Gazeta Ngjallja Mars 2014

8/10/2019 Gazeta Ngjallja Mars 2014

1/12

1MARS 2014 NGJALLJA

NGJALLJANr. 3 (255) Viti XXII i botimit MARS 2014 mimi 20 lek

Me ftes t Patriarkut Ekumenik, Tr-

shenjtris s Tij Vartholomeut, nga 6-9 mars2014 u mblodhn n Konstandinopoj Prima-

tt e t gjitha Kishave Orthodhokse Autoqefale.

N takim u diskutuan problemet me t cilatprballet sot Orthodhoksia, u mbajt qndrim

pr krizat e ndryshme si n Siri dhe Ukrain,

si dhe u diskutuan shtje t ndryshme liturgjike

Prfundoi takimi triditor i Primatve Orthodhoks

Mbledhja e Krerve t Kishave OrthodhokseMesazh

N emr t Atit, Birit dhe t Shpirtit t Shenjt.

Me an t hirit t Perndis, krert e Kishave fort t Shenjta Ortho-dhokse Autoqefale, pr besimtart orthodhoks anemban dheut, prt gjith vllezrit tan t krishter, si dhe pr do njeri t vullnetit tmir, bekim nga Perndia dhe prshndetje dashurie e paqeje prejnesh.

Falnderojm Perndin prher pr t gjith ju, dhe ju kujtojmn faljet tona, duke kujtuar pa pushim punn e besimit tuaj dhe mundimine dashuris, dhe durimin e shpress n Zotin ton Jisu Krisht, prpara

Perndis edhe Atit ton (1 Thes.1:2-4).

1.T mbledhur me an t hirit t Perndis s Trmir, me ftesne Kryepiskopit t Konstandinopojs dhe Patriarkut Ekumenik,

Vartholomeut, n Fanar, n datat 6 deri m 9 mars, diskutuam s bashkume dashuri vllazrore pr shtje q sot kan lidhje me Kishn tont Shenjt. Dhe duke bashkmeshuar n Zotin n Kishn e trhijshmepatriarkale t Shn Gjergjit me rastin e s Diels s lavdishme tOrthodhoksis, po ju drejtojm kto fjal dashurie, paqeje dhengushllimi.

Kisha jon Orthodhokse Nj, e Shenjt, Katholike dhe Aposto-

like, q ndodhet n bot, prjeton sfidat e do epoke. Kisha e Krishtit,besnike ndaj Tradits s Shenjt, sht n dialog t vazhdueshm me

do epok, bashkvuan me njerzit dhe bashkndan shqetsimet etyre. Sepse Zoti yn Jisu Krisht, sht i njjti, dje dhe sot e n jet tjetve (Hebr.13:8-9).

(vijon n faqet 3-4)

(vijon n faqen 2)

Sinodi i Shenjt dhe i Madh i Kishs Orthodhokse do t thirret nga Patriarku Ekumenik n vitin 2016

Konstandinopoj,

9 mars,

e Diela

e Orthodhoksis,

bashkmeshimi

i t gjith

Krerve

t Kishave

Orthodhokse.


2/12

2 NGJALLJA MARS 2014

E Diela e Orthodhoksis n Tiran, 9 mars

Prfundoi takimi triditor i Primatve Orthodhoks

dhe eklisiologjike, duke u vn theksi tek uniteti

mes t gjitha Kishave tona.Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqip-

ris u prfaqsua nga Kryepiskopi i Tirans,

Durrsit dhe i Gjith Shqipris Anastasi, i sho-

qruar nga Mitropoliti i Kors, Hirsi Joani

dhe Mitropoliti i Gjirokastrs, Hirsi Dhimitri.

Mbledhja e Primatve konkludoi se puna

paraprgatitore e Sinodit Panorothodhoks

duhet t intesifikohet. Pr kt, n shtator t

2014 do nis punn nj Kshill i veant Ndr-

orthodhoks, i cili do t veproj deri n Pashkn

e vitit 2015. Do t pasoj nj Mbledhje Panor-

thodhokse Parasinodike, gjat gjysms s par

t vitit 2015. T gjitha vendimet, si pr punimet

e Sinodit Panorthodhoks, ashtu dhe pr fazat

e saj paraprgatitore do t merren me unani-

mitet. Sinodi i Shenjt dhe i Madh i Kishs

Orthodhokse do t thirret nga Patriarku Eku-

menik n Konstandinopoj, n vitin 2016,

Ditn e fundit t takimit, m 9 mars, e Diela

e Orthodhoksis u kremtua n Tempullin

Patriarkal t Shn Gjergjit n Fanar, me njbashkmeshim t t gjith Primatve Ortho-

dhoks.

Kt bashkmeshim t ndritshm e krye-

sonte Patriarku Ekumenik Vartholomeu, s

bashku me Patriarkun e Aleksandris Theo-

dhorin, t Jerusalemit Theofilin, t Mosks dhe

gjith Rusis Kirillin, t Serbis Irineun, t

Rumanis Danielin, t Bullgaris Neofitin, t

Gjeorgjis Ilian, dhe Kyepiskopt, t Qipros

Hrisostomin, t Greqis Hieronimin, t PolonisSavn dhe t Shqipris Anastasin.

Pas leximit t Ungjillit t Shenjt, Kryese-

(vijon nga faqja 1)

kretari i Sinodit t Shenjt lexoi nga amvona

Deklaratn e Prbashkt t Primatve Ortho-

dhoks. N vazhdim u krye nj prkujtimore

e shenjt pr prehjen e shpirtrave t atyre q

luftuan pr besimin.

N fund t Liturgjis Hyjnore u krye litania

e ikonave rreth kopshtit t Patriarkans dhe

n vazhdim, nga ballkoni i Shtpis Patriarkale,Patriarku Vartholome dhe Primatt Ortho-

dhoks bekuan besimtart.


3/12

3MARS 2014 NGJALLJA

Tundimet dhe sfidat e historis jan t forta veanrisht n ditt

tona dhe t krishtert orthodhoks nuk mund t qndrojn tpaangazhuar dhe indiferent ndaj tyre. Pr kt arsye jemi mbledhurs bashku n nj vend (Vep. 2:1), pr t reflektuar mbi problemetdhe tundimet me t cilat prballet qytetrimi sot, i cili ka jasht luftime,prbrenda frik (2Kor. 7:5). Kto fjal apostolike jan t vlefshmeedhe pr Kishn sot.

2.Duke reflektuar ndaj vuajtjevet njerzve sot aneknd bots,shprehim mbshtetjen pr martirizimindhe admirimin ton pr dshmin e

t krishterve n Lindjen e Mesme,Afrik dhe n pjes t tjera t bots.Sjellim n mendje martirizimin edyfisht: pr besimin e tyre dhe prruajtjen e marrdhnieve historikeme njerz t bindjeve t tjera fetare.Ne denoncojm mungesn e paqesdhe t stabilitetit, q po i nxit tkrishtert t braktisin vendin ku Zotiyn Jisu Krisht u lind dhe nga kuLajmi i Mir u prhap n mbar

botn.Bashkvuajm me viktimat e tragjedis n Siri. Ne dnojm do

form terrorizmi dhe fyerje t fes. Rrmbimi i mitropolitve Pavl dheJuhana, t klerikve t tjer, si dhe t murgeshave t manastirit t ShnThekls n Maalula mbetet nj plag e hapur dhe krkojm lirimin etyre t menjhershm.

U bjm apel t gjitha palve t angazhuara pr ndalimin e veprimeveushtarake, pr lirimin e robrve dhe pr vendosjen e paqes n rajon

nprmjet dialogut. T krishtert n Lindjen e Mesme jan maj paqeje.Paqe pr t gjith popujt do t thot paqe pr t krishtert. Ne mb-shtesim Patriarkann e Antiokis n shrbesn e saj shpirtrore dhe

humanitare, si dhe prpjekjet e saj pr stabilizimin e rajonit dhe rikthimine t gjith refugjatve.

