Page 1
แผนการสอน
รหสวชา/ชอวชา NUR 2206 การพยาบาลผใหญและผสงอาย 1 (Nursing Care of Adults & Elders I)
จานวนหนวยกจ 3 หนวยกจ (3-0-0)
ปการศกษา ปการศกษา 2/2559
นกศกษาหลกสตร พยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 2
เรอง การพยาบาลผสงอายทมปญหาสขภาพ
วน/เดอน/ปทสอน ……………………………………………………
จานวนชวโมง 3 ชวโมง
ผสอน อาจารยหนงฤทย โพธศร
วตถประสงคทวไป เมอสนสดการศกษาวชานแลว นกศกษามความรความสามารถดงน
1. มความร ความเขาใจเกยวกบปจจย สาเหต อาการและอาการแสดง การรกษาโรคทพบบอยในผสงอายไดถกตอง
2. มความรในการใหการพยาบาลผสงอายทมปญหาสขภาพไดถกตอง
3. สามารถนาความรไปประยกตใชในการใหการพยาบาลผปวยสงอายทมปญหาสขภาพไดถกตอง
Page 2
2
แผนการสอน
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
หลงจากเรยนจบ
บทเรยนนแลว
นกศกษาสามารถ
ขนนา
1. กลาวทกทาย
นกศกษา สอบถาม
นกศกษาเกยวกบ
โรคทพบบอยใน
ผสงอายและนาเขา
สบทเรยน
5 นาท
บทนา
สมองเสอมไมไดเปนโรค แตเปนภาวะหนงของ
สมอง ซงอาจเกดไดจากหลายสาเหต โดยทอลไซ-
เมอร กเปนหนงในสาเหตเหลานน ภาวะสมองเสอม
(dementia) นน ตางจากความจาเสอม
(forgetfullness) โดย มกมอาการอนนอกจากความจา
เสอมรวมดวยและมกมผลตอชวตประจาวน อาการ
อนๆ เชน นกคาพดไมออก บวกลบเลขงายๆไมได
ไมสามารถทาอะไรทงายๆ ทเคยทาประจา เชน ตด
กระดมเสอเองไมคอยได พฤตกรรมหรอบคลก
เปลยนไปจากเดม เปนตน
สาเหต ของสมองเสอมแบงเปนสองแบบ คอ
แบบรกษาใหหายไดกบแบบรกษาไมได คนทสงสย
วาจะมอาการสมองเสอม ควรพบแพทยทางระบบ
ประสาท เนองจากอาจเปนสาเหตทสามารถรกษาได
โรคในกลมนเชน โรคซมเศรา เนองอกในสมอง โรค
ไทรอยด โรคตดเชอ โรคขาดสารอาหารบางชนด
1. power
point
2. เอกสาร
ประกอบการ
สอนเรอง การ
พยาบาล
ผสงอายทม
ปญหาสขภาพ
1. นสตใหความ
สนใจและตด
ตามเนอหา โดย
รวมแสดงความ
คดเหนเกยวกบ
เการพยาบาล
ผสงอายทม
ปญหาสขภาพ
Page 3
3
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
1. นกศกษาม
ความร เขาใจ
เกยวกบความ
หมายและสาคญ
ของสขภาพ
ผสงอายได
ถกตอง
เนอหา
1.ใหความร
เกยวกบความ
หมายและสาคญ
ของสขภาพ
ผสงอาย
2 ชวโมง
50 นาท
เปนตน สาหรบสมองเสอมจากสาเหตทรกษาไมหาย
นน สาเหตทพบบอยทสดกคอโรคอลไซเมอรนนเอง
นอกนนกเปนโรคทางสมองอนๆทพบไดรองลงไป
เชน เสนเลอดสมองตบ เปนตน
ในผสงอายสาเหตสมองเสอมทพบบอยๆ ม
สาเหต 2 ประการ คอ
1. โรคหลอดเลอดสมอง หรอโรคอมพาต ไมวาจะ
เกดจากชนดหลอดเลอดตบ หรออดตน หรอแตกก
ตาม โรคนพบราว 20% ของผปวย
2. โรคอลไซเมอร (Alzheimer's disease) เปนโรค
สมองเสอมทพบบอยทสดและจะมอาการเลวลง
เรอยๆ คอ ราว 70-80% ของผทมสมองเสอม โรคน
จะเปนสาเหตทาใหสมองฝออยางรวดเรว และม
ปญหาดานความจา การพด ความคด การกระทา
อารมณการดารงชพและบคลกภาพผดไปอยางชดเจน
ในปจจบนยงไมทราบสาเหตของโรคนแนนอนวา
เกดจากสงใดมหลายคนสนนษฐานวาเกดจาก
พนธกรรม การตดเชอ สารพษตลอดจนระบบภม
ตานทาน.
