-
RUSYARUSYA
RUSYANIN SEMLE MTHANI
Bykelilerin anlarndan
Rus-Trk tarihi -
Rusya deyince aklnza ne geliyor:
GNDEM
GR
Rusyann kalbi:
Moskova :
KASIM 2011 YIL 1 SAYI 00
-
GNDEMRUSYA2
MTYAZ SAHB
GURU MEDYA
GENEL YAYIN YNETMENHAYREDDN AYDINBA
YAYIN KOORDNATRO. ATLLA LHAN
YAYIN KOORDNATR YEKATERNA ATALOVA
SORUMLU YAZI LER MDR KADR KKTEN
EDTRLERASLI YT
B. ALPER BYKARSLANSELMAN AKSOYSMET KONAK
NTERNET SAYFASI EDTRYEKATERNA ATALOVA
EVRLERB. ALPER BYKARSLAN
VKTORYA GNGR
HUKUK DANIMANIKADR KKTEN
REKLAM / [email protected]@gundemrusya.com
GRSEL YNETMENAYKUT KOOLU
FOTORAFLARMURAT KABAN
O. ATLLA LHAN BOGDAN GADENNE_FEERTCHAK
GNDEM RUSYAGURU MEDYA
BASKIAfar Matbaaclk
Aaileri 21. Cad. 599. Sok. No:29vedik OSB Yenimahalle Ankara
0312 394 39 22
LETM [email protected]
.
.
.
[email protected]@gundemrusya.com
. -
Afar Matbaaclk Aaileri 21. Cad. 599. Sok. No:29vedik OSB
Yenimahalle Ankara 0312 394 39 22
[email protected]
2011
KASI
M 2
011
16Rusyann kalbi:
MOSKOVA
:
Moskova, Rusyann Sovyet gemii ile kapitalist geleceinin en fazla
hissedildii kent. Moskova sadece bir bakent deil, ayn zamanda
sanatn, kltrn, ticaretin, ulamn ve elencenin de merkezi. Bu adan
Rusyann kalbinin Moskovada attn sylemek hi de yanl olmaz.
, - . , , , , , - . , .
-
3
Bu sayda...
Rusyann Seimle mtihan
22
Boris Yeltsin sonras siyaseti toparlayan ve Ruslarn zlemini
ektii siyasal ve ekonomik istikrar yeniden salayarak hem tabann,
hem de Rus elitlerinin (en azndan belirli bir ksmnn) gnln kazanan
Babakan Vladimir Putin, u sralar tekrar Kremline kmann hesaplarn
yapyor.
- , - - : .
Gzel Kzlar, Vodka, Souk?
Kafkasyada Dengeleri Kurmaya Doru...Gvenlik ve enerji konularnda
gndemdeki yerini her daim koruyan Kafkasya, son 10 ylda dikkatleri
zerine daha da ekmitir.
34 - ,
40
10
Kortlarn Krales Mara arapova
:
Rus tenisinin yldz Maria Yuryevna a-rapova 19 Nisan 1987de Ural
Federal Blgesine bal Nyaganda dodu. Tenis oynamaya henz 4 yandayken
balad.
19 1987 .
74
Demr Leyd n
zor gnler!
-
GNDEMRUSYA4
GREDTRDEN
Sevgili Gndem Rusya okurlar,
lk says elinizde bulunan Gndem Rusya Dergisi, 2009 ylnn
sonla-rnda yayn hayatna baladnda, internet zerinde yayn yapan bir
haber sitesiydi. Gnmzde birok insann haber portallarn gnbirlik
haber tketmek zere kulland bir
ortamda, habere farkllk katmak ve ona belirli bir coraf-ya ve
kltrn rengini yanstmak gibi bir amacmz vard. Hemen hepsi Avrasya
alannda uzman bir ekiple birlikte bu yola ktmzda, Trkiyede
nyarglarn belki de en insaf-szca savrulduu bir corafyay anlatmak
gibi zor bir heve-sin peinde olduumuzun farkndaydk. Neredeyse hepsi
dnyann farkl yerlerinde bulunan bu uzmanlarn, internet leminde bir
yerlerde, ortak bir alanda bulumak ve farkl konumlardan ayn
corafyay ve kltr anlatmann heye-cann yaamak apayr bir deneyimdi.
Devsa nyarglarn karsna kk ama samimi niyetlerle karken, iki kltr
arasndaki ortak noktalar bulup, iki halkn dostluunu pe-kitirmek
gibi byk bir hedefimiz vard.
Tarihin sonu gelmeyen sayfalarnda yer alan her yeni ge-limeyle,
onun bir trl bitmeyen ve srekli deien ieri-ine katk sunmak, gemiten
bugne kadar halen devam eden deiim ve dnmlere ahitlik etmek, ama
daha nemlisi sizleri de bu gelimelerden haberdar etmek is-tedik.
Sadece Rusyay deil, Avrasya gibi geni ve scak gelimelerin gndemden
hi eksik olmad bir corafyaya k tutmak, sizlerin o dnyaya alan
penceresi olmak, el-bette kolay deildi. Bu yzden haber yelpazesiyle
birlikte haber kaynaklarn da ok eitli tutmaya altk. Bu ekil-de
paylatmz haberleri rportajlar ve onlar da analizler, afi yazlar
takip etti. Tm bu zorlu uralarn sonunda bugn nihayet bir dergi
karacak kadar geni bir ierik ve birikime ulam bulunuyoruz.
Trkiye ve Rusya, blgenin stratejik neme sahip iki l-kesi olarak
kukusuz daha fazla yaknlamaya, diyalog kurmaya ve daha ok alanda
ibirlii yapmaya ihtiya duyarken; Gndem Rusya olarak temel
misyonumuzu bir kpr vazifesi grmek olarak belirledik. Trkiyede byk
bir boluk olarak ortada duran Avrasya gndemine ilgiyi
, - , , 2009 - . , , -
, - . , - , , , -. - , , , . - . - -, , , , . - , -. - , , , . ,
, - , -, . : .
Gndem Rusya Okurlarna Merhaba!
!
-
5
ekmeyi ve zellikle Rusya ve evresi hakknda ihtiyacnz olan
bilgiye en ksa srede ve doru yollardan ulamanz salamay bir grev
kabul ettik.
Bugn geldiimiz noktaya baktmda aradan geen 2 y-ln bize ok ey
kattn itiraf etmeliyim. Bu heyecan ve sizinle paylamak
istediklerimizi artk Gndem Rusya der-gisiyle de srdrmek istiyoruz
ve u anda elinize aldnz ilk saymzla siz dostlarmza iten bir merhaba
diyoruz. Bu say ile birlikte yayn hayatna balayacAK Gndem Rusya
Dergisinin, iki dilli bir Politika, Ekonomi ve Yaam Dergisi olarak
alanndaki byk bir boluu dolduracana inanyorum. Politika ve ekonomi
gibi ar konu balklarna ramen dergimizi yaam temasnn youn olduu bir
ya-yn olarak tasarlamaya altk. Temel hedefimiz, politika ve ekonomi
gndemini okuyucuyu skmadan aktarrken, yaam kategorisi altnda
bulunan kltr, sanat, turizm, eitim, dil, tarih, edebiyat ve spor
gibi balklar dergiye hkim klmaya almak oldu.
Bu uzun merhabadan sonra, ilk saymzda sizleri nele-rin
beklediini ksaca dikkatlerinize sunmak istiyorum. Politikann en
nemli gndemlerinden Rusyann Seim Gndemini ve Trk-Rus ilikilerinde
yeni bir ke ta olan Cumhurbakan Abdullah Gln Rusya Ziyaretini bu
balk altnda grecek ve BDTnin nabzn da yine bu blmde tutacaksnz.
Ekonomi blmnde Enerji konusu ne karken, Rusyada Fuar Takvimi
kemizle, yatrm-clara olduka faydal bir rehber sunuyoruz. Tabii ki
kltr-sanat blmnde de sizleri elenceli ve bilgilendirici yazlar
bekliyor; zellikle Rusya deyince aklnza ne geliyor? adl zel
dosyamzda, Dnyada ve Trkiyede var olan Rusya algs hakknda nemli
ipular elde edeceksiniz. Bu balk zelinde, nmzdeki say iin
hazrlayacamz Trk-Rus Aileleri dosyas ile farkl bir alm yapmay
dnyo-ruz. Tarih ve Edebiyat balklarnda hemen her saymzda farkl bir
portreyle karnza karak bu alanlara tarih ve edeb portrelerle k
tutmay tercih ediyoruz. Bu saymz-da Rusyann tarih ahsiyeti
Aleksandr Nevskiynin yan sra, ayn dnemde iki lkede grev yapan Rus
Bykeli Semyon Aralov ve Trk Bykeli Ali Fuat Cebesoyun hatralar ile
bir dnemi sizlere yanstmak istiyoruz. Edebi-yat blmnde ise en sekin
Rus edebi metin ve iirlerini keyifle okuyacanz dnyorum..
Yalnzca yazlaryla deil, grselliiyle de sizi byleyecek bir
dergiyle kyoruz karnza.. Rusyadan kareler, Film-Mzik-Kitap nerileri
ve Rus mutfandan en sekin tatlar da sizlere tanttmz sayfalarmzda
bunu ok iyi bir e-kilde greceinize inanyorum. ki kltr yaknlatracak
en nemli unsur olan dil konusunu, eitim blmnde yer alan pratik
ifadelerle sizinle paylaarak Rusyay ilk kez ziyaret eden veya Rusay
yeni renenlerin yardmna kouyoruz. Rusyadaki eitim sistemi ve
niversiteler hu-susunda da rencilerin en ok ihtiya duyduu bilgileri
bu blmde bulacaksnz.
Ksaca, herkesin keyifle arkasna yaslanp okuyabilecei bir dergi
oluturmaya altk. Umuyorum ki, dergiyi okuduu-nuzda siz de bana hak
vereceksiniz. Gndem Rusya ekibi adna tekrar merhaba diyor ve
keyifli okumalar diliyorum.
Hayreddin AydnbaGenel Yayn Ynetmeni
, . - , . , , , - . - , , - . , , , , , , , , , . - , . , - , .
, - . , - . - : ? , - , , , - -. - . - , . , - ... , .. , , , , -,
. : , - , . - . , , . , , -. .
-
GNDEMRUSYA6
Gndem
Rusyaya fze savunma sstem Rusya, 2015te kendi fze savunma
sistemine kavuacak. Hava Kuvvetleri Komutan Yardmcs Sergey Popovun
nemli radyolardan birine yapt aklamaya gre, ktalararas balistik
fzeleri engellemeyi salayan fze savunma sistemi 2015te Rusyada
olacak.
Rusya yabanc yatrmclarn gznde ykselyorRusyann poplerlii yabanc
yatrmclarn gznde gn getike artyor. Uluslararas Ernst and Young
denetim irketi uzmanlar, Rusya ekonomisini ilk kez
deerlendirdikleri raporda, Batl yatrmlarn en byk alclar arasnda
Rusyay drdnc sraya koydu. Rapora gre Rusyann yatrmla ilgili
projeleri ekme oran ise son 5 ylda yzde 130 ykseldi.
Rus ekonomsnn byme oran dtDnya Bankas, kresel durgunluk
sebebiyle Rus eko-nomisi zerine yapt byme tahminlerinde indirime
gitti. Bylelikle yzde 4,4 olarak aklanan Rus ekonomisinin 2011 byme
tahmin oran yzde 4e ekilmi oldu. Yaplan aklamaya gre dnya
ekonomisinin yzde 3,2de kalmas bekleniyor.
2015 - .
- . , - , - - 2015 .
- . - , , . , , - , , - 130 %.
, . , 2011 -
4,4 %, , -, 4 % . , - 3,2 %.
Rusya
-
7
! , . , - , 90 25 .
, . .. .
.
Dalnn orjnal resmler Moskovada!Rusyann bakenti Moskovada dnyaca
nl sr-realist ressam Salvador Dalinin 90 grafik almas ve 25 tablosu
Moskovallarn beenisine sunuldu. Rusyada spanya Kltr Yl erevesinde
nl ressamn memleketinden getirtilen tablolar 3 Eyll tarihinden
itibaren Pukin Devlet Gzel Sanatlar Mzesinde sergileniyor. Dalinin
eserleri Kasm ortasna kadar ziyaret edi-lebilecek.
Yaroslavl blgesinin Moskovaya 250 km me-safedeki Mkin ehrinde
Aile Balar 6. Rusya Ge-leneksel Kltr Festivali dzenlendi. Volga
kysnda bir hafta sren programa yaklak 300 kii katld. Festivale
katlm iin aranan artlar arasnda bilgi ve becerelerini gstermek yer
ald iin, Rusyann drt bir yanndan gelen aileler program boyunca
hnerleri-ni sergiledi. Etkinlik sonras ehirde yaayan Ruslarn ekmek
piirmeyi, diki-nak ilemeyi, dlgerlik yapmay, tahtadan gemi ve uak
oymay iyi bildikleri ortaya kt! Ayrca iki yz yl nce Rus annelerin
ocuklaryla hangi oyun oynad, onlara hangi masallar anlatt ve
hangi ninnileri syledii de biliniyormu. Festival sre-since ehrin
ana meydanna kurulan Mkin panayrnda yetikin ve ocukalrn halka olup
arklarla dans etmesi etkinlie ayr bir gzellik katt. Semaverlerde
hazrla-nan ve isteyenin alabildii aylar ise program
renk-lendirdi.
Aile balar festivalini ba-latan Aleksandr ve Anna Smirnova, doma
byme Moskoval Ressam ve dil-bilimci olan ift sekiz yl nce
Moskovadan ayrlp metropolden uzaklamak iin tara ehri Mkine
yerlemi.
