1 Y T Biyoloji DersFöyü - liderplus.com.trliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/tytayt/foy/biyoloji.pdfHücre, canlılık faaliyetlerini gerçekleştiren en küçük yapı birimidir.

Ortaöğretim Alanı

BiyolojiDers Föyü

TYT - AYTTemel Yeterlilik Testi Alan Yeterlilik Testi

1

MF - 01

1. Bilimsel çalışma yapan bir bilim adamı

aşağıdakilerden hangisini yapmaz?

A) Araştırmasıyla ilgili nesnel çalışma

B) Daha önce yapılmış araştırmaları in-

celeme

C) Bulgularını diğer bilim adamları ile

birlikte yorumlama

D) Okuduğu her şeyi araştırmadan doğ-

ru kabul etme

E) Araştırmasıyla ilgili yapılan önerileri

dikkate alma

2. I. Birikimli ilerleme

II. Öznel olma

III. Aklı önde tutma

IV. Net olma

Yukarıda verilenlerden hangileri bi-

limsel bilginin özelliklerindendir?

A) Yalnız II B) I ve II

C) II ve III D) I, II ve III

E) I, III ve IV

Bilim

Bilimsel Bilgi

Gerçekleri bulma yolunda tarafsızca yapılan gözlem ve deneyler sonucunda elde edilen bilgidir.

Bir bilim adamı; Objektif, meraklı, Sabırlı, azimli ve hırslı, Şüpheci, Akılcı, Gerçekçi ve yeniliğe açık, Araştırmacı, Bilgilerini paylaşabilen, Diğer bilimler ve bilim adamları ile ilişkide olmalıdır.

Bilim adamları çalışmalarını belirli bir yönteme göre yapar, buna "Bilimsel Ça-lışma Yöntemi" denir.

Bu çalışmalar sonunda ulaşılan bilgi "Bilimsel Bilgi" dir. Bilimsel bilgi belli özel-liklere sahip olmalıdır.

Bu özellikler;

• Nesnel (objektif) olma,

• Birikimli bir şekilde ilerleyebilme,

• Akla dayanma,

• Sistemli ve yöntemli olma,

• Evrensel ve genelleyici olma,

• Tekrarlanabilme,

• Kesin olmadır.

1. Problemin Belirlenmesi:

Bilimsel Yöntemde İzlenecek Yol

Ne?, Neden?, Nasıl? gibi sorular sorularak çözüme ulaştıracak bir durum or-taya koyulur.

ÖrnekBir göldeki kirlenme ve orada yaşayan canlıların durumları

Uygulayalım

1. D 2. E

01_BİYO_AYT_FOY_01_yŞ.indd 1 17.08.2018 14:48

2

TYT - AYT Biyoloji Ders Föyü 1

1.

10°C 15°C10 mg Fe0,1 mg P

A B

10 mg Fe0,5 mg P

I. A saksısının sıcaklığı 10°C'dir.

II. B saksısındaki bitki çiçek açmamış-

tır.

III. Her iki saksıda 10 mg Fe bulunur.

Yukarıdakilerden hangileri bu deneyle

ilgili yapılan nicel bir gözlemdir?

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) I ve II D) I ve III

E) II ve III

2. Bir tıp doktoru insan bağırsağında yaşa-

yan zararlı organizmaları araştırarak etki-

lerini yok etmek istiyor.

Bu tıp doktoru ilk olarak aşağıdakiler-

den hangisini yapmalıdır?

A) Hipotez kurmalı

B) Gözlem yapmalı

C) Problemi belirlemeli

D) Teori kurmalı

E) Kontrollü deney yapmalı

2. Veri ToplanmasıVeri toplayabilmek için gözlem ve deneyler yapılır.

GÖZLEM

NİCEL GÖZLEMNİTEL GÖZLEM

Ölçü aletleri kullanılmadan yalnız duyu organlarıyla yapılan gözlemdir.

“Göl sıcaklığı 24°C’dir.

Duyu organlarının yanı sıra ölçme aletleri kullanılarak yapılan gözlemdir.

Örnek:

“Göl bulanık görünüyor.”

Örnek:

3. Hipotez Kurulması (Varsayım):Hipotez (varsayım), problem için sunulan geçici çözüm önerisidir.İyi bir hipotez;

• Eldeki gerçeklere aykırı düşmez.

• Problemle ilgili tüm verileri içerir.

• Gerçekler arasında bağlantı kurar.

• Yeni gerçekler tahmin etmemizi sağlar.

NOT

"Gölde yaşayan canlı sayısını artırmak için göl temizlenmelidir."

4. Tahminde Bulunmak:

Hipoteze dayanarak, "Eğer ............ ise ............. dır." şeklinde kurulan cüm-lelerdir.

NOT

"Eğer göl temizlenirse balık sayısı artar."

5. Kontrollü Deney Yapmak:Deneyde incelenecek olayı etkileyen faktörlerden biri değiştirilir, diğerleri sa-bit tutulur. Bu şekilde deney ve kontrol grupları oluşturulur aradaki fark kar-şılaştırılır.(Deney grubunda değişiklik yapılırken kontrol grubu üzerinde herhangi bir uy-gulama yapılmaz.)

Bağımsız Değişken:Deney grubunda bizim değiştirmiş olduğumuz değişkendir.

Bağımlı Değişken: Bağımsız değişkenden etkilenen ona bağlı olarak değişen değişkendir.

NOTKirli su içerisindeki canlılar alınır temiz su içerisine konur. Canlı gelişimi sayısı takip edilir.

Uygulayalım

1. D 2. B


3


6. Teori Kurmak:Kontrollü deneyler sonucu olumlu ise devam edilir ve hipotezin doğruluğu is-patlanırsa TEORİ oluşmuş olur.Deney sonuçları yanlış ise hipotez değiştirilir.

NOT

Teori, Kanun veya Yasa'ya dönüşmez.

ProblemBelirlenir

Gözlem veDeney Yapılır

VeriToplanır

HipotezKurulur

TahminYapılır

SonuçOlumsuz

Yeni HipotezKurulur

SonuçOlumlu

TEORİ

KontrollüDeneyler Yapılır

1. Hücresel Yapı:

Canlıların Ortak Özellikleri

Hücre, canlılık faaliyetlerini gerçekleştiren en küçük yapı birimidir.Her canlı "hücre veya hücrelerden" oluşur.

Organel ➨Hücre ➨Doku ➨Organ ➨Sistem ➨ Organizma

Tüm canlılarda Çok hücreli canlılarda1442443

14444444244444443

NOTVirüsler canlı veya cansız hücre grubuna alınmazlar. Zorunlu hücre içi parazitlerdir.

Hayvan HücresiBitki Hücresi

Hücre duvarı

Hücre zarı

Ribozom

Sitoplazma

BakteriArke Bakteri

DNA

RNA

HÜCRE

PROKARYOT HÜCRE ÖKARYOT HÜCRE

BitkiHayvan

MantarProtista

NOTCanlılar tek hücreli veya çok hücreli, ökaryot veya prokaryot yapılı olma durum-ları bakımından farklılık gösterebilir. Fakat tamamı "Hücresel yapıya" sahiptir.

1.

10°C1mg glikoz0,1 mg N

I15°C

1mg glikoz0,1 mg N

II10°C

1mg glikoz0,1 mg N

III

Yukarıda üç ayrı tüpte bakteri gelişimi iz-

lenmektedir.

Bu deney aşağıdakilerden hangisini

belirlemek için yapılmıştır?

A) Bakteri gelişimine glikozun etkisi

B) Glikoz ve N'nin birlikte verildiğinde

bakteriye etkisi

C) Sıcaklığın bakteri gelişimi ve üreme-

sine etkisi

D) N miktarının bakteri üremesindeki

dengeyi sağlama durumu

E) Bakterilerin yaşama ortamlarındaki

inorganik madde miktarının sıcaklığa

etkisi

2. I. Gözlem yapılması

II. Problemin belirlenmesi

III. Tahmin yürütülmesi

IV. Teori kurulması

V. Hipotez kurulması

Bilimsel bilginin doğrulanması süre-

cinde yukarıdaki uygulamalar hangi

sıra ile yapılmalıdır?

A) I - II - III - IV - V

B) II - I - III - V - IV

C) III - I - II - V - IV

D) II - I - V - IV - III

E) I - III - V - II - IV

Uygulayalım

1. C 2. B


4


2. Kendine Özgü Şekil:

Her canlı genlerinin de etkisiyle bulunduğu ortama adaptasyon sağlayabilmek için özgün bir yapı ve şekil geliştirilmiştir.

3. Beslenme:

Tüm canlılar besinler içerisindeki kimyasal bağ enerjisine ihtiyaç duyarlar. Bu sebeple her canlı besin almak (beslenmek) zorundadır.Beslenme farklı canlı gruplarında değişik şekillerde olabilir.

BESLENME

OTOTROF (ÜRETİCİ)Fotosentez ve kemosentez yapar.

İnorganik molekülleri organik besine dönüştürür, kendi besinlerini üretir.

Yeşil bitkiOrganik besin üretemez

dışarıdan hazır olarak alır.

Fotosentez yapabilirler, aynı zamanda hazır

organik moleküllerdenfaydalanabilirler.

HEM OTOTROFHEM HETEROTROFHETEROTROF

(TÜKETİCİ)

AlgBazı bakterilerFitoplanktonlar

HayvanlarMantarlarBazı bakteriler

Böcek Kapan BitkiÖglena

4. SolunumCanlılar, besinlerin yapısındaki kimyasal bağ enerjisini solunum ile açığa çı-

karır.

