Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường MỤC LỤC CHƯƠNG I. MỞ ĐẦU .....................................3 I.1. Đặt vấn đề ..........................................3 I.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .....................4 I.3. Mục tiêu của đề tài .................................4 I.4. Nội dung nghiên cứu .................................5 I.5. Phương pháp nghiên cứu ..............................5 I.6. Ý nghĩa của đề tài ..................................5 CHƯƠNG II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................6 II.1. Tổng quan về Arsenic ...............................6 II.1.1. Một số tính chất của Arsenic (As) ............6 II.1.2. Dạng tồn tại của As trong môi trường .........7 II.1.2.1. Sự xuất hiện của As và hợp chất As trong môi trường ............................................... 7 II.1.2.2. Dạng tồn tại của As trong môi trường .......7 II.1.3. Độc học của Arsenic .........................9 II.1.3.1. Sự chuyển hóa sinh học của As ..............9 II.1.3.2. Độc học của Arsenic .......................11 II.1.4. Một số phương pháp xác định As ..............14 II.1.4.1. Phương pháp khối lượng ....................14 II.1.4.2. Phương pháp phân tích thể tích ............14 II.1.4.3. Phương pháp phân tích trắc quang ..........15 II.1.4.4. Phương pháp điện hoá-cực phổ Vol-ampe .....15 II.1.4.5. Phương pháp phổ phát xạ nguyên tử ICP-AES . 15 II.1.4.6. Phương pháp huỳnh quang nguyên tử .........16 II.1.4.7. Phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử ngọn lửa F-AAS ...........................................16 II.1.4.8. Phương pháp quang phổ hấp thụ không ngọn lửa (ETA-AAS) ...........................................16 II.1.5. Tiêu chuẩn về arsen .........................16 II.1.6. Giảm thiểu As trong nước ....................17 II.1.6.1. Một số quá trình giảm thiểu As trong nước . 17 II.1.6.2. Một số cách để hộ dân tự phòng tránh arsen 17 Nguyễn Thị Thu Trang 1/104 trang
104
Embed
Đề cương chi tiết môn khóa luận tốt nghiệpthienthu.weebly.com/uploads/4/8/6/9/4869850/... · Web viewTitle Đề cương chi tiết môn khóa luận tốt nghiệp
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
MỤC LỤC
CHƯƠNG I. MỞ ĐẦU ..........................................................................................3I.1. Đặt vấn đề ..................................................................................................................3I.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................................4I.3. Mục tiêu của đề tài ....................................................................................................4I.4. Nội dung nghiên cứu .................................................................................................5I.5. Phương pháp nghiên cứu .........................................................................................5I.6. Ý nghĩa của đề tài .....................................................................................................5
CHƯƠNG II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ....................................................6II.1. Tổng quan về Arsenic .............................................................................................6
II.1.1. Một số tính chất của Arsenic (As) ..............................................................6II.1.2. Dạng tồn tại của As trong môi trường .......................................................7II.1.2.1. Sự xuất hiện của As và hợp chất As trong môi trường ................................7II.1.2.2. Dạng tồn tại của As trong môi trường .........................................................7
II.1.3. Độc học của Arsenic ....................................................................................9II.1.3.1. Sự chuyển hóa sinh học của As ...................................................................9II.1.3.2. Độc học của Arsenic ..................................................................................11
II.1.4. Một số phương pháp xác định As .............................................................14II.1.4.1. Phương pháp khối lượng ...........................................................................14II.1.4.2. Phương pháp phân tích thể tích .................................................................14II.1.4.3. Phương pháp phân tích trắc quang ............................................................15II.1.4.4. Phương pháp điện hoá-cực phổ Vol-ampe ................................................15II.1.4.5. Phương pháp phổ phát xạ nguyên tử ICP-AES .........................................15II.1.4.6. Phương pháp huỳnh quang nguyên tử .......................................................16II.1.4.7. Phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử ngọn lửa F-AAS ...................16II.1.4.8. Phương pháp quang phổ hấp thụ không ngọn lửa (ETA-AAS) ................16
II.1.5. Tiêu chuẩn về arsen ...................................................................................16II.1.6. Giảm thiểu As trong nước .........................................................................17II.1.6.1. Một số quá trình giảm thiểu As trong nước ..............................................17II.1.6.2. Một số cách để hộ dân tự phòng tránh arsen .............................................17
II.1.7. Tình hình arsen trên thế giới, Việt Nam và Lâm Đồng ..........................18II.1.7.1. Tình hình arsen trên thế giới ......................................................................18II.1.7.2. Tình hình arsen ở Việt Nam ......................................................................19II.1.7.3. Tình hình arsen tại Lâm Đồng ...................................................................21
