Chwarae yng Nghymru rhifyn 11

CHWARAE AR GYFER Y DYFODOLCHWARAE AR GYFER Y DYFODOL

www.playwales.org.uk

Fel y sefydliad cenedlaethol droschwarae plant, mae Chwarae

Cymru yn gweithio tuag at weledigaethy bydd Cymru un diwrnod yn wlad lle’rydym yn cydnabod ac yn darparu argyfer anghenion chwarae pob plentyn.

Mae Chwarae Cymru yn aelod o GrwpGweithredu Polisi Chwarae LlywodraethCynulliad Cymru sy’n cwrdd gyda brîff igyflwyno argymhellion i’r Cynulliad fisChwefror nesaf. Er mwyn rhoi rhestrgynhwysfawr o’n cynigion ein hunain, ynyr hydref eleni gwnaethom ofyn ycwestiwn dilynol i gydweithwyr,arbenigwyr chwarae, actifyddion,ymchwilwyr a gweithwyr chwarae ardraws y byd:

Pe bai gennych chi ddewis o’r cynlluniaumwyaf pwysig, cyffrous a buddiol afyddai’n effeithio ar gyfleoedd ar gyfer

chwarae plant a darpariaeth chwarae,beth hoffech chi ei weld yn newid neu’ndod i ffrwyth yn y dyfodol?

Mae’n gwestiwn sy’n gwneud i boblfeddwl ac yn bendant un sy’n ysgogi’rdychymyg. Roedd yr ymateb ynysbrydoledig a diolchwn i bawb ahelpodd.

Ein nod yn ei ofyn oedd casglu syniadauac enghreifftiau o arfer da, sy’n cefnogichwarae plant yn ein gwlad ein hunain agwledydd eraill. Wrth gwrs, roedd einrhestr ddymuniadau ein hunain gennymeisoes ond mae bob amser yn dda i “ofyni’r gynulleidfa”.

Yn seiliedig ar ein gweledigaeth a’nhymchwil ein hunain, rydym wedicyflwyno awgrymiadau i’r Grwp ygobeithiwn fydd yn gwneud Cymru’n

wlad mwy ymwybodol o blant achyfeillgar i blant i gymharu gyda lleoeddmegis Sweden a’r Iseldiroedd.

Dyma rai o’n syniadau:

• Codi ymwybyddiaeth y cyhoedd o roiamser a gofod i blant chwarae;

• Ailhawlio strydoedd preswyl ar gyfercerddwyr a chwarae plant;

• Newidiadau mewn cyfraith traffig fel ybernir mai’r gyrrwr sydd ar fai mewndamweiniau gyda cherddwyr a seiclwyr

• Statws cynefin diogeledig ar gyferamgylcheddau lle mae plant ynchwarae;

• Mwy o ardaloedd chwarae olwyn lleola meysydd chwarae antur fel a geisirmewn arolygon o blant hyn;

• Darpariaeth chwarae lleol iawn priodoli ddatblygiad ac addasiadau strydcyfeillgar i chwarae ar gyfer plant sy’nmethu mynd ymhellach na’u stryd euhunain;

• Ailwerthusiad o feysydd chwarae antursefydlog yn nhermau eu gwerthchwarae i blant a strategaeth ardalchwarae sy’n benodol i anghenioncymunedau Cymru

• Cynllun gwella meysydd chwaraeysgol i roi tiroedd ysgol ysgogol aheriol sy’n ateb anghenion chwaraeplant;

• Ymgyrchoedd hyfforddi yn seiliedig arymchwil i ddamcaniaeth datblygiadplant a chwarae ar gyfer athrawon aphob gweithiwr proffesiynol arall sy’ngweithio’n uniongyrchol gyda phlant.

Mae llawer o’r awgrymiadau hyn yngweithio’n dda mewn gwledydd eraill acafodd llawer o’r syniadau hyn eu cynnigneu eu profi eisoes, ond am amrywiaeth oresymau nid yw’r rhan fwyaf ohonyntwedi derbyn ymrwymiad graddfa lawngan bob adran o’r Llywodraeth.

Os gweithredir y cynigion hyn, byddaicyfle gwirioneddol i Gymru ddarparuenghreifftiau blaengar y medrwn eurhannu’n rhyngwladol. Felly, dylaigweithrediad y Polisi Chwarae fynd law ynllaw ag ymchwil gweithredu a chasgludata, gan arddangos effeithlonrwydddynesiadau blaengar.

I gael newyddion o’r Gynhadledd Bws Chwarae Cenedlaethol gweler tudalen 5

parhad. td2 >

R h i f y n 1 1 H y d r e f 2 0 0 3NEWYDDION CHWARAE A GWYBODAETH GAN Y SEFYDLIAD CENEDLAETHOL DROS CHWARAE

CChhwwaarraaee ddrrooss CCyymmrruu

^

^

^

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

GOLYGYDDOLGOLYGYDDOL

Nid yw’r farn a fynegir yn y cylchlythyr hwn o reidrwydd yn farn Chwarae Cymru. Cadwn yr hawl i olygu erthyglau ar gyfer cyhoeddiadau.Dylun iwyd ac argraf fwyd gan Carr ick Bus iness Serv ices Cyf . F fôn: 029 2074 1150. E-bost : sa les@carr ickbus iness.co.uk

Dar lun iadau car twn gan Les Evans

Chwarae dros GymruCyhoeddi r gan Chwarae Cymru. Dy l id anfon pob gohebiaeth ac ymhol iad at y Golygydd yn:

Chwarae Cymru, Ty Balt ig, Sgwâr Mount Stuart , Caerdydd CF10 5PH Ffôn: 029 2048 6050 Ffacs: 029 2048 9359 E-bost : mai [email protected]

Elusen Gofrest redig Rhi f . 1068926

• Golygyddol T2• Briffiad Amddifadedd Chwarae T2• Pob Plentyn yn Cyfrif T3• Trafodaeth yn y Senedd ar Chwarae T3• Gohirio Canlyniadau Adolygiad T3• Gall Mesur Gwrth-gymdeithasol

Lesteirio Chwarae T3• Uned Cofnodion Troseddol i Gymru T4• Sprite yn dod yn Sgiliau Heini Cymru T4• Gweinidogion yn Cwrdd T5• Bws Chwarae Cenedlaethol T5• Hawl Plant Cefn Gwlad i Chwarae T6• Llythyr i’r Golygydd T7• A yw’r Iseldirwyr yn Caru eu Plant Hwy

yn Fwy nag y Carwn ni ein Plant Ni T8• Agor ein Drysau i Bob Plentyn T10• Cyllid T11• Digwyddiadau T12• Swyddi ar y We T12• Canolfannau Adnoddau Chwarae T12• Hwyl Fawr Claire T12• A oes Cloch ar y Beic T12

CYNNWYS

<parhad o dudalen 1Efallai y cawn ein cyhuddo oddelfrydiaeth ac iwtopiaeth, ond os naddefnyddiwn y cyfle mewn dull blaengarac uchelgeisiol, efallai na chawn bythmo’r cyfle eto. Os gweithredwn yn awrmedrwn wneud Cymru yn lle gwell i’nplant a chenedlaethau’r dyfodol.

[Mae’r sefydliadau eraill sy’n cymryd rhanyn y Grwp yn cynnwys Clybiau PlantCymru, Mudiad Ysgolion Meithrin, UrddGobaith Cymru, Cymdeithas GenedlaetholMeysydd Chwarae, Cymdeithas Chwarae aMeysydd Chwarae Gogledd Cymru,Cymdeithas Genedlaethol LlyfrgelloeddTeganau a Hamdden a ChymdeithasCylchoedd Chwarae Cyn-Ysgol Cymru.Cadeirir y Grwp gan Margaret Jervis oValleys Kids (sydd hefyd yn GadeiryddBwrdd Chwarae Cymru) dan fantell AdranPlant a Theuluoedd Llywodraeth CynulliadCymru.]

Cawsom newyddion da yn union fel yroedd y copi ar gyfer y rhifyn hwn yncael ei anfon at yr argraffydd …

Mae Plant yng Nghymru a ChwaraeCymru wedi bod yn llwyddiannus yn eutendr ar gyfer y contract i ymchwilio achyflwyno argymhellion GrwpGweithredu Polisi Chwarae y Cynulliad.

Bum mlynedd yn ôl fyddai unrhyw un ohonom wedi breuddwydio y byddaiLlywodraeth Cynulliad Cymru wedi mabwysiadu Polisi Chwarae? Nid yn unig

hynny, ond y byddent hefyd wedi llunio Grwp Gweithredu o bob rhan o Gymru igynhyrchu argymhellion i droi’r Polisi Chwarae yn realaeth ar gyfer plant? Y mae,i ddweud y lleiaf, yn gyfrifoldeb cyffrous. Yr her i bawb ohonom sy’n cymryd rhanyw gwneud y gorau o’r cyfle. Hysbyswyd y Grwp Gweithredu ynddiweddar y penodwyd Plant yngNghymru yn ymgynghorwyr, a fydd yngweithio gyda Chwarae Cymru, i roi cig aresgyrn argymhellion y Grwp Gweithredu.Felly, os ystyriwch fod yn rhaid gwneud yrargymhellion ar gyfer dechrau Chwefror,rydym yn bendant yn mynd i fod yn brysuram yr ychydig fisoedd nesaf.

