Canlılar Dünyasına Yolculuk - BİLFEN YAYINCILIK · Çevremizdeki Varlıkları Tanıyalım Aşağıdaki ifadeleri karşılayan canlılık özelliklerini bulmacada ilgili alana

• Çevremizdeki Varlıkları Tanıyalım• Bitkilerin Yaşam Döngüsü• Ben ve Çevrem• Doğal ve Yapay Çevre

Canlılar Dünyasına Yolculuk

13. Sınıf Fen Bilimleri

Etkinlik


Çevremizdeki Varlıkları Tanıyalım

Verilen resimlerdeki canlı ve cansız varlıkları ayırt ederek isimlerini uygun boşluklara yazalım.

II. resimI. resim

Canlı varlıklar Cansız varlıklar

I.resim

II.resim

ÇocuklarAnneAslan

KöpekÇocuklarKediKuş

BankLambaDondurma

Çöp kovasıTopÇantaTaş

Etkinlik

4 Bilfen Yayıncılık


Aşağıda verilen tablodaki canlı varlıkların gösterdikleri canlılık özelli-ğinin bulunduğu kutucuğa “✓” koyalım.

Canlı Varlıklar

Doğ

urar

ak ç

oğal

an

Yumur

tlaya

rak

çoğa

lan

Dışa

rıdan

haz

ır be

slene

n

Kend

i bes

inini

kend

i üre

ten

Yöne

lme

hare

keti

yapa

n

Yüze

rek

hare

ket e

den

Zıpl

ayar

ak h

arek

et e

den

Koşa

rak

ya d

a yü

rüye

rek

hare

ket e

den

Sürü

nere

k ha

reke

t ede

n

Ağaç

Kedi

Balık

İnek

Tavuk

Gül

Kanguru

Tavşan

Kurbağa

Yılan

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

Etkinlik



Aşağıdaki ifadeleri karşılayan canlılık özelliklerini bulmacada ilgili alana yazalım.

1. Canlılar için gerekli besinlerin alınma işi.

2. Atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılması.

3. Canlıların neslini devam ettirebilme özelliği

4. Canlıların yaşamının devamı için gerekli enerjinin sağlanma yolu.

5. Yer değiştirme

• Bulmacada verilmeyen canlılık özelliklerini yazarak birer cümleyle açıklayalım.

1

2 4

5

3

Etkinlik



Etkinlik

Tavşan, tabloda verilen canlılık özelliklerinin üzerine basarak havuca git-mek istiyor. Tavşanın üzerine basması gereken kutucukları kırmızı kalemle boyayarak gösterelim.

Uyartı ve tepki verme Renk değiştirme Hareket

etme

Dışarıdan bir etkiyle hareket

etme

Büyüme ve gelişme Beslenme Boşaltım

Üreme Solunum Kendi besinini üretme

Aşağıda verilen cümlelerin başına doğruysa “D”, yanlış ise “Y” harfi yazalım.

●● ( ) Bitkiler, suya ve güneşe doğru yönelme hareketi yapar.

●● ( ) Karada yaşayan pek çok hayvanın boşaltım organı böbreklerdir.

●● ( ) Cansız varlıklar, dışarıdan bir etki olmadığında da hareket eder.

●● ( ) Timsah ve yılan, sürünerek hareket eden canlılardır.

●● ( ) Tavuklar ve kuşlar, doğurarak ürerler.

●● ( ) Bitki ve hayvanların canlılık özelliklerinde farklılıklar vardır.

Etkinlik

D

D

Y

D

Y

D

Uyartı ve tepki verme Renk değiştirme Hareket

etme

Dışarıdan bir etkiyle hareket

etme

Büyüme ve gelişme Beslenme Boşaltım

Üreme Solunum Kendi besinini üretme

Etkinlik


Bitkilerin Yaşam Döngüsü

A) Aşağıdaki bulmacada bir bitkinin yaşam döngüsünün evleri gizlenmiştir. Evreleri işaretleyelim ve ilgili yerlere yazalım.

B) Aşağıda bitkilerin yaşam döngüsü evrelerinin tanımları ve görselleri verilmiştir. Görselleri doğru ifade ile eşleştirelim.

