WordPress.com...– 2 – ԵՐԵՎԱՆ – 2014 ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՆԱԽԱԲԱՆ

1

ԵՐԵՎԱՆԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ԱՇԽԱՐՀԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԵՐԿՐԱԲԱՆՈՒԹՅԱՆ ՖԱԿՈՒԼՏԵՏ

ԿՐԵԴԻՏԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՎ

ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ

ԵՎ

ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ՏԵՂԵԿԱԳԻՐՔ

ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ԵՎ ՄԱԳԻՍՏՐՈՍԻ

ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐՈՎ

սովորող ուսանողների համար

((ԱԱռռկկաա ոոււսսոոււցցոոււմմ))

– 2 –

ԵՐԵՎԱՆ – 2014

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

ՆԱԽԱԲԱՆ .................................................................................................................... 4

ԲԱԺԻՆ I.

ԿՐԵԴԻՏԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՎ ԱՌԿԱ ՈՒՍՈՒՑՄԱՄԲ

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԿԱՐԳ ............................... 6

1. Ընդհանուր դրույթներ .............................................................................................. 7

2. Կրեդիտային համակարգի ընդհանուր նկարագիրը ............................................ 7

2.1. Կրեդիտային համակարգի հիմնադրույթները ..................................................... 7

2.2. Կրեդիտային համակարգի հիմնական գործառույթները ..................................... 9 2.3. Ուսանողի ուսումնական բեռնվածությունը և

կրթական ծրագրերի աշխատածավալը ......................................................... 10

3. Դասընթացները և կրթական մոդուլները ............................................................. 11

4. Կրեդիտների հատկացումը .................................................................................... 11

5. Կրթական ծրագրերի ավարտական պահանջները ............................................. 12

5.1. Բակալավրի ծրագիր ......................................................................................... 12

5.2. Մագիստրոսի ծրագիր ....................................................................................... 12

6. Գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգը ...................................... 13

6.1. Համակարգի հիմնադրույթները ...................................................................... 13

6.2. Գնահատման մեթոդաբանությունը ................................................................ 14

6.3. Ընթացիկ և եզրափակիչ գնահատման կազմակերպումը ................................ 18

6.4. Գնահատման սանդղակը և նշագրումը .......................................................... 19

6.5. Ուսանողի ակադեմիական տեղեկագիրը ....................................................... 20

6.6. Ուսման առաջադիմությունը .......................................................................... 21

7. Քննությունների վերահանձնումը և դասընթացի կրկնումը ............................... 22 8. Մագիստրոսի ծրագրի ուսումնական կառուցամասի

կազմակերպման ընթացակարգը .......................................................................... 24 9. Մագիստրոսի ծրագրի հետազոտական կառուցամասի

կազմակերպման ընթացակարգը .......................................................................... 25

10. Դասընթացների տեղեկագիրքը ........................................................................... 26 11. Կրթական ծրագրերի եզրափակիչ ատեստավորումը ...................................... 27

11.1. Բակալավրի ծրագիր ...................................................................................... 27 11.2. Մագիստրոսի ծրագիր .................................................................................... 28

12. Կրեդիտների փոխանցումը .............................................................................. 30 13. Ուսումնական խորհրդատուների ծառայությունը ......................................... 30 14. Ուսանողի իրավունքներն ու պարտականությունները ................................ 31 15. Եզրափակիչ դրույթներ ..................................................................................... 31

ԲԱԺԻՆ II.

ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ ......................................................................... 32

– 3 –

Մաս I. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ ........................................................................ 32

1. Ուսումնական ծրագրի կառուցվածքը ................................................................... 33

2. Ծրագրի բովանդակությունը .................................................................................. 34

2.1. Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական կրթամաս ................ 34

2.2. Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական կրթամաս ............................ 35

2.3. Ընդհանուր մասնագիտական կրթամաս ........................................................ 36

2.4. Հատուկ մասնագիտական կրթամաս ............................................................. 42

2.5. Կրթական այլ մոդուլներ ................................................................................ 47

Մաս II. ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ՏԵՂԵԿԱԳԻՐՔ .............................................................. 50

1. Տեղեկագրքի նպատակը.......................................................................................... 51 2. Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացներ ......... 52

2.1. Պարտադիր դասընթացներ ............................................................................ 52

2.2. Կամընտրական դասընթացներ ...................................................................... 64

3. Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացներ ....................... 68 3.1. Պարտադիր դասընթացներ ............................................................................ 68

4. Ընդհանուր մասնագիտական դասընթացներ ...................................................... 71 5. Հատուկ մասնագիտական դասընթացներ .......................................................... 179 6. Կրթական այլ մոդուլներ ....................................................................................... 231

ԲԱԺԻՆ III.

ՄԱԳԻՍՏՐՈՍԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ ..................................................................... 244

Մաս I. ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ ...................................................................... 244

1. Ուսումնական ծրագրի կառուցվածքը ................................................................. 245

2. Ծրագրի բովանդակությունը ................................................................................ 246

2.1. Ուսումնական կառուցամաս ....................................................................... 246

2.2. Հետազոտական կառուցամաս .................................................................... 258

Մաս II. ԴԱՍԸՆԹԱՑՆԵՐԻ ՏԵՂԵԿԱԳԻՐՔ ............................................................ 260

1. Տեղեկագրքի նպատակը .................................................................................... 261 1. Լրացական դասընթացներ................................................................................ 262 2. Ընդհանուր պարտադիր դասընթացներ .......................................................... 262 3. Մասնագիտական պարտադիր դասընթացներ .............................................. 277 4. Կամընտրական դասընթացներ ....................................................................... 382

ՀԱՎԵԼՎԱԾՆԵՐ ........................................................................................................ 413

– 4 –

ՆԱԽԱԲԱՆ

Սիրելի՛ ուսանողներ

Հիմնադրման օրվանից ի վեր Երևանի պետական համալսարանի

գործունեության ուղեգիծը եղել ու մնում է համալսարանական կրթության

բովանդակության և ուսման բարձր որակի ապահովումը: Այսօր ԵՊՀ-ն

համազգային և տարածաշրջանային դերակատարությամբ կրթական և

գիտամշակութային ինքնավար հաստատություն է, որի հիմնական առա-

քելությունը գիտելիքի ստեղծումը, զարգացումը և փոխանցումն է: Գլոբա-

լացման արդի ժամանակաշրջանում քաղաքակրթության մարտահրավեր-

ները պահանջում են միջազգային չափանիշներին համապատասխան

մասնագիտական պատրաստվածություն` կրթության որակի և բովանդա-

կության անընդհատ կատարելագործում, բարձրագույն կրթության մի-

ջազգային չափանիշներին դրանց համապատասխանեցում:

ԵՊՀ-ում 2007/08 ուստարվանից բոլոր մասնագիտությունների գծով

մագիստրոսական ծրագրերը, իսկ 2008/09 ուստարվանից նաև բակալավ-

րի ծրագրերն իրականացվում են կրեդիտային համակարգով: Ուսուցման

նոր համակարգին անցնելը բխում է Բոլոնիայի գործընթացի պահանջնե-

րից և նպատակ ունի աստիճանական անցում կատարելու ուսման կազ-

մակերպման ուսանողամետ համակարգին, որտեղ ուսման գործընթացի

կենտրոնում ուսանողն է` իր անհատական կրթական կարիքներով, նա-

խասիրություններով և ունակություններով, ապահովելով ուսումնառու-

թյան ճկուն ձևերի և անհատական կրթական հետագծերի իրականացման

լայն հնարավորություն:

Կրեդիտային համակարգի ներդրմամբ զգալիորեն բարելավվել է ձեզ

առաջարկվող կրթական ծրագրերի կառուցվածքը և աշխատածավալը,

հիմնավորված կերպով թեթևացվել լսարանային բեռնվածությունը,

կրճատվել դասավանդվող առարկաների քանակը` իրատեսական նա-

խադրյալներ ստեղծելով ձեր ինքնուրույն ուսումնական աշխատանքի

հնարավորությունները մեծացնելու, ուսումնական ծրագրերը լավագույնս

յուրացնելու և դրանցով սահմանված կրթական արդյունքները ձեռք բերե-

լու համար:

– 5 –

Համալսարանում ներդրված կրեդիտային համակարգն ամբողջու-

թյամբ համատեղելի է Կրեդիտների կուտակման և փոխանցման եվրոպա-

կան համակարգի (ECTS) հետ, ինչը նորաստեղծ Եվրոպական բարձրա-

գույն կրթության տարածքում ձեր ակադեմիական շարժունության (ուսա-

նողական փոխանակումներ, ուսումնառության ժամանակահատվածներ

օտարերկրյա բուհերում, կրթության շարունակում ավելի բարձր աստի-

ճանում և այլն) ընդլայնման և որակավորումների ճանաչման դյուրացման

գրավականն է: Իսկ դա կընդլայնի ձեր ապագա կարիերայի և մասնա-

գիտական աշխատուժի գլոբալ շուկայում աշխատանք գտնելու հնարավո-

րությունները:

Կրեդիտային համակարգի ներդրումը համալսարանում մեկնարկած

լայնամասշտաբ կրթական բարեփոխումների սկիզբն է միայն, բարեփո-

խումներ, որոնք պայմանավորված են ոչ միայն Բոլոնիայի գործընթացի

պահանջների ձևական կատարմամբ, այլև համալսարանում ծրագրային

բարձր չափորոշիչների պահպանման և ուսման որակի բարձրացման

նպատակադրությամբ, ինչի հիմնական չափանիշը մեր շրջանավարտնե-

րի մասնագիտական աշխատանքով ապահովվածությունն է: Համալսա-

րանը տարեցտարի խորացնելու և ընդլայնելու է կրեդիտային համակար-

գի գործառույթները` ձեզ համար կրթական ընտրության առավել ընդլայն-

ված հնարավորություններ ապահովելու նպատակով:

Կրեդիտային համակարգով ուսումնառության ներկա ուղեցույցը

պարունակում է ձեզ համար օգտակար տեղեկատվություն կրեդիտային

համակարգի հիմնադրույթների, ուսումնական գործընթացի կազմակերպ-

ման և գիտելիքների ստուգման ու գնահատման նոր կարգի, ձեզ առա-

ջարկվող կրթական ծրագրերի կառուցվածքի, բովանդակության և աշ-

խատածավալների, ծրագրի բաղկացուցիչ դասընթացների և դրանցով նա-

խանշված կրթական արդյունքների վերաբերյալ:

Հաջողություն և ամենայն բարիք եմ մաղթում ձեզֈ

ՌԵԿՏՈՐ` Ա. ՍԻՄՈՆՅԱՆ

– 6 –

I ԲԱԺԻՆ

ԿՐԵԴԻՏԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՎ

ԱՌԿԱ ՈՒՍՈՒՑՄԱՄԲ

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԿԱՐԳ

– 7 –

1. Ընդհանուր դրույթներ

1.1. Սույն կարգը (այսուհետ` կարգ) սահմանում է Երևանի պետական համալ-

սարանում բակալավրի և մագիստրոսի պատրաստման կրթական ծրագրերի

կրեդիտային հենքով ուսումնական գործընթացի կազմակերպման միաս-

նական կանոններըֈ

1.2. Կարգը ներառում է ուսումնական գործընթացի կազմակերպման ընթացա-

կարգերը, գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգը, ակադե-

միական առաջադիմության չափանիշները, ինչպես նաև եզրափակիչ ատես-

տավորման կազմակերպման ընթացակարգըֈ

1.3. Կարգում տրված են նաև կրեդիտային համակարգում գործածվող առանձին

տերմիններ, նկարագրված են համակարգի բնութագրիչները, բնորոշ գործա-

ռույթները և ընթացակարգերըֈ

2. Կրեդիտային համակարգի ընդհանուր նկարագիրը 2.1. Կրեդիտային համակարգի հիմնադրույթները

Համաեվրոպական ECTS1 կրեդիտային համակարգի հետևյալ սահմանումնե-

րը և դրույթները ընդունված են Հայաստանի բարձրագույն կրթության համակար-

գում և գործում են ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրոսի կրթական ծրագրերումֈ

1. Կարողությունը գիտելիքի, իմացության և ունակությունների դինամիկ հա-

մակցություն է, որի ձևավորումը կրթական ծրագրի հիմնական նպատակն էֈ

Այն կարող է լինել մասնագիտական (առանձնահատուկ ուսման տվյալ բնա-

գավառի համար) և ընդհանուրֈ

2. Կրթական արդյունքն այն է, ինչ պետք է գիտենա, հասկանա և (կամ) կարո-

ղանա անել ուսանողն ուսումնառության ավարտինֈ Կրթական արդյունքը

զուգակցվում է համապատասխան գնահատման չափանիշով, որը հնարա-

վորություն է տալիս դատելու դասընթացով սահմանված կրթական արդյուն-

քի ձեռքբերման վերաբերյալֈ Կրթական արդյունքը և գնահատման չափա-

նիշը միասին սահմանում են կրեդիտի շնորհման պահանջներըֈ

3. Կրթական (ուսումնական) մոդուլը ուսումնական ծրագրի ամենափոքր, հա-

մեմատաբար ինքնուրույն միավորն է, որի համար կրեդիտ է տրվումֈ Կրթա-

կան մոդուլի ուսուցման տևողությունը 1 կիսամյակ է` դրանով սահմանված

կրթական արդյունքների պարտադիր գնահատմամբֈ Կրթական մոդուլին

հատկացված կրեդիտները ուսանողին շնորհվում են ամբողջությամբ, այլ ոչ

թե առանձին մասերովֈ

4. ECTS կրեդիտը դասընթացը (կրթական մոդուլը) ավարտելու և դրա ելքային

կրթական արդյունքները ձեռք բերելու համար ուսանողից պահանջվող

ուսումնառության ժամաքանակով արտահայտված բեռնվածքի չափման

համընդունելի միավոր է, որը տրվում է ուսանողին դասընթացով նախա-

նշված կրթական արդյունքների դրական գնահատումից հետոֈ

1 Կրեդիտների փոխանցման և կուտակման եվրոպական համակարգ:

– 8 –

5. ECTS կրեդիտի կարևորագույն հատկանիշներն են.

ECTS կրեդիտով սահմանվող ուսումնական բեռնվածքը ներառում է

ուսանողի լսարանային, արտալսարանային և ինքնուրույն իրականաց-

վող բոլոր տեսակի ուսումնական աշխատանքները, այդ թվում` մասնակ-

ցությունը դասախոսություններին, սեմինար և գործնական պարապ-

մունքներին, լաբորատոր աշխատանքներին և պրակտիկաներին, կուր-

սային և ավարտական աշխատանքների կատարումը, քննություններին

նախապատրաստվելը և դրանք հանձնելը, անհատական հետազոտու-

թյունը և այլն,

կրեդիտը չափում է ուսանողի միայն ուսումնական բեռնվածքը և չի գնա-

հատում դասընթացի կամ կրթական մոդուլի բարդության աստիճանը,

կարևորությունը և մակարդակը կրթական ծրագրում կամ ուսանողի կող-

մից դրա յուրացման որակը (գնահատականը),

կրեդիտը ուսանողին տրվում է միայն կրթական մոդուլով նախանշված

ելքային կրթական արդյունքի գնահատման շեմային չափանիշները բա-

վարարելուց հետոֈ Ուսանողը վաստակում է կրթական մոդուլին հատ-

կացված կրեդիտների լրիվ քանակը` քննական արդյունքների (գնահա-

տականների կամ գնահատման միավորների) հետ միասին,

ECTS կրեդիտը չի չափում դասախոսի ուսումնական գործունեության

(դասավանդման) աշխատածավալըֈ Այն չափում է ուսանողի ուսումնա-

կան աշխատանքի (ուսումնառության) ծավալը,

կրեդիտը չի փոխարինում ուսանողի՝ թվանշաններով գնահատմանը, իսկ

ուսանողի վաստակած կրեդիտների քանակը չի որոշվում նրա ստացած

թվանշաններով (գնահատման միավորներով),

կրեդիտը չի արտահայտում ուսանողի ստացած գիտելիքի որակը, այն

չափվում է գնահատականներովֈ

6. Կրեդիտային համակարգը ուսումնական գործընթացի կազմակերպման,

ակադեմիական կրեդիտների միջոցով ուսումնառության արդյունքների հաշ-

վառման (արժևորման), կուտակման և փոխանցման համակարգ է, որտեղ

համապատասխան որակավորումը շնորհվում է կրթական ծրագրով սահ-

մանված կրեդիտների անհրաժեշտ բովանդակության և քանակի ձեռքբե-

րումից հետոֈ

7. Կրեդիտների փոխանցման և կուտակման ECTS համակարգը միասնական

համաեվրոպական կրեդիտային համակարգ է, որտեղ ուսանողի լրիվ

ուսումնական բեռնվածքը 1 ուստարում գնահատվում է 60 ECTS կրեդիտֈ Այն

նախատեսված է Եվրոպական բարձրագույն կրթության տարածքում ուսա-

նողների ձեռք բերած կրթական արդյունքների չափման, պաշտոնական

ճանաչման և բուհից բուհ փոխանցումը դյուրացնելու համարֈ

8. ECTS համակարգի կարևորագույն հատկանիշներն են.

կիսամյակը, ուսումնական տարին կամ ուսումնառության լրիվ ծրագիրը

հաջողությամբ ավարտելու համար ուսանողը պետք է վաստակի կրթա-

կան ծրագրով սահմանված կրեդիտների անհրաժեշտ քանակը,

– 9 –

կրեդիտներ հատկացվում են կրթական ծրագրի` գնահատման ենթակա

բոլոր բաղկացուցիչներին` դասընթացներին, կրթական մոդուլներին,

պրակտիկաներին, կուրսային և ավարտական աշխատանքներին և այլն,

կրթական ծրագիրը և դրա առանձին բաղկացուցիչները բնութագրող բո-

լոր պայմանները` ծրագրի նպատակը և ավարտական պահանջները,

դասընթացների ելքային կրթական արդյունքները և հատկացված կրե-

դիտները, ուսումնառության, դասավանդման և գնահատման մեթոդները

և այլն, հրապարակվում են նախապես և հասանելի են դրանցից օգտվող-

ներին (ուսանողներին և դասախոսներին)ֈ

2.2. Կրեդիտային համակարգի հիմնական գործառույթները

2.2.1. Կրեդիտային համակարգի հիմնական գործառույթները երկուսն են`

ա) կրեդիտների փոխանցում.

այս գործառույթը ենթադրում է ուսումնական ծրագրի (պլանի) բոլոր

դասընթացների և կրթական մոդուլների աշխատածավալների ար-

տահայտում կրեդիտների օգնությամբ, ինչը հնարավոր է դարձնում

կրեդիտներով չափված կրթական արդյունքի փոխանցումը ծրագրե-

րի և բուհերի միջև,

բ) կրեդիտների կուտակում.

այս գործառույթի իրականացումը ենթադրում է կրթական կրեդիտ-

ների աստիճանական կուտակման գործընթացի առկայություն, ինչն

իրականացվում է ուսանողի անհատական ուսումնական ծրագրի

օգնությամբֈ

Նշված գործառույթները բնութագրվում են մի շարք հատկանիշներով և

ուղեկցվում համապատասխան ընթացակարգերովֈ

2.2.2. Կրեդիտների փոխանցման գործառույթի հիմնական հատկանիշներն

են.

գործում են մոդուլացված ուսումնական ծրագրեր, որոնց բոլոր բա-

ղադրամասերի (դասընթացներ, կրթական մոդուլներ, կուրսային և

ավարտական աշխատանքներ, պրակտիկաներ և այլն) աշխատա-

ծավալները տրված են ուսանողի լրիվ ուսումնական բեռնվածությու-

նը (լսարանային, արտալսարանային և ինքնուրույն աշխատանք)

արտահայտող ECTS կրեդիտներով,

կրեդիտներով արտահայտված կրթական արդյունքների փոխադարձ

ճանաչման և որոշակի թվով կրեդիտների` ծրագրից ծրագիր փո-

խանցման (տեղափոխման) հնարավորություն նույն բուհի ներսում

կամ բուհերի միջև` ընդունող ծրագրի պահանջներին համապա-

տասխանֈ

– 10 –

2.2.3. Կրեդիտների կուտակման գործառույթի հիմնական հատկանիշներն

են.

պարտադիր և ընտրովի դասընթացներից բաղկացած ուսումնական

ծրագրեր, որոնցից յուրաքանչյուրի յուրացման հաջորդականությու-

նը սահմանվում է դասընթացների նախապայմաններով,

ուսանողի կողմից դասընթացների ընտրության և դրանցում ընդ-

գրկվելու համար գրանցման ընթացակարգերի առկայություն,

ուսանողների ուսումնառության անհատական ծրագրերի առկայու-

թյուն,

դասընթացի համար մեկից ավելի ուսումնական հոսքերի առկայու-

թյան դեպքում ուսանողի կողմից դրանց ընտրության հնարավորու-

թյուն` ելնելով դասընթացի կայացման ժամանակացույցից և (կամ)

դասախոսի նախապատվությունից,

ուսանողի կողմից ուսումնառության ինտենսիվության, հետևաբար

նաև ուսումնառության ծրագրի տևողության կարգավորման հնարա-

վորությունֈ

2.3. Ուսանողի ուսումնական բեռնվածությունը և կրթական ծրագրե-

րի աշխատածավալը

1. ԵՊՀ-ում բակալավրի և մագիստրոսի կրթական աստիճաններում ուսանողի

տարեկան ուսումնական բեռնվածությունը սահմանվում է 1800 ժամ, որը

համարժեք է 60 ECTS կրեդիտիֈ

2. 1 ECTS կրեդիտը համարժեք է ուսանողի 30 ժամ լրիվ (լսարանային, արտա-

լսարանային և ինքնուրույն) ուսումնական բեռնվածությանըֈ

3. Ուսումնական տարվա տևողությունը 40 շաբաթ է, որից 32-ը տրամադրվում

է ուսումնական պարապմունքներինֈ Ուսումնական գործընթացը կազ-

մակերպվում է 2 կիսամյակով` աշնանային և գարնանայինֈ Ըստ այդմ, կի-

սամյակի ուսումնական պարապմունքների տևողությունը սահմանվում է 16

շաբաթ, բացառությամբ բակալավրի կրթական ծրագրի 8-րդ կիսամյակի,

որի տևողությունը 8 շաբաթ է:

4. Ուսանողի շաբաթական ուսումնական լրիվ բեռնվածության առավելագույն

չափը 45 ժամ է, որը համարժեք է 1,5 ակադեմիական կրեդիտիֈ

5. Բակալավրի կրթական ծրագրում ուսանողի շաբաթական լսարանային

բեռնվածությունը կազմում է 24-30 ժամ2, իսկ մագիստրոսի կրթական ծրա-

գրում` 14-18 ժամ3:

2 Առանց ֆիզդաստիարակության պարապմունքների: 3 Առանց լրացական դասընթացների:

– 11 –

6. Առկա ուսուցման համակարգում ընդգրկված ուսանողը կիսամյակում պետք

է ունենա 30 կրեդիտ ուսումնական բեռնվածություն (10% թույլատրելի շե-

ղումով), իսկ մեկ ուսումնական տարում` 60 կրեդիտֈ

7. Որոշ դեպքերում, ուսման բարձր առաջադիմություն ցուցաբերած ուսանողը

սահմանված կարգով կարող է ստանձնել լրացուցիչ ուսումնական բեռնվա-

ծությունֈ

8. Բակալավրի կրթական ծրագրի ուսումնական լրիվ աշխատածավալը 240

կրեդիտ է, իսկ մագիստրոսի ծրագրինը` 120 կրեդիտֈ

3. Դասընթացները և կրթական մոդուլները

1. Ուսումնական ծրագրում (պլանում) ներառված դասընթացները կամ կրթա-

կան մոդուլները ներկայացվում են հատկացված կրեդիտների հետ միասինֈ

2. Մեծածավալ դասընթացներն անհրաժեշտության դեպքում բաժանվում են 1

կիսամյակ տևողությամբ առանձին կրթական մոդուլներիֈ

3. Դասընթացները (կրթական մոդուլները) ըստ յուրացման բնույթի բաժան-

վում են 2 հիմնական խմբի`

ա) պարտադիր դասընթացներ, որոնց յուրացումն ամրագրված է որոշակի

կիսամյակներում,

բ) կամընտրական դասընթացներ, որոնք առաջարկվող ցանկից ընտրում է

ուսանողը, իսկ դրանց յուրացման կիսամյակը կարող է լինել ինչպես

ամրագրված, այնպես էլ ազատֈ

4. Կրեդիտների հատկացումը

1. Կրթական ծրագրի առանձին մոդուլներին կրեդիտների հատկացումը ելնում է

մոդուլով սահմանված կրթական արդյունքին հասնելու համար ուսանողից

պահանջվող միջին աշխատաժամանակի (լրիվ ուսումնական բեռնվածու-

թյան) իրատեսական կանխատեսումիցֈ

2. Հատկացվող կրեդիտների թվի և լսարանային (կոնտակտային) ժամերի միջև

միարժեք կապ չկաֈ Կրեդիտների թիվը, ինչպես արդեն նշվել է4, կախված է

նաև պարապմունքի ձևից (դասախոսություն, սեմինար, գործնական կամ լա-

բորատոր պարապմունք և այլն), ուսումնառության, դասավանդման և գնա-

հատման մեթոդներից և այլնֈ

3. Դասընթացի ծրագիրը մշակող ուսումնական կառույցը (ամբիոնը) այնպես է

պլանավորում ուսանողի ուսումնական աշխատանքը, որպեսզի դրա կա-

տարման համար պահանջվող ժամաքանակը համապատասխանի դասըն-

թացին հատկացված կրեդիտների ժամային համարժեքինֈ

4. Կրթական մոդուլին հատկացված կրեդիտները պետք է ներկայացվեն ամ-

բողջական թվերովֈ

4 Տե՛ս, մասնավորապես, դասընթացների կրեդիտատարության հաշվարկի սխեմաները 2007 թ. ԵՊՀ

§Կրեդիտային համակարգով բակալավրի կրթական ծրագրի կառուցվածքը և բովանդակությունը¦

փաստաթղթում:

– 12 –

5. Կրթական ծրագրերի ավարտական պահանջները 5.1. Բակալավրի ծրագիր

1. Բակալավրի որակավորման աստիճան ստանալու համար ԵՊՀ ուսանողը

պետք է ծրագրի կատարման արդյունքում հաջողությամբ լրացնի 240 կրե-

դիտ ուսումնական բեռնվածություն, որի համար հաշվարկված հանրագու-

մարային միջին որակական գնահատականը (ՄՈԳ)5 պետք է կազմի

առնվազն 9,00ֈ

2. Մինչև ծրագրի ամփոփիչ ատեստավորումն (ամփոփիչ քննություն, ավար-

տական աշխատանքի պաշտպանություն) ընկած ժամանակահատվածը

ուսանողի ՄՈԳ-ը պետք է կազմի առնվազն 9,00: Հակառակ պարագայում,

որակավորում ստանալու համար ուսանողը պետք է բարձրացնի իր առաջա-

դիմության ցուցանիշը մինչև սահմանված նվազագույն արժեքը` կրկնելով

անհրաժեշտ քանակությամբ դասընթացներ:

3. Բոլոր ուսանողները, մասնագիտությունից անկախ, պետք է կուտակեն մին-

չև 36 կրեդիտ հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասընթացների կրթամասից (այդ թվում` 4 կրեդիտ` կամընտրական դասընթացների առա-

ջարկվող ցանկից), 10 կրեդիտ` մաթեմատիկական և բնագիտական դասըն-թացների կրթամասից (ներառյալ 2 կրեդիտ` կամընտրական դասընթացնե-

րի ցանկից) և առնվազն 20 կրեդիտ` պրակտիկայից և եզրափակիչ ատես-

տավորման ձևերիցֈ

4. Մնացած առնվազն 174 կրեդիտների բովանդակային կազմը սահմանվում է՝

ելնելով տվյալ մասնագիտությամբ բակալավրի պատրաստման ծրագրի ել-

քային կրթական արդյունքներով սահմանված մասնագիտական կարողու-

թյունների և հմտությունների ձեռքբերման պայմանից, և յուրաքանչյուր մաս-

նագիտության համար տրվում է առանձին (ընդ որում, մինչև 24 կրեդիտ կա-

րող է հատկացվել տվյալ մասնագիտության շրջանակներում որոշակի ուղ-

ղություններով մասնագիտացում իրականացնելու համար)ֈ

5.2. Մագիստրոսի ծրագիր 1. Մագիստրոսի որակավորման աստիճան ստանալու համար ԵՊՀ ուսանողը

ծրագրի կատարման արդյունքում պետք է հաջողությամբ լրացնի 120 կրե-

դիտ ուսումնագիտական բեռնվածություն, որի համար հաշվարկված հան-

րագումարային միջին որակական գնահատականը (ՄՈԳ)6 պետք է կազմի

առնվազն 12,00ֈ

2. Մինչև ծրագրի ամփոփիչ ատեստավորումն (մագիստրոսական ատենախո-

սության պաշտպանություն) ընկած ժամանակահատվածը ուսանողի ՄՈԳ-ը

պետք է կազմի առնվազն 12,00: Հակառակ պարագայում, որակավորում

ստանալու համար ուսանողը պետք է բարձրացնի իր առաջադիմության ցու-

ցանիշը մինչև սահմանված նվազագույն արժեքը` կրկնելով անհրաժեշտ քա-

նակությամբ դասընթացներ:

5 ՄՈԳ-ի վերաբերյալ տե՛ս սույն կարգի 6.5. կետըֈ 6 ՄՈԳ-ի վերաբերյալ տե՛ս սույն կարգի 6.5. կետըֈ

– 13 –

3. Բոլոր ուսանողները, մասնագիտությունից անկախ, պետք է կուտակեն

առնվազն 6 կրեդիտ` ընդհանուր դասընթացների կրթամասից, և 48 կրեդիտ`

հետազոտական կառուցամասիցֈ

4. Մնացած կրեդիտների (մինչև 66) բովանդակային կազմը սահմանվում է

մասնագիտական պարտադիր կրթամասով և կամընտրական դասընթացնե-

րով` ելնելով տվյալ մասնագիտությամբ մագիստրոսի պատրաստման ծրա-

գրի ելքային կրթական արդյունքներով սահմանված մասնագիտական գիտե-

լիքների և կարողությունների ձեռքբերման պայմանից, և յուրաքանչյուր ծրա-

գրի համար տրվում է առանձին (ընդ որում, մինչև 18 կրեդիտ հատկացվում է

կամընտրական դասընթացների ձևով որոշակի ուղղությամբ անհատական

ուսուցում իրականացնելու համար)ֈ

6. Գիտելիքների ստուգման և գնահատման համակարգը 6.1. Համակարգի հիմնադրույթները

1. ԵՊՀ-ում գործում է ուսանողների գիտելիքների պարբերական ստուգման և

գնահատման բազմագործոն համակարգը, որի կիրարկման հիմնական

նպատակներն են՝

ա) ուսումնական կիսամյակի ընթացքում գիտելիքների անընդհատ ստուգ-

ման և գնահատման օգնությամբ կազմակերպել ուսումնառության հա-

մաչափ աշխատանքային գործընթաց, խթանել ուսանողի ինքնուրույն

աշխատանքը, ուսումնառության գործընթացում ներմուծել մրցակցու-

թյան տարրեր և բարելավել դասահաճախումները,

բ) ընթացիկ քննությունների և ստուգումների իրականացման օգնությամբ

ներմուծել դիագնոստիկ գնահատման տարրեր` գնահատման արդ-

յունքները դասախոսների և ուսանողների կողմից օգտագործելով որ-

պես հետադարձ կապ` դասավանդման և ուսումնառության շարունա-

կական բարելավման և կատարողականի բարձրացման նպատակով,

բարելավել դասընթացի արդյունարար գնահատման հիմնավորվածու-

թյունն ու արժանահավատությունը՝ գիտելիքների գնահատման գործըն-

թացում հաշվի առնելով ուսումնառության տարբեր բաղադրիչներըֈ

2. Գիտելիքների գնահատումը (ստուգումը) ներառում է հետևյալ բաղադրիչ-

ները.

ա) դասընթացին ուսանողի մասնակցության գնահատում դասահաճա-

խումների հաշվառման օգնությամբ,

բ) դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) ենթաբաժինների և ծրագրով նա-

խատեսված անհատական առաջադրանքների կատարման և յուրաց-

ման ընթացիկ ստուգում և գնահատում կիսամյակի ընթացքում (ընթա-

ցիկ քննություններ և ստուգումներ),

գ) ամբողջ դասընթացի կամ ուսումնական մոդուլի եզրափակիչ գնահա-

տում քննաշրջանում, ինչը ենթադրում է դասընթացի կամ կրթական մո-

– 14 –

դուլի համար սահմանված կրթական վերջնարդյունքների ձեռքբերման

մակարդակի գնահատում,

դ) ստուգման արդյունքների ինտեգրում` դասընթացին ուսանողի մաս-

նակցության աստիճանի, ընթացիկ և եզրափակիչ գնահատումների հի-

ման վրա դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) արդյունարար գնահա-

տականի ձևավորումֈ

3. Ելնելով մասնագիտության ուսումնական պլանով նախատեսված դասընթաց-

ների (ուսումնական մոդուլների) աշխատածավալից, պարապմունքի ձևից,

դասավանդման մեթոդներից և հաշվի առնելով դասընթացի կարևորությունը

ուսանողի մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների ձևավորման

մեջ՝ դասընթացներն ըստ գնահատման ձևի բաժանվում են 2 խմբի՝

ա) եզրափակիչ գնահատումով դասընթացներ, բ) առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացներֈ

6.2. Գնահատման մեթոդաբանությունը

6.2.1. Բակալավրի կրթական ծրագիր

Բակալավրի կրթական ծրագրում յուրաքանչյուր կիսամյակային քննաշրջա-

նում կարող է ներառվել եզրափակիչ գնահատումով առավելագույնը 4 մասնագի-

տական դասընթաց, բացառությամբ առաջին կիսամյակի, որտեղ այդ դասընթաց-

ների քանակը սահմանափակվում է 3-ովֈ

1. Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացը քննաշրջանի ընթացքում անցկաց-

վող եզրափակիչ քննության հետ մեկտեղ նախատեսում է 2 ընթացիկ (մի-

ջանկյալ) քննությունֈ

ա) Ընթացիկ քննությունները հիմնականում անցկացվում են գրավոր, իսկ

որոշ դեպքերում նաև բանավոր՝ ելնելով դասընթացի դասավանդման և

ուսումնառության ձևերից, ինչպես նաև ակնկալվող կրթական վերջ-

նարդյունքների բնույթիցֈ Քննության բանավոր անցկացումը պահան-

ջում է համապատասխան հիմնավորում և թույլատրվում է ֆակուլտետի

խորհրդի որոշմամբֈ

բ) Եզրափակիչ քննությունը հիմնականում անցկացվում է բանավոր, իսկ

որոշ դեպքերում նաև գրավոր՝ ելնելով դասընթացի դասավանդման և

ուսումնառության ձևերից, ինչպես նաև ակնկալվող կրթական վերջ-

նարդյունքների բնույթիցֈ Քննության գրավոր անցկացումը պահանջում

է համապատասխան հիմնավորում և թույլատրվում է ֆակուլտետի

խորհրդի որոշմամբ:

2. Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացից (ուսումնական մոդուլից) ուսանո-

ղի ստացած արդյունարար (կիսամյակային) գնահատականը/միավորը (Գարդ.)

ձևավորվում է կիսամյակի ընթացքում՝ ըստ հետևյալ բաղադրամասերի՝

ա) դասընթացի լսարանային պարապմունքներին ուսանողի մասնակցու-

թյան աստիճանից, որը լիարժեք իրականացնելու դեպքում ուսանողը

վաստակում է 2 միավորֈ Դասընթացին ուսանողի մասնակցության

– 15 –

Գմաս. միավորը որոշվում է աղյուսակ 1-ում բերված սանդղակի չափա-

նիշներին համապատասխան.

Աղյուսակ 1.

Մասնակցության աստիճանը (%) Հատկացվող միավորը

90-ից բարձր 2

80-90 1

<80 0

Օրինակ 1. Եթե 32 լսարանային ժամ աշխատածավալով դասընթացից ուսանողն ունի 15 ժամ բացակայություն, ապա դասընթացին մասնակցության աստիճանը կլինի`

32

151 x 100% = (1 – 0,47) x 100% = 53 %: Համաձայն աղյուսակի` Գմաս. = 0 միավոր:

Օրինակ 2. Եթե 64 լսարանային ժամ աշխատածավալով դասընթացից ուսանողն ունի 10 ժամ անհարգելի և 4 ժամ հարգելի բացակայություն, ապա դասընթացին մասնակ-

ցության աստիճանը կլինի`

464

101 x 100% = (1 – 0,17) x 100% = 83%: Համաձայն

աղյուսակի` Գմաս. = 1 միավոր:

բ) ուսուցանվող նյութի` ուսանողի կողմից յուրացման աստիճանի ստուգ-

ման նպատակով անցկացվող 2 ընթացիկ (միջանկյալ) քննությունների

արդյունքներից (Քընթ.), որոնցից յուրաքանչյուրին հատկացվում է առա-

վելագույնը 4 միավոր,

գ) եզրափակիչ քննության արդյունքից (Քեզր.), որը կարող է գնահատվել

մինչև 10 միավորֈ

Դասընթացի (ուսումնական մոդուլի) արդյունարար գնահատականը/միա-

վորը հաշվարկվում է որպես գնահատման առանձին բաղադրամասերով վաս-

տակած միավորների գումար`

Գարդ. = Գմաս. + Քընթ. + Քեզր. :

Ըստ այդմ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթացն ունի գնահատման

հետևյալ սխեման, որտեղ տրված են գնահատման առանձին բաղադրամասերի

համար սահմանված հնարավոր առավելագույն միավորները (բոլոր բաղադրա-

մասերը գնահատվում են ամբողջ միավորներով7).

Աղյուսակ 2.

Գնահատման բաղադրամասը Գմաս. Քընթ.1 Քընթ.2 Քեզր. Գարդ.

Միավորը 2 4 4 10 20

7 Ընթացիկ քննության մեկ առաջադրանքի արժեքը գնահատվում է առնվազն 1 միավոր, իսկ գնահատ-

ման քայլը` առնվազն 0,5 է:

– 16 –

Օրինակ, եթե ուսանողի մասնակցությունը դասընթացին գնահատվել է 1 միավոր, դասընթացի համար նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից նա վաստակել է հա-մապատասխանաբար 3 և 4 միավորներ, իսկ եզրափակիչ քննությունից` 8 միավոր, ապա այդ դասընթացի արդյունարար գնահատականը կլինի՝ Գարդ.= 1 + 3 + 4 + 8 = 16 ֈ

3. Լաբորատոր աշխատանքի ձևեր ունեցող եզրափակիչ գնահատումով դաս-ընթացի ընթացիկ քննությանը ուսանողի մասնակցությունը թույլատրվում է

նախորդող ժամանակահատվածում նախատեսված լաբորատոր աշխա-

տանքների առնվազն 60% կատարողականի (փորձերի կատարում և հանձ-

նում) դեպքումֈ Հակառակ պարագայում ուսանողին չի թույլատրվում մաս-

նակցել ընթացիկ քննությանը, իսկ քննական ամփոփագրում նրա անվան

դիմաց դրվում է «0» միավորֈ

4. Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացը գնահատվում է կիսամյակի

ընթացքում ուսումնական նյութի յուրացման աստիճանը որոշող 2 ընթացիկ

ստուգումների (գնահատումների) արդյունքներովֈ Ընթացիկ ստուգման ձևն

ընտրում է դասընթացը կազմակերպող ամբիոնըֈ 5. Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացից (ուսումնական մոդուլից)

ուսանողի ստացած արդյունարար (կիսամյակային) գնահատականը/միավորը

(Գարդ.) ձևավորվում է կիսամյակի ընթացքում՝ ըստ հետևյալ բաղադրամասերի՝


թյան աստիճանից` Գմաս., որը լիարժեք իրականացնելու դեպքում ուսա-

նողը կարող է վաստակել 2 միավորֈ Մասնակցության աստիճանը գնա-

հատվում է համաձայն աղյուսակ 1-ում բերված սանդղակի,

բ) ուսուցանվող նյութի` ուսանողի կողմից յուրացման աստիճանի ստուգ-

ման նպատակով անցկացվող 2 ընթացիկ ստուգումների արդյունքներից

(Սընթ.), որոնցից յուրաքանչյուրին հատկացվում է առավելագույնը 9

միավոր:




Գարդ.= Գմաս. + Սընթ. :

Ըստ այդմ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացն ունի գնահատման

հետևյալ սխեման, որտեղ տրված են գնահատման առանձին բաղադրամասերի

համար սահմանված հնարավոր առավելագույն միավորները (բոլոր բաղադրա-

մասերը գնահատվում են ամբողջ միավորներով8).

Աղյուսակ 3.

Գնահատման բաղադրամասը Գմաս. Սընթ 1 Սընթ 2 Գարդ.

Միավորը 2 9 9 20

8 Ընթացիկ ստուգման մեկ առաջադրանքի արժեքը գնահատվում է առնվազն 1 միավոր, իսկ

գնահատման քայլն առնվազն 0,5 է:

– 17 –

Օրինակ, եթե ուսանողի մասնակցությունը դասընթացին գնահատվել է 2 միավոր, դասընթացի համար նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումներից նա վաստակել է հա-մապատասխանաբար 5 և 7 միավորներ, ապա այդ դասընթացի արդյունարար գնահատականը կլինի՝ Գարդ.= 2 + 5 + 7 = 14 ֈ

6. Գնահատման՝ վերը նկարագրված եղանակները կիրառվում են միայն մաս-նագիտական կրթամասի բաղկացուցիչ դասընթացների (ուսումնական մո-

դուլների) գնահատման համար: Հումանիտար ու սոցիալ-տնտեսագիտական և մաթեմատիկական ու բնագիտական կրթամասերի բաղկացուցիչ դասըն-

թացների գնահատումն իրականացվում է ավանդական եղանակով (ստու-

գարք կամ 20 միավորանոց սանդղակով գնահատվող եզրափակիչ քննու-

թյուն): Պրակտիկաները գնահատվում են ստուգարքի ձևով: Ավարտական

աշխատանքը գնահատվում է 20 միավորանոց սանդղակով՝ 11.1. կետի 6-րդ

ենթակետում բերված գնահատման չափանիշներին համապատասխանֈ

6.2.2. Մագիստրոսի կրթական ծրագիր

Մագիստրոսի կրթական ծրագրում ներառված բոլոր դասընթացները եզրա-փակիչ գնահատումով դասընթացներ են, որոնց գնահատման կառուցվածքը, սա-

կայն, մի փոքր տարբերվում է բակալավրի կրթական ծրագրի դասընթացների

գնահատման՝ վերը նկարագրված եղանակից:

1. Դասընթացը քննաշրջանի ընթացքում անցկացվող եզրափակիչ քննության

հետ մեկտեղ նախատեսում է 2 ընթացիկ (միջանկյալ) քննությունֈ Ընթացիկ և

եզրափակիչ քննությունների անցկացման ձևը դասընթացը կազմակերպող

ամբիոնի առաջարկությամբ հաստատում է ֆակուլտետի դեկանը:

2. Դասընթացից (ուսումնական մոդուլից) ուսանողի ստացած արդյունարար

(կիսամյակային) գնահատականը/միավորը (Գարդ.) ձևավորվում է կիսամյա-

կի ընթացքում՝ ըստ հետևյալ բաղադրամասերի՝


թյան աստիճանից, որը լիարժեք իրականացնելու դեպքում ուսանողը

վաստակում է 2 միավորֈ Դասընթացին ուսանողի մասնակցության

Գմաս. միավորը որոշվում է 6.2.1. կետում բակալավրի կրթական ծրագրի

համար նկարագրված եղանակով (ուսումնառության անհատական ժա-

մանակացույցով սովորող ուսանողի՝ դասընթացի մասնակցության հա-

մար տրվող միավորների քանակը հաշվարկվում է նրա ինքնուրույն աշ-

խատանքի կատարողականի հիման վրա),

բ) ուսուցանվող նյութի՝ ուսանողի կողմից յուրացման աստիճանի ստուգ-

ման նպատակով անցկացվող 2 ընթացիկ (միջանկյալ) քննությունների

արդյունքներից՝ (Քընթ.), որոնցից յուրաքանչյուրին հատկացվում է առա-

վելագույնը 4 միավոր,

գ) եզրափակիչ քննության արդյունքից (Քեզր.), որը կարող է գնահատվել

մինչև 10 միավորֈ

– 18 –




Գարդ. = Գմաս. + Քընթ. + Քեզր.:

Ըստ այդմ, մագիստրոսի կրթական ծրագրում ընդգրկված դասընթացն ունի

գնահատման հետևյալ սխեման, որտեղ տրված են գնահատման առանձին բա-

ղադրամասերի համար սահմանված հնարավոր առավելագույն միավորները (բո-

լոր բաղադրամասերը գնահատվում են ամբողջ միավորներով).

Աղյուսակ 4.