II.2. Tổng quan về địa bàn nghiên cứu ........................................................................22II.2.1. Giới thiệu chung về tỉnh Lâm Đồng ........................................................22II.2.2. Huyện Đức Trọng ......................................................................................22II.2.3. Huyện Đơn Dương .....................................................................................24II.2.4. Tính chất nước ngầm tại Lâm Đồng ........................................................25
Nguyễn Thị Thu Trang 1/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
II.3. Tổng quan về rủi ro môi trường ..........................................................................30II.3.1 Một số khái niệm cơ bản ............................................................................30II.3.2. Các loại đánh giá rủi ro .............................................................................31
CHƯƠNG III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................33III.1. Xây dựng mạng lưới quan trắc ..........................................................................33
III.1.1 Khảo sát các cơ sở dữ liệu ........................................................................33III.1.1.1. Phân bố giếng trong huyện .......................................................................33III.1.1.2. Phân bố nước ngầm ..................................................................................33
III.1.2. Chia ô lưới lấy mẫu ..................................................................................34III.1.2.1. Xác định số mẫu mỗi xã ...........................................................................34III.1.2.2. Xác định vị trí lấy mẫu trên ô lưới ...........................................................34
III.2. Tiến hành lấy mẫu ...............................................................................................37III.3.1. Kế hoạch lấy mẫu .....................................................................................37III.3.2. Dụng cụ lấy mẫu .......................................................................................37III.3.3. Xác định vị trí lấy mẫu ............................................................................38III.3.4. Lấy mẫu ....................................................................................................38III.3.5. Xử lí, bảo quản mẫu .................................................................................38III.3.6. Ghi nhật kí lấy mẫu ..................................................................................39III.3.7. Lập biên bản lấy mẫu ..............................................................................39
III.3. Phân tích hàm lượng arsen .................................................................................39III.3.1. Phương pháp hấp thụ nguyên tử kĩ thuật hidrua hoá ..........................39III.3.1.1. Nguyên lý chung của phương pháp ..........................................................40III.3.1.2. Cơ sở lý thuyết của phương pháp trắc quang so màu ..............................40III.3.1.3. Các phương pháp xác định nồng độ .........................................................42
III.3.2. Thiết bị phân tích bằng AAS ...................................................................43III.3.2.1. Nguồn phát ra bức xạ đơn sắc ..................................................................43III.3.2.2. Hệ thống nguyên tử hóa mẫu ...................................................................44III.3.2.3. Chuẩn bị hóa chất .....................................................................................44III.3.2.4. Quy trình phân tích ...................................................................................45
III.4. Phương pháp đánh giá rủi ro .............................................................................47III.4.1. Nhận diện mối nguy hại ...........................................................................48III.4.2. Ước lượng mối nguy hại ..........................................................................49III.4.3. Đánh giá độc tính .....................................................................................49III.4.4. Mô tả đặc tính rủi ro ................................................................................49
CHƯƠNG IV. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................54IV.1. Kết quả về hàm lượng arsen ...............................................................................54IV.2. Kết quả về đánh giá rủi ro ..................................................................................57
CHƯƠNG V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .........................................63V.1. Kết luận ..................................................................................................................63V.2. Kiến nghị ................................................................................................................63
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................65
Nguyễn Thị Thu Trang 2/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
CHƯƠNG I. MỞ ĐẦU
I.1. Đặt vấn đề
Trong những năm gần đây, ô nhiễm môi trường nước và tác động của các yếu tố ô
nhiễm lên sức khoẻ cộng đồng đang diễn biến phức tạp khiến rủi ro môi trường ngày càng
tăng cao. Ngày nay, rủi ro môi trường được coi là một trong những loại rủi ro đặc biệt
quan trọng và nghiêm trọng đối với các nước đang phát triển, các nước đang đẩy mạnh
hiện đại hoá công nghiệp hoá và cả những nước công nghiệp phát triển, có thu nhập cao.