2. นกศกษา
สามารถตอบ
คาถามเกยวกบ
ความหมาย
ผสงอายทม
ปญหาสขภาพ
Page 4
4
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
อาการของโรคสมองเสอม
ความจาเสอม : มกจาเหตการณทพงเกดขน
ใหมๆ ไมได เชน จาไมไดวาพดหรอถามอะไรไป
แลวทาใหพดซ าๆ ถามซ าๆ กนขาวหรออาบนาแลว
จาไมไดทาใหกนแลวกนอกหรอเขาหองนาแลวเขา
อก ใครมาเยยมกจาไมได ทาใหผปวยบางคนโกรธ
หรอนอยใจวาลกหลานไมมาเยยม ในชวงแรกๆ ของ
โรคความจาเกาๆ เรองอดตทผานมานานแลวมกจะยง
จาไดด ผปวยจงมกพดแตเรองเกาๆ
งนงงสบสน : อาการนมกกาเรบเมอผปวย
ตองไปอยในสถานททไมคนเคยหรอพบปะคนแปลก
หนา ทพบบอยคอเกดขนเมอผปวยตองมานอนใน
โรงพยาบาล พบหนาแพทย พยาบาล และเจาหนาท
ตางๆ ผปวยมกไมรวาตวเองอยทไหน เวลาอะไร มา
ทาอะไรอย ทาใหเกดความสบสน กระสบกระสาย
นอนไมหลบ ดงสายนาเกลอหรอสายตางๆ ทตดอย
ตามตว พยายามลงเตยงจะกลบบาน ฯลฯ
สตปญญาเสอมลง : ไมสามารถเรยนรสง
ใหมๆ ได เชนการใชเครองใชอปกรณใหมๆ ในบาน
Page 5
5
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
2. นกศกษาม
ความรในการให
การพยาบาล
ผปวยทเจบปวย
ไดอยางถกตอง
2. สอนเกยวกบ
การพยาบาล
ผสงอายทเจบปวย
หรอททางาน ทกษะความรความสามารถเกาๆ
ความสามารถในการคดคานวณ ตดสนใจแกปญหา
ตางๆ กเสอมลง ทาใหทางานผดพลาดมากขนเรอยๆ
จนไมสามารถทางานได
ความสามารถในการใชภาษาเสอมลง : ทาให
พดผดๆ ถกๆ ฟงผอนพดกเขาใจบางไมเขาใจบาง
อานหนงสอไดยากขน เขยนผดๆ ถกๆ อาการมก
เปนมากขนเรอยๆ จนสดทายผปวยจะนงเงยบไมพด
เลย และไมสามารถเขาใจสงทผอนพดหรอเขยนได
ความสามารถในการดแลตวเองเสอมลง :
เมอเรมเปนจะมอาการแตงตวไมเรยบรอย แปรงฟน
อาบนาไมสะอาด เมอเปนมากขนจะทาสงเหลานเอง
ไมได อจจาระ ปสสาวะราด
การวนจฉยภาวะโรคสมองเสอม
(Dementia)
ผปวยจะสญเสยความจาและสญเสย
Cognition อนๆ รวมดวยอยางใดอยางหนงดงตอไปน
โดยมความรนแรงจนเปนปญหาในการใช
ชวตประจาวนและการเขาสงคม
2. นกศกษา
สามารถใหการ
พยาบาลเพอ
การสงเสรม
สขภาพผสงอาย
Page 6
6
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
1. ไมสามารถคดในสงทซบซอนได
2. สญเสยการตดสนใจ
3. มปญหาเกยวของกบการใชภาษา ดานการ
พด หรอการเขาใจ (Aphasia)
4. ไมสามารถบงคบการเคลอนไหวท
ซบซอนไดในขณะทผปวยยงเขาใจคาสงไดด
กลามเนอยงปกตด (Apraxia)
5. ไมสามารถบอกชอ สงของ และบคคลได
ในขณะทประสาทสมผสยงปกตอย (Agnosia)
การรกษาโรคความจาเสอม
1. การรกษาโรคโดยวธทไมใชยา (Non-
pharmacological intervention)
การรกษาวธนจดเปนการรกษาอนดบ
แรกกอน ทจะเรมใหการรกษาดวยยาในการรกษา
อาการทางพฤตกรรมและจตใจทมอาการ ไมมากและ
ไมไดสงผลกระทบตอผดแลมากนก มงเนนการปรบ
เปลยนสงแวดลอมรอบๆ ผปวยใหเหมาะสมและ
เรยบรอยและพยายามใหผปวยเกดความคนเคย ตว
อยางเชน จดบาน หองนอน หองนาใหอยในสภาพท
Page 7
7
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
3. อธบายและ
อภปรายประเดน
ตางๆ ทเกยวกบ
โรคทพบบอยใน
ผสงอายได
ถกตอง
3. อธบายและรวม
อภปรายประเดน
ตาง ๆ ทเกยวกบ
โรคทพบบอยใน
ผสงอาย
คนเคยเพอปองกนมใหเกดอาการหลงผดคดวาเปน
บานคนอนหลกเลยง การโตเถยงกบผปวยเพอชวยลด
อาการกาวราว หงดหงด พยายามเบยงเบนความสนใจ
ของผปวยหนไปคยเรองอนเพอชวยลดอาการถาม
ซ าๆ ใสกญแจรวบานขางใน จดแยกเสอผาใหเพอ
ปองกนอาการหลงผดวาเปนเสอผาคนอน จดเวลาเขา
หองนาเพอปองกน urinary incontinence นอกจากน
ผดแลจะตองทาการประเมนผปวยซ าบอยๆ เพราะถา
มอะไรผดปกตไปจากเดมจะไดทราบ และปรกษา
แพทยเพอหาทางปองกนหรอรกษาตอไป
2. การรกษาโดยการใชยา จะมการใชยาเมอ
อาการทางพฤตกรรมรนแรงมากจนสงผล
กระทบตอผดแลและเปนอนตรายและคณภาพชวต
ของผปวย ซงปจจบนยานไดรบการรบรองวาสามารถ
ชวยลดอาการทางพฤตกรรมและจตใจในผปวยมอย 2
กลม คอ Cholinesterase inhibitors (CHETs) และยา
รกษาโรคจตและโรคซมเศรา (psychotropic drugs)
โดยยากลม CHETs ทกตวชวยลดอาการทาง
พฤตกรรมบางอยาง ในผปวยลงไดอยางมนยสาคญ
3. นกศกษา
สามารถตอบ
คาถามเกยวกบ
การพยาบาล