Գնահատման

բաղադրամասը Գմաս. Քընթ.1 Քընթ.2 Քեզր. Գարդ.

Միավորը 2 4 4 10 20

3. Գնահատման վերը նկարագրված եղանակը կիրառվում է միայն ուսումնա-կան կառուցամասի բաղկացուցիչ դասընթացների (բացի լրացական դասըն-թացներից) գնահատման համար: Հետազոտական կառուցամասի մոդուլնե-

րը, այդ թվում նաև պրակտիկաները, գնահատվում են ստուգարքի ձևով: Մա-

գիստրոսական ատենախոսությունը գնահատվում է 20 միավորանոց սանդ-

ղակով` 11.2. կետի 7-րդ ենթակետում բերված գնահատման չափանիշներին

համապատասխան:

6.3. Ընթացիկ և եզրափակիչ գնահատման կազմակերպումը

1. Ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունների/ստուգումների ենթակա ուսումնա-

կան նյութի բովանդակությունը, քննությունների ձևերը, հարցաշարերը և

ժամանակացույցը, ինչպես նաև գնահատման մեթոդներն ու չափանիշները

տրամադրվում են ուսանողներին նախապես (կիսամյակի առաջին 2 շաբաթ-

վա ընթացքում)ֈ

2. Ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունների ժամանակացույցները կազմում են

ֆակուլտետները, և հաստատվում են ուսումնական աշխատանքների գծով

պրոռեկտորի կողմիցֈ Քննությունների հաստատված ժամանակացույցի մեկ

օրինակը հանձնվում է ուսումնամեթոդական վարչություն:

3. Ընթացիկ քննությունները և ստուգումներն անց են կացվում ուսումնառու-

թյան կիսամյակի 78-րդ և 1516-րդ շաբաթներում (8-րդ կիսամյակում` 4-րդ

և 8-րդ շաբաթներում): Ընթացիկ քննությունների օրը ուսանողն ազատվում է

դասերիցֈ Ընթացիկ ստուգումներն անց են կացվում առարկայի` դասացու-

ցակով հատկացված ժամերին կամ դասերից հետո՝ ֆակուլտետի դեկանի

որոշմամբ:

4. Եզրափակիչ քննություններն անց են կացվում կիսամյակային քննաշրջաննե-

րում` 1720-րդ շաբաթներում (8-րդ կիսամյակում` 910-րդ շաբաթներում):

– 19 –

5. Քննության/ստուգման ավարտից հետո քննությունն ընդունած դասախոսը

քննական ամփոփագիրը նույն օրը ներկայացնում է դեկանատֈ

6. Բոլոր գրավոր քննությունները և ստուգումները գրանցվում են ուսանողնե-

րին տրամադրված սահմանված նմուշի տետրերում, իսկ գրավոր աշխա-

տանքի ավարտը վավերացվում է դեկանատի կնիքովֈ

7. Ընթացիկ և եզրափակիչ քննությունների ու ստուգումների գնահատականը

հրապարակելու պահից ուսանողն իրավունք ունի այն գանգատարկելու

գնահատումն իրականացրած դասախոսին կամ քննական հանձնաժողովին,

իսկ վերջինիս հետ անհամաձայնության դեպքում` նույն օրը դիմելու դասըն-

թացը կազմակերպող ամբիոնի վարիչին, այնուհետև նաև ֆակուլտետի դե-

կանին:

6.4. Գնահատման սանդղակը և նշագրումը

1. ԵՊՀ-ում ուսանողի ուսումնառության արդյունքների գնահատման համար

կիրառվում է գնահատականների 20 միավորանոց սանդղակը, որը ներկա-

յացված է ստորև.

Աղյուսակ 5.

Գնահատման արդյունարար

միավորը Գնահատականը

18-20 §Գերազանց¦

13-17 §Լավ¦

8-12 §Բավարար¦

0-7 §Անբավարար¦

0 §Չներկայացած¦

–

§Ստուգված¦ /§Չստուգված¦

Ուսանողի ստուգարքային գրքույկում և դասընթացի քննական ամփոփա-

գրում գնահատման արդյունարար միավորի հետ մեկտեղ փակագծերում նշվում

է նաև համապատասխան գնահատականը (օրինակ` 18 (գերազ.)):

2. Դասընթացներից, որոնցից ուսանողը վաստակել է 8-ից ցածր արդյունարար

միավոր կամ գնահատվել է §Չստուգված¦, կրեդիտներ չեն տրվում: §Ստուգ-ված¦ գնահատման դեպքում ուսանողի օգտին վարկանիշային միավորներ9

չեն գրանցվում, հետևապես այն չի ազդում ուսանողի միջին որակական գնահատականի (ՄՈԳ) վրա:

9 Վարկանիշային միավորի վերաբերյալ տե՛ս սույն կարգի 6.5. կետըֈ

– 20 –

6.5. Ուսանողի ակադեմիական տեղեկագիրը

1. Ուսանողի ուսումնական գործունեության արդյունքներն ու առաջադիմության

ցուցանիշներն ուսման որոշակի ժամանակահատվածի կամ ողջ շրջանի ըն-

թացքում վավերագրելու համար ԵՊՀ ֆակուլտետները յուրաքանչյուր ուսանո-

ղի համար, նրա ընդունման պահից սկսած, վարում են ակադեմիական տեղե-կագիր10, որտեղ յուրաքանչյուր քննաշրջանից հետո գրանցվում են ուսանողի

ուսումնասիրած դասընթացները և կրթական մոդուլները, վաստակած կրեդիտ-

ները և ստացած արդյունարար գնահատականներն ըստ կրթական մոդուլների

և կիսամյակներիֈ Տեղեկագիրն արտացոլում է ուսանողի կատարած ուսում-

նական աշխատանքի ծավալը և կրթական ձեռքբերումների որակըֈ

2. Ուսանողի վաստակած կրեդիտները վավերագրվում և կուտակվում են նրա

ակադեմիական տեղեկագրում և մնում ուժի մեջ նրա ուսումնառության ողջ

շրջանում` անկախ ուսումնառության ընդհատումից կամ տվյալ ուսումնա-

կան ծրագրի հետագա հնարավոր փոփոխություններիցֈ

3. Ուսանողի ուսման առաջադիմության ընդհանրացված արդյունքները ներկա-

յացնելու համար ակադեմիական տեղեկագրում կիսամյակային արդյունք-

ներից հետո նշվում են տվյալ կիսամյակի և մինչև ուսման տվյալ ժամա-

նակաhատվածն ուսանողի առաջադիմությունն ամբողջացնող ամփոփիչ

տվյալները, որոնք ներառում են հետևյալ 4 քանակական ցուցանիշները11`

գումարային կրեդիտների քանակը,

գնահատված կրեդիտների քանակը,

վարկանիշային միավորները,

միջին որակական գնահատականըֈ

4. Գումարային կրեդիտը (Կ) կրթական ծրագրի ավարտական պահանջները

բավարարելու նպատակով ուսանողի վաստակած կրեդիտների գումարն էֈ

5. Գնահատված կրեդիտը (ԳԿ) գումարային կրեդիտների այն մասն է, որը

գնահատված է թվային միավորներով.

iÎñ»¹ÇïÎ¶ ֈ

6. Վարկանիշային միավորը (ՎՄ) յուրաքանչյուր կրեդիտի համար ուսանողի

ստացած գնահատականների գումարն է, որը հաշվարկվում է որպես

առանձին դասընթացների (մոդուլների) գնահատված կրեդիտների և դրանց

արդյունարար գնահատականների արտադրյալների գումար.

ii ³ñ¹¶Îñ»¹ÇïìØ,

որտեղ Գարդi-ը տվյալ ուսումնական մոդուլից ստացված արդյունարար գնահա-

տականն է:

10 Ակադեմիական տեղեկագրի օրինակները բակալավրի և մագիստրոսի կրթական ծրագրերի համար

կցված են սույն կարգին (հավելվածներ 1 և 2): 11 Տե՛ս ակադեմիական տեղեկագրին կից օրինակը:

– 21 –

Օրինակ, եթե ուսանողը 5, 4 և 6 կրեդիտանոց դասընթացներից գնահատվել է (վաս-տակել է) համապատասխանաբար 12, 16 և 19 միավոր, ապա դասընթացների այդ խմբից ուսանողի վաստակած վարկանիշային միավորը հավասար է` ՎՄ = 5 x 12 + 4 x 16 + 6 x 19 = 238` 300 հնարավորից (5 x 20 + 4 x 20 + 6 x 20)ֈ

7. Միջին որակական գնահատականը (ՄՈԳ) կրեդիտներով կշռված գնահա-

տականների միջինն է, որը հաշվարկվում է վարկանիշային միավորները

գնահատված կրեդիտների գումարի վրա բաժանելով (արդյունքը կլորացվում

է 1/100-ի ճշտությամբ).

Î¶

ìØØà¶ ֈ

Օրինակ, նախորդ դեպքում դիտարկված դասընթացների խմբի համար հաշվարկված

միջին որակական գնահատականը կլինի` ՄՈԳ = 87,1515

238 ` 20 հնարավորից:

8. Հաշվառվում և ակադեմիական տեղեկագրում գրանցվում են կիսամյակային

(հաշվարկված առանձին կիսամյակի համար) և արդյունարար (հաշվարկված

ուսման տվյալ շրջանի համար) վարկանիշային միավորները և ՄՈԳ-երըֈ

6.6. Ուսման առաջադիմությունը

1. Ըստ ուսման առաջադիմության` ուսանողները դասակարգվում են՝ առաջա-դիմող, փորձաշրջանի կարգավիճակում գտնվող և հեռացման ենթակա ֈ

2. Ուսանողը համարվում է առաջադիմող, եթե`

ա) կիսամյակում ունի 30 կրեդիտ ուսումնական միջին բեռնվածություն

(10% թույլատրելի շեղումով),

բ) հավաքել է տվյալ կիսամյակի համար ուսումնական ծրագրով սահման-

ված բոլոր պարտադիր դասընթացների12 կրեդիտներըֈ

3. Ուսանողը համարվում է փորձաշրջանի կարգավիճակում, եթե չի բավարա-

րել նախորդ կետում նշված պայմաններից որևէ մեկը, և ռեկտորատի կողմից

նրան թույլատրվել է մասնակցել ակադեմիական պարտքերի մարմանը (լու-

ծարքին)ֈ

4. Փորձաշրջանի կարգավիճակ ունեցող ուսանողին հնարավորություն է

տրվում ուղղելու թերացումներն ու բացթողումները և բարձրացնելու ուսման

առաջադիմությունը ծրագրի նվազագույն պահանջներին համապատաս-

խանֈ

5. Բակալավրի կրթական ծրագրի համար փորձաշրջանի տևողությունը համ-

ընկնում է ակադեմիական պարտքերի մարման (լուծարքի) շրջանի հետ, իսկ

մագիստրոսի ծրագրում ուսանողին կարող է տրվել նաև լրացուցիչ ժամա-

նակ` դասընթացը կրկնելու համարֈ

12 Տե°ս դասընթացների ա) խումբը, բաժին 3, 3-րդ կետֈ

– 22 –

6. Փորձաշրջանի կարգավիճակում գտնվող ուսանողը համարվում է հեռաց-

ման ենթակա, եթե սահմանված ժամկետում դուրս չի գալիս այդ կարգավի-

ճակիցֈ Հեռացված ուսանողի վերականգնումը կատարվում է նույն կիսամ-

յակում՝ ուսումնառության նախորդ ընթացքում վաստակած բոլոր կրեդիտ-

ների պահպանմամբ:

7. Նույն ուսումնական բեռնվածությամբ ուսանողների ակադեմիական առա-

ջադիմությունները համեմատվում են (ուսանողական նպաստներ, պետա-

կան, ներբուհական և այլ տեսակի կրթաթոշակներ հատկացնելիս) նրանց

միջին որակական գնահատականներովֈ

7. Քննությունների վերահանձնումը և դասընթացի կրկնումը

1. Դասընթացին ուսանողի մասնակցության աստիճանը որոշելիս հաշվի չեն

առնվում հարգելի պատճառներով բացակայության դեպքում բաց թողնված

դասաժամերը, եթե այն հավաստող սահմանված կարգի բժշկական տեղե-

կանքը կամ դիմումը ներկայացվում է հաճախումները վերսկսելուց հետո 2

աշխատանքային օրվա ընթացքում:

2. Քննությանը կամ ստուգմանը չներկայանալը համարվում է հարգելի միայն

այն դեպքում, եթե ուսանողը մինչև քննության օրը ներառյալ հիվանդության

մասին գրավոր իրազեկում է դեկանատ, իսկ հիվանդության վերաբերյալ

համապատասխան բժշկական տեղեկանքը ներկայացնում է մինչև բուժման

շրջանի ավարտին հաջորդող օրը ներառյալֈ

3. Ընթացիկ (միջանկյալ) քննությունների կամ ստուգումների արդյունքների

վերահանձնում, այդ թվում նաև ակադեմիական պարտքերի մարման (լու-

ծարքի) շրջանում, չի թույլատրվումֈ

4. Հարգելի պատճառով ընթացիկ քննությանը կամ ստուգմանը չներկայացած

ուսանողը կարող է այն հանձնել հիվանդության շրջանի ավարտից հետո՝

հնգօրյա ժամկետում, դեկանատի կողմից հաստատված ժամանակացույցով:

5. Հարգելի պատճառներով եզրափակիչ քննությանը չներկայացած ուսանողն

ակադեմիական պարտքերի մարման շրջանում կարող է վերահանձնել այն:

6. Սահմանվում է ակադեմիական պարտքերի մարման (լուծարքի) երկու

շրջան, որոնց ընթացքում ստուգարքների և քննությունների վերահանձնումը

կազմակերպվում է միայն քննական հանձնաժողովներով, որոնք ձևավոր-

վում են դեկանի հրամանովֈ

7. Առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթացի գնահատման արդյունարար

միավորի նվազագույն 8-ի շեմը չապահոված ուսանողն ակադեմիական

պարտքերի մարման (լուծարքի) շրջանում բարձրացնում է իր արդյունարար

միավորը մինչև անցողիկ 8-ը`վերահանձնելով անհրաժեշտ քանակի ընթա-

ցիկ ստուգումներ:

– 23 –

Օրինակ, եթե ուսանողի մասնակցությունը դասընթացին գնահատվել է 1 միավոր, դասընթացի համար նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումներից նա վաստակել է հա-մապատասխանաբար 1 և 2 միավորներ, ապա այդ դասընթացի արդյունարար միավո-րը կլինի՝ Գարդ.= 1 + 1 + 2 = 4, որը ցածր է նվազագույն շեմային պահանջից (8 միավոր): Այս դեպքում ուսանողը պարտքերի մարման շրջանում վերահանձնում է մեկ կամ երկու ընթացիկ ստուգումներ (ըստ անհրաժեշտության), սակայն նրա արդյունարար

միավորը չի կարող գերազանցել անհրաժեշտ նվազագույնը` Գարդ. 8:

8. Եզրափակիչ գնահատումով դասընթացի գնահատման արդյունարար միա-

վորի նվազագույն 8-ի շեմը չապահոված ուսանողն ակադեմիական պարտ-

քերի մարման (լուծարքի) շրջանում պետք է վերահանձնի եզրափակիչ

քննությունը` վերջինիս համար սահմանված 10 միավորի ձեռքբերման հնա-

րավորությամբ:

Օրինակ, եթե ուսանողի մասնակցությունը դասընթացին գնահատվել է 1 միավոր, դասընթացի համար նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից նա վաստակել է հա-մապատասխանաբար 1 և 2 միավորներ, իսկ եզրափակիչ քննությունից` 3 միավոր, ապա այդ դասընթացի արդյունարար գնահատականը կլինի՝ Գարդ.= 1 + 1 + 2 + 3 = 7, որը ցածր է նվազագույն շեմային պահանջից (8 միավոր): Այս դեպքում ուսանողը պարտքերի մարման շրջանում վերահանձնում է միայն եզրափակիչ քննությունը` սահմանված 10 միավորի ձեռքբերման հնարավորությամբ, իսկ արդյունարար գնա-հատականը փոխվում է եզրափակիչ քննության միավորների տարբերությամբ: Օրինակ, եթե եզրափակիչ քննության 3 միավորը լուծարքում բարձրացվել է մինչև 5, ապա Գարդ. = 7 + (5 - 3) = 9ֈ

9. Եթե մագիստրոսական ծրագրում դասընթացի գնահատման արդյունարար

միավորը գտնվում է 57 միավորի տիրույթում, ապա թույլատրվում է դաս-

ընթացի վերահանձնում նախորդ կետում բերված պահանջներին համապա-

տասխան, ընդ որում` նույն կիսամյակի ընթացքում ուսանողն ունի յուրա-

քանչյուր այդպիսի դասընթաց վերահանձնելու ընդամենը մեկ հնարավորու-

թյուն՝ առաջին լուծարքային շրջանումֈ 4 միավոր և ցածր արդյունք ցուցաբե-

րած մագիստրոսական ծրագրով սովորող ուսանողը պարտավոր է կրկնել

դասընթացըֈ

10. Քննաշրջանի ընթացքում եզրափակիչ գնահատումով դասընթացներից 3 և

ավելի պարտք ունեցող ուսանողները ազատվում են համալսարանից՝ ան-

բավարար ակադեմիական առաջադիմության պատճառովֈ

11. Ակադեմիական պարտքերի մարման շրջանում միևնույն դասընթացից 2 ան-

գամ անբավարար ստացած ուսանողները ազատվում են համալսարանից՝

անբավարար ակադեմիական առաջադիմության պատճառովֈ

12. Ուսումնառության 1-ին կիսամյակում 2 դասընթաց չհանձնած մագիստրո-

սական ծրագրով սովորող ուսանողին հնարավորություն է տրվում կրկնել

դասընթացները հաջորդ աշնանային կիսամյակում՝ շարունակելով ուսումըֈ

2-րդ և 3-րդ կիսամյակներում որևէ դասընթաց չհանձնած (0-4 միավոր վաս-

տակած) ուսանողը ազատվում է համալսարանիցֈ

– 24 –

13. Հաջողությամբ հանձնված դասընթացների կրեդիտները կուտակվում են

ուսանողի ակադեմիական տեղեկագրում և մնում ուժի մեջ` անկախ կիսամ-

յակում ցածր առաջադիմությամբ պայմանավորված ուսման ընդհատման

հանգամանքիցֈ

14. Կրեդիտների կուտակման գործառույթի շնորհիվ վերանում է տարբեր պատ-

ճառներով ուսումնառությունն ընդհատած և այն վերսկսող ուսանողի կող-

մից կիսամյակն ամբողջությամբ կրկնելու անհրաժեշտությունըֈ

8. Մագիստրոսի ծրագրի ուսումնական կառուցամասի կազմա-

կերպման ընթացակարգը

1. Ուսումնառության առաջին կիսամյակի սկզբում մագիստրոսական ծրա-

գրում ընդգրկված ուսանողը ծրագրի ղեկավարից ստանում է ուսումնառու-

թյան իր անհատական ծրագրի ձևաթերթը, որտեղ նախապես լրացված են

ուսումնական և հետազոտական կառուցամասերի բաղկացուցիչ դասըն-

թացները և գիտակրթական մոդուլները` բացառությամբ կամընտրական

դասընթացների:

2. Անհատական ծրագրում տրվում է դասընթացների ընտրացանկն ըստ ուս-

ման տարիների և կիսամյակների` դրանց հատկացված կրեդիտների հետ

միասինֈ Մագիստրոսի կրթական ծրագրի ուսանողների ուսումնառության

անհատական ծրագրի ձևաթերթը բերված է հավելված 3-ումֈ

3. Ուսման առաջին շաբաթում ուսանողն իր ուսումնական խորհրդատուի հետ

միասին լրացնում է կամընտրական դասընթացները ուսումնառության իր

անհատական ծրագրում, որն այնուհետև հաստատվում է ծրագրի ղեկավա-

րի կողմից և ներկայացվում դեկանատ:

4. Անհատական ծրագրում ներառված տվյալ կիսամյակի կամընտրական դաս-

ընթացներին ուսանողների գրանցումն իրականացվում է համապատասխան

ֆակուլտետումֈ Բոլոր ուսանողները պետք է գրանցված լինեն մինչև տվյալ

կիսամյակի 2-րդ շաբաթվա վերջըֈ Սահմանված վերջնաժամկետից հետո

դասընթացներին մասնակցելու բոլոր տեսակի գրանցումները դադարեցվում

ենֈ

5. Հետագա կիսամյակների ընթացքում, անհրաժեշտության դեպքում, ուսանո-

ղը կարող է փոփոխություններ կատարել ուսումնառության իր անհատա-

կան ծրագրի դասընթացների ընտրացանկում՝ նախապես ստանալով

ուսումնական խորհրդատուի և ծրագրի ղեկավարի համաձայնությունըֈ

Ուսումնառության անհատական ծրագրի փոփոխությունների ձևաթերթը

բերված է հավելված 4-ումֈ

6. Դասընթացի փոփոխությունը կարող է կատարվել նաև մագիստրոսական

ծրագիրն իրականացնող ուսումնական ստորաբաժանման նախաձեռնու-

թյամբ, եթե տվյալ դասընթացում բավարար թվով մասնակիցներ չեն ընդգրկ-

վելֈ

– 25 –

7. Անհատական ծրագրի փոփոխությունը ենթադրում է դասընթացի բացթո-

ղում, նոր դասընթացի ընտրություն (ավելացում) ընտրացանկում, որի իրա-

կանացման ընթացակարգը հետևյալն է.

ուսանողը կարող է բաց թողնել իր ընտրած դասընթացը ուսումնական

խորհրդատուի համաձայնությամբ՝ մինչև պարապմունքների 2-րդ շա-

բաթվա վերջը,

տվյալ կիսամյակի 3-րդից մինչև 4-րդ շաբաթվա վերջը բացթողումը

ձևակերպելու համար ուսանողը պետք է ստանա նաև դասընթացը վա-

րող դասախոսի և ծրագրի ղեկավարի համաձայնությունը,

ուսանողն իր ընտրացանկում նոր դասընթաց կարող է ավելացնել

ուսումնական խորհրդատուի և դասընթացը վարող դասախոսի համա-

ձայնությամբ՝ մինչև պարապմունքների 2-րդ շաբաթվա վերջըֈ

8. Նախորդող կրթական աստիճանի մասնագիտության փոփոխությամբ մա-

գիստրոսական ծրագրում ընդգրկված ուսանողների համար ուսումնառու-

թյան 1-ին շաբաթվա ընթացքում կարող են նշանակվել լրացական դասըն-

թացներֈ Լրացական դասընթացներ նշանակելու հարցը համապատասխան

հարցազրույցից հետո առաջադրվում է մագիստրոսական ծրագրի ղեկավա-

րի կողմից և համաձայնեցվում մասնագիտացնող ուսումնական ստորաբա-

ժանման հետֈ

9. Ուսանողը պատասխանատու է ուսումնառության իր անհատական ծրագրի

ճշտության և ամբողջականության ապահովման համարֈ

10. Համալսարանն իրեն իրավունք է վերապահում հանել ցանկացած դասընթա-

ցի առաջադրումը տվյալ կիսամյակում, եթե դրանում ընդգրկված չեն բավա-

րար թվով ուսանողներֈ

9. Մագիստրոսի ծրագրի հետազոտական կառուցամասի կազմա-

կերպման ընթացակարգը

1. Կիսամյակի առաջին երկու շաբաթվա ընթացքում մագիստրոսական ծրագ-

րի ղեկավարը կազմում և ուսանողներին է տրամադրում տվյալ կիսամյակի

հետազոտական աշխատանքների պլանը (ծրագրի հետազոտական կառու-

ցամասով նախատեսվող գիտակրթական մոդուլների կազմակերպման ժա-

մանակացույցը)ֈ

2. Ծրագրի հետազոտական կառուցամասով նախատեսված գիտակրթական

մոդուլների կատարողականի ստուգման համար կիրառվում է ատեստավո-

րումֈ Գիտական սեմինարի, ինքնուրույն գիտահետազոտական աշխատան-

քի և պրակտիկաների ատեստավորումը կատարում է մագիստրանտի գի-

տական ղեկավարը, որը լրացված ատեստավորման թերթիկը անձամբ

հանձնում է դեկանատֈ

3. Ուսումնառության 1-ին կիսամյակի ավարտին ծրագրի համապատասխան

հետազոտական մոդուլից ատեստավորում չստացած ուսանողին հնարավո-

րություն է տրվում շարունակելու ուսումը 2-րդ կիսամյակում՝ այդ ընթաց-

– 26 –

քում կատարելով չատեստավորված մոդուլով նախատեսված անավարտ

աշխատանքըֈ 2-րդ և 3-րդ կիսամյակներում որևէ հետազոտական մոդուլով

չատեստավորված ուսանողն ազատվում է համալսարանիցֈ

10. Դասընթացների տեղեկագիրքը

1. Համալսարանը յուրաքանչյուր ուստարվա համար հրապարակում է ԵՊՀ

դասընթացների տեղեկագիրք (տպագրված և/կամ կայքէջում տեղադրված

էլեկտրոնային տարբերակով), որը նաև կրեդիտային համակարգով ուսում-

նառության ուղեցույց էֈ

2. Դասընթացների տեղեկագիրքը նախատեսված է համալսարանում իրակա-

նացվող կրթական ծրագրերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը ուսանողնե-

րին, դասախոսական ու վարչական կազմին, ինչպես նաև լայն հանրությանը

մատչելի դարձնելու համար և պարունակում է.

ա) ընդհանուր տեղեկություն Համալսարանի վերաբերյալ` տեսակը և կար-

գավիճակը, ուսումնական ստորաբաժանումները, առաջարկվող կրթա-

կան ծրագրերը, ուսումնական գործընթացի ժամանակացույցը, ներբուհա-

կան հիմնական կանոնները (հատկապես կրեդիտների կուտակման,

պաշտոնական ճանաչման և փոխանցման վերաբերյալ) և այլն,

բ) տեղեկություն կրթական ծրագրերի վերաբերյալ.

ընդհանուր նկարագրությունը` շնորհվող որակավորումը, մուտքի

շեմային պահանջները, ծրագրի նպատակները և նախանշված ելքա-

յին կրթական արդյունքները, կրթությունը շարունակելու հնարավո-

րությունները, ծրագրի ընդհանուր կառուցվածքը և բովանդակությու-

նը, քննական կանոնները և գնահատման կարգը, ավարտական

ատեստավորման ձևերը, պրակտիկաների վերաբերյալ տեղեկատ-

վությունը և այլն,

առանձին դասընթացի նկարագրությունը` դասընթացի անվանումը և

նույնացման թվանիշը, ուսուցման կիսամյակը, դասընթացին հատ-

կացված կրեդիտները (ներառյալ շաբաթական լսարանային ժամա-

քանակներն ըստ պարապմունքի ձևերի), դասընթացի խնդիրները`

արտահայտված կրթական արդյունքներով և սպասվող մասնագիտա-

կան և/կամ փոխանցելի գիտելիքներով ու կարողություններով, դաս-

ընթացի համառոտագիրը (հակիրճ բովանդակությունը/թեմաները),

անհրաժեշտ նախապայմանները, ուսուցման և գնահատման մեթոդ-

ներն ու չափանիշները, դասավանդման լեզուն և այլն,

գ) ընդհանուր տեղեկատվություն ուսանողների համար.

- նյութական օգնության հնարավորությունները, ուսման վարձերի

զեղչման և փոխհատուցման պայմաններն ու կանոնները, գործող

ուսանողական ծառայությունները, ուսանողներին հասանելի

ուսումնական/լաբորատոր ենթակառուցվածքները և այլնֈ

– 27 –

11. Կրթական ծրագրերի եզրափակիչ ատեստավորումը 11.1. Բակալավրի ծրագիր

1. Ուսանողի կողմից բակալավրի ծրագրի ելքային կրթական արդյունքներին

համապատասխան մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների

ձեռքբերումը հաստատվում է ավարտական աշխատանքի կատարումով և

պաշտպանությամբ և ծրագրի ավարտից հետո կազմակերպվող մասնագի-

տական ամփոփիչ քննությամբ, որը չի կրկնում կիսամյակային քննություն-

ներով հաստատված կրթական արդյունքների գնահատումներըֈ

2. Ավարտական աշխատանքի թեման և ղեկավարը ընտրվում և հաստատվում

են ավարտական ուստարվա առաջին 2 շաբաթվա ընթացքում, իսկ աշխա-

տանքը կատարվում է ավարտական ուստարվա ընթացքումֈ

3. Ավարտական աշխատանքի պաշտպանության կազմակերպման համար

հատկացվում է ուսումնառության վերջին 4 շաբաթը, որոնց ընթացքում նա-

խատեսվում է.

ա) աշխատանքի ներկայացումը մասնագիտացնող ուսումնական կառույցի

(ամբիոնի) քննարկմանըֈ Աշխատանքի հետ ներկայացվում է ղեկավա-

րի կարծիքը, որը ներառում է կատարված աշխատանքի վերաբերյալ

դրական եզրակացությունֈ

բ) Ավարտական աշխատանքի նախնական քննարկում մասնագիտացնող

ամբիոնում՝ աշխատանքի հեղինակի մասնակցությամբֈ էական դիտո-

ղությունների առկայության դեպքում բակալավրի աստիճան հայցողը

պարտավոր է երկշաբաթյա ժամկետում լրամշակել աշխատանքը և այն

ներկայացնել լրացուցիչ քննարկմանֈ Դրական եզրակացության դեպ-

քում մասնագիտացնող ամբիոնի կողմից աշխատանքը երաշխավոր-

վում է պաշտպանության:

գ) Մասնագիտացնող ուսումնական կառույցի (ամբիոնի) կողմից աշխա-

տանքը գրախոսության ուղարկելու կազմակերպում:

դ) Ավարտական աշխատանքի հրապարակային պաշտպանություն ամ-

փոփիչ ատեստավորման հանձնաժողովի նիստում և բակալավրի աս-

տիճանի շնորհումֈ

4. Ավարտական աշխատանքի պաշտպանությունը և մասնագիտական ամփո-

փիչ քննության անցկացումն իրականացվում են համաձայն ՀՀ ԿԳ նախա-

րարության կողմից սահմանված կարգիֈ

5. Ավարտական աշխատանքի պաշտպանության և մասնագիտական ամփո-

փիչ քննության գնահատումը կատարվում է աղյուսակ 5-ում ներկայացված

20 միավորանոց սանդղակովֈ

6. Ավարտական աշխատանքի գնահատման ընդհանուր որակական չափա-

նիշների համար սահմանվում են գնահատման միավորների հետևյալ չա-

փաքանակները.

– 28 –

Աղյուսակ 6.

Թիվ Չափանիշ Առավելագույն միավորը

1 Ներկայացման որակը 6

2 Ձևակերպման որակը 6

3 Կատարման ինքնուրույնության աստիճանը 6

4 Արդիականությունը/նորույթը 2

Ընդամենը` 20

7. Ամփոփիչ ատեստավորման հանձնաժողովի անդամների կողմից ավարտա-

կան աշխատանքի գնահատումները կատարվում են սահմանված նմուշի

գնահատման ձևաթերթում (տե°ս հավելված 5 ):

11.2. Մագիստրոսի ծրագիր

1. Ուսանողի կողմից մագիստրոսի ծրագրի ելքային կրթական արդյունքներին

համապատասխան մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների

ձեռքբերումը հաստատվում է մագիստրոսական ատենախոսության կատա-

րումով և պաշտպանությամբֈ

2. Մագիստրոսական ատենախոսության գիտական ղեկավարի նշանակումը և

թեմայի հաստատումը իրականացվում է 1-ին կիսամյակում: Համապատաս-

խան ընթացակարգը ներառում է.

ծրագրի ղեկավարի հետ խորհրդատվությունների անցկացում, որոնց ըն-

թացքում ճշգրտվում են մագիստրանտի հետազոտական հետաքրքրու-

թյունները, կազմակերպվում է հանդիպում տվյալ մագիստրոսական

ծրագրի ատենախոսությունների ղեկավարների հետ,

գիտական ղեկավարի հետ թեմայի ընտրության վերաբերյալ խորհր-

դատվությունների անցկացում,

մագիստրոսական ատենախոսության համաձայնեցված թեմաների և

գիտական ղեկավարների թեկնածությունների ներկայացում մագիստ-

րոսական ծրագիրն իրականացնող ամբիոնի (միջամբիոնային հանձնա-

խմբի) հաստատմանը, գիտական ղեկավարի նշանակումը և հրամանա-

գրումըֈ

3. Մագիստրանտի կողմից գիտական ղեկավարի հետ համաձայնեցված ատե-

նախոսական առաջարկի պատրաստում և ներկայացում ամբիոնում (մի-

ջամբիոնային հանձնախմբում) քննարկման և հաստատման համար, որն

իրականացվում է 2-րդ կիսամյակումֈ Ատենախոսական առաջարկը պետք է

պարունակի թեմայի բնագավառում առկա իրադրության նկարագրությունը,

աշխատանքի նպատակը, ածանցյալ խնդիրների առաջադրումն ու սահմա-

նումը, դրանց հավանական լուծումները, հետազոտական մեթոդները և գրա-

կանության ցանկըֈ Ատենախոսական աշխատանքի կատարումը շարունակ-

վում է ուսուցման 3-րդ և 4-րդ կիսամյակներումֈ

– 29 –

4. Մագիստրոսական ատենախոսության պաշտպանության կազմակերպման

համար հատկացվում են ուսումնառության վերջին 4 շաբաթները, որոնց

ընթացքում նախատեսվում է.

ա) ատենախոսության ներկայացում մագիստրոսական ծրագիրն իրակա-

նացնող ուսումնական ստորաբաժանման քննարկմանը պաշտպանու-

թյունից 4 շաբաթ առաջֈ Ատենախոսության հետ ներկայացվում է գի-

տական ղեկավարի կարծիքը, որը պետք է ներառի կատարված աշխա-

տանքի վերաբերյալ դրական եզրակացություն,

բ) ատենախոսության նախնական քննարկում մասնագիտացնող ամբիո-

նում (միջամբիոնային հանձնախմբում) մագիստրոսական ծրագրի ղե-

կավարի, մագիստրանտի գիտական ղեկավարի և մագիստրանտի

պարտադիր մասնակցությամբ մեկ շաբաթյա ժամկետումֈ էական դի-

տողությունների առկայության դեպքում մագիստրոսի աստիճան հայ-

ցողը պարտավոր է երկշաբաթյա ժամկետում լրամշակել աշխատանքը

և լրացուցիչ քննարկման ներկայացնել այնֈ Լրացուցիչ քննարկման ար-

դյունքում դրական եզրակացության դեպքում մագիստրոսական ծրա-

գիրն իրականացնող ուսումնական ստորաբաժանման կողմից ատենա-

խոսությունը երաշխավորվում է պաշտպանության,

գ) մագիստրոսական ծրագիրն իրականացնող ուսումնական ստորաբա-

ժանման կողմից աշխատանքի արտաքին գրախոսության կազմակեր-

պում, որի արդյունքում ոչ ուշ, քան պաշտպանությունից 3 օր առաջ

մասնագիտացնող ամբիոնին (միջամբիոնային հանձնախմբին) է ներ-

կայացվում ատենախոսության վերաբերյալ գրախոսականը,

դ) մագիստրոսական ատենախոսության հրապարակային պաշտպանու-

թյուն ամփոփիչ ատեստավորման հանձնաժողովի նիստում և մագիս-

տրոսի աստիճանի շնորհումֈ

5. Մագիստրոսական ատենախոսության պաշտպանությունն իրականացվում

է համաձայն ՀՀ ԿԳ նախարարության կողմից սահմանված կարգիֈ

6. Մագիստրոսական ատենախոսության գնահատումը կատարվում է աղյու-սակ 5-ում ներկայացված 20 միավորանոց սանդղակովֈ

7. Մագիստրոսական ատենախոսության գնահատման ընդհանուր որակական

չափանիշների համար սահմանվում են գնահատման միավորների հետևյալ

չափաքանակները.

Աղյուսակ 7.

Թիվ Չափանիշ Առավելագույն միավորը

1 Արդիականությունը/նորույթը 6

2 Ինքնուրույնության աստիճանը 6

3 Ձևակերպման որակը 4

4 Ներկայացման որակը 4

Ընդամենը` 20

– 30 –

8. Ամփոփիչ ատեստավորման հանձնաժողովի անդամների կողմից մագիստրո-

սական ատենախոսության գնահատումները կատարվում են սահմանված

նմուշի գնահատման ձևաթերթում (տե°ս հավելված 6 ):

12. Կրեդիտների փոխանցումը

1. Այլ բուհերից ԵՊՀ բակալավրի և մագիստրոսի կրթական ծրագրեր կրեդիտ-

ները փոխանցելի են առանձին դասընթացների, դասընթացների խմբի կամ

ուսումնառության որոշակի շրջանների (կիսամյակ, ուստարի) տեսքովֈ Փո-

խանցումը կատարվում է ուսանողի հայտի հիման վրա` երկու բուհերի փո-

խադարձ համաձայնությամբ` ECTS կրեդիտների փոխանցման կանոնների

պահպանմամբֈ

2. Այլ կրթական ծրագրից ԵՊՀ կրթական ծրագիր կրեդիտներ կարող են փո-

խանցվել, եթե դրանց բովանդակությունները միանման են, կամ առկա են բո-

վանդակային տարբերություններ, սակայն վերջնական կրթական արդյունք-

ները համարժեք ենֈ

3. Այլ բուհում ԵՊՀ ուսանողի ուսումնառության որոշակի շրջանի (կիսամյակ,

ուստարի) անցկացման դեպքում այդ ժամանակահատվածի ուսումնառու-

թյան ծրագիրը դառնում է եռակողմ համաձայնագրի առարկա` ուսանողի,

ԵՊՀ-ի և ընդունող բուհի միջևֈ

4. Կրեդիտների փոխանցման և ուսանողների միջբուհական փոխանակման

գործընթացների կազմակերպման համար ԵՊՀ-ն նշանակում է ECTS-ի բու-հական համակարգող, որի գործունեության հիմնական ոլորտները և պար-

տականությունների շրջանակները կանոնակարգվում են առանձին կարգովֈ

13. Ուսումնական խորհրդատուների ծառայությունը

1. Կրեդիտային համակարգով սովորող ուսանողներին ուսման գործընթացում

օժանդակելու նպատակով ֆակուլտետները կազմակերպում են ուսումնա-

կան խորհրդատուների (կուրատորների) ծառայություն, որում ընդգրկում են

մասնագիտության կամ մասնագիտությունների խմբի ուսումնական ծրա-

գրերին քաջատեղյակ մասնագետներֈ

2. Մասնագիտության կամ մասնագիտությունների խմբի ուսումնական

խորհրդատուների թիվը սահմանում է ֆակուլտետը` ելնելով տարբեր

կրթական ծրագրերում ընդգրկված ուսանողների թվի և ֆակուլտետի դասա-

խոսական ներուժի համադրումիցֈ

3. Ուսումնական խորհրդատուն իրականացնում է խորհրդատվական ծառա-

յություններ մեկ կամ մի քանի հարակից մասնագիտությունների գծով և

հսկում իրեն ամրագրված ուսանողների ուսումնական առաջընթացը նրանց

ուսումնառության ողջ շրջանումֈ

– 31 –

4. Խորհրդատուն ներկայացնում է ուսանողների ուսումնական շահերը,

ուսումնական գործընթացի հետ կապված տարաբնույթ հարցերի շուրջ

նրանց համար պարբերաբար կազմակերպում խմբային և անհատական

խորհրդատվություններ, օգնում դասընթացների ընտրության և անհատա-

կան ուսումնական ծրագրերի կազմման գործընթացներումֈ

14. Ուսանողի իրավունքներն ու պարտականությունները

1. Ուսանողը պարտավոր է`

ծանոթանալ կրեդիտային համակարգով ուսուցման սույն կարգին և

խստորեն հետևել դրա պահանջներին,

կատարել ուսումնական դասընթացների և քննությունների համար

սահմանված պահանջները,

կանոնավոր հաճախել իր ուսումնառության ծրագրում ընդգրկված բո-

լոր դասընթացներինֈ

2. Ուսանողն իրավունք ունի`

ընտրելու տվյալ մասնագիտության (մասնագիտացման) ուսուցման հա-

մար Համալսարանի կողմից առաջադրվող կամընտրական դասընթաց-

ներ` ուսումնական ծրագրի պահանջներին համապատասխան,

միջբուհական փոխանակման և (կամ) ակադեմիական շարժունության

ծրագրերի շրջանակներում ուսումնառության որոշակի շրջան (կիսամ-

յակ, ուստարի) ուսումնառելու այլ բուհում (ներառյալ` օտարերկրյա),

փոխադրվելու մեկ այլ բուհ (ներառյալ օտարերկրյա)` համաձայն ՀՀ

Կառավարության սահմանած կարգի,

ցանկացած կրթական աստիճանում ընդհատելու կամ շարունակելու

ուսումնառությունը ԵՊՀ-ում՝ համաձայն գործող կարգի,

հիմնավորված կերպով դիմելու և ստանալու իր ակադեմիական տեղե-

կագիրը` ավարտված ուսումնառության կամ ուսումնական ծրագրի չա-

վարտված մասի համար,

բակալավրի կամ մագիստրոսի աստիճանը և համապատասխան որա-

կավորումը հաստատող ավարտական փաստաթղթի (դիպլոմի) հետ

միասին անվճար ստանալու ՀՀ Կառավարության որոշմամբ հաստատ-

ված համաեվրոպական նմուշի դիպլոմի հավելված` երկու լեզվով՝ հա-

յերեն և անգլերեն:

15. Եզրափակիչ դրույթներ

Սույն կարգը գործողության մեջ է 2011/12 ուստարվանից` ԵՊՀ բակալավրի

և մագիստրոսի կրթական ծրագրերում ընդգրկված բոլոր ուսանողների ուսում-

նառությունը կազմակերպելու համարֈ

– 32 –

II ԲԱԺԻՆ

ԲԱԿԱԼԱՎՐԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ

Մաս I.

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ

– 33 –

Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետը բակալավրի

կրթական ծրագրով կազմակերպում է ուսուցում` հետևյալ մասնագիտու-

թյունների գծով.

1. «Աշխարհագրություն»,

2. «Քարտեզագրություն և կադաստրային գործ»,

3. «Սերվիս»,

4. «Երկրաբանություն»:

1. Ուսումնական ծրագրի կառուցվածքը

Բակալավրի ուսումնական ծրագիրը ներառում է հինգ հիմնական կրթա-

մաս` ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական, ընդհանուր մաթե-

մատիկական և բնագիտական, ընդհանուր մասնագիտական և հատուկ մասնա-

գիտական դասընթացներ, ինչպես նաև կրթական այլ մոդուլներֈ Ծրագրի ընդհա-

նուր կառուցվածքը բերված է ստորև.

Կրթամաս Կրեդիտներ Դասընթաց-մոդուլների

քանակը

Ընդհանուր հումանիտար և

սոցիալ-տնտեսագիտական 36/36/28/36 12/11/11/16

Պարտադիր 32/32/24/32 10/10/9/14

Կամընտրական 4/4/4/4 2/2/2/2

Ընդհանուր մաթեմատիկական և

բնագիտական 8/8/10/8 4/3/5/3

Պարտադիր 8/8/8/8 4/4/4/3

Կամընտրական -/-/2/- -/-/1/-

Ընդհանուր մասնագիտական 144/166/174/144 36/35/39/30

կուրսային աշխատանքներ 4/4/4/4 2/2/2/2

Հատուկ մասնագիտական

դասընթացներ 18/-/-/24 3/-/-/8

Կրթական այլ մոդուլներ 32/30/28/28 6/7/5/5

ԸՆԴԱՄԵՆԸ 240 61/61/62/62

Ուսանողի շաբաթական լսարանային բեռնվածությունը ծրագրում ըստ

ուսումնական տարիների սահմանափակված է հետևյալ չափաքանակներով.

Կրեդիտների և դասընթաց-մոդուլների քանակը աղյուսակում նշված է ըստ մասնագի-

տությունների հերթականության:

– 34 –

1-ին տարի 2-րդ տարի 3-րդ տարի 4-րդ տարի

30 ժամ* 28 ժամ* 26 ժամ 24 ժամ

* Առանց ֆիզդաստիարակության ժամերի հաշվառման

Ուսումնական կիսամյակի համար սահմանված է 20-շաբաթյա տևողությու-

նը, որից 16-ը հատկացվում է տեսական ուսուցման, իսկ 4-ը՝ քննաշրջանի հա-

մարֈ Ուսանողը կիսամյակում պետք է ունենա 30 կրեդիտ ուսումնական բեռնվա-

ծություն (10% թույլատրելի շեղումով), իսկ մեկ ուսումնական տարում` 60 կրե-

դիտֈ Ուսումնական ծրագրի լրիվ աշխատածավալը համապատասխանում է 240

կրեդիտիֈ

2. Ծրագրի բովանդակությունը

2.1. Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական

կրթամաս

Ծրագրի ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական (ՀՍՏ)

կրթամասը ներառում է կրթական մոդուլների երկու փաթեթ՝ պարտադիր և կամ-

ընտրականֈ Դրանց առկայությունը ծրագրում նպատակաուղղված է համալսա-

րանական կրթության ընդհանուր տեսական հենքի ձևավորմանըֈ

ՀՍՏ պարտադիր դասընթացներ

ՀՍՏ պարտադիր դասընթացների ցանկը ներառում է ամրագրված բովանդա-

կային կառուցվածքով և հաշվարկված կրեդիտատարությամբ հետևյալ մոդուլ-

դասընթացները.