Một số quốc gia quan tâm đến rủi ro về sức khoẻ như bệnh ung thư, suy dinh dưỡng, đột
biến, béo phì, một số khác thì quan tâm đến việc thiếu các điều kiện sống cơ bản như nhà
ở, nước sạch, điều kiện vệ sinh an toàn… Nhưng một vấn đề chung hiện đang dành được
mối quan tâm hàng đầu ở nhiều nước lớn là vấn nạn ô nhiễm kim loại nặng, đặc biệt là ô
nhiễm arsen trong nước ngầm. Việc arsen tồn tại trong nguồn nước ăn uống và sinh hoạt
của người dân với nồng độ quá mức cho phép đã tác động đến sức khoẻ của hàng triệu
người trên thế giới.
Tại Việt Nam, ô nhiễm arsen đã được phát hiện tại nhiều khu vực như đồng bằng sông
Hồng: Hà Nội, Hưng Yên, Hà Tây, khu vực đồng bằng sông Cửu Long: An Giang, Đồng Tháp…
Những hậu quả của việc sử dụng nước ngầm có nhiễm arsen vào mục đích sinh hoạt ảnh
hưởng tới sức khỏe của người dân là rất nghiêm trọng, việc đưa ra những giải pháp đối với
vấn đề ô nhiễm này với nước ta cũng không còn mới lạ. Tuy nhiên, chúng ta mới chỉ đề
cập đến những ảnh hưởng tới cộng đồng dân cư khi mà những biểu hiện về nguy hại đã
thể hiện rõ rệt qua sự suy giảm về sức khỏe mà chưa dành sự quan tâm thích đáng tới
những rủi ro tiềm tàng như nguy cơ gây ung thư với người dân sử dụng nguồn nước ngầm
nhiễm arsen với nồng độ tuy thấp nhưng trong thời gian dài (suốt cuộc đời).
Trước sự đe dọa về hiểm họa của tình trạng ô nhiễm arsen cũng như các kim loại nặng
trong đất, nước sinh hoạt và ăn uống, việc nghiên cứu hiện trạng, khoanh vùng hàm lượng
arsen trong nước ngầm, đánh giá rủi ro tiềm tàng do tình trạng ô nhiễm đó gây ra đến sức
khỏe người dân và đề xuất giải pháp phòng ngừa ảnh hưởng của nó là điều hết sức cần
thiết.
Nguyễn Thị Thu Trang 3/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
Nhiều nghiên cứu về arsen được thực hiện trước đây đã cho thấy Lâm Đồng là một
trong những tỉnh ở Tây Nguyên có nồng độ arsen cao đáng báo động nhưng chưa có báo
cáo chính thức như một số thành phố lớn khác của nước ta.
Trong tỉnh Lâm Đồng, Đơn Dương và Đức Trọng là những huyện có vị trí trọng điểm
về phát triển kinh tế xã hội, là cửa ngõ ra vào thành phố Đà Lạt -Trung tâm du lịch và hoạt
động dịch vụ văn hoá - thể thao của tỉnh. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu thế về phát triển
kinh tế, trên địa bàn hai huyện vẫn còn nhiều hộ dân dùng nước giếng tự khai thác không
qua xử lí và nhiều diện tích thuộc vùng sâu vùng xa chưa được tiếp cận với nước sạch.
Chính vì vậy, nguy cơ những ảnh hưởng có hại từ nguồn nước ngầm đến người dân sử
dụng nước ngầm làm nguồn nước sinh hoạt tại hai huyện là khá cao.
Trên cơ sở đó, đề tài lựa chọn vấn đề “Khảo sát hiện trạng ô nhiễm arsen trong nước
ngầm và đánh giá rủi ro lên sức khỏe cộng đồng tại hai huyện Đơn Dương và Đức Trọng
thuộc tỉnh Lâm Đồng” để thực hiện nghiên cứu nhằm xác định nồng độ arsen ở một số
huyện thuộc Lâm đồng và đánh giá ảnh hưởng tới sức khỏe người dân, từ đó đưa ra những
khuyến cáo và biện pháp phòng tránh giảm thiểu những tác động có hại cho người dân
trong hai huyện nói riêng và trong tỉnh Lâm Đồng nói chung.
I.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: arsen trong nước ngầm và dân cư sử dụng nguồn nước ngầm
này vào mục đích sinh hoạt tại hai huyện Đức Trọng và Đơn Dương thuộc tỉnh Lâm Đồng
- Phạm vi nghiên cứu: hai huyện Đức Trọng và huyện Đơn Dương thuộc tỉnh Lâm
Đồng
I.3. Mục tiêu của đề tài
- Quan trắc nồng độ arsen trong môi trường nước ngầm tại hai huyện Đơn Dương và
Đức Trọng - Tỉnh Lâm Đồng.