Mae’r dathliadau yn parhau... maeLlywodraeth Cynulliad Cymru wediarddangos cryn graffter wrth roi cyllidcraidd tymor-byr ychwanegol i ni fel ymedrwn arwain adolygiad y DG arWerthoedd a Thybiaethau Gwaith Chwarae(sy’n sylfaen i’r NVQ Gwaith Chwarae ac yntrwytho’r Safonau GalwedigaetholCenedlaethol ar gyfer Gwaith Chwarae).Bydd yr adolygiad hwn yn trwythodatblygiad datganiad fydd yngwasanaethu’r proffesiwn gwaith chwaraear gyfer y dyfodol rhagweladwy, a hefyd yncyfrannu’n sylweddol at wneud PolisiChwarae Llywodraeth Cynulliad Cymru ynrealaeth.

Yn ogystal ag edrych ar y darlun mwy, maeChwarae Cymru hefyd yn bryderus amfaterion lleol ac er fod y cynlluniau addisgrifir uchod yn gadarnhaol iawn, maeun cynllun nad yw eto wedi ateb y pwrpasy cafodd ei gynllunio ar ei gyfer.

Deallwn y bydd adolygiad gan Lywodraeth

Cynulliad Cymru o’r Safonau Gofal Dyddyn fuan, a gobeithiwn y bydd hynny’narwain at rai gwelliannau yn y drefnarchwilio a weithredir ar gyfer darparwyrchwarae. Fodd bynnag, mae Chwarae Cymruyn parhau i dderbyn straeon gwahanoliawn o bob rhan o Gymru. Dengys hyn, erfod rhai arolygwyr yn gadarnhaol,gwrthrychol ac yn dangos dealltwriaeth gliro anghenion chwarae plant a sut y medrideu cyflawni, ymddengys fod eraill yncymryd dynesiad llawer mwy anhyblyg agoddrychol. Maent yn canolbwyntio ar ymanion yn hytrach na chydnabod yr angenam hyblygrwydd yn datblygu darpariaethchwarae perthnasol i’r ardal.

Mae’r gwahaniaeth yn y profiad arolygu, arei fwyaf eithafol, yn arwain at i rai darparwyrchwarae a gofal plant sefydledig newid euharfer gwaith er mwyn disgyn y tu allan igylch gorchwyl yr Arolygaeth, gan ei newidi gydymffurfio gyda’r Safonau ond yn ybroses yn darparu darpariaeth waelach neuyn rhoi’r gorau i weithio gyda phlant yn llwyr.

Ein profiad ni yw nad oes unrhyw fater arallsy’n achosi cymaint o benbleth i’r proffesiwnchwarae ag amrywioldeb gweithrediad ySafonau Gofal Dydd ledled Cymru.

Mae 2004 yn argoeli bod yn flwyddynddiddorol a chyffrous.

Mike GreenawayCyfarwyddydd

Gyda thristwch y cofnodwn farwolaeth Idris Bevan ym mis Gorffennaf 2003. Bu Idrisyn Gydlynydd Chwarae gyda Chyngor Sir Torfaen yn ystod ychydig flynyddoedd olafei fywyd. Un o gyfrifoldebau allweddol ei swydd oedd cefnogi datblygu clybiauchwarae gwirfoddol yn yr ardal ac roedd wrth ei fodd yn y gwaith. Er yn newydd i WaithChwarae, roedd Idris yn frwdfrydig am ei swydd ac aeth ati mewn modd sensitif, aarweiniodd at iddo fod yn uchel ei barch ymysg y llu o wirfoddolwyr y gweithiai â hwy.Estynnwn ein cydymdeimlad i deulu Idris a’i lu o ffrindiau a chydweithwyr.

Idris Bevan

BBrriiffffiiaadd AAmmddddiiffaaddeedddd CChhwwaarraaeeMae’n dalen briffio amddifadedd chwarae, a ysgrifennwyd gan Bob Hughes oPlayEducation, yn barod i gael ei chyfieithu a’i hargraffu a dylai fod ar gael mewn copicaled ac ar ein gwefan cyn y Nadolig. Os hoffech gopi cysylltwch â ni yn ein swyddfagenedlaethol, neu e-bost [email protected]

2Chwarae dros Cymru

^

^

^

^

^

^

^

Pob Plentyn yn CyfrifPob Plentyn yn CyfrifCyhoeddwyd Papur Gwyrdd y Llywodraeth “Every Child Matters” ym

mis Medi a bydd Llywodraeth Cynulliad Cymru yn cyhoeddi ei dogfenymgynghorol ei hun yr Hydref hwn i ddangos sut y dylai’r ddeddfwriaethfod yn gymwys i Gymru.

Mae’r Papur Gwyrdd yn canolbwyntio ar bedwar prif faes:

• Ymyriad cynnar a diogelu effeithlon• Cefnogi rhieni a gofalwyr• Atebolrwydd ac integreiddiad – yn lleol, rhanbarthol a chenedlaethol• Ad-drefnu gweithluNid yw ymateb y Cynulliad yn cwmpasu rhai o’r argymhellion oherwydd eubod yn cyfeirio at strwythurau’r llywodraeth yn Lloegr, ac nid yw ychwaith yncwmpasu argymhellion yn ymwneud â’r heddlu gan mai cyfrifoldeb y SwyddfaGartref yw hynny.

Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru yn amlinellu camau a gymerodd eisoes iddiogelu plant, a’i chynlluniau ar gyfer y dyfodol. Un o brif argymhellion yPapur Gwyrdd yw penodi Comisiynydd Plant i Loegr, a chafodd y gweddill eutrafod gan Jane Hutt mewn llythyr a anfonwyd at awdurdodau lleol,awdurdodau iechyd ac ati ym mis Mawrth eleni.

Medrir islwytho crynodeb o Every Child Matters (a fersiwn plant a phobl ifanc)o wefan y DFES yn:www.dfes.gov.uk/everychildmattersa medrir is-lwytho dogfen y Cynulliad yn:www.cymru.gov.uk/plant

Trafodaeth ar Chwarae yynn yy SSeenneeddddAr ôl blynyddoedd o geisio’u darbwyllo, llwyddodd actifeiddwyr

chwarae yn Lloegr i berswadio Aelodau Seneddol i drafod chwaraeyn Nhy’r Cyffredin ddechrau mis Tachwedd. Roedd yr oriel ymwelwyr ynllawn wrth i bobl chwarae wrando ar Aelodau Seneddol yn siarad amwerth chwarae plant a’u profiad chwarae eu hunain. Er y medrai’r orielfod yn llawn, nid felly lawr y Ty, ond cafwyd trafodaeth ddefnyddiol serchhynny.

Fel y dywedodd HIlton Dawson AS (Lancaster a Wyre) wrth gyfeirio at BapurGwyrdd “Every Child Matters”, os yw pob plentyn yn tyfu, rhaid i ni sicrhaufod chwarae yn rhan ganolog o waith pob sefydliad.

Mae symudiadau ar y gweill i ddatblygu Strategaeth Polisi ChwaraeGenedlaethol i Loegr yn dilyn yr Adolygiad Chwarae eleni ac yn dilynmabwysiadu polisïau yng ngwledydd eraill y Deyrnas Gyfunol.

Os hoffech gopi pdf o adroddiad Hansard y drafodaeth [email protected]

Gohirio Canlyniad Adolygiadau EtoWrth i mi ysgrifennu’r erthygl hon, rydym yn dal i aros canlyniadauAdolygiad Chwarae DCMS a gynhaliwyd y Gwanwyn diwethaf. Fewnaethom hyd yn oed ohirio cyhoeddi’r rhifyn hwn o Chwarae drosGymru er mwyn dod â’r newyddion i chi. Ond mae olwynion Whitehallyn araf iawn i symud.

Yn y cyfamser mae Grwp Gweithredu Polisi Chwarae LlywodraethCynulliad Cymru yn cynnwys ystyriaeth o’r ymatebion i AdolygiadChwarae Cymru (a gynhaliwyd ar yr un pryd ag un y DCMS) yn eigynigion am strategaeth chwarae i Gymru.

Cyn gynted ag y gwyddom am y canlyniadau, cânt eu dodi ar eingwefan: www.playwales.org.uk

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

Gall MesurGwrth-

gymdeithasolLesteirioChwarae

Mae clymblaid o elusennau plantwedi comisiynu ymchwil a

ddangosodd fod 80 y cant o’r rhai 10 - 16oed a arolygwyd yn credu y bydd MesurYmddygiad Gwrth-gymdeithasol yLlywodraeth yn creu tensiwn gyda’rheddlu. Os daw’n gyfraith bydd gan yrheddlu bwerau i chwalu grwpiau o ddauneu fwy o blant dan 16 oed.

Comisiynodd y glymblaid (sy’n cynnwysCymdeithas y Plant a Barnado’s) bôl gan yrNOP, ac yn awr mae’n gofyn am welliant iGymal 31 o’r Mesur i wneud yn siwr fod ygymuned leol (yn cynnwys plant) ynymwneud ag unrhyw benderfyniad i roipwerau i’r heddlu i waredu grwpiau.Dywedodd Bob Reitemeier o Gymdeithas yPlant: “Mae’r cynlluniau yn gwahaniaethu...Gall pwerau’r heddlu i wasgaru grwpiau achyrffyw llwybr-cyflym gosbi plant sy’ncadw’r gyfraith heb unrhyw le arall igwrdd”.

Yn ôl Anthony Jennings CF medrairhannau o’r Mesur fod yn groes i’r DdeddfHawliau Dynol a’r Ddeddf Plant.Ymddengys y byddai hefyd yn bwrwdirmyg ar lofnodiad Llywodraeth Prydain oGonfensiwn y Cenhedloedd Unedig arHawliau’r Plentyn.