Թվանիշ Մոդուլ-դասընթաց Կրե-

դիտ

Լսարանային

ժամ (դ/գ/լ)13

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

1401/B01 Հայոց լեզու և գրականու-թյուն-1

2 32 (8/24/0) 1 Ստուգարք

1401/B02 Հայոց լեզու և գրականու-թյուն-2

2 32 (8/24/0) 2 Քննություն

1704/B01 Ռուսաց լեզու-1 4 64 (0/64/0) 1 Ստուգարք

1704/B02 Ռուսաց լեզու-2 4 64 (0/64/0) 2 Ստուգարք

1602/B01 1608/B01 1604/B01

Օտար լեզու-114 4 64 (0/64/0) 1 Ստուգարք

1602/B02 Օտար լեզու-2 4 64 (0/64/0) 2 Ստուգարք

13 Այսուհետ՝ դ – դասախոսություն, գ – գործնական կամ սեմինար պարապմունք,

լ – լաբորատոր աշխատանքֈ 14 Անգլերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն

– 35 –

1602/B03 Լրացուցիչ լեզվական դաս-ընթաց (Ռուսաց լեզու-3 կամ Օտար լեզու-3)

4 64 (0/64/0) 3 Քննություն

1106/B01 Հայոց պատմության հիմ-նահարցեր-1

2 32 (24/8/0) 1 Ստուգարք

1106/B02

Հայոց պատմության հիմ-նահարցեր-2

2 32 (24/8/0) 2 Քննություն

1301/B01 Փիլիսոփայության հի-մունքներ

4 64 (48/16/0) 3 Քննություն

0001/B01 Ֆիզդաստիարակություն – 128 (0/128/0) 1,2,3,4 Ստուգարք

ՀՍՏ կամընտրական դասընթացներ

ՀՍՏ կամընտրական դասընթացների ցանկը պարունակում է համեմատա-

բար ազատ բովանդակային կառուցվածքով և հաշվարկված կրեդիտատարու-

թյամբ հետևյալ մոդուլները, որոնցից ուսանողը հնարավորություն ունի ընտրելու

երկուսը.


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

1001/B01 Տնտեսագիտություն

2 32 (32/0/0) 4

Ստուգարք

1202/B01 Քաղաքագիտություն Ստուգարք

1901/B01 Իրավագիտություն Ստուգարք

1107/B01 Մշակութաբանություն 2 32 (32/0/0) 3

Ստուգարք

2101/B01 Կրոնների պատմություն Ստուգարք

2.2. Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական կրթամաս

Ծրագրի ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական (ԸՄԲ) կրթամասը

նույնպես ներառում է կրթական մոդուլների երկու փաթեթ՝ պարտադիր և կամ-

ընտրականֈ

ԸՄԲ պարտադիր դասընթացներ

ԸՄԲ պարտադիր դասընթացների ցանկը ներառում է ամրագրված բովանդա-

կային կառուցվածքով և հաշվարկված կրեդիտատարությամբ հետևյալ մոդուլները.

Թվանիշ Մոդուլ-դասընթաց Կրեդիտ Լսարանային

ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

2301/B01

0309/B01

Համակարգչից օգտվելու հմտություններ

2 32 (8/24/0) 1 Ստուգարք

– 36 –

0002/B01

Քաղաքացիական պաշտ-պանություն

2 32 (24/8/0)

6

Ստուգարք

0002/B02

Արտակարգ իրավիճակնե-րում բնակչության առաջին բուժօգնություն

2 32 (8/24/0) Ստուգարք

0901/B01

0801/B01 Էկոլոգիայի և բնապահպա-նության հիմունքներ

2 32 (32/0/0) 2 Ստուգարք

ԸՄԲ կամընտրական դասընթացներ

ԸՄԲ կամընտրական դասընթացների ցանկը պարունակում է համեմատա-

բար ազատ բովանդակային կառուցվածքով և հաշվարկված կրեդիտատարու-

թյամբ հետևյալ մոդուլները, որոնցից ուսանողը հնարավորություն ունի ընտրելու

մեկը.


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0101/B01 Մաթեմատիկայի հիմունքներ

2 32 (32/0/0) 2

Ստուգարք

0903/B01 Բնագիտության ժամանակա-կից կոնցեպցիաներ

Ստուգարք

2.3. Ընդհանուր մասնագիտական կրթամաս

Կրթական ծրագրի ընդհանուր մասնագիտական (ԸՄԴ) կրթամասը նպա-

տակաուղղված է տվյալ մասնագիտությամբ պատրաստությունն իրականաց-

նելու գործառույթի կատարմանըֈ Դրա բովանդակությունը, դասընթացների կազ-

մը և դրանց կրեդիտատարությունը առանձին մասնագիտությունների համար

բերված են ստորև.

1. «Աշխարհագրություն» մասնագիտություն


դիտ


ամ(դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0101/B02 Մաթեմատիկա 6 96(48/48/0) 1 Քննություն

0408/B01 Ֆիզիկա

4 64(40/0/24) 3 Ընթացիկ

ստուգումներ

0601/B01 Քիմիա 3 48(16/0/32) 1 Ընթացիկ


0901/B02 Երկրագիտություն 4 64(40/24/0) 1 Քննություն

0903/B02 Երկրաբանություն

4 64(32/0/32) 2 Ընթացիկ


– 37 –

0903/B03 Տեղագրություն 3 48 (32/0/16) 1 Քննություն

0901/B03

Հողերի աշխարհագրություն հողագիտության հիմունքներով

4 64(40/0/24) 2 Քննություն

0902/B02 Տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրություն

3 64(40/24/0) 2 Քննություն

0903/B04 Գեոմորֆոլոգիա 4 64 (40/24/0) 3 Քննություն

0901/B04 Օդերևութաբանություն և կլիմայագիտություն

5 80 (48/0/32) 3 Քննություն

0901/B05 Ջրաբանություն 4 64 (40/0/24) 3 Քննություն

1306/B01 Հոգեբանություն 3 48 (32/16/0) 4 Ընթացիկ


1405/B01 Մանկավարժություն 4 48 (32/16/0) 5 Ընթացիկ


0903/B03 Գեոինֆորմատիկա և աէրոտիեզերական հետազոտման մեթոդներ

4 64 (32/0/32) 4 Ընթացիկ


0901/B07 Կենսաշխարհագրություն 4 64 (40/24/0) 4 Քննություն

0903/B05 Քարտեզագրություն 4 64 (40/24/0) 4 Քննություն

0902/B04 Բնակչության աշխարհա-գրություն ժողովրդագրու-թյան հիմունքներով

5 80(48/32/0) 4 Քննություն

0901/B08 Լանդշաֆտագիտություն 4 64 (40/24/0) 4 Քննություն

0901/B10

Մայրցամաքների և օվկիանոսների ֆիզիկական աշխարհագրություն – 1

6 96 (64/32/0) 5 Քննություն

0902/B05 Գեոէկոլոգիա 4 48 (40/24/0) 5 Քննություն

0902/B06

Արտասահմանյան երկրների սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրություն

6 96 (64/32/0) 6 Քննություն

0901/B10 Հայաստանի ֆիզիկական աշխարհագրություն

4 64 (40/24/0) 5 Քննություն

0902/B07 Հայաստանի տնտեսական և սոցիալական աշխար-հագրություն

4 64 (40/24/0) 6 Քննություն

0902/B08 Աշխարհագրության դասավանդման մեթոդիկա

5 64 (40/24/0) 6 Քննություն

0901/B11 Մայրցամաքների և օվկիա-նոսների ֆիզիկական աշ-խարհագրություն – 2

5 80 (56/24/0) 6 Քննություն

0902/B11 Աշխարհագրական մտքի զարգացման պատմություն

6 72 (48/12/0) 7 Քննություն

0901/B12 Աշխարհագրական կան-խատեսման հիմունքներ

6 60(48/12/0) 7 Ընթացիկ


0902/B12 Քաղաքական աշխար-հագրություն

6 48(48/8/0) 8 Քննություն

– 38 –

0902/B13 Հայաստանի պատմական աշխարհագրություն

4 48(30/6/0) 7 Ընթացիկ


0902/B05 Համաշխարհային տնտեսություն

6 96(64/32/0) 5 Քննություն

2. «Քարտեզագրություն և կադաստրային գործ» մասնագիտություն


դիտ


ամ(դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0102/B01 Մաթեմատիկա - 1

6 96(48/48/0) 1 Ընթացիկ


0901/B02 Երկրագիտություն 2 32(32/0/0) 1 Քննություն

0903/B03 Տեղագրություն գեոդեզիայի հիմունքներով

6 96 (48/0/48) 1 Քննություն

0903/B04 Կադաստրային գործի ներածություն

2 32(24/8/0) 1 Ընթացիկ


0102/B05 Մաթեմատիկա - 2 6 96(48/48/0) 2 Քննություն

0903/B06 Երկրաչափական նիվերիլացում

4 64(32/0/32) 2 Քննություն

0903/B07 Գեոինֆորմատիկա և գեոինֆորմացիոն քարտեզա-գրության ներածություն

4 64(32/0/32) 2 Քննություն

0903/B08 Քարտեզագրություն 5 80(32/0/48) 3 Քննություն

0410/B09 Ֆիզիկա

4 64(32/0/32) 3 Ընթացիկ


0901/B10

Հողերի աշխարհագրություն հողագիտության հիմունքներով


0903/B11 Տախոմետրիական հանույթ 5 64(32/0/32) 3 Քննություն

1903/B12 ՀՀ քաղաքացիական իրավունք

4 48(32/16/0) 3 Քննություն

0903/B13 Տվյալների հենք 4 64(32/0/32) 4 Քննություն

0903/B14 Գեոմորֆոլոգիա երկրաբա-նության հիմունքներով

6 96 (48/0/48) 4 Քննություն

0903/B15 Թեոդոլիտային և մենզուլային հանույթ

7 112(56/0/56) 4 Քննություն

1001/B16 Տնտեսագիտություն 3 48(32/16/0) 4 Ընթացիկ


0801/B17 Ինժեներային երկրաբանու-թյուն և գրունտագի-տություն

4 64(32/0/32) 4 Ընթացիկ


0903/B18 Քարտեզների նախագծում և կազմում

4 64(32/0/32) 5 Քննություն

0804/B19 Հանքային ռեսուրսների կադաստր և մոնիթորինգ

5 80(48/32/0) 5 Քննություն

0903/B20 Գեոէկոլոգիան 5 80(48/32/0) 5 Քննություն

– 39 –

կադաստրային գործում

0903/B21 Կառուցապատված տարածքների կադաստր

5 64(32/32/0) 5 Ընթացիկ


0903/B22 ՀՀ աշխարհագրություն 6 80(40/40/0) 5 Քննություն

0903/B23 Քաղաքաշինություն և բնա-կավայրերի պլանավորում

3 48(32/16/0) 5 Ընթացիկ


0901/B24 Լանդշաֆտագիտություն և լանդշաֆտային պլանա-վորում

4 64(32/32/0) 6 Քննություն

0903/B25 Գեոդեզիական նշահար-ման աշխատանքներ

3 48 (32/0/16) 6 Քննություն

0903/B26 Անշարժ գույքի էկոնոմիկա և պլանավորում

4 64(32/32/0) 6 Ընթացիկ


0903/B27 Բնական ռեսուրսների կադաստր և մոնիթորինգ

6 96(64/32/0) 6 Քննություն

0903/B28 Քարտեզների օգտագործում

5 80 (48/0/32) 6 Քննություն

0903/B29 Քարտեզների ձևավորում և համակարգչային դիզայն

6 80(48/0/32) 7 Քննություն

0903/B30 Թվային քարտեզագրու-թյուն

7 96(48/0/48) 7 Քննություն

0903/B31 ԱՏՀ տեխնոլոգիաների կիրառում և GPS

8 128 (48/0/80) 7 Քննություն

0903/B32

Կառույցների դեֆորմա-ցիաների ուսումնասի-րությունները գեոդեզիա-կան եղանակով

6 80(32/0/48) 7 Ընթացիկ


1907/B33 ՀՀ հողային կադաստրի իրավունք և իրավական կարգավորում

6 80(40/40/0) 8 Ընթացիկ


0903/B34 Տարածքի դիստանցիոն զոնդում

5 64 (40/0/24) 8 Ընթացիկ


0903/B35 Բիզնեսի կազմակերպում և կառավարում

4 48 (32/16/0) 8 Ընթացիկ


3. «Սերվիս» մասնագիտություն

Թվանիշ Մոդուլ-դասընթաց Կրե-դիտ

Լսարանային ամ(դ/գ/լ)

Կիսամյակ Գնահատման ձևը

1602/B01 Օտար լեզու – 1 4 64(0/64/0) 1 Ընթացիկ ստուգումներ

1602/B02 Օտար լեզու – 2 4 64(0/64/0) 2 Քննություն

1602/B03 Օտար լեզու – 3 4 64(0/64/0) 3 Ընթացիկ ստուգումներ

1602/B04 Օտար լեզու – 4 6 96(0/96/0) 4 Քննություն

1602/B05 2-րդ օտար լեզու - 1 6 96(0/96/0) 5 Ընթացիկ ստուգումներ

1602/B06 2-րդ օտար լեզու -2 6 96(0/96/0) 6 Քննություն

– 40 –

0904/B07 Սոցիալ-մշակութային ծա-ռայության և զբոսաշրջու-թյան ներածություն

4 64(48/16/0) 1 Քննություն

1104/B08 Հայ ազգագրություն 2 32(24/8/0) 1 Ընթացիկ ստուգումներ

0901/B09 Ընդհանուր երկրագիտություն

3 48(32/16/0) 1 Քննություն

0904/B10 Սերվիսի հիմունքներ 3 48(32/16/0) 1 Քննություն

0904/B11 Սերվիսի աշխարհագրու-թյուն

3 48(32/16/0) 2 Քննություն.

0904/B12 Տուրիզմի հիմունքներ 4 64(48/16/0) 2 Քննություն

0902/B13 Տնտեսական և սոցիա-լական աշխարհագրություն

3 64(32/16/0) 2 Ընթացիկ ստուգումներ

0904/B14 Սերվիսի հետազոտության մեթոդներ


0904/B15 Առողջարանային գործու-նեության և կուրորտո-լոգիայի հիմունքներ


0902/B16 Ռեգիոնալ աշխարհագրություն

5 64(48/16/0) 3 Քննություն

0902/B17 Գեոէկոլոգիա 5 64(48/16/0) 3 Քննություն

0902/B18 Ընդհանուր տնտեսագիտություն

3 48(32/16/0) 3 Քննություն

2203/B19 Ընդհանուր սոցիոլոգիա 4 64(48/16/0) 4 Քննություն

0902/B20 Բնակչության աշխարհա-գրություն ժողովրդա-գրության հիմունքներով

3 48(32/16/0) 4 Քննություն

0902/B21 Հայաստանի աշխարհագրություն

6 96(64/32/0) 4 Քննություն

0904/B22 Սերվիսի մշակույթ 3 48(32/16/0) 4 Ընթացիկ ստուգումներ

0904/B23 Սերվիսի մենեջմենտ 7 112(80/32/0) 5 Քննություն

0904/B24 Սերվիսի մարքետինգ 6 80(48/32/0) 5 Քննություն

0904/B25 Սերվիսի հոգեբանություն 5 64(48/16/0) 5 Ընթացիկ ստուգումներ

0904/B26 Կենսագործունեության անվտանգություն


0904/B27 Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները սերվիսում


0904/B28 PR և գովազդը սերվիսում 6 64(48/16/0) 7 Ընթացիկ ստուգումներ

0904/B29 Միջազգային զբոսաշրջություն


0904/B30 Սերվիսի ոլորտի ձեռնարկությունների տնտեսագիտություն

6 80(48/32/0) 7 Քննություն

– 41 –

0904/B31 Հայկական սփյուռքի աշխարհագրություն

6 80(48/16/0) 8 Քննություն

0904/B32 Նորարարությունը զբոսա-շրջության և սերվիսի մեջ

6 80(48/16/0) 8 Քննություն

4. «Երկրաբանություն» մասնագիտություն


դիտ


ամ(դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0104/B08 Մաթեմատիկա 5 96 (32/64/0) 1 Քննություն

0801/B02 Ընդհանուր երկրաբա-նություն

5 80 (32/0/48) 1 Քննություն

0807/B01 Միներալոգիա բյուրեղա-գիտության հիմունքներով-1

3 48 (24/0/24) 1 Ընթացիկ


0807/B02 Միներալոգիա բյուրեղա-գիտության հիմունքներով-2

3 64 (32/0/32) 2 Քննություն

0410/B05 Ֆիզիկա 6 112 (32/0/80) 2 Քննություն

0608/B03 Քիմիա 3 64 (32/0/32) 2 Քննություն

0903/B47 Գեոդեզիա կոսմոհանույթի հիմունքներով

3 48 (16/0/32) 2 Ընթացիկ


0807/B03 Պատմական երկրաբանու-թյուն հնէաբանության հիմունքներով

8 128 (64/32/32) 3 Քննություն

0804/B01

Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտե-զագրություն-1

3 48 (24/0/24) 3 Քննություն

0807/B04 Ապարագրություն-1 3 48 (24/0/24) 3 Ընթացիկ


0807/B05 Ապարագրություն-2 5 80 (40/0/40) 4 Քննություն

0803/B01 Երկրաֆիզիկա-1 4 64 (32/0/32) 3 Քննություն

0803/B02 Երկրաֆիզիկա-2 4 64 (32/0/32) 4 Քննություն

0804/B02

Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզա-գրություն-2

5 80 (40/0/40) 4 Քննություն

0804/B03

Երկրաբանատեղեկատվա-կան համակարգերի կիրառումը երկրաբանահանութային աշխատանքներում

4 64 (16/48/0) 4 Ընթացիկ


0807/B06 Երկրաէկոլոգիա 2 32 (32/0/0) 4 Ընթացիկ


0801/B03 Գեոմորֆոլոգիա և չորրոր-դական նստվածքների երկրաբանություն

3 48 (32/16/0) 4 Ընթացիկ


0803/B03 Երկրի ֆիզիկայի և սեյսմա-լոգիայի հիմունքներ-1

3 48 (32/0/16) 4 Քննություն

– 42 –

0803/B04 Երկրի ֆիզիկայի և սեյսմա-լոգիայի հիմունքներ-2

4 48 (32/0/16) 5 Ընթացիկ


0801/B04 Լիթոլոգիա 4 48 (32/0/16) 5 Քննություն

0807/B07 Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբա-նություն

5 64 (32/0/32) 5 Քննություն

0801/B05 Ընդհանուր ջրաերկրաբա-նություն

5 80 (32/0/48) 5 Քննություն

0807/B08 Երկրաքիմիա 5 64 (32/0/32) 6 Քննություն

0804/B04 Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում

7 112 (48/0/64) 6 Քննություն

0801/B06 Ընդհանուր ինժեներային երկրաբանություն

6 112 (48/0/64) 6 Քննություն

0807/B09 Երկրատեկտոնիկա 7 80 (64/0/16) 7 Քննություն

0804/B05 Հանքային հումքի տնտե-սագիտություն

8 96 (48/48/0) 7 Ընթացիկ


0807/B10 Հայաստանի երկրաբանու-թյուն և ֆիզիկական աշխարհագրություն

7 80 (64/16/0) 7 Քննություն

0807/B11 Հայաստանի օգտակար հանածոներ

4 56 (24/32/0) 8 Ընթացիկ


0807/B12 Ալպ-Հիմալայան գոտու երկրաբանություն

5 56 (24/32/0) 8 Քննություն

Ծրագրի մասնագիտական հատվածում նախատեսված է նաև 2-ական կրե-

դիտ աշխատածավալով կուրսային 2 աշխատանքների կատարում, որոնց արդ-

յունքների ստուգումը իրականացվում է տարբերակված գնահատման եղանակով

(թվանշանով)ֈ

2.4. Հատուկ մասնագիտական կրթամաս

Կրթական ծրագրում հատուկ մասնագիտական (ՀՄԴ) կրթամասի առկա-

յությունը պայմանավորված է տվյալ մասնագիտության որոշ ոլորտների առավել

խորը ուսուցմամբ, որը բխում է ծրագրի նպատակներից և խնդիրներիցֈ ՀՄԴ

կրթամասով նախատեսվող ուսումնական աշխատածավալը կազմում է`

«Աշխարհագրություն» մասնագիտության համար` 24 կրեդիտ, «Սերվիս»

մասնագիտության համար 24 կրեդիտ, «Երկրաբանություն» մասնագիտության

համար`24 կրեդիտֈ


ա. §Ֆիզիկական աշխարհագրություն և լանդշաֆտային էկոլոգիա¦

մասնագիտացում


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

– 43 –

0901/B01

Հնէաշխարհագրություն

3 48(32/16/0) 5 Ընթացիկ


0901/B02

Ֆիզիկական աշխարհագրության հետազոտման մեթոդներ

3 48(32/16/0) 6 Ընթացիկ


0901/B03

Ջրակլիմայական փոփոխությունների և ջրաէկոլոգիայի հիմնախնդիրները

4 60(48/12/0) 7 Քննություն

0901/B04 Լլանդշաֆտային էկոլո-գիա

3 36(24/12/0) 7 Քննություն

0901/B05 ՀՀ լանդշաֆտները

2 36(24/12/0) 7 Ընթացիկ


0901/B06 Մելիորատիվ աշխարհագրություն

3 32(24/8/0) 8 Ընթացիկ


0901/B07

Բնական աղետներ և պաշտպանության միջոցներ

3 32(32/16/0) 8 Քննություն

0901/B08

Կիրառական ֆիզիկական աշխարհագրություն 3 96(32/16/0) 8

Ընթացիկ ստուգումներ

բ. «Սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրություն և տարածաշրջանային

քաղաքականություն» մասնագիտացում


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0902/B01 Հասարակական արտադրության հիմունքներ

3 48(32/16/0) 5 Ընթացիկ


0902/B02 Տարածաշրջանային քաղաքականության հիմունքներ

3 48(32/16/0) 6 Ընթացիկ


0902/B03 Սոցիալ-տնտեսաաշխարհագրական հետազոտության մեթոդներ

4 60(48/12/0) 7 Քննություն

0902/B04 Սոցիալ-տնտեսական քարտեզագրություն

3 48(36/12/0) 7 Քննություն

0902/B05

Հասարակության տարածքային կազմակերպման

2 48(24/12/0) 7 Ընթացիկ


– 44 –

հիմունքներ

0902/B06 Քաղաքակրթությունների աշխարհագրություն

3 32(24/8/0) 8 Ընթացիկ


0902/B07

ՀՀ բնակչության և բնակավայրերի աշխարհագրություն

3 48(32/16/0) 8 Քննություն

0902/B08 Միջազգային զբոսաշրջություն

3 48(32/16/0) 8 Ընթացիկ


գ. «Ջրաօդերևութաբանություն» մասնագիտացում


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0901/B01 Հիդրեմետրիա 3 48(32/16/0) 5 Ընթացիկ


0901/B02 Ջրաէկոլոգիա 3 48(32/16/0) 6 Ընթացիկ


0901/B03 Սինօպտիկական օդերևութաբանություն

4 60(48/12/0) 7 Քննություն

0901/B04

Ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների վիճակագրական մշակման և վերլուծման մեթոդներ

3 48(36/12/0) 7 Քննություն

0901/B05 Ագրոօդերևութաբանություն 2 36(24/12/0) 7 Ընթացիկ


0901/B06 Հայաստանի կլիման և ջրաբանությունը

3 32(24/8/0) 8 Ընթացիկ


0901/B07

Ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործում և պահպանում

3 48(32/16/0) 8 Քննություն

0901/B08 Ջրաբանական կանխատեսումներ

3 48(32/16/0) 8 Ընթացիկ



ա. «Կայուն զբոսաշրջություն» մասնագիտացում

Թվանիշ Մոդուլ-դասընթաց Կրեդիտ Լսարանային ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-յակ

Գնահատ-ման ձևը

0904/B01 Կայուն տուրիզմի հիմունքներ

3 48(32/16/0) 5 Քննություն.

0902/B02 Տուրիստական 3 48(32/16/0) 5 Քննություն.

– 45 –

երկրագրություն

0904/B03 Տուրիզմի աշխարհագրություն

3 48(32/16/0) 6 Քննություն

0904/B04 Զբոսավարների կրթություն


0904/B05 Տուրիստական դեստինացիայի մենեջմենտ

3 48(32/16/0) 6 Քննություն.

0901/B06 Հայաստանի բնա-կան և պատմաճար-տարապետական հուշարձաններ

3 48(32/16/0) 7 Քննություն.

0904/B07 Ագրոտուրիզմ 3 48(32/16/0) 7 Քննություն.

0904/B08 Էկոտուրիզմ 3 48(32/16/0) 8 Քննություն.

բ. «Սերվիսային գործի կազմակերպում» մասնագիտացում

Թվանիշ Մոդուլ-դասընթաց Կրե-դիտ

Լսարանային ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-յակ

Գնահատ-ման ձևը

0904/B01 Սերվիսագիտություն 3 48(32/16/0) 5 Քննություն.

0904/B02 Գործարար շփման հոգեբանություն

3 48(32/16/0) 5 Քննություն.

0902/B03 Վիճակագրություն 3 48(32/16/0) 6 Քննություն

0904/B04 Նորմավորում և արտոնագրում սերվիսի ոլորտում


0904/B05 Բիզնեսի կազմակերպում և պլանավորում

3 48(32/16/0) 6 Քննություն.

0904/B06 Սերվիսային գործունեության փաստաթղթային ապահովում

3 48(32/16/0) 7 Քննություն.

0904/B07 Հյուրընկալության ոլորտի մարքետինգ

3 48(32/16/0) 7 Քննություն.

0904/B08 Սերվիսային գործունեության կազմակերպման օրենսդրությունը

3 48(32/16/0) 8 Քննություն.

– 46 –


ա. «Երկրաֆիզիկա» մասնագիտացում


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0803/B05 Դաշտի տեսություն, միջուկային երկրաֆիզիկա

4 80 (40/0/40) 5 Ընթացիկ


0803/B06 Էլեկտրոհետախուզություն 2 32 (16/0/16) 5 Քննություն

0803/B07 Հորատանցքերի ուսումնա-սիրման երկրաֆիզիկական մեթոդներ

4 64 (32/0/32) 6 Ընթացիկ


0803/B08 Գրավիհետախուզություն 3 64 (32/0/32) 6 Քննություն

0803/B09 Մագնիսահետախուզություն 3 64 (32/0/32) 7 Քննություն

0803/B10 Պետրոֆիզիկա և ինժեներային երկրաֆիզիկա

3 64 (8/0/56) 7 Ընթացիկ


0803/B11 Սեյսմիկ շրջանացում և միկրոշրջանացում


0803/B12 Սեյսմահետախուզություն 3 48 (8/0/40) 8 Ընթացիկ


բ. «Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանություն, որոնում և

հետախուզում» մասնագիտացում


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0807/B13 Հրաբխագիտություն 3 48 (8/0/40) 5 Ընթացիկ


0804/B06 ՕՀՀ հետախուզման տեխնիկան և համակարգերը

3 64 (16/0/48) 5 Քննություն

0804/B07 Որոնման երկրաքիմիական մեթոդներ

4 64 (16/0/48) 6 Քննություն

0804/B08 Փորվածքների փաս-տագրում և ստորգետ-նյա քարտեզագրում

3 64 (8/0/56) 6 Ընթացիկ


0804/B09 Հանքային դաշտերի և հանքավայրերի կառուցվածքները

3 64 (16/0/48) 7 Քննություն

0804/B10 ՕՀՀ նմուշարկում և պաշարների հաշվարկ

3 64 (8/0/56) 7 Ընթացիկ


0804/B11 ՕՀՀ երկրաբանատնտե- 2 32 (8/0/24) 8 Ընթացիկ

– 47 –

սական գնահատում ստուգումներ

0807/B14 Մետաղագոյացման հիմունքներ

3 48 (8/0/40) 8 Քննություն

գ. «Ջրաերկրաբանություն և ճարտարագիտական երկրաբանություն»



դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0801/B07 Ջրաերկրաքիմիա 3 64 (32/0/32) 5 Ընթացիկ


0801/B08 Ինժեներային կառույցներ 3 48 (32/0/16) 5 Քննություն

0801/B09 Գրունտագիտություն և գրունտների մեխանիկայի հիմունքներ

4 64 (32/0/32) 6 Քննություն

0801/B10 Մելիորատիվ ջրաերկրա-բանություն

3 64 (48/16/0) 6 Ընթացիկ


0801/B11 Ստորերկրյա ջրերի դինա-միկա և հատուկ ջրաերկ-րաբանություն

3 64 (48/16/0) 7 Ընթացիկ


0801/B12 Ինժեներային երկրադի-նամիկա

3 64 (32/32/0)

7 Քննություն

0801/B13 Ջրաերկրաբանական հետազոտման մեթոդներ

2 32 (16/16/0) 8 Քննություն

0801/B14 Ինժեներաերկրաբանական հետազոտման մեթոդներ

3 48 (32/16/0) 8 Ընթացիկ ստուգումներ

2.5. Կրթական այլ մոդուլներ

Կրթական ծրագրի այս բաժինն ընդգրկում է ամրագրված կրեդիտային ար-

ժեքով հետևյալ ոչ դասընթացային կրթական մոդուլները.


Մոդուլ Կրեդիտ Կիսամյակ Գնահատման

ձևը

Ուսումնական պրակտիկա - 1 5 2 Ստուգարք


Արտադրական պրակտիկա 4 6 Ստուգարք

Մանկավարժական պրակտիկա 4 7 Ստուգարք

Ամփոփիչ մասնագիտական քննություն 4 8 Քննություն

Ավարտական աշխատանք 12 8 Քննություն

– 48 –

2. «Քարտեզագրություն և կադաստր» մասնագիտություն


ձևը

Պրակտիկա - 1 2 2 Ստուգարք







ձևը



Արտադրական պրակտիկա 4 6 Ստուգարք





ձևը

Ուսումնական պրակտիկա – 1 - Ընդհանուր երկրաբանություն

4 2 Ստուգարք

Ուսումնական պրակտիկա – 2 - Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն - Երկրաֆիզիկա


Արտադրական պրակտիկա - Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում, երկրաբանական հանույթ - Երկրաֆիզիկա - Ջրաերկրաբանություն և ճարտարագիտական երկրաբանություն


Ամփոփիչ մասնագիտական քննություն - Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանություն, որոնում և հետախուզում - Երկրաֆիզիկա

4 8 Քննություն

– 49 –

- Ջրաերկրաբանություն և ճարտարագիտական երկրաբանություն

Ավարտական աշխատանք - Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանություն, որոնում և հետախուզում - Երկրաֆիզիկա - Ջրաերկրաբանություն և ճարտարագիտական երկրաբանություն

12 8 Քննություն

– 50 –

Մաս II.


– 51 –

1. Տեղեկագրքի նպատակը

Դասընթացների տեղեկագիրքը նախատեսված է աշխարհագրության և

երկրաբանության ֆակուլտետում իրականացվող բակալավրի կրթական

ծրագրերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը ուսանողներին, դասախոսական ու

վարչական կազմին, ինչպես նաև լայն հանրությանը մատչելի դարձնելու համար

և պարունակում է ամփոփ տեղեկատվություն ինչպես առանձին մասնագի-

տությունների ուսումնական ծրագրերի, այնպես էլ դրանց բաղադրիչ

դասընթացների և ուսումնական մոդուլների վերաբերյալ: Այն ներառում է.

– կրթական ծրագրի ընդհանուր նկարագրությունը` շնորհվող որակավո-

րումը, ծրագրի նպատակները և նախանշված ելքային կրթական արդ-

յունքները, ծրագրի բովանդակային կազմը և կրեդիտների կառուցվածքը,

ավարտական պահանջները և ատեստավորման ձևերը, պրակտիկանե-

րի վերաբերյալ տեղեկատվությունը և այլն,

– առանձին դասընթացների և ուսումնական մոդուլների հակիրճ նկարա-

գիրը` դասընթացի անվանումը և նույնացման թվանիշը, ուսուցման կի-

սամյակը, դասընթացին հատկացված կրեդիտները (ներառյալ շաբաթա-

կան լսարանային ժամաքանակներն ըստ պարապմունքի ձևերի), դաս-

ընթացի խնդիրները` արտահայտված ելքային կրթական արդյունքներով

և սպասվող մասնագիտական և/կամ փոխանցելի կարողություններով,

դասընթացի հակիրճ բովանդակությունը, ուսուցման և գնահատման

մեթոդներն ու չափանիշներըֈ

– 52 –

2. Ընդհանուր հումանիտար և սոցիալ-տնտեսագիտական դասըն-

թացներ

2.1. Պարտադիր դասընթացներ

1401/B01. Հայոց լեզու և գրականություն – 1 (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (8 ժամ դասախոսություն, 24 ժամ գործնական) 1-ին կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել ժամանակակից հայերենի հնչյունա-

կան և բառային առանձնահատկությունները, ոճագիտական հիմնական հասկա-

ցությունները, նպաստել խոսքի թերությունների վերացմանը, ծանոթացնել հայ

դասական գրականության նմուշներինֈ

Կրթական արդյունքները.

Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը.

1. կիմանա ժամանակակից հայոց լեզվի հնչյունական և բառային առանձ-

նահատկությունները.

2. կտիրապետի իր մասնագիտական բառապաշարին, տերմինաբանությա-

նը, կկարողանա գրական հայերենով շարադրել մտքերը, գործնականում

կկիրառի լեզվաոճական հնարները.

3. կծանոթանա հայ հեղինակների գեղարվեստական մի շարք հայտնի

ստեղծագործություններին, կվերլուծի դրանքֈ

Բովանդակությունը.

Թեմա 1` Պատմական համառոտ ակնարկ հայերենի զարգացման փուլերի

մասինֈ Հայերենի տեղը աշխարհի լեզուների շարքումֈ Թեմա 2` Հնչյունաբանու-

թյուն. հայերենի հնչյունական համակարգըֈ Թեմա 3` Շեշտ, վանկ, տողադարձ.

հնչյունափոխությունֈ Հայերենի ուղղագրության սկզբունքներըֈ Թեմա 4` Բառա-

գիտություն. բառերի ձևիմաստային խմբերըֈ Թեմա 6` Բառապաշար. Դասա-

կարգման սկզբունքները. մասնագիտական բառապաշար. տերմիններֈ Հայերենի

բառակազմական միջոցներըֈ Թեմա 7 ` Հայերենի գործառական ոճերըֈ Թեմա 8`

5-րդ դարի հայ պատմագրությունը: Թեմա 9`Հայ հին և միջնադարյան քնարեր-

գությունը: Գրական երկերի վերլուծությունֈ

Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Ստուգարքն անցկացվում է նախօրոք տրվող ստուգարքային թելադրության

դրական գնահատականի և եզրափակիչ բանավոր պատասխանի հիման վրա:

1401/B02. Հայոց լեզու և գրականություն – 2 (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, (8 ժամ դասախոսություն, 24 ժամ գործնական) 2-րդ կիսամյակ, քննություն Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել ժամանակակից հայերենի ձևաբանա-

կան և շարահյուսական համակարգերը, ձևաբանական և շարահյուսական ոճա-

– 53 –

գիտության հիմնական հասկացությունները, ծանոթացնել հայ դասական գրա-

կանության նմուշներինֈ

Կրթական արդյունքները


1. կիմանա ժամանակակից հայերենի ձևաբանական և շարահյուսական

առանձնահատկությունները.

2. կկարողանա ճիշտ գործածել քերականական ձևերը, գործնականում կկի-

րառի ձևաբանական և շարահյուսական լեզվաոճական հնարները. կկա-

րողանա վարել երկխոսություն և բանավեճ.

3. կծանոթանա հայ հեղինակների գեղարվեստական մի շարք հայտնի

ստեղծագործություններին, կվերլուծի դրանքֈ

Բովանդակությունը

Թեմա 1` Ձևաբանություն. խոսքի մասերի դասակարգումըֈ Թեմա 2` Ժամա-

նակակից հայերենի թեքվող խոսքի մասերըֈ Թեմա 3` Ժամանակակից հայերենի

չթեքվող խոսքի մասերըֈ Թեմա 4` Շարահյուսություն. կապակցման միջոցներ և

եղանակներֈ Թեմա 5` Պարզ նախադասությունֈ Թեմա 6` Բարդ նախադասու-

թյուն. փոխակերպում և դերբայական դարձվածֈ Թեմա 7` Ուղղակի և անուղղակի

խոսքֈ Թեմա 8` Ժամանակակից հայերենի կետադրությունըֈ Թեմա 9` Ձևաբա-

նական և շարահյուսական ոճաբանություն: Թեմա 10` Ճարտասանական հմտու-

թյուններ. բանավեճի արվեստ. երկխոսության վարում և կառավարումֈ Թեմա 11` Հայ նոր գրականության սկզբնավորումը: 19-20-րդ դարերի հայ գրականությունը:

Թեմա 12` Հայ նորագույն գրականություն: Գրական երկերի վերլուծությունֈ

Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Քննությունն անցկացվում է բանավոր` նախաքննական թելադրության դրական

արդյունքի դեպքում: Քննատոմսը կազմված է չորս հարցից, որոնցից

յուրաքանչյուրը գնահատվում է 5 միավոր: Առաին երկու հարցերը հայոց լեզվին

վերաբերող տեսական հարցեր են, երրորդը` հայ գրականությանը վերաբերող

հարց, չորրորդը` գործնական առաջադրանք:

1704/B01. Ռուսաց լեզու-1 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 1-ին կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ապահովել ուսանողի տիրապետումը ռուսաց

լեզվի համակարգին, ապահովել բանավոր խոսքի և երկխոսության կառուցման

ունակությունները` հաղորդակցվելու համար լեզվական տարբեր ոլորտներում:



1. կտիրապետի ռուսաց լեզվի քերականական կառուցվածքին,

2. կկարողանա ճիշտ կազմել իր բանավոր խոսքը,

3. կկարողանա մասնակցել երկխոսությունների,

– 54 –

4. կկարողանա վերլուծել, մեկնաբանել և վերարտադրել գեղար-

վեստական և ճանաչողական բնույթի տեքստ:


Թեմա 1. Հնչյունաբանություն. ձայնավորների և բաղաձայների դասակար-

գումը, արտասանության և հնչերանգային հիմնական նորմերը: Թեմա 2. Բառա-

գիտություն. պատկերացում բառիմաստի մասին, բառային միավորների

հարաբերակցության ձևերը. Թեմա 3. Ձևաբանություն. ձևաբանության հիմնական

միավորները /բառ, ձևույթ/, խոսքի մասերի դասակարգումը և նրանց քերա-

կանական կարգերը: Թեմա 4. Շարահյուսություն. Շարահյուսական միավորները

/բառակապակցություն, պարզ նախադասություն/, նախադասության գլխավոր

անդամները, նախադասության տեսակները ըստ կառուցվածքի և հաղորդակց-

ման ուղղվածության:

Ստուգարքի անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Ստուգարքը անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում

տրված ստուգողական աշխատանքների արդյունքների վրա:

1704/B02. Ռուսաց լեզու-2 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ապահովել ուսանողի բանավոր և գրավոր խոսքի

կառուցման ունակությունները և մասնագիտական լեզվի տիրապետումը`

հաղորդակցվելու համար լեզվական տարբեր ոլորտներում:



1. կիմանա ռոõսաց լեզվի ոõղղագրության հիմնական սկզբունքները և

կանոնները,

2. կտիրապետի տվյալ մասնագիտության տերմինաÛÇÝ համակարգին,

3. կտիրապետի մասնագիտական տեքստին հատուկ շարահյուսական

կառուցվածքներին,

4. կկարողանա վերարտադրել մասնագիտական տեքստը, նաև ներ-

կայացնել նրա բովանդակությունը սեղմ և ընդարձակ,

5. կկարողանա թարգմանել մասնագիտական տեքստը հայերենից ռու-

սերեն:


Թեմա 1. Բառագիտություն. դարձվածներ և դարձվածների դասակարգումը:

Թեմա 2. Ձևաբանություն. խոսքի մասերի քերականական կարգերը: Բառակազ-

մություն. բառի ձևականական կազմը: Թեմա 3. Շարահյուսություն. միակազմ

նախադասություն, միակազմ նախադասության դասակարգումը: Բարդ նախա-

դասություն, բարդ նախադասությ³Ý դասակարգումը: Թեմա 4. Ուղղագրություն.

ուղղագրության հիմնական սկզբունքները և կանոնները: Թեմա 5. Մասնագիտա-

կան տեքստի կառուցվածքը. տվյալ մասնագիտության տերմինային համակարգը,

մասնագիտական տեքստին բնորոշ շարահյուսական կառուցվածքները:

– 55 –


Ստուգարքը անցկացվում է բանավոր և հիմնված է կիսամյակի ընթացքում

տրված ստուգողական աշխատանքների արդյունքների վրա:

1602/B01. Անգլերեն լեզու -1 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 1-ին կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել մասնագիտական անգլերեն

(Professional English) հումանիտար և սոց. գիտություննների ֆակուլտետներում,

(ուսանողները հանձնել են անգլերեն լեզվի ընդունելության քննություն), ինչպես

նաև ընդհանուր անգլերեն (General English) տեխնիկական և բնագիտական

ֆակուլտետներում, որտեղ (ուսանողները չեն հանձնել անգլերեն լեզվից

ընդունելության քննություն):



1. կտիրապետի անգլերենի քերականության հիմնական դրույթներին և

բառային ֆոնդին,

2. կծանոթանա մասնագիտական անգլերենի գրավոր և բանավոր խոսքի

հիմունքներին:


Թեմա 1` Անգլերեն լեզվով մասնագիտական ընթերցանության հմտություննե-

րի ձևավորում: Թեմա 2` Մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր

և աջակցող մտքերի տարբերակում և ուսուցում: Թեմա 3` Հիմնական տերմինների

ուսուցում:


Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով`անցած նյութի հիման

վրա:

1602/B02. Անգլերեն լեզու -2 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.