3.Ne lusim nxehtsisht pr negociata paqsore dhe pr pajtiminq vjen si rezultat i lutjes n krizn q po ndodh n Ukrain. Denon-cojm krcnimet e okupimit t dhunshm t manastireve dhe t kishave

t shenjta, dhe lutemi pr kthimin e vllezrve tan q tashm ndodhenjasht kungimit kishtar me Kishn e Shenjt.

4.Nj krcnim fondamental pr drejtsin dhe paqen - si nga analokale ashtu dhe globalisht - sht kriza ekonomike. Degzimet e sajjan t dukshme n t gjitha shtresat e shoqris, ku krkohen vlera ttilla si integriteti personal, solidariteti vllazror dhe drejtsia. Origjinate ksaj krize nuk jan thjesht financiare. Ato jan morale dhe shpirtroren karakterin e tyre. N vend t konformimit me idhujt e bots, q

jan pushteti, lakmia dhe hedonizmi, ne theksojm thirrjen ton pr ttransformuar botn duke prqafuar principet e drejtsis, paqes dhedashuris.

Pr shkak t egoizmit dhe abuzimit me pushtetin, shum njerz mi-nojn shenjtrin e personit njerzor, duke neglizhuar t shohin fytyrne Perndis tek m t parndsishmit e vllezrve dhe motrave tona(shih Matth. 25:40-45). Shum mbeten indiferent ndaj varfris,vuajtjes dhe dhuns, t cilat jan br plag e qytetrimit.

5.Kisha sht thirrur t artikuloj fjaln e saj profetike. Ne shprehim

shqetsimin ton t vrtet rreth prirjeve lokale dhe globale q minojn

Mbledhja e Krerve t Kishave Orthodhokse

(vijon n faqen 4)

Kjo Mbledhje vendosi q puna prgatitore pr

Sinodin duhet t intensifikohet. Nj Komitet i veantNdrorthodhoks do t punoj nga shtatori 2014 deri

n Pashkn e Shenjt 2015, i ndjekur nga nj

Konferenc Parasinodike Panorthodhokse, q do t

mbahet n gjysmn e par t vitit 2015. T gjitha

vendimet, si gjat Sinodit ashtu edhe prgjat

etapave paraprgatitore t tij, do t merren me

konsensus. Sinodi i Shenjt dhe i Madh i Kishs

Orthodhokse do t thirret nga Patriarku Ekumenik

n Konstandinopoj, n vitin 2016...

(vijon nga faqja 1)


4/12


dhe grryejn principet e besimit, dinjitetin e personit njerzor, institu-

cionin e martess dhe dhuratn e krijimit.Ne theksojm shenjtrin e padiskutueshme t jets njerzore nga

znia deri n vdekjen natyrale. Ne njohim martesn si bashkim t burritme gruan, q reflekton bashkimin midis Krishtit dhe Kishs s Tij.Misioni yn sht ruajtja e ambientit natyral si kujdestar dhe jo sipronar t krijess. N kt pe-riudh t Kreshms s Madhe, nenxisim klerin dhe popullin ton t tregojn frym pendese, t jetojnpastrtin e zemrs, prulsin dhe faljen, duke dhn dshmin emsimeve prher aktuale t Zotit ton Jisu Krishtit n shoqri.

6.Kjo mbledhje e krerve sht nj rast i bekuar pr ne q t for-cojm unitetin ton nprmjet kungimit dhe bashkpunimit. Ne iqndrojm prkushtimit ton pr rndsin e jashtzakonshme tsinodialitetit n lidhje me unitetin e Kishs. Ne ripohojm fjalt e ShnJoan Gojartit, Kryepiskopit t Kon-standinopojs, se emri i Kishsnuk do t thot ndarje, por unitetdhe marrveshje. Zemra jonsht kthyer nga Sinodi i shum-pritur i Shenjt dhe i Madh i Ki-shs Orthodhokse, pr t dsh-

muar unitetin e saj, si dhe prgje-gjsin e prkujdesjen q Kishaka pr botn bashkkohore.

Kjo Mbledhje vendosi q punaprgatitore pr Sinodin duhet tintensifikohet. Nj Komitet iveant Ndrorthodhoks do tpunoj nga shtatori 2014 deri nPashkn e Shenjt 2015, i ndjekurnga nj Konferenc ParasinodikePanorthodhokse q do t mbahet

n gjysmn e par t vitit 2015. T gjitha vendimet, si gjat Sinoditashtu edhe prgjat etapave paraprgatitore t tij, do t merren mekonsensus. Sinodi i Shenjt dhe i Madh i Kishs Orthodhokse do tthirret nga Patriarku Ekumenik n Konstandinopoj, n vitin 2016, meprjashtim t rasteve, nse ndodh dika e papritur. Sinodi do tkryesohet nga Patriarku Ekumenik. Bashkvllezrit, krert e Kishavet tjera Orthodhokse Autoqefale do t ulen n t djathtn dhe n tmajtn e tij.

7.Hierapostullimi sht i ndrlidhur pandashmrisht me unitetin.

Kisha nuk jeton pr vete, por sht e detyruar t dshmoj dhe tndaj dhuratat e Perndis me t gjith, me ata q jan afr dhe larg.

Mbledhja e Krerve t Kishave Orthodhokse(vijon nga faqja 3) Duke marr pjes n Falnderimin Hyjnor dhe duke u lutur pr eku-

menin, pr botn, jemi ftuar t vazhdojm kt liturgji pas LiturgjisHyjnore, duke ndar dhuratat e s vrtets dhe t dashuris me tgjith njerzimin, n prputhje me porosin e fundit t Zotit dhe sigurinq Ai na dha: Shkoni pra, msoni t gjitha kombet... Dhe ja, un do tjem me ju deri n fund t jets (Matth. 28:19-20).

8.Jetojm n nj bot ku multikulturalizmi dhe pluralizmi jan realitetet paevitueshme, t cilat jan n ndryshim t vazhdueshm. Ne jemi tndrgjegjshm pr faktin se asnj shtje n kohn ton nuk mund tmerret n shqyrtim apo t zgjidhet pa iu referuar aktualitetit global, sedo lloj polarizimi midis lokales dhe ekumenikes, t mbarbotshmes,on vetm n shtrembrim t mnyrs orthodhokse t t menduarit.

Prandaj, edhe prball zrave t mosmarrveshjeve, t veimevedhe t ndarjeve, ne jemi t vendosur t shpallim mesazhin e Ortho-dhoksis. Ne pranojm faktin se dialogu sht gjithmon m i mirsesa konflikti. Trheqja dhe izolacionizmi nuk jan kurr opsione. Ne

riafirmojm detyrimin ton n t gjitha rastet pr t qen t hapur nkontaktin ton me tjetrin: me njerz t tjer dhe kultura t tjera, siedhe me t krishter t tjer dhe njerz t feve t tjera.