Her canlı hücre solunumla ATP üretir.

ETS’Lİ OKSİJENSİZ SOLUNUM

OKSİJENSİZ (ANAEROB)(Fermantasyon)

OKSİJENLİ (AEROB)

Etil Alkol Fermatasyonu

C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 + 2ATP

Laktik Asit Fermantasyonu

Mayalar, tohumlar, bazı bakteriler etil alkol fermantasyonu yapar.

Çizgili kas hücreleri, yoğurt bakterileri; laktikasit fermantasyonu yapar.

Hayvanlar, bitkiler ve mantarlaroksijenli solunum yapar.

C6H126O2 6CO2 + 6H2O + 32ATP

C6H12O6 2C3H6O3 + 2ATP

– Solunum çeşidi farklı olsa da her canlı hücresel solunum ile ATP üretir.

– CO2 çıkışı olmayan tek solunum çeşidi laktik asittir.

– Solunum reaksiyonlarının gerçekleştiği ortamın pH'i düşer, asitliği artar.

1. Aşağıdakilerden hangisi ökaryot hüc-

re yapısına sahip değildir?

A) Amip B) Kelebek

C) E.coli bakterisi D) Kara yosunu

E) Öglena

2. Arı At

Aslan Arkea

Aşağıdakilerden hangisi yukarıda veri-

len tablodaki canlıların ortak özellikle-

rinden biri değildir?

A) Üreme

B) Solunum yapma

C) Enerji kullanma

D) Hücrelerden oluşma

E) Heterotrof besleme

3. Aşağıda aynı beslenme şekline sahip

canlılar birlikte verilmiştir.

Seçeneklerden hangisindeki ikili yan-

lış verilmiştir?

A) Yarasa - Balina

B) Karayosunu - Çam

C) Böcek kapan bitki - Öglena

D) Mantar - İnsan

E) Çınar - Çıyan

4. Fitoplankton Karayosunu

Çekirge Çam

Soğan Tırtıl

Yukarıdakilerden kaç tanesi kendi be-

sinini üretebilir?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

Uygulayalım

1. C 2. D 3. E 4. C


5


1. "Her canlı organik yapılı birleşiklerin

yapısındaki kimyasal bağ enerjisinden

faydalanır." diyen bir bilim adamı can-

lıların hangi ortak özelliğinden bah-

setmiştir?

A) Beslenme B) Üreme

C) Solunum D) Hareket

E) Boşaltım

2. Tüm canlılar enerji elde edebilmek için solunum yaparlar.

Solunum çeşitleriyle ilgili aşağıdaki-lerden hangisi her canlıda aynı şekilde gerçekleşir?A) Solunum sonucu oluşan enerji miktarıB) Glikoz kullanılmasıC) Solunum sonunda ortamın pH'ını de-

ğiştiren maddeD) Oluşan son ürünler

E) Solunumun gerçekleştiği yer

3. I. Menekşenin yapraklarının güneşe doğru dönmesi

II. Aslanın avına doğru hareket etmesi III. Amipin ortalama konulan besin mad-

desine doğru yalancı ayaklarıyla yak-laşması

IV. Dere kenarındaki ağaçların kökleri-nin dere tarafına doğru uzaması

Yukarıda canlıların yapmış oldukları ha-reketler verilmiştir.

Bunlardan hangi ikisi aynı çeşit hare-ket sayılabilir?

A) I ve II B) I ve III

C) II ve III D) II ve IV

E) III ve IV

5. Boşaltım:Metabolik işlemler sonucu hücrelerde oluşan atık maddeler çeşitli yollarla vü-cuttan uzaklaştırılır.Boşaltım organı böbrekler, boşaltım ürünleri ise CO2, NH3(Amonyak), üre,

ürik asit olabilir.

NOT

Tek hücreliler boşaltım ürünlerini difüzyonla veya koful yardımıyla atabilirler.

NH3(Amonyak)ÜRE ÜRİK ASİT

Kuş+

Sürüngen

Kurbağa+

Memeli

Balıklar

Boşaltım ürünlerinde soldan sağa gidildikçe;✔ Zehir oranı azalır.✔ Atılması için gerekli su azalır.✔ Su kaybı azalır.

✔ Karaya uyum artar.

6. İrkilme (Duyarlılık), Hareket Etme:Bitkiler çevreden gelen uyaranlara yönelim ve ırganım hareketleriyle cevap verirken hayvanlar yer değiştirme gerçekleştirirler.

Aktif HareketYer değiştirme hareketidir. Hayvan ve bazı tek hücrelilerde görülür.

Pasif HareketDurum değiştirmedir. Bitki ve süngerler bu şekilde hareket ederler.

7. Organizasyon:Tek hücreli veya çok hücreli tüm canlılar metabolizma işlevlerini genetiklerinin elverdiği farklı düzeylerde gerçekleştirirler. Tek hücrelilerde bu durum hücre düzeyindeyken çok hücrelilerde organ veya sistem düzeyinde olabilir.

8. Homeostazi:Canlı iç ortamının sabit tutulmasıdır. Başka bir ifadeyle kararlı bir iç dengenin sağlanmasıdır. Dışarıdan gelen uyarılara türe özgü tepki göstererek iç dengelerini sabit tutar-lar. Bu şekilde yaşama ve üreme şanslarını artırırlar.

9. Üreme:Üreme ile canlılar kalıtsal bilgilerini gelecek nesillere aktararak türün devamı-nı sağlarlar. Üreme olayı ile sayısal artışın yanında çeşitlilik de sağlanabilir.

Uygulayalım

1. C 2. B 3. C


6


1. Aşağıda verilen canlılardan hangisinin

boşaltım ürünlerini uzaklaştırmak için

daha az suya ihtiyaç vardır?

A) Balina B) Kurbağa

C) Hamsi D) Serçe

E) Aslan

2. Aşağıda verilen canlıların ortak özel-

liklerinden hangisi bireyin yaşamını

devam ettirmesi için gerekli değil-

dir?

A) Homeostazi B) Beslenme

C) Üreme D) Solunum

E) Boşaltım

3. I. Vücut sıcaklığının sabit tutulması

II. Kandaki glikoz oranının belli seviye-

de olması

III. Hormonların kanda belirli oranlarda

bulunması

Yukarıda verilenlerden hangileri ho-

meostazi ile ilgilidir?

A) Yalnız I B) I ve II

C) I ve III D) II ve III

E) I, II ve III

ÜREME

EŞEYSİZ EŞEYLİ

Tek ata vardır.

Mitoz bölünmeye dayanır.

Kalıtsal çeşitlilik yoktur.

Evrime katkısı bulunmaz.

İki ata vardır.

Kalıtsal çeşitlilik vardır.

Evrime katkısı bulunur.

Mayoz bölünme ile gamet oluşturma ve döllenme ile zigot oluşumu sağlanır.

10. Büyüme ve Gelişme:

Tek hücrelilerde büyüme ve gelişme hacim artışı şeklinde gerçekleşirken, çok hücrelilerde hücre sayısı artışı şeklindedir. Bitkilerde büyüme sınırsız, hay-vanlarda türe özgü olarak sınırlı ölçüde tamamlanır.

11. Metabolizma:Hücrelerde gerçekleşen biyokimyasal değişimlerdir.Anabolizma (Özümleme, Asimilasyon, Yapım) +Katabolizma (Yadımlama, Disimilasyon, Yıkım) = METABOLİZMAANABOLİZMA > KATABOLİZMA ⇒ BÜYÜMEANABOLİZMA = KATABOLİZMA ⇒ DENGEANABOLİZMA < KATABOLİZMA ⇒ KÜÇÜLME

Bazal Metabolizma:Canlının yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan minimum enerji miktarıdır.Bazal metabolizma belirlenirken;

✔ Tüketilen oksijen miktarına,✔ Ortamın sıcaklığına (oda sıcaklığı),✔ Yemek yedikten 12 saat sonrası olmasına,✔ Bireyin tam dinlenme hâlinde olmasına,✔ Cinsiyete,✔ Yaşa ve kiloya dikkat etmek gereklidir.

NOT

Tüm bunların yanı sıra;

✔ DNA ve RNA bulundurma,

✔ Ribozom organeli,

✔ Protein ve enzim sentezi,

✔ Mutasyona uğrama,

✔ Adaptasyon,

✔ Glikoliz evresi de canlıların ortak özelliklerindendir.

Uygulayalım

1. D 2. C 3. E


1Neler Öğrendik?

7

1. Bir bölgede çevre kirliliğinin canlılar üzerideki etki-sini inceleyen bir bilim insanı, aşağıdaki basamak-ları hangi sıra ile gerçekleştirmelidir?

I. Kontrollü deney yapma

II. Hipotez kurma

III. Problemi belirleme

IV. Sonuç çıkarma

V. Teori oluşturma

A) I - II - III - IV - V B) II - I - III - IV - IV

C) III - II - I - V - IV D) III - II - I - IV - V

E) II - III - IV - I - V

2. Aşağıdakilerden hangisi canlıların ortak özellikle-rinden biri değildir?

A) Beslenme B) Boşaltım

C) Protein sentezi D) Eşeyli üreme

E) Solunum

3. Aşağıdakilerden hangisi bilimsel bilginin özellikle-rinden biri değildir?

A) Ölçülebilirlik

B) Objektiflik

C) Değişime açıklık

D) Tutarsızlık

E) Kesinlik

4. I. Her canlı hücre veya hücrelerden oluşmuştur.

II. Her canlı oksijenli solunum yapar.

III. Her canlı kendi besinini üretir.

Yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

5.

