاسیی چاودرانی زۆری ھه ره به شی بۆ له مه ودوا و بۆ سانكی دوورودرژ، سیاسه تی دوو به سه ر دابه شده كرت ئه مریكا ده ره وه ی
سه رده می جیاوازدا.قۆناغی پش ئۆباما و قۆناغی دوای ئۆباما. گومانی تدانییه زۆرك له وانه ی ده نگیان داوه بۆ ھه بژاردنی ئۆباما جیھان له م گۆشه نیگایه وه ده بینین. ئه وان ئومدكی زۆریان به ئۆباما ھه یه . چاوه ڕوان ده كه ن به دیھنانی گفتی كه بھنت به دی گۆڕانه ئه و تزه كانی به پته ویان بوای ئه وانه ھه ر پداون. ئۆباما ھه یه و داكۆكی له مه سه له كانی ده كه ن. ئه م حاه ته ھه مان ئه و حاه ته بوو له گه ڵ ھاتنی رۆناد به دا ده نگیان ئه وانه ی ده كرا. به دی ریگانیشدا ریگان بوایان به تزه كانی ھه بوو، به م جیھانكی
پ كشه و گرفت چاوه ڕوانی ئۆباما ده كات. ئه رككی سپی كۆشكی له نوێ سه رۆكی ئه ركی وه ك واشنتۆن بۆ ئۆباما چوونی نابت، ئاسان چوونی سای ٢٠٠٤ی نابت، كاتك وه ك سیناتۆر و ئه مریكایه سه رۆكی ئه و ئه مجاره ھه بژردرا.
ده گت، ربه ر رۆی جیھانكدا له ئه مریكاش مائاواییكردن له به ر ئاۆزه . گرفتی و كشه پ ی ٢٠٠٩ به جشه ی بۆ ساك ك ی ٢٠٠٨ كۆمهساھشت، ئه و كشانه سه رجه می ئه و گرفت و كشانه ن
كه رووبه ڕووی ئۆباما و ئیداره كه ی ده بنه وه .ئۆباما ده بت به سه رۆك و وته كه ی له دوو شه ڕدایه ، گۆی زه وی له به رده م مه ترسی و ھه ڕه شه ی گۆڕانی كه شوھه وادایه . جیھان نوقمی زه لكاوی ترسناكترین پشتر سانی له ھه ژاری بووه . دارایی قه یرانی و چل جیھان برسییه كانی ژماره ی و بوه زیاتر چوار ملیۆنی دیكه زیاد ده كه ن. ئه مریكا رووبه ڕووی دڕدۆنگی و گومانی دۆسته كانی بۆته وه ، به جۆرك نوده وه تیدا ئاستی له ئه مریكا په یوه ندییه كانی ھه یه . جیددی پداچوونه وه یه كی به پویستی ئه وه یان سه رباری ئه وه ی چه ند ھزكی دیكه وه ك ده ركه وتوون.. نوده وه تیدا گۆڕه پانی له ركه به ر ھه ریه ك ده بت كه ھیندستان و چین روسیا، كورتی به بكرت. له ته كدا مامه ه ی به جیا و له بۆ په ڕیونه ته وه ٢٠٠٨ سای زۆری كشه گه لكی
سای ٢٠٠٩ و چاوه ڕوانی چاره سه ركردن ده بن.ھه رچه نده رككه وتننامه ئه منییه كه ی نوان عیراق و ئه مریكا بووه وستگه یه ك و ده القه ی تروسكایی له رزگاربوون ئاڕاسته ی به واشنتۆن بۆ ئومدك جه نگی عیراق، به م په الماری تیرۆریستان بۆ سه ر شاری مۆمبای له ھیندستان جاركی دیكه جیھانی راچه كاند. ئه و په الماره سه لماندییه وه ئه و جه نگه دژی و جیھان ئاستی له بوش سه رۆك تونده ی ته واوی سه ركه وتنی ھشتا كرد، به رپای تیرۆر ھه ڕه شه یه كه تیرۆر ھه روا و نه كردووه مسۆگه ر به درژه دان كه واته ببینه وه . رووبه ڕووی ده بت ئه جندای له ده بت به شك تیرۆر، دژی جه نگ ئه ركه كانی ئۆباما، به م ئایا شوازی به ڕوه بردنی تدانییه ، گومانی نا؟ یان ده گۆڕت جه نگه كه چونكه ئۆباما پیوایه به ره ی راسته قینه ی شه ڕكردن و ده بت پاكستان و ئه فغانستان له تیرۆر دژی
سه ركه وتن له م به ره یه دا سه ركه وتن له سه ر تیرۆردا مسۆگه ر ده كات. ئۆباما پشتیوانی تاكتیكی لدانی دژی له جه نگی پاكستان. له قاعیده یه بنكه كانی به ھاوكاری و كۆمه كی ئه مریكا پویستی تیرۆردا جیھان ده بت، بۆیه ئۆباما پده چت ھه وبدات بۆ ره واندنه وه ی ئه و مه ترسی و ب متمانه ییه ی له نوان ئه مریكاو وتانی دیكه دا دروستبووه ده بت كاربكات بۆ دروستكردنه وه و بوژاندنه وه ی ھاوپه یمانتییه كان، ئه مریكا له ده بت بریتی سه رۆكه ئه م سیاسه تی
ربه رایه تی ده كات نه ك حوكمی جیھان بكات.بۆ گشتییه ی سیاسه ته ئه م چوارچوه ی له به ڕوه بردنی په یوه ندییه نوده وه تییه كانی ئه مریكا دایده ڕژت، ده بت ھه ندك وت بایه خی تایبه تییان پ بدرت، چین وتكه له پشكه وتنی به رده وامدایه ، ئستا ھه ڕه شه ده كات ببته ركه به ری ئه مریكا له نیگه ران ئابووری جیھاندا. روسیا ربه رایه تیكردنی و بزاره له تاكه وی واشنتۆن. ھیندستان وتكی گرنگه له رووی پگه ی جوگرافییه وه ، ئابوورییه كی راسته قینه دیموكراسییه كی و ھه یه گه شه كردووی له ناوچه كه دا یه كجار گرنگه ، بۆ به رژه وه ندییه كانی ئه مریكا. ئران و كۆریای باكوور، ئه م دوو وته كه ده یانه وت چه كی ئه تۆمیان ھه بت، ئه مریكا چۆن
برستی، ته نگژه ی دارایی جیھان
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ھه بژاردنی گۆڕانكی گه وره یه ، له گه ڵ ئیمتیازاته كانی سه رۆكایه تیشیدا كۆمه ه ئه رككی له سه ره ، جیھان چاوه ڕوانی ئۆبامایه .
الیهنگراندهوهتی دروستكردنی له ٨٦ ساڵ نزیكهی لهپاشبهبوونیاندا دان یهكهمجار بۆ كورده كان توركیا،توركیاش وهزیرانی سهرۆك وتهكانی و دهنرتبوو دان گهواھی و بۆنهكه گهورهیی بۆنه كهدا لهدهوهتی له گهلكی تردا تر و زمانكی بهبوونیتوركه نه وهك كورده، گهلی ئه ویش كه توركیادا
شاخاوییهكان.لهمیسر شخهوه شهره م له كه وهزیران سهرۆكیه كتی كهناه «ئهم وتی پشكهشكرد خۆی وتاریدیموكراسییهكهمان دهكات، زیاتر یهكگرتووییمان و
«.نده ھ ئیستقرار و ئاشتی ده كاتهوهو بهھز DTP سهركردایهتی ئهندامی جۆشكون جهمالتوركیا له كوردی ی TRT كهنای دهربارهیو باشه ھهنگاوكی ھهنگاوه ئهو «پموایه وتی:ڕابردوودا حكومهتی سانی له چونكه ئیجابییه،دهیوت و ده كرد كورد بوونی له نكۆی توركیاشاخاوییه كان توركه به كو نییه، توركیادا له كورد
ھهموو و كورد و تورك نوان برایهتی بهھزكردنی وتوركیا.» پكھاتهكانی
نویه سهرهتایهكیكردنهوهی پیانوایه سیاسی چاودرانی له زۆركتوركیا له كوردی زمانی به ئاسمانی كهنای كۆتایی توركیاداو دهوهتی له نویه سهردهمكیبه دواوه زیندانی گوتن كوردی چهرخك، به ھنانه
توركه». و كه كورد دوو نهتهوه پهیوهندی كهناه ئهم كردنهوهی بن ھهرچییهك گومانهكانسهردهمی به ده كرت كه نویه، سهردهمكینزیكبوونهوهی توركیا لك و قبوكردن گوگرتن و
كورد. بۆ بكرت ئهژمارھهفتانه ــ سلمانی
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
16
ئاراسته
دێ؟ بهخــر شــهش تــهرهتــه
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
نویه، چهرخكی موژدهبهخشی توركیا، وهزیرانی سهرۆك وشهیهی چهند ئهو بخربی»، شهش تهرهته »داننان ده ستپكی ھاوڕان لهوهی ھهموان بهم دهزانن، ھه بژاردنی مانۆڕكی و سیاسهت به گهرچی ھهندك
كورددا. ٢٠ ملیۆن وتی له تره ئه وی قبوكردنی وتهلهفیزیۆنی كهنای كردنهوهیتوركیا، له ئاسمانی كوردی (TRT6)یتوركیا كوردی بۆ بایهخه پ و گرنگ ڕوداوكیگرنگتر كوردستان، تری پارچهكهی ھهرس ودهوهتی وهزیرانی سهرۆك كه ئهوهیه لهوهشوتهیدا یهكهم له ئهردۆگان، تهیب ڕهجهب توركیا،زمانی به تهلهفیزیۆنهكه كردنهوهی به سهباره تبه كهناهكهی كۆماریش سهرۆك قسهیكردو كوردیچاودران بۆیه ژمارد، نوێ سه رهتایهكی و گرنگ
ومژوویی گرنگ ھه نگاوكی به كه ناهكه كردنهوهیدهژمرن.
كوردی زمانی به (TRT6) پهخشی كردنهوه وبوو، نودا سای رۆژی یهكه م له توركیا، لهكرمانجی شوهزاری كهناهكهش ئاخاوتنی شوهخوارووشی كرمانجی دواتر بیاره واش سهرووه، توركیادا، له پشینهیه ئهمهش بهكاربت، تداھهمان ٢٠٠٤دا سای له و پشتریش ھهرچهنده بهرنامهیهكی ده سهت، به سهر میدیایی گروپی
ماوهكهی كه كوردی زمانی به ھهبوو ھهفتانهییان. بوو (٣٠دهقیقه) تهنھا
ناڕازییهكان ئهو و ھه یه توركیا له كورد ٢٠ ملیۆن نزیكهیكورددایه كه چهندهھا ھهنگاوهش له بهرژهوه ندیكرابوو، قهدهغه ل كوردیان كه نای ساهلهم پشوازییان گهرمی به توركیا كورده كانیبه توركیاش سیاسییهكانی ناوهنده كردو ھهنگاوه
کهمتهرخهمن. کوردیشبهرامبهر شونراو ونهی و ھهه تگهیشتنیھهروهك ھهیه . كوردیش دۆسی كورد و بهئه سی دهت ئهفسانهیهی و بیردۆزه ئهومژووهكه یدا له مهسعودی که شهیتانه، كوردھهندك له كوردیش كهسایهتی ونهی دهیت. وهك شونراوه عهرهبدا گهلی ئهده بی شونه واریكورد دهبینین شه وك» شه وو ھهزار «چیرۆكهكانیھهندكجاریش و فباز و خراپ كهسایهتییهكی «كهمایهتی دهستهواژهی جارجارهش و مشكه بكورد ئهوهی وه ك ده بیستین، عیراق» له كوردترهوه شونكی له و بن ھه زاركهسك چهندھهوكی ئهمانه ھهموو عیراقهوه! ھاتبتنه
ونه ڕاستكردنهوه ی بۆ پویسته كوردی گهوره یھههكه.