Bu Chwarae Cymru yn ddiweddar yn rhano ymgyrch i annog ymateb cadarnhaol iblant yn chwarae allan, ac i amlygu’rproblemau sy’n wynebu plant a phobl ifancpan fyddant yn chwarae yn eu hardaloeddlleol. Roedd yn galonogol gweld y sylw agafwyd yn y cyfryngau yng Nghymru drosyr haf a rydym yn parhau i ymgyrchu ar ymater. Felly mae’n rhoi halen ar y briw iweld y Llywodraeth yn cyflwyno mesuraullym a all wynebu ar y problemau syddeisoes yn wynebu plant.

O gofio am brofiad y gorffennol, mae’nannhebygol y caiff y ddeddfwriaeth ymatebcadarnhaol i blant. Mae’n trafod canlyniadplant a phobl ifanc yn peidio caelmynediad i ofodau ac adnoddau priodol iddangos eu hymddygiad chwarae droi roimwy o bwerau i oedolion. Nid yw’n myndi’r afael â’r problemau gwreiddiol mewnffordd sy’n canoli ar blant ac felly mae’nannhebyg o wneud dim mwy na dieithrioplant ymhellach byth o’u cymunedau euhunain.

I weld canlyniadau llawn pôl yr NOPfel pdf ewch i www. thechildrenssociety.org. uk/ pdfs.view

3 Chwarae dros Cymru

^

^

^

Uned Cofnodion Troseddol i GymruChwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

4Chwarae dros Cymru

Uned Cofnodion Troseddol i GymruMae cyllid gan Gynulliad

Cenedlaethol Cymruwedi galluogi CyngorGweithredu Gwirfoddol Cymrui sefydlu Uned CofnodionTroseddol newydd iweithredu fel corff ymbarélcofrestredig ar gyfer y BiwrôCofnodion Troseddol.Mae Uned Cofnodion Troseddol yrWCVA yn seiliedig ym Mae Colwyn,mae’n darparu gwasanaethdwyieithog a bellach yn llwyrweithredol. Drwy roi mynediad i’rgwasanaeth datgelu, bydd CRU ynhelpu sefydliadau gwirfoddol iwneud penderfyniadau recriwtiogwybodus ar gyfer gwirfoddolwyr astaff taledig yn gweithio mewnswyddi a eithriwyd dan Ddeddf Adfer Troseddwyr 1974. Mae

gwasanaethau’r Uned yn agored ibob sefydliad gwirfoddol yngNghymru – grwpiau gwirfoddol,grwpiau hunan-gymorth, cyweithiaua mentrau cydweithredol,sefydliadau crefyddol a sefydliadaueraill dim-er-elw o fudd i gymunedaua phobl yng Nghymru.

Mae’r Uned yn darparu ffurflenniCais Datgelu gwag ar gais; yngweithredu fel gwrth-lofnodydd acyn anfon ffurflenni a gwblhawyd at yBiwrô Cofnodion Troseddol; ynderbyn datganiadau datgeliad a’uhanfon at y sefydliad. Rhaid isefydliadau gwirfoddol sy’n dymunodefnyddio’r gwasanaeth gofrestrugyda’r Uned i sicrhau y gall gynnig ycyngor a’r arweiniad angenrheidiol ermwyn ateb ei gyfrifoldebau fel corffymbarél pan yn gweithredu ar ransefydliadau eraill.

“Rydym wrth ein bodd gyda’r

adborth a’r sylwadau a gawsom gany sector. Os na fu modd i chi ddod ary sioe ffordd, cysylltwch â ni abyddwn yn anfon yr wybodaethatoch neu os yw’n well gennych,medrir islwytho hyn o wefan yrWCVA”, meddai Elizabeth Flack,Pennaeth yr Uned.

Mae’n rhwydd cofrestru. Ffoniwch yllinell Gofrestru ac Ymholiadddwyieithog ar 0870 241 6557 neue-bost: [email protected] lle gall yProseswyr Datgeliad drafodanghenion eich sefydliad a mynd âchi drwy’r broses gofrestru.

I gael gwybodaeth bellachcysyllter ag:Emma Leighton-JonesProsesydd DatgeliadFfôn/Phone 01492 539894E-bost/[email protected]

Lansiwyd SkillsActive – y CyngorSgiliau Sector ar gyfer Hamdden a

Dysgu Gweithgar ym mis Hydref.Cyfarwyddydd yr Uned Gwaith ChwaraeSgiliau Heini yw Paul Bonel, ac mae’ngyfrifol am arwain datblygiad addysg,hyfforddiant a chymwysterau mewngwaith chwarae yn y DG.Felly pa wahaniaeth wnaiff hyn i’r rhai sy’nymwneud â’r sector gwaith chwarae yng Nghymru?Mewn erthygl ddiweddar yn Leisure Manager,dywedodd Paul: “Bu’n cyllid wedi’i glymu i raddauhelaeth iawn gyda ffrydiau cyllid y DfES a’r DCMS abu ganddo bob amser dueddiad tuag at Loegr.Rydym wedi gwneud gwaith Prydeinig ond buhynny’n eithaf cyfyngedig a rydym yn gobeithio’nawr y bydd cwmpas ehangach ar gyfer cysylltiadauPrydeinig”.

Mae rhai newidiadau mewn strwythur wrth iSPRITO newid i Sgiliau Heini. Sefydlwyd UnedGwledydd Prydain, dan arweiniad Ashley Pringle,

ac o fewn yr Uned hon Richard Tobutt yw Rheolyddrhaglen Cymru.

Mae Sgiliau Heini yn bwriadu adeiladu argysylltiadau presennol a hyrwyddo dialog adeiladolgyda chydweithwyr gwaith chwarae yn y DG. Byddyn parhau â’r dynesiad cydweithredol y maent wediei gymryd eisoes ar faterion megis y Cod Ymarferyn yr Alban a chymeradwyaeth cyrsiau hyfforddiantyng Nghymru a Gogledd Iwerddon. Bydd hefydadolygiad a datblygu Safonau GalwedigaetholCenedlaethol ym mhob sector o Sgiliau Heini.

Yn y dyfodol mae Sgiliau Heini yn anelu i sefydlucynhadledd Brydeinig, canolfannau addysg ahyfforddiant gwaith chwarae yn yr Alban, Cymru aGogledd Iwerddon a strategaeth Brydeinig ar gyferaddysg a hyfforddiant gwaith chwarae.

Caiff Sgiliau Heini Cymru ei lansio ddiwedd yrhydref. Gwahoddwyd Jane Davidson, GweinidogAddysg a Dysgu Gydol Oes, Jane Hutt, GweinidogIechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ac AlunPugh Gweinidog Diwylliant, yr Iaith Gymraeg achwaraeon, i ymuno â chynrychiolwyr gwaithchwarae i ddathlu’r lansiad yng Nghymru.

SSPPRRIITTOO YYNN DDOODD YN SGILIAU HEINI

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

Chwarae dros Cymru

Canolfan Plant Integredig

5

GGwweeiinniiddooggiioonn yynn CCwwrrdddd mmeewwnnCanolfan Plant Integredig

BBwwss CChhwwaarraaee CCeenneeddllaaeetthhooll

Gwahoddodd Chwarae Chymru aMalcolm King, Cyfarwyddydd

The Venture ac un o aelodau einBwrdd, ddau Weinidog allweddolo’r Cynulliad i gwrdd yno ym misHydref. Mae Maes Chwarae AnturThe Venture yn Wrecsam yn fodel argyfer y Canolfannau Integredignewydd a gyllidir gan NOF a fydd ynymddangos cyn hir ym mhob ardalawdurdod lleol. Fel rhan o’n rôl fel cyfaill beirniadol iLywodraeth Cynulliad Cymru, cynhyrchoddChwarae Cymru bapur trafod ar y cynlluniaui ddatblygu Canolfannau Plant Integredigyng Nghymru. Felly pwrpas y cyfarfod gydaJane Hutt, Gweinidog Iechyd aGwasanaethau Cymdeithasol, a JaneDavidson, Gweinidog Addysg, oedd annog

Cynhaliodd y Bws Chwarae Cenedlaethol GynhadleddHyfforddiant lwyddiannus ddechrau mis Tachwedd,

pan ddaeth 41 o aelodau (pump o Gymru) at ei gilydd amddiwrnod trylwyr o hyfforddiant a rhwydweithio.

Cynhwysiant oedd thema’r dydd a chafodd aelodau gyfle igymryd rhan mewn gweithdai yn trafod popeth o Makaton(iaith arwyddion) i Weithio gyda Teithwyr, i GodiYmwybyddiaeth o Geiswyr Nodded a ffoaduriaid. Dangosodd

saith prosiect eu bysus yn cynnwys bws synhwyrau, bwschwarae, bws ieuenctid a bws cenedlaethol.

Hannah White, Swyddog Datblygu

Os hoffech wybod mwy am y Bws Chwarae Cenedlaethole.e. digwyddiadau’r dyfodol a’n hymgyfraniad o fewnCymru, ffoniwch 01117 916 6570 neu [email protected].

ailwerthuso’r strategaeth. Mae’r papur yn anelu i osod rhai o’r egwyddoriona’r gwersi allweddol o ymarfer sydd angen eu trafod os yw’r canlyniadauarfaethedig ar gyfer y Canolfannau i gael eu cyflawni.

