Bazat e Kontabilitetit

Kontabiliteti teori dhe praktikë,sistem informacioni dhe konceptet bazë të tij

Ç’është kontabiliteti ? Kush ka nevojë për kontabilitet ? A është profesion apo shkencë ? Cili është roli I tij në shoqëri-shtet ? Mosnjohja e konatbilitetit a paraqet mister

për joekonomistët ?

Kontabiliteti dhe rëndësia e informacionit kontabël

Paraqet informacionin më të rëndësishëm per biznesin dhe për të gjitha nivelet e menaxhmentit e vendimmarrjes

Informacion I rëndesishëm I regjistrimit të ngjarjeve kontabël për të gjithë të involvuarit ne biznesin përkatës :– Menaxhmenti , aksionerët ,furnitorët ,bankat shteti

,bleresit ….

Koncepti bazë I kontabilitetit

Koncepti bazë I kontabilitetit është I lidhur me konceptin bazë të një biznesi –njësie ekonomike funksionale .

Në kontabiliet koncepti I njësisë përdoret në kuptimin e njesise kontabël që është njësia ekonomike dhe që është objekt I proceseve kontabël .

Njësitë – ndërmarrjet mund të jenë private,shteterore,institucionale ,banka agjenci,OJQ ….

Përdoruesit-shfrytëzuesit e informacionit kontabel

Informata për drejtuesit – menaxhmentin

Informata përmes pasqyrave financiare – Fitimi ,humbja– Shpenzimet – Rritja/zvoglimi I kapitalit dhe aseteve – Detyrimet afatshkurtëra-afatgjata – Llogaritë e arkëtueshme /kërkesat – Llogarite e pagueshme /detyrimet afatshkurtëra – Likuiditeti – Kosto direkte dhe indirekte e produktit …

Informatat kontabël për të tjeret

Aksionerët dhe investitorët : p.sh.sa është vlera e aksioneve,shpërndarja e dividendes(fitimit aksionar),koeficienti I levërdisë investive…

Furnitorët dhe kreditorët e ndryshëm :gjendjen financiare dhe aftësinë e kthimit te borgjeve dhe mundesinë për pagese të detyrimeve për furnizimet

Kthimi dhe aftësia e kthimit te kredisë , huase apo detyrimeve tjera.

Informata kontabël për shtetin-autoritetin tatimor

Shuma e tatimeve dhe taksave per t’u paguar sipas rezultateve te deklaruara në librat kontabël

Paraqitja e qarkullimit - prodhimit real të periudhës së deklarimit

Në përgjithësi zbatimi I politikave fiskale të rregulluara me Ligjet dhe Rregulloret tatimore

Ndarja e pergjithshme e përdoruesve të informacionit kontabël

Përdorues të brendshëm– Menaxhmenti – Aksionerët (kur janë pronarë)– Punonjesit (me kompetencë)

Perdorues të jashtëm– Aksioneret (kur nuk jane pronarë )– Bankat – Shteti – Entet statistikore,sindikatat,mediat etj .

Perkufizimi I kontabilitetit

Fillim i regjistrimit te aktivitetit ekonomik Me 1494 Luka Paciolo-italian vuri parimet bazë të

regjistrimit te dyfishtë të një ngjarje financiare . Kontabiliteti përkufizohet si gjuha e biznesit

sepse I pari I ka,,degjuar” dhe ,,parë” informatat e ngjarjeve qe kanë ndodhur brenda biznesit përkates .

Kontabiliteti mban në kontinuitet llogarinë financiare të biznesit duke dhënë informata të përshtatshme në kohë dhe hapsirë për biznesin dhe të tjerët.