(Professional English) հումանիտար և սոց.գիտություների ֆակուլտետներում, ինչ-

պես նաև տեխնիկական և բնագիտական ֆակուլտետներում ըստ անցումային

ժամանակաշրջանի առանձնահատկությունների և պահանջների:



1. ձեռք կբերի ունակություն ուսումնասիրել անգլերեն լեզվով մասնա-

գիտական աղբյուրներ,

2. կկարողանա ընկալել և վերարտադրել իր մասնագիտական ոլորտին

– 56 –

առնչվող գրականությունը:


Թեմա 1` Հիմնական մասնագիտական տերմինները ուսումնասիրելու և կի-

րառելու ունակության զարգացում: Թեմա 2` Մասնագիտական տեքստի հիմնա-

կան բովանդակության ընկալում և վերարտադրում: Թեմա 3` Մասնագիտական

գրավոր խոսքի հիմնական դրույթների ուսուցում:


Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով`անցած նյութի հիման

վրա:

1604/B01. Գերմաներեն լեզու-1 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 1-ին կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ համակարգել իրենց նախ-

նական գիտելիքները գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և

բառագիտության բնագավառներում և այդպիսով ստեղծել անհրաժեշտ հիմք`

լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:



1. կյուրացնի գերմաներենի հնչյունական կողմի հիմնական առանձնա-

հատկությունները,

2. կտիրապետի ծրագրով նախատեսված առաջին փուլի համար

անհրաժեշտ նվազագույն բառապաշարին,

3. կյուրացնի նշված փուլի համար անհրաժեշտ քերականական նյութը:


Թեմա 1` Գերմաներենի արտասանական նորմերը: Արտասանություն և

գրություն: Հնչյունաբանական տառադարձություն: Գերմաներենի ձայնավորա-

կան և բաղաձայնական համակարգերը: Թեմա 2` Քերականական կարգեր,

դրանց արտահայտման միջոցները գերմաներենում: Գոյականի, ածականի և

բայի ձևաբանական և քերականական նշանակությունները: Գոյականի հոլովման

տիպերը: Հոլովների նշանակությունը և գործածությունը: Համեմատության

աստիճանների կարգ: Լիիմաստ և սպասարկու բայեր: Նախդիրների գործա-

ռույթը նախադասության մեջ: Թեմա 3` Պարզ նախադասություն, դրա շարադա-

սությունը: Ուղիղ և շրջուն շարադասություն: Թեմա 4` Թեմատիկ բառապաշարը

ընդգրկում է հետևյալ թեմաները` «Ընտանիք», «Իմ մասնագիտությունը», «Համալ-

սարան», «Իմ հանգստյան օրը», «Ճանապարհորդություն», «Գերմանիա»:


Ստուգարքն անցկացվում է նախապես անցկացված գրավոր թեստի

արդյունքների և բանավոր հարցման հիման վրա:

– 57 –

1604/B02. Գերմաներեն լեզու-2 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել ուսման առաջին

փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերակա-

նության բնագավառներում, ինչպես նաև ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը,

ակտիվացնել այդ բառապաշարը` համապատասխան երկխոսությունների և

տեքստերի վերարտադրման նպատակով:



1. գործնականում կկիրառի գերմաներենի ձևաբանական և քերականական

այն կառույցները, որոնք ուսումնասիրվում են այս փուլում,

2. կտիրապետի համապատասխան թեմատիկ բառապաշարին, որը

վերաբերում է մասնագիտական ոլորտին,

3. կվարի երկխոսություններ, կկատարի համապատասխան տեքստերի

վերար-տադրություն և կգրի փոխադրություններ:


Թեմա 1` Գոյականի նշանակությունը և շարահյուսական գործառույթները:

Հոգնակի թվի կազմության հիմնված տիպերը: Անհոգնական և անեզական

գոյականներ: Գոյականների հոլովման համակարգը և գերմաներենի հոլովների

կիրառական նշանակությունները: Թեմա 2` Բայերի ձևաբանական և իմաստա-

քերականական դասակարգումը: Սուբյեկտիվ և օբյեկտիվ բայեր: Անցողական և

անանցողական, երկսեռ բայեր: Բայի քերականական կարգերը: Թեմա 3`

Նախադասությունների դասակարգումը ըստ հնչերանգի և ըստ կազմության:

Միավորյալ նախադասություններ: Ստորոգյալի համաձայնեցումը ենթակայի

հետ: Թեմա 4` Թեմատիկ բառապաշարը ընդգրկում է «Գերմանիայի մեծ քաղաք-

ները», «Ընկերական շրջապատում», «Տնտեսություն և քաղաքականություն», «Իմ

զբաղմունքը», «Իմ ուսումը», «Հայաստանի պատմությունից», «Համագործակ-

ցություն» և այլն:


Ստուգարքն անցկացվում է նախապես անցկացված գրավոր թեստի

արդյունքների և բանավոր հարցման հիման վրա:

1608/B01. Ֆրանսերեն լեզու-1 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, գործնական պարապմունք 1-ին կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է թարմացնել դպրոցում ստացած գիտելիքները՝

շեշտը դնելով ֆրանսերենի հնչյունաբանության, քերականական և բառապա-

շարի հիմնական առանձնահատկությունների վրաֈ Այս փուլում ստացած

գիտելիքները հիմք են հանդիսանում հետագա՝ առավել խորացված ուսում-

նասիրության համարֈ

– 58 –



1. կկարողանա ճիշտ արտասանել ֆրանսերեն հնչյունները և դրանց

տառադարձման նշանները,

2. կկարողանա ճիշտ հնչերանգով ձևակերպել հաստատական, հարցա-

կան, բացականչական և հրամայական նախադասությունները դադար,

շեշտ, հիմնական հնչերանգ, մեղեդային եզրափակում, տեմպ,

3. կիմանա ձևաբանորեն և շարահյուսորեն ճիշտ վերլուծել բառը և

նախադասությունը:


Թեմա 1՝ Ռիթմիկ խմբերֈ Շեշտֈ Enchaînement. Liaison. Թեմա 2՝ Հատուկ և

հասարակ գոյականֈ Գոյականի սեռը, թիվըֈ Սեռի արտահայտությունը հոդերի և

ածանցների միջոցովֈ Թեմա 3՝ Որոշյալ և անորոշ հոդֈ Մասնական հոդը որպես

անորոշ քանակ արտահայտելու միջոցֈ Միաձուլված հոդֈ Հոդը չօգտագործելու

դեպքերըֈ Թեմա 4՝ Ցուցական, ստացական, հարցական և բացականչական, անո-

րոշ ածականներֈ Ածականի համաձայնությունը գոյականի հետֈ Թեմա 5՝ Քանակական և դասական թվականֈ Քանակական թվականի գործածությունը:

Թեմա 6 ՝ Անձնական անշեշտ դերանուններ, դրանց գործածությունը որպես են-

թակա, ուղիղ և անուղղակի խնդիրֈ Անձնական շեշտված դերանուններֈ Ստուգարքի անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Ստուգարքն անցկացվում է գրավոր թեստի արդյունքների և բանավոր

հարցման հիման վրա:

1608/B02. Ֆրանսերեն լեզու-2 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, գործնական պարապմունք 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է խորացնել և զարգացնել նախորդ փուլում ձեռք

բերված գիտելիքները, ֆրանսերենի քերականական կառուցվածքի և բառա-

պաշարի հիմնական շերտի յուրացման հիման վրա ձևավորել խոսքային

հմտություններ և գրավոր տեքստերից օգտվելու ունակություններֈ



1. կիմանա ճիշտ արտասանել ֆրանսերենի հնչյունները, ճիշտ արտասա

նությամբ ձևակերպել նախադասությունը,

2. կկարողանա լսելով հասկանալ և վերաշարադրել տեքստը, որը պարու-

նակում է յուրացրած բառապաշարը և քերականական նյութը (թույլա-

տրվում է 2-3% անծանոթ բառ),

3. կկարողանա զրույց վարել անցած թեմաներով:


Թեմա1՝ Գոյական անուն, միայն հոգնակի թվով գործածվող գոյականներ. Les

funérailles, les entrailles. Բաղադրյալ գոյականների հոգնակի թվի կազմությունը

(des coux-fleurs, des casse-croute և այլն)ֈ Թեմա 2՝ Ածականի իմաստի փոփոխութ-

– 59 –

յունը կախված նրա դիրքից՝ un homme grand – un grand homme. Անորոշ

դերանվանական ածականներֈ Թեմա 3՝ Հարաբերական դերանուններ, դրանց

ձևերը և գործածությունը նախադասության մեջ՝ qui, que, dont, ou, lequel և այլն

(դասակարգում)ֈ Թեմա 4՝ Պայմանական եղանակ, կազմությունը և գործածութ-

յունը համադաս և ստորադասական նախադասություններումֈ Ըղձական եղա-

նակֈ Սահմանական եղանակը ուրիշի ուղղակի խոսքումֈ




1704/B03. Ռուսաց լեզու-3 (Լրացուցիչ դասընթաց) (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 3-րդ կիսամյակ, քննություն Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է` զարգացնելով ուսանողի լեզվային

հմտությունները, ապահովել նրա տիրապետումը մասնագիտական լեզվին և

ազատ օգտվելը մասնագիտական գրականությունից:



1. ազատ կտիրապետի մասնագիտական լեզվի տերմինաբանա յին հա-

մակարգին,

2. կկարողանա մեկնաբանել և վերարտադրել մասնագիտական տեք-

ստեր

3. կկարողանա ինքնուրույն կազմել կապակցված տեքստ մասնա-

գիտական թեմայով,

4. կկարողանա կազմել զեկույցներ և ռեֆերատներ մասնագիտական

թեմաներով

5. կկարողանա թարգմանել մասնագիտական տեքստեր տարբեր

բարդության:


Թեմա 1. Ոճաբանություն. լեզվի գիտական ոճ, գիտական ոճին բնորոշ

շարահյուսական կառուցվածքներ, գիտական կապակցված տեքստի կառուցման

միջոցներ` բառային, ձևաբանական և շարահյուսական: Թեմա 2. Ուղղագրութ-

յուն. ուղղագրության հիմնական կանոնները: Թեմա 3. Մասնագիտական տեքս-

տի թարգմանություն. գիտական տեքստի թարգմանության տեսության հիմնա-

կան խնդիրներ. Թեմա 4. Գիտական զեկույցների և մասնագիտական ռեֆերատ-

ների կառուցման հիմնական սկզբունքներ:

Քննության անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Քննությունը բանավոր է` 20 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը

պարունակում է 3 հարց. 1-ին և 2-րդ հարցերը` 6-ական միավոր, 3-րդ հարցը

/մասնագիտական տեքստի թարգմանություն հայերենից ռուսերեն/` 9 միավոր:

Որպես կանոն՝ յուրաքանչյուր ստուգում ներառում է առավելագույնը 3 հարց:

Որպես կանոն՝ յուրաքանչյուր ստուգում ներառում է առավելագույնը 3 հարց:

– 60 –

1602/B03. Անգլերեն լեզու – 3 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 3–րդ կիսամյակ, քննություն

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է խորացվաց ուսուցանել նեղ մասնագիտական

անգլերեն (Professional English) յուրաքանչյուր ֆակուլտեի առարկայական

բովանդակության տիրույթում:



1. կտիրապետի գիտական երկխոսության համար պահանջվող հիմնական

մասնագիտական բառապաշարին և տերմիններին,

2. կկարողանա ազատ զրույց վարել և քննարկել մասնագիտական ոլորտին

առնչվող թեմաների շուրջ:


Թեմա 1` Մասնագիտական բանավոր խոսքի զարգացում: Թեմա 2` Մասնա-

գիտական քննարկում կատարելու հմտությունների ուսուցում: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Քննությունը անցկացվում է բանավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3

հարց: Առաջին առաջադրանքն է` կարդալ, թարգմանել անծանոթ տեքստը մաս-

նագիտական թեմայով: Երկրորդ առաջադրանքն է` մեկնաբանել ծանոթ մասնա-

գիտական տեքստը: Երրորդ առաջադրանքն է` խոսել մասնագիտական ոլորտի

վերաբերյալ:

1604/B03. Գերմաներեն լեզու-3 (Լրացուցիչ դասընթաց) (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ գործնական պարապմունք 3-րդ կիսամյակ, քննություն

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ամբողջացնել բակալավրատի ընդհանուր կրթա-

կան մակարդակում ուսանողների գիտելիքները գերմաներեն լեզվից և ապահո-

վել անհրաժեշտ գիտելիքներ համապատասխան մասնագիտական գործունեու-

թյան համար:



1. կկարողանա կարդալ, ընկալել, վերարտադրել և թարգմանել ինչպես ընդ-

հանուր հաղորդակցական նշանակության, այնպես էլ նեղ մասնագիտա-

կան բնույթի տեքստեր: Այստեղ նկատի է առնվում նաև ուսանողի հա-

ղորդակցական կարողությունների զարգացումը` երկխոսությունների,

պատումների և հարցադրումների նյութի վրա:


Թեմա 1` Սահմանական եղանակի ակտիվ և ներգործական սեռերի բոլոր

ժամանակների կազմությունն ու գործառույթը: Ժամանակաձևերի բացարձակ և

– 61 –

հարաբերական գործառույթը: Թեմա 2` Հրամայական եղանակի ձևերը և նրանց

քերականական հոմանիշները: Երկանդամ, եռանդամ և միանդամ կրավորական

կառույցները: Թեմա 3` Բայական և անվանական ստորոգյալի տարբեր տեսակ-

ները: Պատճառի, նպատակի, պայմանի պարագաների արտահայտության մի-

ջոցները: Ընդարձակ հատկացուցիչ: Բարդ ստորադասական նախադասություն-

ների բոլոր տեսակները: Ուղղակի և անուղղակի խոսք պարունակող նախադա-

սություններ:


Հանրագումարային քննություն: Քննությունը բանավոր է՝ 20 միավոր

առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց: Առաջին հարցը`

բառագիտական և ընդհանուր լեզվական բառապաշարի ստուգում անծանոթ

տեքստի հիման վրա` 9 միավոր: Որպես կանոն՝ յուրաքանչյուր ստուգում

ներառում է առավելագույնը 3 հարց: Երկրորդ հարցը` ծանոթ տեքստի

վերարտադրում` 4 միավոր: Երրորդ հարցը` քերականական նյութ` 9 միավոր:

1608/B03. Ֆրանսերեն լեզու-3 (Լրացուցիչ դասընթաց) (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, գործնական պարապմունք 3-րդ կիսամյակ, քննություն

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է հանրագումարի բերել նախորդ մակարդակներում

ստացված գիտելիքները՝ դրանք ուղղորդելով դեպի համապատասխան մասնա-

գիտական ոլորտներըֈ



1. կիմանա իր մասնագիտական հիմնական տերմինների նշանակությունը,

ներառյալ երկրորդ կիսամյակում սովորած տերմինոլոգիան 300 միավոր,

2. կկարողանա առանց բառարանի կարդալ միջին բարդության մասնագի-

տական տեքստեր,

3. կկարողանա առանց բառարանի կարդալ և վերաշարադրել միջին բար-

դության հասարակական-քաղաքական տեքստեր:


Թեմա 1՝ Գոյականների իգական սեռի կազմության տարբեր միջոցների դա-

սակարգում, քերականորեն (հոդի և այլ մասնիկների օգնությամբ), ձևաբանորեն

(բառի ձևի փոփոխություն, ածանցներ), բառային (բառի տարբեր ձևեր)ֈ Երկու սեռ

ունեցող գոյականներֈ Թեմա 2՝ Եղանակավորման քերականական արտահայ-

տությունը, ֆրանսերեն լեզվի խոնարհման բնութագիրը՝ indicatif (սահմանական

եղանակ), conditionnel (պայմանանական եղանակ), subjonctif (ըղձական եղա-

նակ), impératif (հրամայական եղանակ)ֈ Թեմա 3՝ Նախդիրների համակարգային

դասակարգում, տարբեր հարաբերություններ արտահայտող նախդիրներֈ

Քննություններ անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.



– 62 –

1106/B01. Հայոց պատմության հիմնահարցեր-1 (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն, 8 ժամ սեմինար) 1-ին կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի առաջին մասի դասավանդումը նպատակ ունի ծանոթացնել

ուսանողին հայոց պատմության հին շրջանի և միջնադարի պատմությանը, Հայկա-

կան լեռնաշխարհի աշխարհագրությանը և սեր առաջացնել մեր ժողովրդի բազմա-

դարյան պատմության և նրա հերոսական անցյալի նկատմամբ` շեշտը դնելով հա-

յոց պետականության պատմության ըստ ամենայնի լուսաբանման վրա:



1. ծանոթ կլինի հայոց հին ու միջնադարյան պատմությանը,

2. կկարողանա քննադատական վերաբերմունք հանդես բերել հայոց պատ-

մության հին ու միջին շրջանի կարևորագույն իրադարձություններին,

3. յուրացրած կլինի հայոց պետականությունների պատմությունը:


Ներածություն. Հայոց պատմության առարկան: Հայաստանի աշխարհագրա-

կան դիրքը, տարածքը և բնական պայմանները: Թեմա 1` Հայաստանը հնագույն

շրջանում: Թեմա 2` Հայաստանի հին շրջանի պատմությունը. Ուրատու, Երվան-

դունիների թագավորությունը: Արտաշեսյանների թագավորությունը: Արշակու-

նիների թագավորությունը Հայաստանում 2-3-րդ դ: Թեմա 3` Հայաստանը վաղ

միջնադարում: Թեմա 4` Հայաստանը զարգացած միջնադարում: Թեմա 5` Հա-

յաստանը ուշ միջնադարում:


Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց`

նախապես տրամադրված հարցաշարից:

1106//B02. Հայոց պատմության հիմնահարցեր -2 (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն, 8 ժամ սեմինար) 2-րդ կիսամյակ, քննություն

Նպատակը.

Դասընթացի երկրորդ մասի դասավանդումը նպատակ ունի ուսանողին մա-

տուցել հայոց պատմության նոր և նորագույն շրջանը: Դասավանդման ըն-

թացքում շեշտը դրվում է ազգային-ազատագրական շարժումների և Հայաստանի

1-ին, 2-րդ և 3-րդ հանրապետությունների պատմության վերլուծության վրա:



1. ծանոթ կլինի հայ ժողովրդի նոր և նորագույն պատմությանը,

2. կկարողանա վերլուծել հայ ազգային-ազատագրական շարժման կարևո-

րագույն իրադարձությունները, Հայաստանի 1-ին, 2-րդ և 3-րդ հանրապե-

տությունների պատմությանը և դասեր քաղել անցյալի սխալներից,

– 63 –

3. կկարողանա գիտելիքները լայնորեն օգտագործել իր աշխատանքային,

հատկապես կրթական գործընթացներում:


Թեմա 1` Հայկական հարցը. առաջացումը, բովանդակությունը: Ազատա-

գրական պայքարը 17-18-րդ դդ.: Ռուսաստանի տիրապետության հաստատումը

Արևելյան Հայաստանում: Թեմա 2` Հայ ազգային-ազատագրական զինված պայ-

քարի փուլը (1870-ական թթ.- 20-րդ սկիզբ): Ազատագրական խմբակներն ու կազ-

մակերպությունները: Հայ քաղաքական կուսակցությունների ձևավորումը: Ազ-

գային-ազատագրական զինված պայքարի փուլը: Թեմա 3` Պանթուրքիզմը պե-

տական քաղաքականություն Թուրքիայում: Արևմտահայության Մեծ եղեռնը: Հա-

յաստանը 1917թ. փետրվարյան հեղափոխության շրջանում: Հոկտեմբերյան հե-

ղափոխությունը և Հայաստանը: Թեմա 4` Հայաստանի Հանրապետությունը 1918-

1920թթ.ֈ Թեմա 5` Խորհրդային Հայաստանը 1920-1991 թթ.: Թեմա 6` Հայաստանի

երրորդ հանրապետությունը: Թեմա 7` Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապե-

տությունը:


Քննությունը անցկացվում է բանավոր: Հարցատոմսը պարունակում է 3

հարց` 7, 7, 6 միավոր արժեքով:

1302/B01. Փիլիսոփայության հիմունքներ (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն, 16 սեմինար պարապմունք) 3-րդ կիսամյակ, քննություն

Նպատակը.

Հիմնարար գիտությունների տվյալների փիլիսոփայական մեկնաբանու-

թյունների միջոցով աջակցել ուսանողի համակարգված աշխարհայացքի,

քաղաքակրթական զարգացումների արդի միտումների և այդ համատեքստում

ազգային մրցունակ համակարգի մասին մասնագիտական պատկերացումների

ձևավորմանը:



1. կիմանա աշխարհի և նրանում մարդու տեղի ու դերի մասին փիլիսոփա-

յական հայեցակարգերի ընդհանուր և տարբերակիչ առանձնահատկու-

թյունները,

2. կհասկանա ճշմարտության և մոլորության, գիտելիքի և հավատի, ռացիո-

նալի և իռացիոնալի սահմանազատման փիլիսոփայական մեթոդաբա-

նության դերն ու նշանակությունը,

3. կկարողանա վերլուծել և ամբողջական պատկերացում կազմել արդի քա-

ղաքակրթական, քաղաքական մշակութային և մարդաբանական պատկերա-

ցումների, տեխնածին քաղաքակրթության գլոբալ հիմնախնդիրների մասին:


Թեմա 1` Փիլիսոփայությունը հոգևոր մշակույթի համակարգում: Փիլիսոփա-

յության առարկան և գործառույթները: Թեմա 2` Քաղաքակրթության զարգացման

– 64 –

պատմափիլիսոփայական ակնարկ: Թեմա 3` Կեցության փիլիսոփայական ըմբռ-

նումը: Մարդկային կեցության առանձնահատկությունները: Թեմա 4` Հոգեկանի

ծագման հիմնահարցը: Թեմա 5` Աշխարհի ճանաչողության հիմնահարցը: Թեմա 6` Մարդու փիլիսոփայական ըմբռնումը: Փիլիսոփայական մարդաբանություն:

Թեմա 7` Հասարակության փիլիսոփայական ըմբռնումը: Պատմության իմաստը:

Թեմա 8` Սոցիալական կյանքի հիմնական ոլորտները: Թեմա 9` Հասա-

րակության հոգևոր կյանքը: Հոգևոր մշակույթ և քաղաքակրթություն: Թեմա 10`

Հասարակական առաջադիմությունը և մարդկության ապագան:


Քննությունը բանավոր է՝ 20 միավոր առավեագույն արժեքով: Հարցատոմսը

պարունակում է 3 հարց, 2 հարցը` 8-ական միավոր, 1 հարցը` 4 միավոր:

2.2. Կամընտրական դասընթացներ

1001/B01. Տնտեսագիտություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ դասախոսություն, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսանողներին տալ անհրաշեշտ գիտելիքներ մարդկանց բարեկեցության

բնույթի և պատճառների, շուկայական տնտեսության զարգացման օրինաչափու-

թյունների, հիմնախնդիրների, դրանց հնարավոր լուծումների, ինչպես նաև

ձեռնարկատիրական գործունեության մասին, ինչը կնպաստի նաև ռացիոնալ

տնտեսական վարքագծի ձևավորմանը:



1. յուրացրած կլինի տնտեսագիտության հիմունքները,

2. պատկերացում կունենա տնտեսության շուկայական համակարգի

կենսագործունեության, հիմնական հասկացությունների, զարգացման

օրինաչափությունների և ձեռնարկարություն ծավալելու պայմանների

մասին:


Թեմա 1` Տնտեսական զարգացման ընդհանուր խնդիրները. Տնտեսագիտութ-

յան առարկան: Թեմա 2` Տնտեսության շուկայական համակարգը. եկամտի և

արդյունքի շրջապտույտը: Թեմա 3` Անհատական շուկաների վերլուծությունը,

պահանջարկ և առաջարկ: Թեմա 4` Սպառողի վարքի տեսություն: Թեմա 5`

Արտադրության ծախքերը: Թեմա 6` Շուկայի կառուցվածքը և գնի ու արտադրու-

թյան ծավալի որոշումը: Թեմա 7` Ձեռնարկությունների և կազմակերպություննե-

րի տիպերը և տեսակները: Թեմա 8` Ազգային հաշիվների համակարգը: Թեմա 9`

Մակրոտնտեսական կայունությունը և տատանումները: Թեմա 10` Փողը և բան-

կային համակարգը. դրամավարկային քաղաքականությունը: Թեմա 11` Պետա-

կան բյուջեն և ֆիսկալ քաղաքականությունը: Թեմա 12` Միջազգային տնտեսա-

կան գործակցությունը:

Ստուգարքի անցկացման կարգը.

– 65 –

Կիսամյակի ընթացքում անցկացվում է երկու լսարանային ստուգողական

աշխատանք, որոնցից դրական գնահատականներ ստանալու դեպքում ուսանողը

համարվում է ստուգարքը հանձնած:

Ստուգողական աշխատանքների արդյունքներով ստուգարքը չհանձնած

ուսանողների համար դասընթացի ավարտին կազմակերպվում է բանավոր

հարցում 4 հարց պարունակող հարցատոմսերով:

1202/B01. Քաղաքագիտություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ դասախոսություն 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել քաղաքագիտության

ձևավորման տեսական և գաղափարական ակունքներին, հիմնական կատեգո-

րիաների ու քաղաքագիտության ուսումնասիրության առարկայական տիրույ-

թին, ձևավորել ուսանողների մոտ քաղաքական իրականության վերլուծության

պրակտիկ հմտություններ:



1. կստանա համապատասխան գիտելիքներ քաղաքագիտության տեսա-

կան և կիրառական նշանակության հիմնահարցերի մասին,

2. պատկերացում կկազմի քաղաքագիտության առարկայական տիրույթի

ու մեթոդաբանության մասին,

3. կունենա քաղաքագիտական վերլուծություններ կատարելու բավարար

ունակություններ,

4. կկարողանա կողմնորոշվել գործնական քաղաքականության հիմնա-

հարցերի մեկնաբանման հարցերումֈ


Թեմա 1՝ Քաղաքագիտության առարկան և օբյեկտըֈ Թեմա 2՝ Քաղա-

քականության ծագումը և էությունըֈ Թեմա 3՝ Քաղաքական իշխանության էութ-

յունն ու կառուցվածքըֈ Թեմա 4՝ Հասարակության քաղաքական համակարգըֈ

Թեմա 5՝ Պետությունը որպես քաղաքական համակարգի գլխավոր ինստիտուտֈ

Թեմա 6՝ Քաղաքական կուսակցությունները և կուսակցական համակարգերֈ

Թեմա 7՝ Ընտրություններ և ընտրական համակարգեր: Թեմա 8՝ Քաղաքական

գաղափարախոսություններ: Թեմա 9` Քաղաքական էլիտա և լիդերություն:


Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով: Ուսանողին տրվում է 4

հարց դասընթացի բովանդակությունից, որոնց բավարար պատասխանի

դեպքում ստուգարքը համարվում է հանձնված:

1901/B01. Իրավագիտություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ դասախոսություն 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

– 66 –

Սովորեցնել հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտների օրենսդրական

կարգավորման հիմունքներըֈ Նպատակներից է նաև ստացած իրավական գիտե-

լիքները գործնականում կիրառելու հմտությունների մշակումը, ինչպես նաև

իրավական աշխարհայացքի ու մշակույթի ձեւավորումըֈ



1. կիմանա պետության և իրավունքի մասին հիմնական սկզբունքները,

հայեցակարգերը,

2. կիմանա օրենսդրության առանձին ճյուղերի իրավական կարգավոր-

ման հիմունքները,

3. կյուրացնի կարևոր իրավական հասկացությունները, եզրույթները,

4. ձեռք կբերի գիտելիքները գործնականում կիրառելու ունակություններ

և հմտություններֈ


Թեմա 1` Հասարակություն և պետություն: Թեմա 2` Իրավունք: Թեմա 3`

Իրավական կարգավորման կառուցակարգը և իրավունքի կենսագործումըֈ Թեմա 4` Իրավունքի ձևերը: Թեմա 5` Իրավունքի համակարգը: Թեմա 6` Օրինակա-

նություն, իրավաչափ վարքագիծ, իրավախախտում: Թեմա 7` Կոռուպցիայի դեմ

պայքարի իրավական հիմնահարցերը: Թեմա 8-9` Սահմանադրական իրավունք:

Թեմա 10` Դատական իշխանություն և դատական համակարգ: Թեմա 11-16`

Քաղաքացիական իրավունք: Թեմա 17` Աշխատանքային իրավունք: Թեմա 18`

Ընտանեկան իրավունք: Թեմա 19` Էկոլոգիական իրավունք: Թեմա 20` Քրեական

իրավունք: Թեմա 21-23` Դատավարական իրավունք: Թեմա 24` Միջազգային

իրավունքֈ


Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր: Տրվում է առավելագույնը 4 հարց

(նախապես տրամարդված հարցաշարից), որոնցից առնվազն 2-ին դրական

պատասխանող ուսանողը ստանում է «ստուգված»:

1107/B01. Մշակութաբանություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ դասախոսություն 3-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողի մոտ կայուն գիտելիքներ ձևավորել

մշակութաբանության առարկայի և մշակույթ՝ հասկացության վերաբերյալ, ար-

մատավորել համակարգված պատկերացում մշակույթի բաղադրիչների, երևույթ-

ների, գործընթացների և մեխանիզմների մասին: Հատուկ ուշադրություն դարձնել

հայ և համաշխարհային մշակույթների ընդհանուր բնութագրերի և ներկա գործ-

ընթացների վրա:



1. hամապարփակ գիտելիքներ կունենա գիտության մեջ «մշակույթ» հասկա-

– 67 –

ցության ամենատարածված սահմանումների և տեսությունների մասին,

2. ծանոթ կլինի մշակույթի կառուցվածքին, բաղադրիչներին, տիպաբանու-

թյանը, մշակույթի ծագման և զարգացման հիմնական օրինաչափություն-

ներին,

3. ընդհանուր գիտելիքներ կունենա համաշխարհային և հայ մշակույթների

պատմական զարգացումների օրինաչափությունների վերաբերյալ:


Թեմա 1` Դասընթացի ուսումնասիրման օբյեկտը, առարկան և խնդիրները:

«Մշակույթ» հասկացության սահմանումներն ու մշակույթի էության, ծագման և

զարգացման վերաբերյալ տեսությունները: Թեմա 2` Մշակույթի կառուցվածքը,

բաղադրիչները, գործառույթները և մեխանիզմները: Մշակութային գործընթաց-

ներ: Թեմա 3` Մշակույթը «անհատ», «բնություն», «հասարակություն», «էթնոս»,

«քաղաքակրթություն» կատեգորիաների համատեքստում: Թեմա 4` Համաշխար-

հային և հայ մշակույթների պատմական զարգացումները մոտեցումներ հարցադ-

րումներ, օրինաչափություններ: Թեմա 5` Ժամանակակից մշակութային գործըն-

թացները և գլոբալիզացիայի խնդիրը:




2101/B01. Կրոնների պատմություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ դասախոսություն 3-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողի մոտ ձևավորել ընդհանուր գիտելիքներ

ու պատկերացումներ ժամանակակից կրոնների, կրոնական տարատեսակ ուղ-

ղությունների, դրանց դավանաբանական ու պաշտամունքային առանձնահատ-

կությունների, Հայ Առաքելական եկեղեցու պատմության հիմնահարցերի, արդի

կրոնական ներփակ հոսանքների ու դենոմինացիաների վերաբերյալ:



1. կիմանա` ինչ է կրոնը, ինչպիսի կրոններ կան աշխարհում, ինչ դավանա-

բանական, պաշտամունքային, տոնածիսական առանձնահատկություն-

ներ ունեն դրանք, ինչպես նաև Հայ առաքելական եկեղեցու պատմությու-

նը, դավանաբանական առանձնահատկությունները և տոնածիսական

համակարգը,

2. կհասկանա ժամանակակից կրոնների և կրոնական հոսանքների ու ուղ-

ղությունների զարգացման տրամաբանությունը, առանձնահատկություն-

ներն ու միտումները,

3. կկարողանա կատարել տարբեր կրոնների ու կրոնական ուղղություննե-

րի տարբերակում և քննական արժևորում:


– 68 –

Թեմա 1` Դասընթացի առարկան, կրոնի պատմական ձևերը: Թեմա 2` Ժա-

մանակակից կրոնները: Ազգային և համաշխարհային կրոններ: Թեմա 3` Բուդ-

դայականություն, իսլամ, դավանանքը, պաշտամունքը, հիմնական ուղղություն-

ները: Թեմա 4` Քրիստոնեություն: Դավանաբանությունը և պաշտամունքը: Աստ-

վածաշունչ: Թեմա 5` Արդի կրոնական միավորումներն ու համայնքները: Թեմա 6` Քրիստոնեությունը Հայաստանում I-IV դարերում: Թեմա 7` Հայ Առաքելական

եկեղեցին V-IX դարերում: Թեմա 8` Հայ Առաքելական եկեղեցին X-XIV դարե-

րում: Թեմա 9` Հայ Առաքելական եկեղեցին XV-XVIII դարերում: Թեմա 10` Հայ

Առաքելական եկեղեցին XIX-XX դարերում:




3. Ընդհանուր մաթեմատիկական և բնագիտական դասընթացներ

3.1. Պարտադիր դասընթացներ

2301/B01. Համակարգչից օգտվելու հմտություններ (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (8 ժամ դասախոսություն, 24 ժամ գործնական պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսանողին ծանոթացնել համակարգչի կառուցվածքին և աշխատանքի

հիմնական սկզբունքներին: Ուսանողի մոտ ձևավորել համակարգչից օգտվելու

հիմնական հմտությունները:



1. կհասկանա համակարգչի կառուցվածքի և աշխատանքի հիմնական

սկզբունքները,

2. կիմանա, թե ինչ է օպերացիոն համակարգը, բազմախնդրայնությունը,

որոնք են տեքստային և գրաֆիկական խմբագիրների աշխատանքների

սկզբունքների տարբերությունը, Windows օպերացիոն համակարգի և

Word, Excel, PowerPoint ծրագրերի հետ աշխատելու հիմնական


3. կկարողանա ինքնուրույն կատարել իր թղթավարությունը (կուրսային,

ավարտական աշխատանքներ, հաշվարկների կատարում, զեկուցում-

ների համար սլայդների պատրաստում և այլն)ֈ


Թեմա 1` Համակարգչի կառուցվածքը և աշխատանքի հիմնական սկզբունք-

ները: Օպերացիոն համակարգի հասկացություն և բազմախնդրայնության գաղա-

փար: Թեմա 2` Windows օպերացիոն համակարգի գրաֆիկական ինտերֆեյսի

հետ աշխատելու հիմնական սկզբունքները: Թեմա 3` Microsoft Word փաստա-

– 69 –

թղթի ստեղծում և ձևավորում: Թեմա 4` Microsoft Excel էլեկտրոնային աղյուսակ-

ներ: Թեմա 5` Microsoft PowerPoint ներկայացման ստեղծում:


Ստուգարքն անց է կացվում համակարգչի մոտ`ըստ ստուգարքի համար

կազմված տարբերակի հրահանգների: Տարբերակը բաղկացած է 4 բաժնից, որով

ստուգվում են ուսանողի գիտելիքները Windows XP համակարգի, MS Word, MS

Excel և MS PowerPoint կիրառությունների վերաբերյալ: Ուսանողը գնահատվում է

«ստուգված», եթե ճիշտ կատարում է յուրաքանչյուր բաժնի հրահանգների 75%-ը:

0002/B01. Քաղաքացիական պաշտպանություն 2 կրեդիտ Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք) 6-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացների նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ԱԻ-ում երկրա-

շարժ, ջրհեղեղ, հրդեհներ, արտադրական և տրանսպորտային վթարներ, թունա-

վոր նյութեր, ճառագայթային ախտահանում և այլն և պատերազմական պայ-

մաններում պաշտպանվելու ձևերին և մեթոդներին, նաև փրկարարական

աշխատանքների ծավալներին, բովանդակությանը և կատարմանը:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը

1. պետք է կարողանա ստեղծված ԱԻ-ում և պատերազմական պայման-

ներում ժամանակին և ճիշտ իրականացնի պաշտպանվելու ձևերն ու

մեթոդները:


Թեմա-1. ԱԻ-ի նախարարության կառուցվածքը և խնդիրները: Թեմա-2. ԱԻ-

ները, նրանց բնութագրերը և կանխարգելման միջոցառումները: Թեմա-3. Բնակ-

չության գործողությունները ահաբեկությունների և նրանց սպառնալիքի ժամա-

նակ: Թեմա-4. Հակառակորդի հարձակման ժամանակակից միջոցների բնութա-

գրերը, նրանց վարակման օջախները և գնահատման մեթոդները: Թեմա-5. Բնակ-

չության պաշտպանության կազմակերպումը ԱԻ-ների և պատերազմի ժամանակ:

Թեմա-6. ԱԻ-ի և պատերազմի ժամանակ բնակչության բարոյահոգեբանական

պատրաստվածության հիմնական ուղղությունները: Թեմա-7. Փրկարարական

աշխատանքների կազմակերպումը ԱԻ-ի և պատերազմի ժամանակ,

տեղեկատվության կազմակերպումը:


Ստուգումը ընթանում է բանավոր` հարցատոմսերով: Հարցատոմսը ներա-

ռում է երեք հարց` երկուսը տեսական, մեկը գործնական:

0002/B02. Արտակարգ իրավիճակներում բնակչության առաջին բուժօգնություն 2 կրեդիտ Շաբաթական 2 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք)

– 70 –

6-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Դասընթացների նպատակն է ուսանողներին սովորեցնել էքստրեմալ պայ-

մաններում երկրաշարժ, թունավոր նյութեր, ճառագայթային ախտահարում,

ոսկորների կոտրվածքներ, արյունահոսություն, շոկային իրադրություն, վնաս-

վածքներ մինչբժշկական օգնության ցուցաբերում:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը պետք է կարողանա էքստրեմալ

պայմաններում երկրաշարժ, թունավոր նյութեր, ճառագայթային ախտահանում,

ոսկորների կոտրվածքներ, արյունահոսություն, շոկային իրադրություն, վնաս-

վածքներ ցուցաբերել առաջին և մինչբժշկական օգնություն:


Թեմա 1` Առաջին բուժօգնությունն ու մինչբժշկական օգնությունն ԱԻ-ում:

Թեմա 2` Ախտահարվածների ու հիվանդների բժշկական տեսակավորումը ԱԻ-

ների պայմաններում: Թեմա 3` Սուր հիվանդություններ և թունավորումներ:

Թեմա 4` Հակահամաճարակային միջոցառումներն ԱԻ-ում: Թեմա 5`

Վնասվածքներ և սուր վիրաբուժական հիվանդություններ:


Ստուգումը ընթանում է բանավոր` հարցատոմսերով: Հարցատոմսը ներա-

ռում է երեք հարց` երկուսը տեսական, մեկը գործնական:

0901/B01. Էկոլոգիայի և բնապահպանության հիմունքներ (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ դասախոսություն 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել պատկերացում էկո-

լոգիա գիտության տեսական հիմնահարցերի, բնապահպանության առկա

խնդիրների և հիմնահարցերի լուծման առաջարկվող եղանակների և կիրառվող

մեթոդների ու մոդելների մասին:



1. կիմանա էկոլոգիա գիտության հիմնական տեսական մոտեցումները,

օրենքները, հարցերը,

2. կկարողանա օգտագործել այդ գիտելիքները բնապահպանական հարցե-

րի լուծման ոլորտում,

3. կկարողանա կատարել անհրաժեշտ վերլուծություն:


Թեմա 1` Ներածություն էկոլոգիա գիտության ուսումնասիրման օբյեկտն ու

առարկան, զարգացման պատմական ուղին, տեղն ու դերը գիտությունների

համակարգումֈ Թեմա 2` Միջավայրի գործոնները և օրգանիզմների վրա դրանց

ազդեցության ընդհանուր օրինաչափությունները: Թեմա 3` Պոպուլյացիաների

էկոլոգիա: Թեմա 4` Կենսացենոզի էկոլոգիական կառուցվածքը, առանձնահատ-

– 71 –

կությունները : Թեմա 5` Էկոհամակարգերի գործունեության սկզբունքները, կա-

ռուցվածքըֈ Թեմա 6` Էներգետիկ նյութերի շրջանառությունը էկոհամակարգե-

րում, սննդային շղթա: Թեմա 7` Մարդու փոխազդեցությունը բնության հետ: Թե-մա 8` Մթնոլորտի պահպանությունը: Թեմա 9` Ջրային պաշարների պահպանու-

թյունըֈ Թեմա 10` Հողային պաշարների պահպանություն: Թեմա 11` Կենսա-

բազմազանության պահպանության հիմունքներ: Թեմա 12` Շրջակա միջավայրը

և մարդու առողջությունը:


Ստուգարքն անց է կացվում բանավոր: Ստուգարքի ժամանակ ստուգվում է

ուսանողի իմացությունը կիսամյակի ընթացքում անցած նյութի վերաբերյալ:

Տոմսը պարունակում է 3 հարց:

4. Ընդհանուր մասնագիտական դասընթացներ


0408/Bh01. Մաթեմատիկա - (6 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ գործնական պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել վերլուծական եր-

կրաչափության և հանրահաշվի դպրոցական դասընթացի ընթացքում ստացած

գիտելիքները և դաստիարակել հմտություններ աշխարհագրության մեջ դրանք

կիրառելու համար:



1. կիմանա կոորդինատների մեթոդը, վերլուծական երկրաչափությունը

հարթության վրա,

2. կհասկանա վերլուծական երկրաչափությունը տարածության մեջ,

3. կծանոթանա գծային հավասարումների համակարգերի լուծման մեթոդ-

ներին:


Թեմա 1` Կոորդինատների մեթոդը: Թեմա 2` Ուղիղ գիծը հարթության վրա:

Թեմա 3` Երկրորդ կարգի կորեր: Թեմա 4` Վեկտորներ: Թեմա 5` Ուղիղ գիծը

տարածության մեջ: Թեմա 6` Հարթության հավասարումը: Թեմա 7` Մակեր-

ևույթի տեսություն:


Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4

միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրա-

քանչյուրը 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

– 72 –

Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 10 միավոր առավելագույն արժեքով:

Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական միավոր, 1

հարցը` 4 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0401/B01. Ֆիզիկա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր պարապմունք), 3-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել էլեկտրականության, մագնիսակա-

նության և օպտիկայի հիմնական օրենքներին, դրանց առնչվող հիմնական

փորձերին, ներկայացնել այդ օրենքները դիֆերենցիալ և ինտեգրալային

տեսքերով, գաղափար տալ նրանց հիմնական կիրառությունների մասին:



1. կիմանա էլեկտրականության, մագնիսականության և օպտիկայի հիմ-

նական օրենքները, դրանց առնչվող կարևորագույն փորձերը, երևույթ-

ները,

2. կհասկանա այդ երևույթների, փորձերի, օրենքների կապը, օրենքների

համակարգի ներքին տրամաբանությունը, այդ համակարգից բխող

հիմնական հետևությունները և արդյունքները,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել կոնկրետ բնույթ կրող

հարցերի վերլուծության, խնդիրների լուծման համար:


Թեմա 1` Էլեկտրական դաշտը վակուումում և միջավայրում: Թեմա 2`

Էլեկտրական հոսանք: Թեմա 3` Մագնիսական դաշտը վակուումում և միջավայ-

րում: Թեմա 4` Էլեկտրամագնիսական մակածում և քվազիստացիոնար երևույթ-

ներ: Թեմա 5` Մաքսվելլի հավասարումների համակարգը: Թեմա 6` Էլեկտրա-

մագնիսական տատանումներ և ալիքներ: Թեմա 7` Լույսի ինտերեֆերենցը:

Թեմա 8` Լույսի դիֆրակցիան: Թեմա 9` Լույսի բևեռացումը: Թեմա 10` Լուսի

փոխազդեցությունը նյութի հետ, ոչ գծային օպտիկա:


Նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումներից յուրաքանչյուրը գնահատվում է

առավելագույնը 9 միավոր: Որպես կանոն՝ յուրաքանչյուր ստուգում ներառում է

առավելագույնը 3 հարց: Ստուգման ձևերն են.

