Demam Dengue Full

8/13/2019 Demam Dengue Full

1/42


2/42

H*-*M*+ ")+G)S*H*+

Laporan !asus dengan "udul :

Seorang Wanita Berusia 18 Tahun Datang dengan

Keluhan Demam Sejak 5 Hari SMRS disertai

Gusi Berdarah Sejak !am SMRS

disusun oleh :

Enggar Sari Kesuma Wardhani 04124705012

Sylvia Noviani Saing 0412470507

#elah di$erima se%agai salah sa$u syara$ un$u! mengi!u$i !egia$an Kepani$iaan

Klini! Senior di &epar$emen 'enya!i$ &alam (umah Sa!i$ &r) *ohammad

+oesin 'alem%ang)

'alem%ang, Novem%er 201-

'em%im%ing,

&r) .uni/a, Sp)'&

2


3/42

D*0T*R ,S,

H*-*M*+ !.D.- $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ i

H*-*M*+ ")+G)S*H*+ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ ii

D*0T*R ,S, $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ iii

B*B , ")+D*H.-.*+ $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 1

B*B ,, -*"/R*+ K*S.S$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 4

B*B ,,, T,+!*.*+ ".ST*K*

-)1 &einisi))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 1

-)2 Epidemiologi)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 17

-)- ara 'enularan))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 17

-)4 3e"ala $ama))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 1

-)5 'emeri!saan 'enun"ang))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 1

-) 'a$oisiologi))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 20

-)7 'enega!!an &iagnosis))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 27

-) &iagnosis %anding)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 2

-) 'ena$ala!sanaan))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) 2

-)10 6ndi!asi (aa$))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) --

-)11 6ndi!asi 'ulang))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) --

-)12 Kompli!asi))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) --

-)1- 'rognosis)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) --

B*B , *+*-,S,S K*S.S $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 4

D*0T*R ".ST*K*$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ 48

3


4/42


5/42

a!i%a$ &8&, !hususnya pada ana!)19- &a$a &epar$emen Keseha$an (6

menun"u!!an pada $ahun 200 di%anding!an $ahun 2005< $erdapa$ pening!a$an

"umlah pendudu!, provinsi dan !e=ama$an yang $er"ang!i$ penya!i$ ini, dengan

case !atality rate se%esar 1,01B 2007


6/42

B*B ,,

-*"/R*+ K*S.S

2$1 ,D)+T,0,K*S,

Nama : Nn) ?C

Cenis Kelamin : 'erempuan

sia : 1 $ahun

?lama$ : &usun 0- &esa 8unga Karang, 8anyuasin

'e!er"aan : 'ela"ar

S$a$us 'er!ainan: 8elum *eni!ah

*(S : -1 O!$o%er 201-

2$2 *+*M+)S,S

6Autoanamnesis, tanggal 1 November 20137

Keluhan .tama

&emam se"a! D 5 hari S*(S

Keluhan Tam#ahan

3usi %erdarah se"a! D "am S*(S

Ri9a:at "erjalanan "en:akit

D 5 hari S*(S, os mengeluh demam, demam $inggi, $erus9menerus,

mengigil 9


7/42

ma=am o%a$) Os lupa nama dan a$uran pa!ai o%a$, !eluhan demam %er!urang,

!eluhan mual9mun$ah masih ada)

D "am S*(S, os mengeluh demam, demam $ida! $erlalu $inggi


8/42

Status Sosioekonomi

Os merupa!an ana! %ungsu dari 4 %ersaudara, $inggal %ersama !edua

orang $ua dengan !e$iga saudaranya) Orang $ua os %e!er"a se%agai %uruh $ani

!are$)

Kesan: sosioe!onomi menengah !e %aah)

2$4 ")M)R,KS**+ 0,S,K1 Novem%er 201-p

9 Omepera/ol 1G20 mg

9 ?n$asida syr -G6=

Monitoring

- +ema$ologi +%, +$, #rom%osi$< per "am

- Kurva suhu per "am

2$13 "R/G+/S,S

Muo ad vi$am : %onam

Muo ad un=$ionam : %onam

12


13/42

2$11 0/--/W ."