Furnizimi me informata përmes sistemit te kontabilitetit

Evaluimi I definicionit mbi kontabilitetin

Ne vitin 1940 definicioni mbi kontabilitetin ishte : Kontabiliteti është art I regjistrimit,klasifikimit dhe përmbledhjes në menyrë të plotë dhe sipas vleres monetare të veprimeve që janë të shprehura finaciarisht dhe interpretimi I tyre”

Me 1970 ;Kontabiliteti përkufizohet si aktivitet shërbimi dhe informacioni financiar

Kontabiliteti si shkencë

Bordi mbi parimet e kontabilitetit dhe studiues të caktuar e përkufizojnë kontabilitetin si :

,,Kontabiliteti është ajo degë e shkencës që merret me matjen,grumbullimin ,regjistrimin ,përpunimin dhe paraqitjen e informacionit kryesisht financiar ,për të informuar te gjithe te interesuarit dhe te ndihmon në menyrë efikase në drejtimin dhe funksionimin e njësive ekonomike dhe që lehtëson komunikimin me disa funksione speciale.

Kontabiliteti si tërësi mjetesh dhe procedurash përbëhet nga :

Aktiviteti I regjistrimit të informacionit dhe ngjarjes financiare

Përpunimi I informacionit në formë të caktuar

Komunikimi I informacionit të përpunuar në forma e afate të caktuara për përdoruesit e tij .

Pra Kontabiliteti mund të përkufizohet si :Proces I vrojtimit matjes,vlerësimit,interpretimit dhe komunikimit të informacionit financiar për qëllime të kontrollit financiar dhe marrjes se vendimeve efektive të drejtimit ekonomik të njësisë ekonomike ”(Prof.Dr.Sotiraq Dhamo)

Vështirësitë në studimin dhe punën e kontabilitetit

Paraqet analize,sinteze,procedure ,informacion ,raportim …me saktësi

Hapin e sigurte nga indentifikimi I nevojës për regjistrim kontabël deri ne raportimin perfundimtar (Pasqyrat Financ.)

Njohja me praktikat kontabël Kontabiliteti nuk rrit-zvogelon vleren – ai

konstaton gjendjen

Vështirësi tjera

Zbatimi I standardeve dhe unifikimi I ambientit ligjor

Eliminimi I divergjencave kontabel ndermjet periudhave te caktuara kohore

Terminologjia adekuate Standardizimi I Planit kontabel Çështje - probleme tjera

Natyra , kuptimi dhe zhvillimi I terorive te kontabilitetit

Teoria e kontabilitetit gjate zhvillimit ka evoluar ne proporcion te drejte me zhvillimet dhe ngjarjet e realiteteve te reja në fenomenet dhe marrëdhëniet ndermjet tyre .

Sipas Hendrikson ,,Teoria e kontabilitetit mund te arsyetohet si arsyetim logjik ne rrjetin e parimeve që japin një kuader te pergjithshem te referencave me te cilat praktika e kontabilitetit mund te vlerësohet dhe të drejtoj ne zhvillimin e praktikave te reja .

Klasifikimi baze I teorive te kontabilitetit sipas nivelit te parashikimit

Ekzistojnë tri teori kyesore : Teorite e struktures ose tradicionale (reagimi

dhe raportimi I kontabilistëve në situata të caktuara).E preferojnë kontabilistët që merren me praktikat kontabël .

Teorite interpretuese-semantike .Kjo teori nënkupton gjetjen e nje lidhje midis matjes kontabel dhe konceptit ekonomik e fizik te fenomenit te botes reale

Teorite pragmatike te sjelljes .Kjo teori vë theksin në efektet e pasqyrave për sjelljen e vendimeve të ardhshme.

Sipas kësaj teorie informacioni kontabel duhet të determinojë sjelljet e ardhshme të shrytëzuesve të brendshëm dhe të jashtem të informacionit.

Teoria e metodes deduktive dhe induktive kontabel

Metoda deduktive :– Konsiston ne nxjerrjen e parimeve logjike që

japin bazat per aplikime konkrete ose praktike. – Formulim I përgjithshem e specifik I objektivave

të raportimit financiar – Pasqyrë e përgjithshme e ambientit

ekonomik,financiar,ligjor,politik ,sociologjik …– Rrjet I rregullave te detyrueshme për të

drejtuar procesin (aspekti ligjor,standardet ,…

– Formulim I parimeve dhe rregullave unike – Aplikim I parimeve në situata të veçanta dhe

perpilim I procedurave.