- Tính toán liều lượng tiếp nhận vào cơ thể đối với cộng đồng dân cư sử dụng nguồn
nước ngầm bị ô nhiễm arsen vào mục đích sinh hoạt.
- Đánh giá rủi ro đến sức khỏe khi con người phơi nhiễm với arsen trong nước ngầm.
Nguyễn Thị Thu Trang 4/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
I.4. Nội dung nghiên cứu
- Thu thập khảo sát các số liệu về diện tích, dân số, số giếng nước, phân bố dân cư và
phân bố nước ngầm của huyện.
- Lên kế hoạch quan trắc: chia ô lưới, chọn địa điểm thu mẫu, tần suất lấy mẫu, phương
pháp thu, bảo quản và phân tích mẫu.
- Tính toán liều lượng tiếp nhận và đánh giá rủi ro đến sức khỏe người dân, đề xuất biện
pháp quản lý và giảm thiểu rủi ro.
I.5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp định vị, số hóa bản đồ.
- Phương pháp tổng hợp tài liệu.
- Phương pháp khảo sát thực địa.
- Phương pháp lấy mẫu.
- Phương pháp phân tích trong phòng thí nghiệm.
- Phương pháp thống kê toán học.
- Phương pháp đánh giá rủi ro.
I.6. Ý nghĩa của đề tài
- Đề tài tiến hành đánh giá hàm lượng arsen trên địa bàn khảo sát, từ đó thu thập được
các số liệu về những vị trí ô nhiễm arsen, xây dựng bản đồ nồng độ arsen trên địa bàn hai
huyện.
- Từ những kết quả khảo sát, đề tài xác định được những vị trí có nồng độ arsen cao và
đưa ra cảnh báo cho người dân tại những khu vực này có những biện pháp phòng tránh
giảm thiểu tác hại của ô nhiễm arsen trong nước ngầm.
- Đề tài tiến hành đánh giá rủi ro đến sức khỏe người dân, từ đó thể hiện được nguy cơ
mắc các loại bệnh của người dân vùng nghiên cứu, góp phần xây dựng hệ thống số liệu
giúp các nhà quản lí môi trường xây dựng chương trình quản lí giảm thiểu rủi ro tới sức
khỏe người dân.
Nguyễn Thị Thu Trang 5/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
CHƯƠNG II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
II.1. Tổng quan về Arsenic
II.1.1. Một số tính chất của Arsenic (As)
As chiếm 1.10-4 % tổng số nguyên tử trong vỏ trái đất, chúng tồn tại chủ yếu ở
dạng khoáng vật sunfua: Sunfide Orpiment vàng – As2S3 và Realgar đỏ - As4S4;…
Trong bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học, Arsenic nằm ở phân
nhóm Va với một số các đặc trưng:
Bảng II.1 Tính chất hóa học của nguyên tử arsen
Ký hiệu hoá học As
Z 33
Cấu hình e [Ar]3d104s24p3
Rn/tử (AO) 1,48
Rion E3- (AO) 1,92
Rion E5+ (AO) 0,47
Eion hòa I (kcal/ntg) 226
Eion hòa II (kcal/ntg) 466
Eion hòa III (kcal/ntg) 653
Độ âm điện 2,0
Khối lượng riêng (g/cm3) 5,727
TOnc(OC) 817
TOs (OC) 614
As tồn tại ở hai dạng kim loại và không kim loại:
Ở dạng không kim loại As là chất rắn màu vàng (còn gọi là As vàng) được tạo
nên khi làm ngưng tụ hơi, có mạng lưới lập phương (giống Photpho trắng), kiến trúc
mạng lưới bao gồm các phân tử As4 liên kết với nhau bằng lực Vanderwaals. Phân
tử As4 có cấu tạo hình tứ diện đều với các nguyên tử As nằm ở đỉnh. Do có mạng
lưới phân tử nên As vàng kém bền ở nhiệt độ thường dưới tác dụng của ánh sáng dễ
chuyển sang dạng kim loại (dạng bền hơn).
Dạng kim loại có màu bạc trắng, hơi xám (gọi là As xám). As xám có cấu trúc
dạng Polime, có mạng lưới nguyên tử giống Photpho đen, có khả năng dẫn nhiệt,
dẫn điện nhưng giòn có thể nghiền thành bột dễ dàng.
Nguyễn Thị Thu Trang 6/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
As tồn tại ở các mức oxi hóa -3, +3, +5 với các hợp chất As(III) (Asenhidrua,
Các Asenua kim loại,Asen(III) oxit – As2O3, Acid Asenous, Asensunfua: As4S6.