1-ին ստուգում. Ստուգողական աշխատանքՙ գրավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

2-րդ ստուգում. Բանավոր հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

0601/B01. Քիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք),

– 73 –

1-ին կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողի մոտ ձևավորել պատկերացում արդի

ընդհանուր և անօրգանական քիմիայի տեսության մասին, տարրերի հատ-

կությունների կախվածությունը պարբերական համակարգում դրանց գրաված

դիրքից, երկրակեղևում քիմիական տարրերի անհամաչափ բաշխման պատ-

ճառների, քիմիական կապի տեսակների և օքսիդա-վերականգնման գործըն-

թացների էությանը:



1. կիմանա արդի ընդհանուր և անօրգանական քիմիայի տեսությունը, բնա-

կան միացություններից տարրերի ստացման արդյունաբերական

եղանակները,

2. կհասկանա տարրերի խմբերի ընդհանուր բնութագիրը, դրանց բնական

միացությունների հայտնաբերման պատմությունը, ստացման արդյունա-

բերական եղանակները,

3. կկարողանա կատարել քիմիական փորձեր և հաշվարկներ:


Թեմա 1` Ատոմա-մոլեկուլային ուսմունքը և քիմիայի հիմնական օրենքները:

Ավոգադրոյի և գազերի միացյալ օրենքները և դրանց կիրառությունը: Թեմա 2`

Պարբերական օրենքը և տարրերի պարբերական համակարգը: Քիմիական կապի

տեսակները: Թեմա 3` Քիմիական ռեակցիայի արագությունը և նրա վրա ազդող

գործոնները: Քիմիական հավասարակշռություն: Թեմա 4` Ջուր: Ջրի վիճակի

դիագրամը: Լուծույթներ և դրանց ընդհանուր հատկությունները: Իրական և

կոլոիդ լուծույթներ: Էլեկտրոլիտների լուծույթների հատկությունները: Թեմա 5`

Ջրածին, թթվածին, ջրածնի պերօքսիդ, օզոն, դրանց ստացումը, հատկութ-

յունները և կիրառությունները: Թեմա 6` Ոչ մետաղների (քլոր, ծծումբ, ազոտ,

ֆոսֆոր, ածխածին, սիլիցիում) ստացումը, հատկությունները և կիրառման

բնագավառները: Թեմա 7` Ազնիվ գազեր, դրանց հատկությունները, կիրառութ-

յունը: Թեմա 8` Մթնոլորտի և հողի ներկայիս աղտոտված վիճակը: Աղտոտման

դեմ պայքարի եղանակները:







0901/B02. Երկրագիտություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

– 74 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել կայուն գիտելիքներ

երկիր մոլորակի և նրա աշխարհագրական թաղանթի ձևավորման, զարգացման,

հատկանիշների, նրանում տեղի ունեցող բազմաթիվ երևույթների և պրոցեսների

փոխադարձ կապի, մարդու և աշխարհագրական թաղանթի փոխհարաբերու-

թյունների մասին:



1. կիմանա աշխարհագրական թաղանթի հիմնական հատկանիշների և

նրանց փոխադարձ կապի ու փոխպայմանավորվածության մասին,

2. կհասկանա երկիր մոլորակում և աշխարհագրական թաղանթում տեղի

ունեցող բազմաթիվ երևույթների առաջացման պատճառները և դրանց

աշխարհագրական հետևանքները,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել աշխարհագրական թա-

ղանթում տեղի ունեցող երևույթները բացահայտելու և բնապահպա-

նական բազմաթիվ հիմնախնդիրներ լուծելու համար:


Թեմա 1` Ընդհանուր երկրագիտության տեղը գիտությունների դասակարգ-

ման համակարգում, նրա կառուցվածքը և արդի խնդիրները: Թեմա 2` Ընդհանուր

երկրագիտության ուսումնասիրության մեթոդները և կարևոր հասկացու-

թյունները: Թեմա 3` Ընդհանուր երկրագիտության ուսումնասիրության հիմնա-

կան օբյեկտի` աշխարհագրական թաղանթի կառուցվածքը: Աշխարհագրական

թաղանթի երկրաֆիզիկական և երկրաքիմիական առանձնահատկությունները:

Թեմա 4` Աշխարհագրական թաղանթի հիմնական հատկանիշները և դրանց

փոխադարձ կապը և փոխպայմանավորվածությունը: Թեմա 5` Աշխարհագրա-

կան թաղանթի դինամիկան: Նյութերի և էներգիայի շրջապտույտները

աշխարհագրական թաղանթում: Թեմա 6` Մարդը և աշխարհագրական թաղան-

թը, նրանց փոխհարաբերությունները: Թեմա 7` Բնության ռացիոնալ օգտագործ-

ման և պահպանության հիմնախնդիրները:








0801/B02. Երկրաբանություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և

32 ժամ լաբորատոր պարապմունք), 2-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

– 75 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրաբանության

հիմունքներին, Երկրի կառուցվածքի և կազմի ժամանակակից պատկերա-

ցումներին, դրա ընդերքի ուսումնասիրման առկա մեթոդներին, ինչպես նաև

լեռնային ապարներին, դրանց նյութական կազմին, դեֆորմացիաներին և այլնին:



1. գաղափար կկազմի ընդհանուր երկրաբանության հիմունքների մասին,

2. կհասկանա Երկրի ընդերքում և մակերևույթում ընթացող պրոցեսները,

3. կկարողանա տեղանքում ճանաչել լեռնային ապարները ըստ ծագման,

դրանց ծալքավոր և խզումնային խախտումները, բացահայտել դեֆոր-

մացիաների հետքերը և այլն:


Թեմա 1` Երկրի կազմը և կառուցվածքը: Թեմա 2` Լեռնային ապարների հա-

սակը, քարոլորտի սալերի տեկտոնիկա: Թեմա 3` Հրաբխականություն և մետա-

մորֆիկ պրոցեսներ: Թեմա 4` Տեկտոնական շարժումներ և լեռնային ապարների

դեֆորմացիաներ: Թեմա 5` Երկրաշարժեր: Թեմա 6` Երկրագնդի գլխավոր կա-

ռույցները: Մարդը և երկրաբանական կառուցվածքը:





1-ին ստուգում. Բանավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

2-րդ ստուգում. Փոքրածավալ գրավոր ստուգողական աշխատանք: Միավոր-

ների քայլը 0,5 է:

0903/B03. Տեղագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և

16 ժամ լաբորատոր պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և

պրակտիկ ամուր գիտելիքներ` կատարելու տոպոգրաֆիական հանույթ` կիրա-

ռելով ժամանակակից սարքեր, սարքածրագրային համակարգեր և տեխնոլոգիա-

ներ:



1. կիմանա այն ամբողջական տեխնոլոգիան և ժամանակակից սարքերը,

որոնց միջողով հնարավոր է կատարել ցանկացած տարածքի տոպո-

գրաֆիական հանույթ,

2. կկարողանան տեսական և դաշտային արդյունքի հիման վրա ստեղծել

տեղանքի մակերևույթի ճշգրիտ հատակագիծը,

– 76 –

3. ձեռք կբերի տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ` հմտորեն օգտագոր-

ծելու ժամանակակից անհրաժեշտ գեոդեզիական սարքերը և գործիք-

ները:


Թեմա 1` Տեղագրական պլան և քարտեզ: Թեմա 2` Ընդհանուր տեսություն

գեոդեզիական հանույթի վերաբերյալ: Թեմա 3` Համառոտ տեղեկություն սխալ-

ների տեսության վերաբերյալ: Թեմա 4` Կողմնորոշում տեղանքում: Թեմա 5`

Անկյունաչափական և գծաչափական գործիքներ և սարքեր: Թեմա 6` Պլանային

հանույթ: Թեմա 7` Երկրաչափական նիվելիրացում: Թեմա 8` Տախիոմետրական

հանույթ:







հարցը` 3-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0901/B03. Հողերի աշխարհագրություն հողագիտության հիմունքներով (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք),

2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել լանդշաֆտային

թաղանթի «հայելին» հանդիսացող հողի ձևավորման գործոնների, կազմի,

հատկությունների, բերրիության և աշխարհագրական տեղաբաշխման մասին

պատշաճ մասնագիտական պատկերացումներ:



1. կիմանա հողագոյացման պրոցեսի բովանդակությունը, հողի ծագում-

նաբանական առանձնահատկությունները,

2. կունենա գիտելիքներ հողի կազմի, հատկությունների, բերրիության և

աշխարհագրական տեղաբաշխման մասին,

3. կկարողանա կատարել հողագիտական դաշտային աշխատանքներ,

հողերի ախտորոշում, ծագումնաբանական հորիզոնների բնութագրում,

հողերի քարտեզագրում:


Թեմա 1` Հողագոյացման գործոնները և էությունը: Թեմա 2` Հողի պինդ,

հեղուկ և գազային փուլերի կազմն ու հատկությունները: Թեմա 3` Հողերի

դաշտային ախտորոշումը և ծագումնաբանական հորիզոնների վերլուծությունը:

– 77 –

Թեմա 4` Հողի բերրիության ձևավորման գործոններն ու տիպերը: Թեմա 5`

Հողերի աշխարհագրություն, դասակարգում, շրջանացում, աշխարհագրական

տեղաբաշխում: Թեմա 6` Հողային ռեսուրսների ժամանակակից վիճակը և

հողերի պահպանությունը:








0902/B02. Տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին համակարգված գիտելիքներ տալ

հասարակական աշխարհագրության հիմնական դրույթների, մեթոդաբանության

մեթոդների վերաբերյալ սովորեցնել կարողություններ տարածաշրջանի հասա-

րակական ողջ կառուցվածքը տեսնելու մեկ ընդհանրության մեջ:

Կրթական արդյունքները. Դասընթացի ավարտին ուսանողը

1. Ձեռք է բերում գիտելիքներ գնահատելու տարածաշրջանի հասարա-

կության կառուցվածքի բաղդրիչները:

2. տեսնելու այդ բաղադրիչի փոխկապակցությունները,

3. բացահայտելու հասարակական կառուցվածքի տարածքային ձևերը:


Թեմա 1`Տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության տեսությունը,

մեթոդաբանությունը և հետազոտության մեթոդները: Թեմա 2`Տնտեսական և

սոցիալական աշխարհագրության կայացումը և զարգացումը: Թեմա 3` Աշխա-

տանքի տարածքային բաժանման ուսմունքը: Թեմա 4` Տնտեսաաշխարհագրա-

կան դիրքի մասին ուսմունքը: Թեմա 5`Հասարակության տարածքային

կազմակերպման և տարածաշրջանային զարգացման տեսությունը: Թեմա 6`

Բնական պայմանների և ռեսուրսների տնտեսաաշխարհագրական ուսումնա-

սիրությունը: Թեմա 7` Տարածքային օրինաչափությունների ուսումնասիրու-

թյունը սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության մեջ: Թեմա 8` Բնակչության

աշխարհագրություն: Թեմա 9` Ժամանակակից հասարակության նյութատեխնի-

կական բազայի տնտեսաաշխարհագրական վերլուծությունը: Թեմա 10` Շրջան,

շրջանացում և շրջանագոյացում: Թեմա 11` Տնտեսաաշխարհագրական կանխա-

– 78 –

տեսում: Թեմա 12` Սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության նոր

ուղղությունները: Թեմա 13` Մարդկության համամոլորակային հիմնախնդրի

աշխարհագրական ասպեկտները:






Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր: Միա-

վորների քայլը 0,5 է:

0903/B04. Գեոմորֆոլոգիա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսումնասիրել տարբեր ծագման ռելիեֆի ձևերը,

դրանց առաջացման և զարգացման պատճառները:



1. կիմանա տարբեր ռելիեֆի ձևերի, դրանց ծագման և զարգացման, երկրա-

բանական կառուցվածքների և նեոտեկտոնական կառույցների հետ

ունեցած կապերի մասին,

2. կհասկանա ռելիեֆի ձևերի մասին ունեցած տվյալները ինչպես կարելի է

օգտագործել տվյալ տարածքի զարգացման պատմության բացահայտ-

ման, ինչպես նաև ռելիեֆի ներկա և ապագա զարգացման ընթացքը

կանխատեսելու համար,

3. կկարողանա ստացված տեսական գիտելիքները օգտագործել կիրառական

նպատակներով:


Թեմա 1` Գաղափար գեոմորֆոլոգիայի և նրա ուսումնասիրման օբյեկտի

մասին: Թեմա 2` Ռելիեֆառաջացման գործոնները: Թեմա 3` Ներծին պրոցեսնե-

րը և ռելիեֆը: Թեմա 4` Մայրցամաքների և գեոսինկլինալային մարզերի մեգառե-

լիեֆը: Թեմա 5` Արտածին պրոցեսները և ռելիեֆը:






– 79 –



0901/B04. Օդերևութաբանություն և կլիմայագիտություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական գիտե-

լիքներ կլիման պայմանավորող հիմնական գործոնների, կլիման բնութագրող

օդերևութաբանական տարրերի, այդ տարրերի (քամի, ճնշում, ջերմաստիճան,

խոնավություն և այլն) բաշխման և երկրագնդի ու Հայաստանի կլիմայական

գոտիների վերաբերյալ:



1. կիմանա օդերևութաբանական երևույթների բնույթը, դրանք պայմա-

նավորող աղբյուրներն ու պրոցեսները երկրագնդում և Հայաստանում

կլիմայական գոտիների տարածական բաշխվածությունը, դրանցում

օդերևութաբանական հիմնական տարրերի բաշխվածությունը,

2. կհասկանա երևույթները պայմանավորող ֆիզիկական գործոնները,

դիտման օրինաչափությունները, բնականոն ընթացքից շեղման պատ-

ճառները, կլիման պայմանավորող հիմնական գործոնները,

3. կկարողանա կատարել օդերևութաբանական տարրերի և պրոցես-

ների վերլուծություն և կլիմայական գոտիների բնութագրում:


Թեմա 1` Ներածություն, օդերևութաբանության առարկան և խնդիրները,

կապը մյուս գիտությունների հետ, մթնոլորտի կազմությունը և հիմնական

հատկությունները, սահմանը և ուղղաձիգ շերտավորումը: Թեմա 2` Արեգակ-

նային, երկրային և մթնոլորտային ճառագայթում, երկրի մակերևույթի և մթնոլոր-

տի ջերմային հաշվեկշիռները: Գոլորշիացում, մառախուղներ, ամպամածություն:

Թեմա 3` Մթնոլորտի ջրաշրջանառության սխեման: Մթնոլորտային տեղումներ,

ամպերի վրա ակտիվ ներգործությունը: Թեմա 4` Մթնոլորտային ճնշման, քամու

դաշտեր, քամու փոփոխությունը ըստ բարձրության: Էկմանի սպիրալ: Թեմա 5`

Օդային զանգվածներ, ցիկլոններ և անտիցիկլոններ, մթնոլորտային ճակատներ:




քանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:


Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, 2 հարցը 3-ական միավոր, 1-ը՝ 4 միավոր :

Միավորների քայլը 0,5 է:

– 80 –

0901/B05. Ջրաբանություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ջրաբանության բնա-

գավառի գիտական հիմնական իմացություններին և ուսումնասիրման մեթոդ-

ներին: Տալ պատկերացում ջրաբանության առավել ընդհանուր պրոցեսների օրի-

նաչափությունների մասին, ցույց տալ ջրոլորտի, մթնոլորտի, քարոլորտի և

կենսոլորտի փոխադարձ կապը: Ծանոթացնել ջրային օբյեկտների աշխարհա-

գրական տարածման գլխավոր օրինաչափություններին, դրանց հիմնական ա-

ռանձնահատկություններին:



1. կիմանա ջրային օբյեկտների՝ ստորերկրյա ջրերի, գետերի, լճերի,

ջրամբարների, ճահիճների, սառցադաշտերի, օվկիանոսների ու ծովերի

և դրանց տարածական բաշխման օրինաչափությունների ուսումնա-

սիրման մեթոդների մասին,

2. կհասկանա ջրոլորտի առավել ընդհանուր պրոցեսների փոխադարձ

կապը մյուս ոլորտների հետ,

3. կկարողանա բացահայտել և վերլուծել ջրային օբյեկտների գլխավոր

առանձնահատկությունները:


Թեմա 1` Բնական ջրերի ուսումնասիրման մեթոդները, ջրի ֆիզիկական և

քիմիական հատկությունները: Թեմա 2` Երևույթների ֆիզիկական հիմունքները

ջրոլորտում: Թեմա 3` Ջրի շրջապտույտը բնության մեջ, երկրագնդի ջրային

ռեսուրսները: Թեմա 4` Սառցադաշտերի ջրաբանություն: Թեմա 5` Ստորերկրյա

ջրերի ջրաբանություն: Թեմա 6` Գետերի ջրաբանություն: Թեմա 7` Լճերի և

ջրամբարների ջրաբանություն: Թեմա 8` Ճահիճների ջրաբանություն: Թեմա 9`

Օվկիանոսների և ծովերի ջրաբանություն:





Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 10 միավոր առավելագույն արժեքով: Հար-

ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական միավոր, 1 հարցը` 4

միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

– 81 –

1306/B01. Հոգեբանություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն, 16 ժամ գործնական

պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել հոգեբանության

ժամանակակից հիմնախնդիրները, նրանց զարգացումը` գիտական հարա-

ցույցների հիմքի վրա և ցույց տալ դրանց միասնական արտահայտման

կարևորությունը:



1. կիմանա հոգեբանության ժամանակակից տեսությունները, նրանց

ճյուղերը և կապն այլ գիտությունների հետ, միասնական հանդես գալու

կարևորությունը,

2. կհասկանա հոգեբանության տեղն ու դերը մարդու անձի ձևավորման

ու զարգացման, նրա կրթության ու դաստիարակության գործում`

սոցիալականացման համատեքստում,

3. կկարողանա տեսական գիտելիքները կիրառել գործնականում` նախ

պրակտիկայում, ապա աշխատանքային գործունեության ժամանակ:


Թեմա 1` Հոգեբանության ընդհանուր հիմունքներ: Թեմա 2` Հոգեբանական մտքի

պատմական զարգացումը /հին շրջանից մինչև մեր օրերը/: Թեմա 3` Դաստիա-

րակության հիմունքներ. անձի ձևավորումը, գործոնները, զարգացումն ու

դաստիարակությունը: Թեմա 4` Դիդակտիկայի հիմունքներ: Կրթության բովան-

դակությունը, ուսուցման գործընթացի էությունը, սկզբունքները, մեթոդները,

կազմակերպման ձևերը: Գիտելիքների, կարողությունների և հմտությունների

ստուգումն ու գնահատումը: Թեմա 5` Հոգեբանական պրիոմների կիրառումը

կրթության ոլորտում: Թեմա 6` ՀՀ կրթության համակարգը, կառուցվածքը,

կառավարումը և բարեփոխումները:





1-ին ստուգում. Գրավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

2-րդ ստուգում. Բանավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

1405/B01. Մանկավարժություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (32 ժամ դասախոսություն, 16 ժամ գործնական

պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել մանկավարժության

ժամանակակից հիմնախնդիրները, նրանց զարգացումը` գիտական հարա-

ցույցների հիմքի վրա և ցույց տալ դրանց միասնական արտահայտման

կարևորությունը:

– 82 –



1. կիմանա մանկավարժության ժամանակակից տեսությունները, նրանց

ճյուղերը և կապն այլ գիտությունների հետ, միասնական հանդես գալու


2. կհասկանա մանկավարժության տեղն ու դերը մարդու անձի ձևա-

վորման ու զարգացման, նրա կրթության ու դաստիարակության

գործում` սոցիալականացման համատեքստում,

3. կկարողանա տեսական գիտելիքները կիրառել գործնականում` նախ

պրակտիկայում, ապա աշխատանքային գործունեության ժամանակ:


Թեմա 1` Մանկավարժության ընդհանուր հիմունքներ: Թեմա 2` Մանկավարժական մտքի պատմական զարգացումը /հին շրջանից մինչև մեր

օրերը/: Թեմա 3` Դաստիարակության հիմունքներ. անձի ձևավորումը, գործոն-

ները, զարգացումն ու դաստիարակությունը: Թեմա 4` Դիդակտիկայի հիմունք-

ներ: Կրթության բովանդակությունը, ուսուցման գործընթացի էությունը,

սկզբունքները, մեթոդները, կազմակերպման ձևերը: Գիտելիքների, կարո-

ղությունների և հմտությունների ստուգումն ու գնահատումը: Թեմա 5` Հոգեբա-

նական պրիոմների կիրառումը կրթության ոլորտում: Թեմա 6` ՀՀ կրթության

համակարգը, կառուցվածքը, կառավարումը և բարեփոխումները:







0903/B03. Գեոինֆորմատիկա և աէրոտիեզերական հետազոտման մեթոդներ (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատուման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գեոինֆորմացիոն

համակարգերի ու դրանց օգտագործման մասին տեսական ու կիրառական գիտե-

լիքներ:



1. կիմանա գեոինֆորմացիոն համակարգերի գործառական կառուց-

վածքի տեսական հիմքերը,

2. կհասկանա ԱՏՀ-ում տվյալների կառավարման մեխանիզմը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով ստեղծել ԱՏՀ տվյալների հենք:


– 83 –

Թեմա 1` Գեոինֆորմատիկայի ընդհանուր դրույթները: Թեմա 2` Տվյալների

գրանցումը, մուտքագրումը և պահպանումը: Տարածական տվյալների կառու-

ցումը: Թեմա 3` Տվյալների վերլուծությունը և մոդելավորումը: Թեմա 4` Տվյալ-

ների բազաների կառավարման համակարգերը: Հասկացություն ինտեգրացիոն

համակարգերի մասին: Թեմա 5` Մեքենայական գրաֆիկայի տեխնիկական մի-

ջոցները, տվյալների տեսանելիացման մեթոդները և միջոցները: Համակարգչային

քարտեզների և ատլասների ստեղծման առանձնահատկությունները: Թեմա 6`

Գեոինֆորմատիկայի կիրառական ասպեկտները:






2-րդ ստուգում. Ստուգողական աշխատանք: Միավորների քայլը 0,5 է:

0901/B07. Կենսաշխարհագրություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների գիտելիքների ձևավորում` կենդա-

նի օրգանիզմների աշխարհագրական տարածման և տեղաբաշխման, երկրագնդի

և դրա առանձին ռեգիոնների բուսական ծածկույթի և կենդանական աշխարհի

կառուցվածքի կարևորագույն օրինաչափությունների մասին:



1. կիմանա ցամաքային և ջրային էկոհամակարգերի կազմակերպման

կարևորագույն սկզբունքները, դրանց տարածաժամանակային փոփո-

խականության հիմնական օրինաչափությունները,

2. կհասկանա բիոտայի տեղն ու դերը կենսոլորտի ձևավորման գործում,

3. կկարողանա օգտվել կենսաշխարհագրական քարտեզներից, յուրացնել

համեմատական աշխարհագրական մեթոդները` կենսաշխարհագրա-

կան օբյեկտների նկատմամբ:


Թեմա 1` Ներածություն: Թեմա 2` Կենսաշխարհագրության հիմնական

հասկացությունները: Թեմա 3` Հասկացություն կենսոլորտի մասին: Թեմա 4` Հասկացություն կենսացենոզի մասին: Թեմա 5` Հասկացություն արեալի մասին:

Թեմա 6` Ժամանակակից ֆլորայի և ֆաունայի ծագումը: Թեմա 7` Ցամաքի

ֆլորիստական և ֆաունիստական ռեգիոնները: Թեմա 8` Ցամաքի հիմնական

բիոմները: Թեմա 9` Բարձրադիր գոտիականությունը`ցամաքային օրգանիզմնե-

րի տարածման գործում: Թեմա 10` Կյանքը կղզիներում: Թեմա 11` Կյանքի

առանձնահատկությունները ներքին ջրային ավազաններում: Թեմա 12` Կյանքի

առանձնահատկությունները Համաշխարհային օվկիանոսում:

– 84 –



միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց,

յուրաքանչյուրը ՝ 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:


ցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական միավոր, 2 հարցը`

2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0903/B05. Քարտեզագրություն (4 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է, ուսանողներին տալ քարտեզագրության հիմնա-

վորված ժամանակակից մեկնաբանում, այն միևնույն ժամանակ որպես

գիտության տեխնիկա և տեխնալոգիա` նկատի ունենալով քարտեզագրության և

նորագույն տեխնոլոգիաների ինտեգրացիոն պրոցեսները:



1. կիմանա ժամանակակից պայմաններում ընթացող գիտությունների

ինտեգրացիայի մասին, որի արդյունքում տեղի է ունենում գիտություն-

ների ակտիվ զարգացում, այդ թվում նաև քարտեզագիտության,

2. կհասկանան և ձեռք կբերի կայուն գիտելիքներ նշված ինտեգրացիայի

արդյունքում քարտեզագրության և քարտեզագիտության նոր ճյուղի

զարգացման վերաբերյալ, ինչպիսին է երկրատեղեկատվական ժամա-

նակակից քարտեզագրումը,

3. կկարողանա դառնալ լավ քարտեզագիր մասնագետ միայն այն դեպքում,

եթե զուգակցի ժամանակակից տեխնոլոգիաները, սարքածրագրային

համակարգերը քարտեզակազմողական աշխատանքների ընթացքում:


Թեմա 1` Քարտեզ, քարտեզագրության տերմինները, էությունը և նրանց

սահմանումները: Թեմա 2` Քարտեզագրական ժամանակակից պատկերումները:

Թեմա 3` Քարտեզագրական ընդհանրացում քարտեզների և ատլասների տի-

պերը: Թեմա 4` Քարտեզների օգտագործման մեթոդները: Թեմա 5` Քարտեզագի-

տության քարտեզագրության երկրատեղեկատվական համակարգերի կարպերը:

Թեմա 6` Երկրատեղատվական քարտեզագրումը և երկրատեղատվական համա-

կարգերը որպես գիտության տեխնիկա և տեխնալոգիա: Թեմա 7` Գեոիկոնիկա և

գեոիկոնոմետրիա տերմինները և նրանց սահմանումները:



– 85 –






0902/B04. Բնակչության աշխարհագրություն ժողովրդագրության հիմունք-ներով (5կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել բնակչության աշխար-

հագրական գիտության հիմունքներին, նրա հիմնական հասկացություններին,

համակարգված գիտելիքներ տալ բնակչության թվի, շարժի, կազմի, տեղա-

բաշխման, բնակավայրերի և դրանց տարածական խմբերի վերաբերյալ, ուսա-

նողների մոտ ձևավորել որոշակի հմտություններ և կարողություններ բնակչութ-

յան աշխարհագրական վերլուծության տարբեր մեթոդների և եղանակների



Դասընթացի ավարտին ուսանողը.

1. կիմանա բնակչության աշխարհագրության հիմնական հասկացութ-

յունները, տեսական և մեթոդաբանական հարցերը,

2. կհասկանա բնակչության աշխարհագրության տարբեր երևույթների ու

գործընթացների էությունն ու հիմնական հատկանիշները,

3. կկարողանա կատարել բնակչության աշխարհագրության տարբեր

երևույթների ու գործընթացների, դրանց ցուցանիշների վերլուծությունն

ու գնահատումը:


Թեմա 1` Բնակչության աշխարհագրության առարկան, մեթոդները, խնդիր-

ները: Թեմա 2` Բնակչության թիվը, նրա հաշվառումը և շարժընթացը: Թեմա 3` Բնակչության բնական վերարտադրությունը: Թեմա 4` Բնակչության սեռատարի-

քային և ընտանեկան կառուցվածքը: Թեմա 5` Բնակչության ռասայական,

ազգային և կրոնական կազմը: Թեմա 6` Բնակչության սոցիալական կառուց-

վածքը և աշխատանքային ռեսուրսները: Թեմա 7` Բնակչության միգրացիան:

Թեմա 8` Բնակչության տեղաբաշխումը: Թեմա 9` Տարաբնակեցումը և նրա ձևե-

րը: Թեմա 10` Ուրբանիզացումը: Թեմա 11` Քաղաքային ագլոմերացիաներ:

Թեմա 12` Քաղաքների դասակարգումը և խմբավորումը: Թեմա 13` Գյուղական

բնակավայրերի աշխարհագրություն:



– 86 –






0901/B08. Լանդշաֆտագիտություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել լանդշաֆտագիտութ-

յան հիմունքներին, լանդշաֆտային թաղանթի բաղադրիչների փոխադարձ

կապին և լանդշաֆտների շրջանացմանն ու դասակարգմանը:



1. կիմանա ԲՏՀ կառուցվածքը, դրանցում գոյություն ունեցող փոխազդե-

ցությունը և փոխպայմանավորվածությունը,

2. կհասկանա ԲՏՀ-ի պահպանության, փոփոխության և նրանցում

ընթացող պրոցեսների պատճառահետևանքային կապերը,

3. կկարողանա տարբերել լանդշաֆտների տիպերը, դրանցում գոյություն

ունեցող ստորակարգությունը և բնության մեջ գոյություն ունեցող

լանդշաֆտների տեսակները:


Թեմա 1` Երկրի մոլորակի լանդշաֆտային թաղանթ-ոլորտները: Թեմա 2`

Լանդշաֆտային ոլորտի զարգացումը և դինամիկան: Թեմա 3` Մարդ-բնություն

փոխհարաբերությունը: Թեմա 4` Լանդշաֆտային հետազոտումներ և շրջանա-

ցում: Թեմա 5` Լանդշաֆտային թաղանթի զոնայականությունը: Թեմա 6` Եր-

կրագնդի հիմանական լանդշաֆտային զոնաների վերլուծությունը:








0902/B05. Գեոէկոլոգիա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք),

– 87 –


Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել երկրագնդի գեոէկո-

լոգիական իրավիճակը վերլուծելու տեսական գիտելիքներ (աշխարհագրական

թաղանթի ոլորտների), գեոէկոլոգիական մոնիթորինգի և փորձաքննության

անցկացման կարողություններ:



1. կիմանա Երկրագնդի գեոէկոլոգիական իրավիճակը ձևավորող բնա-

կան և հասարակական գործոնների մասին,

2. կհասկանա գեոէկոլոգիական հիմնական հասկացությունները, օրենք-

ները,

3. կկարողանա առանձնացնել աշխարհագրական թաղանթի ոլորտների

գեոէկոլոգիական հիմնախնդիրները:


Թեմա 1` Գեոէկոլոգիայի ուսումնասիրության առարկան և խնդիրները: Թե-մա 2` Գեոէկոլոգիայի ձևավորման պատմությունը: Թեմա 3` Գեոէկոլոգիան գի-

տությունների համակարգում: Թեմա 4` Էկոհամակարգ և երկրահամակարգ:

Թեմա 5` Գեոէկոլոգիայի հիմնական կոնցեպցիաները: Թեմա 6` Երկրագնդի ձևի

և չափի գեոէկոլոգիական առանձնահատկությունները: Թեմա 7` Նյութերի հա-

մամոլորակային շրջապտույտը: Թեմա 8` Առանձին նյութերի շրջապտույտների

մարդածին խախտումները: Թեմա 9` Բնակչությունը որպես գեոէկոլոգիական

գործոն: Թեմա 10` Սպառումը որպես գեոէկոլոգիական գործոն: Թեմա 11` Տեխ-

նիկական առաջընթացը որպես գեոէկոլոգիական գործոն: Թեմա 12` Գեոէկոլո-

գիական ինդիկատորներ: Թեմա 13` Տնտեսության էկոլոգիզացիա: Թեմա 14` Անցման փոիլի առանձնահատկությունները: Թեմա 15` Օզոնային շերտի պահ-

պանությունը: Թեմա 16` Կենսաբանական բազմազանություն: Թեմա 17` Կլիմա-

յի գլոբալ տաքացման սցենարները: Թեմա 18` Գեոէկոլոգիա և էկոլոգիա:








0902/B06. Արտասահմանյան երկրների սոցիալ-տնտեսական աշխարհա-գրություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (64 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

– 88 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին գիտելիքներ տալ համաշխարհային

տնտեսության, նրա ձևավորման գործոնների, առաջատար եվրոպական

երկրների, տնտեսության առանձին ոլորտների ներկայիս վիճակի զարգացման

միտումների վերաբերյալ:



1. գաղափար կկազմի համաշխարհային տնտեսության ներկայիս

կառուցվածքի, զարգացման միտումների, ինչպես նաև եվրոպական

երկրների տնտեսության վերաբերյալ,

2. կսովորի համաշխարհային և առանձին երկրների տնտեսության

զարգացման կապը աշխատանքային կուլտուրայի հետ,

3. կկարողանա տրամաբանության և համեմատության միջոցով տեսնել

բնառեսուրսային կարողությունների, աշխատանքային նորույթներիդերն

ու նշանակությունը առանձին ռեգիոնների սոցիալ-տնտեսական

զարգացման մեջ:


Թեմա 1`Աշխարհի քաղաքական քարտեզի ձևավորումը: Թեմա 2` Համաշ-

խարհային տնտեսության ձևավորումը, զարգացման միտումները: Թեմա 3`

Համաշխարհային տնտեսության ճյուղային կառուցվածքը և աշխարհագ-

րությունը: Թեմա 4` Եվրոպական երկրների տնտեսության ընդհանուր բնութա-

գիրը: Թեմա 5` Արևմտյան Եվրոպայի երկրների տնտեսաաշխարհագրական

բնութագիրը: Թեմա 6` Հյուսիսային Եվրոպայի երկրների տնտեսաաշխարհագ-

րական բնութագիրը: Նրա դերը աշխատանքի միջազգային աշխարհագրական

բաժանման մեջ: Թեմա 7` Հարավային Եվրոպայի երկրների տնտեսաաշխար-

հագրական ընդհանուր բնութագիրը: Թեմա 8` Արևելյան Եվրոպայի երկրների

տնտեսաաշխարհագրական ընդհանուր բնութագիրը: Թեմա 9` Աֆրիկյան և

Ամերիկյան քաղաքակրթությունը, նրա փոխկապակցությունները և փո-

խազդեցությունները: Թեմա 10` Աֆրիկայի բնառեսուրսային կարողությունների

գնահատականը: Թեմա 11` Հյուսիսային Ամերիկայի տնտեսաաշխարհա-

գրական ընդհանուր բնութագիրը: Թեմա 12` ԱՄՆ-ի տնտեսաաշխարհագրական

բնութագիրը: Թեմա 13` Լատինական Ամերիկայի տնտեսաաշխարհագրական

ընդհանուր բնութագիրը: Թեմա 14` Ավստրալիայի և Օվկիանիայի տնտեսա-

աշխարհագրական ընդհանուր բնութագիրը:







– 89 –

0901/B10. Հայաստանի ֆիզիկական աշխարհագրություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Հայկական լեռնաշ-

խարհի և ՀՀ մակերևույթի ձևածագումնաբանական տարրերին և բնակլիմայա-

կան պայմաններին: Հնարավորություն ստեղծել գտնելու տարածքի բնակլիմայա-

կան պայմանների և ռելիեֆի, ջրագրական ցանցի, երկրաբանական կառուցված-

քի միջև գոյություն ունեցող պատճառահետևանքային կապերը:



1. կիմանա Հայկական լեռնաշխարհի և ՀՀ տարածքի ընդհանուր ֆիզիկա-

աշխարհագրական բնութագիրը,

2. կհասկանա ֆիզիկաաշխարհագրական գործոնների փոխադարձ կապը,

նրանց միջև գոյություն ունեցող պատճառահետևանքային կապերը,

3. կկարողանա ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք կատարել, բա-

ցահայտել ֆիզիկաաշխարհագրական գործոնների փոխադարձ կապը,

ներծին և արտածին պրոցեսների արդյունքում ստեղծված ռելիեֆի

ձևերը:


Թեմա 1` Հայկական լեռնաշխարհի բնական պայմանների համառոտ բնու-

թագիրը: Թեմա 2` ՀՀ աշխարհագրական դիրքը, սահմանները, տեղը Հայկական

լեռնաշխարհում: Թեմա 3` ՀՀ տարրերի երկրաբանությունը, ռելիեֆի ձևաբանա-

կան-ծագումնաբանային տիպերը: Թեմա 4` Կլիման, ջրագրությունը, հողերը,

բուսականությունը, կենդանական աշխարհը, ՀՀ բնական լանդշաֆտային գոտի-

ները: Թեմա 5` ՀՀ ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանների համառոտ բութագիրը:

Թեմա 6` Բնական ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործումը և բնության պահպա-

նությունը:






ցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր: Միավոր-


0902/B07. Հայաստանի տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք),

– 90 –


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ Հայաստանի Հանրապե-

տության բնական պայնամների, ռեսուրսների, բնակչության, տնտեսության (ար-

տադրական և ոչ արտադրական) ոլորտների տարածքային կազմակերպման և

կառավարման տեսական ու գործնական գիտելիքներ:


Դասընթացի ավարտին ուսանողները.

1. կիմանա ՀՀ բնական պայմանների և ռեսուրսների գնահատականը,

2. կհասկանա Հայաստանի տնտեսության զարգացումը և բացթողումները,

3. կկարողանա վերլուծել և գնահատել տնտեսության տարածքային կազ-

մակերպման ու կառավարման գործընթացները:


Թեմա 1` Հայաստանի արտադրողական ուժերի զարգացման պատմաաշ-

խարհագրական առանձնահատկությունները: Թեմա 2` Հանրապետության բնա-

կան և տնտեսական ներուժի գնահատականը, բնօգտագործման և բնապահ-

պանության խնդիրները: Թեմա 3` Բնակչությունը: Հայաստանի բնակչության

շարժընթացը XIX դարի սկզբներից մինչև մեր օրերը: Բնակչության դինամիկայի

գործոնները: Թեմա 4` Տնտեսությունը: Արդյունաբերության, գյուղատնտեսութ-

յան տարածքային կառուցվածքը: Թեմա 5` ՀՀ սպասարկման ոլորտը, զար-

գացման միտումները: Թեմա 6` Հանրապետության տնտեսության տարածքային

կառուցվածքի փոփոխությունները վերակառուցման և շուկայական հարա-

բերությունների պայմաններում: Թեմա 7` ՀՀ-ն միջազգային տնտեսական

հարաբերություններում: Հայաստանի տնտեսությունը համաշխարհային տնտե-

սության գլոբալացման պայմաններում:






ցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր: Միավոր-


0902/B08. Աշխարհագրության դասավանդման մեթոդիկա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին զինել դասավանդման մեթոդիկայի

տեսական գիտելիքներով և նախնական մեթոդական կարողություններով, որոնք

– 91 –

աշխարհագրության ապագա ուսուցչի համար կապահովեն ստեղծագործական

գործունեություն:



1. կիմանա աշխարհագրության դասավանդման մեթոդները, աշխարհա-

գրության ուսուցման ձևերը,

2. կհասկանա դպրոցական աշխարհագրության աշխարհայացքային և

կրթադաստիարակչական նշանակությունը հանրակրթական առար-

կաների շարքում,

3. կարողանա իր գործունեությամբ սովորողների մոտ ձևավորել

աշխարհագրական մշակույթ:


Թեմա 1` Աշխարհագրության դասավանդման մեթոդիկան որպես գիտութ-

յուն, կապն այլ գիտությունների հետ: Դասընթացի ուսումնասիրության առար-

կան, հետազոտման մեթոդները, գլխավոր խնդիրները: Թեմա 2` Դպրոցական

աշխարհագրության պատմությունից: Աշխարհագրությունը անցյալի հայկական

կրթօջախներում: Թեմա 3` Դպրոցական աշխարհագրությունը որպես ամբողջա-

կան համակարգ, դրա արդի հայեցակարգերը և կառուցվածքը: Թեմա 4` Դպրո-

ցական աշխարհագրության դասավանդման մեթոդները: Թեմա 5` Դպրոցական

աշխարհագրության ծրագրերը, դասագրքերը, ուսուցչի ձեռնարկները, աշխա-

տանքային տետրերը, դիդակտիկ պարագաները: Թեմա 6` Աշխարհագրական

կաբինետ, աշխարհագրական հրապարակ: Թեմա 7` Արտադասարանական

աշխատանքներն աշխարհագրությունից: Թեմա 8` Աշխարհագրության առանձին

դասընթացների ավանդման մեթոդիկա:






ցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 2,5-ական միավոր: Միավոր-


0901/B11. Մայրցամաքների և օվկիանոսների ֆիզիկական

աշխարհագրություն -2 (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (56 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել մայրցամաքների

տեսական և գործնական խնդիրների լուծման եղանակների, ինչպես նաև

տնտեսական նշանակության մասին պատկերացումներ

– 92 –



1. կիմանա առարկայի տնտեսական և գործնական խնդրացանկը,

2. կհասկանա, թե ինչ մեթոդով յուրացնի ստացված տվյալները,

3. կկարողանա մայրցամաքների և համաշխարհային օվկիանոսի մասին

տալ ֆիզիկաաշխարհագրական բնույթի տեղեկատվություն և կատա-

րել վերլուծություն:


Թեմա 1` Մայրցամաքների և օվկիանոսների առաջացումը, նրանց դիրքը ու

սահմանները: Թեմա 2` Մայրցամաքների երկրաբանական կառուցվածքը, ռելիե-

ֆի ձևերը, կլիմայական պայմանները, ջրագրությունը /գետեր, լճեր/, օգտակար

հանածոները և բնական հարստությունները: Մայրցամաքների հողաբուսական

ծածկույթը, կենդանական աշխարհը, նրանց տարածումը: Թեմա 3` Համաշ-

խարհային օվկիանոսի գոյացումը, նրա նշանակությունը, հատակի ռելիեֆը,

տարածումը: Թեմա 4` Վերը նշված ֆիզիկաաշխարհագրության ուսումնասի-

րություններին տալ տնտեսաաշխարհագրական նշանակություն:








0902/B11. Աշխարհագրական մտքի զարգացման պատմություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (48ժամ դասախոսություն և 12 ժամ սեմինար պարապմունք),


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համապարփակ գիտելիքներ

աշխարհագրություն գիտության զարգացման վերաբերյալ, սկսած անտիկ ժամա-

նակաշրջանից մինչև մեր օրերը:



1. պատկերացում կունենա աշխարհագրական տեսահորիզոնի և

աշխարհագրական տեսական մտքի զարգացման էվոլյուցիոն գործըն-

թացի մասին:

2. կունենա տեսական և փաստական կոնկրետ գիտելիքներ Աշխար-

հագրական տեսական մտքի զարգացման տարբեր փուլերի (ժամանակա-

շրջանների) վերաբերյալ:

– 93 –

3. կիմանա տարբեր երկրների և ժողովուրդների դերը Աշխարհագրական

մտքի զարգացման գործում:


Թեմա 1. Դասընթացի ուսումնասիրության առարկան, բովանդակությունը,

կառուցվածքը նպատակը և խնդիրները, գրական աղբյուրների տեսություն:

Թեմա 2. Աշխարհագրական մտքի զարգացումը Հին աշխարհի երկրներում:

Թեմա 3. Աշխարհագրության զարգացումը Հին Հունաստանում: Թեմա 4. Աշխար-

հագրությունը Հռոմի տիրապետության ժամանակաշրջանում: Թեմա 5. Աշխար-

հագրական մտքի զարգացումը միջնադարում: Թեմա 6. Աշխարհագրական մեծ

հայտնագործությունների դերը աշխարհագրության զարգացման գործում: Թեմա 7. Աշխարհագրության զարգացումը 16-17-րդ դարերում: Թեմա 8. Աշխարհա-

գրության զարգացումը 18-րդ դարում: Թեմա 9. Դասական աշխարհագրության

ավարտը և նոր աշխարհագրության սկիզբը: Թեմա 10. Նոր աշխարհագրության

ձևավորումը և զարգացումը արևմտաեվրոպական երկրներում (Գերմանիա,

Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա), ԱՄՆ-ում և Ռուսաստանում: Թեմա 11. Աշխարհագրության զարգացումը ԽՍՀՄ-ում: Թեմա 12 . Աշխարհագրության

ձևավորումը և զարգացումը Հայաստանի Հանրապետությունում:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 2,5-ական միավոր:


0902/B11. Համաշխարհային տնտեսություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (64 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ սեմինար պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ապագա աշխարհագետ մասնագետներին տալ

համապատասխան գիտելիքներ համաշխարհային տնտեսության կա-

ռուցվածքի ու տարածքային առանձնահատկությունների մասին, ուսու-

ցանել աշխարհատնտեսական կապերի ձևավորման և զարգացման օ-

րենքներն ու օրինաչափությունները:



1. կիմանա համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքն ու էությունը,

2. կիմանա համաշխարհային տնտեսության սուբյեկտները, զարգացման

միտումները,

– 94 –

3. կբացահայտի համաշխարհային տնտեսության ռեսուրսային ներուժը,

4. կուսումնասիրի աշխարհտնտեսական կապերն ու զարգացման

միտումները,

5. բացահայտել Հայաստանի Հանրապետության տեղն ու դերը

համաշխարհային տնտեսության համակարգում:


Թեմա 1` Համաշխարհային տնտեսություն¦ հասկացությունը: Համաշխարհային

տնտեսության զարգացման փուլերը: Թեմա 2` Համաշխարհային տնտեսության

սուբյեկտները: Համաշխարհային տնտեսության զարգացման արդի մտորմները:

Թեմա 3` Համաշխարհային տնտեսության ռեսուրսային ներուժը: Թեմա 4` Աշ-

խատանքի միջազգային բաժանում:Թեմա 5` Համաշխարհային տնտեսության

ճյուղային կառուցվածքը: Թեմա 6` Գիտատեխնիկական հեղափոխությունը և

համաշխարհային տնտեսությունը:Թեմա 7`Համաշխարհային տնտեսության

միջազգային հարաբերությունների համակարգը: Թեմա 8` Միջազգային տնտե-

սական ինտեգրում:Թեմա 9`ԱՄՆ-ը համաշխարհային տնտեսության

համակարգում: Թեմա 10` Արևմտյան Եվրոպան համաշխարհային տնտեսութ-

յան համակարգում: Թեմա 11` Ճապոնիան համաշխարհային տնտեսության հա-

մակարգում: Թեմա 12` Չինաստանը համաշխարհային տնտեսության համա-

կարգում: Թեմա 13` Հնդկաստանը համաշխարհային տնտեսության համակար-

գում: Թեմա 14` Ռուսաստանը համաշխարհային տնտեսության համակարգում:

Թեմա 15` Հայաստանի Հնրապետության հարևան երկրները համաշխարհային

տնտեսության համակարգում:Թեմա 16`Հայաստանի Հանրապետությունը

համաշխարհային տնտեսության համակարգում:








0901/B12. Աշխարհագրական կանխատեսման հիմունքներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 12 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և գործնական գիտելիքների հա-

մակարգ աշխարհագրության տեսական մակարդակի ու նրա բարձրագույն

աստիճանի` աշխարհագրական կանխատեսման արդյունքները հասարակական

պրակտիկային ծառայեցնելու ուղիների ու միջոցների մասին:

– 95 –



1. կիմանա աշխարհագրական կանխատեսման էությունը և բովանդակութ-

յունը, առանձնահատկությունները:

2. կհասկանա աշխարհագրական կանխատեսման գիտաճանաչողական

հիմքը:

3. կկարողանա կանխատեսել աշխարհագրական երևույթների զարգացում-

ները:


Թեմա 1` Դասընթացի տեղը համալսարանական աշխարհագրական

կրթության համակարգում: Նպատակը, խնդիրները: Թեմա 2` Աշխարհագրական

կանխատեսումը գիտության ճյուղի սահմանային դիրքը աշխարհագրության և

կանխատեսագիտության (պրոգնոստիկայի) փոխներթափանցման հատվածում:

Թեմա 3` Աշխարհագրության գիտաճանաչողական ու կառուցողական հատկա-

նիշները: Գործնական կիրառումը աշխարհագրական կանխատեսման միջոցով:

Թեմա 4` Կանխատեսումը որպես աշխարհագրության գիտաճանաչողական ու

կառուցողական գործառույթների տեսական հիմք: Թեմա 5` Աշխարհագրական

կանխատեսման էությունը, առանձնահատուկությունները: Կապը աշխարհա-

գրական տարածքի կազմակերպման և տարածքային կառավարման հետ: Թեմա 6` Կանխատեսման համագիտական մեթոդների կիրառումը աշխարհագրության

մեջ: Թեմա 7` Աշխարհագրական կանխատեսման կառուցվածքը: Հիմնական

ճյուղերն ու ուղղությունները:







0902/B12. Քաղաքական աշխարհագրություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքների համակարգ ՔԱ-ի` որպես գի-

տություն ինքնուրույն ճյուղի, բովանդակության, ուսումնասիրության օբյեկտի ու

առարկայի, մեթոդաբանության, տեսական դրույթների, գիտաճանաչողական ու

կառուցողական հնարավորությունների մասին, ձևավորել ու զա րգացնել այդ

հնարավորությունների կիրառման անհրաժեշտ հմտություններ ու կարո-

ղություններ:



– 96 –

1. կիմանա արդի քաղաքաաշխարհագրական երևույթների մակրոաշխար-

հագրական (համաշխարհային), մեզոաշխարհագրական (տարածաշրջա-

նային) և միկրոաշխարհագրական (ներպետական, տեղական) մակար-

դակների բովանդակությունը, գլխավոր առանձնահատկությունները,

2. կիմանա քաղաքաաշխարհագրական երևույթների վերլուծման և արդ-

յունքները հասարակական կյանքի տարածքային կազմակերպման,

կառավարման ու տեղական ինքնակառավարման ոլորտներում կիրառե-

լու կարողություններ:


Թեմա 1` ՔԱ որպես գիտության ճյուղ: Ուսումնասիրության օբյեկտը և առար-

կան: Տեղը գիտությունների դասակարգման համակարգում: Ներքին կառուց-

վածքը: Թեմա 2` Հասարակական կյանքի քաղաքական ոլորտը: Բովանդակութ-

յունը, Տարածքային կազմակերպումը և կառուցվածքը: Երկիր-պետություն: Թեմա 3` Երկիր մոլորակի քաղաքական մակրոաշխարհագրական կառուցվածքը:

Թեմա 4` Պատերազմի և խաղաղության աշխարհագրություն: Տարածքային

հակամարտություններ: Կարգավորումը և միջազգային իրավունքը: Թեմա 5`

Հարավկովկասյան տարածքային հակամարտությունները: Թեմա 6` Ադրբե-

ջանա-Ղարաբաղյան հակամարտություն: Բովանդակությունը: Լուծման իրավա-

կան հիմքերը և ուղիները:






ցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 2,5-ական միավոր: Միավոր-


0902/B13. Հայաստանի պատմական աշխարհագրություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (30 ժամ դասախոսություն և 6 ժամ սեմինար պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.