- 6- - . , , .
, , , , , , , . - . , , , , , - , , -, . -, - , .
-
. . , - . - .
, - .
-. , , - . -, , -. .
VI !
Kltr Sanat. O. Atilla lhan
-
GNDEMRUSYA8
GndemRusya
Medvedeve gre Grcstan savanda ABDnn parma var!
Rusya Devlet Bakan Dmitriy Medvedev Rusya-Grcistan savann 3.
yldnmnde, ABDli st dzey yetkililerin sava te-tikleyen olaylarda
anahtar rol oynadn syledi. Gr-cistan lehindeki son Senato
nergesini utan verici olarak yorumlayan Medvedev, bir Rus
istihbarat grevlisinin Tiflisteki ABD Eliliinin dndaki patlamayla
ilikilendirilmesini ise katksz provokatif bir samalk olarak
deerlendirdi.
ABD ve Rusya ilikileri adeta pamuk ipliine bal; iki lke arasnda
sfrlama (reset) ola-rak adlandrlan uzlamann zlmeye bala-dn gsteren,
Medvedevin aylardr ABDye ilikin ynelttii bu en sert yorumlar
ilikilerin hangi ynde ilerlediini tahmin etmeyi g-letiriyor.
Grcistan meselesi, ABD ve Rusya arasndaki ilikilerin ynn
belirleyen rann silahlanma program, Afganistandaki sava ve nkleer
azaltm gibi konulardan sadece bir tanesini tekil ediyor. Her iki
lkenin de seim sezo-nuna girmesi ve Rusyann Dnya Ticaret rgtne
(WTO) girmesi konusunun reset gndemini bastracak gibi grnmesiyle,
bu gerilim yaz ierisinde yeniden ortaya kt.
Rusya bir sredir Dnya Ticaret rgtne gir-me konusunda son derece
hevesli ancak DT yesi olan Grcistann veto hakknn bulun-mas ve
Grcistann bu hakk ayn zamanda kendi politik ilikileri ynnde de
kullanmak istemesi Kremlindeki harareti ykseltiyor..
-
9
R
: - - - A
, - , . - , - , .
, - - , -, , , - - .
- - , - , . , - () .
(), , , , - .
- - , - .
Clintona gre anlama, Romanyaya NATOnun gelimekte olan fze kalkan
projesinde merkezi bir aktr konumu sa-layacak. Anlamann nndeki tek
grlen engel ise Senato onay. Anlama erevesin-de, ABDnin Romanyann
gneyindeki De-veselu Hava ssnde bir tesis ina etmesi
ve tesisi idare etmesini ngrlyor.
Rusya Dileri Bakanl ise, imzalarn Rusya ile ABD ve NATO arasnda,
fze kalkan konusundaki grmelerin tkanma noktasna geldii bir zamanda
gerekletii-ni aklayarak tepki gsterdi.
Fze kalkan anlamas Rusyaya ramen
mzalandRusyann kar kt NATO Fze kalkan projesinde Romanya
topraklarna fze-savar ve nleme uaklar yerletirme projesi iin
imzalar atld. ABD Di-leri Bakan Hillary Clinton, Romen meslekta
Teodor Baconschi ile 13 Eyll 2011de anlamaya imza atmasnn ardndan
yapt aklamada Amerikann yaklak 4 yl ierisinde Romanya hava ssne
SM-2 tipi fze savunma sistemi yerletireceini syledi.
, - , - - , , . 13 - , - , - 4 - -
-2. , - . - . - - , .
, - , - , .
POLTKA
-
GNDEMRUSYA10
GNDEM RUSYA
CNN, - , , - .
-
.
-
11
Turuncu Devrimin baak-trlerinden Demir Leydi Yulya Timoenko 7 yl
hapis cezasna arptrld. 2009da Rusyayla imzalanan doal-gaz
anlamasnda yetkilerini ktye kullanmakla sulanan Timoenko, mahkemeye
itaatsizlik ve prosedrleri
ihlal ettii gerekesiyle cezaevinde tutuluyordu. EUobservera
rportaj veren Timoenko Gzaltn-da can gvenliinize ilikin bir
korkunuz var m? sorusuna, Tabi ki var yantn vererek, daha nce yaanm
baz suikastlar hatrlatt. Esasen son 10 yllk sre incelendiinde olayn
te-
sadf m yoksa alma m olduu akllarda soru iareti brakyor. Zira
imdiki Devlet Bakan Viktor Yanukovi, 2004 ylnda hak ettii halde
devlet bakanl koltuuna oturamamt. Timoenko, 2010 ylnda yaplan
devlet bakanl seimlerinde rakibi olan Yanukovie direnememiti.
Davann tamamen politik olduuna dikkat eken CNN ise Timoenkoyu Asyal
direnii kadn lider Suu Kyiye benzetti ABD ve AB bu davay knad.
stelik ABden Ukraynaya misilleme niteliinde bir hamle geldi.
Birlik, Viktor Yanukoviin yapmay planlad Brksel ziyaretini,
Ukraynada hukukun stnl ve yarg bamszl konusunda somut ilerleme
salanncaya kadar ertelediini aklad.
Turuncu Devrimin baaktrlerinden Demir Leydi Yulya Timoenko 7 yl
hapis cezasna arptrld.
, - 2009 - , , . EU bserver - , , , - , , , , -, . - , : ? ,
-
- 2004 , , 2010 .CNN, - , , - . - . , - . , - , - .
Demr Leyd n
zor gnler!
-
GNDEMRUSYA12
- ! , 2006 - - , - , - - . - - 12 . 2007 , . - , . - , , , , - ,
: , , - . - , - , .
, - , . , . 2008 -. - , 2011 63 , , .
Moskovada 4 yl sonra lk nglz
Babakan!
2007 ylndan bu yana iki lke arasnda gerekle-en ilk st dzey
temas-ta, Cameron, Kremlin Saraynda Rusya Devlet Bakan Dmitriy
Medvedev ile grt. kili grmeler ardndan Medvedev, yapt aklamada
daha etkin ve youn ilikiler gelitireceklerini belirci. ki lke
arasnda buzlarn eridiini gsterircesine ortak basn toplantsnda bir
gazetecinin Camerondan ajan olur mu sorusuna, Medvedev, Bence David
ok iyi bir KGB ajan olabilirdi. Ama o zaman asla babakan olamazd
esprisiyle karlk verdi. Cameron ise, grmenin iki lke arasndaki
ilikilerin daha salam bir temelde yeniden bala-tlmas iin gerek
bir frsat olduunu syledi. Litvinenko olaynn ba phelisi Eski KGB
ajan Andrey Lugovoy u anda milletvekili olarak g-revini srdryor,
ancak Rusya Lugoyovu teslim etmek istemiyor. Esasen Rusya ve
ngiltere ili-kilerindeki durgunluun tek nedeni Litvinenko cinayeti
deil; ngiltere 2008 ylnda Rusyann Grcistanla olan savan knamas
ilikilerdeki durgunluu daha da derinletirdi. ki lke ara-snda her ne
kadar siyasi bir gerginlik yaansa da, ngilterenin 2011 yl ierisinde
Rusyaya olan ihracatnn yzde 63 orannda ykselmesi, ticari ilikilerin
bundan ok etkilenmediini gsteriyor.
2006 ylnda , Rus muhalif Aleksandr Litvinenkonun, ngiliz vatanda
olmasnn ardn-dan ksa sre sonra Londrada ldrlmesiyle gerilen
ngiltere-Rusya ilikileri normal-lemeye balyor. ngiltere Babakan
David Cameron bu erevede ilikileri gelitirmek zere 12 Eyllde
Moskovay ziyaret eci.
ngi
lter
e Ba
bak
an D
avid
Cam
eron
-
PO
LTK
A
-
13
O
Yegorova, Austos aynda yapt aklamada 2011 ylnn bugne kadarki
dneminde 8,4 milyonu akn turist Rusyay ziyaret eci. Bu say geen yla
oranla %7lik bir art anlamna geliyor diye konutu.Yegorovaya gre
Rusyay ziyarete gelen turistlerin byk blmn BDT lkelerinin
vatandalar
oluturuyor. BDT lkeleri ierisinde de en fazla Ukraynadan turist
kabul eden Rusyada, srekli yaayan ve alan yabanc uyruklu vatanda
says ise 10 milyon. Yegorova, sadece bu sene Ukraynadan Rusyaya
gelen kii saysnn 1,8 milyonun zerinde olduunu ifade eci.
8,4 , 7% , - . , -
. 10 - , - . 1,8 .
Rusyaya yabanc akn:
TURZM //
SPOR //
R usya Federasyonunu ziyaret eden yabanc turist says geen yla
oranla %7 arc. Federal G Servisi Genel Mdr Yardmcs Tatyana Yegorova
tarafndan yaplan aklamaya gre 2011 ylnn balangcndan bu yana Rusyaya
giren yabanc uyruklu kii says 8,4 milyonu am durumda.
8,4 2011 , - .
- - - - - , - . - - , - , - - . , , - , - -. - 1500 (75 ).
- - , , . , 63 , , .
Moskovada ucuz hostel says ayda k kat artt!Moskovada son ayda
turistlerin ucuza konaklayabilildii pansiyon olan hostellerin says
yaklak iki kat artt. Yeterli konforun saland ucuz mini oteller,
zellikle bteleri iki veya yldzl oteller iin msait olmayan genler
arasnda byk rabet gr-yor.
Mutevazi mobilyalar ile denen temiz odalara sahip ve ayn zamanda
kentin merkezinde bulunan hosteller, turist-lerin ehri daha kolay
gezmelerine yar-dmc oluyor. Bu tip hostellerde gnlk konaklama
cretleri ortalama olarak 1500 rubleden (75 TL) balyor.
Rus gre Trkye n ter dkt Trk vatandalna geerek Jale Elif Yeilrmak
adn alan Rus asll Yulya Rekvava, dnya ampiyonasnda Trk pasaportuyla
greti. Rusya Serbest Gre Kadn Milli Takmnda 63 kiloda ikinci olarak
yaran Yulya Rekvava, son anda Trk vatanda yapld ve Dnya
ampiyonasnda ay yldzl mayoyu giydi. Turnuvadaki ilk manda Kanadal
Bouchard 2-1 yenen Rekvava, 2. kar-lamasnda ek Spoustovaya tula
ye-nildi. Avrupa ncl bulunan Rek-vava, 2.5 yl nce Trk Milli Takmnda
yarmak istediini belirtmiti.
Rekor Ukraynada!
-
GNDEMRUSYA14
GR
Rusyann kalbi:
Moskova
GNDEM GEZ >
Moskova, Rusyann Sovyet gemii ile kapitalist geleceinin en fazla
hissedildii kent. Moskova sadece bir bakent deil, ayn zamanda
sanatn, kltrn, ticaretin, ulamn ve elencenin de merkezi. Bu adan
Rusyann kalbinin Moskovada attn sylemek hi de yanl olmaz.adn, ehrin
iinden geen Moskova Nehrinden alm olan kentin, 1147 ylnda kurulduu
kabul ediliyor. Ku-ruluundan bugne kadar, Moollarn, Tatarlarn,
Toktam Han liderliindeki Altnorda devletinin, Krm Tatarlar-nn,
Polonya ve Litvanyann saldrlar-na urayan, Napolyonun nl seferine ve
kinci Dnya Sava srasndaki Nazi kuatmasna direnen Moskova, bugn artk
mimari eserleriy-le, mzeleriyle, parklaryla, i merkezleriyle,
metrosuyla ve e-lence mekanlaryla dnyann en gzde megapollerinden
biri.
MOSCOW
Fotoraf / : Bogdan Gadenne_Feertchak
-
15
: , - . , , , , , . - , -.
, 1147 , . - - , , , , , . - , , , , .
OW
MOSCOW Yekaterina atalova
-
GNDEMRUSYA16
Nasl gidilir?Trkiyeden Ankara, stanbul ve Antalya gibi
ehirlerden direkt uu-larla Moskovaya ulaabilirsiniz. Moskovada
Domodedovo, ere-metyevo ve Vnukovo gibi 3 byk havaliman bulunuyor.
Eer Rusya geziniz 30 gnden fazla srmeyecek-se vize de
gerekmiyor.Nerede kalnr?Moskovada bir ok hostel, , drt ve be yldzl
otel ve ayrca Kempinski, Holiday Inn, Radisson gibi nl otel
zincirlerini de bulabilirsiniz. Neler yaplmal?Kzl Meydan, Lenin
Mozolesi ve Kremlini grn:Moskova gezinize tam buradan bala-yn! 12.
Yzyldan beri Moskovann
kalbi burada atyor. Bir zamanlar arlarn halka seslendii, ii
kanla-rnn dkld, askerlerin savaa gicii, byk gsterilerin
dzen-lendii, son dnemlerde ise yabanc nllerin konser verdii bir
yerden bahsediyoruz. Buras Kzl Meydan. Hibir yenilik ve gelime,
meydann tarihi dokusunu ve bysn boza-mad bugne kadar. Yeryznn en
ilgin mekanlarndan birisi olan Kzl Meydanda mutlaka fotoraf
ektirin. Kzl Meydann yaknlarnda uzun bir kuyruk grrseniz ekinme-den
sraya girin; bu kuyruu Sov-yet Rusyann kurucusu Vladimir Leninin
mozolesine gitmek iste-yenler oluturuyor. Mozoleye giri zcretsiz
ama ieriye ne bir fotoraf makinesi ne de bir baka elektronik
cihazla girilmiyor. Mozolenin ieri-
? - , , . -: , . 30 , . ? - , -, - - . -, Kempinski, Holiday
Inn, Radisson . ?