10 ml su20°C

Mor ışık

10 ml su30°C

Mor ışık

10 ml su25°C

Yeşil ışık

I II III IV10 ml su

20˚CKırmızı ışık

Ortam sıcaklığının fotosentez hızı üzerindeki etkisi-ni incelemek isteyen bir araştırmacı yukarıdaki de-ney düzeneklerinden hangilerini kullanmalıdır?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) I ve IV E) I, II ve III

6. Canlılar için;

I. Enerji üretimi

II. Fotosentez

III. Boşaltım

IV. Enzim bulundurma

olaylarından hangileri ortak gerçekleşir?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

D) I, II ve IV E) I, III ve IV


Cevaplar

Neler Öğrendik?

8

1. D 2. D 3. D 4. A 5. A 6. E 7. B 8. B 9. D 10. B 11. C

7.

IBira

mayası

IINemlitohum

IIICanlı

kelebek

IVGül

fidesi

ışık

Yukarıdaki tüplerde fenol kırmızısı bulunduğu bilin-diğine göre hangi tüplerde renk değişimi gözlenir? (Fenol kırmızısı CO2 varlığında sarı renk alır.)

A) Yalnız I B) I, II ve III C) II ve III

D) II, III ve IV E) I, III ve IV

8. Prokaryot hücre yapısına sahip bir canlı aşağıda ve-rilenlerden hangisini bir organelde gerçekleştirir?

A) Solunum

B) Protein sentezi

C) Boşaltım

D) DNA eşlenmesi

E) Enerji üretimi

9.

VeriToplama

ProbleminBelirlenmesi

Gözlem

Hipotez Tahmin

KontrollüDeney

SonuçOlumsuz

SonuçOlumlu

I

II

III IV

VI

V

Yukarıda verilen bilimsel yöntem basamakları izle-nerek bir çalışma yapıldığında sonuç olumsuz olur-sa hangi basamağa geri dönülmelidir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

10. "Fotosentez yapan canlıların tamamı kloroplast bulun-durur." hipotezini kuran bir bilim insanı bazı fotosentetik bakterileri incelediğinde kloroplast bulundurmadıklarını görmüştür.

Bu bilim insanı bu aşamadan sonra ilk olarak aşağı-dakilerden hangisini yapmalıdır?

A) Kontrollü deney

B) Yeni hipotez kurmak

C) Nicel gözlemler yapmak

D) Teori oluşturmak

E) Yeni veriler toplamak

11. Aşağıdaki canlılardan hangisinin beslenme şekli di-ğerlerinden farklıdır?

A) FareB) BalinaC) Kara yosunuD) ArıE) Penguen



BiyolojiDers Föyü


1

MF - 02

1. Aşağıdakilerden hangisi inorganik ya-

pılı değildir?

A) Karbondioksit

B) Su

C) Vitamin

D) Tuz

E) Kalsiyum

2. Aşağıdaki moleküllerden hangisi dü-

zenleyici olarak görev almaz?

A) Protein

B) Karbonhidrat

C) Enzim

D) Vitamin

E) Mineral

Canlıların Yapısında Bulunan Bileşikler

SuMineralAsitBazTuz

Karbonhidratlar

Yağlar

Proteinler

Enzimler

Hormonlar

Nükleik asitler

Vitaminler

•

•

•

•

•

•

•

TEMEL BİLEŞENLER

A. İNORGANİK YAPILI OLANLAR B. ORGANİK YAPILI OLANLAR

Küçük moleküllerdir.Enerji vermezler.Hücre zarından doğrudan geçerler.

Yapıcı Onarıcı Bileşikler

Protein

Yağ

Karbonhidrat

Mineral

Su

Enerji Verici Bileşikler Karbonhidrat

Yağ

Protein

Düzenleyiciler

Protein

Enzim

Su

Mineral

Vitamin

Yapıya Katılma Oranları Protein > Yağ > Karbonhidrat

Uygulayalım

1. C 2. B

02_BİYO_AYT_FOY_02_y.indd 1 17.08.2018 14:50

2


1. I. Düzenleyici olma

II. Fotosentezde kullanılma

III. Vücut sıcaklığını düzenleme

IV. Enzimlerin çalışmasını sağlama

Suyun yukarıda verilen özelliklerin-

den hangileri her canlı organizmada

ortak olarak görülmez?

A) I ve II B) II ve III

C) II ve IV D) III ve IV

E) I, III ve IV

2. Tüm canlılar tarafından dışarıdan hazır

olarak alınan inorganik maddeler bitki-

sel bir hücrede aşağıdakilerden hangi-

leri sırasında kullanılır?

I. Fotosentez

II. Oksijenli solunum

III. Sindirim



E) I, II ve III

Enerji Eldesinde Kullanım Sırası Karbonhidrat > Yağ > Protein

Eneriji Verme Miktarı Yağ > Protein > Karbonhidrat

� A) İNORGANİK MADDELER Yapılarında tek C (karbon) bulunduran veya hiç bulundurmayan madde-

lerdir.

NOT

H2O, CO2, NaCl, O2 .....

İnorganik Maddeler

Hidrolize uğramazlar.

Hücre zarından doğrudan geçerler.

Küçük moleküllerdir.

Tüm canlılar dışarıdan hazır olarak almak zorundadır.

Yapıcı - onarıcı ve düzenleyici olarak görev alırlar.

� 1) SU (H2O)

Tüm canlıların yaşamlarını devam ettirebilmesi için gerekli ve önemli bir bile-

şiktir.

Suyun özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Çok iyi bir çözücüdür.

• Ototrof canlılar fotosentez reaksiyonları için kullanır.

• Enzimlerin çalışması için gereklidir.

• Canlı vücudunda taşıyıcı olarak görev alır.

• Düzenleyicidir.

• Yapıya katılır.

• Sindirim (hidroliz) ve boşaltım için gereklidir.

• Kararlı bir yapıya sahiptir, öz ısısı yüksektir.

• Vücut sıcaklığını düzenler.

• Adhezyon (farklı maddeler arasındaki çekim) ve kohezyon (aynı cins mo-

leküller arasındaki çekim) kuvveti bulunur.

• Yüzey gerilimi vardır.

• İletkendir.

• Katı, sıvı ve gaz hâlde bulunabilir.

Uygulayalım

1. B 2. E


3


2) MİNERALLER

• Tüm canlılar dışarıdan hazır alır.

• Düzenleyicidirler.

• Yapıcı - onarıcı olarak görev alırlar.

• Enzimlerin yapısına KOFAKTÖR olarak katılırlar.

• Tüm mineraller kendilerine özgü reaksiyonlarda görev alırlar.

• Sitoplazmada ozmotik dengenin kurulmasını sağlarlar.

Canlı vücudu için önemli olan mineraller aşağıda belirtilmiştir:

Demir (Fe) Kanda hemoglobin molekülünün yapısına katılır.

Kalsiyum (Ca) Kemik ve diş yapısına katılır, kas kasılması ve kanın pıhtılaşmasında görevlidir.

Fosfor (P) DNA, RNA ve ATP'nin yapısına katılır.

Sodyum (Na), Potasyum (K) Sinirsel iletimin gerçekleşmesini sağlarlar.

Magnezyum (Mg) Fotosentez için gerekli olan klorofilin yapısına katılır.

İyot (I) Tiroit bezinin salgıladığı Tiroksin hormonunun yapısına katılır.

Azot (N) Protein ve nükleik asitlerin yapısına katılır.

3) ASİTLER✔ Sulu çözeltilerine H+ iyonu verirler.

✔ Tatları ekşidir.

✔ pH metrede 0-7 arasında yer alırlar.

✔ Turnusol kâğıdını kırmızıya çevirirler.

4) BAZLAR✔ Sulu çözeltilerine OH– iyonu verirler.

✔ Tatları acıdır.

✔ pH metrede 7-14 arasında yer alırlar.

✔ Turnusol kâğıdını maviye çevirirler.

1. Minerallerle ilgili aşağıda verilen bilgi-

lerden hangisi doğru değildir?

A) Düzenleyicidirler.

B) Her mineral farklı reaksiyonlarda gö-

rev alır.

C) Koenzim olarak görev alırlar.

D) Yapıcı - onarıcıdırlar.

E) Her canlı dışarıdan hazır olarak alır.

2. I. Sulu çözeltilerine H+ iyonu verirler.

II. Tatları ekşidir.

III. pH asitlik artar.

IV. Turnusol kâğıdını maviye çevirirler.

Yukarıdaki ifadelerden hangileri asit-

ler için doğrudur?


C) I ve III D) I ve IV

E) I, II ve IV

Uygulayalım

1. C 2. B


4


5) TUZLAR • Asit + Baz → Tuz + H2O şeklinde oluşurlar. • Nötr (pH = 7) moleküllerdir. • Suda çözünür ve osmotik basınç oluştururlar.

B) ORGANİK YAPILI BİLEŞİKLER Yapılarında bir veya daha fazla karbon (C) bulunduran O2'li solunum reak-

siyonlarında yıkıldıklarında CO2, H2O gibi maddeler oluşturan moleküllerdir. Ototrof canlılar tarafından üretilirler.

NOT

Bazı istisnalar dışında tamamında C, H, O bulunur.