Metoda induktive

Kjo metodë konsiston në identifikimin dhe vëzhgimin përmes matjeve të veçanta për të ardhur te konstatimet reale financiare .

Përmes kesaj metode të vezhgimit bëhet analizë për të ardhur te konkluzionet e reja dhe mbi bazën e tyre te ndërtohen parime dhe praktika kontabël të pranueshme për biznesin –njësinë ekonomike .

Mënyrat kryesore të zhvillimit të teorive të kontabilitetit

Mënyra deskriptive (përshkruese)– Bazohet në praktiken kontabël aktuale– Sipas kësaj mënyre nga aspekti praktik duhet

të zhvillohet aspekti teorik I kontabilitetit .– Tenton të spjegoj se si informacioni financiar

ka ndikuar te përdoruesit e brendshem dhe të jashtëm

Mënyra e dobishmerisë së vendimeve

Influencimi shfytezuesve dhe vendimarresve në sjelljen e vendimeve mbi informacionin e dobishmerisë .

Procesi I sistematizimit dhe grumbullimit të informacionit kontabël në një moment të caktuar raportues do të jetë me efekt të caktuar për dobishmërinë dhe kualitetin e marrjes se vendimeve .

Mënyra empirike

Përqëndrohet në studimet empirike Bazohet në metodat ekskluzivisht

shkencore Teknikat e sofistikuara Statistikat Aplikim e softwereve Etj …

Mënyra normative

Bazohet në teorite normative te rregullimit te sistemit kontabël

Përdor modelet krahasuese të raportimit Bazohet më shumë në konceptin ,,Ç’farë

duhet të jetë se sa ç’farë është ”

Mënyra e mirëqenies

Merr në konsideratë ndikimin e marrjes së vendimeve në mirëqenien sociale .

Per objektiv ka maksimizimin e mirëqenies sociale përmes së cilës përkufizohen dobishmëritë materiale të anëtarëve të shoqërisë.

Llojet e kontabilitetit

Kryesisht ndahet në :– Kontabilitetin Financiar – Kontabilitetin e kostos –material – Kontabilitetin e drejtimit –menaxherial – Kontabilitetin Tatimor

Kuptimi I Kontabilitetit Financiar

Kontabiliteti gjithëpërfshirës I të gjitha aktiviteteve afariste e financiare të lidhuara direkt dhe indirekt në tërë procesin afarist të njësisë ekonomike .

Pagesat mbi furnizimet ,faturimet nga shitja ,faturat mbi shpenzimet ,pranimi I letrave me vlerë ,arkëtimet,detyrimet ,tatimet …janë ngjarje që ndodhin përditë dhe si të tilla duhet të regjistrohen,sistemohen,ruhen,raportohen në formë të rezultateve dhe pasqyrave .

Roli dhe qëllimet e kontabilitetit financiar

1. Paraqet instrument informativ

2. Kujtesë e shkruar-faktuar e veprimeve

3. Siguron bazë për përpilimin e pasqyrave financiare

4. Siguron bazën e referimit mbi detyrimet fiskale-tatimore dhe deklarimeve mbi të ardhurat dhe shpenzimet e periudhës .

Llojet e profesionit kontabël

Kontabilistët privatë-individual brenda biznesit Kontabilistët publikë funksionojne si zyrë të

veqanta jashtë biznesit Kontabilistët e institucioneve dhe OJQ-ve

(përpilimin dhe raportimet e ndryshme që janë të lidhuara edhe proceset buxhetore

Edukatorët kontabël –agjencione të ndryshme– SKAK-u, AFAS-I etj .