, :, - -! XII . - , , , -. -. , -, - . -
GNDEM GEZ
4 - Kuskova 5/8 - VDNH 2 / 6 - Novodeviciy Manastiri 6/10 - Sere
Tepelerinden bak 10 - Arbat, Pukin heykeli 9 - Arbat
Arbat Soka: Moskovann ortasndan geen Arbat Soka, bu ehre yolu
den herkesin en azndan bir kere urad, bir ucundan dier ucuna kadar
zevkle yrd trafie kapal yoldur. Burada maazalarn rengarenk
vitrinlerini gezebilir, Rus ve dnya mutfaklarnn en gzel rneklerini
tadabilir, Parisi aratmayan k kafelerde oturabilir ve en keyiflisi
de bir banka oturup kendilerini hayatn akna kaptrm Ruslar
seyredebilirsiniz. Arbat Arbat yapan zelliklerden birisi de sokan
ortasndaki hediyelik eya standlardr. Bir Moskova hatras edinmek
istiyorsanz buralardan alabilirsiniz.
12 3
4 5 6 7
Fotoraf / : Bogdan Gadenne_Feertchak
-
17
sinde bulunan Lenin mumyasnn etrafnda birok polis ve gvenlik
grevlisinin durma nedeni ise bu-rada yksek sesle konumann ve
duraklama yapmann yasak olmas. Mekandan ktta Kremlin Duvar
Kabristanna varlyor. Greceiniz bu alana Sovyet zamanlarnda
dev-letin ve Komnist Partinin efsanevi liderleri gmlyordu.
Tverskaya Caddesini gezin:Moskovann en nl caddesi olan Tverskaya,
Rusyann en pahal cad-delerinden biri, ayn zamanda gece hayatnn da
merkezidir. Eer ilgi alanlarnz bu dorultuda ise cad-deyi gezmemek
sizin iin byk bir kayp olur! Moskova Metrosunda seyahat edin:
Moskovaya gelip de metro ile seyahat etmeyen ok ey kay-betmi olur!
Zira Moskova Metro-su kukusuz dnyann en ok yolcu tayan metrosu. Her
biri sanat ha-rikas olarak kabul edilen 182 istas-yonda her gn
yaklak 9.2 milyon
kii yolculuk ediyor. Metro devlet tarafndan iletiliyor. Tek
seferlik bi-let ise 28 ruble yani 1,4 Trk liras. Metronun taihi de
ilgi ekici. na ii 1930lu yllarda, devrin komnist iileri ve komsomol
denilen genlik kollar tarafndan yaplyor. Tarihi dokusu ve sanat
ierikli yaps ile tu-ristlerin ilgisini eken metronun yeni yerleim
blgeleri iin ilave inaatlar ise halen devam ediyor. Mzeden kp mzeye
girin! Moskovada saylamayacak kadar ok mehur ve tannmayan, devlet
ve zel, retici ve elendirici, ismi-ni artk duymaya altmz veya ilk
defa duyduumuzda ilgimizi eken mzeler var. Benzersiz empresyo-nist
ve modern tablo koleksyonla-ryla Devlet Pukin Gzel Sanatlar Mzesi
ve Rus sanatlara ait eser-leri barndran Tretyakov Galerisini
bunlarn arasnda sayabiliriz. Ayrca ilk Sovyet bilgisayarlarn
grebile-ceiniz Politeknik Mzesi de mutla-ka gezilmeli.
. - , . - , : , - . -,
. - . , - . - . : , . ,
8
8
910
-
GNDEMRUSYA18
Arbat Caddesinden hediyelik eya aln! Kentin en eski sokaklarndan
biri olan Arbat Caddesi adeta ehrin ruhunu yanstan bir yaya alan.
Bu mekan birok nl Rus sanatya da ev sahiplii ile mehur. rnein,
Aleksandr Pukin; bugn mze olan 52 nolu binada uzun sre ikamet
ediyor. imdi ise evin nnde ei Natalya Gonarova ile birlikte
hey-keli var. Cadde, arnavut kaldrmla-r, ss lambalar, hediyelik
eyalar, sokak mzisyen ve ressamlar ile her zaman cvl cvl. Szn z;
Trk-ler tarafndan Moskovann stiklal Caddesi olarak adlandrlan Arbat
Caddesini bir ucudan dier ucuna yrmeyi sakn ihmal etmeyin.Vorobyov
Gordan (Sere Te-peleri) ehri seyredin!: Buras Moskovann en yksek
noktas. Eer bakentin ku bak grn-n grmek isterseniz buraya gelin. nl
Lomonosov Moskova Devlet niversitesi de bu tepelerde
bulu-nuyor.Ostankino Kulesine kn! Top-
lam ykseklii 540 metre olan Os-tankino televizyon ve radyo
kulesi, neredeyse Moskovann her yann-dan gzkyor. 1963-1967 yllar
arasnda ina edilen kule, o yllarda dnyann en yksek binasyd. Ze-min
katnda tarihine ait eyalarn da sergilendii kule, Pazartesi hari
saat 10.00-19.00 aras ziyarete ak. Her tur 60 dakika sryor. Amatr
fo-toraf ve video ekimlerinin serbest olduu turlarn bilet fiyatlar
ise 550-650 ruble arasnda deiiyor. Tur programna, Kulenin tarihi,
mimari ve teknik zelliklerinin anlatlmas, hzl asansrlerle gzetleme
alanna k ve Moskovann panoramasn izlemek dahil. Moskovay kuleden
grmeye varsanz, Ostankinoyu bir yerlere not etseniz iyi olur!
Moskovann yeil iQ iklerini ge-zin:Dnya metropollerine oranla
Mos-kova ok daha yeil bir ehir. Zira Moskova, ehir dnda olan
Rusyann soylularnn byk if -
! -: , , , ! - - - . 182 - - . 9.2 . -, 28 , 1,4 - . : 1930- - -
. , - , . !: : , - , - , , , . , - . .. , , , - . - , . - ! - , -.
. , - 53. -. . - -, ,
, , . , - , . !: - . - , . , - . .. . ! -, 540 , - . 1963-1967 -
. - , . , - , 10.00 19.00. . - , -, . - - , 550-650 . - , . - : - -
. , , , - - . - - - . , - II; , -
GNDEM GEZ MOSCOW
-
19
, , .
MOSKOVA, EHR DIINDA OLAN
RUSYANIN SOYLULARININ BYK FTLKLER VE TOPRAKLARINI
KAPLAYARAK BYM.
-
GNDEMRUSYA20
likleri ve topraklarn kaplayarak b-ym. Bu sebeple megapolde
ciddi sayda orman kadar park ve if lik de var. Gezilmesi gereken
yerler arasn-da arie 2. Yekaterinann rezidans olan Tsaritsno Park,
ar Aleksey Romanovun malikanesi Kolomens-koye Park ve Kont
eremetevlerin yazl Kuskovo ii ii var. Hepsinin ok gzel havasnn yan
sra ok ilgi ekici hikayeleri de var. Merak edi-yorsanz if likleri
gezerek rene-bilirsiniz!Dier ekici mekanlar: Nazm Hikmetin mezarnn
bu-lunduu Novodeviiy Manastr UNESCO Dnya miras listesinde yer alyor
ve nemli dini mekanlar-dan kabul ediliyor. Prens 3. Vasiliy
ta-rafndan Smolenskin ele geirilmesi ansna, bir kale tarznda ina
edilmi bu manastrda 1980 ylndan beri Patriin evi bulunuyor.
Manastrn mezarnda ise kimler yok ki!: Yazar-lar Anton ehov ve
Nikolay Gogol;
politikaclar Nikita Kruev ve Boris Yeltsin, air Vladimir
Mayakovskiy, uak mhendisi Andrey Tupolev ve nice nl Ruslar...VDNH,
ya da Rusya Fuar Merkezi Sovyet zamanlarndan beri lkenin en byk
fuar alan. Bugnlerde 2 375 bin km2lik fuar merkezinde bulunan 71
pavyonda Rusyada her alanda geliimini gsteren sergiler ve eitli
kltrel etkinlikler dzen-leniyor. VDNHda lunapark, sergi, panayr ve
ilgin mzeler her gn ziyarete ak.Neskuny Sad veya Neeli Bahe, gezmek
iin en uygun, megapoln sessiz ve sakin yerlerinden biri. 1756 ylnda
bir Urall bir sanayicinin olu Prokopiy Akinfeyevi Demidov, eh-rin
dnda amfitiyatro eklinde bir park kuruyor. Burada toplam 2000 tr
meyve aac, al ve bitki dikili-yordu. Seralarda gney lkelerinden
getirilen aalar ve bitkiler yer alyor. Ayrca Hollanda ve
ngiltereden na-dir kular ve hayvanlar getiriliyordu. Zamanla parkn
bulunduu topraklar ar Hanedanna geiyordu. Bugn-lerde ise Bahedeki
sarayda Rusya Bilimler Akademisi bulunuyor. Moskovadan neler
getirilir?Tabii ilk nce aklmza matruka geli-yor. Ama bunun dnda
dnyaca bi-linen Rusyaya zg onlarca obje var: Minyatr resimlerle ili
lake kutular, desenli brolar, bogorodskaya deni-len tahta
oyuncaklar, iek ve meyve desenli Jostovo tepsileri, mavi-beyaz Gjel
seramikler ve porselenler, kulak-l olan krk apkalar, ynl allar ve
tabii ki hakiki Rus semavereler!Ksaca, Moskova bir kere grlecek ve
ardndan unutulacak bir ehir de-il.. nce bir kere ziyaret edin.
Belki kenti daha detayl kefetmek isteye-cek ve tekar tekrar
geleceksiniz. Kim bilir!
; - , - . , , - ! : , - - -, . III -. 1980 - . , - : - , , , -
..., (), - . 2 375 2 70 , - , . - , -, . -. - - . 1756 -
- , -. 2000 , . - - , . , -. - . . ? , . -, : , , , - , - , - -,
, , - ! , , .. - . , , . !
GNDEM GEZ MOSCOW
-
GNDEMRUSYA22
GR
RUSYANIN SE
MLE MTHANI
Boris Ye
ltsin sonras siya
seti toparlayan
ve Ruslarn z
lemini ektii siy
asal ve ekonom
ik istikrar
yeniden salayar
ak hem tabann
, hem de Rus e
litlerinin (en az
ndan belirli bir k
smnn) gnl
n
kazanan Babaka
n Vladimir Pu
tin, u sralar te
krar Kremline
kmann hes
aplarn yapy
or.
-
,
-
,
.
GNDEM POLTKA >>
-
23
T rkiyede Haziranda atlat-tmz seim atmosferi, Rusyada henz
balyor. nmzdeki be ay, Rus-lar iin tam bir maratona dnecek. nce
Aralk-2011de parlamento, ay sonrasnda ise Mart 2012de bakanlk
seimleri bekliyor Rus semenleri... Zaten, siyasiler de daha imdiden
bu havaya girmi durumda. Parlamentodan ayr olarak, Rusya
Federasyonunun bakanlk seim-leri, gndemde daha nemli bir yer igal
ediyor. Sre ve olas sonular, sadece Rusyada deil, dnya apnda bir
ilgi ve merak konusu. Rusyann bakanlk seimi, sadece blge lke-ler
tarafndan deil, ayn zamanda kresel aktrler tarafndan da ilgiyle
izlenecek. Nitekim daha imdiden srece ve muhtemel adaylara ilikin
speklasyonlar, yeni Wikileaks bel-geleri ortaya salmaya balad bile.
Haca uluslararas piyango irketleri de uzun sredir, sonular iin
bahis-leri am durumda. lke dnda gelimeler byleyken, ieride ba-kanlk
iin adaylarn belirlenmesi konusunda halen baz muammalar varln
koruyor. nmzdeki se-imler Putin-Medvedev tandeminin geleceini de
belirleyecek. Seimler sonras oluacak siyasi hava hakkn-da bir ngrde
bulunabilmek iin, muhtemel ve kesin adaylarn seilme ihtimallerini
ele alarak bir kyaslama yapmak gerekiyor.Boris Yeltsin sonras
siyaseti toparla-yan ve Ruslarn zlemini ektii siya-sal ve ekonomik
istikrar yeniden sa-layarak hem tabann, hem de Rus elit-lerin (en
azndan belirli bir ksmnn) gnln kazanan Babakan Vladimir Putin, u
sralar tekrar Kremline k-mann hesaplarn yapyor. Malum, daha nce iki
dnem st ste bakan-lk yapan Putin, nne kan anayasal engelden dolay
bir dnemdir ba-kanl Medvedeve brakmak zorun-da kalmt. Nihayet
anayasal engelin de sona ermesiyle, imdilik Kremlin iin nmzdeki
dnemin en gl
adaylar arasnda gsteriliyor.Uluslararas Aratrma irketlerinin
getiimiz Mart aynda yapt bir ankete gre, Ruslar nmzdeki d-nemde
Kremlinde Putini grmek istiyor. Temayl yoklamasnn sonu-larna gre,
Ruslarn %27si Putinin Bakanlk seimlerinde aday olmas-n isterken,
Medvedevi isteyenlerin oran %18de kalyor. Bu arada her iki
siyasetiyi de isteyenlerin oran %16 iken, ikisini de istemeyenlerin
oran da %25 gibi azmsanmayacak bir sevi-
yeye ulam durumda. Hal byleyken, Babakan Vladimir Putin de
parlamento seimlerini, bir sredir bakanlk seimlerinin altya-psn
hazrlamaya ynelik bir kam-panyaya dntrmeye balad. Post-Sovyet
lkelerinde son yllarda pek moda olan, blok ve cephe oluumlar-na
paralel olarak, Putin de parlamen-to seimlerine geni halk
kesimlerinin desteini alabilecek bir Halk Cephe-si (Oberassiyskiy
Narodniy Front) kurarak girme niyetinde. Putinin kurduu Halk
Cephesine imdiden lke apnda 800 akn kurum ve kurulu desteini aklam
durumda. Bu Putin iin nemli bir art, zira eski
- , -. . 2011 , , 2012 -. -
. , . - , . , - - - - . - : -
2012 . , , -... , -. - , , - -: , , , - . - -, - , , , ( , -), .