1) KARBONHİDRATLAR

• Yapılarında C, H, O bulunur. Genel formüller CnH2nOn şeklindedir.

• Canlıların en önemli enerji kaynağıdır.

• DNA, RNA ve ATP yapısına katılırlar.

• Suda kolay çözünürler.

Karbonhidratlar şeker moleküllerinin sayısına göre üç gruba ayrılırlar.

KARBONHİDRATLAR

A. MONOSAKKARİTLER (TEK ŞEKER)

Triozlar (3C’lu)

Tetrozlar (4C’lu)

Pentozlar (5C’lu)

Heksozlar (6C’lu)

B. DİSAKKARİTLER (İKİ ŞEKER)

Maltoz

Sükroz

Laktoz

C. POLİSAKKARİTLER (ÇOK ŞEKER)

Nişasta

BİTKİSEL

HAYVANSAL

Selüloz

Glikojen

Kitin

A) MONOSAKKARİTLER

✔ Canlılar tarafından hücreler arasında taşınabilirler.

✔ Hidroliz (sindirim) edilmezler.

✔ Karbonhidratların en küçük yapı birimidir.

✔ Biyolojik olarak en çok kullanılanları 3C'lu, 5C'lu ve 6C'lu olanlarıdır.

3C'lu Triozlar

Pirüvik asit; solunum reaksiyonlarının ilk evresi olan glikoliz basamağının so-

nunda oluşan moleküldür.

1. Aşağıdaki moleküllerden hangisi poli-

mer yapılı bir karbonhidrat değildir?

A) Nişasta

B) Glikoz

C) Glikojen

D) Kitin

E) Selüloz

2. I. Selüloz

II. Glikojen

III. Kitin

IV. Glikoz

Yukarıda verilen hangi iki molekül aynı

hücre içerisinde birlikte bulunamaz?


C) I ve IV D) II ve IV

E) III ve IV

Uygulayalım

1. B 2. A


5


1. Her canlı hücre içerisinde DNA, RNA ve

ATP molekülleri sentezlenir. Bu molekül-

lerin yapısında 5C'lu karbonhidrat mole-

külleri yer alır.

I. DNA

II. RNA

III. ATP

Yukarıdaki moleküllerden hangileri-

nin yapısındaki karbonhidratlar ben-

zer yapıdadır?


C) II ve III D) I, II ve III

E) Hepsi farklıdır.

2. Aşağıdaki moleküllerden hangisi hid-

roliz edilemez?

A) Sükroz

B) DNA

C) Laktoz

D) Galaktoz

E) Maltoz

5C'lu Pentozlar

Riboz (C5H10O5) ⇒RNA ve ATP moleküllerinin yapısına katılırlar.

Deoksiriboz (C5H10O4) ⇒DNA molekülünün yapısına katılır.

Oksijen sayısı Riboz'dan azdır.

Enerji vermezler.

6C'lu Heksozlar

Glikoz ✰ Suda osmotik basınç oluştururlar.

✰ Ototrof canlılar tarafından üretilirler.

✰ Hayvanlar yedikleri besinlerden alırlar.

✰ Kandaki seviyesinin artması diyabet hastalığına yol açar.

Fruktoz ✰ Meyve şekeridir.

✰ Sükrozun yapısına katılır.

Galaktoz ⇒✰ Hayvansal monosakkarittir.

✰ Laktozun yapısına katılır.

B) DİSAKKARİTLER

İki 6C'lu monosakkaritin bir araya gelmesi ve bir molekül su çıkarması ile olu-

şurlar.

Monosakkarit + Monosakkarit Dehidrasyon

Hidroliz Disakkarit + H2O

Başlıcaları; maltoz, sükroz (sakkaroz), laktozdur.

Dehidrasyon

Küçük moleküllerin büyük molekülleri oluşturmak için birleşirken su açığa çı-

karmasıdır.

Hidroliz

Büyük moleküllerin su katılarak yapı birimlerine ayrışmasıdır.

Glikoz + Glikoz Maltoz + H2O (Arpa şekeri)

Glikoz + Fruktoz Sükroz (Sakkaroz) + H2O (Çay şekeri)

Glikoz + Galaktoz Laktoz + H2O (Süt şekeri)

NOT

Maltoz ve sükroz bitkisel, laktoz hayvansal disakkarittir.

Monosakkaritler arasında kurulan bağa "GLİKOZİT BAĞI" denir.

Uygulayalım

1. C 2. D


6


1. Glikoz + Glikoz X + H2O

Glikoz + Y Sükroz + H2O

Z + Galaktoz Laktoz + T

Yukarıdaki X, Y, Z ve T harfleri yerine

gelecek molekülleri yazınız.

2. Aşağıda verilen moleküllerden han-

gisinin yapısında glikozit bağı bulun-

maz?

A) Maltoz

B) Glikoz

C) Selüloz

D) Glikojen

E) Sükroz

C) POLİSAKKARİTLER

Çok sayıda monosakkaritin su çıkararak birleşmesiyle oluşurlar. n sayıda mo-

nosakkarit birleşirken n–1 sayıda su çıkar.

Başlıcaları; nişasta, selüloz, glikojen, kitindir.

n (glikoz) Polisakkarit + (n – 1) H2O

Nişasta Bitkilerde bulunan depo polisakkarittir.

Amilaz enzimi ile sindirilirler.

Osmotik basınç yaratmazlar.

Kök, gövde ve meyvede depolanırlar.

Selüloz Bitkilerde hücre çeperinin yapısına katılırlar.

Hayvan ve insanlarda selüloz sindiren enzim bulunmaz.

Bağırsaklarında bulunan bazı bakteriler selüloz sindirimine

yardımcı olur.

Glikojen Hayvanlar, bakteriler ve mantarlarda depo polisakkaritlerdir.

Karaciğer ve kaslarda depo edilebilirler.

Kitin Azot içeren tek karbonhidrattır.

Hayvanlarda yapısal polisakkarittir.

Böceklerde dış iskelet yapısına katılır.

Mantar çeper yapısına katılır.

Uygulayalım

1. X = Maltoz

Y = Fruktoz

Z = Glikoz

T = H2O

2. B


1Neler Öğrendik?

7

1. I. Vitamin

II. Asit

III. H2O

Yukarıda verilen moleküllerden hangileri inorganik yapılıdır?



2. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur?

A) İnorganik moleküller iyon hâlinde bulunabilirler.

B) Su enerji verici olarak kullanılabilir.

C) Organik moleküllerin tamamı hücre zarından doğru-dan geçer.

D) Vitaminler inorganik yapılıdır.

E) Metabolik reaksiyonlar için su bulunmak zorundadır.

3. Su ile ilgili olarak;

I. Metabolik reaksiyonlar için uygun ortam oluşturur.

II. Katı, sıvı ve gaz hâlde bulunabilir.

III. Hücreler arasında madde alışverişinde görev alır.

ifadelerinden hangileri doğrudur?



4. "Küçük moleküllerin büyük molekülleri oluşturmak için birleşirken su açığa çıkarmasıdır." şeklinde verilen ta-nım aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Solunum

B) Hidroliz

C) Dehidrasyon

D) Ototrof

E) Homeostazi

5.

t

Glikoz Fruktoz

t

Galaktoz

t

Bir hayvan hücresindeki bazı moleküllerin zamana bağ-lı değişimi yukarıda verilmiştir.

Buna göre;

I. Glikojen

II. Maltoz

III. Selüloz

IV. Laktoz

moleküllerinden hangilerinin miktarı artıyor olabilir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) I, II ve III E) I, II ve IV


Cevaplar

Neler Öğrendik?

8

1. D 2. A 3. E 4. C 5. B 6. C 7. B 8. D 9. D 10. B 11. A

6. Galaktoz Nişasta Laktoz

Glikoz Sakkaroz Glikojen

1

4

2

5

3

6

Yukarıdaki tabloda verilen moleküllerden hangileri yapısında tek çeşit monomer bulunduran polimer moleküllerdir?

A) 1 ve 5 B) 3 ve 5 C) 2 ve 6

D) 2, 4 ve 6 E) 1, 2, 5 ve 6

7. – Kemiklerin yapısına katılır.

– Hemoglobin molekülünün yapısına katılır.

– Nükleik asitlerin yapısında bulunur.

– Klorofil molekülünün merkez atomudur.

Yukarıda bazı inorganik maddelerin özellikleri verilmiştir.

Aşağıdaki inorganik maddelerden hangisine ait bil-gi verilmemiştir?

A) Demir B) İyot C) Kalsiyum

D) Magnezyum E) Fosfor

8. Su ile ilgili verilen ifadelerden hangisi doğru değil-dir?

A) İyi bir çözücüdür.

B) Yapıya katılır.

C) Taşımada kullanılır.

D) Enerji vericidir.

E) Düzenleyicidir.

9. I. Peptit bağı bulundurur.

II. Monomerleri glikozdur.

III. Birincil enerji kaynağı olarak kullanılır.

Karbonhidratlarla ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?



10. Bir ortamda 600 Glikoz, 200 Fruktoz, 100 Galaktoz bu-lunmaktadır.

Buna göre uygun ortam koşulları sağlandığında oluşabilecek disakkarit sayıları ve çeşitleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?

Maltoz Sükroz Laktoz

A) 300 150 100

B) 150 200 100

C) 150 150 150

D) 100 200 150

E) 300 200 100

11. Riboz Glikoz Sakkaroz

Kitin Pirüvik asit Glikojen

1

4

2

5

3

6

Yukarıdakilerden hangileri monosakkarittir?