Er fod gan yr elfennau yn gysylltiedig â blynyddoedd cynnar, chwaraemynediad agored a gofal plant ran amlwg yn y cynlluniau, gadewir rhaipethau pwysig allan. Mae angen cynnwys cwricwlwm amgen, cynhwysiantieuenctid a gwaith troseddu ieuenctid, gwaith allestyn a gwaith gyda phlanta phobl ifanc gydag anableddau, anawsterau ymddygiad a rhai’n dioddef ogam-driniaeth. Os na chynhwysir yr holl gwmpas o blant a phobl ifanc o’rcychwyn cyntaf a’u bod yn teimlo manteision y Ganolfan Integredig, maetebygrwydd cryf y byddant yn teimlo wedi eu hallgau’n ddigonol i fod eisiaudinistrio’r Canolfan yn ei dyddiau cynnar.

Meysydd chwarae antur yw’r cyfrwng gorau i apelio at yr amrediad ehangafposibl o blant, pobl ifanc a theuluoedd. Gall pob plentyn a pherson ifancsy’n mynychu’r maes chwarae gymryd rhan wrth ei hadeiladu, sy’n un o’relfennau allweddol wrth annog perchnogaeth leol. [Mae hyn yn achosiproblemau neilltuol mewn ardaloedd gwledig lle gall y teuluoedd a fyddai’nmanteisio o’r gwasanaeth fod wedi eu gwasgaru dros ardal ddaearyddoleang’. Mae hefyd angen twf organig tawel i ateb anghenion lleol. Caiffcysyniad a gaiff ei “barasiwtio mewn” i sicrhau ateb cyflym i broblemautymor hir iawn ei ystyried yn gydag amheuaeth, ac mae pob tebygrwydd nafydd yn cymryd gafael.

Mae gennym bryderon difrifol fod dehongliad lleol y strategaeth yndioddef oherwydd diffyg cyfeiriad manwl i’r PartneriaethauFframwaith Plant a Phobl Ifanc yng nghyswllt cyfleoedd chwaraeantur gyda staff. Llesteirir hyn ymhellach gan ddiffyg gwybodaethac arbenigedd o chwarae antur yn y Partneriaethau eu hunain.

Er mwyn mynd i’r afael â’r diffyg hwn, gwahoddwyd CydlynwyrCymunedau’n Gyntaf a swyddogion gyda chyfrifoldeb amddatblygu Canolfannau Chwarae Integredig i fynychu seminarChwarae Cymru yn cyflwyno ethos ac ymarfer meysydd chwaraeantur yr Hydref hwn. Ymwelwyd â thri maes chwarae antur yngNgogledd Cymru a Swydd Caer a chymeryd rhan mewn gweithdai.Gadawodd ysgogwyr yn frwdfrydig iawn.

Cynhelir seminar arall yn y Gwanwyn 2004 ac yn y cyfamser maebron bob amser yn bosibl i siarad gydag un o’n SwyddogionDatblygu neu i ymweld ag Adnodd Gwybodaeth Chwarae Cymrulle cadwn amrediad o gyhoeddiadau ar Chwarae Antur. Rydymhefyd yn defnyddio rhestr o ganllawiau ar gyfer datblygiadCanolfan Integredig yn seiliedig ar brofiadau The Venture.

Cefnogi Hawl y Plentyn Gwledig i Chwarae

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

6Chwarae dros Cymru

Dywedwyd fod plant yn treulio mwy oamser yn chwarae nag ar unrhywweithgaredd arall effro (35% yn chwarae,15% yn yr ysgol, 50% gartref yncynnwys cysgu). Eto ychydig o ddatasydd ar gael ar rôl chwarae plant mewnardaloedd gwledig a sut y gall modelautrefol o ddarpariaeth chwarae fod ynamhriodol neu’n anymarferol.

Fel Gweithwraig Gymunedol yn y sectorgwirfoddol yn ymwneud â chynlluniauchwarae integredig, hyfforddiantchwarae, Strategaeth Chwarae sirol acadnoddau llyfrgell chwaraeon/adnoddausefydlog a symudol am 15 mlynedd ymMhowys, cynigiaf y sylwadau dilynol:

• Mae angen herio’r dybiaeth fod ganblant heddiw sy’n byw mewnardaloedd gwledig fynediad agored igefn gwlad.

• Peryglon amgylcheddol – gallpeiriannau a defnydd cemegolion arffermydd wneud chwarae hebarolygaeth yn anniogel.

• Mae pryderon am ddiogelwch ganddieithriaid/ymwelwyr yn golygu fodyn rhaid mynd gyda plant iweithgareddau a rhieni/gofalwyr ynaros i arolygu. Nid yw’n aml yn werthamser rhiant i wneud pedair taith argyfer sesiwn chwarae ddwy awr.

• Caiff cyfleoedd i chwarae eu cyfyngugan gael eu "bysio” i ysgol y tu allan igymuned y teulu ac felly maecysylltiad cymdeithasol gydachyfoedion wedi ei gyfyngu i oriauysgol ar ddyddiau’r wythnos a gallantfod ar goll yn llwyr yn ystod gwyliau’rysgol. Ar gyfer plant gydag anghenionarbennig sy’n mynd i’r ysgol filltiroeddo ble maent yn byw, gall chwaraegwyliau fod yn ysbeidiol, os yw’n bodo gwbl.

• Gall y siopau teganau agosaf fod 50milltir neu fwy i ffwrdd. Sut mae rhieniyn dysgu am werth chwarae ateganau fel rhai o’r “offer” ar gyferchwarae?

• Mae costau a hygyrchedd yn broblemoherwydd diffyg trafnidiaethgyhoeddus. Er enghraifft, i blant ynbyw yn y Talgarth (mae 160 yflwyddyn ar gofrestr yr ysgol) mae’ngolygu cyfanswm taith o 20 milltir hebunrhyw gludiant cyhoeddus o fath yny byd ar ôl 6 pm i gyrraedd pwll nofiodan arolygaeth a chyfleusterauhamdden eraill.

• Mae’r gostyngiad ym maint teuluoeddwedi ychwanegu at angen plant ichwarae a sefydlu perthynas gydagoedolion a phlant y tu allan i aelodau’rteulu. Gyda chylchoedd chwarae ondyn cyfarfod unwaith yr wythnos mewnrhai cymunedau bach, gall ycyfleoedd ar gyfer cysylltiadcymdeithasol, cyfeillgarwch achefnogaeth ar gyfer plant a rhieni fodyn gyfyngedig iawn.

• Hyd y gwn ni fu unrhyw astudiaeth oeffeithiau clwy’r Traed a’r Genau arblant yn byw mewn teuluoedd agafodd eu torri ymaith o fywydcymunedol arferol am fisoedd laweroherwydd ofn lledaenu’r haint.Cafodd cylchoedd Rhiant a Phlentyna Chylchoedd Chwarae i blant eu cauac mae’r cylchoedd hyn yn hollbwysigwrth baratoi plentyn ifanc i gaelmynediad i’r ysgol pan fyddant ond yn4 mlwydd oed.

Mae’n bwysig ein bod yn cofrestruanghenion chwarae ein plant gwledig felbod yn neilltuol ac yn wahanol i’wcyfoedion mwy trefol. Yn seiliedig arbrofiad ymarferol o sefydlu a chynnaldarpariaeth chwarae trefnus ymMhowys, byddwn yn cynnig yrawgrymiadau dilynol:

• Synnwyr cyffredin wrth adeiladu arwasanaethau presennol a chynlluniaucymunedol lleol

• Cyfuno gwahanol swyddogaethau ofewn un gwasanaeth. Er enghraifft,gall y llyfrgell llyfrau symudol hefydgynnwys rhai teganau a phropiauchwarae neu flwch chwarae ar gyferllogi grwp, a deunyddiau celf a chrefftar werth.

• Adeiladu ac ehangu gwasanaethaugofalwyr plant, ysgolion, grwpiaurhiant a phlentyn, cylchoedd chwaraeplant, llyfrgelloedd teganau a bysuschwarae i gynyddu’r cyfleoedd a’rdewisiadau ar gyfer chwarae plant.

• Rhoi ystyriaeth i fater cludiant i lawero deuluoedd pan yn cynlluniogwasanaethau. Yn aml maedarpariaeth yn seiliedig mewncanolfan yn amhriodol.

Fel aelod o Grwp Gweithredu ChwaraePolisi sydd newydd ei ffurfio ganLywodraeth Cynulliad Cymru, gobeithiafgynnwys a rhoi sylw i anghenion ahawliau neilltuol chwarae plant yn bywmewn ardaloedd gwledig.

Janet MatthewsCyfarwyddydd, CymdeithasGenedlaethol Llyfrgelloedd Teganau aHamdden Cymru

Ymddangosodd y rhan fwyaf o’r erthyglhon yn Play Matters Haf 2003.

Cefnogi Hawl y Plentyn Gwledig i ChwaraeMae llawer o ddiddordeb yng ngwerth chwarae a phryder fod y dimensiwn gwerthfawr hwn o

ddatblygiad plentyn yn cael ei golli. Caiff y pryderon hyn eu teimlo hefyd mewn ardaloeddgwledig – er ein bod yn clywed llai am yr ofnau a brofir gan blant, rhieni a gweithwyr chwarae yngNghymru wledig.

^

^

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

7 Chwarae dros Cymru

Annwyl OlygyddRwy’n anfon adroddiad i chi am brosiect yr wyf yn

ymwneud ag ef ac a all fod o ddiddordeb i rai o’chdarllenwyr.