Format e organizimit ligjor të njësive të biznesit dhe kontabiliteti I tyre

Biznesi me një pronar Biznesi me ortakëri –partnerships Shoqeritë e kapitalit –në formë të

shoqërive me pergjegjësi të kufizuar ,ortakeritë,aksionerët

Procesi I matjes se kontabilitetit

Matja e veprimit ekonomik – Blerja dhe shitja e mallrave dhe efekti I tyre I

ndryshimit – Pagesa e detyrimeve , pagesa e

shpenzimeve ,marrja falas e asetit …– Hapja dhe konfigurimi I llogarive kontabel

Matja në njësi vlere monetare

Pyetjet me te shpeshta në regjistrimin e kontabilitetit financiar

Ç’farë do të matet ? Kur do të bëhet regjistrimi ? Ç’farë vlere do të vendoset për objektin e

matur ? Cila është kostoja historike Klasifikimi I llogarive kontabël sintetike

/analitike

Pasqyrat kryesore kontabël

Pasqyra e Bilancit te Gjendjes Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve

që njihet si Bilanci I suksesit Pasqyra mbi ndryshimet në kapital Pasqyra mbi rrjedhen e parasë-

qe njihet si Cash Flow

Struktura e Bilancit te Gjendjes

Aktiva – Pasuria xhiruese-rrjedhëse (paraja,kërkesat ,llogaritë e

arketueshme,letrat me vlerë,stoqet,lënda e parë ,repromateriali,rezervat …

– Pasuria joxhiruese (toka,objektet,makineria,paisjet ...)

Pasiva – Detyrimet afatgjata(kredite afatagj.,huatë…) – Detyrimet afatshkurtëra(kredite afatkurtera,llogarite e

pagueshme …) – Kapitali I pronarit (rezervave ,fitim I mbajtur…)

Bilanci I gjendjes-paraqitja horizontale

Aktiva Shuma Pasiva Shuma

1.Pasuria

1.1Pasuria xhiruese

1.2.Pasuria jo xhiruese

-

-

-

250.000

650.000

-

-

-

1.Detyrimet

1.1.Afaatshkurtëra .

1.2.Afatgjata

2.Kapitali I pronarit

-

-

-

250.000

150.000

500.000

-

-

-

Totali I Aktivit 900.0000 Totali I Pasivit-burimeve 900.000

Bilanci I gjendjes –paraqitja vertikale

Bilanci Kontabel ,Kompania X

Date 31.12.2009

I.Aktiva …………………………………………900.000.00

Totali I Aktivit _____________________900.000.00

II.Detyrimet

II.1Afatshkurtera ………..…………………..…150.000.00

II.2.Afatgjata ……………………………………450.000.00

III.Kapitali I Pronarit …………………............500.000.00

Totali I Detyrimeve dhe Kapitalit…………... 900.000.00

Ekuacioni Kontabel

Pasuria ose Aktiva=Detyrimet +Kapitali ,

Pasuria –Detyrimet =Kapitali I pronarit

Pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve

Shpreh raportin ndërmjet të ardhurave dhe shpenzimeve në një periudhë të caktuar .

Ndryshe quhet edhe Bilanci I Suksesit Te ardhurat-shpenzimet=ardhura neto

Pasqyra e Bilancit te Suksesit te

Kompanise X

1.Te ardhurat…………………………….150.000.00

2.Shpenzimet …………………………….85.000.00

3.(1-2) E Ardhura Neto …………………..65.000.00

Pasqyra e kapitalit te pronarit

Kompania X

Pasqyra e kapitalit te pronarit 01.01.2009

Kapitali I Pronarit me 01 Janar 2009………….320.000

Te ardhurat neto te vitit 2009………………………80.000

Totali I kapitalit te pronarit ……………………400.000

-Terheqjet e pronarit gjate vitit ………………….50.000

=Kapitali I pronarit me 31.12.2009………….….350.000

Karakteristikat cilësore të informacionit te Pasqyrave Financiare

Kuptueshmëria Rëndësia për vendimmarrje Besueshmëria Krahasueshmëria

Dy Supozimet kryesore te ndertimit te Pasqyrave Financiare

1.Biznesi ne vijimesi (going concern) qe nenkupton se :

– Biznesi nuk ka qellim per te likuiduar njesine – Te pushoj aktivitetin biznesor– Nuk ka alternative tjeter 2.Kontabilteti Rrites (accrual accounting) se te

ardhurat njihen kur ndodhin dhe jo kur arketohen dhe shpezimet njihen kur paguhen e jo kur ndodhin …