A) 1, 2 ve 5 B) 1, 3 ve 4 C) 2, 3 ve 5

D) 2, 3, 5 ve 6 E) 1, 2, 5 ve 6



BiyolojiDers Föyü


1

MF - 03

1. I. Göçmen kuşlar tarafından depo edilme

II. Kutuplarda yaşayan hayvanların de-rilerinde kalın bir tabaka hâlinde bu-lunma

III. Polimer yapıda olma

IV. 2. sırada enerji verici olarak kulla-nılma

Yukarıda yağların bazı özellikleri veril-miştir. Bu özelliklerden hangileri yağ-ların izolasyon sağlama özelliğine da-yanır?


C) II ve III D) II ve IV

E) II, III ve IV

2. Yağ moleküllerinin birbirinden fark-lı olmasını yapılarında bulunan hangi monomerlerin farklı çeşitlerde olması sağlar?

2) Yağlar (Lipidler)

Canlıların Yapısında Bulunan Bileşikler

• Bileşimlerinde C, H, O bulunur.

• Polimer yapılı değildir.

• Hafif moleküllerdir. (H > O)

• Karbonhidratlardan sonra ikinci sıralı enerji kaynağıdır.

• Yapıcı - onarıcı olarak görev alırlar.

• Karbonhidratlara oranla daha fazla enerji verirler.

• Parçalandıklarında çok sayıda metabolik su oluştururlar.

• Göçmen kuşlar ve kurak bölgedeki hayvanlar yağ depolayarak su ve enerji

ihtiyaçlarını karşılarlar.

• Kutuplarda yaşayan hayvanların derilerinin altında kalın yağ tabakası bulunur.

İzolasyonu sağlar ve bu hayvanları soğuktan korurlar.

• Karbonhidratlarla birleşip glikolipid, proteinlerle birleşip lipoproteinleri oluştu-

rurlar.

• Monomerleri (yapı taşı) yağ asidi ve gliseroldür.

• Yağ asitleri ve gliserol arasında "ester" bağı kurulur.

• Suda çözünmez, organik çözücülerde çözünürler.

Nötral Yağ (Trigliserit)

Yağ Çeşitleri

Depo yağ molekülüdür.

3 Yağ Asidi + 1 Gliserol → Nötral yağ + 3H2O

Yağ moleküllerinin birbirinden farklı olması bulundurdukları yağ asidi çeşidin-

den kaynaklanır.

NOT

Hayvanlar yağ asitlerinin bir kısmını üretemezler, dışarıdan hazır almak zorun-

dadırlar. Bunlara "ESANSİYEL (TEMEL) YAĞ ASİTLERİ" denir.

Uygulayalım

1. A 2. Yağ asitleri


2


1. I. Hücre zarının yapısına katılma

II. Sinir hücrelerinde yalıtım sağlama

III. Zar geçirgenliğini artırma

Yukarıda verilen özelliklerden hangi-

leri steroidler için söylenebilir?



E) I, II ve III

2. C atomları arasında tekli bağlar bulu-

nan yağ asitleriyle ilgili;

I. Oda sıcaklığında sıvıdır.

II. Damar tıkanıklığına sebep olabilir.

III. Hayvansaldırlar.

ifadelerinden hangileri söylenebilir?



E) I, II ve III

Steroitler

✔ Eşeysel hormonların ve D vitamininin yapısına katılırlar.

✔ Hücre zarının geçirgenliği ve dayanıklılığını artırırlar.

✔ Sinir hücrelerinde yalıtım sağlarlar.

✔ Kolesterol hayvansal hücrelerde hücre zarının yapısına katılan bir çeşit stero-

iddir. Bitkisel hücrelerde bulunmaz.

NOT

Yağların karbonhidratlardan daha fazla enerji vermesine rağmen 2. sırada en-

erji verici olarak kullanılmaları yapılarında oksijenin az olması ve yıkımlarının

zor olmasındandır.

Fosfolipitler

✔ Hücre zarının yapısında çift sıra hâlinde bulunurlar. Protein ve karbonhidratlar-

la birlikte hücre zarını oluştururlar.

✔ Bir gliserol ve iki yağ asidinden oluşurlar. Bunlara ek olarak gliserole bağlı bir

de fosfat grubu vardır.

✔ Fosfat grubu suda çözünür (Hidrofilik) yağ asitleri suda çözünmez. (Hidro-

fobik)

Fosfat Grubu (Hidrofilik) Baş

Yağ asitleri (Hidrofobik) Kuyruk

Doymuş Yağ Asitleri

✔ C atomları arasında tekli bağ bulunur.

✔ Tüm C atomları H'e doymuştur.

✔ Yıkımları zordur.

✔ Oda sıcaklığında katıdırlar.

✔ Hayvansal kaynaklıdırlar. (Tereyağı, kuyruk yağı)

H – C – C – C – C – C – C – C – C – C – C – C – C – C – C – C – C

H H H H H H H H H H H H H H H O

OHH – H – H – H – H – H – H – H – H – H – H – H – H – H – H

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı ıı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

(PALMİTİK ASİT)

Uygulayalım

1. D 2. D


3


Doymamış Yağ Asitleri

✔ C atomları arasında çiftli bağ bulunabilir.

✔ Bazı C atomları H'ye doymamıştır.

✔ Yıkımları doymuş yağlara oranla kolaydır.

✔ Oda sıcaklığında sıvıdırlar.

✔ Bitkisel kaynaklı yağlardır. (Soya yağı, zeytinyağı ...)

H – C – C – C – C – C – C – C – C – C = C – C – C – C – C – C – C – C – C

H H H H H H H H H H H H H H H H H

H – H – H – H – H – H – H – H H – H – H – H – H – H – H

ı

ı

ıı

ı

ı

ı

ı

ı

ıO

OH

ıı

ıı

ı

ı

ı

ı

ı ı

ı ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı

ı ı

ı ı

ı

(OLEİK ASİT)

Margarinler

✔ Doymamış yağ asitlerinin yüksek basınç altında hidrojene doyurulmuş hâ-

lidir.

3. Proteinler

✔ Yapılarında C, H, O'nun yanı sıra N bulundururlar. Bazıları S ve P de bulundu-

rabilir.

✔ Yapıcı onarıcıdırlar.

✔ Canlının temel yapı maddesidir.

✔ Kas'ın kasılması, kanın pıhtılaşması ve O2 taşınması gibi metabolik işlevleri

bulunur.

✔ Hormonların büyük kısmı ve enzimler protein yapılıdır.

✔ O2 ve CO2 taşıyan Hemoglobin'in yapısına katılırlar.

✔ Enerji kaynağı olarak pek kullanılmazlar, eğer kullanılırsa NH3 oluşumu göz-

lenir.

✔ Karbonhidrat ve yağlardan sonra 3. sıralı enerji kaynağıdır.

Canlı vücudundaki proteinler sindirilmeye başlanırsa ilk olarak eşeysel olanlar

sindirilir.

✔ Proteinler sıcaklık, radyasyon, ağır metaller, elektrik akımı ve kuvvetli asitlere

karşı dayanıksızdır.

NOT

Proteinlerin çok yüksek sıcaklıkta üç boyutlu yapıları bozulur ve "DENATÜRE"

olurlar, işlev göremezler. Geri dönüşü yoktur. Sıfır °C'nin altında yine işlev

göremezler fakat sıcaklık normale döndüğünde çalışmaya devam edebilirler.

Proteinlerin monomerleri (yapıtaşı) aminoasitlerdir.

1.

Besin

Bir gr’ının verdiği enerji

XY

Z

Yukarıda bazı organik moleküllerin

eşit miktarlarının verdiği enerji mik-

tarları grafikte gösterilmiştir. Bu mole-

küllerle ilgili aşağıdakilerden hangisi

doğru değildir?

A) Y hücrede en çok bulunan organik

moleküldür.

B) Z ilk sırada enerji verici olarak kulla-

nılır.

C) X en az enerji veren moleküldür.

D) Y enzimlerin yapısına katılır.

E) Glikoz Z molekülünün yapıtaşıdır.

2. Aşağıdaki moleküllerden hangisi so-

lunumla parçalandığında ortamda N

miktarı artar?

A) Glikojen B) Protein

C) Nişasta D) Glikoz

E) Selüloz

Uygulayalım

1. C 2. B


4


Aminoasitlerin Yapısı

✔ Bir amino asit merkezde tek Karbon (C) atomuna bağlı bir Karboksil grup

(COOH), bir Amino grup (NH2), bir Hidrojen (H) ve Değişken grup (R) olarak

adlandırılan alkil grubundan oluşur.

✔ Her aminoasitteki R grubu aminoasitin çeşidini belirler.

H O

AminoGrubu

KarboksilGrubu

N C CH OH

ı

ıı ı ııı

NH2 grubu aminoasite baz, COOH grubu ise asit özellik kazandırır. Bu yüzden

aminoasitler asit ortamda baz, baz ortamda asidik yani "AMFOTERİK" özellik

gösterirler.

Aminoasitlerin arasında kurulan bağ'a "PEPTİT" bağı, bu reaksiyonların ger-

çekleşmesine de "PEPTİTLEŞME" denir.

Peptit bağı ilk aminoasitin COOH grubu ile ikinci aminoasitin NH2 grubu

arasında 1 mol su açığa çıkması ile kurulur. 2 aminoasit "Dipeptit", 3 ami-

noasit "Tripeptit" çok sayıda aminoasit "Pepton", "Polipeptit" ve "Protein"i

oluşturur.