Asentrihalogenua: AsX3) và hợp chất As(V) (Asen oxit : As2O5 ;Acid Asenic ;Asen
Sunfua : As2S5 ; Asen Pentahalogenua : Chỉ có AsF5).
II.1.2. Dạng tồn tại của As trong môi trường
II.1.2.1. Sự xuất hiện của As và hợp chất As trong môi trường
Những nghiên cứu về sự hình thành của As trong môi trường và trong các mẫu
sinh học đang là những chủ đề được quan tâm đến nhiều nhất hiện nay. As xuất hiện
trong tự nhiên một cách phổ biến trong các khoáng vật, bên cạnh đó, sự sử dụng As
một cách rộng rãi trong các hoá chất nhuộm màu, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ là
những nguồn chính cho sự có mặt của arsenic trong môi trường.
Trên thực tế, trước đây As được ứng dụng trong một số lĩnh vực như sau:
Trong y học: thạch tín được sử dụng trong thuốc bắc với tác dụng trị suyễn
hoặc dùng để chữa các bệnh ngoài da …
Trong nông nghiệp: As có trong thành phần của một số loại thuốc bảo vệ
thực vật. Khoảng 70% thuốc bảo vệ thực vật trong thành phần có chứa As nằm ở
Biểu đồ IV.6. Biểu đồ so sánh rủi ro trung bình giữa các xã thuộc huyện Đơn Dương
Bảng kết quả rủi ro của trung bình các xã huyện Đơn Dương như sau:
Bảng IV.5. Rủi ro các xã huyện Đơn Dương
Tên xã Rủi ro Dân sốSố người có nguycơ nhiễm bệnh
Thị Trấn Dran 8.708E-05 16024 1.4
Lạc Xuân 1.493E-04 12514 1.9
Lạc Lâm 2.918E-04 9081 2.6
Ka Đô 2.317E-04 11035 2.6
TuTra 2.420E-04 12251 3.0
Ka Đơn 1.629E-04 8308 1.4
Pró 1.425E-04 5519 0.9
Quảng Lập 1.663E-04 4729 0.8
Thạnh Mỹ 4.682E-04 11125 5.2
Đạ Ròn 2.375E-04 7814 1.9
Tổng cộng 2.179E-04 98400 21
Từ biểu đồ và bảng kết quả, nhận thấy rủi ro lớn nhất của hyện Đức Trọng nằm ở xã
Ninh Gia và rủi ro lớn nhất của huyện Đơn Dương nằm ở thị trấn Thạnh Mỹ, đây cũng là
hai vị trí có hai mẫu lớn nhất của hai huyện. Đồng thời, nhận thấy rủi ro trung bình các xã
Nguyễn Thị Thu Trang 61/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
trong hai huyện đều khá cao và vượt chuẩn. Dơn Dương vượt từ 90 đến 500 lần, Đức
Trọng thì vượt từ 20 đến 400 lần. Một số xã thể hiện rủi ro thấp hơn hẳn những xã khác
trong cả hai huyện là các xã Đạ quyn, Đà Năng, Tà Loan, Ninh Loan thuộc huyện Đức
Trọng. Tổng hợp kết quả arsen và rủi ro lớn nhất và trung bình cả hai huyện được tổng kết
lại trong bảng số liệu và hai biểu đồ sau:
Bảng IV.6. So sánh hàm lượng arsen và rủi ro giữa hai huyện
Tên huyện
Hàm lượng arsen(mg/L)
Rủi ro khi phơi nhiễmqua đường ăn uống Dân
số
Số người có nguy cơ nhiễm bệnhTrẻ em
Người lớn Tổng cộng
Đức Trọng
Lớn nhất 0.02230 3.19E-04 5.46E-04 8.65E-0498040
85
Trung Bình 0.00356 5.09E-05 8.72E-05 1.38E-04 14
Đơn Dương
Lớn nhất 0.01370 1.96E-04 3.36E-04 5.31E-04177952
95
Trung Bình 0.00317 4.52E-05 7.75E-05 1.23E-04 22
Biểu đồ so sánh arsen hai huyện
00.0050.01
0.0150.02
0.025
Lớn nhất Trung Bình
Hàm lượng arsenPhân mức arsen
Hàm
lượn
g ar
sen
Đức Trọng Đơn Dương
Biểu đồ so sánh rủi ro hai huyện
0.00E+00
2.00E-04
4.00E-04
6.00E-04
8.00E-04
1.00E-03
Lớn nhất Trung Bình
Rủi roPhân mức rủi ro
Thô
ng số
rủi
ro
Đức Trọng Đơn Dương