ผปวยทเจบปวย
ได
Page 8
8
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ทางสถตเมอเทยบกบยาหลอกแตถาผปวยไมไดรบยา
กลม CHETs หรอยงมปญหาพฤตกรรมอยควร
พจารณาใชยาในกลม psychotropic drugs การรกษา
อาการทางจตและโรคซมเศราของผปวย Dementia
สวนใหญมกจะใชยาระงบอาการภาวะสบสน
เฉยบพลน (Delirium)
อาการซม สบสนเฉยบพลน (Delirium)
เปนอาการทผปวยมการเปลยนแปลงของระดบความ
รสกตว มสมาธลดลงโดยมอาการเกดขนอยางรวดเรว
ภายในระยะเวลาเปนชวโมงหรอเปนวน จดเปนภาวะ
ทพบไดบอยในผสงอายและอาจกอใหเกดอนตรายถง
แกชวตได อยางไรกตามแพทยและบคลากรทางการ
แพทยมกวนจฉยไมไดและนามาซงความทพพลภาพ
และอนตรายแกชวต ภาวะนจดเปนภาวะทปองกนได
และมความคมคาในการปองกนเปนอยางมาก ซงมก
เกดขนอยางทนททนใด (acute onset) ในชวง
ระยะเวลาสนๆ เปนชวโมหรอเปนวน มแนวโนม
เปลยนแปลงไปตามชวงเวลาของวน (fluctuate) และ
มกจะมอาการในชวงเวลาใกลพระอาทตยตกดน
Page 9
9
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
อาการซม สบสนเฉยบพลนเปนอาการท
แพทยและบคลากรทางการแพทยทกคนควรรจก
เนองจากเปนภาวะทอาจทาใหผปวยตองนอนรบการ
รกษาในโรงพยาบาลนานขน เสยคารกษาพยาบาล
เพมขน เกดภาวะทพพลภาพจนอาจไมสามารถกลบส
สภาพเดม และอาจทาใหผปวยเสยชวตได ใน
ขณะเดยวกนอาการดงกลาวสามารถปองกนได และ
การตรวจพบสาเหตททาใหเกดอาการดงกลาวตงแต
ระยะแรก เปนการลดโอกาสการเกดทพพลภาพและ
อตราการเสยชวตลงได ในประเทศสหรฐอเมรกาได
ประมาณการวาถาผปวยเฉลยรอยละ 20 ทนอนใน
โรงพยาบาลเกดอาการซมสบสนเฉยบพลน จะตอง
เสยคาใชจายปละ 8,000 ลานดอลลารสหรฐสาหรบ
คารกษาในโรงพยาล ไมนบคาใชจายหลงจากออก
จากโรงพยาบาลไปแลว เชน ตองไปอยในสถานพก
ฟนคนชรา ตองทากายภาพบาบด คาใชจายภายใน
ครอบครวทเพมขน และไมไดนบการสญเสยงานและ
คณภาพชวตของผปวยและผดแล
โรคอลไซเมอร (Alzheimer)
Page 10
10
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
อลไซเมอร เปนโรคสมองเสอมชนดหนงท
พบไดบอยทสด โดยจะมการเสอมของเซลลสมองทก
สวนเปนแลวไมมวนหาย ผปวยจะไมสามารถควบคม
อารมณตวเอง ไมสามารถแยกถก-ผด มปญหาในเรอง
การใชภาษา การประสานงานของกลามเนอเสยไป
ความจาเสอมในระยะทายของโรคจะสญเสยความจา
ทงหมดในสหรฐประมาณวามผปวยเปนโรคนกวา 3-
4 ลานคนและจะมเพมมากขนเรอยๆ ทวโลก
เนองจากประชากรมอายยนยาวขน ในประเทศไทยม
ผปวยโรคนประมาณ 2-4 % ของผทมอายมากกวา 60
ป ยงอายมากขนกจะพบผปวยดวยโรคนมากขน
กลาวคอจะพบเพมขน 2 เทาทก 5 ปหลงอาย 60 ป
แมวาโรค นจะไมสามารถปองกน ไมสามารถรกษา
ญาตสามารถชวยผปวยโดยการศกษาโรคนและชวย
ผปวยอยางถกวธ
สาเหตของโรคอลไซเมอร ปจจบนยงไม
ทราบแนชด เชอวาอาจมสวนจากกรรมพนธ โดยท
อาจมปจจยอนมาเกยวของดวย เชน อาหาร
สงแวดลอม การตดเชอบางชนด เปนตน อยางไรก
Page 11
11
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ตาม ในขณะนกไมสามารถชชดได การตรวจชนเนอ
ของสมองในผปวยอลไซเมอรหลงเสยชวต พบวาม
โปรตนบางชนดในปรมาณทมากกวาผสงอายทไม
เปนโรคอลไซเมอร ซงเชอวาเกยวของกบการเกด
โรคอลไซเมอร
อาการของอลไซเมอร ในระยะแรกๆ อาจ
แยกจากภาวะความจาเสอมตามธรรมชาตในผสงอาย
ไดลาบาก แตไมนานกมกจะมลกษณะบางอยางท
เดนชดขนมาซงตางจากการเปลยนแปลงโดย
ธรรมชาต ในผสงอาย อาการแรกและมกเปนอาการท
ญาตจะสงเกตไดคอนขางเรวและมกพามาพบแพทย
คอ ความจาทแยลง ซงจรงๆแลวในผสงอายกจะม
อาการนเกดขนไดบอย โดยมกเปนความจาเกยวกบ
เหตการณทผานมาไมนาน เชน ลมวาตมนาทงไว พอ
นกออกกตกใจวงไปถอดปลกไฟ แตในผปวยอลไซ
เมอร อาจเปนมากกวานนคอลมไปดวยซ าวาตมนาไว
อาจถามญาตวาใครเปนคนตมนาหรออาจตองคด
นานกวาจะนกออกวาเปนคนตมไวเอง เปนตน เมอ
โรคดาเนนตอไปเรอยๆ นอกจากความจาทแยลงเปน
Page 12
12
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ลาดบ กจะมอาการอนๆเพมเขามาเรอยๆ เชน คดเลข
งายๆไมคอยถก ทอนเงนผด การตดสนใจหรอ
ความคดตางๆไมคอยสมเหตสมผล ซงผดจาก
ความจาเสอมทวไป เชน ผสงอายทความจาเสอมโดย