NOT

20 çeşit temel aminoasit vardır. Bunların tamamı bitkiler tarafından sentezlenir.

Hayvanlar 12 tanesini sentezleyebilir 8 tanesini dışarıdan almak zorundadır,

bunlara "temel" (esensiyel) aminoasitler denir.

✔ Peptitleşme reaksiyonları dehidrasyon sentezi'dir. Birleşen aminoasit sayısı-

nın bir eksiği kadar su açığa çıkarırlar.

• Aminoasit + Aminoasit Hidroliz

Dehidrasyon Dipeptit + H2O

• Aminoasit + Aminoasit + Aminoasit Tripeptit + 2H2O

• n(Aminoasit) Pepton + (n – 1) H2O

• n(Aminoasit) Protein + (n – 1) H2O

1. I. Protein

II. Glikojen

III. Nişasta

Yukarıda verilenlerden hangileri bit-

ki ve mantar hücresinde ortak olarak

sentezlenebilir?



E) I, II ve III

2. Bir aminoasitin yapısında bulunan aşağıdaki gruplardan hangileri ami-noasitlerin birbirinden farklı olmasını sağlar?

I. Karboksil

II. Radikal

III. Amino

A) Yalnız I B) Yalnız II

C) Yalnız III D) I ve II

E) I ve III

Uygulayalım

1. A 2. B


5


1. Aşağıda bazı metabolik reaksiyonlar şe-matize edilmiştir.

Buna göre, X, Y ve Z ile gösterilen yer-leri uygun şekilde doldurunuz.

(a.a ⇒ Aminoasit) n(y) Pepton + (n–1) + x Z n(a.a) Polipeptit + (n–1)H2O T

2. I. Nişasta

II. Protein

III. Aminoasit

IV. Dipeptit

Yukarıdaki moleküllerden hangileri-

nin yapısında peptit bağı bulunmaz?

A) Yalnız I B) I ve III


E) II, III ve IV

1442443

144444442444444443

H

HH

H+

+

R1

R1 R2

R2

H

H

H2O

H

H

O

O O

ON

N N

NC

C C

CC

C C

CH

H

HOH OH

OH

H2O

ıı

ı

ı ı

ı

ı

ı

ııı ı

ııı ı ı

ı

ı

ı ı ı

ı

ı

ı ı

ı

ıı ı

ııı ı

ı Dehidrasyon

PEPTİT BAĞI

DİPEPTİT

Yukarıda şematize edilen peptitleşme reaksiyonları her canlıda aynı şekilde

gerçekleştirilir.

Proteinlerin birbirinden farklı özellikte olması aminoasitlerin;

✔ Sayısına,

✔ Diziliş sırasına,

✔ Çeşidine ve canlının genetik diziliminde bağlıdır.

Kan, doku ve organ nakillerinde bireylerdeki protein benzerliğine bakılır. Pro-

tein benzerliği arttıkça akrabalık artar.

Bu nakiller sırasında çökelme fazla ise benzerlik ve akrabalık azdır.

1. Temel Proteinler

3) Protein Çeşitleri

• Fibrinojen ⇒ Kanın pıhtılaşmasında görevlidir.

• Globülin ⇒ Hemoglobin yapısı ve bağışıklıkta görevlidir.

• Albümin ⇒ Kanın ozmotik basıncını artırır.

• Keratin ⇒ Tırnak, saç, boynuz yapısına katılır.

• Aktin ve Miyozin ⇒ Kasın kasılıp gevşemesinde görev alırlar.

Uygulayalım

2. B

X = H2O Y = Aminoasit

Z = Dehidrasyon T = Hidroliz

1.


6


1. I. Enzim

II. Hemoglobin

III. DNA

IV. Kromozom

Yukarıdakilerden hangilerinin yapı-

sında protein bulunmaz?


C) Yalnız III D) III ve IV

E) I, III ve IV

2.

Nişasta+

Enzim0°C

I II IIIMaltoz

+Enzim25°C

Yağ+

Enzim65°C

Yukarıdaki tüpler içerisinde bazı or-

ganik maddeler ve bu maddeleri mo-

nomerlerine parçalayan enzimler bu-

lunmaktadır. Bir süre beklendikten

sonra hangi kaplarda monomer göz-

lenmez?A) Yalnız I B) I ve IIC) Yalnız III D) I ve III E) II ve III

2. Bileşik Proteinler

• Lipoproteinler

⇒ Hücre zarında lipidlerle birleşik hâlde bulunan proteinlerdir.

• Glikoproteinler

⇒ Hücre zarında karbonhidratlarla birlikte bulunan proteinlerdir.

✔ Hormonların tanınmasını,

✔ Hücrenin özgüllüğünü,

✔ Madde alışverişini sağlarlar.

Proteinlerin Canlılardaki İşlevleri

✔ Karbonhidrat ve yağların tükenmesi hâlinde enerji verirler.

✔ Glikoproteinleri oluşturarak hücrelerin birbirlerini tanımasını sağlarlar.

✔ Kanın pıhtılaşmasında görevli maddelerin yapısını oluşturur.

✔ Kanda CO2 ve O2 taşıyan molekülün yapısına katılır.

✔ Bağışıklık maddelerini (Antikor) oluşturur.

✔ Enzim ve birçok hormon yapısına katılır.

✔ Hücre zarı, kromozom ve bazı organellerin yapısına katılır.

✔ Kasın kasılmasını sağlayan aktın ve miyozin iplikleri ile hareketi sağlar.

NOT

DNA ve RNA yapısında protein bulunmaz. Kromozomlarda bulunur.

Uygulayalım

1. C 2. D


1Neler Öğrendik?

7

1. Aşağıdakilerden hangisi monomer değildir?

A) Gliserol

B) Aminoasit

C) Maltoz

D) Glikoz

E) Yağ asidi

2. X

Z

3

1 2 3 4

6

9

12

Y

Yukarıdaki grafikte X ve Y maddelerinin birleşme-siyle Z molekülü oluşmuştur. Z aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Maltoz

B) Protein

C) Glikojen

D) Trigliserit

E) Kitin

3. I. Protein

II. Nişasta

III. Nötral yağ

IV. Maltoz

Yukarıda verilenlerden hangileri birden fazla çeşit monomer bulundurur?

A) I ve II B) II ve III C) I ve III

D) II ve IV E) III ve IV

4. 350 aminoasit bulunduran bir proteinin yapısında en çok kaç çeşit aminoasit bulunur?

A) 349 B) 175 C) 50

D) 20 E) 2

5. 3 Yağ asidi + 1X → Trigliserit + 3Y

X ve Y ile gösterilen moleküller hangi seçenekte doğru verilmiştir?

X Y

A) Glikojen H2O

B) Gliserol H2O

C) H2O Gliserol

D) Aminoasit Glikoz

E) Glikoz Glikojen

6. Aşağıdakilerden hangileri dehidrasyon tepkimeleri-ne örnek olarak verilebilir?

I. Protein sentezi

II. Fotosentez

III. Solunum




Cevaplar

Neler Öğrendik?

8

1. C 2. D 3. C 4. D 5. B 6. A 7. C 8. A 9. E 10. B 11. D

7. Aşağıdaki moleküllerden hangisi hücre zarının ya-pısında bulunur?

A) D vitamini

B) Nişasta

C) Fosfolipid

D) H2O

E) Fruktoz

8. Hayvansal bir hücre içerisinde polimer bir molekü-lün hidrolizi sırasında ortam pH'ının düştüğü bilin-diğine göre hidroliz edilen bu molekül aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Homoglobin

B) Glikojen

C) Nişasta

D) Maltoz

E) Kitin

9. Organik moleküllerin enerji üretiminde kullanılma sırası hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) Yağ > Protein > Karbonhidrat

B) Karbonhidrat > Protein > Yağ

C) Yağ > Karbonhidrat = Protein

D) Yağ > Karbonhidrat > Protein

E) Karbonhidrat > Yağ > Protein

10.

Maltoz

Nişasta

Trigliserit

Yukarıda verilen şekilde bir tüp içerisinde aynı sayıda bulunan moleküller verilmiştir. Bu moleküllerin tamamı-nın hidrolizini sağlayacak enzimler tüp içerisine konulup bir süre bekleniyor.

Son durumda kap içerisinde en çok hangi molekü-lün birikmesi beklenir?

A) Gliserol B) Glikoz C) Glikojen

D) Yağ Asidi E) Laktoz

11. X + Glikoz Maltoz + H2O

Gliserol + Y Trigliserit + 3H2O

Glikoz + Z Laktoz + H2O

Yukarıda verilen tepkimelerde X, Y ve Z molekülleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?

X Y Z

A) Yağ Asidi Glikoz Glikoz

B) Glikoz Galaktoz Yağ asidi

C) Galaktoz Glikoz Yağ asidi

D) Glikoz Yağ asidi Galaktoz

E) Galaktoz Yağ asidi Glikoz



BiyolojiDers Föyü


1

MF - 04

1. I. B vitamini

II. A vitamini

III. C vitamini

IV. D vitamini

Yukarıdaki vitaminlerden hangileri

hücre zarından daha kolay geçer?



E) III ve IV

2. Vitaminlerle ilgili verilen aşağıdaki ifa-

delerden hangisi doğru değildir?

A) Hücrezarındandoğrudangeçerler.

B) Tamamıhidrolizedilir.

C) Enerjivermezler.

D) Koenzimolarakkullanılabilirler.