کهمتهرخهمه کوردیشجیھانی ئاراستهی به كورد پۆژهیهكی ھیچكهمتهرخهمیهكی ئهمهش بگومان نییه، عهرهبیدائهو ئهمهش ھۆكاری پدهچت كورده، بژاردهكانیمافی له رۆیان «عهره ب كه بت ھههیه بۆچوونهنییه»، كورددا داھاتووی و خۆنووسین چارهیله بهشكه كورد ئستا كاتكدا له نا؟ چۆنكورد دوای ته نانهت و سوریا له بهشكه عیراق ودراوسی دهبنه خۆیان دهوهتی دروستكردنیلهنوانیاندا جۆراوجۆریش پهیوهندی و عهرهبپهیوهندی به درژه پویسته لرهوه دهبت،بدرت. عهرهبدا لهگهڵ ئیجابی زیندووكراوهیرۆشنبیره كانیشیانهوه. و ڕژم و دهوهت بهكرانهوهیه و پهیوهندی ئهم چۆن ھهروهكپویسته پویسته. توركهكاندا و فارس لهگهڵ
و پهیوهندی كهنای دروستكردنی بهرهو كوردعهرهبدا. ڕاستهوخۆیی جۆراوجۆر لهگهڵ دیالۆگیدارژراو بۆ به رنامه كاری و بدات جددی ھهویدۆسی له بتوانت عهرهب تاوه كو بدات، ئهنجامڕۆشنبیرییه كان دامهزراوه لرهوه تبگات. كورددامهزراوه –سهرهڕای كوردستان زانكۆكانی وگهوره رۆكی بوارهدا له م ده توانن سیاسییهكان–ھزرو وهرگانی به زیاتر بایهخی بهوهی ببینن،بدرت، كوردی ھونهری و ئهدهب و رۆشنبیریكۆنگره ی و كۆنفرانس و عهرهبی زمانی سهر بۆعهرهب كورد- پهیوهندییهكانی لهبارهی زۆرعهرهبی زمانی بهشه كانی ھهروهھا ببهسترت.گرنگی ببوژنرنهوهو كوردستاندا زانكۆكانی لهبه تایبهت لكۆیهنهوهی سه نتهرهكانی به زیاترئهزموونی و عه رهب بدرت. پهیوهندییهكانی كوردپنج (كه ماوهی سلمانی زانكۆی خۆم له تایبه تیبۆ ئهوه ی -بهداخهوه- دهكهم) تدا كاری ساهباسم كه نادات پرسانه بهو بایهخ زانكۆ دهرخستملهوبارهیه وهو ھه یه كۆنگره و كۆنفرانس نه كردن،زمانی بهشی ھهروهك لكۆینهوهش، سه نتهری نهسلمانیدا زانكۆكهی له بهشه تاكه (كه عهرهبیناكات پیاده دارژراو بۆ بهرنامه پالنكی ھهیه )ساڵ دوو عهرهبیدا. كوردی- پهیوهندییهكانی لهسهرۆكایه تی پشكهشی پۆژهیهكم ئستا پشپكھنانی مهبه ستی به كرد، سلمانی زانكۆیو عهرهبی كوردی- لكۆینهوهی سهنتهركیپرۆژهكهم به م كشا، سه نتهرهكهم كاری و ئامانجپشوازییه كی پشتگوخستن و پنهدان بایهخ بهپسپۆڕییهكهی وترا: پم ته نانهت لكرا، سهمهرهیوه ك نییه، لكۆینهوه سهنتهری به پویستی تۆدروست خۆم بۆ سهنتهرهكه ویستبتم ئهوهیبهرژهوهندییهكی پشتییهوه له تاوهكو بكرت
بكهوت! دهست تایبهتیمدهبینم سلمانیدا زانكۆی له گهنج زۆر ھهروهھائمه فربین! عهرهبی زمانی بۆچی دهن:رژمه ئهو زمانی ئهوه چونكه نامانهوت،زۆری تاوانی لكردین و ستهمی زۆر كه لهناوچووهیهئهنجامداوه. دژمان له ھهه بجه ی ئهنفالو وهكزمانی به پهیوه ندییهكی چ سهدام رژمی نازانم بژارده لهسهر پویسته كهواته ھهیه؟ عهرهبیییهوهكورد رۆشنبیرییهكانی و ئهكادیمی و سیاسییتاوهكو ئهنجامه بدهن، بابهته بهم گرنگییهكی جدی
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
18
تگهیشتنكی نهبت، ناوه ندكی كهمدا له چهند مهگهر عهرهبی، جیھانیجیاكارییهك ئهمهش كورد نییه. دۆسی گهلی بۆ عهقالنی و سیاسیی
عهقالنییه سیاسیی و تگهیشتنه ئهم بوو پویست چونكه دهكات، دروستخوشكو له گهڵ ساهی ھهزاران پكهوهژیانی و كورد گه لی بوونی بهھۆیعهرهبدا دۆسییهكانی زۆرك له لهگهڵ ھاوسۆزی كورد عهرهبهكانی، براھهندكی كه ھهیه مهسهلهیه ئهم بۆ ھۆكار كۆمهك ببوایه. دروست و
ھهیه. كوردهوه به پهیوه ندی ھهندكیشی و عه رهب به پهیوهندی
لکۆینهوهی سهنتهرکیپویسته عهرهبمان و كورد
ھهیه، عه رهبهوه به پهیوهندی ئهوهیھۆكاره: س ــ من بهبۆچوونی
رژمه به پهیوهسته و سیاسییه یهكهمیانكه رۆشنبیرانهوه ئهو و عهرهب سیاسییهكانیزۆربهی دهزانین ھهیه. رژمانهوه بهو پهیوهندییانله الیهن و دیكتاتۆرین رژمی عه ره بییهكان رژمهله و گهل له بۆیه ھهنهبژردراون، گهلهوهپهیوهندییان ئهوانهی دوورن. گهلهوه مهسهلهكانیو مرۆڤ مافه كانی دیموكراتی، (ئازادی، به باشه تناگهن. ھهیه ئابووری)یهوه گهشهكردنیتبگهن و كورد گه لی دۆسی له چۆن دهمانه وتخۆنووسینی چارهی مافی كورد بكه ن بهوه باوهڕله به نهتهوه بوون بنهماكانی چونكه ھهموو ھهیه،
ھهیه؟ مژووی رۆشنبیریو زمان، زهوی،شوهی بهھهمان دیكتاتۆری سیاسیی رژمیو رزی نییه ئازادی به باوهڕی كهسی دیكتاتۆرقهواره مافهكانی و و مرۆڤ بوونی مرۆڤ،ھهبژاردنی مافی به دان و ناگرت تاكییهكانیو ئیتنی گروپه یاخود نهته وهكان یاخود مرۆڤسهركوتكردن كات ئهو ئینجا نانت، ئاینییهكاندا(ئهو سیاسیی ژیانی مهزھهبی بیروباوهڕ و دهبتهرۆشنبیری زۆر دیكتاتۆره). كهسه یان رژمراگهیاندندا و رۆشنبیری بواری له ھهیه عهرهبرژمه به پهیوهندیان بهداخهوه كه كاردهكهنئهگهر بهتایبهتیش ھهیه، سیاسییهكهیانهوهڕۆشنبیر لهبهرامبهر بوو تهبیعهت سهخی رژمهكه (ڕۆشنبیرهكان) ئهوهی سهرهڕای الیهنگرانیدا، ورژمه رازیكردنی لهپناو بهم دهزانن، ڕاستییهكان
سیاسییهکهی دیده بۆ بانگهشهكردن و سیاسییهكهھه ندك ئهوهشدا له گهڵ دهدهن. گلی له خۆیانرۆشنبیرهكاندا و سیاسیی رژمه له ھهواردنسهركردهی قاسم عهبدولكه ریم نموونه بۆ دهبینین،دهستووری ١٩٥٨دا سای له كۆچكردوو نیشتمانیھاتبوو «قهوارهی سیدا مادهی و له دانا كاتیھهموو نوان ھاریكاریكردنی بنهمای لهسهر عیراق،رزگرتن به ئه ویش ده نرت، بنیات ھاووتیانپاراستنی و نهتهوهییهكانیان مافه ھهموو لهلهم ھاوبهشن كورد و عه ره ب ئازادییهكانیان،یهكتی چوارچوهی له دهستووره ئهم وتهدا،نه تهوهییهكانیاندا.» مافه به داندهنت عیراقدائستادا و رابردوو له عهرهب رۆشنبیرانی ھهروهھاداندهنن و ده كهن كورد دۆسییهی الیهنگریخۆنووسینی ھهیه، چارهی مافی كورد بهوهدا كهلیبراڵ، كه سانی یاخود بوون چه پ یان ئهوانهشدهروش و مهحمود و جهواھیری وهك له نموونهی
نابلوسی. د.شاكر
شۆڤنیزم و دهمارگیرییرهگهزپه رستی، به پهیوهندی دووهمیش ھۆكاریخهسهتانه ئهم ھهیه، دهمارگیرییهوه و شۆڤنیزمباوهڕی ببینت و شت یهك مرۆڤ دهكهن له واھه مهڕهنگی ڕاجیاییو پاشان بھنت. پیهك دهسهتی به بوای به كو ڕهتدهكاتهوه،ئهمهش تر، الیهنهكانی دژی له ده بت الیهنه شۆڤینیدا پهرستی نهتهوه عهره بی ھهندك لهتردا بهبوونی نهتهوهكانی ئهوانهی دان دهبینین،
له تهعریبی سهدام كه سیاسهتی ھهروه ك نانن،سهمهرهی و سهیر بیدعهیهكی و پیاده كرد عیراقداعیراقدا له نهتهوه»ی ناوی «راستكردنهوهی بهجگری سهدام داھنا. جاركیشیان عیزهت دورینهبووه، كورد ئهیوبی «سهحهدینی رایگهیاند؛ناوچه یهكی له واته كورد»، به كراوه بهكود.سهماح كورد. به بووه و ژیاوه كوردنشیندا«ئاداب»ی گۆڤاری سه رنووسه ری ئیدریسكردهوه دووباره شتهی ئهو ھهمان بهیروتیش مامۆستا سهر كرده ھرشی گۆڤارهكه یدا له كاتك«مه دا»و دامهزراوهی سهرۆكی كهریم فهخریكوردستان، چونكه ھهرمی سهر ھرشیشی كرده
ھه یه. تدا ئازادی بندهستی له دوورو نهزانی به پهیوهندی سیه میش ھۆكاریمرۆڤ دووانه ئهم كه ھهیه نهبوونهوه زانیاریدوور شتهكان دروستی راست و تگهیشتنی لهو پكهڵ تكهڵ و تگهیشتنكی و دهخهنهوهوتراوه كۆنیشهوه له ھهر پدهبهخشن. خورافی
کوردستانی
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
21
له پهرلهمان سهرۆكی موفتی عهدنان«گهندهی وتی: رۆژنامه وانیدا لدوانكیھیچ كوردستاندا، ھهرمی له به رچاوه دیاردهیهكیگهندهی كوردستان له بت ناتوانت كهسك
نییه.»له ھه رم حكومهتی سهرۆكی بارزانی نچیرڤانله گهندهی بوونی دووپاتی رادیۆییدا دیمانهیهكیله بهرگری «نامهوێ وتی: و كرده وه كوردستانبه بكهم، گهندهی مهسهلهی له نكۆی و گهنده ی
كوردستان له دنیا گهندهیش له سیستهمك وهكوھهیه.»
گروپ دهبتهوایه؛ بۆچوونیان پهیوهندارهكان دهزگا و ركخراو بهرهو ھهنگاو و گروپ بۆته كوردستان گهندهی
دهنت. مافیابوونكۆمههی گشتیی بهڕوهبهری رهسوڵ ربینگهنده ییهكان جۆری به ئاماژهی كورد، بۆ ئهمریكیو گروپ بۆته تاكه وه بهوهی له كرد، كوردستان له سهرهتا كوردستان له «گهندهی مافیا، دهبنه خهریكهھاوبهشی بهرژهوهندی بهم بوو، تاك ئاستی لهگروپانه ئهو ئستا گروپ، كردۆته گهندهی تاكهكانو دهكهن سهرپهرشتی و پكھناوه گهندهییان تۆڕیو تدابت یهكتی و پارتی له واھه بت گروپی ره نگهو سیاسیی ناكۆكییه و نهدهن ئایدیۆلۆژیاش به گوێ
بنن.» وهالوه حزبییهكانیانخاوهن ئهوهشی روون كردهوه؛ ئهو گروپانه ربینباندی و توهگالون و سهربازین و سیاسیی دهسه تیدهبنه خهریكه و ھهیه خهكیان رهفاندنی و چهكدارگه ندهی كردنی مافیا چارهسهر ببنه ئه گهر مافیا،»بۆچوونهكانی ھهمبهر له دهبت.» زهحمهت زۆرو ناكهن لهوه نكۆی حزبهكان سه ركردهكانی ربین،گشتییهكانی چوارچوه و ھ به ئاماژه راشكاوی به
دهكهن. مهسهلهیه ئهوپهیوه ندییه لپرسراوی پیره ئهحمه د سهعدیله جۆرك كرد، یه كتی ئاماژهی بهوه گشتییهكانیدواخستنی ھهودان بۆ و شهرعیهتپدان نزیكبوونهوه وخراپه دیاردهیه «ئهو ھهیه، گهندهی كردنی چارهسه ربه رامبهر لبووردن و نهكرت كه متهرخهمی دهبت و
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
20
کوردستانی
سهرهوه، دهگاته تا ئاساییهوه ھاووتییهكی له ناكات، كوردستان له گه ندهی دیاردهی بوونی نکۆی له کهسدهنن. گهنده یدا دیارده ی بهبوونی دان ھهمووان
گروپ ده بته گهندهی
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
23
ئهوان بۆ ھهبت، بهسره تا زاخۆوه له نیشتمانیعیراقدا سوپای له كهركوكهوه؟ به نوساون ھاتوونزیاتر فیرقهكاندا ڕژهی كورد له یهكك له ئهگهرله كورد باشه دهكهنهوه. تهنزیم ئهوه دن بتھاوسهنگی كه نییه مافی ھه مان به سره دا و بهغدا
نییه؟ نیشتمانی
نییه به ش دوو کهرکوکبهوهی دهكرن تۆمهتبار یهكتی و پارتی زۆرجارئهوهندهی بهشه وه، دوو به كردوه كهركوكیانده دهن، خۆیان دهسهتی فراوانكردنی ھهوی
زانیاری لهوهی نییه ئامانجكمان ھیچ ئمه ـزانیاری ته نھا ئمه كۆبكهینهوه، كهس لهسهربه كه كۆدهكهینهوه كهسانه ئهو و دوژمنان لهسهرئهمنی ده كهن، ئیش میللهتهكهمان دژی ئاراسته یمهترسییهوه، ده خه نه و دهپكن كورد قهومیموتابهعهی نییه بهوه پویستمان ئمه ئهگیناشاری له ئینجا بكهین، نیشتمانی یهكتییدروست بووه، ئمه لهسه ر مهترسییه ك كهركوك چ
بكهین. ئهوان موتابهعهی چاالكییهكانی تا
نییه تموحدا ئاستی له ئیدارهچییه؟ كهركوك ئیدارهی لهسهر ئوه ڕای
نییه ئمهدا تموحی ئاستی له كهركوك ئیدارهی ـئه وانیش بهم كردوه، باسمان شونیشدا زۆر له ومهركهزییهوه راسپارده ی و بیار كۆمهك بهزۆربهی و دت بهغداوه له كه بهستراونهتهوهلهبهغداوه ئهوان، پش دته ئاۆزیانهی ئهودهكهوته كهموكورتییه كان قورسایی دهكرت،ئهو دت و پاره لهووه چونكه بهغدا، ئهستۆیوهزارهتی دهبت ھهیانه لره ئهمان پالنانهیئمهش ئهگهر بكات. پهسهندی عیراق پالندانانیئاراستهكردنی بۆ تهنھا كردبت، تهدهخولكمان نهك ئمهیه سهرشانی ئهركی ئهوهش بووه، باش
تهدهخول.دهت ھهیه جیاواز بۆچوونكی بهمھۆی بۆته یه كتی و پارتی تهدهخوله كهی
كهركوك؟ ئیداره ی الوازكردنی
حهسهن نهجات
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
22
کوردستانی
ده توانیت خوندنه وه یه كی گشتیی و خرای بارودۆخی ئستای كه ركوكمان بۆ بكه یت؟
لوه باسی رابردوو بۆ گه ڕانه وه به ب ناكرت ـ ئازادكردنی پرۆسه ی پاش پش و واته بكه ین، به یه كه وه بابه تكن ھه موویان چونكه كه ركوك، گردراون و شتكی مژووییه ، حكومه تی عیراق له بارودۆخی سای ١٩٦٣ به دواوه ھه وكی زۆریدا دیمۆگرافی رووی له به تایبه تی كه ركوك شاری شاره كه جه ماوه ری كۆمه یه تییه كانی پگه و گۆڕانكارییه كی سه رتاسه ری بكات، ئه گه ر به دوای ئه و دۆكۆمنتانه دا بگه ڕین كه بوكراونه ته وه به ھه موو ده كه ین. بابه ته ئه و ده ستنیشانی روونی له ناوچووی حكومه تی ئیجرائاتانه ی بیارو ئه و په یه وی كه ركوك پارزگای سنووری له به عس سیاسییه كان و راستگۆیی بۆ شاھیدن كردون كه سیاسییه كان الیه نه حزب و بۆچوونه كانی له سه ر بارودۆخی شاری كه ركوك ته رحی ده كه ن. كه ركوك شاری بارودۆخی گشتیی به شوه یه كی به تایبه تی ھاتبوو به سه ردا زۆری گۆڕانكارییه كی له ھه مووشیانه وه له سه رووی فه رمانگه كان و له نه وتی كه ركوك كه زۆربه ی كركار و كۆمپانیای فه رمانبه ره كان و سه رپه رشتكارانی كۆمپانیاكه له نه ته وه كانی ترن، به تایبه تی له عه ره ب. بارودۆخی گشتیی كه ركوك ئستا له رووی ئه منییه وه ئارامه و له رووی سیاسییشه وه كه ش و ھه وایه كی ئازادانه
ڕایه ك ھیچ ھه یه . بیروبۆچوون ده ربینی بۆ بایكۆت ناكرت.
