'ՀԱ Յ ՐԱ Պ ԵՏ Ա կնէՆ Ա(գ>ՈՌՈՅ - tert.nla.amtert.nla.am/archive/HGG AMSAGIR/echmiadzin-vagharshapat/1955/1955(2).pdf · Վարդանանց պատերագմը' պատերազմ

Պ ա ^ տ Ժ ն ա կ Ճ ն ա մ ՜ս ա գի ր

' Հ Ա Յ Ր Ա Պ Ե Տ Ա կ ն է Ն Ա ( գ > Ո Ռ Ո Յ

Ս . Է Ջ Ս ' Ի 1 ք ( ք 1 , Ի

I I

Ր Ո Վ - Ա Ն Դ Ա Կ Ո Ւ Թ Յ Ո հ Ն

ԽՄՐԱԳՐԱԿԱՆ___Ավար ա յր ի դ յո ւ ց ա զ ն ա մ ա ր տ ը .................................................. 3

ԵԴ.ԻՇԵ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՏԵ ՐՏԵՐ ՅԱ Ն___ Մեկ քանքար ս տ ա ց ո ղ ը . . . В

ՍԱՀ ԱԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՏԵՐ-ՀՈ վՀԱ Ն ՆԻՍ ՅԱ Ն.— Ա շխ արհի լո ւ յս ը . . . II

ՊՐՈ՚Ֆ. Հ . ԱՃՍ.ՌՅԱՆ.— Մեսրոպ Մ ա շ տ ո ց ........................................................ 14

Ա. Ե1'ԵՄՅԱՆ.— Մա նրա նկա րիչ Թու՝ոս Ռ ո ս լ ի ն ...............................................2 2

Հ . ԵՂԻԱԶԱ ՐՅԱն---- Գ րիզոր Մ ա մ ի կո ն յս ւն ի շխ ա ն ի կ ա ո ո ւց ա ծ տսւհարը ե

պա լա տ ը Թալիշ (լ յուղում և վերջինիս հ ն ա գ ի տ ա կ ա ն պե­

ղումները ..................................................................................................................3 5

Մ. ԷՍԿԻՃՅԱՆ.— Հ ա ր ո ւթ յո ւն Ա լ ա մ դ ա ր յ ւ ս ն .........................................................4 2

Մ Ա Յ Ր Ա Թ Ո Գ Ո Ի Մ ................................................................................................... 4 7

ՄԱՐՏԻՐՈՍ ՏԵ Ր-Ս ՏԵ Փ Ա Ն ՅԱ Ն.— Ս. էջմիսւծնի Մսւ)Ր Տ ա Տ ա ր ի վ ե ր ա ն ո ր ո ­գ ո ւ թ յա ն ը .......................................................................................................................... 4 8

ՀԱՆԴԻՍԱԿԱՆ.— Սրբոց Վ ա ր դ ա ն ա ն ց և Ղ և ոն դյսւնց տ ո ն ա կ ա տ ա ր ո ւ­

թ յո ւնը Ս. էչմիսւծնի Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ր ա ն ո ւ մ ............................................. 51

ԵՂԻՇԵ ԱՐԵԴԱ ՍԱՐԴՍՅՍ.Ն.— Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ո ս ն ի ո ւսա նո ղները Զ վ ա ՚ ՚թ ն ո -

Յ ում .................................................................................................................................... ...........

ՀԱՄԱՌՈՏ ԼՈԻՐԵՐ ՍՈՎԵՏԱԿԱՆ Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի Ց ................................................5 5

Հ յո ւս ի ս ա յի ն Ա մ ե րի կ ա յի Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կեղ եցվո Թ եմ ա կ ա ն պ ա տ գ ա ­

մա վորա կա ն ժողովը և թ ե մ ա կ ա լ աոսւշնորդի ընտ րութ յունը . . 5 8

Կ ա թողիկոսա կա ն տ ե ղ ա պ ա հ գերա շնորհ Տ . հոսդ ս ւ ՚ը ա գ ա ն սւրքեպիսկււ-պոս պ ա ր գ և ա տ ր վ ա ծ ........................................................................................................ ..........

Ա. Հ ---- «Հ ա յր ե ն ի ա ր և ի ն տ ա կ » , վ ս ւ գ գ և ն եպ ի ս կ ո պ ո ս Պալնււսն . . . 61

I* '

| ° 1Г Р о л т Р з о л ս о в ь г ՝

Հ 0 .6 Կ Ո .Կ 0 .4 , ОИГЬ, ^ Ц ' Ь В . Ф Ь ' Ь

• к я и ь и т » ԱՄՍԱԳՐԻ հ |Ա ք Ա Գ Ր Ո Ի *8 Ո Ւ Ն

А р м ян ская С С Р , Э чм и адзи н, Р едакция ж ур н ала .Э ч м и ад зи н *

К в « к с И о п օ ք է հ օ т а г а и п в . Е ^ Ь п м а с Ы п " , Е Ы и ш а ^ г ш , А г т а ш а , Ս Տ Տ Տ

ե ր և ա ն , 1 9 5 5 թ .

Ճ Ր Ա Մ Ա Ն Ա К

ԴԵՐԱԴՈՅՆ ՀՈԴԵԻՈՐ ԽՈՐՀՐԴԻ

՜տ

|ս մ բ и. գ ր ս կ ս ն

ԱՎԱՐԱ8ՐԻ ԴՅՈՒՑԱԶՆԱՄԱՐՏԸ

Հ ա յր ե ն ի ք իթ յո ւն ն ե ր ի , հ ա յր ե ն ի ս ր բո ւթ յո ւն ն ե ր ի և հ ա ­վ ա տ ի հ ա մ ա ր մ ղ վ ա ծ հե ր ո ս ա կ ա ն ու ս ւնձ-

նվէ

ուրբ Ղ ե ո ն դ յա ն ց ե Վ ա ր դ ա ն ա ն ց պ ւս յծա ո ա ն ո ւնն ու |ս ն կ ե լի հի­

շ ա տ ա կ ը նվ ի ր ա կ ա ն ո ւ թ ա ն կ ա ­գ ի ն ե ն է ղ ե լ հ ա յ սերունղն երի հ ա մ ա ր : ժ ո ղ ո վ ր ղ ի ա զ ա տ ո ւ թ յա ն ,

ա ն կ ա խ ո ւ թ յա ն , հ ա յ ա վ ա ն դ ո լ- լրենհ սրբութ յւ

___ , 4 1 հեր ո սւ _.դ ______ ______ն վ ե ր պ ա յք ա ր ը ո գ ե շ ն չ մ ա ն ե խ ա ն ղ ա վ ա ո ո լ- թ յա ն ա ղ բ յո ւ ր է հ ա ն դ ի ս ա ց ե լ ե. է:

1 . 5 0 0 տ ա ր ի ն ե ր մ ե ղ բ ա ժ ա ն ո ւ մ ե ն Վ ա ր­դ ա ն ա ն ց ժ ա մ ա ն ա կ ա շ ր ջ ա ն ի ց : Ոսւյց Վ ա ր ­դ ա ն ա ն ց կ ե ր պ ա ր ն ե ր ը , ա ն ո ւն ն ու հ ե ր ո ս ա ­կա ն ա ն ձ ն ո ւր ա ց ո ւթ յո ւն ը չեն հ ն ա ց ե լ , չեն

մ ո ռ ա ց վ ե լ , ա յ լ դ ա ր ե ր ի հետ բ ա ր ձ ր ա ց ե լ ե հ ա ս ե լ ե ն մ ե ր օր ե ր ի ն Ս ժ ա մ ա ն ա կ ի հ ե տ , սեր ո ւն ղ ն ե ր ի ս րտ ի վ ր ա յո վ կ գ ն ա ն դ ե պ ի հ ա ­վ ե ր ժ ո ւթ յո ւն :

Ա յս օ ր , մ ի ա ն գ ա մ ե ս , ժ ա մ ա ն ա կ ի մշու­շ ի ց , ա ն ց յա լի խ ո ր ք ի ց , մ ե ր ա չքե ր ի ա - ոա ջ հա ռ ն ո ւմ ե ն Ղ և ո ն դ յս ւն ց ու Վ ա ր դ ա ն ա ն ց լո ւ ս ա պ ա յծ ա ռ կ ե ր պ ա ր ն ե ր ը , ո ր պ ե ս քաջարի

և. հ ա յր ե ն ա ս ե ր մ ա ր տ ի կ ն ե ր ի , ի ր ե ն ց ա մ բո ղ ջ գ ե ղ ե ց կ ո ւ թ յա մ բ , հ ե ր ո ս ա կ ա ն կ յա ն ք ի բ ո լո ­ր ա ն վ ե ր գ ր ա վ չ ո ւ թ յա մ բ , Ե կ ե ղ ե ց ո ւն , Հ ս ւ յր ե -

3 2 ' ՚ ՜ .

Հ ա ր ո ւս տ է հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը հ ա ն ո ւն ա զ ա տ ո ւ թ յա ն , հա նուն Հ ա յր ե ն ի ք ի ա ն կ ա խ ո ւ թ յա ն , հ ա նո ւն սուրբ ն ա խ ն յա ց հա ­

վ ա տ ի , հա ն ո ւն հ ա յի հ ո գ և ո ր , ա ն կո ր նչելի ա ր ժ ե ք ն ե ր ի հ ա մ ա ր մ ղ վ ա ծ հ ե ր ո ս ա մ ա ր տ ը

«1Ьг 4 М. . • Ж • » 1 Օ ՜է ֊ -^ն, ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ծ ա ռ ա յե լո ւ վ ե հ ձ գ տ ո ւ մ - ւվ և ս ր տ ա ռ ո ւչ պ ա տ ր ա ս տ ա կ ա մ ո ւ թ յա մ բ :

Հ՛այ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , պ ա տ մ ո ւթ յա ն ա սպ ա րեղ ւ1սւնելու օ ր ի ց , իրեն տ ե ս ե լ է մ ե ծ , ա շխ ա ր ­հ ա կ ա լ տ ե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի մ ի ջ և ը ն կ ա ծ , հ ա մ ե ­մ ա տ ա բ ա ր թ վ ո վ վւոքր, բ ա յ ց միշտ պ ա յքա ր ի ե գ ո յա մ ա ր տ ե ր ի մ եջ : Հ ա յ ժողովուրդը իր գ ո յո ւ թ յո ւ ն ը պ ա հ պ ա ն ե լո ւ համար, կ յա ն ք ի ե

մա հու կ ռ ի վ է մ ղ ե լ ա ն ց յա լո ւ մ բ ա զ մ ա թ ի վ ա շ խ ա ր հ ա կ ա լն ե ր ի դ ե մ : Եվ ե ր բ ե ք պ ա տ ա հ ա ­կ ա ն ո ւթ յո ւն չ է ա յ ն , ո ր հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ը . Հ ա յր ե ն ի ք ի հ ա մ ա ր , հո գև ո ր ա ր ժ ե քն ե ր ի հա­մ ա ր , հ ա յ հո գո ւ ա զ ա տ ո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր պ ա յ ­քա րը կ ա ր մ ի ր թելի ն մ ա ն ա ն ց ն ո ւ մ է հա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի պ ա տ մ ո ւ թ յա ն մ ի ջո վ , հ ա զ ա ր ա մ ­յա կ ն ե ր ո վ :

Ու Վ ա ր դ ա ն ա ն ց հ ե ր ո ս ա մ ա ր տ ը հ ա յ ժ ո ղ ո - վըրդի ա զ ա տ ա գ ր ա կ ա ն պ ա յք ա ր ի ա մ ե ն ա - ուշսւգրսւվ մ եկ հ ա ն գ ր վ ա ն ն է կ ա զ մ ո ւմ , որն իր ա ն ջնջելի ու խ ո ր ը դրոշմն է դ ր ե լ հ ա յ ժ ո ­ղ ո վ ր դ ի հե ր ո ս ա մ ա ր տ ե ր ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն վրա:

Վ ա ր դ ա ն ա ն ց հ ե ր ո ս ա մ ա ր տ ե ր ի խ ո ր հր դ ո վ ս ե ր ո ւն դ ն ե ր են դ ա ս տ ի ա ր ա կ վ ե լ և խ ա ն դ ա -

ե ն ի ք ի Ա՛ղված մ ա ոնոր

պ ա յ -

։ յ ե լ 4_____է__վ ա ռ վ ե լ ' Հ ա ն ո ւն Հ ա յր ե ն ի ք ի մ ղ վ ա ծ մ ա ր տ ե ­րում : 'Լա ր դ ա ն ա ն ց հեր ո սա կա ն թ ա փ , նոր որա կ է տ վ ե լ հ ա յ ժ ո ղ ո վ քա ր ի ն : Հ ե տ ա գ ա դ ա ր ե ր ո ւմ հ ա յ ժողովուրդը բ ա զ մ ա թ ի վ ա ն գ ա մ ն ե ր հե ր ո ս ա կ ա ն մ ա ր տ ի է դուրս ե կ ե լ , Վ ա ր դ ա ն ա ն ց խ ո ր հր դ ո վ և հե­ր ո ս ո ւ թ յա մ բ , և հ ե ր ո ս ա կ ա ն էջեր ա վ ե լա ց ր ե լ իր ա զ ա տ ա գ ր ա կ ա ն պ ա յք ա ր ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն վ ր ա : ՍաԱունցի Գ ա վ ի թ ը , Խ ո լթ ե ցի Հ ո վ ն ա ն ը , Թ ո ր ո ա Լևոնին, Թ ա թ ուլ Վ ա ն ա ն դ ե ց ի ն , Գա վիթ բ ե կ ը , Աղաս ի ն և բ ա զ մ ա թ ի վ ուրիշ հ ե ր ո ս ­ն եր , Վ ա ր դ ա ն ա ն ց ո գ ո վ և ք ա ջ ո ւ թ յա մ բ , կ ռ վ ե լ ե ն Հ ա յր ե ն ի ք ի թ շ ն ա մ ո ւ դ ե մ և 4 ա ր դ ս ւն ի օ -

М М В И М И Й

է А 1Г Ի Ս. Ծ I' Ն 1955

ր ի ն ա ե ո վ հ ա ղ թ ե լ ու ա ն մ ա հ ա ց ե լ : վ ա ր դ ա ­ն ա ն ց հերո սա կա ն կերպ ա րը, քա շութ յունն ու ո գ ի ն , ո գ ե շ ն չե լ ու աուսշնորդել են հ ա յ հ ա յ - ր ե ն ա ս երներին ա մ ե ն ա ն գ ա մ , երր օտ ա ր սուր է բ ա ր ձ ր ա ց ե լ հ ա յի երկրի ա զ ա տ ո ւ թ յա ն , հ ա յ ժողովրդի կ յա ն ք ի , հ ա յր ե ն ի սրբո ւթ յո ւնն ե ր ի , օշսւխի, պ ա տ վի վրա : Արդարև, վ ա ր դ ա ն ա ն ց ս|ա տերսւդմր « ե ղ ե լ է , կա և կ մ ն ա ա ռ հ ա վե տ ա զգա պ սւնծ է յը Հ ա յ ո ց պ ա տ մ ո ւթ յա ն , հո գե ­զ մ ա յ լ մ ի է » , ո ր դ ա ր ե ր ա ն ը ն դ հ ա տ ոդեշնչե յ ու միւիթ ա րել է հ ա յա զ ն սեր ո ւնդ ներ ի ն և ա զ ­գ ա յի ն - !ա ղ ւ ս ք ա կ ա ն սւոաք հ ն ո ւթ յա ն ուղիներ պ ա տ գ ա մ ե լ Հ ա յր ե ն ի ք ի ն , Ա զ գ ի ն , Ե կ ե ղ ե ց ո ւն ֊' (Դ ե ո ր գ Я . Կ ա թողիկոս):

վ ա ր դ ա ն ա ն ց հեր ո սա մ ա ր տ ը հ ա յ ժողովրդի ա նձնուր ա ց կոիվն Է ր հա նուն ա զ ա տ ո ւ թ յա ն , Հ ա յր ե ն ի ք ի , հա նուն ի ն ք ն ո ւր ո ւյնո ւթ յա ն :

5 - ր դ դա րը հ ա յ ժ ողովրդի պ ա տ մ ո ւթ յա ն հերոսա կա ն ո ւ վւա ոապ անծ դ ա րերից մ ե կ ն է:

Ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն մ ուտ քը Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ բո ց ա վս ւո ե ց ս ա ս ա ն յա ն պ ա ր ս ի կ ն ե ր ի ա ն ­հաշտ թ շնա մ ո ւթ յո ւնը հ ա յե ր ի ն կ ա տ մ ա մ բ : Սակա յն քր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա մ բ հա երը ա պ ա ­հո վ վ ե ց ի ն այլակւ-ոն պ ա ր ս ի կ ն ե ր ւ հետ ձուլ­վելուց : Բ յո ւզ ա ն դ ի ա ն , իր հերթ ւն, ձգտ ո ւմ էր հ ա վ ա տ ա կ ի ց հ ա յ ժողո վ ր դ ի ն ձ ո ւլե լ իր գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա մ բ և լե զ վ ո վ : Մ ե ս ր ո պ յա ն տ ա ­ռերը փ ր կ ե ցի ն հ ա յ լե զո ւն և մ շա կույթ ը բ յո ւգ ա ն դ ա կ ա ն խ ա ռ ն ա ր ա ն ի մեշ ս ո ւզ վ ե ­լո ւց : Թ եև հա յ ժողովուրդը մ ն ա ց մ ե ն ա կ ,

բ ա յց մնւսց իր ի ն ք ն ո ւր ո ւ յն ո ւթ յա մ բ , իր մ շ ա ­կո ւ յթ ո վ , իր ո գ ո վ : Տ ի զ բ ո ն ի և Բ յո ւզ ա ն դ ի ա յի դ ե մ ծ ա ռ ա ց ա վ հ ա յ ժողովուրդը իր կուո մ ի ա ս ն ո ւ թ յա մ բ , երկուսի դ ե մ է լ հերոսա կա ն պ ա յք ա ր մ ղ ե լո ւ իր վ ն ո ա կ ա ն ո ւթ յա մ բ և ա - ւո ե յո ւթ յա մ բ :

Օ -ր դ դարը հ ա յ ժ ողովրդի ա զ գ ա յի ն ի ն ք ­ն ա գ ի տ ա կ ց ո ւթ յա ն , ի նքնուրո ւյն մ շա կույթ ի ստ ե ղ ծմ ա ն և հեր ո սա կա ն գ ո յա մ ա ր տ ե ր ի դ ա ­րաշրջանն Էր , պայք՛ար' գրչով և սրով, հ ա ­նուն հ ա յ հ ո ղ ի , շրի, ա զ ա տ ո ւթ յա ն և ա ն ­կ ա խ ո ւթ յա ն:

երբ մի ժ ո ղ ով ուրդ կ ո վ ո ւմ է իր ա զ ա տ ո ւ­թ յա ն և գ ո յո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր , իր ի նքնո ւր ո ւյ­նո ւթ յա ն և ոգու ա ն կ ա խ ո ւթ յա ն հա մ ա ր , նա ա պ րում է , նա չի կ որչում , եթե ն ո ւ յնիս կ նա պ ա ր տ վո ւմ է մ ա ր տ ո ւմ , գոնե մ ն ո ւմ է նրա հերոսա կա ն պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը , որ գ ա լո ց ս ե ­րունդներին ա պ ր ե ց ն ո ւմ է , բա ր ձր ա ց նո ւմ , հ ե ր ո սա ց ն ո ւմ ե ա յդ պ ի ս ո վ կ ո ր ց ր ա ծ ը նորից ետ է ա ռ ն ո ւմ , նա հ ա ղ թ ա ն ա կ ո ւմ է : ժ ա մ ա ­նա կա վոր պ ա ր տ ո ւթ յո ւններ ը չեն որոշում ժողովրդի կ յա ն ք ն ո ւ ա պ ա գ ա ն , որ ո վ հե տ և «Մ ա հ ի մ ա ց ե ա լ ա նմա հութ իւն է , ո ր գի տ է զ մ ա հ , ոչ երկնչի ի ն մ ա ն է » ,— գ րում է Ա վա ­րա յր ի ս ո խ ա կ ո ս կ ե գ ր ի չ Եղիշես: «Մ ի ժ ո ղ ո - վըրդի ուժը ն ր ՚ս գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յա ն մեշ է : Գ ի­տ ա կից ա զ գ ը չի կորչի, գ ի տ ա կ ց ո ւթ յո ւն ը

մեծ ո ժ է: Գ ի տ ա կի ց ա զ գ ը , ինչքա ն է լ ՚փ ո ք ր լինի ու չնչին իր թ վ ո վ ' մ ե ծ ա թ ի վ ա զ գ ի ց է- ուժեղ է , եթե ունի պ ա յծ ա ռ գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն , որ ինքը ինքն է » . — ա սում , է Ա վ ա ր ա յր ի հե­րոսներից մ ե կ ը ՛ Արտակ Մ ո կ ա ց ի ն :

ե վ Ա վ ա ր ա յր ի հ ե ր ո ս ա մ ա ր տ ը դրսևորեց հա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ա յ դ գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն ը , միւսս-

’ քւությունը, ա ն հ ո ղ դ ո ղ դ ո գ ի ն , ա ր ի ո ւթ յո ւն ը , կորովն ու ա զ ա տ ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ը : Ավա րա յրիճ ա կ ա տ ա մ ա ր տ ո ւմ ա մ ե ն մի հա յ ռ ա զ մ ի կ >ատ լա վ Էր հ ա ս կ ա ն ո ւմ , թ ե ի ն չի Տ ա մ ա ր Է կովում և ա ր յո ւն թ ա փ ո ւմ : Ըն դ հա ն ո ւր ա ղ ե ­տ ը, հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի , Հ ա յ Ե կեղեցու գ ո յո ւ թ յա ն սւգսւոնացող մ ե ծ վ տ ա ն գ ը ւաւաշ Էր բ ե ր ե լ ււ ՚ա սսա յա կա ն հե ր ո ս ո ւթ յո ւն : Ողշ հ ա յ ժ ո ղ ո ­վուրդը, շ ի ն ա կ ա ն ն ե ր ը , ա զ ա տ ա ն ի ն , հ ո գ և ո ­ր ա կա նութ յունը ն եր շնչվա ծ Էին մ ի բա րձր հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ , ո րի մեշ իրա ր հետ կ ցուպ վա ծ Էին Հ ա յր ե ն ի ք ի սերն ու հ ա յ հ ա - ւ[ատի նւլիրակսւնությունը:

11ւ մ ա ս ս ա յա կ ա ն , ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ա յ դ հ ե ­ր ո ս ո ւթ յա ն աււաշ, զ ի ն ա թ ա փ Էր լի ն ո ւմ թ ր շ - ն ա մ ի ն . « ո ՛ չ ի կ ա պ ա ն ա ց զ ա ն գ ի տ ե ն , ո ՛ չ ի սւա նշա ն ա ց ե ր կ ն չ ի ն . . . զ մ ա հ ք ա ն զ կե ա նս ը ն տ ր ե ն : Ո ՜վ Է որ կա րէ ն ո ց ա դ ի մ ա կ ա ց լի­ն ե լ» :

Հ ա յ ժո ղ ո վ ո ւր դ ը Ա վ ա ր ա յր ի շ ա վ ո ' չ թե մ ե ռ ն ե լո ւ , ա յ լ հ ա ղ թ ե լո ւ հ ա մ ա ր , պ ա հ պ ա ն ե ­լո ւ հ ա մ ա ր իր ա զ գ ա յի ն նկ ա ր ա գ ի ր ը , ինքնու­ր ո ւ յն ո ւթ յո ւն ը , իր լե զ ո ւ ն , իր մ շ ա կ ո ւ յթ ը , իր ե կ ե ղ ե ց ի ն ու հա վ ա տ ը :

վ ա ր դ ա ն ա ն ք ո ւ Ղ և ո ն դ յա ն ք շ ա տ ւգայծսւո ու խ որունկ ը մ բ ռ ն ո ղ ո ւթ յո ւն ա ն ե ի ն ա զ գ ա յի ն ս կ զ բո ւն ք ն ե ր ի ն կ ա տ մ ա մ բ , ո ր ո ն ց հ ա ղ թ ա ­նա կի հ ա մ ա ր մ ի վ ա յր կ յա ն ի սկ չ է ի ն վ ա - րսւնել զո հե լո ւ ի ր ե ն ց կ յա ն ք ը :

Ո ւխ տ ա պ ա հ և հ ա յր ե ն ա ս ե ր Տ ա յ ն ա խ ա ­րա րների բ ե ր ն ո վ , վԱ ՐԴ Ա ՆՆ ա ս ո ւմ է Ա վա­ր ա յր ի ն ա խ օ ր յա կ ի ն . «ՄԵ11 ՆԱԽՆԻՔՆԵՐԸ Ս Ե& ԿՏԱԿԵ8ԻՆ Հ Ա Վ Ա Տ , Պ Ա Տ Ի վ , Ա Զ Գ : Ա ՐՅԱՄ Բ ք ՊԱՀՊԱՆԵՅԻՆ ՆՐԱՆՔ ՄԵՐ Ա ՏԱ Տ Ո Ի Թ Յ Ո Ի Ն Ը , ԷԵԶՈԻՆ, և մ ե զ հր ա մ ա ն թ ո ղ ի ն ա ն բ ա ս ի ր պ ա ­հ ե լ ա յ դ ս ր բո ւթ յո ւն ն ե ր ը : Պսւշւոպ անե'նք մ ե զ կ տ ա կ ա ծ գ ա ն ձ ե ր ը : ՄԵՌՆԵՆՔ՝ ՉՏԱ ՆՔ Թ Ը Շ - եԱՄՈԻՆ ՈՁԻՆՁ» ( ը ն դ գ ծ ո ւ մ ը խ մ բ ա գ ր ո ւ ­թ յա ն ն է ) :

Հ ա յր ե ն ա ս ե ր հ ա յ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ա - նունից ՂհՎՈՆԴ ԵՐԵՑՆ ա ս ո ւ մ է . «Պ ա ր ս ի կ ­ները պ ի տ ի գ ա ն ՄՏՆԵՆ ՄԵՐ ՏՆ ԵՐԸ. ՈԶՆ2Ա8ՆԵՆ ՄԵՐ ԷԵԶՈԻՆ, ԱՊ ԱԿ ԱՆԵՆ ՄԵՐ ԲԱՐՔԵՐԸ, խ ա ռ ն ա կ ո ւ թ յո ւ ն մ տ ց ն ե ն մ ե ր ըն­

տ ա ն ի ք ն ե ր ո ւմ : Ի ՜ն չ , պ ա ր ս կ ե ր ե ՞ն պ ի տ ի խ ո ­ս ե մ , Գ ողթ ա ն ե ր ո ե ՞ր ո մ ո ռ ա ն ա մ , հո յա կա ւգ մ ա տ ե ն ա գ ր ո ւ թ յ ա ն ը խ ո ր թ ա ն ա մ , ն ա խ ն յա ց Տ ա ր ա ա ր ա պ ե տ ո ւթ յո ՞ւն ը լ ք ե մ . . . ո ' չ , ԱՌԱՎԵԷՔ Ա Ղ ՑՐ 1; Մ Ա Հ Ը » :

Իսկ բո վ ա նդ ա կ Հ Ա Յ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԸ ա զ ա ­տ ա գ ր ա կ ա ն պ ա յք ա ր ի դուրս ե կ ա վ պա րսիկ

1955 է А 1Г Ի Ս. » Ь Ъ5

նվա ճ ո ղ նե ր ի դ ե մ : ե վ սւհւս Հ ա յա ս տ ա ն իս ա ր ե ր ի ց , ձ ո ր ե ր ի ց , շե ն ե ր ի ց ու ք ՚ա ոա Րնե- ր ի ց , ի շ խ ա ն ա կ ա ն դ ղ յա կ ն ե ր ի ց ու շ ի ն ա կ ա - ն ւ խ ր 6 ի |»ն ե ր ի ց , վ ա ն ք ե ր ի ց ու մ ե ն ա ս տ ա ն ­ներ ի ց դ ե պ ի Ա վ ա Ր ա յր Է հ ո ս ո ւմ ժո ղ ո վ ր դ ս ւ- կան հ ո ս ա ն ք ը , « ժ ո ղ ո վ ե ց ի ն զ բ ս ւզ մ ա թ ի ւն ա - րա նց ե կ ա ն ա ն ց , շ ի ն ա կ ա ն ա ց ե. ա ղ ա տ ա ց , զ ք ա հ ա ն ս ւ յի ց !■ ղ մ ե ն ա կ ե ց ա ց , ե ր և ե ց ա ն ա - մ ե ն ե ք ե ա ն զ ի ն ե ա լք և ս ա ղ ս ս ա ր տ ե ա լք , սուր րնղ մէջ և վա հա ն ի ձ ե ո ի ն , ոչ մ ի ա յն ւսրսւնց ք ա «ա զ , ա 11 և կ ա ն ա ն ց ա ո ն ա կ ա ն ա ց , Պ Ա Տ ­

Ր Ա Ս Տ ՛Ի ՍՊ՚ԱՆԱՆԵԼ № Ի ՄԷՌԱՆԵԼ»:Վ ա ր դ ա ն ա ն ց հ ե ր ո ս ա մ ա ր տ ը , տ ո գ ո ր վ ա ծ

ա զ գ ա յի ն ա ր ժ ա ն ա պ ա տ վ ո ւ թ յա ն բ ա ր ձ ր գ ի ­տ ա կ ց ո ւ թ յա մ բ , ս ր տ ա ռ ո ւչ և ա ն ձն ո ւր ա ց հ ա յ ­ր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ , հ ե ր ո ս ո ւթ յա մ բ , ա պ ր ե ց ­նում է մ ե գ , ց ն ց ո ւ մ , թ ա փ ա հ ա ր ո ւմ , և մղ ո ւմ ո ւխ տ ե լո ւ ' հ ա վ ա տ ա ր ի մ յքնալու ն ր ա ն ց ոգուն և պ ա յք ա ր ի ն :

Վ ա ր դ ա ն ա ն ց պ ա տ ե ր ա գ մ ը ' պ ա տ ե ր ա զ մ Էր ա զ գ ա յի ն գ ո յո ւ թ յա ն պ ա հ պ ա ն մ ա ն հ ա մ ա ր , Հ ա յր ե ն ի ք ի ա զ ա տ ո ւբ յւս ն հ ա մ ա ր , ը ն ղ ղ ե մ բ ռ ն ո ւ թ յա ն , ձ ո ւ լմ ա ն , ա յ լա ս ե ր մ ա ն :

Ա վ ա ր ա յր ը մ ա ր տ ա հ ր ա վ ե ր էր հ ա յ ժ ո ղ ո ­վ ր դ ի կ ո ղ մ ի ց պսւրւփկ բ ռ ն ա կ ա լո ւ թ յա ն ղ ե մ , հա նուն հ ա յ հ ո գ ո ւ ա զ ա տ ո ւ թ յա ն , հա նուն Հ ա յր ե ն ի ք ի :

ԱՎԱՐԱ8ՐՈԻՄ ԿՌՎՈՂ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՈԻ ՂԵ­ԿԱՎԱՐ ՈԻԺԸ Հ Ա Յ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴՆ ԷՐ, որն իրկ ա մ ք ն էր թ ե յա դ ր ո ւմ ո ւխ տ ա պ ա հ ի շ խ ա ն ն ե ­րին և հ ա յ ր ե նա ս ե ր հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ը :

Վ ա ր դ ա ն ը ' ինքը հ ա վ ա ք ա կ ա ն կե ր պ ա ր է , հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն է, որ իր սեվսսկսւն ձեռք՛ե­րո ւմ վ ե ր ց ր ե ց իր հ ա յր ե ն ի ե ր կրի բ ա խ տ ը և հա ր և ա ն վ ր ա ց և ա ղ վ ա ն ի ց ժողովուրդնեւփ հ ե տ , « կ ա մ ա ւ և յօ ժ ա ր ո ւ թ ե ա մ բ » դ ա շն կ ա ­պ ա ծ , ի ջա վ Ա վ ա ր ա յր , զ ե ն ի ձե ո ի ն կ ռվ ելո ւ ա յն բա ր ձր գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յա մ բ , д г ա ն վ ս ս ռ ա - նակ կ յա ն ք ի ց փ ա ռ ա վ ո ր է հե ր ո ս ա կ ա ն մ ա ­

հ ը , ե լա վ է մ ե ռ ն ե լ կ ա ն գ ն ա ծ , սուր ի ձեո ին. Հ ա յր ե ն ի ք ի պ ա շ տ պ ա ն ո ւթ յա ն մա րտ ական դ ի ր քերում , քան ս ո ղ ա լ Հ ա յր ե ն ի ք ի թ շնա մ ի­ների ո տ ք ե ր ի տ ա կ:

4 5 1 թ վա կ ա ն ի մ ա յի ս ի 2 6 - ի ն կ ա տ ա ր վեց կ ա տ ա ր վ ե լի ք ը . . . : Հ ա յ ժ ողովրդի և նւ-ա երկ­րի վ ր ա յո վ ե կ ա վ ու ա ն ց ա վ մ ե ծ ա ր հավիրքը,

մ ե ծ փ ո ր ձ ո ւ թ յո ւ ն ը . . . : 11լ ա յս պ ե ս ' ա նցա նօր եր , ա ն ցա ն տ ա ր ի ն ե ր , ա ն ց ա ն դ ա ր ե ր . . . : Պ ա տ մ ո ւթ յա ն բ ե մ ի ց հ ե ո ա ց ա ն շա տ ժ ո ղ ո - վուրղնեւ՛, որ ո ն ք ս ո ս ’ էին բ ա ր ձ ր ա ց ր ե լ հայ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ա զ ա տ ո ւ թ յա ն , նրա կ յա ն ք ի , ա պ ա ֊ գ ա յ ի վ ր ա , բ ա յ ց մ ն ա ց հ ա յ ժողովուրդը, մ ն ա ց ա պ ր ե լո ւ ա ն հ ո ղ դ ո ղ դ կ ա մ ք ո վ և սւոեղ- ծ ա գ ո ր ծ ե լո ւ տ ա ղ ա ն դ ո վ ու կ ենսո ւնա կ ո ւ- թ յ ա մ բ :

Ա վ ա ր ա յր ի ց հետ ո հ ա յ ժողովուրդը ա ն ցա վ բ ա զ մ ա թ ի վ ա ր հ ա վ ի ր ք ն ե ր ո վ ու փ որձութ յուն­ն ե ր ո վ , տ ե ս ա վ շա տ դ ժ վա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր և դ ա ռ ն ո ւթ յո ւն ն ե ր , մ ի ն չև վրա հ ա ս ա վ ա |ն եր­ջա ն ի կ ր ո պ ե ն , ե ր բ երկ ն ա կ ա մ ա ր ի վրա սկսեց լի ա յ լե յ հ ա յկ ա կ ա ն ա ստ ղը և ս , երբ հա յ ժ ո ­ղովուրդը տ ե ր դ ա ր ձա վ իր ի ր ա վո ւնքի ն, իր պ ա տ վ ի ն և իր պ ե տ ա կ ա ն ո ւ թ յա ն ը , և ս տ ե ղ ­ծ ա գ ո ր ծ ա կ ա ն նոր և ա ն ն ա խ ը ն թ ա ց վերելքի ճ ա նա պ ա ր հ ի վ ր ա կ ա ն գ ն ե ց ;

Պ ա տ մ ա կ ա ն նոր ի ր ա դ ր ո ւթ յա ն մեջ հայ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը ա կ ն բ ա խ ձ և ո վ ց ո ւ յց տ վ ե ց ա շ­խ ա ր հ ի ն , թե ի ՜ ն չ կենսո ւնա կ ուժեր ունի իր մեջ և ի ն չպ ի ս ի ՜ ը ն դ ո ւն ա կ ո ւթ յո ւն նե ր կարող ե ն դ ր ս և ո ր ե լ փ ո ք ր ժո ղ ո վ ո ւր դ ներ ը , երբ նրա նք ա զ ա տ ե ն օտ ա րի ք ա ղ ա քա կ ա ն , ւոըն- տ ե ս ա կ ա ն և կուլտ ուրա կա ն ն նշումից :

Ա զ ա տ ա ս ե ր հ ա յ ժողովուրդը Վ ա րդա ն ա նց տ ո ն ի ա յ ս օրերին մ ե կ ա ն դ ա մ ևս վերհիշում է իր գ ո յո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր մ ղ ա ծ ա զ ա տ ա գ ր ա ­կ ա ն պ ա յք ա ր ի ողջ պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը և նրա վւա յլուն էջեր ի ց մ ե կ ը ' Ա վ ա ր ա յր ի ճա կա տ ա ­մ ա ր տ ը :

ք ււ ր п а

ԵՂԻՇԵ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՏԵՐՏԵՐՅԱ Ն

(Պ ա ւո ր ի ս ս -ք ա կ ա է ա եւլսւպ սւն ն ա ւս ս պ Լ ւ[] ւ հ ա յ ո ւյ)

Մ Ե Կ Ք Ա Ն Ք Ա Ր Ս Տ Ա Ց Ո Ղ . Ը

«ՄաւուսյյԼալ Ս ու՝ոյ <]<ք|ւ Гա՞ւГաг

ա ո ն ա լ 1 ,ւ ՝» :

(ՂՈԻԿ., № 20)

են ք ք ի լ ա ն գ ա մ իրա պ ես կ հ ա մ ա ֊

կրինք մա րդու/, որոնք ա մ ենուն

կ ո ղ մ ե գո վ ա ս ա նք ի կ ա ր ժ ա ն ա ­

ն ա ն ։ Ա յս տ ես ա կ ետ են հ ա տ կա -

է հ ո ւ յն ք ա ղ ա քա ց ի ի ն խ ո ս ք ը , Ա րիս- խ ե ց ե վ ճ ի ռ ի մ ը ա ռ ի թ ո վ ։ Հ ո ւ յն ք ա ­

ղ ա ք ա ցի ն , որ գր ել չ^ր դ ի տ ե ր , Ա րիստ իդեսին

երկ ա ր եց խ ե ց ի ի կտ որը և խ ն դ ր ե ց , որ վրա ն

Ա րիստ իդես դրվի- ե ր բ ա յս վերջինը հ ա ր ցո ւց

ի ր ե ն , թ ե զի նքը կ ճ ա ն չն ա ՜ր , ո չ պ ա տ ա ս խ ա ­

ն ե ց հ ո ւ յն ք ա ղ ա քա ց ի ն , ի ն չո ՞ւ ո ւրեմն դ ե մ

կ քվ ե ա ր կ ե ս , հ ա րցո ւց Ա րիստ ի դես. հ ո ւյն ը պ ա տ ա ս խ ա ն ե ց, թե ա ՛լ հ ո գ ն ե ցա ն ք իր մ ա ­

ս ի ն լս ե լե , թ ե ա ր դա րա կո րով ա նձ մ ը ն Է։

Ա րդա րև, հ ո գե բա նա կա ն և նշմ ա ր ե լի ի ր ո ­

ղ ո ւթ յո ւն Է, որ ա րդա ր, խ ո հ ե մ , պ ա րկեշտ ,

և ա զ ն ի վ հ ա տ կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ հա մ բա վվա ձ

մ ա րդեր շա տ հա ճա խ մ ե ղ չե ն շա հ ա ղ ր գ ռ ե ր , և

եթե ա յս վերջիններ ը վ տ ա նգ ի մ ը հա ն դ ի պ ի ն ,

ի ր ե ն ց պ ա ր ա գա ն մ ե ղ չք։ հ ո ւյլե ր ։ Մ ի ն չդ ե ռ ,

դա տ ա րկա պ որտ մ ը , որ ո չի ն չ ունի լա վ և դ ո -

հ ա ց ո ւց ի չ , վտ ա ն գ ի մ ը պ ա հուն ի ր հ ե տ կ ո ւ­

ն ե ն ա միշտ մ ե ր բա ր յա ց ա կ ա մ ո ւթ յո մ ւլո

Կ խ որհիմ, թ ե ա յս կա րգի զ գ ա ց ո ւմ ո վ կ լե ց -

վ ի ն ք , ե ր բ կ մ տ ա ծ ե ն ք մ ե ր Տիրոջ կ ո ղ մ են տ ըր-

վ ա ծ ք ա ն ք ա ր ն ե ր ո լ և ղ ա ն ո նք ս տ ա ց ո ղ ծ ա -

ռա ն ե ր ո ւ մ ա ս ի ն ։ Հ ի ն գ ք ա ն ք ա ր և ե րկ ո ւ ք ա ն ­

քա ր ա ռ նո ղ նե րը ի ր ե ն ց շա հ ե ր ո վ , տ ե ղ ե կ ա ­

գի րն ե ր ո վ և դ ն ա հ ա տ ա ն ք ն ե ր ո վ կ ա ն ց ն ի ն մեր

ա չքին ա ռ ջև ե ն , հ ե տ ո կուգա մ ե կ տ ա ղ ա նդ

ս տ ա ց ո ղ ը , թ ա շկ ի նա կի ն մեջ ծր ա ր ա ծ ղ ա յն ,

գ լխ ի կ ո ր և վ ե հ ե ր ո տ , թ ո թ ո վ ե լո վ ի ր պ ա րտ ա -

1955 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

ղ ա ն ց ո ւթ յա ն չք մ ե ղ ա ն ք ը ։ Ա պ ա սա ստ ը իր

Տ ի ր ո ջ և դ ա տ ա պ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը ։ Ա յս տ ե ս ա ր ա ­

նին ա ռ շև , եր րո ր դ ծա ռ ա յի ն ն կ ա տ մ ա մ բ մ ենք

կ ո ւն ե ն ա ն ք խ ղ ճ ա հ ա ր ո ւթ յո ւն և որոշ հ ա մ ա ­

կ րա նք , ե ր բ ա ն պ ա տ մ վ ա ծ կ ն ե տ վ ի խ ա վ ա ր ի ն

ծ ո ց ը ։

Սիրո ա ռ ա չ ի ն ղ զ ա ց ո ս է ը , որ կ ծ ն ի մ ե ր մեջ

ե րր ո ր դ ծ ա ռ ա յի ն կ ա տ մ ա մ բ , կուղս։ ի ր պ ա րղ

և հ ա մ ե ս տ վ ե ր ա բե ր մ ո մ ւք ե ն , ե ր բ կփ որձե

չք մ ե ղ ե լո ւ ի ր պ ա ր տ ա զ ա ն ց ո ւթ յո ւն ը ։ Տա ղ ա ն դ

մ ը մ ի ա յն ո ւն ե ի , կ պ ա տ ա ս խ ա նե խ ե ղ ճ ծ ա -

ռ ա ն , ի ՜ն չ կ ր ն ա յի ը ն ե լ ա ն ո վ , ի ՜ն չպ ե ս կ ը ր - ն ա յի մ ո տ ե ն ա լ ս ե ղ ա ն ա վ ս ր նե ր ո ւն և լո ւմ ա -

յա փ ո խ ն ե ր ո ւն մ ե կ ք ա ն ք ա ր ո վ ս , և մ ա ն ա վ ա ն դ

ի ՜ն չ հա ջո ղ ո ւթ յո ւն կ ր ն ա յի ո ւն ե ն ա լ ա յդ ք ա ն

ն վ ա զ գ ո ւմ ա ր ո վ ։ Թ ե և ա ն ճ ի շտ ' ս ա կ ա յն ո ր ­

ք ա ՜ն հ ա մ ե ս տ կ հ ն չե ն ի ր բ ա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր

ր ը մ յո ւս եր կ ուքի ն ք ո վ ' որ ո ն ք հպ ա րտ գ ո հ ո ւ­

ն ա կ ո ւթ յա մ բ կ հ ա յտ ա ր ա ր ե ն . Տ է ր , Ք ո լ մ ե ղ /։

տ վ ա ծ քա նթ ա րներ ո ւն չա վ ։ ուրիշներ ևս շ ա ­

հն ց ա ն ք ։

Ա ն դ ր ա դ ա ռ ն ա լո վ մ ե կ ք ա ն ք ա ր ս տ ա ց ո ղ ի ն ,

պ ե տ ք Է ը ս ե լ , թ ե կ յա ն ք ի մ եշ ե ր բ մա րդիկ

զ գ ա ն , թ ե ի ր ե ն ց ո մ ւե ց ա ծ խ ե լք ը , պ ա տ ե հ ո ւ­

թ յո ւն ը և ուժը ա բ ժ ե ք ե և ն շա ն ա կ ո ւթ ե ն ե զուրկ Է, տ ա կ ա վ ա ն ո ն ք կ կ ո ր ս ն ց ն ե ն ի ր ե ն ց ի ն ք ն ա ­

վ ս տ ա հ ո ւթ յո ւն ը , ք ա շո ւթ յո ւն ն ո ւ ձ ե ո ն ե ր ե ց ո ւ ֊

թ յո ւն ը և ո րևէ ճ ի գ չե ն ը ն ե ր կ յա ն ք ի պ ա յք ա ­

ր ին ի ր ե ն ց մ ա ս ն ա կ ց ո ւթ յո ւն ը բ ե ր ե լո ւ ։ Ո՛՛ր­

ք ա ն մ ե ծ է թ է ՚Հ ը ա յս կ ա ր գ ի մ ա ր ղ ո ց մ եր ա յս օ ր վ ա ն ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն մ ե շ ։ Ե րիտ ա սա րդ­

ն ե ր , ո ր ոն ք ճ ա մ բ ա կ ե լլե ն մ շա կ ո ւյթ ի մ ը տ ի ­

ր ա ն ա լո ւ և զ ա յն ն վ ա ճ ե լո ւ հ ո ւ յս ո վ , ս ա կ ա յն

ի ր ե ն ց շվւոսէը ի ր ե ն ց մ ե ա վելի մ ե ծ ո ւ տ ա ­

ղա նդա շա տ ո ւղ ե ղ ն ե ր ո ւն հ ե տ , ը լլա ն ե ր կ ա յի

և կ ա մ ա ն ց յա լի մ ե շ , ա պ ա ի ր ե ն ց ուղեղի և

կ ա ր ո ղ ո ւթ յա ն ս ա կ ա վ ո ւթ յո ւն ը ղ ի ր ե ն ք հո ւ­

ս ա հ ա տ ո ւթ յա ն կ մ ա տ ն ե ։ Ն ույն պ ա րա գա ն

կրնա կր կնվ ի լ բա ր ե գ ո ր ծ ա կ ա ն և կ ա մ ա ռ և ­

տ ր ա կա ն գե տ ի ն ն ե ր ո ւն ւէլւ՚յւ։ Մ ա րդիկ ճ ա մ բա

կ ե լլե ն լա վ զ ղ յս ց ո ս ք ն ե ր ո վ և Հ ա ռ ա շա դ ր ո ւ­

թ յա մ բ , ս ա կ ս ւյն ի ր ե ն ց ո ւն ե ց ա ծ պ զ տ ի կ մ ի ­

ջո ց ն ե ր ն ո ւ չն չի ն դ րա մ ա գլո ւխ ը ա ն,օժա նդա կ կ թ ո ղ ո ւ զ ի ր ե ն ք կ յա ն ք ի մ ե ծ գ ո ր ծ ա ո ն ո ւթ յո ւն -

ն ե բ ո ւ և մ ր ց ա կ ց ո ւթ յա ն ց մ ե ջ , և զ ի ր ե ն ք

կ մ ա տ ն ե հ ե տ և ա բա ր լք ո ւմ ի , հուս ա հա տ ու­

թ յա ն և ա ն հ ա ջ ո ղ ո ւթ յա ն ։ Ա յս է պ ա րա գա ն

շա տ մ ը ա ն հ ա ջո ղ ո ւթ յա ն մ ա տ ն վ ա ծ մ ա ր գ ո ց ,

ի ր ե ն ց ո ւկ ե ց ա ծ ք ի չը , ա ն բա վ ա կ ա նը , ղիրենք

հուսա հա տ ա ն գ ո ր ծո ւթ յա ն և պ ա րտ ա զա նցո ւ­թ յա ն կ ա ռա ջնո րդ ե ։

Փ ր կո ւթ յո ւնը ա յս կա րգի մ ա ր ղո ց կսկսի

ա յն ա տ են մ ի ա յն ' ե ր բ ա նոնք կսթ ա փ ին ի - ր ե ն ց թ մ բ ի բ ե ն և նոր ք ա ջ ո ւթ յա մ բ մ ը կփ ո ր­

ձեն դ ի մ ա գ ր ա վ ե լ կ յա ն ք ի դ ժ վա ր ութ յո ւնն ե ր ը , ձե ո ք բ ե ր ե լ կ ա ր ե ն ա լո ւ հա մա ր ա յն կա րելի

հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն ը ' որ վ ս տ ա հ ո ւթ յուն պ իտ ի ն ե ր -

շնչե ի ր ե ն ց ։ Կ յա ն քի մ ե ծ հեղա շրջումներն ու

հա ղ թ ա նա կ ները և ք ա ղ ա քա կր թ ութ յա ն հա ջո­

ղ ո ւթ յո ւն ը , ք ա ն ի մ ը ա ռ ա ն ձն ա շնո ր հ յա լնե ր ո լ և հա ջո ղ ա ծն եր ս ։, շն ո ր հ ի վ չէ որ կ ըն թ ա ն ա , ա յլ

հ ա մ բե ր ա տ ա ր ու հա վա տ ա ր ի մ շա նքերովը ա ֊ ն ո ն ց ' ո ր ոն ք մ ե կ ք ա ն ք ա ր մ ի ա յն ունքէն և կա մ

կ ր ց ա ծ ե ն ո ւնենա լ ա յս կ յա ն ք ի ն մ ե շ ։ Հ ե ր ո ս ­

ն ե ր ը չե ն , որ կհեղա շրշեն պ ա տ մ ո ւթ յա ն ը ն -

թ ա ց ք ը , ա ն ո ն ց մ ե ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ը ս կ ի զ բ ն Է մ ի ա յն ը լլա լի ք ի ն , Էա կա նը կկա տ ա րվի հ ա ­

սա րա կ մ ա ր ղ ո ց ջա ն ք ե ր ո վ և մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ ։ Մ եծ

գ ո ր ծե ր ը ա վ ե լի դ յո ւր ի ն են քա ն փ ոքր եր և -

ց ա ծ ն ե ր ը և հա ս ա ր ա կ մ ա ր ղ ո ց ը ր ա ծը ա վելի

ծա նր ու դժ վ ա ր Է, քա ն հեր ո ս ն ե ր ո ւնը , որոնք

ի ր ե ն ց նե ր շն չո ւմ ո վ ն ո ւ ս ւր յո լնո ։[ը կ ս կ ղ բ ն ա .

վոր են զ ա յն ։ Ահա թև ի ն չո ւ մ ե ր հա մ ա կ ր ա ն­

ք ը կերթ ա մ ե կ քա նքա ր ո ւն ե ց ո ղ ի ն , վա ս նզի

ի ր ե ն ն մ ա ն ներ ու ուսին Է, որ կծա նրա նա

կ յա ն ք ի հ ա ռ ա ջդ ի մ ո ւթ յո մ ւն ե ր ո լ դժվա րին

գ ո ր ծ ը , ե թ ե մ ի ա յն ի ր ե ն ք գ ի տ ա կ ցին ի ր ե ն ց

ո ւն ե ց ա ծ ք ի չ ա ր ժ ե քին և ունենա ն հա րգա նք

ի ր ե ն ց ա ն ձի ն ն կ ա տ մ ա մ բ ։

Մ յո ւս կ ո ղ մ ե ն , ս ա կ ա յն , մ ա ր դ պ ե տ ք չէ

ի ն ք նա հ ա վ ա ն ը լլա , կ ա ր ծ ե լո վ , թ ե ի ն չ որ ինք

ունի լա վ ա գ ո ւյն ն է . մ ի ա յն ա պ ուշներն ե ն , որ

ա ն ա յլա յլ կրնա ն դ իտ ել ի ն ք զ ի ն քն ի ն ա ռա նց

ն շմ ա ր ե լո ւ ի ր ե ն ց թ ե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։ Ի նքն ա գի -

տ ա կ ի ց մ ա ր դ ը դ ի տ ե իր ո ւժ ե ր ո լն չա ւիը և

ղ ա ն ո նք ի ր ա գ ո ր ծ ե լո ւ և օգ տ ա գ ո ր ծե լո ւ կ ե ր -

պ ը ։ Խ ո սքով շա տ դ յո ւր ի ն է ա սիկա և ս ա ­

կ ա յն դ ժ վ ա ր ' զ ա յն ի ր ա գ ո ր ծե լո ւ պ ա րա գա ն։

Մ յուս կ ո ղ մ ե ն Ա ստ վա ծ մ ե ղ ի տ վ ա ծ է կ ը ր կ ֊

նա կ կ ա ր ո ղ ո ւթ յո մ ւն ե բ , ճշտ որ ոշելու ա յո

հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն ե ր ը ։ Նախ ս ի ր ե լո ւ և գործելու

կ ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն ը , հա նուն մեր բա ցա ր ձա կ

պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւթ յա ն , և ե րկ ր որ դ ' սիրելու ե ղ ­

բ ա յր մ ա ր զե ր ը և ծ ա ռ ա յե լո ւ ա ն ո ն ց ։ Ա յս եր ­

կու ուժերուն մ եշ կ կ ա յա ն ա մ ա րդուն հույսը

փ ր կ վ ե լո ւ ի ր ի ն բ ն ա գ ի տ ա կ ց ո ւթ ե ն ե ն ։ ե թ ե մա ր՜

Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1 9 5 5

դը իր ուժերը ա յս ո ւղ ղ ո ւթ յա մ բ փ որ ձ ելե վերշ,

զ ա նո ն ք ա նբա վ ա ր ա ր գ տ ն ե , կ ի յն ա հոլս ահա _

տ ո ւթ յա ն մ ե շ , ս ա կ ա յն հ ա նկ ա ր ծ ի ր ի ն ք ն ա ­

գ ի տ ա կ ց ո ւթ յա ն մ եշ կ հնլե ձ ա յն մ ը , կ ա մ ա -

ղա ղա կը ե ղ բ ա յր մ ա ր ո ւ ն , որ զ ի ն ք ը օգ ն ո ւ­թ յա ն կ կ ա ն լե , ս տ ի պ ե լո վ ղ ի ն ք ը , որ չմ տ ա ծե

ա յլև ս ի ր ո ւժ ե րո ւ և կ ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո լ չա ­

փ ի ն , ա յլ ը ն ե ա ՛յն , ի ն չ որ ա նհրա ժեշտ է որ

ը լլա , ն մ ա ն մ ա յր ա ռ յո ւծ ի ն ' որ վտ ա նգի

պ ա հուն կհա րձա կի փ ր կ ե լո ւ ի ր կ ո ր յո ւն ն ե ­

ր ը , ա ռ ա ն ց մ տ ա ծ ե լո ւ, թ ե ի ր ուժերը բ ա վ ա ­կ ա ն պ իտ ի գ ա յի ՞ն ա ռ ա յդ , և թ ե ի ՛՛նչ ա րժեք

պ իտ ի կրնա ր ո ւնենա լ ի ր փ ո ր ձ ը ։ Երբ մ ա ր գ կ գի տ ա կ ցի ա յս մ ե ծ ա ն հ ր ա ժ ե շտ ո ւթ յո ւն ն ե ­

ր ո ւմ , կ փ ր կե ի ն ք զ ի ն ք ը ի ր ա նձին հ ա յե ց ո ղ ո ւ-

թ ե ն ե ն , որ իր կ ա րո ղ ո ւթ յո ւնն երը տ նտ ե ս ե լո ւ

ներ քի ն հ ա շվ ե տ վ ո ւթ յո ւն ն է ։ Ա յս Հ ե ղ ա ծ պա_

ր ա գա ն ու պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը բ ո լո ր քա շ ո ւ ա զ ­

դ ե ց ի կ մ ա ր դ ո ց ։ Մ ո վ ս ե ս , Պ ո ղ ո ս , Գ րոմ վ ել,

ա ս ո նք բ ո լո ր ը ո ւզ ա ծ ե ն խ ա ղ ա լ պ ա հ մը վտ ա ն գն երը դ ի մ ա գ ր ա վ ե լո ւ խ ուս ա փ ո ղ ա կա ն

ճ ա ր տ ա ր ո ւթ յո ւնը , ա յս ի ն ք ն խ ա ղ ա լ ի ր ե ն ց

ա ն ձ ե ռ ո ցի ա ն կյո ւննե ր ո ւմ հ ե տ , ի ն չպ ե ս ս ո ­

վոր ա բա ր կ ը ս վ ի , ս ա կ ա յն հ զ ո ր կա նչը, ե ղ ­

բ ա յր մա րդերուն և պ ա րտ ա կ ա նո ւթ յա ն գ ի ­

տ ա կ ց ո ւթ յա ն , ա յն ք ա ն զորա վ որ է ե ղ ա ծ , որ

ա ս ո ն ցմ ե յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ը մ ո ռ ց ա ծ է ի ր մ ա ր դ ­

կ ա յի ն տ կա ր ո ւթ յո ւնը ու գ ա ց ա ծ ՛է ի ր ա գ ո ր ­

ծ ե լո ւ մ ա ր դ ե ր ո ւ փ ր կ ո ւթ յա ն ի ր բ ա ժ ի ն ը ։

Բ նա կա նորեն պ իտ ի ը ս ե ք , թ ե հ ի շվ ա ծ շա ր ­

ժ ա ռի թ նե ր ը շա տ զորա վ որ ե ն և երբ զգա ց վ ի ե ղ բ ա յր մ ա րդուն կ ո ղ մ ե ն , կրնա ն ա զ ա տ ա ­

գրել ղ ա յն ։ Ս ա կա յն ո ղ բ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը հոն ւէ, որ մա րդիկ չե ն զգա ր ղ ա յն ու հ ե տ և ա բա ր չե ն

կրնա ր փ րկվիլ մ ա տ ն ա ն շվ ա ծ մ ի ջո ց ն ե ր ո վ ։ Հ ո ս Հ , որ կ մ ի շա մ տ ե Գ ե ր ա գ ո ւյն ը , և գ թ ա լո վ

հ ա յր ո ր ե ն ի ր ղ ա վ ա կ ն ե ր ո մ յ տ կ ա ր ո ւթ յա ն ,

կ ա ռա շնորդ ե զա ն ոն ք լա վ ա գ ո ւ յն ի ն , լե ց ն ե լո վ

ա յն բ ա ց ը , որ ի բ ր և վ ե ր ա ց յա լ ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն , շա տ պ իտ ի գա ր տ կա ր ա րա րա ծի ուժերուն

և հ ա ս կ ա ց ո ղ ո ւթ յա ն ։ Ահա թ ե ի ն չպ ե ս իրա րու հետ և իր ա ր ո ւ մ եշ կ հա շտ վին մ ա րդուն տ կա _

ր ո ւթ յո լն ը և Ա ստ ուծո զ ո ր ո ւթ յո ւն ը ։ Եվ ս ա ­

կ ա յն ո ր պ ես զի ա յս ն ե ր դ ա շնա կ ո ւթ յո ւնը կ ա ­

ր ենա նշա ն ա կո ւթ յո ւն ս տ ա նա լ մ ե ր կ յա ն ք ի ն մ ե շ , Ա նոր կա մքը մ ե ր կ ա մ քին հ ր ա մ ա յա կ ա ­

նը պ ա րտ ի ը լլա լ, որ պ ես զի Ան կ ա ր ենա փ ըր-

կ նլ ի ն ք զ ի ն քե ն հուսա հա տ ու զ զ վ ա ծ մ ա ր դ ը ։

Իսկ մա րդն ա լ ի ր կա րգին պ ե տ ք Է կա րենա փ րկել ի նք զի ն քը ի ն ք ն ա գ ի տ ա կ ց ո ւթ յա ն և ի նք -

ն ա դ ա տ ոլմ ի փ ո ր ձ ո ւթ ե ն ե ն , լս ե լո ւ հա մա ր իր

գ ե ր ա գ ո ւյն Վ եհա պ ետ ին հ ր ա հ ա ն գ ը ։ Ահա ի -

մ ա ստ ը ա ռա կ ի ն ։ սԴոլն կ ձ ա ն լն ա յի ր զ ի ս , քու

տ էր դ , հ ե տ և ա բա ր պ ե տ ք է գ ո ր ծ ե ի ր հա մ ա ­

ձ ա յն ի մ հ ր ա հա նգներ ո ւս ո ։ Ո րքա ՛ն տ ե ղ ին է

հոս հիշա տ ա կել Ս ա ղ մոսին ա յս բ ա ց ա տ ր ո ւ­

թ յո ւ ն ը , ի բ ր և լո ւս ա բա ն ո ւթ յո ւն բ ո լո ր ա ն ո ն ց ' ո րո ն ք զ ե ր ծ կ ո ւզե ն կ ա ց ո ւց ա ն ե լ ի ն ք զ ի ն քն ի ն

ի ր ե ն ց հա մա ր ճ շտ վ ա ծ պ ա ր տ ա վ ո ր ո լթ յո ւն-

ն ե ր ե ն , ի ր ե ն ց տ կա ր ո ւթ ե ն ե ն կ ա մ ի ն ք ն ա դ ա ­

տ ո ւմ են ե կ ա ծ վ կ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ և չք մ ե ­

ղ ա ն քն ե ր ո վ ։ Եթե գի տ ե ս ու կ ղ գ ա ս , թե ա ն­

հրա ժեշտ է ը ն ե լ ա յս ի ն չ բ ա ն ը , ու կպ ա հվը-

տ իս ք ո լ տ կ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւդ ե տ ի ն , ա յդ կ ն ը -

շա ն ա կ ե , թ ե չե ս ո ւզ ե ր լս ե լ Գ եր ա գո ւյն ի ն

ձ ա յն ը , որ ք ո ւ է ո ւթ յա ն դ ը ն դ ե ր ք ն ե ր ե ն պ ետ ք

է հո ս ի նո ր կ յա ն ք ի մ ը զո ր ա վ ո ր ա ր յո ւն ի ն

ն մ ա ն ։ Ու ա յս պ ե ս լք վ ա ծ ի ն ք ղ ի ն ք ե դ ու Գ ե­

ր ա գ ո ւյն ե ն , դո ւն ա յլև ս ո տ ք ե ր ո լդ վրա ն չե ս ,

մ ի ն չդ ե ռ ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ն , ե ր բ զ գա ս Ա նոր հ ն ա զա ն դ ե լո ւ հ ա ճ ո ւյք ը , ա յն ա տ են դուն

պ ա ր տ ա կ ա նո ւթ յա ն դ գ ի տ ա կ ց ո ւթ յա ն մ ե շն ես

և ա նկա րելին կ ա տ ա ր վ ա ծ ։ Ա յն ա տ են պ իտ ի

չկ ե ն ա ս հա ր ց տ ա լո ւ, թ ե ա ր դ յո ք կրնա ՛՛ս րնել զ ա յն , մ ի ն չև որ հ ա ղ թ ա ն ա կ ի թ ա գը չզ գ ա ս

գ լխ ո ւդ վ ր ա ։ Եվ մ յո ւս կ ո ղ մ ե ն զ ա յն գ լխ ո ւդ

վրա ուն ե ն ա լե ն հ ե տ ո , պ իտ ի վ ե ր ց ն ե ս զ ա յն

զ ո ւ յգ ձ ե ռ ք ե ր ո վ դ և պ իտ ի ն ե տ ե ս Իր ո տ ք ե - ր ո ւն , վ ա ս ն զ ի ա յլև ս պ ի տ ի գ ի տ ն ա ս , թ ե ի ր ա _

պ ես Ինքն Հ ր , որ կ ա տ ա ր ե ց զ ա յն և ո չ թե

դ ո ւն ։

Ա յս պ ա րա գա ն ս ա կ ա յն գ լխ ի վ ա յր չի շրշեր

ի ր ո ղ ո ւթ յա ն ց տ ա խ տ ա կ ը ։ Եթե ա ն կա րո ղ ու­թ յա ն զ գ ա ց ո ւմ ի ն ա ր մ ա տ ներ ը ի ն ք ն ա գ ի տ ա կ ­

ց ո ւթ յա ն մ ե շն ե ն , պ ե տ ք ա զ ա տ ա գ ր ե լ զ ա ­

ն ո ն ք , մ ո ռ ն ա լո վ ի ր ա ն ձ ը , ա յլա պ ե ս չք մ ե ­

ղ ա նքը ի ր ե ն ց տ ր վ ա ծ շն ո ր հ ի ն վ ա զ ո ւթ յա ն կ վ ե ր ա ծ ։[ի ք ո ղ ա ր կ վ ա ծ հ պ ա ր տ ո ւթ յա ն մ ը , ոչ

թ և ի ն ք ն ա ք ն ն ա գ ա տ ո ւմ ի ա ր ա ր ք ի ն , որ ի ր ո ւ ֊

ժե ր ո ւ տ կա ր ո ւթ յա ն գ ի տ ա կ ց ո ւթ յո ւն ն է ։ Վ ա -

ս ը ն զ ի ո վ որ ի ն ք զ ի ն ք ը ի ր տ կա ր ո ւթ յա ն կ ա մ

փ ո ք ր ո ւթ յա ն ե տ և ը կ պ ա հ ե , ա պ ա ս տ ա նա ծ

կ ը լլա ա յս կերպ հ պ ա ր տ ո ւթ յա ն բ ե ր դ ի ն , ու

չը ն ե ր Ա ստ ուծո ի ր ե ն տ վ ա ծ գ ո ր ծ ը , ո չ թ ե իր

ո ւժ ե ր ո լն ա ն բ ա վ ա ր ո ւթ յա ն պ ա տ ճ ա ռ ա վ , ա յլ

շն որ հի ն ն վ ա զ ո ւթ յա ն ը հա մ ա ր։ Մ ինչդե ռ ա ն ­

հրա ժեշտ է դուրս դ ա լ ա յս հ ո գ ե վ ի ճ ա կ ե ն , ս տ ա նձ նե լո ւ գ ո ր ծ ը , զ ո ր Ա ս տ վ ա ծ կուտ ա մե

զ ի , ա ռ ա ն ց ց ո ւց ա դ ր ե լո ւ մ ե ր տ կ ա ր ո ւթ յո ւն ը , վ ա ս նզի Ան մ ե զ ի հ ե տ է , Ու ե ր բ Իր հետ ը

ը լլա ն ք և Իր լո ւ յս ի ն մ ե շ , զ ե ր ծ պ իտ ի մ ն ա ն ք ա րտ ա քին խ ա վ ա ր ե ն ։

Ա յս ը ն դ հ ա ն ո ւր ի ր ո զ ո լթ ե ն ե ն հ ե տ ո , կ ը ր -

ն ա նք ը ս ե լ , թ ե մ ա ր գ ե ր ե ն շա տ ե ր , ա յս օ ր մ եկ

ք ա ն ք ա ր ս տ ա ց ո ղ ծ ա ռ ա յի ն ն մ ա ն ի ն ք ղ ի ն ք -

ն ի ն ա մ ե ն ե ն ա վ ե լի զուրկ կ զ գ ա ն կրոնա կա ն

ո լժ ե ն , և հ ե տ և ա բա ր ա ն ո ր ի ր ա գ ո ր ծ ո ւմ ե ն ։

Մ ա ր դ գ ի տ ն ա լո վ հ ա ն դ ե ր ձ ի ր կրոնա կա ն

ն կ ա ր ա գ ի ր ը , և ի ր հ ո գ ի ի ն ձ գ տ ո ւմ ն ե ր ը դեպ ի

գե ր բն ա կ ա ն ն ու ա ս տ վ ա ծ ա յի ն ը , ը ն դ ո ւն ե լո վ

ն ո ւյն ա տ են ի ր ա վ ո ւթ յո ւն ը ժ ա մ ա ն ա կ ի ն ո ւհ ա -

վ ի տ ե ն ա կ ա ն ո ւթ յա ն , ը ն դ ո ւն ե լո վ , թ ե ի ր մևշ

և իր հետ է Ա ստ ուծո սերը և Ս. Հ ո դ ի ն , ս ա ­

կ ա յն ի ն ք զ ի ն ք ը ա ն կա րո ղ կ զ գ ա ի ր ա ց ն ե լո ւ

ա ս տ վ ա ծպ ա շտ ո ւթ յա ն գ ո ր ծ ը , ն մ ա ն կ ո ւ յր ի ն ,

որ մ ե պ ի տ ի պ ա հ ա ն ջե ի ն , որ դ ո ր ծ ա ծ ե իր

չո ւն ե ց ա ծ ա չք ը ։ Ա յս պ ի ս ի ն , մ ղ վ ա ծ ի ն ք ն ա գ ի ­տ ա կ ց ո ւթ յա ն և ի ն ք ն ա գ ա տ ո ւմ ի զ գ ա ց ո ւմ ն ե -

ր ե ն , կ հ ա մ ա ռ ի պ ն դ ե լո ւ , թ ե ի ն ք ը կրնա հ ա ­

վա տ ը ն ծ ա յե լ ա յն բա ն ե ր ո ւն մ ի ա յն , զորս իր ղ գ ս ։յա ր ա ն ք ն ե ր ո ւն շն ո ր հ ի վ կրնա ը մ բ ռ ն ե լ և

շ ո շա փ ե լ, ղ յւկ ե լո վ ա յս կ ա մ ա յն կերպ ի ն ք -

զի ն ք ը եր շա նկ ո ւթ ե նե մ ը և մ շ ա կ ո ւյթ ե մ ը

ն ո ւյն ա տ ե ն , որ կուգա հա վ ա տ ք ի կ յա ն ք ե ն և

ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն ե ղ բ ա յր ո ւթ Լ ն ե ն ւ Ա յս կա րգի

մ տ ա յն ո ւթ յա մ բ տ ո գ ո ր վ ա ծ ա ն ձե ր ը ա ր գ ա ­

հա տ ա նքի մ ի ա յն կ կ ա ր ո տ ի ն , վ ա ս ն զ ի կ խ ո ւ-

սա փ ին պ ա րտ ա կա ն ո ւթ են ե մ ը , զ ո ր կ ր ն ա յի ն ը ն ե լ ։

Մ իա կ մ տ ա ծ ո ւմ ը , զ ո ր կ ո ւն ե ն ա ն ք ա յս կ ա ր ­

գի մ ա ր գ ո ց պ ա ր ա գ ա յի ն ա յն է , թ ե կրոնքի

հ ա ս կ ա ցո ղ ո ւթ յո ւն ը ոչ մ ի ա յն թ ե ր ի Հ ա ն ո նց

մ ե շ , ա յլ սխ ա լ կ ե ր պ ո վ տ ր վ ա ծ ։ ժ ա մ ա ն ա կ ա ­

վ ո ր և պ ա տ ա հ ա կ ա ն կ ա ր գ մ ը հ ո գ ե կ ա ն ի ր ո -

ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո լ ն կ ա տ մ ա մ բ ի ր ե ն ց ծ ա ն ո թ ո ւ­

թ յո ւ ն ը , զ ի ր ե ն ք տ ա ր տ ա մ ո ր ե ն մ ի ա յն մ ո տ ե -

ց ո ւ ց ա ծ է հ ա վ ի տ ե ն ա կ ա ն ա յս ի ր ո ղ ո ւթ յո լն -

նե ր ո ւն , և ճիշտ ա տ որ հ ա մ ա ր կրոնքը ա յդ պ ի -

ս ի ն ե ր ռ ւն հա մ ա ր կ մ նա հ ո գ ե կ ա ն ի ր ո ղ ո ւ-

թ յո մ ւն ե ր ո ւ շա ր ք մ ը ո ր ո ն ց ն կ ա տ մ ա մ բ ի ր ե ն ք

չե ն զ գ ա ր որոշ հ ա ր ո ւմ , և հետ և ա բա ր չե ն կ ը ր -

նա ր շի ն ե լ կ ա ր ե լի տ ե ս ա կ ե տ ը ։ Տ ա կ ա վ ի ն ա յս

բ ա զ մ ա թ ի վ տ ե ս ա կ ե տ ն ե ր ո ւ տ ա ր բ ե ր ո ւթ յո ւն ը ,

որ գ ո յո ւթ յո ւն ոմւի ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն հ ա վ ա տ ­

քին մ ե շ , պ ա տ ճ ա ռ կ դ ա ռ ն ա , որ մա րդիկ „ չ

մ ի ա յն կ ա ս կա ծա մ տ ո ր ե ն մ ո տ ե ն ա ն ա ն ո ր , ա յլ

մ ա ն ա վ ա ն դ հուս ա հա տ ութ յա ն մ ա տ ն վին հա ­վա տ քի ա նհ ա մ ե ր ա շխ ո ւթ յա ն ա յս թ ոհուբոհին ն կ ա տ մ ա մ բ , Եվ ս ա կ ա յն , եթ ե ի ր ե ն ք կ ա րե­նա ն մ տ ա ծ ե լ, թ ե բ ո լո ր ա յդ բ ա ժ ա ն ո ւմ ն ե ր ո վ

խ ո ր ը կա բ ա ն մ ը , որ հա սա րա կա ց է բ ո լո ­ր ի ն , և ե թ ե վերա նա ն դեպ ի ա յդ զ գ ա ց ո ղ ի ն հ ո ւն ը , պ ի տ ի հանդիալին ն ո ւյն ի ս կ Ա նոր' որ օր

մ ը ա յն ք ա ն ք ա ղ ց ր ո ր ե ն խ ո ս ե ց ա վ երկնքեն և

Գ ե ր ա գ ո ւյն ե ն , Իր և մ ե ր բ ո լո ր ի Հ օ ր է ն ։ եվ ա յս ս ր տ ա գ ի ն ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ը բ ա վ պ իտ ի ը լլա ,

որ ա ն ո նք լե ց վ ի ն ս ի րո վ , խ ո նա րհա մ տ ու­

թ յա մ բ և մ ա ր դ կ ա յն ո ւթ յա մ բ , Ու մ ի ն չև որ

ա ն հա տ ն ե րը չկ ա ր ե նա ն երթա լ ի ր ե ն ց հա վա տ ­

ք ի ն հ ո ւն ը , ա յն սր տ ա զին պ ա ր զ ո ւթ յա ն , որ

բ ո լո ր հ ա վ ա տ ա լի քն ե ր ո ւ ենթ ա հող ն ու Հ ո ւ .

թ յո ւն ը կ կ ա ղ մ ե , չե ն կրնա ր լե ց վ ի լ ա յն մ ե ծ

ս ի ր ո վ , որ ա ն հրա ժեշտ է բ ո լո ր ը մ բ ռ ն ո ւմ ն ե ր ու

ու մ ա ն ա վ ա ն դ կրոնա կա ն հ ա մ ա կ ր ո ւթ յո ւն ն ե - ր ո ւ պ ա ր ա գ ա յի ն ։

Իսկ ե ր բ հետ ո կ հե տ և ին ք պ ա տ մ ո ւթ յա ն , թե

ի ՛ն չ կ ե ր պ ո վ Ա ն, որ ս կ ի զ յյն ու ա ղ բ յո ւր ն է

մ ե ր հ ա վ ա տ ք ի ն , ի ր ա գ ո ր ծ ա ծ Հ ի ն ք զ ի ն ք ը , թ ե

ի ՛ն չպ ե ս Իր կ յա ն ք ի գ ի ն ո վ պ ա շտ պ ա նելե

վերջ Իր մ ե ղ ի բ ե ր ա ծ ճ շմ ա ր տ ո ւթ յո ւն ը , ղ ա յն

մ ե ր կ յա ն ք ի ն մ ա ս ը ն ե լ ո լղ ա ծ է ա յնպ ի ս ի

ձ և ո վ մ ը ' որ լե ց ո ւն է ս ի ր ով , նվ ի ր ո ւմ ո վ ու

ե ղ բ ա յր ո ւ թ յա մ բ , կ հ ա մ ո ղ վ ի ն ք , թ ե Իր Մ ա րդե­

ղ ո ւթ յո ւն ը , Խ ա չելո ւթ յունն ւ։ւ Հ ա ր ո ւթ յո ւն ը մ ե ­ղի հա մ ա ր ե ղ ա ծ ե ն , և հ ե տ և ա բա ր մ ե ն ք մ եր

կ յա ն ք ո վ պ ա րտ ա կա ն ենք ա յդ բ ո լո ր ի ն ։ Ահա

ճշմ ա ր իտ հա վա տ քը և ա նոր զգա ցո ս էի ն պ ա ­

տ ա ս խ ա ն ա տ վ ո ւթ յո ւն ը ։ Վ ա սնզի իրա պ ես

կա ր ելի չէ հ ա վ ա տ ա լ, որ ա շխ ա րհի վրա կրնա

գ տ ն վ ի լ մ ե կ ը , որ զուրկ ը լլա սիրո և հ իա ցում ի

զ գ ա ց ո ւմ ե ն և հ ե տ և ա բա ր կրոնա կա ն կ յա ն ­

ք ե ն ։ Մ ե կ ը , որ չկ ա ր ե ն ա հա մ երա շխ իլ ա յն

ի ր ո ղ ո ւթ յա ն հ ե տ , թ ե հ ո գի ն ա ն մ ա հ է և ա ս տ ­

վ ա ծ ա յի ն , և եթ ե հ ե տ և ա բա ր ան Ա ստ ուծո

կպ ա տ կ ա նի և ի ր մ ո վ մ ե ն ք ևս Ա ստ ուծո

կ պ ա տ կ ա ն ի ն ք ու Ա ստ վա ծ մ ե ղ ի ։

Ը ն ե ն ք ո ւր ե մ ն ա ն հր ա ժեշտ ը մ եր կ յա նքի

և ր շա նկ ութ յա ն և ա պ ա հ ո վ ո ւթ յա ն հա մ ա ր , ա -

ղ ա տ ե լո ւ մ ե ր հ ո գ ի ն կ յա ն ք ի ա ն ս տ ո ւյգ և ա նո_

բո շ վ ի ճ ա կ ն ե ր ե ն , որոնք մ եր ա ռ օ ր յա ն կ կ ա զ ­

մ ե ն , Ո րովհետ և Դ ա տ ա ստ ա նի վերջին օրվա ն

հա մ ա ր չէ մ ի ա յն , ա յլ բ ո լո ր ժ ա մ ա ն ա կն ե րո ւ

10 V а Մ Ի Ս. Ծ Ի Ն 19Б5

հա մ ա ր ։ Մ եր տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յա ն նե ր ք և դրվա ծ

յո ւր ա ք ա ն չյո ւր օրը երբ մ ե ր փ ր կ ո ւթ յա ն չի

ծ ա ռ ա յե ր , կ խ լե մ ե զ մ ե մ ե ր լա վ ա գ ո ւ յն ը , մ եր եր ի տ ա սա ր դ ութ յո ւն ը , մ եր ո ւժ ը , մ եր■ գ ե ղ ե ց ­

կո ւթ յունը և ո ւմպ ետ ս վ ա տ ն վ ա ծ մ եր ճ ի գ ե ր ը ։

Ա մեն օր Ա ստ վա ծ կխ ոսի մ ե զ ի մ ե ր կա րե-

լի ո ւթ յա ն ց և իր ա գ ո ր ծո ւմ նե ր ո ւն ի հա շիվ,

կ խ ոս ի ա ն ոնց մ ա ն ա վ ա ն դ , ո ր ոն ք ի ր ե ն ց տ ա ­

ղա նդը ծր ա ր ա ծ թ ա շկ ի նա կի մ ե շ , ի զ " լՐ

կ վա տ նեն ի ր ե ն ց ժ ա մ ա ն ա կ ը ։ Վ ա ս ն զ ի ';ա ն ?