Hari perawatan ke-3

Tanggal 2 +o?em#er 2314

S - 3usi %erdarah se$elah goso! gigi- Nyeri ulu ha$i

O

Keadaan mum:

Keadaan Spesii!:

#ampa! Sa!i$ Sedang

Sens : * (( : 22G>m

#& : 110>70 mm+g #emp : -,5o

Nadi : 72 G>meni$

Kepala: Kon"ung$iva palpe%ra pu=a$ 9meni$, *urmur 99


14/42

9 &ie$ Lam%ung 666

9 6H& (L g$$ L>meni$

9 Omepera/ol 1G 20 mg9 ?n$asida syr - G 1 =

9 '# -G 500 mg !)p

(en=ana

'emeri!saan:

e! ulang +%, +$, $rom%osi$

Hematologi 6tanggal 2 +o?em#er 2314 23387

"*R*M)T)R H*S,- +,-*, +/RM*-

+emoglo%in 12)2 11,7 I 15,5 g>dl

Eri$rosi$ 412 420 I 47 >mm-

Leu!osi$ 400 4500 I 11000>mm-

+ema$o!ri$ -5 - I 44 B

#rom%osi$ 27)000 150)000 I 450)000>mm-

*H 4)2 595 L

*+ -0 2 I -2 pg

*+ -5 -- I -5 g>dL

LE& 4 20 mm>"am

8asoil

Eosinophil

Ne$roil 8a$ang

Ne$roil Segmen

Limosi$

*onosi$

0

4

2

24

55

15

0 I 1 B

1 I B

2 I B

50 I 70 B

25 I 40 B

2 I B

(e$i!ulosi$ 0)4 0)5 I 1)5 B

3am%aran &arah #epi 2 Novem%er 201-meni$, *urmur 99hari

O

Keadaan mum:

Keadaan Spesii!:

#ampa! Sa!i$ Sedang

Sens : =m (( : 20G>m#& : 110>70 mm+g #emp : -,-o

Nadi : 0 G>meni$

Kepala: Kon"ung$iva palpe%ra pu=a$ 9meni$, *urmur 9


19/42

' : lemas, hepar dan lien $a! $era%a, nyeri

$e!an < epigas$rium

' : $impani? : %ising usus < normal

3eni$alia: #ida! diperi!sa

E!s$remi$as: Edema pre$i%ia 9>9mm-mm-, a'## P44 de$i!, '# P14 de$i!, ## P

1 de$i!) 'emeri!saan lain yang dapa$ di!er"a!an adalah al%umin,

S3O#>S3'#, ureum> !rea$inin)5

n$u! mem%u!$i!an e$iologi &8&, dapa$ dila!u!an u"i diagnos$i!

melalui pemeri!saan isolasi virus, pemeri!saan serologi a$au %iologi

mole!ular) &i an$ara $iga "enis u"i e$iologi, yang dianggap se%agai %a!u emas

adalah me$ode isolasi virus) Namun, me$ode ini mem%u$uh!an $enaga

la%ora$orium yang ahli, a!$u yang lama le%ih dari 1I2 minggu


24/42

%erapa lama an$igen NS1 dapa$ $erde$e!si dalam darah) Se%uah !epus$a!aan

men=a$a$ dengan me$ode EL6S?, an$igen NS1 dapa$ $erde$e!si dalam !adar

$inggi se"a! hari per$ama sampai hari !e 12 demam pada ine!si primer

&engue a$au sampai hari !e 5 pada ine!si se!under &engue) 'emeri!saan

an$igen NS1 dengan me$ode EL6S? "uga di!a$a!an memili!i sensi$ivi$as dan

spesiisi$as yang $inggi ,7B dan 100B


25/42

!oagulasi) +ampir semua penderi$a &8& mengalami pening!a$an ragili$as

vas!uler dan $rom%osi$openi, dan %anya! dian$aranya penderi$a

menun"u!!an !oagulogram yang a%normal)-

#$ Sistem res(on imun

Se$elah virus dengue masu! dalam $u%uh manusia, virus %er!em%ang %ia!

dalam sel re$i!uloendo$elial yang selan"u$nya dii!ui$i dengan viremia yang

%erlangsung 597 hari) ?!i%a$ ine!si virus ini mun=ul respon imun %ai!