, - . -, , - . , - , .
- , , - - . , 27% - , - - 18% . ,
Boris Yeltsin sonras siyaseti toparlayan ve Ruslarn zlemini
ektii siyasal ve ekonomik istikrar yeniden salayarak hem tabann,
hem de Rus elitlerin (en azndan belirli bir ksmnn) gnln kazanan
Babakan Vladimir Putin, u sralar tekrar Kremline kmann hesaplarn
yapyor.
- , - , .
Hayreddin Aydnba
-
GNDEMRUSYA24
bakann seimlerdeki iddiasn, biraz da parlamento seimlerindeki
baar-s belirleyecek.Tam burada mevcut Devlet Bakan Dimitri
Medvedevin de konumunu irdelemek gerekiyor. Medvedev yak-lak bir
senedir, Kremlin iin tekrar aday olacann sinyallerini veriyor-du.
Zaten, dnyann hangi lkesine bakarsanz bakn, X+X tipi bakan-lk
modellerinde, grevdeki adaylar ikinci dnemde tekrar seilmeyi ade-ta
bir prestij meselesi olarak grrler. Zira, ikinci kez gven
tazelemek, ayn zamanda bir nceki dnemdeki icraatlarn da halk
tarafndan onay-land eklinde yorumlanr genelde. Hal byleyken,
Medvedev de doal olarak bir dnem daha Kremlinde grevine devam
etmeyi kendisi iin adeta kazanlm bir hak olarak g-ryordu. Gelin grn
ki, Putin-Medvedev tan-demi balamnda yaplan grev pay-lamnda, artk
Medvedeve verilen roln sonuna gelindi. Bunu getii-miz gnlerde
Medvedev tarafndan yaplan ve Rus basnnda byk yank bulan; Putinin
karsna aday olarak kmayacam aklamasndan artk iyice anlam
bulunuyoruz. Bir se-nedir srekli adaylk sinyalleri veren bakann
adaylna imdiden Pu-tin erhi koymu olmasn, sistemin ya da artlarn
aktrleri bu duruma zorlamasyla aklayabiliriz ancak. Rusyay iyi
takip eden tm gzlemci-lerin zerinde neredeyse hemfikir ol-
duu konulardan birisi de, Rus siyasi elitlerinin seim ncesi
lkeyi blecek ve belki de yeniden kaosa srkleye-bilecek bylesi bir
siyasi ayrmaya izin vermeyecekleri gereidir.Tabii btn bu etkenlerin
dnda Rus halk arasnda karizmatik me-ruiyetini her geen gn giderek
kat-layan Putin gereini de gzard et-memek gerekiyor. Hakknda arklar
yazlan, uruna enteresan projelere imza atlan bir siyasal aktrden,
belki ondan da fazlas bir sosyal fenomen-den bahsediyoruz. Elbece
bu durum da Medvedevin ansn azaltan fak-trlerden birisi oldu.
16% , , - , - 25%. , - , -. , - , - - . - 800 . - , - -, . -. ,
- . , ,
X+X, - . , - , - . - . , -, , - . , - , - : - . , - , - , - , ,
- -. , , , - -
GNDEM RUSYA
>>
-
25
, . , -, - , -, - . , - -, -
. , - . , , - . - ,
. , , . - - , . , - - -, . , - , , , , . , - , , , - . - - , , ,
, , , , , , , - - .
Bakanlk seimleri demiken, mzmin aday Komnist Parti Lideri
Gennadiy Zganova da biraz deinmekte fayda var. Zganovun Komnizm
sonras bo getii bir seim henz olmad. nce Yeltsinle yart, sonra
Putinle ve son olarak da Medvedevle. Hep-sine de yenildi ancak hala
pes etmi gibi grnmyor. Zaten, nmzdeki sandk iin adayln aylar
ncesinden aklayan en iddial siyaseti de yine o. Zganovun umutlarn
srekli diri tu-tan ey, sandktan hi birinci kmasa da, ikincilii
kimselere kaptrmam olmas sanrm. Hala canl bir alternatif siyasi
hareket olarak kalmay baaran
Komnist Partinin, Rus semeni nez-dindeki bu kredisini, sfr
tketene ka-dar kullanacak gibi grnyor.imdilik uluslararas bahis
irketleri Putin, Medvedev, Zganov, Jirinovs-kiy ve Prohorov gibi
adaylar arasnda bahis yartrrken, sylenebilecek en net gerek,
Rusyada hem bakanlk,
hem de parlamento seimlerini, istik-rar ve belki artk bir para
da adalet gzeten-vadeden siyasi aktrlerin ve onlarn temsil ecikleri
siyasal hare-ketlerin kazanaca gereidir.
:
Medvedev: Putinin karsna aday olarak kmam
>>
-
GNDEMRUSYA26
GR
GNDEM RUSYA-TRKIYE >> -
Abdullah Gl Yarsolavl Poltk Forumunda eref konuu!Gln Rusya
ziyareti, aylar ncesinden beklenen bir geziydi ve gelien Rus-Trk
ilikileri a-sndan yeni bir ke ta ve bir srama tahtas olarak
grlyordu. Ancak Cumhurbakannn temaslar, geziye damgasn vuran iki
tatsz haberle balad diyebiliriz. Bunlardan birincisi; -her ne kadar
speklatif bir ekilde alglansa da- Rus petrol tamaclk irketi
Transneftin, Samsun-Ceyhan arasnda ina edilecek petrol boru hatt
ile ilgili almalarn, ekonomik olma-d gerekesi ile dondurulduuna
ilikin aklamasyd.
Bir dier ac haber ise ziya-retten bir gn nce tam da Gln ini
yapaca Yaroslavl Havaalannda gerekleen uak kazas (ve imdi artk l
says 44e kan elim bir faci-ann) haberiydi. Rusya, Belarus ve ek
Cumhuriyetinde byk bir zntye
yol aan elim kaza sonras gerekleen temas-larda, tarafl ar her
frsatta olaydan duyduklar znty dile getirerek ilgili lke halklarna
taziyelerini sundular. (Yaroslavl Takm, Minsk ile oynamak zere
Belarusa gidiyordu ve uakta len oyunculardan 3 ek Cumhuriyeti
vatan-dayd).
Cumhurbakan Abdullah Gl, Eyll aynda, Rusya Federas-yonu Devlet
Bakan Dmitriy Medvedevin himayelerinde bu yl ncs dzenlenen Kresel
Politika Forumuna eref konuu olarak davet edildi.
-
27
- - !
- - . - , .
, - , - -, - . , 44 - , . - . ( - . , , 3 ).
Rogozinden Fze Kalkan mesaj!te yandan Rusyann NATO Bykelisi
Dimitri Rogozinin Gln ziya-reti ncesi verdii lml demelerin, ziyaret
ncesi havay yumuatma adna nemli bir rol oynadn ifade edebiliriz.
Rusya, Rogozin marifetiyle, Trk Cumhurbakannn zi-yaretinden sadece
4 gn nce, Avrupa gvenlii iin oluturulmas plan-lanan fze kalkannn
bir paras olacak radar ssnn Trkiyede ku-rulmasna kar olmadk-larn
tekrar beyan etti. Rus Bykeli, Trkiyede kurulacak erken uyar
sis-teminin lkesi asndan ciddi tehdit oluturma-dn da sylerek adeta
Gle imal bir ho geldin mesaj yollad.
Rusya Devlet Bakan Dmitriy Medvedevin himayesinde gerekleen
foruma; Abdullah Gl, eref konuu olarak davet edildi. Almanya
anslyesi Angela Merkel ise, davet edilmesine ramen, lke-sinde
yaanan siyasi so-runlar ve Avrupada gr-len ekonomik durgunluu
gereke gstererek gele-meyeceini aklamt.
Forumda bir kapan konumas yapan Gl,
! , , - , . , 4 , - -, , - - , . , , -, - .
- - , - - . , , , - - ,
III -, - .
-
GNDEMRUSYA28
- 90 ? - , , , . . 30 90 . , , - 30 , , , : 60 . , . - 90 . , ,
, , - , , : , , , , , -, , , - . . , . - .
ziyaret ncesi yapt aklamalarla da vurgulayaca mesajlarn
sinyal-lerini vermiti zaten. Cumhurba-kan, Trk-Rus ilikilerinden
Arap Baharna kadar pek ok sosyal, siyasi ve ekonomik gelimelere
ka-dar pek ok konuda dnyaya mesaj verdi. Forumdaki konumasnn
ardndan Medvedevle de ikili bir grme gerekletiren Gl, Ya-roslavl
kenti havalimannda kalk srasnda den uakta yaamn yitiren 44 kii
ansna oluturulan stand ziyaret etti. ki lider, karanfil ve mumlarla
sslenen platforma birlikte karanfil brakp, sayg du-ruunda bulunarak
temaslarn sona erdirmi oldu.
Rus adamlarna yatrm ars: Hedef 100 mlyar dolar tcaret!
Gln gezi boyunca yapt nemli aklamalardan bir die-
., , - , - . -, - , - , , . . , 44 - 7 . - : - 100 ! ,
Yaroslavl Forumundan br gn nce, tam da Gln n yapaca Yaroslavl
Havaalannda ger-ekleen uak kazas zrveye damgasn vurdu. Ayrca
Transneftn Samsun-Ceyhan Boru Hatt le lgl akla-malarn zrve ncesne
denk getrmes dkkat ekt.
, , . , , -, , .
GNDEM RUSYA-TRKIYE
-
29
ri ise, ekonomi alannda Rusya Federasyonunun Trkiyenin blgedeki
en nemli ekonomik ve ticari orta olduunu syleyerek, iki lke
arasndaki hedef ticaret hacminin 100 milyar dolara ekile-ceini
ifade etmesiydi. Gl, hemen hemen yapt tm konumalarda zellikle
deindii ticari ilikilere ynelik kili ticaret hacmimizi nmzdeki be
yl ierisinde 100 milyar dolara kartmak amacyla Trkiye gerekli
gayretleri gs-termeye devam edecektir. Biz bu hedefin ulalabilir
olduu inancn tayoruz. ifadelerini kulland. Ayn zamanda Rus
iadamlarna Trkiyede yatrm yapmalar ar-snda bulunan Abdullah Gl,
eko-nomideki iyilemenin, ulatrma, enerji, tarm, bayndrlk, eitim,
salk gibi eitli alanlarda altyapya da yansdn kaydederek u ekil-de
konutu: Trkiye, son yllarda alt yapya giderek daha fazla yat-rm
yapan bir lke olmutur. 2009
ylnda lke iinde gerekletirilen toplam alt yap yatrm miktar 107
milyar dolar bulmutur. Gelimi alt yaps Trkiyeyi yabanc m-teebbisler
iin bir ekim merkezi haline getirmektedir. ifadelerini kulland.
, - . 100 . -
. , , 100 - . , , - . , -, , , , -, , , , - - : , , . 2009 - 107
. - - .
Rusya temaslar genel bir erevede deerlendirildiinde, ekonomik ve
siyasi mesajlarn arlkta olduu bir ziyaret oldu. Yaanan nemli
gelime-lerden birisi de, iki lke arasndaki vizesiz ziyaretler
konusunun tekrar gndeme gelmesiydi. Trkiye, vizesiz ziyaretlerle
ilgili balatlan 30 gnlk srecin 90 gne karlmas ile ilgili Rusyaya
teklif sunuldu. Bilindii zere iki tarafl anlama ile 30 gn olarak
belirlenen vizesiz Trkiye ve Rusyada kal sresi, Ankara tarafndan
daha sonra gerekletirilen tek tarafl bir inisiyatifle 60 gne
karlmt. Anlalan bu da yeterli grlmyor ki, Trkiye imdi bunu 90 gne
karmak iin giriimlerini srdryor. Ayrca Ruslarn genellikle deniz
turizmine ilgi gsterdiinden bahsederek, Trkiyede geli-en dier
Turizm alanlarna da iaret eden Gl, lkemiz ayn zamanda salk, kltr ve
inan turizmi, k sporlar turizmi, golf turizmi ve doa sporlar
turizmi gibi alanlarda da dnyada sayl merkezlerden biri haline
gelmeye balamtr. Bilhassa salk turizmi erevesinde Trkiyeye sadece
blge lkelerinden deil, gelimi Batl lkelerden de hatr sayl miktarda
ziyareti akn olmaktadr. Rus dostlarmz sunduumuz bu imkanlardan da
ya-rarlanmaya davet ediyoruz. nerisinde bulundu.
Vzesz zyaret sres 90 gne kacak m?
-
-
GRGNDEM TARH >>
Ve Aralov, Atatrk ile gryorMustafa Kemal Paa unlar syledi:
Ortaklaa amacmz, emperyalizmle savamak ve dou halklarn
smrge-cilerin boyunduruundan kurtarmak-tr. Mterek abalarmzla baarya
ulaacamza inanyorum. Rusyann ve byk lider Leninin Trkiyeye
yapt yardmlar iin teekkr ederim.