E) Düzenleyicidirler.

Vitaminler

Bitkihücreleritarafındansentezlenenorganikmoleküllerdir.Hayvanlardavita-

minsentezleyecekgenbulunmaz,dışarıdanalmakzorundadırlar.

NOT

HayvanlarınbağırsaklarındabulunanbazıbakterilerBveKvitaminiüretirler.

Vitaminler;✔ Sindirilmedenkanageçerler.(Hidrolizedilmezler.)✔ Enerjivericiolarakkullanılmazlar.✔ Düzenleyicidirler.✔ Enzimyapısında"Koenzim"olarakgörevalırlar.✔ Eksiklikleriveyafazlalıklarıdurumundaçeşitliaksaklıklarasebebiyetverirler.

VİTAMİNLER

YAĞDA ERİYENLERA, D, E, K vitaminleriFazlası vücutta depo edilir.Eksikliklerinde görülen hasta-lıklar geç ortaya çıkar.

SUDA ERİYENLERB ve C vitaminleridir.Fazlası vücutta depo edilmez.Eksikliklerinde meydana gele-cek hastalıklar çabuk ortaya çıkar.

A Vitamini✔ Büyümevegelişmeyisağlar.✔ Vücuduenfeksiyonlarakarşıkorur.✔ Eksikliğindegecekörlüğügözlenebilir.✔ Balıkyağı,havuç,süt,peynirveyumurtasarısındabulunur.

D Vitamini✔ VücuttaCa/Pdengesinikorur.✔ Kemikvedişlerinnormalgelişiminisağlar.✔ GüneşışığındakiultraviyoleışınlarderialtındakiyağlarınbirkısmınıDvitami-

ninedönüştürür.✔ Eksikliğinderaşitizmgörülebilir.✔ Süt,peynir,balıkyağıvetereyağındabulunur.

Uygulayalım

1. D 2. B

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 1 17.08.2018 14:52

2


1. I. Cildinyenilenmesineyardımcıolur.

II. Eksikliğindekansızlıkgörülür.

III. Kanınpıhtılaşmasındagörevalır.

IV. Bağışıklıksisteminigüçlendirir.

Yukarıda hangi vitaminle ilgili bilgi ve-

rilmemiştir?

A) E vitamini B) B vitamini

C) A vitamini D) C vitamini

E) K vitamini

2. Aşağıda verilen vitaminlerden hangi-

sinin eksikliği diğerlerine göre daha

erken anlaşılır?

A) A vitamini B) K vitamini

C) E vitamini D) D vitamini

E) C vitamini

E Vitamini

✔ Üremeorganlarınıngelişimiveüremeyisağlar.

✔ Cildinyenilenmesineyardımcıolur.

✔ Antioksidanözelliktedir.

✔ Eksikliğindekısırlıkgözlenebilir.

✔ Yeşilsebze,et,karaciğervebitkiselyağlardabulunur.

K Vitamini

✔ Oksidatiffosforilasyondarolalır.

✔ Kanınpıhtılaşmafaktörlerindenprotrombinyapımıiçingereklidir.

✔ Eksikliğindekanınpıhtılaşmasındaaksamalargörülebilir.

✔ Süt,karaciğer,yumurtaveyeşilsebzelerdebulunur.

B Vitamini

✔ Kansızlığıönler.

✔ Sinirvekaslarınnormalgelişmesiniveçalışmasınısağlar.

✔ Alyuvarveakyuvaroluşumunusağlar.

✔ Karbonhidrat,yağveproteinlerinvücutiçerisindekullanılmasındagörev-

lidir.

✔ Mayalıbesinlerde,tahıllarda,tazesebze,meyve,et,süt,yumurtadabu-

lunur.

✔ Eksikliğinde"Anemi"ve"Beriberi"hastalıklarıgözlenebilir.

C Vitamini

✔ Vücuduenfeksiyonlarakarşıkorur.

✔ Bağışıklıksisteminigüçlendirir.

✔ Bağdokuoluşumuiçingereklidir.

✔ Yetersizliğindekemikvekaslardazayıflama,dişetiçekilmelerigörülebilir.

✔ Eksikliğinde"Skorbit"hastalığıgözlenir.

NOTB veC vitaminleri vücutta depolanmadığından hastalık belirtileri çok çabuk

ortayaçıkar.

Uygulayalım

1. C 2. E

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 2 17.08.2018 14:52

3


Enzimler

Tümreaksiyonlarınbaşlamasıvemoleküllerinhareketegeçebilmesi içinbir

miktarenerjigerekir.Reaksiyonlarıbaşlatmak içingereklibuenerjiye"Akti-

vasyonEnerjisi"denir.

CanlıhücrelerdebuenerjisıcaklıkveATP'dir.

Ekzergonik(ısıveren)reaksiyonlardaaktivasyonenerjisienbaştareaksiyo-

nubaşlatmakiçinverilirsonrasındaaçığaçıkanenerjigerekliaktivasyonu

sağlar.

Aktivasyonenerjisiniazaltanvereaksiyonundahadüşükenerjiylegerçekle-

mesini sağlayanmaddelere "KATALİZÖR" denir. Katalizörler reaksiyon so-

nundadeğişmedenkalırlar.

Canlıvücudundakibiyolojikkatalizörlere"ENZİM"denir.

Enzimlerin Yapısı Enzimleryapılarında2kısımbulundurabilirler.

1. Apoenzim (Protein Kısmı)

✔ Tümenzimlerbukısmıbulundurur.✔ Enziminhangimaddeyeetkiedeceğinibelirleyenkısımdır.✔ Sıcaklıktanetkilenir.✔ Enziminaktifmerkezibukısımdabulunurveetkiedilecekmaddebubölgeye

bağlanır.

✔ Sadeceapoenzimbulunduranenzimlere"BasitEnzim"denir.

2. Yardımcı Kısım (Protein Olmayan Kısım)

✔ Bukısıminorganikbirmolekülise(Ca++,Fe+++gibi)"KOFAKTÖR",organikbir

molekülise(Vitamin,NAD,FADgibi)"KOENZİM"adınıalır.

✔ Yardımcıkısımbulunduranenzimler"Holoenzim"(Bileşikenzim)dir.

✔ BileşikenzimlertekçeşitKoenzimveyaKofaktörleçalışır.

✔ Koenzimveyakofaktörlerfarklıenzimlerleçalışabilirler.

Aktif BölgeKoenzim veyaKofaktör

HOLO ENZİM SUBSTRAT

Apoenzim

1. Aktivasyon enerjisini düşürerek reaksi-

yon hızını artıran biyolojik katalizörlere

..........................denir.

Yukarıda boş bırakılan yere ne yazıl-

malıdır?

2. I. Tamamıkoenzimbulundurur.

II. Sıcaklıkladenatüreolurlar.

III. Organikmoleküllerdir.

IV. Reaksiyonlarıbaşlatırlar.

Enzimlerle ilgili verilen ifadelerden

hangileri doğrudur?


C) I ve III D) III ve IV

E)II,IIIveIV

Uygulayalım

1. Enzim 2. B

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 3 17.08.2018 14:52

4


NOTBileşikenzimler için;enzimkoenzimindenayrılırsaenziminyapısıbozulmaz

fakatetkinliğisonaerer.

✔ Enzimlerinetkiettiklerimaddelere"SUBSTRAT"(etkinenmadde)denir.

✔ Herenzimbellibirsubstrataözgüdür.

✔ Enzimlerribozomorganelindesentezlenirler.

✔ Sitoplazmavebazıorganellerdedepolanabilirler.

(Solunumenzimlerimitokondri, fotosentezenzimleri kloroplast, sindirimen-

zimlerilizozomdadepolanır.)

NOTEnzimleraktivasyonenerjisinidüşürerekreaksiyonuhızlandıranbiyolojikka-

talizörlerdir.

✔ Enzimlerinbirbirinden farklı olmasıapoenzimkısımlarının farklı olmasındankaynaklanır.

Enerji

enzimolmadan

enzim ile aktivasyon enerjisi

enzim olmadanaktivasyon enerjisi

enzimile

Tepkime seyri

“Tepkimeye Enzimin Etkisi Grafiği”

Enzimlerin Özellikleri

1. Aktivasyon enerjisinidüşürürler.

2. Enzimlerspesifikçalışır.Yaniherenzimbellibirsubstrataözgüdürvebellibir

reaksiyonukatalizler.

Substrat Enzim Enzim - SubstratKompleksi

Ürünler Enzim

1.

X

Aşağıda verilenlerden hangisi X enzi-

minin substratı olabilir?

A) C)B)

D) E)

2. A + B → C + D + B + Enj.

Yukarıda verilen tepkime ile ilgili

aşağıdakilerden hangisi doğru de-

ğildir?

A) Enzimatikbirreaksiyonolabilir.

B) Asubstrattır.

C) Kesinliklekoenzimkullanılmıştır.

D) Benzim,CveDüründür.

E) Ekzotermikbirreaksiyondur.

Uygulayalım

1. D 2. C

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 4 17.08.2018 14:52

5


1. Enzimlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden

hangisi her zaman doğru değildir?

A) Tamamıtersinirçalışır.

B) Hücreiçindeüretilirler.

C) Reaksiyonuhızlandırırlar.

D) Hücreiçivedışındagörevyaparlar.

E) Tekrartekrarkullanılırlar.