" Ր Ժ գիտ եր շա հա րկել իր քա նքա ր ը^ պ իտ ի ա ռնվ ի ի ր մ ե ն ու ինքը ա յս կ ե ր պ ո վ ղրկ վա ծ իր լո ւ յս ե ն ՝ պ իտ ի նետ ւ/ի ծ ո ց ը ա րտ ա քին խ ա ­

վ ա րին, նմ ա ն իր քա նքա ր ը շա հա րկել չմ տ ա ­

ծո ղ Ա վետ ա րա նի ա ռա կի ծ ա ռ ա յի ն ։

(«ՍԻՈՆ», ա մ ս ա գ ի ր Հ ա յո ց Պ ա տ րիա ր­ք ո ւթ յա ն , Ե րուսա ղեմ)

ՍԱՀ ԱԿ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ Տ Ь Ր-Հ Ո >ԼՀ ԱՆՆԻՍ8 ԱՆ

Ս - Շ խ Ա Ր ձ հ Լ Ո Ւ Յ Ս Ը

(Տ յաոնըՏւլաոայ>]ւ տ ո ն ի սւռրիւ|)

« Ա յ ս ի յա յո է ո ւ թ ի ւ է Б Ь р ш С п и ш д ,և փ ա ռ ս ւք ա լո վ ո յ ՚Լ ա ձ ք ո ւ մ 1 'ս ւ ՚ա յ1 ,ի » :

(Ղ Ո Ի Կ .. р 3 2 )

գ ի ց Հւեսոո պ ե տ ք է սպ ա սեր 7 օր ի ր ,,!,

(Г պ դ ծե ա լօ , 8 - ր դ .որը ե ր ե խ ա յի ն պ ե տ ք էր

թ լփ ա տ ե լ, ա պ ա 3 3 օր ևս ս պ ա ս ե լ, և 4 0 -ր դ

օրը Տա ճ ա ր դ նա լ ս ր բ վ ե լո ւ հա մ ա ր , և си/ալ պ ա տ ա ր ա գ ս : մի տ ա ր եկա ն դաււ և մի ղ ո լ յդ

տ ա տ րա կ, մ ե կ ը ո ղ լա կ ե ղ ի հա մա ր, ի սկ մ յո ւ- IIԸ՝ Վ ա ս ն մ հղա ցա

Ս. ՄարիաւՈյ ալ Հ ո վ ս ե փ ը կ ե տ ա ռ կետ

կ ա տ ա ր ե ցի ն Մ ովսիսա կա ն օրենքի րտլոր պ ա .

Հա նքները և Մ ա նուկ Հ ի ս ո ա ի ն տ ա րա ն Տ ա ­ճ ա ր ։

Այդ. օրը Տա ճ ա ր ը լի ք ն էր բ ա զ մ ո ւթ յա մ բ ։

Բ ա ցի Մ ա ր ի ա մ ի ց , ա յն տ ե ղ ն կ ե լ էին շա տ

մ ա յր ե ր , ղ ր կ ա ծ ի ր ե ն ց ա ն դրա ն իկ ե ր ե խ ա ­

ն ե ր ի ն ։ Եվ ահա բ ա զ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ , մի պ ա տ -

կ ա ոելի ծե ր ո ւն ի , о ա րդա ր և երկի պ ա ես

մ ա ր դ , ո ր (էակն ււ է ն Էր մ խ ի թ ա րո ւթ ե ա նն Ի ս -

ր ա յէ լի 0, բ ա զ մ ո ւթ յո ւն ը ճ ե ղ ք ե լո վ ա ռա շա ֊

ն ո ւմ է դեպ ի Ս. Մ ա րի ա մ ը , և ի ր գո ղդ ո շ,

ա ն ա ր յո ւն բա զ ո ւկ ն ե ր ի մեջ վ ե ր ց ն ո ւմ է

Լ ո ւյս ը , և Տա ճ ա ր ի կ ա մ ա ր ներ ի տ ա կ հռչա -

ւս վ ա տ ա ց յա լ ե ղ բ ա յր ն ե ՛ր և ք ո ւ յ ­ր ե ՛ր . Հ ա յա ս տ ա ն յա յ ց Ա ռա քելա կ ա ն

Ե կ ե ղ ե ց ի ն , ա յս օ ր , մ ե ծ հա նգիս տ ւ. թ յա մ բ և լո ւս ա վ ա ռ ո ւթ յա մ բ , հ ո գ ե ­

զ մ ա յլ շա ր ա կ ա ն ն ե ր ի և տ ա ղ երի ե ր գ ա կ ց ո ւ­

թ յա մ բ , տ ո ն ո ւմ է Փ րկչի ք ա ռ ա ս ն օ ր յա Ս.

Տա ճ ա ր գ ա լս տ յա ն տ ո ն ը ։ Ի նչպ ես ց ո ւ յց է

տ ր վ ո ւմ ա յս օր վ ա ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր ի ը ն թ ե ր ց ո լ .

մ ի ց , Ք ր ի ս տ ո ս ի ձ ն ն դ ի ց 4 0 օր հ ե տ ո , Նրա

բա ր ե պ ա շտ ո ւ հ ա վ ա տ ա ց յա լ մ ա յր ը Փ րկչին

տ ա ր ա վ Ե րո ւս ա ղ ե մ , Ս ո ղո մ ո նի Տ ա ճ ա ր ը '

вյա ն դի մա ն ա ռ ն ե լ Տ ե ա ո ն 1)ւ Ահա ա յդ պ ա տ ­

ճ ա ռ ո վ , ա յդ տ ոնը Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռ ա քե ­

լա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ցո ւ մ եշ կ ո չվ ո ւմ է Տ յա ռ ն ը ն դ ­

ա ռ ա ջ, ե ր բ Փ ր կի չը , ք ա ռ ա ս ն օ ր յա մ ա ն ո ւկ ,

Տ ա ճ ա ր է բ ե ր վ ո ւ մ ը ն ծ ա յվ ե լո ւ Հ ո ր Ա ստ ուծո

և «կ ա տ ա ր ե լ ղ օր էն ս վա սն փ րկ ո ւթ ե ա ն հ ե ­թ ա ն ո ս ա ց ա

Ը ս տ Ս ովսիսա կսւն օ ր ե ն ք ի ' 1ГԱ մ ե ն ա յն ա - բ ո ւ որ բ ա ն ա յ զ ա ր գ ա ն դ , սուրբ Տ ե ա ո ն կ ո -

չե ս ց ի ս ւ Ծ ն նդ ա կ ա ն մ ա յր ը ե ր ե խ ա յի ծ ն ը ն -

12I * 1Г Ի Ա. Ծ Ի Ъ

կ ո ւմ է Մ ա նկա ն մ ե ծ ո ւթ յո ւն ն ու նշա ն ա կ ո ւ­թ յո ւն ը մ ա ր դ կո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։ Մ ա նու!լ Հ ի ֊

սուսը լի ն ե լո ւ է «Լ ո յս ի յա յտ ն ո ւթ ի ւն հ ե ֊ թ ա ն ո ս ա ց , և փ ա ռս ժ ող ո վ ր գեա ն ք ո ւմ Իս-

ր ա յէ լի » ։

Ա ռա ջին ա ն գ ա մ Ս. Ս իմեոն ծեր ո մ ւի ն է,

ո ր , հրեա ժ ողովրդի ա զ գ ա յի ն ֊կ ր ո ն ա կ ա ն մ ե ծ կեն տ րո ն Տ ա ճա ր ո ւմ հ ռ չա կ ո ւմ է Լույսի ծն ո ւն ­

դ ը , Ք րիստ ոսի մ ե ծութ յո մ ե ն ո ւ մ ե ս ի ա կ ա ն ո ւ-

թ յո մ յը ։ Ծերունի Ս իմեոնը գ ր կ ո ւմ , շո շա ­փ ո ւմ է հեթ ա նոս ներ ի Լ ո ւյս ը , ի ր ժողուիըր-

դի փ ա ռ ք ը ։ Եվ ա ս տ վ ա ծա վ ա խ ո ւ հա վա ­տ ա վոր ծե ր ո ւն ի ն «խ ա յտ ա յր Ա ս տ ո ւա ծո ր գ-

լո վն ի գիրկս ի ւր օ ։Տ յա ռ ն ը ն դ ա ռ ա ջի տ ոնը ա ռա վելա պ ես

Լույսի տ ոնն է , Վ ո յս ի յա յտ ն ո ւթ ի ւն հե թ ա ­ն ո ս ա ց ա Ս. Ս իմեոն ծ ե ր ո ւն ո լ ա ն սուտ բ ե ր ­ն ո վ , Տ ա ճ ա ր բ ե ր վ ա ծ ք ա ռ ա ս ն օր յա Մ ա նուկը

հ ռ չա կ վ ո ւմ է ի ր ժ ա մ ա ն ա կի և բ ո լո ր ժ ա մ ա ­նա կներ ի և ա շխ ա րհների հա մ ա ր ի բ ր և Լույս ,

ճ շմ ա ր տ ո ւթ յո մ ւ, ա ր դ ա ր ո ւթ յո ւն ։

Իր ա ս տ վ ա ծ ա յի ն ա ռ ա ք ե լո ւթ յա ն ա ռա ջին

ի ս կ օրերից Հ ի ս ո ւս հա ս տ ա տ ե ց Ս իմեոն ծ ե -

րոմեու ա յդ մ ա ր գ ւս ր ե ո ւթ յո մ ւը ։

Ք ր ի ս տ ո ս ի ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց ա շխ ա րհը ա պ .

ր ո ւմ էր բ ա ր ո յա կ ա ն , ի մ ա ց ա կ ա ն, հոգեկա ն

խ ա վ ա րի մ ե ջ , մ ա ր դ կ ո ւթ յո & ը խ ա ր խ ա փ ո ւմ

էր ա ն հ ո ւյս և ա ն ղ ե կ , մ թ ո ւթ յա ն , մ ե ղ ք ի ,

հուսա լքմ ա ն մ ե ջ ։ Եվ ա հ ա , ա յդ հոգե կ ա ն

քա ո ս ի մ ե ջ ճ ա ռ ա գ ա յթ ե ց Ա ս տ վ ա ծա յի ն Լ ո լյ_

ս ը , Լույսը մ ա ր մ ի ն ա ռ ա վ և լո ւս ա վ ո ր ե ց իր

ուղին կ ո ր ց ր ա ծ մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն ճ ա ն ա պ ա ր հը ։

«Ես ե մ լո յս ա շխ ա րհիս,--- հ ա յտ ա ր ա ր ե ց Հ ի ֊

ս ո ւս ։

Ք ա ռ ա ս ն օր յա Տա ճ ա ր բ ե ր վ ա ծ ա յս լո ւս ե ­

ղեն Մ ա ն ո ւկը , ա ր դ ա ր և , հ ա ն դ ի ս ա ցա վ փ ը ր - կ ո ւթ յա ն Լ ո ւյս , որը ծ ա գ ե ց ի ր դա լй ա պ րա ծ

հին ա շխ ա րհի հ ո ր ի զոն ի վրա և ի ր փ րկա րա ր լո ւ յս ո վ լո ւս ա վ ո ր ե ց ա շխ ա րհը։

Ա րդա րև, ա շխ ա րհ ի, կ յա ն ք ի Լույսն է

Ք ր ի ս տ ո ս ը , «մ ի ն չդ ե ռ յա շխ ա ր հ ի ե մ , լ ո յս \եմ

ա շխ ա րհի}) ( Ց ո վ հ . , Р" 5 ) ։

Գ եղեցիկ և ա ս տ վ ա ծա յի ն է Լ ո ւյս ը . . . »

Կ յա ն քո ւմ , բ ն ո ւթ յա ն մ ե ջ , ա մ ե ն գ ե ղ ե ց ի կ

ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծո ւթ յո ւն լո ւ յս ո վ է ս տ ե ղ ծ վ ե լ։ Ա ֊

ր ա ր չա գ ո ր ծո ւթ յո ճ ւի ց ա ռա ջ խ ա վ ա ր էր տ ի ­

ր ո ւմ ա մ ե ն կ ո ղ մ ։ Ա ստ վա ծ ա մ ե ն ի ն չ ս տ ե ղ ­

ծ ե ց լո ւ յս ո վ և տ ես ա վ «զ ի բա ր ի Հ ո ։ Ա ռա նց

ա րևի լո ւ յս ի ն ու ջե ր մ ո ւթ յա ն չկ ա կ յա ն ք , շկւս ո ւր ա խ ո ւթ յո ւն ու գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն ։ Ա ստ վւսծ

ևս Լույս է . «զ ի Ա ստ ուա ծ լո յս է և խ ա ւա ր ի նմա չի ք » (Ա Յ ո վ Հ ., Ա 5 ) , ի ս կ ք ր ի ս տ ո ն յա ­

ները կ ո չվ ո ւմ ե ն «ո ր դ ի ք լո ւս ո յՏ ։Կ յա նքի խ ա վ ա ր ը , տ գ ի տ ո ւթ յա ն , մ ե ղ ք ի ,

չա ր ո ւթ յա ն խ ա վ ա ր ը լո ւս ա վ ո ր ո ղ մ ե ծ ու

կ ե նսա շող լո ւսա ր ձ ա կ ն է Ք ր ի ս տ ո ս , ոլ& ա շ ֊

խ ա բ ՞ է ե կ ե լ լո ւս ա վ ո ր ե լո ւ մ ա հ վ ա ն խ ա վ ա ­րը և կ յա ն ք ի ա ն ե լ, մ ո ւթ ու ա ն ա րև շ ա վ ի ղ ­

ն ե ր ը ։

Ս. Ս իմեոն ծերոմնու օ ր ո վ , և հ ե տ ա գ ա յո ւմ և ս , Ի ս ր ա յե լը չգ ն ա հ ա տ ե ց ե ր բ ե ք ի ր հողի

վրա ճ ա ո յս զ ա ծ Լույսի ա ր ժ եքն ու ի բ ր և թ ա ­

փ ա ռ ա կա ն, ը ն կ ա վ դա րերի ճա նա պ ա րհի

վ ր ա , ի ր հո գի ն վերջնա կա նա պ ես վ ա ճ ա ռ ե ­

լո վ խ ա վ ա րի ի շ խ ա ն ո ւթ յա ն ։ Մ եսիա ն ե կ ա վ նրա հա մ ա ր , որպ ես «փ ա ռ ս ժ ո ղ ո վ բդ ե ա ն ք ո ւմ

Ի սրա յելիս , ի ս կ Ի ս ր ա յե լը ը ն դ մ ի շտ փ ա կ ե ց

ի ր հ ո գ ո ւ ա չքե ր ը ' չտ ե ս ն ե լո ւ հա մա ր Լույսի

գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն ն ո ւ մ ա ք ր ո ւթ յո ւն ը , «ա մ ե ն ա յն ո ր զ չա ր գ ո ր ծ է ' ա տ ե ա յ զ Լ ո յս ն , ի ս կ որ ա ոնէ

ճ շմ ա ր տ ո ւթ ի ւձ ' գ ա յ ա ռ Լ ո յս նв (Ց ո վ հ .,գ го),

Մ ի ա յն հ ր եա ներ ը չէ ի ն Լույսի թ շ ն ա մ ի ն ե ­

ր ը . ա մ են տ ե ղ կա ն ա յս օ ր Լ ո ւյս ի , կ յա ն ք ի ,

ճ շմ ա ր տ ո ւթ յա ն թ շ ն ա մ ի ն ե ր , ո ր ո ն ք խ ա վ ա -

ր ը , չա ր ի ք ը , ա ր յո մ յը , կ ե ղ ծի ք ը ա վելի ե ն ս ի ­ր ո ւմ ք ա ն լո ւ յս ը , ո ր ո վ հ ե տ և «գ ո ր ծ ք ի ւր ե ա ն ց չա ր ո ւթ ե ա ն ենտ։

Մ ա ր գ կ ա ն ցի ց ք ա մ ի ն ե ՜ր և ք ա ն ի ն ե ՜ր դեռև ս

խ ա ր խ ա փ ո ւմ են ա ռ ա ն ց հ ա վ ա տ ի , ս իր ո , հ ո ւյս ի , ը ն կ ղ մ վ ա ծ խ ա վ ա ր ի , մ ե ղ ք ի մ ե ջ ։

Հ ա յ ժ ո ղո վ ո ւր դ ը Ա շխ ա րհի Լ ույսն ը ն դ ո ւ­

նո ղների մեջ ա ռ ա ջի ն ն ե ր ի ց ւէեկն է ե ղ ե լ։

Լույսը ծ ա գ ե ց հ ե ռ ա վ ո ր Հ ր ե ա ս տ ա ն ո ս ք , բ ա յց

Ք րի ս տ ո ս ի ա ն մ ի ջա կա ն ա ռ ա ք յա լն ե ր ն և հ ա յ

ժ ո ղ ո վ րդ ի հ ա յր ե ն ի չս ռա ջի ն մ ե ծ լո ւս ա վ ո ­ր ի չն ե ր ը ' Ս. Թ ա դ ե ոս ն ո ւ Ս. Р ա րթ ո ւղի մ ե ո -

ս ը , Հ ա յա ս տ ա ն ա շխ ա ր հ բ ե ր ի ն ա վետ ա րա նի

Լ ո ւյս ը , որպ ես հ ա յտ ն ո ւթ յո ւն մ եր լո ւս ա տ ե նչ

ն ա խ ն ի ն ե ր ի ն ։ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , ա շխ ա րհի

ա մ ե ն ա հ ի ն ու կ ո զ տ ո ւր ա կ ա ն ա զ գ ե ր ի ց մ ե կ ը ,

մ ի շտ է լ մ ե ծ խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւթ յա մ բ և ուրա ­խ ո ւթ յա մ բ է բ ա ց ե լ ի ր մտ քի ո ւ հ ո գ ո ւ լո ւ ­ս ա մ ո ւտ ն ե րը մ ե ծ Լույսի ա ռ ա ջ։ Հ ա յ ժ ո ղ ո -

վ ո ւբ դ ը , որպ ես լո ւ յս ի կա րոտ ժ ո ղ ով ուրդ ,

ի ր ողջ պ ա տ մ ո ւթ յա ն ը ն թ ա ց ք ո ւմ ձ գ տ ե լ է

1 9 5 6 _____________չ __________ է я Ս1 ь

լո ւս ա վ ո ր ո ւթ յա ն , լո ւ յս ի շուրջը պ տ տ վ ո ղ թ ի . թ ե ո ն ի կ ն ե ր ի ն մ ա ն ի ր թ և ե ր ը ա յր ե լո վ , բ ա ւց

մ ի շտ փ յոմսիկի ն մ ա ն կ ե ն դ ա ն ի մ ն ա լո վ լ ո ւ յ ­սի ի ր ձ գ տ ո ւմ ի մեջւ

Լ ո ՜ւ յս , ա վ ե լի ՜ լ ո ւ յս . . . ա հա թ ե ի ն չի ' է ձ գ տ ո ւմ .ա յսօր ո ղ ջ մ ա ր դ կ ո ւթ յո ւն ը ,

Ա շխ ա րհը դ ե ռ և ս , մ ա ր դ կ ո ւթ յո ւն ը ա ռ հ ա ­

ս ա ր ա կ, չե ն լո ւս ա վ ո ր վ ա ծ Ք ր ի ս տ ո ս ի կ ո ւ յ­

ս ո վ ։ Կ յա նքը լո ւ յս ի և խ ա վ ա ր ի , ր ա ր ո ւ և չ ա ­

ր ի կ ռ ի վ ն է , բ ա յց վեր ջնա կա ն հա ղթ ա նա կը

ա յդ պ ա յք ա ր ո ւմ պ ա տ կ ա ն ո ւմ է լո ւ յս ի ն , ո - ր ո վ հ ե տ և լո ւ յս ը կ յա ն ք է տ ա լի ս , լո ւ յս ը գ ե ­

ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն է , բույս ը ս ուրբ է և ա ս տ վ ա ծ ա ­յի ն ,

Ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը լո ւ յս ի կ ր ո ն ք է , լո ւ յս ի հա ղթ ա նա կը խ ա վ ա ր ի վ ր ա , կ յա ն ք ի հ ա ղ թ ա ­

նա կը մ ա հ վ ա ն վ ր ա , բ ա ր ո ւթ յա ն հ ա ղ թ ա ն ա ­կը չա ր ո ւթ յա ն վ ր ա ։

Բ եթ ղ ե հ ե մ ի ա ն շո ւք մ ս ո ւր ո ւմ ծ ն վ ա ծ Լ ո ւ յ­

ս ը , Ե րուսա ղեմի Տ ա ճ ա ր ո ւմ Ս. Ս իմեոնի

բ ե ր ն ո վ հ ռ չա կ վ ա ծ Լ ո ւյս ը ա ր դ ա րև ՛ կա րող է

հ ա լա ծե լ խ ա վ ա ր ի , չա ր ի քի ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն ը

մ ա ր դ կ ա ն ց հ ո գ ի ն ե ր ի ց և լո ւս ա վ ո ր ե լ բ ո վ ա ն ­

դ ա կ տ ի ե զ ե ր ք ն ո ւ մ ա ր դ կ ո ւթ յո ւն ը , եթե

մ ա ր դ իկ հա վա տ ա ն ա յդ Լ ո ւյս ի ն և նր ա զ ո ­

ր ո ւթ յա ն . «Ի սկ ո ր ընՎլալանն զ ն ա ՝ ե տ ն ո ց ա

ի շխ ա ն ո լթ ի ւն որդի ս Ա ս տ ո ւծ ո յ լի ն ե լ , որոց

հա ւա տ ա ս ցե ն յա ն ո ւն ն ո ր ա օ , Ք ր ի ս տ ո ս իր

Ս. Ծ Ի X,_____________ _______________ ս

ա ս տ վ ա ծա յի ն լո ւ յս ը ծա գ ե ց ն ո ւմ է բ պ „ րի

վ ր ա , ա ռա նց խ տ ր ո ւթ յա ն , ի նչպ ես ա րևը ծ ա . գ ռ ւմ է ողջ երկրա գնդ ի վրա , Բ ա յց պ ետ ք է

ս ր բ ե լ, մ ա քրել հո գո ւ լո ւս ա մ ո ւտ ն ե ր ը , որ­պ ես զի Նրա Լույսը ա ն ա ր գել կա րող ա նա թ ա -

փ քսնցել մ ա րդ կա նց սրտ երի և հոգիների մեջ,

Հ ա յ ժ ո ղովուրդը եղ ե լ է ա ն ց յա լո ւ մ լո ւսա -

պ ա շտ ժ ո ղ ով ուրդ ն ե րի ց մ ե կ ը , լո ւ յս ի դ ե ղ ե ց , կ ո ւթ յա ն եբկ ր պ ա գ ո ղ ժողովուրդն երից մեկ ը , որ ա յս պ ա տ մա կա ն հողերի վրա կ ա ն գ ն ե ց - ր ե լ է Լույսի խ ո ր ա ն Ս. էջմ ի ա ծ ի ն ը , և կ ա ­

գա ծի կ ա տ ա ր ի ն , ա ն պ ա րա ն, վա ռ ե լ է Լ ո լս ա .

վոր չի կ ա նթ ե ղ ը , որ միշտ լուսա վոր ո ւ պ ա յ­

ծ ա ռ մ ն ա հ ա յո ւթ յա ն հ ո գ ի ն , լո ւ յս ը , հա վա - տյչւ

Ա յդ Լույսը հրեղեն ս յո ւնի նմ ա ն ա ռ ա ջ,

ն ո ր դ ե լ է հ ա յ ժող ով ր դի ն դեպ ի ա յսօրվա լո ւ ­

ս ա պ ա յծ ա ռ ի ր ա կա նո ւթ յո ւն ը .

Ք ր իս տ ո ս ի ք ա ռ ա ս ն օ ր յա Ս. Տա ճ ա ր ը ն ­

ծ ա յմ ա ն օրը , րտլոր հա վ ա տ ա ցյա լն ե ր ի սըր- տ ա ււուչ մ ա ղթ ա նքն աքն է , ո ր չմ ա ր ի հ ա յո ,-

թ յս ,ն սրտ ից Լուսա վորչի կ ա ն թ ե ղ բ , Ք րիս տ ո-

սի Լ ո ւյս ը , մեր ն ա խ ն յա ց սրբա զա ն հա վա ­տ ի կ ենդա ն ի հուր ը ։

Թո ղ միշտ հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ո ս է և հա յ ժողով րդի հ ո գ ո ւմ ա նշեջ շողա հա վա տի

լո ւ յս ը , Ք րիստ ոսի Լ ո ւյս ը , Ա մ են ։

Պ Ս. Տ 1Г սւ- р И Ъ II и Ի Ր И Կ II նՊՐՈՖ. Լ . ԱՃԱՈ՛ՅԱՆ

1Г Ե Ս Р Ո Պ Մ Ա Շ Տ Ո Ց *. գ լ ո ի ь а II ր ր ո ր դ

ՄԵՍՐՈՊՅԱՆ ԳՐեՐԻ ԳՅՈՒՏԸ

§

Ա յս պ ե ս ո ւր ե մ ն , Դ ա նի ե լ յա ն ՛գրերը Հ ա ­յա ս տ ա ն բ ե ր վ ե ց ի ն և. ը ն դ հ ա ն ո ւր գ ո ր ծ ա ծ ո ւ­թ յո ւն ս տ ա ցա ն հ ա յո ց մ ե շ ։ Ա շխ ա տ ութ յա նս երրորդ մ ա սի ն վ ե ր ա պ ա հ ե լո վ խ ո ս ե լ Դ ա - ն ի ե լյա ն ա յբո ւբ՛ենի կ ա զ մ ո ւթ յա ն մ ա սի ն ը ն դ ա ր ձ ա կ ո ր ե ն , ա յս տ ե ղ ն կ ա տ ե ն ք մ ի ա յն , որ ա յդ ա յբ ո ւբ ե ն ը ո մ ն ե ն ա լո վ ի ն չ-ի ն չ թ ե ր ո ւ­թ յո ւն ն ե ր , չէր կա րոդ լի ո վ ի ն լր ա ց ն ե լ հ ա ­յո ց լե զ վ ի պ ա հա նջն եր ը . բ ա յց ն ա և չէ ր ա յն ­պ ես պ ա կա ս ա վ որ, ո ր մ ի ա ն գ ա մ ի ց ի բր և ա նպ ետ ք դեն գ ց վ ե ր ւ Ա յս պ ա տ ճ ա ռ ո վ երկու տա րի տ և ե ց ա յդ ա յբ ո ւբ ե ն ի գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յո ւն ը (Ս ա մվեչ Ա ն ե ցի ն , հա կա ռա կ մ յո ւս պ ա տ մ ա ­գիրներ ի ա ս ա ծ ի ն , դ ն ո ւմ է մ եկ տ ա ր ի ) . և վերջապ՛ես Մ եսրոպ ն կ ա տ ե ց , թ ե ա շա կ ե ր տ ­նե ր ի Հ ա մ ա ր ա յն չա փ հեշտ չէ ր վ ա ր ժ վ ե լ ա յդ գ ր ե ր ի ն , ո ւղ ղ ա գ ր ո ւթ յա ն և ը ն թ ե ր ցա ն ո ւթ յա ն սխալն՛եր ա նշուշտ տ ե ղ ի է ի ն ո ւն ե ն ո ւմ մ ի շտ , ա յն պ ե ս ո ր Մ եսրռպ վերջա պ ես ս տ ի պ վ ե ց խ ա փ ա ն ել ն ր ա ն ց գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յո ւն ը ;

Կարող ե ն ո մ ա ն ք տ ա րօրինա կ գ տ ն ե լ ա յս դ եպ քը ՛ — Եթե Դ ա նի ել յա ն գրերը ա յն պ ե ս ա նկա տ ա ր է ի ն , մ ի թ ե չ է ՛ր կ ա ր ո ղ Մ եսրոպ մի ա ն գ ա մ ի ց նկա տ ել ա յգ . ի ՞ կ պ ե տ ք կա ր երկու տ ա րի փ ո ր ձ ելո ւ և երկու տ ա րի հե-- տ ո մ ի ա յն ն կ ա տ ե լո ւ, թ ե ա ն կ ա տ ա ր ե ն ։ Ա յս մտ ա ծմ՛ունքը ա նշուշտ ստ վեր պ իտ ի ձգեր Մ եսրոպ ի վրա ։ — Բ ա յց ճիշտ հ ա կա ռ ա կ ն է ։

* Շ ա ր ո ւ ն ա կ վ ա ծ ա մ ս ա գ ր ի 1 9 5 4 թ վ ա կ ա ն ի Л !

.V X I ֊ի ց , X I 1 - ի ց և 1 9 5 5 թ վ ա կ ա ն ի .V է ՛ ի ց ։

Դ ա ն ի ե լ յա ն գրերը կ ա ր ո ղ ենք որոշ չա փ ո վ հա մեմա սՀնլ ա ս ո ր ե ր ե ն , ա րա բերենդ ե բ ր ա յե ­ց ե ր ե ն և ա յլ ա յս պ ի ս ի ա յբ ո ւբ ե ն ն ե ր ի հ ե տ . ո ր ո ն ք թ ե և շա տ պ ա կ ա ս ա վ որ , բ ա յց ահա ա յս ք ա ն դ ա ր ե ր ե ի վ ե ր գ ո ր ծ ա ծ վ ո ւմ ե ն և ո ՛ վ գիտ ի յքեռ ո ր ք ա ՜ն ժ ա մ ա ն ա կ պ իտ ի գ ո ր ծ ա ծ ­վ ե ն ։ Եթե ա յս պ ա կ ա ս ա վ ո ր ա յբ ո ւբ ե ն ն ե ր ը կ ա ր ո ղ ա ցա ն ա յս ք ա ն դա րեր դ ի մ ա ն ա լ, ն ո ւ յ­նը կա րող Էր լի ն ե լ ն ա և Դ ա ն ի ե լյա ն ա յբ ո ւ ­բ ե ն ը ։ Մ եսրոպ ա չքի ա ռ ա շ ո ւնե ր հա տ կ ա ­

պ ես ա ս ո ր ա կ ա ն ա յբ ո ւ բ ե ն ը , որին ո ՛չ մ ի ա յն ա ս որ ին երը , ա յլև հ ա յե ր ի ց շա տ ե ր վ ա ր ժ վ ա ծ Է ի ն ։ Եվ, վե րջա պ ե ս , Մ եսրոպ ի ա ո ա ջին փ ո ր ­ձը հ ա ջո ղ ո ւթ յա մ բ պ ս ա կ վ ա ծ Էր. ա ռա ջին ա շա կ ե ր տ նե ր ը կ ա ր ո ղ ա ց ե լ Էի՛ն սովո ր ել ա յդ սա ոռերը. «Խ նդրԷին հ ա յց է ի ն և ս յա ր ք ա յԼ մ ա նկո ւն ս մ ա տ ա ղ ս , ո ր ո վ ղնշա նա գիրսն մ ա ր թ ե ս ց ե ն ։ Ել յո ր ժ ա մ բ ա զ ո ւմ ք ի ն ո ց ա ն ՚է տ ե ղ ե կ ա ն ա յի ն ...а (Կ ո ր յո ւն , է ջ 9 ) . ուստ ի Մ եսրոպ մ տ ա ծ ո ւմ է ր , որ դ ժ վա ր ո ւթ յունը ա ն հա ղ թ ա հա րելի չ է ր ։

Երկու տ ա րվա փորձ՛ը ո ՛չ թ ե ստ վեր է ձ գ ո ւմ Մ եսրոպ ի վրա , ա յլ մ ե ծ պ ա տ ի վ է ի ր ե ն ։ Պ ա րս իկ ները , թ յո ւր ք ե ր ը և ա յլն հ ա ­զ ա ր ա մ յա գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յո ւն ի ց հև ш л , նորեր ս մ ի ա յն զ գ ա ց ի ն ի ր ե ն ց ա յբ ո ւ բ ե ն ի պ ա կ ա ս ա ­վ ո ր ո ւթ յո ւն ը և գ ա ր մ ա ն ե լո լ կ ա ր ի ք ը ։ Իսկ եթե Մ եսրոպ ե ր կ ո ւ տ ա ր ուց կ ա ր ո ղ ա ցա վ զ գ ա լ, ս ր ա ն ի ց ա վ ե լի ի ՛ն չ մ ե ծ պ ա տ ի վ ի ր ե ն ։ Չ ե մ ո ւզ ո ւմ շե շտ ե լ ա յն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը , ո ր հ ի շ յա լ ա զգ ե ր ը թ ե և զ գ ա ց ի ն ի ր ե ն ց ա յբո լբւենի պ ա ­կա սա ՛վո ր ութ յո ւնը , բ ա յց դ ա ր մ ա ն ե լո ւց շա տ հե ռ ո ւ և ն ։ Թ յո ւր քե րը ո չ շա տ տ ա ր իներ ա ռա ջ

1 9 5 5

մ ի ա յն յՅ/քեյյին ի ր ե ն ց ա յր ո ւլւե նը և ը նւքոլ. նեցիէն ե վ ր ո պ ա կ ա ն ը , ի ս կ պ ա ր ս ի կ ն ե ր ը , ր ա բ ն ե ր ը , ա ֆ ղա ններ ը և ա յլն դ ե ,լ մ ն ո ւմ Վ,ն ի ր ե ն ց պ ա կա սա վոր- ա յբ ո ւբ ե ն ի ն կ ա պ վ ա ծ , Մ ին չդեռ Մ եսրոպ ,լդ ա ց ե մ ե կ տ ա րվա մեջ ՚րա ր մ ա ն ե ց ա մ ե ն ա գ ե ղ ե ց ի կ կ ե ր պ ո վ , Ասյյ1յլ ե նք՝ չե ն ք հի շո ւմ ա յս հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը , որով - Հես,և ա ո ա ջի նն ե ր ի հա մա ր ա յժ մ շա տ ուշ ՛-• Գ Ր ՚ս կ ա ն ո լթ յո մ ն ը ա յն պ ե ս է տ ա ր ա ծվ ա ծ, ո ր մ ե ծ ա մ ե ծ ճ ի գ ե ր ի պ ե տ ք \կս, ա յն պ ի ս ի հին ո ւ հ ա մ ա տ ա ր ա ծ մ ի մի ա վո րո ւթ յո մ ն ի ա ֊ վ, ա ն ե լ ո ւ , պ ա կա սա վոր ա յբ ո ւբ ե ն ը վ ե ր ա ց ն ե - /ո ւ Հա մ ա ր , Մ ի ն չդ ե ռ Դա նի ե լ յա ն գ ր ե ր ի դ „ ր . Ց ա ծո ւթ յո ւնը դ ե ռ չա փ ա զ ա ն ց թ ա ր մ լի ն ե լո վ , շա տ հեշտ էր խ ա փ ա ն ե լ ու վ ե ր ա ց ն ե լ,

§ 2

Դա ն ի ե լ յա ն նշա նա գր երի խ ա փ ա ն ո ւմ ո վ , Մ եսրոպ դ ա ր ձ յա լ ը ն կ ա վ ի ր ն ա խ կ ի ն հ ո գ . սերի և մ տ ա ծ մ ո ւն ք ն ե ր ի մ ե ջ , Երկու եր ա նելի ա ն ձե ր ը ր ա ,խ կ ա ն ժ ա մ ա ն ա կ ա շ/սա տ եցա ն ա յս կ ա ց ո ւթ յա ն դա րմ ա ն տ ա ն ե լո ւ հա մա ր . «Յ ե ա ա յն ո ր ի կ դ ա ր ձ ե ա լ կր կի ն ա ն դ ա մ ի ն ո յն հոդ ս դ ա ո ն ա յի ն , և ն մ ի ն ե լս խ ն դ ր էի ն ժ ա մ ա ն ա կ ս ի ն չ» (Կ ո ր յո ւն , էջ 9 ) , Վ երջա պ ես Մ եսրոպ տ ե ս ն ե լո վ , ,,ր Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ մ ն ա ­լո վ չպ ի տ ի •կա րողա նա պ ա տ շա ճորեն օգ տ վ ե լ, ո ր ո շե ց ա ն ձա մ ր դ ի մ ե լ Մ իջա դ ե տ ք , խ ո ւզ ա ր ­կ ո ւթ յո ւն ն ե ր կ ա տ ա ր ե լո ւ և ի ր ց ա ն կ ո ւթ յո ւն ը ի կա տ ա ր ա ծ ե լո ւ հ ա մ ա ր . Ո ւստ ի Վ ո ա մ շ ա ֊ պ ո լհ թ ա ղ ա վ ո ր ի հրւս մ ա նով և Ս ա հա կ կ ա ­թ ո ղ ի կ ո ս ի հ ա մ ա ձ ա յն ո ւթ յա մ բ , Մ եսրոպ ի ր Հետ ա ռ ա վ մ ի խ ո ւմ ը ա շա ՛կերտ ներ և հրա - ժ ե շ տ տ ա լո վ ն ր ա ն ց , ճ ա նա պ ա ր հ ը ն կ ա վ դ ե ­պ ի հա ր ա վ , ա ս՛որա կա ն ք ա ղ ա ք ն ե ր ը ։

Դ ժ բա խ տ ա բա ր Մ եսրոպ ի ճա նա պ ա ր հ ո ր ֊ դ ո լթ յա ն Հա ն դ ա մ ա ),ք ն ե ր ը և ո ւղ ե դ ի ծը մ ա ն ­ր ա մ ա ս ն չե ն ա վ ա ն դ ո ւմ պ ա տ մա դ/ւրն ե ր ր ։ Ա յս մ ա ս ի ն Խ ո ր ե ն ա ցի ն է , որ ա վ ե լի կ ա տ ա ր , յա լ տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր է տ ա լի ս , բ ա յց դրա նք է լ հ ա մ ա ձ ա յն չե ն Կ ո ր յո ւն ի ն , որ ըս տ մ եղ ա մ ե ն ի ց վ ա վ ե ր ա կ ա ն ա ղ բ յո ւր ն է ՛ Ս՛տիպված ե ն ք ո ւրեմն Կ որ յունի տ վ ա ծ տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ­ն ե ր ո վ հ յո ւս ե լ մ եր պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը , ք ա յլ ա ռ ք ա յլ ք ն ն ե լո վ նր յս ը ն ծ ա յա ծ ա ն ո ր ո շո ւթ յո ւն ­ները և կ ա ս կ ա ծե լի կ ե տ ե ր ը երև ա ն հ ա ն ե լո վ ,

կ ո ր յո ւն ա նորոշ կ ե ր պ ո վ ս /ա ս /մ ո ւմ է , թե Մ եսրոպ Հ ա յա ս տ ա ն ի ց դուրս ղ ա լո վ , ա յց ե ­լե ց ա սոր ա կա ն քաղաքՏներր՝ Ե դեսիա ե Ա մ ի դ .« Երթևա լ հա ս ա նէր ի կ ա լմ ա ն ս Արա մ ի ՝ ի բա ղւսքս երկու ս Ա սո ր ո ց. "ր ո ց ա ռ ա ջի նն Ե դեսիա կ ո չի , ե երկրորդն Ա մ ի դ ա ն ո ւն а (Կ ո ր յո ւն , էջ 9 ) ։ Ա յս խ ո ս ք ե ր ի ց ա յն պ ե ս է երե,ում,, որ Մ ես րո պ ա յց ե լե լ է նա խ Ե դե- " / ' տ և ա պ ա Ա մ ի դ , ի ն չպ ե ս ը ն դ ո ւն ո ւմ է նա և Տ ա դա վա ր յա ն (է ջ 2 6 ) , Բ ա յց մ ի պ ա րզ ա կ . հարկ, .ք ա ր տ ե ղ ի վ ր ա ' րա վա /քա ն է Հ ա մ ո դ ե -

15

Г / Т ' Т մ ե ղ ՛ թե„ Լէր յ' ա' " Ա' մ ե ս ր ո պ նախ. ւղեսիա և ա պ ա Ա միդ մ տ ա ծ լի ն ե լ,"Ր եթ ե ա յժ մ յա ն Տիդ ր ա նա կե ր տ ը ( Դ ի Հ .ր ե ք ի ր ը ) չ է ր ։ նր ա նի ց է յ շա տ , Հ „ ,4 շ հ վ ո ս է է լա յն ա թ յա ն 3 8 " և ե ր կ ա ր ո վ Խ ս ն 4 0 ա ս տ իճ ա ններ ի տ ա կ , Մ ուշի հ ա ր ա վ .,,, .Л а Т Կ"ՂմԸ ' Իսկ Ե դեսիա , ո ր ա յժ մ յա ն1/,րֆ ա ն ւէ, դա փ վում է լա յն ո ւթ յա ն 3 7 և ե ր կ ա ր ո ւթ յա ն 3 9 " ա ս տ ի ճ ա ննե ր ի տ ա կ, Տ ի ո . ր ա նա կ եր ա ի հ ա ր ա վ -ա ր և մ ա յա ն կ ո ղ մ ը , Ա յն - պ ս ո ր , ե թ ե մի ո ւղ ի ղ դ ի ծ ք ա շե ն ք Մ ուշից Ե դես իա , ա յդ ո ւղիղ դծի մ ե ջտ ե ղ ի կետ ը կ լի . ՛Ի ՞Ի Դ Ր ^ հ ա կ ե ր տ ը , Հ ա յա ս տ ա ն ի ց մեկնող

ճ ա մ բ ո ր դ ը նա խ պ ե տ ք է մ ա ն ի Տ խ ւր ա ն ա . կերա և ա յն ո ւհ ե տ և մ ի ա յն Ե դեսիա , Ա յսպ ես ա ր ա ծ պ իտ ի լի ն ի նա և Մ եսրոպ , և երր Կո­ր յո ւն ա ռա ջի նը Ե դեսիա և երկրորդը Ա միդն է նղ ա նա կ ոս է, ա յդ կա րգը ,Ոչ թ ե ժ ա մ ա ն ս ,, կա ,Ц,ա կա ն կ ա մ տ ե ղ ա գր ա կ ա ն պ ետ ք է Հ ա ­մ ա ր ե ի ա յլ ը ս տ ա ր ժ ա նի քի , Եգեսիա ն իր <Г հա մ ա լս ա րա նո վ օ կա րող էր պար ծ ի լ ու պ ա ն ծա լ ա մ բ ո ղ ջ Մ ի ջա դ ե տ ք ո ւմ , ի բ ր և ա մ ե ­ն ի ց ա ռ ա ջն ա կ ա ր գ ք ա ղ ա ք ը , մ ի ն չդ ե ռ Ա միդը վ ա ղ ո ւց ը ն կ ա ծ լի ն ե լո վ , չո ւն ե ր բ ն ա վ մի բ ա ն , նրա հետ հ ա մ ե մ ա տ վ ե լո ւ հա մա ր.

Հա ս տ ա տ է ո ւր ե մ ն , ո ր Մ եսրոպ Վ ա ղ ա ր .շա պ ա տ ի ց մ ե կ ն ե լո վ և հ ա վ ա նա բա ր ի ր հ ա յ.ր ե ն ի Տ ա ր ս ն զ ա ,[ա ռ ի ց ա ն ց ն ե լո վ , ի ջ ա վ նա խ Ա միդ և ա յս տ ե ղ ի ց է լ Եդեսի Ш է

Մ ես րոպ թ ե ՛ Ա միդի և թ ե ' Ե դես իա յի մեջ պ ա տ շա ճա վո ր ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յո ւն գ տ ա վ , եպ ի ս ­կ ո պ ո ս ն ե ր ը , կ ղ ե ր ա կ ա ն նե րը և իշխ ա ններ ր դ ի մ ա վ ո ր ե ցի ն ն ր ա ն և թ ե ' ի ր ե ն և թ ե ' իր ա շա կե րտ ն ե ր ի ն մ ե ծ ա ր ա ն ք ն ե ր ց ո ւ յց տ ա ր ,,/, ս իրա /իր կ ե ր պ ո վ ը ն դ ո ւն ե ց ի ն ու պ ա հե ցի ն ։ /ո ր յո լն ա յս ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յո ւն ը հա մա ռոտ

կ ե ր պ ո վ պ ա տ մ ե լո ւց հ ե տ ո , հի շո ւմ Է նա և ա յն ե ր կ ո ւ ե պ ի սկ ո պ ո սն եր ի ա նունը , ՛որոնք Մ եսրոպ ին ը ն դ ո ւն ե ց ի ն ՝ Բա րիլուս և Ակա - կ ի ո ս , Բ ա յց ա յս տ ե ղ Էլ հիշա տ ա կություւնր ա յն պ ե ս խ ա ո ն ա կ Է, ո ր ա ն կ տ ր ե ի Է որ ո շել, թ ե ա ր դ յո ք Բա բ ի լ ա ս Ե դեսիա յ ի և Աէլակիոս Ա մ ի դ ի ՛ ե պ ի սկ ոպ ոսն Էր, թ ե " երկուսն Հ/

ն ո ւ յն Ե դեսիա քա ղա քի եպ իսկոպ ու/ներ- Էին. <'Եւ երթ ես ։ լ Հա ս ա ն էր ի կա լմ ա նս Ար ա մ ի ՝ ի քա ղ ա քս երկուց Ա ս ո ր ո ց, որ ո ց ա ո ա ջինն Ե դեսիա կ ո չի , և երկրորդն Ա միդ ա հուն ։ Հ ն դ դ է մ լի ն է ր սուրբն ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա ց ն , որոց ա ա ս ջն ո յն Բ ա րի լա ս ա ն ո ւն և երկրորդին Ա կա կիոս , հա նդ երձ կ դ եր ա կ անուրն քա ղա ­

քին ս լա տ ա հ ե ա լ, և բ ա զ ո ւմ մ ե ծա բա ն ս ց ո ւց ե ա լ հ ա ս ե լո ց ն , ընդո մնէին հոդ ա ր ա ր - ձ ո լթ ե ա մ բ , ըս տ Ք րի ս տ ո ս ի ա ն ո ւա ն ե լո ցն կա ր դիս (Կ ո ր յո ւն , էջ 9 ) ։

Տ ա ղա վա ր յա ն (՛էջ 2 6 ) ը ն դ ո ւն ո ւմ է ա ո ա ­ջին կ ա ր ծ ի ք ը , ա յս ի ն ք ն թ ե Բա րի լ՛աս Ե դե- ս ի ա յի , իսկ Ա կ ա կ ի ո ս ' Ա միդի ե՛պիսկոպոսն էր , Ա յս պ ե ս ևն նա և Մարկւ/ւսրա ( "Պ ա տ մ<ո։ -

16 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1955

թիմւ հ ա յ նշա ն ա գրեր ոս>, Էշ 5 8 ) , Գ ա լուստ Տ ե ր -Մ կ ր տ չյա ն («Ա ր ա ր ա տ ս , 1 9 1 2 թ . , Էշ 5 0 8 ) , Ն ա հա պ ետ յա ն («Բ ա զ մ ա վ Է պ », 1 9 1 3թ . , Էշ 1 3 6 ) , Ա գո նց (տՀան,դէս ամսօրեայտ), 1 9 2 5 թ . , էշ 4 3 5 ) և Հ . Ն. Ա կին յա ն ( «Հ ա ն գէս ա մ սօրեա յյ> , 1 9 3 5 թ . , էշ 5 1 4 ) ։ Վ երշին ե ր ե ­քը տ ա լիս են ն ա և Ա կա կիոսի հա մա ռոտ կ ե ն _ ս ա գ ր ո ւթ յո ւն ը ։ Ա ՚կա կիոսը Ա միդի եպ իս՛կոպ ո­սա կա ն ա թ ոռը բա ր ձ ր ա ց ա վ 4 0 0 թ վա կա նի մ ա յի ս ի 9-իՏւ' ի բ ր և հա շո ր դ Մ ա րա սի. 4 0 9 - ի ն գ ն ա ց Հ ա զ կ ե ր տ Ա .ի Л г и ' Պ ա րս­կա ստ ա նի ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր ի խ ն դ ր ո վ . 4 2 0 -ի ն ներկ ա էր Ց ա հ բ ա լա յի ժ ռ գ ո վ ի ն ' ի բ ր և եպ ի ս ­կոպ ոս Ա մ ի դ ի ։ Ն ույն թ վ ա կ ա ն ի ն Թ եո դո ս կ ա յս ե ր կ ո ղ մ ի ց ո ւղ ա ր կվ եց Հ ա զ կ ե ր տ Ա .ի մ ո տ բ ա ն ա կ ց ե լո ւ հա մ ա ր խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն . 4 2 2 - 'ի ն , ե ր բ Մ ծբի ն ի ա ռ ա շ պ ա ր­ս իկները հ ա ղ թ վ ե ց ի ն հ ո ւ յն ե ր ի ց , Ա կա կիոս ծ ա խ ե ց Ա միդի ե կ ե ղ ե ց ո ւ թ ա ն կ ա գ ի ն ա ն ո թ ­ները և 7 .0 0 0 գե րի գ ն ե լո վ , Պա րս կա ս տ ա ն ո ւղ ա ր կ ե ց ։ Վ ռ ա ՚մ Ե. հ ի ա ց ա ծ ն ր ա ա յս ա ր ա րքի վ ր ա ' կ ա ն չե ց նրա ն ի ր պ ա լա տ ը' հ ա յտ ն ե լո ւ հ ա մ ա ր ի ր շն ո ր հ ա կ ա լո ւթ յո ւն ը ։Մ ե ռ ե լ է 4 3 1 թ վ ա կ ա ն ի ն ։

Բ ա յց , ըս տ ձ և ի , ա նշուշտ ե ր կ րո ր դ կ ա ր ­ծի քն է ո ւղ ի ղ , ա յս՛ինքն թ ե ՛ Բ ա բի լա ս և թ ե ' Ա կա կիոս ն ո ւ յն ե դե ս ի ա ք ա ղ ա քի ե պ ի ս կ ո ­պ ոսներն էի ն , և պ ա տ ելով ա ն ո ւն ն ե ր ի ց ՝ ա ռա շին ը Ա սորոց եպ իսկոպ ոԿ& է ր և ե ր կ - ր ո ր դ ը ' Հ ո ւն ա ց ։ Ա յս բ ա ն ը ե ր և ո ւմ է նա խ ' քա ղա քի ն եզա կի ձև ի ց և ե ր կ ր որ դ Կ որյունի մ յո ւս խ ո ս ք ե ր ի ց . սԵւ ա պ ա հրա ժա րեա լ ] ե - պ ի սկոպ ոսսւցն ս ր բ ո ց . . . բե ր է ր ա ո ե պ ի ս կ ո ­

պ ո ս ն Ա ս ո ա ց (Ե ւդ ո կ ի ո յ) , ո ր յո ր ո ց ն ա խ - ը ն կ ա լն ե ղ և , ա ռա շի ա ր կեա լ ն ո ց ա գ ն շա - նա գիրն ա ս տ ուա ծա տ ուր, վ ա ս ն ո ր ո յ բ ա զ ո ւմ իսկ գովութ իւնք յե պ ի ս կ ո պ ո ս ա ց ս ր բ ո ց և յա մ ե ն ա յն ե կ ե զ ե ց ե ա ց բա ր ձր ա նա յ ի ն . . . Տ('Կ ո ր յո ւն , էշ 1 0 ) ։ Ս րա նց մ ե շ եպ իսկոպ ոս/նե­րի հա մա ր մ իշտ հ ո գ ն ա կ ի թ ի վ տ ր վելո ւց ե ր և ո ւմ է , ո ր Բ ա բի լա ս և Ա կա կիոս Ե դեսիա ­յի եպիսկոպոսս է ի ն , իս>կ ե զ ա կ ի Яա ռ եպ ի ս ­կոպ ոսն Ա ՚սորո до ա ս ե լո ւց է լ ե ր և ո ւմ է , ո ր ս ր ա ն ցի ց մ ե կ ն էր մ ի ա յն Ա սորոց ե պ ի ս կ ո ­պ ո ս ը , ո ր և պ ի տ ի լի ն ի Բ ա բի լա ս ։ Ա յս մ ա ­սին ի մ ա ռ ա ն ձի ն կ ա րծիքը կ հ ա յտ ն ե մ իր տ ե ղ ո ւմ ։

Ծ ա նոթ ա նա նք ա յս ա ն ձ ն ա վ ո ր ո ւթ յա ն հե տ ։Ի նչպ ես տ ե ս ա ն ք , Կորյոմն ա յդ ե պ ի ս կ ո ­

պ ոսի ա ն ունը դ ն ո ւմ է Րսւբիլսւս. ն ո ւյն ը Խ որենա ցին ( Գ , ծ գ ) չն չի ն տ ա ր բե ր ո ւթ յա մ բ կ ո չոս մ է Րսւբիլոս: Բ ա նա ս եր ներ ը նկա տ ել ե ն ս ա կ ա յն , որ ե դ ե ս ի ա յի ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց ե պ ի սկոպ ոսների շա ր ք ո ւմ չկա Րաբիլւաս, բ ա յց կա Րաբիլսւս Ր ա բո լլա ս . ուստ իա մ ե ն ա յն հ ա շո ղ ո վ էյա մ բ ս րբա գր ել ե ն Րսւ- բիլսւս: Р և Ր տ ա ռ ա ձև եր ը ա յն ք ա ն ն մ ա ն են ի ր ա ր , որ բ ն ա վ կ ա ս կ ա ծ չկ ա , թ ե Կորյունի

ս կ զ բն ա գ ր ո ւմ ե ղ ե լ է Րսւբիլսւս և հետ ո, գ ը ր . չա գր ե ր ի վ ր ի պ ա կո վ , դ ա ր ձել է Րաբիլսւս: Ա յ ս ս րբա գ ր ո ւթ յո ւնը ա ռ ա շին ա ն գ ա մ ա ռ ա ֊ շա րկել է Չ ա մ չյա ն (Ա , էշ 4 9 2 ) , որ ուղղում է իրսւբոս կ ա մ Ր ա բե լո ս , հետ ո Ա վգե ր յա ն (Վ ի ա կ ա տ ա ր վա րք ս ր բո ց ռ , Ե, էշ 2 9 0 ) , որ ն ո ւյն պ ե ս ո ւղ ղ ո ւմ է Ր ա բ ի լո ս , որ և Իրա բոս: Ա վելի ուշ ' Б а ш Ь М а г и П և ա յլն ։ Ս. Վ. Պ ա րոն յա ն ■ (օ ե ր կ ր ա գ ո լն գ Տ , 1 8 8 4 թ . , էշ 5 4 0 ) դ ա ր ձնո ւմ է Թսւբոլլսւս, որ ա նշուշտ տ պ ա գրա կ ա ն սխ ա լ է և պ ե տ ք է կ ա ր դ ա լ' Րա _ բո ւ լա ս կ ա մ Ռ ա բո ւլա ս: Մ ի նչև ա ն գ ա մ Խո -

ր ե ն ա ց ո ւ ձ ե ռ ա գ ր ե ր ի ց մ ե կ ո ւմ Գ ա լուստ Տ ե ր ֊ Մ կ ր տ չյա ն ը գ տ ե լ է Ր ա բի ղ ո ս ձևը ( տ ե ււ էէԱրարա՛տն, 191% թ . , էշ 5 0 8 ) ։ Եվ Ֆ ն տ ը գ - լ յա ն ի ր Կ որյունի հրա տ ա րա կ ո ւթ յա ն մ եշ ա ր ­դեն մ տ ց ր ե լ է Րսւբիլսւս ձ և ը ։ Ա յս անոմեը զուտ ա սոր ա կա ն բ ա ռ է և ի բ ր և հա սա րա կ

ա նուն г а Ь б 1 а ն շա ն ա կ ո ւմ է «ՏԱ1ՈՈ1ԱՏ р а э Ь г и т հովվա պ ետ ս (տ ե ՛ս В г о с к е 1 т , « Ь е х . Б у г - » » է շ 3 4 5 ) ։ Սրա հ ե տ և ո ղ ո ւթ յա մ բ կ ա զ մ վ ա ծ է մ ե ր մ ե շ Հ ա յ ո ս պ ե ա ա ն ձ ն ա ն ո ւ­ն՛ը, ո ր գ ո ր ծ ա ծ վ ա ծ է 1 3 - ր դ դ ա ր ի ց ս կ ս ա ծ ։

Ր ա բ ո զ ա ս ը հ եթ ա ն ոս է ր , ք ր մ ի ո ր դ ի , մ ա յ- ՐԸ ք ր ի ս տ ո ն յա , ծն վ ե լ է Կ են-Ն եշրի նո ւմ . մ ե ծ հա րս տ ութ յա ն և բ ա ր ձ ր դիրքի տ եր է ր ։ Ի մ ա ս ­տ ա սիրա կա ն ո ւս մ ո ւնքներ ի մ եշ զ ա ր գ ա ն ա ­լո վ , ը ն դ ո ւն ե ց ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը ( գ ն ա ց Ե ր ո ս /ա ղ ե մ , ա յց ե լե ց տ ն օր ի ն ա կ ա ն վ ա յր ե ­ր ը , մ կ ր տ վ ե ց Հո ր դ ա ն ա ն գ ե տ ո ւմ , դա րձա վ հ ա յր ե ն ի ք , վ ա ճ ա ռ ե ց ի ր բ ո լո ր ս տ ա ց վ ա ծ ն ե ­ր ը և դ ր ա մ ը բ ա ժ ա ն ե ց ա ղ քա տ ն ե ր ի ն ։ Ա յն ո ւ-

հ ե ա և ա ր ձ ա կ ե ց գ ե ր ի ն ե ր ի ն , թ ո ղ ե ց կ ի ն , ը ն ­տ ՛անիք, պ ա շ տ ո ն , և Մ եսրոպ ի նմ ա ն ք ա շ­վ ե ց ա ն ա պ ա տ ' ճ գ ն ե լո ւ ։ Իր գ ի տ ո ւթ յա ն և ս ր բո ւթ յա ն հ ա մ բա վ ը տ ա ր ա ծվ ե ց եր կ ր ռւմ , և ե ր բ Ե դ ե ս ի ա յի Դ ի ո գ ի ն ե ս եպ ի ս կ ո պ ո ս ը մ ե ռ ա վ , նրա ն հա շո ր դ ը ն տ ր ե ց ի ն Բ ա բ ո զ ա - ս ի ն ' 4 1 2 թ վ ա կ ա ն ի ն ։ Երբ գ ո ւմ ա ր վ ե ց Ե փ ե ֊

սոսի ժ ո ղ ո վ ք ( 4 3 1 թ . ) , ներկա էր ն ա և Ր ա ֊ բ ո ւ լա ս , ո ր մ ե ծ հ ա կ ա ռ ա կ ո ր դ դուրս եկա վ Ն ե ս տ որ ա կա նո ւթ յա ն դ ե մ , հ ա լա ծ ե լո վ նրա նց և ա յր ե լո վ Խ ւ յն ի ս կ ն ր ա ն ց գ ր ք ե ր ը ։ Ո ւնեցել է ը ն դ ա ր ձ ա կ գրա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն , բ ա յց ի ր գ ր վ ա ծք ն ե ր ի ց ք ի չ բ ա ն է հա ս ե լ մ եր ձ ե ռ ք ը ։ Մ ե ռ ե լ է 4 3 5 թ վ ա կ ա ն ի ն և ի ր ե ն հա - շ ո ր գ ե լ է Ի բ ա ս կ

Р е е 1 е г э ( « К е у и е д е в ё й к к э а г т ё т е п -Ո 6 Տ» յ № 9 , էշ 2 0 9 ) ա սոսմ է , թ ե ա յն ժ ա ­մ ա ն ա կ , ե ր բ Մ ես ր ո պ ե կ ա վ Ե դեսիա , ե դ ե - ս ի ա յի նշա նա վոր Պ ա րսկա կա ն դ պ րոցի գ ը լ- խ ա վորէ, էր Ի բ ա ս ։ Ա նկա ր ելի էր , որ Մ ե ս ֊

1 . Ր ա բ ո ւ լա ս ի կ ե ն ս ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն ը տ ե ՛ս Հ ւա է ա ռ ո ս ս ս կ ի

Գ ա լո ւս տ Տ ե ր - Մ կ ր տ չ յա ն , * Ա ր ա ր ա տ տ , 1 9 1 2 թ . , կ

5 0 9 և , ը ն դ ա ր ձ ա կ , Հ . Հ . Ւ ո ր ո ս յա ն , է Բ ա ղ մ ա վ Է պ » ,

1922 թ . , Կ 99—101 և Ֆնտգլյան, Է։ 8 3-84$

1955 է « 1Г !• ս Ա |. ն

ր ո պ , Ր ա բ ո զ ա ս ի և ա յլո ց հ ե տ ծ ա ն ո թ ա ն ա ֊ , ո ։ց հ ե տ ո , ծա ն ո թ ա ց ա ծ չլի ն ե ր նա և ա յս Ի բա սի հևա ։ Իսկ ե թ ե Կ որյունի մ ե ջ ո ՛չ մի Հիշա տ ա կ ութ յո ւն չկ ա ա յս մ ա ս ի ն , դա ,,'շ մի

ա ր ժեք չո ւն ի , և հ ե տ ո , եթե որևէ բ ա ն գ ր վ ա ծ կլ լի ն ե ր , ա պ ա գ ա յի ն ջն ջվ ա ծ պ ի տի լի ն ե ր , ո րո վ հ ե տ և Ի բ ա ս հետ ո ն ե ս տ ո ր ա կա ն վա ր դ ա ­պ ե տ ո ւթ յա ն ա ռ ա ջնո ր դ նե ր ի ց մ ե կ ը դա ր ձա վ,

Ա յն ո լհ տ և Կ որյուն ի ր պ ա տ մ ո ւթ յա ն թե -լ բ ա յս պ ե ս է ա ռա ջ տ ա ն ո ւմ . «Ի ս կ ա շա - կ ե բտ ա ս էբն վ ա ր դ ա պ ե տ ի ն ' ղւոա րեա լսն ը նդ

ի >ր յե ր կ ո ւս բ ա ժ ա ն ե ա լ, ղ ո մ ա ն ս յա ս ո ր ի դ պ րութ եա նն կ ա բ գ է ր , և ղ ո մ ա ն ս յունա ՛կա ն դ պ բո ւթ ի ւն ն ։ Ա նտ ի ի Սա մուսա տ ա կա ն ք ա - դ ա քն դ ո ւմ ա ր էր , և նոր ա ի ւր ո վ ք հա ւա սա ր օք ղ ս ո ՚վ ո ր ա կ ա ն ն ա ռա ջի ե դ ե ա լ զ ա ղ օթ ս և

դո։ ք նո լթ ի ւն ս և յլպ ա ղ ա տ ա ն ս ա ր տ ա ս ո ա ւ/ի ց , զխ ս ս ւա մ ր եր ո ւթ իւնս , զ հ ո գ ս զա շխ ա ր հ ա - հ եձս , յի շ ե լո վ դ ա ս ա ց ե ա լս ն մ ա ր գ ա ր է ի ն ,

եթէ <'Ց ո ր ժ ա մ հ ե ծ ե ծ ՝ե ս ցե ս , յա յն ժ ա մ կ ե ց ­ց ե ս ս ։ Եւ ա յն պ ե ս բ ա զ ո ւմ ա շխ ւս տ ո լթ ե ա նց

հ ա մ բե ր ե ա լ վ ա ս ն ի լր ո յ ա զ գ ի ն բ ա ր ե ա ց ի ն չ օճա ն դ տ ա ն ե լո յ, Ո րում պ ա րդևէր ՛իսկ վ ի -

ձա կ յա մ ե՛ն ա շ ն որ հող,էն Ա ս տ ո ւծ ո յ, հա յր ա կա ն

չա փ ա ն ծ ն ե ա լ ծն ո ւնդ ս ն ո ր ո գ և սքա նչե/ի սուրբ ա ջովն իւրոկԼ, էդ ա ն ա դ ի ր ս հայերէէն

լե ղ ո ւի ն ։ Եւ ա ն դ վ ա ղ վա ղ ա կ ի նշա նա կեա լ

ա նուսւնևա լ և կա ր դ ե ս դ , յօ ր ի ն է ր ս ի ղ ո բ ա . յի ւ բ և կ ա պ օ ք ։ Եւ ա պ ա հրա ժ ա ր ե ա լ յե պ ի ս - կ ո պ ո ս ա ցն ս ր բ ո ց , հա նդ երձ օդ ն ա կ ա ն օք փ լ-

բ " վ բ ի ջա ն էր ի ք ա ղ ա ք ն Ս ա մ ո սա ա ցւոցօ (Կ ո ր յո ւն , էջ 9 — 1 0 ) ։

Հ ա տ վ ա ծ ի ս ի մ ա ս տ ը շ փ ո թ է և մա սն ա վոր բ ն ն ո ւթ յա ն պ ե տ ք կա պ ա ր զ ե լո ւ հա մ ա ր ա յն ։ Ա ոա ջին տ ո ղ ե ր ը ց ո ւ յց ե ն տ ա յի ս , թև Մ ե ս ֊ ր ո պ ի ր հետ տ ա ր ա ծ ա շա կե ր տ նե ր ի ն երկու խ մ բ ի բ ա ժ ա ն ե լո վ , մ ե կ ը ո ր ո շե ց դնել ա ս ո - րւս կա ն դ պ ր ո ց ը ՝ ա ս ո ր ե ր ե ն լե զ ո ւն և դ ր ա ֊

կա էնոլթյունբ ս ո վ ո ր ե լո ւ հ ա մ ա ր , ի ս կ մ յո ւս ը Հունա կա ն դ պ ր ո ց ը ' հո ւն ա կ ա ն լե զ ո ւն և դ ր ա ­

կա նո ւթ յո ւն ը ուսում նա սի ր՛ե լու հ ա մ ա ր ։ Ս րա ն­ց ի ց ա ո ա ջ ի ն ը , ա յն Է ա ս որ ա կ ա ն դ պ ր ո ցը ,

ա նտ ա րա կուս ելի Է , ո ր գ տ ն վ ո ւմ Էր Ե դե- ս ի ա յո ւմ , ա ս ո ր ո ց ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի հ ո վ ա ն ա վ ո ­

ր ո ւթ յա ն տ ա կ ։ Կ ա սկ ա ծելի Է ս ա կ ա յն եր կ ­

ր ո ր դ ը , ա յն Է հոգնա կա ն դ պ ր ո ց ը ։ Ա ր դ յո ք ա յս դ պ ր ո ց ն Է լ Էր զ յո ն վ ո ս ք Ե գեսիա յո լ մ (ի հ ա ր կ ե հ ո ւն ա ց Ա կա կիոս եպիսւկոպ ոսի հ ո վ ա ն ա վ ո ր ո ւթ յա ն տ ա կ ), թ ե ' մ ո տ ա կա Ս ա ֊ մ ո ւս ա ս ։ ք ա ղ ա ք ո ւմ ։ Ա յս ք ա դ ա ք բ հի ն Կ ո մ ֊ մ ա դ ե ն ի մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ն Էր, Ե գ ե ս ի ա յի հ յո ւ ­սի ս ֊ ա ր և մ տ յա ն կ ո ղ մ ը , ա յժ մ յա ն Մ ա րա շից ո չ շա տ հ՛եռու, Ե փ րա տ ի ա ջ ա փ ի վ ր ա , լա յն ո ւ թ յա ն 3 7 ° 3 0 ՛ և ե ր կ ա յն ո ւթ յա ն3 8 0 3 0 ' ա ս տ ի ճ ա ն նե ր ի տ ա կ , ո ր ի տ եղ ն ա յժ մ Ս ա մ սա ա գ յո ւղ ն Է։

Հո ւն ա կ ա ն դպ րոցը Սա մուսա տ ում „9,1,- ՛ ; ; ՛ > " Ո ո ՚մ Է Կ որյունի « ա նտ ի իՍա մուսա I" ա կա ն բա ղ ա բն դումա րէր0 ր ա '_ ա ր ո ւթ յո ւն ի ց , Գւսմա.-|,Ր ձ և ը հա սա րա կ

■ 1 * ա " 4 Կ թ ե ' ն ե ր գո ր ծա կ ա նь А "պ ա արա սա ե ց ուղ ա ր կելու» (զումսւ-

՝՝ ) և թե չե զ ո ք մ ա ք ո վ ' „ պ ա տ րա ստ վեցեո թ ա լո ւ» ( <|ոI ւքաւ-ի(1 ) : Ա „ա ջի ն դ ե պ ք ռ մ „ ! . ֊ " ի խ ն դ ի ր ը ա շա կերտ ներն ե ն , ո ր ո ն ց պ ա տ ֊ բ ա ս տ ո ւմ է Մ ե ս բ ո ՚պ ' Սա մուսա տ ո ւղ ա ր կ ե ,„ լ, " 1’ պ ես դի ս ովորեն հունա կա ն դպ րոցում , Ս րա նից ե ր և ա մ է , թ/, Ե գ ե ս ի ա յո լմ հունա կա ն դպ րոց չկ ա ր , Երկրորդ դ ե պ քո ւմ Մ եսրոպ ՛ինքն է , ո ր պ ա տ ր ա ս տ վ ո ւմ է դ նա լո ւ Ս ա մ ոլ- " " " " Իր Շ ա ր ե լի ք գրերի ա ռ թ ի վ , Ս բա նիդ է լ հ ե տ և ո ւմ է , թ ե Ե գեսիա յո լ մ , բ ա ց ի ա սո­ր ա կ ա ն ի ց , կա ր նա և հունա կա ն դ պ ր ո ց , , , է/1 դրա վ ի ր ա շա կերտ ն երի երկրորդ խ ո ւմ բ ը ։Օթե ՛ա ր յո ւն «յումաւ ՚Էր բ ա ռ ի մոտ օնոսսւ կ ա մ ի Ь Г Г. բ ա որ դրա А լի ն ե ր , ա մ են ինչ կ պ ա ր զվ ե ր և ա յն պ ի ս ի կ ա ս կ ա ծն ե ր ի ա եղիք չէ ր մ ն ա ։ Ա հա թ ե ի ՛ն չ է ն շա ն ա կ ո ւմ մ ո ւթ գ ր ե լ։

Բ ա յց կա րիք չկա կ ա ս կ ա ծե լո ւ, թ ե ա ո ա ­ջի նն է ո ւղիղ , ա յս ի ն ք ն Մ եսրոպ պաաքսսս-տ ե ց ի ր ա շա կերտ ների երկրորդ խ յո մ ր ը ' Սա մուսա ւո ո ւղ ա ր կ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Ա յս պ ե ս են

ց ո ւ յց տ ա լիս հ ե տ և յա լ հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն ե ր /։.ա ) Ա ռա ջին խ մ բ ի վրա խ ո ս ա ծ ժա մա նա կ

Կ որյուն ա ս ո ւմ է ' (՛դուքանս յա ս ո ր ի ոպւ՝ու- рЬ ш С С կա րդէրս, բ ա յ, , երկրորդի հա մ ա ր ' «ևղ ո մ ա ն ս [ի ] յո ւ ն ա կ ա ն դ պ ո ս ր խ ն ն » . ա ո ա ­ջի նը ն ե ր գ ո յա կ ա ն և երկրորդը նա խ գրիվ Հ ա յց ա կ ա ն դ նե լո ւց ա յն պ ե ս կ ա ր ե լի է մ տ ա ֊ ձ ե լ , թե ա ոա ջին խ ո ւմ բ ը ւէնա ցել էր Ե զե- ս ի ա յո լմ , ի սկ երկրորդը պ իտ ի գնա ր Ս ա մու- ս ա տ ։

ր ) Գումսււ-Լլ «ո ւղ ա ր կ ե լ» ի մ ա ս տ ո վ ս ո վ ո ­րա կա ն Է հին հ ա յե ր ե ն ո ւմ , ա հ ա ՛ սրա վ կ ա յո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը ( տ ե ՛ս Ն ո ր ա յր , «Ք նն ա ս Է ր », Ս տ ո կ հո լմ , 1 8 8 7 թ . , Էջ 1 7 և 7 9 ) ։

1 . «Սա իքնդբհա ց զՀրա հա տ որդի 9՛ա ­ղ ա ւո ն ի , որ յե ս ։ հօրն նորա մ ա հո ւա ն ՝ հա - նեա լ յԱ ն յի շ ե լի ա մ ր ո ց ի ն , ա ն դ ր ևս յւսւն

դ Ա ոդա ստ ա ն Էր դ ումա րեա լօ (Խ ո ր ե ն ա ց ի ,Գ, ծ ե ) ։

2 . «Ջ գ ո ւն դ ն ա ոա ջին տ ա յի ն ցՆերշա ւդուՀ ՈՒմրոսեան, և գ ո ւմ ա բէի ն գնա պ ա հա պ ա ն ա շխ ա ր հ ի ն , մ ե ր ձ ի սա հ մ ա նս Ա տ րպ ա /ոա - կ ա ն աշխարհինյ> (Ե ղ ի շե , Գ )։

3 . «Ե ւ զՄ ուշկա ն Ն իւսա լա ւուր,,, հա նդերձա մ ե ն ա յն մ ն ա ց ե ա լ զօրո ւն դումա րէր յա շ - խ ա րհ ն ւԱ զ ո լա ն ի ց և Լբնա ց և ճ զ բ ա ց » (Ե ղ ի ­շ ե , է ) ։

4 — 5 . «Եւ ղՎ ա րգա ն և ղ մ ե զ գ ն գ ա լ յԱ - ղո ւա նս ի կււիւ գ ո ւմ ա ր ե ա ց , և ի ն ք ն յ ա ն ֊ զ գ ա յս մ ե ղ ն ե ն գ և ա լ՝ վ ա յս չա ր մ ղ ե ա ց .. . և դա բձե ա լ գումա ր ետ / գնա զ օր ո ւ յԱ ղ ո ւա ն ս ,

I ?

է .« Մ 1> Ա Ծ Ի ն

/; վ ե ր ա յ Պարսկսւց գում ա ր տ ա կ ի ն հ ա մ ա ր ֊ձ ա կ ե ցո ւցե ր ե ր թ ա լ» (Փ ա ր պ ե ց ի , տ պ . 1 9 0 4 թ . , կ 8 4 ) .