9.Prmbi, dhe prtej t gjitha sfidave, ne shpallim Ungjillin e Per-ndis, i Cili kaq shum e deshi botn saq banoi ndr ne. Kshtu,ne orthodhokst i qndrojm besnik ksaj shprese. Pavarsishtvshtirsive, megjithat guxojm t shpresojm n Perndin egjithfuqishm, q sht, q ishte dhe q do t vij (Zbul.1:8). Sepsene e kemi ngulitur n mendje se, fjala e fundit - fjala e gzimit, dashurisdhe e jets - i takon Atij, t Cilit i prket tr lavdia, nderi dhe adhurimi

n jet t jetve. Amin.Fanar, 9 mars 2014


5/12

5MARS 2014 NGJALLJA

Nse librat bhen t njohur dhe t afirmuar ngafama e autorit t tyre, n t kundrt, Shkalla emrekullueshme psiko-anatomike i dha emr Joan Sinaititdhe e bri t famshm. Mendohet se u lind n vitin 525,

por nuk dihet se ku. Q n moshn 16 - vjeare kishteshum kultur (ndaj dhe quhet skolastik d.m.th. i ditur)dhe hyri n manastirin e Sinait, nn urdhrat e avaMartirit, i cili ndrroi jet pas pak vitesh. N moshn19 - vjeare, pasi kishte vizituar qendra monakale tEgjiptit, u trhoq n nj shpell, mes shkrettirs, nThola t Sinait. Aty u ushtrua pr dyzet vjet n mnyrt thjesht dhe pa rn n sy, q t mos mburrej dheprjetoi prvoja hyjnore. M pas e zgjodhn kundrdshirs igumen t Sinait. Gjat dreks pas fronzimitt tij, ceremonin e drejtonte nj njeri misterioz, profetii madh Moisi (4 shtator)! Nj her lutja e tij solli shiune shumpritur, nj her tjetr liroi nj murg nga lufta

trupore. M par kishte shptuar Moisiun, nxnsin e vetmq kishte n shkrettir, nga shtypja e nj shkmbi.Kur disa ziliqar e akuzuan si llafazan, ai i ndaloi prediki-met e tij jetdhnse, saq vet ata iu lutn dhe i rifilloi.

Duke iu bindur mikut t tij Joan, igumen i Raithos,ai shkroi Shkalln, gzimi dhe ungjilli i murgjve, njtekst gjenial rrezatues, i ngjeshur, me nj bukuri letraret paarritshme dhe nj thellsi t pallogaritshme, Psiko-logjia e Thellsis (Etrit asket e kishin gjurmuar shumshekuj para nesh). Si nj veprim i muar pr do besimtar,sepse i ngjan nj aparati radioskopie t shpirtit, u pr-kthye n shum gjuh t vjetra e t reja. Si nj shkalltjetr e Jakovit (Gjen. 28.12) lartson drejt Qiellit me

tridhjet Fjalt shkall t saj. Fillon nga e ulta, trajton

Shn Grigor Pallamai lindi m 1296, n Konstandino-poj nga prindrit shprestar Konstantin dhe Kaloni.N Konstandinopoj studioi filozofi dhe teologji. Q nmosh t re u qeth murg dhe asketizoi n Malin e Shenj-t, sepse vendi atje ishte tepr i prshtatshm pr asketi-zm t rrept dhe qetsi shpirtrore. Prve asketizmit,iu prkushtua dhe studimit t Shkrimit t Shenjt dhe

veprave t Etrve t Kishs.Kur shprtheu debati dogmatik n lidhje me Energji-t e Paprftuara t Perndis, kundr t cilave doli mur-gu Varlaam nga Kalabria, shn Grigor Pallamai ndr-preu prpjekjet e tij asketike n Malin e Shenjt (padshirn e tij), q t merrte pjes n zgjidhjen e ksajshtjeje, e cila po shkaktonte pshtjellime n Kish.Shenjti zbriti n Selanik dhe u b udhheqsi i orthodho-ksve, q t mbronte msimin e Etrve t Kishs. Nkt prpjekje, e ndihmoi shum dija e tij e thell prShkrimeve t Shenjta dhe njohja e Tradits s Kishs.

N vitin 1347, u dorzua episkop i Selanikut, porvetm m 1350 arriti t fronzohej, sepse pati kundr-shtime nga zelott.

N vitin 1351, u mblodh nj sinod n Konstandino-poj, ku mori pjes dhe shn Grigor Pallamai dhe ku u

Troparii Kasianis

O Zot, gr uaj a qra

nshummkate,

duke njohur H yjnintnde,

mer r detyrn e

mirsjel lses e duke

vuajtur,

tsjell miro para

var r imi t. Dhe thot:

E mjera un, se jetoj

nnjnatter rt e t

pahn,

ndashur i mkati q

si zekth mshtyn nndyrsi .

Po Ti qngr e lar t

uj in e detit dhe e kthen

nre,

prano burimet e

lotve tmi. Prkulu

par a rrnkimeve t

zemrs sime.

Ti qprkule qi ej t

me zbr i tj en tnde t

patreguar.Do tputh kmbt e

tua tkulluar a dhe do

t i f shi j me grshetat e

koks sime.

Trokllimn e ktyre,

kur e dgjoi n

mbrmje Eva n

parajst i oshti jn

vesh, nga f ri ka u

fsheh.

Mkatet e mia tshumta, por edhe

thellsine paf und t

gjykimeve ttua,

kush do t i gjurmoj,

o Shptimtar i im

shpi r tshrbyes?

Mos e hiq vshtrimin

tnd prej meje,

shrbtores sate,

Ti qke mshirt

pamatur.

Shn Joani i Shkallsligsi dhe virtyte dhe prfundon n hyjnizimin nprmjetdashuris. Mbyllet me Fjaln monumentale shtesdrejtuar bariut, d.m.th. udhheqsit shpirtror.

Oshnari fjeti m 30 mars, prsri n shkrettir

(viti 600), pasi kishte hequr dor si igumen dhe n vendt tij kishte vendosur vllan e tij, Jorgon (festohet sbashku me martirin e lartprmendur, t Mrkurn eNdritshme). Shenjti kremtohet edhe ditn e fjetjes stij pra, m 30 mars.

Shn Grigor Pallamai,Kryepiskopi i Selanikut, udibrs

dnua msimdhnia e murgut Varlaam dhe pasuesvet tij.

Shn Grigor Pallamai shkroi shkum vepra teolo-gjike. Fjeti m Zotin n vitin 1359 dhe, menjher pasvdekjes, ai u nderua nga ndrgjegjja e Kishs si shenjt.

N vitin 1368, u shpall zyrtarisht nga Sinodi i Patriar-kans Ekumenike shenjtor i Kishs Orthodhokse.

Patriarku Filothe, n vitin 1376, shkroi nj fjalim nprvjetorin e kujtimit t tij, si dhe shrbesn e shnGrigor Pallamait.

Kisha e kremton kujtimin e tij m 14 nntor, si dhet Dieln e Dyt t Kreshmve t Mdha.

* * *Shn Grigor Pallamai jetoi dhe shprehu t Vrtetn

e Krishtit, t Vrtetn e Kishs. U tregua mbrojts i be-simit t drejt t Kishs n kohra t vshtira. Msim-dhnia e tij sht nj prmbledhje e t gjith teologjisdhe asketizmit t Kishs son. sht nj shenjtor i sheku-llit t 14-t, i cili ka shum gjra pr ti thn edhe nje-riut t sotm bashkkohor, njeriut individualist dhe egoist.Le t studiojm fjalt e tij hyjnore, sepse na elin dyert e

Kishs dhe na drejtojn n misterin e shptimit, n miste-rin e kungimit real me Perndin dhe me t gjith njerzit.


6/12


1....Duke marr n konsiderat rrugti-

min tim shpirtror, pr t cilin pak m par ufol me dashamirsi, do t thosha me pak fjalse gjat shrbess sime shkencore e kishtare uprpoqa, me sa fuqi q Perndia m fali, tprjetoj kuptimin e katholicitetit dhe ekume-

nicitetit t Kishs son, njkohsisht t kontri-

buoj n eljen e horizontit t prgjegjsis sonapostolike n botn bashkkohore. Jo vetmme veprn e shkruar, por edhe me dshmin ejets. Me sigurin se misteri i vullnetit t tij(t Perndis) sht me plan, q kur t mbu-shen koht, ti prmbledh t gjitha m Krishtin,edhe ato q jan n qiejt edhe ato q jan mbidh, n at (Efes. 1:10).