دوای یاسای ھه بژاردنی پارزگاکانده ستووری له ٢٣ ماده ی چه سپاندنی له دوای ھه بژاردنی یاسای مه به ستم دیاره عیراقیدا، ده ڕوات ئاراسته یه دا به و كه ركوك پارزگاكانه ، لیژنه یه كی په رله مانی بۆ تاوتوكردن و چاوخشاندن به و رووداوانه ی كه له كه ركوكدا ھه یه بن، چونكه خه كك ھه یه حزب و الیه نه سیاسییه كوردییه كان ھه موو به سه ر ده ستیان به وه ی ده كات، تاوانبار كه ركوكدا گرتوه و خه كی تریان ببه ش كردووه . من به پچه وانه وه ده بینم، ده ین ئمه ی گه لی ئستاش و لكراوه غه درمان رابردوودا له كورد له ئه وه ، بۆ نموونه شم لده كرت. غه درمان كه ركوكدا پارزگای سنووری له ئمه رابردوودا زیاتر له ٧٠٠ گوندمان له گه ڵ خاكدا ته ختكراوه ، تری شتی مزگه وت و خوندنگه ، نه خۆشخانه ، تدا بووه ، ئه مه جگه له و شونبزركردنه ی خه ك كراوه . سنووره دا له و جینۆسایده ی ئه نفال و و ئه وه یه ؛ ده كرت لمان ئستا كه زومه ش ئه و به ڕز و ئستا حكومه ته ی ئه م ده كه م ته حه دا ٧٠٠ له و یه كك له توانیبتی وه زیران سه رۆك ئه گه ر ئه ی بكاته وه . ئاوه دان خانوویه ك گونده ئه وه زوم نه بت چییه ؟ ئه م ھه موو پاره و پووله
ئه وه ی به ب ده كرت، په خشان ته خشان و كه ئاوڕك له پارزگای كه ركوك بدرته وه و دواتریش ده سه چه وره كه ی خۆیان به سه ر گه لی كورد و حزب به سه ری به تایبه تیش سیاسییه كان و الیه نه و پارتی دیموكراتی كوردستان و یه كتیی نیشتمانیی كوردستاندا ده سن، ئه مه ئه گه ر زوم نه بت چی دروستكردنی باسی دن ئستاش ده گه یه نت؟ مه جالیسی ئیسناد و پاره سه رفكردن بۆیان و چه ك دابه شكردن و ڕكخستنه وه یان ده كه ن. به داخه وه ھۆكار بوونه ته ئمه ش رۆژنامه كانی له ھه ندك ده یخه نه ڕوو، ئه وان بۆچوونانه ی ئه و ئه وه ی بۆ بخه نه مشكی خه كه كه وه و بن حزب و الیه نه سیاسییه كوردییه كان ده ستیان به سه ر شاره كه دا ده سه ت ده م من ده كه ن. زومیش گرتوه و ده یكه ن، ئه وان زوم نییه ، زوم به م ھه یه ، حكومه تی ئستای عیراق به رده وامه له گۆڕانكاریی سیاسه تی له به تایبه تی كه ركوك. دیمۆگرافی ھاوسه نگی باشه پم من نیشتمانی . ھاوسه نگی
نه جات حه سه ن: دژی ھه رمی سه ربه خۆی که رکوکین
نه جات حه سه ن به رپرسی لقی سی پارتی دیموكراتی كوردستان له كه ركوك، له دیداركی ھه فتانه دا باسیی له كه موكوڕییه كانی ئیداره ی
كه ركوك و ئه و كشانه كرد كه دنه به رده م گه ڕانه وه ی كه ركوك بۆ سه ر ھه رمی كوردستان. ئه وه شی خسته ڕوو كه ھه ندك له حزبه توركمانییه كان
له كه ركوكدا ئه وه جبه ج ده كه ن كه بۆیان دیاری ده كرت.
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
25
ھهفته سهرهتای
كهنای كردنه وهی ھهبت، كورد خهمخۆركی ھیچ پموانییه ،كردنهوهی ده نگۆی (كرمانجی)، كوردی زمانی به تهرهته٦ ئهستانبۆڵ زانكۆی ھهردوو له كوردی ئهده بیاتی و زمان بهشیخۆیان به زمانی كه زیندانیكراوان گیراوو به ئهنقهره، رگهدان وھه نگاوی به بئاخڤن، سهرداندا لهكاتی خۆیاندا، كه سوكاری لهگهڵتوركیا له كوردی زمانی ناساندنی فهرمیی به رگهی له پۆزهتیڤو بكرێ ھهنگاوانه لهو پشتهوانی پویسته، لهوه ب دانهنت.رووناكبیریی، نهتهوهیی ئهرككی وهكو ھهیه، توانادا له ھهرچیتازانهی كه ناه ئه و ده ستگرتنی و ھه نگاوانه ئه و جبهجكردنی بۆئهو توركیا) (له تریشدا وتكی له با بكرێ ، بهخت كوردیو رۆشنبیری دامودهزگای لهالیهن بهتایبهتی بهڕوهببردرێ، كارهھهنگاوانه، ئهم عیراقدا. چونكه له كوردستانی كوردییهوه كلتوورییرگه بۆ واقیع، ئهمری بوونه گرتهبهرو جبهجكردنیان كه رچكه یكولتووریدا، له بواری تهنیا ھهر نهك دیكه دهكهنهوه، ھهنگاوی زۆركوردیشدا. و نهتهوهییهكانی سیاسیی به مافه داننان بواری له بهكهكوردان له نوان فهرھهنگیی و كلتووری تكهوی ھه قه رووهوه لهم
بكرێ. باروببوویان و و كۆمهك بكرێ زیاتر دیودا ھهردوودهزگا ئهم ھی ھه نگاوانه ئهو كه بین، راستییهش ئهو دهب لپارتی- ئاق گهشهپدان، دادو حكومه تی دامهزراوهی ئه و یانقازانجی به حكومی-ئیداریین كارڕاییهكی و روشون واته ین،به ددان قانوونیی به شوهیه كی ھشتا و توركیا له كورد خهكیوا ئهوهش وته دا. لهو نهنراوه كوردی ناسنامهی و كوردی زمانیپاڵ له رهسمی به و بكرێ ھهموار توركیا دهستووری دهخوازێ توركیا، له چ زمانكی رهسمی وهكو زمانی كوردی توركیدا، زمانیوهكو ئه ودهم بناسنرێ. توركیا كوردنشینهكانی ناوچه له چمافهی خۆیان، ئهو دهب بۆیان كورد خهكی مافكی دهستووریی،له بازاڕ، له بهكاربھنن، خۆیان زگماكیی زمانی به ئاخافتن مافی
تهنانهت و دادگاكان له حكومهتی، رهسمیی كاروباری بهڕوهبردنیبوكردنهوهو پهخش له ھهب تهواویان ئازادیی و پهرلهمانیشدا لهناوترسی ئهم رهنگه، ده بن. راستهڕێ به كورتی و زمانه بهو وهشاندن وتوركیادا، كوردی خهكی لهناو كوردی زمانی نهبوونهی قانوونی بهله پارتی، ئاق كه دنیانین لهوه چونكه ھهبت، خۆی پاساویداخوا نا، یان دهمنتهوه كار لهسه ر ھهبژاردندا، تری خولكی دهسكهوتانه ھهڕهشه ی بادانهوه لهو الیهنكی تر سهركاری بهھاتنهلهم ھهر ئا خۆیدایه. جگهی له نیگهرانییه ئهم نابت؟ دروست ئۆپۆزیسیۆن رهخنهی جهھه پهی سهرۆكی بایكال-ی رۆژانهدا، دهنیزو تهوژم رهنگه گرت. كوردی زمانی به تهله فزیۆنی پهخشی له بیر بایكال وهكو كه ھهبن توركیدا كۆمهگهی لهناو تریش سهمتیبه جیه، رووناكبیرو ھهمانكاتدا ئهم نیگهرانییه له بهم بكهنهوه.سهیری بایه خ بهب نهكه ن، ل وا كورد تری خه كی و سیاسهتوانھهبژاردنكی بۆ ھشتا بهدیھاتووانه بكهن، چونكه دهسكهوته ئهوخوراوه. به ھومد دنیا :ده كوردیش ماوهو نیوكی و ساڵ ٢ ترھهنگاوانه لهو پشتهوانیكردن وای توركیا، كوردی ھهقه بهھهرحاڵ،ھه نگاوانهوهن. ئهو لهپشت كه له وانه یش دهسخۆشیكردن وزمانی بهكارھنانی قانوونیكردنی به بۆ كار دهب لهھهمانكاتیشدابهندهكانی ھه مواركردنی رگهی له ئهوژی بكه ن، كوردی-یشكلتوورهوه و زمان به پوهندییان ئهوانهی توركیاوه ، دهستووریزوو بهزوو وا و زهحمهت ب ئهو بهدهستووریكردنه، ھهیه. رهنگه ئهو دهسكهوتانه كورد پویسته كاته، ئهو تا بهم دی. نهیهتهبهبیانووی و بخهن پشیان و بیانپارزن و بزانن خۆیان بهھیكهمتهرخهم و بباك دهستووریی بهگهی و (سه نهد) نهبوونی
نهبن[email protected]موكریانی بوكردنهوهی و لتوژینهوه دهزگای *بهڕوهبهری
کـــهریــــم* ئاســۆ
تر! لهالیهكه ی نیگهرانیی و الیهك له خۆشیی
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
24
کوردستانی
ئیدارهكانی و پارزگار دهمهوت من نییه، نهخر ـوهكو ئمه چاوی پش بھننه خاڵ یهك تریشئیدارهی له تهدهخولمان كوردستان دیموكراتی پارتیئیداره یه ئهو ھهرچهنده كردبت، كهركوكدا شاریباشیمان بهشكی ئمه و تدایه ئمهی بهشی
چوونهته تكریت و رومادی و فهلوجه گهنجهكانیناوچانهدا كبككه لهم بۆیه ریزهكانی سهحوهوه،و عه شایهرهكان و عیراق ئیسالمی حزبی لهنوانلهم سهحوه ئهنجومهنی سهحوهدایه، ئهنجومهنیبهناوی ھاوپه یمانی لیستكی به ھهبژاردنانهدابهشداری وهتهنی کهرامهی جهبھهی لیستیراپرسییانهش ئه و به پی ده كات، ھهبژاردنهكانكردۆتهوه بویان عیراق ناوخۆی راگهیاندنهكانی كهپگهیهكی به رهیه ئه م دهكرت پشبینی واسونییهكاندا، ناوچه ھهبژاردنی له ھهبت گهورهیجیاوازی كوتلهی ١٣ بهرهیه ئه م كه بهتایبهتی
دهگرت. لهخۆ سیاسیی
سهربهخۆكانلیسته ناوناوه خۆیان كه لیستانهی ئهوجهماوهر الی زۆری گومانكی (سهربهخۆكان) ئاشكرابوونی دوای بهتایبهتی كردووه، دروستسه ربهخۆیانه لیسته ئه م سیاسی ھاوپهیمانیگۆڕهپانی سیاسی دیارهكانی الیهنه و لیست لهگهڵئهم له بارهی سیاسهتمهداران له یهكك عیراق،
به پهیوهستن لیستانه «ئهم وتی : لیستانهوهوه كو و دیكهی عیراق و الیهنه ئایینییهكانی حزبزیاتر دهنگی بهدهستھنانی بۆ شاراوه كهبابكیدا ھۆشیاری سیاسهتمهداره ئهم بهكاردهھنرن،لیستانهوهن ئهم لهپشت كهسانه ی ئهو كه بهوهیمیلیشیا و بهعسی و ھۆزپهرست توندڕهوو
چهكدارهكانن.»ھهبژاردنهكان بای كۆمسیۆنی خۆشییهوه لهالیهننییه تایبهتیان شتكی ھیچ كه بهوهدا ئاماژه ی(سهربهخۆ)، ناوناوه خۆیان لیستانهی ئهو لهسهرنهیویست كه باوه كۆمسیۆنی له سهرچاوه یهكیشال بهگهیهكمان ھیچ وتی: بكرت ئاشكرا ناویبهناوی لیستانهی ئهو بیسهلمنت كه نییهكردووه، ناونووس خۆیان سه ربهخۆوه لیستیكوتله و حزب ئهو پموایه بن، سه ربه خۆ لیستیخهكیدا لهناو خۆیان متمانهی كه سیاسییانه یئهم بهكارھنانی كردۆته روویان داوه، لهده ست
كوردییهكان حزبهھهبژاردنه دا لهم كوردییه كان حزبه بهرامبهریشدا لهله دهدهن گونجاو پگهی بهدهستھنانی ھهویپارزگاكانی له بهتایبهتی عیراقدا، سیاسی نهخشهیله ئهوان لهوهی جگه ،موس و سه حهدین دیالهودواخراوهكانی كهركوكدان. چاوهڕوانی ھهبژاردنه
عیراقدا باشووری له راپرسییانهی ئهو بهپیجگهی تهواوهتی به (ھهرچهنده دراون ئهنجامھهندك كه دهدات بهوه ئاماژه نین)، متمانهدهنگكی ناوچانه دا تازه لهو لیستی و كهسایهتی چهندین كه فهزیلهش حزبی و كۆده كهنهوه باشسهپاندووه ناوچانهدا ئه م بهسه ر دهسه تی ساهببنهوه. كهم ھهبژاردنهدا دهنگهكانی لهم رهنگه
ئهنجومهنی ھهبژاردنی دهكرت چاواڕوان واقورسایی و كش باشتر بهشوازكی پارزگاكان ئاشكرا عیراقدا له سیاسییهكان كوتله و حزببواری پسپۆڕانی و سیاسهتمهدار بهم بكات،به كار تهواوهتی ئاسان نییه به پیانوایه سیاسییئهوهشدا لهپش بكرت، ھهبژاردنهكه دهرئهنجامیله ریشه یی گۆڕانكاری كه نییه ئاسان كاركیباشترین له و بت عیراقدا بهدی سیاسیی نهخشهی
ئینحیتات. درژایی چهرخی بهستوو به عهرهبینووسین به یهكهوه و بیست سهدهی چووینه ئهمه زوبه یدییهوه . پوهكهی ماناكانی لهبارهیڤایرۆسكی به ھهمووان تر، ھیچی و پژمهیه كه تهنھا
ده كات. ئیفلیجی تووشی بچوك
شتهی ئهو كردنی دیاری وتی دردیدا جاك رۆژكببیته واته بكرتهوه، ل بیری پویسته كهزیاتره رگه یهیه ئهو نیوهی له ئهمهش «لۆگۆ»،بهرھهمدت، بیركردنهوهكهتهوه ئهنجامی له كهمهركهزییهتی رهخنهی له كه كاتكدا وت له ئهمهیئهو جهوھه ری دیاركردنی له دهگرت، ئهوروپیبه وهش ل بكاتهوه. مرۆڤ بیری پویسته شتهی
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
30
نوده وه تی
رۆشنبیره واته یه كه م، ئه وانه ی به رگریكاره كانی پرۆژه ی پیو ھاوار ده كه ن و (كردیشیان)، به مانای به ھا باكه ی پوه كه ی زوبه یدی، وه كو سیمبولی ره تكردنه وه ی باده ستی سه ركه وتنی به خۆرئاوا، ئیمپریالی و ئه مریكی و ھاووتییه كی ھاواری ھه روه ھا داده نن، گه وره ی عه ره بی ره سه ن و ئازا و مه زن و تۆه سن. پوه كه ده چته بیرو چیرۆكه میللییه كانیانه وه ، كچه كانیان ده بینین و «مونته زه ر» سوارچاكه كه وه به خه ون له ئاھه نگه كاندا گۆرانی بۆ ده چن، به كو له وانه یه به رواری له دایك بووه نه كانیشیان به «سایك پش پوه كه ی زوبه یدی» یان «مانگك پش ئه وه » سه نته ر پودانگ و ده بته رووداوه ئه و ناوببه ن، له بزاوتی مژوویاندا. پوه كه ی زوبه یدی ده بته زانستی سیاسه ت و له ئه وان به رلین»ی «دیواری
كۆمه ناسی...ئامرازكی دانانی به ده توانن تر، ئه وانی به م له گوتارك ھه ر سه ره تای له «نه فی»كردن شته كانی ھه موو به رامبه ركانیاندا گوتاره كانی ھاوشوه كانی چۆن ھه روه ك ره تبكه نه وه . ئه وان نه بووه ، بیركردنه وه یه ك به پویستیان پشوویان ئه مانیش ھیچ پویستیان به و بیركردنه وه یه نابت له جه نگه كه دا. ئازایه تی و چاونه ترسی گریمانكراو
ته نھا به یه ك ئامرازی نه فی له ناو ده چت.مه ركه زییه ته گریمانه كراوه كه له مشكی كۆمه كدا مشكی له مه ركه زییه ت سه پاندنی به ره و شوه یه به م جوه . ده كه وته تردا كۆمه ه كه ی ده خوازت و تر سه رتكردنكی سه رتكردنه كه ، شه یتان قه شه یه ك و قه شه ش شه یتانك ده خوازت، جوبران به ناوبانگه كه ی چیرۆكه شوازی له سه ر خه لیل جوبران ده بت كه ناونیشانه كه ی بریتییه له
«ئه و قه شه یه ی شه یتانی رزگار كرد.»كه واته ئه وه شتكه ئاسان به ده ست دت، كاتك ته نھا ده كه یت، وه سف «ئازا» به زوبه یدی ئه وه نده ت له سه ره چوار پیت ده رببی، كاتكیش
نزیك پیتی ژماره یه ك ھه ر «نه زان»ه ده یت بیت پیشی ئه گه ر پویسته . پشترت له وه ی به ربه ری و یاخود پاه وان شه ره فپارز و یاخی و یه ك وه ك تیرۆریست دڵ و له قین نه زان و سوك و ناچنه ھیچیان قسه ن و ھه موویان ئه مانه وایه . پژمه ده نگی وه ك ده ربینكی چه ند گیرفانه وه . له نه ك ده بن دروست نه خۆشییه وه له وایه و نه ك ده رده چت سنگه وه له ساغییه وه ، له ش ھه ر نه ته وت بته وت و ده نگكه ، مشكه وه ، له مانا یه ك ده نگ و یه ك به یه كجار و ده رده چت، ناڵ، ناه و كۆكه پژمه و ده نگی ده رده په ڕت. ئه و كه سه ی پ مورتاح ئه مانه كۆمه ه ده نگكن ناكاته وه ، چاكی به م بووه ، سه رمای كه ده بت الوازییه كه ی و نه خۆشییه كه ی ده كات و ئاشكرای
ده رده خات.له كه كه سانه یه ئه و رۆشنبیری و پژمه ی ئه وه خۆرھه ت و خۆرئاوای خاكی عه ره بچتییه وه خۆیان له رۆشنبیری ده ده ن، پژمه یه كه كه ڤایرۆسك به ئه ندازه ی پوه كه ی زوبه یدی به سه ، تاوه كو بابه ت و پشتگیری و ھه مه ته كانی لتوژینه وه و به یاننامه و بیردۆزه و بیرۆكه و ته نانه ئیدانه كردنی مژده دان و ته نھا كه پژمه یه ك بكه وته وه . ل دیده كانیشی پوكی به سه بۆ ئه وه ی چه ندین ساڵ بیخه ونت و كه ده ربكه وت نووستوو بونه وه ركی وه ك ته نھا له راستیدا جگه له خه وو پژمه ھیچی تری نییه . عه باس ھه روه ك سه ره تاییه كانه ، رۆشنبیری ئه وه شتك ھه موو وتی: لوبنانی بیرمه ندی به یزون-ی ھه یه به وه ش پویستیان ته نانه ت له سه ره تادایه ، كه ناوبنرن، چونكه تائستا ناو نه نراون، ئه ویش له به رئه وه ی ھه ر له بنچینه وه ، سه ره تاو رابردوویان
نه بوه ، ھه موو شته كان له جی خۆیاندا ماون.محه مه د به سه ر سه ده یه ك تپه ڕبوونی دوای عه بده و كه واكیبی و مسته فا ئه مین و ھودا شه عراوی و یاخود ماون، له جی خۆیاندا بوستانیدا، شته كان پش جگه كه ی خۆیان، تاوه كو خه كی به ده نگی
یه ك ده ھۆڵ ھه په ڕت و به یه ك چه په ش له جوه یاخود خۆیاندان، له جی ھه ر شته كان بكه ون، شتك پش ئه وه ش، ماده م ئمه به نووسینه كانی نایه پمان حسنه وه ته ھا عه بدوله زاق و عه لی سه ده ی بیسته وه ، كه قسه وباسكی زۆر له باره ی ھه ردوو كتبه كه یانه وه «االسالم و اصول احلكم» الجاھلي» كه وته وه ، دوو كتبه كه و الشعر و «في
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ته نھا پژمـــه یه که ته نھا ده نگی پژمه یه و ھیچی تر، ئه وه ی له باره یه وه وتراوه . ئه وه جوانترین و ئاسانترین جه نگه به الی رۆشنبیرانی پرۆژه ی پوی
ناوچه كه و ھه روه ك به الی دژه كانیشیانه وه .