գ ) Եթե Մ եսրոպ լի ն ե ր Ս ա մուսա տ գ ն ա ֊ լո լ պ ա տ րա ստ ութ յուն տ ե ս ն ո ղ ը , տ ա րօրինա կ չ է ' ։ որ ա1Դ պ ա տ ր ա ս տ ո ւթ յունի ց հետ ո մ ի ­ա յն , ի ն չպ ե ս ն կ ա ր ա գր ո ւմ է Կ ո ր յո ւն , սկսում է ա շխ ա տ ել հ ա յո ց գրերի վրա և երկա ր ա շ ­

խ ա տ ե լո ւց հետ ո հա ջողվում է հնա ր հ լ։

գ ) Ո մա նք " ա նտ ի ի Ս ա մուսա տ ա կա ն ք ա ­ղա քն գ ո լմ ա ր է ր » խ ո ս ք ը Մ եսրոպ ի հա մա ր ա ո 6։ե լո վ , կ ա ր ծ ո ւմ ե ն , թե Մ եսրոպ Ե դ ե ս ի ա ֊ յի ց ճա նա պ ա րհ ըն՛կա վ և իր ա շ խ ա տ ո ւթ յո ւն ­ներն ու տ ա ռերի գ յո ւտ ը ճա նա պ ա րհոր դու­թ յա ն ժ ա մ ա նա կ կ ա տ ա ր ե ց ։ Սա բա ցա ր ձ ա կ սխ ա լ է , ո ր ո վ հ ե տ և , ի ն չպ ե ս Կ որյուն որոշ կ ե ր պ ո վ պ ա տ մ пиТ է , ա յդ ա շխ ա տ ո ւթ յունը վե ր ջա ցնե լո ւց հ ե տ ո , նոր մ ի ա յն Մ եսրոպ հրա ժեշտ է տ ա լիս ե պ ի սկ ո պ ո սն ե ր ին (Բ ա ­րի/ա սի՛ն և Ա կ ա կ ի ո ս ի ն ) և իր օ ձ ա կ ա ն ն ե ր ի հետ մ ի ա ս ի ն ի ջ ն ո ւմ Ս ա մ ուսա տ ։

Տա ր օրի ն ա կ է հա ս կա նո ւմ Տա ղ ա վ ա ր յա ն (է ջ 2 6 ) Կ որյունի պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ։ Սա Մ ե ս ֊ ր ո պ ի ն նա խ Ե ղեսիա և հետ ո Ա/քիդ տ ա ն ե ­լո վ , ա յս ք ա ղ ա քի մ ե ջ է գ նո ւ/Г հո ւն ա կ ա ն և ա սորա կա ն դպ րոցն՛երը, ո ւր մ տ ն ո ս է ես հ ա յ ո ւս ա նո ղներ ի ե ր կ ո ւ խ մ բ ե ր ը ։ Ա մ իդից հետ ո Մ եսրոպ (էՍամ ուսա տ ա կա ն քա ղա քս կ ի ջն ե ,

ա նշուշտ Հ ռ ռ ւփ ա ն ո ս ն տ ե ս ն ե լո ւ հա մա ր և ա պ ա ... Ս ա մուսա տ կ ի ջն ե դ տ ն ա լո ւ Հ ո ո փ ա - ն ո ս ր » ։ ճ ի շ տ ա յս պ ե ս ։ Ա ր դ յո ք Տ աղա վա ր- յա ն Ս ա մոսւա ա ա կա ն և Ս ա մուսա /ո ւոա րրեր ք ա ղ ա ք ն ե ՛ր Է կ ա ր ծո ւմ և երկու Էլ Հ ռ ո լփ ա - նվւ'ս Է ը ն դ ո ւն ո ւմ ։ Հա պ ա ի ն չպ ե ՛ս մ ե կ ն ե լ ա յս կ ր կ ն ո ւթ յո ւն ը ։ Իսկ Սարդս յա ն ( « Բ ա զ ֊ մա վէպ » , 1 8 9 7 թ . , հ ա վ ե լվ ա ծ ա պ րիլի , էջ 6 — 7 ) ենթ ա դր ո ւմ է , թ ե Մ եսրոպ Սա մուսա - աի մ ե ջ դս/ա վ Ղա՛ն ի ե լ յա ն գր՛երը Հոուվէա - նոսի հեւո, ա յն տ ե ղ ի ց գ ն ա ց Ե դես իա , ա յս ­տ եղ ա վ ե լա ց ր ե ց մ ի քա նի գրեր Էլ, նորից և]րսվ Ս ա մ ուսա տ ' Հռո ւփ ա նո ս ՚ի մ ո տ , գ ե ղ ա ­գրելու և թ ա ր գ մ ա ն ե լո ւ հա մ ա ր ։

ե ) « Եւ նորա ի ւրո վ ք հա լա սա րօք զ ս ո վ ո - րա կա նն աււաջի ե դ ե ա լ...» խ ո ս քի մ ե ջ Լ ն ո ՜ ՐԱ1 ձևն Էլ, ո ր երւկրորդ դ ե պ քո ւմ ա նհա րմա ր պ իտ ի գ՛ար, շա տ պ ա տ շա ճա վոր գի ր ք Է ստ ա նում ա ռա ջի ն դ ե պ ք ո ւմ ։ Կորյուն ուղում Է ա ս ե լ, թ ե (քՄ ես րոպ ա շա կերտ ներիդ, Ս ա մու- ս։ա ո ո ւղ ա ր կ ե ց , ի սկ ի նքը սկ՛սեց ա շխ ա տ ել ի ր ը նկ ե ր նե ր ի հետ հ ա յե ր ե ն գրերը գ տ ն ե ­լո ւ հա մա ր])։

Եթե մ ե ր ա յս պա ա ճ ա ւլա ր ա ն ա թ յո ւն ն ե ր ը ը ն դ ո ւն ե լի հա մ ա ր վե ն , ա յն ժ ա մ ա նա կ պ ետ ք կլինի Կ որյունի հրա տ ա րա կութ յա ն մեջ մի փ ոքրիկ կետ ա դրա կա ն փ ո փ ո խ ո ւթ յո ւն մ ը ա - ց ը ն ե լ և պ ա րբեր ո ւթ յունդ ս՛կ՛սել а և ն ո ր ա » ձ և ի ց , «և զոմ ա ն ս \ի ] յո ւն ա կ ա ն դպ րութիւնն

ա նտ ի ի Սա մուսա տա կա ն քա ղ ա քն գ ո լմ ա - րէրւ Ել նորա իւրովք հա ւա սա ր օ ք . . ֊» Հ ւ

Ա յս պ ի ս ո վ պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը հ ե տ և յա լ ձեը կ ստ ա նա .

Մ եսրոպ Եդւեսիա յում իր ա շա կերտ ներին երկու խ մ բ ի բ ա ժ ա ն ե ց , ա ռա ջինը դրեց ա ս ո ­րա կա ն դ պ ր ո ց ը , իսկ ե ր կ րո ր դը ' որովհետ և Եդեսիա յո ւ մ հունա կա ն դպ րոց չկ ա ր , ուղա ր­կ ե ց մոտ ա կա Ս ա մուսա տ ք ա ղ ա ք ը ' հունա րեն ս ո վ ո ր ե լո ւ հա մ ա ր ։ Ա յն ո ւհ ե տ և , ի ր ա շա կե րտ ­ների հոգսից ա ղ ա տ վ ա ծ, ի ր ը ն կ ե ր ն ե ր ի հետ (ի ւր ո վ ք հ ա ս ս ս ա ր օք) ր ո լո ր ո ։[ի ն ա նձնա տ ուր ե ղ ա վ խ ո ւզ ա ր կ ո ւթ յա ն դ ու ք ն ն ո ւթ յա ն դ ' իր ց ա ն կ ա լի նպ ա տ ա կի ն հա ս նելո ւ հա մ ա ր ։ Վ եր­ջա պ ես երկա ր ա շխ ա տ ո ւթ յա ն դ ա ն ձ ա ն ձ ր ո ւյթ հ ա մ բե ր ե լո ւց հ ե տ ո , հ ա ջո ղ վեց հն տ ր ե լ հա­յե ր ե ն գ ր ե ր ը ' ե դ ե ս ի ա յւ ս մ :

Ի նճ ի կ յա ն ( « Հ ն ա խ օ ս ո ւթ ի ւն », հա տ որ Դ , էչ 8 2 ) կ ա րծո ւմ է , թե Մ եսրոպ Ե դես ի ա յի մեջ ի ր ա շա կերտ ների հա մա ր հա տ ուկ Հ ա յկ ա ­կա ն մի դպ րոց է բ ա ց ա ր ե լ' Դ ա ն ի ե լյա ն ն շա ­ն ա գրեր ի ուս մ ա ն հա մ ա ր , որ և հա մ ա ր ում է вա ռա ջին հա յկ ա կա ն դ պ ր ո ց ը » ։ Բ ա յց ա յս ­պ իսի մի կ ա ր ծ ի ք , ի ն չպ ե ս ց ո ւ յց է տ ա լի ։։ Ս. Վ. Պ ա րոն յա ն ( « Ե րկր ա գունդ0, 1 8 8 4 թ . ,էջ 4 9 4 ) , բ ո լո ր ո վ ի ն ա նտ եղի է ։ Մ եսրոպ իգ ո ր ծ ը ուրիշ բ ա ն չէ ր , եթե ոչ ի ր ա շա կե ր տ ­ներին մ տ ց ն ե լ տ եղա կա ն «բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն » դ պ ր ո ց ն ե ր ը , փ ո քր ժ ա մ ա ն ա կ , կա տ ա ր երս- գ ո ր ծ ե լո լ հա մ ա ր ա յն ո ւս ո ւմ ը , որ ստ աց1ղ էին Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ ։

Ե դեսիա յո ւ մ , Մ եսրոպ Հ ա յե ր ե ն Դրերը (հ ն չ յո ւն ն ե ր ը ) որոշ\ելուց և նր ա նց յ ա բ ա բ ա ն ֊ չ յո ւր ի ն ա ո ա նձին ձև տ ա լո ւց հ ե տ ո , ն ր ա ն ց ա նունները դրեց և որոշ դ ա ս ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ շ ա ր ե լո վ ' կ ա զ մ ե ց մ ե ր ա յժ մ յա ն հ ա յե ր ե ն ա յ ­բ ո ւ բ ե ն ը . «և ա ն դ վ ա ղ վա ղ ա կ ի նչա նա կԱ ա լ ա ն ուա ն եա լ և կ ա ր գ ե ա լ, յօ բ ի ն է ր ս ի ւլո ր ա յի լքև կ ա պ ՚օք » (Կ ո ր յո ւն , էջ 1 0 ) , կ ա մ , մ ի ա բա նիկ ա զ մ ա ծ բ ն ա գ ր ո վ ' « նշա ն ա գ ր ե ս ։լ և ա ն ո ս ս- նա գրեա լ և կ ա ր գ ե ա լ, յօ ր ի ն է ր սիդւպ ւա յիլբ և կա ոլօք և ձ ա յն ա տ ո ւ ն շա ն օ ք » («Ա ր ա ր ա տ »,1 9 1 2 թ . , էջ 5 1 0 ) ։

Բ ա յց պ ե տ ք կ ա ր ա յս ա ր դ են պ ա տ րա ստ ա յբ ո ւբ ե ն ը գ ե ղ ե ց ի կ և կ ա նո ն ա վ ո ր կ եր պ ով նկ ա ր ե լ' կ ա զ մ ե լ նո րա կ եր տ գրերի տ ա խ տա - կ ը , որ հին լե զ վ ո վ պ ն ա կ ի տ է կ ո չվ ո ւմ և մ ի ն չև վերջերս է / ռ ա մ կ ա կ ա ն բ ա ր բա ռ ո վ պ ն ա կ 1,ր կ ո չվ ո ւմ ։ Մ եսրոպ թ ե և քա րտ ուղա ր, ր ա յց ի ն չպ ե ս ե ր և ա մ է , չա ն ե ր գրչա գրա կա ն

1 . Ա յս ս ր բ ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն ը ե ս մ տ ա ձ ե յ է ի 1 9 0 3 թ վ ա ­

կ ա ն ի ն Շ ո ւ շ ո ւ մ ։ Ա յժ մ ն կ ւ ս տ ՚ս մ ե մ , ո ր ի ն ձ ա ն ի ց

1 6 ս ո ս ր ի ա ռ ա ք ն ո ւ յն ը ա ռ ա շ ա ր կ ե չ է Ն ո ր ա յր , էէՔրն-

ն ա ս կ ր օ , պ ր ա կ Ա , Ս տ ո կ Հ ո յմ , 1 8 8 7 թ . , Էք 1 5 ։ ն ո ֊

ր ա յր պ ա տ ճ ա ռ ա ր ա ն ա թ յո ւ ն ն ե ր չ ի տ ա լի ս , բ ա յ ց ք բ 1 ՚~

ն ո ս է կ «յոււք ս ւր ել բ ա յ ի ն ե ր գ ո ր ծ ա կ ա ն կ ի ր ա ռ ո ւ թ յո ւ ն ր ,

ո ր դ ն ո ւ մ ե մ ե ս կ լ ա յս տ ե ղ Ն ո ր ա յր ի ց փ ո խ ա ո ն ե լո վ ւ

1955 I я 1Г ի ււ ծ ь ъ1!)

կ ա մ ա վելի ճ ի շտ ' գե ղ ա դ ր ա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ը ։ Նա ն կ ա ր ի չ չէ ր ։ Ե դեսիա յո ւ մ ա նշուշտ կ լ ի ֊նեի ն ծա ղ կ ո ղ ն ե ր և գ ե ղ ա գ ի ր ն ե ր , ր ա յց նրա նք ա վելի ա սոր ա կա ն մ ա ն վ ա ծա պ ա տ ոլորւո_ որ ոո ւյտ գրեր ի ն Էին վ ա ր ժ վ ա ծ, ուստ ի Մ ես- ր ոպ լա վ ա գ ո ւյն Հ ա մ ա ր ե ց գ ն ա / Ս ա մ ուսա տ , ո ւր , ի ն չպ ե ս տ եսա ՛նք, կ ա ր ն շա նա վո ր հ ա լ ֊ նա կա ն դ պ ր ո ց , դ ի մ ե լ Հո ւնա կ ա ն մ ի դեղա գրի և մի վ ա յե լո ւչ պ նա կիտ ն կ ա ր ե լ տ ա ր Ուստի Հրա ժեշտ տ արով ե պ ի սկ ո պ ո սն ե ր ին (Բ ա ր ի չա ­սին և Ա կ ա կ ի ո ս ի ն ), ի ր օգնա կա ն նե ր ի Հետ մ ի ա ս ի ն , Ե գ ե ս ի ա յի ց ճ ա նա պ ա ր հ ը ն կ ա վ Ս ա մ ուսա տ ։

§ 3

Ի նչս/ես Ե դ ե ս ի ա յո ւմ , ն մ ա ն ա պ ե ս Ս ա մ ու- ա ս տ ում լա վ ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յո ւն գ տ ա վ Մ ես ր ո պ ։ Ա ա մուսա տ ի Հ ո ւ յն եպ ի ս կ ո պ ո ս ը և ժ ո ղ ո վ ո ւր ­դը մ ե ծ ա մ ե ծ պ ա տ ի վ նե ր ց ո ւ յց տ վ ի ն . " Զ ո ­ր ո ւմ մ ե ծ ա պ ա տ ի ւ ի ս կ յե պ ի ս կ ո պ ո ս է ն և յ ե ֊կ ե ղ ե ց ւո յն մ ե ծ ա ր ե ա լ լի ն Էրս (Կ որ յո ւմ ։, Էջ 1 0 ) ։ Ա ա մուսա տ ի եպ ի ս կ ո պ ո ս ի ա նունը չի հի շո ւմ Կ ո ր յո ւն , ր ա յց ը ս տ Рее1 еГ5 - / / ( " К е -у и е Ժըտ ё1ис!е$ а г т ё т е п п е Б » , Л? 9 , ՛Էշ 2 0 9 )կ ո չվ ո ւմ ՛Էր Ա ն դ ր Լա ս, ո ր Ե դեսիա յո ւ մ ն ե ս ­տ որա կա ն կ ո ւս ա կ ց ո ւթ յա ն գ լխ ա վ ո ր ն ե ր ի ց մ ե կ ն Է ր ։ Ս ա մ ո ւսա տ ո ւմ Մ եսրոպ գ տ ա վ հ ո ւ­ն ա ր ե ն ի մ ի գ ե ղ ա գ ի ր Հոտ լփ ա նոս ա ն՛ունով, որին հա նձն ա ր ա րեց ն կ ա ր ե լ ի ր ց ա ն կ ա ց ա ծ պ ն ա կ ի տ ը ։ Հ ռ ո ս ի ա ն ո ս վ ե ր ց ր ե ց Մ եսրոպ ի պ ա րզ ս և ա գ ր ո ւթ յո ւն ը և ն ո ւ յն օր ին ա կ ի վ յ ս ս ֊ յի ց պ ա տ ր ա ս տ ե ց ի ր պ ն ա կ ի տ ը ' տ ա ռերի կա րճը կ ա ր ճ , երկա րը եր կ ա ր պ ա հերով, և նո ւր բ ու հա ստ գ ծ ե ր ը գ ե ղ ե ց ի կ ն կ ա ր ե լո վ .0 Եւ ա ն գ էն ի ն մ ին ք ա ղ ա քի գրիչ ոմ ն հ ե լլե - նա կա ն գպ ր ո ւթ ե ա ն Հ ո ո փ ա ն ո ս ա նուն գ տ ե ա լ, ո ր ո վ զ ա մ են աքն ը ն տ ր ո ւթ ի ւն ս նշա ն ա գր ո յ ն ' զ ն ր բ ա գ ո /ե ս ն , ղկ ա րճ ն և զ ե ր կ ա յն ն , զ ա ռ ա ն ֊ ձինն և ղկրկնա սորն, մ ի ա ն գ ա մ ա յն յօ ր ի ն ե ա լ և յա ն կ ո ւ ց ե ա բ (Կ ո ր յո ւն , էջ 1 0 ) , կ ա մ , ըս տ Մի ար ա նի կ ա զ մ ա ծ ր ն ա գ ր ի ' ռ ղ ն ր ր ա գ ո յն ն և ՚Ա ա յն ա գ ո յն ն , ղ կ ա ր ճ ն և զ ե ր կ ա յն ն , զ ա ռ ա ն - ձինն և զկրկնա ւո րն («Ա ր ա ր ա տ », 1 9 1 2 թ . ,էջ 5 1 0 ) ։

Կ որյունի ա յս ր ա ռ ե ր ը (ն ր բ ս ւ գ ո յն , կ ա րճ և ա յլն ) տ ե ղ ի ք են տ վ ե լ զ ա ն ա զա ն ս խ ա լ բ ա ­ց ա տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի , զ ա ն ա զա ն հե ղի նա կ ն ե ր ի կ ո ղ մ ի ց ։ Օ րինա կ' Ս տ եփ ա ն Ն ա զա ր յա ն ( « Հ ի լ - ս ի ս ա փ ա յլ» , 1 8 6 0 թ . , էջ 2 4 1 ) հ ա ս կ ա ն ո ւմ է ձ ա յն ա վ ո ր ն ե ր ի կա րճն ո ւ երկա րը և բ ա ղ ա ­ձ ա յն ի պ ա րզն ու կ ր կ ն ա վ ո ր ը ։ Ն ույնպ ես Մ ա րկվա րտ (է ջ 3 1 ) կսւր& և ե ր կ ա յն բ ա ռ ե ­ր ո վ հ ա ս կ ա ն ո ւմ է ձ ա յն ա վ ո ր ն ե ր ի ա մ ա նա կը (կ ա ր ճ ո ւ եր կ ա ր Ц, 5 և ա յլ ն ) , ա ո ա ն ձ ի ն և կր կնա ւո ր բ ա ռ ե ր ո վ է լ հա ՛սկա նում է [— ղ, г --- ո . I— Վ տ ա ռ ե ր ը , ո ր ո ն ց ի ց լ , ր, լ հ ա մ ա .

գ ս մ է ա ռ ա ն ձ ի ն , ի սկ ղ , л> ,|. կրկնա վոր

у А 1 Й й \ ՛ " ? ՛ № • “ *> Իբ ր թ ե ւ . ւ . = 4 ,’ 11 — ԻսԿ 14’ ր ա ղ ո յն . / , մա սին >/,

խ ո ս ո ւմ ։ ՚

Ա ա րդս յա ն էլ (ո Բ ա զմ ա վ էպ օ, 1,497 թ . ,ա պ ր ի լ, Հ ա վ ե լվ ա ծ, էջ 7 ) հ ա ս կա նո ւմ է մ ի ­

ջին դա րերի ք ե ր ա կ ա նա կ ա ն բ ա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն , ն ե ր ը , ո ր ո ն ց Հ ա մ ա ձ ա յն ն ր բ ա գ ո յն են կ , պ, տ , ծ , Տ , կաւ-Е ե ն ա , ի , ո , և ե ր կ ա յն են է, ո վ ձ ա յն ա վ ո ր ն ե ր ը և եւ , ը լ , իւ, կրկնսւարք են ր , դ , լ , ւիւ, ւշ, շ, ք, л, ց , ա ոա նձինն է ,՝1141 ա ց յա լը ։

Ա յս բ ո լո ր ը Ոխտլ մ ե կ ն ա բ ա ն ո լթ յո մ ,ն ե ր ե ն ։

Ա մ ե ն ի ց ա ռա ջ պ ե տ ք է Հա ր ց տ ա լ, թե ի ՛նչ մ ա ր դ էր Հ ռ ո ս ի ա ն ո ս և ի ն չո ՜ւ Հա մա ր Մ ես ­ր ոպ դ ի մ ե ց նր ա ն ։

Մ ի նչև ա յժ մ պ ա տ մ վ ա ծն ե ր ի ց մ ե զ Հ ա յտ , նի է , որ Հ ռ ո ս ի ա ն ո ս գե ղ ա գի ր էր («գ ր ի չ ոմն հ ե լլե ն ա կ ա ն գպ ր ութ եա ն» , — ա ս ո ւմ է Կո­ր յո ւն և ո չ "դ պ ի ր » ) և Մ ե ս ր ո պ դ ի մ ե ց նրա ն իր կ ա զ մ ա ծ տ ա ռերը գ ե ղ ե ց ի կ կ ա մ ճա շա կա վոր ձ և ո վ նկ ա ր ել տ ա լո ւ Հ ա մ ա ր ։ Եթե ա յդ պ ե ս է , ո ւրեմն վերի բ ա ռ ե ր ն էլ տ ա ռերի գ ե ղ ա գ ր ա ­կա ն ձև երը ն շա ն ա կ ո ղ բ ա ռ ե ր պ իտ ի լի նեն և ո չ թ ե ուրիշ ր ա ն ։ Եթե Հ ռ ո ս ի ա ն ո ս ք ե ր ա ­կ ա ն ա գ ե տ կ ա մ լե զ վ ա բ ա ն լի ն ե ր , ա յն ժ ա ­մ ա նա կ մ ի ա յն կա ր ելի էր ս պ ա սել նրա նից ք ե ր ա կ ա ն ա կ ա ն ո ս լղ ո ւմ ն ե ր ։ Ինչպ ես լե զ վ ա ­բ ա ն ո ւթ յո ւն ը Հ ա ս տ ա տ ե լ է , 5 ֊ր դ գ ա ր ո ւմ և ա վ ե լի ա ռա ջ հ ա յե ր ե ն ը կա րճ ու երկա ր ձ ա յ­ն ա վ ո ր ն ե ր չո ւն ե ր , Հ ե տ և ա բա ր կա րելի չէ Կ որ յունի կարն ու ե ր կ ա յն դ ձա յնա վոր՛:,երի ■ամանակի Հա մ ա ր Հա ս կ ա նա լ, ի ն չպ ե ս ա նում են Ն ա զա ր յա ն և Մ ա ր կվ ա րտ ։ Բ ա յց ն ո ,յն ի ո \լ եթե 5 -բղ . դ ա ր ո ւմ հ ա յե ր ե ն ը կա րճ ո ւ երկար ձ ա յն ա վ ո ր ն ե ր ո ւն ե ց ա ծ լի ն ե ր , Մ եսրոպ ի կ ա զ մ ա ծ ա յբ ո ւ բ ե ն ո ւ մ չկա ա յդ պ ի ս ի բ ա ն , ուստ ի Կ որ յունի ա ս ա ծը և Հոտ սի ան ո սի ա ր ա . ձԸ տ ա րրեր րա ն պ ե տ ք է լի ն ի ,

Ն ո ւյն պ ե ս Կ որյունի ա ռա նձինն ու կ րկնտ - '1"ՐՐ լե ն կա րող ձ ա յն ա բ ա ն ա կ ա ն ա ր ժ ե ք ո ւ_ ն ե ն ա լ։ Մի մ ա ր գ , ո ր ի ր լե զ վ ի մ ե ջ չունի ա յս ի ն չ ՛կա մ ա յն ի ն չ հ ն չ յո ւն ը , չ] ։ կա րող լս ե լ ու զ ա ն ա զ ա ն ե լ, ե ր բ մ ի օտ ա ր հնչի. Թ յո ւր ք ն ու պ ա րսիկը չե ն կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ զ ա ­ն ա զա ն ե լ ս և ց , դ և а ձ ա յն ե ր ը . Մ ենք էլ

չե ն ք կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ զ ա ն ա զա ն ե լ վ ր ա ց ե ր ե ն ի ղ և ղ ՛ ձ ա յն ե ր ը . Ա յս օ ր էլ ե ,[ր ո պ ա ցի ք չեն զ գ ո ւմ մ ե ր г և ո ձ ա յն ե ր ի տ ա ր բե ր ո ւթ յո ւն ը և ո չ մ ի ա յն ե ,[յոոպ ա ցիք, ա յլև ն ո ւյն իսկ վրա ս տ ա նի հ ա յե ր ը ։ Ա յս դ ա տ ո ղ ո ւթ յա մ բ հ ո ւյն Հ ռ ո ւփ ա ն ո ս ն էլ չպ ի տ ի կա րողա նա ր զ ա ն ա զ ա ն ե լ հին հ ա յե ր ե ն ի Ր — Ո , լ — ղ , V— վ

ձ ա յն ե ր ը , ո ր ո ն ց ի ց վեր ջի ն չո ր ս ը ա յս՛օր մ ե ն ք էլ չե ն ք կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ զ ա ն ա զ ա ն ե ր Հ ա յե ր ե ­նի 3 6 ձ ա յն ե ր ի ց առնօիաղն 1 3 հա տ ը չէր

20 к * ,Г ի

կա րող զա նա զա նե լ խ ե ղ ճ Հռո ւփ ա նո ս ը (р .6 , խ , ծ , հ , ձ. լ , Е . յ , շ , չ . » , վ . г . ց ) , էլի ն չո ՛ւ պ իտ ի դ իմեր Մ եսրոպ ն ր ա ն ' ա յս տ ա ­ռերի ձ ա յն ա բա ն ա կ ա ն զ ա նա զա ն ո ւթ յո ւնը

ո րո շե լո ւ Հ ա մ ա ր ։ Ն շա նա կում է . թե ա յս բա ռ ե ր ն էլ ուրիշ բ ա ն են ն շա ն ա կ ո ւմ , բա ն ի ն չ որ ենթ ա դր ո ւմ է Մ ա րկվա րտ ։

Մ նա ց նւ՜բա<յոյն-Հ7»Կ որյունի հին հր ա տ ա րա կութ յա նդ մ ե ջ մի

բ ա ռ պ ա կա ս էր ա յս տ ե ղ , որ ա յժ մ Կ՛որյունի քննա կ ա ն հրա տ ա րա կութ յունը գ տ ա վ ու ա - վ ե լա ց ր ե ց . ա յդ է - զ ն ր բս ւգ ո յն ն ե զ լս ւ յն ա - ( |ո յն ն : Մ ի՛ մ իա կ ա յս բ ա ռ ը կա րող է դնել մ ե զ ուղիղ ճա նա պ ա րհի վրա ե ց ո ւ յց տալ Կորյունի տ վ ա ծ վ ե ց բ ա ռ ե ր ի ի մ ա ս տ ը ։

Ա յդ վ ե ց բ ա ռ ե ր ը տ ա ռերի գեղա գր ա կ ա ն ձևին էին վ ե ր ա բե ր ո ւմ . նրբսււ յո յն -ք և լ ա յ - |ւա([ոյս-չ, ն շա ն ա կ ո ւմ ե ն տ ա ռերի հա ստ ու բա ր ա կ գծ՜երը, օրինա կ Ե տ ա ռի գ ծ ա գ ր ո ւ­թ յա ն մ եշ ձ ա խ ա կ ո ղ մ յա ն երկա ր ս յո ւն ը հ ա ջա կ ո ղ մ յա ն կա րճ ս յո ւն ը ճա ստ ե ն , իսկ թ ևը րսւրսւկ էւ Ա յս է Հ ա յե ր ե ն տաուերի ը ն դ ­հա նուր գ եղ ա ր վես տ ա կ ա ն ո ճ ը . հ ո ր ի զ ո ն ա ­կա ն գ ծե ր ը բա ր ա կ ե ն , իսկ ո ւղ ղ ա հ ա յա ց գ ծե ր ը հ ա ս տ ։ Ա յս է Կորյոմնի ն ւ ՚բ ս ս յո յն և լսւ յնւսգոյն կ ո չա ծ ը ։ Ա յո բա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն ի ց հ ե տ ո , ի ն ք ն ի ն հա ս կա նա լի է գա ռնոա է Կ որ յու­նի կ ա ւ - ն ֊ծ ո ւ երկար-էք, ո րո վ պ իտ ի ի մ ա ­նա նք տ ա ռերի երկա ր ու կա րճ ս յո սներ ը ։

Սրա լա վ ա գ ո ւյն օրինա կը տ ա լիս Է Պ տ ա ռը, որի ա ջա կ ո ղ մ յա ն ս յո ւն ը երկա ր Է , երկու ձ ա խ ա կ ո ղ մ յա ն ն ե ր ր մ՛ին ՛մ յո ւս ի ց կ ա ր ճ ւՄ ն ո ւմ Է ա ո ա նձ ի ն-} , ո ւ կւ’կնաւոՐ-Հւյ որ նմ ա ն ա պ ես գեղա դրա կա ն ոճ ի հա մ ա ր ա ս վ ա ծ պ իտ ի լ ի ­ն ի ։ Ա բ ե ղ յա ն , որ իր հ ո դ վ ա ծ ո ւմ ( « •Սովե­տ ա կա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն », 1 9 4 1 թ . , № 2 , Էջ 4 5 — 4 6 ) ց ո ւ յց Է տ ա լիս Մ ա րկվա րտ ի ս խ ա լ­

ները և շա տ ճիշտ բ ա ց ա տ ր ո ւմ Է ն ա խ ո ր դ չորս բ ա ռ ե ր ի ի մ ա ս տ ը , ա յս տ ե ղ Կ որյունի ա ո ա նձին բ ա ռ ո վ հա ս կա նո ւմ Է հ ա յե ր ե ն ի ջո կ , մ ե ն ա կ մի տ ա ռ ո վ գ ր վ ա ծ հ ն չյո ւն ն ե ր ը , իս\կ կրկնսքվոր բ ա ռ ո վ հա սկա նոսէ Է երկու տաււով կ ա զ մ վ ա ծ ու հնչյո մ նը , որ ի հորինու- մը վ ե ր ա գր ո ւմ Է Հ ռ ո ս ի ա ն ո ս ի ն ։

ես չ ե մ ը հ դ ո մ ւո ւմ դ ե ղ ա գ ի ր Հ ռ ո լփ ա ն ո ս ի մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն ը ու ձա յն ա վ ո ր ի հորինմ ա ն մ ե ջ ։ Եվ ահա ի մ պ ա տ ճ ա ռ ա բա ն ո ւթ յո ւն ը ։

Մ եսրոպ Եգեսիա յո ւ մ կ ա զ մ ե լ Էր ա րդեն Իր ա յբ ո ւբ ե ն ը , ա յս տ ե ղ ո ր ո շե լ Էր նա և ու, ինչպ ես նա և իւ գ ր ե լո ւ ձ և ը ։ Նա դ ի տ ե ր , որ հ ո ւյն ե ր ը դրոսէ են երկտ ա ռ ու, իսկ ա ս ո ր ի ­ները և պ ա րսիկները գ ր ո ւմ են է] և կ ա ր դ ո ւմ Ո ւ : Ինքը Մ եսրոպ հե տ և ե ց ա յս երկուսից որևէ մ ե կ ի ն , կա մ հ ե տ և ե ց հո ւն ա րեն ի ն և հնտ ր եց հ ա յե ր ե ն ու ձև ը , և կ ա ՛մ հետ ևեց պ ա րսիկներին ։ ։ ։ ա ս որ իներին և ւ | ձա յն ին

Ա & Ի 1 0 5 5

տ վ ե ց նա և ու հ ն չո ւմ ը ։' Ա ռա ջին դև ս լքո լմ Հ ռ ո լփ ա ն ո ս ի մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն ը վ ե ր ա ն ո ւմ է : Բ ա յց երկրորդ դ ե պ քո ւմ էլ չի կա րող տ եղի ո ւն ե ց ա ծ լխ ւե լ. ո րո վ հ ե տ և փ ո րձ ի ց դ ի տ ե ն ք , թ ե Մ եսրոպ ը ն դ ո ւն ա ծ էր մ ի տ ա ռին մի հնչյուն տ ա լու ս կ զ բ ո ւն ք ը ։ Ուսս։ Ի չէր Կ ա - ր ող պ ա տ ա հ ե լ, որ նա ւ[ տ ա ռ ի ն նա և ու հնչյո ւնը տ վ ա ծ լի ն ե ր ։ Մ նո ւմ Է ուրեմն ե ն ­թ ա դ ր ե լ, թե նա Ո1 ձ ա յն ա վ ո ր ի Հա մա ր Ե գե- ս ի ա յո ւմ հնա րել Էր ա ռա նձի ն մի տ ա ռ (մ ի

ն շա ն ի ց բ ա ղ կ ա ց ա ծ , ի ն չպ ե ս ա ր ե ց հետ ո

ա ղ վա ն ե րե ն ա յբ ո ւբ ե ն ի հ ա մ ա ր )։ Ա րդ, կ ա ­ր ե լի ՝ Է ե ր և ա կ ա յե լ, որ Մ եսրոպ նա խ ա պ ես ու ձ ա յն ա վ ո ր ի հա մա ր ա ո ա նձին մ ի տ ա ռ հ ն ա ր ա ծ լի ն ե ր (ի ն չ որ մի մ ե ծ ա ռ ա վ ե լո ւ­թ յո ւն պ իտ ի լի ն ե ր մ ե ր ա յբ ո ւբ ե ն ի հ ա մ ա ր ),

և հետ ո ձա ուփ ա նոսի գ ր դ մ ա մ ր ջնջած և հո ւն ա րենի հ ա մ ա ձ ա յն հ ո ր ի ն ա ծ լ ի ­ն ե ր ու ե ր կ տ ա ռ ը ։ Ա յդ ա նկա րելի Է. ո ւս ­տ ի երկու դ ե պ ք ո ւմ Էլ վ ե ր ա ն ո ւմ Է Հ ո ո ւփ ա - նոսի մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն ը ու ձ ա յն ա վ ո ր ի հ ո ­ր ի ն մ ա ն մեջ և նրա հոր ինումը մ ն ո ւմ Է Մ ե ս րո պ ի ն ։

Կա նա և ա յն կ ե տ ը , ո ր դ ժ վ ա ր թ ե Կ որ յո ւ­նը մի մ ի ա կ ու-ւի հա մա ր ա ո ա նձին բ ա ­ժ ա ն մ ո ւն ք սսոեղծեր (կ ր կն ա ւո ր ) և մ ն ա ց յա լ բ ո լո ր տ ա ռ ե ր ը ա ն վ ա ն ե ր ա ո ա ն ձ ի ն : Եթեո ւ - ^ ն մ ա ն դ ո լգ ա տ ա ռ , բ ա յց մ ի ա ձ ա յն կ ա ­պ ա կ ցո ւթ յո ւն ն ե ր ի թ ի վ ը մ ի քի չ ա վ ե լի լիներ

հ ա յե ր ե ն ո ւմ (ի ն չպ ե ս գ ե ր մ ա ն ե ր ե ն ո ւմ օե>Տը1ն Տէօհ, բ հ , թք, ւհ, !е և ա յլն ) կա րելի Էրա յդ ե րկ ո ւ բա ժ ա ն մ ո մ ւք ն ե ր ի գ ո յո ւթ յո ւն ը ը ն դ ո ւն ե լ։

Պ ետ ք Է ա ս ե լ ն ա և , ո ր եթե մ յո ւս չորս բա ռ ե ր ը տ ա ռերի գ ծա գ ր ա կ ա ն ձև եր ն են մա տ ն ա նշո ս է, ի ն չո ՜ւ ա յս երկուսն Էլ' ա - ոսւնձի ն ֊ն ու կ ր կ ն ս ս ո ր - ք , ն ո ւյն ը չպ ի տ ի լ ի ­

նեն և ձ ա յն ա բ ա ն ա կ ա ն ե ր և ո ւյթ ն ե ր պ իտ ի ն շ ա ն ա կ ե ն ։ Ես կ ա րծոսէ ե մ , որ կրկնա ւոր բա ռ ի սովո ր ա կ ա ն ո ւ տ ա ր ա ծ վ ա ծ ի մ ա ս տ ը կ ա ս ե ցր ե լ Է մ ե ր մ ի տ ք ը և ա ո ա ջ ՚հորդել Է մ ե ղ ս խ ա լ մ տ ա ծ ո ղ ո ւթ յա ն ։ Բ ա յց եթե ա չքի ա - ռա ջ բ ե ր ե ի ն ք կ րկնել բ ա ռ ի հ ն ա դ ո ւյն հ ա յե ­րեն ն շա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը , որ Է « ծ ա լե լ , ո լորելս ( տ և и <гՆոր Հ ա յկ ա զ ե ա ն Բա ււգիրք» , հա տ որ Ա, Էջ 1 1 3 6 , ս յո ւն ա կ բ ) , ո ր ի ց և ծունր կ ր 1'-

կ ը ն ե յ «ծ ո ւն կ ը ծա լե լ» , ա յն ժ ա մ ա նա կ ի հ ա ր ­կ ե կ մ տ ա ծ ե ի ն ք , որ նա և ա յս տ ե ղ կրկնսսոր

ն շա ն ա կ ո ւմ Է 0ծ ա լա ծ , ո լո ր ա ծ » ։ կ րկնսոո ր (կ ա մ կ ր կ ն ա յա ր ) բ ա ռ ո վ Կ որյունը հ ա ս կ ա ­ն ո ւմ Է կ լո ր փ ա թ ո ւյթ ն ե ր ո ւն ե ց ո ղ տ ա ռ ե ր ը , ի ն չպ ե ս Ժ , Թ, Ծ , ս , Ջ և ա յ/ե , ի ս կ ա ո ա ն ­ձին բ ա ռ ո վ ո ւզ ո ւմ Է հա ս կա ն ա լ Ո, Ս, Լ, Ր և ա յլն ձևի տ ա ռ ե ր ը ։ ո ր ո ն ք ուղիղ , շի տ ա կ , ա նջա տ ու մ ե ն ա կ կ ա ն գ ն ա ծ ե ն ,

Հռուփ ա նտ սի մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն ը հ ա յե ր ե ն տ ա ռերի հ որ ին մ ա ն մ ե ջ ' ա ռհա սա րա կ պ ետ ք

Լ դուրս գ ց ե լ ծ ր ա գ ր ի ց ։ Ա յն ք ն ն ի չն ե ր ը ' ր ո ն ք Հռո ււի ա նոս ին մ ա ս ն ա կ ի у են դա ր ձ­նո ւմ Մ ե ս ր ո պ յա ն տ ա ռերի հ ո ր ի ն մ ա ն գ ո ր ­ծիս։, ի ն չպ ե ս օրինա կ Iհո հ փ ա ն Ն ա զա ր յա նը

(«Հ ի ւս ի ս ա փ ա յլօ , 1 8 6 0 թ . , էջ 2 4 1 ) , լա վ ո ւշա դ ր ո ւթ յա մ բ չե ն կ ա ր գ ո ւմ Կ որյունի խ ո ս ֊ վ՛երը- "Ե լ ա նդէն ի ն մ ի ն ք ա ղա քի գ ր ի չ ո։Ու հ ե /լե ն ա կ ա ն դ պ ր ութ եա ն Հոսււփ ա նոս ա նուն դսւեա լ, որով ղա մ ե ն ա յն ը ն տ ր ո լթ ի ւհ ս նշ ա - ն ա դ ր ո յն ' ղ ն ր բ ա գ ո յն ն և դ /ա յն ա դ ո յն ն , ղկա րճն ե զ ե ր կ ա յն ն , ղա ո ա ն ձ ի ն ն և գ կ ր կ ն ա ֊ ա ր ն , մ ի ա ն գ ա մ ա յն յ օ ւ փ ն ե ա լ և յսւն կուցեսւ |»

(Կ ո ր յո ւն , էջ 1 0 ) ։ Վ երջին ե ր կ ո ւ դ ե ր բ ա յն ե ­ր ը , որոնր Կոր յա ն յա ն ո ճ ո վ ի բ ր բ ա յ են գ ո ր ծա ծ՛վ ա ծ , ի / ՚ր ե ենթ ա կա ունե՛ն ո ՛չ թե

Հո ո ււի ա ն ո ս ի ն , ա յլ Մ հ ս բ ո պ ի ն , ո ր հիշվա ծ է շա ա ա վ ե լի ա ո ա ջ, ուրիշ բ ա զ մ ա թ ի վ դ ե ր ­բ ա յն ե ր ո վ ։ Եթե յօ ւփ ն ե ս ւլ I, յսւճկուցԼա լ

դ ե ր բ ա յն ե ր ի ենթ ա կա ն Հո ուվւա նոս ը լի ն ե ր , (|1ո 1քԱւլ բ ա ո ի ն հա ջորդող ПГП|| հա րա բ ե ր ա - կսւնր ս եոա կա ն հ՛ոլով պ իտ ի լի ն ե ր ք ա ՚ո յ ) : Բ ա յս ա յս պ ե ս չ է , ա յլ գ ո ր ծի ա կ ա ն հ՛ոլով է ( ո ր ո վ ) : Ո ւրեմն և Հ ո ո ւփ ա ն ո ս ր մի գ ո ր ծի ք է , մ ի մ ի ջ ո ց , ո րո վ Մ եսրոպ « յօ ր ի ն ե լ» ե яյա ն կ ո ւ ց ե լ» է ի ր ւո ա ոեր ր , ա յս ի ն լ-Տն ա յ ն

ա ա ո ե ր ը , որ ա ր դ ե ն Ե դ ե ս ի ա յո ւմ , նա /սրա ն 11ա մ ուսա տ դա / ը ե Հ ո ու լիա՛հոս ի)։ դւոնելը , "ծ ն ե լ էր о և V նշա նա կել, ա ն վ ա ն ե լ և կա րդե / ու հորինել ս ի դ ո բ ա ն ե ր ո վ և կա պ երովու

Ա րա նից ա վ ե լի պ ա րզ և մեկ՛ին բ ա ց ա ֊ ւորութ յուն կ ա մ վ կ ա յո ւթ յ՛ո ւն , որ իս պ ա ռ ջն ջո ւմ է ա մ ե ն մի կ ա ոկսւծ ու տ ա ր ա կ ո ւյս , չի կա րող լի ն ե լ ։

Կ ա նգնա ծ է Մ ե ս ր ո պ ' իր սեա դ րո ւթ յո ւն ը ձ ե ռ ք ի ն , Հոու փ ա նո ս ' գ ր ի չն ու ւէրձին)։ ա ո ա ծ ,

մե՛կ ն ա յո ւմ է ս և ա գ ր ի ս , մ եկ ն ա յո ւմ պ ն ա ­կ ի ՛" !՛ ՛Ս՛ա և պ ա տ ր ա ս տ ո ւմ հ ա յե ր ե ն ի ա ո ա ­

ջի ն ա յբ ո ւբ ե ն ա կ ա ն տ ա խ տ ա կ ը ։ Ա վ ե լո ր դ է ա ս ե լ, որ ա յս ն կ ա ր մ ա ն մ ի ջ ո ց ի ն Մ եսրոպ տալ՛իս է մ իշտ իր ց ո ւց մ ո ւն ք ն ե ր ը Հ ո ո ււի ս ւ ֊ ն ո ս ի ն ։

Տ ա ռ ե ր ի ձ և ա վ ո ր ո ւմ ի ց հ ե տ ո , Մ եսրոպ ա ն մ ի ջա պ ե ս թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յա ն ս կ ս ե ց , իր երկու հա սուն ա շա կե ր տ ն ե ր ի ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւ­թ յա մ բ , ո ր ո ն ց ի ց ա ո ա ջինի ա ն ո ւն ն էր Հ ո վ -

հա ն՝ Ե կ ե ղ յա ց գ ա վ ա ռ ի ց , ի ս կ երկրորդին լ ։ ' Հ ո վ ս ե փ , Պ ա ղա նա կա ն ց ե ղ ի ց , "'ի թ ա ր դ մ ա ֊ նութ ի ւն դ ա ռ ն ա յի ն հա նդ երձ սս՜սոք р Г եր ­կ ա ր , ա շա կերտ օքն ի ւր ո ւէ ք ...» (Կ ո ր յո ւն , էջ 10) ։

Թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յա ն հա մ ա ր Մ ես րոպ ը նտ ր ել է նա խ Ս ո ղո մ ոն ի մ ա ս տ ո ւն ի Ա ո ա կ ա ց դ ի ր ­քը և ի ր պ ա շտ ելի բ ե ր ա ն ո վ տ ուն տ ա լով դ ե ղա դի ր Հ ո ո ււի ա ն ո ս ի ն ' թ ե լա դր ե լ է հ ա յե ­ր ե ն ա ո ա ջին խ ո ս ք ը .

Ս. II- Ս. Կ -и и II *|. II Ս՛ II ՚|, |> П Г ' Ь Ы Ю Դ Ա ի թ փ

Թ Ա Գ և Ի Ո Ր Ի Ի Ս ւ ՚Ա Տ Ե Ա Ի

Գ Լ Ո Ւ Խ Ս.

ՃԱՆԱՅԵԼ ՋԻՄԱՍՏՈԻԹԻԻՆ ԵԻ & հ Ր Ա Տ , ԻՄԱՆԱԼ ԶՐԱՆՍ ՀԱ Ն Ճ Ա Ր Ո 6:

Ա յս ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ը պ ա տ ա հա կա ն չէ ր . նրա ՛

հա մա ր Ա ո ա կ ա ց գ ր ք ի ց ս կսեց Մ եսրոպ , ո ֊ բո վ հ ե ւո և ա յս դիրքը հ ե ն ց ս կ զ բի ց խ րա տ ում

էր ճ ա նա չե/ ի մ ա ս տ ո ւթ յո ւն ը և կ ր թ ո ւթ յո ւն ը , Հա ս կ ա նա լ հա նճա րի խ ո ս ք ե ր ը . և դիրը,

որ ս կ ի զ բն էր կ ր թ ո ւթ յա ն և գ ի տ ո ւթ յա ն , կ :ս . ր ո ՜ղ էր սր ա նի ց ա վ ե լի գ ե ղ ե ց ի կ զո ւդ ա դ ի -

պ ո ւ թ յ ՚՚ւ ն ո ւն ե ն ա ր а Ել ի ս կ ո յն ի թ ա ր գ մ ա ֊ ն ո ւթ ի մ ւ ձեո ն ա րկեւսլ, խ ո րհր դ ա բա ր ։гկ ս ւս ն ե ֊լո վ յԱ ո ա կ ա ց օ (Խ ո ր ե ն տ ց ի , Գ, ծ գ ) ___ ոԿւե ղ ե ա լ ս կ ի զ բն նա խ յԱ ռ ա կ ա ց ն Ս ողոմ ոնի,

ո ր ի սկդր ա նն ի ս կ ծ : ։ ։նօթս իմա ստ ութեա Ա ե ր ն ծ ա յե ց ա ց ա ն է լի ն ե լ , ա ս ե լո վ ՝ եթէ ււճա ­

նա չե լ ղ ի մ ա ս ա ո ւթ ի ւն և գվսրաա, ի մ ա ն ա / ղ րա նս հ ա ն ճ ա ր ո յа (Կ ո ր յո ւն ք էջ 1 0 ) ։

Հոոււիա նոս ո չ մ ի ա յն իր գեղեցի՛կ գրչով գ ր ե ց հ ա յե ր ե ն ա ոա ջին գի ր թ ը ' Ս ողոմոնի Ա ոա կա ց դրբի թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յո ւն ը , ա յլև իր

մոտ ա շա կե րտ ա ո ն ե լո վ Մ եսրոպ ի բ ե ր ա ծ ա -

շա կեր սալերից մ ի ք ա ն ի ս ի ն , ս կսեց ս ո վ ո ր ե ց -

նե լ ն ր ա ն ց հ ա յե ր ե ն դեղ ա դր ո ւթ յա ն ա ր վես­տ ը , ո ր պ ե ս զի նրա նք էլ Հ ա յա ս տ ա ն դ ա ո ն ա ֊ լո վ տ ա ր ա ծե ն ի ր ե ն ց հ ա յր ե ն ա կ ի ցն ե ր ի մ եջ.

՛Ո ր ե դ ր ե ց ա ւ ձ ե ա ս մ ր ն ա յն ո ր ի կ գ ր չի .

հա նդ երձ ո ւս ո ւց ա ն ե լո վ մ ա ն կ ա ն ս գրիչ՛՛ն մ ի ն դ պ ր ո ւթ ե ա ն » (Կ ո ր յո ւն , էջ 1 0 ) ----ւ ՚Մ ի ա նգա մ ա յէւ և ։լ:որո ։ հ ս :ո դր չա թ հ ա ն ո ւ ­սուցա նեք տ ա լո վ իւրոց մ ա նկ ա գ ո յն աշա - կեր ւո ա ցն» (Խ ո ր ե ն ա ց ՚ի , Я՝, ծ գ ի

Ի նճ ի ճ յա ն ( ” Հ ն ա խ օս ո լթ ի մ ւօ , հա տ որ 9-,

Էջ 8 3 ) հե տ և ց ն ո ւմ Է ա յս խ ո ս ք ե ր ի ց , թե

Մ եսրոպ Ս ա մուսա տ ի մեջ բ ա ց Է ա րել ա ո ա ­ջի ն հ ա յկ ա կ ա ն դ պ ր ո ց ը ՝ Մ ե ս ր ո պ յա ն գ ր ե ­

ր ո վ , ո ւր ա շա կ ե ր տ ե լ են իր ա շա կերտ ները ,

ո ր ո ն ց Հ ա յա ս տ ա ն ի ց Մ իջա գետ ք Էր բ ե ր ե լ,

ի ն չպ ե ս և Ս ա մուսա տ ի հ ա յ բն ա կ ի չն ե ր ի որ­

դ ի ն ե ր ը ։ Սա ն շա ն ա կո ւմ Է ժ ա մ ա նա կա կի ց մ ի հեղ ի նա կ ի թ եթ և մ ի խ ո ս քը ա վ ելո րդա բա ր ր նդ ա ր ձ ա կ ել ու լա յն ա ց ն ե լ ։

( Շ ա г ո ւ Г. ա կ 1. | ի)

I).. հՐ նՄ ՅԱ Ն

ՄԱՆՐԱ՞ՆԿԱՐԻԴ թորոօ ռ ո օ լ ի ն :

1 2 1 4 թ վա կ ա ն ին Հ ո վ հ ա ն ն ե ս սւսրկա վա դ

Հ ա ։ մ կլա յե ց ի ն , գ ա ր ձ յա լ Հ ռ ո մ կ լա յո ւմ , գր ում

է մի ա վ ետ ա ր ա ն, որ ա յժ մ գ տ ն վ ո ւմ Է Ե րևա ­

նի Պ ետ ա կա ն ձե ռ ա գ ր ա տ ա ն ը ։ Հ ի շա տ ա կ ա ­

ր ա ն ո վ ա ր ձա ն ա գր վ ա ծ Է. « . ..Գ ր ե ւս լ եգև

ձե ռ ա մ ր նուասւո գրչի Յ ո վ ա նձի ս ի ս ա ր կ ա ­վ ա գ ի ... \Հ ռ ո մ \1ւլա յցո [ր Հ յա ս տ ո լա ծ ա պ ա հ

գղ ե կ ի ս Հ ա յր ա ս/ետ ա նիսա քա ղա քի ս հ ա յո ց » ։

1 2 3 1 թ վա կ ա նի ն վա ստ ա կա վոր գ ր ի չ Բ ՚ո ր ո - ո ը , Հ ռ ո մ կ լա յա մ , Տ ե ր Դ ա ։[ի թ եպ ի սկոպ ոսի

խ նգրս ւնքո վ, ր ո լո ր գ ր ռ վ գրո ւմ Է «Գ իրք դ ա ­

տ ա ստ ա նիа , որի հիշա տ ա կա րա նոսէ ը ն դ դ ը ծ -

վռ ւմ ե ն . «Ի թ ուա կա նութ եա նս Հ ա յո ց ՐՁ

( 6 8 0 5 5 1 --- 1 2 3 1 ) ։ ի թ ա գա լո րո ւթ ե ա ն ս Հ ե թ -

մ ո յ ' ո ր դ ւո յ Կ ոստ ա նդեա յ ի շխ ա ն ա ց ի շխ ա ­

ն ի . . . դր ե ցա ւ գիրքս ա յս ձ ե ռ ա մ բ մ ե ղ ա ւո ր և

տ խ մա ր գրչի Թ յէրոսի, ի յա ստ ուա ծա պահ

ա նա ռիկ գղեա կս Հա ւռո մ կ լս ։ յս » ։ Ձ եռա գր ի

հիշա տ ա կա րա նում կա ն նա և պ ա տ մա կա ն

ա յս պ ի ս ի թ ա ն կա գին տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր .

« . . . Ա րդ ի յա յս ա մ ի ե լա ւ ա զ գ մ ի , որ կ ոչի

թ ա թ ա ր , և փ ա խ ստ ա կա ն ա րա ր զպ ա րսկ ա ց

թա դա ւորն և ա լե ր ե ա ց զպ ա ր սկ ա ց ա շխ ա րհն

և երեկ ը ն դ Մ իջա դետ ա ց ի վ ա յր մ ի ն չև յԵ գ ե ­

ս ս ։ և И ա մ ոլս ատ և կ ո տ ո ր ե ա ց ր ա ղում թուրք և ք ո ւրդ և քրիստ ոնվք և վ ա ռ ր ա -

* Շ ա ր ո ւ ն ա յ/վ ս ։ձ ա մ ս ա գ ր ի 1 0 5 5 թ վ ա կ ա ն ի X 1 - ի ց ւ

զ ո ւ մ ս .. . 0։ Ձ ե ո ա գի ր ը Փ ա րի զի Ա զգ ա յի ն մ ա ­

տ ենա դ ա ր ա նի ս ե փ ա կ ա նո ւթ յո ւն ն է ։

1 2 3 8 թւէակսւնին Բա րսեղ գ ր ի չը , Հ ռ ո մ կ լա .

յո ւ մ , Մ ա րկոս ա րքեսլիսկոպ ոսի հւսմա ր, ր ո -

լո ր դ ր ո վ , /սրտ ա գրում է Մ խ իթա ր Դոշի «Գ իրք

գա ա ա ս ։ո ա է։ա ց»ը , որ գ տ ն վ ո ւմ է Վ ե ն ե տ իկի

Մ խ իթա ր յա ն մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն մ ա տ ե ն ա դ ա ր ա ­

ն ո ւմ ։ Ա ոա նձին ա ր ժ ե ք ե ն ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ

ձեռա գրի հիշա տ ա կա րա նի հ ե տ և յա լ սա ղեր ը.

ոՓ ա ռ ք Ա ս տ ո ւծ ո յ յա լի տ ե ա ն ս , ա մ\էն։ Ի թուիս Ո Ձ Է ( 6 8 7 -\-5 5 1 = 7 2 3 8 ) դ ր ե ց ա ւ Գ իրքս դ ա ֊ա ա ս տ ա նա ց ա ռ ա ։ի ն մ ե ծ դ ե տ ո յս , որ կոշ/ւ

Եվւրատւէս, ա ռ ստ որոտ ա ս տ ՚ո ւա ծա սր սհ գ ղ ե ­

կիս Հ ռ ո մ կ լա յ կ ո չե ց ե ա լ, ի հ ա յր ա պ ե տ ո ւ-

թ ե ա ն Տ ե ա ռ ն Կոստ ընգՏւա , ի չա ր և ի դա ռն

ժ ա մ ա ն ա կ ի , յո ր ո ւ մ ն շա նք ե ր և ե լի ք ե ղ ե ն ,

ք ա ն զ ի մ ե ո ա լ երիս ս ո ւլտ ա ն ս ' Հ ո ո ո մ ո ց ն ե

Շ ա մ բ ի ս և Մ ս ր ա յն ։ Ել ա ր դ դ ր ե ցա ւ սա ձ ե ­

ռ ա մ բ Բա րսղի մեղա պ ա րտ ի և փ ցո ւն գրչ/ ՛ • ■ •

Մ ա տ ն ե ցա լ ա շխ ա րհն Հ ա յո ց ի ձե ռ ն խ ո ւժ ա ­

դ ո ւժ ա զ գ ա ց ն , որ կ ոչի դա դ ա ր , ք ա ն զ ի յա ււս -

ր ի ւէառ ղա շխ ա րհն ա մ ե ն ա յն ա ռ հա սա րա կ, բ ա զ ո ւմ քա ղ ա քս և ա լա ն ս , և բ ա ղ ո ւմ ե պ ի ս-

կոպ ոսք և վա ր դա պ ե տ ք և քա հ ա նա յ ք և ս ա ր ֊

կ ա ւա դունք և ի շ խ ա ն ա յք և ա զա տ ք և շ ի ն ա ֊

կ ա նք և բ ա ղ ո ւմ ա ՛յլ և ս կ ա ն ա յք և մ ա ն կ տ ի ք ,

դի ո չ կա րէ ո ք ը ն դ գ ր ո վ ա ր կա նե լ, զոր

ը մ բ ռ ն ե ց ի ն ը ն դ ձ ե ռ ա մ բ ի ւր ե ա ն ց » ։

1 2 4 4 թ վա կ ա ն ին ն շա նա վո ր գ ր ի չ Լ ծ ա ղ -

կող Կիրա կոս ք ա հ ա ն ա ն , Հ ռ ո մ կ լա ]пиГ,

մ ա գա ղ ա թ ի ,[րա , բ ո լո ր գ ր ո վ , Կ ոստ ա նդին

կա թ ող իկոս ի հ ա մ ա ր , գ ր ո ւմ Հ մ ի ա վ ե տ ա ­

ր ա ն , ո րը "ծ ա ղ կ ե ր ա ն գ ղա րդա ր ևա լ ո ս կ ո վ և

երվւներվւն գ ո ւն ի ւք ։ Ել կ ա ղ մ և ա լ ո ս կ ւո վ և

ա ր ծա թ ո վս ։ Գ եղա րվեստ ա կա ն ո ւր ո ւյն ա րժեք ն ե ր կ ա յա ց ն ո ղ ա յս ձ ե ո ա գ ի ր ը Վ ենեա իկի

Մ խ ի թ ա ր յա ն միա ր ա ն ո ւթ յա ն ս ե ւի ա կ ա ն ռլ-

թ յո ւն ն է ։ Հ իշա տ ա կ ա ր ա նի ց ա ր ժ ե քա վ ո ր են

հ ե տ և յա լ տ ո ղ ե ր ը . «Փ ա ռք ք ե ղ . . . Շ ն ո ր հ ի լ ա -

մ ե ն ա ի ւն ա մ ող ո ր մ ո ւթ եա նն Ա ս տ ո ւծ ո յ' յա ն գ ե լե ա լ ա լա ր ա ե ց ա լ ա ս տ ուա ծա խ ա ւս մ ա տ ֊

հ ա ն .. . յա շխ ա ր ա մ ո ւտ ա թ ոռ ս Հ ո ո ո մ կ լա . . .

ի թ ո ւա կա նո ւթ ե ա նս Հ ա յո ց Ո ՚ԼԳ ( 6 9 3 + 5 5 1 = 1 2 4 4 ) . . . ի թ ա գ ա լոր ո ւթ եա նն Հ ա յո ց Հ ե թ ֊ մ ո յ ք ր ի ս տ ո սա պ ս ա կ թ ա ղ ա ս ւբ ի ... և ի մ

ը ս տ կա րի չա ն ա ա ր ե ա լ գ ր ե ց ի և պ ա -

ա ուա կա ն ե րա նգա ւք և յո ս կ ւ ո յ ս ր ր ո յ ղ ա ր - Ղար և ց Ի ՛ լ ՛ ՛ա ... Գ րեա լ ե \ղ ե ]լ ի գ ա ռ ն ի / ս ո ւ ֊

ճա պ ուտ ժ ա մ ա ն ա կ ի , յո ր ժ ա մ ել ա զ գ ն խ ո ւ ­

ժ ա դ ո ւժ , ո չ կոչի Տ ա թ ա ր , և ս պ ա ռ ե ա ց ղ ա -

մ ե ն ա յն հա սա կ յե ր կ ր է , և մ ն ա ց ե ա լք ս ' ի յե -

ր ե ր ս ե մ ք ի յա հ կ ն ո ց ա .. . Ար դ , որք վա յե -

լ!.Ք ղսա կ ա մ ա ւր ի ն ա կ էք , յի շ ե ս չ ի ՚ք . . . թ ա ­

գ ա լո ր ի ն Հ ե թ մ ո յ, որ և նա վւոխ եա լ ի Տ է ր :

Ա ղ ա չե մ յի շ ե լ ը ղ ձ ի լ . . . ղ չքնա ղ և ղ ա մ ե ն ա ֊

վ ս ւյե լո ւչ պ ա տ ա ն ին ղ Լ և ոն ' ղորդ ի թ ա գա ւոր ի Հ ա յո ց Հ ե թ մ ո յ, զ քր ի ս տ ո ս ւս սէր թ ա ղ ուհին գ Ջ ա ս ք կ , զ ի տ ա ց է նո ցա Տ է ր Ա ստ ուա Л խ ա - Գ ՚ս ղ ո ւթ ե ա մ բ թ ա դա ւո ր ե լ ի վ ե ր ա յ Հ ա յո ց ա զ ­գ ի ն . . . Ա ղ ա չե մ յո ք ն ա մ ե ղ գրիչս Կ իլրա կոս, որ և ա ն յի շ ե լի ա ն ո ւն , յի շ ե լ ղ ե ղ կ ե լի ս և

խ ն դ ր ե լ թ ո զ ո ւթ ի ւն բ ա զ մ ա մ ե ղ ի ս և ծ ն ա լզ ա ը ի մոցյ) /

1 2 4 8 թ վ ա կ ա ն ի ն ն ո ւ յն Կիրա կոս գ ր ի չը ,

րնտ ի ր մ ա գ ա ղ ա թ ի վ ր ա , շա տ գ ե ղ ե ց ի կ և

խ ոշո ր բ ո լո ր ղ ր ո վ , դ ր ո ւմ է Բ ա րձրը երդի ա ֊

վ և տ ա ր ա ն ը , որի ա ր ծա թ ա պ ա տ կ ա զ մ ր 1 2 5 2 թ վա կ ա նի հ ա յ ո ս կեր չա կ ա ն ա ր վե ս տ ի թ ա ն ­

կ ա գի ն ն մ ո ւշն ե ր ի ց մ ե կ ն է , Գ ր չո ւթ յա ն տ ե գ ն

է (Гյա մ ր ա կ ա ռ ո յց և յա շ խ ա ր հ ա մ ո ւտ դ ը ղ -

ե ա կ ս Հ ո ո ո մ կ լա յօ ւ Կ ա րդա նք հ ի շա տ ա կ ա ր ա ­նի հ ե տ և յա լ տ ո ղ ե ր ը . " Փ ա ռք ք ե ղ . . . և ես

ը ս տ կա րի ի մ ո ւմ լց ի ղվւավւադ նորի ն և գ ր ե ­

ց ի զ ս ա յա մ ր ա կ ա ռ ո յց և յա շ խ ա րհա մուտ

գ ղ ե ա կ ս Հ ո ռ ո մ կ լա յ. . . Ա րդ էր թ ո ւ ա կա ն ս

Հ ա յո ց ՈՂ.հ ( 6 9 7 - ^ - 5 5 1 = 1 2 4 8 ) յո ր ժ ա մ ա -ւա ր տ ե ց ա լ ս ո ւր բ գ ի ր ս , և թ ա գա լո ր էր Հ ա ­յ ո ց քր ի ս տ ո ս ա պ ս ա կն Հ ե թ ո ւմ , որ ա ռ ա ւե լ-

եալ էր՛ ք պ ղ ց ր և բա ր ի ր ն ո ւթ ե ա մ բ ' հնգիո ո բդ ո ց եղեա լ հ ա յր , ա ո ա չն ո յն է ե \լ\ո ն , որ

յա ն ո ւն հա չուն ի լր ո յ, որ է ա լրհնութեա ն շա ռ ա ւե ղ և բա ր ի պ ա տ ա ն ի ... Պ ա ղա տ ի մ

յո դ ն ա մ ե ղ գրիչս Կիլրա կոս ա ռ նել ա րժա նի

յի շա ա ա կ ի և գ ի մ գա նա բժա նութ իմ ւս և խ ն դ ր ե լ թ ո զ ռ թ ի ւ ն բ ա զ ո ւմ մ ե ղ ա ց ի մ ո ց և

ծ ն ա ս լա ց ի մ ո ց և ա մ ե ն ա յն երա խ տ ա ւորա ց ի մ ո ց » , Ձ ե ո ա գի ր ը մա նրա նկա րչա կա ն ա ր վ ե ս ­տ ի տ ե ս ա կ ե տ ի ց ա րժա նի է ա ոա նձին ո ւշա ­

դ ր ո ւթ յա ն , հա վա նորեն .[րձինել է Կ իր ա կս - ս ր , Գ տ նվո ւմ է Ան թ ի , ի ,„ս ի Կ ա թողիկոսա րա ­նի թ ա նդա ր ա նոսք,

1 2 4 9 թ վա կ ա նի ն վւսսաա1լավււբ գրիչ և

մ ա նր ա ն կա ր ի չ Կիրա կոսր Հռուք կ լա յո ւմդ ր ո ւմ , նկա րս, դ ա ր դ ում և հ ա յ ա րվեստ ին Է ն վ ի ր ո ւմ մ ի նոր ձ ե ո ա գ ի ր ։ Դա ր ն տ ի ր , վոս- փ ուկ մ ա գա ղա թ ի վրա , գ ե ղ ե ց ի կ և խ ոշոր

1 ո լո ր գ է ՚"վ դ ր վ ա ծ և ն ո ւր բ վրձինով ն կ ա ր ­վ ա ծ մ ա նրա ն կա րչա կա ն ա րվես ու ի մի թ ա ն ­կ ա գի ն ա վ ա ն դ ՛Է, որը զ ա րդ ա ր վա ծ Է ո ս կ ե -

չ ր ա ծ ա րծա թ ա պ ա տ և պ ա տ կերա վո ր կա ղ-

մ "՛Է ՛ Գա Չ Գ = 1 2 5 5 թ վա կ ա ն ին քա նդա կվա ծ հ ա յ ո ս կեր չա կ ա ն ա րվեստ ի ա րժեքա վոր մի

ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծո ւթ յո ւն Է։ Ձ ե ռ ա գ ր ի մ ա ն ր ա ­

նկա րն երի նո ւր բ ե ր ա նգնե ր ը և ո ս կ ե զ օ ծ !/,„ -

նի վրա պ ա տ կերվող կա պ ո ւյտ -վ ա ր դ ա գ ո ւյն թ և ե ր ո վ ու մ ա ն ի շա կ ա գ ո ւյն պ ո չեր ով վ ր ձ ի ն ­

վ ա ծ ս ի ր ա մ ա ր գե ր ն ա ռա նձի ն դ ր ա ց ո ւթ յո ւն

ե ն տ ա լի ս նկ ա ր ն ե ր ի ն , ի ս կ կա րմիր ե ր ա ն ­

գ ա վ ո ր ո ւմ ն ե ր ը խ ո ր ա ցն ո ւմ ե ն նկա րչա կա ն

տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը , Ս ա կ ա յն , ձեռա գրի մի ա յլ գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն Լևոն Գ .ի պ ա տ ա ն ե կու­թ յա ն նկա րն Է , որ վր ձ ի ն վ ա ծ Է Ո Ղ Հ = 1 2 4 ! )

Բ ՚Ս ՚ց հ ե տ ո . Ա յս ա վ ետ ա ր ա նը Կոստ ա նդին

կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը (Гշ ն ո ր հ ո ւմ Է» Հ ե թ ո ւմ թ ա գ ա վ ո -

րի ո ր դո ւն ' պ ա տ ա նի թ ա գ ա ժ ա ռ ա ն գ Լևոն

Գ .ի ն , ի ն չպ ե ս ա յդ ց ո ւ յց են տ ա լիս հ ե տ և ֊ յա լ ա ո ղ ե ր ը .

"Տ ե ս ա ն Կ ո ս տ ա ն դե ա \յ\ կա թողիկոսի

Ղ ա ւետ տ րա նս ա յս \ը]ղձսւ/իՇ նո ր հ ե ս ,լ սա նո ւ /ո ր Լևոն ի '

Բ բ դ ո յ Հ ե թ ո ւմ թ ա գ ա ւո ր ի ...

I ՚ յիշա տ ս ւկ ի լր յա լի ս ւե ա ն » ։

1 2 6 3 թ վա կ ա ն ին Լևոն Գ. թ ա գա ժ ա ռա ն գը

ձեո ա գի ր ա վետ ա րա նը նւԱւրոսէ Է իր քրոջը '

"տ ա մ » Ֆ ի մ ի ի ն , Հիշա տ ա կա րա նոսք կա րդում

ե ն ք . "Փ ա ո ք ք ե զ . . . Ա ւա րտ եցի գսա ի սուրբ

Լ յա շխ ա բհ ա մ ո ւտ ա թ ոռս Հ ռ ո մ կ լա ... ի թ ւ ս ֊

__________ _____________________________________ 23

2 4 է տ 1Г ւ * и. յ ի ն 1 9 5 5

գա լո ր ոլթ եա նս Հ ա յո ց Հ ե թ մ ո յ բա րեպ ա շտ ի

I՛ որդւոց նորա բա րի շա ռ ա ւե ղ ե ա ց՝ Լևոնի և

ք/՚որոսի և սր բ ա հ ոգի թ ա գ ո լհ ո յ ի ւր ո յ Ջ ա պ ի -

լ ի . . . Տե ր ե ս ս ա նկեա լ յո ք ն ա մ ե ղ գրիչս Կիւ-

ր ՚ա կ ո ս ] յի շ ե լօ , Ձ եռ ա գի րը գ տ ն վ ո ւմ է Երե - վա նի Պ ետ ա կա ն ձե ռ ա գր ա տ ա նը ։

1 2 5 3 թ վ ա կ ա ն ի ն , «ի թա գ-ա ւորոլթեա ն Հ ա ­

յո ց Հ ե թ մ ո յ պ ա յծա ռա հա ւա տ թ ա գ ա ս ւր ի , և

բա ր եպ ա շտ ո ր ղ ո յ նորա Լևոնիս, տ ա ղ ա ն դ ա ­

վոր գրիչ և նկա րի չ Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ա ր վե ս տ ա ­

գետ ի ձ ե ռ ք ո վ , Հ ռ ո մ կ լա յո լմ , գ ր վ ո ւմ է և

նկ ա ր ա զա րդ վ ո ւմ մի ձ ե ռ ա գ ի ր , որ ի ր գ ր չո ւ­

թ յա մ բ և մ ա նր ա ն կ ա ր ն ե ր ո վ կ ի լի կ յա ն ա ր­

վես տ ի լա վ ա գ ո ւյն ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց

մ ե կ ն է ։ Գ տ նվո ւմ է Վ ա շինգտ ոն ի 0-ргевГ

О а П е г у օք а т Ь -ումւ1 2 7 3 թ վա կա նին տ ա ղ ա նդա վոր գ ր ի չ և

մա նր ա ն կա ր ի չ Գ րիգոր ե ր ե ց ը Հ ռ ո մ կ լա յո ւմ

դ ր ո ւմ ւէ մ ի «Ն ա րեկս, որի գեղա րվես տ ա կա ն

ա րժեքը Գա րե գին եպ ի սկ ո պ ոս Հ ո վ ս ե փ յա ն ը

բն ո ր ո շե լ է ա յս պ ե ս , « Ն ույն ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ի ,

ա յս ի նք ն Գ րիգոր ե ր ե ց ի , գ ո ր ծ ն է է չմ ի ա ծ ն ի

.V 1 5 6 1 , ս ք ա ն չե լի , փ ոքր ե րկ ա թ ա գրո վ Ն ա ­

ր ե կ ը , գ ր վ ա ծ և ն կ ա ր ա զա ր դ վ ա ծ ■ ԲԻԲ ( 7 2 2 + 5 5 1 = 1 2 7 3 ) թ վ ի ն , Ձ ե ռ ա գ ի ր ը ունի

ս կ զ բո ւմ մ ի խ ո ր ա ն , նա և Ն ա րեկա ցու երեք

տ եսա կ մ ա ն րա ն կա ր նե ր ը , որպ ես փ ի լի ս ո -

,ի ա , որ ն ս տ ա ծ գ ր ո ւմ է , որպ ես ճգնա վոր

հունա կա ն զ գ ե ս տ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ ՝ ձեէլքին ա -

վեւոա րա ն և /иա չ բ ռ ն ա ծ , կ ա ն գ ն ա ծ դիրքով ,

որպ ես ա ղոթող ծունկ չո ք ա ծ Հ ի ս ո լս ի ա -

ո ա չ, որ նս տ ա ծ կ գ ա հ ո ւյք ի վերա С1ЬоГШГП-^

տ ա կ . Լուսա նցքի զա րդերը շա տ գ ե ղ ե ցի կ

Լ ն , ք նքո ւշ , ա կնա պ ա րա ր և հ ա ն կ ո ւցի չ ո ւ­շա դ րո ւթ յա ն ա ր մ ա նի հա տ կա պ ես ս կ զ բ ն ա ­

վոր ո ւթ յա ն Ձ մ ա նրա ն կա րչա կա ն տ ա ռ ը , Բ ա յց բ ա ր դ չե ն գ ո ւ յն ե ր ը և ո չ Էլ ա նզգա լի նյո ւա ն ս ն ե ր ո վ խ ա ղ ե ր ո ւն ի , ի ն չպ ե ս կ ի լի կ - յա ն շրջա նի Ժ Գ . դա րի ձ ե ռ ա գ ի ր ն ե ր ը , բ ա յց

որոշ չա վ ,ո վ նկ ա տ ե լի ա ր դեն բ յո ւգ ա ն դ ա ­

կա ն ա զ դ ե ց ո ւթ յո ւն . Ս տ ա ցողն Է Ներսևս

Լա մրրոնա ցին պ ա տ ա նի հ ա ս ա կ ո ւմ , հ ա վ ա ­

նո ր ե ն , երր ուս ա նո ւմ Էր դեռև ս Հ ռ ո մ կ լա - յո ւմ օ .

Ա յս ձեռա գրերը գրչա կա ն ու մ ա նր ա ն կա ր ­չա կա ն ա ր վեստ ների լա վ ա գ ո ւյն ս տ ե ղ ծ ա ­

գ ո ր ծո ւթ յո ւն ն ե ր են և ց ա յտ ո ւն դա ղա վւա ր են

տ ա լիս Հ ռ ո մ կ լա յի մա նր ա ն կա րչա կ ա ն , գ ե ­

ղ ա գ ր ա կ ա ն և ձ ե ռ ա դ ր ա յի ն մ շ ա կ ո ւ յթ ի ձ և ա -

կ ե ր պ ո ս է ն ե ր ի և ն վ ա ճ ո ւմ ն ե ր ի մ ա ս ի ն ։ Թ ե րև ս

ա յդ . ե ր և ո ւ յթ ո վ Էլ պ ի տ ի բ ա ց ա տ ր ե լ , որ

Հ ռ ո մ կ լա ն ի ր ժ ա մ ա ն ա կ ի ն մ ե ծ հ ռ չա կ Է վ ա ­

յ ե լ ո ւ մ , ո ր ի ն ժ ա մ ա ն ա կ ի գ ր ի չն ե ր ը նւԱւրել են

բ ա զ մ ա թ ի վ գնա հա տ ա կա ն տ ո ղ ե ր ։ Գ եռ 1 1 7 3

թ վա կ ա նի ն գ ր վ ա ծ և 1 5 4 9 թ վա կ ա նի ն Ա տ ոմ

ա բ ե ղ ա յի գ ր չո վ Ե ր ուս ա ղեմ ո ւմ ը ն դ օ ր ի ն ա կ ­

վ ա ծ « Պ ա տ մութիւն սուրբ հա րա նցօ խ՜որա­

գ ր ո վ ձեռա գրի հի շա տ ա կա ր ա նում կա րդում

ե ն ք . օ-... 5 ա ն մ ա տ չե լի ա մ ր ո ցն Հ ռ ո մ կ լա յ՝

մ ե ր ձ ա ռ աւին ա ղ ի ն ա բո ւղ խ գ ե տ ո յն եւիրա -

ա ա յօ , իսկ 1 1 7 9 թ վ ա կ ա ն ի ն գ ր վ ա ծ ձեռ ա գրիհիշա տ ա կա ր ա նո ւմ , որի հ եղի նա կ ն Հ ա կ ա ­

նա վոր մ ա տ ե ն ա գ ի ր , մ ե կ ն ի չ և հզոր ճ ա ր տ ա ­սա ն Ներսես Լ ա մ ր ր ո նա ցի ն , ը ն դ գ ծ վ ա ծ են

հ ե տ և յա լ տ ո ղեր ը . « ...թ ա ր գ մ ա ն ե ց ա լ ա ս ֊ տ ո ւա ծ ա յի ն <(3ա յտ ն ո ւթ ե ա ն ս մ եկնութ իւնո իթուիս Հ ա յո ց Բ Ի Հ ( 6 2 8 - { ֊5 5 1 = 1 1 7 9 )

ի սուրբ և ի հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն ա թ ո ռ ն , որ

կ ոչի Հ ռ ո մ կ լա յ, շրշա պ ա տ եա լ յա դեն ա կահ

ա ղ բե ր էն Ե վւրա տ ա յ, որ մա տ ա կա րա րէ

բ ն ա կ չա ց ն զ ա մ ե ն ա յն մ ա րմ նա կա ն պ ի տ ո յս

իւնա մօքն Ա ս տ ո ւծո յռ , Կա րդա նք նա և Գ րիգո­

ր իս դպ րի «Մ ե կ ն ո լթ ի ւն Ղ ուկա սոլ ա ւ ե տ ա ֊

րա նինս խ ո ր ա գ ր ո վ ձ ե ռ ա գ ր ո ւմ 1 2 0 4 թ վ ա ­

կ ա նի ն ա ր ձա ն ա գր ա ծ ա յս տ ող ե րը . « . . .Յ ա ս -

ս ա ս ս ծա պ ա հ գղ ե ա կ ս Հ ռ ո մ կլա ս կ ա մ « Յ ա ֊

նա ռ ի կ և յա ն մ ա տ ո յց գ ղ ե ա կ ս Հ ռ ո մ կ լա ' յ ա ֊

թ ո ռ ս հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն ս ։ Ահա նա և Բ՛ոբոս

գրչի 1 2 3 1 թ վա կ ա նի ն գ ր ա ծ բ ն ո ր ո շ ո ւմ ը .