Biz subaylar, hatta sadece subaylar da deil btn ilerici
aydnlarmz, Ekim inklbnn ilk gnlerinden beri Boleviklerin
izledikleri politikaya byk bir ilgi gs-terdik. Biz Leninin Rusyann
ezilmi halklarnn kurtu-luunu salayacak bir politika gttn
biliyorduk. Zaten onun gc buradadr. Umutlarmz doru kt. Beyaz
ordularn i savata yenileceine inanyorduk. Buna neden inanyorduk? nk
Boleviklerin derebeyi topraklarn kyllere verdiini, btn emeki halkn
Boleviklerden yana olduunu, Leninin bar iin savatn
biliyorduk...
GNDEMRUSYA30
Ali Fuat Cebesoy
-
Bykelilerin anlarndan
Rus-Trk tarihi
- -
1920li yllar.... Birinci Dnya Sava bitmesine ramen, dnya siyasi
hayat bir yrngeye gir-mi deil. Dou Avrupann dev lkesi Rusya i
savala alkanlanyor. mparatorluk mirasn yi-tirmek zere olan Trkiye
ise Kurtulu Mcade-lesi veriyor. Tam bu srada ki lkenin karlkl
ilikileri acaba nasld? diye merak ediyorsanz yazy okumaya devam
edin. te o zamanlar ayn dnemde grev yapan Rusyann Trkiye Bykelisi
Semiyon vanovi Aralov (1880-1969) ve Trkiyenin Rusya Bykelisi Ali
Fuat Cebesoyun (1882-1968) anlar:
1920- , , . , - . , , - . , , , - (1880-1969), , (1882-1968),
.
: - - . , . .
, , , , , . , , - . . . , - . ? , , -, , , , ....
31
Semiyon vanovi Aralov
: Hazrlayan: smek Konak
-
GNDEMRUSYA32
Bykeli Aralov Ankaraya geli-yor Ekim devrimini yaayan yeni
Rus-ya, Anadolu ihtillini gerekletiren Trkiye ile dostluunu
gelitirmek iin Litvanyadan deneyimli bir eliyi Moskovaya arr.
Semiyon vano-vi Aralov, 1921de Ankaraya yola koyulmak iin son
direktiieri alr. Bilir ki 622 yllk bir miras tayan Trkiyenin arln
tamak zordur. Sz bu noktada Aralova brakalm: Moskovaya geldim. D
leri Komiseri G. V. ierin eli olarak Trkiyeye gitmemi teklif eci.
Ciddi bir i, byk bir sorumluluk! diye aklmdan geirdim. Acaba
ste-sinden gelebilecek miyim?Trkiye... Ksa bir sre nce Kk Asyay,
Balkanlar, Msr elinde bulunduran byk bir devleci...Ger-i imdi
ikinci snf bir devlet haline getirilmi bulunuyor ama yine de dnya
diplomasisinde byk bir rol oynamaktadr. anakkale Boaz, Karadenizin
anahtar saylan stanbul Boaz Trkiyenin elinde...Ve Aralov, Atatrk
ile gryorAnkara hkmetinin en st yetkili-si Mustafa Kemal Atatrk, 30
Ocak 1922de Aralovla ilk grmesini ya-par. i-Kyl Sovyet hkmeti
lide-ri Vladimir Leninin selamlarn ileten Aralovun bu grmesinden
ite baz noktalar: Mustafa Kemal Paa unlar syle-di: Ortaklaa amacmz,
emperya-lizmle savamak ve dou halklarn smrgecilerin boyunduruundan
kurtarmaktr. Mterek abalarmzla baarya ulaacamza inanyorum. Rusyann
ve byk lider Leninin Trkiyeye yapt yardmlar iin te-ekkr ederim. Biz
subaylar, haca sadece subaylar
da deil btn ilerici aydnlarmz, Ekim inklbnn ilk gnlerinden beri
Boleviklerin izledikleri politikaya byk bir ilgi gsterdik. Biz
Leninin Rusyann ezilmi halklarnn kurtu-luunu salayacak bir politika
gc-n biliyorduk. Zaten onun gc buradadr. Umutlarmz doru kt. Beyaz
ordularn i savata yenilece-ine inanyorduk. Buna neden inan-yorduk?
nk Boleviklerin dere-beyi topraklarn kyllere verdiini, btn emeki
halkn Boleviklerden yana olduunu, Leninin bar iin sa-vatn
biliyorduk... Aralov, Rauf Orbaya UeliAnlarnda Rauf Orbayn Sovyet
hkmetine yaklamn anlatan Se-miyon vanovi Aralov, anlalan pek memnun
deil. Orbayn stanbul hkmetine bal olduunu ve ngi-lizlerle iliki
iinde olduunu anlatan deneyimli diplomat, Atatrkn ken-disine
Orbayla ilgili yapt konu-malar yle anlatyor:
, -, , 1921 , . -
-. , . : . . , - . - ?
- , -. , - . , - , . -
30 1922 - . -, , - - - . . : : . , - . - . , , , , - -, . , -, -
. . - . , - . ? , , - -, , - , , .... - , , - -, . , - . , : - . -.
. . : (Terakkiperver Cumhuriyet), , - .***
1920li yllar.... Birinci Dnya Sava bitmesine ramen, dnya siyasi
hayat bir yrngeye girmi deil. Dou Avrupann dev lkesi Rusya i savala
alkanlanyor.
1920- , - , - -.
GNDEM TARH
-
33
Meclisteki muhalefet grubu saldrya geti. Babakanlk iin Rauf Beyi
ileri srd. Nitekim bunda baar da sa-land. Muhalefetin gizli
niyetlerinin farkndaydm.Mustafa Kemal Paa, Nutukun bir yerinde Rauf
Bey ve btn muhalif-lerden yle sz etmiti: Cumhuriyet szcn sylemekten
bile ekinen-lerin kurduklar partiye Cumhuriyet ve hem de
Terakkiperver Cumhuri-yet adn vermeleri nasl ciddi ve ne dereceye
kadar samimi saylabilir?***Rusya diplomatik ilikilerini
geli-tirirken, Trkiye de yeni durumuna gre tavr almaya balar.
Birinci Dn-ya Harbinde Rusyaya kar savaan Osmanl mparatorluunun
aksine Ankara hkmeti, ilikileri scak tut-mak iin 1920de Bat Cephesi
Ko-mutanln yapan Ali Fuat Cebesoyu Moskovaya gnderir...Ali Fuat Paa
cepheden Moskovaya Bat Cephesi Komutanln yrten Ali Fuat Cebesoy,
snf arkada Mus-tafa Kemalin istei zerine Kasm 1920de Moskovaya yeni
Trkiyenin bykelisi olmak iin yola kar. Ali Fuat Cebesoyun Sovyet
Rusya yol-culuu ncesi heyecann Moskova Hatralarndan takip edelim:
Garp cephesi kumandanlndan ayrlm, 21 Kasm 1920de Moskova
Bykeliliine atanmtm. Benim iin artk cepheden, silah seslerinden ve
top grltlerinden uzakta yeni ve siyasi hayat balyordu. ster istemez
bu hayata intibak edecek, yklendi-im ar ve mesuliyetli vazifeyi
ba-armaya alacaktm. Byk Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paaya;
Madem ki bu da bir vatan vazifesidir, hibir fedakrlktan
kanmayaca-ma emin olabilirsiniz! demitim.Stalinle ilk grme: iXifak
yok ama yardm varAli Fuat Paa, ilk ciddi grmelerin-den birini o
dnem Milletler Halk Komiseri olan Josef Stalinle yapar. Zira icifak
ve dayanma konusun-da onun fikirlerini merak eder. te Stalinin bu
konudaki tarih szleri: cifak akdedemeyiz. nk ngiliz-
lerle ticaret anlamamz var. Bundan maksat, ticaret anlamas
aleyhinde bulunan Fransa ile bu anlamann ta-rafar ngilterenin ve
netice itibariyle Amerikann rekabetini yaratmak ve bunlarn bizlere
kar olan icifakn paralamaktr. Fakat asl amacmz olan mcadeleye kapal
veya ak ola-rak devam edeceiz. Biz muhta bu-lunduumuz maddeleri
ngiltereden alacaz ve antantn icifakn parala-yarak nemli bir zafer
kazanm ola-caz. cifaktan maksadnz para, silah ve insanca yardm ise
bunu derhal ya-pacaz. Kardelik anlamasn imza-larz. nk onda ticaret
anlamasna zarar verecek bir ey yoktur. Ali Fuat Paa ierine
kzgn...Hatralarnda Sovyet Dileri Halk Komiseri Georgiy ierinin
snrlar konusundaki grlerini deerlendi-ren ve eletiren Cebesoy,
Ermenistan snryla ilgili taleplerini ve bu taleple-re Trk tarafnn
cevabn yle akta-ryor: ierin Trklere yardm, Ermenis-tan hudutlarnn
belirlenmesi mese-lesi ve Trkiyenin kendi topraklar dahilinde
bulunan dier milletlerin hukuklarna riayet edilmesi diye sze girmi
eski Ermeni vilayetlerinden Bitlis, Van ve Mutan birtakm yer-lerin
ifraz ile devam eden szlerine Trk heyeti reisi: Trkiyede hibir
zaman bir Ermeni vilayeti bulunma-mtr. Ermenilerin Mslmanlarla
birlikte yaadklar Trk vilayetlerinin hibirinde ounlukta olmadklarn,
bu yzden Ermenistana yer ifraznn asla konu olamayacan kati bir
ekil-de izah etmiti.
, - -, , -. , -, - , 1920 -, - :
, 1920 - . - - : - - 21 1920 . , , - . , - - , . : -, , -!
: , , , -. - - . - : . , . - , , , , , . - - . , , . -, , - . -
. , . -... , - - - , , : .. - , - , - , - . , . : . - - , , - .
KaynaklarS. 7. Aralov, Bir Sovyet Diplomann Trkiye Anlar, ev:
Hasan Ali Ediz, 7stanbul, 1967. Ali Fuat Cebesoy, Moskova Haralar
Milli Mcadele ve Bolevik Rusya, 2002.
Bykelilerin anlar
.. : 1922-1923. ., 1960. . . . , 2002
Kaynaklar /
:http://to-name.ru/biography/aleksandr-nevskij.htmhttp://www.abc-people.com/data/nevskiy/index.htm
-
GNDEMRUSYA34
Kafkasyada Dengeleri Kurmaya Doru
Gvenlik ve enerji ko-nularnda gndemdeki yerini her daim koruyan
Kafkasya, son 10 ylda dikkatleri zerine daha da ekti. Gerek Gney
gerekse Kuzey Kafkas-ya; etnik, tarihsel ve
altyapsal mirasn yansmalarn Rusya, Trkiye ve ran gibi evre
lkelerde aktif olarak hissettiriyor. Bunun yannda Bat lkelerinin
blgeye olan ilgisi her geen gn ivmesini artryor.
Kakasyada scak gelimelerin merkeze oturduu dnemlerde Trkiyenin
rol gndemde yerini almaktadr. Fakat hem uluslararas bir aktr hem de
bir blge gc olarak Trkiye, Kafkasyann is-tikrar iin daha aktif bir
rol stlenme-lidir. Trkiye ve Rusyann son dnemdeki ekonomik ve
diplomatik ilikilerinin art-mas bir frsat olarak grlmeli ve yeni
bir Austos 2008 krizi yaanmadan Mosko-va ile Ankara blge sorunlarnn
zm iin bugnden balayarak ortak admlar atmaya balamaldr.
Souk Savan sonu ve Putinin sah-neye kSouk Sava dnemi sonrasnda
Kakasya, yeni devletleri ve blgedeki enerji kaynak-laryla dnya
siyasetinde yerini almtr. Ortaya kan bu yeni dzen, Balkanlarda
olduu gibi Kakasyada da blgesel at-malar ve durumun yarac
istikrarszlkla dnya gndeminin bir paras olmaya devam ediyor.
1991-92 yllar Yeltsinle birlikte Batclk akmnn etkisini gster-dii
bir dnem olmutu. Putinin iktidara gelmesinin ardndan merkezi
devleti g-lendirme politikas n plana kt.
GRGNDEM KAFKASYA >>
-
35
- , - . - ,
, , , . , . . , - , , - .
, - - , - , , 2008 .
- , -, . , - - , , -.
1991-92 - , - .
Asl Yiit
-
GNDEMRUSYA36
Bat ile ilikilerinde temkinli, ama dnya sisteminin bir paras
olduu-nu her admda hisseciren Moskova, yakn evre politikasn ise
Putinle birlikte odak noktasna tad. Gerek BDT lkeleri, gerekse ran
ve Suriye, haca son zamanlarda Trkiye olmak zere yakn evresi ile
ikili ilikileri gelitirmede ve dengeyi muhafaza etmeyi ncelik
haline getirdi.
Bat-Orta Dou-Rusya geninde KaUasya
Kakasya ise Rusyada d politika meselesinden ok bir i politik
olgu olarak alglanmaya devam eci. Da-lk Karaba, Grcistann toprak
b-tnl ve eenistan sorunlarnda Moskovann blgeyi bir btn ola-rak
alglama ve i politika balamn-da zm bulma reieksi bugn de devam
ediyor. Blgedeki gelimeler sadece Rusyann deil Trkiye, ran ve gerek
Orta Dou gerekse Eski Sovyet corafyasn yakinen takip eden Bat
dnyasnn dikkatini ze-
rine ekmektedir. Bu noktada ger-ginliklerin blgenin de dna kp nc
aktrleri etkiledii senaryo-lar anmsyoruz. ABD-ran-Rusya geninde
gelien Kakasya odakl politikalar ise hem enerji hem de blgesel
gvenlik konularnda son 10 yln en ok konuulan konularndan olmutur.
Rusyann Dalk Karaba meselesinde Ermenistana destek ver-mesi ve
Trkiyenin de Azerbaycann toprak btnl iin endie etmesi, zaman zaman
Rusya-Trkiye ilikile-rinde de gerilim yaratmaktadr.