Triptiku, ekumeni, besa, kultura, prcaktoiprpjekjet e mia me sigurin se, n traditndhe mendimin orthodhoks, gjithka lviz nperspektiv mbarbotrore. Q nga krijimi i

bots, me t cilin fillon Shkrimi i Shenjt, derite vizioni i qiellit t ri dhe toks s re, me tcilin mbyllet Apokalipsi... nj nga karakteri-stikat baz t ktij civilizimi ishte karakteriekumenik, q n mnyr shumformshe ukultivua nga filozofia, shkenca, arti, gjuha greke.

N epokn ton, ndrgjegjja ekumenikeshfaqet gjithmon dhe m me gjallri n shpir-tin e njerzve. Interesimi pr problemet e pr-gjithshme t ekumenit nuk konsiderohet mshtje e meditimit filozofik, por nevoj pr njorientim t drejt n jet. sht e pakoncep-

tueshme sot q dikush t veproj drejt, n fa-rdo sfere t jets - ekonomike, shpirtrore,

Ekumeni - Besimi - Kultura

kulturore, fetare -, nse nuk e vshtron jetn

n nj perspektiv mbarbotrore.2. Kultura, nga ana tjetr, prbn fitore tnjeriut mbi ant e errta t vetvetes dhe tshoqris, nj kaprcim t dimensionit t tijthjesht biologjik. Bhet fjal pr nj veprim t

ndrgjegjshm t njeriut pr t prcaktuar dhe

rregulluar jetn e tij dhe ambientin e tij rrethues.Sikundr sqaron Max Weber, bhet fjal prarritje t ndryshme pr nga shkalla dhe mnyrat mundsive njerzore. Ndrkaq, sipas, hi-storianit anglez A. Toynbee, civilizimet m trndsishme u zhvilluan me baz t Hirshmen,domethn eksperiencn e Hyjnores.

Kur besimi i krishter vjen n kontakt menj civilizim, sipas rregullit pasojn: S pari,adoptim i atyre elementeve q harmonizohenme mesazhin e Ungjillit. S dyti, shmangiekritike e atyre elementeve q jan jo komple-

mentare. S treti, transfuzion gjaku t ri, frymet re, q e bn m frytdhnse gjithka q shtpozitive. N mnyr t veant prkimi i be-simit t krishter me civilizimin helenik ve ttjerash ka dhn: a) Zbulimin e dinamiks sliris dhe dashuris n histori, b)Besimin ndika q n pamje t par duket e pamundur,gj q shpuri n nj krkim m t prgjithshmt s vrtets - edhe t asaj shkencore - prtejpamjes s jashtme dhe domosdoshmris sthjesht, c) Predispozicionin luftarak prkaprcimin n jetn shpirtrore, gj q shpalos

t gjitha fuqit njerzore n nj ecuri t vazh-dueshme transformimi.

3. Pas ktyre mendimeve t paraqitura shkur-

timisht pr botn dhe qytetrimin, do t japimdisa komente sqaruese n lidhje me katr libratq do prezantohen sot.

N periudhn e par, kur nism t flasimpr porosin e harruar ...shkoni pra e m-

soni gjith kombet... (sipas Mattheut 28:19),

kjo fjal shum njerzve u dukej romantike, epabaz. Ky fakt na shpuri n prgatitjen e njserie esesh dhe kumtesash n mnyr q kjoprpjekje e re t kishte argumentim theologjik.(Kto prbjn prmbledhjen Hierapostullimin gjurmt e Krishtit). Njhersh, publikuamdisa studime historike, q t theksohet se nmbar botn Hierapostullimi n shekuj ka qenpun e Kishs. (Kto tekste t natyrs historikeu botuan n volumin Deri n skajet e dheut).

N kohn e rindezjes s interesimit pr hie-rapostullim t jashtm, prtej meditimit theo-

logjik q e shoqroi, ngulm kmb pr respek-timin e tradits kulturore dhe fetare t popujve,t cilve do tiu drejtohej dshmia Orthodho-kse. Kjo gj u shpreh me studimin serioz tbindjeve tradicionale fetare. Fryt i ksaj ishinstudimet fetarologjike pr fetarin afrikanikedhe aziatike, si edhe studimi i Islamit (Nvolumin N Afrik botohen disa prej tyre).

4. Fush kryesore t puns sime shkencoreprbn studimi i fenomenit t fes n dimensio-nin e tij mbarbotror. Dhe kjo ndrmarrje nuku kufizua thjesht n studimin e veprave tposame n bibliotekat e Evrops, por u lidhme hulumtime n terren n Afrik dhe udhtime

Nga fjala e Kryepiskopit Anastas mbajtur n veprimtarin e Diakonis Apostolikepr prezantimin e veprs s tij t shkruar (24-2-2014)

Librat e rinj t Kryepiskopit Anastas, botuar nga Diakonia Apostolike.


7/12

7MARS 2014 NGJALLJA

M 24 shkurt 2014 Shrbimi iDiakonis Apostolike t Kishs sGreqis organizoi nj veprimtarin amfiteatrin e Biblioteks Gena-

diane, n nderim t Fortlumturiss Tij, Prof. Dr. Anastasit, si pr ve-prn e tij t shkruar, me prezanti-min e katr volumeve t tij, t cilat ika nxjerr n qarkullim ky organi-zm, ashtu edhe pr veprn e tij shu-mdimensionale frytshklqyer nhierapostullim, si Drejtor i Prgjith-shm i Diakonis Apostolike mpar dhe sot si Kryepiskop i Shqip-ris. Librat pr t cilt u fol jan Hie-rapostullim n gjurmt e Krishtit,

Deri n skajet e dheut, N Afrikdhe Porosia e harruar: Shkonimsoni..., Nga Letargjia n zgjim.

N pjesn e par t veprimta-ris, q titullohej Ekumeni dhebesimi, u b prezantimi analitik iveprs s shkruar t Fortlumturisnga dekant e Fakulteteve t Athi-ns dhe Selanikut, zotrinjt M.Begzo dhe M. Trito, nga publicistiK. Jordanidhi dhe dr. i ShkencaveTeologjike M. Xirevello.

N pjesn e dyt, nn titullinBesimi dhe kultura, u prezantua

vepra e pasur kulturore e Diako-nis Apostolike.

N pjesn e tret me titullEkumeni - Besimi - Kultura,

Kryepiskopi Anastas paraqiti me-ditimet e tij lidhur me natyrnhierapostolike, t ciln duhet tket Kisha Orthodhokse, jo vetmn skajet e dheut, por edhe nvende fqinje, si Shqipria, apoedhe brenda vendit. Ai do konklu-donte se: Kuptimi orthodhoksdhe prjetimi i detyrimit ton,si n dimension lokal edhe eku-menik, prbjn krkes t Or-

thodhoksis bashkkohore. doform polarizimi mes t dyjave,t lokalizmit dhe ekumenizmit,on n nj spiritualitet t shtre-

mbr, i cili, n fund t fundit,sh trembron frymn or tho-dhokse.

Veprimtarin e mbylli Fortlum-turia e Tij, Kryepiskopi i Athinsdhe i Gjith Greqis, Jeronimi, icili tha ndr t tjera:Kryepiskopii Shqipris sht nj dhurat ePerndis ndrmjet nesh dhedhuratat e Perndis jo vetmshklqejn, por ofrohen sepse

mbi gjithka vendosin t tjert.N kt veprimtari ishin gjitha-

shtu t pranishm prfaqsuesi iPatriarkans Ekumenike, Mitro-

politi i Sisanit dhe Siatists Pavllo,mitropolit dhe episkop, minis-tra e deputet, europarlamentar,Kryetari i Akademis s Athins,ambasador, profesor t univer-siteteve, bashkpuntor t vjetrt Kryepiskopit Anastas n ve-primtarit hierapostolike dhe shu-m njerz t thjesht besimtar,q kishin ardhur pr t nderuarveprn e tij.