« Յ ա ս տ ո ւա ծա պ ա հ ա ն ա ռ ի կ դ ղ ե ա կ ս Հ ա լ ֊ ռ ո մ կ լա յս ս , ի ս կ Հ ո վ հ ա ն ն ե ս « ա նա րժա ն և ա նպ իտ ա ն գծողս և գրիչը 1 2 4 1 թ վա կա նին

գրել է . « Մ ե ծ և հռչա կա ւո ր դ ղ ե կ ի ն Հ ռ ո մ - կլա ս։

Ա յս տ ա ղ ա նդ ա վո ր ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ն ե ր ն

ի ր ե ն ց ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ Հ ռ ո մ կ լա յի

գ ր չո ւթ յա ն , գ ե ղ ա գ ր ո ւթ յա ն և մ ա ն ր ա ն կ ա ր ­չո ւթ յա ն մ շա կ ո ւյթ ը բ ա ր ձ ր զ ա ր գ ա ցմ ա ն են

հ ա ս ցն ո ւմ ,

Տ ա ղ ա նդա վոր բա ն ա ս ե ր Գ ա րեգին Ա. Կ ա ֊

թ ո ղ ի կ ո ս ր Հ ռ ո մ կ լա յի դերր բն ո ր ո շե լ է ա յս ­

պ ե ս . « Կ ի /ի կ իա յո ս Г հ ա ռ ա չ են գ ա լի ս գ ի ­

տ ո ւթ յա ն և ա ր վե ս տ ի ե ր ե ք մ ե ծ կ ե ն տ ր ո ն-

ն ե ր ' ՛հրա զա րկը, Հ ռ ո մ կ լա ն և Ս կ ե ռ ա ն , հ ա յ ի շխ ա ն ո ւթ յո մ ւն ե ր ի ո ւռ ճ ա ց մ ա ն և ք ա ղ ա ք ա ­

կա ն ու ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն ա զա տ կ յա ն ք ի տ ի ր ա ­

պ ե տ ո ւթ յա ն հ ե տ , Դ րա ղա րկը իշխ ա նա կա ն և

թ ա գ ա վ ո ր ա կ ա ն տ ա ն , Ս կևոա ն Լ ա մ բ ր ո ն ա ֊

ս ի ն ե ր ի , ի ս կ Հ ռ ո մ կ լա ն հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն ա -

թոոիւ Դ րա զա րկի հետ պ ե տ ք Հ մի հա մ ա ր ել

Գ ոների և Ա կների վ ա ն ք ե ր ը , որ 1 3 - ր դ ղ ա .

րոսէ ծա ղկ ե Ա ան, հ ա տ կ ա պ ե ս , Հ ո վ հ ա նն ե ս ա ր քա յե ղ ր ո ր ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա մ բ , բ ա յց ա ղ դ ֊

վ ա ծ Հ ռ ո մ կ ա յի դ պ ր ո ցի կ ո ղ մ ի ց ( « Հ ա յա ս - ս՛ա ն յ ա յ ց Ե կ ե ղ ե ց ի о , М 1 , 1 9 4 2 թ . , կ 8 5 ) ,

Ահա կ ի /ի կ յա ն դրչա կա ն ու մ ա ն ր ա ն կ ա ր ­

չա կ ա ն ա ր վես տ ներ ի ա յս ղ պ ր ո ց ո ս Ր Հ ո ո մ ֊

կ լա յո ւմ , Թ որոս Ռ ո ս լի ն ը մ շ ա կ ո ւմ Հ և զ ա ր ­գ ա ց ն ո ւմ ի ր հ ո դ ո ւմ թ ա գ ն վ ա ծ գ ե ղ ա ր վ ե ս ­

տ ա կա ն տ վ յա լն ե ր ը , Նա ա ռ ա ն ձ ն ա պ ե ս ձ և ա ­

կեր պ վ ո ւմ Է 13 - ր դ գ ա ր ո ւմ ս ի ր վ ա ծ ու հ ա ր գ ­

վա ծ տ ա ղ ա նդա վո ր գ ր ի չն ե ր , ծա ղ կ ո ղ ն ե ր

և ա ,լա յն ա կ ա ր դ մ ա ն ր ա ն կ ա ր ի չն ե ր Կիրա կոս

ե Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ն ե ր ի մ ո ս ս Ա յդ

հա ն գա մ ա ն քը հ ա ս տ ա տ ո ւմ Հ Ե րուսա ղեմի

V 1 9 5 6 ձ ե ռ ա գ ի ր ը , որ նկա րա զա րդե՛լ Է Թ ո -

րոս Ռ ոսլինը և որի հ ի շա տ ա կ ա ր ա ն ո ւմ իր

ս իրելի մ ի ո ւս ո ւցչի ն հ ի շա տ ա կո սէ Է. «Ե ա ե

չք ն ա ղ ա գ ե ղ գ ր ի չն Կ իր ա կ ո ս», Ն ո ւյն ե ր ե ­

վ ո ւյթ ն I- ը ն դ գ ծ ո ւմ Գ ա րեգին հԱ . Կ ա թոդի,

կոսն ի ր СГՀիշա տ ա կա ր ա նք ձե ռ ա գր ա ց„ի 1 1 5 0 - ր դ կ ո ւ մ . «Թ որոս Ռ ո ս լի ն , գ ր ի չ, ա . շա կ ե ր տ ' Կ յուրա կոս գրչի Լ նկ ա ր չի , ԺԳ.

գա ր ի երկրորդ կիսում „ , ի ս կ «Հ ա յա ս տ ա ն ,

յ ա յ ց Ե կեղեցիօի ( 1 9 4 2 թ . , м 1 ) 1 0 7 — 1 0 8 -ր դ Էջերում գ ր ե լ Է. «Գ րչի ե ղ ը ա յր ն Է Ա նտ ոն.

տ ա ր ա բա խ տ ա բա ր չի տ ա լի ս յո լր ծնողների

ա ն ո ղ ն ե ր ը , ո ր ո ն ց «ե ր ա խ տ ա ւոր » Է ա ն վ ա ­

ն ո ւմ և ո չ ո ա ո ւց ի լն ե ր ի ա ն ո ւնները , որ մ ենք

/ա ր ծ ո ւմ ե ն ք Կ յուրա կոս և Հ ո վ հ ա նն ե ս գ ր ի չ ,

ն ե բ ը .. . մ ա նր ա ն կա ր ի չնե ր ն ե ն , Հա վա նորեն

սր ա ն ց հ ա մ ե մ ա տ ո ւթ յա մ բ Հ , որ իրեն «փ ցուն և տ խ մ ա ր,, Է ա ն վ ա ն ո ւմ В,

Ռ ոսլին ի վա րպ ետ վրձինի շն ո ր հ ի վ Էլ

1 3 - ր դ գա ր ո սէ Հ ռ ո մ կ լա յի և գ լխ ա վորա պ ես

կ ի լի կ յա ն մ ա նրա նկա րչա կա ն ա րվեստ ն ա - ո ա նձի ն փ ա յլ ու եր ա նդ ,Է ս տ ա նո ւմ և ոլշա -

զ ր ա վ ն վ ա ճ ո ւմ ն ե ր ա ն ո ւմ , Ահա թե ինչո ւ

1 3 - ր դ դա րի երկրորդ կեսի Հ ա յ գր չո ւթ յա ն

ե մ ա ն ա վ ա ն դ մ ա ն րա ն կա ր չո ւթ յա ն ա ր վ ե ս տ ­

ների պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ եշ Ռ ոսլինը պ ա տ վա վոր տ ե ղ է գր ա վ ո ւմ .

5- ԷԶեՐ ՌՈՍԼԻՆԻ

' ՛ի լի կ յա ն մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն մ ե ծ ա գ ո ւ յն

ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ Թ որոս Ռ ո ս լի ն ի ց , 1 3 - ր դ դ ա ­

րի մ ե ծ վ ա ր պ ե տ ի ց , մ ի ն չև օրս մ ե զ հա սել

ե ն տ ա ս ն մ ե կ ն կ ա ր ա զա ր դ ձ ե ռ ա գ ր ե ր , որոնք

ի ր ե ն ց բա ր ձր ա ր վ ե ս տ ո վ , նո ւր բ ե ր ա ն գն ե ր ի

ս քա նչելի ն ե ր դ ա շ ն ա կ ո ւթ յա մ բ և բ ա ն ա ս տ ե ղ ­

ծա կա ն բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւթ յա մ բ պ ա տ ի վ ե ն բ ե ­

ր ո ւմ տ ա ղ ա ն դա վո ր ն կա րչի վ ր ձ ի ն ի ն ,

Ռ ոսլինի հ ա յ ն կ ա ր չա կ ա ն մ շա կ ո ւյթ ի ն

ն վ ի ր ա ծ ա յդ ձ ե ռ ա գ ր ե ր ը մ ա ն րա ն կա րչա կ ա ն

ա ր վեստ ի թ ա ն կ ա գ ի ն ա վ ա ն դ ն ե ր ե ն , որոնց

ա ՛յն ք ա ն նո ւր բ և գ ե ղ ե ց ի կ ն կ ա ր ն ե ր ն ա յս օ ր

ո չ մ ի ա յն Ա ա յա ուն գա ղ ա փ ա ր են տ ա լիս

նկա րչի հ մ ո ս ո ւէրձինի և գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն

պ ա յծ ա ռ դ ի մ ա գ ծ ի մ ա ս ի ն , ա յլև ը ն դ գ ծ ո ւմ

ե ն նրա ա ն ց ա ծ ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն ո ւղ ի ն և

ո ր ո շո ւմ նրա տ եղ ն ու դերը հ ա յ մ ա ն ր ա ­

նկ ա ր չա կ ա ն ա ր վեստ ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե շ ։

Ա յս տ ե ղ պ ա տ կ ե ր ե ն ք նրա '[բձ ի ն ի ու ղրչի ա շխ ա տ ա նքները

'■ ձոոմկլայի դպրոցի և Ռոսլինի վրձինաձ ձեռագրերիմ ի մ ա ս ն ո ւ ս ո ւ մ ն ա ս ի ր ե լ հ ն բ 1 0 2 5 __ 1 9 2 7 թ վ ա .

ՎՐ2ԻՆԻՑ ՈԻ ԳՐ2ԻՑ

1 2 5 6 թ վ ա կ ա ն ի ն Ռ ոսլինի նկա րա զա րդա ծ

ձե ո ա գ ի ր ը Կ իլի կ ի ա յի մա նրա նկա րչութ յա ն

թ ա ն կ ա գ ի ն ա ղ բ յո ւր ն ե ր ի ց մ ե կ ն է , որը ն կ ա ր , չի ա ր վես տ ին պ ա տ ի վ է բ ե ր ո ւմ , Դա Ջ է յ- թ ունի ա վ ե տ ա րա նն է , դ ր վ ա ծ « յա մ ի Չ և Եմ

( 1 0 5 + 5 5 1 = 1 2 5 6 ) թ վ ա կ ա ն ի ն , « յա ն ա ո ի կ

գղ ե ա կ ս Հ ռ ո մ կ լա յօ , «հ ր ա մ ա ն ա լ և ծա խ ի լք

ա [ս տ ո ւա ]ծ ա պ ա տ ի լ ւո[եա ռ]ն Կոստ ա նդին

կ ա ն ն ե ր ի ն , ե ր ր Ե ր և ա ն ի Պ ե տ ա կ ա ն թ ս ձ գ ա ր ա ն ի պ ա ս , ֊

մ ա գ ր ա կ ա ն բ ա ժ ն ո ւ մ , ո ր պ ե ս գ ի տ ա կ ա ն ա շ խ ա տ ա ­

վ ո ր , պ ա շ տ ո ն ա վ ա ր ո ւմ է ի ն ք , ի ս կ մ ,ո ւ ս ձ ե ո ա գ ր ե ր ի

մ ե ր լւ ւ ւ ձ ո ւ թ լա ն հ ա մ ա ր գ լխ ա վ ո ր ա ղ բ յո ւ ր ն ե ր ո ւ ն ե ց ե լ

ե ն ք ' Ա լի շ ա ն ի «Ս ի ս ո լւս ն ճ և « Հ ա յա պ ա տ ո ւ մ » , Գ ա ր ե ­

գ ի ն Ա . Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի « Խ ա զ բ ա կ յա ն ք կ ա մ Պ ո ո շ յա ն ք » ,

մ ա ն ա վ ա ն դ « Հ ի շ ա տ ա կ ա ր ա ն ք ձ ե ռ ա գ ր ա ց ա ե « Կ ո ,.տ ա ն ­

գ ի ն Ա . Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս С , Ս ր տ ա վ ա զ դ ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս

Ա յս ւ ր մ հ ր ս լփ « Մ ա յր ց ո ւ ց ա կ Р . г , « Կ ի յի կ յա Լ գ ր չ ա գ ր ե ր

ե ր ո ւ ս ա ղ ե մ ի մ ե շ я , « Մ ա յր ց ո ւ ց ա կ հ ա յե ր ե ն ձ ե ո ա գ ր ա ց

Հ ա լե ս լի և Ա ն թ ի լ ի ա ս ի , , Օ ր վ ա ն դ Լ ա ր ,, յա ն ի « Ա զ գ ա ­

գ ր ա կ ա ն հ ա ն դ ե ս а , Գ ա ր ե գ ի ն ե պ ի ս կ ո պ ,,, , Ա ր վ ա ն ձ տ բ ս -

Յւի « Բ -որոս ա ղ ր ւ ս ր » , Ն ո ր ա յր ե պ ի ս կ ո պ ո ս Պ ո ղ ա ր յս ձ ի

« Մ ա յր ց ո ւ ց ա կ ձ ե ո ա գ ր ա ց Ս ր ր ո ց Հ ւ ս կ ո ր յա ն ց » , Հ .

Բ ա ր ս ե զ (I ա ր ց I I , ա ն ի « Ձ ե ո ա գ ր ա ց ց ո ւ ց ա կ Տ և ո ւր ի շ ­

ն ե ր ,

26է 1Г I' Ա Ո Ի 19 5 5

Հ ի ս ո ւ ս ի հ ա յ տ ն վ ե լ ը ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ի ն Հ ւ ս ա ւ ր յ ո ւ ն ի յ ւ հ ե տ ո

(Հայկական ՍՍՌ Ч Ь т . մատ.ի ձ1ւռ. .V 197)

կա թ ուղիկոսի Հ ա յո ց » ։ Ո ւշա գրա վ են ձ ե ո ա ֊ 1 2 6 0 թ վա կ ա նի ն Ռ ո ս լի նր Հ ո ո մ կ լա յո լմ ,

դրի հիշա տ ա կա րա նում քՒոսլինի ի ր ։1ա սին ընտ իր մ ա գա ղ ա թ ի ։[ր ա , 1 9 ՜)Հ 7 ս մ . մե& ոլ-

գ ր ա ծ հ ե տ և յա լ տ ո ղե ր ը . « ...Վ ա ս ն ա յն ո ր ի կ թ յա մ ր և ր ո լո ր գ ր ո վ գ ր ո ւմ է ու ն կ ա ր ս ւղ ա ր ֊

ի մ ո յ ա ն ա ր ժ ա ն ո ւթ ե ա ն , փ ց ո ւն և տ խ մ ա ր ղ ո ւ մ մ ի ն ո ր ձ ե ռ ա գ ի ր , ո ր ը նկարշքւ գ ր չ ո լ -

Գ Րչ1' մ ո ր ո ս ի մ ա կ ա ն ո ւն Ռ ա ւս լի ն կ ո չ ե ց ե լո յ թ յա ն և մ ա ն ր ա ն կ ա ր չա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի մ ե շ ո ւ .

ը ս տ ն ա խ ն ե ա ց » « ր ո ՚ւ յն Խ ե ղ \է գ ր ա վ ո ւ մ ։ Ղ'ա ե ր ո լս ա ղ ե մ ի

ճիսոէսի Հ ա ր ո ւ ր յո ւ 1ւր

(Հա յկա կա ն ՍՍՌ Պ!,տ. մւսափ ձեո. .V 0 79 )

Л ? 2 5 1 ա լե ս ,ա ր ա ն ն կ , „ ր ի ն ա ո ա ն ձ ի ն փ ա յլ

1.ն տ ա լի ս վ ա ր պ ե տ ո ր ե ն > /յ,ձ ի ն վ ա ծ խ ո ր ա ն ֊

հ ե ր ը , ս կ զ ր ն ա զ ա ր ղ ե ր ը , ա վ ե տ ա ր ա ն ի չն ե ր ,, Ա տ ե ր ո ւ ն ա կ ա ն ն կ ա ր ն ե ր ը !

Ս ա կ ա յն , Ո ո պ ի ն ի Հ ռ ո մ կ լ ա յ , , ,մ վ ր ձ ի ն ա ծ

ա մ ե ն ա ճ ո խ ձ ե ռ ա գ ի ր ը Ս հ բ ա ս տ ի ա յ ի Ս . կ ա ն

վ ա ն ք ի ն շ ա ն ա վ ո ր ա վ ե տ ա ր ա ն ն է , Դ ա ,ք ա ն ֊

ր ա ն կ ա ր լա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի տ ե ս ա կ ե տ ի ց վ Լ .

ր ի ն ա ս տ ի ճ ա ն ի ա ր ժ ե ք ա վ ո ր մ ի գ ր չ ա գ ի ր է ,

ո ր ը գ ր վ ա ծ է 1 2 6 2 թ վ ա կ ա ն ի ն , ը ն տ ի ր մ ա ֊

է Հ ՚ե ՚- Կ ' Հ ի շ ե լ ա ղ ա չ ե մ և գ թ ա գ ա ս ո ր ա . ■ա յր ն պ ա ր ո ն Կ ո ս ա ա ն ղ ի հ № и | ( ж /(

գ ո տ ե ր ս . ^ , Ձ ե ռ ա դ ր ի գեղեւ/1րւլք1յոլնԼւ կ ա զ

. ո ւ մ ե ն ս ք ա ն չե լի խ ո ր ա ն ն ե ր ը , ա վ ե տ ա ր ա -

Ի ^ Ի “ի ն Պ ա տ կ ե ր ն ե ր ն ի ր ե ն ց ս կ ղ ր հ ա . ՛լա ր ,, , ր „ վ , ը ն տ ի ր լո ւ ս ա ն ց ա ղ ա ր դ ե ր ո վ ե

մ ա ն ր ա ն կ ա ր չա կ ա ն տ ա ռ ե ր ո վ ,

Ո -ոսւինի ն կ ա ր ղ ա ր դ ա ձ ֊ ձ ե ռ ա գ ր ե ր ի մ ե ջ ,ս .

, " " յ ն տ ե ղ կ գ ր ա վ ո ւ մ կ ի լի կ յա ն շ ր յա ն ի

։ս ս շ ն ա կ ա ր գ գ ր ի չն ե ր ի ց Ավ ե ա ի ս л ш < ш Ь ի

գա ղա թ ի վրա և ե ր կ ա թ ա գ ր ո վ ։ Գ տ նվո ւմ կ

Բ ա լթ իմ որի А У аИ еге А 1Ч О а И е г у - / » մ ե շ .Գրիչն կ հ ե ն ց Р-որոս Ռ ո ս լի ն ը , Ա հա գ լխ ա վ ո ր

հիշա տ ա կա ր ա նի ց մ ի կ շ . "Ն մ ի ն ի րի ս տ ա -

ն ա յր կր կի ն ա ն գ ա մ ղ մ ա տ ե ա ն ս ր ր ո յ ա ւե - ա ա ր ա նի,, յի մ մ կ ա նա ր ժ ա նո ւթ ե նկ Բ ՚որ ոսկ

մ ա կ ա նո ւն Ռ ա լսլին կ ո չ ե ց ե լո յ , որ և ըս տ

կա րի ի մ ո ս է յա ն դ հա ն ի Ա [ս տ ո ւծ ո ]վ զ հ ր ա -

մ ա ն ն ո ր ա , ն ո յն պ կ ս զ ա ր գա րե ա լ ոս կւո վ

ս ր բ ո վ և ե ր ա ն գ ե ր ա ն գ գ ո ւ ն ա լք .. .» ։ Խ նդրում

կ հ ի շե լ ն ա և «զ բա ր ե պ ա շտ ա ր քա յն Հ ե թ ո ւմ

և զ ս ր բ ա հ ո գ ի թ ա գ ո ւհ ի ն իւր Ջ ա պ կ լ՝ դուստ ր

Լևոն ա ր ք ա յի .. . և զպ ա ր ո ն Բ՛որու, և զ ա մ ե ­

ն ա յն ն ա խ ն ի ս ի լր ե ա ն ց , որք ե ա ն ուա նի ն

գ ր չո վ գր վա ծ ձ ե ո ա գ ի ր ը , ա յժ մ գտ ն վո ւմ

կ ե րո ւս ա ղ ե մ ի վա նքի մ ա տ ե նա դ ա ր ա ն ո ւմ ։

Դ ։ս .V 2 6 6 0 / 1 0 5 , ա զ ն ի վ մա գա ղա թ ի վրա ,

Բ " 1 " 1" 1ր ո վ և Հ ռ ո մ կ լա յո ւմ գ ր վ ա ծ ա վ ե տ ա ­

ր ա ն ն կ Չ Ժ Ա = 1 2 6 2 թ վ ա կ ա ն ի ն ՝ «հ ր ա մ ա նա լ

մ ե ծ ի և բա ր ե պ ա շտ ի և ի շխ ա ն ա ց իշխ ա նի ն պ ա րոն Լևոնի Ա ս տ ո ւծո վ ո ր դ ւո յ ք ր ի ս տ ո ս ա ­պ սա կ և ս ո ւր բ ա ր քա յի ն Հ ե թ մ ո յ թա գա ւորի

ա մ ե ն ա յն հ ա յո ց » ։ Ձ ե ռ ա գ ր ի նկա րչա կա ն գ ե ­

ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն ը կ ա զ մ ո ւմ ե ն Թ որոսի վա րպ ետ

վ ր ձ ին ով ն կ ա ր վ ա ծ ա վ ետ ա րա նիչների պ ա տ ­

կ ե ր ն ե ր ը , խ ո ր ա ն ն ե ր ը և ս կ զ ր ն ա զա ր ղ ե ր ը ։

Բ ա յց գրչա գր ի մ ա ն ր ա ն կ ա ր նե ր ի մ ե շ կ ե ն ­

տ րո նա կա ն տ ե ղ կ գ ր ա վ ո ւմ մի թ ա նկա գին

է Л Ս՜ 1* ս о I* Ն

Մ սւտ րեոս ա վե տ ա ր ա ն ի չը

( Հ ա յկ ա կ ա ն ԱՍՈ- Գ ե տ . մ ա տ փ ձ ե ււ . Л* 2 Ь 2 9 )

պ ա տ կեր , որ պ ա տ մա կա ն տ ե ս ա կ ե տ ից մ ե ծ

ա ր ժեք I; ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ ։ Դա գա հ ա ժ ա ռ ա ն գ Լևոն Գ .ի և Կեռա ն թ ա գ ո ւհ ո ւ ա մ ո ւսն ութ յա ն

նկա րն է ։ ն կ ա տ ե ն ք , ս ա կ ա յն , որ մ ի ա ն ­

բա ր ե խ ի ղ ճ ձեոք մ ա ս ա մ բ ե ղ ծ ե լ է Լևոն ի դ ե մ ­

քը ւ Մ ա նբա ն կա րն ունի ո չ մ ի ա յն գ ե ղ ա ր ­

վեստ ա կա ն ու պ ա տ մ ա կ ա ն, ա յլև ա զ գ ա գ ր տ .

կա ն ա րժեքI Ա յն ց ա յտ ո ւն գա ղ ա փ ա ր է

տ ա լիս ա ր քա յա կա ն զ գե ս տ ի մ ա ս ի ն , ո ր բ յո ւ ­

գա նդա կա նի ն մ ա ն ո ւթ յա մ բ ա յն ք ա ն հ ե տ ա -

քըրքիր է ՛ Ձ ե ռ ա գ ի ր ը պ ա ր զո ւմ ՛է ն ա և Լևոն

Գ .ի և Կեռա ն թ ա գուհո ւ ա մ ո ւս ն ո ւթ յա ն թ վ ա ­

կ ա ն ը ։ Բ՛ա նկա զին փ ա ստ ա թ ղթ եր են նա և

ա վետ ա րա նի հիշա տ ա կա ր ա նները , որոնք ժ ա ­

մ ա նա կի պ ա տ մա կա ն դեպ քերի ո ւր ո ւյն էջերն

են լո ւս ա բա ն ո ւմ ։Ահա 1 3 - ր գ գա րի մ ա նրա ն կա րչա կա ն ա ր ­

վեստ ը պ ա տ կերող մի ա յչ գ ե ղ ե ց ի կ ձե ռ ա գի ր

ա վ ետ ա րա ն, ո ր ն ո ւ յն պ ե ս խ ն ա մ ք ո վ պ ա հ­

վում է Ե րուսա ղեմի վա նքի ձեռա գր ա տ ա նը

(№ 1 9 5 6 ) ։ Դա 1 2 6 5 թ վա կ ա նի ն դ ր վ ա ծ և

Թ որոսի վ ր ձ ի նո վ ն կ ա ր ա զա ր դ վ ա ծ ,գրչա գիրն

է , որի նրբա նկ ա ր ս քա նչելի խ ո ր ա ն ն ե ր ը ,

խ ա շի ց ի շ ե ց ն ե չը , ա յլա կ ե ր պ ո ւթ յո ւն ը և ա յլ լա վ ա գ ո ւյն նկա րն երն ա ո ա նձին գր ա վ չո ւթ յո ւն

են տ ա լիս ձեռա գր ին և ը ն դ գ ծ ո ւմ Ռ ոսլինի

վյւձինի հ մ տ ո ւթ յո ւն ն ու վա ր պ ե տ ո ւթ յո ւն ը ։

Ա յգ մ ա նր ա ն կա ր նե ր ում գ ծ վ ա ծ կերպ ա րների

դ ի մ ա գ ծե ր ի ա ռա ն ձն ա հ ա տ կ ո ւթ յո ւնն ե ր ը նշում

են մի ա յլ էա կա ն հ ա ն գ ա մ ա ն ք , որ Ռ ոսլինը

հմուտ ու ձև ա կ ե ր պ վ ա ծ մ ա ն ր ա ն կ ա ր ի չ' է և

հ ո գ ե բա ն ն կ ա ր ի չ։ Ա յդ տ ե ս ա կ ե տ ի ց բնո րո շ են «Խ ա չե լո ւթ յո ւն ո ը , «Թ ա ղ ո ւմ »ը և ա յլ մ ա ն .

ր ա նկ ա ր նե ր ո ւմ գ ծ վ ա ծ տ ի պ ա ր ն ե ր ը , որոնց դ ե մ ք ե ր ն ա նչա փ ց ա յտ ո ւն են և հա ր ա զա տ ։

Ձեռա գրու՛մ Ռ ո սլինն իր ո ւս ո ւցի չն ե ր ի ց հիշում է а ևս և զւք ն ա ղ ա գ ե ղ գրի չն Կ իլրա կոս Л։

Ը ն դ գ ծ ե ն ք , որ մա նր ա ն կա ր ի չ Ռ որոս Ռ ոս-

1ինի գեղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն գ ո ր ծե ր ը մ ե կ ը մ յո ւ ­

ս ի ց գ ր ա վ ի չ ու հետ ա քրքիր ե ն ։ Դ ր ա նցից հ ի ֊

Հա տ ա կենք Ե րուսա ղեմի վ ա նք ո ւմ խ ն ա մ քո վ

պ ա հ վ ա ծ «V 2 0 2 7 «Մ ա շա ոցտ ը, որ 1 2 6 6 թ վ ա ­

կ ա ն ի ն , Ա սում, գր ել Հ նշա նա վոր գ ր ի չ Ա վե-

տ ի ք ը , ի ս կ ձե ռ ա գրի էշերը ն կ ա ր ա զա րդ ել է Բ՛ոբոս Ռ ոսլինը Հ ռ ո մ կ լա յ ո լ մ , ուր ա պ րում

էր տ ա ղ ա նդա վո ր նկարիԱււ Ձ ե ռ ա գ ր ի հ ի ­

շա տ ա կ ա ր ա նը վկա յոսՐ է , որ գր չո ւթ յո ւնը

«ա լա ր տ ե ցա ւ յա մ ի ե օթ ն հ ա ր ի ։/։ և հ ն գ ե տ ա -

սա ներ որղի թ ուա կա ն ութ հա ն Հա յո ՛ց ի հոչսւ-

կա ւոր և ի թ ա ղ ա ւո ր ե ա լ ք ա ղա քի ն Սիս կ ո -

չե ցե ւս լ յա շխ ա ր հ ի ն Կ ի լի կ ե ց ւո ց .. .ի ժ ա մ ա ­նա կս ա ս տ ո ս ո ծ ա ս էբ ա ր քա յի ն Հ ե թ մ ո յ մ ե ծ երա խ տ ա ւորի ա մ ե ն ա յն ս ե ո ի ց Հ ա յո ց և ա զ - ղ ա ց ր ա զ մ ա ց .. . Եւ զ ա յս ո լ ժա մ ա նա կա ւ

սպ ա սա ւորէր հ ա յրսւպ հտ ՛սկա ն սուրբ ա թս - ռ ո յն , որ յա ս տ ո ւա ծ ա բ ն ա կ դղ ե ա կն Հ ռ ո մ կ լա յ, որ և ետ վ ա յե լչա ց ո ւց ա ն ե լ զ ս ա ո ս կ ս ւվ և

զ ա ն ա զա ն ն ի լթ ո վ բ ա զ մ ա մ ե ղ գ ր չի ն Բ ՚ո ր ո ս ի ,

գ ր եա լ ձ ե ռ ա մ բ Ա լե տ ի ք ք ա հ ա ն ա յի ն օ ։ Ձ ե ­

ռա գրի նկ ա ր չա կ ա ն ա ր վե ս տ ի ուսոսՈ ւա սի-

ր ո ւթ յո ւն ը պ ա ր զո ւմ Հ-, որ Բ՛ոբոս Ռ ոսլինի

վրձինին պ ա տ կ ա նո ւմ են մա նրա նկա րչա կա ն

մ ե ծ պ ա տ կ ե ր ն ե ր ը , ո ր ո ն ց ի ց ուշա դրո ւթ յուն

են գ ր ա վ ո ւմ Հ ո վ ն ա ն մ ա ր գ ա ր ե ի կ յա նքը

պ ա տ կեր ող ե րկ ո ւ ն կ ա ր ն ե ր ը , Կ ա րմիր ծո վ ի ց

հ ր եա ն երի ա ն ց ն ե լը , մ ո գ ե ր ի ե ր կ ր պ ա գ ո ւթ յո ւ­

ն ը , ա ղոթ ող մ ա ն ո ւկ ն ե ր ն ու հրեշտ ա կ ը , Հ ի -

ս ո լս ի մ կ ր տ ո ւթ յո ւն ը , Հ ո վ հ ա ն ն ո ւ հա ն/քիստ ը,

մ ա ն րա ն կա ր ներ , ո րո ն ք ո չ մ ի ա յն 1 3 -ր դ

դա րի մ ա նր ա ն կա րչա կ ա ն ա ր վեստ ի թ ա ն կ ա -

//իք։ վա վ ե ր ա գ ր ե ր ե ն , ա յլև տ ա ղ ա ն գ щ ւ/ц ր

Նկար չի ո ճ ի , դ պ ր ո ցի և ա ր վեստ ի մա սի ն

ց ա յտ ո ւն գա ղա վ։ ա ր են տ ա լի ս ։

Ահա Ռ ոսլինի մ ա ն ր ա ն կա ր չա կ ա ն ա րվեստ ի

մի ա ՛յլ դ ե դ ե ց ի կ ա ր տ ա դ ր ո ւթ յա ն ։ Դա 1 2 6 7

թ վ ա կ ա ն ի ն դ ր վ ա ծ ա ր ծա թ ա պ ա տ շք ե ղ ա վ ե - ա ա րա նն Հ , որին ա ո ա ն ձ ի ն ե ր ա ն դ Է տ ա լիս

ա ոա ջին ե ր ես ի ոսկի թ ի թ ե ղ ը , որի մ ի երեսի վյ։ա պ ա տ կ ե ր վ ո ւմ Է խ ա չե լո ւթ յո ւն ը , մ յո ւս

կ ո ղ մ ը ' Ա ս տ վ ա ծա ծի ն ը ։ Մ ա նրա նկա րչա կա ն

ա րվեստ ի նուրր ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծո ւթ յո ւն ն ե ր են

նա և խ ո ր ա ն նե ր ը և լո ր ս ա վ ե տ ա ր ա ն ի չն ե ր ը ,

ո ր ո ն ք դ ր ա վ ի չ են ի ր ե ն ց ա ր տ ա հ ա յտ ի չ ու

խոս՛ուն դ ե մ ք ե ր ո վ և ս կ զ բն ա զ ա ր դ ե ր ո վ ։

Ն ո ւյնպ ես ա ոա նձին ո ւշա դ րո ւթ յա ն Է ա ր ­

ժա նի «Վ երջին գ ա տ ա ս տ ա ն օ ը , որ իր ա մ բ ո ղ ­

ջ ո ւթ յա մ բ Ռ որոս Ռ ոսլինի հա րուստ ե ր և ա կ ա ­

յո ւթ յա ն մ ա սի ն ց ա յտ ո ւն գա ղ ա փ ա ր ՛Է տ ա ­

քիս։ 'հ ս լա վա ՛գո ւյն վրձ ի նի ա ր տ ա գր ութ յո ւն

Է, մոր բ ա զ մ ա թ ի վ իւմ բա կա ն տ ե ս ա ր ա ն ն ե ր ը ,

կ երպ ա րների խ ո ս ո ւն ա ր տ ա հ ա յտ ո ւթ յո ւն ն ե ր ն

ո ւ շսւր ժ ւս մ ներ ը բ ա ր ձ ր ա ց ն ո ւմ ե ն նկա րի դ ե .

ղ՛ա րվեստ ա կա ն ա ր ժ ե ք ը ։ Գ րչա գիրն ա յժ մ

ե ր ո ւս ա ղ ե մ ի վա նքի ձե ռ ա գ ր ա տ ա ն ս ե փ ա կ ա -

ն ո ւթ յո ւն ն Է , որի գ լխ ա վ ո ր հ ի շա տ ա կա ր ա - նոսք կ ա ր դ ո ւմ ենք . «Ց ա մ ի Չ ժ և Է .ե բո ր դ ի թ ո ւա բե ր ո ւթ ե ա ն ս Հ ս ւյկ ա ղ ե ա ն տ ո ւմ ա ր ի , յա ս - ա ո ւա ծա ս ր ս հ դղ եա կս Հ ռ ո մ կ լա . . . ե տ դրել

ղ ս ա \ ի մ ո յ ա ն ա ր ժա ն ութեւսնս Ր ՚ո ր ո ս ի , մ ա ­կա նուն Ռ ա ւպ ի ն կ ո չ ե ց ե լո յ , և ն ո ւի ր ե ա ց զսւս ս բ դ ւո յ Լ ե \ւ\ո նի ո ր գ ո յ Հ ե թ ո ւմ թ ա գա ւորի))։

Հ իշա տ ա կա ր ա նի մ ի ա ՛յլ կա րևոր ՛էջը Ա ն -

տ ի ո քի վ յ։ա ե գ ի պ տ ա ց ի ն ե ր ի ա ր շա վա նքն է , ա պ ա հ ա յո ց Լևոն թ ա գ ա վ ո ր ի Ե գիպ տ ոսի դ ե .

ր ո լթ յո ւն ի ց ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ը և վ ե ր ա դ ա ր ձը , я Ել

բ ա զ ո ւմ պ ա տ ս ւվ և ը ն ծ ա յի ւ ք եկն յա շ խ ա ր հ , և ի հ ա յր ե ն ի ա թ ո ռ իպ։ և ե ղ և խ ա ղ ա զո ւթ ի մ ւ

ե ր կ ր ի ս և խ ն դո էթիւն ք ր ի ս տ ո ն է ի ց 1 ւ

Թ ո ր ոս Ռ ոսլինի յ[յ։ձիւնի մ ի ա յլ գ լո ւխ դ ո ր -

ծ ո ց ն ՛է Ե րուսա ղեմի վա նքի ձե ռ ա գ ր ա տ ա ն մեջ

գ տ ն վ ո ղ Л» 2 5 6 3 ա ր ք ա յա կ ա ն ա վ ե տ ա ր ա ն ը ,

։ ։ր կ ի լի կ յա ն շր ջա ն ո ւմ ն կ ա ր ա զ ա ր դ վ ա ծ ա -

մ ե ն ա ճ ո խ ձեռա գ ր ե ր ի ց մ ե կ ն է ։ Գրիչն 'է տ ա ­ղ ա ն դ ա վ ո ր դ ե ղ ա դ ի ր Ա վ ե տ ի ս ը , որ ա պ րում

էր Ա սում ։ Ձ ե ռ ա գ ր ի ա ն ն մ ա ն գ ր չո ւթ յո ւն ը

ն շո ւմ է մ ի հ ա ն գ ա մ ա ն ք , ո ր դ ե ղ ա գ ր ո ւթ յա ն

ա ր վ ե ս տ ն Ա վե տ ի քի գ ր չո վ ի ն չպ ի ս ի բ ա ր ձ ­

ր ո ւթ յա ն է հա սել և ո ւշա գ ր ա վ նվ ա ճ ո ւմ ն ե ր

ա ր ե լ, Նշենք և ա յն , որ ա յս գ ե ղ ե ց ի կ ձեռա գրի

նկա րա զա րդ ո ւմ ը Կեռա ն թ ա գուհին հա նձնել է մ ա նրա ն կա րչա կա ն ա րվեստ ի արքա Թ որոս

Ռ ո ս /ի ն ի ն , ի ս կ ա վետ ա րա նը պ ա տ րա ստ վա ծ է Լևոն Գ .ի թ ա գ ա դ ր ո ւթ յա ն ա ռ թ ի վ , «Ի ԱԻԱ

( 7 2 1 + 5 5 1 = 1 2 7 2 ) ի թ ա գա ւո րո լթ եա ն Հ ա յո ց

Լևոնի ա ստ ուա ծա սիր ի և ի հա յր ա պ ե տ ո ւ-

թ ե ա ն Տ ե ա ո ն Ց ա կ ո վ բւս յ» , Կեոա ն թա գուհու

հ ր ա մ ա ն ո վ , Ձ ե ռ ա գ ր ի գա ն ձը կ ա զ մ ո ւմ է ա ր .

ք ա յա կ ա ն ը ն տ ա ն ի ք ի մա ն րա ն կա ր ը , Որ ց ա յ­

տուն գա ղ ա փ ա ր է տ ա լիս Կ իլիկիա յի թ ա գ ա ,

վոր ա կա ն տ ա ն ա ն դ ա մ ն ե ր ի , նրա նց զգեստ ի

և զա րդա րա նքի մ ա ս ի ն , Ահա թե ի ն չո ՛ւ նկա րը ո ՛չ մ ի ա յն նկ ա ր չա կ ա ն, ա յլև պ ա տ ­

մ ա գ ր ա կ ա ն ու ա զգա գրա կ ա ն տ ես ա կ ետ ից մ ե ծ ա ր ժ ե ք ո ւնի ։

Ռ ոսլինի ա ր վ ե ս տ ի ն պ ա տ իվ է բե ր ո ւմ

նա և 1 2 8 6 թ վա կ ա նի ն Հ ե թ ո ւմ Р . թա ղա վորի

հա մա ր դ ր վ ա ծ «ճ ա շ ո ց օ ը , որի գ ե ղ ե ց կ ո ւ­

թ յա ն ն ա ռա նձի ն վ ՚ա յլ ո ւ եր ա նդ ե ն տ ա լի ։։

նկա րչի վա րպ ետ ։[ր ձ ի նո վ գ ծ վ ա ծ սքա նչելի

նո ւր բ մ ա նր ա ն կա ր նե րը — « Մ ա րկոս ա վ ետ ա ­

րա նի չս , «'Լա զա րոսի հա րութ յունը)), (ГԵրբ

Ղ ո .կ ա ս ա վ ե տ ա ր ա ն ի չ ը

(Հա յկա կա ն Ս11Ռ Պետ. մատ.ի ձնո. .V 2В21))

է » 1Г Ի. а № Ի Ն ւ яг.г»

(Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Պ Լ տ . մ ա տ .ի ձ ե ո . .V 2 (5 2 9 )

դ ն ո ւմ են' գա զա ղ ի մ ե շ» , «Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն

կ ո ւյս ե ր ը » , «Տ յա ռ ն ը ն դ ա ռ ա ջ » և ա յլ նկ ա րն եր ,

որա եղ գր սեորվող կերպ ա րների հոգեկա ն

նուրր ա ււ/րումները խ ո ս ո ւմ են նկա րչի բա ր ձր

ա րվեստ ի մ ա ս ի ն ։ Ն ա յն ք ա ն նուրբ ա ր տ ա -

ւ/ր յոթ յուններ են նա և ձեռա գրի խ որա նների զա րդա նկա րները և ս կ զ բն ա տ ա ռ ե ր ը , որոնք

կրկնվ ում են մ ի ա ն գ ա մ ա յն ն ո ր և նո ւր բ ձ և ե . բ ո վ ։ Ա ռհա սա րա կ, ձե ռ ա գր ի գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա ­

կա ն նկա րները հ ա յկ ա կ ա ն մ ա ն րա ն կա ր չո ւ­

թ յա ն հիա ս քա նչ ա ր տ ա գր ո ւթ յո ւնն ե ր ե ն ։ Դ տ նվոսէ է Երևա նի Պ ետ ա կա ն ձ ե ռ ա գ ր ա տ ա ­ն ը ։

Ռ ոսլինը հ ա յ մ ա նրա նկա րչա կա ն ա ր վ ե ս ­

տ ին նւ/իրել է մի ա յլ ն կ ա ր ա զա ր դ ձ ե ռ ա գ ի ր ,

ո ր բ գ տ ն վ ո ւմ է Երևա նի Պ ետ ա կա ն ձ ե ռ ա գ ր ա ­տ ա ն ըւ Դա 1 2 8 7 թ վա կ ա նի ն գ ր վ ա ծ ա վ ե տ ա ­

ր ա նն է , որի ս ի րռլն մ ա ն ր ա ն կ ա ր նե ր ը — ւ'Ի ջումն ի դ ժ ո խ ս », «Մ կ ր տ ո ւթ ի լն օ , «Ձ ե ռ ն ա ­դրում ն о , иԴ ժ ո խ ք » և -ուրիշներ գ ր ա վ ո ւմ են

ո ւշա դրո ւթ յո ւն և խ ո ս ո ւմ նկա րչի հմուտ ։[ը ր- ձինի մ ա ս ի ն ։

Նկարչի ա ր վես տ ին վ ե ր ա գ ր ո ւմ են նա և

Երևանի Պ ետ ա կա ն ձե ռ ա գր ա տ ա նը գ ո ւր գ ո ւ­

ր ա ն ք ո վ պ ա հ վ ո ղ և 1 2 9 0 թ վ ա կ ա ն ի ն Դ ր ա գ ա ր .

կ ո ւմ գ ր վ ա ծ ա վետ ա րա նի մանրա1ո1րսրներր,

ո ր ո ն ց գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն ը կ ա զ մ ո ւմ են ն ո ։ր բ

խ ո ր ա ն ն ե ր ը , գ /խ ա տ ա ո ե ր ն ու /ո ւս ա ն ց ա գ ա ր . դ ե ր ը ։ Ա յս նկա րների մ ա սի ն ո ժ Դ դա րի հա ­յե ր ե ն ձե ռ ա գր ե ր ի հիշա տ ա կա ր ա ններл խ ո ր ա ­գ ր ո վ Լ. Ս. Խ ա չ/,կ յա նի գրքի (ե ր և ա ն .

1 9 5 0 թ . ) 3 5 6 - ր դ էջո ւմ կ ա ր գ ո ւմ ե ն բ . ս Ձ ե ­ռա գրի մ ա նր ա ն կա ր չա կ ա ն գ ո ր ծե ր ը կ ա ր ծել

ե ն տ ա լի ս , որ վ ե ր ո հ ի շ յա լ Ռ որռսը կա րող է

ն ո ւյն ա ն ա լ մ ե ծ ա հ ռ չա կ Թ որոս Ռ ոսլինի հետ ո,

Ա յժ մ ա նժ/սւոեւի Հ մ ի հ ա ն գ ա մ ա ն ք , որ

Ռ ոսլինի վ ր ձ ի նի ց մ ե գ թ ա ն կ ա գ ի ն ա վա նդ

մ ն ա ց ա ծ ձե ռ ա գր ե րի ե տ և ո ւմ ց ո լա ն ո ւմ է

1 3 - ր դ դա րի երկրորդ կ ե ս ո ւմ ա պ րող ։ս մ ե -

նա տ ա զա նգ ա վ ո ր նկա րչի պ ա յծ ա ռ և լո ւս ա ­

պ սա կ կ ե ր պ ա ր ը , ո՛րին մ ի ջ ա զ գ ա յի ն ա ռ ա ջնա ,

կա րդ մ ա նր ա նկա ր իչների շ ա ր բ ,ո մ կ ա ր ե լի է

գա ս ե լ։ Իր հմուտ տ ե խ ն ի կ ա յի հա մ ա պա տւս ս .

խ ա ն նա ունի նա և բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ա կ ա ն ե ր ա ն ­

գ ա վ ո ր ո ւմ ն ե ր , հա մ ա ր ձա կ թ ռ ի չք ն ե ր , ջե ր մ ո ւ­

թ յո ւն ու ն ր բ ո ւթ յո ւն , հ ա տ կա նի շնե ր , որոնք

մ ե ծ ա ռ ա վ ե լո ւթ յո ւն ն ե ր ե ն և հ ա ս տ ա տ ո ւմ ե ն Ռ ո ս լի ն ի ո ւն ե ց ա ծ նկա րչա կա ն խ ո ր հ ա ս կ ա ­

ց ո ղ ո ւթ յո ւն ը ։ Ա հա թ ե ի ն չո ՛ւ նր ա բա ր ձ ր և

նո ւր բ ա ր վ ե ս տ ո վ ա մ ե ն մի կ ո զտ ո ւբա կ ա ն

ժ ո ղ ով ուրդ կա րող է հպ ա ր տ ա ն ա լ։

6. ձԱՅ ՄԱՄՈՒԼՆ ՈԻ ԲԱՆԱՍԻՐՈ ԻթՅՈԻՆԸ ՌՈՍԼԻՆԻ ՄԱՍԻՆ

Հ ռ ո մ կ լա յի դպ րոցի տ ա ղ ա նդա վոր մ ա ն ր ա . ՛Ա րվեստ ա գետ ի ա ր ժ ա նի ք նե ր ը և հ ա յ մ ա ն .

նկա րչի մա սին հ ա յ մ ա մ ո ւլի կ ե ր ո ւ մ կ ա ր ֊ ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն զ ա ր գ ա ցմ ա ն դ ռ ր ծո ւմ նրադ ո ւմ ե ն ք թ ե և ս ե ղ մ , բ ա յց -ուշագրա վ տ ո ղ ե ր , գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ն շա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը շա տ բա րձր

որ ոն ք պ ա տ կեր ո ւմ ե ն նրա պ ա յծ ա ռ կ ե ր - է գնա հա տ ե լ հմո ւտ բա ն ա ս ե ր Գ ա րեգին

պ ա ր ը, ե պ ի ս կ ո պ ո ս Հ ո վ ս ե փ յա ն ը , ը ն դ գ ծ ե լո վ ա յս պ ի -

1965 է 1Г I- 1Լ II |. 1,31

սի ս ա ղեր . <'Հ ո ո մ կ լա յի դ պ ր ո ցի վւա ռքն էէ

Կ ոստ ա ն գին կ ա թ ո ղ ի կոս ի և ա րքունիքի կ ա ­

տ ա ր յա լ հո վ ա ն ա վ ո ր ո ւթ յո ւնը վ ա յե լո ղ ա ր­

վ ե ս տ ա գ ե տ ը ՝ Բ ՛ոբոս Ռ ո ս լի ն ը ։ Մ եզ ծա նո թ

Նրա հ ն ա գ ո ւյն ա շխ ա տ ա նքն է Կ ոստ ա նգին

կ ա թ ող իկոս ի ս տ ա ց մ ա մ ր յո թ ե ր ո ր դ ' Զ ե յթ ո ւն ի

ա վ ե տ ա ր ա ն ը ... Ձ ե ո ա գի ր ը գ ր վ ա ծ է ւ չա մ ի Չ

և Ե ( = 1 2 5 6 ) » , « յա ն ա ո ի կ գ ղ ե ա կ ս Հ ռ ո մ -

կ լւս յ» , Հհ թու մ ի թ ւսթա րա ց ա վա գ [սա նի մ ո ­

տ ի ց վերա դա րձի տ ա ր ի ն ... Թ որ ո ս Ռ ոսլինը

ա յն ք ա ն բ ե ղ մ ն ա վ ո ր է Իրրե- բա ր ձ ր ա ր վ ե ս ­

տ ա գ ե տ , ՛որ ա րժա նի է հա տ ուկ մ ա ս ն ա գ ի ­տ ա կա ն ո ւս ո ւմ ն ա ս ի ր ո ւթ յա ն , որքա ն է լ մ ե ­

ծա ծա խ ս լի ն ի ա յդ պ ի ս ի մ ի դ ի ր ք ։ Այդ. տ ե ­ս ա կետ ից մ ի ա յն Ս ա րդիս Պ ի ծ ա կ ը ' Ժ Գ . դա րի

ա ոա ջին կ ի ս ո ւմ , կա րող է մ ր ց ե լ Բ ՚ո ր ո ս ի Հ ե տ » (« Հ ա յա ս տ ա ն յա լց Ե կե ղ ե ցի ս , 1 9 4 2 թ . , էջ 1 0 6 և 1 1 3 ) ։

Ո ւշա գրա վ ե ն նա և «Հա ս կ ս հ ա յա գ ի տ ա կ ա ն

տ ա ր ե գ ր ք ո ւմ ( 1 9 4 9 — 1 9 5 0 թ . ) Գ ա ր ե գ ի ն Ա.

Կ ա թ ողիկոսի նկա րչի մ ա սի ն ա ր ձա նա գր ա ծ

հ ե տ և յա լ տ ո ղ ե ր ը . «Լևոն թ ա գ ա վ ո ր ը յո ւր

Կ եռա ն թ ա գ ո ւհ ո ւ հ ե տ , գ ի տ ե ի ն ք , որ մ ե ծ

Հ ովա ն ա վ որ է հ ա ն դ ի ս ա ցե լ հ ա յ գ ր չո ւթ յա ն և

մ ա նր ա ն կա րչա կ ա ն ա բվ ի ս ա ն եր ի ծա ղ կ մ ա ն մ ե ջ , գր ել և ն կ ա ր ա ղ ա ր դ ել տ ա լո վ ա յն պ ի - սի հ ո յա կա պ գ ո ր ծ ե ր , ի ն չպ ի ս ի ք Ե րուսա ղեմի

.V Л? 1 9 5 6 ե 2 5 6 3 ա վ ե տ ա ր ա ն ն ե ր ն ե ն , և Նոր-

Ն ա խ իջևա նի Լ ուսա վորիչ ե կ ե ղ ե ց ո ւ մ ի ա վ ե ­

տ ա ր ա ն ը , ա յժ մ Ե րևա ն տ ս ւբվ ա ծ М 8 7 ։ Երեքն

էլ ա րտ ա քո կ ա ր գ ի ա ր ժ ե քա վ ո ր ի ր ե ն ց մ ա ն ­

ր ա ն կ ա ր ն ե ր ո վ և ճ ո խ զ ա ր դ ա գ ր ո ւթ յա մ բ , մ ա ­

ն ա վ ա ն դ ա ր ք ա յա կ ա ն զ ո ւ յգ ի և ը ն տ ա նի քի

պ ա տ կ ե ր ն ե ր ո վ , ի ս կ ե ր ր ո ր դ ը Լեռնի պ ա տ ա ­

ն ե կ ո ւ թ յա ն ... Բ ՜ոբոս Ռ ո ս լի ն ը , որ Հ ո ո մ կ լա յի

նկ ա ր ի չ է ր , գ ր ա ծ և ն կ ա ր ա զ ա ր դ ա ծ է Ե բոլ-

ս ա ղ ե մ ի վերև հ ի շվ ա ծ ձ ե ո ա գ ի ր ն ե ր ը և ուրիշ

գ ո ր ծ ե ր Կ ոստ ա ն դ ի)։ Ա . Կ ա թ ողիկոսի հա մա ր ,

ո ւրեմն և հ ա յտ ն ի որպ ես ա ր ք ա յա կ ա ն բ ն ֊

տ ա նիքի ն կ ա ր ի չ ... Հ ՛ենց Բ ՚ո ր ո ս ը և ՛ գ ր ի չ էր,

ե ն կ ա ր ի չ, թ ե և ա ռ ա վ ե լա պ ե ս նկա րի չВ։

Բ ա նա ն ք նա և բա ն ա ս ե ր 11արսւպելո Հ .

Րա սմսւչ յսւնի « Հ ա յո ց հ ին գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ի վ ա ր ­

պ ետ ներըг» ( 1 9 2 6 թ . ) խ ո ր ա գ ր ո վ գ ի ր ք ը , ուր

մ ա ն բա ն կ ա ր չի մ ա սի ն կ ա ր դ ո ւմ ե ն ք հեա եյս ւլ

ս ե ղ մ տ ո ղ ե ր ը , (ГԲ՛ոբոս Ռ ո ս լի ն . տ ա ղ ա ն դ ա ­

վո ր և բ ա զ մ ա շ խ ա տ նկ ա ր ի չ Լևոն Բ .ի

Հ ա մ ա ր ա ր բս ւո ի ի ւո ո ս ն

(Հա յկա կա ն ՍՍՌ 4Լ տ . մատ.ի ձ ե ո . .V 2029)

( 1 2 7 0 --- 1 2 8 9 ) և Կեռա ն թ ա դ ո լհ ի ի ւդա տ կեր-

ն ե ր ր ն կ ա ր ա ծ է » ։

Ա հա նա և «Հ ա ս կ » հ ա յա գ ի տ ա կ ա ն տ ա ր ե­

գ ր ք ո ւմ Արտսւվսւգդ ա ր քեպ ի ս կո պ ո ս ի բ ն ո ր ո ­

շո ւմ ը . « . . . Հ ա յ գ ր չո ւթ յա ն և մ ա նր ա նկա ր չու­

թ յա ն բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն զ ա ր գ ա ցմ ա ն շրջա նը

կ բն ո ր ո շե ն հա տ կա պ ես Կ ոստ ա նգին կ ա թ ո ղ ի ­

կոսի և Բ ՛ոբոս քա հա նա Ռ ոսլինի շրջա նին

ա կ ն ա ր կ ո ւթ յա մ բ , վա սնդի ւսոա նց չա վւա դա ն-

ց ո ւթ յա ն կա րելի է ի ա ստ սվա նի լ , որ ա սոնց

օր ով կ ի լի կ յա ն գ ր չա գ ր ա կ ա ն , մ ա նր ա ն կա ր­

չա կա ն և գս։ ր դ ա դրա կա ն ա ր վես տ ներ ր ա ր ­

ձա ն ա գ ր ե ցի ն իրա կա ն ոսկեդա ր մ ը . . . Հոււմ-

կ լա յի դ պ ր ոցի ն մ ե ծ ա գ ո ւ յն մա նրա նկա րիչը

ե ղ ո ղ Բ՛ոբոս ք/սհա նա Ռ ո ս լի ն ... թ ա դ ա ժ ւս .

ռ ա ն գ Լևոն ի սիրա կա ն ու վստ ա հե/ի պ ա լա ­

տ ա կա ն նկա րիչն է ր » ։

Ծ ա նոթ ա նա ն ք նա և «Գ ե գ ա ր վ ե ս ա »ի խ ո մ -

բ տ դ ի բ և վա ս տ ա կա վոր բա ն ա ս ե ր Դարե<|իքւ

Լեոնյւսնի вՀ ա յ դիրքը և տ պ ա գր ութ յա ն ա ր­

վ ե ս տ ը ( 1 9 4 6 թ . . Ե րև ա ն) խ ո ր ա գր ո վ գրքի

3 6 - ր դ է ջո ւմ դ ր ա ծ կ ա րծիքի հև ա . « . . . 1 3 և

1 4 -ր դ դա ր ե ր ո ւմ գ եղ ա ր վես տ ա կ ա ն 'Ц'р/'

զ ա ր գ ա ցո ւմ ն ա յն պ ի ս ի բա ր ձ ր ո ւթ յա ն է հ ա ս ­

ն ո ւմ , որ ո չ մ ի տ ե ղ ֊և ո չ մի ժա մա նա կ չէր

I

Մւստյ>Լւսւ]ւ ա վ Լ ս ս ս ո ս ն ի ս կ ի զ բը

(Հայկական ՍՍՌ ՊԼսւ. ւքլաոփ ձԼո. .V 2020)

հա սել Հ ա յա ս տ ա ն ւո մ ւ Ա յո ղարարը ա վ ե լ ե ն

երկու խ ո Հորա դ ո ւ յն մա նր ա ն կա րի չ ա ր վ ե ս ֊

տ ա դ ե ա ն ե ր ' Թ որոս Ռ սս լի ն ե Ս ա րդիս Պ իծա կ,

թհ մհկ ր հ թհ մ յո ւս ը հ ա յ գրքի մ ա ն ր ա ­

նկ ա րչո ւթ յա ն ա րվեստ ը հա ս ցրի ն իր գ ա գ ա թ ֊

նակեսէինօւ

թ՜երթենք նա և 1 9 3 9 թ վ ա կ ա ն ի ն , Մ ոսկ-

վ ա յո ւմ , ււուսերեն Լեզվով հրա տ ա րա կվա ծ

«Պ ա տ կերներ Հ ա յա ս տ ա ն ի ա ր վեստ ի պ ա տ .

մ ո ւթ յո ւն ի ց » խ ո ր ա գ ր ո վ գ ի ր ք ը , ուր ա ր վ ե ս ­

տ ա գետ Ռ ո լբեն Դ ւ ՝ա մ բ յա ն ր Թ որոս Ռ ա զ ի ն ի

նկա րչա կա ն ա րվեստ ը գնա հա տ ե լ Է ա յս ս /ե ս .

« '՛ի լի կ յա ն շրջա նի նկա րի չների մեջ ա մ ե ն ի ց

ա չքի ը ն կ ն ո ղ ը Թ որոս Ռ ո սլինն Է ։ Նա մ յո ւս

ն կ ա ր ի չն ե ր ի ց տ ա ր բե ր վ ո ւմ կ իր ա ննմա ն

հ ա յտ ն ա բե բ ո ս էն ե ր ո վ ։ Մ ի և ն ո ւյն ղ ա ր գ ա ն ը -

կարէնձրի մ ո տ ի վ ներ ը նա կ ա ր ող ա ն ում կ

տ ա լ ա նվերջ տ ա ր րեր ձ և ե ր ո վ ։ Ա հա , օր ին ա կ ,

նրա Հ ե թ ո ւմ Բ .ի «ճ ա շ ո ց ս ը ։ Ա յդ ձե ռ ա գր ի

ս կ զ բն ա տ ա ռ ե ր ը ա նը նդհա տ կ ր կ ն վ ո ւմ եԴւ ն ո ր ձև եր ով և զ ա ր մ ա ն ք պ ա տ ճ ա ռ ո ւմ ն կ ա ր ֊

: ! ՛ ա յն ք ա ն Հա րուստ ե ր և ա կ ա յո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ։ Նրա գ ո րծե ր ն ա յն ք ա ն ն ր բ ո ւթ յա մ բ ե ն ն կ ա ր ­

վ ա ծ , որ պ իտ ի դիտ ել խ ո շ ո ր ա ց ո ւ յց ո վ ։ Նա

ո ՛չ մ ի դ ժ վա ր ութ յա ն ա ոա ջ կ ա ն գ չի ա ռ ն ո ւմ

և բա վ ա կ ա ն Հ ե շտ ո ւթ յա մ բ լո ւծ ո ւմ Է ա մ ե ­

ն ա բա ր դ մ ո տ ի վ ն ե ր ը : Ս քա նչելի կ ե ր պ ո վ տ ի ­ր ա պ ե տ ո ւմ Է մ ա ր դ ա կ ա զ մ ո ւթ յա ն , մ ի ա ժ ա ­

մա նա կ վա րպ ետ որ են պ ա տ կ ե ր ա ց ն ո ւմ կ զ ա ­

նա զա ն կ են գա ն ի ն ձ ր ի ՝ մի վ ՚ո ք ր ոճա վ ո ր վա ծ:

Օրինա կ ' Պ՛ետական ձեռա գր՛երի մ ատ՛են ա դ ա ­

ր ա ն ո ւմ գտ նվող .V 1 0 3 5 ա վ ետ ա ր ա նո ւմ

կա ն ո ր ս ո ր դ ո վ }յա ն տ ե ս ա ր ա ննե ր , ուր մեծ

վ ա ր պ ե տ ո ւթ յա մ բ գ ծ վ ա ծ ե ն կռվ ող կ ե ն դ ա ­նիների շ ա ր ժ ո ւմ ն ե ր ը ... Նա փ ա յլո ւն վ ի ր ­

տ ուոզ (խ ի ս տ հ մ ո ւտ ) ն կ ա ր ի չ կ ։ Ռ ոսլինը մ ի և ն ո ւ յն ժ ա մ ա ն ա կ կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ կ սոսլ

հոգե կ ա ն ա մ ե ն ա նո ւր բ ա պ ր ո ւմ ն ե ր ը ։ Նրա

լա վ ա գ ո ւյն գ ո ր ծե ր ի մեջ ե ր և ո ւմ են Հ ո գ ե բ ա ­

ն ա կ ա ն ուժեղ տ րտ ա Հ ա յտ ո ւթ յո մ յն ե ր , °ր ի - նա կ, Հ ե տ և յա լ ն կ ա ր ն ե ր ո ւմ — «Ե րբ գ ն ո ւմ ե ն

գա ղա ղի մեջа , «Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն կ ա յռ ե ր ը о

( « ճ ա շ ո ց » , 1 2 8 6 թ . ) ։ Ն ո ւյն պ ես պ ի տ ի ն կ ա ­

տ ե լ, որ /Իոսլինի ո չ բ ո լո ր գ ո ր ծ ե ր ը կ ա տ ա ր ­

վ ա ծ են ն ո ւյն Հ ա ջ ո ղ ո ւթ յա մ բ ։ ե վ դրա Հա ­

մա ր ա կ ա մ ա յի ց հա րց կ ա ռա ջա նո ւմ . սԱր-

դ յո ք ա յգ ն կ ա /^ ւե բն ՚ ա ն մ ի ջա պ ես ի ՛ն ք ն կ

'[ր ձ ի ն ե ֊լ , թե ի ր .օ գ ն ա կ ա ն ն ե ր ը » ։ քհոսւինի

ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ը կիվիկ յա ն ա րվեստ ի գ ա գ ա թ ն ա կ ե տ ն Հ , որից հ ե տ ո , մ ի բա ն ի

տ ա ս ն յա կ տարխոեր ա ն ց , ֊ս կ ս ո ւմ Հ- ա նկմա ն

շր ջա ն ը ։ Բ ա ցի ա յգ , Ռ ո սղինի ա ր վե ս տ ի վիր­

տ ո ւո զ ո ւթ յա ն փ ա յլի մ ե ջ , որի Հա մա ր թ վ ո ւմ

կ դ ժ վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր չե ն կա րոդ /ի ն ե լ , ա րդեն

ե ր ե ո ւմ ե ն ա ն կմ ա ն ն շա նն հր I էՀհչպես ե ր ե ֊

՛Է ՛"մ կ, նա ա ր դ են ս՛պառել կ իր ն՛կա րչա կա ն

ա ր տ ա հ ա յտ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի բ ո լո ր մ ի ջո ցնե ր ը ւ

Նրա ա վ ա նդ թ ո ղ ա ծ գ ո ր ծե ր ի մեջ չկ ա ն կ ե ն ­

սա գր ա կա ն տ վ յա լն ե ր ։ Շ ա տ տ ա րօրինա կ

կ ե ր պ ո վ Հ ա յկ ա կ ա ն չկ նր ա քհոսլիէւ ա ն ո ւն ը ։

Հ ի մ ն վ ե լո վ Ռոալինի ն կ ա ր ա ծ ձեէոագրերի

՛էրա, նր ա գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ ա ­շրջա նն ը ն կ ն ո ւմ Է 1 3 - ր դ դա րի 6 0 - 9 0 - ա ֊

կա ն թ վ ա կ ա ն ը ։ Ն րա նից մ ե ղ հ ա ս ա ծ ա շխ ա ­տ ա ն քն ե ր ի ց հ ա յտ ն ի ե ն տ ա սը ձե ռ ա գ ր ե ր ,

ո ր ո ն ց ի ց 6 - ը գ տ ն վ ո ւմ Է երու սա դ ե մ ո ւմ , 1 -ը ,

մ ի ն չև ա ռա ջին հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն պ ա տ ե ­ր ա զ մ ը , գ տ ն վ ո ս է Էր Ս ե բ ա ս տ ի ա յո ւմ և 3 -ը

Երևա նի պ ե տ ա կ ա ն ձ ե ռ ա գ ր ա տ ա ն ը , որոնք

էէ՚յ Հ ե թ ո ւմ Բ .ի а Տ ո ն ա կ ա ն ճ ա շո ցը о

( 1 2 8 6 թ . ) , (гՀ ե թ ո ւմ Բ .ի ա վ ետ ա ր ա նը а և

«/հ ո ս լի ն ի ա վ ե տ ա ր ա ն ը » ( 1 2 8 7 թ . ) , Վերջին

ե/ոեքը չո ւնե ն հ ի շա տ ա կ ա ր ա ն նե ր , բ ա յց

մ յո ւս ղ որձ հրի մեջ ճշգրի տ տ վ յա լն ե ր կ ա ն,

որ ոն ք հ ա ս տ ա տ ո ւմ ե ն , որ ա յդ ՛գործերը

Ռ ոսլինի ն ե ն պ ա տ կ ա ն ո ւմ ... Եթե ա մրողը

ԿԻւէ ՚Կ յա ն ա ր վ ե ս տ ն ոմսի պ ա լա տ ա կ ա ն ն կ ա ­

ր ա գ ի ր , •ոցէեմն Ռ ո ս լի նի ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը ա ն դ ր -պ ա լա տ ա կ տ ն ենյ)։

Վ ա ստ ա կա վոր ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ Լ. Ա . ‘Ւուո-

սււվսւքւ «Հ ի ն հա յկ ա կ ա ն մ ա ն րա ն կա ր չ ո ւ ֊ թ յո ւն » խ ո ր ա գ ր ո վ ա լբ ո մ ի մ ե շ ( 1 9 5 2 թ . ,

հ ր ե ա ն ), Ռ ոսլինի մ ա սի ն գ լ՛ե լ Է. . . Նրա

բ ա զ մ ա կ ո ղ մ ա ն ի ս տ ՛ե ղ ծա գո ր ծո ւթ յա ն հ ա ­

մ ա ր բն ո ր ո շ Է մի նոր վ ե ր ա բ ե ր մ ո ւն ք ... դ ե ­պ ի շրշա պ ա ա ող ի ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , դեպ ի

մա րդու ներ բի ն Կ յա ն քը և դ ե պ ի .. . ք ա ղ ա ք ա ­

կա ն ե Հա սա ր ա կա կա ն կ յա ն ք ի բ ա զ մ ա թ ի վ

ե ր և ո ւյթ ն ե ր ի ն ե ր ք ի ն բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւթ յա ն բ ա ­ց ա հ ա յտ ո ւմ ը ։ Ո ւն՛ենա լով գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն

գ ի տ ե լի քն ե ր ի ո ւ ն ր բ ա զ գ ա ց ո ւթ յա ն , կ ե ր ­

պ ա րների ու պ ա տ կ ե ր ա ց ո ւմ ն ե ր ի տ ե խ ն ի կ ա ­

պ ես կ ա տ ա ր յա լ ը ն դ ո ւն ա կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ա ­

րուստ պ ա շա ր, ն ա շ ռ ա յլո ր ե ն դ ր ս և ո ր ո ւմ Է

թ ։ք ն ի ր ե ն ՝ ե ր բ ե ք չկ ր կ ն վ ե լո վ յւչ մ ի հ ո ր ի ն ­

վ ա ծ ք ո ւմ , ո չ մ ի ժ ե ս տ ո ւմ կ ա մ դ ե մ ք ի ա ր ­

տ ա հ ա յտ ո ւթ յա ն մ ե ջ , ո չ մ ի ղտ րդա կա ն մ ո ­

տ ի վ ո ւ մ .. . Ո րպ ես խ ո շո ր ն կ ա ր ի չ, ա ռա ջինն

ի ն ք ն Է ա ռա ջ ք ա շ ո ւմ և մ ա ս ա մ բ լո ւծ ո ւմ ա յն

Հ ա ր ց ե ր ը , ո ր ո ն ք հ ե տ ա գ ա յո ւմ Վ ե ր ա ծն ո ւ­

թ յո ւն ն Է մ շ ա կ ե լ։ Շ ա ր ժ ո ւմ ն ե ր ի ի ս կ ա կ ա ն և

ո չ պ ա յմ տ ն ա կ ա ն կ ո ւս ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , հ ո ւ­

զ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , ա ն ա տ ո մ ի ա ն , գ ծ ա յի ն և

օ դ ա յի ն հ ե ռ ա ն կ ա ր ն ե ր ը , պ ա տ մ ա կ ա ն ո ւթ յո ւ­

ն ը — բ ո լո ր ա յս Հ ա ր ցեր ը շ ո շ ա փ վ ա ծ են

նրա կ ո ղ մ ի ց »ւ

Խ որա նա նք նա և Է. Ա . Դ ո ւռ նո վ ս ւյի аՀին

Հ ա յա ս տ ա ն ի գ ր ք ա յի ն գ ե ղ ա ն կ ա ր չո ւթ յո ւն ը В

խ ո ր ա գ ր ո վ ն յո ւթ ի ։էեջ, ո ւր ը ն դ գ ծ վ ա ծ ե ն

ա յս պ ի ս ի տ ո ղ ե ր . « . . . Կ ի լի կ ի ա յ ի վ ա ր պ ե տ -

ն և ր ի ց ա չքի Է ը ն կ ն ո ւմ Դ ո ւչչի ո յի ու Դ ա նա հի

ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց և Զ ո տ տ ո յի ա նմ իջա կա ն ն ա խ ո ր դ , խ ո շ ո ր ա գ ո ւյն նկ ա ր ի չ Ռ որոս Ռ ո ս-

լի ն ը ( 1 3 - ր դ գա րի երկրորդ կ ե ս ) , որն իր ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յա ն մեջ ա ռա ջի ն հ ա ս տ ա ­

տ ուն ք ա յլե ր ն կ ա րել Վ ե ր ա ծն ո ւթ յա ն դ ա ր ա ­

շր ջա նի ա ր վ ե ս տ ի ո ւղ ղ ո ւթ յա մ բ օ ։

Կ ա րդա նք ա յժ մ օր ի ո ր դ Սիրսւրվփ Տ ե ւ *-

Ն երսիսյւսն ի « Տ ե ս ո ւթ յո ւն մ ը Հ ա յ մ ա ն ր ա ­

ն կ ա ր չո ւթ յա ն մ ա ս ի ն » խ ո ր ա գ ր ո վ Հ ո դ վ ա ծո ւմ

Հո վհս ւնն ւս ա վ ե տ ա ր ա ն ի ս կ ի զ բը

(Հա յկա կա ն ՍՍՌ Պ Լ ՚յւ. մատ.ի ձեռ. .V 2029)

Բ ՚ո ր ո ս Ռ ոսլինի մ ա սի ն ա ր ձա նա գ ր վ ա ծ հ ե ­

տ և յա լ տ ո ղ ե ր ը . (էՄ իջնա դա ր յա ն ա րվեստ ի

գ ա գ ա թ ն ա կ ե տ ն ե ն 1 3 -ր դ գա րու ձ ե ս ա բի ր ­

ն ե ր ը ։ Թ որոս Ռ ոսլին և ուրիշներ սուր դ ի տ ո ­

ղ ո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ո ղ մ ի ա քեր ե ղ ա ծ ե ն և ի ր ենց շրջա պ ա տ ը լա վ գ ի տ ա ծ ։ Իրենց ա րվեստ ի

մեջ կ ա ն բ ա ն ե ր , ո րո ն ք ա ր և մ տ յա ն ե ն , Խ ա -

չա կ ի ր ն ե ր ո ւ մ ի ջ ո ց ո վ բ ե ր վ ա ծ ա նշուշտ , կան

նա և ի ս լա մ ա կ ա ն , թա թ ա ր ա կա ն դրոշմ

կրող տ ա ր րեր, բ ա յց ա յդ բ ո լո ր ա զ դ ե ց ո ւ­

թ յո ւն ն ե ր ը ձ ո ւլվ ա ծ ե ն , յո ւբ ա ց ո ւա ծ ու ի ն ք ­

նո ւր ո ւյն ո է ս տ ե ղ ծ ա ծ ։ Հ ե տ և ա բա ր ը ն դ օ ր ի ­

ն ա կ ո ւթ յո ւն չե ն ա ն ո ն ք ... Ա յս շրջա ն/մ։

կսկ ս ի ն նոր ձե)եբ ս տ ե ղ ծե լ ա նՀա տ ա կա ն

ներշն՛չումի ա զ դ ե ց ո ւթ յա ն տ ա կ .. . ՈւլՀեմն

շա տ /Лւքնա տ խ գ ա րվեստ մը ո ւն ե ց ա ծ կ կ ի -

լի կ յա ն շր ջա ն ը ։ Իսկ Կսստ ա նդնուս/ոքսում

լո ւ յս տ ե ս նո ղ к Մ ա ր մ ա րա » յո լ մ նա գրել Է

նա և Գետն յա լ ը . « 1 3 ֊ր դ . գա ր ո ւն , Հռո մ կ լա

ա մ ե ն Լ ն կ ՚ս ր և ո բ կ ե դ ր ո նը ե ղ ա ծ Է գր չո ւթ յա ն

ա ր վես տ ին Հ ա մ ա ր , և ա մ ե ն ե ն Հա նճա րեղը

Թ որոս Ռ ո ս լ ի ն կ» ։

31 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 195Г.