humoral maupun selular, an$ara lain an$i ne$ralisasi, an$ihemaglu$inin, an$i

!omplemen) ?n$i%odi yang mun=ul pada umumnya adalah 6g3 dan 6g*,

pada ine!si dengue primer an$i%odi mulai $er%en$u!, dan pada ine!si

se!under !adar an$i%odi yang $elah ada mening!a$ %oos$er ee=$


26/42

%anya! virus dilenyap!an dan penderi$a mengalami penyem%uhan,

selan"u$nya $er"adilah !e!e%alan seumur hidup $erhadap sero$ip virus yang

sama $erse%u$, $e$api apa%ila $er"adi an$i%odi yang nonne$ralisasi yang

memili!i sia$ mema=u repli!asi virus dan !eadaan penderi$a men"adi

parahJ hal ini $er"adi apa%ila epi$op virus yang masu! $ida! sesuai dengan

an$i%odi yang $ersedia di hospes) 'ada ine!si !edua yang dipi=u oleh

virus dengue dengan sero$ipe yang %er%eda $er"adilah proses %eri!u$ :

Hirus dengue $erse%u$ %erperan se%agai super an$igen se$elah diagosi$

oleh monosi$ a$au ma!roag) *a!roag ini menampil!an ?n$igen

'resen$ing ell ?'


27/42

3am%ar ) (espon 6mun

Sedang!an S olony S$imula$ing a=$or< a!an merangsang

neu$rophil, oleh pengaruh 6?* 1 Neu$rophil yang $elah $erangsang oleh S

a!an mudah mengada!an adhesi) Neu$rophil yang %eradhesi dengan endo$hel

a!an mengeluar!an lisosim yang a!an menye%a%!an dinding endo$hel lisis dan

a!i%a$nya endo$hel $er%u!a) Neu$rophil "uga mem%aa supero!sid yang $ermasu!

dalam radi!al %e%as yang a!an mempengaruhi o!sigenasi pada mi$o=hondria dan

si!lus 3*'s) ?!i%a$nya endo$hel men"adi ne!rosis, sehingga $er"adi !erusa!an

endo$hel pem%uluh darah yang menga!i%a$!an $er"adi gangguan vas!uler

sehingga $er"adi syo!) ?n$igen yang %ermua$an *+ 6 a!an die!spresi!an

dipermu!aan virus sehingga di!enali oleh limosi$ # &, limosi$ # a!an

$era!$ivasi yang %ersia$ si$oli$i!, sehingga semua sel mengandung virus

dihan=ur!an dan "uga mense!resi 6N gama dan #N alpha)-,

d$ "atogenesis

27


28/42

3am%ar 7) 'a$ogenesis 'erdarahan pada &8&

Hirus dengue masu! !e dalam $u%uh manusia lea$ gigi$an nyamu!

Aedes aegypti a$auAedes al'opictus) Organ sasaran dari virus adalah organ (ES

melipu$i sel !uper hepar, endo$el pem%uluh darah, nodus lima$i=us, sumsum

$ulang ser$a paru9paru) &a$a dari %er%agai peneli$ian menun"u!!an %aha sel9sel

monosi$ dan ma!roag mempunyai peranan %esar pada ine!si ini) &alam

peredaran darah, virus $erse%u$ a!an diagosi$ oleh sel monosi$ perier) Hirus

&EN mampu %er$ahan hidup dan mengada!an mul$ii!asi di dalam sel $erse%u$)

6ne!si virus dengue dimulai dengan menempelnya virus genomnya masu! !e

dalam sel dengan %an$uan organel9organel sel, genom virus mem%en$u!!omponen9!omponennya, %ai! !omponen peran$ara maupun !omponen

s$ru!$ural virus) Se$elah !omponen s$ru!$ural dira!i$, virus dilepas!an dari dalam

sel) 'roses per!em%angan %ia!an virus &EN $er"adi di si$oplasma sel) Semua

lavivirus memili!i !elompo! epi$op pada selu%ung pro$ein yang menim%ul!an

@=ross rea=$ionA a$au rea!si silang pada u"i serologis, hal ini menye%a%!an

diagnosis pas$i dengan u"i serologi suli$ di$ega!!an) Kesuli$an ini dapa$ $er"adi