33
له بایهخی ئهو كه دهقی وتاركی رهتكردۆتهوهپاش ئهوهش لهبری كهمكردۆتهوهو كاره ساتهیفه رهنسای ھاووتیانی به داڕمانهكه له رۆژ ١٠
جیھانه». كۆتایی «ئه مه وتوهساركوزی سیاسییهكانی بیروباوهڕه له یهكك«ویستن» دهن پی فهرنسییهكان كه ئهوهیه به تهنھا دهتوانت ھهیه بهوه باوهڕی واته دروست شتهكان لهسهر كاریگهری ویستن
بكات.
مانشتهكان قۆرخكهریفهره نسا سهرۆكایهتیكردنی كۆتاییھاتنی دوایساركوزی پدهچت ئهوروپا، یهكتی بۆدووربكهوتهوه، لهبهرچاو بت گران بهالیهوهمانگی كانوونی دووهمدا له یهكهم ھهفتهی بۆیهكۆمهك بلرو تۆنی لهگهڵ كۆنگرهیه كچاوهڕوان دهكاتو ساز جیھانیدا بیرمهندینیساندا له مانگی فهرهنسا جاركی تر دهكرتیهكگرتووی سهركردایه تی ریزی بچتهوهزیاد كه ئهتهسییهوه باكووری ھاوپه یمانیكشانهوهی سهرۆك سهرده می ٤٠ ساهو له لهھهلكی ئه مانهش داباوه، لی دیگۆلهوه شارلتر جاركی دهدهن ساركوزی به نموونهییئهو ھهمیشه رۆژنامهكان. مانشتی ببتهوه بهبایهخ جی كه بكات كارك كۆمه ه ئامادهیه
نه بت. جهماوهریشی ھه رچهنده بت،جدی به زۆر ساركوزی ئستا ترهوه لهالیهكیكه یاسایانه دایه ئهو داڕشتنهوهی ھهوی لهراگهیاندنی ھۆكاره كانی به پهیوهندییانفهرنسا، له ھهیه بیستراوهوه بینراوهو به حكومییانهی تۆڕه ئهو سهرۆكی لهمهودوالهالیهن سهرۆك ناسراون تهلهفزیۆن «فرانس»عهجزه ئه و سهرهڕای دادهنرن. كۆمارهوهفهره نسا دهركه وتووانهی بهسه ریهكهدا زۆرولهو ساركوزی دهنانت، بهده ستیانهوهسای له كه نهبۆوه پاشگهز خۆی بهنانه یپوپاگهندهكان البردنی به سهبارهت رابردوودا
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
32
نوده وه تی
به درژایی س مانگ نیكۆال ساركوزی سه رۆكی فه ره نسا به ھاووتیانی فه ره نساو ئمه جیھانه ی ئه م ده ووت جیھانی ئه وروپاو به ره و كۆتایی ده چت. به چه ند ده سته واژه یه كی شاعیرانه ھۆشیاری ده دا له روودانی كاره سات، ھۆنراوه كانی ھاوشوه ی ده سته واژه یه كی چه ند ھۆشیاری كه ١٩دا سه ده ی له ئارنۆد ماسیۆ یان خۆشی له كام «ھیچ له وه ی ده دا ئاشتی دنیابوون، یان ڕووناكی خۆشه ویستی، له ئازاره كان كه مكردنه وه ی بۆ ھاوكاری، یان قه یرانكی له باره ی ساركوزی نییه »، جیھاندا قسه تونده وه سیاسی كۆمه یه تی و ئابووری و ده كات، به راده یه ك ئه و قه یرانه «ھاوكشه كانی به ھاكان ھه سوكه وت و ده گۆڕت، جیھان گوبیستی ئه وانه ی ده ستبه ج ده گۆڕت.» ده گه ڕان كه سك له دوای ده بوون قسانه ئه م كه له و تاریكاییه دا به ره و داھاتوویه كی ڕووناكتر پیاوی وه كو ساركوزی وا بكات. ڕبه رایه تییان
پ به نیان وه ستاوه و له به رده میاندا قه ده ر چۆك قه یرانه دا ئه م له به رده م «نابت ده دات دابده ین، پویسته له سه رمان رووبه ڕووی ببینه وه ، نابت ئه م قه یرانه به ره و دواوه مان ببات، به كو ده بت وامان ل بكات به خرایی و یه كالكه ره وانه شوازه ی ئه و ئه مه ش بكه ین.» ھه سوكه وت
ساركوزییه كه پی راھاتووین.بوایه تر سیاسه تمه داركی ھه ر ھاتوو ئه گه ر زۆره كه یه وه ره شبینییه به ھۆی له وانه بوو بگومان ببوایه ته وه ، توند ره خنه رووبه ڕووی خه كیش ھه یه ره خنه له و بگرت، به م به ھیچ له نییه و راسته قینه یی ئۆپۆزسیۆنی جۆرك زۆرینه ی الیه نگره كانی یاساداناندا ئه نجومه نی ڕه ھایان ھه یه و ٥٥٪ی كورسییه كانیان كۆنتۆڵ كردوه و تا س سای تریش ھه بژاردن ناكرت.
شه رم نازانت و باشترین سه ركرده یه به نازانت و شه رم كه سكه كه ساركوزی
سروشتی خۆشی حه ز له پۆزش ھنانه وه ناكات ، بمانه وت و فه ره نسایه سه رۆكی ئه وه ی به ھۆی ئه وه ی ره ھایه ، ئازادی خاوه نی نه مانه وت بۆ ئازادییه ی ئه و ئایا ئه وه یه ، پرسیاره جی یان بۆ خراپتر باشكردنی شته كان ده قۆزته وه
كردنیان؟له ھه بوه پشكی بین ده توانین تائستا چاككردندا. رۆژنامه ی «التریبیون»ی فه ره نسی رۆژنامه نووسه له و كۆمه ك بویكرده وه ، یه كتی ھه واه كانی رومای نوده وه تییانه ی سه ركرده ی ٢٧ نو له ده كه ن، ئه وروپا سه ركرده » «باشترین به ساركوزی ئه وروپیدا
داده نن.
له ئه وروپا رگریی ده كرترگر رووبه ڕووی ساركوزی ئه وروپا ئاستی له شوازه ئه وروپییه كانین ، ھاوتا كه ده بته وه راوژكاری میركل-ی ئه نگال سه رشتییه كانی،
پیاوی مانشتھه نگاوی خرا ده نت به ره و جیھان و خه ون به رابه رایه تی كیشوه ركیشه وه ده بینت، دۆسته كانیشی له گیانی
فراوانخوازییه كه ی ده سه منه وه ، ده سه تی چواره میش به باشترینی ده زانت.
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
35 دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
له كردنیدا بهشداری له میانهی جان) (یی واشنتۆنی له بیست كۆمههی كۆبوونهوه یكردهوه پشتاست ئهوه ی ئهمریكا، پایتهختی نودهوهتی بانكی «له سهر وتی كاتكسهرمایه وتانی خاوه ن له داوا كه پویستهپارزگاری ئابووری و كه بهرپرسیارتی بكهنسهرۆك خۆیان.» ئه ستۆی بگرنه جیھان«چین ڕایگه یاند جیاباو ون چین وهزیرانی
خۆی ئهركی به كه تدایه ئهوهی ئامادهییھاوسهنگ بۆ یارمهتیدانیدا له ھهبستئهوهی بهب بهم جیھان، ئابووری كردنهوه یبگرته ئستا قهیرانهی ئهم بهرپرسیاریهتیبهشدار تیدا ئهو پیهی بهو خۆی ئهستۆی ئستادا له كه بهوهشداوه ئاماژهی نییه.تایبهتییهكانی به بابهته گرنگیی حكومهتهكهیچین وه زیرانی سهرۆك ده دات.» خۆی ناوخۆی
بكی خاوه نی چین ئستادا له ھهرچهندهئستاش ھهتا بهم یهدهگه، پاره یهی له زۆركشهی چه ندهھا سه ندووهو گهشه وتكی دهبت كه بۆتهوه رووبهڕوو ناوخۆیی لهنوان بدۆزتهوه ، بۆ گونجاویان چارهسهری
نوێ جاده ی ھه ه بجه ، شارۆچكه ی بۆ ھه بوو شارۆچكه ی شونی گه یشتۆته عه ربه ته وه له سه یدسادقی ئستا، پاشان له دامنی شاخه كه ی به شه وه ، دوو به بووه سه یدسادقه وه ناو (شانه ده ریی)، گونده كانی : ناو به به شكیان بۆ رۆیشتووه (ناپارز)دا (دۆه سوور)و گونده كانی : ناو به تریش به شه كه ی پنجون، (كله و (ناوگردان) كۆن)، (سه یدسادقی
سپی)دا رۆیشتووه بۆ ھه ه بجه .
كه ی یه كه م به ردی بناغه ی دانرا؟(ئامین ناوی به ئافره تك (١٩٤٥) سای پرده كه ی له سه ر كوردستانی )، كه (چه قان) سه رچه می
ئستا
43
تری شارۆچكه كانی پچه وانه ی به مژوویه كی سه یدسادق كوردستان، درینی نییه و له سای (١٩٤٦) یه كه م مای تدا شارۆچكه یه ئه م مژووی كفه ی دروستكراوه و (١٩٣٤) سای كه پده كات، ده ست له ووه دروستكردنی پۆژه ی عیراق حكومه تی جاده ی بۆ شارۆچكه كانی ھه ه بجه پكرد، ده ست پنجون و ئه گه ر چی پشتریش رگه یه ك توله
هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
42
بناسه شونه ئهم
شارهزوور پایتهختی سهیدسادق،شارهزووردا دهشتی ناوجهرگهی له گهورهیهو شارۆچكهیه كی سهیدسادقحسابی شارهزوور پایتهختی به خهكی ئهوهشه لهبهر ھه ر ھهكهوتووه،
كه به نداوی ده ربه ندیخان دروستكرا، كاریگه ریی ھه بوو، شاره زوور ده شتی له سه ر پۆزه تیڤی مانی بیری بۆ سوودی به نداوه ئه و ته نانه ت له وه ی جگه ھه یه ، سه یدسادقیش شارۆچكه ی ده ڤه ره كه بۆ ماسییه سامانی سه رچاوه یه كی خاوه نی ھه روه ھا سه یدسادق. به تایبه ت به كه ئاغا)یه ، سوبحان (سه رای سه یرانگای تا حه فتاكان سانی ناسراوه ، (سه راو)یش شاره كانی سه یرانی جگه ی ھه شتاكان كۆتایی داخه وه به بوو، ناوچه كه و سلمانی ھه ولرو ئستا بووه ته سه ربازگه و جگه ی تۆپ و ده بابه و
دیمه نی ھاوینه ھه واری له ده ستداوه .