Sefydlwyd Prosiect Maes Chwarae Cymuned Hawau ym misGorffennaf 2001 mewn ymateb i ymwybyddiaeth gan bobl leolo ddiffyg cyfleusterau ar gyfer aelodau iau cymuned Diserth aThrecoed yng nghefn gwlad y canolbarth (poblogaeth 1,200).Mae’r tirwedd o amgylch yn hardd ond nid oes dim i blant eiwneud – mae’r tir wedi ei gau iddynt. Mae hon yn ardal sydd âchyfran uchel o rieni sengl, diweithdra, trigolion gydaphroblemau iechyd tymor hir ac mae’n cynnwys tair gwaith ynfwy o gartrefi dros dro na chyfartaledd Cymru. Mae hefyd lawero dlodi plant.

Mae’r ardal hefyd yn ddaearyddol gyfyngedig yn nhermauchwarae plant oherwydd fod pum stad dai yn bwydo igefnffordd beryglus sy’n rhannu’r gymuned yn wahanolardaloedd, pob un gyda’i phroblemau neilltuol ei hun.

Roedd plant yn byw ar stad tai yn y pentref yn dymuno ffurfiotîm pêl-droed ond nid oedd ganddynt unrhyw le i chwaraegemau; roedd yr ysgol gynradd leol eisiau rhywle i gynnaldigwyddiadau chwaraeon, roedd yr unig ychydig o ddarnau ooffer meysydd chwarae ar stad cyngor mewn cyflwr gwael acni fedrai’r awdurdod lleol ei adnewyddu, a bu’n rhaid cau clwbieuenctid oherwydd nad oedd digon o helpwyr gwirfoddol i’wredeg.

Cynigiodd Cyngor Cymuned Diserth a Threcoed i lesu safleagored newydd i’r gymuned ar rent had yd, a ffurfiodd grwpbychan o bobl leol bwyllgor rheoli gwirfoddol i lywio datblygiady safle.

Rhoddodd y bobl ifanc yn eu cymuned eu syniadau am ydefnydd gorau o’r safle drwy ymgyfraniad mewn cystadlaethaucelf a dylunio, a drwy gynnal rôl yn yr ymgynghoriad sylweddola wnaethpwyd gan y Pwyllgor, a oedd yn benderfynol i sicrhaufod gan bawb yn byw yn yr ardal gyfle cyfartal i rannugweledigaeth o sut y byddai’r prosiect yn datblygu.

Roedd yr ymgynghoriad yn drwyadl, a pharhaodd rai misoedd,ond pan oedd y Pwyllgor yn fodlon y rhoddwyd cyfle i bob

preswylydd lleol i ddweud eu dweud, cafodd yr holl syniadaueu cywain a’u prosesu cyn cael eu dychwelyd i’r gymuned amsylwadau pellach. Lluniodd pensaer amgylcheddol gynlluniaudrafft ar gyfer datblygu’r safle.

Ethos y prosiect yw annog cynhwysiant cymdeithasol achyfranogiad cymunedol tra’n defnyddio arferion cynaliadwycyfeillgar i’r amgylchedd. Mae’r bobl ifanc yma yn frwd iawniddynt gael cyfle i ddweud pa gyfleusterau y teimlant sydd euhangen yn y pentref, a hefyd yn edrych at weithredu’rdymuniadau hynny ar y cam adeiladu ei hunan – byddant ynhelpu i adeiladu eu cysgodfan i’r arddegau a gosod llwybrau achreu gardd blodau gwyllt a gwaith celf – mae cynlluniau argyfer mur graffiti a darpariaeth ar gyfer beicwyr BMX. Rydymwedi llwyddo yn ein cais am gyllid o Gronfa Gofodau Gwyrdda Chynaliadwyedd Enfys, a gobeithiwn gwblhau’r gwaith ofewn dwy flynedd.

Fel Pwyllgor gobeithiwn y bydd y prosiect yn helpu i ddatblyguymdeimlad o berthyn i’r gymuned a chreu teimlad o ymrymhau.Ar yr un pryd dymunai’r Pwyllgor ostwng y rhwystraucymdeithasol rhwng y gwahanol grwpiau oedran yn y pentrefac mae’r ymgynghoriad wedi gweld newid hynod o gadarnhaolmewn agweddau tuag at blant a phobl ifanc. Bu’r sianeli amintegreiddiad cymdeithasol yn hanesyddol dlawd iawn, ondmae’n awr wir ymdeimlad gan lawer o bobl leol a sefydliadau(megis yr ysgol a’r cyngor cymuned) fod yn rhaid i bethaunewid er mwyn i’r gymuned oroesi – gobeithiwn y bydd yprosiect yn parhau i chwarae rôl yn hyn.

Byddai gennyf ddiddordeb mewn gwybod am unrhywbrosiectau eraill tebyg i’n prosiect ni i rannu gwybodaeth achynnig cefnogaeth.

Yn gywir iawnAlison Walker

Prosiect Meysydd Chwarae Cymuned Hawau oedd y prosiectgwirfoddol cyntaf yn Sir Faesyfed i dderbyn Cyllid gan y GronfaCyfleoedd Newydd ar gyfer hamdden anffurfiol.

Medrir cysylltu ag Alison ar 01597 824301.

^ ^

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

8Chwarae dros Cymru

A yw’r Iseldirwyr yn Caru eu Plant rMae cyfarfodydd yr hydref hwn o

Grwp Gweithredu Polisi ChwaraeLlywodraeth Cynulliad Cymru yn gyflego iawn i newid ein dynesiad at y fforddy darperir ar gyfer plant yng Nghymru –o ddyluniad priffyrdd i gynlluniau tainewydd. Mae gan rai gwledydd ynEwrop hefyd ddynesiad sensitif-i-blanta chynhwysol-o-blant braf ogadarnhaol a rhagweithiol pan ddaw igynllunio a gwneud polisi – yma maePerry Else yn amlinellu ei brofiad o’rffordd y caiff plant (a’u chwarae) eugwerthfawrogi fel rhan o’r gymuned ynyr Iseldiroedd.

Bu llawer o ddatblygiadau polisi yn anelu iwella cyfleoedd plant ym Mhrydain ynddiweddar, eto mae profiadau plant a’ucyfleoedd i chwarae yn parhau’n wael.Mae gennym lawer o esgusodion dros hynym Mhrydain, ond nid esgusodion dasydd ganddynt yn Ewrop ond cyfleoeddchwarae da!

Profiadau o’r IseldiroeddYmwelais â’r Iseldiroedd am y tro cyntafddwy flynedd yn ôl a chefais fy nharo ganyr ansawdd a defnydd a wnaed o’ramgylchedd awyr agored. Rwyf wedidychwelyd yno ac wedi penderfynu foddynesiad yr Iseldiroedd at yr amgylcheddyn hyrwyddo cyfleoedd chwarae i blant ynsylweddol.

Mae pawb yn gwybod fod yr Iseldiroeddyn wastad a gyda llawer o ddyfrffyrdd. Yrhyn na wyddwn nes i mi ymweld oedd pamor gyffredin oedd seiclo a sut y mae’neffeithio ar fywyd bob dydd yno. Yn yrIseldiroedd (megis mewn rhannau eraill oEwrop), mae ceir yn gorfod ildio i feiciau acherddwyr mewn llawer o amgylcheddautraffig canol dinas. Mewn damwain fforddrhwng beic a char, tybir yn otomatig mai’rcar sydd ar fai. Mae’r agwedd hon yn creudynesiad cadarnhaol at seiclo sy’ncyfrannu at y ffaith fod beic gan fwy na85% o’r boblogaeth yn Amsterdam.

Ond nid dim ond gyda seiclo y mae’rgyfraith yn helpu, mae dyluniad ffyrddhefyd yn help mawr. Adeiledir llwybraubeic wrth ymyl llawer o ffyrdd tref. Maeganddynt eu goleuadau traffig achroesiadau eu hunain ar gyfer priffyrdd.Ni all ceir barcio yn y ffordd seiclo (fel ymedrant wneud yn aml yn y DG). Felcanlyniad, mae’n eithaf cyffredin gweldplant yn seiclo o amgylch y dref gydarhieni, cyfeillion neu ar eu pennau euhunain. Bydd rhieni yn aml yn cario un neuddau o blant gyda hwy ar y beic, ac nidoes neb yn gwisgo helmed ‘ddiogelwch’,cymaint yw eu hyder yn y system. Mae’rgallu hwn i deithio o amgylch ynannibynnol yn rhoi rhyddid mawr i blantsy’n hyrwyddo eu cyfleoedd chwarae ynsylweddol.

Y penderfyniad polisi allweddol arall sy’n

effeithio ar fywydau plant yw fod pobplentyn wedi dysgu nofio erbyn eu bod ynsaith mlwydd oed. Mae’r Iseldiroedd ynwlad sydd â llawer o ddyfrffyrdd yn torri arei thraws felly mae mynediad i ddwr ynddigwyddiad bob dydd i bob plentyn.Fodd bynnag, yn hytrach na dewis ffensiopob llwybr dwr neu wahardd plant gerdwr, mae’r Iseldirwyr wedi cymryd ypenderfyniad polisi i helpu sicrhaudiogelwch eu plant – ac felly eu rhyddid.

Mae’r ddau gam gweithredu polisi hyn yngalluogi llawer o blant i wneud eu hwyl euhunain ar draws y dref. Maent yn seiclo oamgylch, mynd i bysgota, mynd i nofio(weithiau yn y ddyfrffordd) ac yn gwneudpethau chwareus eraill. Wrthynt euhunain, mae’r profiadau hyn yn rhoimantais i blant yr Iseldiroedd o’u cymharuâ’u cyfoedion ym Mhrydain, fodd bynnagmae’r Iseldirwyr yn mynd â’u dynesiad atchwarae hyd yn oed ymhellach.