ธรรมชาตอาจลมของบอย เชน มกลมกระเปาสตางค
ไวในหองแลวนกไมออก แตในผปวยอลไซเมอรอาจ
ลมกระเปาสตางคไวในตเยน กลาวคอ นอกจาก
ความจาไมดแลว ความมเหตผล การตดสนใจหรอ
ความคดตางๆ กจะผดแปลกออกไปดวย
ระยะตอไปกจะเรมมอาการททาใหผปวย
หรอญาต เรมพบกบความลาบากหรอยงยากมากขน
ไดแก พฤตกรรมทเปลยนไป บางคนซมลง บางคน
กาวราว บางคนเคยมเหตผล ใจเยน กกลายเปนไร
เหตผล หงด-หงดงาย ฉนเฉยวบอย เปนตน
นอกจากนยงมอาการทญาตตองคอยระวงคอ บางคน
จะเดนไปเรอย โดยไมมจดหมาย ไมมเหตผล ทสาคญ
คอจะจาทางไมคอยได ถาเดนออกไปนอกบาน มกจะ
กลบไมถก บางคนเดนไปขนรถเมลนงไปๆกลบๆทง
วน จนตารวจตองชวยพากลบบาน
Page 13
13
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ระยะหลงๆ ผปวยจะเรมชวยเหลอตวเองไม
คอยได โดยเฉพาะกจกรรมในชวตประจาวน เชน
แตงตว อาบนา ทานขาว โดยตองใหญาตคอย
ชวยเหลอตลอด อาจไมสามารถบอกเมอจะปสสาวะ
หรออจจาระ โดยปลอยออกมาเองโดยอาจรหรอไม
รสกตวกได เมอชวยเหลอตวเองไมไดกจะเรมมโรค
แทรกซอนตามมา เชน การตดเชอในปอด หรอ
ทางเดนปสสาวะ แผลกดทบ ขาดสารอาหารเนองจาก
ทานไดนอย รางกายจะคอยๆออนแอลง ในทสด
สวนมากจะเสยชวตจากการตดเชอแทรกซอน โดย
ระยะเวลาทงหมด ตงแตอาการแรกจนเสยชวตนน
แตกตางกนไปในแตละคน มตงแต 3-4 ป จนถงเกอบ
20 ปกม แตโดยเฉลยจะประมาณ 8-10 ปเปนสวน
ใหญ
การวนจฉย การซกประวตจากญาตทดแล
การตรวจรางกายและการตรวจทางหองปฏบตการ
(ตรวจเลอด เอกซเรยสมองดวยคอมพวเตอรหรอถา
สงสยสาเหตบางอยางอาจตรวจสมองดวยคลน
แมเหลก (MRI) เพอดใหแนวาไมไดเกดจากสาเหต
Page 14
14
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
อนซงรกษาไดซงถาดแลวไมมสาเหตอน แพทยก
มกจะพอแยกไดจากความจาเสอมตามธรรมชาตใน
ผสงอาย โดยมความแมนยาในการวนจฉยประมาณ
80-90% เนองจากการวนจฉยใหได 100% นน มวธ
เดยวคอการตรวจชนเนอของสมอง ซงถาจะทากจะ
ทาเมอผปวยเสยชวตแลวเทานน
การรกษา ปจจบนยงไมมยาทรกษาให
หายขาดได แตมยาซงอาจชวยควบคมอาการตางๆ ให
นอยลงไดชวคราวแตโรคกจะดาเนนตอไปเรอยๆ เมอ
ถงระยะทเปนมากๆ ยากจะไมไดผล อยางไรกตามม
การพยายามคดคนยาเพอรกษาและวธการทางการ
แพทยทจะใชวนจฉยผทมความเสยงตอโรคน ตงแต
ยงไมมอาการ เพอจะไดสามารถใหมการเตรยมตวไว
ลวงหนาทงผปวยและญาต
การดแลผปวยอลไซเมอร มความสาคญเปน
อยางมาก ตองใหความเขาใจ เหนใจ วาผปวยไมได
ตงใจทจะกาวราว หงดหงดอยางทเราเหนแตเปนจาก
ตวโรคเอง ไมควรทาใหผปวยรสกไมมนใจ อาย หรอ
หงดหงด เชน ถาคยอะไรแลวผปวยนกไมคอยออก
Page 15
15
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
หรอจาไมได ควรเปลยนเรองเอาเรองทคยแลวม
ความสข หรอถามความคดอะไรผดๆ ไมควรเถยง
ตรงๆ ถาไมจาเปนกอาจไมตองอธบายมาก เนองจาก
จะทาใหหงดหงด และหมดความมนใจ ควรจดหอง
หรอบานใหนาอย สดใส ใชสสวางๆ ถาในรายทชอบ
เดนไปมามากๆ ตองใชเทคนคการเบยงเบนความ
สนใจในสงใดสงหนง หรออาจใชการพาดเสอผา ไว
ทลกบดประตเพอไมใหเหนลกบด ตองเกบของมคม
หรอเครองใชไฟฟาใหมดชด ปดวาวลเตาแกสไว
เสมอ เปนตน ในรายทมอาการทเรมจะดแลยาก เชน
กาวราวมาก เอะอะโวยวาย สบสนมาก หรอ เดนออก
นอกบานบอยๆ ควรพาไปพบแพทยระบบประสาท
เนองจากอาจจาเปนตองใชยาชวยลดอาการดงกลาว
สรป ขอควรรเกยวกบโรคอลไซเมอร ไดแก
1. อลไซเมอรเปนโรค ไมใชภาวะสมองเสอม
ตามธรรมชาตหรอตามอายทมากขน
2. สาเหตยงไมทราบชด แตนาจะมสวนจาก
พนธกรรม อาจมปจจยอนรวมดวย ดงนน
สามารถเกดไดกบทกคน
Page 16
16
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
3. ขณะน ยงไมสามารถปองกนและไมสามารถ
รกษาใหหายขาดได
4. การดแล ความเหนอกเหนใจและความเขาใจ
เปนสงทสาคญทสดในการดแลผปวย
5. ถามญาตทเรมมอาการหลงลม ควรพบแพทย
ระบบประสาท อาจเปนสาเหตอนทรกษา
หายขาดได
6. โรคนมกเกดในผสงอาย ดงนนผทรสกวา
หลงลมบอยโดยทอายไมมาก (20-50 ป) มก
เกดจากสาเหตอน สวนมากเกดจากการ
พกผอนไมเพยงพอ เครยด ไมมสมาธ ควร
แกไขสงเหลาน ถาไมดขนคอยปรกษาแพทย
เพราะมกเปนสาเหตทรกษาใหหายขาดได
7. ไมควรกลวโรคนจนเกนไปเนองจากขณะน