چه می چه قانناوه ڕاستی به كه چۆمه یه ئه و چه قان چه می
و ده بت تپه ڕ سه یدسادقدا شارۆچكه ی شارۆچكه كه ده كات به دوو به شه وه ، ئه م چه مه (جۆمه ره سیی )دایه ، گوندی له سه رچاوه كه ی چه وتان، (كۆیتان، گونده كانی : ئاوی پاشان ده چته وه ه سمت)ی و تووتاقاج دۆه سوور، سه ر، له ناو سه یدسادقیشدا ئاوی جۆگه ی (كه نی زه رد)ی ده ڕژته سه ر، پاشان به ناو شارۆچكه ی ده ریاچه ی ناو ده ڕژته و ده ڕوات سه یدسادقدا
سیروان (ده ربه ندیخان).ھه یه ، جوانی سروشتیی دیمه نكی چه مه ئه م شارۆچكه كه ی ئاوه ڕۆی ئه وه ی به ھۆی به م و بۆن سه رچاوه ی بووه ته ده چته سه ر، ناشرین جوانی چه مه كه ش دیمه نی و نه خۆشی بووه ، چه ندین ساه حكومه ت به ن ده دات كه له ھه ردوو به ری چه مه كه وه ئاوه ڕۆی سندوقیی لبدات و دیواریش بۆ چه مه كه دروست بكات، تا ھه م سروشتی شارۆچكه كه جوان بت و ھه م له دانیشتوانی تائستاش به م نه خۆشی دووربن، به نه ئه و جبه جكردنی چاوه ڕوانی ناوچه كه
ده كه ن.
راپه ڕین و قوربانییدانله نزیكه له به ر ئه وه ی شارۆچكه ی سه یدسادق زنجیره دامنی كه وتۆته ئرانه وه و سنووری النكه ی (سورن)ه وه ، سه ركه شی شاخی گون و نوێ ئه یلول، شۆڕشه كانی : ھه موو لكردووه ، رووی كاره سات به رده وامیش بووه ، به رده وام عیراق دواییه كه كانی له یه ك رژمه وه ك كردووه ، دانیشتوانه كه ی له كوشتاریان سانی : (١٩٦٣ـ١٩٨٢ـ ١٩٨٧ ). كاتی شه ڕی ئران ـ عیراق له سای ـ١٩٨٠ـ ١٩٨٨ ھه شت سانی بووه ، له سه ر ئرانی تۆپبارانی ساڵ دژ جه ماوه ریی راپه ڕینی (١٩٨٧ (١٩٨٢ـ ئاگرو به رژمیش به رپاكرا، تدا به عسی به ئاسن وه می دایه وه و چه ندین كه سی سیڤیلی كیمایابارانی پاش دواتریش شه ھیدكرد. تدا كرد ده ستی به عس ھه ه بجه ، شارۆچكه ی له و سه یدسادق شارۆچكه ی ورانكردنی به به ره و ماه كانی ئه وه ی پاش (١٩٨٨/٣/٢٠)(نه سر) و (باریكه ) ملكانی : زۆره ئۆردوگا رووخاند شارۆچكه كه ی ته واوی رۆیشتن، نه ھشت، پوه به خانوویشی یه ك ته نھا و بۆ گواسته وه خۆه كه شی زۆربه ی ته نانه ت رگه ی له سه ر سپیكه )، (كانی گوندی نزیك سای راپه ڕینی پاش عه ربه ت. ــ سه یدسادق
هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
سه یدسادقیان تر جاركی ھاووتیان (١٩٩١)ئاوه دانكرده وه .
بزافی رووناكبیرییخاوه نی دروستبوونییه وه له ھه ر سه یدسادق زۆر بووه ، رووناكبیریی بزووتنه وه یه كی له وانه : ھه كه وتووه ، ل رۆشنبیری پیاوی محه مه دی (مه ال شه ھید شۆڕشگ نووسه ری شه ھید شاعیری ھه ردوو شاره زووریی)، (حه مه شوان) و (ڕیشه ی بسامان) و شاعیرانی جگه خامۆش)، حه سه ن و (قانیع كۆچكردوو (وه لی به ناوبانگ شاعیری گۆڕی له وه ی كۆمه ك ئستاش ده گرت، له خۆ دوانه )ش نووسه رو ژماره یه ك و رۆشنبیریی سه نته ری
رۆژنامه نووسی تدایه .گۆڤاری شارۆچكه له و میدیاش به سه باره ت (شاره زوور)، رۆژنامه ی (سه یدسادق)و رادیۆی سه ربه خۆبوون ئه ھلیی ده نگی س (په روانه ) و ماوه یه كی باش خزمه تیان كرد، به م به ھۆی گرفتی داراییه وه ھه رسكیان راوه ستاون. تیپی شانۆی (نالی)و (یانه ی وه رزشی سه یدسادق)یش
ج په نجه یان له شارۆچكه كه دا دیاره .زۆر سه یدسادق شارۆچكه ی جوگرافیای به خرایی زۆر بۆیه ھه ر گرنگه ، و ستراتیژیی فراوانبووه ، سه یدسادق جگه له وه ی له ده شتكی پان و به رییندا ھه كه وتووه ، مه به ندی پكه وه سلمانی ، شارۆچكه كانی : شارو به ستنی شه ھید، ھه ه بجه ی پنجون، عه ربه ت، ھه ورامان، ناوچه كانی : تازه یه و ھه ه بجه ی شلر، شاره زوور، شارباژر، پكه وه گرده دات و له ناو جه رگه ی ھه موویاندا وه ك شارۆچكه یه كی گه وره و ستراتیژ دروستبووه ، ئشتاش ژماره ی دانیشتوانی به رده وام له زیادبووندایه ، ته نانه ت زۆره ، خراو ھنده بوونه كه ی زیاد رژه ی نا به سه یدسادق شاره وانی سه رۆكایه تی دابینكردنی فریای و ده كات وه سفی ئاسایی
ناكه وت. خزمه تگوزاریی ژماره ی دانیشتوانی له سای (١٩٧٧) (٧٨٩٥) كه س و سای (١٩٨٧) (٢٦١٩٣) كه س بووه ، و ھه زار (١٣) ماه كانی ژماره ی ئستاش
دانیشتوانیشی (٦٥) ھه زار كه سه .سه یدسادق له رۆژی (٢٠٠٧/٢/٢١) و له سه ر بیاری ئه نجومه نی وه زیران پله ئیدارییه كه ی له
ناحیه وه گۆڕدرا بۆ قه زا.سه یدسادق ـ سه ح ساالر
44
ناونرا پیاوچاكهوه ئه و ناوی به شارۆچكه بهعهباسی شخ برای سهیدسادقه ئه م سهیدسادق،
سلمانییه. شاری عهباسی شخ گهڕهكیئامز له شارۆچكهی ئهم كه شارهزوور دهشتی له زهوییه دووه م جیھان ئاستی لهسه ر گرتووهكالیفۆڕنیا دهشتی بهرھهمهوه، و بهپیتی روویدووهم زهویی بهپیتی و دهشتی شارهزوور یهكهم(گهنم، خهله شارهزووردا دهشتی له جیھانن،شووتیی، تهڕهكاڵ: و (چهتووك) برنج و جۆ)بهرھهمهكانی و بام و باینجان تهماته، كاهك،سهوزه بستهو كونجیی ، پهموو، وهك: تری
دهچنرت.
ئاووھهوا و جوگرافیاھاویندا وهرزی له به گشتیی شارهزوور دهشتی
سهیدسادقهوه، شارۆچكهی ناوبازاڕی دهكهوتهكوخكی قامیش و قوڕ به دادهنت، چایخانهیهكدهفرۆشت، تدا چای و دهكات دروست بچوكو قۆریی په شدا و پووش لهناو ئوارانبۆ دهڕواتهوه خۆیشی دهشارتهوه و پیاهكانیئهو تا چونكه (ناوگردان)، خۆیان گونده كه ینهبووه، تدا تهنھا ماكی سهیدسادق كاتهشدزراوه، قۆرییهكانی پیاهو زۆرجار ئهوهی لهبهرپیشهكهی له واز ماوهیهك پاش ئهویش ئیتر
دهھنت. خۆیئهحمهدی مای (١٩٤٦) سای له پاشترمایان سوور نه ویجانه برای حهوت و سۆفییئهم بناغهی بهردی یهكهم و سهیدسادق دته لهسهر سۆفیی ئهحمهدی دادهنن، شارۆچكهیهدادهنت، چایخانهیهك سهیدسادق پردهكهی لهوێ ھه هبجه و پنجون ئۆتۆمبیلهكانیدهبت، دروست شارۆچكهكه وردهورده و الدهدهنزۆر دهبت ستراتیژیی جگهكهی ئهوهی لهبهرنهگهیشتبووه تهمهنی ھشتا دهبت، فراوان زووكرد سهیدسادقی گوندی حکومهتی ساڵ، (١٠)له مه لهکیه ئیدارهی به نووسراوکی (ناحیه) بهبه بوونی ناحیه به بیاری (١٩٥٥/١٠/٢٢) رۆژیبهڕوهبهری یهكه م دهرچوو. (شارهزوور) ناویبووه، پاشان زهكی) ساح (سهحهدین ناحیه عهبدولقادر جهمال و قهساب قۆجه (موحسینبهڕوهبهری سیهم و دووهم كهركوكیی)
زستاندا له ھهیه، گهرمی تاڕادهیهك كهشكی له زۆرهی بهفره ئهو بهھۆی ھهیه، وشكه سهرمای ھهورامان، شنروێ سورن، زنجیره شاخهكانی:دهوروبهری شاخهكانی خوارهوهشی بهشی له ورووی له دهبارت. دهربهندیخان و قهرهداغمانگهكانی لهنوان و مامناوه نده بارانبارینهوهزۆرجار دووهمیشدا كانوونی و یهكهم كانوونی
كشهیه ئاسانتره. چارهسهری ئهمبوونم «سهرهتای ده محهمهد مامۆستالهوهی بووم تاقهت ب زۆر مامۆستا، بهئستا بهم بمنمهوه، بتوانم الدكان لهچوومه ماڵ له كه رۆژ یهكه م راھاتووم، لیناخۆشه، لهالی دایكم كرد ھهستم دهرهوه خهم دایه وتم ئهو ددانهوهی بۆ منیشسای س دوو دهچم سه تی به مهخۆ ساكی دمهوه ، منداهوه س دوو به دیكهئستا ھنا، ژنم خۆمان الدكه ی پچوو لهسهردان كه به ھهر كچكم ھهیه، و ٢ كوڕشتهی ئهو ده دایكم، پم دهچمهوه الی
راستی.» بوو به گاتهت دهزانی بهسدیق عهلی ــــ ھهفتانه
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
تهواوی به كۆچكردن ھهنگاوه كانیرابردوو سای چهند پچهوانهیشارهكان به رهو ٢٠٠٣ خهك تا كه بۆتهوه ،پهراوز كۆچه ئهو ھۆكاری ڕهنگه دهھاتن،بووب له خزمهتگوزارییهكان الدكان خستنیكشتوكاڵ بۆ كهرتی پالنی حكومهت نهبوونی وپچه وانهكهش كۆچه بهم ئاودری، وبهكو نییه، الیهنانه ئهو باشبوونی لهبهر
و نابیت ماڵ جوانی شتكی ھیچ خاوهنیدابین بۆ منداهكانت بژوییهكی باش ناتوانیدهرچووی قسهی خوندكاركی ئهوه بكهیت»،سۆران بچم له داوه «بیارم و وتیشی زانكۆیهمامۆستاو ببم به مرگهسۆر چۆمان و له یانبهكرێ خانویهك بنم، مامۆستاش ژنكیپهیدا پارهیهكی باش ساڵ دوای چوار دهگرم
دهگهڕمهوه». ئینجا دهكهم،
46
ئاراسته
گهڕایه وه به س منداهوه و رۆیشت سهتی بهكردنی دروست پگهیاندن و پهناگهیهكه بۆ
گهنجیدا. تهمهنی له سهربهخۆ كیانكی
خود بنیاتنانهوهیھه ولر دیكهش له ١٠ سای و بت «ئهگه رچهندی مانگانهش بكم، خانویه ك ناتوانم بمكری بدهمه ھه مووی ده ب وهرده گرم، مووچه شتهكانیشهوه ھهموو لهسهرووی خانوو،
گهشدان، ئایندهیهكی سازكردنی ھهوی مرۆڤهكانیش له سهختبوون دهڕوات، بهرهو ژیان بژوی ھهنگاوهكانیدهبینن. سهربهخۆوه به ماكی خهون دهكات، گهنجهكانیش دهست پ ھالنهكه یهوه له باندهیهك بهختهوهری
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
49
ھۆنگ كۆنگ، چین: كردنه وه ی گه وره ترین پشانگای یاری و بووكه شووشه له ئاسیا به
به شداربوونی دوو ھه زار كۆمپانیا له ٣٧ وته وه .
سیدنی، ئوسترالیا: ھه ره می پكھاتوو له مرۆڤ، یه كك له كاره كانی (لو گراند سیرك) كه له ئۆپرا ھاوس نمایشكرا.
ن ی س و.
ئه مریتسار، ھیندستان: ئه ندامكی له شكری سیخ كه جه مه دانییه كی ٢٥٠ مه تری له سه ركردووه ، له یادی ٣٤٣ سای له دایكبوونی (گورو گۆبه ند سنگ).
هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
فــۆتـــۆستــۆری
نمایشی شاشهی ژاپۆن: تۆكیۆ،JVC كه كۆمپانیای دی سی ئئه ستووریی ٧ ملیمهترو ٣٢ ئینجهودیقهكهشی ٥ كیلۆگرامهو كشهكهشیبهرزه. زۆر
جۆره بهو مژووهكهی كه وتكدا له باشه نهبت، رهخنهیی كلتووركی خاوهنی و بتله ھهم و زانكۆكانی له ھهم ئستاشدا لهرۆژنامه له ھهم چاپكردنی كتبی و دهزگاكانیرهخنه ھهبت، زۆر پشوییهكی گۆڤارهكانییدا و
بكهین». بۆ كهمبوونهوهی كاری ھۆشمهندبین ودوورنیم «من وتی: دووریهكهشیهوه لهباره ی ئهوبهردهوام ساكه چهند ماوهی بۆ شانۆو لهدیاره بهم ھهبووه، ئهده بیم ھونهرییو كاریئستاش كهمهو راگهیاندنهوه به پهیوهندیم منگشتی راگهیاندنو نوهندی پهیوه ندییهكانیپهیوهندی لهسهر كوردستان ژیانی بوارهكانیھهرچهنده خزمایهتییه، ھاوڕیهتیو ناسیاویولهالیهن به سهركردنهوهم چاوپكهوتنو بهردهوامراسته ھهیه، تهلهفزۆنهكانهوه رۆژنامه و گۆڤارو من بۆ ھه یه كه ئهوهی بهم نییه، ئه وه ندهبیر منی دهكهم ھهركهسك سوپاسی بهسهوبه سهری راستگۆییهوه خۆشهویستیو به بووهو
كردوومهتهوه».(داستان، منداه س دایكی ئستا فرمسك
شانۆكار فرمسك مستهفا
نیشتمان بۆ پهرۆشی
57 هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
به پی راپرسییه ك كه كه نای (ئم تی ڤی ) كردبووی ، سای بۆ گۆرانی ئه ستره ی كردنی ده ستنیشان بۆ ره گه ز به (ریحانه )ی میللی گۆرانیبژی ،٢٠٠٨التینی گۆرانیبژی ئه ستره ی وه ك به ربادۆسی
ده ستنیشانكرا.ئه ستره ی باشترین بووه ھه روه ھا ڕیحانه میللی له ئه مریكا، ھه ر له مسادا كۆی فرۆشی
ئه لبومه كه شی گه یشته ٢١ ملیۆن دانه .