Astudiaeth achos – GoesYmwelais â thref Goes yn Zeeland. MaeGoes yn dref gyda phoblogaeth o 35,000,tebyg i Cheltenham yn Lloegr neu Stirlingyn yr Alban. Bedwar can medr o ganol ydref mae cymhlyg chwaraeon mawr, ofewn deg munud o daith beic i bobl yn ydref. Mae gan y ganolfan chwaraeonamrywiaeth o neuaddau a chwaraeon agweithgareddau ond yr hyn sy’n ei wneudyn wahanol i ganolfannau chwaraeontebyg ym Mhrydain yw ei nodweddiondwr. Mae gan y ganolfan chwe gofod dwrgwahanol i ddarparu ar gyfer gwahanoloedrannau a gallu’r nofwyr. Mae caffe yngwerthu snaciau, diodydd a hufen iâ yngnghornel yr ardal ddwr. Mae’r caffe ynhelpu plant a’u teuluoedd i aros yn y pwllam fwy na thair awr (dim bandiau rwberneu dagiau i’ch cael allan yma). Caiff hynei helpu gan nifer y cadeiriau a osodwyd oamgylch ymyl pob gofod dwr i greugrwpiau teulu a chyfeillgarwch sy’n aml yngymdeithasu drwy’r dydd.

Ond yr hyn sy’n wirioneddol yn gwneudGoes yn wahanol (a mae yn arbennig er

nad yn unigryw yn yr Iseldiroedd) yw’rardal natur yn union gyferbyn â’r ganolfanchwaraeon. Cafodd yr ardal ei chreugydag amrywiaeth o nodweddion tirweddsy’n cyfuno i greu amgylchedd chwaraeardderchog gyd llawer o gyfleoedd argyfer rhyngweithio ar gyfer plant.

Mae’r caffe/bwyty hanfodol yn gwerthucwrw. Rwy’n dweud hanfodol, gan fod ycaffes hyn i gael ledled yr Iseldiroedd yngwerthu snaciau poeth, sy’n annogteuluoedd i fynd allan ac aros allan. Ynymyl y caffe hwn mae ardal golff fechan,fferm anifeiliaid, canolfan chrefft leol achanolfan treftadaeth. Yna mae’r ardalchwarae ‘swyddogol’ yn llawn o bob matho offer. Ond y darn gorau yw’r ddyfrfforddychydig ymhellach lle caiff plant euhannog i chwarae.

Wedi’u blannu’n uniongyrchol yng nghanoly dwr mae polyn mawr gyda chadwyn arhaff yn gysylltiedig. Ar bob ochr maellwyfan glanio ac ychydig ymhellach maecyfres o gerrig camu. Mae plant yncymryd eu tro i groesi’r ffordd ar siglen, acyna’n rhedeg ar draws y cerrig i gael troarall arni. Nid oes neb yn eu harolygu, nidoes neb yn dweud wrthynt i rannu’r rhaffneu i fod yn ofalus yn agos at y dwr (gallyr holl blant nofio!). Mae’n enghraifft wycho’r cyfleoedd chwarae y mae’r Iseldirwyryn eu darparu ar gyfer eu plant.

Ychydig ymhellach mae fferi rafftiau ardraws y dwr y mae’r plant yn ei defnyddiofel y mynnant ac yn ddi-ofn. Mae’r hollardal wedi ei ffinio gan goedydd a bryniaubach ac ymddengys ei bod yng nghanolcefn gwlad, er ei bod yn agos at ardalddiwydiannol a dim ond 800m o ganol ydref.

Nid yw’r chwarae a anogir gan yrIseldirwyr wedi ei gyfyngu i ardaloeddchwarae ffurfiol. Roeddent hefyd ynddatblygydd sylweddol ar ‘woonerf’, yrhyn a alwn ni yn barthau cartref;strydoedd a gynlluniwyd yn benodol iannog chwarae a gwrthannog cerbydaurhag symud yn gyflym. Mae gweddluniauffordd arbennig, celfi stryd a chyfraith sy’n‘beio’ gyrwyr yn golygu y gall plant a rhieniddefnyddio’r strydoedd yn ddibryder.

Mae’r Iseldirwyr hefyd yn darparu mwy oofodau chwarae ‘ffurfiol’ ar gyfer plant;llawer ohonynt wedi eu gosod yng

^

^ ^

^

^

^

^

^

^

^

^

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

9 Chwarae dros Cymru

nghanol y stad, lle’r oedd llif trafnidiaetharafaf. Roedd gan yr ardaloedd chwaraecymdogaeth bach hyn, a oedd fel arfer âsylfaen tywod neu lenwi’n rhydd (ynhytrach na ‘wyneb diogelwch) yn cael eudefnyddio’n aml gan blant heb arolygaeth.Roedd gan un safle a welais dden drosdro yr oedd plant wedi ei hychwanegu atyr offer. Fodd bynnag, nid oedd unrhywblant yno; roeddent wedi gadael euteganau ac wedi mynd gartref am ginio –yn hyderus na fyddai neb yn ymyrryd ar eugofod.

Wrth gwrs nid oedd popeth a glywais ac yclywais amdano yn rhydd o helynt. Roeddgweithwyr chwarae y siaradais â hwy ynbryderus am ‘niwsans ieuenctid’. Sonioddgweithwyr eraill am broblemau gydaphobl ifanc a chlywais am achosion tebygyn ddiweddarach mewn cynhadleddEwropeaidd. Dywedwyd hefyd1 fod seicloyn gostwng mewn rhai rhannau o’rIseldiroedd gyda rhieni sy’n gweithio yndewis defnyddio eu ceir yn hytrach na’ubeiciau. Roedd hyn yn cyfrannu atwahaniaeth tref/dinas oedd yn creucyfleoedd chwarae gwaith i blant yddinas.

I grynhoi, mae amgylchedd yr Iseldiroeddyn cynnig llawer o ofodau y gall plant eudefnyddio fel y mynnant i greu eu fframiauchwarae eu hunain, chwarae ar ben euhunain2, gydag eraill neu gyda’ramgylchedd.

Gofodau chwarae ymMhrydainWrth gymharu’r profiadau hyn gydaPhrydain, mae’n demtasiwn edrych ar yr

achosion gwaethaf o ddarpariaethbwrdeisiol lle ymddengys fod y gofod addarperir ar gyfer plant wedi ei gynllunioi’w hatal rhag chwarae yn hytrach na’iannog. Mae llawer o’r gofodau chwaraehyn o amgylch, yn dal mewn bodolaeth arôl blynyddoedd lawer o ymwybyddiaethgynyddol am werth chwarae gofodau o’rfath. Mae’n ymddengys fod gennym pobcymdeithas ymlyniad at yr hen ‘ardaloeddhamdden’ ac yn aml yn brwydro i’w cadwyn eu hardal yn hir ar ôl i’r arolygwyrdiogelwch symud yr holl offer ‘hwyl’

mewn ymgais i wneud meysydd chwaraeyn ‘ddiogel’. Dywedwyd yn y gynhadledd‘Designs on Play’ yn Portsmouth ygwariwyd dros £200m ar wynebaumeysydd chwarae diogelwch yn yDeyrnas Gyfunol dros y deng mlyneddnesaf, ond na chafodd hyn unrhyw effaithamlwg ar nifer y damweiniau meysyddchwarae.3

Mewn un dinas ogleddol y gwn amdani,trefnodd y Cyngor i safleoedd ffurfiol yddinas i gael eu hasesu’n annibynnol argyfer eu gwerth chwarae a diogelwch.Graddiwyd y safleoedd hyn ar p’un ai oesganddynt wyneb diogelwch, yn atebgwahanol fathau chwarae, a oesganddynt ardal gemau ar wahân, ardalrhydd o ffensiau/cyn, arwyddion a p’un aia oes eraill yn edrych drostynt. Roedd ymeysydd chwarae yn aml yn cael sgôr olai na 50%. Drwyddi draw yr argraff ywtlodi darpariaeth o gymharu â’r hyn addisgrifiais yn yr Iseldiroedd.

Yn 1971, caniatawyd i 80% o blant saithac wyth oed deithio i’r ysgol ar ben eu hunneu gyda phlant eraill.4

parhad, td. 11 >

CrynodebFelly fel casgliad a wyf yn dadlau einbod yn copïo ffordd yr Iseldirwyr owneud pethau? Na, ond rwy’n teimlofod angen i ni dewis i ffordd yr ydym niym Mhrydain yn dewis byw. Rwy’n sicrfod y ffordd y meddyliwn am blant yneffeithio’r ffordd yr ydym yn eu trin. Osmeddyliwn amdanynt fel gwrthrychaubregus y mae’n rhaid i ni ofaluamdanynt, yn darparu ffyrdd ‘diogel’ ichwarae, os gwelwn hwy fel ‘poblfach’6 gydag anghenion a hawliauunigol byddwn yn darparu ynwahanol.

Mae angen i ni herio ein derbyniadcyfredol o gyflwr ein dinasoedd, trefi aphentrefi ac ymrwymo i newid i wneudpethau’n well i blant. Mae angen i niddod yn ddigon dewr i freuddwydioam well dyfodol i blant (ac i ni’n hunain).

Fel cymdeithas rydym wedi gwneudymrwymiad i addysg feithrin ar gyferpob plentyn tair oed (ac yng Nghymrurydym yn mynd ymhellach byth). Maeangen i ni feddwl am y rhyddid real ymae’n plant angen i ddatblygu eumeddyliau a’u cyrff, o fewn ac wediymrwymo gyda’r amgylchedd a’udiwylliant. Dylem ymrwymo pobl ifancwrth rannu eu gweledigaeth ar gyfer ydyfodol, fel y medrwn gyda’n gilyddwneud lle gwell i bawb ohonom.