պատմական անցած ժամանակաշրջանում Հայաստանի և հարակից երկրների

բնական պայմանների ու ռեսուրսների, բնակչության, վարչաքաղաքական

իրավիճակի ու բաժանումների և տնտեսության վերաբերյալ:



– 97 –

1. կունենա կայուն գիտելիքներ պատմական անցած ժամանակաշրջանի

Հայաստանի և հարակից երկրների պատմա-աշխարհագրական տա-

րաբնույթ հարցերի մասին:

2. կունենա կոնկրետ փաստական գիտելիքներ Հայաստան աշխարհի

տարբեր շրջանների (գավառների, նահանգների) մասին պատմական

տարբեր ժամանակաշրջանների վերաբերյալ:

3. կարողանա պատմաաշխարհագրական զուգահեռներ անցկացնել և լայ-

նորեն կիրառել հետազոտության պատմա-աշխարհագրական մեթոդը:


Թեմա 1` Դասընթացի բովանդակությունը, կառուցվածքը ուսումնասիրման

նպատակը և խնդիրները, գրական աղբյուրների տեսություն: Թեմա 2` Հայկա-

կան լեռնաշխարհի բնական պայմանները և ռեսուրսները: Թեմա 3` Հին Հայաս-

տանի բնակչությունը: Թեմա 4` Հին Հայաստանի գլխավոր ճանապարհները և

դրանց քաղաքական ու տնտեսական նշանակությունը: Թեմա 5` Հին Հայաստա-

նի տարածքը և վարչատարածքային բաժանումը սկսած առաջին հիշատակու-

թյունից մինչև VII դարը: Թեմա 6` Հին Հայաստանի պատմաաշխարհագրական

համառոտ նկարագիրը ըստ «Աշխարհացույցի»: Թեմա 7` Հայաստանի վարչաքա-

ղաքական վիճակն ու տնտեսությունը VII դարի կեսերից IX դարի կեսերը: Թեմա 8` Հայաստանի վարչաքաղաքական վիճակը, բնակչությունը և տնտեսությունը

IX-XI, XI-XIII, XIII-XV, XVI-XVIII, XIX-XX դարերում: Թեմա 9. Հայաստանը

խորհրդային տարիներին:








0102/B01. Մաթեմատիկա-1 (6 կրեդիտ)

Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ գործնական պարապմունք ) 1-ին կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել վերլուծական

երկրաչափության և հանրահաշվի դպրոցական դասընթացի ընթացքում ստա-

ցած գիտելիքները և դաստիարակել հմտություններ աշխարհագրության մեջ

դրանք կիրառելու համար:



– 98 –

1. կիմանա կոորդինատների մեթոդը, վերլուծական երկրաչափությունը

հարթության վրա,

1. կհասկանա վերլուծական երկրաչափությունը տարածության մեջ,

2. կծանոթանա գծային հավասարումների համակարգերի լուծման մեթոդ-

ներին:


Թեմա 1` Կոորդինատների մեթոդը: Թեմա 2` Ուղիղ գիծը հարթության վրա:

Թեմա 3` Երկրորդ կարգի կորեր: Թեմա 4` Վեկտորներ: Թեմա 5 `Ուղիղ գիծը

տարածության մեջ: Թեմա 6` Հարթության հավասարումը: Թեմա 7` Մակերևույ-

թի տեսություն:

Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները




1-ին ստուգում. Բանավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0.5 է:

2-րդ ստուգում. Անհատական առաջադրանք: Միավորների քայլը 0.5 է:

0901/B02. Երկրագիտություն (2 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ (32 ժամ դասախոսություն) 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

“Երկրագիտություն” դասընթացի հիմնական նպատակն է Երկիր մոլորակի

աշխարհագրական թաղանթի ճանաչումը, որպես ամբողջական բնական համա-

կարգ, ինչպես նաև նրա կառուցվածքի ու զարգացման, բնական համակարգերի

զարգացման օրինաչափությունների բացահայտումը: Աշխարհագրական թա-

ղանթի մասն է կազմում աշխարհագրական միջավայրը, որը շրջապատում է

մարդուն և որի հետ մարդկային հասարակությունը կապված է իր կյանքով ու

արտադրական գործությունեությամբ:



1. գաղափար կկազմի աշխարհագրական թաղանթի կոմպոնենտային և

տարածքային բաղադրիչների մասին,

2. կհասկանա աշխարհագրական թաղանթի բնական բաղադրիչների ընդ-

հանուր օրինաչափությունները և տարածաժամանակային կազմակերպ-

ման առանձնահատկությունները, ինչպես նաև թաղանթի ներսում նյութի,

էներգիայի ու ինֆորմացիայի շրջապտույտի էությունը և դրա հետևանք-

ները:

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել աշխարհագրական թաղան-

թում տեղի ունեցող բնական երևույթների ընթացքը բացատրելու և բնա-

պահպանական բազմաթիվ հիմնախնդիրներ լուծելու համար:


Թեմա 1` Ընդհանուր երկրագիտության ուսունասիրության առարկան, տեղը

գիտությունների դասակարգման համակարգում, նրա կառուցվածքը, ուսումնա-

– 99 –

սիրության մեթոդները և արդի խնդիրները: Թեմա 2` Երկրի ընդհանուր ձևա-

բանությունը: Երկրի ձևը, մեծությունը, ոլորտային կառուցվածքը: Երկրի խտութ-

յունը, մագնիսականությունը, ծանրահակ ուժը: Ոլորտների քիմիական կազմը:

Թեմա 3` Աշխարհագրական թաղանթի հիմնական հատկանիշները և դրանց

փոխադարձ կապը և փոխպայմանավորվածությունը:: Թեմա 4` Աշխարհագրա-

կան թաղանթի դինամիկան: Նյութերի և էներգիայի շրջապտույտները աշխար-

հագրական թաղանթում: Թեմա 5` Աշխարհագրական թաղանթի ռիթմիկ

երևույթներ: Օրեկան, տարեկան, բազմամյա ռիթմեր: Կենսաբանական ռիթմերը

լանդշա‎ֆտներում: Թեմա 6` Մարդու և աշխարհագրական թաղանթի փոխհարա-

բերությունները: Բնության ռացիոնալ օգտագործման և պահպանության հիմնա-

խնդիրները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0903/B03. Տեղագրություն գեոդեզիայի հիմունքներով (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբարատոր պարապմունք) 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գեոդեզիական բոլոր

տեսակի չափումների կատարման, այդ չափումների ժամանակ օգտագործվող

գործիքների, ինչպես նաև չափումների արդյունքների մշակման մեթոդների մա-

սին պատշաճ մասնագիտական պատկերացում:



1. կիմանա երկրի մակերևույթի համեմատաբար փոքր տեղամասերը հար

թության վրա պատկերելու ձևերն ու եղանակները,

2. կհասկանա վերը նշված պատկերման համար տեղավայրում հատուկ գոր-

ծիքների ու սարքերի օգնությամբ իրականացվող գծային ու անկյունային

չափումները,

3. կկարողանա գնահատել չափումների արդյունքները, մշակել ու կազմել

տարբեր մասշտաբի հատակագծեր ու քարտեզներ:


Թեմա 1` Հանույթի աշխատանքային հիմնավորման ստեղծումը և նրա

կապակցումը պետական գեոդեզիական ցանցին: Թեմա 2` Տարբեր հանույթային

աշխատանքների համար օգտագործվող գործիքներն ու սարքերը, նրանց ստու-

– 100 –

գումները: Թեմա 3` Կախված տարածքի չափերից, բնույթից, հանույթի նպատա-

կից, վայրի տեղագրական և կլիմայական պայմաններից հանույթի եղանակի

ընտրությունը, իրականացումը և աշխատանքների ճշտության գնահատումը:

Թեմա 4` Հատակագծի կազմում և ձևավորում: Թեմա 5` Նախագծի տեղափո-

խում հատակագծից բնության մեջ:








0903/B04. Կադաստրային գործի ներածություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք) 1-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել անշարժ գույքի և հո-

ղային կադաստրի վարման վերաբերյալ, ինչպես նաև հողի և անշարժ գույքի

արդյունավետ օգտագործման նպատակով ժամանակակից տեխնոլոգիական

ծրագրերի ու մեթոդների վերաբերյալ պատշաճ մասնագիտական պատկերա-

ցում:



1. կիմանա անշարժ գույքի և հողի, հողային հարաբերությունների, ՀՀ

սահմանադրության, հողային օրենսգրքի և ՀՀ կառավարության որոշում-

ների մասին,

2. կհասկանա անշարժ գույքի և հողային կադաստրի դերն ու նշանակութ-

յունը, նրանց բաղադրիչ մասերի վարումը, տեղեկությունների ստացումը,

մշակումը և խմբավորումը,

3. կկարողանա իրականացնել սեփականության իրավունքի գրանցում, հաշ-

վառում և գնահատում, ինչպես նաև կիրառել կադաստրի տվյալները

հողային հարաբերությունների կարգավորման, հողային հարկի,

վարձակալության և այլ բնագավառներում:


Թեմա 1` Կադաստրի ընդհանուր հասկացությունը և բովանդակությունը,

հիմնական հողային հարաբերությունները, հողային կադաստրի բաղադրիչ

մասերը և նրանց վարման կազմակերպումը: Թեմա 2` Հանրապետության հողա-

յին ֆոնդը որպես հողային կադաստրի օբյեկտ, հողային ռեսուրսների կառա-

վարման տնտեսական հիմքերը և մեխանիզմները: Թեմա 3` Անշարժ գույքի օբ-

– 101 –

յեկտների հասկացությունը և դասակարգումը, հողային շուկայի ձևավորումը և

գործողությունը: Թեմա 4` Անշարժ գույքի և հողամասերի գնահատման մեթոդնե-

րը, տեղեկատվական համակարգի ստեղծումը և զարգացումը:







0102/B05. Մաթեմատիկա-2 (6 կրեդիտ)

Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ գործնական պարապմունք ) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել մաթեմատիկական

անալիզի և հավանականությունների տեսության դպրոցական դասընթացի

ընթացքում ստացած գիտելիքները և դաստիարակել հմտություններ դրանք

աշխարհագրության մեջ կիրառելու համար:



1. կիմանա անընդհատ ֆունկցիաների հիմնական հատկությունները,

2. կհասկանա դիֆերենցիալ և ինտեգրալ հաշվի հիմնական գաղափարները

և կկարողանա աշխատել դրանց հետ,

3. կծանոթանա սահմանների տեսության հետ:


Թեմա 1` Մաթեմատիկական ինդուկցիայի մեթոդը: Թեմա 2` Հաջորդական

սահման: Թեմա 3` Ֆունկցիայի սահման: Թեմա 4` Ֆունկցիայի անընդհատութ-

յունը: Թեմա 5` Ֆունկցիայի ածանցյալ: Թեմա 6` Անորոշ և որոշյալ ինտեգրալ:

Թեմա 7` Դիֆերենցիալ հավասարումներ: Թեմա 8` Թվային շարքեր: Թեմա 9`

Հավանականությունների տեսության տարրերը:

Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները

Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը` 4


յուրաքանչյուրը` համապատասխանաբար 1 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5 է: Եզրափակիչ քննություն

Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է` 10 միավոր առավելագույն արժեքով:


հարցը` 3-ական միավոր: Միավորների քայլը` 0.5 է:

– 102 –

0903/B06. Երկրաչափական նիվելիրացում (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել նիվելիրացման աշ-

խատանքների, օգտագործվող սարքերի ու գործիքների և կատարման եղանակնե-

րի վերաբերյալ պատշաճ մասնագիտական պատկերացում:



1. պատկերացում կունենա տարբեր դասերի նիվելիրացումների կատարման

ժամանակ կիրառվող մեթոդների ու գործիքների մասին,

2. կիմանա նիվելիրների, նրանց կառուցվածքաին տարբերությունների

մասին և կկարողանա հաշվի առնել տարբեր բնույթի սխալների

ազդեցությունը նիվելիրացման վրա,

3. կկարողանա կառուցել երկայնական պրոֆիլ:


Թեմա 1` Նիվելիրացումների տեսակները, նիվելիրների կառուցվածքը, ստու-

գումները և աշխատանքը: Թեմա 2` Նիվելիրացումների բաժանումը դասերի,

ռեպերների և դրոշմանիշեր, նիվելիրացման ստուգումը կայանում և ամբողջ

ծրագծում, նիվելիրային ընթացքի կապակցումը պետական գեոդեզիական

հիմքին: Թեմա 3` Նիվելիրացման մատյան, մատյանի մշակումը և պիկետների

նիշերի հաշվումը: Թեմա 4` Երկայնական պրոֆիլի կառուցումը, կարմիր և

աշխատանքային նիշերի հաշվումը, լայնական պրոֆիլների կազմումը: Թեմա 5`

Պիկետաժի նշահարումը բնության մեջ, կորի գլխավոր կետերի նշահարումը և

պիկետաժային արժեքների որոշումը, շրջանային կորերի մանրամասնիկային

նշահարումը: Թեմա 6` Մակերևույթի նիվելիրացում, ջրհավաք մակերեսների

որոշումը:








0903/B07. Գեոինֆորմատիկա և գեոինֆորմացիոն քարտեզագրության ներածություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

– 103 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և կիրա-

ռական գիտելիքներ քարտեզագրության և ժամանակակից տեխնոլոգիաների,

ինչպես նաև ժամանակակից գեոինֆորմացիոն քարտեզագրման, նրա խնդիր-

ների և մեթոդների վերաբերյալ:



1. կիմանա երկրատեղեկատվական քարտեզագրման նորագույն տեխնոլո-

գիաները,

2. կկարողանա կիրառական նպատակով նախագծել և ստեղծել քարտեզա-

գրական հենք և տվյալների բանկ,

3. կհասկանա կառուցել տվյալների տարածակորդինատային, տարաժամա-

նակային եռաչափ մոդելներ:


Թեմա 1` Երկրատեղեկատվական քարտեզագրման հիմնական դրույթները և

խնդիրները: Թեմա 2` Երկրատեղեկատվական համակարգերի, տեխնոլոգիանե-

րի, երկրատեղեկատվական քարտեզագրման փոխազդեցությունը: Թեմա 3`

Երկրատեղեկատվական քարտեզագրության մեթոդները: Թեմա 4` Տարածական

մոդելավորում և ինտերպոլյացիա:








0903/B08. Քարտեզագիտություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է, ուսանողներին տալ քարտեզագրության հիմնա-

վորված ժամանակակից մեկնաբանում, այն միևնույն ժամանակ որպես գիտութ-

յան տեխնիկա և տեխնալոգիա` նկատի ունենալով քարտեզագրության և նորա-

գույն տեխնոլոգիաների ինտեգրացիոն պրոցեսները:



1. կիմանա ժամանակակից պայմաններում ընթացող գիտությունների ին-

տեգրացիայի մասին, որի արդյունքում տեղի է ունենում գիտությունների

ակտիվ զարգացում, այդ թվում նաև քարտեզագիտության,

– 104 –

2. կհասկանան և ձեռք կբերի կայուն գիտելիքներ նշված ինտեգրացիայի

արդյունքում քարտեզագրության և քարտեզագիտության նոր ճյուղի զար-

գացման վերաբերյալ, ինչպիսին է երկրատեղեկատվական ժամանակա-

կից քարտեզագրումը,

3. կկարողանա դառնալ լավ քարտեզագիր մասնագետ միայն այն դեպքում,

եթե զուգակցի ժամանակակից տեխնոլոգիաները, սարքածրագրային հա-

մակարգերը քարտեզակազմողական աշխատանքների ընթացքում:


Թեմա 1` Քարտեզ, քարտեզագրության տերմինները, էությունը և նրանց

սահմանումները: Թեմա 2` Քարտեզագրական ժամանակակից պատկերումները:

Թեմա 3` Քարտեզագրական ընդհանրացում քարտեզների և ատլասների տիպե-

րը: Թեմա 4` Քարտեզների օգտագործման մեթոդները: Թեմա 5` Քարտեզագի-

տության քարտեզագրության երկրատեղեկատվական համակարգերի կարպերը:

Թեմա 6` Երկրատեղատվական քարտեզագրումը և երկրատեղատվական համա-

կարգերը որպես գիտության տեխնիկա և տեխնալոգիա: Թեմա 7` Գեոիկոնիկա և

գեոիկոնոմետրիա տերմինները և նրանց սահմանումները:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը 2-ական միավոր, 2 հարցը`


0410/В09. Ֆիզիկա (4 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 3-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել ֆիզիկայի և ջերմադինամիկայի հիմ-

նական օրենքներին, դրանց առնչվող հիմնական փորձերին, ներկայացնել այդ

օրենքները դիֆերենցիալ և ինտեգրալային տեսքերով, գաղափար տալ նրանց

հիմնական կիրառությունների մասին:



1. կիմանա մեխանիկայի, մոլեկուլյար ֆիզիկայի և ջերմադինամիկայի

հիմնական օրենքները, դրանց առնչվող կարևորագույն փորձերը,

երևույթները,

2. կհասկանա այդ երևույթների, փորձերի, օրենքների կապը, օրենքների

համակարգի ներքին տրամաբանությունը, այդ համակարգից բխող

հիմնական հետևությունները և արդյունքները,

– 105 –

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել կոնկրետ բնույթ կրող

հարցերի վերլուծության, խնդիրների լուծման համար:


Թեմա 1` Նյութական կետի կինեմատիկա: Թեմա 2` Նյութական կետի և կե-

տերի համակարգի դինամիկա: Թեմա 3` Աշխատանքը և պահպանման օրենքնե-

րը: Թեմա 4` Հաշվարկի իներցիալ և ոչ իներցիալ համակարգեր: Թեմա 5` Պինդ

մարմնի մեխանիկա: Թեմա 6` Հոծ միջավայրի մեխանիկա: Թեմա 7` Տատանում-

ներ և ալիքներ: Թեմա 8` Մոլեկուլային և վիճակագրական ֆիզիկայի հիմունք-

ները:







0901/B10. Հողերի աշխարհագրություն հողագիտության հիմունքներով (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք) 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել լանդշաֆտային

թաղանթի “հայելին” հանդիսացող հողի ձևավորման գործոնների, կազմի, հատ-

կությունների, բերրիության և աշխարհագրական տեղաբաշխման մասին պատ-

շաճ մասնագիտական պատկերացումներ:



1. կիմանա հողագոյացման պրոցեսի բովանդակությունը, հողի ծագում-

նաբանական առանձնահատկությունները,

2. կունենա գիտելիքներ հողի կազմի, հատկությունների, բերրիության և

աշխարհագրական տեղաբաշխման մասին,

3. կկարողանա կատարել հողագիտական դաշտային աշխատանքներ,

հողերի ախտորոշում, ծագումնաբանական հորիզոնների բնութագրում,

հողերի քարտեզագրում:


Թեմա 1` Հողագոյացման գործոնները և էությունը: Թեմա 2` Հողի պինդ,

հեղուկ և գազային փուլերի կազմն ու հատկությունները: Թեմա 3` Հողերի

դաշտային ախտորոշումը և ծագումնաբանական հորիզոնների վերլուծությունը:

Թեմա 4` Հողի բերրիության ձևավորման գործոններն ու տիպերը: Թեմա 5`

Հողերի աշխարհագրություն, դասակարգում, շրջանացում, աշխարհագրական

տեղաբաշխում: Թեմա 6` Հողային ռեսուրսների ժամանակակից վիճակը և

հողերի պահպանությունը:

– 106 –






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը 2-ական միավոր, 2 հարցը`


0903/B11. Տախեոմետրիական հանույթ (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և

պռակտիկ գիտելիքներ` տեղավայրում կատարել տախեոմետրական հանույթ`

դրա համար օգտագործելով ժամանակակից օպտիկական տախեոմետրեր և

հաշվարկման նորագույն համակարգեր:



1. կիմանաայն ամբողջական տեխնոլոգիան և ժամանակակից գործիքներն ու

սարքերը, որոնց միջոցով կարելի է իրականացնել ցանկացած տեղավայրի

տախեոմետրական հանույթը,

2. կհասկանա դաշտային չափումների արդյունքների հիման վրա կազմել

տեղամասի ճշգրիտ հատակագիծը,

3. կկարողանա տեսական և պրակտիկ գիտելիքները հմտորեն օգտագործել

նյութերի մշակման նպատակով համակարգչային տեխնիկան:


Թեմա 1` Եռանկյունաչափական նիվելիրացման մեթոդը: Թեմա 2` Թելային

հեռաչափի տեսություն: Թեմա 3` Վերազանցումների հաշբման տեխնիկան:

Թեմա 4` Տեխնիկական չափաձողեր և աղյուսակներ: Թեմա 5` Ուղղաձիգ շրջանի

կառուցվածքը և ստուգումները: Թեմա 6` Տախեոմետ-ավտոմատներ, կիրառման

առանձնահատկությունները: Թեմա 7`Տախեոմետրական հանույթի հատակագծի

կազմում ռելիեֆի պատկերմամբ:







– 107 –


1903/B12. ՀՀ քաղաքացիական իրավունք (4 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար) 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Պարզաբանել քաղաքացիական իրավունքի էությունը, առանձնահատկութ-

յունները, քաղաքացիական իրավահարաբերությունների կարգավորման կառու-

ցակարգերը կադաստրային հարաբերությունների կանոնակարգման համար քա-

ղաքացիաիրավական նորմերի դերն ու նշանակությունը:



1. կիմանա քաղաքացիական օրենսդրությունը,

2. կհասկանա օրենսդրությամբ ամրագրված կառուցակարգերն օգտա-

գործել անշարժ գույքի կապակցությամբ ծագող հարաբերությունները

կարգավորելիս,

3. կկարողանա դրանք կիրառել կոնկրետ խնդիրներ լուծելու համար:


Թեմա 1` Քաղաքացիական իրավունքը որպես իրավունքի ճյուղ: Թեմա 2`

Քաղաքացիական իրավահարաբերություննր: Թեմա 3` Քաղաքացիական իրա-

վունքի սուբյեկտները: Թեմա 4` Քաղաքացիական իրավունքի օբյեկտները: Թեմա 5` Գործարքներ: Թեմա 6` Ներկայացուցչություն: Թեմա 7` Ժամկետները քաղա-

քացիական իրավունքում, հայցային վաղեմություն: Թեմա 8` Սեփականության

իրավունք: Թեմա 9` Քաղաքացիների սեփականության իրավունքը: Թեմա 10`

Պետական սեփականության իրավունք: Թեմա 11` Ընդհանուր սեփականության

իրավունք: Թեմա 12` Սեփականության իրավունքի պաշտպանումը: Թեմա 13`

Սահմանափակ իրային իրավունքներ: Թեմա 14` Ընդհանուր ուսմունք

պարտավորությունների մասին: Թեմա 15` Քաղաքացիաիրավական պայմանա-

գիր: Թեմա 16` Գույքի օտարման պայմանագրեր:








0903/B13. Տվյալների հենք (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք)

– 108 –

4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել տվյալների հենքի (ՏՀ)

հիմունքներին` նախագծում, ստեղծում, տեղեկացնել նորմավորման և օպտիմա-

վորման հիմունքների մասին, ՏՀ կառավարման SQL լեզվի միջոցով, ներկայացնել

ՏՀ օգտագործման առանձնահատկությունները տարածական (spatial) տվյալների

ցուցադրման համար, ինչպես նաև ՏՀ-ի օգտագործումը որպես ԱՏՀ հիմք:



1. կիմանա ՏՀ-ի էության, դրա նախագծման, ստեղծման և կառավարման

մասին,

2. կհասկանա ՏՀ-ի ռելյացիոն մոդելը, նորմավորման և օպտիմավորման

մեթոդները,

3. կկարողանա կիրառել ստացված գիտելիքները գործնականում:


Թեմա 1` Տվյալների մոդել: Թեմա 2` Ռելյացիոն մոդել: Թեմա 3` Գործողութ-

յուներ աղյուսակների հետ: Թեմա 4` Տվյալների ամբողջականություն: Թեմա 5`

ՏՀ-ի նախագծում: Թեմա 6` Նորմավորում և օպտիմավորում: Թեմա 7` Տարածա-

կան տվյալներ: Թեմա 8` ՏՀ-ի ղեկավարման համակարգեր (Postgre SQL, Microsoft

SQL Server):








0903/B14. Գեոմորֆոլոգիա երկրաբանության հիմունքներով (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել գեոմորֆոլոգիայի և

երկրաբանության հիմունքների, ռելիեֆի ձևերի ծագման և զարգացման, ներծին և

արտածին պրոցեսների առանձնահատկություններին:



1. գաղափար կկազմի գեոմորֆոլոգիայի և երկրաբանության, նրա ուսում-

նասիրության օբյեկտի և մեթոդների մասին,

– 109 –

2. կհասկանա ներծին և արտածին պրոցեսների էությունը, ապարների և

ռելիեֆի տարբեր ձևերի ծագման պատճառները,

3. կստանա տեսական գիտելիքներ, որոնք կարող է օգտագործել գործնական



Թեմա 1` Երկրի և երկրակեղևի կազմը, կառուցվածքը և հասակը: Թեմա 2`

Երկրի ռելիեֆը: Թեմա 3` Քարոլորտը և ներծին պրոցեսները: Թեմա 4` Երկրի

զարգացման հիմնական փուլերը: Թեմա 5` Արտածին պրոցեսներ: Թեմա 6`

Գեոմորֆոլոգիական, երկրաբանական և տեկտոնական քարտեզներ:








0903/B15. Թեոդոլիտային և մենզուլային հանույթ (7 կրեդիտ) Շաբաթական 7 ժամ (56 ժամ դասախոսություն և 56 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել հորիզոնական թեո-

դոլիտային հանույթ կատարելու համար անհրաժեշտ տեսական ու պրակտիկ

գիտելիքներ` կիրառելով շամանակակից գործիքներ ու սարքերմ ինչպես նաև

հաշվարկման նորագույն տեխնոլոգիաներ:



1. կիմանա այն ամբողջական տեխնոլոգիան և ժամանակակից գործիքներն ու

սարքերը, որոնց միջոցով կարելի է իրականացնել ցանկացած տարածքի

թեոդոլիտային հանույթ,

2. կհասկանա տեսական և դաշտային չափումների արդյունքների հիման

վրա կազմել տեղամասի հորիզոնական հատակագիծը,

3. կստանա պրակտիկ հմտություններ օգտվելու ժամանակակից գեո-

դեզիական գործիքներից ու սարքերից` գծային և անկյունային չափումներ

իրականացնելու նպատակով:


Թեմա 1` Թեոդոլիտային ընթացքներ, նրանց կապակցումը պետական գեո-

դեզիական ցանցից: Թեմա 2` Թեոդոլիտային հանույթի կատարման համար

անհրաժեշտ գործիքներ ու սարքեր: Թեմա 3` Բուսոլային ընթացքներ: Թեմա 4`

Թեոդոլիտային հանույթի դաշտային չափումների արդյունքների մշակման

– 110 –

հերթականությունը: Թեմա 5` Թեոդոլիտային ընթացքների տեղադրումը

ռումբերով և գծերի պրոեկցիաներով: Թեմա 6` Կորդինատային ցանցի կա-

ռուցումը և աշխատանքային հիմնավորման կետերի տեղադրումը: Թեմա 7`

Հատակագծի վերջնական ձևավորումը:








1001/B16. Տնտեսագիտություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք) 4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել տնտեսագիտության

ընդհանուր հիմունքներին:



1. կիմանա հիմնական տնտեսագիտական հասկացությունների, արտա-

դրաղների և սպառողների վարքագծերը, տնտեսական մեխանիզմի

գործունեության առանփնահատկությունները,

2. կհասկանա երկրում տարվող տնտեսական քաղաքականությունը,

խորամուխ լինել առաջարկ–պահանջարկի, մրցակցության գնաճի

մեխանիզմների մեջ:

3. կկարողանա վերլուծել առկա խնդիրները և առաջարկել դրանց լուծման

եղանակները:


Թեմա 1` Պահանջարկի և առաջարկի առաձգականությունը:Թեմա 2`

Սպառողի վարքի տեսության հիմունքները: Թեմա 3` Գործարար ձեռնարկու-

յունները և արտադրողի վարքը: Թեմա 4` Արտադրության ծախսերի տեսություն:

Թեմա 5` Մրցակցային և ոչ մրցակցային շուկաները: Թեմա 6` Մակրոտնտեսա-

կան ցուցանիշները: Ազգային հաշիվների համակարգը: Թեմա 7` Մակրոտնտե-

սական անկայունություն, տնտեսական ցիկլեր, գործազրկություն և ինֆիլյացիա:

Տնտեսական աճ: Թեմա 8`Ամբողջական պահանջարկ ամբողջական առաջարկ: Թեմա 9` Վճարային հաշվեկշիռ և արժույթային կուրսեր:




– 111 –




0801/B17. Ինժեներային երկրաբանություն և գրունտագիտություն (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրաբանական

միջավայրի և ճարտարագիտական կառույցների փոխազդեցության խնդիրներին,

ճարտարագիտաերկրաբանական պրոցեսների կանխորոշմանը և հաշվարկ-

մանը, լեռնային ապարների երկրատեխնիկական հատկությունների փոփոխութ-

յան օրինաչափություններին, կապված ապարների առաջացման պայմանների և

հետգենետիկ պրոցեսների հետ:



1. կիմանա գրունտների տեսական հիմունքները և կծանոթանա ճարտարա-

գիտական երկրադինամիկային,

2. կհասկանա ռեգիոնալ ճարտարագիտական երկրաբանության ընդհանուր

օրենքները,

3. կկարողանա կատարել ճարտարագիտա-երկրաբանական հետազոտութ-

յուններ:


Թեմա 1` Ճարտարագիտական երկրաբանությունը որպես երկրաբանական

գիտական ուղղություն: Թեմա 2` Գրունտների կազմը և կառուցվածքը, ջրաֆիզի-

կական և մեխանիկական հատկությունները: Թեմա 3` Երկրաբանական պրոցես-

ներ, երևույթներ, նրանց ճարտարագիտաերկրաբանական դասակարգումը:

Թեմա 4` Հողմահարման պրոցեսների և կեղևի ճարտարագիտաերկրաբանական

գնահատումը: Թեմա 5` Գերնստման երևույթներ: Թեմա 6` Սեյսմիկ միկրոշրջա-

նացում: Թեմա 7` Ռեգիոնալ ճարտարագիտական երկրաբանության հիմնական

դրույթները:







0903/B18. Քարտեզների նախագծում և կազմում (4 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

– 112 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողի մոտ ձևավորել գիտելիքներ ավանդական

և ավտոմատ եղանակներով աշխարհագրական քարտեզների կազմման

տեսական հիմնավորման և լաբորատոր պրոցեսների հաջորդականության

մասին, որոնք ընդհանուր են ցանկացած բովանդակության և նշանակության

քարտեզների համար:



1. կիմանա, որ քարտեզի ստեղծումը հանդիսանում է բավական բարդ

տնտեսատեխնոլոգիական պրոցես,

2. կհասկանա, որ ժամանակակից պայմաններում բարձր որակի ճշգրիտ

բազմաֆունկցիոնալ, բազմաշերտ տեղեկատվական օպերատիվ քար-

տեզներ կարելի է ստեղծել` ունենալով տեսական բարձր գիտելիքներ և

կարողություն, օգտագործել ժամանակակից տեխնոլոգիաներ և համա-

պատասխան սարքածրագրային միջոցներ:


Թեմա 1` Քարտեզների նախագծման և կազմման հիմնական տեսական

դրույթները: Թեմա 2` Քարտեզների նախագծման և կազմման գլխավոր տեխնոլո-

գիական փուլերը: Թեմա 3` Խմբագրական աշխատանքների և քարտեզների

խմբագրության էությունը: Թեմա 4` Թեմատիկ քարտեզների նախագծման, կազմ-

ման, խմբագրման առանձնահատկությունները: Թեմա 5` Ժամանակակից

տեխնալոգիաների համապատասխան սարքածրագրային միջոցների օգտագոր-

ծումը քարտեզների նախագծման, կազմման և ձևավորման պրոցեսում:






ցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 2-ական միավոր, 2 հարցը` 3-

ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0804/B19. Հանքային ռեսուրսների կադաստր և մոնիթորիգ (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք) 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել անհրաժեշտ

գիտելիքներ հանքային ռեսուրսներն կադաստրի և մոնիթորինգի անցկացման

սկզբունքների և մեթոդների վերաբերյալ, ձևավորել և զարգացնել նրանց մոտ

– 113 –

կադաստրի վարման և մոնիթորինգի կազմակերպման գործնական

կարողություններ:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողն.

1. ունակ կլինի բնութագրելու հանքային ռեսուրսների կադաստրի և

մոնիթորինգի հիմնական հասկացություններն ու խնդիրները

2. ձևակերպելու հանքային ռեսուսրների կադաստրի ստեղծման, վարման

և մոնիթորինգի անցկացման մեթոդները, սկզբունքներն ու կարգերը

3. կիրառելու կադաստրի վարման հայեցակարգերը կոնկրետ

առաջադրանքների շրջանակներում

4. բացատրելու և արժևորելու հանքային ռեսուրսների կադաստրի և

մոնիթորինգի անցկացման դերը ընդերքի արդյունավետ օգտագործման

և բնապահպանության ոլորտում

5. հավաքագրելու, վերլուծելու և մշակելու եղած տեղեկատվությունը

որակական և քանակական գնահատումների կատարման համար


Թեմա 1` Հանքային ռեսուրսների կադաստրի և մոնիթորինգի հիմանական

հասկացությունները: Թեմա 2` Հանքային հումքը և հանրային արտադրությունը:

Հանքային հումքի աղբյուրները: Հանքային հումքի դասակարգումը: Թեմա 3`

Ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության փուլերը: Աշխատանքների

պետական վերահսկողության կարգերը: Թեմա 4` ՕՀՀ դասակարգումն ըստ

երկրաբանական կառուցվածքի բարդության: Օգտակար հանածոների

պաշարների և կանխատեսումային ռեսուրսների կարգերը: Թեմա 5`

Հանքավայրերի արդյունաբերական արժեքի գնահատման հիմնական

գործոնները, կոնդիցիաների հիմնական ցուցանիշներ: Թեմա 6` Հանքային

ռեսուրսների կադաստրի խնդիրներն ու նշանակությունը: Հանքային

ռեսուրսների կադաստրի և մոնիթորինգի կազմակերպման ձևերը, պահանջներն

ու կարգերը: Թեմա 7` Կադաստրի օբյեկտները: Տեղեկատվության ստացման,

մշակման և վերլուծության մեթոդները: Հանքային ռեսուրսների և պաշարների

հաշվառումն ու տերեկան շարժի վարումը: Կադաստրային տվյալների մշակման

ավտոմատացումը: Թեմա 8՝ Հանքային ռեսուրսների մոնիթորինգի յառուցվածքը,

անցկացման սկզբունքներն ու մեթոդները: Թեմա 9՝ ՀՀ հանքահումային հենքը,

ընդհանրական բնութագիրը, յուրացման արդի վիճակը:


Ընթացիկ քննություններ

Նախատեսված 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը՝ 4


– 114 –


Եզրափակիչ քննություն

Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 10 միավոր առավելագույն արժեքով:



0903/B20. Գեոէկոլոգիան կադաստրային գործում (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք) 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է, օգտագործելով աշխարհագրական թաղանթի

առանձին բաղադրիչների իմացությունը, ուսանողների մոտ ձևավորել, տարբեր

մակարդակի գեոհամակարգերում ծագած բնակապահպանական հիմնահար-

ցերի տարածական օրինաչափությունների մասին իմացություն:



1. կիմանա գեոէկոլոգիա գիտական ուղղության, նրա ուսումնասիրման

օբյեկտի` էկոոլորտի` որպես երկրի ոլորտների փոխկապակցված հա-

մակարգի, նրա և հասարակության հետ ինտեգրացիայի պրոցեսում

ծագած խնդիրների մասին,

2. կհասկանա տարբեր կարգի` գլոբալ, ռեգիոնալ, լոկալ գեոհամակարգե-

րում առկա բարդ խնդիրների առաջացման պատճառները,

3. կկարողանա ձեռք բերած գեոէկոլոգիական գիտելիքներով առաջնորդ-

վել ողջ կյանքի ընթացքում և դրանք կիրառել առօրյա կյանքում:


Թեմա 1` Գեոէկոլոգիան որպես միջճյուղային և ինտեգրացնող գիտություն:

Թեմա 2` Գեոէկոլոգիական մտքի և հայացքների ձևավորման համառոտ պատ-

մություն: Թեմա 3` Գեոէկոլոգիայի հիմնարար հասկացությունները և կատեգորի-

աները: Թեմա 4` Աշխարհագրական թաղանթ և էկոլորտ: Թեմա 5` Էկոլորտի սո-

ցիալ-տնտեսական գործոնները: Թեմա 6` Համամոլորակային փոփոխություններ:

Գեոէոկոլոգիական իրավիճակի ինդիկատորները: Թեմա 7` Աշխարհագրական

թաղանթ և մարդու գործունեությունը: Մթնոլորտի գեոէկոլոգիական առանձնա-

հատկությունները: Ջրոլորտի գեոէկոլոգիական առանձնահատկությունները:

Թեմա 8` Հողային ռեսուրների օգտագործման գեոէկոլոգիական հիմնախնդիր-

ները: Թեմա 9` Նյութերի շրջապտույտը և մարդու դերը: Կենսոլորտի հիմնական

առանձնահատկությունները և նրա դերը էկոլորտում:





– 115 –




0903/B25. Կառուցապատված տարածքների կադաստր (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք) 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը. Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել կառուցապատ տա-

րածքների կադաստրի ստեղծման համար անհրաժեշտ տեսական ու

կիրառական գիտելիքներ:



1. կիմանա կառուցապատ տարածքների կադաստրի ստեղծման սկզբունք-

ներն ու կարգը,

2. կհասկանա կառուցապատ տարածքների կադաստրի վարման մեխա-

նիզմը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով մշակել կառուցապատ տարածքների

կադաստրի ստեղծման սխեմա:


Թեմա 1` Հասկացություն կադաստրի մասին, նրա նշանակությունը և կիրառ-

ման ոլորտները: Թեմա 2` Քաղաքային կադաստր, կառուցվածքը և բովանդա-

կությունը, միջավայրի օբյեկտների և երևույթների մասին տեղեկատվության

ձևերը: Թեմա 3` Բնակավայրերի հողային կադաստր և քաղաքային տարածքի գո-

տիավորում: Թեմա 4` Տվյալների բազաների կառավարման համակարգերը: Հաս-

կացություն ինտեգրացիոն համակարգերի մասին: Թեմա 5` Քաղաքային հողերի

գույքագրման կամերալ աշխատանքներ: Թեմա 6` Հողօգտագործողների իրա-

վունքների ձևակերպման կարգը: Հողային տեղամասերի հաշվառումը:





1-ին ստուգում. գրավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

2-րդ ստուգում. ստուգողական աշխատանք: Միավորների քայլը 0,5 է:

0903/B22. ՀՀ աշխարհագրություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 40 ժամ գործնական պարապմունք) 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

– 116 –

Դասընթացի նպատակն է, ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ ֆիզիկական

աշխարհագրությունը, նրա բնությանը:



1. կստանա գիտելիքներ ՀՀ բնության և տնտեսության տեղաբաշխման

առանձնահատկությունների մասին,

2. գաղափար կկազմի հանրապետության լանդշաֆտների էության և հողերի

կադաստրային գնահատման ժամանակ դրանց նշանակության մասին,

3. կկարողանա ստացված տեսական գիտելիքները օգտագործել կիրառական



Թեմա 1` Աշխարհագրական դիրքը և սահմանները: Թեմա 2` Լեռնագրութ-

յունը: Թեմա 3` Երկրաբանական կառուցվածքը և օգտակար հանածոները: Թեմա 4` Կլիման: Թեմա 5` Ջրագրությունը: Թեմա 6` Հողաբուսական ծածկը, կենդա-

նական աշխարհը: Թեմա 7` Վերընթաց լանդշաֆտային գոտիները: Թեմա 8`

Վարչատարածքային կառուցվածքը և բնակչությունը: Թեմա 9` Արդյունաբերութ-

յունը: Թեմա 10` Գյուղատնտեսությունը Թեմա 11` Տրանսպորտ և տնտեսական

կապերը: Թեմա 12` Բնության պահպանությունը: Թեմա 13` Ներքին բնապահ-

պանական տարբերությունները Թեմա 14` ԼՂՀ բնության և տնտեսության

ընդհանուր բնութագիրը:








Քաղաքաշինություն և բնակավայրերի պլանավորում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք) 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Քաղաքաշինական պլանավորման, ֆունկցիոնալ զոնավորման, տա-

րածքի պլանավորման տեսական հարցերի, ինչպես նաև բնակելի տարածքների

քաղաքաշինական կազմակերպման գործնական ձևերի յուրացումը, առանձին

օբյեկտների (տարածքներ, հողատարածքներ, գոտիներ) ճարտարապետալանդ-

շաֆտային կազմակերպումը:



– 117 –

1. կիմանա բնակավայրերի քաղաքաշինական զարգացման տեսական և

գործնական հիմունքները, բնակավայրերի կառուցվածքային

տարրերի ձևավորման և տեղաբաշխման օրինաչափությունները,

որոնք ապահովում են հաստատված չափորոշիչները, շրջակա

միջավայրի էկոլոգիական և էսթետիկ որակի բարձրացումը,

2. կհասկանա բնակավայրի տարածքային նախագծման և

քաղաքաշինական վերլուծության սոցիալտնտեսական,

ինժեներատեխնիկական, էսթետիկ, սանիտարահիգիենիկ և

էկոլոգիական ասպեկտները,

3. կկարողանա կատարել վերլուծություններ` տարածքային,

ֆունկցիոնալ և շինարարական գոտիավորման տեսանկյունից:


Թեմա 1` Քաղաքաշինությունը որպես գործունեության համակարգ:

Քաղաքաշինական գործունեության օբյեկտը և սահմանները: Թեմա 2`

Քաղաքաշինության պատմական ասպեկտները: Թեմա 3` Տարաբնակեցման

համակարգը: Թեմա 4` Բնակավայրերի զարգացման գործոնները: Թեմա 5`

Տարածքային պլանավորում, քաղաքաշինական գոտիավորում: Թեմա 6`

Քաղաքի ֆունկցիոնալ պլանավորման կազմակերպում: Թեմա 7` Քաղաքի

տարբեր գոտիների ձևավորում:






2-րդ ստուգում. բանավոր հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

0901/B24. Լանդշաֆտագիտություն և լանդշաֆտային պլանավորում (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք) 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել և օգնել յուրացնել

լանդշաֆտային պլանավորման մեթոդիկան:



1. կիմանա լանդշաֆտային ծրագիր կազմելու ձևերը,

2. կհասկանա լանդշաֆտի շրջանակային պլանի, կանաչ պլանի կազմելու


3. կկարողանա ինքնուրույն հետազոտություններ կատարել :