7 . ե զ ր ա փ ա կ ո ւ մ

Ի ՛ն չ են ը ն դ գ ծ ո ւմ Հռչա կա վո ր ն կ ա ր ի չ Բ՛ո- րոս Ռ ոսլինի հ ա յ մ ա նր ա ն կա ր չո ւթ յա ն

ն վ ի ր ա ծ ձ ե ռ ա գ ր ե ր ը ։— Ա յն , որ նա 1 3 -ր դ դ ա ր ո ւմ Հ ե թ ո ւմ Ա .ի , Լևոն Գ .ի և Հ ե թ ո ւմ Բ .ի

օրերո ւմ հ ա յ մ ա նրա նկա րչա կա ն ա ր վե ս տ ի ա մ ե ն ա վ ա ս տ ա կ ա վ ո ր, ա ռ ա ջն ա կ ա ր գ և պ ա յ­

ծ ա ռ զա րդա նկա րիչն է , նշա նա վոր մ ա ն ր ա ­նկ ա ր ի չը , տ ա ղ ա նդա վոր գեղա գի րը և վ ա ր ­

պ ետ դ ի մ ա նկ ա ր իչը , ո ր ն իր /ձ ք ն ա տ ի պ

։[ր ձ ի նո վ , իր պ ա յծ ա ռ ո ճ ո վ ՛ու ն ր ր ի ն , ս քա ն ­

չե լի ներդ ա շնա կ •գ ո ւ յն ե ր ո վ կ ի լի կ յա ն մ ե ծ ա ­

տ ա ղ ա նդ մ ա նր ա ն կա ր ի չնե ր ի — Կ իրա կոս,

Հ ո վ հ ա ն ն ե ս — շա ր քո ւմ ա ռա նձնա հա տ ուկ 1ւ

պ ա տ վա վոր տ եղ է գ ր ա վ ո ւմ ։

Իր հմուտ ո ւ ձ և ա կ ե ր պ վ ա ծ վ ր ձ ի ն ո վ նա ո չ

մ ի ա յն իր ժ ա մ ա նա կի նկ ա ր չա կ ա ն ա ր վ ե ս ­

տ ին զ ա ր կ է տ վ ե լ, ա յլև հ ա յ մ ա ն ր ա ն կ ա ր չա ­

կա ն մ շա կ ո ւյթ ը հա ս ցր ել է ՛գեղա րվեստ ա կա ն

բա ր ձ ր ո ւթ յա ն ։ Ա յդ գ ծ ո վ է լ նա Հ ռ ո մ կ լա յի

նկա րչա կա ն դ պ րոցի հ մ ա յք ը բ ա ր ձ ր Է պ ա ­

հ ե լ, մ ի դ պ ր ո ց , որն ի ր մ ա նր ա ն կ ա ր ն ե ր ո վ ,

զա րդ ա նկ ա ր ներ ով , դ ե ղ ա գ ր ե ր ո վ , խ ո ր ա ն ն ե ­

ր ո վ , տ երոմնա կա ն ն կ ա ր ն ե ր ո վ , դ ի մ ա պ ա տ ­

կ ե ր ն ե ր ո վ մ ա նրա նկա րչա կա ն ա րւ[եստ ի մի

հ ո յա կա պ թ ա ն գ ա ր ա ն Է և կ ա ր ո ղ Լ ամ՛են մի

կուլտ ուրա կա ն ժ ո ղո վ ր դի պ ա տ ի վ բ ե ր ե լ ։

Ռ ոսլինի ա ր վ ե ս տ ո ւմ հ ի մ ն ա կ ա ն ը , կ ե ն ­

տ րոնա կա նը մ ի ա ժ ա մ ա նա կ ռ ե ա լի զ մ ն Է՛

Ի բրև ա ռա ջնա կա րգ ա ր վե ս տ ա գե տ նա ո չ

մ ի ա յն պ ա յքա ր ե լ ՛Է 1Гա ր վես տ ն ա ր վեստ ի հա -

մա րս հ ա ս կ ա ցո ղ ո ւթ յա ն դ ե մ , ա յլև հա ն դ ի ­

ս ա ցե լ Է ռեա լի ս տ ա կ ա ն մ ա նրա նկա րչութ յա ն

հ ի մ ն ա դ ի ր ը ։ Նա նոր ե ր ա ն գ Է մ տ ցր ե լ

իր ժ ա մ ա ն ա կ ի մ ա նրա ն կա րչա կա ն ա ր­

վես տ ի մ ե ջ ։ Ա ռհա սա րա կ, ն ա ի ր ն յո ւթ ե -

ր բ վեր ցր ե լ Է իրա կա ն կ յա ն ք ի ց , պ ա տ կ ե ր ե լո վ գզխ ա վորա պ ես վ ե ր ի ն ղա սի նշա նա վոր և

ց ա յտ ո ւն դ ե մ ք ե ր ը ' թ ա գ ա վ ո ր ն ե ր , թ ա գ ո ւհ ի ,

ի շխ ա ն ա զո ւն ն ե ր , ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ի շխ ա նն ե ր ,

ա ր քա յա կ ա ն ծա ռ ա ն ե ր , բ ն ո ւթ ա գ ր ե լ Է

նր ա նց հ ոգե կ ա ն ա շխ ա րհի և կ ե ն ցա ղ ի ա -

ռա նձնա Հա տ ուկ գձերը և տ իպ իկ զ գ ե ս տ ն ե ­

ր ը ։ քԻերևս ա յդ ե ր և ո ւ յթ ն ե ր ո վ Էլ պ ի տ ի բ ա ­

ց ա տ ր ե լ, որ ն րա ա ր վ ե ս տ ո ւմ տ ե ս նո ւմ ենք

ուժ ե ղ ռ ե ա լի զ մ , կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ա ծ հմուտ ։[/։ձին և ա զ գ ա գ ր ո ւթ յո ւն ( Է/ոնոգրա ֆիա ) ։

Ա Հա թե ի նչո լ ժ ա մ ա ն ա կ ի բա ր ձ ր խ ա ։[ի ,

գլխ ա վորա սքես ա ր քա յա կ ա ն և ի շխ ա նա կա ն

դ ե մ ք ե ր ի պ ա յծ ա ռ 1/երպա լ/ների և նրա նց

կ ե ն ցա ղ ի ու տ ա ր ա զների հետ ծա նոթ ա նա լու

Հա մա ր խ ի ս տ ա ր ժ ե քա վ ո ր ե ն նրա որոշ

ն կ ա ր ն ե ր ը , ո ր ո ն ց ա ռա նձի ն փ ա յլ են տ ա լիս

ծի ր ա ն ի , ո ս կ ե գ ո ւյն , ա ր ծա թ ա գ ո ւյն և ա ՛յլ

հր ա շա գեղ ե րա նգձե րի ս քա նչելի ն ե ր դ ա շ ն ա ­

կ ո ւթ յո ւն ն ու ա զ ն վ ո ւթ յո ւն ը ։

Ա րձա նա գրենք և ա ՛յն , ո ր Ռ ոսլինի մի

շա րք մ ա նր ա ն կա րն ե ր ն ի ս կ ա կ ա ն գ լո ւխ գո ր - ծ ո ց ն ե ր ե ն և խ ո ս ո ւմ ե ն կ ի լի կ յա ն մ ա ն ր ա ­

ն կ ա ր չո ւթ յա ն գե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն բա ր ձ ր մ շ ա ­

կ ո ւյթ ի մ ա ս ի ն ։Մ ի հ ա ն գ ա մ ա ն ք պ ա րզ Հ , որ Հա յկա կա ն

գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ ա ռ ա ն ձ ն ա ­

հա տ ուկ տ եղ է գ ր ա վ ո ւմ կ ի լի կ յա ն մ ա ն ր ա ­

նկա րչա կա ն դ պ ր ո ց ը , որի ա մ ենա վւա յլոմ ն և

պ ա յծ ա ռ ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ն ե ր ի ց մ ե կ ն է Բ՛ոբոս

Ռ ոսլ/մնը, 1 3 - ր դ դա րի կ ի ս ո ւմ ա պ րող և

ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծո ղ նուրլ։ վրձինի և բ ա ն ա ս տ ե ղ ­

ծա կա ն գ ո ւ յն ե ր ի մ ե ծ վ ա ր պ ե տ ը Ն ր ա

ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն ա նհա տ ա կա նո ւթ յունը

հ ա յ ն կ ա ր չո ւթ յա ն ն վ ի ր ե լ է գեղա րւ/եստ ա կա ն

ն ր բ ո ւթ յա մ բ հ ո յա կ ա պ ա ր տ ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ։

Ահա թ ե ի ն չո ՛ւ նրա թ ո ղ ա ծ մ ա ն ր ա ն կ ա ր չա ­

կա ն ժ ա ռ ա ն գ ո ւթ յո ւն ը մ ի ա մ բո ղ ջ դպ րոց է ,

ո րի ց գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա ս ե ր նո ր սերունդը և ե ր ի ­

տ ա ս ա ր դ նկա րիչն՛երը կա րող են մ ե ծա պ ե ս

օգ տ վ ե լ։

1 , Հ յւ ո մ կ չ ա յի ն կ ա ր չա կ ա ն դ պ ր ո ց ի պ ա ր ծ ա ն ք ն ո ւ

հ պ ա ր տ ո վ ? յո ւն է ն ե ն ն ա և Ռ ո ս /ի ն ի ո ւ ս ո ւ ց ի չն ե ր Հ ո վ -

հա ն ն ե ս և 4 ի ր ա կ ո ս ա ռ ա ջ ն ա կ ա ր գ մ ա ն ր ա ն կ ա ր ի չն ե ­

ր ը , ո ր ո ն ք ի ր ե ն ց հ ո յա կ ա պ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո լ ե ն ե ­

ր ո վ Հ ա ր ս տ ա ց ր ե լ ե ն Հ ա չ ՚ մ ա ն ր ա ն կ ա ր չա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի

գ ա ն ձ ա ր ա ն ը ։

Լ . հՂԻԱԸԱՐՅՍ-Ն

(Պատմական զիսսււրյուէէւեւ-ի բհկ(ւսւ}ւս, ВЕшцЬш)

Գ Ր Ի Գ Ո Ր Մ Շ 1 Ր Ի Կ Ո Ն 8 Շ Ն Ւ ծ Ի Շ ն Ի Կ Ա ( հ Ո Ւ 8 Ա < Ւ Տ Ա մ Ա Ր Ը

Ե Վ Պ Օ Լ Շ Տ Ը Թ Շ Լ Ւ ձ Գ 8 Ո Ի Ղ Ո Ի Ս * Ե Վ Վ Ե Ր Տ Ի ն Ւ Ս

Ա Շ Գ Ւ Տ Շ Կ Շ Ն Պ Ե Ղ Ո Ի Ս * ն Ե Ր Ը

ա լիշ գ յ ո ս լ ը գ տ ն վ ո ւմ է Աշ տա - ր ա կ ի շրջա ն ոսէ, Ե րևա նից Լ ե ն ի ֊ նա կ ա ն տ ա ն ո ղ գ լխ ա վ ո ր ճ ա ն ա ­պ ա րհի ե զ ր ի ն , Ա շտ ա ր ա կից 2 8

կ ի լո մ ե տ ր դ ե պ ի ա ր և մ ո ւտ ք , ը ն դ ա ր ձ ա կ ս ա ­րա հա ր թ ի ։[րա ։ Բ՛ա լիշը պ ա տ մ ա կ ա ն Ա րուճ ա վ ա նն Է, որը Հ ա յա ս տ ա ն ի ա մ ե ն ա մ ե ծ և ն շա նա վո ր բ ն ա կ ա վ ա յր ե ր ի ց Է , Նա ե ղ ե լ Լ Հ ա յ Ա րշա կունի թ ա գ ա վ ո ր ն ե ր ի զ ո ր ա կ ա յա ն ֊ ն և ր ի ց մ ե կ ը ։ Չ ն ա յա ծ պ ա տ մ ա կ ա ն ա ղ բ յո ւր ­ն ե ր ո ւմ Ա րուճ ա վա նի մ ա ս ի ն Հ ի շա տ ա կ վ ո ս է Է 4 - ր դ դ ա ր ի ց , ս ա կ ա յն հ ն ա գ ի տ ա կ ա ն հ ե տ ա ­զ ո տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հ ա ս տ ա տ ո ւմ ե ն , որ նա Բ ն ա կ ա վ ա յր Է ե ղ ե լ մ ե ր թ վ ա գ ր ո ւթ յո ւն ի ց դ ե ռ շա տ ա ռա շ։

Բ՛ալիշ գ յո ւղ ո ւմ և նրա շրշա կ ա յք ո ւմ , մի ք ա ն ի ք ա ռ ա կ ո ւս ի կ ի լո մ ե տ ր տ ա ր ա ծո ւթ յա ն վ ր ա , պ ա հ պ ա նվ ե լ են Ա րուճ ա վ ա նի հ ե տ ­ք ե ր ը , ո ւր ն կ ա տ ե լի են բ ա զ մ ա թ ի վ տ ների քա րա շա ր պ ա տ երի մ ն ա ց ո ր դ ն ե ր , գ ե ր ե զ մ ա ­ն ո ց ն ե ր , մ ա հ ա ր ձ ա ն -կ ո թ ո ղ ն ե ր , ա ռա նձի ն գ ե ր ե զ մ ա ն ն ե ր , հա ցա հ ա տ ի կի ո ւ գ ի ն ո ւ հ ո ­ր ե ր ' կա րա սն՛երի ձ և ո վ , խ ա ղ ո ղ ի հ նձ ա ն նե ր և ա յլ մ ն ա ց ո ր դ ն ե ր ։ Ա ռա նձնա պ ես ա լք ի Է ը ն կ ­ն ո ւ մ գ յո ւղ ի մ ե ջ գ տ ն վ ո ղ մ ե ծ ա մ ր ո ց ը , որից պ ա հ պ ա ն վ ե լ ե ն բե ր դ ա պ ա ր ս պ ի ր ր գ ա վ ո ր պ ա ր ի ս պ ն ե ր ի ա ռա նձի ն մ ա ս ե ր ը ' շ ա ր վ ա ծ ս և ու կ ա ր մ ի ր տ ուֆ ի մ ա քո ւր տ ա շ վ ա ծ մ ե ծ ք ա ր ե ր ո վ , կ ր ա շա ղ ա խ ո վ , Հ ա վ ա ն ա կ ա ն Է, որ ա մ ր ո ց ը պ ա ա կա ն ա ծ լի ն ի Ա րշա կունիների տ ի ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն շր ջա ն ի ն , որը մ ե ծ փ ո փ ո ­

խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի Է ե նթ ա ր կ վ ե լ 1 0 — 1 3 .րղ դ ա ­ր ե ր ո ւմ և պ ա րսկա կա ն տ իրա պ ետ ութ յա ն վերջի ն շր ջա ն ո ւմ ' 1 7 — 1 8 -ր դ դա րերում ,

Հ ա տ կ ա պ ե ս պ ե տ ք Է հիշա տ ա կել Բ՛ալիշի հ յո ւս ի ս ա յի ն կ ո ղ մ ո ւմ , ձորի եզրի ն գտ նվո ղ 1 3 - ր դ գա ր ի ք ա ր վ ա ն ս ա ր ա յի շե նքի մ ն ա ­ց ո ր դ ն ե ր ը , ո րո վ հ ե տ և դա ի ն ք ն ի ն հա ստ ա ­տ ո ւմ Է,, որ մ ի շ ա զ գ ա յի ն տ ա ր ա նցիկ ա ռևտ րի Ւվին--- Ա նի և ա պ ա դեպ ի ա ր և մ ո ւտ ք գ ն ա ­

ց ո ղ ուղին ա ն ց ե լ Հ Ա րուճ ա վա նի վ բ ա յո վ և , որ վ եր ջինս հ ա ն դ ի ս ա ցե լ Է ա յդ ուղեմա սի վրա եղող ա պ ր ա նքա փ ո խ ա նա կմ ա ն կ ա յա ն ­ն ե ր ի ց մ ե կ ը ։

Պ ա տ մա կա ն ա ղ բ յո ւր ն ե ր ի տ ե ղ ե կ ո ւ թ յո ւ ն ֊ ^ ե ր ի ց պ ա րզ Է դ ա ռ ն ո ւմ , որ երբ ա րա բները դրա վ ե ց ի ն Հ ա յա ս տ ա ն ը , ն ր ա ն ք Դվին մ ա յ­ր ա քա ղ ա քը դա րձրին ի ր ե ն ց վա րչա ֊ք ա զ ա խ ա _ կա ն կ ե ն տ ր ո ն ը , հ ա յ նա խ ա րա րները և հ ո ֊ գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը նպ ա տ ա կ ո ւն ե ն ա լո վ հ ե ­ռ ո ւ մ ն ա լ ա ր ա բն եր ի ա մ ե ն օ ր յա հս կողու- թ յո ւ ն ի ց , և րկբի վա րչա կա ն և հոգև ո ր կ ե ն տ ­ր ո ն ն ե ր ը Դ վին ից տ եղա ւի ռ խ ե ց ի ն ա յլ տ ե ղ ։ Ն ևրսես Տ ա յե ց ի կ ա թ ո ղ ի կոս ը կ ա ռ ո ւց ե ց Զ վ ա ր թ ն ո ց ը և ա յն տ ե ղ փ ոխ ա դր ե ց կ ա թ ո ղ ի ­կ ո սա կ ա ն ա թ ո ռ ը , ի ս կ Գ րիգոր Մա մ ի կ ո ն յա - նը Ա րուճռսէ կ ա ռ ո ւց ե ց տ ա ճա ր և ա պ ա րա նք' ա յն տ ե ղ հ ա ս տ ա տ ե լո վ ի ր ռ ե զ ի դ ե ն ց ի ա ն ,

Որ Գ րիգոր Մ ա մ ի կ ո ն յա ն ի շխ ա ն ը Հ ա յա ս ­տ ա նի կ ա ռ ա վ ա ր ի չ ե ղ ա ծ ժ ա մ ա նա կ ( 6 6 2 — 6 8 4 թ . թ . ) Ա րուճ ա վ ա ն ո ւմ կ ա ռ ո ւցե լ Է հ ո ­յա կ ա պ տ ա ճա ր և ա պ ա ր ա նք, ա յդ մա սին

36 է а 1г՜ ի ս ծ ի 1.

որոշա կի կ եր պ ո վ տ հ ղ ե կ ա ցն ո ս է են ժ ա մ ա ­նա կի հ ա յ պ ա տ մ ի չն ե ր ը ։ Ս եբեոս ը чи ղ ո ր ­դ ո ւմ է . ոԻսկ ի վա խ ճա նե լ Հ ա մ ա զ ա ս պ ա յ հ ա յց է Ներսէս նա խ ա բա ր օքն հա նդերձ յա - մ իր ա պ ետ էն ղԳ րիգոր Մ ւս մ ի կ ո ն հ ա ն ' ե ղ ­բ ա յր Հ ա մա զա ս պ ա յ, ո ր ի պ ա տ ա նդի իսկ էր աո. ն մ ա , կ ա ց ո ւց ա ն ե լ իշխ ա ն Հ ա յո ց , և շ ի - ն ե ա ց զկ ա թ ո ղ ի կ էն որ յԱ ր ո ւ ճ » '։

9 — 1 0 - ր դ դա րերի հ ա յ մ ա տ ե ն ա գ ի ր Հ ո վ ­հա ննե ս կ ա թ ո ղ ի կո ս Դ ր ա ս խ ա նա կ ե ր տ ցի ն , հ ե տ և ե լո վ Ս երե,ոսին, ի ր հերթին ա վելի մ ա ն ­ր ա մ ա ս ն ո ւթ յո ւն ն ե ր է հ ա ղ ո րդ ո ւմ ա յդ մ ա ­ս ի ն . նա գ ր ո ւմ է . « Բ ա յց Հ ա մ տ ղ ա ս պ ա յ յե տ

էր ա յր բսւրես/ա շտ և ե ր կ ի ւղ ա ծ յԱ ս էո ո ւծ ո յ, ա ռա ջնորդ գ տ ե ՚ս լ յո ք ն ա պ ա տ ի կ կ ա ր դ ՚ս գ I։ ո ւղ ղ ո ւթ ե ա ն ց , շին ութ եա ն և խ ա ղ ա ղ ո ւթ եա ։ , ա պ ա հ ովո լթ եա ն և ր ա ր ե մ ա ս ն լր ո լթ ե ա ն ... ։

Զ ա յս ո լ ժ ա մ ա ն ա կ ա ւ բա ր ե պ ա շտ իշխ ա նն Գ րիգոր Մ ա մ ի կո նեա ն ա ս տ ո ւա ծա յի ն ա յ ց ե ֊ լո ւթ ե ա մ ր հիմ նւսգրեա լ զ չք ն ա ղ ա գե ղ ե կ ե ղ ե ­ց ի ն , որ ի դա ստ ա կեր տ ի ն Ա րուճ ' շինէ գնա ս տ իպ ո վ , ե ր կ ն ա յի ն ի մ ն ճ ե մ ա ր ա ն յա ր գ ա ֊ ր ե ա լ ի վ ե ր ա յ ե ր կ ր ի ։ ե ւ ի հա ր ա ւո յ կողմ ա նէ դնէ ա ր բունիս իւր յե ղ ր ք ա ր ա ժ ա յռ ձո ր ա ­կ ի ն , յո ր ո ւ մ բ ղ խ է ա կ ա նա կ ի տ աղբիոր պ ղ պ չա կեա լ ը ն դ ք ա ր ա ծե ր պ ս ւէիմարդ ք ա -

ԹԱԼԻՇ Գ Յ Ո Ւ Ղ - Տ ա ն ա ր ր հ յո ւ ս ի ս - ա ր և մ ո ւտ ք ի ց , վ ե ր ա կ ա ն գ ն ո ւմ ի ց հետ ո:

ե ր ի ց ա մ ա ց ա ռ ն լո յ զպ ա տ ֆ ւ կուրա պ ա ղա - տ ութ եա նն ի կ ա յս ե բ է ' հա ս ա նէ ն մա կէ-տ վճա րմա ն ի կ ե ն ա ց ս , և վ ա խ ճ ա ն ե ա լ դ նի ը ն դ հա րս ի ւր ։ Ապա մ ե ծ հ ա յր ա պ ե տ ն Ներսէս հա նդ երձ նա խ ա րա րօքն Հ ա յո ց հ ա յց է կ ա - ց ո ւց ա ն ե լ յի շխ ա ն ա կ ա ն պ ետ ութ իւնն Հ ա յո ց ի Մ ա ւեա յ ա միրա պ եսէէ ղԳ րիգո ր Մ ա մ ի կ ո ն ­ե ա ն , իր ի պ ա տ ա նդի իսկ ա ռ ն մ ա կ ա ցե ա լ է ր ։ Իսկ նորա լուրջ ե բե ս օք ղ խ նդ ի ր սն կ ա - տ ա ր եա լ տ ա յ Գ րիգորի դիշխ ա նա կա ն պ ա ­տ ի ւն և ա ոնէ զնա հրա մ ա նա տ ա ր Հ ա յո ց ։ Սա

1 . օ Պ ա տ մ ո լթ ի լն Ս հքէէոսի ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի ի Հ հ ր ա կ լն В ,

Բ -ի ֆ էի ս , 1 3 Ո թ . , Էշ 2 8 5 ,

բ ա ն ց ն . որ զ հ զե ր ս ունի ի բ ր և զպ սա կ պ ա - տ ո ւա ր ի ։ ե լ ա պ ա հա ստ ա հեւըոյս քա ր ա մ ր ք

և Կրով պ ա ր ս պ ե ա լ' կ ա ր գ է տ ուն բնա կտ ւ- թԼա ն ի ւբ ո յօ 2։

Ա բ ո լճ ո ւմ , Գ րիգոր Մ ա մ ի կոն յա ն իշխ ա նի կ՛ողմից կ ա ռ ո ւց ա ծ տ ա ճա րի մ ա ս ի ն , բա ց ի

վերը ն շվ ա ծ պ ա տ մ ա կ ա ն տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ­

ր ի ց ։ տ ա ճա րի ա ր և ե լյա ն պ ա տ ի վրա պ ա հ ­պ ա ն վ ե լ է նրա կա ոտ լց մ ա ն հե՛տ ևյա լ ա ր ձա ­ն ա գ ր ո ւթ յո ւն ը .

2 . (է Յ ո վ հ ՚ա ն ն ո ւ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի Գ ր ա ս ի ւս ւն ա կ ե ր տ ը ւս լ

Պ ս ո ո մ ւււթ ի ւն Հ ա յո ց ս , Թ ի ֆ լի ս , 1 3 1 2 թ . , կ չ 8 3 ----3 1 ։

1955 է °. 1Г Ի ս Ծ Ի Ն

Ի Ե Ի Թ Ա Մ Ի Կ Ո Ս Տ Ա Ն Տ Ն Ի Մ Ա Ր Ե ­

Ր Ի Ա Մ Ա Ո Յ Ո Ր Ա Ի Ր Ժ Է Ի ե ՜ Հ Ի Ա Ն -

Ա Ր Կ Ե 8 Ա Ի Ա Ո Ի Ր Բ Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Է Ա

Ի Ջ Ե Ռ Ն Հ Գ Ր Ի Գ Ո Ր Ի Մ Ա Մ Ի Կ Ո Ն Ե Ն Ի Հ Ա Յ Ո Ց Ի Շ Խ Ա Ն Ի Ե Ի Հ ե Ղ Ի Ն Է ֊

Ի Ն Ո Ր Ի Ն Ջ Ո Ի Գ Ա Կ Ը 8 Ի Ի Բ Ա Ր Ե Խ Ա Ի Ա Ո Ի Թ Ի Ւ Ն Շ Ի Ն Ա Ի -

Ղ Ա Ց Ջ Ս Ա :

Որոշ գ ի տ ն ա կ ա ն ն ե ր գ տ ն ո ւմ ե ն , որ ա յղ ա ր ձա նա գ ր ո ւթ յո ւն ը ուշ ժ ա մ ա ն ա կ ի գ ո ր ծ է և ը ն դ ո ւն ե լո վ , որ ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն մեջ Հ ի շ ա ­տ ա կ վող Կ ոստ ա նդինը Կ ոս տ ա նգի ն ա ոա ջին կ ա յս ր ն է , որը չի թ ա գ ա վ ո ր ե լ 2 9 տ ա ր ի , ի ն չ . պ ես ն շվ ո ւմ է ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն մ ե ջ , և Հ ե ն վ ե լո վ տ ա ճա րի կ ա ռ ո ւց մ ա ն ոճի և ճ ա ր ­տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն մ ա ն ր ա մ ա ս ն երի մ շա կմ ա ն ձևերի ւէրա, ց ա ն կ ա ն ո ւմ ե ն ա պ ա ց ո ւց ե ի որ Թ ա ւիշի տ ա ճա րը կա աո լց վ ա ծ պ ե տ բ է լի ն ի 1 0 - ր դ դ ա ր ից ո չ շ ո ւտ ։

Կա րող է պ ա տ ա հ ե ի որ ա յգ Ա ր ձ ա ն ա ­գ ր ո ւթ յո ւն ը լոշ ժ ա մ ա ն ա կ ի գ ո ր ծ /ի ն ի , ս ա ­կ ա յն ա ն “ ա վ ա ն ա կ ա ն չ է , ո ր ն ա սկգրւււմ փ ո ր ա գ ր վ ա ծ լի ն ի տ ա ճա րի մ ի ա յլ մ ա ս ո ւմ , որը հ ե տ ա գ ա յո ւմ , շե ն ք ի վե ր ա ն ո ր ո գմ ա ն կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ ա ր տ ա գ ր վ ա ծ լի ն ի ներկա տ ե ղ ո ւմ ։ Որ տ ա ճա րը բ ա զ մ ի ց ս ե ն թ ա ր կ վ ե լ է վ ե ր ա ն ո ր ո գ մ ա ն , ա յդ մ ա ս ի ն ա պ ա ց ո ւց ո ւմ ե ն հնա գի տ ա կ ա ն ուս ոււէն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ն երր և տ ա ճա ր ի հ ա ր ա վ ա յի ն խ ո ր ա ն ի մ ո ւտ ք ի վ ե ­ր և ո ւմ փ ո ր ա գ ր վ ա ծ հ ե տ և յա լ ա ր ձա նա գ ր ո ւ­թ յո ւ ն ը .

Ի ՆԻԲ ( 9 7 3 ) Р-ՈԻԱԿԱՆԻՍ ՀԱ Յ Ո Յ Ի ԱՈԻՐԲ ԿԱԲ-ՈԻՂԻԿԷՍ ԶՈՐՈՒՄ Ն Ո Ր Ո Գ Ս ...,

Դ ժ բա խ տ ա բա ր ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն վերջին մ ա ս ը չի պ ա հ պ ա ն վ ե լ, ս ա կ ա յն կիսա տ մ ն ա ­ց ա ծ վերջին ն ո ր ո է յե . . . բ ա ռ ը նորէւգել րա ոի մի մ ա ս ն է , ո ր ձ , ա ն շո ւշտ , վ ե ր ա բ ե ր ո ւմ կ տ ա ճա րի վ ե ր ա ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն ը ։

Բ ա ցի ա յդ , Բ ՛ա լիշի տ ա ճ ա րի կա ռ՛ուցմա ն ժ ա մ ա նա կի մա սիս։ կ ա ն ն ա և պ ա տ մ ա կ ա ն որոշա կի տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ։ Կ իրա կոս Գ ա ն­ձա կ ե ց ո լ վ կ ա յո ւթ յա մ ր , Գ րիգոր Մ ա մ ի կ ո ն յա ն ի շխ ա նը Ա րուճի տ ա ճա րը կ ա ռ ո ւց ո ւմ կ Ա ֊ նա ստ ա ս ի կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յա ն 5 - ր դ տ ա ր ո ւմ . ռԻ հ ի ն գ ե ր ո ր դ ա մ ի Ա ն ա ս տ ա ս ա յ ե ղ և շի - ն ո ւա ծ կ ա թ ո ւղ ի կ ե ի ն ' ո ր յա ս ս ն ն Ա րուճ, զոր շ ի ն և ա ց Գ րիգոր Պ ա տ րիկն

Ս ե բե ո ս պ ա տ մ ի չը տ ե ղ ե կ ա ց ն ո ւմ կ, որԱ նա ս տ ա ս ը կ ա թ ո ղ ի կոս դ ա ր ձա վ 1 2 0 ( 6 7 1 ) թ վ ա կ ա ն ի ն . а Իսկ Ն երսիսի կ ա ց Լա լ ա մ ս 1 0 . յա ջ ո ր դ է ղ ա թ ո ռ ն Ա նա սա ա ս ի 1 2 0 թ ո ւի ն ,

է . ռ Պ ա տ մ ո ւ թ ի ւ ն Հ ա յ ո ց ա ր ւս ր ե ւպ Կ ի բ ւս կ ո ս ի վ ա ր ­

դ ա պ ե տ ի Դ ա ն ձ ա կ ե ց ւ ո յա , Բ ՚ի ֆ / ի ս , 1 0 1 3 / / . , Կ չ ՇՕւ

որ է ր ս են եկա պ ետ Ն երսիսի, /, գա լա ոէն Ս ա ս ե ա ց ո տ ո յ, ի գեղջկ Ա կ ո ռ ւ ո յ* ,

Վ երը ն շվ ա ծ տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն !,,,ի ց եր և ո ւմ կ, ո ր Ր ՚ա լի շի տ ա ճա րը կ ա ո ո լց ե լ Հ Գ րիգոր Մ ա ­մ ի կ ո ն յա ն ի շխ ա ն ը 1 2 5 ( 6 7 6 ) թ վա կ ա նի ն ,, ե տ և ա պ ես Կ ոստ ա նդին երկրորդի կ ա յ„ ր „ լ .թ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ , Հ ա յտ ն ի է , ,։ր Կոսա ա նդիներկրորդը ;„ ւ ն ա ց կ ա յս ր Հ դ ա րձել в 6 7 --- 6 6 8թ վ ա կ ա ն ն ե ր ի ն . ա պ ա պ ե տ ք կ ը ն դ ո ւն ե լ, 1իա լիշի տ ա ճա րի կ ա ռ ո ւցմ ա ն ա րձա ն,սգրոլ- թ յո ւն ը պ ե տ բ է ը ն թ ե ր ց ե լ ո չ թ ե «Ի և Թ ամի 1ո ս տ ա նա ն ի а , ա յլ ' «Ի Թ ա մ ի (Ւոստանտնի» ,

ո ր ի ց կ ս տ ա ցվ ի 6 6 7 + 9 = 6 7 6 , ի սկ դա ճշտ իվ կ Հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա նի Հ ա յ պ ա տ միչների Ա ֊ ր ուճի տ ա ճա րի կ ա ռ ո ւց մ ա ն ժա մ ա նա կի մ ա . սին Հա ղ ո ր դ ա ծ տ ա ր եթ վին.

Ա մ ե ն ի ց Հա վա ն ա կա ն ն ա յն է , ո ր Արուճի կ ա թ ո ղ ի կ ե ի կ ա ռ ո ւց մ ա ն վ ե ր ա բ ե ր յա լ վերը մ ե ջ բ ե ր ա ծ ա ր ձա ն ա գր ութ յո ւն ը սկ,Ա,,,ւմ Ր ա ղ բ վ ա ծ I ֊ ե ղ ե լ մի ,ս յէ տ ե գ , Հ ե տ ո , տ ա ֊ ճա րի վերա ն որո գւէ ա ն հ ե տ և ա ն քո վ ա րտ ա - 7 !"Ս *լ է ներկա տ ե ղ ո ւմ , որի ժա մա նա կ թ ո ւյլ է տ րվել ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն ա ղ ա վ ա ղ ո ւմ ' Ի ս կ զ բն ա տ ա ռ ի և Թ մ ի ա վորի միջև ա վ ե լա ց ­ն ե լո վ եԻ շա ղ կ ա պ ը , որից Ի ս կզբնա տ ա ռ ը դ ա ր ձել է տ ա սնա վորի հ ա մ ա ր ժ ե ք .

Ա յդ բ ո լո ր ի ց հ ե տ և ո ւմ է նա և , որ ա յն գ ի տ ն ա կ ա ն ն ե ր ը , ո ր ոն ք պ ն դ ո ւմ ե ն , թե Բ՛ա- լի շի տ ա ճա րը կ ա ռ ո ւց վ ա ծ պ ե տ ք է լին ի1 0 - ր դ դ ա ր ի ց ո չ շո ւտ , նրա նք կ ա ՛մ ծա ն ո թ չ ե ն պ ա տ մ ա կ ա ն փ ա ս տ ե ր ի ն , կ ա ՛մ դ ի տ ա - վ ո ր յա լ կ եր պ ով ա ղ ա վ ա ղ ո ւմ են ա յդ պ ի ս ի ք , մ ա ն ա վ ա ն դ , որ տ ա ճա րի վրա մ ի ն չև ա յժ մ էլ պ ա հպ ա նվ ե լ է 8 6 7 թ վա կա ն ր կրող մի ա յլ ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յո ւն (տ ե ՛ս հո դ վա ծի վ ե ր ջո ւմ ), Բ ա ցի ա յդ , տ ա ճա րի կա ււուցմա ն և ճա ր տ ա ­ր ա պ ե տ ա կ ա ն մ ա ն ր ա մ ա ս ն երի մ շա կմ ա ն ձե- վերը խ ի ս տ հա րա զա տ են 7 -ր դ դա ր ի ն ։

Ո ՚ա լի շի կա թ ո ղ ի կեն հ ա յ ա րվեստ ի եզա կի կ ո թ ո ղ ն ե ր ի ց է . նա գ մ բե թ ա վ ո ր մի ը ն դ ա ր ­ձա կ դ ա հ լի ճ է ե ր կ ա ր ա ձի գ-ո ւղ ղ ա ն կ յո ւն հ ա տ ա կ ա գ ծ ո վ ։ Կողերի պ ա տ երը ն ե բս ի ց ո ւ ­ն ե ն մ ե ծ ե լււա տ ն ե բ , ո ր ո ն ց ի ց ձգվււղ գ լա ն ա ­ձև կ ի ս ա ս յո ւն ե ր ը , մ ի ա ն ա լո վ կ ա մ ա լպ երով, ի ր ե ն ց վրա կ ր ո ւմ են խ ո շո ր գ մ բ ե թ ը ։ Ա րևել­յա ն կ ո ՛ւմ ի ց ո ւն ի կ ի ս ա կ լո ր ա րււիդ' ցա ծր բ ե մ ո վ , որի ե ր կ ո ւ կողքե րին կա ն մեկա կա ն մ ե ծ խ ո ր ա ն ն ե ր . Երեք կ ո ղ մ ե ր ի ց ունի գ ե ղ ե ­ց ի կ , մ ե ծ շքա մ ո ւտ ք!,/։ , պ ա տ երի մեջ ր ա ց - վ ո ւմ ե ն բ ա զ մ ա թ ի վ /ա յն ու բա ր ձ ր , կ ա մ ա ­րա կա պ լո ւս ա մ ո ւտ ն ե ր ' շքե ղ ո ր ե ն զ ա ր դ ա ր ­վ ա ծ պ ս ա կ ն ե ր ո վ ։ Բ ոլոր քիվերը պ ա տ ա ծ 1.ն նո ւր բ մ շա կ վ ա ծ կ ո ղովւս հյուս զա ր դ ա քա ն­դ ա կ ն ե ր ո վ , Ա ր և ե լյա ն պ ա տ ի մ ե ջ , ա ր տ ա ­ք ո ւս տ , կ ա ն ե րկ ո ւ ե ռ ա ն կ յո ւն ա ձ և մ ե ծ խ ո ր -

2 . « Պ ա ա մ ո ւ թ ի մ ւ Ս Լ ր է ո ո ի ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի ի Հ ե ր ա կ լն » ,

ւ դ ֆ / ի ս , 1 0 1 3 թ . , կ 2 8 5 ,

ՅՏ է А 1Г Ի И 1Т 1> Ն 1955

շե ր ' գ ե ղ ա քա ն դ ա կ , կա մ ա րա ձ և գ ա գ ա թ ն ե ­ր ո վ ։ Խիստ ա ր ժեքա վո ր են ա ր և ե լյա ն ա բ ­սիդի ո րմ ն ա նկ ա ր ն եր ը , որոնք վ ե ր ա բե ր ո ւմ են տ ա ճա րի կ ա ռ ո ւցմ ա ն ժա մ ա նա կի ն է ~րգ գ ա ­ր ի ն , Վ երջին տ ա ր ի ներո ւմ խ ո շո ր ա շխ ա ­տ ա նքներ են կա տ ա ր վել հուշա րձա նի վ ե ր ա - նորո դմ ա ն ո ւ բա ր ե կ ա ր գ մ ա ն ո ւղ ղ ո ւթ յա մ բ , վ ե ր ա կ ա ն գ ն վ ա ծ ե ն պ ա տ ե ր ի -ք ա ն դ վ ա ծ մ ա ­ս ե ր ը , թ ա փ վ ա ծ երեսա պ ա տ քա ր ե ր ը , տ ա ն ի ­քը պ ա տ ա ծ Է կ ղ մ ի ն դ ր ո վ ։ Ն ա խ ա գ ծվ ո ւմ Է ա մ ր ա ցն ե լո ւ թ ա ղա կա պ ծա ծկ ը և լր ա ց ն ե լո ւ ծա ծկ ի ք ա ն դ վ ա ծ մ ա ս ե ր ը ։ Ա մ բողջ շրջա պ ա ­տ ը մ ա քր վ ա ծ Է հ ո ղ ի ց , շ ի ն ա ղ բ ի ց ու փ լա ­տ ա կ ն ե ր ի ց ։

շա րվ ա ծքի հետ քեր, գ ե տ ն ի երեսին թա ՛փ վա ծ Էին վա ղ մ իջնա դ ա րին ո ւ ա վ ե լի ուշ ժ ա մ ա ­ն ա կն ե ր ին պ ա տ կա նո ղ կա վե զ ա ն ա զա ն ա - մ ա ննե ր ի բ ա զ մ ա թ ի վ կ տ ո ր ն ե ր ։

Դ ե ռ 1 9 4 6 թ վ ա կ ա ն ի ա մ ռ ա ն ը , Ա ովետ ւս- կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի ճ ա րտ ա րա պ ետ ների մ ի ո ւ­թ յա ն մ ի խ ո ւմ բ ճ ա ր տ ա ր ա պ ետ ներ ա յց ե լե ­լո վ Թ ա լի շ, ս տ ո ւգո ղա կ ա ն փ ո րո ւմ ն եր են կ ա ­տ ա ր ում քա րուկիր շա ր վ ա ծք ի մ նա ցո րդ նե ր ի վ ա յր ո ւմ , ուր բ ա ց վ ո ւմ ե ն մա քուր տ ա շվ ա ծ մ ե ծ տ ուֆ ք ա ր ե ր ո վ պ ա տ երի մ ն ա ց ո ր դ ն ե ր :

Պ ա տ մ ա կա ն հուշա ր ձա նների պ ա հպ ա նո ւ­թ յա ն կ ո մ ի տ ե ն 1 9 4 7 թ վա կ տ նից ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւմ Է ա յդ ա վ եր ա կ նե ր ի ս ի ս տ ե մ ա տ ի կ պ ե ղ ո ւմ -

ԹԱԼԻՇ Դ ՅՈ ԻՂ___ Պ ե ղ վա ծ ե ա ս ն ա վ

Թ ա լի շո ւմ , Գ րիգոր Մ ա մ ի կ ո ն յա ն իշխ ա նի կ ող մ ի ց կ ա ռ ո ւց վ ա ծ տ ա ճա րի և պ ա լա տ ի մ ա ­ս ի ն հ ա յ պ ա տ մ ի չն ե ր ի տ եղա գր ա կա ն ն կ ա ­ր ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հ ա ս տ ա տ վո ս է են մ ե ր կ ա ­տ ա ր ա ծ հնա գի տ ա կ ա ն հ ե տ ա զ ո տ ո ւթ յո ւն ն ե ­ր ո վ ։ Տա ճաք/ն ի ր ո ք գ տ ն վ ո ւմ կ փ ոքրիկ ձ ո ­ր ա կի ա ր և մ տ յա ն ե զ ր ի ն , ուր քա րա փ ի տ ա կ մ ի ն չև ա յժ մ *Էլ ն կ ա տ ե լի են ց ա մ ա ք ա ծ ա ղ ­բյ՛ուրի հ ե տ ք ե ր ը ։ Գ ա րնա ն հորդա ռա տ ա ն ձ­ր և ներ ի ժ ա մ ա նա կ ա յժ մ էլ ջուր է հ ո ս ո ւմ ա յդ ա ղ բյո ւր ի ց ւ

Տա ճ ա ր ի հ ա ր ա վ ա յի ն կ ո ղ մ ո ւմ , մ ի նչև 1 9 4 7 թ վա կ ա նի ն ա յդ տ ե ղ հնա գիտ ա կ ա ն պ հ - ղո ւմ ներ ի ս կ ս ե /ը , ն կ ա տ ե լի էի ն քա րուկիր

բ ս պ խ ի կ դ ա հ լի հ ի մ ն ա ց ո ր դ ն ե ր ը :

ն ե ր ի ն , ո րը փ ոքրիկ ը ն դ մ ի ջո ւմ ն ե ր ո վ շա/րու- ն ա կ վ ո ւմ ,է մ ի ն չև ա յժ մ ւ

Ա ն ց ա ծ ժ ա մ ա ն ա կ ա մ ի ջ ո ցո ւմ կա տ ա ր վա ծ պ ե ղ ո ւմ ն ե ր ի ց հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ե լ են ե ր կ ո ւ ը ն ­դա րձա կ դ ա հ լի ճ ն ե ր ' կ ի ց ա յլ ս ե ն յա կ ն ե ր ո վ ո ւ ս ր ա հ ո վ , մ ի փ ոքրիկ ե կ ե ղ ե ց ի , մ ա հ ա ր ­ձա ն և պ ա րս պ ա պ ա տ երի ա ռ ա նձի ն հ ե տ ք ե ր ։

Ա ռ ա ջի ն պ ե ղ վ ա ծ ղ ա հ լի ն ր գ տ ն վ ո ւմ կ տ ա ճ ա ր ից դ ե պ ի հ ա ր ա վ -ա ր և ե /ք , ք ի չ հ ե ռ ո ւ, ձորի ե զ ր ի ն , դ ա ե ռ ա ն ա վ բ ա զ ի /ի կ տ իպ ի մի մ ե ծ շ ե ն ք է , ե ր կ ա ր ա ձ ի գ -ո ւղ ղ ա ն կ յա ն հ ա տ ա ­կ ա գ ծ ո վ ։ Ն ե ր ս ո ւմ ե ղ ա ծ խ ա չա ձ և հա տ վսւձի չո ր ս մ ո ւ յթ ե ր ը և դ ր ա նց դ ի մ ա ց , պ ա տ երին կ ի ց ձ գ վ ո ղ ո ւղ ղ ա ն կ յո ւն ո ր մ ն ա ս յո ւն ե ր ը մ ի ա .

1955 է Я V Ի Ա. Ծ Ի Ъ39

ց ա ծ եէւ հղ ե լ կ ա մ ա ր ն ե ր ո վ , կ ա զ մ ե լո վ թ ա ­ղա կա պ ծ ա ծ կ ը ։ Ա ր և ե լյա ն , ա ր և մ տ յա ն և հ յո ւս ի ս ա յի ն կ ո ղ մ ե ր ի ց ոմևեցել Է մ ե ծ մ ո ւտ ­ք ե ր ։ Ա ր և մ տ յա ն պ ա տ ի մ եշ ն կ ա տ վ ո ւմ են փ՛ոքր լո ւլ՛ա մուտ ի հ ե տ ք ե ր ։ Ա մ բո ղ ջ շե նբր

ԹԱԼԻՇ Գ Յ Ո ԻՂ---- Պ ե ղ վ ա ծ ս ո ս հ իս յո ւն ա շ ա ր ի խ ա ր ի ս խ ն ե ր ը :

շ ա ր վ ա ծ կ կ ա ր մ ր ա գ ո ւյն տ ուֆ ի մ ա քուր տ ա շ­վ ա ծ մ ե ծ ք ա ր ե ր ո վ , կրա շա զա /ս-ով. ստ որին շա րքերի ա ռ ա նձի ն ք ա ր ե ր ունեն 3--- 3 ,5մ ե տ ր ե ր կ ա ր ո ւթ յո ւն և 1 մ՛ետ րից ա վե/ի բ ա ր ձ ր ո ւթ յո ւն ։ Ս ա լա հ ա տ ա կվ ա ծ Է ն ո ւյն տ ո ւֆ ք ա ր ե ր ո վ ։

Շ ե նք ն ա վերա կ վ ի ճ ա կ ո ւմ Է . ք ա ն դ վ ա ծ I;ծա ծ կ ը և պ ա տ երի որոշ մ ա ս ե ր ի վ ե ր ի ք ա ­ր ա շա ր ե ր ը ։ Մ ո ւյթ եր ի ու ո ր մ ն ա ս յո ւն ե ր ի խ ա ­ր ի ս խ ն ե ր ի և պ ա հ պ ա ն վ ա ծ խ ո յա կ ն ե ր ի մ շ ա կ ­մ ա ն ձև երը խ իս տ բն ո ր ո շ են 7 - ր դ դ ա ր ի ն ։ Ք ա ն դ վ ա ծ մ ա ս ե ր ի բոըոր քա ր ե ր ը հ ա վ ա ք ­վ ա ծ ո ւ դ ա ս ա վ ո ր վ ա ծ ե ն շե նքի ն ե ր ս ո ւմ և շր ջա պ ա տ ո ւմ ։

Դ ա հ լի ճ ր , հ ա վ ա ն ա բա ր մ իջի ն դ ա ր ե ր ո ւմ , ե ն թ ա ր կ վ ե լ Է մ ե ծ վե րա նորո գո ւ/էների ու փ ո ­փ ո խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի , ը ս տ որի շա ր վ ե լ փ ո ք ր ա ց ­վ ե լ են բ ո լո ր մ ո ւտ ք ե ր ը , ա ր և ե լյա ն մ ո ւտ քին

դրվել Հ քա ր ե մ ե ծ դասլ, որն ը ն կ ա ծ Է տ ե ­ղ ո ւմ , փ ա կ վ ե լ Է հա րա վա յին լո ւս ա մ ո ւտ ը ,վ ՚ո խ վ ա ծ Է պ ա տ ի երես պ ա տ մ ա ն քա րերի զ գ ա լի մ ա ս ը , Մ իա ժա մա նա կ շե նքը վԼ,, Է ա ծ վ ա ծ եղել պ ա շտ պ ա նա կա ն վ ա յր ի , հա մ ա ր ա ր և ե լյա ն և հ յո ւս ի ս ա յի ն կողմերիս կի ց կ ա ռ ո ւց վ ա ծ են կրկնա պ ա տ ևր' ա ն կ յո ւն ­ն ե ր ո ւմ ա շտ ա րա կա ձև բո ւր գ ե ր ո վ , Ա յղ նպ ա ­տ ա կ ո վ են ն ա և փ ո ք ր ա ց վ ա ծ մ ո ւտ քե ր ը և ա ֊ ր և ե լյա ն մ ո ւտ քի ն դ ր վ ա ծ Է քա ր ե դ ո ւռ , Պ ա ­շա ր մ ա ն կ ա մ վ տ ա ն գ ի ժ ա մ ա նա կ սլա ,որս­ս/ա ր վ ա ծ բ ն ա կ ի չն երին ջր ով ա պ ա հովելու նպ ա տ ա կ ո վ , դա հլիճի ն ե ր ս ո ւմ , հ յո ւ ս ի ս - ա ֊ ր և ե լյա ն ա ն կ յո ւն ո ւմ կ ա ռ ո ւց վ ա ծ Է հատուկ ջր ա մ բ ա ր , որի չուրը հա տ ուկ քա րա շա ր ջ ը ր ֊ մ ո ւղ ո վ բ ե ր վ ա ծ Է ա ր և մ տ յա ն կ ո ղ մ ի ց և դ ա հ . լի ճ Է մ տ ե լ հ յո ւս ի ս ա յի ն դ ռ ն ո վ ,

Դ ա հլիճի ն ե ր ս ո ւմ կ ա տ ա ր վ ա ծ պ եղ ումներ,, հ ա ս տ ա տ ո ւմ են որ ա յս տ ե ղ ուշ, գ „ , ց ),

ւ ւ ւ Ր ^ ЬР аи Г> եՐԲ աՐ Դ ^ ք ա ն դ վ ա ծ Է ե ղ ե լ նրա թ ա ղ ա կ ա պ ծ ա ծ կ ը , ն ո ր ի ց բ ն ա ­կ ո ւթ յո ւն Է հ ա ս տ ա տ վ ե լ, Հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ա ծ մ ե ծ ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ երկա թ ի հ ա յո ցք ի մ ն ա ց ո ր դ ­ն ե ր ը , ա ն ա ս ն ա ա ղ բի շ ե ր տ ը , ա նա սուններ կ ա պ ե լո ւ հա մ ա ր ա ն ցք ա վ ո ր մ ե ծ քա րերը , ք ա ր ե մ ե ծ սա նդ ը և ա յլ ի ր ե ր վ կ ա յո ւմ ե ն , որ դա հլի ճի ն ե ր ս ո ւմ , բ ա ց ի բն ա կ ա ր ա ն ի դ , ե ղ ե լ են նա և ա ր հե ս տ ա նո ց և ա ն ա ս ն ա գո մ ։

Ե ր կր որդ պ ե ղ վ ա ծ դ ա հլի Տը գ տ ն վ ո ւմ Է տ ա ճա րի հ ա ր ա վ ա յի ն կ ո ղ մ ո ւմ , մ ո տ ի կ , նրա ն զ ո ւգ ա հ ե ռ , ն ա խ ո ր դ դա հլիճի ա ր և ֊ մ ը տ յա ն կ ո ղ մ ո ւմ ։ Ս յո ւն ա զա ր դ , ա վելի մ ե ծ ք ա ն ն ա խ ո ր դ ը մ ի շե ն ք կ , ն ե ր ս ո ւմ երկու շա ր ք ք ա ր ե խ ո շո ր ս յո ւն ե ր ո վ , կ ող քե ր ից ու­նի ե ր կ ո ւ շա ր ք ս ե ն յա կ ն ],/,, Հ յո ւս ի ՛ս ա յի ն կ ո ղ մ ի ս ե ն յա կ ն ե ր ի շա րքը հ յո ւս ի ս ի ց ունեցել Է ս յո ւն ա զ ա ր դ բ ա ց ս րա հ ' երեսի կ ոզմա լ ղ ե _պ ի ե կ ե ղ ե ց ի ն դ ա ր ձ ա ծ ։ Հ ա վ ա ն ա բա ր ա յ ս ֊ տ ե ղ ի ց I; ե ղ ե լ հա նդ իս ա վոր մուտ քը դեպ ի տ ա ճա ր և ա յն տ ե ղ ի ց դեպ ի ի շխ ա ն ա կա ն ա - պ ա ր ա նքը .

Ա յդ զա հ լի ճ ի ց պ ա հպ ա նվ ել են հա րա վա - յի ն , հ յո ւս ի ս ա յի ն և ա ր և մ տ յա ն պ ա տ երի ս տ որին մ ա ս ե ր ը , վ ե ց ս յո ւն ե ր ի խ ա ր ի ս խ ն ե - ԲԲ՝ յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ս յո ւն ա շա ր ք ո ւմ ե ր ե ք ա ­կա ն խ ա ր ի ս խ և ե րկ ո ւ հա տ խ ո յա կ . Պ ա տ ե­ր ը շ ա ր վ ա ծ Լն կիսա տ ա շ վ ՚ո ք ր քա ր եր ո վ , թ ՚" յ լ կ ր ա շա ղ ա խ ո վ , ս յո ւն ե ր ի խ ա րի սխ ներն ու խ ո յա կ ն ե ր ը լա վ մ շա կ վ ա ծ ե ն ' բո լո ր ն կ տ ո ւֆ ք ա ր ի ց ։ Դ ա հլիճի կողքե րին ե ղ ա ծ ս ե ն ­յա կ ն ե ր ի ց պ ա հ պ ա նվ ե լ են պ ա տ երի ստ որին մ ա ս ե ր ը ' ն ո ւ յն ձ և ո վ շ ա ր վ ա ծ ։ Ինչպ ես դա հ­լի ճ ի , ա յն պ ե ս Էլ կից ս ե ն յա կ ն ե ր ի ա ր և ե լյա ն պ ա տ երը չե ն հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ա ծ , ուս տ ի նրա նց եր կ ա ր ո ւթ յա ն չա վ ,ը և. ը ն դ հ ա ն ո ւր ձևը դեռ պ ա րզ չ ե ն ։ Հ յո ւս ի ս ա յի ն կողմի ս յո ւն ա զ ա ր դ ս ր ա հ ի ց պ ա հ պ ա նվ ե լ ն ն ս յո ւն ե ր ի 9 խ ա ­ր ի ս խ ն ե ր ' պ ա տ ա ն մ ա ն պա ա վա ն զա նի վրա ։

I; Я, 1Г Ի՜ Ա Ծ Ի Ն 193.-1

ե կ ե ղ ե ց ի ն գտ ն վ ո ւմ է առաքիւն Գ-ա կ ի ճ ի Հ յո լս ի ս -ա ր և ե չյա ն ա նկ յա ն ո ւ մ , Հա մ ա ր յա կ ի ց 1 Սա միաՏւավ փ ոքր ր ա ղ ի լի կ Է, ա ր և ե լ­յա ն կ ո ղ մ ի ց փ ոքր ա ր ս ի ղ ո վ , ա ռ ա ն ց խ ո ­ր ա ն ն ե ր ի ։ Ծ ա ծկը ե ղ ե լ Է թ ա ղ ա կ ա պ ։ Պ ա հ ֊ պ ա նվել ե ն մ ի ա յն պ ա տ երի ստ որին ք ա ր ա ­շա րը և ս տ ի լո բա տ ը , շա ր վ ա ծ մա քուր տ ա շ ֊ վ ա ծ տ ուֆ ք ա ր ո վ ։ Պ ա հպ ա նվել են թ ա ղի ՛ու քիվերի մ ի քա նի քա ր ե ր , քիվերը լա վ մ շ ա կ ­վ ա ծ են ու ք ա ն դ ա կ ա զ ա ր դ ' բն ո ր ո շ 5 - ր դ դ ա ­ր ի ն ,

Մահարձանը գ տ ն վ ո ւմ Է բա զ ի լի կ ե կ ե գ ե - ց ո ւ ա ր և մ տ յա ն կ ո ղ մ ո ւմ , կ ի ց , և , հա վա ն ա -

յո լթ յո ւն ն ե ր ն ա յն մ ա ս ի ն , ֊ո ր Գ րիգոր■ Մ ա - մ ի կ ո ն յա ն ի շ խ ա ն ը , դ ա ռ ն ա լո վ Հ ա յա ս տ ա ն ի կ ա ռ ա վ ա րի չ, Ա րուճ ա վ ա ն ո ւմ կ ա ռ ո ւց ո ւմ Է հոյա կա պ կ ա թ ո ղ ի կ ե , իսկ ն ր ա Հա ր ա վա յի ն կ ո ղ մ ո ւմ ' ի ր Հա մա ր բն ա կ ա ր ա ն ։

Պ եղմա ն ա ր դ յո ւն ք ն ե ր ը , մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ , մ ե ծ ա ր ժ ե ք են ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ Հ ա յ ճ ա ր տ ա ­ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն , Հա տ կա պ ես քա ղա քա ցի ա կ ա ն ճա ր տ ա ր ա պ ետ ո ւթ յա ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն հ ա ­մ ա ր ։ Ա յդ տ ե ս ա կ ե տ ի ց ուշա գր ա վ I; ա յն , որ ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի թ ե կ ­ն ա ծ ո ւ Վ ա րա ղդա ա Հ ա ր ո ւթ յո ւն յա ն ը , ո ւս ո ւմ ­նա ս ի ր ե լո վ Դ վինի պ ե ղ ո ւմ ն ե ր ի ց հ ա յտ ն ա -

ԹԱԼԻՇ ԴՅՈԻՂ---- Խ ո յա կ ' մ ի ն չ Մ ւս մ ի կ ո ն յա ն ներ ի կ ա ռ ո ւց ա ծ տ ա ն ա ւփև պ ա լա տ ի շրջա նից:

բ ա ր , վ ե ր ա բե ր ո ւմ Է ա ռ ա շին դ ա հ լի ճ ի վ ե ­ր ա կ ա ռո ւցմ ա ն շր ջա ն ի ն ' միջին դ ա ր ե ր ի ն ։ Պ ա հպ ա նվել Է մ ի ա յն պ ա տ վա նդա նի մ ա ս ը ' քա ռա կուս ի հ ա տ ա կ ա գ ծ ո վ , ե ռ ա ս տ ի ճ ա ն , շա ր վ ա ծ Է տ ուֆ ի տ ա շվ ա ծ ք ա ր ե ր ո վ , կ ր ա ­շա ղ ա խ ո վ ։

Բ ՜ա լիշում կ ա տ ա ր վող Հնա գի տ ա կա ն պ ե ­ղ ում ներ ը դ ե ռ չե ն ա վ ա ր տ վ ա ծ, ս ա կ ա յն մ ի ն չ ՛Այդ կ ա տ ա ր վա ծ պ ե ղ ո ւմ նե ր ի ց հ ա յտ ն ա բ ե ր ­վ ա ծ ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն կա ոտ լցվա ծքների մ նա ց ո ր դ ն ե ր ն ու ա ռ ա նձի ն բե կ ո ր ն ե ր և մ ի ա ­ժա մա նա կ կ ա տ ա ր վ ա ծ ո ւս ո ւմ ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն _ ն ե ր ը հա ստ ա տ ում ե ն հա յ պ ա տ մ ի չներ ի վ կ ա ֊

բ ե ր վ ա ծ Կա թուլ/ւ կո սա րա ն ի շե ն ք ի և Բ՛ալիշի պ ե ղ ո ւմ ն ե ր ի ց Հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ա ծ Մ ա մ ի կ ո ն յա ն - ն ե ր ի պ ա լա տ ի ։1ն ա ցւ։ր ղ ներ ը , գ ա ն ո ւմ Է, որ խ ի ս տ ն մ ա ն ո ւթ յո ւն կա ղ ր ա ն ց ճ ա ր տ ա ր ա ­պ ետ ա կա ն ձևերի ու չա փ ե ր ի մ ի ջև ։ Նա գ բ ա ­ն ո ւմ Է, որ թ ե ՛ Դ վինի Կ ա թ ողիկոսա րա նը և թ ե ՛ Բ՛ա լիշի ս յո ւն ա զ ա ր դ դա հլի ճը ե ղ ե լ են փ ա յտ ա ծ ա ծ կ ։

Պ եղում ները պ ա ր զ ե ցի ն ն ա և , որ Ա րուճում մ ի ն չև տ ա ճա րի ու պ ա լա տ ի կ ա ռ ո ւցո ս էը , գ ո ­յո ւ թ յո ւ ն են ո ւն ե ց ե լ ա յլ կ ա ռ ո ւց վ ա ծ ք ն ե ր , ի ն չպ ի ս ի ք ե ն ' բ ա զ ի լի կ ե կ ե ղ ե ց ի ն , ա ռա նձին խ ո յա կ ն ե ր , ք ա ռ ա կ ո զ կ ո թ ո ղ ն ե ր և ա յլն ։

19 5 5 է а ս՜ Ի а и ի ն

Թ ԱԼԻՇԻ ՏԱ Ճ Ա Ր Ի «1.ՐԱ № Ա ա ՄՅՈԻՍ ԱՐսԱՆԱԳՐՈԻԹՑՈԻՆՆԵՐԸ

Ш Ч 1ПМГ. ՀԱՐԱ-ԼԱՅՈՆ՜ ՊԱՏԻ ՜ԱՐ1ւ«Լ1ւԼ31էէ» ԻԼՈԻՍՏԻ 4.ՐԱ.

Յ Ժ Ջ ; Թ Ո Ւ Ա Կ Ա Ն Ի Ն Հ Ա Յ Ո Ց Յ Ի -

Շ Խ Ա Ն Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Ա Շ Ո Տ Ո Յ Ե Ւ Ի Տ Ե Ր Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Ս Մ Բ Ա Տ Ա Յ

Հ Ա Յ Ո Ց Ս Պ Ա Ր Ա Պ Ե Տ Ի Բ Ա Գ Ր Ա Տ Ո Ւ Ն Ո Յ Ե Ւ Կ Ա Թ Ա Ւ Ղ Կ Ո -

Ս Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Զ Ա Ք Ա Ր Ի Ա Է Ե Ղ Ե Ի Կ Ռ Ի Ւ Ը Ն Դ Յ Ա Ր Ո Ի Ճ Ե Ի Ը Ն Դ ԿՈ Շ Ե Ւ

Ը Ն Դ Գ Ա Ւ Ա Ռ Ն Ե Հ Ա Ո Ա Ր Ո Ւ Ճ Զ Կ Ո Շ Ե Ւ Ջ Գ Ա Ւ Ա Ռ Ն Ե Ւ Կ Ա ԼԱ Ւ

Ջ Կ Ո Շ Ա Վ Ա Ն Ա Կ Ա Ն Ն Ե Ւ Ք Ր Թ Ա Ւ Ա Ն Ւ Ն Ը Ն Դ Ա Ն Կ Ի Ն Մ Ի Ն Թ Ա - Ն Ի Վ Ա Ճ Ա Ռ Ե Ց Ի Ն Ե Ս Գ Ր Ի Գ Ո Ր Ո Ր Դ Ի Վ Ա Ռ Ա Մ Ա Ծ Ա Ռ Ա

Ս Մ Բ Ա Տ Ա Բ Ա Գ Ր Ա Տ Ո Ւ Ն Ո Ե Կ Ի Հ Ր Ա Մ Ա Ն Ա Ւ Ս Մ Բ Ա Տ Ա Ե Ւ ԵՍ

Հ Ա Ւ Ա Ս Ա Ր Ե Ց Ի Ջ Հ Ո Ւ Ր Ն Ը Ն Դ Կ Ո Շ Ե Ւ Ը Ն Դ Յ Ա Ր Ո Ի Ճ Ջ Ի Ն Ջ

ւ ւ ր ե ա ն ց բ ն ի կ ա ռ ո ւ ս տ է ր լ ե ա լ : ա : ե ւ կ է ս կ ո շ ա ե ւ : Ա - ա ր ճ ո

Ա Ր Դ Ե Թ Է Ա Յ Լ Ո Ք Հ Ա Կ Ա Ռ Ա Կ Ե Լ Ջ Ա Ն Ա Ա Յ Լ Ա Ւ Ե Լ Ի Ռ Ա Ս Մ ՚

Յ Ո Ւ Ջ Է . Յ .Ժ .Ը . Ս Ո Ւ Ր Բ Հ Ա Յ Ր Ա Պ Ե Տ Ա Ց Ն Ն Ջ Ո Վ Ե Ա Լ Լ Ի Ց Ի Ե Ւ Ի Ս Մ Բ Ա Տ Ա Ս Ա Հ Ո Ւ Ա Մ Բ Պ Ա Տ Ո Ւ Հ Ա Ս Ի :

ՀԱՐԱ՚ԼԱՅԻՆ ՊԱՏԻ 'Ս ՚Ս.. ւՐՈԻՏՔ!* Ա14ւ«ԼՍԼՅՍ.Ն ԿՈՂՍ՜ՈԻՍ՜, ԱՐՏԱՔՈՒՍՏ.

Յ Ա Ն Ո Ւ Ն Ա Ս Տ Ո Ւ Ծ Ո Յ Ի Թ Ո Ւ Ա Կ Ա Ն .Ն Լ Ջ . Ե Ս Ս Մ Բ Ա Տ Շ Ա Հ Ա Ն [ Շ Ա Հ \ Ո Ր Դ Ի Ա Շ Ո Տ Ո

Շ Ա Հ Ա Ն Շ Ա Հ Ի Ա Զ Ա Տ Ե Ց Ի Վ Ա Ս Ն Ի Մ Հ Ա Ւ Ր Ն Հ Ո Գ Ո Յ Ն Ե Ւ Ի Մ Ա Ր Ե Ւ Շ Ա Տ Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Ե Ւ

Մ Ե Ղ Ա Ց Թ Ո Ղ Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Ջ Շ Ա Լ Ա Կ Ա Ւ Ո Ր Ի Բ Ա Ժ Ի Շ Ն Ո Ր Ի Ւ Ն Ա Ս Տ Ո Ւ Ծ Ո Յ Ե Ւ Ե Թ Է Ո Ք

Ի Մ Վ Ճ Ռ Ի ՄԴ Ի Մ Ա Դ Ա Ր Ձ Լ Ի Ն Ի Ն Ջ Ո Վ Ե Ա Լ Ի Ց Է Յ Ա Մ Տ Ո Ւ Ծ Ո Յ Յ Ժ Ը Ե Ւ Յ Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Մ Ր Բ Ո Ց

Ե Ւ Ի Մ Մ Ե Ղ Ա Ց Ս Տ Է Ր է ;

հ ա ր ա վ ա յ ի ն ա մ ա ն ի մ ո ւ տ ք ի ճ ա կ ա տ ի ն .

Թ Վ Ն Խ :

ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ 1Ո1ԻՏՔԻ ՃԱԿԱՏԱՔԱՐԻ «ԼՐԱ, ԱՐ8 Ա«ՌԻՍՏ. •

Ի Թ Ո Ւ Ի Ս Հ Ա Յ Ո Ց : Ջ Լ Դ : Ի Փ Ա Թ Շ Ա Հ Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Ն

Ա Ր Դ Ո Ւ Ն Խ Ա Ն Ի Ն Ի Թ Ա Գ Ա Ւ Ո Ր Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Ն Դ Ե Մ -

Է Տ Ր Է Ի Պ Ա Ր Ո Ն Ո Ւ Թ Ե Ա Ն Ն Ս Պ Ա [Ս Ա ]Լ Ա Ր [Մ ] Խ Ա Ր կ Ր Ծ -

Ե Լ Ի Ն Ե Ղ Բ Ա Ւ Ր Ն Ի Վ Ա Ն Է Ո Ր Դ Ո Յ Ն Մ Ե Ծ Ի Ն Շ Ա ­

Հ Ն Շ Ա Հ Ի Ե Ս Ս Ա ՆԿ Լ Ի Խ Ա Ս Ա Ն Ա Ղ Ա Յ Ի Ս Ո Ր Դ Ի Ս Ե Կ Ի

Ա Ր Ո Ւ Ճ Ի Մ Հ Ա Ւ Ր Ն Գ Ա Ն Ձ Ա Յ Գ Ի Ն Գ Ե Ղ Ս Ե Ւ Թ Ո Ղ Ի Ջ Հ Ա Ց Ի Ն

Շ Ա Ր Ի Ա Տ Ն Հ Ա Ս Տ Ի Ց Ի : Ռ : Տ Ա Ր Ի Պ Ա Ր Ո Ն Ո Ր Ա Յ Դ Գ Ե ­

Ղ Ի Ս Տ Է Ր Գ Ա Յ Ի Մ Ա Ղ [Բ \ Ր Ա Ց Է Կ Ա Մ Ի Մ Ո Ր Դ Ե Ա Ց Կ Ա Մ Հ Ա ­

Տ Ո Ւ Կ Ա Մ Վ Ր Ա Ց Ի Ո Ր Ջ Ա Յ Մ Գ Ի Ր Ս :Խ Ա Փ Ա Ն Է Ե Ւ Ա Յ Լ Շ Ա Ր Ի Ա Տ ԱՌ

Յ Ա Ս Տ Ո Ի Ծ Ո Յ

Ե Ւ Ա Յ Ս Ե Կ Ե Ղ Ե Ց Ո Յ Ս Ն Զ Ո Վ Ա Ծ է Ե Ւ Վ Ա Ն Ս Ո Ւ

Դ Ա Դ Ո Ւ Ե Ւ : Գ :Ճ :Ո Ւ : Ժ Ը ; Հ Ա Յ Ր ­

Ա Պ Ե Տ Ա Ց Ն Ն Զ Ո Վ Ա Ծ է Ե Ւ Ա Մ Է Ն Ա Զ Գ Ի Ն Ա Յ Ա Ջ է :

Մ. ԷՍԿԻՃ8ԱՆ

I Ա Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ս .ԼՍ .ՄԴ Ս.ՐՅ Ս.Ն

ա ր ո ւթ յո ւն Մ ա նուկի Ա լա մ դ ա ր - յա Տյը ծ ն վ ե լ է 1 7 9 6 թ վա կա նին Ա ս տ ր ՚ս խ ա ն ո ւմ ։ Նա իր կրթ ութ յունն ս տ ա ց ա վ տ ե ղ ի Ա ղ ա բ ա բ յա ն ղրպ -

քա ցում, տ եսուչ Ա երոՎբե վա րդա պ ետ Պ ա տ ­կա ն յա ն ի ձեռքի տ ա կւ Դ պ րոցի ուս մ ա ն ը ն ­թ ա ց ք ն ա վ ա ր տ ե լո ւց հետ ո Ա լա մ դ ա ր յա նը ի ն քնո ւս ա շխ ա տ ա նքո վ կ ա տ ա ր ե լա գ ո ր ծվ ե ց

գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի մ ե ջ ։ Նա ա շխ ա տ ա սեր էր և ի ր ա յդ բ ա ր ե մ ա ս ն ո ւթ յա մ բ ա չքի ը ն կ ա վ իր

ո ւս ո ւցչի , Ռ ուսա ստ ա նի հ ա յո ց ա ռա ջնորդ Եւիրեմ ա ր քեպ իսկոպ ոսի և ուրիշների ա ռա ջ։

էա զ ա ր յա ն ն ե ր ը լս ա ծ լի ն ե լո վ Ա լա մ դ ա ր ֊յա ն ի ա նունն ու րա րի հ ա մ բ ա վ ը , 1 8 1 4 թ վ ա ­

կա նին հրա վիր եցին նրա ն Մ ո ս կ վա , քա հա նա ձեո նա գրել տ վ ե ց ի ն , ա ն ունը փ ո խ ե լո վ Հ ա ֊

ր ո ւթ յո լն ի ' ի հիշա տ ա կ երի տ ա սա րդ հ ա ս ա ­կ ո ւմ Լ ա յպ ցի գի ճա կ ա տ ա մ ա ր տ ո ւմ ը ն կ ա ծ Հա րո ւթ յո ւն Լա զա ր յա ն ի , ու նշա նա կե ցի ն ի - ր ե ն ց քա րտ ուղա ր և հ ա յո ց լեզտէի ո ւս ո ւցի չ Լա զա րյա ն ճ ե մ ա ր ա ն ո ւմ ։

Հ ա ր ո ւթ յո ւն Ա լա մ դ ա ր յա ն ը մ ոտ մի տ ա ս ­

ն ա մ յա կ վա րեց ա յդ պ ա շտ ո նները , որոնք հա ճելի էի ն ի ր ե ն ։ Մ իև ն ո ւյն ժ ա մ ա նա կ նա եռ ա ն դ ա գի ն ուսոլ/Րնասի ր ե ց ոոլսա կ ա ն , ի ն չ ­

պ ես և ա ր ե մ տ ա -ե վ ր ո պ ա կ ա ն մ շա կ ո ւյթ ը և դա րձա վ ի ր ժա մ ա ն ա կի ի մ ա ս տ ո ւն տ նձ նա վո - ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց մ ե կ ը ։

Ա լա մ դ ա ր յա նը 1 8 1 8 թ վ ա կ ա ն ի ն ամոււՏեա- ց ա վ Հ ա ր ո ւթ յո ւն Ա ր զ ա ն գ յո ւլյա ն ի Մ ա բ ղ ա ­ք՛ ի ա ա ն ո ւնո վ պ ա րկեշտ գ ս տ ե ր հետ ւ

Նա հա վա նա բա ր ս կ ս ա ծ 1 8 2 1 թ վ ա կ ա ն ի ց դ ր ո ւմ էր բա ն ա ս ս -ե ղ ծս ւթ յո ւն ն ե ր ։ 1 8 2 1 թ վ ա ­կա նին լո ւ յս տ ես ա վ նրա կ ա զ մ ա ծ ռ ո ւս -հ ա -

յե ր ե ն «Հ ա մ ա ռ օտ ր ա ռ ա ր ա ն ո ը *։ Ն ո ւյն տ ա ­բ ո ւմ վ ա խ ճ ա ն վ ե ց նրա ս իրելի կինը և նա մ ն ա ց վչտ ա հա ր ա յր ի ' ե ր ե ք ո ր բ դ ո ւս տ ր ն ե ­ր ո վ ։ « Դ ա ւ երևա կ՛ս յո ւթ ե ա ն » բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւ­թ յա ն մ եշ Ա լա մ դ ա ր յա ն ը ա ս ո ւմ է , թե կ ն ո ­ջ ի ց հ ե ռ ա ց ա ծ , ո թ ո շնի մ , թ ա ռ ա մ ի մ .

Ա խ , յի ւր կ է ՚ո վերջին եհա ս սեա ւկ եա նք ի մ .