Perry ElseLudemos

Cedwir pob hawl. Ni fedrir copïo,atgynhyrchu neu drosglwyddo unrhyw rano’r erthygl hon drwy unrhyw ddull hebganiatâd yr awdur.

Cyfeiriadau1 J Zumervrucht, Cycling on one’s own,

papur ar gyfer Trafodion Cyngres ‘TheChild in the City’, Bruges 2002.

2 Gordon Shurrock a Perry Else, 1998. Theplayground as therapeutic space:playwork as healing (gelwir ‘The ColoradoPaper’ a gyhoeddwyd yn Play in aChanging Society: Research, Design,Application, IPA/UPSA, Little Rock, UnolDaleithiau.

3 Robin Sutcliffe, Managing Risk forChildren’s Benefit, papur ar gyfer‘Designs on Play’ Playlink/Cyngor DinasPortsmouth 2002

4 Dyfynnwyd gan Tiffany Jenkins, 7 Awst1999 Are we over-protective towards ourchildren? The Guardian

5 Canolfan Ymchwil Innocenti, Unicef, YrEidal http:/.www.childfriendlycities.org

6 Gisela Eckert, 2002, ChangingChildhoods, papur ar gyfer TrafodionCyngres ‘The Child in the City’, Bruges,2002.

HHwwyy yynn FFwwyy nnaagg yy CCaarrwwnn nnii eeiinn PPllaanntt NNii??

^

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

10Chwarae dros Cymru

Mae James Mulenga yn rhan o’r Tîm DatblyguChwarae Lleiafrifoedd Ethnig gwobrwyol yng

Ngwasanaethau Chwarae Caerdydd. Rhoddodd efa’i gydweithiwr Parveen Ahmad yr araith gyweirnodyng nghynhadledd JNCTP ym mis Tachwedd, amaent wedi cyflwyno gweithdai yn ein cynhadleddYsbryd ac yn y gynhadledd Chwarae Addysg ynBelfast.

A yw dynesiadau gwrth-dueddiad, gweithreducadarnhaol a gwrth-wahaniaethol mewn gwaithchwarae yn ddelfrydgar ac afrealistig pan ddaw i’rffordd y mae gweithwyr chwarae a gweithwyr datblyguchwarae yn delio gyda realaeth lethol darparu chwaraemewn cymdeithas amrywiol? Gall lefelau o ddifreintiadchwaraeon gael eu gwaethygu os gwnawnddynesiadau amhriodol o fewn cymunedau, felly mae’nbwysig bod yn sensitif wrth geisio goresgyn yrhwystrau a all atal plant rhag cyrchu darpariaethchwarae.

Mae’r materion cyntaf sydd angen i ni eu hystyried ynamlwg hyd yn oed cyn i’r plentyn gael ei drochi yn ygosodiad a’r broses chwarae. Mae hwn yn fan cychwynpwysig gan y byddai llawer yn dadlau nad yw trochiadyn y broses chwarae yn gweld unrhyw hollt p’un ai drwyddiwylliant, hil neu grefydd. Fodd bynnag, os ywdiwylliant plentyn yn sefyll yn y ffordd wrth iddynt hydyn oed groesi’r trothwy, caiff y broses chwarae eirhwystro o’r cychwyn.

AAggoorr eeiinn DDrryyssaauui Bob Plentyn

Mewn llawer o ddiwylliannau ni chaiff chwarae ei werthfawrogimewn cymhariaeth ag addysg ffurfiol, astudiaethaudiwylliannol/crefyddol a gweithgareddau masnacholstrwythuredig dan arweiniad oedolion. Gall rhai cymunedau ataleu plant rhag mynychu oherwydd nadyw’r ddarpariaeth yn adlewyrchu eudiwylliant eu hunain – gallant fod angengwahanu bechgyn a merched, dathlugwyliau cymunedol a dyddiau sanctaidd,a chyflogi staff o’u cymuned eu hunainsy’n siarad eu mamiaith. Gall hefyd fodofn hiliaeth.

Gall rhwystrau eraill gynnwys canfyddiadnegyddol o ddarpariaeth chwarae o fewny gymuned, yr ymdeimlad nad yw’n rhano’u cymuned; lleoliad daearyddol chwithigyr adnodd; diffyg cyfathrebu neu ddiffygperthynas rhwng staff chwarae a’rgymuned. Gall hyd yn oed ddod i lawr i’rffaith fod amserau agor y ddarpariaethchwarae yn gwrthdaro gydag addysgddiwylliannol neu grefyddol. Gall yr hollffactorau hyn arwain at i rieni orchymyn euplant i beidio mynychu.

Mae angen i ni godi ymwybyddiaeth oddarpariaeth chwarae gan ddefnyddiodynesiad sydd â mwy o ffocws ar ygymuned – mae creu proffil cyd-destungwaith yn ddyfais ar gyfer archwilio’r ddarpariaeth leol ar gyferplant/ieuenctid yn ogystal â grwpiau cymunedol yn yr ardal. Maehyn yn rhoi mannau cyswllt, tra bod dadansoddiad cymharol oddata Cyfrifiad lleol hefyd yn effeithlon wrth gydnabod tan-gynrychiolaeth plant o wahanol gymunedau diwylliannol yn eincanolfannau chwarae.

Mae ymwybyddiaeth o fodolaeth eich darpariaeth hefyd ynffactor bwysig wrth ddenu diddordeb gan gymuned, a dyma lledaw cyhoeddusrwydd a hyrwyddo effeithlon i mewn. MaeGwasanaethau Chwarae Caerdydd wedi cynhyrchu gwybodaethamlieithog yn hyrwyddo nid yn unig ddarpariaeth bwrpasol ondhefyd gynlluniau chwarae gwyliau. Mae dulliau eraill o hyrwyddo

hefyd yn cynnwys Dyddiau Profi Chwarae – digwyddiadautargedig i deuluoedd i ymweld â darpariaeth chwarae nad ydynteisoes yn ei gyrchu, lle caiff cyfleoedd chwarae eu hwyluso argyfer plant ac oedolion.

Rydym hefyd yn cynnal hyfforddiantchwarae lefel gyflwyno i aelodau eincymuned. Dechreuodd ein cwrshyfforddiant cyntaf gyda ffocwscymunedol ym mis Mehefin yngNghanolfan Chwarae Glanyrafon a roeddmwy o geisiadau nag o leoedd ar gael.Mae’r hyfforddiant targedig hwn yn annogperthynas gydag unigolion yn y gymuneda gobeithiwn y bydd yn cynorthwyo’rcynnydd mewn cyfranogiad. Mae hefydyn annog aelodau o’r cymunedau lleiafrifethnig i gymryd rhan mewn gwaithchwarae gwirfoddol a thaledig. Gall ycanlyniad hwn fod ag effeithiaucadarnhaol i lawer o blant, yn nhermaudarparu modelau rôl cadarnhaol ac annoghunaniaeth gadarnhaol. Mae ein gwaithyn datblygu ar hyn o bryd gyda phlant ogymunedau ffoaduriaid a cheiswyrnodded, cymunedau Sipsiwn Teithwyr,cymunedau Moslemaidd a’r cymunedauYemanaidd a Somalaidd.

Mae hyn yn gymharol syml os ydym yngweithio mewn poblogaethau ethnig amrywiol, ond i’r rhai sy’ngweithio mewn cymunedau llai amrywiol, gall y dynesiadymddangos yn bitw a diangen. Mae gan bob plentyn hawl ichwarae, a chredaf y medrwn gymryd camau cadarnhaol i atebanghenion hyd yn oed y cymunedau lleiaf nad ydynt yn cyrchuein darpariaeth chwarae ar hyn o bryd. Os ydym eisiau darparugwasanaeth gwirioneddol gynhwysol, mae’n rhaid i ni fynd i’rafael â’r her.

I gael gwybodaeth bellach ar Ddatblygu Chwarae LleiafrifEthnig yng Nghaerdydd, cysyllter â James Mulenga ar029 2087 3978.

Paentio wyneb mewn Cynllun Chwarae yng Nghaerdydd

Dringo mewn Diwrnod Profi Chwarae yn y Sblot

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

11 Chwarae dros Cymru

CYLLIDCYLLIDCYLLIDCYLLIDCYLLIDCYLLIDCYLLIDDyma restr fer o wefannau o elusennau a sefydliadau sy’n gwahodd cynigion am gyllid:Allen Lane www.allenlane.demon.co.uk

Grantiau i brosiectau newydd, offer ac ati ar gyfer enghreifftiau o ddatblygu cymunedol, ffoaduriaid a cheiswyr nodded ac eraill, ynbennaf ar gyfer sefydliadau sy’n gweithio ar lefel genedlaethol neu ranbarthol.

Carnegie UK Trust www.carnegietrust.org.uk

Yn cefnogi, ymysg pethau eraill, ddatblygiad cymunedol pentrefol a gwledig a defnydd ehangach neuaddau pentref.

Children in Need www.bbc.co.uk/cin

Grantiau blwyddyn ar gyfer prosiectau yn ymwneud â phlantdan anfantais a phobl ifanc dan 18 oed i gynnwys prosiectaucyfalaf, prosiectau tymhorol (yn cynnwys cynlluniauchwarae), gwyliau a gwibdeithiau ac offer. Mae ffurflenni caisar gael ar gyfer 2003/04 o fis Medi a’r amserlenni yw 30Tachwedd 2003 a 30 Mawrth 2004.