2. Gen1

X Y Z T

Gen2 Gen3

E1 E2 E3

Bir bakterinin yaşamını devam ettire-

bilmesi için T maddesine ihtiyaç var-

dır. Bu tepkimeyle ilgili aşağıdakiler-

den hangisi doğru değildir?

A) Gen1'inmutasyonauğramasıreak-

siyonudurdurur.

B) Gen2'ninyapısınınbozulmasıylaE3

Z'yiT'yeçeviremez.

C) Gen3zarargörürseortamdaZbiri-

kir.

D) E1,E2 ve E3takımhâlindeçalışır.

E) E1X'iY'yedönüştürür.

3. Genellikletersinir(çiftyönlü)çalışırlar.(Sindirimenzimerihariç).

4. Hücreiçindesentezlenirler.Hemhücreiçihemdehücredışındaçalışabi-lirler.

SentezEnzimleriSolunumEnzimleri

SindirimEnzimleri

Hücreiçindeçalışır.

Hücredışındaçalışabilirler.

123

123

5. Reaksiyonsonundadeğişmedençıkar,tekrartekrarkullanılırlar.6. 0°C'ninaltındave55°Cninüzerindeçalışmazlar.7. HerenziminçalışabildiğibirpHdeğerivardır.8. Takımhâlindeçalışabilirler.

Gen 1

A B C D

Enzim 1

Gen2

Feedback(Birgenbirenzimhipotezi)

Enzim2

Gen 3

Enzim 3

Ortamdasonürünçokmiktardabiriktiğindebumolekülilkbasamaktakienzi-

mebağlanırvereaksiyonudurdurur.Bunafeedback(geribesleme)denir.

9. Substratayüzeydenetkietmeyebaşlarlar.10.Ağırmetallerbağlanırsaaktiflikleriniyitirebilirler.(İnaktif)

Enzimatik Tepkimelerin Hızına Etki Eden Faktörler

1. Enzim Miktarı ⇒ Enzimmolekülüarttıkçareaksiyonhızlanır.

Tepkime Hızı

SınırlıSubstrat

Enzim Miktarı

Tepkime Hızı

SınırsızSubstrat

Enzim Miktarı

2. Substrat Miktarı ve Yüzeyi ⇒ Çokdüşükyoğunluktasubstratbulunanortam-

lardasubstratyoğunluğununartmasıylahızartar.Enzimsubstratıetkilemeye

yüzeydenbaşlaryaniyüzeyarttıkçatepkimehızıdaartar.

Tepkime Hızı

SınırlıEnzim

Substrat Miktarı

Tepkime Hızı

SınırsızSubstrat

Substrat Yüzeyi

Uygulayalım

1. A 2. B

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 5 17.08.2018 14:52

6


1. Enzim miktarının sürekli artırıldığı bir

reaksiyonla ilgili aşağıda çizilen gra-

fiklerden hangisi doğrudur? (Substrat

sabit)

R.HA) B)

R.H

t t

R.HC) D)

R.H

t t

R.HE)

t

2. R.H

t1 t2t

Yanda bir reaksi-

yonun hız-zaman

grafiğiverilmiştir.

Bu reaksiyondaki

değişimler için;

I. t1zamanındakideğişimsubstratartı-

şındanolabilir.

II. Grafikteki değişiklik sıcaklık artışın-

danolabilir.

III. t2 zaman aralığında pH çok artmış

olabilir.

Yukarıdakilerden hangisi doğru ola-bilir?A)YalnızI B)IveII


E)I,IIveIII

3. Sıcaklık ⇒ Sıcaklıkreaksiyonuhızlandırırfakatbirdeğerdensonraenzimin

proteinyapısıdenatürealacağındanyavaşlarvedurur.

Tepkime Hızı

Sıcaklık

4. pH ⇒ Her enzim farklıpHlardaçalışır. Kuvvetliasidikveyabazikortamdaenzimyapısıbozulabilirveyaenzimsubs-

tatkompleksioluşamaz.

Pepsin Amilaz Erepsin

Tepkime Hızı

2,50 148,57pH

5. Aktivatör - İnhibitör ⇒ Aktivatörmaddereaksiyonuhızlandırır, inhibitörya-

vaşlatırveyadurdurur.

Tepkime Hızı

Aktivatör

Tepkime Hızı

İnhibitör

6. Su ⇒ Suyunazolduğuyerdetepkimeyavaştır.Su%15'inaltındaysaenzim

çalışmaz.

Tepkime Hızı

%su15

NOTKaraciğerdebulunankatalazenzimizehirlibirmaddeolanH2O2(HidrojenPe-

roksit)'iH2O ve O2'yaparçalar.

Uygulayalım

1. C 2. E

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 6 17.08.2018 14:52

1Neler Öğrendik?

7

1. I. Genetikşifreyegöresentezlenme

II. Hücrezarınınyapısınakatılma

III. Tepkimeninhızınıartırma

Yukarıdaki ifadelerden hangileri enzimler için doğ-rudur?

A)YalnızI B)IveII C)IveIII

D)IIveIII E)I,IIveIII

2. Vitaminle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Evitaminieksikliğikısırlığayolaçabilir.

B) A,D,EveKvitaminlerivücuttadepolanır.

C) Cvitaminieksikliğindeyaralargeçiyileşir.

D) BveCvitaminleribirbirlerinedönüşür.

E) Kvitaminieksikliğindekanınpıhtılaşmasındasorunyaşanır.

3. I. Holoenzimlerinsubstratıtanıyankısmıapoenzimdir.

II. Birkoenzimbaşkabirenzimledeçalışabilir.

III. Enzimlertakımhâlindeçalışabilir.

Enzimler ve yapılarıyla ilgili yukarıda verilen ifade-lerden hangileri doğrudur?



4. Gen1

A B C D

Gen2 Gen3

E1 E2 E3

Bir gen bir enzim hipotezine göre gen2'de mutas-yon meydana gelirse;

I. E2sentezlenemez.

II. OrtamdaAmaddesibirikir.

III. Cmaddesioluşmaz.

ifadelerinden hangileri doğrudur?


D)YalnızIII E)IIveIII

5. Enziminetkinliğininazalmasına;

I. Ortamaaktivatörmaddeeklenmesi,

II. pH'ındüşmesi,

III. Ortamsıcaklığınınsürekliartması,

durumlarından hangileri neden olabilir?

A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII D)IIveIII E)I,IIveIII

6. Yalnızca proteinden meydana gelen basit enzimle-rin aktiviteleri aşağıdaki faktörlerin hangisinden et-kilenmez?

A)OrtampH'ı

B) Ortamsıcaklığı

C) Kofaktörmiktarı

D) Substratyoğunluğu

E) Aktivatöryoğunluğu

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 7 17.08.2018 14:52

Cevaplar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Neler Öğrendik?

8

1. C 2. D 3. E 4. C 5. D 6. C 7. A 8. C 9. B 10. B 11. C 12. B

7. Aşağıda bileşik bir enzimin yapısı gösterilmiştir.

Koenzim

Apoenzim

I. Organikyapılıolma

II. Peptidbağıiçerme

III. Enziminetkiedeceğisubstratıbelirleme

özelliklerinden hangileri bileşik enzimin koenzim kısmı için de doğrudur?

A)YalnızI B)YalnızII C)IveII D) I ve III E) II ve III

8. A, B, E ve D vitaminlerinin,

I. Enerji verme

II. Yağdaçözünme

III. Sindirimeuğramama

IV. Yapıyakatılma

özelliklerinden hangileri ortaktır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D)I,IIveIII E)I,IIveIV

9. Tepkimelerde görev alan enzimlerin,

I. Substratabağlanması

II. Ürünoluşturma

III. Sentez

olaylarından hangileri sadece hücre içinde gerçek-leşir?

A)YalnızII B)YalnızIII C)IveII

D) I ve III E) II ve III

10. Aşağıdaikifarklısindirimenzimininaktivitelerindeorta-mınpHdeğerinebağlıolarakmeydanagelendeğişimgösterilmiştir.

Enzim aktivitesi

X Y

1 2 3pH değeri

4 5 6 7 8

Buna göre,

I. XenzimininoptimumpHdeğeri2'dir.

II. YenzimipHdeğeri5'teoptimumçalışır.

III. X veY enziminin optimumçalıştığı pH değerindeoluşturduklarıürünmiktarlarıeşittir.

X ve Y enzimleri ile ilgili yukarıda verilenlerden han-gileri doğrudur?

A)YalnızI B)IveII C) I ve III


11. Yandaki grafikte enzimlerin Tepkime hızı

7

a b

c

pH

belirlipHderecelerindeçalış-mahızlarıverilmiştir.

Buna göre,

I. EnzimlerfarklıpHderece-lerindeçalışabilir.

II. a,b,cenzimlerininçalışa-bileceğiortakpHdeğerivardır.

III. Grafikte tepkimehızınındüşmesineenzimyapısı-nınbozulmasınedenolmuştur.

ifadelerinden hangileri doğru olabilir?

A)YalnızI B)IveII C) I ve III


12. Aşağıdaki moleküllerden hangisi bir enzimin yapısı-na koenzim olarak katılır?

A)Kalsiyum B)Vitamin C)Fosfat

D)Magnezyum E)Potasyum

04_BİYO_AYT_FOY_04.indd 8 17.08.2018 14:52

1 Y T Biyoloji DersFöyü - liderplus.com.trliderplus.com.tr/yayin/ornekdokuman/tytayt/foy/biyoloji.pdfHücre, canlılık faaliyetlerini gerçekleştiren en küçük yapı birimidir.

Documents