Kuzey KaUasyada neler oluyor?
Souk sava sonras uluslararas po-litikada nemi artan Ermenistan,
Azerbaycan, Grcistan gibi blgesel aktrlerin yan sra, Kuzey Kakas-ya
da hem Rusyann i meseleleri balamnda hem de uluslararas alanda
birok tartmaya konu oldu. eenistan bata olmak zere etnik sorunlar
blge istikrarn temelden etkilerken, Moskovann sorunlar ynetmede
karlat glkler za-man zaman tansiyonu daha da artr-d. Bu durumu
krkleyen bir baka
. , - , , -, - . - - , , - .
90- - - , . - - 1980- , ,
. , , , . -, , . -, - , - . - - - -.
?
GNDEM KAFKASYA
-
37
faktr ise mikro aktrlerin de devre-ye girip radikal unsurlar
kullanarak dikkat ekmeye almalar ya da var olan atmann Radikal slam
gibi kamuoyuna yanstlmasyd. Blge-nin enerji kaynaklar iin bir
kori-dor niteliinde olmas da zellikle gvenlik konularnda endielerin
uluslararas boyutlara tanmasna sebep oldu. Aslnda tm bu atma ve
ondan kaynaklanan istikrarszlk ortamnn temellerinin daha Stalin
dneminde atldn sylemek yan-l olmaz. mparatorluk dneminde-ki savalar
ve zorunlu glere bir de Stalinin srgnleri eklenince blge etnik
nfusunun ounu kaybetmi-ti. Sovyetler Birlii daldktan sonra hem Gney
hem Kuzey Kakasyada etnik temelli sorunlar yeni boyutlar-da kendini
gstermeye balamtr.
Moskovann denge politikas
Tm bu atmalara taraf olan devletlerle ya da gruplarla Rusya
Federasyonunun aras belli dnem-lerde bozulmutur. Grcistan ve
Azerbaycan rneinde grlecei gibi baz devletlerin Bat ile yaknla-
ma eilimleri, Rusyann bu coraf-yasndaki devletlerin zerindeki
et-kisini artrmak iin ek tedbirlere ba-vurmasna da yol amaktadr.
Bunun yannda ABDnin blgedeki hem ekonomik hem de siyasal giriimleri
Rusyann blgede ataca admlar-n zaman zaman sertletirmesine ve
durumun mulklamasna mahal
, , -, , - , . , , -, , - , - . -, , , -
, - -. , - . , , - - .. . - , - . - , , - .
-
GNDEMRUSYA38
Trkiye Kafkasyaya odaklanamyor!Sovyetler Birliinin yklmasndan bu
yana blgedeki ibirliine ortak olmak ve gelitirmek iin giriimlerde
bulunan Trkiye, bir Trk Cumhuriyeti olan Azerbaycan ile yakn temasn
srdrm-tr. Ermenistan ve Rusyann Azerbaycan politikas yznden blgesel
ibirliinde hareket sahas daralan Trkiye, Rusyann blgedeki stnlnden
dolay, Kafkasyadaki dier atmalarn zlmesinde de uzak bir aktr olarak
kalmtr
, - , . - , - .
GNDEM KAFKASYA >>
-
39
vermektedir. rnein 2008 ylnn Austos aynda Gney Osetya ve
Abhazyann bamszln tanyarak Grcistana cephe alan Rusya, Dalk Karaba
sorununda da Ermenistana destek olarak Azerbaycana gzda vermitir.
Fakat her eye ramen, ortak tarihsel, kltrel ve altyapsal mirasn da
yardmyla Moskova bu lkeleri kendine yakn tutmak iin elinden geleni
yapmaktadr.
Trkiye KaUasyaya odaklanam-yor!
Sovyetler Birliinin yklmasndan bu yana blgedeki ibirliine ortak
olmak ve gelitirmek iin giriimler-de bulunan Trkiye, bir Trk
Cum-huriyeti olan Azerbaycan ile yakn temasn srdrmtr. Ermenistan ve
Rusyann Azerbaycan politikas yznden blgesel ibirliinde hare-ket
sahas daralan Trkiye, Rusyann blgedeki stnlnden dolay, Kakasyadaki
dier atmalarn zlmesinde de uzak bir aktr ola-rak kalmtr. Hem 11
Eyll hem de Austos 2008 krizi Trkiyenin Kaf-kasya genelinde rolnn
artaca gibi bir izlenim yaratsa da Ankarann bl-geye ynelik
politikas maalesef tam odaklanamamlk hissi vermektedir.
Trkiye ve Rusyann son dnem-deki ekonomik ve diplomatik
iliki-lerinin artmas bu noktada bir frsat olarak grlerek, Gney ve
Kuzey Kakasya genelinde Ankara z-mn bir paras olmak iin adm-lar
atabilir. Ermenistanla Trkiye arasnda gerginliin blgede etkin olmak
iin engel tekil etmemesi ve Kakasyada istikrarn salanmas konusunda
Rusya ve Trkiyenin ortak admlar atma zaman gelmitir. Byle bir
giriimde bulunmak iin blgenin daha da istikrarszlamas ya da Austos
2008deki gibi yeni bir atmann yaanmasn beklemeye gerek olmad da ok
aktr.
Gvenlik ve enerji konularnda gn-demdeki yerini her daim
koruyan
Kakasya son 10 ylda dikkatleri daha da zerine ekmitir. Gerek
Gney gerekse Kuzey Kakasya et-nik, tarihsel ve altyapsal mirasn
yansmalarn Rusya, Trkiye ve ran gibi evre lkelerde aktif olarak
his-secirmektedir. Bunun yannda Bat lkelerinin blgeye olan ilgisi
her ge-en gn ivmesini artrmaktadr. Kaf-kasya da scak gelimelerin
merkeze oturduu dnemlerde Trkiyenin rol gndemlerde yerini
almakta-dr. Fakat hem uluslararas bir aktr hem de bir blge gc
olarak Tr-kiye Kakasyann istikrar iin daha aktif bir rol
stlenmelidir. Trkiye ve Rusyann son dnemdeki ekonomik ve diplomatik
ilikilerinin artmas bir frsat olarak grlmeli ve yeni bir Austos
2008 krizi yaanmadan Moskova ile Ankara bugnden ba-layarak blge
istikrar iin ortak stra-tejik admlar atmaya balamaldr.
-
-, - -. , , . , - . -, 2008 -, - , , , -, , -, .
, , , , -, - .
-
, - , . - - - , - - . , 11 2008 , , , - - .
-, - , - , . - - - . -, - , 2008 .
KaynaklarIllusion of Power: Russia after the South Caucasus
Battle. Stanislav Sec-1. rieru The Caucasus Under Soviet Rule. Alex
Marshall2. Turkey in world politics: an emerging multiregional
power. Barry M. 3. Rubin, Kemal KiriiImagining Circassia: David
Urquhart and the Making of North Caucasus 4. Nationalism. Charles
KingKafkasyada Neler Oluyor? Mitat elikpala5. Souk Sava Sonras
Kafkasya. Kamer Kasm6. Be deniz Havzasnda Trkiye. ar Erhan, Mustafa
Aydn7.
. : 1. . . , . : -2. . : 3. . ? 4. . 5. , . 6.
-
GNDEMRUSYA40
GRGNDEM TOPLUM >>
-
41
R usya veya Rus Kltr deyince aklmza ne geliyor? Rusyada yllar-ca
yaayan ya da en azndan turistik bir seyahatle dahi olsa bu lkede
bulunmu ya da tam aksine bu l-keye daha nce hi gitmemi insanlarn bu
soruya verecei cevaplar elbece farkl olabiliyor. Getiimiz gnlerde
Rusya merkezli nl bir internet sitesi tarafndan, dnyann deiik
lkelerinde yaayan birok internet kullancs arasnda yap-lan bir
anketle, insanlarn, Rusyaya bak ve Rusya algs test edilmeye alld.
Uluslararas Seyahatler iin bilet satlar yapan Rus seyahat arama
motoru momondo.runun gerek-letirdii ankece, Ruslarn yabanclar
tarafndan nasl alg-landn gzler nne seren ilgin ayrntlar ortaya
kt.Binlerce kullanc tarafndan ziyaret edilen sitenin yapt anketin
sonularna gre, ankete katlanlar; Rusyann ve Rus Halknn Sovyet
zamanlarndan bu yana ok kk de-iimler yaad, ancak hala eski Sovyet
kltrn koru-duu kanaatinde. ounluu (%77) Rusyay daha nce hi ziyaret
etmemi olan kullanclarn verdii cevaplar ise ilgin klieler etrafnda
toplanyor. Dnyann deiik lke-lerinden ankete katlan kullanclarn
verdikleri cevaplara gre Rusya deyince insanlarn aklna ilk srada
sra-syla; Souk klim ve Kar (%34,3), Vodka (%28,6) ve Gzel Rus
Kadnlar (%17) geliyor.
Katlmclarn %11i, Rusya deyince akllarna, Ruslarn dnyaca nl Kar
ve buz balesinin geldiini, %8,5i Or-todoks Kiliselerinin, %4 ise
Atletizm Sporcularnn arm yaptn ifade eci.Ankece yer yer ilgin
cevaplara da rastlanyor. rnein Birleik Krallktan ankete katlan
birisi Rusyay, Kulak-lar rten kar kalpa ile hatrladn anlatrken,
Rusyay Kalanikof Silahlar ve KGB Ajanlar ile btnletiren-lerin says
da az deil.Katlmclarn %23nn Rusyada daha nce bulundu-u ifade edilen
ankece, bu katlmclarn grece daha gereki cevaplar verdikleri
gzlemleniyor. Bu katlmc-larn cevaplarna baklrsa Rusya kendisini
ziyaret eden kitleler iin; Babukalardan (Rus Nineleri), Bor
? - , - , , - , , - . Momondo.ru. , , . , - , , - . , , , -
34,3%, 28,6% , 17% . 11% , 8,5% , 4% - . . , , , - -
. - , - . 23% , -, , , , . : , , , , . ., 77% , ,
-
GNDEMRUSYA42
orbasndan, Havyardan, Rus-larn misafirperverliinden ve ok Pahal
Otellerden ibaret..Danimarkadan ankete katlan Nuno Manuel adl
katlmc Rusya hakkn-da biraz daha ayrntl bilgiler veriyor. Nunoya
gre Rusya; Bir ucu Kali-ningrad, br ucu Japon Denizine dayanan ve
kk kylerden, byk ehirlerden oluan bir lke.. Ayr-ca Kzl Meydanyla nl
olan bu lke, inde kaln botlarla gezen in-sanlarn yaad, her taraf
kiril harf-leriyle ve trl gizemlerle dolu usuz bucaksz bir
dnya..Ankece ilgin olan bir dier konu ise ankete katlanlar
ierisinde %77lik bir ounluu oluturan ve Rusyaya daha nce hi gitmemi
olan katlm-clarn, Rusyay en ksa zamanda grmek istediklerini
vurgulama-lar.. Yine bu kitlelerin ifadelerine gre; Rusyay bugne
kadar ziyaret edememi olmalarndaki en byk etken; Rusyaya vize
almann zor olmas ve biraz da uzun srmesi ve dolaysyla bu durumun;
Rusyaya ksa zamanl ve spontane bir geziyi imkansz klmas olarak
ifade edili-yor.Gndem Rusya Ekibi olarak olarak bizler de deerli
okuyucularmzn kafasndaki Rusya algsn merak ederek
www.GundemRusya.com ad-l internet sitemizde bir anket olu-turduk.
Byk ounluu Trkiye ve Rusyada yaayan vatandalarmzdan oluan
takipilerimizin cevaplarnn, Trkiyede yaayan insanlarn, Rus-ya
hakkndaki alglarn lebilme
adna bir fikir verebileceini d-nerek hazrladmz ankece, kresel
algya paralel sonulara ulatk. Bu sonucun ortaya kmasnda elbece
yukarda ad geen ankece en ok cevaplanan klar kullanmamzn da pay
yksek. Gndem Rusya takipilerinin katl-d anket sonularna gre ankete
katlan her yz kiiden 25inin Rusya deyince ilk olarak aklna Gzel Rus
Kadnlar geliyor. Rus Gzelliini, %15 oy oran ile Kzl Meydan ve %14
oy oranyla Vodka takip ediyor. Katlmclarn %12si Souk klim ve Kar
cevab-n tercih ederken, Rus Edebiyatn tercih edenlerin oran da %11
se-viyesinde kald. Dier cevaplar ise; Kalanikof %6, Matruka %6, KGB
%4, Ortodoks Kilisesi %3, Bor orbas %2 ve Babukalar %2 eklinde
sraland. *Momondo.ru seyahat arama moto-ru
. - , - . www.Gundem Rusya.com , - -. , -, -, , - .
- Momondo.ru: . , , - www.GundemRusya.com, , - . - - 15% . 14% .
12% , - , 11% -, . 6% - - . 6% . 3% - 2% .Momondo.ru - , -, .
GndemRusya takipileri-nin katld anket sonula-rna gre ankete
katlan her yz kiiden 50sinin Rusya deyince ilk olarak aklna Gzel
Rus Kadnlar geliyor.
%25, , www.GundemRusya.com, -, - - .
-
FARKI...ARACIN IZDA
ARA VE AKNN%(
-
GNDEMRUSYA44
GRGNDEM ETM >>
Moskovaya giden yol...
Trkiye ve Rusya sosyal, ekonomik ve kltrel er-evede ilikileri
her geen gn geniletiyorlar. Trk renciler, son dnemde
Rus diline ve Rusyada eitime daha ok ilgi gsteriyorlar. Yurt
dnda kaliteli bir eitim almak iin lkeleri ehir hayat, eitim ve kltr
bala-mnda tanmak lazm. lk saymzda Moskovadaki en nemli yksek -renim
kurumlar ve onlarn kltrel yapsyla ilgili bilgi veriyoruz...