Comic Relief www.comicrelief.org.uk

Yn cynnig grantiau ar gyfer costau craidd i elusennaucofrestredig (yn bennaf) yn ymwneud ag (ymysg eraill)gymunedau gwledig yn gweithio dros newid, ffoaduriaid acheiswyr nodded, a chefnogi pobl ifanc.

Y Gronfa Gymuunedol www.community-fund.org.uk

Cyllidydd Loteri sydd yn y gorffennol wedi darparu grantiau iganolfan adnoddau chwarae Chwarae Iawn yn Abertawe aPhrosiect Cymunedol Nantyglo ar gyfer pobl ifanc.

Tudor Trust www.tudortrust.org.uk

Darparu grantiau ar gyfer grwpiau lleol yn gweithio o fewn eucymuned mewn ardaloedd wedi eu hymylu neu ardaloedd yndioddef o ddieithrwch cymdeithasol, i sefydlu adnoddaucymunedol neu ddarparu ardaloedd gwyrdd yn darparuffocws cymunedol.

Ar y traeth ddiwedd mis Hydref - PPaattrriicckk,, MMoorrggaann aa BBoobb yynn RReesstt BBaayy

<parhad o dudalen 9

Erbyn 1990, roedd i lawr i 10%. Yn ystody cyfnod hwnnw, ni wnaeth risgiaugynyddu ond fe gynyddodd ofn. YmMhrydain yn awr, mae’n eithaf cyffredincael tagfeydd traffig mewn strydoedd oamgylch ysgolion cynradd wrth i geirrhieni pryderus fynd â’u plant i’r ysgol.

Clywais yn ddiweddar am bobl ifanc o ran‘cefnog’ dinas yn dweud wrth eu rhieni eubod yn cysgu yn nhai ei gilydd, ond yna’ndewis cysgu’n ddigysgod mewn parciaulleol. Fe’m trawodd fod hyn yn atebdymuniad i ymrwymo’n rhydd gyda’ramgylchedd mewn ffordd uniongyrchol agreddfol a all fod yn ymateb i’r chwaraedirywiedig yr oeddent wedi ei brofi.

Plentyn yn y Ddinas –CynhadleddEto mae lle i fod yn optimistaidd. Galwoddcynhadledd a gynhaliwyd yn Bruges,Gwlad Belg 2002 am hawl plant i gael eulle yn ninasoedd heddiw. Siaradodd ygynhadledd am yr angen cynyddol i’r rhaisydd yn gyfrifol am ddatblygu gofodauchwarae plant i weithio’n fwy agos gydachymdeithasegwyr a chynllunwyr tirwedd.Nid oedd mewn unrhyw ffordd un llais ynsiarad dros bawb yn y gynhadledd ondroedd dymuniad dilys i archwilio ymarfercyfredol a symud tuag at wella profiad yplentyn yn y ddinas.

Cysylltiadau – fframweithiau ar gyfermeddwl

• Gwahanol bersbectifau ar blentyndod

• Angen i gynnwys pawb

• Dynesiadau datblygu cymunedol

• Dynesiadau holistig

Ymarfer – gwneud gwahaniaeth

• Cyfranogiad a rhwydweithio

• Cynllunio’n effeithlon

• Ymchwilio i fanteision

• Lledaenu canfyddiadau i bobcynulleidfa

Dywedwyd yn y gynhadledd fod sut yteimlwch am broblem yn arwain ydatrysiadau y byddech yn eu rhoi ar waithi wneud i bethau ddigwydd. Siaradoddnifer o bobl am yr angen i ‘freuddwydioychydig’ i greu fersiwn o’r dyfodol ybyddem yn gweithio tuag ati ar gyfer einholl blant.

Sefydlwyd rhwydwaith Ewropeaidd ogefnogwyr dinasoedd cyfeillgar i blant yny gynhadledd. Caiff ei bresenoldeb ar yrhyngrwyd ei noddi gan yrYsgrifenyddiaeth Ryngwladol drosDdinasoedd Cyfeillgar i Blant,5 sy’n diffiniodinas cyfeillgar i’r blant fel sy’n dilyn.

Mae Dinas Cyfeillgar i Blant yngwarantu hawl pob dinesydd ifanc i:

• Ddylanwadu ar benderfyniadau am eudinas

• Mynegi eu barn ar y ddinas y maenteisiau

• Cymryd rhan mewn bywyd teuluol,cymunedol a chymdeithasol

• Derbyn gwasanaethau sylfaenol megisgofal iechyd, addysg a chysgod

• Yfed dwr diogel a chael mynediad igyfleusterau sanidol addas

• Cael eu hamddiffyn rhag ecsbloetiad,trais a chamdriniaeth

• Cerdded yn ddiogel yn y strydoedd arben eu hunain

• Cyfarfod â ffrindiau a chwarae

• Cael gofodau agored ar gyferplanhigion ac anifeiliaid

• Byw mewn amgylchedd anllygredig

• Cymryd rhan mewn digwyddiadaudiwylliannol a chymdeithasol priodol

• Bod yn ddinesydd cyfartal o’u dinasgyda mynediad i bob gwasanaeth, hebystyriaeth i darddiad ethnig, crefydd,incwm, hil neu anabledd.

Mae’r rhain yn ddyheadau gwych syddangen eu rhoi ar waith os ydym i roi i blanty profiadau y maent eu hangen a’uhaeddu.

^

Chwarae Cymru Play Wales Rhifyn 11 Hydref

12Chwarae dros Cymru

DDIIGGWWYYDDDDIIAADDAAUUMae’r digwyddiadau dilynol ar y gweillgan Chwarae Cymru ar gyfer 2004, ydyddiadau a lleoliadau i gael eucadarnhau.

Mawrth Cyflwyniad Arall i Feysydd Chwarae Antur

Seminar ar gyfer newydd-ddyfodiaid sy’nymwneud â datblygu meysydd chwarae antur yngNghymru a phobl a fu ar y seminar gyflwyno yn2003 sy’n dymuno datblygu’r cysyniad ymhellach.

11/12 MaiCynhadledd Ysbryd 2004, Caerdydd

Cynhadledd Brydeinig yn ymchwilio gwaithchwarae ac ethos meysydd chwarae antur.

Mehefin Seminar Ardal Chwarae Olwynion, De Cymru

Hydref Digwyddiad yn dilyn Ludostrategin a gynlluniwydyn benodol ar gyfer staff datblygu chwarae yngweithio yng Nghymru.

Rydym hefyd yn cynllunio hyfforddiant archwiliomeysydd chwarae gwerth da yn gysylltiedig gydagarholiadau RPII.

E-fwletin Playful LearningMae Sefydliad Dysgu LEGO wedi lansio cylchlythyrelectronig Playful Learning. Mae’n rhoi crynodebrheolaidd o ymchwil a thrafodaeth ryngwladol archwarae a dysgu plant. Yn seiliedig yn Nenmarc,mae Sefydliad Dysgu LEGO yn sefydliad rhwydwaithsy’n anelu i godi ymwybyddiaeth y cyhoedd obwysigrwydd chwarae, dysgu a chreadigrwydd felrhan o dwf a datblygiad plant. Os hoffech danysgrifioi’r cylchlythyr [email protected]

Medrwch ddarllen y rhifyn presennol a rhifynnaublaenorol yn y wefan ddilynol www.legolearning.net

SSWWYYDDDDII AARR YY WWEE

Ffarwel i Claire

Mae Chwarae Cymru yn hysbysebu unrhyw swyddchwarae yng Nghymru ar ei wefan yn ddi-dâl.

Os hoffech hysbysebu swydd berthnasol yn ddi-dâl, anfonwch e-bost atom gan wneud yn sicr eichbod yn cynnwys yr holl fanylion perthnasol, eichmanylion cyswllt a dyddiad cau ar gyfer ceisiadau.Caiff hysbysebion eu dodi y dydd Llun ar ôl euderbyn a’u symud yno y dydd Llun ar ôl y dyddiadcau a nodir.

Cysylltwch â [email protected] i ddodihysbyseb neu ymweld â www.playwales.org.uk/jobsi edrych am swyddi gwag.

vacancies.

YMDDIHEURIADAU I’R PROSIECT ARTS ANDSCRAPS YN ABERHONDDU SY’N DERBYNCYLLID O’R GRONFA HER CYNALIADWYEDDAC AWDURDOD PARC CENEDLAETHOLBANNAU BRYCHEINIOG.

OS YDYCH ANGEN CYSYLLTU Â’R PROSIECTFFONIWCH MICHAEL EISELE AR 07977 447543

CANOLFANNAUADNODDAU CHWARAE

Mae Claire, ein gweithwraig swyddfa hyfryd oIwerddon, yn gadael Chwarae Cymru ym mis

Rhagfyr i deithio’r byd. Ymyg y gwledydd ar ei rhestr mae Thailand, Cambodia,Fietnam, Awstralia, Seland Newydd, yr Ariannin, Periw,Brasil, America, Canada ac wedyn gartref (efallai!).

Mae ei Mam wedi rhoi dwy set o gleiniau rosari iddi –rhag ofn – a rydym yn ein hanfon gyda llawer o gariad ifod yn llysgennad teithiol dros chwarae yng Nghymru.

AA ooeess CClloocchh aarr yy BBeeiicc??Caiff clychau eu gwneud yn orfodol ar bob beic

newydd mewn ymgyrch i iwella diogelwchcerddwyr. Mae heddlu hefyd i gael y pwerau i atafaelu beiciau osydynt yn cael eu gyrru ar y palmant. Daw’r rheoliadaunewydd i rym ym mis Mai 2004.

I gael gwybodeath bellach cysyllter â’r AdranDrafnidiaeth ar 020 7944 8300.