dian$ara !e empa$ sero$ipe virus &EN) 6ne!si oleh sa$u sero$ip virus &EN

28


29/42

menim%ul!an imuni$as pro$e!$i $erhadap sero$ip virus $erse%u$, $e$api $ida! ada

@=ross pro$e!$iA $erhadap sero$ip virus yang lain) Se=ara in vi$ro an$i%odi

$erhadap virus &EN mempunyai 4 ungsi %iologis: ne$ralisasi virusJ si$olisis

!omplemenJ ?n$i%ody &ependen$ ell9media$ed y$o$oGi$y ?&< dan

?n$i%ody &ependen$ Enhan=emen$)-,

Hirion dari virus &EN e!s$raseluler $erdiri a$as pro$ein =apsid


30/42

3am%ar ) ?n$i%ody &ependen$ Enhan=emen$

4$< "enegakan Diagnosis

8erdasar!an !ri$eria W+O 17, diagnosis &8& di$ega!!an %ila semua

hal ini $erpenuhi:4

1) &emam a$au riaya$ demam a!u$, an$ara 297 hari)

2) #erdapa$ minimal 1 manies$asi perdarahan %eri!u$: u"i %endung posi$iJ

pe$e!ie, e!imosis, a$au purpuraJ perdarahan mu!osaJ hema$emesis dan

melena)

-) #rom%osi$openia "umlah $rom%osi$ 100)000> ml


31/42

#erdapa$ 4 dera"a$ spe!$rum !linis &8& W+O, 17


32/42

32

Klinis

membaik

Ht tidak naik

Trombosit

baik

Kedaruratan

Demam tinggimendadak, tersmeners 2-7 !ari,"#$% atas &-'

&('

&-'tanda s)ok

mnta! tersmeners

ke*angkesadaran menrnmnta! dara!berak !itam

+" T./"+T

&(' &-'

$eriksa

trombosi

t Rawat jalan*

$arasetamol

Kontrol tia

!ari samai

demam !ilang

Trombos

it

100000

Trombos

it

100000

Rawat inap Rawat

jalan*

inm

ban)ak 1,5-

2 l!ari,

arasetamol

, kontrol tia!ari samai

demam

trn

&('

ila !ari ke-3 masi!anas nilaiHt, trombositdan ge*alaklinis

:Perhatian $esan ada

orang ta ila timbl

tanda-tanda s)ok, )ait

gelisa!, lema!, kaki tangan

dingin, sakit ert, berak

!itam, bak krang &tanda

ba!a)a'

Klinis sesai

DD

Ht naik

Trombosit trn

#egera ba;a ke rma!

sakit

BAGAN I

TATALAKSANA KASUS TERSANGKA DBD

PERSANGKAAN DBD


33/42

33

BAGAN II

TATALAKSANA TDBD DERAJAT I DAN DERAJAT II TANPAPENINGKATAN HEMATOKRIT / Ht < ! "#$%

DD dera*at " ata dera*at "" tana eningkatan Ht Ht

42 se /a?l

0,9=Dekstrosa 5= &13',

tetesan rmatan

$eriksa Hb,Ht, trombosit tia6-12 *am

Ht naik ata trombosit

trn

"n>s ganti .@ &tetesan

disesaikan &li!at

bagan """'

Pasien masih dapat minum

eri minm ban)ak 1-2 l!ari ata sat

sendok makan tia 5 menit

enis minman air ti!, te! manis, sir,

*s ba!, ss, oralit

ila s! A38o? beri arasetamol,

komres !angat

ila ke*ang beri diaBeam sesai

Ht tidak naik

onitor ge*ala klinis dan

laboratorim

$er!atikan tanda s)ok


34/42

34

BAGAN III

TATALAKSANA TDBD DERAJAT II DENGAN PENINGKATAN Ht &

!'% / Ht & ! "#$%

$+@%/C &li!at kriteria

lang'

$erbaikan Tidak

ada

erbaika

nTidak gelisa!