G E N Ç A B S T

E R İ Ş K İ N O

M N T U V T Y H

Ç İ Ç E K K Z U

Ş D U Ü S İ T M

Ç İ M L E N M E

1. ...............................................................................

2. ...............................................................................

3. ...............................................................................

4. ...............................................................................

Uyku hâlinde olan bitki

Bitkinin toprağa tutunmaya başladığı evre

Bitkinin en tanınan ve üretken hâli

Kendi tohumlarını ürettiği evre

Etkinlik


Ben ve Çevrem

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

...........................................

İnsanların yaşadığı çevre onların yaşamlarını devam ettirmek için gereklidir. Aşağıda verilen görsellerin altına bu ortamlarda dikkat etme-miz gereken davranışlardan birini yazalım.

Piknik Mutfak Okul bahçesi

Banyo Oyun parkı Kumsal

Çöplerimizi etraf-ta bırakmamalıyız.

Musluğu gereksiz yere açık bırak-mamalıyız.

Elektriği açık bı-rakmamalıyız.

Yerlere çöp at-mamalıyız.

Kumsalda bulunan diğer insanları rahatsız edecek davranışlarda bulunmamalıyız.

Arkadaşlarımı-za ve bahçede bulunan ağaç ve çiçeklere zarar vermemeliyiz.


Doğal ve Yapay Çevre

Etkinlik

Etkinlik

Yaşayan canlı: ...........................................Nasıl korunur?.................................................................................................................................



Aşağıda verilen görselleri inceleyelim. Bu çevrede yaşayan canlılara ve bu çevrelerin korunması için alınan önlemlere birer örnek verelim.

Aşağıda verilen cümlelerin başına doğruysa “D”, yanlış ise “Y” harfi yazalım.

●● ( ) Çevreyi, doğal ve yapay çevre olarak ikiye ayırabiliriz.●● ( ) İnsan etkisiyle oluşturulmuş çevreye doğal çevre denir. ●● ( ) İnsanların yaşamlarını devam ettirmesi için doğal ve yapay çev-reye ihtiyaçları vardır.

●● ( ) Hayvanat bahçesi, köprü, cadde doğal çevreye örnektir.●● ( ) İnsanların bilinçsizce doğal çevrede yaptığı değişiklikler diğer can-lılara zarar verir.

●● ( ) Şelale, orman, nehir yapay çevreye örnektir.

Deniz Orman Toprak

Balık Ceylan Solucan.

Temiz tutulmalıdır. Ateş yakılmalıdır. Fazla tarım ilacı kullanılmamalıdır.

D

YD

YD

Y

Etkinlik


Doğal ve Yapay Çevre

Aşağıdaki Türkiye haritasını inceleyelim. Doğal ve yapay çevreye ait unsurları ilgili boşluklara yazalım.

Marmaray

Sümela Manastarı

İshak Paşa Sarayı

Van Kalesi

Peribacaları

Nemrut DağıDamlataş Mağarası

Anıtkabir

Pamukkale Traventelleri

Uludağ Millî ParkKazlıdağlarıMillî Parkı

Tatlıca Şelalesi

Doğal Anıt

•

•

•

•

•

Millî Parklar

•

•

•

•

•

Yapay Çevre

•

•

•

•

•

Etkinlik


Canlılar Dünyasına Yolculuk Kavrama Soruları

Kelime Sandığım

Kelime sandığında yer alan kelimeleri kullanarak boşlukları tamamlayalım.

●● ................................... , ................................... ve ................................... gibi insan eliyle oluşmuş alanlar yapay çevreye örnektir.

●● Çeşitli kaynakların kullanımından ortaya çı-kan atıkların bilinçsizce doğaya bırakılması ...................................ne neden olur.

●● Pamukkale Travertenleri, Nevşehir Peri ba-caları ..................................................... örnektir.

●● Aile ve ülke ekonomisini olumsuz etkileme-mek için ....................................... tüketimine dikkat etmeliyiz.