Nderim pr veprn shkencore e hierapostoliket Kryepiskopit Anastas

ATHIN

- U prezantuan botimet m t fundit t Fortlumturis s Tij -

krkimore n vende t ndryshme ku zotrojnt tjera fe (studime lidhur me kto jan botuarn libra t posam).

Njhersh me studimin me fetarologji, gjatpjesmarrjes sime n krkimin e Hierapostu-llimit Ekumenik, prpiqesha kudo ku Perndiapriu hapat e mi, t dshmoj prvojn ortho-dhokse pr rrjedhojat mbarbotrore diakro-nike t Kryqit dhe t Ngjalljes, duke synuarsa qe e mundur kombinimin e meditimit dhe tdshmis apostolike t drejtprdrejt.

5. N fazn e par t rigjallrimit t intere-simit pr Hierapostullim t jashtm, prcak-timi lokal deri n skajet e bots drejtohej krye-sisht n koncepte gjeografike: thellsit e Afri-ks ose t Azis. Kurr nuk kisha menduar seskajet e bots gjeografikisht do t mund tndodheshin kaq pran kufijve tan, n Shqip-ri, aty ku kishin kryqzuar me pasion Krishtin

dhe e kishin t varrosur pr 23 vjet. Aty ku njregjim i ashpr e zvarriti vendin n nj pik tskajshme, nga pikpamja sociale dhe shpirt-rore. (Puns hierapostolike n kt vend i jankushtuar librat: N Shqipri - Kryq dhe Ngja-llje dhe Ringritja e Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris, 1991-2012).

* * *Prmbledhtazi: Kuptimi orthodhoks dhe

prjetimi i detyrimit ton, si n dimension lokalashtu dhe ekumenik, prbjn krkes t Ortho-dhoksis bashkkohore. do form polarizimimes t dyjave, t lokalizmit dhe ekumenicitetit,on n nj spiritualitet t shtrembr, i cili, n fundt fundit, shtrembron mnyrn orthodhokset t menduarit. Ajo q krkohet sht, q pr-hapja e Ungjillit n ekumen do t jet vizioniq do t na frymzoj n realizimin e detyrimit

ton, aty ku dshira e Perndis do t na orien-toj. Gjithashtu se si kemi pr t qen pjes-marrs energjik, me mendimin, me lutjen, mekontributin ton praktik, me prjetimin e ktijvizioni mbarbotror, brenda Kishave lokale.

Ndrgjegjja ekumenike e Orthodhoksisofron frymzim dhe fuqi pr prballimin e drejtt kushteve t reja lokale dhe botrore. Kjonuk do t thot m pak interes pr lokalen dhet drejtprdrejtn n t ciln jetojm. Gjithmo-n ekziston mundsia e kombinimit, sikundre prcakton porosia e fundit e Zotit (Veprat1:8). Dhe do t jeni dshmitar t mi n Jeru-salem dhe n gjith Juden dhe n Samari, dhederi n ant e bots (dhe n Greqi, dhe nEvrop, dhe Afrik, dhe Amerik dhe n mbarbotn). Me pranimin e s res, t s papriturs,me paqe dhe guxim, me frymzim prparimtardhe pun krijuese.


8/12


Kreshma sht dhurat e muare Perndis. Rregull i hershm qu ruajt si trashgimi nga etrit dhearriti deri n ditt tona.

Pranojeni pra, me gzim. Shr-btor, pranoni qetsin tuaj. Pasa-

nik, pranoni at q ju shpton ngado rrezik i t velurit dhe u jep shijesa ngrnia e teprt i bn pa shije.

T smur, pranoni mmn eshndetit. T shndetshm, pranonisigurimin e gjendjes s mir sh-ndetsore. Pyetni mjekt dhe do tjuthon se asgj nuk sht aq i paq-ndrueshm dhe i pasigurt sa sh-ndeti. Prandaj, t urtt me kresh-mn prpiqen t ruajn shndetin

e tyre dhe t shptojn nga peshadrrmuese e obezitetit. Mos pre-tendo se nuk mund t kreshmosh,duke sjell si pretekst smundjeapo dobsi trupore, prderisa ngaana tjetr, gjat gjith jets, mengrnie t teprt e torturon trupintnd...

Prndryshe, cila sht m e leh-t pr trupin, ta kaloj natn me njdark t leht, apo t bjer i rnduarn krevat nga ngrnia e teprt?Mundet q t lodhet apo do t rro-

tullohet i tejngopur dhe i strmu-nduar? Ciln anije kapiteni mund

ta drejtoj m leht dhe ta shptojnga nj furtun, at q sht engarkuar plot e prplot apo at qka peshn e saj normale? Anijen engarkuar plot e prplot a nuk do tazhyt edhe nj furtun e vogl?

Kshtu ndodh dhe me trupat, kurstrmundohen nga ushqimi ishumt, leht u nnshtrohen smu-ndjeve. Ata kur ushqehen pak, ruaj-n shndetin e mir.

* * *

...Moisiu i lavdruar, pas kresh-ms dyzetditshe guxoi t ngjitet nmajn e malit Sina dhe t marr plla-kat e Dhjet porosive (Dalja 24:18).

Nuk do ta merrte guximin ti afrohej

majs, e cila nxirrte tym nga praniae Perndis, nse nuk do t arma-tosej me kreshmn. Kreshmoi dhesi i till bashkbisedoi me Per-ndin.

..Kreshma lind profet. Mb-shtet t fortt. Urtson ligjvnsit.Pajis me arm heronjt. Ushtrongjimnastt. Prball ngasjet. Banonme mendjekthjelltsin dhe pastr-tin. N koh lufte bn trimriradhe n koh paqeje mson qetsin.Shenjtron t dedikuarit dhe prsos

priftrinjt. Asnj nuk mund tiafrohet Tryezs s shenjt dhe t

kryej Liturgjin Hyjnore, pa kresh-muar m par.

Profeti Ilia u denjsua pas kresh-ms dyzetditshe, q t shoh Pe-rndin (3 Mbre.19:8-18). Pr hirt kreshms u tregua m i fort nga

vdekja dhe ngjalli fmijn e vdekur(3Mbre.17:21-23). Pr hir t kresh-ms pengoi qiellin q t bjer shi

pr tre vjet e gjysm (3Mbre.17:1,18:1). Dhe kt e bri, q t zbuszemrat e Izraelitve, t cilt i ishindorzuar pabesis dhe t paligj-shmes. Kshtu provokoi n t gjith

popullin kreshm t detyruar, deri-sa t pendohen dhe t ndreqin m-katin, q e ka piknisjen nga rehatiadhe nga jeta e ngatht.

Profeti Daniel, q pr njzet ditnuk shijoi buk dhe as uj nuk piu(Dan.10:2-3), gjithashtu msoi dhe lua-nt q t kreshmojn (Dan.6:12-22).

* * *

T kujtosh dhe t kesh frik she-mbullin e t pasurit t paravolis(Lluk.16:19-31). Dfrimet e shu-mta e drejtuan n ferrin e prjet-shm. Ky i pasur nuk u akuzua prndonj t keqe. Por pr shkak trehative dhe t ushqimit q shijon-

te, por dhe t indiferencs s tij prvarfrin e Llazarit, u dnua kaq

ashpr. Kreshma dhe durimi n vuaj-tje, prkundrazi, a nuk ishin ato qei dhuruan prehjen Llazarit? Pa-ravolia nuk prmend t tjera virtytet tij, prvese kto, q si dy krah,e lartsuan dhe e prehn n gji tAbrahamit.