มการวจยเรองนมากมายทวโลก เชอวาอกไม
นานนก อาจมยาทรกษาหรอปองกนได
.โรคขอเขาเสอม (Osteoarthritis)/โรคกระดกพรน
(Osteoporosis)/โรคเกาต (Gout)
โรคขอเขาเสอม เปนโรคทพบบอยในผสงอาย
Page 17
17
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
โดยพบในเพศหญงบอยกวาชาย ผปวยมกม
อาการปวดในเขา บรเวณรอบ ๆ ลกสะบาหรอในขอ
พบเขา มเสยงดงเวลาขยบเคลอนไหวขอ มอาการ
ฝดหรอคลายขอยดหรอมอาการบวมอกเสบในเขา
ตามปกตการขยบเคลอนไหวของขอเขาทดนน ขอเขา
จะตองมกระดกออนผวขอทมความแขงแรง คอ ม
ความหนา ยดหยน เรยบลน และทนทานในการรบ
แรงกระแทกจากภายนอก รวมทงมนาหลอเลยงไขขอ
ทมคณสมบตและปรมาณเหมาะสมมาชวยหลอลน
เพอใหการเคลอนไหวของขอเขาเปนไปอยางปกตใน
การใชงานในชวตประจาวน แตในผปวยทเปนโรค
ขอเขาเสอมจะพบวา มการบางตวหรอสกกรอนหรอ
เปอยยยไปของกระดกออนผวขอ อาจมลกษณะผวขอ
ไมเรยบ ขรขระ หรอมหนปนเกดขนในขอ รวมทง
คณสมบตและปรมาณของนาหลอเลยงไขขอทเปลยน
แปลงไปจนอาจจะสงผลใหเกดการอกเสบของเยอบ
ขอและกอนกลามเนอบรเวณรอบเขาตามมาได
สาเหตหรอปจจยเสยงททาใหเกดโรคขอเขาเสอม ใน
ผสงอายสวนใหญจะมอตราการเกดโรคขอเขาเสอม
Page 18
18
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
มากขนตามวยแตอายทมากขนไมใชสาเหตอยางเดยว
มกจะมปจจยอนๆ รวมดวย ไดแก
1.การใชขอเขาทไมถกตอง เชน นงพบเขานานๆ เปน
ประจา หรอทางานหนก ตองแบก
รบนาหนกมากเปนเวลานานๆ หรอการทางานหรอ
เลนกฬา ทตองมการกระแทกขอเขาเปนประจา
2.นาหนกตวมากเกนไปเปนเวลานาน เนองจากแรงท
กระทาผานเขาจะมคาประมาณ 2-3 เทาของนาหนก
ตวเวลาเดน
3.เคยไดรบอบตเหตจนเกดการบาดเจบในขอเขามา
กอน เชน เอนยดขอเทาฉกขาดหลงจากเลนกฬา หรอ
กระดกขอเขาแตกเคลอน
อาการของผปวยโรคขอเสอมมกจะมอาการตางๆ
ดงตอไปน
1. มอาการปวดขอเขา อาจจะเปนๆหายๆโดยอาการด
ขนเมอพกการใชเขาลง แตจะปวดมากขนเมอใชงาน
เชน ยน เดน โดยเฉพาะเดนขนลงบนได ในรายทโรค
เปนมากแลวอาจมอาการปวดตลอดเวลา จะทากจวตร
ประจาวนลาบาก
Page 19
19
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
2. มเสยงดง เวลาขยบงอเหยยดขอเขา
3. มการขอฝด หรอขอยด โดยจะรสกขอยดหลงจาก
หยดการใชขอเปนเวลานาน เชน หลงตนนอนเชา
หรอหลงจากนงพกนานๆ พอไดขยบเคลอนไหวสก
ระยะหนงจงจะรสกขยบไดมากขน
4.ขอผดรป ลกษณะขอเขาจะผดรปรางจากเดม อาจ
คลาพบหนปนหรอเหนลกษณะกระดกเขาใหญขน
หรอมลกษณะเขาโกงแยกออกจากกนเวลายนตรง
โรคกระดกพรนหรอโรคกระดกบาง (Osteoporosis)
เปนโรคทความหนาแนนของเนอกระดก
นอยลง สงผลใหกระดกไมแขงแรงมโอกาสหกงาย
กวาคนทวไป กระดกทมกจะหกงาย ไดแก สะโพก
กระดกสนหลง และกระดกขอมอ...
อาการและอาการแสดง ผปวยทเปนโรค
กระดกบาง มกจะไมมอาการผดปกตใด ๆ ยกเวน
เมอมอาการหกของกระดก กจะมอาการเจบปวด
บรเวณทมกระดกหก ปจจยเสยง ปจจยททาใหม
โอกาสเกดโรคกระดกบางไดแก อายมาก, เพศหญง,
ขาดฮอรโมนเอสโตเจน, ภาวะหมดประจาเดอน, สบ
Page 20
20
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
บหร, ไดรบแคลเซยมและวตามนซนอย, พษสรา
เรอรง และ การทออกกาลงกายมากหรอนอยเกนไป
การวนจฉย ทาไดโดยการวดความหนาแนนของ
กระดก (bone mineral density) Back to Top. การ
รกษา โรคกระดกพรนสามารถปองกนโดย หลกเลยง
ปจจยเสยงดงทกลาวมา และปองกนการหกลมในผท
มกระดกบาง รวมทงใหยาเพอเพมความหนาแนน
ของกระดก การออกกาลงกาย เชน การยกนาหนก
ชวยทาใหกระดกหนาแนน และแขงแรงขน การ
รบประทานอาหาร ผปวยควรไดรบแคลเซยม 1200 –
1500 มลลกรม ตอวน โดยเลอกทานอาหารทม
แคลเซยมสง เชน นม (นม 1 แกว จะใหแคลเซยม
ประมาณ 300 มลลกรม) หรอทานแคลเซยมเมดเสรม
การออกกาลงกาย การออกกาลงกายแบบ แอโรบก,
ยกนาหนก สามารถทาใหความหนาแนนของกระดก
มากขนได บหร และสรา ควรงดสบบหร และควบคม
ปรมาณการดมสรา ยา ปจจบนมยาหลายชนด ทให
ควบคไปกบการใหแคลเซยม และ วตามนซเพอทาให
กระดกมความหนาแนนเพมขน
Page 21
21
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
โรคเกาต (Gout)