Biểu đồ IV.7. So sánh arsen và rủi ro lớn nhất và trung bình giữa hai huyện
Tóm lại, nhìn chung hàm lượng arsen tại các vị trí thuộc hai huyện Đức Trọng và Đơn
Dương đều khá thấp, đảm bảo tiêu chuẩn của Bộ Y Tế. Chỉ có 3 mẫu vượt chuẩn nước
dùng trong ăn uống là mẫu ĐTr 25, ĐD 25 và ĐD 37. Trong đó, đáng quan tâm nhất là
mẫu ĐTr 25 có hàm lượng arsen là 0,0223 -Vượt chuẩn tới hơn hai lần. Vị trí này nằm ở
thôn 6 –xã Ninh Gia –Huyện Đức Trọng –Lâm Đồng. Khu vực này, theo khảo sát thực tế
thì phân bố các hộ dân khá thưa thớt trong vòng bán kính 0,5km, khoảng cách trung bình
khoảng 50m/nhà. Đây là khu vực người dân ít sinh sống mà chủ yếu tập trung trồng cà
phê. Tuy nhiên, cách vị trí này khoảng 0,7km là chợ Ninh Gia và khu phố chính tập trung
đông dân cư, cần chú ý khuyến cáo về sự ô nhiễm arsen trong nước ngầm với người dân
nơi đây.
Nguyễn Thị Thu Trang 62/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
Những vị trí có hàm lượng arsen cao tập trung ở những vùng nước ngầm trọng điểm
(nơi có trữ lượng nước ngầm lớn) ở cả hai huyện Đức Trọng và Đơn Dương. Hàm lượng
arsen lớn nhất và trung bình ở Đức Trọng đều đáng lo ngại hơn ở Đơn Dương.
Ở Đức Trọng thì những nơi có hàm lượng arsen lớn là các xã Ninh Gia, Phú Hội; Ở
Đơn Dương, hàm lượng arsen cao tập trung ở Thị Trấn Thạnh Mỹ - Trung tâm kinh tế xã
hội của huyện và là thị trấn nằm trên tuyến đường quốc lộ 20. Ở Đơn Dương, hai mẫu
vượt chuẩn là mẫu DD 25: 0,0101 mg/L và mẫu DD 37: 0,0137 mg/L ở Thạnh Mỹ, trên
trục đường chính của thị trấn, khoảng nằm giữa ủy ban nhân dân huyện và chợ Thạnh Mỹ.
Trên khu phố này hầu hết các hộ mặt đường đều đã dùng nước cấp, còn một số ít các hộ
trong ngõ hẻm thì dùng nước giếng khoan.
Vậy cần có các khuyến cáo và phổ cập những biện pháp phòng tránh arsen dễ dàng áp
dụng để người dân những khu vực này có thể thực hiện và với khu phố thị trấn Thạnh Mỹ
đã có nước cấp thì cần mở rộng mạng lưới cấp nước để những người dân trong các ngõ
hẻm đều có thể dùng nước an toàn.
CHƯƠNG V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
V.1. Kết luận
Từ những kết quả đã nghiên cứu, đề tài rút ra các kết luận sau:
- Nhìn chung hàm lượng arsen trên địa bàn hai huyện nằm trong mức cho phép. Số
mẫu vượt chuẩn ít và vượt không đáng kể. Tuy nhiên, hầu hết rủi ro đối với người dân sử
dụng nước ngầm làm nước ăn uống sinh hoạt trên địa bàn hai huyện đều vượt tiêu chuẩn
cho phép nhiều lần. Người dân trong hai huyện có nguy cơ khá lớn với việc nhiễm các loại
bệnh về ung thư như ung thư da, ung thư gan, ung thư bàng quang, ung thư phổi.
- Người dân trong huyện, đặc biệt là người dân ở những vùng có hàm lượng arsen cao
đã nêu trên cần sử dụng các biện pháp để phòng tránh hoặc giảm thiểu hàm lượng arsen
trong nước để giảm thiểu ảnh hưởng tới sức khỏe.
- Theo số liệu thống kê và phân tích trực tiếp trong phòng thí nghiệm, các giếng khoan
gia đình ở các hộ trong 2 huyện Đơn Dương và Đức Trọng có một số hộ chứa khá nhiều
sắt. Nếu bể lọc có cấu trúc tách sắt tốt, có thể làm giảm nồng độ arsen đến dưới ngưỡng
cho phép.