/adi kat

Tekanan dara! stabil

Diresis k &1-2

mlkg*am'

Ht trn &2 kali

emeriksaan'

Tetesan dikrangi Tanda


35/42

35

BAGAN I2 TATALAKSANA S3OK PADA DBD

ksigenasi &2 2-4 lmenit'?airan a "?+ .@.%/a?l 0,9= dan ata

koloid/on "?+ .@.%/a?l 0,9=

20 mlkg seeatn)a &bols dalam 30

menit'EALUASI 4' 1enit

$anta tanda


36/42

4$13 ,ndikasi Ra9at

1) 'enderi$a #&8& dera"a$ 6 dengan panas - hari a$au le%ih dian"ur!an un$u!

diraa$

2) #&8& dera"a$ 6 diser$ai: hiperpire!sia a$au $ida! mau ma!an a$au mun$ah9

mun$ah a$au !e"ang9!e"ang a$au +$ =enderung mening!a$, $rom%osi$

=enderung $urun, a$au $rom%osi$ 100)000>mm-

-) Seluruh dera"a$ 66, 666, 6H

4$11 ,ndikasi (ulang

1) Keadaan umum %ai! dan masa !ri$is %erlalu P 7 hari se"a! panasuL dengan !e=enderungan mening!a$)) #ida! di"umpai distress pernapasan dise%a%!an oleh eusi pleura

a$au asidosis


37/42

B*B ,

*+*-,S,S K*S.S

Seorang perempuan %erusia 1 $ahun da$ang dengan !eluhan demam

se"a! D5 hari S*(S diser$ai gusi %erdarah se"a! D "am S*(S) D 5 hari S*(S,

os mengeluh demam $inggi $erus9menerus, mual dan mun$ah, re!uensi -94

!ali>hari, isi apa yang dima!an, se%anya! 191,5 =ang!ir) Nyeri ulu ha$i demam %erdarah dengue, ine!si saluran

naas, ine!si salurah !emih, mor%ili, varisela, O*?, demam $ioid, meningi$is,

malaria, #8, hepa$i$is virus a!u$, a$aupun !eganasan) 'enelusuran melalui

anamnesis le%ih lan"u$ mengenai $ipe demam, pola demam, hal9hal yang

menyer$ai dan hal9hal yang $ida! menyer$ai dapa$ mengeru=u$!an diagnosis

%anding $erse%u$)

&emam yang dirasa!an 5 hari yang lalu adalah demam $inggi, $erus9

menerus, menggigil 9


38/42

diare a$au !ons$ipasi) 'asien "uga %u!an %erasal dari daerah endemi= malaria dan

menyang!al adanya riaya$ %epergian !e daerah endemis se%elum demam $er"adi)

D "am S*(S demam ringan dirasa!an masih ada, selain i$u pasien "uga

mengeluh perdarahan pada gusi) ?danya demam diser$ai perdarahan pada gusi

dapa$ dipi!ir!an memili!i hu%ungan yang %er!ai$an, namun %isa "uga $ida! ada

!ai$an) &emam dii!u$i dengan perdarahan dapa$ memenuhi !ri$eria diagnosis

&8& 'ada anamnesis di$anya!an !emung!inan perdarahan dari $empa$ lain yai$u

hidung epis$a!sismerah 9


39/42

+asil pemeri!saan isi! dan penun"ang $erse%u$ mengarah pada penya!i$

demam dengue>demam %erdarah dengue !arena memenuhi !ri$eria W+O un$u!

&8& yai$u 2 a$au le%ih $anda !lonis diser$ai 2 !elainan la%ora$orium, ya!ni: 1

do=$orile)ordpress)=om

10) +adinegoro, Sri (e/e!i +) Soegian$o, Soegeng) Suroso, #homas) Waryadi,

Suharyono) #?#? L?KS?N? &E*?* 8E(&?(?+ &EN3E &6

6N&ONES6?) &ep!es Kese"ah$eraan Sosial &ir"en 'em%eran$asan

'enya!i$ *enular 'enyeha$an Ling!ungan +idup 2001)
http://doctorfile.wordpress.com/2010/01/29/demam-berdarah-dengue-dbd-dengue-haemorhagic-fever-dhf/http://doctorfile.wordpress.com/2010/01/29/demam-berdarah-dengue-dbd-dengue-haemorhagic-fever-dhf/http://doctorfile.wordpress.com/2010/01/29/demam-berdarah-dengue-dbd-dengue-haemorhagic-fever-dhf/http://doctorfile.wordpress.com/2010/01/29/demam-berdarah-dengue-dbd-dengue-haemorhagic-fever-dhf/

Demam Dengue Full

Documents