เกดจากกระบวนการใช และขบถายสาร
พวกพวรนของรางกายผดปกตไป พวรนเปนธาต
อาหารทพบไดในเนอสตว ขาวสาล เครองในสตว
(ตบ, เซยงจ) เปนตน ซงจะถกยอยจนกลายเปนกรดย
รค และจะขบออกมาพรอมกบปสสาวะ ในคนปกต
กรดยรคจะถกสรางขนในอตราชาพอทไตจะขบออก
ไดหมดทนกบการสรางขนพอด สาหรบบางรายท
กรดยรคถกสรางขน แตไตทาหนาทขบถายออกมาได
ชา หรอเรวกตามจะทาใหเกดการสะสมของกรดยรค
มากขนในรางกาย เปนสาเหตใหเกดการเจบปวด
อยางรนแรงในขอกระดกหรอรอบ ๆ ขอกระดก โรค
นสามารถถายทอดกนไดทางกรรมพนธ
อาการ
มอาการปวด บวม แดง รอนตามขอ และเจบ
อาจรนแรงจนถงกบเดนไมไดกม อาการนจะเปน ๆ
หาย ๆ จะทงชวงระยะเวลาเปนอาทตย เปนเดอน
หรอเปนปกได ซงอาการปวดอาจจะเปนขอเดยวหรอ
หลายขอพรอมกนกได ขอทเปนบอย เชน ขอเทา ขอ
Page 22
22
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
หวแมเทาหรอหวขอเขา นอกจากอาการปวดตามขอ
แลวอาจมอาการของนวในทางเดนปสสาวะได
เชนกน
การรกษา
โรคนเปนแลวโอกาสทจะรกษาใหหายขาดไดม
นอย ตองรบการรกษาไปตลอดชวต ทงนเพราะเปน
โรคทเกยวของกบพนธกรรม วธทจะชวยไดดทสด
คอ พยายามปฏบตตวตามคาแนะนาของแพทย และ
ทานยาตามทแพทยสง
ขอพงปฏบตสาหรบผปวยโรคเกาท
การควบคมอาการของโรคเกาท ทานควรปฏบตตน
ดงน
1. รบประทานอาหารตามปกต และใหรางกายไดรบ
คณคาอาหารทเพยงพอ ไมควรรบประทานมาก
เกนไปหรอนอยเกนไป ไมควรรบประทานชนดของ
อาหารตามทแพทยสงหาม
2. นอนหลบใหเพยงพอ การทรางกายไดรบการ
พกผอนนอนหลบไมเพยงพอ จะทาใหเกดอาการโรค
เกาทชนดฉบพลนไดงาย
Page 23
23
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
3. สวมรองเทาขนาดพอเหมาะ ความชอกชาทรางกาย
ไดรบ เชน จากการสวมรองเทาทคบเกนไป จะเปน
สาเหตใหเกดอาการโรคเกาทชนดเฉยบพลนขนได
4. ควบคมนาหนกของรางกาย การทนาหนกตวมาก
เกนไปหรออวนเกนไปจะทาใหการรกษาโรคเกาท
ยงยากซบซอน และอาจทาใหอาการโรครนแรงยงขน
5. ควรดมนามาก ๆ ผปวยดวยโรคเกาทมกจะมกอน
นวเกดขนในไตไดงาย การดมนามาก ๆ อยางนอยวน
ละ 8 แกว (ประมาณ 2 ลตร)
โรคความดนโลหตสง
ในประเทศทเจรญมากพบอตราความดนสง
มากกวาในประเทศทกาลงพฒนา คอ สงถง
8-18% พบในชายมากกวาผหญง และพบในวย
กลางคน คอวนทางานหนกทงกายและความคด พบ
มากกวาวยอนๆ ในประเทศไทยนนอตราตากวาใน
ประเทศทมความเจรญสงกวา ทานองเดยวกนคนใน
เมองใหญมอตราสงกวาคนในชนบท ซงมความ
เปนอยทไมสบสนวนวายเชนในเมองใหญๆ
อาการของความดนโลหตสง
Page 24
24
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
1.ปวดศรษะ มกจะปวดบรเวณทายทอย และมกจะ
เกดอาการเวลาเชาๆ อาจมอาการคลนไส และตามว
2. ปวดศรษะขางเดยว
3. มเลอดกาเดาออก พบไมบอยนก แตจะพบในคน
อาย 40 ปขนไป
ภาวะกลนปสสาวะไมอย
เปนความผดปกตทรางกายไมสามารถควบคมการ
กลนปสสาวะ กลมผสงอายจะมปญหามากกวาอาย
นอย และเปนหนงในโรคของผสงอายทพบไดบอย
โดยในคนอาย 60 ปขนไปมภาวะปสสาวะเลดไดถง
รอยละ 15 – 35 และพบในผหญงมากกวาผชายถง 2
เทา
ชนดของปสสาวะเลดและปสสาวะราด
แบงตามสาเหตไดดงน
1. เกดขณะออกแรงเบง ไอ จาม หรอหวเราะ
เนองจากกลามเนอหรดไมแขงแรง
2. กระเพาะปสสาวะไวเกนไป เกดจากกลามเนอ
กระเพาะปสสาวะบบตวบอยและเรวกวาปกต ทาให
ผปวยปสสาวะบอย (มากกวา 8 ครงตอวน รวมทง
Page 25
25
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ตองลกขนมาปสสาวะตอนกลางคนบอยๆ ปสสาวะ
รดทนอน รบกวนการนอนหลบ)
3. เกดจากมปสสาวะคางในกระเพาะปสสาวะมาก
เกนความจของกระเพาะปสสาวะ ปสสาวะจงลนไหล
ออกมาเปนหยดตลอดเวลา มกเกดจากการอดกน
ทางเดนปสสาวะ หรอกลามเนอของกระเพาะ
ปสสาวะผดปกต เชนในผสงอายทเปนโรคตอม
ลกหมากโต เบาหวาน
4. สาเหตอนๆ เชน ความผดปกตทางจตใจ การตด
เชอในกระเพาะปสสาวะ หรอการไดรบยาบางชนด
เปนตน
การ ตรวจวนจฉยจากอาการปสสาวะเลดราดเพยง
อยางเดยว อาจไมสามารถใหการวนจฉยถงสาเหตท
แทจรงไดจะตองอาศยการตรวจราง กายเพมเตม
รวมทงการตรวจทางหองปฏบตการอนๆ เพอชวยใน
การวนจฉยและบอกแนวทางการรกษา
การรกษา
มหลายวธขนอยกบชนดและสาเหตของปสสาวะเลด