Ա հ , ես ե ր բ մ ե ո ա յց , ե ՞ր բհա նդ ա ր տ ից ի մ » ։

Ն երսես Ա շտ ա րա կեցին Ա լա մ գա ր յա ն ի ն Մ ո ս կ վ ա յի ց Թ ի ֆ լիս հ ր ա վ ի ր ե ց , որ պ ես զի իր նոր հ ի մ ն ա ծ Ն եր ս ի ս յա ն դ պ ր ո ցո ւմ պ ա շտ ո­նա վա րի որպ ես տ ե ս ո ւչ։ Ա լա մ ղ ա ր յա ն բ Թ ի ֆ - լի ս ժ ա մ ա ն ե ց 1 8 2 4 թ վ ա կ ա ն ի ն և ն վ ի ր վ ե ց դ պ րոցի կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւթ յա ն գ ո ր ծ ի ն ։ Նրա ձ ե ռ ք ո վ ն ո ւ յն թ վա կ ա նի ն դպ րոց ր պ ա շտ ո ն ա ­պ ե ս բ ա ց վ ե ց ։

Ա լա մ դ ա ր յա ն ը Ն երսիս յա ն դ պ ր ո ց ո ւմ ո ր ­պ ես տ ե ս ո ւչ և որպ ես ո ւս ո ւց ի չ կ ր ո ն ի , վ ա ­յե լչա գ ր ո ւթ յա ն ու ռ ո ւս ե ր ե ն ի պ ա շա ռ ն ա վ ա ­ր ե ց ը ն դ ա մ ե ն ը վ ե ց տ ա ր ի ։ Նրա ա յդ կ ա ր ճ ա ­տ և գո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն ը ա ր դ յո ւն ա վ ե տ ե ղ ա վ ։ Նրա ձեռքի տ ա կ կ ր թ ո ւթ յո ւն ստ ա ցա ն Խ ա չա ­տ ուր Ա բ ո վ յա ն ը , Ա տ եվւա նոս Ն ա զա ր յա ն ը , Գ ա լուստ Շ ե ր մ ա ղ ա ն յա ն ը , Պ ետ րոս Մ ա դ ա թ ֊ յա ն ը և ուրիշներ, որ ո ն ք հ ե տ տ դ ա յո ս է , հ ա յ նոր գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն մեջ մ եծ ղեր խ ա ղ ա ց ի ն ։ Ա լա մ գ ա ր յա ն ի շն ո ր հ ի վ Ներ- ս ի ս յա ն դ պ ր ո ցի ա շա կ ե ր տ ո ւթ յո ւն ը հրա տ ա ֊ ր ա կ ե ց а Ե րա խ ա յրի ք Ն երս իս եա ն դպ րոցիո ժ ո ­ղ ո վ ա ծ ո ւն , ուր ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծ ա շա կերտ ները

I , « Հ ա մ ա ո օ տ րւսոա յթսւՆ ի п / н и ш у / հ զ ո ւ Հ ի Հ ա ր ,

ա շ խ ա տ ս ւս ի ր ւէ ւ/յե ա մ բ 8 ա ր ո ւ թ ի ՝ն բ ս ։Հ . Ա լա մ ղ ա ր ե էս Հ էգ ,

Մ հ ս կ ո ւտ , 1 8 2 1 ։

ւ !):>:> к Я 1Г հ а И I. 1,43

գրելու փ որձեր հհ ա ն ո ւմ ։ Ա լ ՚ս մ գ ա ր յա ն իգ լխ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ 1 8 2 4 — / 8 2 8 թ վա կ ա ն նե ր ին գ պ ր ո ցի գ ա հ լի ճ ո ւմ կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ե ցի ն թ ա ­տ երա կա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւմ ն ե ր , ո ր ո ն ց մ ա ս ն ա կ ֊ ց ե ց ի ն ի բ ր ե գ և ր ա կա ա ա րն եր Սա հա կ Վ ա ր - գա ն յա ն Ս ա հա ոո ւնին, Գ րիգոր Հ ո վ ս ե փ յա ­նը ■ Ն Ի 1 " Ր Մ ե լի ք յա ն ց ը , Գա բ ր ի ել Մ ի ր գ ս - յա ն ց ր , Գալու սա Շ երմա գա ն յա ն ց ր և ո ւր ի շ , նե ր կ

Ա լա մ գ ա ր յա ն ր Ն ե ր ս ի ս յա ն գ պ ր ո ցո ւմպ ա շտ ոնա վա րելիս կ ա զ մ ե ց «ՕրԷնք ռուս ք ե ֊ ր ա կա նո լթ ե ա ն ո ձ ե ո ն ա ր կ ր , որտ եղ տ ա լի ս Է ռ ո ւս ե ր ե նի ք ե ր ա կ ա ն ա կ ա ն կ ա ն ո ն ն ե ր ի ր ն ռ . ր ո շո ւմ ն ե ր ր և ի ր մ տ ք ե ր ն ա պ ա ց ո լց ե /ո ւ կ ա մ պ ա րզե լո ւ հա մ ա ր ք ա ղ վ ա ծն ե ր Է բ ե ր ո ւմ Ի . Ի. Խ ե մ ն ի ց ե ր ի , Ի. Ի . Դ ի մ ի ա ր և ի , Ի . Ա. Կոիրովի և ռ ո ս ։ ա յլ գ ր ո գ ն ե ր ի ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ­ր ի ց ՛ 1 8 2 5 թ վ ա կ ա ն ի ն հ ր ա տ ա ր ա կ վ ե ց նր ա аՀր ա հ ա նգ քրի ս տ ո ն ե ա կ ա ն վ ա ր ղ ա պ ե տ ո լ- թ ե ա ն ի պ էտ ս մ ա ն կ ա ն ց Հ ա յա ս տ ա ն ե ա յց Ս ուրբ Ե կ ե գ ե ց լո յո գ ի ր ք ր ։

Ա լա մ գ ա ր յա ն ր Ռ ի ֆ լի ս ո ւմ լա յն կ ա պ եր ու­ն ե ր ք ա ղ ա քա կ ա ն ո ւ մ շա կ ո ւթ ա յի ն գ ո ր ծ ի չ ն ե ­ր ի հետ ւ Պ ա րսկա ստ ա նի ռ ո ւս ա կ ա ն գ ե ս պ ա ն Մ ա զա ր ո վի ւը , գ ե ն ե ր ա լն ե ր Կ րա սովսկին ու Բ ձ ն կ ե ն դ ո ր ֆ ը և ա յլ ա ն ձ ի ն ք ա յց ե լո ւ մ Էին ն ր ա ն , գր ո ւցո ս է նրա հ ե տ ։ 1 8 2 6 թ վա կ ա նի ն Բ-իֆլիո ժ ա մ ա ն ե ց ռուս ն շա նա վոր գրող Ա -

լե ք ս ա ն գ ր Ս ե ր գ ե և ի չ Գ ր ի ր ո եգո վր և մոտ իկ կ ա պ եր հ ա ս տ ա տ ե ց Ա ր։։ մգա ր յա ն ի հ ե տ ։

Ա լա մ գ ա ր յա ն ր հ ա յ և ռուս ժ ո ղ ով ուրգնե ր ի բ ա ր ե կ ա մ ո ւթ յա ն կ ո ղ մ ն ա կ ի ց ն ե ր ի ց Էր և ա յգ բա ր եկ ա ւքո ւթ յա ն ջե ր մ պ ա շտ պ ա նն ու ե ռ ա ն ­դուն ջա տ ա գ ո վ ը Ա ն դ ր կ ո վ կ ա ս ո ւմ ։ 1 8 2 7 թ վ ա կ ա ն ի հ ո կ տ ե մ բե ր ի 1 -ի ն ռուս ա կ ա ն զորքի և հ ա յ ա շխ ա ր հ ա զո ր ա կ ա նն ե ր ի կ ո ղ մ ի ց Երե ֊ վա նի բ ե ր դ ի գ ր ա վ ո ւմ ո վ Ա րևելա հա յա ս տ ա ն ր ա զ ա տ ա գ ր վ ե ց гг երկ ա թ ի հ ն ո ց է ա ն ա գ ո ր ո յն Պ ա րս ից» և մ ի ա կ ց վ ե ց Ռ ուսա ստ ա ՛նի՛!։։ Ներ- ս ես Ա շտ ա ր ա կ եցո ւն ա մ ե ն կ ո ղ մ ի ց ուգւսրկ- վ ե ց ի ն հ ր ճ վ ա լի ց շն ո ր հ ա վ ո ր ա կ ա ն ն ա մ ա կ - ն ե ր ։ Ա լա մ գ ա ր յա ն ր ա յդ պ ի ս ի մ ի ն ա մ ա կ ո ւմ , որ ն ո ւյն թ վ ա կ ա ն ի հ ո կ տ ե մ բե ր ի 1 2 -ի ն Ռ ե ֆ - լի ս ի ց ա ռ ա ք ե ց Ա շտ ա ր ա կ ե ցո ւն , գ ր ո ւմ է .

«Զ կ ն ի բ ա զ մ ա դա ր ե ա ն ա կ նկ ա լ ո ։թ ե ա ն վ ե ր ք ՚ս պ է ս ա րա ր զ մ ե ղ ա ր ժ ա նի նա խ ա - իձնա մութիւնն եր կ ն ի ց տ ե ս ա ն ե լ և լս ե լ դա յլատ տ ւթիւն ա մ ե ն ա ս ի ր ե լի հա յր ե ն ե ա ց մ ե ր ո ց յր ն գ լ ծ ո յ ա ա ռ ա պ ա ն ա ց ս պ ա ռ ո ւմ բ ռ ն ա ւո ր ա ց ։ Ա յս ձ ա յն ա ւե տ ե ա ց նա խ հ ն չե ա լ ի քա ղ ա քի ա ս տ ի ի 5 ա մ ս ո յս ե ա - պ ա գ ր ա լո ր ա պ էս յ 8 - ն . ե լի ց գ ե լի ց զ ա մ ե - ն ե ց ո ւն զսիրւոս ա ն պ ա տ ո ւմ ուր ա խ ո ւ- թ ե ա մ բ , վ ա ս ն ո ր ո յ և զօր հն ո ւթ ե ա ն ե ր գ ա -

1 . Ա ր ա մ Ե ր ե մ ր ս ն , օ Ռ ո ւս ա Հ ա յ թ ա տ ր ո ն ի պ ա տ մ ո ւ ­

թ յ ո ւ ն * , հ ա տ ո ր Ա , Վ ե ն ե տ ի կ , 1 9 3 3 թ . , կ 6 1 ։

մ ե ն ե ց ո մ , ի բե ր ա ն ա ո ե ա լ' նորօրինա կւր ա ռա տ բո ւթ Լ ա մ բ գպ ա րզևա տ ուն ա մ ե նա յն ր ա բե ա ց ղԱ ստ ուա ծն Ի ս ր ա յէլի օրհնէին ե օր ՛ե ն • ես ևս րն դ նոս ին մ ա տ ո ւցե ՛ս ։ գ ա ս տ ո ւա ծա յի ն ն Ա ս տ ո ւծո յ խ ոնա րՀա շունշ հ ա մ բո ւր ի , սուր ր գա ր շա պ ա րա ց Հ ն ա շ խ ա ր ֊ .ի Կ քա հա նա յա պ ետ ի ղ մ ե ծ ի ' շնորհւսսւրեմ

(լփրկուրիւն Հ ա յա ս տ ա ն ա շխ ա րհի ե ր կ ա - րի 11Г"Н|!, ՜ա նա ղ ո ր ո յն Պ ա ր ս ի ց . . . » ;

Ա րևե ւա հա յա ս տ ա ն ր Ռ ուսա ստ ա նին մ ի տ . կ ց վ ե լ " ւ ց հ ե տ ո , շա տ չա ն ց ա ծ , ֆելգմա րշա ք Րվա ն Ֆ ե ո դ ո ր ո վ ի չ Պ ա սկևիչը ը ն դ հ ա ր վ ե ց Ն եր. սևս Ա շտ ա ր ա կ եցո ւ հ ե տ , ե նրա ն «դա գտ նի դ ա վա դ ր ութ յո ւն լա ր ե լո ւа մեջ մ ե ղ ա դ ր ե լո վ , Ն իկոլսւյ Ա .ի և ն ա խ ա ր ա ր ո ւթ յա ն կա րգա դրու­թ յա մ բ 1 8 2 8 թ վա կ ա նի ն հ ե ռ ա ցր ե ց Ան գ ր կ ո վ . Կ ՛՛՛՛՛ից՛ Ն երսես Ա շտ ա րա կեցին ն ո ւ յն թ վ ա ­կ ա ն ի ն , գեո չա ք ս ո ր վ ա ծ, Ա լա մգա ր յա ն ի ն ձեո նա գրել էր վա ր դ ա պ ե տ , Պ ա սկևիչը Ա շ- տ ա ր ա կ ե ցո ւն ա ք ս ո ր ե լո վ չբա վ ա կ ա ն ա ց ա վ , Նա ա ր գ ե լե ց նրա ш ) т Л р հ ի շե լ, սկս եց հա - ր ս ծ ե լ նրա կ ո ղ մ ն ա կ ի ց ա ն ձ ա ն ց ։ Պ ա սկևիչը Ա լա մդ ա ր յ ա ն ի ն , որի ղ ո ր ծ ո ւն ե ւս թ յո ւն բ դուր չէ ր գ ա լի ս ի ր ե ն և մ յո ւս ցա ր ա կ ա ն պ ա շտ ո ­ն յա ն ե ր ի ն , 1 8 3 0 թ վ ա կ ա ն ի ն դուրս անեք տ վ ե ց Ն ե ր ս ի ս յա ն դ պ ր ո ց ի ց ։ Ա լա մ գա րյա ն ր ա ն տ ե ր ո ւթ յա ն չմ ա ,ս ն ե լո ւ հա մա ր դպ րո ցը , նա և հնգա խ տ ի պ ա տ ճ ա ռ ո վ փ ա կ եց ա յն , բ ա ­նա լի ներ ը հ ա ն ձ ն ե ց Գ. Շ երմա ,շա ն յա ն ի ն ե

ի ն ք ը մ ե կ ն ե ց է ջմ ի ա ծ ի ն , ո ր ո վ հ ե տ և իրեն հ ր ա վ ի ր ե լ է ի ն եպ իսկ ո պ /ա ձհոէեսւ ղ ր վ ե լո ս Ա „ լա մ դ ա ր յա ն ը օգ ո ս տ ո ս ի 8 -ի ն հա սա վ է ջ . մ ի ա ծնի վ ա ն ք ը , ուր մ ն ա ց մ ի ն չև ն ո ւյն ա մ սի

2 0 - ը և դ ե ռ պ ա տ ր ա ս տ ո ւթ յունն եր ը չէի ն վե ր ­ջ ա ց ե լ, ե ր բ բ ռ ն վ ե ց ոմա հա հրա վերо հ ն դ ա խ ֊ տ ո վ , ո ր բ ք ա ռ ա ս ո ւն օր ա նխ նա խ ո շտ ա ն գ ե ց ն ր ա ն և մ ա հ վ ա ն դուռը հ ա ս ց ր ե ց , Ա լա մ գ ա ր ֊ յա ն ի բ ա ր ե կ ա մ ն ե ր ը , « ճա րը կ տ ր ա ծս, ո ս լա ր - կ ե ցի ն նրա ն Ե րևա ն' օդ ա փ ո խ վ ե լո ւ և բ ժ ը շ կ ֊ վ ե լո լ , ո րտ եղ և տ ա ս նհ ին գ 0ր ա յր վ ե ց «ջերմի չա րա տ ա գնա պ վա ռա ր ա նո ւմ օ, — հետ ո « փոքր ի ն չ թ ե թ և ո լթ յո մ ։ ս տ ա ն ա լո վ մի բժշկա պ ետ ի ձեռքլ ա ռ ա ծ քա ջա րվեստ մ իջոցների շնո ր­հիվս' վ երա դա րձա վ էջմ ի ա ծի ն ու նկ ա տ ե լո վ , որ ի ր ե ն ե պ ի սկ ո պ ոս ձե ռ նա դ ր ե լո ւ գո ր ծը « վ ե ր ի վ ա յր փ ոխ վել է օ ' գ ն ա ց Ռ ի ֆ լի ս , ո ր տ ե ­ղ ի ց Պ ա սկևիչի պ ա հա նջո վ ա քս ո ր վեց Հ ա ղ - բա ւո ։

Հ ա ղ բ ա տ ի Ս. Նշան վ ա նքոսէ, а ձմ եռվա ցր տ ա շո ւն չ ձ յո ւն ա խ ա ռ ն բ ք ա բ ե ր հողմերի պ ա տ ճ ա ռ ո վ » , կ ր կնվ ե ց Ա լա մ դա ր յա ն ի հ ի վ ա ն- գ ո ւթ յո ւն ր , և նա մ ոտ ե րկ ո ւ ա միս (ն ո յե մ -ր ե բ -դ ե կ տ ե մ ր ե ր , 1 8 3 0 թ . ) կրեց ա նտ ա նելի ն ե ղ ո ւթ յո ւն ու ա յն պ ե ս չա ր չա ր վ ե ց , որ շա տ ա ն դ ա մ նր ա «ց ա մ ա ք ա ծ շրթունքին մ ո տ ե ցա վ մա հա հրա վեր բ ա ժ ա կ ը օ , բ ա յց Հա ղբա տ ի և Ս ա նա հնի վա նքերի երիտ ա սա րդ սա րկա վա գ

Ս. Հ ա է ա լյա ն ի խ ն ա մ ք ո վ կ ա ր ո ղ ա ցա վ դ ի մ ա ­նա լ և 'ա ռ ո ղ ջա նա լ', 1 8 3 1 թ վ ա կ ա նի ա պ ր ի­լի 2 7 -ի ն Ա լա մ դ ա ր յա նը գ ր ե ց «Գ ա ր ո ւն» բ ա ­ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ը , որտ եղ [Հնությա ն գ ա ր ն ա ­յի ն ղա րթոնքին հ ա կա դր ո ւմ Է իր «ա նդա րձ դերութիմւէն ու կ ր ա ծ զր կա ն քներ ը .

«Յ ա մ ս ա վ ե ր շն ա պ րիլի զպ ա տ ուհա նս բ ա ց ի , Զ ձիւնա թա ղ դ ա շտ ո ր ա յս ծա ղ կ ա զ ա ր դ տ ե ս ի . Ա րտ ա սուք ե ռ ա նղ ո ճւք զ ա յտ ս ի մ ա յր ե ց ի ն , Տ ի մ ա նդա րձ դևրութ իւն յո լշ ն ի մ մուտ

ա ծի ն ,Լեղուապ Էս դ ա ռ ն ա ց ա ն ք ի մ ք վհա տ

հ ո գ լո յս ,Ջ մ ր ե ց ա ն զ գ ա յա ր ա ն ք ս , հա տ ա ն ելք

շ ն չ ռ յս ։Ա փ ս ո ՛ս ի ն ձ , ա ս ա ցի բ ի ւը ա ն դ ա մ յա յն օր, Շա տ ա ն էծս թ ա փ ե ցի ծն ն դ ե ա ն ս վա տ օր։ Մ ա շե ց ա յ, թ օ շ ն ե ց ա յ, մ տ ի խ ո ր ի ք ո ւն , Զ չ ար կ ս կ ի ծ հ<էք ա յր լո յս ա րկի ծո վ

յա ն հ ո ւն ւԴ շխ ո յն մ ե ծ ա ն մ ա հ ի ց էշ ի ն ձ յա յց

ա ե ս լե ա մ բ ,Ո րպ էս թ է ի փ ո ս ո յ ղիս ե լո յղ ձ ե ռ ա մ բ .. .л ,

Ն երսես Ա շտ ա ր ա կ եցի ն , որ Ք ի շն և ն ս տ ա ծ, բ ո լո ր ի ր ա դ ա ր ձո ւթ յո ւններ ի մ ա սի ն մ ա ն ր ա ­մ ա սն տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն է ր ս տ ա ն ո ւմ իր կ ո ղ մ ­ն ա կ ի ց ն ե ր ի ց , մ ի շն ո ր դ ե լո վ ա ղ ա տ եց Ա լա մ ֊ դ ա րյա նի ն և ա պ րիլի 2 7 ֊ի ս ւ ( 1 8 3 1 թ . ) իր մ ո տ Ք իշնև բ ե ր ե լ տ վ ե ց ։ Ք ի շն և ո ւմ ա պ ր ՚ււմ էին փ ոքրա թ ի վ հ ա յե ր , ո րո ն ք ե կ ե լ, հա վ ա ք ­վ ել էին Թ յո ւր ք ի ա յի զա նա զա ն գ ա վ ա ռ ն ե ­ր ի ց և որոնք խ ո ս ո ւմ է ի ն ա ռհա սա րա կ թ յո ւր ք ե ր ե ն ու ՛մոլդա վերեն։ Ա լա մ ղ ա ր յա նը տ ե ս ն ե լո վ իրեն ա յդ տ ե ղ « ի ս պ ա ռ ա ն պ ետ ք .0 ի ր ս իրելի Հ ա յր ե ն ի ք ի ն և հ ա յր ե ն ա կ ի ց ն ե ր ի ն ' տ կա ր էր և аլի դա ռն տ րա մա դ ր ո ւթ յա մ բս ,1 8 3 2 թ վա կ ա նի հունիսի 1 7 -ի ն իր ա շա կերտ Խ . Ա բո վ յա ն ի ն գ ր ա ծ ն ա մ ա կ ո ւմ նա դ ա ռ ն ո ւ­թ յա մ բ ա սում է ,

а Ա յս երկրի օղը շա տ ծա նր է օտ ա րների հ ա մ ա ր ... տ կա ր ե մ ա յս տ ե ղ և լի դա ռն տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յա մ բ , տ ե ս ն ե լո վ ի ն ձ ա յս տ ե ղ , ա շխ ա րհ իս ա յս հեռ ա վ ո ր ա ն կ յո ւն ո ւմ , ի ս պ ա ռ ա ն պ ետ ք ի մ հ ա յր ե ն ի ա շխ ա րհին և հ ա յր ե ն ա կ ի ց ն ե ր ի ն , ն ա մ ա ն ա վ ա ն դ ներկա ժ ա մ ա նա կ ն ե ր ո ւմ , ե ր բ մ ե ր ա ն թ ի վ ե ղ բ ա յր ­ներ ը և ժ ո ղ ո վ ո ւր դը , փ ո խ ա դ ր վ ա ծ զ ա ն ա ­զ ա ն երկրներ ից ի ր ե ն ց գ ո ր ո վ ա գ ո ւթ մ ո ր և ս խ րա լի Հ ա յա ս տ ա ն ի ծ ո ց ը , չա փ ա զա ն ց կա րոտ ե ն , ի ն չպ ե ս ի ր ե ն ք , ն ո ւ յն պ ե ս ե ն ր ա ն ց որդ ի ները հ ո գ և ո ր շի ն ո ւթ յա ն , ա ֊

1. «Դիվան А. ԱբոՎյւսքւի», աո աչին Հատոր, կազմեց և ձանոթադրեց Երվանդ Շա Հազիդ, Երևան, 1940 թ.,կ 267— 268 1

նա րա տ Հա վա տ ի ք ա ր ո զ ո ւթ յա ն , վա րք ու բ ա ր ք ի ն , Հ ր ա Հա նգութ յւս ն , և ա յլն , ե ա յ լ ն . . . ( նա մ ա կ ի ա յս հա տ վա ծը բ ե ր վ ա ծ է տ շխ ա րՀա րա ր թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յա մ բ )։

Ն երսես Ա շտ ա ր ա կեցի ն Ա լա մդա րյւսնից մ ա նրա կրկիտ Հ ա շի վ պ ա հա նջեց Ն երսիսյա ն դպ րոցի դ րա մ ա կ ա ն գո րծեր ի մ ա ս ի ն ։ Ա լա մ ֊ դ ա ր յա ն ը չկ ա ր ո ղ ա ց ա վ դ ո Հ ա ցն ե լ Ա շտ ա րա - կ ե ց ո ւն , ո ր ով հե տ և իր ձ ե ռ ք ո ւմ ուներ դ պ ր ո ­ց ի ե լև մ ո ւտ քի վւա ստ ա թղթերի մի մա սը մ ի ա յն ։ Ղ՛բա հ ե տ և ա ն քո վ նր ա նց Հա ր ա բե ր ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ի մ ե շ ս ա ռ նո ւթ յո ւն ը ն կ ա վ ։ Ա լա մ - ղ ա ր յա ն ը Ա շտ ա րա կեցուն մ ա տ ո ւց ե ց մի թ ո ւղ թ , որտ եղ պ ա տ մոսէ Է ի ր Հա վա տ ա ր ի մ ծ ա ռ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ի և կ ր ա ծ ղր կ ա ն յ& եր ի մ ա ­ս ի ն , ու խ ն դ ր ե ց ի ր ե ն նշա նա կել Ն որ-Ն ա խ ի- շևա նի Ս. Խ ա չ վա նքի վ ա ն ա հ ա յր , Ա շտ ա ր ա ­կ ե ցի ն նրա խ ն դ ի ր ք ը կ ա տ ա ր ե ց , և նա 1 8 3 3 թ վա կ ա նի ն դ նա ց Ս. Խ ա չ, Ա յդ տ ե ղ նո ւյն թ վա կ ա նի ն Ա լա մ ղ ա ր յա ն ը գ ր եց մ ի ո ղ բ ե ր ­գ ո ւթ յո ւն ( «Ե ղ ե ր գ ո ւթ ի ւն ») ' սՀր ա միղ դ I։ Զ է ն ո բ ի ա а վերնա գ ր ո վ 3,

Ս. Խ ա չ վա նքի մ ոտ գ տ ն վ ո ւմ է մ ի /ի ճ , որը պ ա տ կա նո ւմ էր վ ա ն ք ի ն ։ Շրջա կա գ յո ւ ­ղ ա ցի ն ե ր ը ա շխ ա տ ո ւմ էին օգտ վեք ա յղ /й/м/: Վ ա րդա պ ետ ները ե. վա ն ա կ ա ն ներ ը ձ ղ տ ո ւմ էին թ ո ւ յլ չտ ա լ ա յղ . Ո ւստի և գ յո ւղ ա ցի ն ե ր ի և հո գև ո ր ա կ ա նն ե ր ի մ ի շև պ ա յքա ր սկսվեց ու վերջիններ ի ա ս լա հ ո վո ւթ յո ւնը վտ ա նղի տ ա կ դ ր վ ե ց ։ ՛Այս ա ո թ ի վ Ա լա մ ղ ա ր յա ն ը 1 8 3 1 թ վա կ ա նի մ ա յի ս ի 4 - ի ն Ն ո ր ֊Ն ա խ ի շև ա ն ի հ ա յ հ ա մ ա յն ք ի ղլու/ս Հ ա ր ո ւթ յո ւն Պ ո ղո ս յա նի ն դ ր ե ց .

(ГՄ տ ա նէ ի լի ճ ս և կ րեա լ զ ձկ ունս ի տ ուն ի ւր ' պ ա ն ծ ա յ և ս ա ռա շի ա յլո ց , թ է /ի ձն մ եր ղի ս լա կ ա նա ցս է և ո չ վա րդա պ ետ ա ց և վ ա ն ա կ ա ն ա ց ։ Եթէ զ ա յս պ ի ս ի ա ն զգ ա մ ս ա ն պ ա տ ի ժ թ ո ղ շի ք , տ էր ի մ , մ ե ղ ա նհնա - ր ի ն է ա ստ զ ա պ ա հ ո վ կ եա նս վ ա ր ե լ» ։

Տ ա ս ն օր հ ե տ ո , մ ա յի ս ի 1 4 ֊ի ն գ յո ւղ ա ց ի ­ն ե ր ը հ ա ր ձ ա կ վ ե ցի ն վա նքի վրա և Ա լ ա մ ֊ դ ա ր յա ն ը , որ Խ . Ա բո վ յա ն ի խ ո ս ք ե ր ո վ « Հ ե - ռ ա ց ե ա լ ի տ ա ն է և ի Հ ա յր ե ն ե ա ց , զր կ ե ա լ

յը ն տ ա ն ե ա ց և ի ղ ա ւա կ ա ց ... պ ա տ րա ստ եա լ էր մ ա տ ո լց ա ն ե լ ղա ն ձն ի զ ո հ վա սն օգտ ի հա յր ե ն ե ա ց և հ ա յկ ա զ ո ւն մ ա ն կ ա ն ց » , մ ա հ ա ­ց ո ւ /[ի ր ա վ ո ր վ ե լո վ ' վ ա խ ճ ա ն վ ե ց ու թ ա ղ վ ե ց վա նքի բ ա կ ո ւմ ։

2. Ն ո ւ յն տ ե ղ ո ւ մ , Հ յ 270 ։

3 . ս Հ ր ա մ ի ղ դ և Տ Ա ն ո բ ի ա » , ե ղ ե ր դ ո ւ թ ի ւ ն յա ր ա ր ս

ե ր ի ս , 1 8 3 3 , ի Ս . Խ ա չ վ ա ն ք ն ն ո ր Ն ա ի է ի ք և ա ն ւս յ,

ա է շ խ ա յո ա ս ի ր ո ւթ ե ա մ ր Յ ա ր ո ւ թ ի ւ ն վ ա ր դ ա պ ե տ Ա ր ս մ -

դ ա ր ե ս ս ց » .

1955 է я 1г ի а 1т |. ^■15

Հա բււլթ յո ւն Ա լա մ դ ա ր յա ն ը եր կ ա ր չա պ ր ե ց , ր ա յց թ ո ղ ե ց բա վ ա կ ա ն հա րուստ գրա կա ն ժ ա ռ ա ն գ ո ւթ յո ւն բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ,вՀ ա մ ա ռ օ տ բա ռ ա ր ա ն ի ռ ո ւս ա ց լե ղ ո լէ ի հ ա յ» , «Օ րէնք ռուս ք ե ր ա կ ա ն ո ւթ Լ ա ն » , ո-Հ ր ա ­հ ա ն գ Ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն վ ա ր դ ա ս լե տ ո ւթ ե ա ն », «Հ ր ա մ ի ղ դ ե Զ է ն ո բ ի ա » , ն ա մ ա կ ն ե ր , որոնք դ ր վ ա ծ ե ն գր ա բա ր ո վւ

Ա լա մ դ ա ր յա ն ի բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ,ո րո ն ք թ վ ո վ շա տ չե ն , ի ր ե ն ց թ ե մ ա տ ի կ ա յո վ բ ա ժ ա ն վ ո ւմ են ե րկ ո ւ շ ա ր ք ի ' պ ա տ մ ւս ֊կ ր ո - նա կա ն ե ա շխ ա րհիկւ

Պ տ ա մա ֊կ ր ո ն ա կ ա ն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ­ների մ ե ջ Ա լա մ դ ա ր յա ն ը ե ր դ ո ւմ Է հին Հ ա ­յա ս տ ա ն ի հ ե ր ո ս ն ե ր ի ն , Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ցո ւ գ ո ր ­ծի չն ե ր ի ն ե ա յլն ։

Հ ա յո ց ա ռ ա ս պ ե լա կ ա ն ու պ ա տ մա կա ն հեր ո սն երի ն գ ո վ ա բ ա ն ե լի ս Ա լա մ դ ա ր յա ն ր գ ո ր ծ ա ծ ո ւմ Է ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն հ ի ն ձևիա ր տ ա հա յտ չա կա ն մ ի ջ ո ց ն ե ր ը .

(է ...Հ ա յկ Է , բ ա ղ մ ա կ ո ւն ք , մ ե ր ւս ն ղ ո յգ Պ ետ , Հ ա յր , Բ ե լա յ գ լխ ա հ ա ր ,

Հտ յկ ։ս յ\ն ե ս տ ո ւե ր ս , նո րի ն կ ե ր պ ա ր ա ն ,պ ա տ կեր ա ն վ թ ա ր '

Ա ի ։, ա ս տ ի ե մ ո ս ո նա յա յս տ ե ս ա ր ա ն,յա յս յա ր կ պ ե ր ճ ա փ ա ռ ,

Ե լ դ ի ' ք ա յ լա րէքկ ա ն կիւն յա ն կ ե ն Է' խ ր ա խ ,յո ւս ա պ ա տ ա ր ...

I՛ Р / ՚կ ա ն ց վեհիս ն ա զ ա ք ա յլ ճ ե մ ե ն Արսւմմ ե ծ ա ն ո ւ ն ,

Զ ւս ր մ /ս յր սա ա ո վ^աշաց, Պ ա ր ո յրթ ա գ ա պ ե ր ճ , Ա րա յն ք ա ջ , ս ի ր ո ՛ն ,

Ա րա ա շԷս ա շ խ ո յժ , Վ ա ղա րշա կ խ ո հ ե մ ,Խ ոս բ ո վ ք ա ջ ա զ ո ւն .

Զ ո ւգ ը ն թ ա ց ս ո ցի ն ա յլ ճ ե տ ք դի լց ա ղ ա ն ցա կ նա պ ի շ կ ա ռ ո ւն .

Վ ա հա գն ա ն ն մ ա ն , Վ ա հ է , քա ջն Վ ա ն,Ա,նվա նին Տ ի գ ր ա ն ՝ յա յս մ խ մ բ ի կ ա ն . . .» ՛

( « Տ ա ղ ե г (յուրի ւ ն > )

Ա լա մ դ ա ր յա ն ը ք ն ա ր ե ր գ ո լ է ։ Նա չի ՛էի • պ ո սէ ի ր հ ե ր ո սն երի գ ո ր ծ ե ր ը , ա յլ զ մ ա յլո ւմ Է և ա պ ր ո ւմ ն ր ա ն ց ո վ ։ Նա գեղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն ա յս ձ և ո վ ն ե ր բ ո ղ ո ւմ Է ո չ մ ի ա յն հին Հ ա ­յա ս տ ա ն ի հ ե ր ո ս ն ե ր ի ն , ա յլև ն ր ա թ ե ՛ ա վ ա ն ­դ ա կ ա ն , թ ե ' պ ա տ մ ա կ ա ն կ ր ո նա կա ն ու մտ ա վոր գ ո ր ծ ի չն ե ր ի ն .

« Բ ՚ա գ դ Է ր ա ղ մ ա ր գ ի լն Տ հ ա ռ ն ա յգ ւ ո յ մ շա կ ,տ իրա ջա նն Ա րդա ր,

Գ րիգոր լո ւս ա տ ի պ , ա ն ձ ն ա ն ո ւէր հով իւ,ս ր բո ւթ ե ա ն ս ա տ ա ր,

Ս ա հակ Պ ա հ լա ւի կ , Մ եսրովյւ բ ա ն ի բո ւն ևք ե ր թ ո ղ ա ց ն Հ ա յր ,

I . Յ ա ր ո է թ ի ւ ն վ ւո ր ղ ս ա լե ս , ի Ա լ ա մ ղ<ա ր և ս մ ւը , « Ձ ւա ի ա -

ր Լ ր ա կ ա ն ր օ , Ս . Պ ե տ ե ր բ ո ւ ր ղ , 1 8 8 4 1

Ն ա րեկա յն հրեշտ ա կ, շնորհա պ երճ ՆերսԷսք

, , և սոլՐԲ հա Բց կա ճա ռ՝Ա սս,էն ա կ մ բ ի ն , ք ա ղ ց ր ո լթ ե ա մ բ հ ա յի ն . Օ ն ծա ն , ս փ ո փ ի ն , ղ մ ե օ ք Խ ա ն դ ա ղ ա տ ի ն ...» ,

( «Տ ա ղ ե ր ղ ո ւր ի ւն » )Ա լա մ դ ա ր յա ն ը ե ր գ ,,,մ է նա և Ն երսես Ա շ.

ա ա ր ա կ ե ց ռ ն , ի բր և վ ե րո հի շյա լ հ ո գ և ո ր ա ­կ ա ններ ի փ ա ռա վոր հետ նորդի և իբրև «Հ ո վ ո ւտ ը պ ետ ռի է

Ա լա մ դ ա ր յա ն ը ա շխ ա րհիկ թ ե մ ա տ ի կ ա յո վ գ ր վ ա ծ ի ր բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի մ եշ եր- 1 " ւմ Է " ե ր բ , ի ր վ ա ղ ա մ ե ռ կ ն ո ջը , իր դժ բա խ տ կ յա ն ք ն ու մ ի ա յն ո ւթ յո ւն ը , թ ռ չո ւնն ե ր ը , ծ ա ­ղ ի կ ն ե ր ը , Ա յդ բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ,կ „ „ դ ր վ ա ծ Է կա րոտ ի և տ խ ր ո ւթ յա ն ս ր տ ա բո լի ,, ա ն կ ե ղ ծ շե շտ .

Ա լա մ գա ր յա ն ի ա ր տ ա հ ա յտ ա ծ հ ո լյզե ր ի մ եջ ի շխ ո ւմ Է ս ե ր ը , Սերը մ ա ր դ կ ա յի ն կ յա ն ­քի ի մ ա ս տ ն Սիրո պ ա տ ճ ա ռ ս ։ծ բե ր կ ր ո ւ­թ յո ւն ը ա մ ենա ն։Ա ,րա կա ն զ գ ա ց ո ւմ ն Է մ ա ր ­դ ո ւ հ ո գ ե կ ա ն ա շխ ա ր հ ո ւմ ։ Ա լա մդա ր յա նը «Պ ա ր ե ր գ ո լթ ի ւն » բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յա ն մ եշ ա -ս ո ւմ Է, որ եթ ե որևէ մ ե կ ը 0■ղաշխարհ լի գ ա ն ձ ո ւք » իրեն պ ա ր գ և ե ' ա յն ք ա ն ուրա խ չի լի ն ի , «ո ր քա ն ի գ ո լս ս ։ռ կոլսինո ,

« . . . Եթէ ղ ա շխ ա ր հ լի գա նձուք Ինձ ոք բա շխ ,էր ի պ ա րգև 'Ո չ տ ե ս ա ն էր ա յն ք ա ն ր ա խ 'Ո րքա ն ի գ ո լս ա ռ կ ո ւ ս ի ն ...» ,

Ա լա մ դ ա ր յա ն ը «Դ ա լ եր և ա կ ա յո ւթ ե ա ն » բ ա ­ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յա ն մ ե ջ ի ր կ ն ո ջ ' Մ ա րգա րիտ ին հա մ եմ ա տ ո սՐ է պ ա տ մ ա կ ա ն և ա ռ ա ս պ ե լա ­կա ն Հ ո պ ի թ ի , Ս ա թ ե ն ի կ ի , Բ և ր ս ա բե ի , 1/սթե- ԲԻ, ւհա քնլի , Կ զև ոպ ա տ ր ա յի հետ և ա ս ո ւմ է , թ ե վե ր ջի ննե ր ս «գ ի շ ե ր » ե ն , ի սկ ա ռա ջի նը ' «տ ի լ ա ն ն մ ա ն »։

Հիշա տ ւսկենք և «Ո ղ շո յն հրա ժեշտ ի դա ւա - կ ա ց ի մ ո ց » ու ռ Վ ա ր գա կո ր ո յս» բա ն ա ս տ ե ղ ­ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , «Ո ղ շո յն հրա ժեշտ ի զա ւա կա ց ի մ ո ց » դր ա մ ա տ իկա կա ն ոտ ա նա վորի մեջ Ա լա մ դ ա ր յա ն ը զ ր ո ւց ո ւմ է իր ո րբե ր ի հետ , և վերջիններս խ նդրոսք են ն ր ա ն ի ց , որ չմ ո ր - մ ո ք ի ու հ ա ն գ ս տ ա ն ա .

« Հ ա յր

. . .Ե ր թ ա մ ես յա շխ ա ր հ ի ձէնջ յ ո յժ հ ե ռ ի , ԵրթШմ ո ր ո ն ե լ ղ ա յն , զ ո ր կորուսի. Ա րտ ա սուՕք, ո ղ բ ո վ ք ' ձ ա յն ի լ սգա լի Խն դ րեցի ց ղնա յա մ ե ն ա յն երկրի ։

Մ ա ր ի ա մ

Չ ի ՜ն չ խ օ ս ի ս , հ ա յր ի կ , զ ի ՜ն չ դու կորուսեր, Ել ՛լի ՜ն չ գ տ ա ն ե լ յա ն ծ ա ն օ թ երկիր Կւսմիս, ա սա մ ե ղ , մ ի ՛ թ ա դ ո ւցա ն ե ր ,Տ ա ր և ղ մ ե ղ ը ն դ ք ե ղ , հա յր , մի

ա րտ ա սուեր։

1« է Հ 1Г Ի Ա Ծ Ի Ն 1 9 5 л

Ա էն աՀ ա յր մ ե ր ,, ես գ ի տ ե մ , զ մ ա յր մ ե ր ո ղ բ ա յ, Զ մ ա հ նորա յի շ ե ա լ մ ո ր մ ո ք ի , ս դ ա յ.Ե ՜րր սա մ ո ո ա ս ցի զ ա ն ո մ ւ, ՛լկեր и/ նորա , Ե ՜րբ հա նգիստ տ ե ս ց ո լք մ ե ք զհ ո գ ի սորա ։

ԿսւտաւփնէՄ ի' ա ր տ ա սուեր , հ ա ՛յր , մ ի ' ս գ ա ր , ո ղ բա ր , Ա րտ ա սուք ղ քեղ մ ա շե ց ի ն • ի ս պ ա ռ .Ջ իս ո ՜ ս ի ր ե ս ց է ՝ զԿ ա տ ե ա յս ք ո թ շո ւա ռ ՝ թ ՚Հ զ քե զ Տ է ր տ ա ր ցէ յի ւր ե ր կ ն ի ց դ ա լա ՛լ՛: «Վ ա րգա կորո յս ռ բա ն ա ս տ եղծ՛ո ւթ յա ն մեշ

Ա լա մ ղ ա ր յա նը պ ա տ կեր ո ւմ է «ա ն բա խ տ » սոխ ա կի սիրո ո ղ բ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը .

«Ա յգ ա ն ա յ ա հա , ա յգ ա ց ա ւ ա հա .Ա ՜խ , սոխ ա կս հ ե ծ է , դն ի ա ն ղ գ ա յ։Լաց չա ռ ն էր ե ր է կ , ա յս օ ր շա տ ո ղ բ ա յ. Վ ա րգն ի ւր չե ր և ի , ա յգ ն է ց ա յգ նմա ւ Ա ւ ա ՚ղ վիճա կի ա ն բա ղ գ ս ո խ ա կ ի ն ,Ո յր կեանք/ն ի հ ն ո ցի սիրո տ ո չո ր ի ն .. .» ։

Ա լա մ ղա ր յա ն ը իր ա շխ ա րհիկ ո տ ա նա վո ր­ների մ եշ ա ր ձա գա նք ե ց նո ր բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւ­թ յա ն ը ։ Նա իր ա շխ ա րհիկ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ­թ յա մ բ հա րթ եց ի ր սիրելի ա շա կե ր տ ի ՝ Խ ա ­չա տ ուր Ա բո վ յա ն ի ուղին և նա խ ա պ ա տ րա ս ­տ ե ց նրա դրա կա ն ֊հ ա ս ա ր ա կ ա կ ա ն խ ո շոր ա շխ ա տ ա նքը ՚

Ա լա մ դա ր յա ն ի և պ ա տ մա ֊կ ր ո ն ա կ ա ն, և ա շխ ա րհիկ բա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը մեծ. մ ա ­սա մ բ ս տ ե ղ ծ վ ա ծ ե ն ք նա ր ե ր գա կ ա ն շ ն չո վ ։

Ա լա մ դ ա ր յա նի քեր թ ող ա կա ն ա րվեստ ը հի մ նա կ ա ն ո ւմ ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն հի ն մ ե ­թ ո դ ն է ։ Ս ա կա յն նրա ա ր վեստ ի մ եշ պ ա տ ա ­հ ո ւմ ե ն նա և ն ո ր պ ա տ կեր ա վոր ա ր տ ա հ ա յ­տ ո ւթ յո ւն ն ե ր , իրեր ի իր ա կա ն վ ե ր ս տ ե ղ ծ ո ւմ , ժ ո ղ ով րդա կա ն ոճեր և ա յլն ։

Ա լա մ դա ր յա ն ի ա շխ ա ր հ ա յա ցք ը կրոնա կա ն է , ո ր ը դ ր ս և ո ր վ ա ծ է նրա և ՛ ա շխ ա րհիկ և ' պ ա տ մա ֊կ ր ո ն ա կ ա ն բ ա ն ա ս տ ե ղծո ւթ յո մեն ե րի մ ե շ ։ Նրա կ ա ր ծ ի ք ո վ ա շխ ա րհը а ա ն գ ո ւթ թ ըշ- I՛ա միս է մ ա ր գ ո ց , մ ա ր դ ը «նա նր ա խ որ հուրդ » է և սերը գ տ ն վ ո ւմ է «ի ձեռս Ա րա րչինո՛ նա հա ճա խ դ ի մ ո ւմ է ս ո ւր բ խ ա չի ն , Աս տ ո լ ֊ ծ ո մ ։, ո րպ ես զի ի ր ե ն պ ա շտ պ ա նեն կ յա ն ք ի

դ ա ր ա ն ն ե ր ի դ ե մ ։ Ա յս պ ե ս , մ ի ոտ ան՛ավորի մ ե շ ն ա դ ի մ ո ւ մ է ս ո ւ ր բ խ ա չ /ւ ն և թ ա խ ա ն ­

ձ ո ւ մ ն ր ա ն ՝ ի ր ե ն վ ւ ր կ ե լ ՛Ա մ բ ա ր ի շ տ ն ե ր ի լ ա ­

ր ա ծ թ ա կ ա ր դ ի ց և փ ո ր ձ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի ց .

«Լա րեն ի ն ձ թ ա կ ՚ս ր դ ժ ա նտ ի ց շո կ ք ա հեղ, Յ ի մ կորուստ բ ե ր ի ն , ի րր ա նհա տ հեղեղ,Ջ իս զ ե ր ծ ո , ա պ ր ե ց ո , քո ն շա ն ս ։։ ա մ րւսցո : Ա մա ն յե դ կ ե լի ս զ մ ա հ ա թ ո յն ք ա ր բ ի ց ,Ը ն դ լա ց ի մ ր ե ր կ ր ի ն , ա խ , ո ՛ւր դի մ ե ց ի ց . Ք ա ռ ա թ և , լո ւս ա ձ և , ձգե՛ս ա ռ ի ս ւլքո ■

ս ո ւ ր բ թ և :Մ ո ր մ ո ք , ս ո ւգ , կ ս կ ի ծ և երկունք մ ա հ ո ս ս ն , Ա նթ իլ տ ա ռ ա պ ա ն ք ղ ի ն և շ ր շե ց ա ն , Ա պ շ ե ց ա յ, ց ն ո ր ե ց ա յ, Ս ուրբ Խ ա չ, օդնել

ի ն ձ ւիութա : Դ ա ռնա ցա ն ի մ կ ե ա նք յօ ր է ս ծ ն ն դ ե ա ն ,Յո և գ ն ա ցի մ իշտ զտ ի դա րա ն.Հ ա լե ց ա յ, մ ա շ ե ց ա յ, յա մ ր ա ր շ տ ա ց ոչ

ղ ե ր ծ ա /»>(«Կ ո ղ կո ղ ա ն ք աո խ ա չ Փ րկչիս»)

Վ եր ո հ ի շյա լ вՈ ղշոյն հր ա ժեշտ ի ղ ա ււս կ ՚ս ց . ի մ ո ց » ոտ ա նա վո ր ի մ ե շ ն ա ի ր ո ր բ դ ո ւս տ ր ն ե ­րի ն կ ա մ ե ն ո ւմ է հ ա նձն ե լ «Հ օր հ ա մ ա յն ո ր ֊ բ ո ց , Փ րկչին Ք ր իս տ ոս իս ՝ վստ ա հ լի ն ե լո վ , որ նր ա ն ք նրա հո վ ա նո ւ ն ե ր ք ո ա պ ա հով կ ա պ ­ր ե ն .

«Հ օ ր հ ա մ ա յն ո ր ր ո ց , Փ րկչին Ք րիստ ոսի Յա նձ ն ա ռ ն ե մ ղ ձ ե զ ' դս տ երք ն ա զե լի .Ս ուրբ ա շ ո յ նորա ա ն տ ես հովա նի Ի գ լխ ո ց ձ ե ր ո ց մի պ ա կ ա ս ե ս ց ի ...» ։Եզր՛ս փ ա կ ե ն ք ։Ա լա մ դ ա ր յա ն ի դ լխ ա վ ո ր ո ւթ յ ՚ս մ ր 182-1

1 8 2 8 թ վ ա կ ա ն ն ե ր ի ն որոշ ա շխ ա տ ա նք ծ ա ­վ ա լվ ե ց հ ա յ թ ա տ ր ոնի զ ա ր գ ա ցմ ա ն ո ւղ ղ ո ւ­թ յա մ բ ՛ Ա լա մ ղ ա ր յա ն ը ի ր ա շխ ա րհիկ ո տ ա ­նա վորներ ի մ ե շ ա ր ձա գա ն ք ե ց ն ո ր բ ա ն ա ս ­տ ե ղ ծ ո ւթ յա ն ը , հա ր թ եց Խ ա չա տ ուր Ա րուէյա - նի ուղին և հ ա ն դ ի ս ա ցա վ նրա գրա կա ն ֊հ ա ­ս ա ր ա կա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ն ա խ ա պ ա տ ­

ր ա ս տ ո ղ ը ։Ա յս պ ի ս ո վ Ա լա մ ղ ա ր յա ն ը խ ո շո ր դ ե ր խ ա ­

ղ ա ց հ ա յ ժ ո ղ ով ր դ ի մ շա կ ո ւյթ ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե շ ։

Մ Ա Յ Ր 11Փ ետ րվա րի 5 - ի ն Մ ա յր Ա թոռ Ս. է ջ մ ի ա ­

ծի ն ժ ա մ ա ն ե ց ի ն էս տ ո ն ա կ ա ն Ս Ս Ռ ֊ի վ ա ս ­տ ա կա վոր ա րտ իստ Խ ուդո էե պ ն ո լր մ ը (ե ր գ ե - հոնա հա ր) և Տ ա լլի ն ի կ ո ն ս ե ր վ ա տ ո ր ի ա յի >ր> ց ե ն տ Ժ ենն ի Ս իմոնը (ե ր գ չո ւհ ի ' մ ե ց ց ո - ս ս պ ր ա ն ո ), Հ յո ւր ե ր ը ե ղ ա ն Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ , Վ եհա ր ա նում , ծ ա ն ո թ ա ց ա ն Մ ա յր Ա թոռի թ ա ն գ ա ր ա ն ի հ ե տ ։

Հ յո ւր ե ր ի ն ց ո ւ յց ա ր վ ե ց ջե ր մ ր ն դ ո մ ։ հ լո ւ­թ յո ւ ն ։

Փ ետ ր վա ր ի 5 - ի ն , շ ա բ ա թ , ոՍ րրոցն Ա արղսի ղօ/՛ա վա րին և ո ր գ ւո յ նո ր ի ն Մ ա րտ իրոսին և չո ր ե ք տ ա ս ա ն ղ ի ն ո լո ր ա ց ն օ տ ո ն ի օր ը , գ ե ր ա ­շն ո ր հ Տ . Ս ահակ ս ր բ ա զ ա ն ը , Երևա նի Ս. Հ ո վ ­հ ա ն ն ե ս ե կ ե ղ ե ց ո ս է ս ա ր կ ա վ ա գ ձե ո ն ա դ ր ե ց Կ ի/ա վա րա դ ք ա ղ ա քի ը ն ծ ա յա ց ո ւ Կա րաս/ետ ՛Հա զա ր յա ն ի ն , Հա ջոր դ օր ը , կ ի ր ա կ ի , ս ր բ ա - ղ ա նը Կա րա ս/ետ ս ա ր կ ա վ ա գ ի ն ձե ո ն ա դ ր ե ց բ ա հ ա ն ա ։

ծ * #

Փ ետ րվա րի 1 7 - ի ն , " Ա / ՚/ ՚ո ց Վ ա րդա նա նց,/օրա վա րա ց 1 0 3 6 վ կ ա յի ց ս տ ոնի օրը , Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ մ ա տ ո ւց վ ե ց ս ուրր պ ա տ ա ր ա գ ։ Պ ա տ ա րա գիչն Էր հ ո գ ե շն ո ր հ Տ . Կ ոստ ա նդին վ ա ր դ ա պ ե տ ը ։ Գ երա շնո րհ Տ . Ա ա հա կ ե պ ի ս ­կ ոպ ոսի ա վուր պ ա տ շա ճ ի ք ա ր ո ղ ի ց հետ ո կ ա ­տ ա ր վ ե ց հ ո գ ե հ ա ն գ ի ս տ ։

ծ * #Փ ետ րվա րի 1 8 -ի ն Մ ա յր Ա թ ո ռ Ա. Է ջմ ի ա ­

ծ ի ն ժ ա մ ա ն ե ց Չ ի ն ա կ ա ն Ժ ող ո վ բդ ա կ ւս ն Ռ ե ս . պ ռ ւր չի կ ա յի Է ն ե ր գ ե տ ի կ ն ե ր ի պ ա տ գ ա մ ա վ ո ֊ /էո ւթ յո ւնը , ո ր ի ն գ լխ ա վ ո ր ո ւմ Էր Չ Ժ Ռ -ի վ ա ­ռ ե լա ն յո ւթ ե ր ի ա ր դ յո ւն ա բ ե ր ո ւթ յա ն մ ին ի ստ րի տ ե ղ ա կ ա լ Լ յո լ Լ ա ն ֊ր ո ն ։ Պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ո ւթ յա ն կ ա զ մ ի մ ե ջ մ տ ն ո ւմ ե ն 1 2 հ ո գ ի , ղրա նց թ վ ո ւմ ' գ լխ ա վ ո ր հ ի գ ր ո է ն ե ր գ ո շ ի ն ի պ ետ էի ժ ո ւ ն , Ա ր և ե /յա ն Չ ի ն ա ս տ ա ն ի հի դրոշինի

Թ Ո Ռ Ո Ւ Մ

վ ա ր չո ւթ յա ն պ ետ Վ ա ն Ս ինը, Հ յո ւս ի ս Ա րևե,- քի հ ի դ ր ո շ ի ն ի վ ա ր չո ւթ յա ն պ ետ ի տ եղա կս,/ Շ ե ն Ս ի ն ֊ս յա ն ը , ն ա խ ա գ ծ ա յի ն ի ն ս ա ի ո ո ։,. ա ՛ պ ետ ի տ ե ղ ա կ ս ,, Վան Լ ո ւ ֊ն ա ն ը և ,Ա րիշ­ն ե ր , Պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ,լթ յա ն ը Ե րևա նից ո լ ղ ե կ ֊ ց ո ւ մ էր Ա րտ ա սա հմա նի հհս, կ ո զտ ո ւր պ կ ա ն կ ա պ ի ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն ա շխ ա տ ա կի ց Դ. Մ ով- ս ի ս յա ն ը ։ Պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ո ւթ յա ն ը ՛ վա նքի /ո ս ­կ ո ւմ դ ի մ ա վ ո ր ե ցի ն գե ր ա շնո ր հ Տ . Սահակ ս ր բ ա զ ա ն ը և հո գե շնո ր հ Տ . Կ ոստ ա նդին վ ա ր ­դ ա պ ե տ ը ։

Հ յո ւր ե ր ը Մ ա յր Տա ճ ա ր ի ա վ ա դ լուսա րա րի ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա մ բ ե գ ա ն Տա ճ ա ր ի ներս ում , ուր ն ր ա ն ց մ ա ն ր ա մ ա ս ն բա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ա ր վ ե ց ի ն Տա ճ ա ր ի շ ի ն ռ թ յա ն , ժա մ ա նա կի , վ ե ր ա ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն և մ ա նր ա ն կա ր չո ւթ յա ն վ ե ­ր ա բ ե ր յա լ, Հ յո ւր ե ր ը եղա ն նա և Տա ճ ա ր ի ն կից և կ ե դ ե ց ա -հ ն ա գ ի տ ա կ ա ն թ ա ն գ ա ր ա ն ո ւմ , ուր տ ե ս ա ն թ ա ն կ ա ր ժ ե ք ս պ ա սն եր ու զ գ ե ս տ ն ե ր ,

Մ ե կ ն ե լի ս , հ յո ւր ե ր ը ի ր ե ն ց շնո ր հ ա կ ա լո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը հ ա յտ ն ե ց ի ն ս ր բա զա ն հոր և մ ի տ . բ ա ն ո ւ թ յա ն ը ' ի ր ե ն ց ց ; , յ ց տ րվա ծ ուշա դիր վ ե ր ա բե ր մ ո ւն ք ի հա մա ր ,

Փ ետ րվա րի 2 2 ֊ի ն , Վ րա ստ ա նի թ ե մ ի ա ֊ ո ա ջն որդ գ ե ր ա շնո ր հ Տ . Վա հա ն ա ր քեպ իս ­կ ո պ ո ս ի հ ա ն ձ ն ա ր ա ր ո ւթ յա մ բ , գերա շնոր հ Տ . Ս ա հա կ ս ր բա զ ա ն ը կ ի ս ՚ս ս ա /մ լա վ ա գ ո ւթ յա ն ա ս տ իճ ա ն շն ո ր հ ե ց Թ րիլի սի ի է ջ մ ի ա ծ ն ե ց ի ֊ ն ե ր ի ց Ս. Գեորդ ե կ ե ղ ե ց ո ւ զս/իր Ռ ուրեն Ի լ- խ ա դ յա ն ի ն ։

* * *

Փ ետ րվա ր ի 2 3 - ի ն , Գ երա գույն Հո գ և ո ր Խորհրդի ա ն դ ա մ գերա շ1ո,րհ Տ . Վ ա ղղեն եպ իսկ՛ոպ ոս Պ ա լճ յա ն ը , որը գ տ ն վ ո ւմ էր Ա. է ջ մ ի ա ծ ն ո ւմ ' մ'ա սնա կցե լո լ Գ երա գույն Հ ո ­

գ և ո ր Խ որհրդի ն ի ս տ ե ր ի ն , մ ե կ ն ե ց իր պ ա շ­տ ո ն ա վ ա յր ը ' Ռ ոսէի նի ա ,

ՄԱՐՏԻՐՈՍ ՏԵՐ-ՍՏԵՓԱՆՅՍ.Ն

Ս. ԷՋՄԻԱԾՆԻ ՄԱՅՐ ՏԱՃԱՐԻ ՎԵՐԱՆՈՐՈԳՈՒԹՅՈՒՆԸ

մ ե ն ա յն Հ ա յո ց ե ր շ ա ն կ ա հ ի շ ա ֊ տ ա կ Կաթողիկ՛ոս Տ . Տ . Գեւորգ Ջ • Հ ա յր ա պ ե տ ի ա ն վա ն հ ե տ ս եր ­տ որեն կ ա պ վ ա ծ պ իտ ի մ ն ա ա ն­

շուշտ Ս. էշմ ի ա ծ ն ի Մ ա յր Ա թոռի վերքին լա յն ա ծ ա վ ա լ և հ ս ւմ ա յն ա պ ա ր փ ա կ ն ո ր ո գ ո ւ­թ յո ւն ը , որի ա շխ ա տ ա նքն ե ր ը , ս կ ս վ ե լ էի ն , ե ր բ դ ե ռ և ս ո ղ շ էր ա ըեզա րդ Հ ա յր ա պ ե տ ը և շա ր ո ւն ա կ վո ւմ ե ն ն ՛երկա յումս ա մ ե ն ա մ ե ծ թ ա փ ո վ և ո ւշ ա դ ր ո ւթ յա մ բ ։

Ը ն դ գ ծ ո ւմ ենք լա յն ա ծ ա վ ա լ և հ ա մ ա յն ա ­պ ա ր փ ա կ բ ա ռ ե ր ը , ո րո վ հ ե տ և ներկա յոսքս կ ա տ ա ր վ ո ղ ա շխ ա տ ա նքներն ը ն դ գ ր կ ո ւմ են ո չ մ ի ա յն Մ ա յր Տա ճ ա ր ի և Վ եհա րա նի1 ժ ա ­մ ա ն ա կ ի և բ ն ո ւթ յա ն ա զ դ ե ց ո ւթ յա ն ն ե ր ք ո հ ն ա ց ա ծ , մ ա շվ ա ծ և խ ա ր խ լվ ա ծ մ ա սեր ի վ ե ր ա ն ո ր ո գո ւմ ը , ա յլև ա ր մ ա տ ա կա ն վերա - մշա կ ո ւմ ը ներ քի ն նկ ա ր ա զա ր դ ո ւթ յա ն ,՛ գ ո ր ծ ' նշա նա վոր Նա ղաշ Հո վ ն ա թ ա ն ի ( ձ ն . 1 6 6 1 թ . ) և նրա թ ո ռ ա ն ' Հ ով ն ա թ ա ն Հ ո վ ն ա թ ա ն յա ն ի (1 8 - ր դ դ ա ր ), ի ն չպ ե ս ն ա և ա րտ ա քին հ ո ղ ա ­կերտ պ ա րսպ ի հիմ նո վ յւն ք ա ն դ ո ւմ ո վ և տ ո լ ֊ ■իա քա րա շեն պ ա րսպ ի կ ա ն գ ն ո ւմ ո վ , որը, շտ ա պ ե ն ք ա ս ե լո ւ, ա րդեն վերշա նա լու մ ոտ ՛է։

Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ցո ւ պ ա տ մ ո ւթ յա ն ծ ա ն ո թ ա մ են ո ք գ ի տ ի , թ ե Ս. էշմ ի ա ծ ն ի Մ ա յր տ ա ճա րի ս կզ բն ա կ ա ն փ ա յտ ա շե ն կա ռոՆ ցումը տ եղի է ոմևեցել Ք րիստ ոսի 3 0 3 թ վ ա կ ա ն ի ն ' Տրդ ա տ Մ ե ծ թ ա գա վո ր ի և Ս. Գ րիգոր Լուսւսվորչի ձ ե ռ ա մ բ , իսկ 4 8 5 թ վ ա կ ա ն ի ն , Հա յա ս յո ա ն ի մ ա րզպ ա ն Վա հա ն Մ ա միկս։ ն յա ն ը , վ ո ս յտ ա ֊ շէեն ե կ ե ղ ե ց ո ւ տ ե ղ , ն ո ր ո ճ ո վ և ժա մա նա կի պ ա հա նշա ծ հ ա տ ա կ ա գ ծ ո վ շի ն ե լ Է ք ա ր ա ­կերտ ե կ ե ղ ե ց ի ն , ո ր հ ե տ ա գ ա յի ն կ ր ե լ Է զ ա ­նա զա ն ն ո ր ո գ ո ւթ յո ւն ն ե ր և ն ո ւ յն ի ս կ հա տ ա ­կ ա գ ծ ա յի ն ւիտփոխոլթյուննւերւ

Մ ա յր Տա ճա րի ա ռ ա շին կ ա րև որ ն ո ր ո գ ո ւ­թ յո ւն ը տ եղի Է ււ ՚յն ե ցե լ ն ա խ ա պ ես Մ ա մի- կ ո ն ե ի ց եպ ի սկ ո պ ոս և Ս. Հ ռ ի փ ս ի մ ե ի վա նքի

վւա կա կա լ (լո ւս ա ր ա ր ա պ ե տ ) Կոմիա ա ս կա թո ֊դի կա սի օ ր ո վ ( 7 - ր դ դ ա ր )։ Նրան Է վ ե ր ա ֊ դ ր վ ո ւմ մ ա սն ա վո ր ա պ ես փ ա յտ ա շե ն ՛գմբեթի տ ե ղ ք ա ր ա շե ն գ մ բ ե թ ի կ ա ռ ո ւց ո ւմ ը ։ Ս ա կա յն հ ա տ ա կ ա գ ծ ա յի ն ա չքա ռո ւ փ ո փ ո խ ո ւթ յո ւն ը կ ա տ ա ր վե լ ՛Է Ն երսես Գ. Շ ին ող կա թողիկոսի ձ ե ռ ա մ բ ( 7 - ր դ դ ա ր , Կ ոմ իտ ա սից 2 0 տ ա րի հ ե տ ո )։

Ը ս տ ճա րտ ա րա պ ետ Թ որոս Թ որա մա ն յ ա ­նի հ ա յտ ն ա ծ հ ե ղ ի ն ա կ ա վ ո ր տ ե ս ա կ ե տ ի , Ս . Է շմիա ծնի Մ ա յր Տ ա ճա րն ս կ զ բ ո ւմ եղել Է ք ա ռ ա կ ո ւս ի , իս՛կ ա յժ մ վ ա խ ա չա ձ և վիճւս- Կռ ս տ ա ց ե լ Է Ն երսես Գ. Շ ի ն ո ղ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի կ ա տ ա ր ել տ վ ա ծ ն ո /ա ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ժ ա մ ա - ն ա կ ( 6 4 2 --- 6 6 2 թ . թ . ) ։ Մ ե ծա նո ւն ճ ա ր տ ա ­ր ա պ ե տ ը , մ ա նր ա զնի ն կւերպ ով ո ւս ո ւմ ն ա ս ի ­ր ե լո վ հ ա յ ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն ճա ր տ ա րա պ ետ ո ւ­թ յա ն ո ճ ը և Մ ա յր Տա ճ ա ր ի հ ն ա գ ո լյն պ ա տ ե _ րի վրա տ ե ս ն վ ո ղ Ճ ա րտ ա րա պ ետ ա կա ն հ էս ա ։ ։ւ կեն՛տ փ շր ա ն ք ն ե ր ը , հ ա յա ն ո ա Է ա յն մ ի տ ք ը , թ ե аՆ երսես Շ ի ն ո ղ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ր , թ ե ր և ս տ ա ճա րը ընղ ա ր ձ ա կ ՚եվո լ դ ի տ ա վ ո ր ո ւ­թ յա մ բ , չորս կ ո ղ մ ի ց ք ա ռ ա կ ո ւս ի պատւերի մ եշ ա մ վ ւո փ վ ա ծ ւսբսիդներր (խ ո ր ա ն ։ — Ծ. Հ . ) ա ր տ ա քին պ ա տ երից ղւուրս հ ա ն ե ց , ի ն չպ ե ս որ ա յժ մ կ տ ե ս ն վ ի ։ Ուրե/էն, հ ա տ ա ­կ ա գ ծի վերշին ձև ը տ ր վ ե ց ա վ 7 -ր դ դ ա ր ո ւմ »։

Ներսմւս Շ ի նո ղ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ց ( 7 - ր գ դ ա ր ) մ ի ն չև Մ ովյսես Գ. Տ ա թ և ա ց ի կ ա թ ող իկոս ը ( 1 7 - ր դ դ ա ր ) ա ն ցն ո ղ տ ա ս ը դա րերի ը ն թ ա ց ­ք ո ւ մ , Մ ա յր Տա ճ ա ր ի վրա ո չ մ ի ա յն կա րևոր ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն հիշա տ ւսկոսթյոմեը չե ն ք դ ր ա ­ն ո ւմ մ ե ր պ ա տ միչն՛երի մատ, հա կա ռա կ ա յն Ի ր ո ղ ո ւթ յա ն , ո ր Կ ա թողիկոսա կա ն Ա թոռը Կիլ՛իկիա յի ց (Ս *> ի ց ) Է շմիա ծին է փ ո խ ա գրվ ե/1 5 - ր դ դա րի ա ռա շին կ ե ս ի ն ( 1 4 4 1 թ ֊) , ա յ/և ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ը , ը ս տ պ ա տ մ ի չ Ա ռա քել Գ ա վ ֊ ր ի ժ ե ց ո ւ а Ց ո ր ժ ա մ Մովւէէս վա րդա պ ետ ն ս կ ի զ բն ա րա ր նո րո գո ւթ ես ւն , տ ա րա կուսէին

1955 I ». 1Г հ Ա ծ հ ն

վաււն հ ո ղ ո յն և մ ո խ ր ո յն , ո ր բ լր ա ց ե ա լ կ ա յր շ„լրջա նա մ/ի , թկ զ ի ա ՞ր դ պ հ ղ հ / . . .» , Ն շ ա ն ա ֊ 1/ում կ , հր 1 7 2 9 թ վ ա կ ա ն ի ն Մ ա յր Տ ա ճ ա ­

ր ը գ տ ն վ ո ւմ էր Հ ո ղ ի և մ ո խ ր ի բ /ր ի ,ոա կ /, Ս յո ւն յա ց ա ն ա պ ա տ ի փաո^Ս ո ւ պ ա րծա նքն եղող և Երևա նի Ա մի ր գ ո ւն ա խ ա ն ի պ ա շ տ ­պ ա ն ո ւթ յո ւն ը վ ա յե լո ղ Մ՛ովս 1,ս վա րդ ա պ ետ ի (ա պ ա կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ) ձ ե ռ ա մ /՛, հ ի մ ն ա կ ա ն ն ո ր ո գ ո ւթ յո ւն ն ե ր կ ա տ ա ր վ ե ցի ն Մ ա յր Տ ա ճ ա ֊ ր ի յէրա և նր ա շ " 4 ՚ջ ը կ ա ռ ո ւց վ ե ց ի ն պ ա ֊ րիյւպնւնր և նար շ ե ն ք ե ր , ո ր ո ն ց մ ա սի ն պ ա տ ­մ ա գ ի ր Ա ռա քել Դ ա վյւի ժեցի ն գ ր ո ւմ կ . «Ե լ 4 պ ա րիսպ ն զ ո ր շ ի ն ե ց ի ն , ա յսս/Լս ձ և ե ց ի ն ։ . Որպ կս և տ ես ա նի յե կ ե ղ ե ց ւո ջ ա նդ չո ր ե ք ի ն /սորա նք Iե կ ե ղ ե ց լո յն , ո ր ք կ ա ն յօ ր ի ն ե ա լք Ի Iնմ ա ը ն դ չո ր ս կ ո ղ մ ս ա շխ ա ր հ իս , յա ր տ ա - լսւսւտ կոս/կ եկեղեւրւոյն ի ճ ա կ ա ա ա ց ա յս չո ր ի ց խ ո ր ա ն ա ց ս ։ . . .Ե ւ ա պ ա ի մկջ պ ա ր ը ս ֊ պ ին ա ր և մ տ եա ն կ ո ղ մ ն շ ի ն ե ց ի ն դ ա ր պ ա ս ք և տ ունք ի պ էտ ս ի ն ք ե ա ն ց և հ ի լր ո ց . և ի հ ի լ ֊

ս ի ս ա յի ն կ ո ղ մ ն և յա ր և ե լե ա ն կ ո ղ մ ն շի ն ե ց ի ն խ ց ե ր ի ր ն ա կ ո ւ թ ի ն մ ի ա բ ա ն ի ց , և ի հ ա ր ա ­կա յին կ ո ղ մ ն շ ի ն ե ց ի ն ս ե ղ ա ն ա տ ո ւն , փ ռ ն ա ­տ ո ւն , տ ն տ ե ս ա տ ո ւն , հ ա մ բա ր ա ն ո ց ց ո ր ե ն ո յ և ա յլ ն ի յթ ո ց ։ Ալ ա մ ե ն ա յն շ ի ն ո ւա ծ ք ա յ ս ո ֊ ք ի ք , մ ի ա յն պ ա ր ի ս պ ն ի հ ո ղ ո յ ե ղ և շ ի ն ե ա /, ի ս կ ա յլք ն ա մ հ ն ք ե ա ն լխ տ ե ա լ քա րի լ և թ ր ծ ե ս // ա դ ի ս /ո վ և կ ր ո վ ե բ ռ ո վ շ ի ն ե ց ա ն կ հ ղ ե ց ի կ և վ ա յե լո ւչ յօր ի ն ո ււս ծ ո վ ք ։

սՑհտ ա յս ո ր ի կ զ ե կ ե ղ ե ց ս ո յ գ մ բ ե թ ի տ ա ­նի քն ն ո ր ո դ ե ց ի ն , ք ա ն զ ի ս ա /ե ր ն ք ա ն գ հ ա լ և

ի տ հ զ ւո յն ի ր ա ց ոստ հ ա լք կ ի ն ։ Եւ թկ ոք ա ե ն չա ց ե ա լ գիւոել կ ա մ ի ց ի ղչա փ լո ւ ս ա կ ա ֊ ռ ո յց բր ի ս տ ո ս ա նկա ր ա ս տ ո ւա ծա բն ա կ տ ա ­ճա րի Ս ուրբ է ջ մ ի ա ծ ն ի , ա յս ք ա ն կ . յի ս ո ւն Հ ա լա ր ի գ ա զ ե ր կ ա յն ք ն կ յա ր և ե /ի ց դկպ յ ա ֊ բ և մ ո ւտ ս . Խ Հ Հ ա լա ր ի լա յն ք ն կ հիէս ի ս ո յ դկպ Ի հա ր ա լ. ԼԵ Հ ա լա ր ի բ ա ր ձ ր ո ւթ ի յն ն կ ն ե ր ս ի կ ո ղ մ ա ն կն Կ ա թ ուղիկկի ՝ պ որտ կն մ ի ն ­չև ի գ ե տ ի ն ն , ա յս չա փ ե ր ս ե կ ե ղ ե ց ւո յ մկջՏ'։ կ ներսի կողւքն, թ ո ղ զ պ ա տ ե ր ն » ։

Մ ովսկո Տ ա թ և ա ց ի կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ կ ա տ ա ր ա ծ վ ե ր ո հ ի շ յա / շ ի ն ա ր ա ­ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց հ ե տ ո , մ ա ս ն ա կ ի ն ո ր ո գ ո ւ­թ յո ւն ն ե ր կ ա տ ա ր վ ա ծ ւեն նա և Փ ի լի պ ո ս Ա ղ ֊ բ ա կ ե ց ի ( 1 6 3 3 — 1 6 5 5 թ . թ . ) և Հ ա կ ո ր Գ. Զ ո ւդ ա յե ց ի ( 1 6 5 5 — 1 6 8 0 թ . թ . ) կ ա թ ո ­ղ ի կ ոս ներ ի ձ ե ռ ա մ բւ Փ ի լի պ ո ս ը ս կս ե լ կ զ ա ն ­գա կ ա տ ա ն շ ի ն ո ւթ յա ն , հա կ ա ռ ա կ Երևա նի խ ա ն ի կ ա մ ք ի ն , բ ա յց դ ե ռ և ս չա վ ա ր տ ա ծ շ ի ­ն ո ւթ յո ւն ը ՝ վ ա խ ճ ա ն վ ե լ կ և թ ա ղ վ ե լ Ս. Հ ռ ի փ - ս ի մ ե ի վ ա ն ք ո ւմ ։ Հ ա կ ո բ Ջ ո ւգ ա յե ց ի ն , շա ր ո ւ­ն ա կ ե լո վ նա խ ո րդ ի ս կ ս ա ծ շ ի ն ա ր ա ր ո ւթ յո ւն ը ," 1 մ ի ա յն ա վ ա ր տ ել կ զ ա ն գ ա կ ա տ ա ն կիսա տ մ ն ա ց ա ծ շ ի ն ո ւթ յո ւն ը Շ ա հ ի հ ր ա մ ա ն ո վ , ա յլև կա ռոլց\ել չո ր ս լճ ա կ ն ե ր ը ' կջւքի ա ծ ն ա պ ա տ ­կա ն դա շտ երի ո ռ ո գ մ ա ն հա մ ա րւ Ներ1րս /ճ ա ­կ ը ' Ներս ես Ա շտ ա ր ա կ ե ցո ւ ն ո ր ո գ ա ծն է ։

Մ ա յր Տա ճ ա ր ի գ մ բե թ ն ե ր ի շի նո ւթ յա ն և տ ա ն իքի ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ հիշ_ վ ո ւմ են ա ն ո ճ ն ե ր ը Ե։լի ա զ ա ր Ա յնթ ա պ ոե կ ա թ ո ղ ի կոս ի ( 1 0 8 2 — 1 6 9 1 թ . թ . ) և Ե փ 1 մկ է ^ զ ի կ " » Ի ( Ш 0 թ - ) ' 4 ե ժ ուշ, ն ո բ ո գ ո լ . թ յո մ ւն ե ր ե ն կ ա տ ա ր վ ե լ նա և Մ ա կա ր և Գեորդ կ ա թ ո ղ իկո ս նե ր ի օր ո վ , ի սկ ն ր ա ն ց ի ց Հւեա„

Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն Աթոռի •Ա Հ բ ա զ մ ա ծ կ ա թ ո ղ ի կոս ն ե ր ը միշտ երա գել • ։ւ ծր ա գ ր ե լ են Մ ա յր Տա ճ ա ր ի ա րմա տ ա կա ն ն ո ր ո գ ո ւթ յո ւն ը , բ ա յց բ ա խ տ ը չե ն ո ւն ե ց ե լ ի ր ա կ ա ն ա ց ա ծ տ ե ս ն ե լո ւ ի ր ե ն ց ա յդ ե րա զը, ո ր ո վ հ ե տ և ն մ ա ն ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն հա մա ր կ ա ր ի , բ ր կ ա ր հ ս կ ա յա կ ա ն գ ո ս հ ս ր ն ե ր ի , և հ ա յ մ ե ­ծա հա ր ուս տ նե րն ա մ ուր կին կ ա պ ե լ ի ր ե ն ց ք սա կն ե ր ի բ ե ր ա ն ն ե ր ը ։

Ն որ ոգո ւթ յոձւներ ի պ ա կա սի հե տ և ա նքո վ կր ա ն շո ւշտ , ո ր Ե զիա զա ր կ ա թ ո ղ իկո ս ի շինել տ վ ա ծ ե ր ե ք փ ոքր զ ա ն գ ա կ ա տ ն ե ր ի ց հա ր ա ­վ ա յի ն խ ո ր ա նի վ ր ա յի ն ը փուչ կր եկել 192 1 թ վ ա կ ա ն ի ն ։ Փ լա ծ զա ն գ ա կ ա տ ո ւն ը ըկբ վ ե ­րա կա նգնվ ՛ե լ՝ չծ ա ն բա բ ե ռ ն ե լո ւ հա մա ր 13 գա րի հ ն ո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ո ղ խ ո ր ա ն ի պ ա տ երը, բ ա յց փ լո ւզո ւմ ի ց խ ա խ տ վ ա ծ մ ա սեր ը ն ո - բ ո գ վ ե լ կին ըս տ հ ա յկ ա կ ա ն ո ճ ի ' ա կ ա դ ե ­մ ի կ ո ս ճա րտ ա րա պ ետ & ա մ ա ն յա ն ի ց ո ւ ց ­մ ո ւնք ի հ ա մ ա ձ ա յն և ճա րտ ա րա պ ետ Բ՛ոբոս Բ՛որ ա մ ա ն յա ն ի ա ն մ իջա կա ն հս կողութ յա ն ն ե ր ք ո ։

Ս. էջմ ի ա ծ ն ի Մ ա յր Տա ճ ա ր ի հիմ նա կա ն նո ր ո գ ո ւթ յա ն հա ր ցը ա ռ ա ջն ա հ ե ր թ հա րցն կր, որ հ ո ս լո ս է կր երջա նկա հ իշա տ ա կ Տ . Տ . Գ ևորգ Զ . Հ ա յր ա պ ե տ ի մ ի տ ք ը , Ն ա , ո ր պ ե ս հա յր ա գ ո ր ո վ Հ ո վ վ ա պ ե տ , ե ր բե մ ն ֊՛ե ր բ ե մ ն բ ա խ ո ւմ կր ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն ո ւմ բա ր ե ր ա ր ա զ գ ա յի ն ն ե ր ի սրտ ի դ ռ ն ա կ ն ե ր ը , որպ եսգի հի շեն а Է ջմ ի ա ծնի լո ւմ ա ն » , բ ա յց երր չ ա բ դ ա ֊ բ ա ց ա ն Նրա հ ո ւյս ե ր ը , Նա դ ի մ ե ց հ ա յր ե ն ի կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն , որը ը ն դ ա ո ա ջե ց Վ եհա փ ա ­ռ ի բ ա ղ ձ ա ն ք ի ն և իր վրա վ ե ր ց ր ե ց վ ե ր ա ն ո ­ր ո գ ո ւթ յա ն գ ո ր ծ ը , ն ա յե լո վ Է ջմ իա ծնի Տ ա ճ ա - րի ւԼրա որպ ես պ ա տ մ ա կա ն և ճա ր տ ա ր ա պ ե­տ ա կ ա ն կ ա րևոր ո ւշա ր ձա նի ։

Ս ա կ ա յն , ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ա յն կ ա յս օ ր , որ Ս. Է ջմ իա ծնի Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ո ւմ և շր ջա փ ա ­կ ո ւմ ս կ ս վ ե լ են և մ ե ծ թ ա փ ո վ ա ռա ջ են տ ա ր վ ո ւմ վ ե ր ա ն ո ր ո գ մ ա ն և վ ե րա կ ա ռ ո ւցմ ա ն ա յն պ ի ս ի հ ս կ ա յա կ ա ն և ընդ ա ր ձ ա կ ա շխ ա ­տ ա ն ք ն ե ր , ո ր ո ն ց ն մ ա ն ը ե ր բ և ի ց ե չի ա րձա ­ն ա գ ր ե լ հ ա յ ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ։ Երր ա յդ ա շխ ա տ ա նքն երը վերջա նա ն, ք ր ի ս ­տ ո նեա կա ն ծ ա գ ո ւմ ո ւն ե ցո ղ եկ ե ղ ե ցի ն ե ր ի ա մ ե ն ա հ ի ն ն ե ղ ո ղ Է ջմ իա ծնի Տա ճ ա ր ը կ դ ա ռ ­ն ա , 1 6 դա րի հ ն ո ւթ յո ւն ո ւն ե ն ա լո վ հա նդ երձ , հ ա յ ճա ր տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն նոր հրա շա լիքը ։

Վ երև ն շ ե ց ի ն ք ա ր դ ե ն , ո ր հի ն , պ ա րս՛կա ­կա ն տ ի ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն շրջա նի հողա կերտ

__________ ____ 19

է О 1Г Ի и. Ծ Ի ն 195550

պ ա րսպ ի տ եղ ա յժ մ բա ր ձ ր ա ն ո ւմ է գ ե ղ ե ց ի կ

տ ա շվ ա ծ տ ուֆ ա քա րա շեն պ ա րի ս պ ը > Ի նչ վ ե -

ր ա բե ր ո ւմ է Մ ա յր Տա ճ ա ր ի պ ա տ մա կա ն նկ ա ր ա զա ր դ ո ւթ յա ն վ ե ր ա կ ա ն գն մ ա ն ա շխ ա ­

տ ա ն քն ե ր ի ն , նրա նք կ ա տ ա ր վո ւմ ւեն Երևանի Գ եղա րվեստ ա կա ն ի նս տ ի տ ո ւտ ի ց շրջա նա ­վա րտ նկ ա րի չներ Խ ա նա ղյա ն Գ եորդի ( Գ ի - , դ ա ), Սարդս յա ն Ա լեքս ա նդ ր ի , Սիրաւէյան Հ ե ն ր ի կ ի , Շ ա հ բ ա զ յա ն Գ եո րղ ի , Հ ո վ ո ւմ յա ն

Ք ն ա ր ի կ ի , Գ ո ր գ մ ա զյա ն է մ մ ա յի , Հ ա կ ո բ յա ն Հր ա նտ ի և ուրիշների ձ ե ռ ք ո վ և հ ս կ ո ղ ո ւթ յա մ բ

Հ ա յա ս տ ա ն ի Պ ետ ա կա ն թ ա նդա ր ա նի և Պ ա տ ­կերա սրա հի Հ ի ն հ ա յկ ա կ ա ն ա րվեստ ի բ ա ժ ­նի պ ե տ , ա րվեստ ի վա ս տ ա կա վ ո ր գ ո ր ծ ի չ, հ ա յ մ ա ն ր ա ն կա ր չո ւթ յա ն հա նր ա ծա նո թ մա п . նա գետ տ իկին Գ ուռն ո վ ա յի , որի «Հ ա յ մ ա ն ­ր ա ն կա ր չո ւթ յա ն ա լրոմ սը լո ւ յս տ ե ս ա վ ա ն ց ­

յա լ տ ա րի Լենինգրա դոսէ։ Ա ն ց յա լ ն ո յե մ բ ե ր ի 2 5 - ի ն ս կ ս վ ա ծ ս ո ւյն ա շխ ա տ ա նքները վե ր ­ջա նա լու են ա ռա շիկա հ ո ւն ի ս ի ն ։

Դ ա ւԼրիժեցթւ, Մ ով սես Տ ա թ և ա ց ո ւ կ ա տ ա ­ր ա ծ ն ո ր ո գ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ , ղրոսք է . «Ե ւ օր յա ւո ւր ն ո ր ո դ ե ա լ հ ա ս տ ա ­տ եր Ս ուրբ Ա թ ո ռն, ո ր ո վ և ' ա մ ե ն ա յն կա րդ

և կրօՏւք հա ւա տ ոյս բրիստ ոն էութե ա ն վա ս ն- զ ի հ ա մ բ ա լ ն ո ր ո գ մ ա ն Ս րբո յ Ա թ ո ռ ո յս հըռ-

չա կե ա լ ծա ւա լե ց ա ւ ը ն դ ա մ ե ն ա յն ա շխ ա ր հ,

ի Հ ո ռ ո մ ա ս տ ա ն , ի Պ ա րսկա ստ ա ն, ի Ք ր դ ա ս - տ ա ն , ի Վրա ս տ ա ն, և ա մ ե նե քե ա ն զուա ր-

ճ ա ց ե ա լք ց ն ծ ա յի ն ՚Օ ։ Ա յդ ց ն ծ ո ւթ յո ւն ը տ եղի էր ո ւն ե ց ե լ, երր Հ ա յա ս տ ա ն ա շխ ա րհը հեծա­

ծ ո ւմ Էր պ ա րսիկ խ ա ներ ի և օս մ ա ն ցի հ ո ր ­

դ ա նե րի բի ր ս ՛ կ րունկների տ ա կ ։ Ա նտ ա րա ­կ ո ւ յս , ա ն հ ա մ ե մ ա տ ո ր ե ն և ա նսա հմ ա նորեն

մ ե ծ պ իտ ի լի ն ի հա նուր հ ա յո ւթ յա ն ց ն ծ ո ւ ­

թ յո ւն ն ու զ վ ա ր ճ ո ւթ յո ւն ը ' գ ե ր ա գա հ Ս ա յր

Ա թոռի հա ս տ ա տ մ ա ն և Գ րիգոր Լուսա վորչ]։ ձ ե ռ ա մ բ հ ի մ ն վ ա ծ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Մ ի ա ծն ա .