Nguyễn Thị Thu Trang 63/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
V.2. Kiến nghị
Từ những kết quả nhận định trên, đề tài kiến nghị các nhà quản lý tại hai huyện Đức
Trọng và Đơn Dương nói riêng và tỉnh Lâm Đồng nói chung cần chú trọng một số giải
pháp quản lý nước ngầm để giảm thiểu ảnh hưởng tới sức khỏe người dân như sau:
- Tăng cường đầu tư công trình thủy lợi nhằm giải quyết các nhu cầu lâu dài, bổ sung
cho trữ lượng nước sinh hoạt của người dân ngoài nguồn nước ngầm hiện vẫn đang là
nguồn nước sinh hoạt chính, nhất là các vùng rìa đô thị, những vùng có địa hình đồi núi,
còn dùng nhiều nước suối và nước chảy từ núi xuống như các xã N’thol hạ, Ka đô, Pró.
- Tiếp tục đầu tư cho công tác thăm dò nước dưới đất theo đúng quy trình quy hoạch
xây dựng cho đô thị có nhu cầu sử dụng nước lớn trong tương lai như thị trấn Dran, Thạnh
Mỹ -Huyện Đơn Dương và Liên Nghĩa –Huyện Đức Trọng.
- Tiến hành quan trắc trữ lượng, chất lượng nước ngầm tại các đô thị đang có nguy cơ
cạn kiệt, ô nhiễm trên địa bàn Lâm Đồng như thị xã Bảo Lộc, huyện Đức Trọng, Di Linh,
tại các hồ đang và sẽ cấp nước cho mục đích sử dụng.
- Nên triển khai nhiều đề tài nghiên cứu theo hướng “Đánh giá hiện tượng nhiễm bẩn
một số thành phần trong nguồn nước và đề xuất các giải pháp bảo vệ lâu bền tài nguyên
nước tỉnh Lâm Đồng” nhằm giải quyết cơ bản các vấn đề ô nhiễm các thành phần nguy
hại trong nước ngầm. Ngoài ra cần công bố rộng rãi kết quả nghiên cứu trên các phương
tiện truyền thông cho dân chúng và đặc biệt là người dân vùng nghiên cứu được biết.
- Tiếp tục duy trì sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các ngành của tỉnh với chính
quyền các cấp cấp, tổ chức kinh tế, xã hội trong công tác quản lý, khai thác bảo vệ tài
nguyên nước.
- Cần có các kĩ thuật loại trừ arsen đơn giản, chi phí thấp để có thể áp dụng cho nhiều
nơi, nhiều vùng, thích hợp với những nước đang phát triển như nước ta hiện nay. Đặc biệt
cần có các giải pháp phòng, chống sao cho thích hợp với đặc điểm địa lí, trình độ, tập
quán, và mức sống của người lao động mỗi vùng.
- Cần tăng cường nhiều nghiên cứu hơn nhằm chế tạo hệ thống có khả năng loại arsen
trong nước sinh hoạt xuống dưới ngưỡng cho phép, có thể sử dụng cho những hệ thống
lọc cỡ nhỏ, lắp trước những trạm cấp nước hoặc những hệ thống lọc nhỏ cho mỗi gia đình.
Nguyễn Thị Thu Trang 64/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
Cuối cùng, vì điều kiện thời gian nghiên cứu giới hạn của khóa luận nên đề tài chưa thể
khảo sát toàn diện và chính xác tuyệt đối bản đồ phân bố arsen trên địa bàn nghiên cứu.
Vậy đề tài kiến nghị cần có những nghiên cứu sâu rộng hơn, đảm bảo kết quả chính xác và
chặt chẽ hơn để xây dựng bản đồ phân bố nước ngầm trên địa bàn Lâm Đồng nói riêng và
cả nước nói chung. Cụ thể với địa bàn khảo sát là hai huyện Đức Trọng và Đơn Dương,
cần tiến hành thêm những khảo sát lấy mẫu với mật độ dày hơn và vào cả mùa mưa và
mùa khô, đồng thời mở rộng phạm vi nghiên cứu tới những vùng khác. Sau những nghiên
cứu về đánh giá rủi ro, cần có những biện pháp quản lí rủi ro, thiết kế chương trình quản lí
giảm thiểu rủi ro cụ thể và thiết thực hành động.