●● İnsanların etkisi olmadan, kendiliğinden olu-şan ....................................., ...................................... gibi alanlar doğal çevredir.

●● Küre Dağları, Saklıkent, Yedigöller ................................................................................... örnektir.

●● ................................... ve ................................... canlı varlığa örnektir.

●● Çevremizde bulunan ................................... , ................................... , ................................... cansız var-lıktır.

park

deniz

toprak

bitki

orman

elektrik

hava

doğal anıt

hayvan

alışveriş merkezi

Millî Park

suçevre kirliliği

bina

çevre kirliliği


Kavram Haritam


Aşağıda verilen kavram haritasını uygun sözcüklerle tamamlayalım.

Doğal çevreYapay çevreOrmanDenizGöl

BahçeBinaParkBüyüme ve gelişmeÜreme

BoşaltımBeslenmeHareket etmeUyartı alma ve tepki verme

SolunumCanlı varlık

ÇEV

REM

İZDEK

İ V

ARL

IKLA

R

ÇEV

RE

yaşa

r

örne

ktir

örne

ktir

ort

ak ö

ze

l li k

l er i

di r

Bitk

iler

Hay

vanlar

ayrıl

ıray

rılır

Büyü

me

ve g

elişm

e

Ürem

e

Boşa

ltım

Besle

nme

Har

eket

etm

e

Solu

num

Can

lı va

rlıklar

Doğ

al

Den

izG

ölBa

hçe

Bina

Park

Orm

an

Yapa

y

Uyar

tı al

ma

ve te

pkim

e ve

rme



1. Canlı varlıkların canlılık özelliklerini yazarak birer cümleyle açıklayalım.

●● .................................................................................................................................................................

●● .................................................................................................................................................................

●● .................................................................................................................................................................

●● .................................................................................................................................................................

●● .................................................................................................................................................................

●● .................................................................................................................................................................

●● .................................................................................................................................................................

2. Çevre temizliği için yapılabilecek beş öneri yazalım.

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

3. Doğal ve yapay çevre arasındaki fark nedir? Açıklayalım.

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

Soru - Cevap

Hareket etme; dışarıdan etki olmasada hareket ederler.

Solunum insanlar akciğerleriyle solunum yaparlar.

Boşaltım karada yaşayan birçok canlı böbrekleriyle boşaltım yapar.

Üreme bazı canlılar doğurarak bazılarını yumurtlayarak üreme yapar.

Uyarı alma ve tepki verme canlılar farklı uyarılara farklı tepkiler verir.

Beslenme; bazı canlılar besinlerini kendileri üretir.

Büyüme, bitkilerde büyüme sınırsızdır.

Geri dönüşümü olan ürünler seçilmeli.

Pil atıklar çöpe atılmamalıdır.

Sokak ve evlerimizin temizliği için özen gösterilmelidir.

Bu konuyla ilgili çalışan derneklerle iş birliği yapılmalıdır.

Doğal çevre, doğa olayları, sonucu kendiliğinden oluşurken yapay

çevre insanlar tarafından oluşturulur.


Kavrama SorularıCanlılar Dünyasına Yolculuk

4. Hava, su ve toprak neden cansızdır? Açıklayalım..................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

5. Bitkilerin büyümesi için neler gereklidir? Bitkilerin yaşam döngüsünü yazarak açıklayalım..................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

6. Atıkları ayrıştırarak toplamanın önemi nedir?.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

Elektrik ve su sınırsız olan kaynaklar değildir. Bilinçsiz kullanıldığında gelecekte bu kaynakların azalması söz konusudur. Üstelik elektrik ve su üretiminin ülke ekonomisine maliyeti yüksektir.

Sağlıklı yaşam insanların mutlu ve uzun süre yaşamasını sağlar. Sağ-lıklı yaşam ile günümüz daha iyi planlanır. Tüm işlerimizi yapacak enerjimiz olur.

Dengeli beslenmeli

Spor yapılmalı

Yeterli miktarda uyunmalı

Havası temiz olan ortamlarda bulunulalı

Alkol ve sigara kullanılan ortamlarda bulunulmamalıdır.


Canlılar Dünyasına Yolculuk Karma Test

1.