էշ Մ ա յր Ե կ ե ղ ե ցո ւ գե ր ի վ ե ր պ ա յծ ա ռ ա ց մ ա ն ի լո ւր , մ ա ն ա վ ա ն դ , ե ր բ ա յդ պ ա յծ ա ռ ա ց ո ւ­

մ ը տ ե գի է ունեն пи? Հ ա յա ս տ ա ն ի իմ ա ս տ ո ւն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն հ ա յր ա խ ն ա մ հ ո դ ա տ ա ր ո ւ ֊ թ յա մ ր ։

Թ ո ՛ղ հա վետ օր հ ն յա լ լի ն ի հիշա տ ա կը ե րա նա շնորհ Տ . Տ . Գ եորդ Զ ■ Հա յրա պ էևա ի, որ ե ղ ա վ մ ա րգա րե նե ր շն չո ղ ը հա մ որ ե ն հ ա յ- կ ա զ ա ն ց հ ո գև ո ր մ ի ո ւթ յա ն կենտ ր ոն և ( ո ւ ­սս խ ո րա ն Ս. Էշմիա ձնի հր ա շա կ ե ր տ մ ա ն ։

иГРП8 ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ ԵՎ. Ղ.ԵՎ.ՈՆԴՅԱՆ8 ՏՈՆԱԿԱՏԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ Ս. ԷՋՄԻԱԾՆՒ 2.ՈԳԵՎ.ՈՐ ՃԵՍ ԱՐԱՆՈՒՄ

ի ն գ շ ա բ թ ի , փ ետ ր վա րի 1 7 - ի ն , ե ր ե ­կ ո յա ն մ ա մ ը 8 . 1 0 - ի ն , Հ ո գ և ո ր ճ ե ­մ ա ր ա ն ի ղ ա հլիճոսք տ ե ղ ի ո ւն ե ց ա վ տ ո ն ա կ ա տ ա ր ո ւթ յո ւն , ի հիշա տ ա կ

ս րրոց Վ ա ր դ ա ն ա նց և Ղ և ո ն դ յա ն ց ։ ն ա խ ա գ ա ­հ ո ւթ յա ն ս ե ղ ա ն ի շո ւր շն էի ն Գ ե ր ա գ ո ւյն Հ ո ­գ և ո ր Խ որհրդի ա ն գ ա մ ն ե ր ' գ ե ր ա շնո ր հ Տ< Ս ա ֊ հա կ ե պ ի սկ ո պ ոս Տ ե ր -Հ ո վ Հ ա ն ն ի ս յա ն ը , հ յո ւ ­ր ա բա ր քա ղ ա քո ւմ ս գ տ ն վ ո ղ ռ ո ւմ ի ն ա հ ա յե ր ի ա ռ ա շն ո րդ գ ե ր ա շն ո ր հ Տ . Վ ա զ դ ե ն ե պ ի ս կ ո ­պ ոս Պ ա լճ յա ն ը , Գ ե ր ա գ ո ւյն Հ ո գ և ո ր Խ որհրդի ա ն դ ա մ Մ ինա ս Մ ի ն ա ս յա ն ը և Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ­ր ա ն ի վ ե ր ա տ ե ս ո ւչ, Գ ե ր ա գ ո ւյն Հ ո գ և ո ր Խ որ- հը ր դ ի ա ն դ ա մ Մ ա րտ իրոս Տ ե ր -Ս տ ե փ ա ն յա - ն ը ։ Դ ա հլիճը լց ն ո ղ բ ա զ մ ո ւթ յա ն մ ե շ տ ե ղ կին գր ա վ ե լ էշմ ի ա ձ ն ի մ ի ա բ ա ն ո ւթ յա ն ա ն դ ա մ վ ա ր դ ա պ ե տ ն ե ր , ա բ ե ղ ա , ք ա հ ա ն ա , ս ա ր կ ա ­վ ա գ , ճ ե մ ա ր ա ն ի դ ա ս ա խ ո ս ն ե ր , վա նքի պ ա շ­տ ո ն յա ն ե ր և Ե րևա նի ց հ ր ա ։[ի ր վ ա ծ ե ր կ ս ե ռ հ ա ն դ ի ս ա կ ա ն ն ե ր ։

Հա ն դ ե ս ի բա ց ո ս ք ը կ ա տ ա ր վ ե ց ճ ե մ ա ր ա ն ի ուսա նողն՛երի ե ր գ ա ծ Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս ­տ ա նի Պետակաքւ Հ ի մ ն ո վ և գ ե ր ա շն ո ր հ Տ . Ս ահակ ս ր բա ղ ա ն ի «Զ դ ո ր ծ ս ձ ե ո ա ց մ ե ր ո ց »

մ ա ղ թ ա ն ք ո վ , ո ր ի ց հ ե տ ո հա ն դ ի ս ա կ ա ն ն ե ր ը հ ո տ ն կ ա յս հ ա ր գ ո ւմ ե ն Գ երա շնո րհ Հ ա յր ա պ և - տ ի հ ի շա տ ա կ ը , ա պ ա լս ո ս Ր ո ւս ա նո ղ նե ր ի ևր- գ յս ծ « նորա հրա շ պ ս ա կ ա ւ ո ր ...» շա ր ա կ ա ն ը , ո րտ եղ ն ե ր ս ե ս Շ նո ր հ ա լի կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի գ ր չո վ վ ։ ա ռ ա բ ա ն վ ո ւմ են Հ ա յ Հ ա յր ե ն ի ք ի ու հա վա տ ի ա զ ա տ ո ւթ յա ն պ ա յք ա ր ո ւմ ն ա հ ա տ ա կ վ ա ծ զ ո ր ա գ լո ւխ ն ե ր ը ' քա շԼ վա ր դա ն Մ ա մ ի կ ո ն - յա ն , կ ո ր ովի ն Խ որեն ԽորխոոուՏեի, արին Ար տ ա կ Պ ա հ լա վ ո ւն ի , զա ր մ ա ն ա լի ն Տ ա ճա ՛ս Գ նթ ո ւն ի , ի մ ա ս տ ո ւն ն Հ մ ա յա կ Դ ի մ ա ք ս յա ն , հ ր ա շա կ երտ ն ն ե ր ս ե հ Ք ա շ ր ե ր ո ւն ի , մ ա նուկն

Վ ա հա ն Գ ն ո մ ՚ի , ա ր դա րն Ա րսեն Հ ն ծ ա յե ց ի I։ հ ս ՚ո ա շա ղ հ մ ն Գար ե ղ ի ն II բվ /սնձա յա ) ։ց ։

Ա պ ա խ ո ս ք ը տ ր վո ս է է Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ­ր ա ն ի Հ ա յ '1 иղու/րգի պ ա տ մ ո ւթ յա ն , Հ ա յ Ե- կ ե ղ ե ց ո ւ պ ա տ մ ո ւթ յա ն , կրոնս։ ղիս։ ութ յա ), և դ րա ր ա րի դա սա խ ոս Ա րթուն Հա տ իտ յա ն ի ն , ո ր յո ւր ա հ ա տ ո ւկ ւղ ե ր ճ ա /ո ո ս ոլթ յա մ բ ն ե ր ­կ ա յա ց ն ո ւմ Է Վ ա րդա նա նց հ ո գ ե ց ո ւն ց դ յո ւ ­ց ա զ ն ա մ ա ր տ ը , նրա որստ ճա ոներն ու հե­տ և ա ն ք ն ե ր ը , գովում ՛' հ ա յ ժ ողովրդի հ ա յ­ր ե ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ն ու ա զ ա տ ա ս ի ր ութ յո ւնը , փ ա ռ ա բ ա ն ո ւմ ու պ ա նծա ցնոււէ նրա ՛ի ա - ռա վոր ն ե ր կ ա ն , հ որ դո ր ում ' ն ե ր շն չվ ե լ Վ ա ր­դ ա ն ա ն ց խ ո ր հ ր դ ո վ և « կ ե ց ց ե в հ ռ չա կո ւմ հա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի և նրա ս իրելի Հ ա յր ե ն ի ք ի ' Ս ովե­տ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի հ ա ս ց ՚/ ՚ո վ ։

Ա վուր ւղա տ շա ճի ք ե ր թ վ ա ծն ե ր ա ր տ ա սա ­ն ե ց ի ն /լա մ ը ն թ ե ր ցո ւմ ն ե ր կ ա տ ա ր ե ցին ու­

ս ա ն ո ղ ն ե ր Ա ղա ս։ Ս ա նթ ուր յա նը («Ե կ ե ղ ե ցի նՀ ա յկ ա կ ա ն »--- Վ. Թ ե ք ե յա ն ) , ժ ի ր ա յր Ր ո յա ճ -յա ն ը ( ծԽորհուրդ Վ ա ր դա ն ա նց»— Վ. Թ ե ք ե ­յա ն ) , Ցոլա կ Ա ղ ա շա նյա նը («Ե ր գ Հ ա յա ս տ ա ­նի »— Հ . Ս ահ յա ն ) , Ա վետ իս 'Հուկա սյա նը ((•Ք ա շն Վ ա ր ղա ն» — IIիոն ե պ ի ս կ ո պ ո ս ), Իշ­խ ա ն Մ ե լք ո ն յա ն ը ( « Ձ ա յն հ ա յր ե ն ա կ ա ն » — Ն. Զ ա ր յա ն ), Ս ա նղրո Բ եհ ր ո ւդ յա ն ր ( « Տ ի կ ­ն ա յք փ ա փ կ ա ս ո ւն ք»— Ե ղ ի շե ), Հո վհա ննես Դ ա ն ի ե լյա ն ը («Ա վ ա ր ա յր ը »--- Հ . Ղ■ Ա լի շա ն )։

Գ ե ղ ե ց ի կ ո ւ հա ճ ե/ի ա ն ա կ նկա լ ե ղ ա վ բ ա ­ն ա խ ո ս ո ւթ յո ւն ը Գ երա գույն Հ ո գ և ո ր Խորհրդի ա ն դ ա մ և ռ ո ւմ ի ն ա հ ա յե ր ի ա ռա շնո րդ գ ե ր ա ­շնո ր հ Տ . Վ ա ղդեն եպ ի սկ ոպ ո ս Պ ա լճ յա ն ի , որ հա ն դ ե ս ը ս կ ս ե լո ւց հ ա զ ի վ մ ե կ ֊ե ր կ ո ւ մ ա մ ա ռա շ Էր վերա դա րձել Բ ա քու և Կ իր ովս ՚պ ա տ կ ա տ ա ր ա ծ ա յց ե լո ւթ յո ւն ի ց ։ Ս րբա զա ն բա ն ա ­խ ո ս ը նմ ա նա պ ե ս կ ա ն դ ա ուսվ Վ ա րդա նա նց

5 * к Я 1Г ի а Ծ Ի Ն 1955

դ յո ւց ա զ ն ա մ ա ր տ ի մ ե ծ ն շա ն ա կ ո ւթ յա ն ւ[բա և թ ե լա դ ր ե ց ո ւսա նո ղներին և հ ա ն դ ի ս ա կ ա ն ն ե ­ր ի ն ' ա ռա ջնոր դվել հ ա յր ե ն ի հերոսն երի դ յո ւ ­ց ա զ ն ա կ ա ն ո գ ո վ , սիրել Ա զգ ը ։ սիրել Ե կ ե ղ ե ­ց ի ն և երա խ տ ա պ ա րտ լի ն ե լ մ ե ծ Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յա ն , որի հ ա յր ա խ ն ա մ հո գա տ ա րու­թ յա մ բ օր եցօր ծա ղ կ ո ւմ և բա ր գ ա վ ա ճ ո ւմ է մ ե ր ս իրելի Հ ա յր ե ն ի ք ը ' Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս ­տ ա նըւ

Ե զրա փ ա կիչ խ ո ս ք ո ւմ հա նդեսի ղ ե կ ա վ ա ­ր ո ղ վե ր ա տ ե ս ուչ Մ ա րտ իրոս Տ ե ր -Ս տ ե - փ ա ն յա ն ը ն շ ե ց պ ա տ մ ա կա ն ա յն խ ո շո ր նշա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը , որ ո ւն ե ց ե լ է Վ ա րդա նա նց հ երո սա մ ա րտ ը հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի ա զ ա տ ա գ ր ա ­կա ն շա ր ժո ւմ ն երի պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե շ ։

«Ա յս օ ր ա շխ ա ր հ ա ցր ի վ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռա քելա կա ն Ե կ ե ղ ե ց ի ն ,--- ա ս ա ց վ ե ր ա տ ե ­ս ո ւչը , — ս կ ս յա լ Մ ի ա ծնա էշ և լո ւս ա վ ո ր չա - կերա Մ ա յր Տ ա ճ ա ր ի ց , ե ր գ ո վ ու շա ր ա կա նո վ , խ ո ւձ կ ո վ ու կ նդ րո ւկ ո վ , ա ղ ո թ ք ո վ ու պ ա տ ա ­ր ա գ ո վ պ ա ն ծ ա ց ր ե ց ս ր բ ա ց ա ծ հիշա տ ա կը Վ ա րդա նա նց և Ղ և ո ն դ յա ն ց նա հա տ ա կն եր ի , «ո ր ք կ ա տ ա ր եցա ն ի մ ե ծ ի պ ա տ եր ա զմ ի ն Աւարա յրիտ։

«Ա յս օ ր , ա շխ ա րհի բ ո լո ր ա ն կ յո ւն ն ե ր ո ւմ , հ ա յ ժ ողովուրդը մ ե ծ ա շո ւք հա նդ ես ն երո վ պ ա ն ծ ա ց ն ո ւմ Հ Հ ա յր ե ն ի ք ի ու հա վա տ ի պ ա շտ պ ա նո ւթ յա ն պ ա յք ա ր ո ւմ ը ն կ ա ծ ն ա հ ա ­տ ա կ ն ե ր ի ' Վ ա ր դ ա ն ա նց և Ղ և ո ն դ յա ն ց ա ն ­մ ա հ հիշա տ ա կը ։

«Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կեղեցին և հ ա յ ժ ո ղ ո ­վ ո ւր դ ը , ա յս օ ր , պ ա ն ծ ա ց ն ե լո վ 4 5 1 թ վ ա կ ա ­նին Տ ղ մ ո ւտ գետ ի ավէին տ եղի ո ւն ե ց ա ծ Ա - վ ա ր ա յր ի ճա կա տ ա մա րտ ի հ ե ր ո սն եր ի խ ը ն - կ ե լի հի շա տ ա կը , պ ա ն ծ ա ց ն ո ւմ են ի ր ե նք ի ր ե ն ց , որով հետ և ա յդ քա շա մ ա րտ իկ ն ա ­

հա տ ա կների ա ն ձ ո ւմ մ ա ր մ ն ա վ ո ր վ ա ծ են տ ե ս ն ո ւմ ի ր ե ն ց ի դ ե ա լը , ի ր ե ն ց հ ո գ ի ն »։

Ա յն ո ւհ ե տ և վերա տ ես ո ւչը կա տ ա ր ում Է Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց երշա նա կա հիշա տ ա կ Կա թո­

ղիկոս Տ . Տ . Գ եո րգ Ջ ■ Հ՛ա յրա պ ետ ի Վ ա րդա ­ն ա ն ց ն վ ի ր վ ա ծ ն շա ն ա վո ր կ ո ն դ ա կ ի ց մ եջր ե- բ ո ւ մ Ա վա րա յրի պ ա տ մ ա կա ն նշա նա կո ւթ յա ն մ ա ս ի ն . «Ա վ ա ր ա յր ը հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի բ ա ղ մ ա ֊ դա ր յա ն ա ն ց յա լի վ ե հ ա գ ո ւյն ո ւ պ ա նծա լի բա ր ձ ո ւն քն Է' հեր ո սա կա ն ա ր տ ա հ ա յտ ո ւթ յո ւ­նը Հ ա յ Ա զգի բ ա ր ո յա կ ա ն բա րձր նկա րս ։գլլի ' հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւթ յա ն ու ա զ գ ա ս ի ր ո ւթ յա ն , ե կ ե ­ղ ե ց ա կ ա ն ո ւխ տ ա պ ա հ ո ւթ յա ն , ա նձնուրա ց հ ե ր ո ս ո ւթ յա ն , հ ո գ և ո ր մ շ ա կ ո ւյթ ի , ն վ ի ր վ ա ­ծ ո ւթ յա ն և մ ա ր տ ա կ ա ն կորովիռւ Ո վ կ ա ր դ ա ­ց ե լ Հ ե ր ա նա շն որ հ Հ ա յր ա պ ե տ ի 1 9 5 0 թ վ ա կ ա ­նին Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ի և Ս փ յուռքի հ ա յո ւթ յա ն ո ւղ ղ ա ծ ս ր բա տ ա ռ կ ո ն դ ա կ ը ' Վ ա րդա նա նց հ երո սա մ ա րտ ի 1 5 0 0 -ա մ յա կ ն ա զ գ ո վ ի ն ա ռ ­ն ե լո ւ մ ա ս ի ն , — շա ր ո ւն ա կ ո ւմ Է վ ե ր ա ­տ ե ս ո ւչը ,--- ա ն պ ա յմ ա ն պ իտ ի հիշի նրա

վեր շա բա ն ա ղ ո թ ք ը . «Հ ա վ ե տ ա նշա րժ և ա ն ­սա սա ն մ ն ա լո ւս ո խ որա ն Ս. Է ջմ ի ա ծ ի ն ը , որի ա լե զ ա ր դ Գ ա հա կա լը ի տ վ ն ջ յա ն և /. գիշերի ծն ր ա չո ք և ջե ր մ ե ռ ա ն դ ա ղ ո թ ո ւմ I՛ Ա մ ե ն ա բ ա ր ձ ր յա լի ն ' ա շխ ա րհի խ ա ղա ղ ո ւթ յա ն և մ ա ր դ կ ա ն ց երշա ն կ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր »,

Հ ա ն դ ե ս ը փ ա կ վեց Մ ա յր Տա ճ ա ր ի լո ւս ա ­ր ա րա պ ետ գ ե րա շնո ր հ Տ . Ս ա հա կ ե պ ի ս կ ո ­պ ոսի «Պ ա հ պ ա ն ի ր ո վ և ուսա նո ղների եր գ ա ծ

ե ռ ա ձ ա յն «Հ ա յր մ ե ր կ ո վ և «Բ ա ՜մ , փ ո րո տ ա ­նի ո վ ' ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ ճ ե մ ա ր ա ն ի ե ր ա ժ ը շ- տ ութ յա ն դա սա տ ու պ ա րոն Հր ա ն տ Գ եորդ- յա ն ի ։

ՀԱՆԴԻՍԱԿԱՆ

1>Ղ1՚շ ե ա բ ե ղ ա ս ա ր դ ս յ ա ն

2-ՈԳԵՎ-ՈՐ ՃԵՄԱՐԱՆԻ ՈԻՍԱՆՈԴ-ՆԵՐԸ ԶՎ.ԱՐԹՆՈՑՈԻՄ

ե տ րվա րի 2 2 - ն է ։ Ա ռա վոտ քան ն ա խ ա ճ ա շի ց Հ ե տ ո , Հ ո գ և ո ր ճ ե ­մ ա ր ա նի ո ւս ա ն ո ղ նե ր ը կ ա զ մ ու

պ ա տ րա ստ ե ն ։ Ն րա նք ր ոլորն էլ ուրա խ ւեն ա յս ա ռ ա վ ո տ , ո ր ո վ հ ե տ և ա յց ի են դ ն ո ւմ հ ա յ ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն փ ւսոքի կ ո թ ող Զ վ ա ր թ ն ո ց ը , որին ի տ ե ս օտ ա րնհլճ ։ ա ն գ ա մ ի ր ե ն ց հ ի ա ց մ ո ւն ք ս են ա ր տ ա հ ա յ­

տ ո ւմ հա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն տ ա ­ղ ա ն դ ի ա ւսսշ։ Ո ւս ա նո ղ նե ր ին ը ն կ ե ր ա կ ց ո ս ? են Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ր ա ն ի վ ե ր ա տ ե ս ո ւչ Մ ա ր տ ի­րոս Տ ե ր -Ս տ ե փ ա ն յա ն ը , հ ո գ ե շն ո ր հ Տ . Կ ոմի- տ ա ս վ ա ր դա պ ե տ Տ ե ր -Ս տ ե վ ւա ն յա ն ը , ճ ե մ ա ­րա նի դ ա ս ա խ ո ս ն ե ր ի ց Ա րթուն Հ ա տ ի տ յա ն ը և տ ո ղե ր ի ս գ ր ո ղ ը ։

Զ բ ո ս ա պ տ ո ւյտ ի դուրս ե կ ա ծ խ ո ւ մ բ ը , չն ա ­յա ծ ա ռ ա վ ո տ յա ն ա մ պ ա մ ա ծ օ դ ի ն , հ ե տ ի ո տ ն , ճ ա մ բ ա է ը ն կ ն ո ւմ դ ե պ ի Զ վ ա ր թ ն ո ց ։

ճ ա ն ա պ ա ր հ ո վ ա ն ց ն ե լի ս ա չքի են զ ա ր - ն ո ւմ ն ո ր ա կ ա ռ ո ւյց բ ն ա կ ե լի շե ն քե ր ի շ ա ­ր ա ն ն ե ր ը , ո ր ոն ք ո ւղ ե կ ց ո ւմ ե ն է շմ ի ա ծ ի ն ---եր և ա ն խ ճ ո ւղ ո ւն և ա ռ ա ն ձ ի ն գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն

են տ ա լիս շր շա պ ա տ ի ն ։ Մ եր ա ռա շ փ ռ վ ա ծ է Ա ր ա ր ա տ յա ն դ ա շտ ը , որն ա յս տ ա րի ա վելի շուտ է ա ր թ ն ա ց ե լ ի ր ձ մ ե ռ ա յի ն ն ի ր հ ի ց ։ Ձ ա ­

խ ո ւմ ՝ ք ա ռ ա գ ա գ ա թ Ա ր ա դ ա ծը , ա շո ւմ ' ս ո ւ ր բ ֊ դրա կա ն ո ւ հա վ ե ր ժ ա կ ա ն Ա րա րա տ ը, ի ր ե ն ց ա մ պ ա ծր ա ր գ ա գ ա թ ն ե ր ո վ , ո ր պ ե ս ա ր թ ո մ ։ պ ա հ ա կ, հ ս կ ո ւմ ե ն հ ա յր ե ն ի ա ն ս ա հ մ ա ն տ ա ­

ր ա ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի վ ր ա ։ Մ ե զ ա ն ի ց ո չ հ ե ռ ո ւ ա շ­խ ա տ ո ւմ են տ ա ր ր եր ձև ի տ ր ա կ տ ո ր ն ե ր , ո ր ո ն ց մ ո տ ո ո ն ե ր ի շ ռ ի ն դ ը գ ա ր ն ա ն ա յի ն զ ո վ ք ա մ ի ն տ ա ն ո ւմ է հւեռուն, մ ի ա խ ա ո ն ե լո վ ղ ա շտ ե - ր ո ս ք հ ո ղ ի ն կ յա ն ք տ վ ո ղ ա շխ ա տ ա վո րներ ի ուրա խ ե րգի հ ե տ ։

Ահա հ ա ս ն ո ւմ են ք Զ վ ա ր թ ն ո ց , Մ եզ ղի մ ա . վ ո ր ո ւմ է ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա կ ա ն հ ն ո ւթ յո ւն ն ե ­ր ի պ ա հպ ա նո ւթ յա ն կ ո մ ի տ ե ի ն ե ր կ ա յա ց ո ւ­ց ի չ ը ։ Նա մ ե զ տ ա լիս է մ ա նր ա մ ա ս ն բ ա ց ա ­տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր Զ վ ա ր թ ն ո ց տ ա ճ ա րի , Կ ։ս թ „,լի . կ ո ս ա ր ա ն ի , բա ղ ն ի ք ի և հա ր ա կ ի ց շի ն ո ւ­թ յո ւն ն երի ու թ ա ն գ ա ր ա ն ո ւմ պ ա հվ ա ծ հ ն ո ւ ֊ թ յոմ ենն րի մ ա ս ի ն , որ ո ն ք գ տ ն վ ե լ 1Л պ ե ֊ ղ ո ւմ ն ե ր ի ժ ա մ ա ն ա կ ։

Հ ե տ ո ,. Զ վ ա ր թ ն ո ց տ ա ճա րի խ որհրդա վոր ա վ եր ա կ նե ր ի մ ի շև , ուսա նո ղները լս ո ւմ են հ ա յ ժողուէրդի պ ա տ մ ո ւթ յա ն ի ր ե ն ց դա սա ­խ ո ս Ա րթոմւ Հ ա տ ի տ յա ն ի ղ ա սա խ ո ս ո ւթ յո ւ- նը Ն երսես Գ. Շ ի ն ո ղ կ ա թ ո ղ ի կոս ի , Զ վ ա ր թ ­

ն ո ց տ ա ճա րի և ա ռհա սա րա կ նր ա նց Ժա­մ ա ն ա կա շրշա ն ո ւմ տ իրող քա ղա քա կա ն ա ն - ցո ւգ ա ր ձ և ր ի մ ա ս ի ն ։ Դ ա սա խ ոո ր , ի միշի ա յլո ց ա ս ո ւմ է , որ Ներսես Я՝. Շ ի ն ո ղ կ ա թ ո ­ղ իկոս ը տ ա ճա րի օծ մ ա ն ժ ա մ ա նա կ հրւսւէիրել էր ն ա և բ յո ւգ ա ն դ ա կ ա ն Կ ո ս տ ա նդ կ ա յս ե ր ,

ո ր ը , տ ե ս ն ե լո վ տ ա ճա րի գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն ը , ց ա ն կ ա ց ե լ էր ն ո ւյն վա րպ ետ ի ձ ե ռ ք ո վ և ն ո ւ յն ո ճ ո վ տ ա ճա ր կ ա ռ ո ւցե լ տ ա լ նա և Կ ոս- ա ա ն ղ ն ո լպ ո լս ո ւմ ։ Բ ա յց հ ա յ ճա րտ ա րա պ ետ ը

մ ա հ ա ց ե լ էր ճ ա ն ա պ ա ր հի ն , և Զ վա րթ նոցը մ ն ա ց ե լ էր ա ն կ ր կ ն ե լի ։ ս Հա յ վա րպ ետ ներ ր,— ш и п и ? է դ ա ս ա խ ո ս ը ,--- երրե ք չե ն ո ս լե ցե լի ր ե ն ց ձ ե ռ ք ո վ մ ի ուլփ շ տ ե ղ ն ո ւ յն ձ և ո վ և բ ո ­վ ա ն դ ա կ ո ւթ յա մ բ շի ն ո ւթ յո ւն կ ա ռ ո ւց ե լ։ Նրանք հա ճ ա խ գ մ բ ե թ ն ե ր ի ց կ ա մ տ ա ն ի քներ ի ց են

ի ր ե ն ց գ ց ե լ , ո ր պ ե ս զի չկ ր կն ե ն ի ր ե ն ց կ ա ռո ւ­ց ա ծ ը , ա յս պ ի ս ո վ ց ո ւ յց տ ա լո վ հ ա յ ժողովրդի նկ ա ր ա գրի ա մ ր ո ւթ յո մ ւը , նրա հո գո ւ դ ե ղ ե ց ֊ կ ո ւթ յո ւն ն ու հա նճա րի մ ե ծ ո ւթ յո ւն ը ։ Հ ա յը ունի Զ վ ա ր թ ն ո ց ն ե ր , Հ ո ի փ ս ի մ և ն ե ր , Հ ո վվի ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր և Ս. էշմ ի տ ձ ն ի պ ես գ ե ղ ա կ ս ։-

Հ Հ

" ո ւ յը տ ա ճա րներ, որոնք մ եր ժ ողովրդի ճա ր­տ ա ր ա պ ետ ո ւթ յա ն փ ա ռա պ սա կներն ե ն ։

Վ ե ր շա ցն ե լո վ իր շա հե կ ա ն գ ա ս ա խ ո ս ո ւ- թ յո ւն ը , հ ա ր գ ե լի դ ա սա խ ոս ը ի ր խ ո ս ք ն ոլղղոսԼI ո ւս ա ն ո ղն ե ր ի ն . «Ա յս հրա շա կերտ տ ա ճա րը Զ վ ա ր թ ն ո գ ր ,— ա ս ո ւմ է ն ա ,— հողի տ ա կից լո ւ յս ա շխ ա րհ է հ ա ն ե լԱ . էշմ ի ա ծ ն ի հա մ ես տ մ ի ա բա ն ն ե ր ի ց մ ե կ ը ' Խա չիկ վա րդա պ ետ Դ ա դ յա ն ը , Մե՛նք ունենք շա տ վա նքեր ու ե ֊ կ ե ղ ե ց ի ն ե ր , ո ր ո ն ք կա րոտ են ո ւս ո ւմ ն ա ս ի ­ր ո ւթ յա ն , Ես հո ւյս ոմեեմ, որ Զ վ ա ր թ ն ո ց կ ա . տ ա ր ա ծ մ ե ր ա յց ե լո ւթ յո ւն ը ձեր ս րտ երում կ ա րծա րծի հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ը և դուք ա յ- ս ուհետ և ա վելի մ ե ծ ե ռ ա ն դ ո վ պ իտ ի ո ւս ո ւմ ­նա սի ր եք մ եր ժ ողովրդի ս քա ն չե լի պ ա տ մ ո ւ­թ յո ւն ը » ,

Վ երա տ եսուչը ևս բ ա ր ե մ ա ղ թ ո ւմ է Հո գ և ո ր ճ ե մ ա ր ա ն ի ո ւս ա ն ո ղ ն ե ր ի ն , որ ն ր ա ն ց ի ց 1ւս դուրս գա ն ուսումնա սեր և գի տ նա կա ն մ ա ր ­

դիկ և կ ա րդա ն ա յս լո ւռ քա րերի մ ե ջ եղա ծ խ ո ր հո ւր դ ը , ի ն չպ ե ս կ ա ր դ ա ցե լ են մ ե ր նա խ ա -

ա յր երը և ներ շնչվել են ա յդ խ ո ր հ ր դ ո վ ։ Վ երա դա րձի ճա նա պ ա րհի ,[րա ուսա նողները

բ ա զ մ ա թ ի վ հա րցեր են տ ա լիս դա սա խ ոսին և պ ա տ ա սխ ա ն ս տ ա ն ո ւմ ն ր ա ն ի ց ' հ ա յ ժողովրդի և Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ո ւ պ ա տ մ ո ւթ յա ն զա ն ա զա ն շըր-

շա նների և ա ռա նձի ն կ ա թ ող իկոսների ու ա ն ­հա տ ների մ ա ս ի ն ։ Խ ո ս ա կցո ւթ յո ւն ը ա յն ք ա ն շա հեկա ն է , որ ո չ ոք հ ո գ ն ո ւթ յո ւն չի զ գ ո ւմ ։

ճ ա ն ա պ ա ր հ ի վրա ա յց ե լո ւ մ ենք ն ա և Ա. Հ ռ ի փ ս ի մ ե ի վ ա ն ք ը , որտ եղ ուսա նողները մի ա ն գ ա մ և ս հ ա մ բո ւր ո ւմ են Ա. Կ ույսի մ ա ր ­

մա րե գ ե ր ե զ մ ա ն ը , դ ի տ ո ւմ են գ ե ղ ե ց ի կ տ ա ­ճա րը և ուրա խ տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յա մ բ , շա տ գոհ ի ր ե ն ց կ ա տ ա ր ա ծ հա ճ ելի և օգւոա կա ր պ տ ո ւյտ ի ց , վ ե ր ա դ ա ռ ն ո ւմ են Հ ո գ և ո ր ճ ե ­մ ա ր ա ն ։

Ս Ո Կ Լ Ե Տ Ա Կ 114ւ Հ և Յ Ս ւ Ս Տ Ա ՚ ն Ո Ի Մ

2.Ս.ՄԱՌՈՏ ԼՈՒՐԵՐ ՍՈՎ.ԵՏԱԿԱՆ 2.Ա8ԱՍՏԱՆՒ8

ե ՐԵՎԱՆԻ ՆՈՐ ԱՐՎԱՐԶԱՆՆԿՐէ!--- Միկոյանի ան-վ ւս ն շ ր շ ա ն կ կ ո չ վ ո ւ մ Ե ր և ա ն ի ա յն մ ա ո ր , ո ր ր Հ ի մ ­

ն ա կ ա ն ո ւ մ ը ն կ ա ծ կ 4? ւս նա ր ե ո ի ս ա ր ա լա ն ջ ի ն » 6 ___7

տ ա ր ի ւս ո ա ջ ա յս կ ո ղ մ ե ր ը գ ր ե թ ե ա մ ա յի տ ա ր ա ծ ո ւ-

թ յո ւ ն ն ե ր կ ի ն ւ Գ ո յո ւ թ յո ւ ն ո ւ ն ե ր մ ի ա յն Ն ո ր - Ա ր ա ր կ ի -

ր ը , ա ւյն կ լ ո չ ն ե ր կ ա յի ս դ բ ո ւ թ յ ա մ բ ։ Ա յժ մ ա ռ ա ջ ա ց ե լ

ե ն ն ո ր ա վ ա ն ն ե ր Հ Զ ե յթ ո ւ ն , Կ ա մ ա ր ա կ , Կ ի ր զ ա և ա յ/հ ւ

Ր ա զ մ ե յո ս ն գ բ ա ր ե ր ո վ կ ա ս ո ւ ց վ ա ծ ր ա զ մ ա թ ի վ գ ե ղ ե ց ի կ

չ ե ն թ ե ր ը վ ե ր եՏւ բ ա ր ձ ր ա ց ե լ Հ ա մ ա տ ա ր ա ծ կ ե ր պ ո վ ,

մ ի ա ց ե լ ր ո ւ ն թ ա ղ ա թ ի ն , ն ր ա ն ց շ ա ր թ ե ր ը ձ գ վ ե լ ե ն

մ ի ն չ և Ն ո ր բ ի Հ ե տ և ո ւ մ ը ն կ ա ծ լե ո ն ե ր ի լա ն շ ե ր ը ւ

Հ ա մ ե մ ա տ ա ր ա ր կ ա ր ճ Ժ ա մ ։ս 1 *ա կ ա մ ի շ ո ց ո ւ մ ա յս շ ը ր -

ք տ ն ո ւ մ կ ա ռ ո ւ ց վ ե լ ե ն ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ա կ ա ն 7 խ ո շ ո ր

ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , չհ ա շ վ ա ծ ա ր հ ե ս տ ա գ ո ր ծ ա կ ա ն ա ր -

տ ե շ ն ե ր ր ւ Ա յդ ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի թ վ ի ն ե ն պ ա տ կ ա ­

ն ո ւ մ Է լե կ տ ր ա կ ա ն լա մ պ ե ր ի , կ ա հ ո ւ յր ի , ժ ա մ ա ց ո ւ յց ի ,

կ ո շ ի կ ի , շ ա մ պ ա յն գ ի ն ի ն ե ր ի , տ ն ա յի ն գ ո ր ծ ա ծ ո ւ թ յա ն

ա մ ա ն ե ղ ե ն ի և ա յ լ գ ո ր ծ ա ր ա ն ն ե ր »

Կ ա ռ ո ւ ց վ ա ծ ե ն 1 0 - ի ց ա վ ե լի ն ո ր դ պ ր ո ց ն ե ր , մ ա ն ­

կ ա պ ա ր տ ե զ ն ե ր , բ ա ն վ ո ր ա կ ա ն տ կ ո ւ մ բ ն ե ր և կ ո ւ լ տ ո ւ ­

ր ա կ ա ն ա յ լ Հ ա ս տ ա տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ւ Շ ր շ ւ ս ն ն ո ւն ի ի ր բ ո ւ ­

ժ ա ր ա ն ն ե ր ը , հ ի վ ա ն դ ա ն ո ց ը , բ ա ղ ն ի բ ն ե ր , 6 0 - ի ց ա վ ե լի

խ ա ն ո ւ թ ն ե ր և կ ե ն ց ա ղ ա յի ն ս պ ա ս ա ր կ մ ա ն ա յ լ հ ա ր մ ա ­

ր ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ւ Կ ա ռ ո ւ ց վ ա ծ ե ն հ ա ս ա ր ա կ ա կ ա ն շ ա տ շ ե ն -

թ ե ր , հ ի մ ն վ ա ծ ե ն ղ ր ո ս ա յ դ ի ն ե ր , պ ո ւ ր ա կ ն ե ր ւ Մ ի կ ո յա -

ն ի շ ր շ ա ն ը թ ա ղ ա ր ի կ ե ն տ ր ո ն ի և մ յո ւ ս ծ ա յր ե ր ի հ ե տ

է յա պ վէս ծ կ ե ր թ և ե կ ո ւ թ յա ն ր ւ ՚ր ւ ր մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ ւ

Ա ր ղ յւ ս ն տ ր ե ր տ կ ա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի բ ն ա կ ե լ ի

խ ո շ ո ր շ ե ն բ ե ր ի ց բ ա ց ի , վ ե ր շ ի ն 4 տ ա ր ո ւ մ շ ւ ^ ր շ 3 . 0 0 0

ը ն տ ա ն ի բ ն ե ր ի ր ե ն ց հ ա մ ա ր կ ա ռ ո ւ ց ե լ ե ն բ ա բ ե կ ա ր դ

տ ն ե բ ճ պ ե տ ա կ ա ն վ ա ր կ ե ր ի մ ի շ ո ց ո վ ւ

Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի Պ Ե Տ Ա Կ Ա Ն Պ Ա Տ Կ Ե Ր Ա Ս Ր Ա Հ Ո Ւ Մ

Հ ա յա ս տ ա ն ի պ ե տ ա կ ա ն պ ա տ կ ե ր ա ս ր ա հ ը վ ե ր շ ե ր ս

զ գ ա լի ո ր ե ն ը ն դ ա ր ձ ա կ վ ե ց / 8 ո ւ ց ա դ բ մ ա ն ե ն հ ա ն վ ա ծ

շ ո ւր շ 3 0 0 ն ո ր ն կ ա յ/ ն ե ր , բ ա ն դ ա կ ն ե ր , գ ր ա ֆ ի կ ա շ խ ա -

տ ա ն թ ն և ր , որււն թ տ ե ղ չ յ ի ն ե լ ո լ պ ա տ ճ ա ռ ո վ չկ ի ն ց ո ւ ­

ց ա դ ր վ ո ւ մ , Ե ր կ ո ւ ր ն դ ա ր ձ ա կ ս ե ն յա կ ն ե ր ո ւ մ ց ո ւ ց ա -

գ ր վ ա ծ ե ն Հ ի ն Հ ո ւ ն ա ս տ ա ն ի , Հ ռ ո մ ի , Հ ն դ կ ա ս տ ա ն ի ,

Ե գ ի պ տ ո ս ի , ի ն չպ ե ս ն ա և 1 7 - ր դ , 1 8 - ր դ և 1 9 - ր ղ դ ա ֊

Ր Լբ Ւ ֆ յա մ ա ն դ ա կ ա ն , ի տ ա լա կ ա ն և ֆ ր ա ն ս ի ա կ ա ն ա ր ­

վ ե ս տ ի մ ի շ ա ր ք հ ե տ ա ք ր ք ի ր ն մ ո ւ շ ն ե ր , Ա յդ դ ո ր ծ ե ր ի

թ վ ո ւ մ ն ե ն հ ո լա ն դ ա կ ա ն և ֆ լա մ ա ն դ ա կ ա ն հ ռ չա կ ա ­

վ ո ր վ ա ր պ ե տ ն ե ր Ռ ե մ ր ր ա ն տ ի , Դ յո ւ մ ա ր դ ե ն ի , Վ „Л,

Դ 'ե լկ ի , / ՛ո ր դ ա ն ս ի և մ յո ւ ս ն ե ր ի ա ւ /ս ա տ ո է թ յո ւ ն ն ե ր ր ,

Ա ո ա ջ ի ն ա ն դ ա մ ա յս տ ե ղ ց ո ւ ց ա դ ր վ ա ծ Հ 1 6 - ր դ դ ա ր ի

ի տ ա յա կ ա ն հ ա յտ ն ի ն կ ա ր ի չ Յ ա կ ,ա յ, , դ ա Պ ո ն տ ե I ՛ա ­

ս ա ն ի է Ծ ն ո ւ ն դ է ն կ ա ր ր , ո ր ր Պ ա տ կ ե ր ա ս ր ա հ / Л ն վ ե ր

Է ու կ ա ր կ վ ա ծ է հ ո ւմ ի ն ի ա յի հ ա յե ր ի կ ո ղ մ ի ց ,

Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի Ն Յ Ո Ւ Ր ՛Ա Կ Ա Ն Կ Ո Ւ Լ Տ Ո Ւ Ր Ա Յ Ի Պ Ա Տ Մ Ո Ւ ­

Թ Յ Ա Ն 8 Ո Ի 8 Ա Հ Ա Ն Դ Ե Ս .— Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍ1Ւ Գ ի տ ո ւ­

թ յո ւ ն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի պ ա տ մ ա կ ա ն թ ս /ն գ ա ր ս ճ ո ս է

բ ա ց վ ե լ Է հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի է , յ ո ւթ ա կ ա ն կ ո ւ լտ ո ւր ա յի

պ ա տ մ ո ւ թ յա ն մ շ տ ա կ ա ն ց ո ւ ց ա հ ա ն դ ե ս , Ց ո ւ ց ա Հ ա ն -

գ ե ս ո ւ մ մ ի ա ո ա ն ձ ի ն բ ա ժ ի ն ն վ ի ր վ ա ծ կ ն ա խ ն ա դ ա ր ­

յա ն հ ա ս ա ր ա կ ո ւ թ յա ն շ ր շ ա ն //ն , Ա յս տ ե ղ ց ո ւ ց ա դ ր վ ա ծ

ե ն թ ա ր ե գ ո ր ծ ի ք ն ե ր , ո ր ո ն թ հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ա ծ М» Ա ր ա ֊

գ ա ծ ի ս տ ո ր ո տ ն ե ր ո ւ մ և Հ ր ա ղ դ ա ն ի ձ ո ր ո ւ մ կ ա տ ա ր վ ա ծ

պ ե ղ ո ւ մ ն ե ր ի ժ ա մ ա ն ա ՛կ ։ Հ ա շ ո ր դ բ ա ժ ի ն ն ե ր ո ւ մ կ ա ն

հ ե տ ա թ ր թ ի բ ն մ ո ւ շ ն ե ր , ո ր ո ն թ վ ե ր ա բ ե ր ո ւ մ Ան ա վ ե լի

ն ո ր շ ր շ ա ն ի ( պ ղ ն ձ ե դ ա ր և ա յք է ) ,

Լ ա յն տ ե ղ կ հ ա տ կ ա ց վ ա ծ Կ ա ր մ ի ր ր լո ւ ր ի պ ե ղ ո ւ մ ֊

ն ե ր ի ժ ա մ ա ն ա կ հ ա յտ ն ա բ ե ր վ ա ծ ի ր ե ր ի ց ո ւց ա ւդ ր մ ա ն ր ւ

Տ ն ա յ ի ն գ ո ր ծ ա ծ ո ւ թ յա ն բ ա զ մ ա պ ի ս ի ի ր ե ր բ վ կ ա յո ւ մ

է ն ա յն մ ա ս ի ն , թ ե թ և չս ք ի ս ի զ ա ր գ ա ց ո ւ մ ե ն ո մ /ե ց ե լ

ա ր հ և ս ա ն և ր ր Ո ւր ա ր տ ա կ ս մ , պ ե տ ս ա ն շ ր ջ ա ն ո ւմ ւ

Հ ա յա ս տ ա ն ի մ ի շ ն ո պ ա ր յա ն կ ե ն տ ր ո ն ն ե ր ի ւ ճ Դ վ ի ն ի ն և

Ա ն ի ի ն հ ի վ ի ր վ ա ծ ե ն ա ո ա ն ձ ի ն ս ր ա հ ն ե ր ւ

Հ ա ր ո ւ ս տ և հ ե տ ա թ ր թ ի բ կ Հ ա յկ ա կ ա ն հ /ձ ւ ճ ա ր տ ա ­

ր ա պ ե տ ո ւ թ յա ն ը ն վ ի ր վ ա ծ ր ա ժ / ձ ւ ր , ո ւր կ ա ր ե /ի կ տ ե ս ­

ն ե լ մ ե ր ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա կ ա ն կ ո թ ո ղ ն ե ր ի ն վ ե ր ա բ ե ր ո ղ

ր ա զ մ ա թ ի վ ն մ ո ւ շ ն ե ր ։

Ա յս մ շտ ա մ լս ձ , ց ո ւ ց ա Հ ա ն դ ե ս ր հ ե տ ա գ ա յո ւ մ հ ա ր ր ս ֊

տ ա ց վ ե լո ւ կ Հ ա յա ս տ ա ն ի պ ա տ մ ո ւ թ յա ն ը վ ե ր ա բ ե ր ո ղ

ն ո ր ն յո ւ թ ե ր ո վ ' ս կ ս ա ծ 1 6 - ր դ դ ա ր ի ց մ ի ն չ և մ ե ր

Օրերր,Ս Ո Վ Ե Տ Ա Կ Ա Ն Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի Ժ Ո Ղ Ո Վ Ր Դ Ա Կ Ա Ն Տ Ն Տ Ե ­

Ս Ո Ւ Թ Յ Ա Ն Ա Ճ Ը ___ Հ ա ն ր ա գ ո ւ մ ա ր ի ե ն բ ե ր վ ա ծ Հ ա ­

յա ս տ ա ն ի ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն տ ն տ ե ս ո ւ թ յա ն զ ա ր գ ա ց մ ա ն

56 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1955

1 0 5 4 թ վ ա կ ա ն ի ա ր դ յո ւ ն ք ն ե ր ը , Ս տ ո ր և բ ե ր ո ւ մ ե ն ք

մ ի ք ս /ն ի թ վ ե ր , ո ր ո ն ք բ ն ո ր ո շ ո ս ք ե ն ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի

ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ս /ն տ ե ս ո ւ թ յա ն ա ճը՛,

Հ ա յա ս տ ա ն ի ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ թ յո ւ ն ­

ն ե ր ը 1 9 5 4 թ վ ա կ ա ն ի ա ր տ ա դ ր ա կ ա ն ծ ր ա գ ի ր ը կ ա տ ա ­

ր ե ց ի ն 1 0 2 տ ո կ ո ս ո վ , Ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ո ւ թ յա ն հ ա մ ա խ ա ռ ն

ա ր տ ա դ ր ա ն ք ը ն ա խ ո ր դ , 1 9 5 3 թ վ ա կ ս /ն ի հ ա մ ե մ ա տ ո ւ ­

թ յա մ բ ա ճ ե ց 1 8 տ ո կ ո ս ո վ , 1 9 5 0 թ վ ա կ ա ն ի հ ա մ ե մ ա -

տ ո ւթ յա մ բ ճ 7 9 տ ո կ ո ս ո վ , ի ս կ ն ա խ ա պ ա տ ե ր ա զ մ յա ն

1 9 4 0 թ վ ա կ ա ն ի հ ա մ ե մ ա տ ո ւ թ յա մ բ ' ա վ ե լի ք ա ն 5 ա ն ­

դ ա մ ։ Մ ե ք ե ն ա շ ի ն ա կ ա ն , ի ի մ ի ա կ ա ն , գ ո ւ ն ա վ ո ր մ ե ­

տ ա ղ ն ե ր ի է լե ռ ն ա հ ա ն ք ա յի ն ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ո ւ թ յա ն հ ե տ

մ ի ա ս ի ն ա ր ա գ ո ր ե ն զ ա ր գ ա ն ո ւ մ Է ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն

ս պ ա ռ մ ա ն ա ռ ա ր կ ա ն ե ր ի ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ո ւ թ յո ւ ն ը ,

1 9 5 4 թ ւԷ ա կ ա ն ի ն Հ ա յա ս տ ա ն ի ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ո ւ թ յո ւ ն ը

թ ո ղ ա ր կ ե լ կ ( հ ա մ ե մ ա տ ա կ ա ն գ ն ե ր ո վ դ ) 8 7 ա ն դ ա մ ա ֊

վ ե յի ա ր տ ա դ ր ա ն ք , ք ա ն 1 9 1 3 թ վ ա կ ա ն ի ն ւ Ն ե ր կ ա ­

յո ւ մ ս ռ ե ս պ ո ւ բ լ ի կ ա յի ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ ­

թ յո ւ ն ն ե ր ը յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր 4 օ ր ը թ ո ղ ա ր կ ո ւ մ ե ն ա յն ­

ք ա ն ա ր տ ս է դ ր ա ն ք , ո ր ք ա ն թ ո ղ ա ր կ վ ե լ կ 1 9 1 3 թ վ ա կ ա ն ի

ա մ ր ո ղ չ տ ա ր վ ա ը ն թ ա ց ք ո ւ մ , Հ ա յա ս տ ա ն ի Է լե կ տ ր ա ­

կ ա յա ն ն ե ր ը ա յժ մ մ ե կ օ ր ո ւ մ ա ր տ ա դ ր ո ւ մ ե ն ա յն ք ա ն

կ լե կ տ ր ա կ ն ե ր դ ի ա , ո ր ք ա ն ա ր տ ա դ ր վ ա ծ Է 1 9 1 5 թ վ ա ­

կ ա ն ի ա մ բ ո ղ ջ տ ա ր վ ա ը ն թ ա ց ք ո ւ մ ։

1 9 5 4 թ վ ա ւկ ա ն ի ն , ն ա խ ո ր դ 1 9 5 3 թ վ ա կ ա ն ի հ ա մ ե ­

մ ա տ ո ւ թ յա մ բ , Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ մ թ ե ր վ ա ծ կ 4 1 տ ո կ ո ­

ս ո վ ա վ ե լի բ ա ն ջ ա ր ե ղ ե ն , 4 3 տ ո կ ո ս ո վ ա վ ե լի խ ա ղ ո ղ ,

3 7 տ ո կ ո ս ո վ ա վ ե լի կ ա թ , \թ ւ չպ ե ս ն ա և զ գ ա լ ի ք ա ն ա ­

կ ո ւ թ յա մ բ ա վ ե լի ծ խ ա խ ո տ , ծ ա ռ ա պ տ ո ւ ղ , շ ա ք ա ր ի

ճ ա կ ն դ ե ղ , բ ա մ բ ա կ և ւս յլն ւ

Դ Ե Ր Ա Ս Ա Ն Դ Ա Վ Ի Р Մ Ա Լ 8 Ա Ն Ի Հ Ո Ր Ե Լ Տ Ա Ն Հ .— Փ ե -

ա ը ր վ ա ր ի 7 ֊ի ձ ւ Ե ր և ա ն ի հ ա ս ա ր ա կ ա յն ռ ւ թ յո ւ ն ը ն շ ե ց

ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն դ ե ր ա ս ա ն Դ ա վ ի թ Մ ա լ-

յա ն ի ձ Ա ն դ յա ն 5 0 - ա մ յւ ս և բ ե մ ա կ ա ն գ ո ր ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յա ն

3 0 - ա մ յ ,ս հ ո բ ե լ յա ն ը * Դ . Մ ա լ յա ն ը Ե ր և ա ն ի Գ , Ս ո լն -

դ ո ւ կ յա ն ի ա ն վ ա ն դ ր ա մ ա տ ի կ ա կ ա ն թ ա տ ր ո ն ի ա կ ա ն ա -

վ ո ր դ ե ր ա ս ա ն ն ե ր ի ց մ ե 1/ն կ , Հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ե ր ե կ ո ւ յթ ի

ժ ա մ ա ն ա կ հ ո բ ե լ յա ր ի ն շ ե ր մ ո ր ե ն ո ղ շ ո ւ ն ե ց ի ն Հ ա յա ս ­

տ ա ն ի թ ա տ ր ւս ն ն ե /ո ի և կ ո ւ լտ ո ւր ա կ ա ն հ ա ս տ ա տ ո ւ­

թ յո ւ ն ն ե ր ի է ի ն չպ ե ս ն ա և ^ թ ի լ ի ս ի ի և Բ ա ք վ ի վ ր ա ց ա -

կան ու ադրբեյանական թատրոնների ներկայացու­ցիչները,

>ԱՆՈՒՇX, ՕՊԵՐԱՅԻ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒՄԸ.- Հայաստա­նի պետական հրատարակությունը լույս կ ընծայել կ-ւմպողիտոր Արմեն Տիգրսսյանի հայտնի аԱնուշ» օպերան. Օպերայի տեքստը տրված Է հայերեն և ռու­սերեն լե ղուն Ար ով, երգերը տրված են դաշնամուրի

նվագակցությամբ։ Գիրքը ձևավորել Է ժողովրդական նկարիչ Հ . Կոշոյանը,

Ս Ո Վ Ե Տ Ա Կ Ա Ն Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ի Հ Ն Ա Գ Ո Ւ 8 Ն Ո Ւ Ս Ո Ւ Մ Ն Ա ­

Կ Ա Ն Հ Ա Ս Տ Ա Տ Ո Ի ^ Ր Ո Ի Ն / ; — Երևա ք, ի բ ժ շ կ ա կ ա ն т и п а Г -

ն ա ր ա ն ը ռ ե ս պ ո ւ բ լի կ ա յի հ ն ա գ ո ւ յն ո ւս ո ւ մ ն ա կ ա ն հ ա ս ­

տ ա տ ո ւ թ յո ւ ն ն է ։ 1 9 2 2 թ վ ա կ ա ն ի ս ա յն տ վ ե լ Է բ ո ւ ժ ­

ք ո ւ յր ե ր ի և մ ա ն կ ա բ ա ր ձ ո ւ հ ի ն ե ր ի ա ւսա Հին շ ր շ ա ն ա -

վ ա ր տ ն ե ր ը ։ Ի ր գ ո յո ւթ ա ա Տ ։ 3 4 տ ա ր վ ա ը ն թ ա ց ք ո ւ մ

ո ւս ո ւ մ ն ա ր ա ն ը տ վ ե լ Է Տ . 5 3 0 շ ր շ ա ն ա վ ա ր տ ն ե ր , ո ր ո ն ք

ա շ խ ա տ ո ւմ ե ն Հ ա յա ս տ ա ն ի և Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Մ ի ո ւ թ յա ն

տ ա ր բ ե ր վ ա յր ե ր ո ւ մ ի բ ր և բ ո ւժ ա ՛՛կ ն ե ր , մ ա ն կ ա բ ա ր ձ -

ն ե ր , դ ե ղ ա գ ո ր ծ ն ե ր , լա բ ո ր ա ն տ ն ե ր ւ Ո ւս ո ւ մ ն ա ր ա ն ն

ո ւ ն ի ո ր ա կ յա լ մ ա ն կ ա վ ա ր ժ ն ե ր , ո ր ո ն ց թ ի վ ը Հ ա ս ն ո ւմ

կ շ ո ւր շ 1 0 0 - ի ,

Շ Ի Ն Ա Ր Ա Ր Ո Ւ Թ Յ Ա Ն Ա օ 'Հ Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Ո Ւ Մ . ֊ Տ ա .

րեէքտա՜րի Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ - Լ ա յն ծ ա վ ա լ Է ս տ ա ն ո ւ մ

շ ի ն ա ր ա ր ո ւ թ յո ւ ն ը ։ Հ ե տ ա ք ր ք ի ր Է մ ե շ ր ե ր ե լ Հ ե տ և յա լ

ա վ յա յն ե ր ը »

Վ ե ր շ ի ն 4 տ ա ր ո ւ մ , ս կ ս ա ծ 1 9 5 0 թ վ ա կ ա ն ի ց ռ ե ս ­

պ ո ւ բ լի կ ա յո ւ մ կ ա ռ ո ւ ց վ ե լ և շ ա Հ ա գ ո ր ծ մ ա ն ե ն Հ ս /ն ձ .

ն ը վ ե լ Գ յո ւ մ ո ւ շ ի հ ս կ ա հ ի դ ր ո է լե կ տ ր ա կ ա յա ն ը , Р՜ լ ո ­

մ ա ն յա ն ի հ ր ա կ ա յո ւ ն ա ղ յո ւ ս ի գ ո ր ծ ա ր ա ն ը , Ե ր և ա ն ի

V Հ ա յ Հ լե կ տ ր п в գ ո ր ծ ա ր ա ն ը , մ ե տ ա ք ս ա գ ո ր ծ վ ա ծ ք ա յի ն

ֆ ա բ ր ի կ ա ն , բ ր դ յ ա ն ո ւ ր բ գ ո ր ծ վ ա ծ ք ն ե ր ի կ ո մ բ ի ն ա ­

տ ը , ի ն չպ ե ս ն ա և ս ն ն դ ի , թ ե թ և և տ ե ղ ա կ ա ն ա ր դ յո ւ ­

ն ա բ ե ր ո ւ թ յա ն մ ի շ ա ր ք ա յլ ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , Շ ի ­

ն ա ր ա ր ո ւ թ յա ն կ ա ր ի ք ն ե ր ի հ ա մ ա ր Հ ա տ կ ա ց վ ո ղ մ ի -

յռ ց ն ե ր ը ա ն ց յա լ 1 9 5 1 թ վ ա կ ա ն ի ն 2 , 3 ա ն դ ա մ դ ե ր ա .

դ ա ն ց ե ց /ւ ն 1 9 4 0 թ վ ա կ ա ն ի Ն ե ր դ ր ո ւ մ ն ե ր ի ն ,

Մ ի ա յն բ ն ա կ ա ր ա ն ա յի ն շ ի ն ա ր ա ր ո ւ թ յա ն դ ծ ռ վ վ ե ր ֊

է ի ն 4 տ ա ր ո ւ մ պ ե տ ո լ թ յ ո ձ ը ծ ա խ ս ե լ է 3 8 8 . 0 0 0 .0 0 0

ւ ՚ո ւ ր / յ , , Ռ և ս պ ս լր լ/ո կ ա յի ք ա ղ ա ք ն ե ր ո ւ մ կ ա ռ ո ւ ց վ ե լ և

շ ա հ ա գ ո ր ծ մ ա ն Է հ ա ն ձ ն վ ե լ 2 4 3 . 0 0 0 ք ա ռ ա կ ո ւ ս ի մ ե տ ր

բ ն ա կ ե լի տ ա ր ա ծ ո ւ թ յո ւ ն , Բ ա ց ի ա յդ , ն ո ւ յն ժ ա մ ա ն ա -

կ ա մ ի շ ո ց ո ւ մ պ ե տ ա կ ա ն վ ա ր կ ե ր ի և ի ր ե ն ց լս ն ձ ն ա կ ա ն

մ ի շ ո ց ն ե ր ո վ ք ա ղ ա ք ն ե ր ի էլ ա վ ա ն ն ե ր ի բ ն ա կ ե լն ե ր ը

կ ա ռ ո ւ ց ե լ ե ն 2 0 . 0 0 0 ա ն հ ա տ ա կ ա ն տ ն ե ր ։

Չ ո ր ս տ ա ր վ ա ը ն թ ա ց ք ո ւ մ կ ա ռ ո ւ ց վ ե լ և օ գ տ ա գ ո ր ծ ­

մ ա ն ե ն հ ա ն ձ ն վ ե լ մ ե ծ թ վ ո վ դ պ ր ո ց ն ե ր , հ ի վ ա ն դ ա ­

ն ո ց ն ե ր , մ ա ն կ ա պ ա ր տ ե զ ն ե ր , ա կ ո լմ ր ն Լ ր , կի Յ ա թ ա ւո -

ր ո ն ն ե ր և հ ա ս ա ր ա կ ա կ ա ն ա յ լ շ ե ն ք ե ր ,

Ն ե ր կ ա ծ ո ւ մ ս հ ա ջ ո ղ ո ւ թ յա մ բ ա ռ ա ք Լ տ ա ր վ ո ւ մ

Ա ր դ ն ի ի հ ի դ ր ո կ լե կ տ ք ս ս կ ա յս /ն ի , Ւ ա էքինի, Ա ր դ Ն ի — Շ ա .

մ ի ր ա մ ի ո ւ Կ ո տ ա յք ի ո ռ ո գ մ ա ն ք ր ւս ն ց ք ն եր՛ի , ի ն չպ /ա

ն ա և մ ի շ ա ր ք խ ո շ ո ր ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ր ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ ­

թ յո ւ ն ն ե ր ի շ ի ն ա ր ա ր ո լթ ո մ յը ։

Մ Ի Ք Ա Յ Ե Լ Ն Ա Լ Բ Ա Ն Գ Յ Ա Ն Ի Հ Ո Ւ Շ Ա Ր Ձ Ա Ն Ի Ն Ա Խ Ա ­

Գ Ծ Մ Ա Ն Մ Ր Ց Ա Ն Ա Կ Ա Բ Ա Շ Խ Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն .— 1 9 5 4 թ վ ւ ս կ տ -

ն ի դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի ն , ե ր բ Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ լ ա յն ո ր ե ն ն ՚ը շ -

վ ե ց մ ե ծ ա ն ո ւ ն գ ր ո ղ - հ ր ա պ ա ր ա կ ա խ ո ս և հ ա ս ա ր ա կ ա ­

կ ա ն Գ ո ր ծ ի չ Մ ի ք ա յե լ Ն ա յբ ա ն դ յա ն ի ծ ն ն դ յա ն 1 2 5 - и и Г -

յա կ ը , Ե ր և ա ն ո ւմ , Ն ա լբ ա ն դ յա ն ի փ ո ղ ո ց ի վ ր ա դ ը տ -

ն ը վ ո ղ պ ո ւ ր ա կ ո ւ մ հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր կ ե ր պ ո վ հ ի մ ք դ ր վ ե ց

ն ր ա հ ո ւշա կւձ ա ն Հ/ն , Ա յժ մ Հ ա յա ս տ ա ն ի Կ ո զ տ ո ւ յ^ Ա յի

մ ի ն ի ս տ ր ո ւ թ ո ւ ն ը հ ա յտ ա ր ա ր ե լ Է վ ե ր ո հ ի շ յա լ հ ո ւշ ա ր ­

ձ ա ն ի ն ա խ ա գ ծ ի բ ա ց մ ր ց ա ն ւ ս կ ա բ ա շ խ ո ւ թ ո ւ ձ , ո ր ի ն

հ ր ա վ ի ր վ ա ծ ե ն մ ա ս ն ա կ ց ե լո ւ ի ն չպ ե ս Հ ա յա ս տ ա ն ի ,

ա յն պ ե ս կ լ Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Մ ի ո ւ թ յա ն ա յ լ ռ ե ս պ ո ւ բ լի ­

կ ա ն ե ր ի ճ ա ր տ ա ր ա պ ե ս & ե ր և ք ա ն դ ա կ ա գ ո ր ծ ն ե ր .

Հ ո ւ շ ա ր ձ ա ն ը պ ե տ ք կ ո ւ ն ե ն ա 6 — 8 մ ե տ ր բ ա ր ձ ր ո ւ ­

թ յո ւ ն ւ Պ ա տ վ ա ն դ ա ն ի հ ա մ ա ր հ ա ն ձ ն ա ր ա ր վ ո ւ մ կ օ գ ­

տ ա գ ո ր ծ ե լ գ ր ա ն ի տ կ ա մ բ ա զ ա լ տ , ի ս կ ա ր ձ ա ն ի հ ա ­

մ ա ր ' բ ր ո ն զ , Լ ա վ ա գ ո ւ յն ն ա խ ա գ ծ ի հ ա մ ա ր ս ա հ մ ա ն ­

վ ա ծ կ մ ե կ հ ա տ ա ո ա չ ի ն մ ր ց ա ն ա կ ի ՝ 2 0 . 0 0 0 ռ ո ւ բ լ ի ,

մ ե կ հ ա տ ե ր կ ր ո ր դ մ ր ց ս ճ ա կ ^ 1 5 . 0 0 0 ո ո ւ բ լ ի և ե ր կ ո ւ

հ ա տ ե ր ր ո ր դ կ ա ր գ ի մ ր ց ա ն ա կ ' յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը

1 0 . 0 0 0 ռ ո ւ բ լ ի ,

Ն ա խ ա գ ծ ե ր ի ն ե ր կ ա յա ց մ ա ն վ ե ր շ ն ա կ ա ն ժ ա մ կ ե տ ը

ս ա հ մ ա ն վ ա ծ կ մ ի ն չ և 1 9 5 5 թ վ ա կ ա ն ի ն ո յե մ բ ե ր ի 1 5 - ը ։

1 9 5 5 ( Հ Ս ՚ հ Ա Ծ Ի Ն

Բ Ն Ա Կ Ա Ր Ա Ն Ա Յ Ի Ն Շ Ի Ն Ա Ր Ա Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը Ս Ի Ր Ո Ղ Ա Կ Ա ­

Ն Ո Ւ Մ .— Ի ր մ ե ծ ո ւ թ յ ա մ բ Կ ի ր ո վ ա կ ա ն ր ե ր ր ո ր դ բ ա ­

դ ս , ք ն Է Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ , Ա ր դ յ ո ձ ա բ ե ր ո Հ յ ա ն զ ա ր գ ա ց ­

մ ա ն շ ն ո ր հ ի վ ք ա ղ ա ք ը բ ո ւ ո ն թ ա փ ո վ ա ճ ո ւ մ է ։ Վ ե ր ֊

շ ի ն 6 — 7 տ ա ր վ ա ը ն թ ա ց ք ո ւ մ բ ն ա կ ա ր ա ն ա յի ն շ ի ն ա ­

ր ա ր ո ւ թ յա ն վ ր ա ծ ա խ ս վ ա ծ Է շ ո լր շ 4 0 . 0 0 0 . 0 0 0 ո ո ւ ր -

ք ի , չհ ա շ վ ա ծ ա ն հ ա տ ա կ ա ն բ ն ա կ ա ր ա ն ա յի ն շ ի ն ա ր ա ­

ր ո ւ թ յո ւ ն ը ։ Ն ո ւ յն ժ ա մ ա ն ա կ ա մ ի ջ ո ց ո ւ մ ա ո յս ն ձ վ ւն թ ա -

ղ ա ք ա ց ի ն ե ր Ի ր ե ն ց հ ա մ ա ր կ ա ռ ո ւ ց ե լ ե ն մ ո տ 2 . 3 0 0

տ ո ճ ւ , ՛ք ա ղ ա ք ի գ ր ա վ ա ծ տ ա ր ա ծ ո լթ ո մ ւ ը ն ե ր կ ա ՛յո ւ մ ս

Տ ա ն գ ա մ ա վ ե լի մ ե ծ Է , ք ա ն 2 0 տ ա ր ի ա ո ա շ , Գ ո­

յա ց ե լ ե ն ա մ բ ո ղ շ թ ա ղ ա մ ա ս ե ր , Բ ն ա կ չ ո ւ թ յա ն կ ո ւ լ ­

տ ո ւ ր ա կ ա ն , կ ե ն ց ա ղ ա յի ն և ա ո ո ղ ք ա պ ա հ ա կ ա ն կ ա ր ի ք ­

ն ե ր ը հ ո գ ա լո ւ հ ա մ ա ր կ ա ո ո ւ ց վ ե յ ե ն բ ա զ մ ա թ ի վ

հ ա ս տ ա տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ,

Հ Ա Խ Ճ Ա Պ Ա Կ Ո Ւ Գ Ո Ր Ծ Ա Ր Ա Ն Ո Ւ Մ .— Ե ր ե տ ն ի հ ա խ ձ ա -

պ ա կ ո ւ գ ո ր ծ ա ր ա ն ը մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի ա յն ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւ ֊

թ յո & ն ե ր ի ց Է , ո ր ո ն ք տ ա ր ե ց տ ա ր ի ը ն դ ա ր ձ ա կ ո ւ մ ե ն

ի ր ե ն ց ա ր տ ա դ ր ա ն ք ի թ ո ղ ա ր կ ո ւ մ ը , Բ ա ց ի շ ե ն ք ե ր ի ն ե ր -

ս ի հ ա մ ա ր գ ո ր ծ ա ծ վ ո ղ ե ր ե ս պ ա տ մ ա ն ս ա /ի կ ն ե ր ի ց ,

վ ե ր շ ե ր ս ա յս տ ե ղ ս կ ս վ ե լ Հ հա վս ճ ա պ ա կ յա ( ֆ ա յ ա ն ս )

զ ա ն ա զ ա ն ա մ ա ն ն ձ ր ի և գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն ի ր ե ր ի ա ր -

ս ւս ւդ ր ո ւթ ո ւն ը , Ա յդ ա մ ա ն ն ե ր ն ո ւ ի ր ե ր ը մ ե ծ ը ն դ ո ւ ­

ն ե լ ո ւ թ յա ն ե ն ա ր ձ ա ն ա ն ո ւ մ ս պ ա ռ ո ղ ն ե ր ի ՚ կ ո ղ մ ի ց ,

ո ր ո վ հ ՛ե տ և պ ա տ ր ա ս տ վ ո ւ մ ե ն ն ո ւ ր բ ճ ա շ ա կ ո վ և ա ո ա ն ­

ձ՛ին վ ա ր պ ե տ ո ւ թ յա մ բ , Դ ր ա ն ց ա ր տ ա դ ր ո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր

հ ր ա վ ի ր վ ա ծ ե ն հ ա տ ո ւ կ մ ա ս ն ա գ ե տ ն ե ր ե ն կ ա ր ի չն ե ր ,

Գ Ի ՏԱ Կ Ա Ն Հ Ր Ա Տ Ա Ր Ա Կ Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ն Ե Ր - Ա յս տ ա րի

Հ ա յա ս տ ա ն ի Գ ի տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի հ ր ա տ ա -

ր ա կ չ ո լթ յո մ ւ ը լ ո ւ յ ս Է ը ն ծ ա յե լ ո լ ա վ ե լի ք ա ն 1 3 0 ա ն ո ւն

գ ի տ ա կ ա ն ա շ խ ա տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , մ ո տ 2 3 0 . ООО օ ր ի ն ա կ

ը ն դ հ ա ն ո ւ ր տ պ ա ք ա ն ա կ ո վ , Ա ր ժ ե ք ա վ ո ր ա շ խ ա տ ո ւ­

թ յո ւ ն ն ե ր ե ն հ ր ա տ ա ր ա կ վ ե լո ւ գ յո ւ ղ ա տ ն ՛տ ե ս ո ւ թ յա ն ,

բ ժ շ կ ո ւ թ յա ն , Հ ա յա ս տ ա ն ՛ի բ ո ւ ս ա կ ա ն ո ւ թ յա ն և ա յլ

հ ա ր ց ե ր ի վ ե ր ա բ ե ր յա լ , Շ ա ր ո & ա կ վ ե լո լ Է մ ե ծ լ ո ւ ս ա ֊

վ ո ր ի չ հ . Ա բ ո վ յա ն ի ե ր կ ե ր ի լ ր ի վ հ ր ա տ ա ա ր ա կ ո լ-

թ յո ձ ւ ը 8 հ ա տ ո ր ո վ , Մ ի շ ա ր ք գ ր ք ե ր կ հ ր ա տ ա ր ա կ վ ե ն

57

Հայաստանի նորագույն պատմության վերաբերյար Լույս կտեսնի ոոա-հայերեն րաոարանի երկրորդ Հա ֊ տորը ե այլ տ;խատո,թյո,ա,ր,

Հ Ր Դ Ա Կ Ա Ն թ ե ր թ . ֊ „ „ ։ յ ն թ վ ա կ ա Ն ի ւՒետւէվա րի

1 - ի ց Ե ր ե կ ո ւ մ ս կ ս վ ե ց ք ր դ ե ր ե ն է ե ղ վ ո վ « Ռ յ ա թ ա .