Những nhận xét và đánh giá trên chỉ là những nhận xét sơ bộ ban đầu. Các số liệu nhận
được chỉ mang tính tham khảo. Muốn nhận định được chính xác tình hình arsen trong tỉnh
cũng như những ảnh hưởng cụ thể của nó tới sức khỏe người dân, cần có những nghiên
cứu sâu rộng hơn như đã trình bày ở trên. Chúng tôi hy vọng trong thời gian tới sẽ có
nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu về lĩnh vực này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
01. TS. Lê Thị Hồng Trân, “Đánh giá rủi ro môi trường”, Nhà Xuất Bản Khoa Học Kĩ Thuật, 2008.
02. Đỗ Thanh Bái, Hồ Quý Đào, Phậm Việt Hùng, bài báo cáo “Đánh giá rủi ro hóa chất và quản lý chất thải nguy hại”, Đại học Khoa Học Tự Nhiên, 2007.
03. Nguyễn Thị Cúc, “Khảo sát khả năng hấp thu arsenic của khoáng sét bentonite Lâm Đồng”, khóa luận tốt nghiệp, 2002.
04. Trương Đức Toàn, “Xác định hàm lượng các nguyên tố As, Sb và một số chỉ tiêu hóa lý trong mẫu nước sinh hoạt ở huyện Krôngpắk -Tỉnh ĐắkLắk bằng phương pháp kích hoạt nơtron và một số phương pháp hỗ trợ”, luận văn thạc sĩ hóa học, 2008.
05. Lê Thành Phương, “Xác định hàm lượng các nguyên tố As, Cd, Cu, Fe, Hg, Pb và Zn trong một số nguồn nước ở tỉnh Phú Yên bằng phương pháp quang phổ hấp thụ nguyên tử và phân tích kích hoạt nơtron”, luận văn thạc sĩ hóa học, 2003.
06. KS. Hoàng Vượng, “Điều tra cơ bản về nước ngầm tại Lâm Đồng”, Đoàn Địa chất thủy văn - Địa chất công trình 707, 2009.
07. Trung Tâm Quan Trắc Tài Nguyên và Môi Trường Tỉnh Lâm Đồng, “Báo cáo kết quả xây dựng bản đồ quản lí nước ngầm tỷ lệ 1 : 25000 vùng trọng điểm nước ngầm huyện Đức Trọng - Tỉnh Lâm Đồng”, 2010.
08. Trung Tâm Quan Trắc Tài Nguyên và Môi Trường Tỉnh Lâm Đồng, “Báo cáo kết quả xây dựng bản đồ quản lí nước ngầm tỷ lệ 1 : 25000 vùng trọng điểm nước ngầm huyện Đơn Dương - Tỉnh Lâm Đồng”, 2010.
Nguyễn Thị Thu Trang 65/66 trang
Khóa luận tốt nghiệp Khoa Môi Trường
09. Trung Tâm Quan Trắc Tài Nguyên và Môi Trường Tỉnh Lâm Đồng, “Bản đồ vùng trọng điểm nước ngầm huyện Đơn Dương và huyện Đức Trọng”, 2010.
10. Trung Tâm Quan Trắc Tài Nguyên và Môi Trường Tỉnh Lâm Đồng, “Báo cáo hiện trạng môi trường tỉnh Lâm Đồng”, 2010
11. Phòng Tài Nguyên Môi Trường huyện Đơn Dương, “Báo cáo quan trắc môi trường huyện Đơn Dương”, 2010
12. Phòng Tài Nguyên Môi Trường huyện Đơn Dương, “Danh sách thống kê giếng khoan (chiều sâu, mục đích sử dụng) trên địa bàn huyện Đơn Dương”, 2009.
13. TCVN 5992 : 1995 (ISO 5667-2 : 1991): Chất lượng nước, lấy mẫu, hướng dẫn kĩ thuật mẫu.
14. TCVN 6000: 1995 (ISO 5667-11: 1992): chất lượng nước, lấy mẫu, hướng dẫn lấy mẫu nước ngầm.
15. TCVN 5993 : 1995 (ISO 5667 - 3 : 1985): Chất lượng nước, lấy mẫu, hướng dẫn bảo quản và xử lí mẫu
16. TCVN 6626: 2000: Xác định arsen bằng phương pháp đo phổ hấp thụ nguyên tử.17. QCVN 09 : 2008/BTNMT : Quy chuẩn kĩ thuật quốc gia về chất lượng nước ngầm.18. http://www.lamdong.gov.vn19. http://en.wikipedia.org/wiki/Arsenic20. http://www.dgmv.gov.vn/default.aspx?tabid=151&ItemID=1129