ره یحانه ی میللی
دزه كه ) چل و بابا (عه لی چیرۆكی نییه كه سك نه ناست، به م له روسیا ئه م چیرۆكه تایبه تمه ندییه كی ئه و رۆژھه تییانه و خۆشویستنكی ھه یه ، گه وره ی كه روسیادا له واقیعك به بووه كالسیكییه ئه دا خرا زۆر وه مده ركی رووسه كان دی گوچكه و بن بۆ چیرۆكه رۆژھه تییه كان، ئه مه ش به وه ی زۆر په یوه ستن به نه ریته په روه رده ییه كانی خۆیان و له ئه نجامی كاریگه ری گه وره شاعیرانی وه ك (پۆشكین، كوبرین) بولغاكوف، بونین، تولستوی ، یسینین، له سه ریان. شانۆی عه لی بابا كه (بنیامین سمیخوف)ی ده رھنه ره كه یه تی و به رای خۆشی باشترین شانۆیه تی و نمایشكراوه (ئیكسبرومت) شانۆی له سه ر كه (لیودمیال ایفانوفا) رۆلی سه ره كی تدا بینیوه . نھنی سه ركه وتنی ئه م شانۆگه رییه له تكسته نایابه كه یدایه ئامزانه یه نوكته ئاسان و ئه وه نده به رۆحكی كه جگه له و میوزیكه به كارھاتووه ی كه بیرچوونه وه یان ده كه ن كاره كته ره كان له وا ئه مانه ھه موو قورسه، بواو متمانه یان به خۆ ھه بت، که به رۆكی شانۆیی
. نوه ھا ھه ستی ته واوی بینه ران بله رز
شانۆی (عه لی بابا) له روسیا
ھـــونــــهر
56Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
به رھهمه له ئاگابوون به زیاتر بۆھونهرمهند، نویهكانی ھونهرییهپوهكردو پهیوهندی (ھهفتانه) گۆڤاریدوای كه زانیمان و پرسی كاری نوترین لهناوی كه نویهكهی سیدییه بوبوونهوهییهكك توانیویه تی زۆر ھهوكی به (سكا)یه،گۆرانی نویهكهی، سیدییه گۆرانییهكانی لهو ئاواز له گۆرانییه ئهم بكات، كلیپ (ژان)لهالیهن ونهگرتنی كاری و خۆیهتی ھۆنراوهی مۆنتاژی كاری كراوه، بۆ عهبدووه مهریوان ھهریهك ، خالیدهوهیه كوردۆ كلیپهكه ش لهالیهنشاریۆ كاری نهبی كاروان و عارف شكور لهكلیپهكهش و كردووه به رھهمهكه یان كرنی وسهرجهم (خاك)، تهلهفزیۆنی بهرھهمی دهبتهله شارباژ ناوچهی له كلیپهكه دیمه نهكانی
ونهگیراوه. (وهندهرنه) گوندیوتی: نویهكهیهوه كلیپه لهبارهی جهزا حهمه كارهكانی له نوان ھه یه زۆر «جیاوازییهكیپشووم، ئهوانهی لهگهڵ بهراورد به ئستامرووی له جیاوازییهكان زیاتر بم دهتوانمئستا چونكه ئاوازهوهیه، و ھۆنراوه و مۆسیقا له زۆر جیاوازتره ئاوازهكان مۆسیقاكان و كاری پشكهوتووترن ئامرهكان لهبهرئهوهی پشوو
كار و لهبرهودایه زۆر تۆماركردن ته كنیكی ورووی له كردووه بهرھهمهكان بۆ ته واوی ئاسانی جیاوازییهكی ھهربۆیه بوونهوه، پوخته و پاكی
خۆشهویستییه؟ ئایا ھونهركردن، و وتنھهیه، جۆری خۆشهویستی «بگومان وتی: خۆشهویستی و دایك و خاك خۆشهویستیخۆشه ویستی خۆم وهك من ھهیه، بهم ھاوسهرئهمانه ھهموو سهرجهم پیرۆزترهو ال له خاكمھونهركی بهردهوامبوونی بۆ ھشتۆتهوه منی
کارهکهمهن کرد به دیکۆدرامیبه كه پداین خۆی ونه ی ھهندك د.به كردوو یهك رهفیق ونهگری گرتبووی، مندایئهمانه واته گرتبوو، گشتی باخی ونهیتوانیمان ئمه كه كهمبوو زۆر شتی كۆمهكزۆری به له بهرئهوه بكهین، لهسهر كاریدیكۆدرامی به ئهوهی سهر برده پهنامان
ھونهرمهند كه بكه ین، كارهكه
دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
5458
سینهما
گوڵ" له "پیاوك
كۆنترین یه كك له گشتی، كه باخیری له شارهیه ئهم باخهكانی مژووی باسی دیكۆمنتارییهوه فیلمكی ده ت پمان دهكات، بۆ شارهمان ئهم
مامۆستا و ئهندازیار و دكتۆر ئهو ھهمووشارهكهتان كهسایهتییهكانی سهرجهم وسهعییان مندا باخهكانی ناو له رۆژانكسهرجهم كۆكه رهوهی منیش ھهر كردووه،
شارك دروستبوونی پداویستییهكانی رهنگه نهبت سهوزایی و باخ گهرچونكه تدا دهبت، شاره كهمووكوڕی دنیاییهوه ئهو و به نهبت تهواو
كهشه و جوانی بهب شارك پاك، ژینگهیه كی بهب دهبت دروست شاركکۆن سلمانی شاری باخچهكان و ژردرهختهكان، ناو جوانهكانی و رۆمانسیو كلتووری دهگه یته مژووی بهھۆیانهوه كه شتانه ی یهكك لهو بۆیه نییه،
باخهكانییهتی. ئهویش شارهکه رۆشنبیری
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ئهوڕهحمان مام ڕاستهقینهی ونهی چهپ: الی
61
خانمان
هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
پستی له سه ر ته مه ن ھیی ده ركه وتنی و چرچی له ده وری چرچی به تایبه تی، ڕوو یان ده موچاو ھه ردوو چاوه كان دیارده یه كه له گه ڵ زیادبوونی ته مه ن دروست ده بت و گه شه ده سه نت، بۆ ئه وه ی خۆت بپارزیت له ده ركه وتنی ئه م دیارده یه له سه ر ڕووی ده م و چاوت و نه ھشتنی، وا چاكه په یه وی ئه م خانه بكه یت: یه كه م خای كاریگه ر دووركه وتنه وه له جگه ره كشان و ته نانه ت ئه و شونه ی جگه ره كشی تدایه ، دووه م خۆنه دانه به رتیشكی خۆر، یه ككه له ھه ره خاه گرنگه كان كه مانه وه له به ر ده م تیشكی له ناو ماوه ی (١٠) خووله ك ده بته ھۆی بۆ خۆر، كه مبوونه وه ی كه ژرپست (كۆالجین)ی چوونی چرچ و بوونی دروست ھۆی ده بته مادده یه ئه م دیكه گرنگی خاكی ھه روه ھا ده موچاو، لۆچی كه شه ووڕۆژكدا له باش ماوه یه كی بۆ نووستن
گرنگی خاكی نه بت، كه متر كاتژمر (٨) له ئه م ده ركه وتنی دره نگ له ھۆكاره ئه ویش كه تر تدا جۆراوجۆری واچاكه خوارده مه نی دیارده یه ، بكرت و ژه مه كان به میوه و ھه موو جۆره كانی سه وزه بیبه ری (پرته قاڵ ، به تایبه تی بكرت ده وه مه ند شیرین، شیلك)، بۆ ئه و خانمانه ی بۆدره ی ئه ساس به كار ده ھنن پویسته له كاتی به كارھنانی بۆدره ی به دوور چاوه كان پشتی واتا برۆیان، ژر ئه ساس بگرن له و بۆدره یه به به رده وامی كرمی چه وركردنی ده وری چاو له نو جانتاكانیان بت و له كاتی چوونه سه ر كار و بۆ ماوه ی چه ند جارك ده وری چاوه كانی ده بته ئه م ماسكه به كارھنانی بكرت، پ چه ور بنه بكردنی چرچی و خه تی ده وری ھۆی نه ھشتن و الی تكه ه یه ی له م پكھاتووه كه چاوه كان
خواره وه :
ماسكی شانه ی ھه نگوین و رۆنه كه ره شانه ی تكه وكردنی له پكھاتووه ئه مه ش ھه نگوین كاكاو و ڕۆنی گوز و ڕۆنی ھه نگوین و له گه ڵ زه یتی گوزه ر له ناو قاپكی پاك و گه رم كردنی بۆ ماوه یه ك ھه تا ھه موویان به كه وچككی تكه ه یه ئه م پاشان ده كرت و تكه و دار به پی پویست ئه خرته سه ر شاشكی ته عقیم كراو و ده خرته سه ر ئه و شونه ی چرچی و خه تی ئه م خوله ك (١٠) ماوه ی بۆ كردووه ، دروست تكه ه یه ی له سه ر داده نرت و پاشان به ئاوكی بۆ سارد، ئاوی به ئینجا ده شۆرت و شله تن ئه وه ی ئه و پسته توند و تورت بته وه ، واباشه ئه م ماسكه بۆ ماوه ی ٢ جار له مانگكدا به كار
بھنرت.كه نار بایز
خۆت بپارزه له چرچی ده موچاو
5460
سینه ما
زاھیر غه ریب توانی رۆی مام ئه وڕه حمان له ببینت. فیلمه كه دا
ھاوڕێ ، له باره ی كه سایه تی مام ئه وڕه حمانه وه وتی فیلمه كه یه سه ره كی پاه وانی كه ئه م بووه ، دسۆز زۆر «كه سایه تییه كی پیاوه یه ك كچی ھه بووه ، ئه وه نده باخه كه ی خۆشویستووه وتویه تی دره خته كان كوڕمن و گوه كانیش كچمن، ئه م پیاوه خه كی ئران بووه و كورد نه بووه ، كه ھاتۆته عیراقه وه ، ،سه ره تا چۆته به غدا و پاشان چۆته موسقادر ئاغاش كه سه رۆكی شاره وانی ئه وكاته ی شاره كه وه و ھناویه تییه بووه ، سلمانی ئیمتیازاتكی زۆری داوه ت تابتوانت باخه كه شوازی له سه ر باخه كه ی بكات، دروست ئرانی دروست كردووه و له وكاته دا گه وره ترین باخ بووه له عیراقدا، ئه م پیاوه توانیویه تی په روه رده باخه كه ی شوه جوانترین به بكات، ھنده باخه كه ی خۆشویستووه كه له چوار س عیراق حكومه تی ١٩٨٢دا سای له ڕۆژ تاس ئه ویش بیبوویه وه ، داری ماه وه گریابوو، وتبووی ئه وان شه ش كوڕی منیان ئیعدام كردووه ، مام ئه وڕه حمان پش ھه بووه و ئرانی ژنكی سلمانی بۆ ھاتنی ھناوه ، ژنكی لره سلمانیش ھاتۆته كه كه كچكی له و ژنه ھه بووه ، ئه وان له سای ١٩٨٢دا حكومه تی ئه و كاته ی عیراق ره وانه ی
ئرانی كردونه ته وه .»له باس گوڵ له باخك دیكۆمنتی فیلمی مژووی دروستبوونی باخی گشتی ده كات له سای ١٩٣٧ه وه و ئاماژه به تچوونی باخه كه پرۆژه كه ی سلمانی شاره وانی كه ده كات ده كات له وه باس ھه روه ھا ئه نجامداوه ، چۆن دانراوه و شونه كه دیزاینی چۆن كه نه مامه كان گه وره كراون، جگه له وه ی له گه ڵ بیره وه ی ئه و كه سانه دا كه له باخی گشتیدا سه عییان كردووه و له باخه كه دا ماونه ته وه و كه سانه ی ئه و و كردووه سه ردانیان رۆژانه ناسیوه ، ئه وڕه حمانیان مام له وكاته دا كه یاده وه رییه كانی دروستبوونی باخه كه و رۆی باسی ده گنه وه ، شاره كه دا له باخه ئه و و كچان سه رده مانكدا له كه ده كه ن ئه وه كوڕان نه یان توانیوه بچنه باخه كه وه و رۆژانی ژنان و كچان به تایبه تبووه چوارشه ممان له وشه وه شاره زای زۆرك له مژووی شاری له باخه كانییه وه ری له و ده بین سلمانی
ڕوانین له باخی گوڵ
ونه یه ک له سه رده مه ڕۆمانسییه که ی باخه وه
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
63 دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
62
خانمان
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
ده توانین په پووله بكه ینه ھما بۆ چه ند شتكی جوان و ناسك و پاكی. وادیاره و دینیگه ن كۆلت وه ك جیھان، به ناوبانگه كانی دیزاینه ره و جلوبه رگ خانه ی تیبی و دایان ڤۆن فورستنبرگ و بادگلی میچكا، له سه ر ئه وه رككه وتوون كه ئه و جلوبه رگانه ی بۆ وه رزی به ھار/ھاوینی ٢٠٠٩ دیزاینی ده كه ن، به الیه نی كه مه وه په پووله یه كی له سه ر بنیشت، ئه مجاره وه ك ھمایه ك بۆ جوانیی و رۆحی كچانه
و توانای خۆگۆڕین. ئا: ڤینیار رواندزی
ساــی په پــووله
65 دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
درژتر و زیاتر.دهتوانرت ھناوه، بهكاریان تهكنۆلۆژیایه ئهمبۆ ژیان، بھنرتهوه سه رلهنوێ بوونهوهرانه ئهوبهستوویی. پاشماوهیی له شیردهرهكان نموونهئاژهه بهوهی دهدهن ئاماژه كاتدا له ھهمان بهممردوانهن ئاژهه له و ئستا ھهتا كراوه كان، كۆپیكهمی كه خانه یی ریشاكی له كراون كۆپی كهبهرچاو بهشوهیهكی بوونهوهرانه ئهو بوونیدهست ھلكه كهیمان ھهتاوهكو نییه، لهبهردهستدا
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
67
له دایكبوونی منداكی ٦,٩ كیلۆگرامی
٣٩ پرۆســه ی ئاسمــانی
نیازه له سای ٢٠٠٩دا حكومه تی رووسی به ده رچوونی ٣٩ و بشكنت پوانه ی ژماره ی ئاسمانی له بواره جیاوازه كاندا ئه نجام بدات.
ئاژانسی سه رۆكی بیرمینۆف ئاناتۆلی ئاسمانی رووسی رایگه یاند له گه ڵ ئه و ته نگژه ئابوورییه ی رووی له جیھان كردووه روسیا له و موشه ك ھه دانی پۆسه ی ٣٩ پالنیاندایه ئه نجام ئاسمان بۆشایی بۆ ده ستكرد مانگی ٢٠٠٨ پار سای راشیگه یاند ناوبراو بدات، ئاژانسه كه یان بۆ پوانه ییان ژماره ی ھه ر جۆره یان له و پۆسه ی ٢٧ و كردووه تۆمار ئه نجام داوه ، له سای ٢٠٠٧یشدا ٢٦ پۆسه كه پش وتانی ئه وروپی و ئه مریكا كه وتوون
له و بواره دا.كۆی ٥٪ی له «ته نھا وتیشی بیرمینۆف و بازرگانی ده ستكردی مانگی بۆ گشتیان
خزمه تگورازی مه ده نییه .»
١٣ كاتژمر دوور له ئاوماسییه كی ئاتونی «جینجر» ده توانت له ده ره وه ی ئاودا بۆ ماوه ی ١٣ كاتژمر بمنته وه و بژی ب ئه وه ی نزیكیش بت له ھیچ جۆره ئاوكه وه و كرداری ھه ناسه دان به ته واوه تی ئه نجام نه دات.
ئه م ماسییه له ماكدایه له شاری گلوسیست له وتی بریتانیا، به درژایی شه وك ده ریانھنا له سه ر بوو له حه وزی ئاوه كه ی و ھه تاوه كو كاتژمر حه وتی به یانی ب ھیج جوه یه ك
ئه وه ی ب ئاوه كه ناو خستیانه وه دواتر مایه وه ، زه وی چاالكییه كانی گۆڕانكاری به سه ردا بت.