Kujdes pra dhe ti, se mos ndo-shta, ndrsa tani pi me knaqsi pi-

je t ndryshme dhe t neveritet uji,m von mos lutesh pr nj pik tvetme t tij, ashtu si i pasuri. Asnj

nuk psoi asgj s piri uj... Ndrsan t kundrt, tretja e keqe q dashurpa dashur shoqron gostit, shkak-ton smundje t tmerrshme.

* * *

Por virtytin e kreshms mos ekufizo vetm ne diet. Kreshm evrtet nuk sht vetm mosngr-nia e disa ushqimeve, por largiminga pasionet dhe mkatet: mos ti

bsh padrejtsi askujt. T falsh tafrmin tnd pr hidhrimin q tshkaktoi, pr t keqen q t bri, pr

parat q t ka borxh. Prndryshe,prvese nuk ha mish, ha vet vllaintnd. Prvese vetprmbahesh ngavera, nuk vetprmbahesh n pr-gojim. Prvese kreshmon deri nmbrmje, harxhon ditn tnde n-

pr gjykata.

...Kreshma nuk ushtron ndikimvetm tek individ. Ndikon dhe gji-th shoqrin. Pajton dhe qetsonmenjher t gjith njerzit. Impo-non heshtje n britma dhe n gr-thitje, dbon grindjet dhe konfliktet,

largon prgojimin dhe thashethe-met.

Nse t gjith do t dgjonin k-shillat e kreshms, do t mbizot-ronte paqe e prsosur n t gjithnjerzimin. Nuk do t ngrihej nj

popull kundr tjetrit. Nuk do t ki-shim konflikte t armatosura, as

prodhues armsh. Nuk do t kishtegjykatore, as burgje. Shkrettiratnuk do t strehonin keqbrs, as qy-tetet shpifs, as detet pirat....

Prktheu: Thoma Shk ir a

Kreshma n Kishn Orthodhokse sipas Atit t Kishs son, Shn Vasilit t Madh

Kreshma e vrtet sht largiminga pasionet dhe mkatet


9/12

9MARS 2014 NGJALLJA

M 12 prill 1937, n prani t nj delegacioninga Shqipria, Patriarku Veniamin dhe Sinodii Shenjt i Patriarkans Ekumenike t Kon-

standinopojs nnshkruan Tomosin Patriarkalt njohjes s Autoqefalis s Kishs Ortho-dhokse t Shqipris. Tomosi iu dorzua ImzotKristoforit, duke e caktuar at si Kryepiskopt Kishs Orthodhokse Autoqefale t Shqip-ris.

Patriarkana Ekumenike i drgoi mesazhedhe Mbretit Zog dhe Kryeministrit KooKota. M 24 maj 1937, Kryepiskopi Kristoforme cilsin e kryetarit t Sinodit t Shenjt tKishs Orthodhokse Autoqefale t Shqipris

iu prgjigj me nj letr falnderimi Patriarkutt Konstandinopojs, Veniaminit. Sinodi i parkanonik i Kishs Orthodhokse Autoqefale tShqipris prbhej nga: Kryehirsia e TijKristofori, Kryepiskop i Tirans dhe i gjithShqipris, Agathangjel ame, Episkop iBeratit, Evllogj Kurilla, Episkop i Kors,Pandelejmon Kotoko, Episkop i Gjirokastrs.

Enorit e Kishs son n Elbasan morn pjes n panairin triditor(12-14 mars 2014), me rastin e Dits s Vers, t organizuar nga bashkiae qytetit. Ky panair kishte si qllim shpalosjen dhe paraqitjen eveprimtarive t organizmave social, edukues, kulturor e tregtar tqytetit dhe m gjer.

Tenda e Kishs Orthodhokse u vizitua nga shum pjesmarrs tpanairit, t cilt morn informacion rreth veprimtarive t saj, por edherreth 2 famullive tona t Elbasanit. Ata shprehn knaqsin e tyre prpjesmarrjen dhe prezantimin.

N foto delegacioni i Kishs Orthodhokse Autoqefale t Shqiprispasi ishte kthyer nga Stambolli, ku ishte dhn Tomosi i Autoqefalis

nga Patriarkana Ekumenike dhe ishte br zgjedhja e drejtuesit kanonik.(Kryepiskopi i par kanonik Kristofor Kisi, si dhe Episkopi i Kors,

Evllogj Kurilla, etj.)

Sinodi i Par Kanonik i Kishs son

Kisha Orthodhokse

merr pjes n Panairin e Dits s VersGjithashtu, tenda u vizitua edhe nga personalitete t larta si

Kryeministri i Shqipris z. Edi Rama, Kryetari i Parlamentit z. IlirMeta, Ministri i Transportit dhe i Infrastrukturs z. Edmond Haxhinasto,Kryetari i Partis Demokratike dhe Kryetar i Bashkis s Tirans z.Lulzim Basha, kryebashkiaku dhe prefekti i Elbasanit, deputet etj.Ky prezantim i Kishs son n kt panair u organizua nga at HeliodorDemiri dhe katekisti Armand Oga. Gjithashtu ndihmuan edhe t rinjte Rinis Orthodhokse t fshatit Fikas, si edhe t rinjt e kishs s ShnAthanasit, Elbasan.

Elbasan


10/12


Kalendari

i Liturgjive Hyjnore,

PRILL 20142 E Mrkur Osh. Titi udib-rsi. Dsh. Amfiani e Edhesi. Dsh.

i ri Panajoti.4 E Premte Osh. Gjergji, Platoni.Osh. Zosimai. Nikita arvaniti. (Aka-thisti i plot)

5 E Shtun Dsh. Klaudi, Dio-dori, Viktori, Viktorini, Didimi etj.

6 E DIEL V KRESHMS (M. eEgjiptit). Eftihi i Kon/pojs. Osh.Grigor sinaiti.9 E Mrkur Dsh. Efpsiki.Oshd. Vadimi. Dsh. Rafaeli,

Nikolla, Irini.11 E Premte Hierod. Antipa iPergamit. Oshg. Trifena. Dsh.

Prokesi.12 E Shtun Ngjallja e Llazarit.Omol. Vasili i Parios. Oshg. Anthusa.

13 E DIEL E DAFINAVE, Hyrjae Krishtit n Jerusalem. (Shrbesae dhndr i t) (Vaj, ver dhe peshk)14 E Hn E MADHE. Josifi iDhiats s Vjetr. (Shrbesa edhndr it)15 E Mart E MADHE. (Para-volia e 10 virgjreshave.) (Shr-besa e dhndr i t)16 E Mrkur E MADHE.Lyerja e kmbve t Zotit Krishtit.(Bhet Efqel i )17 E Enjte E MADHE.DarkaMistike. (L exohen 12 Ungji j t)18 E Premte E MADHE.Psimetdhe Varrimi i Krishtit. (Shrbesa eOrve &Epitafi)19 E Shtun E MADHE.Zbritjan Had e Zotit Jisu Krisht.

20 E DIEL PASHKA EMADHE, NGJALLJA E ZOTITJISU KRISHT. Ap. Zakeu.21 E Hn E Ndritshme. Hierod.Januari. Mbretresha Aleksandra.

22 E Mart E Ndritshme. Ap.Nathanaili. Osh. Thedhor sikeoti.23 E Mrkur E Ndritshme.Dshm. Gjergj Trofeprursi. Donatie Therini. (Hahen tgji tha)24 E Enjte E Ndritshme.Oshg.Elisabeta udibrse. Hierod. Va-lentioni etj.25 E Premte E Ndritshme.Burimi Jetdhns.Ap. e Ungj.Marku. (Hahen tgji tha)26 E Shtun E Ndritshme. Hie-rod. Vasili i Amasis. Dshg. Glafira.

27 E DIEL E THOMAIT.Hie-

rod. Simeoni i Jerusalemit. Evlogjmikpritsi.