...
- -, . . - , - , - . - ...
-
45
smek Konak
Moskovadaki en iyi niversiteler
Moskova, Rusyann en nemli e-hirlerinden biri. Bakentte
matema-tik, fizik, felsefe, tp, hukuk ve eko-nomi alannda kaliteli
eitim veren ok sayda niversite var. Onlarn en nemlilerini yle
sralayabiliriz:
MGU(Lomonosov Moskova Dev-let niversitesi):
Rusyann en eski, en nemli ve ileri gelen klasik niversitesi MGU,
bilim ve kltr merkezlerinden biri. 1940 ylnda Mihail Vasilyevi
Lomonov namna bu ad ald. MGUnun 15 bi-limsel aratrma enstits, 39
fakl-tesi, 300den fazla krss ve 6 ubesi var. niversitede lisans ve
yksek li-sans programlarnda yaklak 35 bin, doktorada 5 bin ve
hazrlk blmle-rinden 10 bin dinleyici okumaktadr. Fakltelerde ve
bilimsel aratrma merkezlerinde 4 bin profesr ve -retmen, yaklak 5
bin retim ele-man almaktadr. MGU zellikle matematik, fizik ve
ekonomi prog-ramlarnda uzmanlayor.
niversite bnyesinde:Rusyann en nemli ktphane-vlerinden biri olan
MGU Bilimsel Ktphanesi,MGU zel Eitim Bilim Merkezi,vMGU renci
Tiyatrosu,vZooloji Bilimsel Aratrma Mer-vkezi,MGU Bitki
Mzesi,vYaratc Kulp, Altn Ormanlar,vMGU R. V. Hohlov
Alpklup,vCorafya Bilimsel Eitim Mzesi,vMGU Tarih Mzesi,vMGU
Arivi,vRusyann en eski bilimsel botanik vbinas MGU Botanik
Bahesi,MGU Blteni-farkl fakltelerin vsreli yaymlar,MGU Yat Kulb
v
bulunmaktadr.
MGMO(Moskova Devlet Diplo-masi Ensitts-Rusya Federas-yonu
Dilikiler Bakanl ni-versitesi):MGMO, iinde uluslaras ilikiler,
blgebilim, uluslararas hukuk, siya-set bilimi, kamu ynetimi,
gazete-
cilik ve halkla ilikiler olmak zere 12 eitim dalnda uzman
yetitiren Rusya niversitelerinin nde gelen-lerinden biri.
niversite, eitimin hukuki alann-da byk lnn iinde yer alyor. MGMO
bnyesinde 6 enstitt, 8 faklte bulunmaktadr. Ayn zaman-da
niversitede subay-askeri dilbi-limci yetitiren askeri krs var.
niversite, en fazla yabanc devlet dili (53 yabanc dil) reten
yksek retim kurumu olarak Guiness Re-korlar Kitabna girdi.
. - , - -, , , -, . :
( - . . ): , -
, . 1940 . 15 - , 39 , 300 6 . - 35 , -, 5 10 - . - - 4 - , - 5
. , - .
: v , -v , ,v- v , ,v v, . . -v,- -v, ,v ,v -v , -v - ,- ,v
( - - - - ): - - , - 12 , - , -, , , -,
-
GNDEMRUSYA46
niversitedeki farkl renci or-ganizasyonlar yle:
MGMO renci Kulb,vMGMO renci Birlii,vBilimsel renci Topluluu
bn-vyesinde:* MGMO Debat(tartmalar) Kulb,* Kulp Ekonomikus(2009
ylnda kuruldu),* Kulp Solo,* Entelektel Oyunlar Kulb* Kulp Ruskoe
Slovo(Rusa kelime)* Kulp Uluslararas Enerji Po-litikas* MGMO
Buisness Kul-b(2001 ylnda kuruldu)* MGMO Trk Kulub, Kardelik
Sovyeti bnyesinde:v* MGMO Azeri Kardelii,* MGMO Ermeni Kardelii,*
MGMO Grc Kardelii,* MGMO Alman Kardelii,
NU VE (Ulusal Aratrma niversitesi- Ekonomi Yksek Okulu):NU VE,
Rusyann en nemli, en prestijli nde gelen niversi-telerinden biri.
1992de Devlet niversitesi-Ekonomi Yksek Oku-lu olarak kuruldu. 2009
ylnda Ulu-sal Aratrma niversitesi statsne kavutu. 2010da ise
Ekonomi Yksek Okulunda Rusyann ilk akademik doktoras ald.
niversitenin profili, sosyal-ekonomik, beeri bilimler, ayn ekilde
matematik ve biliimden olu-
uyor. niversite bnyesinde 20den fazla faklte ve blm var. Askeri
kr-s var. Saint Petersburg, Nijniy Nov-gorod ve Permde 3 ubesi
var.
MFT(Moskova Fizik-Teknik Ens-tits - devlet niversitesi)MFT,
Moskova blgesinde, Mos-kovada Dolgoprud ve Jukovda bu-lunan Rus
niversitesi, arlkl ola-rak teknik alanda 39 ulusal aratrma
niversitesinden biri. Ayn ekilde fizik teknik okulu olarak
biliniyor. Onu bazen Rus MTi(Massachusec Teknoloji Enstits) olarak
adlan-dryorlar. Uygulamal matematik, teorik ve uygulamal fiziin en
yeni alanlarnda almak iin renci ve mhendis yetitirme amal
fizik-teknik sistemi, MFTdeki eitim srecinin ayrt edici zelliidir.
Ayn ekilde gnmzde sistem analizi ve ynetim, biliim ve hesaplama
teknii, bilgisayar gvenlii alan-larnda uzmanlar yetitirmektedir.
REA(Rusya G. V. Plehanov Eko-nomi niversitesi)REA ekonomi, ticaret
bilimi, teknik ve teknoloji alanlarnda yksek ka-litede uzman
yetitirme ve yeniden eitme zerine en nemli eitim ve bilim
merkezidir. niversite bnye-sinde niversite ncesi eitim, siya-set
bilimi ve hukuk, uluslararas eko-nomik ilikiler, ekonomi ve
matema-tik, genel ekonomi, uzaktan eitim, alma, biliim, ticare
bilimi ve sat, ynetim, mhendislik ve ekonomi,
. - , - . - , - . - , - - . - - (53 ).
-: ,v -v, - v,
o o ( 2009 ), ,o o
, ,o o , o ( 2001 ), o ( -),
[1]: v -o , o , ,o o ,
( - ):
- , - . 1992 (-).
2009 -
GNDEM ETM
-
47
pazarlama, bankaclk ve sigortaclk, vergilendirme, borsa ve
finans fakl-teleri var. niversitede 160n stn-de profesr, retim
yesi, 550den fazla doent ve retim eleman var.
MGTU(Moskova N.E. Bauman Devlet Teknik niversitesi)MGTU,
Rusyadaki ilk ve en nemli
teknik niversitelerden biri, Avru-pann nde gelen teknik yksek
retim kurumlarndan biri, bilim merkezi, Rusya halklarnn kltrel
mirasnn deerli objesi.
Moskovadaki yksek retim ku-rumlarnn eitim seviyesini
reyting-lerde u ekilde grebiliriz:
-, 2010 . - -, , - .
. . - 3 : -, .
( - - - ):
- , , , 39 - . . MIT. - -, , - . - , - , .
( - ..
):
- - -, , . -: - , - , - , -, -, , , , -, , , -, , - , -. 160 , ,
550 - .
( - - . . . ):
- - , - , , - .
- :
1.sra II. sra III. sra yl Aklama
MGU NU VE SPBGU 20114 International Colleges & Universities,
Rusya yksek retim kurumlar reytingi
MGU NU VE SPBGU 2010 Webometrics, Rusya yksek retim kurumlar
reytingi
MFT MGMO NU VE 2010RA Novosti, EGEnin puan sralamasna gre Rusya
yksek retim kurumlar reytingi
NU VE MGU REA 2008Jurnal Pryame invesitii, Mezunlarn kazan
seviyesine gre Rusya yksek retim kurumlar reytingi
GU NU VE REA 2008 Jurnal Pryame invesitii, Rusyann en prestijli
yksek retim kurumlar
NU VE MGU MGTU 2007 mersant, Rusyann en popler yksek retim
kurumlar,
I II III
2011 4 International Colleges & Universities,
2010 Webometrics,
2010 ,
2008 ,
2008 ,
2007 ,
-
GNDEMRUSYA48
GRGNDEM GR >>
GR
H em Saratovdan hem de Rusya Sos-yal Bilimler Devlet
niversitesinden memnun bir ekil-de ayrldm. Her iki niversitenin de
bana ok ey kacna inanyo-rum. zellikle Saratov bnyesin-de bulunan
Trk Dili ve Kltr Merkezi kendimizi gelitirmemiz iin youn bir
program dzenledi. Hem niversitede Rus renciler-le birlikte derslere
girdik, hem de bu merkezde bulunan retmenler aklarmz kapatmamz iin
zel dersler verdi. Trk eitim sistemiy-le Rus eitim sistemini
karlat-racak olursam, Rusyada eitimin oturmu olduunu syleyebilirim.
Maalesef, Trkiyede eitim sistemi henz istediimiz yerde deil. Bir
Trk iin Rusyada renci ol-mann bir sr avantaj var. Farkl bir lkede,
farkl kltre sahip olan insanlarla ayn sralar paylamak benim iin
elenceliydi. Kitaplardan okuduumuz ou eyi canl olarak grme imkn
buldum. Souk ola-rak bilinen Ruslarn aslnda souk grnml ama scakkanl
olduk-larn rendim. Oradan edindiim arkadalklarm hala devam ediyor.
niversite ortamnda en ok zorluk ektiim konu ise, hocalara isim ve
soy isimle birlikte hitap edilmesiy-di. Ben bunu bir trl
becereme-dim. Ya yanl telamuz ecim, ya da soy isimlerini kartrdm.
Neyse ki, yabanc renci olduum iin hoca-lar bu konuda anlayl
davrandlar bana. ehirdeki sosyal hayat, Mslman bir Trk kz iin fazla
hareketliydi. Genelde Trk kzlar evde ya da bir kafede arkadalaryla
oturup ay imeye alk olduu iin, renci-lerin srekli mzelere,
konserlere,
tiyatrolara vs. gitmesi pek allagel-dik bir durum deil. Rusyada
-renci olmamn bir dier katks ise okuma alkanl kazanm olmam.
Otobste, metroda, ders saatini beklerken koridorlarda bile srek-li
okuyan insanlar grmem, beni daha ok okumaya tevik eci. Hep olumlu
eylerden bahsecim aslnda. Mesela, Kurban bayram-n Rusyada geirmi
olmam beni ok hznlendirdi. Trkiyede her-kes aileleriyle birlikte
tatildeyken, Rusyada okula gidip ders dinlemek ok zordu benim iin.
Ksacas, Rusyada renci olmak her eye ramen ok gzeldi ama bu tr
dezavantajlarnn bulunduunu da belirtmek isterim.
- -, . , - . - , - . - , , . - , , - -. , , . . ,
-, . - , . , , , , -. . -. - : - , . , , , -. - -. - - . , -, ,
. . , - , , , , , .- . , -, -, . , - , , . , , . - , - - , .
Fatih niversitesi Rus Dili ve Edebiyat blmnde burslu olarak
eitim grdm. niversitemin Rusya ile anlamas sayesinde 3. snfn 2.
dneminde Saratov Devlet niversitesinde, 4. snfn
1. dneminde ise Rusya Sosyal Bilimler Devlet niversitesinde
eitim aldm.
Saratov ve Rusya Sosyal Bilimler Devlet niversiteleri, Dnml
renci
,
- , . - -, - , .
-
KOLAY
- - -
- -
: ekerhane Mahallesi, Eskiehir Yolu, Kerim Kadhan han Kat:2,
Alanya - Antalya, Turkey
: 0242 513 4112
(web sitesi) : www.edurus.com.tr
-
GNDEMRUSYA50
GRGNDEMENERJ
Maliyeti 12 milyar dolardan fazla olan 765 mil uzunluundaki Nord
Stre-am boru hac, Rusyann gaz devi Gazproma gre Rusyay Baltk de-niz
yata zerinden dorudan Av-rupa Birliine balyor. Nord Stream
hissedarlar komitesi bakan olan Eski Alman Lider Gerhard Schroderle
kadeh kaldran Putin, Almanyaya teslim edilecek olan enerjinin
yalnzca Avrupa enerji sektrne deil, ayn zamanda dnya enerji sektrne
de somut bir katk salaya-can dnyor.
Yeni boru hac projesinde yer alan aktrlerin pay ise yle;
Gazprom Nord Stream AG (Rusya) %51
BASF SE/Wintershall Holding (Almanya) %15
E.ON Ruhrgas AG (Almanya) %15
N.V. Nederlandse Gasunie (Hollanda) %9
GDF Suez S.A (Fransa) %9
Bugne kadar Rusya, doalgaz Ukrayna zerinden gndere-biliyordu ve
iki lke arasnda yaanan gerginlikler, Avrupay soukla ba baa
brakyordu. Ancak, Nord Stream yllk 55
Yeni Doalgaz BORU HATTI Ukraynaya Uramyor Rusya ile Ukrayna
arasndaki gaz sorunu, kukusuz son yllarn en ok konuulan kresel
konularndan birisi. 1991de Sovyet Birliinin knden beri, iki lke
arasndaki ilikilerde enerji fiyatlaryla ilgili ihtilaf hep ana
problemini tekil etti.