بۆ پسپۆڕانی بواری زینده وه رزانی لكۆه ره وانی گیانداره ئاوییه كان ھه واكی زۆر سه رنجاكش ئاتوونی ماسی به ھزترین چونكه بوو،
خوله كی ١٠ مانه وه ی توانای ته نھا «جینجر» ھه یه له ده ره وه ی ئاودا.
كالیفۆڕنیا نه خۆشخانه یه كی پزیشككی كۆمه ه رایانگه یاند كه منداك له دایكبووه كشه كه ی
ئه م وته ی به پی كیلۆگرامه ، ٦,٩گه وره ترین به منداه ئه م پزیشكانه منداڵ داده نرت له و به شه ی كیشوه ری ئه مریكادا كه تاوه كو ئستا له دایكبوو تۆمار ژماره یه ئه و پشتر و بت
نه كراوه .ناویان له كشدا گه وره یه منداه ئه م لناوه ریتشاد جۆنز، پزیشكه كان ئاماژه
بۆ ئه وه ده كه ن كه به نه شته رگه رییه كی سكی له منداه كه توانیویانه گه وره دایكی بھننه ده ره وه ، چونكه نه توانراوه ببت، له دایك ئاسایی له دایكبوونی به رۆناد نه خۆشخانه كه ش به ڕوه به ری
پزیشكه ساه ٣٠ ئه و كه رایگه یاند ناجلی بۆ نه بیستووه ژماره یه ی ئه م ئستا تاوه كو و
باسه شایانی رۆژی ، یه ك منداكی له دایكبوو مندای گه وره ترین
گینیسدا كتبی له ناو كه ١٠,٢ تۆماركراوه
به واته كیلۆگرامه ، منداڵ گه وره ترین
داده نرت مژووی له
جیھاندا.
هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
نوی ڤرژنكی كه رایگه یاند نۆرتن كۆمپانیای ئه نتی ڤایرۆسی نۆرتنیان به رھه مھناوه كه تایبه ته نویه ی ڤرژنه ئه م ماكنتۆش، سیسته می به ئه نتی ڤایرۆسه ، زیاتر بۆ ئینته رنت به كاردت و .Norton Internet Security 4 ناونراوه
روخساركی و شوه نویه ڤرژنه ئه م كۆنه كاندا ڤرژنه له چاو ھه یه جیاوازی ڤایرۆسكی جۆره ھه موو گرتنی توانای ڤایرۆسه كانی جۆری ھه ردوو به ھه یه
ویندۆز و ماكنتۆشه وه .به ره نگاربوونه وه ی توانای ھه روه ھا و phishing ترسناكه كانی كۆمپانیای ھه یه ، malwareی لـــه كه رایگه یاندووه نۆرتن ده ست 2009ه وه ســه ره تــای ده كات به بوكردنه وه و فرۆشتنی
له سه رتاسه ری جیھاندا.
ڤرژنكی نوی نۆرتن بۆ ماكنتۆش
بت كۆمپانیا یه كه م ده كرا پشبینی كه بوو كۆی الپتۆپه كاندا كۆمپیوته ره فرۆشتنی له فرۆشتنی ١٤٪ی ھه موو بازاڕه كانی جیھانی بوو
له الپتۆپدا.دوابه دوای دیش Acer له پله ی سیه مدایه و
١٢,٢٪ی ھه موو بازاڕه كانی جیھانه .فرۆشتنی زۆر ھۆكاری گشتی به شوه یه كی كۆمپیوته ره الپتۆپه كان له چاو كۆمپیوته ری تردا رووی كه ده گته وه ئابوورییه ته نگژه ئه و بۆ گه وره كان كۆمپانیا چونكه كردووه ، جیھان له كۆمپیوته ره تازه كردنه وه ی له ھه موویان ته نگژه رژه به و به م وه ستان، دیسكتۆپه كان ھاووتیان سه ر نه كرده كاری ئابوورییه كه به رده وام و كینی له بوون
الپتۆپه كانیان.
له كوردستانداله ھه یه ھۆكار زۆر پانه ر كوردستاندا، ھاندانی بۆ بووه كینی به خه كی ھه رچه نده الپتۆپ، ھۆكارانه ش ئه و ھه ر جیھان خه كی له وای له كینی بیر كردووه كه الپتۆپ بكه نه وه ، به م له كوردستاندا تۆختر بۆته وه ، كاره بایی ب چونكه و كشه یه سه ره كیترین كۆمپیوته ر جۆره ی ئه م چاره سه ر بۆ كشه كه ی تریشه وه له الیه كی كردوون، كوردستاندا له خه كی ده كه ن تكه ڵ ئیشه كانیان كاریان شونی و ماڵ كاری و تكه ڵ ده كه ن، بۆیه پویستیان به كۆمپیوته ركی ھاوبه ش ھه یه له نوان ماه وه و شونی كاردا.
گه رمترین كوردستانیشدا له ئستا بازاڕ بازاڕی الپتۆپه و به شوه یه ك خه كی ئاسایی بۆ مای خۆی ناچت به الی كۆمپیوته ره له گه رمییه بازاڕ ئه م پده چت ئاساییه كاندا،
سای تازه دا زیاتر بت.شڤان مسته فا میسری
هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
لكۆینه وانه ی و ئامار ئه و ئه نجامی له پار سای ده ركه وتووه ئه نجامدراوه كه رژه ی فرۆشتنی الپتۆپ له سه رتاسه ری جیھاندا فرۆشتنی له به جۆرك كه زیادی كردووه زۆر بۆته وه ، نزیك دیسكتۆپه كانه وه كۆمپیوته ره ببته ٢٠٠٩ سای ده كرت چاوه ڕوان وا بۆیه یه كه مجار فرۆشتنی كۆمپیوته ری بۆ ساك كه الپتۆپ له كۆمپیوته ری ئاسایی دیسكتۆپ زیاتر ئیتر ئایا پرسیاركه وه ، ده كه وینه لره دا بت، كۆمپیوته ری الپتۆپ جگه به جۆره كانی تر لژ
ده كات؟له تایبه تمه نده كه iSuppli كۆمپانیای ئاماده كردنی ئامار و لكۆینه وه ی به بازاڕكردندا، الپتۆپ كۆمپیوته ری فرۆشتنی كه ده ریخستووه زۆر زیادی كردووه گه یشتۆته راده یه ك كه نزیك له دیسكتۆپ كۆمپیوته ری فرۆشتنی له بۆته وه چاره كی كۆتایی سای ٢٠٠٨دا، ھه مان كۆمپانیا به ره و رژه یه ئه م كه ده كات ئه وه پشبینی كۆمپیوته ری سه رو بگاته و بچت به رزبوونه وه تاوه كو ژماره یه ئه م زیادكردنی به م ئاسایی، ئاستك ده بت كه خه كی ته نھا بۆ كۆمپیوته ره كه سییه كان پشت به الپتۆپ ده به ستن، واته ئه م رژه یه ده وه ستت، چونكه فرۆشتنی كۆمپیوته ره و گشتی شونه بۆ گرنگه ھه ر دیسكتۆپه كان كۆمپانیاكان، ھه ر بۆیه ئستا به چه رخی زینی داده نرت، الپتۆپه كان كۆمپیوته ره فرۆشتنی الپتۆپیشیان ئه وانه ی كه كاته یه ئه و ئستا
ھه یه ھه ندێ جار ده یگۆڕن به دانه یه كی باشتر، ئه وانه ی كه كۆمپیوته ری
ھه یه خۆیان كه سیی به بیگۆڕن خوازیارن كۆمپیوته ركی الپتۆپ،
ئاست به رزترین بۆیه تۆمار ده كات.
ئاسته ی ئه و گه یشته حاه ته كه ئه گه ر به م ئه وا الپتۆپ، خاوه نی بووه زۆربه ی خه كی بازاڕی و ده منت مۆدله كان گۆڕینی ته نھا
68
ئای تی
ئاستكی له و ده چت كزی به ره و الپتۆپه كان جگیردا ده وه ستت.
لكۆینه وه ی بابه تی گه رموگوڕترین ئستا ئه م تایتی له بریتییه كۆمپانیاكان
كۆمپانیا به تایبه تی بابه ته ، كۆمپیوته ر، به رھه مھنه ره كانی تازه یان سای پالنی ده یانه وت پته وبت و نایانه وت خۆیان به دیسكتۆپه كانه وه كۆمپیوته ره چونكه بكه ن، سه رقاڵ پ باشیان بازاڕ ئه نجامه كان
نات.
ركابه رن كۆمپانیاكانیش كۆمپانیای ھه مان ھه ر كه راگه یاند» iSuppliركابه ریدا له كۆمپانیاكان و نزیكن یه كه وه له ریزبه ندی ئه مساڵ به شوه یه كی كۆمپانیاكان
جیاواز گۆڕاوه و كۆمپانیای HP بووه ته یه كه م، رژه ی فرۆشتنی سای ٢٠٠٨ی HP ١٨,٨٪ی ھه موو بازاڕه كانی جیھان بووه ، ئه وه ی چاوه ڕوان دووه مدا ریزبه ندی له د كۆمپانیای نه كرابوو
كورد دیسكتۆپه كانیان جده ھنفرۆشتنی كۆمپیوته ره الپتۆپه كان له سای پاردا به رزترین ئاستی تۆمار كرد له مژووی ئای تی ـ دا، بۆیه
ھه وسته له سه ركردن و لكدانه وه ی ھۆكاره كان، بووه ته بابه تی راگه یاندنه ئای تی ـ یه كان.
Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
71
بهم بووه، تۆپ عاشقی مندایدا له رۆنادۆتۆپی ئهفسانهی بووه. قوتابخانه له رقی زۆربووه بۆ نموونهی با بهڕازیلی (زیكۆ) پیزیكۆ عاشقی منداییهوه له ھه ر رونادۆ،رۆنادۆ بكاتهوه. السایی ویستویهتی بووهوته نھا تهمه نی كاتك و ١٩٨٨دا سای لهیهكهم به كردووه پهیوهندی بووه ، ١٢ساڵ(تنس یانهی ئهویش كه پوه تۆپی یانهیبهھرهكانی ھهرلهوكاتهیشهوه فالیقیور) كلوب
ده كه ن یاریزانه ئه م ھنانی به ده ست له به م ببه ستن، له گه ڵ بۆندی ده یانه وت و ئاماده نین بۆ ئه و نرخه . كشه ی دووه م و گرنگ نه بوونی یاریزانی جگره وه یه تی له سه ره تادا
مۆرینھۆی راھنه ری ھه وی به ده ست ھنانی درۆگبای
و كۆنه ھاوه ی یانه ی ھرشبه ری ده دا، چسی كۆتاییدا له به م
ئه م یاریزانه بیاری دا كه له یانه كه یدا بمنته وه .
تری یاریزانی دوو یانه كه ی ئیداره ی بۆیه ئه دریانۆی جی ئه وه ی بۆ به رچاوگرتوه له
دیگۆ ئه وانیش كه بگرنه وه به ڕازیلی ساه ٢٩ ته مه ن ئه رجه نتینی میلیتۆی ئه كو ھه یه و باشی زۆر ئاستكی كه
ئه فریسكا ھرشبه ری یانه ی كالیاری.
73 ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩ هه فتانه ـ
جاسم محه مه د جه عفه ر وه زیری وه رزش و الوانی عیراق ئاماده یی وته كه ی نیشاندا بۆ میوانداریی جامی كه نداوی ٢١ كه بیاره له شاری به سره و له سای ٢٠١٣ ئه نجامبدرت. وه زیری وه رزش و الوان ئاماژه ی به وه كرد حكومه تی عیراقی بۆ ده كات دروست به سره له گه وره وه رزشی شاركی ئه وه ی توانای به ڕوه چوونی رووداوه كه ی ھه بت. جه عفه ر وتی «شاره وه رزشییه كه چه ندین دامه زراوه ی گه وره له خۆده گرت له گه ڵ ستادیۆمكی گه وره دا كه جگه ی ٨٠ ھه زار بینه ری تدا ده بته وه له گه ڵ ٤ یاریگای تایبه ت به مه شقكردن و چه ندین ئوتلی نوێ و سه نته ری میدیایی. ھه نگاوه كانی ده ستپكردنی شاره كه به شوه یه كی پراكتیكی ده ستی پكردووه و حكومه ت بودجه ی ٥٠٠ ملیۆن دۆالری له سای بیاره ته رخانكردووه و بۆ ٢٠١٠ كاره كانی پرۆژه كه كۆتایی
به جده ھت.له دت ئه دریانۆ گه ڕانه وه ی دوای ئه مه ش كه ئه وه ی له گه ڵ به ڕازیل له پشووه كه ی میالنۆ شاری له درژ ماوه یه كی ره نگه ئینته ر یانه ی به ڕوه به ری نه منته وه . له و یاریزانه یه ئه م گواستنه وه ی سه رقای ئاماده كردنی روشونه كانی گواستنه وه كه یه تی ده بت كه پشه له كشه ی دوو ھه رچه نده ئه م ده رچوونی یه كه میان بكات، چاره سه ری ملیۆن ١٥ له به كه متر یانه كه ی له یاریزانه قورس كاره كه ی زیاتر كه ئه وه ی نییه یۆرۆ حه ز یانه كان له زۆرك كه ئه وه یه كردووه
بای بــای ئه دریـانــۆفالمینگۆ یانه ی له و یه ككه كه یانانه ی گرنگی زیاتر مۆركردنی به ده دات بۆند ئه دریانۆی له گه ڵ ئه و به م به ڕازیلی، یانه ی كه پاره ی به له به رامبه ر ئینته رمیالن ئه دریانۆدا داوای ده كات، به رده م له به ربه ست بۆته بۆ یاریزانه ئه م گه ڕانه وه ی یانه ی كه به تایبه ت به ڕازیل یۆرۆی ملیۆن ١٠ بی فالمینگۆ بی تۆ یاریزانه ئه م بۆ خستۆته ڕوو به ڕازیلییه كان گه ڕانه وه ی سای ئه مساڵ
سهرزهوی. تنسی بۆ ھۆبمانله ٢-١ به توانی روسیا ھهبژاردهی ساڤینای دینارا بباتهوه. ئیتایا ھهبژاردهیبینیتا فالفیا بهسهر سه ربكهوت توانی روسیساڤینا مارات براكهشی (٧-٥،٦-٣)گم، بهسهركهوت بولیلیدا سیمونی بهسه ر توانیبینیتای بهلیلی ھه روهھا (٧-٦،٦-٤)گم، بهو مارات بهسهر سهركهون توانیان ئیتای٦-٤ و ١٠-٢). (٥-٧و شوهیه به م دینارا،ھه بژاردهكانه بۆ ھۆبمان جامی ئاماژهیه جی
دت. پك و كوڕك كچ تیمهی له ھه ر و
له ھۆبماندا روسیا
رابهرایهتی كه براینت كوبی ئهمریكی ئهسترهیبۆ كرد لیكهرزی ئهنجلوس لۆس یانهكه یبه یۆتاجاز بهسهرمیوانهكهیدا بهنرخ سهركهوتنكیتوانی تۆمار كردنی ٤٠ خاڵ و به -١٠٠ خاڵ ١١٣براینت كوبی دهست بنت. گهوره به شانازییهكیله گهڵ ٧ كرد تۆمار ٤٠ خای یارییه كهدا له كهگهورهو بهشوهیهكی بهمهش چوون، بهدواداسهرخستنی یانهكهی له كرد سهرنجاكیش بهشداری
درهوشانهوهدایه له رهشك
تۆپی دهیهمی گهڕی یارییهكانی كۆتایی له-٢٠٠٨ وهرزی بۆ عیراق نایابهكانی یانه پییانهكانی كۆمههی له ھهولر یانهی ،٢٠٠٩ئهنجامی له كۆبكاتهوه ٢٧ خاڵ باكوور توانیبه وهش دوایهكدا، له یه ك یاری ٩ بردنهوهی
گروپه كهی. یهكه می ببتهكۆمههی له ئهمانه یانهی لهبهرامبه ریشدا
به خاڵ ٢٣ كۆكردنه وهی به توانی باشوورببته بهرامبهر یاری س بردنهوهو حهوت
كۆمههكهی. یهكهمیپشکهوتووه ھهولر كه باكووردا كۆمههی لهجنشینی بۆ گه ڕایه وه دھۆك یانهی تیایدا،سه ركهوت توانی كه ئهوهی دوای یهكهم،ب گۆی س به دا نه وت یانهی بهسهرخاهكانی ژمارهی شوهیه بهم بهرامبهر، س و سه ركهوتن پنج له خاڵ ١٨ گهیشتهیانهی دۆڕاوه داو یاریهكی و یهكسان یاریكۆی به سیهم پلهی بۆ گهڕایهوه (جهویه)و یاری پنج بردنهوهی ئهنجامی له خاڵ ١٦
پرس یانهكانی یهكسان، یارییهكی و دۆڕاندنبگرن پنجه م چوارهم و توانیان پلهی و شوڕتهچوار بردنهوه ی ئهنجامی له ١٥ خاڵ كۆی به
پشــهنگـــه ھهولـــرس دۆڕاندن، س یاری یهكسان و و یاریپلهی سهحهدینیش و سلمانی یانهكانی
ھنا. دهست به حهوتهمیان و شهشه م
سهركهوتنی پنجهم ئهمهش كه یۆتاجازدا بهسهرخولی له لیكهرزه ئهنجلوس لۆس یهكی لهدوای یهكبه لیكهرز ئهنجلۆس لۆس ئهمریكیدا. باسكهیكۆی له وهرزهدا لهم توانیویهتی براینت رابه رایهتیله ھهروهك بكات، تۆمار ٣٠ یاریدا ٢٦ سهركهوتنبردۆته وه، خۆیدا ١٧ یاری یاریگای له ١٨ یاری كۆیئاستی له مژووییه گهورهو ئه نجامكی ئهمهش
.(NBA)پیشهگهره كان یانه باسكهی خولی
75 دووهم ٢٠٠٩ ـ ١٧ ک. دووهم ٣٠ / ١١ ک. ژماره ههفتانه ـ
ئاسۆیی :١ ـخالید ڕه شید. ٢ـ ھاوتی روداو. ٣ـ را. ٤ ـ خ ل ـ فو ـ تانه . ٥ ـ یا ـ ھی ـ نه وا. ٦ ـ ل ل ـ ن ر ـ دایك. ٧ـ .......... ٨ـ ئسبوعیه . ٩ـ شه ھره زور. ١٠ـ به رسیله . ١١ـ
با. ١٢ـ میدیای زه ندی .