դ ա “ ( " ն ո Ր « ‘ Ո1“ ) թ ե ր թ ի հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւ մ ը , Թ ե ր թ ,,

լ ա յ ս Է տ ե ս ն ո ւ մ շ ա բ ա թ ա կ ա ն 2 ա ն գ ա մ , Ն մ ա ն պ ա ր .

բ ե ր ա կ ա ն ի հ ր ա ,ո ա ր ա կ ո ,մ ը կ ո ւլտ ո ւր ա կ ա ն խ ո շ ո ր ի ր ա .

դ ա ր ձ ո ւ թ յո ւ ն Հ ո չ մ ի ա ՛յն Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ , ա յլ և Ս ո վ ե -

տ ա կ ա ն Մ ի ո ւ թ յա ն ս ա հ մ ա ն ն ե ր ի ց դ „ 1րս ա պ ր ո ղ ^

ժ ո ղ ո վ ր դ ի կ յա ն ք ո ւ մ ,

Ի ր ա ո ա շ ի ն հ ա մ ա ր ո ւ մ թ ե ր թ , , տ պ ա գ ր ե լ Լ Հ ա ­

լ ո տ ա ն ի ռ ե ս պ ո ւ բ յի կ ա կ ա ն թ ե ր թ ե ր ի խ մ բ ա գ ր ռ թ յ ո մ , -

ն ե ր ի , ի ն չպ ե ս ն ա և մ ե ծ ա ն ո ւ ն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ Ա վ ե տ ի ք

Ի ս ա հա կ ,ա ն ի ո ղ շ ո լ յն ն ե ր ը , Թ ե ր թ ի շ „ լր շ բ հ ա մ ա խ ը մ ր .

վ ա ծ ե ն Հ ա յա ս տ ա ն ի բ ա ր ձ ր ա գ ո ւ յն ո ւս ո ս է ն ա կ ա ն հ ա ս .

տ ա տ , , , թ յո ւ ն ե ր ո ւ մ ի ր ե ն ց կ ր թ ո լ թ յո ձ ր „ „ „ „ ց ա ծ մ ի

խ ո ւ մ բ ք ո ւ ր դ մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ն ե ր , ի ն չպ ի ս ի ք Ц , Հ ա շ ի ե

Հ ն դ ի ն , Ա մ ի ն և Ա վ դ ա ,ը , Հ ա ս ը մ ե Ջ ա յի լ ր , Ո ,ս ա բ Ր ա -

կ ո ն և ո ւր ի շ ն ե ր ։

Հ Ա Յ Կ Ա Կ Ա Ն Կ Ի Ն Ո Ն Կ Ա Ր Ն Ե Ր .- Վ ե ր շ ի ն մ ե կ տ ա -

ր ո ւ մ Ե ր և ա ն ի կ ի ն ,ս տ ո ւ դ ի ա ն զ դ ս ղ ի ո ր ե ն ա շ խ „ լ .

'է ա ց ր ե լ Է ի ր գ ո ր ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը ։ Հ ա յա ս տ ա ն ի տ ն տ ե ­

ս ա կ ա ն և կ ո ւ լտ ո ւր ա կ ա ն կ յա ն ք ի Հ ա շ ո ղ ռ թ յո ւ ն ն ե ր լ ,

պ ա տ կ ե ր ո ղ մ ի շ ա ր ք ա կ ն ա ր կ ն ե ր ի ց բ ա ց ի , .ա ն ց յա /

տ ա ր ի բ ա ց թ ո ղ ն վ ե ց « Ս և ա ն ի ա վ ,ի ն » գ ո ւ ն ա վ ո ր գ ե ­

ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն ֆ ի լ մ ը , ի ն չպ ե ս ն ա և մ ի ք ա ն ի ա յլ

ն կ ա ր ն ե ր , Շ ո ւ տ ո վ կ ց ո ւ ց ա դ ր վ ի « Հ ա յկ ա կ ա ն կ ի ն ո հ ա -

մ ե ր գ յ ։ ն կ ա ր ը , ո ր ի մ ե շ հ ա ն դ ե ս ե ն դ ա յի ս Հ ա յա ս տ ա ն ի

ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի ա կ ա ն ա վ ո ր վ ա ր պ ե տ ն ե ր ը և

ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ա ն խ մ բ ե ր ը , Ա վ ա ր տ վ ո ւ մ Հ « Բ ո ս ո ր ա գ ո ւ յն

է ե ռ ն ե ր ի գ ա ն ձ ը » գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն ֆ ի լմ ի ն կ ա ր ա ­

հ ա ն ո ւ մ ն ո ւ ձ ա յն ա գ ր ո ւ մ ը , Ն կ ա ր ը ն վ ի ր վ ա ծ է Հ ա ­

յա ս տ ա ն ի ե ր կ ր ա բ ա ն ն ե ր ի դ ւ ւ ր ծ ւ ո ն ե ո ւ թ յո ւ ն ը ։

Ն կ ա ր ս , Հ ա ն մ ա ն հ ա մ ա ր պ ա տ ր ա ո տ վ ո ս ք < Ա լե ք ս ա ն դ ր

Շ ի ր վ ա ն ղ ա դ ե ի « Պ ա տ ։Ա , հ ա մ ա ր л դ ր ա մ ա ն ։

Ս Փ Յ Ո Ի Ռ Ք Ո Ի Մ

ՃՑՈհՍՒՍԱՑՒՆ ԱՄեՐՒԿԱՅՒ ՃԱՅԱՍՏԱՆՅԱՏՑ ե Կ ե Ա 8 Վ .Ո ԹեմԱԿԱՆ ՊԱՏԳ11ՄԱ4.ՈՐԱԿԱՆ ԺՈՂ.Ո4.Ը ԵՎ.

ԹեՄԱԿԱԼ ԱՌԱՋՆՈՐԴԻ ԸՆՏՐՈՒԹ ՅՈՒՆԸ

Հ յո ւս ի ս ա յի ն Ա մ ե ր իկ ա յի Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կե ղ ե ցվ ո Բ ՜եմա կա ն պ ա տ գա մ ա վո ր ա կ ա ն

ժ ո ղ ո վ ը ա յս տ ա րի գ ո ւմ ա ր վ ե ց ա վ ն ո յե մ բ ե ր2 7 — 2 8 - ի ն , Յ ունիըն Ս իտ իի Ս. Խ ա չ ե կ ե ղ ե ց - վ ո ւյն մ ե շ , ուր ը ն տ ր վ ա ծ դ ի վ ա ն ը — ա ռա շին ա տ ենա պ ետ պ ա րոն Տա տ ո ւր Տ ա տ ուր յա ն , ե ր կ ր որ դ ա տ են ա պ ետ պ ա րոն Տի գ ր ա ն Ս ըմ- ս ա ր յա ն և ա ռա շին ա տ են ա դ պ ի ր պ ա րոն Պ ե տ ­րոս Պ ո ն տ ա ցի , երկրորդ ա տ են ա դ պ ի ր Տ . Շ ա - հե քա հա նա Ա լթ ո ւն յա ն — ձ ե ռ ն հ ա ս ո ւթ յա մ բ ը ն թ ա ց ք տ վ ա վ օր ա կ ա ր գ ի ն , որուն գ ո ր ծ ա ­դ րո ւթ յա ն մ ա ս ն ա կ ց ե ց ա ն 3 8 հ ա մ ա յն ք ն ե ր ն մոտ ովորա պ ես/ 1 0 0 պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ն ե ր ։

Կիրա կի հետ մ ի շօր ե ի նի ս տ ի ն մ եշ 9 9 քվեա *ոո մւերու մ ա ս ն ա կ ց ո ւթ յա մ բ կ ա տ ա ր ­վ ա ծ ը ն տ ր ո ւթ յա մ բ և ք վ ե ի ց մ ե ծ ա մ ա ս ն ո ւ­թ յա մ բ հա ռա շիկա չորս տ ա ր վա ն հա մ ա ր թ ե ­մա կա լ ա ռա շնո րդ ը ն տ ր վ ե ց ա վ գերա շնոր հ Տ . Մ ա մ բր ե ս ր բա զա ն ա ր քեպ ի ս կո պ ո ս Գա լ- ֆ ա յա ն , և ե ղ ա ծ ա ռա ջա րկը գ ո ր ծ ա դ ր վ ե լո վ ա ն մ ի ա ձ ա յն ո ւթ յա մ բ ը ն դ ո ւն վ ե ց ա վ ա ռա շ­ն ո րդ ։

Ժ ո ղ ո վ ա կ ա ն ն ե ր ը , ա ո ա շն ո ր դ ո ւթ յա մ ր հ ո ­գ և ո ր դ ա ս ո մ ւ, ո ւր ա խ ո ւթ յա մ բ ող շո ւնեցին ի մ ա ց ո ւթ յա մ բ ը ն տ ր վ ա ծ թ ե մ ա կ ա լ ա ռա շնո ր- դր ու խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւթ յա մ բ ե ր գ ե ց ի ն «Բ ՚ա գ ա - սւր երկնաւորյ> շա րա կա նի հ ո գ ե շո ւն չ եր գը , որուն խ ո ս ք ի ն մ եշ կ ա ր ծես դ ե ռ շա տ թ ա ր մ է շո ւն չը հ ա յ ք ր ի ս տ ո ն յա հա յր ա պ ետ ն երո ւնւ

Հ ո ւզ վ ա ծ ա յդ պ ե ս ս րտ ա բուխ ի ր ե ն ը ն ծ ա յ­վ ա ծ պ ա տ ի վ ե ն ' Մ ա մ բր ե ս ր բա զա ն ուխ տ կ ա ­տ ա րողի հ ա վ ա տ ք ո վ կ ա ր ծես բա ր ձ ր ա ձ ա յն ա ղ ո թ ե ց ե ր բ ը ս ա Հ ի ն չպ ե ս ա ն ց ն ո ղ 3 2 տ ա ր ­վ ա ն մ ե շ ի բ ր և հ ո վ ի վ , թ ե մ ա կ ա լ ա ռա շնորդի պ ա շտ ոնի բ ե ր ո ւմ ո վ ա լ պ ի տ ի մ նա ր հ ա վ ա ­

տ ա ր ի մ Մ ա յր Ա թոոին հ ա ն դ ե պ , պ իտ ի պ ա հ­պ ա ներ բ ո լո ր տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յո ւն նե ր ը թ ե մ ա ­կա ն կ ա ն ո ն ա դ ր ո ւթ յա ն , և մ իշտ ա րդա րա դա ­տ ո ւթ յա մ բ պ իտ ի հո վ վեր ի ր ե ն հ ա ն ձ ն վ ա ծ հ ո ­տ ը հ ա յո ց Ա մ ե ր ի կ ա յի ։

Պ ա տ գա մ ա վո ր ա կ ա ն ժ ո ղ ո վ ի փ ա կումեն հ ե տ ո , Ս. Խ ա չ ե կ ե ղ ե ց վ ո ը ն դա ր ձ ա կ և ա ր ­դ ի ա կ ա ն սրա հին մ ե շ , կա րգա դիր հ ա ն ձ ն ա ֊ խ ո ւմ բ ի կ ո ղ մ ե ս ա ր ք վ ա ծ ըն թ ր ի քի սեղա նն ե ֊ ր ո լն շուրշ հ ա ղ ի վ բո լո րվ ա ծ՛ էին բ ա զ մ ա հ ա ­ր յո ւր կ ո չն ա կ ա ն ն ե ր , ե ր բ ա մ բո ղջ հոգև ո ր սւ- կ ա ն ն ե ր ո լ ա ո ա շն ո ր դ ո ւթ յա մ ր ը ն տ ր յա լ ա ռա շնորդը տ ա ր վ ե ց ա վ պ ա տ վո ս ե ղ ա ն ի ն , ոլլւ ի ր ե ն ց պ ա շտ ոնի հ ա ն գ ա մ ա ն ք ո վ ը ա րդեն ս ։ե զ գ ր ա վ ա ծ Էին Ս. Խ ա չ եկեղ\եցվո հ ո վ ի վ ը ' Տ . Հ մ ա յա կ վա րդա պ ետ Ի ն դ ո յա ն , պ ա րոն Հ ա յկ Ս մ սա ր լա ն ' ա տ ենա պ ե տ ը Կա րգա դիր հ ա ն ձ ն ա խ ո ւմ բի ն , Պ ա տ գա մ ա վ ո ր ա կ ա ն ժ ո ղ ո ­

վի դ ի վ ա ն ի ա ն դ ա մ ն ե ր ը և հ ե ռ ա վ ո ր հ ա ­մ ա յն ք ն ե ր ն ե կ ա ծ կ ա ր գ մ ը հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ն ե ր ։ Հ ո գ ե շն ո ր հ Տ . Հ մ ա յա կ վա ր դ ա պ ե տ Ի ն դ ո յա ն , ե ր ե կ ո յա ն ա ռա շին խ ո ս ո ղ ը , ի ր , ի ն չպ ե ս նա և ի ր ծ ո ւխ ի ն ' խ ն դ ա կ ց ո ւթ յո ւն ը հ ա յտ ն ե ց Բ՛ե­մ ա կա ն պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ա կ ա ն ժ ո ղ ո վ ի կ ա տ ա ­ր ա ծ ը ն տ ր ո ւթ յա ն հսոմյսր ո ւ շն որ հա վոր ե ց ը ն տ ր յա լ ա ռ ա շնո ր դ ս ր բա զ ա ն ը ։

Ս. Խ ա չ ե կ ե ղ ե ցվ ո Ծ խ ա կա ն խ որհուրդի ա տ ե ն ա պ ե տ պ ա րոն Հ ա յկ Ս մ ս ա ր յա ն, ի դ ի ­մ ա ց հ ա մ ա յն ք ի ն և Կ ա րգա դիր հա նձն ա խ ո ւմ - բ ի ն , կ ա ր դ ա ց ուղերձ մ ը ։

Ս եղա նա պ ետ պ ա րոն Լութֆիկ Շ ա հ պ ա ղ ֊ յա ն , ե ղ բ ա յր ը Ս. Խ ա չ ե կ ե ղ ե ց վ ո սրա հին բ ա ­րերա ր ո ղ բ ա ց յա լ Շ ա հ պ ա զ յա ն ի , որ տ ե ղ ա ­կ ա ն մ ա մ ո զ ի մ ը խ մ բ ա գ ի ր ն ու սպ որտ ի ս յո ւ-

1 9 5 5 է Л 1г !■ (լ ծ !• Ն59

նա կա գիր ն է , հա մ եմ վա ծ՛ հ ո ւմ ո ր ո վ , հ ա յե ր ե ն ո ւ ա ն գ լե ր ե ն թ ե ' զվա ր ճա լի և թ ե ' լուրջ կ ա ­տ ա ր ա ծ իր ո ւղերձեն հ ե տ ո ' ը ն թ ա ց ք տ վա վ հ ա յտ ա գ ր ի ն ։

Հա յա ս տ ա ն յա յ ց ե կ ե ղ ե ց վ ո Ե րիտ ա սա րդա ց կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւթ յա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չը ՝ պ ա րոն նուպ ա ր Տ ո ր յա ն , որ մ ե ր ա զ գ ա յի ն կ յա ն ք ե ն հա ճա խ կստ ւսնձձե խ ո շո ր պ ա ս ւա ս խ ա նս ։- տ ըվութ յոմ ւն\եր, մա քուր հ ա յե ր ե ն ո վ կ ա ր ­դա ց ուղերձ մ ըւ

ս ե մ ա կ ա ն պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ա կ ա ն ժողա էի ա ռա ջին ա տ ե ն ա պ ե տ պ ա րոն Տա տ ո ւր Տ ա - տ ուր յա ն , պ ա րոն Տ ի գ ր ա ն Ս մ ս ա ր յա ն ի հետ մ ի ա ս ի ն ն ի ս տ ե ր ո ւ ը ն թ ա ց ք ի ն ց ո ւ յց տ վ ա ծ լա յն ա խ ո հ ո ւթ յա ն , կ ա ր գ ու կ ա ն ո ն ի բ ծ ա - խ ր ն ղ ր ո ւթ յա մ ր և ժ ո ղ ո վ ի ն վ ե հ ո ւթ յո ւն ը պ ա ­հե լո ւ գ ի տ ա կ ց ո ւթ յա մ ր ն ժ ո ղ ո վ ա կ ա ն ն և ր ո ւ ե րա խ տ ի քի ն ա ր ժ ա ն ա ց ա ծ ը լլա լո վ երր հ ր ա - ։Ա ։ր վեցա վ ուղերձ մ ը ը ն ե լո ւ բ ո ւռ ն և ե ր կ ա ­ր ա տ և ծ ա փ ա հ ա ր ո ւթ յա մ բ ը ն դ ո ւն վ ե ց ա վ ։

Զ գ ա ծ վ ա ծ էր խ ո ր ա պ ե ս , ե ր բ պ ա րոն Տ ա -տ ուր յա ն կ մ ա ղ թ ե ր , որ թ ե մ ի բ ո լո ր հ ո գ և ո ր ա ­կ ա ն ն ե ր ը , ծ խ ա կ ա ն խ ո ր հ ո ւր գ ն ե ր ո ւ ա ն գ ա մ ­ն ե ր ը , պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ն ե ր ն ու ժ ողովուրդը հ ն ա զ ա ն դ ո ւ հ ա ր գ ա լի ր գա ն վին ը ն տ ր յա լ ա ռա ջն որ գ ի ն ։ Ա մ ենքը պ ե տ ք ւէ ձ ե ռ ք -ձ ե ռ ք ի տ վ ա ծ ' ա շխ ա տ ին հօգո ւտ ե կ ե ղ ե ց վ ո պ ա յծ ա ­ռ ո ւթ յա ն ։ Յ ո ւր ա ք ա ն չյո ւր ի պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւ­թ յո ւն ն էր թ ե մ ա կ ա ն խ ո ր հ ո լր ղ ի կ ո ղ մ Լ տ ը ր - վ ա ծ բ ո լո ր հր ա հ ա ն գ ն ե ր ը գ ո ր ծ ա գ ր ե լ, ա ռ ա ջ­նո ր դ ի ն հ ա ն դ ե պ ը լլա լ պ ա ր տ ա ճ ա ն ա չ և փ ո ­խ ա դ ա ր ձ հ ա ր գ ա ն ք տ ա ծ ե լ ի ր ա ր ո ւ հ ա ն դ ե պ ։ Մ իշտ մ ն ա լ հ ա վ ա տ ա ր ի մ Մ ա յր Ա թ ոռին հ ա ն ­դեպ և ի գ ո ր ծ դ ն ե լ ա ն կ ե ե կ ա ծ բ ո լո ր հ ո գ և - վոր պ ա տ գ ա մ ն ե ր ը ։ Եվ ե ր ե կ ո լա ն ուրա խ պ ա հուն և հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ա ռ ի թ ո վ պ ա րոն Տ ա - տ ուր յա ն խ ո ն ա ր հ ա բա ր ա ռ ա վ ա ջը Մ ա մրրե ա ր քե պ ի ս կ ո պ ո ս ի ն և ա ն որ մ ա ղ թ ե ց ա ռ ո դ չ ո լ ֊ թ յո ւն և հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն ։

Հ ո գ ե շն ո ր հ Տ . Ի սա հա կ վ ա ր դ ա պ ե տ 'Հա ­զա ր յա ն , հա ն ո ւն թ ե մ ի հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ա ց դ ա - սուն , ը ս ա վ , թ ե ի ր հ ո գ և ո ր ե ղ ր ա յր ն ե ր ո ւն ա ն ո ւն ո վ կուգւսր վ ս տ ա հ ա ց ն ե լ ս ր բա զ ա ն Հ ա յր ը ! որ ի բ ր և ի ր զ ա վ ա կ ն ե ր ը զ ի ն ք խ ո ր ա ­պ ես կ սի ր ե ի ն և կ հ ա ր գ ե ի ն ։ Հ ա մ ե ր ա շ խ ո ւ­թ յա մ բ պ իտ ի գ ո ր ծ ե ի ն ը ն տ ր յա լ ա ռ ա ջն ո ր ­դի ն հետ և ա յն ս ի ր ո վ , որ ի ր ե ն ք կ սի ր ե ի ն Հ ա յր ե ն ի ք ը ։ Ա յն ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ը , որ հ ա յկ ա ­կա ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ ի ր կ ա պ ը խ զ ե ր է Մ ա յր Ա թ ո ռ ե ն , բա ց ա ր ձ ա կ ոճիր [է գ ո ր ծ ե ր , և ի ր ե ն ք , հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ն ե ր ը ս ե ր տ ի վ կ ա պ վ ա ծ էին Մ ա յր Ա թ ո ռ ի ն ։

Պ ա տ գա մ ա վո ր պ ա րոն Տ ի գ ր ա ն Պ ո յա ճ յա ն , որ ծ ա ն ո թ է ն ա և ի բ ր և հմո ւտ ի ր ա վ ա ր ա ն ու գ ր ա գ ե տ , կ ա ր դ ա ց շա տ խ ն ա մ ո վ պ ա տ ր ա ս ­տ ա ծ ի ր ճ ա ռ ը ։

Պ ա տ գա մ ա վո ր պ ա րոն Հ ա յկ ա զ Նա ճա րյա ն Դ Րվա տ ե ց պ ա րոն Տա տ ուր Տ ա տ ո լր յա ն ի գ ե ­ղ ե ց ի կ հա տ կա նիշերը և հրա վիրեց հա նդ իս ա ­կ ա ն ն ե ր ը , „ ր օրվա ն ա րժա նա վորին տ ա յին ի ր ե ն ց հ ա ր գ ա ն ք ը ։

Ա մ ե ր ի կ ա յի հ ա յո ց թ ե մ ա կ ալ ա ռա ջնորդ Ս ա մ ր ր ե ա ր քեպ իս կոպ ոս ե ր բ հ ր ա վիր վեցա վ խ ո ս ե լո ւ ' ժ ո ղո վ ո ւր դ ը մ ե կ մ ա ր դ ո ւ պ ես ո տ ­ք ի կ ա ն գ ն ե ց ա վ ու ե րկա րա տ և ծա փ ա հ ա ր ե ց ։

Ս րբա զա ն հ ա յր ը կ ա ր ծե ս բա ր ձ ր ա ձ ա յն կ ա ­ղ ո թ ե ր երր կ խ ո ս ե ր ։

Խ որին շնո ր հ ա կ ա լո ւթ յո ւն ուներ ի ր հ ո գ ե ֊ վոր զ ա վ ա կ ն ե ր ո մ ։ և հոտ ին բ ա ր ի , Ահա իրեն հա մ ա ր ն ո ր Հ,ր մ ը ս կ ի զ բ կ ա ռ ն ե ր ։ Ա յդ նոր օր ը պ ե տ ք է լի ն ի շի ն ա ր ա ր , և հա մերա շխ գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն պ ե տ ք է լի ն ի հող ևոր հոր և ժ ո ղ ո վ ր դ յա ն մ ի ջև ։ Ի դ ի մ ա ց հոգևորա կա ն դ ա սո ւն հ ա յր Ի սա հա կի ա ր տ ա ս ա նա ծ խ ո ս ֊ ք ե ր ե ն զ գ ա ց վ ա ծ էր ու խ ո ր ա պ ե ս կդնա հ ա - տ ե ր ի ր ե ն հ ա ն դեպ ց ո ւ յց տ ր վ ա ծ ա ն կ ե ղ ծ վ ե ­ր ա բե ր մ ո ւն ք ի ո գ ի ն , Կա րևոր է Ա ռա ջնորդա ­ր ա նին մ ե ջ , ի շա հ մ եր հ ա յ կ յա ն ք ի ն ունենա լ ա ջա կ ց ո ւթ յո ւն ը բ ո լո ր ի ն ։

Ո ւներ խ ո ր ի ն շն ո ր հ ա կ ա լո ւթ յո ւն դիվա նին յ ։ւ Հ ա ն ձ ն ա խ ո ւմ բ եր ո ւն , որ ձեռնհ ա ս ո ւ­թ յա մ բ կ ա տ ա ր ե ցի ն Պ ա տ գա մ ա վո րա կա ն ժ ո - դո/Ա։ ա շխ ա տ ա ն ք ն ե ր ը ։ Ն ա և շնորհա կա լու­թ յա ն խ ո ս ք ուներ իր են ը ն ծ ա յվ ա ծ հա ր գ ա ն­ք ի ն ո ւ մ ի ա ձ ա յն վս տ ա հ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։ Մ և- ճ ա րել հա րկ է ր Ս. Խ ա չ ե կ ե ղ ե ցվ ո Ծխ ա կա ն խ որ հ ո ւր դ ն ու ծու/ոի հ ա մ ա յն ք ը , ո ր ո ն ց ծա ­ռ ա յե լ է ր ե կ ա ծ ի ն ք ա սկից 2 8 տ ա րի աոաջ ե ուրկե կ ո չվ ա ծ էր ա ռա ջնորդա կա ն տ ե ղ ա ­

պ ա հի պ ա շտ ո նի ն ա ռա ջի ն ա ն դ ա մ ։ Ա նցնիլ ծ ա ռ ա յո ւթ յա ն զ ա նա զա ն հ ա մ ա յն ք ն ե ր ո ւ, վ ա ­ր ե լ Գ ա լի ֆ ո ր ն ի ա յի թ ե մ ա կ ա լ ա ռա ջնորդի պ ա շտ ո ն ը ու դ ա ր ձյա լ վերա դա ռնա լ Յունիըն

Ս՛իտի/։ դ ր ա ցի մ ե կ ք ա ղ ա ք ի ' Պ ետ ըրսոնի մ եր ծ ո վ ս ի հ ո վ վ ո ւթ յա ն , ո ր պ ես զի մ ե յ մ ը ն ալ կ ա ն չվ ե ր ա ռա ջնո ր դ ա կ ա ն տ եղա պ ա հի պ ա շ­տ ո ն ի ն , և ահա ա յս օ ր ալ պ ա տ ա հ ա ծ հր ա շ­ք ո վ մ ը հ ա ս ա ր ա կ ո ւթ յա ն ա ռջև կկա նգներ ի բ ր և ը ն տ ր յա լ ա ռա ջնոր դ ։

Ի ՜ն չ պ իտ ի ը ն ե ա ն ի ր պ ա շտ ոնին բ ե ր ո ւ­մ ո վ ։

Պ իտ ի ջա նա Հ ա յե ր ե ն ի դ պ ր ո ցը հա նձնել ի /նա մ ո տ ձ ե ռ ք ե ր ո ւ, որոնք կա րենա ն ղ ա յն տ ա ն ի լ բ ա ղ ձ ա ց վ ա ծ բա ր ձ ր ո ւթ յա ն մ ը ։

Պ իտ ի հա ստ ա տ ե ա մ ա ռ ա յի ն ք ե մ բ ե ր Հ ա - յա ս տ ա ն յա յց Ե կե ղ ե ցվ ո Ե րիտ ա սա րդա ց կ ա զ ­մ ա կ ե ր պ ո ւթ յա ն ա ն դ ա մ ն ե ր ու հ ա մ ա ր , ուր, մ ա ս ն ա վ ո ր հ ո գ և ո ր ա կ ա նն ե ր ու և ուսոլցիչէւե- ր ո լ հ ս կ ո ղ ո ւթ յա ն տ ա կ , ա րձա կուրդի օրերուն, մ ե ր մ ա ն ո ւկ ն ե ր ը և պ ա տ ա ն իներ ը ստ ա նա ն Հա յա ս տ ա ն յա յ ց Ե կ ե ղ ե ց վ ո , Հ ա յո ց պ ա տ մ ո ւ­թ յա ն և մ շա կ ո ւյթ ի վ ե ր ա բ ե ր յա լ ն յո ւթ ե ր ։։։ վրա ջ ա մ բ վ ա ծ դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ յո ւն ։

60 է А (Г Ի Ա էք Ի Ն 1955

Տա ր ի ն ե ր ո վ ո մ ւե ցե ր ե մ ա ռ ի թ ներկա ղ տ ն վ ե լո ւ Բ՛եմա կա ն պ ա տ գա մա վորա կա ն ժ ո ղ ո վ ն ն ր ո լ, բ ա յց ա յս տ ա րի մ ա ս ն ա վ ո ր ա ­

պ ես նկա տ ելի էր ժ ո ղո վ ա կ ա ն ն երո մ ւ ց ո ւ յց տ վ ա ծ խ ո հուն վ ե ր ա բե ր մ ո ւն քը հա րցերոմւ

նկ ա տ մ ա մ բ և հետ ո ա լ ե ր կ օ ր յա ճ ա շկ ե ր ո լյթ - ն ե ր ո լ և վերջի իր ի կ վա ն ը ն թ ր ի քի ն ա տ են հ ա յտ ն ա բե ր վ ա ծ խ ա ն դ ա վ ա ռ ոգև ո ր ո ւթ յո ւն ը ''

ա զ գ ա յի ն ու ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն ե ր գ ե ց ո ղ ո ւթ յո ւն ­ն ե ր ո վ հա նդ եր ձ , խ ո ր ա պ ե ս տ պ ա վ ո ր ի չ է ր ։

Ա մենքը ա ր ժա նի են ծա փ ա հ ա ր ո ւթ յա ն ։

ԲՊ.ԹԱԿԻ8 ( «Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Յ Ա Յ Ց ԵԿԵՂԵՑԻ», պ ա շ ­

տ ո ն ա կ ա ն ա մ ս ա գ ի ր Հ յո ւ ս ի ս ա յի ն Ա մե­ր ի կ ա յի հ ա յո ց Ա ռա ջնո ր դ ա ր ա ն ի , Ն յո ւ -

Յ ո ր ք , 1 9 5 4 թ . , հունվա ր)

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԱԿԱՆ Տ ե Ղ Ա Պ Ա ! ԳեՐԱՇՆՈՐՃ Տ. Ւ՚ԱԴ ՍՐԲԱԶԱՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՊԱՐԳե4_ԱՏՐ4_ԱՄ

Ն ո յե մ բ ե ր , 1 9 5 4 - ի ն , Լ ի բա նա նի Հ ա ն ր ա ­պ ետ ո ւթ յա ն Ն ա խ ա գա հ Նորին Վ ս ե մ ո ւթ յո ւն Գամփլ բ ե յ Շ ա մո մւ Կիլիկիո Կ ա թողիկոսու­թ յա ն Տ ե ղ ա պ ա հ 4 գե ր ա շնո ր հ Տ . Խ ա դ սըլյ - բ ա ղ ա ն ա ր քեպ իս կոպ ոս Ա ջա ս/ա հյա նը պ ա տ ­վ ա ծ է Մ ա յր ի ներու Մ ե ծ Ս պ ա յի Շ ք ա ն շ ա ն ո վ :

Առ ա յղ , Վ ա րչա պ ետ Ս ա մի բ ե յ Ս ոլհ, հ ա ­նուն Նորին Վ ս ե մ ո ւթ յո ւն Ն ա խ ա գա հին և Լի­բա ն ա ն յա ն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն , ա նձնա պ ես գ ն ա ց Ա նթիլիա ս և Տ ե ղ ա պ ա հ ս ր բա զա ն հոր կուրծքը ղ ա րդ ա ր ե ց շքա ն շա ն ո վ ։

Շ քեղ ա ն ց ա վ պ ա ր գ և ա տ ր ո ւմ ի ա րա րողու­թ յո ւ ն ը ։ Գ երա շնորհ Տ . Խ ա դ ս ր բա զա ն ա ր ք ­ե պ ի սկոպ ոս կա րդա ց ե ր ա խ տ ա պ ա ր տ ո ւթ յո ւն , շնո ր հ ա կ ա լո ւթ յո ւն և Լիբա նա նի հա ջողութ յո ւն հ ա յտ ն ո ղ կոկիկ ճ ա ռ մ ը , որ ա ր ա բեր են թ ա ր գ մ ա ն ե ց հ ո գ ե շն ո ր հ Տ . Շ ա հ ե վ ա ր դ ա ­

պ ետ Ա ճ ե մ յա ն ։ Վ ա բ չա պ ետ ը ս իրա լիր պ ա ­տ ա ս խ ա ն մ ը տ վ ա վ , և ը ս ա վ ի միջի ա յլո ց .

« 1 9 2 2 - ի ն երր գա ղ թ ա կ ա ն է ի ք և պ ետ ք ո ւնեի ք պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն , մ ե ն ք չզ լա ց ա ն ք մ ե ր օ ժ ա ն դ ա կ ո ւթ յո ւն ը , հ ի մ ա , որ հ ա ս տ ա տ ­վ ա ծ ե ք և բա ր գ ա վ ա ճ կ յա ն ք մ ը կ ա պ րի ք, մ եր պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն պ ե տ ք չո մ ւի ք ա յլև ս , ա յլ մ ե ր ա ն կ ե ղ ծ և ա ն վերա պ ա հ ս ի ր ո ւ յն ։ Կրնաք վ ս տ ա հ ը լլա լ, թ ե ա յդ սերը ա ն սա հմ ա ն է ։

1 9 4 2 - ի ն , ի բ ր վա րչա պ ետ ես է ի , որ հրա ­հա ն գ ե ց ի հ ա յկ ա կ ա ն վա րժա ր ա ններ ուն ա ր ա ­բ ե ր ե ն ի ո ւս ո ւցի չն ե ր տ ր ա մ ա դ ր ե լ. հիմ ա ուրա խ ե մ , որ ա յս երի տ ա սա րդ վա րդա պ ետ ը սէնմիջա պ ես և ա ռ ա ն ց դ ժ վ ա ր ո ւթ յա ն թ ա ր գ ­մ ա ն ե ց ձեր ճ ա ռ ը ։ Սա կ ն շա ն ա կ ե , թ ե հ ա ­

յե ր ը ա մ ե ն տ ե ս ա կ ե տ ո վ դ ա ր ձ ա ծ են հա ր ա ­զա տ լի բ ա ն ա ն ց ի ն ե ր » ։

Պ ա րդ ևա տ րումի ա ր ա ր ո ղ ո լթ յո ւն ն ե ր ե ն ետ ք, Նորին Վ ս ե մ ո ւթ յո ւն վա րչա պ ետ ը շա մ պ ա նի ա խ մ ե ց Տ ե ղ ա պ ա հ ս ր բա զա ն ի ն կ ե ն ա ց ը , և կրկին շն որ հա վո ր ե լն ու ն ե ր կ ա ն ե բո ւն հետ լո ւս ա նկ ա ր վ ե լն ե տ ք մ ե կ ն ե ց ա վ Ա նթ իլիա - ս ե ն ։

Ա յ։ ։ ա ռ թ ի վ Լ իբա նա նի «Զ ա րթ ոնքս ս ր ա ֊ թ ե ր թ ը կ գր ն .

ոՄ եր կողմն ս ր տ ա ն ց կշնորհավոլւէԱնք Կա­թ ո ղ ի կո ս ա կա ն տ եղա պ ա հ ս ր բա զա ն ը ա յս բ ա ր ո յա կ ա ն վա ր ձա տ ր ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։ Տ ա ­ր ա կ ո ւյս չկ ա , թ ե Խ ա դ ս ր բա զ ա ն լի ո վ ի ն ա ր­ժ ա ն ի Էր ա յս պ ա տ վ ի ն ։ Ան ա րթուն պ ա հա ­

կը հ ա ն դ ի ս ա ց ա ծ Է , երկա ր տ ա ր ի նե ր , Կ իլի- կ իո Ս. Ա թ ո ռ ի ն , ա նոր վա տ թ ե լա վ ւօրերուն։ Ի բր և ա մ բա ս ի ր ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն , ի բ ր և ա ղ գ ա -

ն վ ե ր ու ժ ո ղ ո վ ր դ ա ն վ ե ր կ ր ո ն ա կա ն4 Խադ ա ր քեպ ի ս կո պ ո ս մ ի շտ բա ր ձ ր պ ա հ ա ծ Է Հ ա ­

յա ս տ ա ն յա յց Ե կե ղ ե ցվ ո գ ե ր ա գ ո ւյն վա րկն ու պ ա տ ի վ ը ։ Ան ջե ր մ պ ա շտ պ ա նը ե ղ ա ծ Է Հ ա ­յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո գ ե ր ա գ ո ւյն շ ա հ ե ֊ ր ո ւն ։ Եվ ա յս պ ա տ ճ ա ռ ն ե ր ո վ , Խ ա դ ա ր քե­պ ի ս կ ո պ ո ս ժո ղ ո վ ո ւր դ ի ն մ ի ա կ թ ե կ ն ա ծ ո ւն Է' Կիլիկիո Կ ա թ ո ղ իկ ո ս ութ յա ն հ ա մ ա ր »։

(«Հ Ա Յ Ա Ս Տ Ա Ն Յ Ա Յ Ց ԵԿԵՂԵՑԻ», պ ա շ­տ ո ն ա կ ա ն ա մ ս ա գ ի ր Հ յո ս փ ա յի ն Ա մ ե ­ր ի կ ա յի հ ա յո ց Ա ռ ա ջն ո ր դ ա ր ա ն ի , Ն յո ւ -

Յ ո ր ք , 1 9 5 4 թ . , հունվա ր)

1955 I А # Ի Ս. Ս Ի Ն61

Գ Ր Ա Խ Ո Ս Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն

■ДОИШ 1ՄեՎ.Ի1 8Ա.Կ-®

ш т и ж о ш чшиеьг(Օ ուքրեյ, տպարան «Նոր Կ յա ն ք », 1954 р . , 109 I.*)

Ռ ո ւ մ ի ն ա Հ ա յ թ ե մ ի բ ա ր ե ­

խ ն ա մ ա ռ ա յշ ն ո ր դ գ ե ր ա ­

շ ն ո ր հ Տ . Վ ա զ գ ե ն ե պ ի ս կ ո ­

պ ո ս Պ ա լճ յա ն ը , Բ ո ւ խ ա ր ե ս -

տ ո լ մ , 1 9 5 4 թ վ ա կ ա ն ի ն ,

է Ն ո ր Կ յա ն ք * տ պ ա ր ա ն ի ց

լո ւ յ ս է ը ն ծ ա յե լ Մ ա յր Հ ա յ -

ր ե ն ի ք ի ց և Ս . է շ մ ի ա ձ ն ի ց

ի ր խ ա ն դ ա վ ա ռ տ պ ա վ ո ր ո ւ ­

թ յո ւ ն ն ե ր ն ո ւ հ ո ւ շ ե ր ը '

(Հա յր ե նի արԱիէ տակ» ը ն դ հ ա ն ո ւ ր խ ո ր ա գ ր ի ն ե ր -

քՈ1

Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ը , ի ; ։

հ ա մ ա լս ա ր ա ն ա կ ա ն բ ա ր ձ -

ր ա գ ո ւ յն կ ր թ ո ւ թ յա մ բ , ի ր

բ ա զ մ ա կ ո ղ մ ա ն ի զ ա ր գ ա ց ո ւ ­

մ ո վ , բ ա ր ե մ ո ւ յն և Հ ե զ ա ­

հ ա մ բ ո ւ յր բ ն ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ ,

ի ր ա ն կ ա շ ա ռ . հ ա յր ե ՚ն ա ս ի -

ր ո լ թ յ ա մ բ , ն կ ե ղ և ց ա յՀ ի ր ո ւ -

թ յ ա մ բ , հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ի կ ո չ ­

մ ա ն ո ւ պ ա բ տ ա ճ ա ն ա Հ ո ւ .

թ յա ն խ ո ր ը գ ի ս ս ս կ ց $ ք -

թ յա մ բ և ն ա խ ա ն ձ ա խ ն դ ր ո ւ թ յա մ բ

գ ր ա վ ո ւ մ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց

բ ա ր ձ ր հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն

ГЧДЙРЬЧ» ՇՊԻՍԿ. Պ Ա Ա ձ Ա Ն

&«ЫНЧДИХгв"- "ЮМГбС - 1 9 5 4

Ա քի ր ո ւ ր ո ւ յն տ ե ղ ն Է

Ա ււա ք ե լա կ ա ն Ե կ ե ղ ե ց ո ւ

շ ա ր ք ե ր ո ւ մ , Հ ա յր ե ն ա ս ի ­

ր ո ւ թ յ ո ւ ն ո ւ ե կ ե ղ ե ց ա ս ի ր ո ւ թ յո ւ ն ը Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ի

ն կ ա ր ա գ ր ի , կ յա ն ք ի և գ ո ր ծ ո ւ ն ե ո ւ թ յա ն ե ր կ ո ւ հ ի մ ն ա ­

կ ա ն , ա մ ե ն ա կ ա ր և ո ր զ ս պ ա ն ա կ ն ե ր ն ե ն , ո ր ո ն ք Լ ա ր ո ւմ

և ա ո ա շ ն ո ր գ ո ւ մ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ի ն դ ե պ ի ա ր դ յո ւ ն ա շ ա տ ,

հ ա ն ր օ գ ո ւ տ և ե կ ե ղ ե ց ա շ ե ն ա շ խ ա տ ա ն ք ն ե ր .

Ի ր գ ր ա կ ա ն վ ա ս տ ա կ ո վ Վ ա զ դ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ը ի ր ա ր ­

ժ ա ն ի տ ե ղ ն Է գ ր ա վ ո ւ մ մ ե ր ա զ գ ա յի ն - ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն

պ ա տ մ ո ւ թ յա ն մ ե շ . Ն ա ա ր դ ե ն հ ա ս ո ւ ն գ ր ո ղ Է , ո ւն ի յ ո ւ ­

ր ա հ ա տ ո ւկ բ ա զ մ ա կ ո ղ մ ա ն ի զ ա ր գ ա ց ո ւ մ , հ ա յր ե ն ա ս ե ր ի

վ ա ռ ս ի ր տ , գ ր ե լո ւ տ ա ղ ա ն դ , գ ր ա կ ա ն վ ա ր ձ ո ւ ճ ա շ ա կ .

Ն րա բ ե ղ ո մ ւ գ ր չ ի ն ե ն պ ա տ կ ա ք ւո ւմ մ ի շ ա ր ք ա ր ժ ե ք ա ­

վ ո ր պ ա ա մ ա ֊բ ա ն ա ս ի ր ա կ ա ն ա ը /ս ա տ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր , Ա յս ­

պ ե ս , «Մուսա ,; եոսւն Տա յե րը 1ւ-'.սնց Վ երֆե|ի վեպին ւ % »

I ՛վ ե ր լո ւծ ա կ ա ն վ ա ր ձ ) , Բ ո ւ խ ա ր ե ս տ , 1 9 4 0 թ . , 6 2 Էշ,

«հրիմ յս ւճ Հայւ-իկ ո г պ՛ես դա ստ իա րա կ», Բ ո ւ խ ա ր ե ս տ ,

1 9 4 3 թ . , 1 5 8 Է շ , «Մ եր պ ա տ ա ր ա գ ը - Հա յա ստ ա նյա յց

նկեղեցվո սուրը պատարագի խորհուրդը ըա ցա տ ւ՚վա ծ ճավսւտացյսւլ ժոդովուրդին նա մսւր», Բ ո ւ խ ա ր ե ս տ , 1 9 4 5

թ . , 1 0 4 Է շ , և «հ ո ս ք Հա յրենիքի մասին— II. է յմ իսւս - 1փ Ա մենա յն Հա յոց Հա յրա պ ձւգուըյսւն սրրազան Տ ե -

ղակւպի վերյիՏ շրյաըերսւ- կան կոնդա կով», Բ „ ,խ ա -

ր և ս տ , 1 9 4 5 թ . ։ 2 7 Էշ,

Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ը ա ր ­

տ ա ս ա հ մ ա ն ի մ ե ր բ ա ր » . ,

ր ա ս տ ի ճ ա ն ա յն հ ո գ և ո ր ա ­

կ ա ն ն ե ր ի ց մ ե կ ն Է , ո ր ի ն Վ յ, -

Լ ա կ վ ե լ Է տ ե ս ն ե լ բ ա ն ի ց ս

մ ե ր վ ե ր ա ծ ն վ ո ղ Հ ա յր ե ն ի ­

ք ը , մ ե ր Ս ր բ ո ւ թ յո ւ ն Ս ր բ ո ց

Ս . կ մ ի ա ձ թ ը ,

1 9 4 5 թ վ ա կ ա ն ի ց ի վ ե ր

ս ր բ ա զ ա ն ը զ ա ն ա զ ա ն ա ռ ի թ ­

ն ե ր ո վ ե ղ ե լ Է в Հ ա յր ե ն ի ա -

ր և ի տ ա կ » , ջ ր շ ս պ ա յև լ ու

ն ե ր շ ն չվ ե լ Է Հ ա յր ե ն ի ք ի ի -

ր ա կ ա ն ո լթ յա մ բ , հ ս կ ե լ և ա -

ղ ո թ ե յ պ ա ս , մ ա կ ա ն վ ա ն ք ե -

ր ի , մ ե ն ա ս տ ա ն ն ե ր ի խ ո ր -

հ ը ր դ ա վ ո ր կ ա մ ա ր ն ե ր ի

տ ա կ և , մ ա ն ա վ ա ն դ , ո ղ շ ա -

գ ո ւ ր վ ե լ Հ ա յր ե ն ի ք ի ի ր հ ա .

ր ա զ ա ս ւ ժ ո ղ ո վ ր դ ի հ և ա , բ ա ­

ժ ա ն ե չ ն ր ա խ ի ն դ ն ո ւ ո ւր ա ­

խ ո ւ թ յո ւ ն ը , լ ս ե լ ն ր ա կ ա ռ ո ւ ց մ ա ն զ յս ւ գ ո ւ ն ե ր գ ե ր ը ,

բ ա զ մ ե լ ն ր ա ս ե ղ ա ն ն ե ր ի ա ռ ա ք և մ ե ծ բ ե ր կ ր ա ն ք ո վ

կ ի ս ե լ ն ր ա ս ո ւ ր բ ք ր տ ի ն ք ո վ շ ա հ վ ա ծ ա ր դ ա ր հ ա ց ն ու

ս ե ղ ա ն ի մ յո ւ ս բ ա ր ի ք ն ե ր ը ւ

Ս ր բ ա զ ա ն հ ե ղ ի ն ա կ ի Հ Հ ա յր ե ն ի ա ր կ ի ն տ ա կ » դ ի ր ք ր

Ա հ վ ո ր սիկա հ ճ ա ն ա պ ա ր հ ո ր դ ա կ ա ն ն կ ա ր ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն չԼ ,

ա յլ ք ն ա ր ա կ ա ն վ ա ռ զ ե ղ ո ւ մ ն ե ր ո վ և դ ր ա ն հ ա մ ա պ ա ­

տ ա ս խ ա ն խ ո ր հ ր դ ա ծ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի , տ ե ս ի լք ն ե ր ի մ ի և ր վ ւ ֊

ն ե ր ա ն գ ծ ա ղ կ ե փ ո ւ ն ջ ի ն ք ն ա բ ո ւ խ , ա ն կ ե ղ ծ , ա ն մ ի ջ ա ­

կ ա ն ւ

Ա յս բ ո վ ա ն դ ա կ ա լ ի ց , ա ր ժ ե ք ա վ ո ր գ ի ր ք ը կ ա ր դ ա ց ­

վ ո ւ մ Հ- հ ա ր ա ճ ո ւ ն Հ ե տ ա ք ր ք ր ո ւ թ յա մ բ , Ը ն թ ե ր ց ո ղ ը ա ն ց ­

ն ո ւ մ Է գ ր ք ի Է շ ե ր ո վ , ո ր ո ն ց ի ց յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը վ ա ռ հ ե ­

տ ա ք ր ք ր ո ւ թ յո ւ ն Է զ ա ր թ ե ց ն ո ւ մ ն ր ա մ տ ք ո ւ մ , կ ա ն գ ն ե ց ­

ն ո ւ մ Է ն ր ա ն հ ա յր ե ն ի մ ի ս ր տ ա ռ ո ւ չ պ ա տ կ ե ր ի ա ռ ա շ I,

ն ր ա մ ե շ ա ո ա շ ա ց ն ո ւ մ Է ա ն ա ն ո ւ ն ո ւ խ ո ր ա պ ր ո ւմ ն ե ր ի

մ ի հ ա ճ ե լի զ գ ա ց մ ո ւ ն ք , ե ը ն թ ե ր ց ո ղ ը ի ն ք ն < / ո ւ զ ո ւ մ {

ս ր բ ա զ ա ն հ ե ղ ի ն ա կ ի հ ե տ շ ր շ ա գ ա յե լ հ ա յր ե ն ի ե ր կ ր ո վ

մ ե կ , մ ա ն գ ա լ Ե ր և ա ն ի վ ւ ո ղ ո ց ն ե ր ո վ , 11ևա նի ա փ ո ւմ ,

Ա ր ա ր ա տ յա ն դ ա շ տ ո ւ մ , Ս . Է շ մ ի ա ծ ն ի պ ա տ մ ա կ ա ն ե

ն վ ի ր ա կ ա ն վ ա յր ե ր ո ւ մ ,

Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ը ո ւն ի դ ի ս ա ղ ո ւ ս ո ւր ա չ ք , թ ա ­

փ ա ն ց ո ղ մ ի տ ք , գ ր ա կ ա ն փ ո ր ձ ո ւ ճ ա շ ա կ , Լ ե զ ո մ , յ ո ւ ­

ր ա հ ա տ ո ւկ է , հ ա ր ո ւ ս տ , պ ա տ կ ե ր ա վ ո ր , թ և ա վ ո ր մ տ ա ­

ծ ո ւ մ ն ե ր ո վ և պ ա տ կ ե ր ն ե ր ո վ հ ա մ ե մ վ ա ծ . Ա յս ա մ ե ն ը

62 է .4 V ի Ա Ծ Ի Ն 1955

ն ո ր Հ ր ա պ ո ւ յր , գ ր ա վ չ ո ւ թ յո ւ ն ե ն տ ա լի ս գ ր ք ի ն ։ Հ ա յ ֊

ր ե ն ա ս ե ր և հ ա վ ա տ ա վ ո ր ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ը , ա ր վ ե ս տ ա գ ե ­

տ ի բ ծ ա խ ն դ ր ո ւ թ յա մ բ և բ ա ր ե խ ղ ճ ո ւ թ յա մ բ , թ ղ թ ի է

հ ա ն ձ ն ե լ ի ր տ պ ա վ ո ր ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը , հ ո ւշ ե ր ն ո ւ խ ո ր հ ը ր .

դ ա ս ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ը կ ե ն դ ա ն ի , խ ո ս ո ւ ն , տ պ ա վ ո ր ի չ ձ և ո վ ,

հ ա յր ե ն ա ս ե ր ի ս ր տ ո վ ։ Գ ի ր ք ը հ ա գ ե ց վ ա ծ է զ գ ա յո ւ ն

հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ , ա զ գ ա յի ն ա ր ժ ա ն ա պ ա տ վ ո ւթ յա ն

բ ա ր ձ ր գ ի տ ս / կ ց ո ւ թ յա մ բ ։

V Հ ա յր ե ն ի ա ր և ի ն տ ա կ » գ ի ր ք ը ' բ ա ժ ա ն վ ո ւ մ է 1 4

ե ն թ ա վ ձ բ ն ա գ ր ե ր ի կ ա մ հ ա տ վ ա ծ ն ե ր ի , ո ր ո ն ց ի ց յ ո լ ֊

ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ն ո ւն ի ի ր ա ո ա ն ձ ի ն հ ա մ ն ո ւ հ ո տ ը , բ ո ւ յր ն

ո ւ գ ո ւ յն ը ։ Հ ա յտ վ ա ծ ն ե ր կ ս ճ Հ գ ր վ ա ծ գ ր ա կ ա ն բ ա ր ձ ր

ա ր վ ե ս տ ո վ , ն ե ր շ ն չ ո ւ մ ո վ ։ Գ ր ա ն դ ի ց Է «Կ ա ր ո տ հ ա յր ե ­

ն ի ք ն (Է շ Տ ) , ս ր տ ա ռ ո ւ չ հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ և հ ո ւ ­

զ ա կ ա ն ո ւ թ յա մ բ գ ր վ ա ծ ա ո ա ք ի ն պ ա տ կ ե ր ը , ո ր տ ե ղ

Հ ա մ ո զ ի չ ձ և ո վ տ ր վ ո ւ մ ե ն ւաէոաջին ա ն գ ս ո ք հ ա յր ե ն ի

հ ո ղ ի վ ր ա ո տ ք դ ն ո ղ հ ա յր ե ն ա դ ա ր ձ ո ւ տ ա ր ա գ ի ր հ ա յ

մ ա ր դ ո ւ ա պ ր ո ւ մ ն ե ր ը , ո ւ ր ա խ ո ւ թ յո ւ ն ն ո ւ ե ր ջ ա ն կ ո ւ թ յո ւ ­

ն ը . «Ե ր և ա ն . , . Ա ր ա ր ա տ յա ն գ ա ՜ շ տ . . . Հ ա յա ս տ ա ՛ ն , . .

կ ա ն գ ն ա ծ ե մ ա հ ա մ ե ր ն ա խ ն ի ք ն ե ր ո լ հ ո ղ ի ն վ ր ա . . .

ա ն ա ն ո ւ ն , ա ն ո ւ յշ հ ո ւ զ ո ւ մ ն ե ր ա ի ք ք - ա լի ք ո ւ ժ գ ի ն

կ զ ա յս վ ի ն ս ր տ ի ս ա ւրևոտ ա փ ե ր ո ւ ն և հ ո ր դ ա ո ա տ ո ւ

ք ա ղ ց ր ա խ ո ս կ ո ղ ո ղ ե ն հ ո գ ի ս . . . կ յա ն ք ի ա ռ ա վ ե լա գ ո ւ յն

ե ր ջ ա ն կ ո ւ թ յա ն պ ա հ ն Հ զ ո ր կ ա ք գ ր ի մ . և ս ա յ կ ո ւ զ ե մ

՜ դ ո չ ե լ ' « Կ ա ՛ն գ ա ռ , ր ո պ ե ՛ , դ ո ւ ն ա յն ք ա ՜ ն գ ե ղ ե ց ի կ

ե ս . . . , ( է ջ 5 ) ։

Հայրենի յուրաքանչյուր ծառ ու ծաղիկ, քար ։.լ թոչոЛ Իր գրավչությունը, իր ասելիք, ունի հայ մար­դու համար, հայրենի քարերն անգամ է ջերմ են. ա ֊ մեն մեկ քար սրտիս կհպի, Ամեն մեկ քարեն սիրտս հուզոսէ մը կ քաղել Այստեղ ամեն ինչ, շենքերը, ձա- ոերը, քարերը, մարգոց աչքերը, երկնքի կապույտը հոգիիս կխոսին անծանոթ և խռովիչ, սակայն ք ա ղ ց ր

■։ւ մտերիմ բարբառով մը* (Էջ Տ )։Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ը ա զ ն ի վ գ ա ղ ա փ ա ր Է ո ձ ե ց Լ լ

ա յդ բ ո լ ո ր ա պ ր ո ս Ո ե ր ի ց , խ ո կ ում ն ե ր ի ց , խ ա ն դ ա վ ա -

ո ո լ թ յ ո ձ ի ց <гմ ա ս և բ ա ժ ի ն , հ ա ն ե լ ի ր ե ն ն մ ա ն : ս լ -

ն ի վ , հ ա յր ե ն ա կ ա ր ո տ հ ա յո ր դ ի ն ե ր ի ն , « Կ ց ա ն կ ա մ խ ո -

ս ի լ , պ ա տ մ ե լ մ ե ր ա ն ն մ ա ն ե ր կ ր ի , մ ե ր հ ա ր ա զ ա տ

Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի մ ա ս ի ն , կ ց ա ն կ ա մ խ ո ս ի , ո ւ

պ ա տ մ ե լ ա յն ի ն չ ա ե ս ա , տսյն ի 6 չ „ ա ց ի մ ե ր վ ե ր ա ­

ծ ն ա ծ ե ր կ ր ի հ ո ղ ի ն վ ր ա , (Է ջ 7 ) ,

Հ ա ջ ո ր դ Է ջե ր ի վ ր ա ս ր բ ա զ ա ն ը տ ա լի ս Է ի ր տ ե ս ա ծ ֊

ն ե ր ի և զ գ ա ց ա ծ ն ե ր ի լ ր ի վ պ ա տ կ ե ր ը , ի ր ա պ ր ո ս Ո ե ր ի ,

խ ո կ ո ւ մ ն ե ր ի • ք ա ր տ ե զ ը ! ,

« Դ ո ւ ն ո ր ա ճ ս ւր ս Ъ а դ ա ո ե լ եւ-Ա ա ն» գ ,խ Ոլ մ (Է ջ

8 - 2 0 ) ս ր բ ա զ ա ն ը հ ա յր ե ն ա ս ի ր ա կ ա ն հ պ ա ր տ ո ւ թ յա մ բ

խ ո ս ո ս է Է ա յն մ ա ս ի ն , ո ր մ ե ր օ ր ե ր ի հ ե տ ա ճ ո ւ մ ,

գ ե ղ ե ց կ ա ն ո ւ մ ե ն մ ե ր ե ր կ ի ր ն ո ւ ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ը , ' ա ն ­

ճ ա ն ա չե լի դ ա ռ ն ա ք ո ւ ա ս տ ի ճ ա ն , , Ե թ ե 1 9 4 5 թ վ ա կ ա -

ն ի ն , ի ր ա ո ա ջ ի ն ա յց ե լ ս լ թ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ , Ե ր և ա ն ը

« շ ր ջ ա պ ա տ ո ղ լե ր կ լ ե ռ ն ե ր և բ լ ո ւ յ & ե ր , մ ի ա յն կ ա յի ն ,

ա յս օ ր , զ ր ջ ա կ ա բ ա ր ձ ո ւ ն ք ն ե ր ի ՛ա ն տ ա ռ ա պ ա տ ո ղ ո վ ,

ր ա յչա ք ո ւ մ ա ճ ե ց ր ա ծ պ ո ւ ր ա կ ն ե ր ի և փ ո ղ ո ց ն ե ր ի ծ ա ղ ­

կ ա զ ա ր դ ո ւ մ ո վ և կ ա ն ա չա պ ա տ ո ւմ ո վ с Ե ր և ա ն ը դ ա ր ձ ա ծ

Է ք ա ղ ա ք մ ը , ո ր լա յն ո ր ե ն կ ի / ե կ ա ն ս կ ն ե ր ո լ մ ե ջ . , , , ։

Սրբազան հեղինակը երկար կանգ Է առել Սովետա- կան Հայաստանի մայրաքաղաքի' ж իր արտայ/ին կեր­

պ ա ր ա ն ք ո վ , ի ր շ ե ն ք ե ր ո լ ■ յո ւ ր ա հ ա տ ո ւ կ գ ե ղ ե ց կ ո լ .

թ յ ա մ բ о « ն ո ր ա հ ա ր ս ■ դ ա ր ձ ա ծ Ե ր և ա ն ի վ ր ա ։

Ե վ ։ ա ր դ ա ր և , Ե ր և ա ն ը ա ր ժ ա ն ի Է ա յղ խ ո ր ը ո ւ շ ա ­

դ ր ո ւ թ յա ն , ս ի ր ո ւ յն , ա զ գ ա յի ն հ պ ա ր տ ո վ / յա ն , ո ր ո վ հ ե ­

տ և ն ա ե ղ ե լ Է և Է ա յս օ ր և ս ՛ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ք ա ղ ա ­

ք ա կ ա ն , մ շ ա կ ո ւ թ ա յի ն կ ե ն տ ր ո ն ը , о ե ր և ա ՜ ն , ա ն թ ա ­

ռ ա մ ծ ա ղ ի կ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ի հ ա զ ա ր ա մ յա ա ն շ ե ջ հ ո լ յ .

ս ի ն , հ ա մ ա ռ պ ա յք ա ր ն ե ր ո լն , շ ի ն ա ր ա ր ո գ ի ի ն , բ ա ց ­

վ ա ծ Ա ր ա ր ա տ յա ն դ ա շ ս է ի ս ր տ ի ն վ ր ա , ս ե գ Մ ա ս ի ս -

ն ե ր ո լ և ք ա ռ ա գ ա գ ա թ ն Ա ր ա գ ա ծ ի հ ա վ ե ր ժ ա կ ա ն ն ա յ ­

վ ա ծ ք ի ն ն ե ր ք և , (Է ջ Տ ) ։

ե ր և ա ն ը , ո ր պ ե ս ե ր ի տ ա ս ա ր դ մ ա յր ա ք ա ղ ա ք , ի ր է ե ն -

բ և ր ի ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա կ ա ն յո ւ ր ա հ ա տ ո ւ կ ո ճ ո վ , հ ա մ ա ­

չա փ ո ւ թ յա մ բ և ն ե ր դ ա շ ն ա կ ո ւ թ յա մ բ , շ ի ն ա ն յո ւ թ ե ր ի

բ ա զ մ ա զ ս / ն ո ւ թ յա մ բ և դ ի մ ա ց կ ո ւ ն ո ւ թ յա մ բ , ա յլ յէ զ ա ն

ե ր ա ն գ ն ե ր ի հ ա մ ա դ ր ո ւ թ յա մ բ ն վ ա ճ ո ւ մ Է ա յց ե լ ո ւ ի ։ . ։ -

շ ա գ ր ո ւ թ յո ւ ն ն ո ւ հ ի ա ց ո ւ մ ր ։ Ի տ ե ս մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի

Խ յ դ կ ա ռ ո ւ յց ն ե ր ի ն , ն ո ւ յն տ պ ա վ ո ր ո թ յո մ ւ ն Է ս ս լ -

ր ո ս է ն ա և Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ը . « ե ր Խ ս ն ը ա շ խ ա ր հ ի

ա յն հ ա զ վ ա գ յո ւ տ ք ա ղ ա ք /ն ե ր ե ն Է , ո ր ի ր յո ւ ր ա հ ա տ ո ւ կ

ո ճ ը ո լԱ ի Ոլ կ պ ա հ ե զ ա յ ն ա մ ե ն ա յն հ ե տ և ո ղ ա կ ա ն ո ւ­

թ յ ա մ բ . . . ո ւ ն ի յո ւ ր ա հ ա տ ո ւ կ հ ա մ ա չա ւ ի ո ւ թ յո մ ։ և ն ե ր ­

դ ա շ ն ա կ ո ւ թ յո ւ ն , ո ւ ն ի գ ո ւ յն և ո ւ ր ո ւ յն մ թ ն ո լո ր տ » ւ

Ս ր բ ա զ ա ն ը , մ ա ն գ ա լ ո վ մ ե ծ ո լ փ ո ք ր պ ո ղ ո տ ա ն ե ր ի

վ յւա , փ ո ղ ո շ ն ե ր ո ւ մ , ա յն մ տ ա ծ ո ւ մ ն ո ։ զ գ ա ց ո ւ մ ն Լ

ո ւ ն ե ն ո ւ մ , ո ր « ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա կ ա ն ց ո ւ ց ա հ ա ն դ ե ս մ ր ն

Է ո ր կ ա յց ե լ ե . յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ն ո ր շ ե ն ք ճ ա ր տ ա ր ա ­

պ ե տ ա կ ա ն գ յո ւ տ մ ը ն Է , ն ո ր ո ւ ծ ա ղ կ ո ղ հ ա մ ա դ ր ո ւ ­

թ յո ւ ն մ ը հ ա յկ ա կ ա ն հ ի ն ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ա կ ա ն ո ճ ե և

ս ո վ ե տ ա կ ա ն ն ո ր ա գ ո ւ յն կ ա ռ ո ւ ց ո ղ ա կ ա ն ը մ բ ո ն , , ։մ 1 ։ե -

ր ո լ , (Է ջ 9 7 ) , է ե վ ա հ ա կ ա ճ ի , կ ո ւ ռ ճ ա ն ա , կ ծ ա ղ կ ի

ն ո ր ե ր և ա ն ը , կ բ ա ր ձ ր ա ն ա ա ն դ ա դ ա ր ա մ ե ն ա յն հ ա յո ց

բ ո լ ո ր Ժ Խ ւէ ա ն ա կ ն ե ր ո լ Հ ա յր ե ն ի ք ի կ ե ն ս ո ւ ր ա խ շ ե ն -

ք ը . . . , , ի ս կ в ե ր բ ե մ ն ի Ե ր և ա ն ը 4 ՛թ շ վ ա ռ ո ւ թ յա ն , խ ա ­

վ ա ր ի , փ ո շ ի ի և ց ե խ ի մ ե ջ թ ա ղ վ ա ծ ա յդ գ յո ւ ղ ա ք ա ­

ղ ա ք ը , ա յ դ մ ա լա ր ի ա յի բ ո ւ ք ւ ը « թ ա ն գ ա ր ա ն ՛ի * մ ե ջ

կ տ ե ս ն ե ս , (Է ջ 1 4 ) ,

Ի ր հ ա յր ե ն ի պ ա տ մ ա կ ա ն հ ո ղ ե ր ի վ ր ա , ա յս օ ր հ ա յ

ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ը վ ա ռ ե լ Է ի ր գ ո յո ւ թ յա ն ա ն մ ա ր խ ա ր ո ւ յկ ը

դ ա ր ե ր ի դ ի մ ա ց , ա յն ք ա ն գ ա ռ ն փ ո ր ձ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի ց ,

ա ն վ ե ր ջ ն ա հ ա տ ա կ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի ց հ ե տ ո , а ա ռ ա ։, պ ե լ ՛ս -

կ ա ն փ յո ւ ն ի կ ի ն մ ա ն ի ր ի ս կ մ ո խ ի ր ն ե ր ե ն վ ե ր ա ­

ծ ն վ ա ծ 4 շ ն ո ր հ ի վ ի ր ա պ ր ե լո ւ հ ա վ ա տ ք ի ն , ի ր տ ո կ ա լո ւ

ո ւ ժ ի ն , ի ր զ ա վ ա կ ն ե ր ո լ զ ո հ ա բ ե ր ո ւ թ յա ն ո գ ի ի ն , բ ա յ ց

մ ա ն ա վ ա ն դ շ ն ո ր հ ի վ ռ ո ւ ս մ ե ծ ժ ո ղ ո վ ո ւ ր դ ի ա ն շ ա հ ա -

խ ն գ ի ր ե ղ բ ա յր ա կ ա ն օ գ ն ո ւ թ յ ա ն , (Է ջ 1 7 ) ։

Ջ ե ր մ ո ւ թ յա մ բ , բ ա ր ե պ ա շ տ ի կ զ գ ա ց ո ւ մ ն ե ր ո վ , հ ա ­

վ ա տ ի կ ր ա կ ո վ ե ն գ ր վ ա ծ Ս . Է ջ մ ի ա ծ ն ի ն ն վ ի ր վ ա ծ տ ո -

ղ ե ր ը ,

Հ ա յր ե ն ի հ ո ղ ի վ ր ա , վ ե ր ա ծ ն վ ա ծ և վ ե ր ա շ ի ն վ ո ղ

Հ ա յր ե ն ի ք ի ծ ո ց ո ւ մ , հ ա յ ժ ո ղ ււ վ ր դ ի Ս ր բ ո ւ թ յո ւ ն Ս ր ր ո ց

Ս . Է ջ մ ի ա ծ ն ի է ա զ գ ա յի ն ֊ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն կ յա ն ք ի վ ե ր ա ­

զ ա ր թ ն ո ւ մ ի և վ ե ր ա կ ա զ մ ա կ ե ր պ մ ա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ն ո ։

ս ի գ ե ր ը , ա ն հ ո ւ ն բ ե ր կ ր ա ն ք ո վ ե ն ւ ց ն ո ւ մ ս ր բ ա զ ա ն ի

հ ա վ ա տ ա վ ո ր ս ի ր տ ը . « Հ ա յա ս տ ա ն ի հ ա վ ա տ ա ց յա լ Յ ռ ~

ւ լ ո վ ո լ ո յր ի ր լա յ՛ն ( լա ն է լվ ա ծ ն Լ ա վ ա մ ո ւ ր կ ա ն գ ն ա ծ Լ

ի ր ն ա խ ն յա ց ս ո ւ ր բ Տ ա վ ս ս ո ք ի վ ե մ ի ն վ ր ա և ն ա խ ա ն ­

ձ ա խ ն դ ի ր Է ի ր ա զ գ ա յի ն ա վ ա ն դ յո ւ թ յո է ն ն ե ր ո ւ ն պ ա ն -

195 5 է Я Մ Ի Ա Ծ Ի Ն63

պ ա ճ մ ա ն , ի ս կ Ս ո վ Լ ա ս ւկ ս ւՏ ի շ խ ա ն ո ւ թ յո ւ ն ը , ո չ մ ի ա յն

որԱ Է կ Լ ր պ ո վ ա ր ղ ե զ ք յ ի (հ ա ն դ ի ս ա նա լ- կ ր ո ն ա կ ա ն

կ յա ն ք ի ա ր ւ ո ՚« Տ ա յւ ո ո ւ թ յո ւ ն ն Լ ր ո ւ ն , ա յ լ օ ր ե ն ք ի ո ւժ ո վ

կ ա պ ս ւն ո վ ե բՈ |Ո Ր Լ կ Լ ւ լձ ց ի ն )ւր ո լ ա ղ ա տ ո լ ա ն կ ա շ կ ա ն դ

ւ ]ո ր ծ ո ւ ն Լ ո ւ թ յո ւ ն լւ > (Լք 0 5 ) ;

11 9 4 5 — 1 9 Տ Տ թվականներին Վ Ա ՛զ դ ե ն սրբազանը բազ. միցս 1№ է՛լով Մայր Աթոռում, երջանիկ բարերս, խ- տությոճն է ունեցել աղոթելու, պատարագելու I։ քարոզելու. сԲազմաթիվ անդամներ մսանակդե- ցա եկեզեցակ*մ։ արարողություններու և ու/ստագնա- ցութւուԱ՚եբռւ, սուրբ պատարագ մաաուցանեըի թե՛ Ս. էջմիածին Մայր Տ աճարի մեջ, թե' Երես&՝ Ս. Սար- դիս, Ս. Վարդան զորավար և Ս. Հովհաննեւ, եկեղեցի֊ ներուն մեշ և թե՛ Օշակսւն՝ Ս. Սա Հակի Ա Ս. Մեսրոպի տոնին առթիվ՛

Ս . Է ջ մ ի ա ծ ի ն ը . որպես պատ մ ական ու դարավոր կենտրոն Հայաստանյայց Առաքելական Եկեղեցու, ( կ ե ն դ ա ն ի ի ր ա կ ա ն ո ւ թ յո ւ ն մ ը Տ է ա յս օ ր 6 ա յր ե ն ի ա շ ­

խ ա ր հ ի ն Л ; , էքմիաձինը' անսասան վեմը մեր ր ւ,ս հավատքին, անշեջ վւարոսը մեր հոգևոր լուսավորու­թյան, աստվածապարգև ճ՛անապարհը մեր հոգփներւ՚ւ փրկության ու միաժամանակ հարազատ օջախ մր ջերմ հայրենասիրության» (էջ 6 7 ) ւ Ու Վաղ դեն սրբա­զանի բարեպաշտ հոգին և հայրենասեր սիրտը ար­դար զայրույթով են լց՚էաձ բոլոր նրանց դեմ, ովքեր առասպելներ են տարածում Սփյուռքում Ս. էջմիածնի, մեր Հայրենիքի մասին, աշխատելով թունավորել հայ հավատացյալ ժողովրդի հայրենասիրության և եկե­ղեցասիրության {№ 1 ակոլնլձ/երը։

Կարելի չէ երկար կանդ առնել հայրենասիրական վսւո զգացմունքով գրված այս շահեկան ԳՐՔ՛Ի ,ուրա- ք ս & շ յո է ր գւխի առաջ։ Գրքի մյուս էջերում Վա ւդեն

ս ր բ ա զ ա ն ը հ ա ր ա ճ ո մ , ջ ե ր մ ո ւ թ յա մ բ և խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւ ­

թ յա մ բ խ ո ս ո ւ մ Հ Ռ ո ս Ր ի ն ի ա յի ց ն ե ր գ ա ղ թ ա ծ ի ր հ ո տ ի ,

ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ո ր կ յ ա ն ք ի , ե ր ա զ ն ե ր ի մ ա ս ի ն , խ ո ս ո ս է

< Ե ր և ա ն ի մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն , ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ն ՛, ր ի

հ ե տ ո ւ ն ե ց ա ծ ի ր մ տ ե ր ի մ զ ր ո ւ յց ն ե ր ի և տ պ ա վ ո ր ռ -

թ յ ո մ ձ ե ր ի մ ա ս ի ն , Ս և ա ն ը ն ո ր հ ո ւ զ ա մ ն ե ր և ա պ ր ո ղ ­

ն ե ր Է զ ա ր թ ե ց ն ո ւ մ ս ր բ ա զ ա Ա ի հ ո գ ո ւ մ , Ա յն ո ւ հ ե տ և

գ ր ք ո ւ մ խ ո ս վ ո ւ մ Է զ ա ն ա զ ա ն ր ն տ ա ն ե կ ա է ,, հ ա ս ա ր ա ­

կ ա կ ա ն ա տ ե լ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ի մ ա ս ի ն , Ս ր բ ա զ ա ն ը , ո ր պ ե ս

< ա յ ե ր գ ի և ե ր ա ժ շ տ ո ւ թ յա ն ջ ե ր մ ս ի ր ո ղ ն ե ր ի ց մ ե կ ը ,

մ ի շ տ ն ե ր կ ա է լթ ն ո ս է մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի հ ա մ ե ր գ ն ե ր ի ն .

Ь ա Հ ա յր ե ն ի ք ո ւ մ շ ր ջ ա պ ա տ վ ա ծ Է զ գ ո ւ մ ի ր ե ն հ ա յ

ժ ո ղ ո վ ր դ ի ս ի ր ո վ և գ ո ւ ր գ ո ւ ր ա ն ք ո վ , ա վ ա ն դ ա կ ա ն հ ,ո լ -

ր ա ս ի ր ո լ թ յա մ բ , և ս ր տ ի ա ն հ ո ւն բ ե ր կ ր ա ն ք ։ԱԼ ծ ե ո ք ն

Է ս ե ղ մ ո ւ մ յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր հ ա յ մ ա ր դ ո ւ ,

Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ի ' Հ ա յր ե ն ի ա րև՛ին տ ա կ , գ ի ր ք ը

ն ո ր ա վ ա ն դ Է հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի հ ա մ ա ր , հ ա յր Ա ն ա յի ր ո լ .

թ յա ն և ե կ ե ղ ե ց ա ս ի ր ո ւ թ յա ն բ ն ա գ ա վ ա ռ ո ւ մ , Գ ի ր ք ը

կ ա ր դ ա ց վ ո ւ մ Է մ ե ծ հ ա ճ ո լ ,ք ո վ , ծ ա ն ր ա բ ե ռ ն վ ա ծ լ է ա -

վ ե լո ր գ և ե ր կ ր ո ր դ ա կ ա ն հ ա ր ց ե ր ո վ , ա մ ա , մ ի տ ո դ

շ ն շ ո ւ մ է վ ա ռ հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ թ յա մ բ , հ ա , հ ո ղ ի , հ ա ,

ջ ր ի , հ ա , ժ ո ղ ո վ ր դ ի հ ա ն դ ե պ մ ե ծ „ с ա ն կ ա շ ա ռ ս ի ր ս վ լ

ՄԻ 2ա Ր է 4 ե ։1ե Տ է Կ Ն կ ա ր ն ե ր գ ր ք ի ն տ ա լի ս ե ն գ ո ւ ն ե -

ղ ո լ թ յո մ , , կ ե ն դ ա ն ո ւ թ յո ւ ն և գ ր ա վ չ ո լ թ յ ո ձ ,

1 ե զ ո ,ն ճ ո խ է , պ ա տ կ ե ր ա վ ո ր , բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ա կ ա ն ։ է -

ջ ե ր կ ա ն , ո ր ո ն ք ա ր ձ ա կ բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւ թ յո ւ ն ն ե ր ե ն ,

Վ ա զ գ ե ն ս ր բ ա զ ա ն ը գ տ ն վ ո ւ մ է ի ր ո ւ ժ ե ր ի ծ ա ղ կ մ ա ն

ա մ ե ն ա բ ե ղ մ ն ա վ ո ր շ ր ջ ա ն ո ւ մ , (Г Հ ա ,ր ե ն ի ա ր և ի ն տ ա կ յ>

գ ի ր ք ր ս ր բ ա զ ա ն հ ե ղ ի ն ա կ ի մ ե ծ ա պ ե ս հ ա ջ ո ղ վ ա ծ գ ր ա ­

կ ա ն ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յո ւ ն ն է , ո ր ը ը ն թ ե ր ց ո ղ ի ն

ի ր ա վ ո ւ ն ք է տ ա լի ս Ն ո ր ի ն Ս ր ր ա զ ն ո ւ թ ,„ Л / ի ց „ պ ա ; կ ո ,

։ս վ ե ,ի մ ն ա ,ո ճ , և մ ե ծ ա ր ժ ե ք գ ո ր ծ ե ր ։

Ա . Հ .