– 118 –

Թեմա 1` Երկիր մոլորակի լանդշաֆտային թաղանթի ոլորտները: Թեմա 2` Լանդշաֆտային ոլորտի զարգացումը և դինամիկան: Թեմա 3` Լանդշաֆտային

պլանավորման եվրոպական և ռուսական փորձը: Թեմա 4` Լանդշաֆտային

ծրագիր կազմելու մեթոդիկան փոքր մասշտաբով, էկոլոգիակն զոնաները: Թեմա 5` Լանդշաֆտի շրջանակային պլան: Հիմնական բնական բաղադրիչների

գնահատման մեթոդիկան արժեքը և խոցելիության կատեգորյաներ: Տվյալների

ինտեգրացիա: Թեմա 6` Խոշորամաշտաբ լանդշաֆտային պլանների կազմում և

դրա փորձը Հայաստանում:








0901/B25. Գեոդեզիական նշահարման աշխատանքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ լաբարատոր պարապմունք) 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է, ուսանողների մոտ տեսական և պրակտիկ գիտե-

լիքներ գեոդեզիական նշահարման, նշահարման եղանակների, նշահարման

համար անհրաժեշտ գեոդեզիական գործիքների ու սարքերի օգտագործման և

նախագծի բնոըթյան մեջ տեղափոխման համար:



1. կստանա գեոդոզիական աշխատանքների նշահարման աշխատանքների

կատարման ամբողջական տեխնոլոգիան,

2. կհասկանա և կկաևողանա ազատ կերպով և ինքնուրույն օգտվել նշա-

հարման համար անհրաժեշտ գործիքներից ու սարքերից,

3. կկարողանա և ձեռք կբերի տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ կամուրջ-

ների, ոռոգման ջրանցքների, ջրամբարների և այլ հիդրոտեխնիկական կա-

ռույցների ըստ բարձրության և խորության գեոդեզիական նշահարման հա-

մար:


Թեմա 1` Նշահարման գեոդեզիական հիմնավորման ստեղծում: Թեմա 2`

Գեոդեզիական նշահարման դաշտային աշխատանքներ: Թեմա 3` Տրված

երկարության գծի և անկյան տեղափոխումը բնության մեջ: Թեմա 4` Կետերի

բացարձակ բարձրությունների բնության մեջ տեղափոխման եղանակը: Թեմա 5`

Շինարարական հրապարակների հարթեցման և նախագծային նիշերի իրա-

– 119 –

կանացման համար անհրաժեշտ գեոդեզիական նշահարման աշխատանքներ:

Թեմա 6` Տրված թեքության գծի և հարթության նշահարում: Թեմա 7` Շինա-

րարական ցանցի նշահարումը :








0903/B26. Անշարժ գույքի էկոնոմիկա և պլանավորում (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք)

6-ին կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համակարգված գիտելիքներ

անշարժ գույքի շուկայումգործող տնտեսական գործընթացների, մեթդների և

միջոցների մասին:



1. կիմանա անշարժ գույքի շուկայի գործառության տեսության և պրակ-

տիկայի հիմունքները,

2. կհասկանա անշարժ գույքի վարկավորման սկզբունքներին անշարժ

գույքի օբեկտների գնահատման մեթոդներին, անշարժ գույքի շուկայի

գործունեության կարգավորման օրենսդրական հիմունքներին:


Թեմա 1` Անշարժ գույքի էությունը և հիմնական բնութագրիչները: Թեմա 2`

Անշարժ գույքի ֆինանսավորում և ներդրումներ անշարժ գույքում: Թեմա 3` Անշարժ գույքի գնահատման մոտեցումները և մեթոդները: Թեմա 4` Անշարժ

գույքի շուկա. կառուցվածքը և առանձնահատկությունները: Թեմա 5` Անշարժ

գույքի շուկայի պետական կարգավորումը: Թեմա 6` Ձեռնարկատիրական

գործունեությունը անշարժ գույքի շուկայում:







– 120 –

0903/B27. Բնական ռեսուրսների կադաստր և մոնիթորինգ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (64 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք) 6-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել բնական ռեսուրս-

ների կադաստրի ստեղծման և մոնիթորինգի կազմակերպման համար անհրա-

ժեշտ տեսական ու կիրառական գիտելիքներ:



1. կիմանա բնական ռեսուրսների կադաստրի ստեղծման սկզբմունքներն

ու կարգը,

2. կհասկանա բնական ռեսուրսների կադաստրի վարման և մոնիթորինգի

կազմակերպման մեխանիզմը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով մշակել բնական ռեսուրսների կա-

դաստրի ստեղծման և մոնիթորինգի կազմակերպման սխեմա:


Թեմա 1` Հասկացություն բնական ռեսուրսների կադաստրի մասին, նշանա-

կությունը, խնդիրները: Թեմա 2` Բնական ռեսուրսների ճյուղային կադաստր:

Հանքային, ջրային, անտառային ռեսուրսների, կենսաբանական կադաստր:

Թեմա 3` Բնական ռեսուրսների համալիր տարածքային կադաստր (ԲՌՀՏԿ):

Թեմա 4` Կադաստրային տվյալների մշակման ավտոմատացում: Ավտոմատաց-

ման սկզբունքները: Թեմա 5` Գեոինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների ներդրումը

ԲՌՀՏԿ-ի իրականացման նպատակով: Թեմա 6` Բնական ռեսուրսների մոնի-

թորինգի վերահսկողական ցուցանիշների համակարգը: Բնական ռեսուրսների

բազային և օպերատիվ մոնիթորինգ: Թեմա 7` Բնական ռեսուրսների մոնի՚թո-

րինգի կառուցվածքը և կազմակերպումը: Բնական ռեսուրսների էկոլոգիական

փոփոխության մոնիթորինգի ինֆորմացիոն ապահովումը:








0903/B29. Քարտեզների ձևավորում և համակարգչային դիզայն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

– 121 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և գործնա-

կան գիտելիքներ քարտեզագրական ստեղծագործությունների գունային, գեղա-

նկարչական և շտրիխային ձևավորման պրոցեսում, կիրառելով ժամանակակից

սարքածրագրային, համակարգչային գրաֆիկայի մեթոդները:



1. կիմանա, որ քարտեզի գունային ձևավորումը պահանջում է բավականին

խոր տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ գույնի ֆիզիկայի և տեսողական

ֆիզիոլոգիայի մասին,

2. կհասկանա գույնի կարևորությունը և նրա բազմաֆունկցիոնալ նշանա-

կությունը,

3. կկարողանա գործնականում մշակել և նախագծել քարտեզի դիզայնը,

օգտագործելով ժամանակակից սարքածրագրային միջոցներ և սարքեր:


Թեմա 1` Քարտեզների, ատլասների տեսության հիմունքները և համա-

կարգչային դիզայն: Թեմա 2` Քարտեզագրական նշանների մտապատկերային

սիմվոլների համակարգչային կառուցում: Թեմա 3` Գույնը որպես հիմնական

պատկերման միջոց քարտեզի ձևավորման պրոցեսում: Թեմա 4` Քարտեզագրա-

կան տառատեսակների, մակագրությունների համակարգչային տեղաբաշխումը

քարտեզների վրա: Թեմա 5` Լուսաստվերային պլաստիկայի համակարգչային

տեխնոլոգիաները:








0903/B30. Թվային քարտեզագրություն (7 կրեդիտ)

Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբարատոր պարապմունք) 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել թվային քարտե-

զագրության տեսական ու գործնական խնդիրների մասին պատկերացում:



1. կիմանա թվայի քարտեզագրության տեսական հիմքերը,

2. կհասկանա թվային քարտեզների ստեղծման մեխանիզմը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով ստեղծել թվային քարտեզներ:

– 122 –


Թեմա 1` Թվային քարտեզագրության տեղեկատվական հիմքերը: Ավանդա-

կան և թվային քարտեզների պայմանանշանների տեղեկատվությունների փոխ-

կապակցությունը: Թեմա 2` Տեղեկատվության և թվային քարտեզագրության տե-

սությունը: Թեմա 3` Թվային քարտեզների ստեղծման տեխնիկական միջոցները:

Թեմա 4` Մեթոդներ, ալգորիթմներ, տեխնոլոգիաներ: Թեմա 5` Թվային քարտեզ-

ների վերահսկում և խմբագրում: Թվայնացման և մշակման սխեմաների վերլու-

ծությունը: Թվային քարտեզների հավաստիացման հասկացությունը: Թեմա 6`

Թվային և էլեկտրոնային քարտեզների ստեղծման տեղեկատվական հիմքը և

աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերը:








0903/B31. ԱՏՀ տեխնոլոգիաների կիրառում ևGPS(8 կրեդիտ)

Շաբաթական 8 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և

80 ժամ լաբորատոր պարապմունք)

7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչգնահատումովդասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացինպատակնէուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ Գլոբալ

դիրքորշման համակարգերի (ԳԴՀ) տեսական հիմքերի, ԳԴՀ ընդունիչների

աշխատանքի սկզբունքերի, դրանց կիրառման ոլորտների և ցույց տալ ԳԴՀ

սինխրոնացումը ԱՏՀ տեխնոլոգիաների հետ:

Կրթականարդյունքները.

Դասընթացիհաջողավարտինուսանողն ունակ կլինի.

1. Հասկանալ և նկարագրել ԳԴՀ տեսական հիմքերը, գիտակցել ԳԴՀ

հասկացություններն ու տերմինները

2. հասկանալ և նկարագրել ԳԴՀ ընդունիչների աշխատանքի սկզբունքերը և

նկարագրել ԳԴՀ տվյալների ֆորմատները

3. կարողանալ կիրառել ԳԴՀ-ները տարածական տվյալների

հավաքագրման, հավաքագրման, կապակցման, տեղանքում

կողմնորոշվելու նպատակներով,

– 123 –

4. հասկանալ և նկարագրել թե ինչպես ԳԴՀ-երը կարելի կապակցել

Աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերի և առցանց

քարտեզագրական պորտալների հետ: Օգտագործել այն ԱՏՀ

վերլուծության ընթացքում


Թեմա 1`Գլոբալ Դիրքորոշման Համակարգեր: Ներածություն:Թեմա

2`Համակարգի սեգմենտացիան:Թեմա 3`Դիրքի որոշումը:Թեմա 4`Ճշտությունն

ու սխալանքիաղբյուրները: Թեմա 5`ԳԴՀ ընդունիչներ:Թեմա 6`Տվյալների

աղբյուրները: Թեմա 7`Տվյալների հավաքագրումը դաշտային

պայմաններում:Թեմա 8՝Garmin Oregon ԳԴՀ ընդունիչի ընդհանուր բնութագիրը:








Հարցատոմսը պարունակում է 5հարց, յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր: Միա-


0903/B32. Կառույցների դեֆորմացիաների ուսումնասիրությունները գեոդեզիական եղանակով (6 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել տեսական և պրակ-

տիկ գիտելիքներ` ուսումնասիրելու տարբեր կառույցների և տեխնոլոգիական

սարքավորումների դեֆորմացիաները գեոդեզիական եղանակներով:



1. կիմանա այն ամբողջական տեխնոլոգիան և ժամանակակից գեոդե-

զիական եղանակները, որոնց միջոցով հնարավոր է իրականացնել ցան-

կացած կառուցվածքի կամ տեխնոլոգիականսարքավորման ուղղաձիգ և

հորիզոնական տեղաշարժերը որաշակի ժամանակահատվածի ընթաց-

քում,

– 124 –

2. կհասկանա և կկարողանա գնահատել յուրաքանչյուր եղանակով կա-

տարված գեոդեզիական չափումների ճշտությունը,

3. կկարողանա ձեռք բերված չափումների արդյունքներով կարող է կանա-

խագուշակել տվյալ կառուցվածքի կամ սարքավորման շահագործման

հետագա նպատակահարմարությունը:


Թեմա 1` Կառույցների դեֆորմացիաների ուսումնասիրման համար գեոդե-

զիական հիմնավորման կետերի ստեղծում և ամրացում: Թեմա 2` Դեֆորմացիա-

ների ուսումնասիրման երկրաչափական նիվելիրացման եղանակը: Թեմա 3`

Հիդրոստատիկ նիվելիրացման եղանակը: Թեմա 4` Հիդրոդինամիկական նիվե-

լիրացում: Թեմա 5` Կառեույցների և տեխնոլոգիական սարքավորումների դե-

ֆորմացիաների ուսումնասրիման եռանկյունաչափական նիվելիրացման եղա-

նակը: Թեմա 6` Տեխնիկական նախագծի ստեղծումը յուրաքանչյուր ուսում-

նասիրվող եզակի կառույցների համար: Թեմա 7` Չափումների արդյունքների

ճշտության գնահատումը յուրաքանչյուր եղանակի դեպքում:





1-ին ստուգում. բանավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

2-րդ ստուգում. բանավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

1907/B33. ՀՀ հողային կադաստրի իրավունք և իրավական կարգավորումը (6 կրեդիտ) Շաբաթական 10 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 40 ժամ գործնական պարապմունք) 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հողային կադաստրի

որպես հողերի պետական կառավարման գործիքի, որը կոչված է ապահովել հո-

ղերի արդյունավետ օգտագործման և պահպանության կազմակերպման ոլրոր-

տում գիտականորեն հիմնավորված որոշումների կայացնելը:



1. կիմանա անհրաժեշտ գիտելիքներ հողային կադաստրի մասին,

2. կհասկանա հողային կադաստրի բովանդակությունը և նրա առանձին բա-

ղադրամասերի տարանջատման կիրառման տեխնիկան,

3. կկարողանա համակարգել հողային-իրավական պահանջները, հողային

կադաստրային փաստաթղթերի վարման ձևերի նկատմամբ:


Թեմա 1` Հողային կադաստրի դերը և ձևավորման պատմությունը: Թեմա 2`

Հողային կադաստրի ժամանակակից հասկացությունը: Թեմա 3` Հողային կա-

դաստրի բովանդակությունը (կազմը):



– 125 –





0903/B34. Տարածքի դիստանցիոն զոնդում (5 կրեդիտ) Շաբաթական 8 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր պարապմունք) 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել աերոտիեզերական

հանույթի մեթոդներին, ինչպես նաև հողերի կադաստրային գնահատման ժամա-

նակ կարևոր նշանակություն ունեցող տարբեր պրոցեսների, բնական և տեխնա-

ծին օբյեկտների վերծանման եղանակներին:



1. կիմանա աերոտիեզերական նկարների վերծանման մեթոդները,

2. կհասկանա աերոտիեզերական նկարների վրա տարբեր օբյեկտների բա

ցահայտման օրինաչափությունները,

3. կկարողանա ստացված գիտելիքները օգտագործել կիրառական նպա-

տակներով:


Թեմա 1` Վերծանում և վերծանման հատկանիշների էությունը: Թեմա 2`

Բազմազոնալ նկարների վերծանման առանձնահատկությունները: Թեմա 3`

Վերծանման տեսակները և մեթոդները, վերծանման որակի գնահատումը: Թեմա 4` Ռելիեֆի ձևերի և տիպերի վերծանումը հողերի որակի կադաստրային գնա-

հատման համար: Թեմա 5` Ապարների վերծանումը: Թեմա 6` Հողաբուսական

ծածկոցի վերծանումը: Թեմա 7` Ջրաբանական օբյեկտների վերծանումը: Թեմա 8` Մարդածին օբյեկտների վերծանումը:





1-ին ստուգում. բանավոր հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

2-րդ ստուգում. բանավոր հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

0903/B35. Բիզնեսի կազմակերպում և կառավարում (4 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք) 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

– 126 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մանր ու խոշոր բիզ-

նեսի կազմակերպման սկզբունքներին ու ձևերին:



1. կիմանա ինչ է բիզնեսը, ինչպես կազմակերպել այն և կառավարել,

2. կհասկանա մանր, միջին և խոշոր բիզնեսի կարևորությունը երկրի զար-

գացման գործում,

3. կկարողանա տիրապետել բիզնեսի կազմակերպման և կառավարման հա-

մար պահանջվող հմտություններին:


Թեմա 1` Բիզնես հասկացությունը, դերն ու նշանակությունը: Թեմա 2`

Խոշոր, միջին և մանր բիզնեսի կազմակերպման առանձնահատկությունները:

Թեմա 3` Բիզնեսի նշանակությունը երկրի զարգացման գործում: Թեմա 4` Բիզ-

նեսը զբոսաշրջիկության ոլորտում: Թեմա 5` Բիզնեսի կառավարման ձևերը և

մեթոդները:





1-ին ստուգում. բանավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:

2-րդ ստուգում. բանավոր կարճ հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:


1602/B01. Անգլերեն լեզու -1 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (64ժամ գործնական պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.


(professional English) ինչպես հումանիտար և սոց. գիտությունների ֆակուլտետ-

ներում, այնպես էլ տեխնիկական և բնագիտական ֆակուլտետներում: Ուսու-

ցումը բաժանվում է երկու փուլի` առաջին կիսամյակում ընդհանուր անգլերենի

ուսուցում (general English), երկրորդում` մասնագիտական լեզվի ուսուցում:



1. կտիրապետի անգլերենի քերականության հիմունքներին և կծանոթանա

հիմնական բառային ֆոնդին,

2. ձեռք կբերի ընդհանուր անգլերենի գրավոր և բանավոր խոսքի հիմնա-

կան հմտություններ:


– 127 –

Թեմա 1` Ընդհանուր անգլերենի հիմնական լեզվական հմտությունների

զարգացում: Թեմա 2` Մասնագիտական ընթերցանության տիրույթում գլխավոր

և աջակցող մտքերի տարբերակում և ուսուցում: Թեմա 3` Հիմնական բառապա-

շարի, այնուհետև մասնագիտական տերմինների ուսուցում:






2-րդ ստուգում. Թեստ:Միավորների քայլը 0,5 է:

1602/B02. Անգլերեն լեզու -2 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (64 ժամ գործնական պարապմունք), 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել մասնագիտական անգլերեն (profes-

sional English)` ըստ անցումային ժամանակաշրջանի առանձնահատկություն-

ների ինչպես հումանիտար և սոց. գիտությունների, այնպես էլ տեխնիկական և

բնագիտական ֆակուլտետներում:



1. կտիրապետի իր մասնագիտության հետ առնչվող հիմնական մասնագի-

տական բառապաշարին,

2. ձեռք կբերի գիտելիքներ՝ ուսումնասիրելու անգլերեն լեզվով մասնագի-

տական աղբյուրներ` (գրքեր և գիտական հոդվածներ)` տպագրված ինչ-

պես մեր երկրում այնպես էլ արտասահմանում:


Թեմա 1` Հիմնական մասնագիտական տերմինների ուսուցում: Թեմա 2` Մասնագիտական գրավոր խոսքի հմտության ձևավորում: Թեմա 3` Բանավոր

մասնագիտական խոսքի ձևավորում:


Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը`

4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց,

յուրաքանչյուրը` 1-ական միավոր: Միավորների քայլը` 0.5 է:

Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է` 10 միավոր առավելագույն արժեքով:

Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր:

Միավորների քայլը` 0.5 է:

1602/B03. Անգլերեն լեզու -3 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (64 ժամ գործնական պարապմունք), 3 –րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

– 128 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է խորացված ուսուցանել մասնագիտական անգլե-

րենի բանավոր և գրավոր խոսքի հմտությունները առարկայական բովանդա-

կության տիրույթում տեխնիկական և բնագիտական ֆակուլտետներում:



1. կկարողանա ազատ հաղորդակցվել մասնագիտական ոլորտում,

2. կկարողանա ազատ ներկայացնել իր մասնագիտական գիտելիքները և

մտքերը գրավոր խոսքում:


Թեմա 1` Գրավոր խոսքի ուսուցումը ( ինչպես գրել անոտացիա, գիտական

հոդվածներ և այլն): Թեմա 2` Մասնագիտական ոլորտում անգլերենով քննար-

կումներ վարելու հմտությունների ուսուցանում: Թեմա 3` Մասնագիտական

զեկուցում (professional presentation) պատրաստելու և ներկայացնելու հմտութ-

յունների ուսուցանում:






2-րդ ստուգում. Թեստ:Միավորների քայլը 0,5 է:

1602/B04. Անգլերեն լեզու - 4 (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (96 ժամ գործնական պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել մասնագիտական անգլերեն (professi-

onal English)` ըստ անցումային ժամանակաշրջանի առանձնահատկությունների

ինչպես հումանիտար և սոց. գիտությունների, այնպես էլ տեխնիկական և բնա-

գիտական ֆակուլտետներում:



1. կտիրապետի իր մասնագիտության հետ առնչվող հիմնական մաս-

նագիտական բառապաշարին,

2. ձեռք կբերի գիտելիքներ՝ ուսումնասիրելու անգլերեն լեզվով մասնա-

գիտական աղբյուրներ` (գրքեր և գիտական հոդվածներ)` տպագրված

ինչպես մեր երկրում այնպես էլ արտասահմանում:


Թեմա 1` Հիմնական մասնագիտական տերմինների ուսուցում: Թեմա 2` Մասնագիտական գրավոր խոսքի հմտության ձևավորում: Թեմա 3` Բանավոր

մասնագիտական խոսքի ձևավորում:



– 129 –

Նախատեսված 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը`

4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց,

յուրաքանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը` 0.5 է:



Միավորների քայլը` 0.5 է:

1602/B05. Գերմաներեն լեզու-1 (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (96 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ համակարգել իրենց նախ-

նական գիտելիքները գերմաներեն լեզվի հնչյունաբանության, քերականության և

բառագիտության բնագավառներում և այդպիսով ստեղծել անհրաժեշտ հիմք`

լեզվի ուսումնասիրության հաջորդ փուլերի համար:



1. կյուրացնի գերմաներենի հնչյունական կողմի հիմնական առանձնա-


2. կտիրապետի ծրագրով նախատեսված առաջին փուլի համար

անհրաժեշտ նվազագույն բառապաշարին,

3. կյուրացնի նշված փուլի համար անհրաժեշտ քերականական նյութը:


Թեմա 1` Գերմաներենի արտասանական նորմերը: Արտասանություն և

գրություն: Հնչյունաբանական տառադարձություն: Գերմաներենի ձայնավորա-

կան և բաղաձայնական համակարգերը: Թեմա 2` Քերականական կարգեր,

դրանց արտահայտման միջոցները գերմաներենում: Գոյականի, ածականի և

բայի ձևաբանական և քերականական նշանակությունները: Գոյականի հոլովման

տիպերը: Հոլովների նշանակությունը և գործածությունը: Համեմատության աս-

տիճանների կարգ: Լիիմաստ և սպասարկու բայեր: Նախդիրների գործառույթը

նախադասության մեջ: Թեմա 3` Պարզ նախադասություն, դրա շարադասութ-

յունը: Ուղիղ և շրջուն շարադասություն: Թեմա 4` Թեմատիկ բառապաշարը ընդ-

գրկում է հետևյալ թեմաները` «Ընտանիք», «Իմ մասնագիտությունը», «Համալ-

սարան», «Իմ հանգստյան օրը», «Ճանապարհորդություն», «Գերմանիա»:





1-ին ստուգում. Գրավոր հարցում: Միավորների քայլը 0,5 է:


1602/B06. Գերմաներեն լեզու- 2 (6 կրեդիտ)

– 130 –

Շաբաթական 6 ժամ (96 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել ուսման առաջին

փուլում ձեռք բերած գիտելիքները գերմաներենի ձևաբանության և քերականութ-

յան բնագավառներում, ինչպես նաև ընդլայնել թեմատիկ բառապաշարը, ակտի-

վացնել այդ բառապաշարը` համապատասխան երկխոսությունների և տեքստե-

րի վերարտադրման նպատակով:



1. գործնականում կկիրառի գերմաներենի ձևաբանական և քերա-

կանական այն կառույցները, որոնք ուսումնասիրվում են այս փուլում,

2. կտիրապետի համապատասխան թեմատիկ բառապաշարին, որը

վերաբերում է մասնագիտական ոլորտին,

3. կվարի երկխոսություններ, կկատարի համապատասխան տեքստերի

վերարտադրություն և կգրի փոխադրություններ:


Թեմա 1` Գոյականի նշանակությունը և շարահյուսական գործառույթները:

Հոգնակի թվի կազմության հիմնված տիպերը: Անհոգնական և անեզական

գոյականներ: Գոյականների հոլովման համակարգը և գերմաներենի հոլովների

կիրառական նշանակությունները: Թեմա 2` Բայերի ձևաբանական և իմաստա-

քերականական դասակարգումը: Սուբյեկտիվ և օբյեկտիվ բայեր: Անցողական և

անանցողական, երկսեռ բայեր: Բայի քերականական կարգերը: Թեմա 3`

Նախադասությունների դասակարգումը ըստ հնչերանգի և ըստ կազմության:

Միավորյալ նախադասություններ: Ստորոգյալի համաձայնեցումը ենթակայի

հետ: Թեմա 4` Թեմատիկ բառապաշարը ընդգրկում է «Գերմանիայի մեծ քաղաք-

ները», «Ընկերական շրջապատում», «Տնտեսություն և քաղաքականություն», «Իմ

զբաղմունքը», «Իմ ուսումը», «Հայաստանի պատմությունից», «Համագործակցութ-

յուն» և այլն:




քանչյուրը 0,5 միավոր: Միավորների քայլը 0,25 է:

Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 10միավոր առավելագույն արժեքով:



0904/B07. Սոցիալ մշակութային ծառայությունների և զբոսաշրջության ներածություն (4 կրեդիտ)

Շաբաթական 3 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և

– 131 –

16ժամ գործնական պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Ուսանողներին ծանոթացնել մասնագիտության բովանդակությանը,

խնդիրներին, ուղղություններին, ներկայացվող պահանջներին: Բացահայտվում է սոցիալ-մշակութային ծառայություններ դերը և նշանա-

կությունը ընդհանրապես սերվիսի, մասնավորապես զբոսաշրջության բնա-

գավառում: Ուսումնասիրվում են սոցիալական պայմանների գնահատումը,

մշակութային ծառայությունների տեսակները, զբոսածրջության դերը և նշա-

նակությունը հասարակական կյանքում:



1. պետք է տիրապետի մասնագիտության հետ կապված հասկացություն-

ներին, օրենքներին, մեթոդներին:

2. կկարողանա ներկայացնել իր մասնագիտության տեսական և կիրա-

ռական կողմերը:


Թեմա 1` Ներածություն: Թեմա 2` Սոցիալ-մշակութային ծառայությունը,

որպես տնտեսության ճյուղ: Թեմա 3` Սոցիալ-մշակութային ծառայության բո-

վանդակությունը: Թեմա 4` Սոցիալ-մշակութային ծառայությունների դասակար-

գումը: Թեմա 5` Բնակչությունը, որպես ծառայություններ կրող: Թեմա 6` Ծառա-

յությունների մատուցման գործընթացը: Թեմա 7` Ծառայությունների նպատակը

և ծառայությունների բազմաբովանդակությունը: Թեմա 8` Սոցիալ-մշակութային

ծառայությունների իրականացումը








1104/B08. Հայ ազգագրություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Ներկայացնել հայոց ազգաբանության ուսումնասիրության հիմնախնդիր-

ները, դասավանդման մեթոդները, ճանաչողական նշանակությունը, դասդաս-

ման սկզբունքներն ու ժամանակագրական շրջանակները, պատմական և ար-

դիական առումները, գիտության տեղը հայագիտության համակարգում: Բացա-

– 132 –

հայտել հայ ժողովրդի կենցաղամշակութային յուրահատկությունները, հարևան

ժողովուրդների հետ ունեցած կենցաղամշակութային փոխառնչությունները, ժո-

ղովրդագրական և էթնոմշակութային պատկերը:

Կրթական արդյունքները:


1. կիմանա հայերի և Հայաստանում ապրող մյուս ժողովուրդների

էթնոկենցաղամշակույթը,

2. կծանոթանա էթնոգենեզին և էթնիկ պատմությանը,

3. կկարողանա արտադրական, կենսաապոհովման, սոցիոնորմատիվ և

հումանիտար մշակույթներին:

Բովանդակությունը:

Թեմա 1` Հայերն աշխարհի էթնիկ հանրությունների համակարգում.

հայերի էթնոլեզվական, մարդաբանական, խառնվածքային, դավանաբանական,

ժողովրդագրական բնութագիրը: Թեմա 2` Ավանդական և ժամանակակից արտ-

ադրական մշակույթը. երկրագործական մշակույթ, անասնապահական մշա-

կույթ, տնայնագործական և արհեստագործական մշակույթ, համքարական կազ-

մակերպություններ. օժանդակ տնտեսաձևեր. ժողովրդական փոխադրամիջոց-

ներ, կապի միջոցներ: Թեմա 3` Կենսաապահովման մշակույթ (բնակավայր,

բնակարան, տարազ և զարդարանք, ուտեստ, ռեգիոնալ առանձնահատկություն-

ները): Թեմա 4` Սոցիոնորմատիվ մշակույթ (ընտանետիպեր, վարվելակարգ,

ամուսնության ավանդութային ձևեր, հարսանիք, որդեծնություն և մանկան

դաստիրակություն, հուղարկավորում, մեռելոց, գյուղական համայնք, ազգակցա-

կան համակարգ): Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.






0901/B09. Ընդհանուր երկրագիտություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


Երկիր մոլորակի և նրա աշխարհագրական թաղանթի ու նրա ոլորտների ձևա-

վորման, զարգացման, նրանցում տեղի ունեցող բազմաթիվ բնական երևույթների

փոխադարձ կապի, մարդու և աշխարհագրական թաղանթի, ինչպես նաև բնա-

կան երևույթներն ու օբյեկտները սպասարկման և ռեկրեացիոն նպատակներով

օգտագործելու համար:

Կրթական արդյունքները:


– 133 –

1. կիմանա Երկիր մոլորակում տեղի ունեցող բնական բազմաթիվ երևույթ-

ների առաջացման պատճառները, դրանց աշխարհագրական հետևանք-

ները,

2. կհասկանա աշխարհագրական թաղանթի բոլոր բաղադրիչների փոխադարձ

կապի և փոխպայմանավորվածության, փոխներթափանցման մասին,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել բնական տարբեր երևույթ-

ների միջև եղած կապերը հասկանալու, բնապահպանական բազմաթիվ

խնդիրները լուծելու և սպասարկման ու ռեկրացիոն գործում կիրառելու

համար:


Թեմա 1` Ընդհանուր երկրագիտություն առարկան, խնդիրները, ուսումնա-

սիրության մեթոդները և կարևոր հասկացությունները: Թեմա 2` Հիմնական

տվյալներ Երկիր մոլորակի մասին: Թեմա 3` Կողմնորոշում, եղանակները, ազի-

մուտ: Մասշտաբ, աշխարհագրական քարտեզ, տիպերը: Թեմա 4` Երկրի ձևը,

մեծությունը: Երկրի օրական և տարեկան պտույտները, դրանց աշխարհագրա-

կան հետևանքները: Թեմա 5` Աշխարհագրական թաղանթ, սահմանները, հիմ-

նական հատկանիշները և լորտային կառուցվածքը: Թեմա 6` Քարոլորտ: Երկրի

ռելիեֆը, հիմնական ձևերը: Լեռներ, հարթավայրեր: Թեմա 7` Մթնոլորտ, կազմը,

կառուցվածքը: Եղանակ, կլիմա, դրանց ուսումնասիրությունների դերը սերվիսի

և տուրիզմի զարգացման գործում: Թեմա 8` Ջրոլորտ, կազմը: Համաշխարհային

օվկիանոս, մայրցամաքային ջրեր, դրանց դերը սպասարկման և տուրիզմի գոր-

ծում: Թեմա 9` Կենսոլորտ, կառուցվածքը: Երկրագնդի բուսական և կենդանա-

կան աշխարհը: Բնական զոնաներ: Բուսական և կենդանական աշխարհի դերը

սպասարկման և տուրիզմի զարգացման ու կազմակերպման գործում: Թեմա 9`

Մարդը և աշխարհագրական թաղանթը, փոխհարաբերությունները: Բնության և

պահպանության հիմնախնդիրը: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.




Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է 10 միավոր առավելագույն արժեքով:


հարցը`4 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0904/B010. Սերվիսի հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 1-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

– 134 –


սերվիսի բովանդակության, անհրաժեշտության, գործնական նշանակության մա-

սին:



1. ուսանողները կստանան համակարգված գիտելիքներ սերվիսի ոլորտի,

նրա առանձին բաղադրիչների վերաբերյալ,

2. կսովորեն հյուրասիրություն, հյուրանոցային գործի, զբոսաշրջության,

ռեսուրսային գործի և սերվիսի մյուս տեսակների կազմակերպումը,

3. ձեռք կբերեն կարողություններ ինքնուրույն կերպով կազմակերպելու

սերվիսի տարբեր ոլորտների աշխատանքները:

Բովանդակությունը,

Թեմա 1` Սերվիսի բովանդակությունը, դերը, զարգացման նախադրյալ-

ները, գործունեությունը: Թեմա 2` Սերվիսային գործունեությունը որպես պա-

հանջարկի բավարարման միջոց: Թեմա 3` Սերվիսային ծառայություն, որակը,

սերվիսային ձեռնարկության գործունեության նպատակայնությունը: Թեմա 4`

Սերվիսային ծառայությունների հիմնական տեսակները և դասակարգումը:

Թեմա 5` Տրանսպորտային ձեռնարկությունների կազմակերպում և նպատակայ-

նացում: Թեմա 6` Ֆիտնեսի բնագավառում սերվիսային գործունեության առանձ-

նահատկությունները: Թեմա 7` Զբոսաշրջության մեջ տեղեկատվական տեխնո-

լոգիաների կիրառումը:








0904/B011. Սերվիսի աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 163 ժամ սեմինար պարապմունք), 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ամբողջական և համակարգված

գիտելիքներ տալ սպասարկման ոլորտի աշխարհագրության հիմունքների վերա-

բերյալ, ծանոթացնել սպասարկման ոլորտի առանձին տեսակների տարածքային

կազմակերպման սկզբունքներին և ձևերն:



– 135 –

1. կիմանա սպասարկման ոլորտի, նրա առանձին տեսակների տարածքա

յին կազմակերպման սկզբունքներն ու օրինաչափությունները,

2. կհասկանա սպասարկման ոլորտի տարածքային կազմակերպման վրա

ազդող տարբեր գործոնների (տնտեսության, բնակչության և այլն)

բնույթն ու հիմնական ուղղությունները,

3.կարողանա կատարել սպասարկման ոլորտի, նրա առանձին տեսակների

զարգացման և տարածքային կազմակերպման տարբեր ցուցանիշների

վերլուծություն և գնահատում:


Թեմա 1` Ներածություն: Դասընթացի նպատակը, բովանդակությունը: Թեմա 2` Սպասարկման ոլորտը` որպես սոցիալ-տնտեսաաշխարհագրական ուսումնա-

սիրությունների օբյեկտ: Թեմա 3` Սպասարկման ոլորտի տարածքային կազմա-

կերպման գործոնները, մակարդակները: Թեմա 4` Սերվիսի աշխարհագրության

ուսումնասիրության օբյեկտը, առարկան: Կապն այլ գիտությունների հետ: Թեմա 5`

Սերվիսի աշխարհագրության հետազոտության մեթոդները: Թեմա 6` Սերվիսի աշ-

խարհագրության կառուցվածքը: Թեմա 7`Ծառայությունների համաշխարհային շու-

կայի աշխարհագրությունը: Թեմա 8`Զբոսաշրջային ծառայությունների աշ-

խարհագրություն: Թեմա 9` Սանատոր և առողջարարական ռեկրեացիոն ծառայու-

թյունների աշխարհագրություն: Թեմա 10` Հյուրանոցային ծառայությունների և ին-

դուստրիայի աշխարհագրություն: Թեմա 11` Ուղևորատրանսպորտային համա-

կարգի և ծառայությունների աշխարհագրություն: Թեմա 12` Գիտակրթական

ծառայությունների աշխարհագրություն: Թեմա 13` Հոգևոր-մշակութային ծառա-

յությունների աշխարհագրություն: Թեմա 14` Ֆինանսաբանկային ծառայություն-

ների աշխարհագրություն








0904/ B012. Տուրիզմի հիմունքներ (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար պարապմունք), 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը


տուրիզմի էության, նպատակների, ռեսուրսների, ենթակառուցվածքների, տա-

րածքային կազմակերպման, զբոսաշրջության միջազգային շուկայի, տուրիզմի

ինդուստրիայի, տուրօպերատորական և տուրգործակալական գործունեության,

– 136 –

տուրիստական արտադրանքի, զբոսաշրջության կարգավորման և կառավարման




1. կիմանա տուրիզմի, որպես տնտեսության ոլորտի, բոլոր բաղա-

դրիչների փոխադարձ կապի և փոխազդեցության մասին:

2. կհասկանա զբոսաշրջության ռեսուրսների, տարածքային կազմակերպ-

ման և զբոսաշրջության ինդուստրիայի դերը զբոսաշրջության շուկայում:

3. ստացած գիտելիքների հիման վրա կկարողանա գնահատել առանձին

տարածքների կամ երկրների զբոսաշրջային ներուժը, տուրիզմի տա-

րածքային կազմակերպումը և տուրինդուստրիայի զարգացման վիճակը:


Թեմա 1` Տուրիզմի զբոսաշրջության էությունը, նպատակը և գործառույթ-

ները, տեսակները, ձևերը և նշանակությունը: Թեմա 2` Զբոսաշրջության ռեսուր-

սները և ենթակառուցվածքը: Թեմա 3` Զբոսաշրջության տարաշքային կազմա-

կերպումը: Թեմա 4` Միջազգային զբոսաշրջային շուկան: Թեմա 5` Զբոսա-

շրջության ինդուստրիա: Թեմա 6` Տուրօպերատորական և տուրգործակալական

գործունեություն: Թեմա 7` Տուրիստական արտադրանք: Թեմա 8` Զբոսաշրջու-

թյան կազմավորումը:








0902/B013. Տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար պարապմունք), 1-ին կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համապարփակ գիտելիքներ

հասարակական (սոցիալ-տնտեսական) աշխարհագրության հիմնարար հասկա-

ցությունների, աշխարհի քաղաքական քարտեզի և Համաշխարհային տնտե-

սության առանձին ճյուղերի, համամոլորակային հիմնախնդիրների և ինքնատիպ

տարածաշրջանների մասին:



– 137 –

1. կունենա պատկերացում աշխարհագրության միասնական գիտության

համակարգում “հասարակական աշխարհագրության” տեղի և դերի

մասին,

2. կունենա կայուն գիտելիքներ հասարակական աշխարհագրության

հիմնարար հասկացությունների, աշխարհի քաղաքական քարտեզի և

համաշխարհային տնտեսության մասին,

3. սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրական գիտելիքները կկիրառի գործ-

նական խնդիրներ լուծելու համար:


Թեմա 1` Դասընթացի ուսումնասիրության նպատակը և խնդիրները,

բովանդակությունը և կառուցվածքը, գրական աղբյուրների տեսություն: Թեմա 2` Հասարակական աշխարհագրության հիմնարար հասկացությունները: Թեմա 3` Համաշխարհային տնտեսության բնառեսուրսային ներուժը: Թեմա 4` Աշխարհի

քաղաքական բաժանումը: Թեմա 5` Համաշխարհային տնտեսությունը: Թեմա 6` Աշխարհի արդիական աշխարհագրություն: Թեմա 7` Աշխարհի գյուղատնտեսու-

թյունը: Թեմա 8` Տրանսպորտը և սպասարկման ոլորտը: Թեմա 9` Աշխարհի

բնական ռեսուրսները: Թեմա 10` Աշխարհի տարածաշրանները: Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.






0904/B014. Սերվիսի հետազոտության մեթոդներ (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, (32 ժամ դասախոսություն, 32 ժամ գործնական), 2-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել սերվիսի ոլորտում գիտահետա-

զոտական աշխատանքներ կատարելու մեթոդաբանությանն ու մեթոդներին և

սովորեցնել ինքնուրույն ուսումնասիրություններ կատարելու հնարները:

Կրթական արդյունքները Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը `

1. կիմանա գիտահետազոտական աշխատանքներ կատարելու մեթոդա-

բանությունն ընդհանրապես,

2. կիմանա սերվիսի ոլորտում հետազոտական աշխատանքներ կատարելու

համար կիրառավող մեթոդները,

3. կկարողանա օգտագործել համագիտական և նեղ գիտական մեթոդներ

մասնագիտական կիրառական վերլուծություններ և ինքնուրույն գիտա-

հետազոտական աշխատանքներ կատարելու համար:

Դասընթացի բովանդակությունը

Թեմա 1` ՛՛Սերվիսի հետազոտության մեթոդներ՛՛ դասընթացի ներածու-

թյուն: Թեմա 2` Մեթոդ և մեթոդաբանություն գիտական կատեգորիաները: Թեմա

– 138 –

3` Գիտահետազոտական աշխատանքների էությունը, տեսակները և կատար-

ման մեթոդաբանությունը: Թեմա 4` Հետազոտության համագիտական մեթոդ-

ներ: Թեմա 5` Հետազոտության սոցիոլոգիական մեթոդներ: Թեմա 6` Հետազո-

տության մաթվիճակագրական մեթոդներ: Թեմա 7` Հետազոտության մարկե-

տինգային մեթոդներ: Թեմա 8` Հետազոտության սոցիալ-հոգեբանական մեթոդ-

ներ: Թեմա 9` Հետազոտության աշխարհագրական մեթոդներ:


Նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումներն անց են կացվում գրավոր,

յուրաքանչյուրն առավելագույնը 9-ական միավոր արժեքով: Հարցատոմսում

յուրաքանչյուր հարց նվազագույնը 1 միավոր է: Գնահատման քայլը 0.5 միավոր է:

1-ին ստուգում: Գրավոր աշխատանք: Գնահատման քայլը 0.5 միավոր է:

2-րդ ստուգում: Գրավոր աշխատանք: Գնահատման քայլը 0.5 միավոր է:

0904/B15. Առողջարանային գործունեության և կուրորտոլոգիայի հիմունքներ (3կրեդիտ)

Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 3-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

«Սերվիս» մասնագիտության բակալավրիատի ուսանողներին ամբողջա-

կան գիտելիքներ հաղորդել առողջարանային գործունեության էության և կազմա-

կերպման, բնական բուժիչ գործոնների և դրանց օգտագործման տեսական ու

գործնական հարցերի վերաբերյալ:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը .

1. ծանոթ կլինի առողջարանային՝ սանատոր-կուրորտային գործունեու-

թյան էությանը, հիմնական հարցերին, նպատակներին, գործառույթ-

ներին և հասկացություններին,

2. կհասկանա բնականբուժիչ ռեսուրսների էությունը, դասակարգման և

տարբերակված օգտագործման առանձնահատկությունները, կիմանա

կուրորտների և դրանց առանձին տեսակների մասին,

3. ունակ կլինի կատարել բնական բուժիչ ռեսուրսների տարբերակված

օգտագործման ուղիների և ծրագրերի մշակում,


Թեմա 1՝ Առողջարանային գործունեության հիմունքներ: Թեմա 2՝ Բնական

միջավայրի բուժական ռեսուրսները: Թեմա 3` Կուրորտներ և բնաբուժական

տեխնոլոգիաներ: Կուրորտոլոգիա : Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումներն անց են կացվում գրավոր,

յուրաքանչյուրն առավելագույնը 9-ական միավոր արժեքով: Հարցատոմսում



– 139 –


0902/B16. Ռեգիոնալ աշխարհագրություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.