ซงแพทยจะเปนผวนจฉย แนะนาวธทเหมาะสมใน
fdjkgkjhl
Page 26
26
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
การรกษา ซงมคราว ๆ ดงน
1. การรกษาเชงพฤตกรรม เปนวธการรกษาทงาย เสย
คาใชจายนอย และไมมผลขางเคยง ทาไดโดย
1.1. การฝกปสสาวะ โดยการพยายามกลนปสสาวะ
เมอรสกอยากจะถายปสสาวะ ใหพยายามยดเวลา
ออกไปอก 10 – 15 นาท เมอทาได 2 สปดาหแลวคอย
ๆ เพมเวลาออกไปอก จะทาใหสามารถกลนปสสาวะ
ไดนานขน วธนใชไดผลดในผปวยทมกระเพาะ
ปสสาวะไวเกน และกลามเนอหรดไมแขงแรง
1.2. การฝกขมบกลามเนอเชงกราน โดยทาการขมบ
กนและชองคลอดชาๆ ครงละ 10 วนาท วนละ 30 –
80 ครง วธนไดผลดในผปวยการพลดตกหกลมใน
ผสงอาย ปญหาหนงทพบบอยโดยเฉพาะเพศหญง
อตราการหกลมสงถง 30% ในแตละป และสดสวน
จะสงขนตามอาย การทรงตวและการลกเดนตอง
อาศยการประสานงานกนของความรสกตว ระบบ
ประสาทและกลามเนอ การไหลเวยนของโลหตและ
การปรบตวตอสงแวดลอม การทรงตวจะเสยไปและ
ทาใหเซไดงายในผสงอายทาใหหกลมไดงาย ภาวะใด
Page 27
27
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
กตามทมผลกระทบของระบบทางานดงกลาว กอาจ
เปนสาเหตใหเกดการหกลมได เชน ปอดบวม หวใจ
ขาดเลอด การเปลยนสงแวดลอม เชน พนลน เปนตน
ยาและแอลกอฮอร เปนสาเหตเสรมทพบไดบอย ยง
พบวาอาจเกดจากภาวะความดนโลหตตาหลงการ
รบประทานอาหาร 30-60 นาท (ซงไมทราบสาเหตท
ชดเจน) นอนไมหลบ ปสสาวะไมทน ปญหาของเทา
และอาการบวมกเปนปญหาได
สาเหตสาคญทสด คอ การเสยการทรงตวและ
กลวจะหกลม การทรงตวทผดปกต อาจมสาเหตจาก
ความเสอมตามอาย โรคของระบบประสาท เชน
อมพาต ระบบประสาทอตโนมต และระบบประสาท
สวนปลายเสอม เบาหวาน แอลกอฮอร ภาวะทพ
โภชนาการ และโรคของสมองสวนทควบคมการทรง
ตว ความดนโลหตตกเมอเปลยนทา จากการใชยาบาง
ชนด หรอเกดภายหลงการนอนทนานเกนไป ภาวะ
ทางจต เชน ความเครยดหรอซมเศรากอาจมสวน
เชนกน การทผสงอายเคลอนไหวนอยลงเปนสาเหตท
ทาใหเกดการอดตนของเสนเลอดดา และกระจายไป
Page 28
28
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ทปอดได และทาใหเกดความถดถอยของระบบการ
ทางานตาง ๆ ของรางกาย การฟนตวจะใชระยะ
เวลานานกวาปกต ดงนนการปองกนการนอน
บนเตยงทนานเกนจาเปนจงมความสาคญมาก และ
เนนการเคลอนไหวใหใกลเคยงภาวะปกตมากทสด
การมองเหน/การไดยน
โรคตาทพบบอยในผสงอาย
อวยวะตาง ๆ ในรางกาย พบไดทกคนเมอมอายมาก
ขน เกดจากเลนสแกวตาภายในดวงตาขนทาใหแสง
ผานเขาไปในตาไดนอยลง
ปจจยเสยง ไดแก อาย การไดรบแสง
อลตราไวโอเลตบอย ๆ หรอแสงแดดจา โรค เบา
หวาน ความดนโลหตสง ยาหยอดตากลมสเตยรอยด
เปนตน
อาการ ตามวลง อาจเรมจากตองเปลยนแวน
บอย ๆ ตอมามวลงมากปรบแวน อยางไรกไมดขน
อาจมองเหนภาพเปนสเหลอง บางคนอาจมองเหน
แสงกระจายในทสวางจา
การรกษาและปองกน ตอกระจกบางสวน
Page 29
29
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
สามารถปองกนหรอชะลอการเกดได แตเมอ เปนตอ
กระจกแลว ไมมยาหยอดตาหรอยารบประทานทจะ
ชวยสลายตอกระจกได การรกษาตองทาการผาตด
เอาเลนสทขนออก และใสเลนสแกวตาเทยม ซงใน
ปจจบนใชคลนเสยงความถสง(อลตราซาวนด)สลาย
ตอกระจก ทาใหแผลผาตดมขนาดเลก ไมจาเปนตอง
เยบแผล ผปวยมกจะกลบมามองเหนเปนปกตถาไมม
โรคอน ๆ ททาใหตามว
ตอหน
เปนสาเหตตาบอดถาวรทสาคญ เมออายมากขนม
โอกาสเกดตอหนเพมขนตามวย ตอหนเปนโรคของ
เสนประสาทตา ซงเปนตวนากระแสประสาทจากลก
ตาไปยงสมอง ทาใหสามารถมองเหนภาพตาง ๆ ได
โดยมปจจยเสยง โดยปจจยเสยงหลก คอ ความดนตา
สง กดทาลายเสนประสาทตา สวนปจจยอน ๆ เชน ม
คนในครอบครวเปนตอหน อาย 40 ปขนไป การใช
ยาสเตยรอยด ไดรบอบตเหตหรอผาตดตามากอน
อาการ โดยทวไปชวงแรกของโรคมกไมมอาการ
ตอมาจะสญเสยการมองเหนจากดานขางเขามาตรงก
Page 30
30
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ลางเรอย ๆ และตาบอดในทสด อาจมตอหนบาง
ประเภท เชนตอหนมมปดเฉยบพลนทมอาการปวด
มาก เหนแสงรงรอบดวงไฟ มวลงมาก และตาแดง
ซงเปนอาการเรงดวนทตองรบมาพบแพทย
การรกษา การรกษาตอหนสวนใหญเรมตนดวยยาลด