Rusya ve Ukrayna arasnda doalgaz $yatlar ile ilgili tartmalarn
tavan yapt bir zamanda, Rus Babakan Vla-dimir Putin 6 Eyllde yeni
bir doalgaz boru hattnn aln yapt. Putinin %alar nnde aln yapt boru
hatt, Rusya-Finlandiya snrnda bulunan Portovaya kompresr
istasyonunda ilk Nord Stream boru hattna gaz pompalamaya balad.
Mal
iyet
i 12
mily
ar d
olar
dan
faz
la o
lan
765
mil
uzun
luu
ndak
i Nor
d St
ream
bor
u ha
tt,
Rusy
an
n ga
z de
vi G
azpr
oma
gr
e Ru
sya
y
Balt
k d
eniz
yat
a
zerin
den
dor
udan
Avr
upa
Birli
in
e ba
ly
or.
-
51
. 1991 , - , .
, - , 6 - . , , , .
, , 765 , 12 , .
milyon metre kp doalgaz nmzdeki 50 yl boyunca yalnzca Almanyaya
deil, ayn zamanda Fransa, ngiltere, Hollanda ve Danimarkaya da
salayacak.
Putin, Ukraynann imdiye kadar olan transit lke statsnn ortadan
kalkt-n Herhangi bir transit lke, bu transit olma zelliinden
faydalanma eiliminde ol-mutur. Bu ayrcalk artk ortadan kalkyor
szleriyle ifade eci. Rusyann enerji sekt-rnden sorumlu olan Babakan
Yardmcs gor Sein, Rusya ve Ukrayna arasndaki mevcut anlamazlklar gz
nnde bulun-durulursa, projeye yeni hatlar eklenebile-ceini aklad.
Peki, Ukrayna transit lke statsn kaybederse, Rusyann gaz ihrac
konusunda da etkisini tamamen kaybeder mi? Bu soruya enerji
uzmanlar, yeni nakil rotalarnn almasna ramen Ukraynann gelecek
yllarda Rusyann gaz ihracnda ok nemli bir rol oynayaca eklinde
ce-vap veriyor.
Ukrayna ile enerji krizi!
2006 ylnda, Rusyann, demesi gereken
, - , - 765 , 12 , - . - , , , , , , .
: Nord Stream AG () %51BASF SE/Wintershall Holding ( ) %15E.ON
Ruhrgas AG ( ) %15N.V. Nederlandse Gasunie ( ) %9GDF Suez S.A () %9
- , - , , . , - , - 50 , , , ,
. B. Alper Bykarslan
-
GNDEMRUSYA52
bedeli demedii iin Ukraynaya gaz vermeyi kesmesiyle artan
Rusya-Ukrayna enerji krizi zerine Ukray-na da bu kesintiye karlk
olarak Rusyann Avrupaya olan gaz sevki-yatna el koydu.
Ancak yl sonra gaz sava ei grlmemi bir boyuta ulat. Avrupada
allmadk derecede so-uk geen birka k hafas boyun-ca, ou Avrupal
tketici, birbiriyle adeta kapan ve asla geri adm atma-yan iki
Sovyet lkesi arasndaki kriz nedeniyle donma noktasna geldi.
Ukrayna Devlet Bakan Viktor Ya-nukovi u anda gzaltnda tutulan
eski Babakan Yuliya Timoenko tarafndan 2009 ylnda Rusyayla
imzalanan gaz anlamasnn lkesi iin dezavantajl olduunu ne sr-yor.
Yanukovi, Rusyayla bu konuda yaplan mzakerelerin nafile oldu-una
inansa da bu konudaki tepkisi-ni Neyle cezalandrldmz bilmek
istiyoruz. Yllk olarak 5 ila 6 milyar dolar daha fazla bir bedel
dyoruz. lkenin ulusal btesinin yaklak olarak %20si Rus gazna
harcanyor. Bu hi adil deil ve ekonomimiz bu be-deli uzun sre
karlayamaz. Almanlar ne dyorsa biz de aynsn demek is-tiyoruz
szleriyle dile getiriyor.
Yanukoviin bu konudaki sert tep-kilerine karlk Gazprom Bakan
Aleksey Millern cevab hzl ve biraz da alayc oldu; Polonya, Ma-
caristan, Trkiye ve Romanyadaki tketicilere gre Ukrayna daha az
miktarda gaz alyor. Ukraynal part-nerlerimizin Ucuz Rus Gaz adl bir
trene bindikleri ve hangi istasyonda ineceklerini bilmedikleri
ynnde bir izlenim gryoruz; kmaz bir sokaa ynelmi olabileceklerinin
farknda de-iller. Kontra$a olan ne varsa, 2019 y-lnn sonuna (sona
erme tarihi) kadar tamamlanmak zorunda.
Batl hkmetler, Rusyann daha az zengin olan komularna ekonomik
konularda bask uygulamasn ve eski Sovyet lkelerine politik
irade-sini empoze etme noktasnda enerji kaynaklarn bir silah olarak
kul-lanmasn tekrar tekrar eletirirken, Rusya bu ithamlar
reddediyor.
55 - .
, -, - - . - . -, - . -, , - , - . , , - 100% ? - , , , - .
-!
2006 - - , - . - ,
.
3 -. , -, - , - - , .
- , , - 2009 -- , - , - . , - , -: , . - 5-6 . ... 20% . - - . ,
- . - - : - , -, , . , - , ; , , . , - , , 2019 .
- , , - - .
GNDEMENERJ
-
53
Mobilya Balant Elemanlar ve
Aksesuarlar Fuar
www.meb-expo.ru
POWER ELECTRONCS
Uluslararas Salk, Medikal Ekipman ve Gla Fuar
www.messe-duesseldorf.de
RUSYAFUAR
Enerji ve G Fuarwww.powerelectronics.ru
Uluslararas Beton Fuar
www.ad-media.de
Uluslararas Makine Mhendislii ve Metal Gleme Fuar 7 - 9 Aralk
2011www.expokazan.ru
Mechanical Engineering & Metalworking 2011ICCX
Russia 2011
EKONOM >>
ZDRAVOOKHRANENYE 2011
MOS
KOVA
M
EBEL
201
1
-
GNDEMRUSYA54
GRGNDEM PORTRE >>
N evskiynin doumu ve ailesiAleksandr Nevskiy 1221de dodu, 1263
ylnda vefat eci. Nevskiy, Knez Yaroslav Vsevolodovi ve Knez
Mstis-lav Udatnyn kz Prenses Feodosiyann ailesinde dnya-ya geldi.
Aleksandr Nevskiy ile ilgili ilk belgeler 1228 ylna ait. Novgorodta
knezlik yapan Ya-roslav halkla sorun yaad ve eski yurdu olan
Pereyaslavl-Zaleskiye dnmek zorunda kald. Ayrlmasna ramen iki kk
yataki o-lunu Fedor ve Aleksandr Novgorodta gvenilir boyarlarn
ve-layetine brakt. Fedorun lmnden sonra Aleksandr, Yaroslov
Vsevolodoviin en yal olu oldu. 1236 ylnda Novdogorod knez-liine
atand, 1239 ylnda ise Pololu prenses Aleksandra Bryais-lavna ile
evlendi.
Nevada zafer15 Temmuz 1240 ylnda jor Nehri aznda Neva kysn-da,
svein gelecekteki yneticisi Yarl Birgerin nderlik ecii sve ordusuna
kar Nevskiynin kazand zafer, gen kneze genel bir n kazandrd.
zellikle bu zaferi iin Knezi, Nevskiy olarak adlandrdklar sylense
de bu takma ad, ilk defa 14. yzyla ait kaynaklarda yer almaya
balad. Bilindii zere knezin baz torunlar da Nevskiy adn tamlar.
Alman tehlikesi: buz zerinde muharebeBu arada Novgorodu batdan
yeni bir tehlike sard. Baltktaki Alman hallarn ve Reveldeki
Danimarkal valyeleri toplayan Litvanya, Novgorod topraklarn igal
eci. Novgorodtan Yaroslav Vsevvolodovie yardm iin eli gnderildi.
Buradan Novgoroda olu Andrey Yaroslaviin ynetiminde olan, sonra da
Aleksandrn baa getirildii silahl bir birlik gnderdi. Aleksandr,
valyeler tarafndan alnm Koporye ve Vodskaya Zemlyay kurtard, sonra
Pskovdaki Alman garnizonunu dac. Rigadan gelen -
1221 , 1263 . - - -, - (). 1228, , , -, . , - . . 1236 , 1239 -
.
, , 15 1240 , - . -, , - XIV . , . . , - , , . . - -, . - , .
-
Rusyann kurtarcs:
Aleksandr Nevskiy
:
Aleksandr Yaroslavi Nevskiy (1221-1263)1236-1251 yllarnda
Novgorod kneziydi (Prens). 1252 ylndan itibaren Vladimir byk knezi
oldu. Knez Yaroslav Vsevolodoviin olu. svelere (Neva arpmas 1240)
ve Alman valyelerine (buz muhaberebesi) kar zaferler kazand. Rus
Ortodoks Kilisesi tarafndan azizlik mertebesine ykseltildi.
(1221-1263) 1236-51, 1252. -. ( 1240) ( 1242) . - .
smet Konak
-
55
Nev
skiy
Nev
skiy
15 Temmuz 1240 ylnda jor Nehri aznda Neva kysnda, svein
gelecekteki yneticisi Yarl Birgerin nderlik ettii sve ordusuna kar
Nevskiynin kazand zafer, gen kneze genel bir n kazandrd.
, , 15 1240 , .
: Hazrlayan: smek Konak
-
GNDEMRUSYA56
GRGNDEM PORTREvalyeler, Nevksiyin udskoye Ozera
zerinden geen birliklerini Litvanya snrna gtrmeye zorlayarak
Doma Tverdislaviin nc Rus alayn orta-dan kaldrd. ki taraf, karar
verilmi muhabere iin hazrlklarn yapt. Muharebe, udskoe Ozeronn
buz-larnda, Voronniy Kamende 5 Nisan 1242 ylnda meydana geldi ve
tarihe Ledovoe Poboie (Buz muhaberesi) diye geti. Alman valyeler
yenildi. Aleksandr ve Orda Aleksandr Nevskiynin baarl as-keri
faaliyetleri, uzun sre Rusyann bat snrlarnn gvenliini sala-mt,
fakat douda Rus knezleri daha gl bir dman (Mool-Tatarlar) nnde
boyun ediler. 1243 ylnda Mool Devletinin (Altn Orda) bat tarafnn
yneticisi Batu Han, ele geirilmi Rus topraklarnn ynetimi iin
Vladimir byk knezlik nvann Aleksandrn babas Yaros-lav Vsevolodovie
verdi. Moollarn byk han Gyk, byk knezi 30 Eyll 1246 ylnda
beklenmedik bir ekilde hayatn kaybecii bakent Karakuruma ard. O
zaman byk knezin ocuklar Aleksandr ve And-rey, Karakuruma arldlar.
Yaros-laviler Moolistana vardklarnda, Gyk Han ld, Karakurumun yeni
sahibi Ogul - Gam Han, Andreyi byk knez olarak atad; Aleksandr da
yklm Rusyann ve Kievin y-netimini ald. Neyse ki 1249 ylnda kardeler
anavatana dnebildiler. 1252 ylnda Karakurumda Ogul-Gam, yeni Byk
Han Meng tara-fndan devrildi. Batu Han, bu durum-dan yararlanarak
ve Andrey Yaroslavii byk knezlikten uzaklatrmaya karar vererek,
Altn Orda bakenti Saraya acilen arlan Aleksandr Nevskiye
Byk Knezlik nvann verdi. Fakat Tver Knezi Daniil Romanovi,
kar-dei Yaroslavl ve Gali Knezi tarafn-dan desteklenen Aleksandrn
kardei Andrey Yaroslavi, Batu Hann karar-na itaat etmeyi
reddeci.
1262 ylnda han temsicilerinin l-d ve tatar tacirlerinin
kovuldu-u Suzdal ehirlerinde isyanlar ba gsterdi. Aleksandr
Nevskiy, Berke Handan af dilemek iin bizzat ken-disi hediyelerle
Ordaya gici. Han,
, , - , .
. , 5 1242 . .
- - - , - -. 1243 , , , - - - . - , 30 1246 -. - . - , , - - , -
. 1249 . 1252 - (). - -, - , -. , , - , , , , - . 1262 , - . , - .
; -, 14 1263 -. -
-
57
onu tm k ve yaz boyunca yannda tucu. Aleksandr ancak sonbaharda
Vladimire dnme imkan buldu, fakat yolda hastaland ve 14 Kasm 1263
ylnda Gorodede ld. Naa, Vladimir Manastrnda(Rojdestvo Borodi)
duruyor. Aleksandr Nevskiyin azizlik mer-tebesine ykselmesiDaha
1280 yllarnda Vladimirde Aleksandr Nevskiyin aziz olarak ka-bul
edilmesi balad, daha sonra resmi olarak Rus Ortodoks Kilisesi
tarafn-dan azizlik mertebesine ykseltildi. 1724 ylnda Deli Petro,
kendi b-yk yurca adna (imdi Aleksandr-Nevskaya Lavra) Petersburgta
bir manastr yaptrd. Birinci Katerina, Rusyann en byk nianlarndan
biri olan, 1917 ylna kadar geerli olan Aleksandr Nevskiy niann
kurdu. 28 Aralk 2008 tarihinde yaynlanan geni apl bir anketin
sonularna gre Aleksandr Nevskiy Rusyann Ad olarak seildi. 13.
yzylda Rus-lar 3 farkl ynden byk bir baskya