NGJALLJA

Kryeredaktor: Thoma Dhima

Adresa:Kryepiskopata Orthodhokse,

Rruga e Kavajs, Nr. 151Tiran

Tel: (04) 2234 117, 2235 095.Fax: 2232 109

Shtypurn shtypshkronjn Ngjallja

Organ i Kishs OrthodhokseAutoqefale t Shqipris

Del nn kujdesin

e Kshillit Botues

Themelues:Kryepiskopi Anastas

Varg mesazhesh

Zot i Madh e mshirplotMe dashurin e paanVarg mesazhesh la n botPr njerzit kudo q jan.

Kur n zemrat mkatareNuk lulzon dashuriRritet e keqja e madheMshir, o Perndi!

Nuk dua gjtjetr

Besimi te Ti, o Zot,M i denji ngushllimKjo ndjenj e thell, e fortM jep mua shum guxim.

Them prher: - Lavdi, o Zot!Natyrshm kur ndihem mirE them prap me zemrn plotDhe n dit t vshtir

Nse bie n zhgnjimeN mkat, i prhumburSi njeri bj dhe gabime

Prehje gjej duke u lutur.

Poezi

Veprimtari me udhheqsit rinor orthodhoks

Kto lutje m ngrejn peshMendje, shpirt e zemrGjersa Zoti sht mes nesh.Tjetr ska nevoj t kesh.

Rruga e duhur

Mori tipash, karaktereshNdeshen jets pambarimN kt xhungl plot misterePrkulet dhe fati yn.

Rrugn e duhur e gjen

Kush merr drit nga Zoti ynAi q kurr nuk urrenDhe kurr slndon dashurin

Nkish

Hyn n kish i krekosurPr t lar me t luturAt shpirt t sakatosur

Nga mkatet ku sht futur.

Kur mendon se sht pastruarTek e shenjta kish atjePrap rrshqet se ska kuptuar

Zoti sht kudo mbi dh.Dh imitr Gabici, K avaj

M 14 -16 mars 2014, nga Zyrae Rinis Orthodhokse e Kryepisko-

pats s Tirans u organizua njtakim triditor me drejtuesit e t

rinjve orthodhoks t dioqezave tvendit ton. Ky takim me tem:Zell pr Zotin u zhvillua n mje-diset e Akademin TheologjikeNgjallja e Krishtit, n Shn Vlash.

N kt takim morn pjes 55 trinj nga t katr dioqezat e venditdhe tre t rinj amerikan t drguarnga Qendra Orthodhokse Misiona-re n SHBA (OCMC), pr t ndih-muar n kt veprimtari. Takimi u

bazua n programin e hartuar ngat rinjt orthodhoks t kishs sShn Pavlit, n Irvine t Kalifor-nis (SHBA).

Synimi i ksaj veprimtarie ishteriprtritja dhe mbshtetja shpirt-rore e organizative e lidhjeve rinoret dioqezave. Konferenca u bazuan tri nntema qendrore: Gruri, Ujidhe Zjarri. Nj nga synimet ishtekrijimi i nj modeli trajnimi, i cilimund t zbatohet leht n famu-llin (enorin) e donjrit nga pje-smarrsit, t ndihmuar pr ktedhe nga Zyra e Rinis Orthodho-kse e Kryepiskopats.

Programi prmbante larmi ve-primtarish. Prve referateve kishtediskutime n grupe, shrbesa adhu-ruese n kish, gatime t grurit dhe

buks s meshs, njohje t veprim-taris rinore n seciln dioqez, filmartistik edukativ, drama t prgati-tura nga vet t rinjt etj.

drejtprdrejt material n ndihmt nevojtarve. Kjo prpjekje n tciln kalojn pjesmarrsit i lejonata t vijn s bashku dhe ti shtroj-n vetes pyetjen: Nga se varet nt vrtet jeta ime? Vetm ngaushqimi apo edhe nga Fjala e Per-ndis? A mund t qndrojm indi-ferent ndaj nevojave dhe uris satyre q na rrethojn?

Dh jak Stefan Ri tsi

Ky sht nj program, i cili uofrohet t rinjve t krishter, q t

prpiqen pr t br nj ndryshim ci-lsor n jetn e tyre, duke ndar met tjert Dashurin e Jisu Krishtitdhe duke u ofruar far kan atyreq jan n nevoj. Privimi nga ngr-nia e ushqimeve rrit ndrgjegjsi-min e t rinjve orthodhoks ndaj ne-vojave t atyre personave q kanuri dhe nxit kontributin e tyre t


11/12

11MARS 2014 NGJALLJA

Njpanorame shkur tr:

T krishtert n botn arabe

ndahen n dy kategori: Kategoriae par jan t krishtert arab, pas-ardhs t t krishterve t par.Ata ndodhen n vendet nga Irakuderi n Egjipt, duke kaluar nprSiri, Liban, Jordani, Palestin. Kate-goria e dyt prfaqson t krishte-rt q ndodhen n vendet e Gjiritdhe t Afriks s Veriut, dhe q ja-n t huaj n pjesn m t madhet tyre. Ekzistojn edhe t krishtert huaj n kategorin e par, porjan persona kalimtar. Sa i takonnumrave e di se sht dika e urryert flassh pr statistikat. Por t th-n nj ide: t krishtert arab (nukflas pr vendet arabe sepse ka rrethdy milion t krishter n ArabinSaudite), jan rreth 20 milion, gjys-ma e t cilve jan kopt t Egjiptit.Kta t krishter bjn pjes n njmozaik kishash, po kjo prbn njtjetr tem.

Situata aktualeDuhet t themi ktu dika rreth

gjendjes s t krishterve n botn

arabe prpara revolucioneve t fu-ndit. Ne mund t themi q n pr-gjithsi t krishtert arab jetoninmjaft mir n vendet e tyre respek-tive. Ndoshta prve Egjiptit, ku atakishin (dhe kan gjithmon pro-bleme) sa i takon njohjes efektive

DSHMI MBI SITUATN E T KRISHTERVE N LINDJEN E MESME

t qytetaris s tyre dhe mbi t gji-tha n lidhje me ndrtimin e kishavedhe madje edhe me restaurimin etyre. Ata kan qen dhe jan gjith-

mon jo t paraqitur si duhet nParlament, ndryshe nga vende ttjera arabe, n t cilat t krishtert

prfaqsohen mbi masn e realite-tit (n Jordani dhe n Palestin

p.sh. t krishtert kan nj kuot8% t vendeve t Parlamentit, kur

prqindja e tyre sht 3% n Jorda-

ni dhe 1,5% n Palestin). Disapika jan ende n diskutim e siprdhe ndryshojn n varsi t vendit:

prmendja e t kaluars s krishte-r n librat shkollor, msimi fetar

i krishter n shkollat publike, reci-prociteti n martesat mikse, pa fo-lur pr shtjen e madhe t liriss ndrgjegjes q limitohet n lirine kultit, prve disa prjashtimevet rralla (Libani, Tunizia dhe Algje-ria). Kjo situat thuajse e qet dhe

q i dedikohet faktit se t krishtertjan minoritet kudo n botn arabe,me nj tendenc t sigurt pr tfshehur identitetin e tyre, gj q

nuk favorizon pranin e tyre nvendet publike dhe ca m pak nskenn politike

Por q pre dy vjetsh, disa ve-nde kan njohur at q e quajmtashm Pranvera arabe. Duhett themi se kto ngjarje nuk kanfilluar me shpallje ose slogane

fetare, e ca m pak t ishin ktoanti t krishtera. Por duhet t kon-statojm q partit fetare islamikeose me tendenca islamike jan for-cuar dhe kan prvetsuar prvojn

post-revolucion. Ky sht rasti iTunizis, i Egjiptit dhe i Libis nnj far mnyre. Rasti i Siris shtende i vagullt, por prania e rebelveislamik nuk sht aspak nj fakt idyshimt. A ndikon kjo dhe a ka

pr t ndikuar t krishtert arab?