ความดนตา หรอการยงเลเซอรโดยผปวยจะตองมา
ตรวจตดตามอยางสมาเสมอ ถารกษาดวยยาไมไดผล
แพทยจะใชวธผาตดตอไป ปจจบนไมมการรกษาท
สามารถทาใหการมองเหนกลบคนมาเทาคนปกต แต
สามารถชะลอไมใหโรคแยลงได
การพยาบาลเพอการฟนฟสภาพผปวยสงอาย
เบาหวาน
ผเปนเบาหวาน คอ ผทมระดบนาตาลในเลอดสงกวา
ปกต เลอดตองมนาตาลอยบางเพอเปนพลงงานให
รางกาย และอวยวะตางๆ แตนาตาลสงเกนไปกเปน
โทษกบสขภาพได นาตาลในเลอดมาจากอาหารท
รบประทาน นอกจากนมาจากการผลตจากตบ และ
จากกลามเนอดวย เลอดเปนตวนานาตาลไปทเซลล
ตางๆ ในรางกาย อนซลน คอ สารหรอฮอรโมนท
Page 31
31
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
หลงจากตบออนเพอเปนตวนาพานาตาลจากอาหาร
เขาเซลล ถารางกายผลตอนซลนไมพอหรอถา
อนซลนทางานไดไมเตมท น าตาลกจะเขาไปในเซลล
ไมได จงสงผลใหเลอดมนาตาลสง เบาหวานทเกด
ขนกบผใหญ ทเรยกวาเบาหวานประเภทท 2 อาจ
เกดขนชวงอายใดกได แมกระทงวยเดก เบาหวาน
ชนดนเกดจากภาวะตานอนซลน นนคอ เซลลตางๆ
ไมสามารถใชอนซลนไดเตมท ในชวงแรกๆ ตบออน
จะหลงอนซลนมากขนเพอรองรบความตองการท
สงขน แตแลวตบออนกจะไมสามารถหลงอนซลนมา
เพอตอบสนองกบนาตาลสงๆ ได การมนาหนกตว
มากและขาดการออกกาลงกาย ทาใหมความเสยงตอ
โรคเบาหวานประเภทท2 มาก เมอผเปนเบาหวาน
ชนดท 2 ไมสามารถผลตอนซลนไดมากเทาท
ตองการจงจาเปนตองฉดอนซลน ถานาตาลอยใน
เกณฑคมไดไมดจะทาใหเกดภาวะแทรกซอนตางๆ
ทงโรคตา โรคไต โรคระบบประสาท แตทจะเปน
ปญหามากทสด คอ โรคหวใจ ผเปนเบาหวานมความ
เสยงตอโรคหวใจ หรอเสนเลอดสมองแตกมากเปน 2
Page 32
32
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
เทา เมอเทยบกบผไมเปนเบาหวาน ไมวาจะเปน
ผหญงหรอผชาย วธปองกนภาวะแทรกซอนนคอ
ตองคมไขมนในเลอด และความดนโลหตใหอยใน
เกณฑปกตมากทสด การตรวจนาตาลเปนสงจาเปน
มาก เพราะจะทาใหทราบวาแบบแผนการรบประทาน
และการออกกาลงกายเหมาะสมหรอไม ไม
จาเปนตองรอตรวจเฉพาะชวงเชาตอนตนนอน แตจะ
ตรวจ 1 ถง 2 ชวโมงหลงอาหาร หรอจะเปนชวงกอน
นอนกได ถงแมวาบางครงอาจจะยากสกนดทจะคม
นาตาลในเลอดใหอยในเกณฑตลอดเวลา แตถาระดบ
นาตาลใกลเปาหมายเทาใด กจะทาใหความเสยงตอ
ภาวะแทรกซอนตางๆ ลดลง และจะทาใหรสกสบาย
ขนดวย ถงแมวาจะเปนขนเลกๆ นอยๆ แตกจะชวย
ไดมาก
แผลกดทบ (Bedsores, Pressure Sores)
แผลกดทบ เกดจากการทมการกดทบบรเวณ
ผวหนงเปนเวลานาน ทาใหเลอดไปเลยงผวหนง
ลดลงและเกดการตายของเซลลและเนอเยอ มกเกดใน
ผปวยทไมคอยรสกตว ชวยตนเองหรอเคลอนไหว
Page 33
33
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
ไมได การดาเนนโรค เมอผวหนงบรเวณทถกกดทบ
ขาดเลอดไปเลยงไดราวๆ 2-3 ชวโมง ผวหนงบรเวณ
นนจะเรมตาย เจบ เปลยนเปนสแดงหรอมวง ซงหาก
ทงไวไมรกษา จะเกดเปนแผล และตดเชอได แผลกด
ทบทเปนมาก อาจกนลกไปไดถงชนกลามเนอ ซง
จะตองใชเวลาในการรกษานาน
ตาแหนงทเกดแผลกดทบ
ทพบไดบอยคอสวนของรางกายทไมคอยม
ไขมน หรอบรเวณเนอเยอทอยเหนอปมกระดกเชน
บรเวณกนกบ ดานขางของสะโพก สนเทา ตาตม
วธปองกนการเกดแผลกดทบ
ใหหมนสงเกตดวาผวหนงของผปวยเรมม
รอยแดงหรอไม เพราะหากผวเปลยนสแดงแสดงวาม
อาการเรมตนเปนแผลกดทบ การปองกนแผลกดทบ
ทดนน ควรมการพลกตวเปลยนทาผปวยบอยๆ ใช
เตยงลม หรอเบาะรองนมๆ เพอลดแรงกดทบ รกษา
ผวหนงใหแหง และสะอาดเสมอ การใชเตยงลม
หรอเบาะรองนมๆ ชวยลดแรงกด และปองกนการ
เกดแผลกดทบ
Page 34
34
วตถประสงค กจกรรม ระยะเวลา เนอหา สอการสอน การประเมน บนทกหลงการสอน
การรกษาแผลกดทบ
ทสาคญควรใหผปวยไปพบแพทย เพอ
ตรวจเชคแผล เพราะในบางกรณ ผปวยอาจตองการ
การรกษาเพมเตม หากมอาการรนแรงหรอตดเชอ แต
โดยหลกแลวการรกษาแผลกดทบจะเปนไปตาม
วธการน
- ลดแรงกดทบบรเวณแผล เชนไมนอนทบตรง
บรเวณแผล หรอใชเบาะนมๆ หรอเตยงลม
- ทาแผลและรกษาแผลใหสะอาด
- ปกปองบรเวณแผล โดยใชผากอซปดแผลไว
- หากแผลใหญมาก แพทยอาจพจารณาใชการผาตด
รกษาเขาชวย
- หากมการตดเชอแพทยจะพจารณาใชยาฆาเชอ
รกษา
- ทานอาหารทมประโยชน มโปรตน สารอาหาร
และพลงงาน เพยงพอกบความตองการของรางกาย
ทาใหแผลกดทบหายเรว