ستونی :١ـ خه رمانان ـ مار. ٢ـ ا ا. ٣ـ لو ـ خل ـ ش ب. ٤ـ ی ل ـ الل ـ ه ه ه . ٥ـ دا ـ ره ی . ٦ـ یاسر عه ره فات+ر. ٧ـ ھیرۆین ـ و ه ی ب ز. ٨ـ ش ـ ب ز ل. ٩ـ یو ـ كات ـ س
و ه . ١٠ـ د د ـ ه و ی ـ ئ ر. ١١ـ ن ا ه . ١٢ـ نۆكه ندی سوس.
مه سه له حسابییه كانســودۆكـــو
وشه ی یه كترب
ئا: یادگار جه بار
كردنه وه ی یه كالیی بۆ پشوودانتان كاته كانی کاوڕ: ده كه ن، ته رخان مادارییه كانتان و خزانی گرفته
به م پویسته کۆڵ نه ده ن.سه باره ت داوایه كتان ھاوسه ره كانتانه وه له الیه ن گا: پشكه ش ناوماڵ پویستییه كانی دیارییكردنی به
ده كرت.و خاوه نكاره كانتان ڕه زامه ندی مایه ی ده بنه دووانه : ده سپرن. پ باشترتان و نوتر به رپرسیاری كارو
پویسته به وپه ڕی دسۆزییه وه جبه جی بکه ن.قرژاڵ: ھاوكاری و ده سگیرۆی كه سانی ده وروبه رتان له پكھنانی ژیانی نودا به ھه ند وه ربگرن. چونکه ئه و
که سانه دسۆزی ئوه ن.ڕوو په یوه ندییه كانتاندا له پته و ی و به ھزی شــر: ببنه وه . كشه كانتان ڕووبوڕووی ده توانن ده دات
کۆنه دان ده تانگه یه نته ئه زجامی باش.له ھه ندك دابینكردنی و كین سه رقای فـه ریک: ماه كانتان به نرخه كانی و گرنگ زۆر پداویستییه
ده بن.له ناكاو پالنكی ھیچ له سه ر ڕه زامه ندی ته رازوو: نییه . گونجاو بازرگانی كاری بۆ ئه مۆتان درمه بن،
له سه رخۆ و ھه ه شه مه به له بیاردان.دووپشک: كاته كانی به ر له ھاتنی نیۆڕۆتان پله تواناو چاالكی نویه ده توانن كاره كه ه كه بووه كانتان ئه نجام
بده ن.كردنه گه شه له ڕوو سۆزداریتان الیه نی که وان: ھاوكارتان كاروباره كانتاندا له خۆشه ویسته كانتان
ده بن.كردنی به ڕێ له ھزییه ی ب و سستی ئه و گیسک: سه ر كارده كاته ھاتوون تووشی كاره كانتاندا
كه سایه تیتان.بزارو ڕاده به ده ر له شه كه تی و ماندوویی :سه تـوه ال ته ندروستیتان بده ن ھه وڵ ده كات، دته نگتان
نه نن.گه ڕ به بۆ پویست ڕگه ی ده تانه وت نه ھه نگ: خستنی تواناكانتان له پناو ده ستخستنی ده سكه وتدا
به كاربھنن.
77 هه فتانه ـ ژماره ٣٠ / ١١ ک. دووه م ـ ١٧ ک. دووه م ٢٠٠٩
وشه ی یه كترب
مه سه له حسابییه كان ســودۆكـــو
ئاسۆیی:
چوار گۆشه به تاه كان به ژماره ته واو نه كراوه كان به ئاسۆیی و ستونی پ بكه ره وه ، ته نھا ئه و ژمارانه به كار بھنه كه له سه روی ونه كه وه دراون. ھه ر ژماره یه ك له و ژمارانه ته نھا بۆ یه كجار به كارده ھنرت شیكاركردنی ھاوكشه ی حسابی ھه میشه له ڕاسته وه
بۆ چه پ و له سه ره وه بۆ خواره وه ده بت.
ئه م چوار گۆشه یه له ٩ چوار گۆشه ی گه وره پكھاتووه (٣×٣)، ھه ر چوار گۆشه یه كی بۆ ٩ خانه ی بچووكتر دابه ش كراوه .ئامانج له و یارییه دا پكردنه وه ی چوارگۆشه بچووكه كانه به ژماره پویسته كان له ١ تا ٩ به مه رجك ھه ر ژماره یه ك، یه كجارله ھه ر
چوار گۆشه یه كی گه وره و له ھه ر ھكی ئاسۆیی وستونیدا بنوسرته وه .
ستوونی:
١ ـ به ردكه ره مزی جوامری كورده . ٢ ـ كوردستانی باشور سه ر به وێ بوو له ئیستیعماری ئینگلیزدا. ٣ ـ ئامرازی په یوه ندییه . ٤ ـ لیك(پ) ـ نه خر(پ) ـ نه خۆشی (پ). ٥ ـ ھۆكار(پ) ـ نیوه ی یارا ـ ھه ندك مروو ھه یه تی (پ). ٦ ـ پیتی لكچوو ـ كۆن ـ ئاره زوو(پ). ٧ ـ دوان له مه رگ ـ نیوه ی گله (پ). ٨ ـ تۆ ـ ت كۆشان. ٩ ـ كیژی ب سه ر ـ نیوه ی پوما(پ) ـ له به رخۆوه قسه كردن. ١٠ ـ ئامرازی لكده ره ـ پیتی لكچوو ـ ماپه ڕكی جیھانییه . ١١ ـ پانی ب درژ (پ). ١٢ ـ
شاركه له ئرانـ پخۆر.
١ـ گۆرانی بژكی كورده +پیتك. ٢ـ دوان له ھین. ٣ـ نیوه ی كارل ـ به زانستی زمانه وانی ده وترت. ٤ـ نیوه ی دانا ـ ته نگ و چه ه مه . جۆره گه رمیان. ٧ـ له مژووییه شونه واركی ھز. ٦ـ له دوان ٥ـ نه خۆشیه كه (پ) ـ پیشه وای مه سیحی یه كانه . ٨ـ ڕگا. ٩ـ ئمه (پ) ـ شیو ـ ته وژم(پ). ١٠ـ به له شه وه یه ـ شی بوه وه ـ توانای و خۆ راگرتن(پ). ١١ـ دوان له داس ـ به چه ی ب سه ر ـ سیان له گرتن. ١٢ـ
پایته ختكی ئه وروپییه (پ)ـ یه كه م كه س بوو سه لماندی زه وی خه .
تبینی :(پ): پچه وانه .
(ت): تكه و. حه وتی سه رو بنی پیته كان كشه نییه
١ ـ ٢ ـ ٣ ـ ٤ ـ ٥ ـ ٦ ـ ٨ ـ ٩
زاخاوی مشک
76Haftana-issue 30/ 11 Jan - 17 Jan 2009
78
دواوـســتـگـه
بۆ ئه وه ی وه ك ئۆباما، بۆ نه بوو ئارام رنوینكه ركی عیراق ھه روه ك ،٢٠٠٣ له بوو عیراق جه نگی دژی ئۆباما بوو. ماكین له كاتی ٢٠٠٧دا. له بوو ئه مریكییه كان سه ربازه زیادكردنی دژی بانگه شه كردنی ھه بژاردنیشدا ته ركیزی ده خسته سه ر ئه وه ی پی ده وت جه نگی راسته قینه له ئه فغانستانه نه وه ك عیراق كه چاوی میدیاكانی له سه ر بوو. وته كانی ئۆباما روون بوو كاتك له یه كه م تۆپه كه له سه ر ماكینی وت «چاومان به گفتوگۆی سه رۆكایه تیدا البرد، كاتك بیرۆكه ی سه ركه وتن له عیراق زابوو به سه ر گرتنی
ئوسامه بن الدندا.»ئایا عیراقییه كان دگران ده بن به كه مزانینی جه نگی عیراق له الیه ن ئۆباماوه ؟ له رگه ی پرسین له ھه ندك له ھاوڕیانمه وه وه مه كه باشتر ماكینیان پ زۆریان دگران ده بن، پی به بوو، بهبوو به ھۆی باوه ڕی به تینی بۆ مانه وه له عیراق، تاكاتی گه ڕانه وه ی
ئاسایش و به دیھنانی دیموكراتی.به م وادیاره رووداوه كانی ئه م دواییه بیردۆزه كه م به درۆ ده خاته وه ، عیراقی حكومه تی ئۆباما، له عیراقییه كان دوودی به سه باره ت یه كه م: مۆركرد ھۆیه ك چه ند له به ر ئه منییه كه ی رككه وتننامه له خشته ی كشانه وه رز ئۆباما ئیداره ی وای ده بینت حكومه ت كه كشانه وه كه یاندا پالنی له گه ڵ یه كده گرته وه چونكه ده گرت، بیاره له ماوه ی ١٦ مانگدا بكشنه وه ، له كاتكدا گومان ھه بوو له ئیلتیزامی ئیداره ی كۆمارییه كان بۆ بیرۆكه ی كشانه وه له وتكدا ھه موو سیاسه تی ده ره وه یان له سه ری بنیات نابوو، به تایبه ت ئه و كشانه وه ش ونه ی و ب سه روبه ریی فه وزاو له په ئه مۆ وته
وه كو شكست دته پشچاو.به نیسبه ت ئیداره یه كی ئۆپۆزسیۆنه وه ئه وه كشه نییه و پی باشه وه سف به شكستخواردوو خۆی پش ئیداره ی كاره كانی ھه موو
بكات.له په رۆشه وه به كردو عیراقی سه ردانی جارك چه ند مه كین ده رده كه وت وا كه ئۆباماوه به پچه وانه ی ده ڕوانی مه سه له كه ی به شتك ئه وله ویه تدان ئه وه شدا له گه ڵ نه ده دا، عیراق به گرنگی
مانای گرنتی ھه وستی راست و سیاسه تی دروست ناكات.ھه رچه نده ئۆباما مه عریفه و ئه زموونی بۆ مه سه له ی عیراق كه متره ، تده گات، له گریه كان ئاسانیش به و تده گات زوو ئه و به م له الیه كی تره وه مه كین سه ره ڕای ئه زموونه كه ی نه یده توانی جیاوازی بكات له نوان سوننه و شیعه دا، بۆ ئه مه ش گه لك جار ره خنه ی
لده گیرا.مه یلی ئۆباما بۆ گفتوگۆ و دانوستان پش ھه گیرساندنی جه نگ، گونجاوتر باشترو به ئۆباما ئیداره كه ی ئه وه ی بۆ تره ھۆكاركی بزانین بۆ عیراق (دانوستان پش جه نگ) زۆر ھاوكار ده بت بۆ ده ستپشخه رییه كی سه رۆكه كه ی كه ئراندا له گه ڵ په یوه ندی ئاشتبوونه وه ی له رگه ی پیرۆزبایی كردن له ھه بژاردنی بۆ نارد.
سه ره ڕای ئه وانه ش ھیوا بۆ گۆڕان كه ئۆباما ھه یگرتبوو.ئه مریكاوه له باره ی جوانیان شتكی نموونه ی ھه بژاردنه كان ھه بژاردنه ئه م دیموكراتی. ھزی ناگۆڕت: كه ھه گرتبوو كه شه فافه ی پرۆسه ئه و و ده سه ت ئاشتییانه ی گواستنه وه ی سه ره ڕای له خۆگرتبوو. پاكی و راستگۆیی و ئازاد ھه بژاردنی ئه وانه ش ھه بژاردنی یه كه م پاوراوی به ره گه ز ئه فریقی، ئه وه ی
ده رخست ھه موو شتك ده كرت رووبدات.عیراقی دووه می كانوونی ٣٠ ھه بژاردنه كانی ھه بژاردنه ئه م ئه و سه ردانمكرد كه ھه بژاردنه ی ناوه ندی ئه و بیرخستمه وه ، عیراقییانه ی كه قسه م له گه ڵ كردن له ده موچاویاندا گه شبینییه كم رای تاوه كو ھه كه وتوه ، بۆیان ھه له ی ئه و و ئازادی به ده بینی خۆیان سه باره ت به داھاتووی وته كه یان بن. دیمه نی ده نگده ران به ئاماژه تاوه كو ھاتبوون بوونه وه و تیرۆر رووبه ڕووی كه ئازادییه كه یان بكه ن ھه ژاندمی. له كاتكدا عیراق به ره و ھه بژاردنی پارزگاكان ده چت به ھیوام ھه بژاردنه كانی ئه م دواییه ی ئه مریكا كه ٢٠٠٥ عیراقیش ھه بژاردنه كانی ھه روه ك له به رچاوبگرن، یه كیانگرت دژ به ترس و دوودی و توندوتیژی. ئوه بۆ ھه موو جیھانتان ده رخست كه ھیچ شتك مه حاڵ نییه و ئه و ھزه گه وره تان