Görseller arasındaki ilişki hangi seçenekte verilmiştir?

A) Karada yaşayan hayvanlar akciğer solunumu yapar.

B) Karada yaşayan hayvanlar doğurarak ürerler.

C) Karada yaşayan hayvanlar koşarak hareket eder.

2. 3. sınıf öğrencisi olan Defne, aşağıdaki ortamların hangisinin temizliğinde görev alamaz?

A) B)

C)

1. Görseller arasındaki ilişki canlı-ların hangi canlılık özelliğini ifade ediyor? Bu özelliği gös-teren canlılara örnek verelim.

2. Bireysel olarak yaşadığımız çevrenin temizliğinde ne gibi görevlerimiz vardır? Açıklaya-lım.

Solunum yapma: Kuş - bitkiler

Çevremize çöp atmamalıyız.Bulunduğumuz çevreyi koruma-lıyız.



3. Canlılık özellikleriyle ilgili olan soruların cevaplarını yazalım.

4. Su kirliliğini önlemek için yapıla-bilecek farklı iki çalışma da biz yazalım.

3. Aşağıdaki çocuklardan hangisi canlılık özellikleriyle ilgili bir soru sormamıştır?

A) Çiçekler ışığa ve suya nasıl tepki verirler?

B)Balıklar nasıl hareket eder?

C) Çiçeklerin renk-leri neden birbi-rinden farklıdır?

4. Aşağıdakilerden hangisi su kirli-liğini önlemek için yapılır?

A) Fabrikaların bacalarına filtre takmak

B) Kanalizasyon sularının denize atılmasını önlemek

C) Isınmak için kullandığımız katı yakıt miktarını azaltmak

A) Yönelme hareket yaparlar.B) Yüzerek hareket ederler.

Denizlere çöp atmamalıyız.Atık suları deniz, göl gibi su kaynaklarına akıtmamalıyız.



5. Doğru seçenekte bulunan canlı-lara ait birer özellik de biz yazalım.

6. Çevre bilincine sahip bireylerin yapmaması gereken davranış-lara iki örnek verelim.

7. Seçeneklerde verilmeyen canlı-lık özelliklerini yazalım.

5. Aşağıdaki seçeneklerin hangi-sinde sırasıyla zıplayarak hare-ket eden, yönelme hareketi yapan ve yürüyerek hareket eden canlılara örnek verilmiştir?

A) Kurbağa, Balık, At

B) Çekirge, Ağaç, Yılan

C) Tavşan, Gül, İnsan

6. Aşağıdaki çocuklardan hangisi çevre bilincine uygun hareket etmemiştir?

A) B)

C)

7. Aşağıdaki seçeneklerin hangi-sinde canlıların ortak özelliği verilmemiştir?

A) Canlılar dışarıdan bir etki olmasa da hareket edebilir.

B) Canlıların hepsi boşaltım yapar.

C) Canlıların hepsi aynı yaşam alanında yaşar.

Tavşan - Besinlerle beslenir.Gül - Kendi besinini üretir.İnsan - Solunum yapar.

Ağaçları kesmekDenizlere çöp atmak

Solunum yapmaÜremeUyartı alma ve tepki vermeBeslenmeBüyüme ve gelişme



8. Yapay çevrenin ne olduğunu örnek vererek açıklayalım.

9. Bitkilerin yaşam evrelerini yazarak açıklayalım.

8. Aşağıdaki görsellerin hangisi yapay çevreye aittir?

A) B)

C)

9. Bitkilerin yaşam ev-releri nelerdir?

Öğretmenin sorusuna aşağıdaki öğrencilerden hangisi yanlış cevap vermiştir?

A)

Tohum

B)

C)

Erişkin Bitki

Kendi besinini üretme

Bina, köprü yel gibi insanlar tarafından oluşturulan yaşam alanlarıdır.

Canlılar Dünyasına Yolculuk - BİLFEN YAYINCILIK · Çevremizdeki Varlıkları Tanıyalım Aşağıdaki ifadeleri karşılayan canlılık özelliklerini bulmacada ilgili alana

Documents