Dhe nse po, deri n far pike? Aka filluar politika islamike ose isla-mizuese t ket nj rol n evolucio-nin e shoqrive arabe? A prbnkjo nj prov pr t krishtert arabq ti shtyj ata t braktisin vendete tyre (rastet e t krishterve n Iraksht elokuent)? Un besoj se pr-gjigjja, prgjigjet, duhet t jen menuanca n kt rast

Pr Perndimin: Lindja e Mes-me dhe vendet arabe n prgjithsi,nuk jan m t njjtat dhe nj kthim

prapa sht i pamenduar. Rruga ara-be ka shprthyer dhe popujt arabq kishin gjithmon frik nga drejtu-esit e tyre, aktualisht jan drejtuesitata q kan frik nga populli

Ky ndryshim sht i nj rnd-sie t jashtzakonshme dhe nuk edi nse Perndimi sht n gjendjeose jo t vlersoj rndsin e tij.

Nuk sht m e mundur, as nuk le-johet m q t kesh lidhje me drej-tues arab despotik, t mbyllshsyt prpara dhunimit t t drejta-ve t njeriut me pretekstin e mbroj-tjes s kufijve t tu nga emigrantt paligjshm apo t pengosh pr-

parimin e partive islamike. Vendetarabe jan vende me nj shumic

myslimane dhe Perndimi duhet tndryshoj linjn e sjelljes dhe tmerret me kt realitet t ri.

Nga ana tjetr, vendet arabe qzgjedhin t qeverisen prej nj Islami

politik duhet t din q Islami politikduhet t jet i moderuar, ose prndry-she nuk ka kurrfar shansi pr t

pasur sukses. Asnj vend, arab osejo, nuk mund t jetoj m n njgeto fetare ose politike.

Sa i takon t krishterve, aty-re u duhet t kalojn npr ktpurgator dhe t mbajn kryqin e

tyre, por duhet ta bjn kt gj du-ke qndruar n shtpin e tyre, nLindjen e Mesme, aty ku Msuesidhe Zoti i tyre mbajti Kryqin e Tijn nj qytet po t Lindjes s Mes-me, t quajtur Jerusalem, Kryqinq shptoi mbar botn.

Ata duhet t rrin n tokn etyre, n Lindjen e Mesme dhe n

botn arabe, sepse bota arabe sh-t hapsira e tyre vitale, vendi kuPerndia i vendosur pr t qendshmitart e tij, vendi n t cilin

kan hyr prej shum shekuj(Marr me shkurtime nga numri i rii revists Krkim)

Episkopi maroun Elias Lahham

Kisha jon Orthodhokse me faqen e sajzyrtare prpiqet t prcjell mesazhin dhe

informacionin e saj edhe n internet.

Ajo i njeh vizitort e saj me:

- besimin e krishter orthodhoks,- organizimin dhe veprimtarin e strukturave

institucionale,- lajmet m t fundit,- arsimin, edukimin dhe shrbimin social e

kulturor q ofron n shoqri,- ndrtimin dhe restaurimin e kishave dhe

manastireve,- botimet kishtare etj.

Me www.orthodoxalbania.org

do tgjeni ninternet Kishn Orthodhokse Autoqefale tShqipris

Shihemi, lexohemi e dgjohemi n moment dhe kudo n t gjith globin mewww.orthodoxalbania.org

Teksti ktu ndrthuret me fotografi, mesazh zanor,muzikor e filmik.

Kt informacion do ta gjeni n tri gjuh: shqip,anglisht e greqisht.


12/12


Engjjt takohen me njerzit me nj qllim,q tok ti thurin lavde t prbashkta Virgjre-shs s Trshenjt. Njerzit huazojn prsh-ndetjen kryeengjllore Gzohu, o H irpl ote(Llk.1:28), q tia drejtojn Vajzs s prulur dhemodeste t Nazaretit, mbi t ciln Perndiavshtroi dhe e bri at Nnn e Birit t Tij, meann e s cils u realizua shptimi i njerzve.

Engjjt prkulen n tok q t shohin kush shtkjo grua q sht m e pastra se yjet dhe m egjera se qiejt? Cila sht m e bekuara n mest grave dhe gjeti hir prpara Perndis? Prtek cila vajz u largua prkohsisht Kryeengjlli

Gavriil nga qielli, me qllim q ti sjell mesazhingazmor dhe hyjnor?

Toka dhe qielli, engjjt dhe njerzit u takuann qytetin e parndsishm t Nazaretit, atje

ku nj fjal, nj po, nj ja shrbtor ja eZoti t, le tbhet nmua si pas f jals sate

(Llk.1:38) ndryshoi rrjedhn e historis s gjithbots. Atje ku filloi t shkruhej faqja e re e Eko-nomis Hyjnore pr hir dhe n dobi t njeriut.Atje ku tingllojn me z gazmor kambanat eshptimit t njeriut nga prangat e mkatit dhenga ku filloi rivendosja e tij n vendin nga kukish rn.

Komunikimi i Qiellit me Tokn dhe takimi i

engjjve me njerzit nuk kufizohet vetm ntakimin e Kryeengjllit me Virgjreshn e Tr-shenjt. Pranimi me prulje nga e Trshenjta irolit q hiri i Perndis i ngarkoi asaj pr shp-timin e njerzimit hapi njher e prgjithmon

dyert e mbyllura t Qiellit dhe kshtu ajo u bshkaku i lajmeve t shumta gazmore, i shum un-gjijve t mir (n gr. = lajm i mir)t shptimit t njerzve q besojn n Perndi

dhe q ia besojn jetn e tyre kujdesit hyjnor dhedhembshuris prej nne t s Trshenjts Mari.

Bindja dhe plqimi i s Trshenjts q tishrbej misterit t Ekonomis Hyjnore u bndhe vazhdojn t bhen mjetet, me t cilat nelirohemi nga do zgjedh dhe tirani, t cilatmbajn t lidhur dhe t robruar shpirtrat dhetrupat tan. Sigurisht, q t arrihet kjo gjnevojitet q edhe ne ta dshirojm shptimin

ton. Mjafton q t mbajm gjithmon hapurvesht e shpirtit dhe t trupit, me qllim q tdgjojm mesazhet gazmore q na drgon Qiellidhe t jemi t gatshm ti pranojm e ti zba-tojm ato.

Duke iu drejtuar edhe ne Vajzs s Nazaretits bashku me Kryeengjllin Gavriil i themi:Gzohu, o H irpl ote. E falnderojm prshptimin dhe lirin q na solli n bot me lindjene Zotit Krisht dhe njkohsisht i lutemi q t nambroj ne dhe Kishn ton dhe gjith botn ngado e keqe dhe rrezik e t mos pushoj s

ndrmjetuari pr shptimin e njerzve.Arkimandri t Kozma Sovjani

Qielli dhe toka bashk n Nazaret

Ungj i l lzimi i Hyj l indses, shek. XIV.Mozaik nga kathol ikon i i manastir i t tVatopedhit nMalin e Shenj t.

N kt numr do t lexoni nga: Enciklika Patriarkale dhe Sinodike Kryepiskopi Anastas Imzot Francesco Braschi Peter Sefton-Williams Episkopi maroun Elias Lahham Constantine G. Caras

Radosllav Stankovi Arkimandrit Kozma Sovjani Dr. Konstantinos Giakoumis Lek Tasi

Doli numri i ri i revistsKrkim

Ky numr i kushtohet 1700 - vjetoritt Ediktit t MilanosBuzt e besimtarve me ngazllim le ti kndojn Hyjlindses,

me zrin e engjllit le ti thrresin papushim; gzohu o Hirplote,(se) Zoti sht me ty(Ode IX e Mngjesores s 25 marsit)

Gazeta Ngjallja Mars 2014

Documents