ուսումնասիրության առարկայի, նպատակի և խնդիրների, մեթոդաբանության

վերաբերյալ, ծանոթացնել ռեգիոնալ ուսումնասիրությունների հետ:



1. կհասկանա տուրիստական ինդուստրիայի աշխարհագրական նախա-

դրյալները և դրանց ազդեցությունը ինդուստրիայի բաղադրիչների վրա:

2. կարողանա առանձնացնել տուրիզմի աշխարհագրական հիմնախնդիր-

ները:

3. կտիրապետի տուրիզմի ինդուստրիայի աշխարհագրական օրինաչա-

փությունների հետազոտման մեթոդներին:


Թեմա 1` Ուսումնասիրության առարկան: Նպատակը և խնդիրները, մեթո-

դաբանությունը: Թեմա 2` Ռեգիոն, ռեգիոնալ ուսումնասիրություններ: Թեմա 3`

Եվրոպայի, Ասիայի, Ամերիկայի և Ավստրալիայի ընդհանուր աշխարհագրական

բնութագիրը ըստ աշխարհամասերի և ավելի փոքր ռեգիոնների: Թեմա 4`

Եվրոպայի ընդհանուր բնութագիրը: Թեմա 5` Արևմտյան Եվրոպայի ընդհանուր

բնութագիրը: Թեմա 6` Հյուսիսային Եվրոպայի ընդհանուր բնութագիրը: Թեմա 7`

Հարավային Եվրոպայի ընդհանուր տնտեսաշխարհագրական բնութագիրը:

Թեմա 8` Բնական պայմանների, մշակույթի հուշարձանների, ենթակառուց-

վածքների դերը սերվիսի ինդուստրիայի զարգացման գործում: Թեմա 9` Արևել-

յան Եվրոպայի ընդհանուր տնտեսաշխարհագրական բնութագիրը: Թեմա 10` Ասիա: Տնտեսաշխարհագրական ընդհանուր բնութագիրը: Թեմա 11` Սերվիսի

դերը ռեգիոնների տնտեսության մեջ: Թեմա 12` Հյուսիսային Ամերիկայի տն-

տեսաշխարհագրական բնութագիրը: ԱՄՆ-ը և Կանադան, որպես սերվիսի զար-

գացման խոշոր տերություններ: Թեմա 13` Լատինական Ամերիկայի տնտեսաշ-

խարհագրական բնութագիրը: Սերվիսի զարգացման նախադրյալները, ներկայիս

մակարդեակը, հեռանկարները: Թեմա 13` Ավստրալիայի տնտեսաշխարհագրա-

կան բնութագիրը: Ավստրալիան, որպես տուրիստական ինդուստրիայի խոշոր

կենտրոն: Սերվիսի ենթակառուցվածքների զարգացման վիճակը: Թեմա 13` Աֆ-

րիկայի բնական պայմանները և ռեսուրսները: Սերվիսի ենթակառուցվածքների

զարգացման վիճակը: Տուրիզմի զարգացումը Եգիպտոսում:




– 140 –





0902/B17Գեոէկոլոգիա (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել երկրագնդի գեո-

էկոլոգիական իրավիճակը վերլուծելու տեսական գիտելիքներ (աշխարհագրա-

կան թաղանթի ոլորտների), գեոէկոլոգիական մոնիթորինգի և փորձաքննության

անցկացման կարողություններ:



1. կիմանա Երկրագնդի գեոէկոլոգիական իրավիճակը ձևավորող բնական

և հասարակական գործոնների մասին,

2. կհասկանա գեոէկոլոգիական հիմնական հասկացությունները, օրենք-

ները,

3. կկարողանա առանձնացնել աշխարհագրական թաղանթի ոլորտների

գեոէկոլոգիական հիմնախնդիրները:


Թեմա 1` Գեոէկոլոգիայի ուսումնասիրության առարկան և խնդիրները:

Թեմա 2` Գեոէկոլոգիայի ձևավորման պատմությունը: Թեմա 3` Գեոէկոլոգիան

գիտությունների համակարգում: Թեմա 4` Էկոհամակարգ և երկրահամակարգ:

Թեմա 5` Գեոէկոլոգիայի հիմնական կոնցեպցիաները: Թեմա 6` Երկրագնդի ձևի

և չափի գեոէկոլոգիական առանձնահատկությունները: Թեմա 7` Նյութերի հա-

մամոլորակային շրջապտույտը: Թեմա 8` Առանձին նյութերի շրջապտույտների

մարդածին խախտումները: Թեմա 9` Բնակչությունը որպես գեոէկոլոգիական

գործոն: Թեմա 10` Սպառումը որպես գեոէկոլոգիական գործոն: Թեմա 11` Տեխ-

նիկական առաջընթացը որպես գեոէկոլոգիական գործոն: Թեմա 12` Գեոէկոլո-

գիական ինդիկատորներ: Թեմա 13` Տնտեսության էկոլոգիզացիա: Թեմա 14` Անցման փոիլի առանձնահատկությունները: Թեմա 15` Օզոնային շերտի պահ-

պանությունը: Թեմա 16` Կենսաբանական բազմազանություն: Թեմա 17` Կլիմա-

յի գլոբալ տաքացման սցենարները: Թեմա 18` Գեոէկոլոգիա և էկոլոգիա:






– 141 –




0902/ B18. Ընդհանտւր տնտեսագիտություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3ժամ, 3-ին կիսամյակ, (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար պարապմունք) եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է հաղորդել գիտելիքներ ուսանողներին տնտեսա-

գիտության հիմնական օրենքները և օրինաչափությունները հասկանալու հա-

մար, որ ուսանողները կարողանան ինքնուրույն վերլուծել և կանխատեսումներ

անել երկրի տնտեսության զարգացման մասին:


1. կստանա գիտելիքներ տնտեսագիտության տեսության հիմնական հաս-

կացությունների, շուկայական հարաբերությունների առանձնահատկու-

թյունների, կապիտալի, հողի, աշխատուժի շուկաների ձևավորման, պե-

տության կողմից վարվող վարկային, ֆիսկալ, սոցիալ քաղաքականու-

թյան մասին,

2. ունակ կլինիվերլուծել ընթացիկ տնտեսագիտականկան խնդիրները,

ծախսերի և արդյունքների գոյացման արդյունթները,

3. կկարողանա օգտագործել տեսական գիտելիքները տնտեսական կյան-

քում և տնտեսական ցուցանիշների և վիճակագրական տվյալների

միջոցով կանխատեսել տնտեսության զարգացման ուղղությունները:


Թեմա 1` Տնտեսագիտության առարկան և մեթոդները: Տնտեսագիտության

հիմնախնդիրները: Թեմա 2` Տնտեսության զարգացման ընդհանուր խնդիրները:

Տնտեսական համակարգեր: Թեմա 3` Շուկայի էությունը և սկզբունքնեևը: Թեմա 4` Շուկայական մախանիզմը: Առաջարկի և պահանջարկի տեսության հիմունք-

ները: Թեմա 5` Մրցակցության տեսակները և ժամանակակից շուկայական

մոդելները: Թեմա 6` Սպառողական վարքագծի տեսությունը: Թեմա 7. Արտա-

դրական գործոնների շուկաները. աշխատանքի շուկա, կապիտալի շուկա, հողի

շուկա: Թեմա 8` Ձեռնարկատիրական գործունեություն և շահույթ: Թեմա 9

Մակրոտնտեսագիտության առարկան և մեթոդները: Թեմա 10` Մակրոտնտե-

սական հավասարակշռություն: համախառն պահանջարկի և համախառն առա-

ջարկի մոդելը: Թեմա 11` Տնտեսական անկայունություն: Տնտեսական ցիկլեր,

ինֆլյացիա և գործազրկություն: Թեմա 12` Փողի շուկան, բանկերը և դրամա-

վարկային քաղաքականություն: Թեմա 13` Հարկաբյուջետային համակարգ և քա-

ղաքականություն: Թեմա 14` Եկամտի բաշխման տեսություն: Պետության

սոցիալ քաղաքականություն:



– 142 –

Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից մեկն անց է կացվում գրավոր

աշխատանքի, իսկ մյուսը բանավոր ներկայացման գնահատման հիման վրա,

յուրաքանչյուրը` 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունա-

կում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:





2202/B19. Զբոսաշրջության սոցիոլոգիա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողին տալ ընդհանրական գիտելիքներ սո-

ցիոլոգիյաի վերաբերյալ: Մասնավորապես պարզաբանել սոցիոլոգիայի ուսում-

նասիրության օբյեկտը, առարկան, խնդիրները, գիտակարգային մեթոդաբա-

նական մոտեցումները, կատեգորիալ ապարատը, տալ ուսումնասիրության հիմ-

նական օբյեկտի` հասարակության առանձնահատկությունների, կառուցված-

քային տարրերի, գործընթացների վերաբերյալ ընդհանրական տեղեկություններ:



1. կիմանա սոցիոլգիայի տեսական, մեթոդաբանական հիմքերը, գիտության

առանձնահատուկ մոտեցումները, եղանակները գործիքները,

2. կհասկանա հասարակության կառուցվածքային, գործառնական առան-

ձնահատկությունները, սոցիալական գործընթացները, ժամանակային,

տարածական հատույթները և այլն,

3. կկարողանա հիմնվելով տեսական նյութի, ուսումնասիրված մեթոդաբա-

նական մոտեցումների վրա մեկնաբանել, բացատրել մի շարք հասա-

րակական գործընթացներ, հասարական կառուցվածքային առանձնա-

հատկություններ:


Թեմա1` Ներածություն: Թեմա 2` Սոցիոլոգիակամ մոտեցումներ և տեսա-

կան պարադիգմաներ: Թեմա 3` Հասարակությունը որպես սոցիոոգիայի ուսում-

նասիրման առարկա, հասարակություն սացիալական կառուցվածք: Թեմա 4`

Սոցիալական ինստիտուտներ: Թեմա 5`Սոցիալական խմբեր, կամակերպու-

թյուններ: Թեմա 6` Սոցիալականացում: Թեմա 7` Շեղվող վարք սոցիալական

վերահսկողություն: Թեմա 8` Ազգաբնակչություն, ուրբանիզացիա, միգրացիա

Թեմա 9` Սոցիալական շերտավորում, անհավասարություն: Թեմա 10` Սոցիա-

լական փոփոխություններ:


Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից մեկն անց է կացվում գրավոր

– 143 –








0902/ B20.Բնակչության աշխարհագրություն ժողովրդագրության հիմունք-ներով (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


բնակչության թվի, շարժի, կազմի, տեղաբաշխման,ավանդույթներիու սովորույթ-

ների, բնակավայրերի և դրանց տարածական խմբերի վերաբերյալ, ուսանող-

ներին ծանոթացնել բնակչության աշխարհագրության վերլուծության տարբեր

մեթոդներին և հիմնական հասկացություններին: Ծանոթացնել բնակչության

աշխարհագրություն գիտության հիմունքներին, հիմնական հասկացություն-

ներին: Ուսանողների մոտ ձևավորել որոշակի հմտություններ և կարողու-

թյուններ բնակչության աշխարհագրության վերլուծության տարատեսակ մեթոդ-

ների և եղանակների կիրառման համար:



1. կիմանա բնակչության աշխարհագրության հիմնական հասկացու-

թյունները, տեսությունները և մեթոդաբանական հարցերը,

2. կհասկանա բնակչության աշխարհագրության տարբեր երևույթների ու

գործոնների էությունն ու հատկանիշները

3. կկարողանա կատարել բնակչության աշխարհագրության տարբեր

երևույթների ու գործընթացների, դրանց ցուցանիշների վերլուծություն

և գնահատում:


Թեմա 1` Բնակչության աշխարհագրության առարկան, մեթոդները, խնդիր-

ները: Թեմա 2` Աշխարհի բնակչությունը, նրա հաշվառումը և շարժընթացը:

Թեմա 3` Բնակչության վերարտադրությունը: Թեմա 4` Բնակչության սեռատա-

րիքային և ընտանեկան կառուցվածքը: Թեմա 5` Բնակչության ռասսայական

կազմը: Թեմա 6` Բնակչության ազգային կազմը: Թեմա 7` Բնակչության սոցիա-

լական կառուցվածքը և աշխատանքային ռեսուրսները: Թեմա 8` Բնակչության

միգրացիան: Թեմա 9` Բնակչության տեղաբաշխաումը: Թեմա 10` Տարաբնա-

կեցումը և նրա ձևերը: Թեմա 11`Ուրբանիզացում: Թեմա 12` Քաղաքների դասա-

կարգումը: Քաղաքների համակարգեր: Թեմա 12` Գյուղական բնակավայրերի

աշխարհագրություն:

– 144 –








0902/B21. Հայաստանի աշխարհագրություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (64 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ Հայաստանի Հանրապետու-

թյան բնական պայնամների, ռեսուրսների, բնակչության, տնտեսության (արտա-

դրական և սերվիսի) ոլորտների տարածքային կազմակերպման և կառավարման

տեսական ու գործնական գիտելիքներ: Պլանային համակարգի պայմաններում

ՀՀ ստեղծված սերվիսը շուկայական հարաբերությունների պահանջներին համա-

պատասխան վերակառուցելու: Խնդիր ունի սերվիսի ոլորտը տարածքային կազ-

մակերպման և կառավարման պահանջներին համապատասխան աշխարհագետ

մասնագետների պատրաստման:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողները.

1.կիմանա ՀՀ բնական պայմանների և ռեկրեացիոն` սերվիսի ռեսուրսների

գնահատականը:

2. կհասկանա համաշխարհային տնտեսության հարաբերությունները:

3.կկարողանա վերլուծել և գնահատել սպասարկման սերվիսի տարած-

քային կազմակերպման ու կառավարման գործընթացները:


Թեմա 1՝ Հայաստանի արտադրողական ուժերի զարգացման պատմաաշ-

խարհագրական առանձնահատկությունները: Թեմա 2՝ Հանրապետության բնա-

կան, տնտեսական և սերվիսի ներուժի գնահատականը, բնօգտագործման և բնա-

պահպանության խնդիրները: Թեմա 3՝ Բնակչությունը: Հայաստանի բնակչութ-

յան շարժընթացը XIX դարի սկզբներից մինչև մեր օրերը: Հայերը աշխարհում:

Բնակչության դինամիկայի գործոնները: Թեմա 4՝ Տնտեսությունը: Արդյունաբե-

րության, գյուղատնտեսության սերվիսի տարածքային կառուցվածքը: Թեմա 5՝ ՀՀ

սպասարկման ոլորտը, զարգացման միտումները: Թեմա 6՝ Հանրապետության

սպասարկման ոլորտում տարածքային կառուցվածքի փոփոխությունները

վերակառուցման և շուկայական հարաբերությունների պայմաններում: Թեմա 7՝ ՀՀ-ն միջազգային տուրիզմի հարաբերություններում: Հայաստանի տնտե-

սությունը համաշխարհային տնտեսության գլոբալացման պայմաններում:

– 145 –








0904/B22 Սերվիսի մշակույթ (3կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16ժամ գործնական պարապմունք), 4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել զբոսաշրջության

մասնագիտական էթիկային և սովորեցնել գործնական շփման հմտություններ:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողները.

1. կիմանա զբոսաշրջության ոլորտում էթիկայի դրսևորման ձևերը,

գործնական պահվածքի կանոներն ու մոդելները:

2. կսովորի սերվիսային գործունեության մշակույթի առանձնահատ-

կությունները, իրեն մասնագիտորեն դրսևորել զբոսաշրջային բիզնես

միջավայրում,

3. գործնականում կիրառել զբոսաշրջիկների հետ փոխհարաբերություն-

ների կանոնները,ռացիոնալ ղեկավարել զբոսաշրջային ձեռնարկություն:


Թեմա 1՝ Զբոսաշրջության մշակույթ՚ դասընթացի ներածություն: Թեմա 2՝ Էթիկան որպես գիտություն և հոգևոր կյանքի երևույթ: Թեմա 3՝ Սերվիսային գոր-

ծունեության մասնագիտական-էթիկական բաղադրիչը: Թեմա 4՝ Մասնագիտա-

կան գործունեության վարքի էթիկետային մոդելները: Թեմա5 ՝ Զբոսաշրջա-հյու-

րանոցային համալիրների մասնագիտական էթիկան: Թեմա 6՝ Գործնական

շփման հոգեբանություն: Թեմա 7՝ Միջմշակութային հաղորդակցության առան-

ձնահատկությունները


Նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումները անց են կացվում գրավոր, յուրա-

քանչյուրն առավելագույնը 9 միավոր արժեքով: Հարցատոմսում յուրաքանչյուր

հարց նվազագույնը 1 միավոր է: Գնահատման քայլը 0.5 միավոր է:



0902/B23. Սերվիսի մենեջմենտ (7 կրեդիտ) Շաբաթական 7 ժամ (80 ժամ դասախոսություն և

– 146 –

32ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մեջ ձևավորել տեսական գիտե-

լիքներ մենեջմենտի համակարգի վերաբերյալ, ինչպես նաև հմտություններ և

կարողություններ սերվիսի ոլորտի կառավարման բնագավառում:



1. կիմանա մենեջմենտի էությունը և բովանդակությունը որպես սոցիալ-

մշակութային ծառայության ոլորտի կառավարման համակարգ,

2. կկարողանա կիրառել աշխատանքի կազմակերպման գիտելիքները

սոցիալ-մշակութային ծառայության և զբոսաշրջության ոլորտներում:

3. կտիրապետի կառավարման մեթոդներին ու սկզբունքներին:


Թեմա 1` Դասընթացի նպատակը և խնդիրները: Թեմա 2` Մենեջմենտի

ձևավորումը որպես գիտություն: Թեմա 3` Կառավարման տեսության հիմնական

ուղղությունները: Թեմա 4` Կառավարման որոշումների ընթացակարգը: Թեմա 5` Պրոբլեմային իրավիճակների մոդելավորում: Թեմա 6` Մենեջմենտի հատկանիշ-

ները: Թեմա 7` Մենեջմենտի փիլիսոփայություն: Թեմա 8` Սոցիալ-մշակութա-

յին ծառայությունը որպես օբյեկտ: Թեմա 9` Սերվիսի կառավարման առանձնա-

հատկությունները: Թեմա 10` Զբոսաշրջության կառավարման առանձնահատ-

կությունները: Թեմա 11` Սոցիալական մենեջմենտի առանձնահատկություն-

ները: Թեմա 12` Գործնական շփումների կազմակերպումը: Թեմա 13` Մենեջ-

մենտի էթիկա: Թեմա 14` Սերվիսի մենեջմենտի հիմնական ֆունկցիաները:

Թեմա 15` Կազմակերպչական մենեջմենտը զբոսաշրջության բնագավառում:

Թեմա 16` Սերվիսի ինովացիա: Թեմա 17` Սերվիսի կոնտրոլինգ: Թեմա 18` Զբոսաշրջության ինժիներինգ: Թեմա 19` Սոցիալ-մշակութային ծառայության

մենեջմենտի արդյունավետության բարձրացման ուղիները;








0904/B24 Սերվիսի մարքետինգ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը

– 147 –

«Սերվիս» մասնագիտության բակալավրիատի ուսանողներին համակարգ-

ված գիտելիքներ հաղորդել սերվիսի ոլորտում մարքեթինգային գործունեության

հիմունքների և առանձնահատկությունների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի մարքեթինգային գործունեության էությանը, հիմնական

հարցերին, նպատակներին, գործառույթներին և հասկացություններին,

2. կհասկանա սերվիսային գործունեության ոլորտում մարքեթինգի իրա-

կանացման հիմնական հարցերը,կիմանա սերվիսային գործունեության

և ծառայությունների տարբեր տեսակների առանձնահատկությունների

մասին՝ մարքեթինգային տեսանկյունից,

3. ծանոթ կլինի զբոսաշրջային, հյուրանոցային, ռեստորանային ծառա-

յությունների կազմակերպման մարքեթինգային սկզբունքներին,

ինքնուրույն կկատարի սերվիսային ձեռնարկության մարքեթինգային

միջավայրի վերլուծություն (SWOT, հաճախորդների, մրցակիցների):


Թեմա 1՝ Մարքեթինգային գործունեության հիմունքներ: Թեմա 2՝ Մարքե-

թինգային գործունեության առանձնահատկությունները սերվիսի ոլորտում: Թե-մա 3՝ Զբոսաշրջային մարքեթին: Թեմա 4՝ Հյուրանոցային և ռեստորանային

մարքեթինգ:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2.5-ական միավոր: Միա-


0904/B26 Կենսագործունեության անվտանգություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ, , (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք) 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը

Ուսանողներին ծանոթացնել հասարակական և բնական միջավայրում

մարդու կեսագործունեության անվտանգությանը, առկա ֆիզիկական, բնական,

հոգեբանական վտանգներին, կանխարգելիչ միջոցառումների, անվտանգության

կանոնններին,որոնք առնչվում են սերվիսի ոլորտին :


1. ծանոթ կլինի բնական միջավայրին և նրանում առկա վտանգներին,

պատրաստ կլինի կանխատեսել և դիմակայել շրջակա միջավայրի

– 148 –

վտանգներին, հնարավորինս արագ կողմնորոշվել անհրաժեշտության

պարագայում

2. տեղեկացված կլինի հասարակական միջավայրում հանդիպող վտանգ-

ներին, մասնավորապես տնտեսական և ունակ կլինի դրանցից հնարա-

վորինս զերծ մնալ

3. ի վիճակի կլինի գործնականում ստացված գիտելիքները կիրառել սեր-

վիսի ոլորտում կամ տուրիզմում:


Թեմա 1. ՛Կենսագործունեության անվտանգություն, հիմնական հասկացու-

թյունները և ձևակերպումները: Թեմա 2՝ Բնական միջավայրը և նրանում առկա

վտանգները: Թեմա 3՝ Տեխնածին վտանգներ, նրանց առաջացման պատճառներն

ու կարխարգելումը: Թեմա 4՝ Մարդու կենսագործունեության հարմարավե-

տության պայմանները: Թեմա 5՝ Արտակարգ իրավիճակներ : Թեմա 6՝ Անհատի

նկատմամբ հակաօրինական գործունեությունը և կախարգելումը: Թեմա 7՝ Մարդու վատ սովորությունները և նրանցից կախված վտանգները: Թեմա 8՝ Տնտեսական և սոցիալական ոլորտում առկա վտանգները, դրանց կանխար-

գելումը,միջազգային փորցը: Թեմա 9՝ Նորարարությունը և անվտանգությունը;







0904/B27. Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները սերվիսում (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, , (16ժամ դասախոսություն և 48 ժամ գործնական պարապմունք) 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել տեղեկատվական

տեղնոլոգիաների կիրառման հնարավորություններին սերվիսի և զբոսաշրջու-

թյան ոլորտներում:


1. կիմանա տեղեկատվական տեխնոլոգիաների էությունն ու հիմնական

առանձնահատկությունները,

2. կիմանա տեղեկատվական տեխնոլոգիաների տեսակները, տեղեկատվա-

կան տեխնոլոգիաների օգտագործման տեսակները և ձևերը սերվիսի

ոլորտում,

3. կկարողանա օգտագործել մասնագիտական համակարգչային ծրագրեր:


Թեմա 1՝ ՛՛Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները սերվիսում՛՛ դասընթացի ներա-

ծություն: Թեմա 2՝ Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ և տեղեկատվական սերվիս:

– 149 –

Թեմա 3՝ Տեղեկատվական համակարգեր: Թեմա 4՝ Գլոբալ ամրագրման համա-

կարգեր: Թեմա 5՝ Մուլտիմեդիային տեխնոլոգիաները զբոսշարջության ոլորտում:

Թեմա 6՝ Կառավարման տեղեկատվական համակարգեր: Թեմա 7՝ Զբոսաշրջային

վիրտուալ համակեցություն: Թեմա 8՝ Էլեկտրոնային կոմերցիան զբոսաշրջու-

թյունում: Թեմա 9՝ Աշխարհատեղեկատվական համակարգերը զբոսաշրջությունում:

Թեմա 10՝ Տեղեկատվական համակարգերի կիրառումը հյուրանոցային համալիրի

կառավարման պրոցեսում:





1-ին ստուգում: Գրավոր աշխատանք: Գնահատման քայլը 0՝5 միավոր է:


0904/B29. Միջազգային զբոսաշրջություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ սեմինար պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել ուսանողներին միջազգային զբո-

սաշրջության զարգացման գործոնների և խնդիրների հետ, աշխարհի երկրների

զբոսաշրջության և ռեկրեացիոն ռեսուրսներին, զբոսաշրջության հիմնական

մակրոռեգիոններին, դրանց ձևավորման և զարգացման աշխարհագրական գոր-

ծոնների, ինչպես նաև տուրիստական գործունեության էկոնոմիկայի և կազմա-

կերպման սկզբունքներին:



1. ուսանողները ձեռք կբերեն տեսական և փաստական կոնկրետ գիտե-

լիքներ միջազգային զբոսաշրջության հիմնական հասկացությունների,

ուսումնասիրման մեթոդների և դասակարգման վերաբերյալ:

2. լիարժեք պատկերացում կունենա աշխարհի զբոսաշրջության հիմնա-

կան մակրոռեգիոններին մասին:

3. ձեռք բերած գիտելիքները կարող են կիրառել Հայաստանի Հանրապետ-

ության օրինակով:


Թեմա 1` Միջազգային զբոսաշրջության տեսական, մեթոդաբանական և

գործնական հիմունքները, առարկայի ընդհանուր հասկացությունները և սահ-

մանումները, կառուցվածքը, պատմական ասպեկտները, սոցիալական և հոգե-

բանական գործոնները, կազմակերպման գործունեությունը: Թեմա 2` Զբոսա-

շրջության ռեսուրսները. ա/ Եվրոպայի, Ամերիկայի, Ասիական և Ասիա-Խաղաղ

օվկիանոսյան և Աֆրիկայի: Թեմա 3` Միջազգային զբոսաշրջության զարգացման

տարածաշրջանային միտումները: Թեմա 4` Միջազգային զբոսաշրջությունը և

համաշխարհային տնտեսությունը: Թեմա 5` Միջազգային զբոսաշրջության

– 150 –

զարգացման ինովացիոն ներուժը և ռազմավարությունը: Թեմա 6` Գլոբալի-

զացիան և վերազգայնացման գործընթացները միջազգային զբոսաշրջության մեջ:







0904/B30. Սերվիսի ոլորտի ձեռնարկությունների տնտեսագիտություն (6 կրեդիտ)

Շաբաթական 5ժամ, (48ժամ դասախոսություն և 32 ժամ սեմինար պարապմունք), 7-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել ուսանողներին սորվիսի ոլորտի

ձեռնարկությունների ֆինանսա-տնտեսական գործունեության հետ, հիմնական

տնտեսական ցուցանիշների հետ: Հաղորդել ուսանողներին տեսական գիտե-

լիքներ և գերծնական ունակություններ ձեռնարկատիրական գործունեության

մրցունակ և էֆեկտիվ կազմակերպման մասին:


1.կիմանա ձեռնարկությունների տնտեսագիտության հիմնական հասկա-

ցություններն ու հիմնախնդիրները,

2.կստանա գիտելիքներ ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակեր-

պման մասին,

3.ունակ կլինի ստացած գիտելիքները կիրառել ձեռնարկության տնտե-

սական ցուցանիշների հաշվարկման և գնահատման գործընթացում:


Թեմա 1` Սերվիսի ոլորտի ձեռնարկությունների բնութագիրը: Թեմա 2`

Ձեռնարկությունը շուկայական պայմաններում: Սերվիսի ձեռնարկությունների

կազմակերպական կառուցվածքը: Թեմա 3` Ձեռնարկության ներուժը: Հիմնական

և շրջանառու միջոցները, ֆինանսական ռեսուրսները, աշխատանքային ռեսուրս-

ները: Թեմա 4` Ձեռնարկության ծախսերը: Ինքնարժեքի բովանդակությունը և

կառուցվածքը: Թեմա 5` Գնագոյացումը սերվիսի ոլորտում: Թեմա 6` Ձեռնար-

կության եկամուտը, շահույթը, շահուաբերությունը: Թեմա 7` Տնտեսա ֆինանսական

գործունեության արդյունքների վերլուծություն: Թեմա 8` Ձեռնարկության գործու-

նեության պլանավորումը: Թեմա 9` Ապրանքների և ծառայությունների որակի

գնահատումը: Որակի ստանդարտները և համակարգերը: Թեմա 10` Սերվիսի

ոլորտի ձեռնարկության ներդրումային և նորարարական քաղաքականությունը:



– 151 –








0904/B31. Հայկական սփյուռքի աշխարհագրություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 8 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար պարապմունք), 8-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին պատկերացում տալ Հայ սփյուռքի

(հայկական գաղթաշխարհի) պատմության մասին: Ուսումնասիրել արտագաղթերը,

որպես հայ ժողովրդի պատմության անբաժանելի մասնիկ: Դրանց դրդա-

պատճառները, ժամանակաշրջաները: Գաղթաշխարհի որակապես նոր տեսակի

անվանման` «սփյուռք» (diaspora) հասկացության առաջացումը, նրա բովան-

դակային նշանակությունը: Հայրենիք-սփյուռք կապերի ամրապնդման, սփյուռքի

ակտիվ մասնակցության գործընթացը ՀՀ տնտեսության զարգացման գործում:



1. պատկերացում կունենա հայկական սփյուռքի աշխարհագրության

մասին,

2. կիմանա սփյուռքի առաջացման պատճառների մասին,

3. կկարողանա ճիշտ գնահատել սփյուռքի տնտեսական, սոցիալական վի-

ճակը, աշխարհաքաղաքական տեղը, սփյուռք-հայրենիք կապի կարևո-

րությունը:


Թեմա 1` Ներածություն: Դասընթացի նպատակը, բովանդակությունը:

Թեմա 2` Սփյուռքահայ համայնքների աշխարհագրական տարածումը: Թեմա 3`

Սփյուռքում գործող ազգային հաստատությունները: Թեմա 4`Արևմտյան հա-

մայնք (Եվրոպական համայնք: Գաղթօջախները` Ֆրանսիա, Իտալիա, Հունաս-

տան, Ռումինիա, Լեհաստան, Բուլղարիա, Բելգիա) Թեմա 5` Ամերիկյան հա-

մայնքներ (Գաղթօջախները` ԱՄՆ, Կանադա, Բրազիլիա, Արգենտինա): Թեմա 6`Արևելյան համայնք: (Գաղթօջախները` Լիբանան, Սիրիա, Իրան, Թուրքիա,

Եգիպտոս, Սուդան, Եթովպիա, Սինգապուր): Թեմա 7` Հետխորհրդային տա-

րածքների հայ համայնք: (Գաղթօջախները` Ռուսաստան, Ուկրաինա, Վրաս-

տան, Ադրբեջան, Ղազախստան): Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.



– 152 –




հարցը`4 միավոր:Միավորների քայլը 0,5 է:

0904/B32. Նորարարությունը զբոսաշրջության և սերվիսի մեջ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 8 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ սեմինար պարապմունք) 8-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է սովորեցնել գտնել և առաջ քաշել նորարարական

գաղափարներ սերվիսային գործունեության՝ մասնավորապես զբոսաշրջության

ոլորտում:


1. կիմանա ՛՛ինովացիա՛՛ հասկացության բովանդակությունը ընդհան-

րապես և ծառայությունների ոլորտում մասնավորապես,

2. կծանոթանա ոլորտի հիմնական հասկացություններին և տերմին-

ներին, զբոսաշրջության ոլորտում առկա նորարարություններին,

3. կկարողանա զանազանել նորարարությունների տարբեր տեսակ-

ները և դրանց կատարած ֆունկցիաները, վերլուծել սերվիսի և զբոսա

շրջության ոլորտում ռազմավարական նորարարական նախագծերի

կազմման սկզբունքները, կկարողանա իրականացնել SWOT և STEP

վերլուծություն սերվիսի և զբոսաշրջության ոլորտում:


Թեմա 1՝ ՛՛Նորարարությունը զբոսաշրջության և սերվիսի մեջ՛՛ դասընթացի

ներածություն: Թեմա 2՝ Նորարարությունների մասին դասական պատկերա-

ցումները: Թեմա 3՝ Նորարարական պրոցեսների կառավարումը: Թեմա 4՝ Նորարարությունների յուրահատկությունը սոցիալ-մշակութային ծառայություն-

ներում և զբոսաշրջությունում: Թեմա 5՝ ՛՛Ինովացիա՛՛ հասկացության բացա-

տրությունը լայն իմաստով: Թեմա 6՝ Հասարակության մոդերնիզացումը նորա-

րարական զարգացման համատեքստում: Թեմա 7՝ Զբոսաշրջության նորարարա-

կան տեսակները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններն անց են կացվում գրավոր կեր-

պով, յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը

պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 1-ական միավոր: Գնահատման քայլը

0,5 միավոր է:


– 153 –


Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 2-ական միավոր:

Գնահատման քայլը 0,5 միավոր է:


0104/B08. Մաթեմատիկա (5 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (32 դասախոսություն և 64 ժամ գործնական աշխատանք) 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել անալիտիկ երկրաչա-

փության, բարձրագույն հանրահաշվի և մաթեմատիկական անալիզի հիմունք-

ներին:



1. կիմանա ուղիղ գծի և հարթության հավասարումները, վեկտորների

սկալյար, վեկտորական և խառն արտադրյալները,

2. կկարողանա հաշվել որոշիչներ, կատարել գործողություններ մատ-

րիցների հետ, լուծել գծային հավասարումների համակարգեր,

3. óանոթ կլինի անընդհատ ֆունկցիաներին, հաջորդականության և

ֆունկցիայի սահմաններին, ֆունկցիայի ածանցիալի և ինտեգրալի,

թվային շարքի գաղափարներին:


Թեմա 1` Գծային հանրահաշվի տարրերը: Թեմա 2` Անալիտիկ երկրաչա-

փությունը հարթության վրա: Թեմա 3` Վեկտորները հարթության և տարածութ-

յան մեջ: Թեմա 4` Անալիտիկ երկրաչափությունը տարածության մեջ: Թեմա 5. Ֆունկցիա: Անընդհատություն: Թեմա 6` Մեկ փոփոխականի ֆունկցիայի դիֆե-

րենցիալ հաշիվ: Թեմա 7` Մի քանի փոփոխականի ֆունկցիաներ: Թեմա 8`

Ինտեգրալ հաշիվ: Թեմա 9` Թվային շարքեր: Թեմա 10` Դիֆերենցիալ հավասա-

րումներ: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.


Նախատեսված 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը` 4


յուրաքնաչյուրը 1 միավոր: Միավորի քայլը 0.5 է:



– 154 –


Միավորի քայլը 0.5 է:

0801/B02. Ընդհանուր երկրաբանություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (32 ժամ դասախոսություն, 48 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրաբանության

հիմունքներին, արտածին, ներծին երկրաբանական պրոցեսներին:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը`

1 կիմանա երկրի ոլորտների կառուցվածքը, երկրագնդի զարգացման

պատմությունը, ապարների ծագումը և պետրոգրաֆիական կազմը,

2 կհասկանա երկրաժամանակագրական սանդղակի էությունը,

3 կկարողանա կատարել երկրաբանական քարտեզագրում:


Թեմա 1` Երկրագունդը տիեզերական տարածքում: Թեմա 2` Երկրագնդի

ոլորտները, կազմը, տարքը: Թեմա 3` Արտածին պրոցեսներ (էռոզիա, աբռազիա,

էկզառացիա, էոլյան պրոցեսներ, գրավիտացիոն պրոցեսներ): Թեմա 4` Ներծին

պրոցեսներ (մագմատիզմ, տեկտոնիկա, սեյսմոգեն պրոցեսներ, մետամորֆիզմ):

Թեմա 5` Ծանոթություն հանքերի, հանքավայրերի վերաբերյալ:





յուրաքնաչյուրը 1 միավոր: Միավորի քայլը 0.5 է:


Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3–ական , 2 հարցը` 2

– ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0807/B01 Միներալոգիա բյուրեղագիտության հիմունքներով-1 3 կրեդիտ Շաբաթական 3 ժամ (24 ժամ դասախոսություն, 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 1-ին կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել միներալների տե-

սակներին և նրանց հատկություններինֈ


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը՝

1. կիմանա միներալների առաջացման պրոցեսները,

2. կհասկանա նրանց ֆիզիկական ու քիմիական հատկությունները,

– 155 –

3. կկարողանա միներալները տարբերակել միմյանցիցֈ


Թեմա 1` Ներածական ծանոթություն միներալների առաջացման պրոցես-

ների հետ: Թեմա2` Բյուրեղագիտության հիմունքները: Թեմա 3` Միներալների

ներքին կառուցվածքը, քիմիական կազմը և այլն: Թեմա 4` Միներալների ֆիզի-

կական հատկությունները: Թեմա 5` Միներալաառաջացման պրոցեսները:







0807/B02. Միներալոգիա բյուրեղագիտության հիմունքներով-2 3 կրեդիտ Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն, 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել միներալների տե-

սակներին և նրանց հատկություններինֈ


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը՝

1. կիմանա միներալների առաջացման պրոցեսները,

2. կհասկանա նրանց ֆիզիկական ու քիմիական հատկությունները,

3. կկարողանա միներալները տարբերակել միմյանցիցֈ


Թեմա 1` Ներածական ծանոթություն միներալների առաջացման պրոցես-

ների հետ: Թեմա 2` Բյուրեղագիտության հիմունքները: Թեմա 3` Միներալների

ներքին կառուցվածքը, քիմիական կազմը և այլն: Թեմա 4` Միներալների ֆիզի-

կական հատկությունները: Թեմա 5` Միներալաառաջացման պրոցեսները


Ընթացիկ քննություններ Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննությունները գրավոր են, յուրաքանչյուրը` 4


յուրաքանչյուրը 1 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:



Միավորների քայլը 0.5 է: 0410/B05. Ֆիզիկա (6 կրեդիտ) Շաբաթական 7 ժամ (32 ժամ դասախոսություն,

– 156 –

80 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել ընդհանուր ֆիզիկայի հիմնական

օրենքներին, դրանց առնչվող հիմնական փորձերին, ներկայացնել այդ օրենքների

դիֆերենցիալ և ինտեգրալ տեսքով, գաղափար տալ դրանց հիմնական կիրա-

ռությունների մասինֈ


Դասընթացի ավարտին ուսանողը

1. կիմանա ընդհանուր ֆիզիկայի հիմնական օրենքները և դրանց առնչվող

կարևորագույն փորձերը, երևույթները

2. կհասկանա այդ երևույթների, փորձերի, օրենքների համակարգերի ներ-

քին տրամաբանությունը, այդ համակարգերից բխող հիմնական հե-

տևությունները և արդյունքներըֈ

3. կարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել կոնկրետ բնույթ կրող հար-

ցերի վերլուծության, խնդիրների լուծման համարֈ

Բովանդակություն.

Թեմա 1` Նյութական կետի կինեմատիկաֈ Թեմա 2` Նյութական կետի և

համակարգի դինամիկաֈ Թեմա 3` Պինդ մարմնի մեխանիկաֈ Թեմա 4` Հեղուկ-

ների և գազերի շարժումըֈ Թեմա 5` Նյութի վիճակֈ Թեմա 6` Թերմոդինամիկայի

հիմուքներֈ Թեմա 7` Հաղորդիչները և դիէլեկտրիկները էլեկտրական դաշտումֈ

Թեմա 8` Հաստատուն էլեկտրական հոսանքներֈ Թեմա 9` Մագնիսական դաշտֈ

Թեմա 10` Էլեկտրամագնիսական ինդուկցիաֈ Թեմա 11` Էլեկտրամագնիսական

տատանումներֈ Թեմա 12` Լույսի ինտերֆերենցիա և դիֆրակցիաֈ Թեմա 13` Լույսի փոխազդեցությունը նյութի հետֈ Թեմա 14` Ջերմային ճառագայթումֈ





յուրաքնաչյուրը 1 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:



Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր:

Միավորների քայլը 0.5 է:

0608/B03. Քիմիա - (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 2-րդ կիսամյակ եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել քիմիական գի-

տության տեսական և փորձնական հիմնահարցերի մասին հիմնարար պատկե-

րացումներ` համապատասխան քիմիայի ժամանակակից մակարդակին:

– 157 –



1. կիմանա ընդհանուր և անօրգանական քիմիայի տեսական օրենքները,

տարրերի տարածվածությունը բնության մեջ,

2. կհասկանա առանձին տարրերի, հատկապես մետաղների ստացման

եղանակները և կիրառման ոլորտները,

3. կկարողանա կատարել ինքնուրույն աշխատանքներ հանքանյութերի

որակական և քանակական հետազոտությունների բնագավառում, լաբո-

րատոր փորձերի ընթացքում կկարողանա կատարել տարրերի հայտ-

նաբերման որակական և քանակական աշխատանքներ և այդ բոլորից

անել անհրաժեշտ վերլուծություն:


Թեմա 1` Քիմիայի զարգացման պատմական ուղին, տեղն ու դերը մյուս

գիտությունների համակարգում: Թեմա 2` Քիմիայի հիմնական օրենքները: Պար-

բերական համակարգի դերն ու նշանակությունը: Թեմա 3` Տարրերի տարած-

վածությունը երկրի կեղևում, դրանց հայտնաբերման եղանակները: Թեմա 4`

Տարրերի դերն ու նշանակությունը մարդու օրգանիզմում, դրանց քիմիական և

ֆիզիկական հատկությունները: Թեմա 5` Մետաղների ստացման եղանակները:

Թեմա 6` Երկրի ընդերքում տեղի ունեցող երկրաքիմիական երևույթների բնույթը

և վերլուծությունը: Թեմա 7` Քիմիական կինետիկա: Դարձելի, ոչ դարձելի ռեակ-

ցիաներ: Թեմա 8` Ջերմա-, ջրա- և էլեկտրամետաղագործություն: Թեմա 9`. Լու-

ծույթներ: Լուծույթների խտության որոշման եղանակներ: Թեմա 10` Պարբերա-

կան համակարգի IV գլխավոր ենթախմբի տարրերի ընդհանուր բնութագիրը:

Թեմա 11` Երկաթի ենթախմբի տարրերի (Fe,Co,Ni) ընդհանուր բնութագիրը:

Թեմա 12` III գլխավոր ենթախմբի տարրերը: Թեմա 13` VII գլխավոր և երկրոր-

դական ենթախմբի տարրերի ընդհանուր բնութագիրը:










0903/B47. Գեոդեզիա կոսմոհանույթի հիմունքներով (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 2-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

– 158 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գեոդեզիական

հանույթային աշխատանքների կազմակերպման սկզբունքների ու խնդիրների,

օգտագործվող սարքերի ու գործիքների, ինչպես նաև կատարման եղանակների

վերաբերյալ պատշաճ մասնագիտական պատկերացում:



1. կկազմի ընդհանուր պատկերացում գեոդեզիական հանույթային աշխա-

տանքների կատարման մասին,

2. կիմանա հանույթի յուրաքանչյուր տեսակի իրականացման առանձնա-

հատկությունները և կիրառման ոլորտները,

3. կկարողանա հանույթի դաշտային չափումների տվյալներով կազմել

հատակագծեր ու քարտեզներ:


Թեմա 1` Հորիզոնական թեոդոլիտային հանույթ, կատարման կարգը, եղա-

նակները, չափումների արդյունքների մշակումը և հատակագծի կազմումը: Թեմա 2` Տախեոմետրիական հանույթի կատարման համար տախեոմետրիական փակ

և բաց ընթացքների անցկացումը, պիկետների պլանային և բարձունքային դիրքի

որոշման եռաստիճան չափումներ, ռելիեֆի և իրադրության պատկերումը

հատակագծերի և քարտեզների վրա: Թեմա 3` Մենզուլային հանույթ, առանձնա-

հատկությունները, հանույթի կատարման եղանակները: Երկրաչափական ցանցի

կառուցումը, կետերի բարձրությունների հաշվումը և կապակցումը: Հանույթային

պլանշետների շրջանակների կառուցումը, հենման կետերի տեղադրումը

պլանշետի վրա:







0807/B03. Պատմական երկրաբանություն հնէաբանության հիմունքներով (8 կրեդիտ) Շաբաթական 8 ժամ (64 ժամ դասախոսություն, 32 ժամ գորժնական և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել Հնէաբանության և

պատմական երկրաբանության տեսկան հիմնարար գիտելիքներ, տիրապետել

նրանց ուսունասիրության մեթոդներին և գիտելիքների հմուտ կիրառումը գիտա-

կան և գործնական խնդիրների լուծման համար:



– 159 –

1. կիմանա արդի պատմական երկրաբանության և հնէաբանության

մասնագիտության տեսական խնդրացանկը,

2. կհասկանա պատմական երկրաբանության հնէաբանական հիմունք-

ներով մասնագիտության վերլուծական մեթոդների տրամաբանությունը,

3. կկարողանա կատարել մասնագիտական վերլուծություն:


Թեմա 1` Պատմական երկրաբանությունը որպես գիտություն: Սահմանումը,

գլխավոր հասկացությունները, առարկան և խնդիրները, կապը այլ երկրաբա-

նական գիտությունների հետ, հատկապես հնէաբանության և շերտագրության:

Թեմա 2` Շերտագրություն և ժամանակագրություն: Շերտագրական միավորների

տիպերը, առանձնացման չափանիշները, հարաբերական և բացարձակ ժա-

մանակագրություն, ստորաբաժանումների էտալոնները: Թեմա 3` Պատմաերկ-

րաբանական վերլուծության հիմնական մեթոդները, ֆացիալ, հնէաբանական,

հնաշխարհագրական քարտեզներ, ֆորմացիոն, հնատեկտոնական: Թեմա 4`

Երկրակեղևի գլխավոր տեկտոնական կառույցները:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3–ական , 2 հարցը` 2 –


0804/B01. Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն -1 (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրակեղևի հիմնա-

կան կառուցվածքային տիպերին, դրանց ուսումնասիրման ու քարտեզագրման

եղանակներին:



1. կկարողանա որոշել երկրակեղևը կազմող հիմնական կառուցվածքային

տիպերի տեղադրման ձևերն ու առանձնահատկությունները,

2. գաղափար կկազմի երկրաբանական քարտեզների տեսակների ու

մասշտաբների մասին:


– 160 –

Թեմա 1` Կառուցվածքային երկրաբանությունը, նրա խնդիրները և մեթոդ-

ները: Կառուցվածքային ձևերի պատկերման եղանակները: Թեմա 2` Երկրաբա-

նական քարտեզները, դրանց տեսակներն ու տիպերը: Քարտեզների կազմման

սկզբունքները: Թեմա 3` Երկրաբանական քարտեզների պայմանական նշաննե-

րը, երկրաբանական կտրվածք, շերտագրական սյունակ: Թեմա 4` Լեռնային

ապարների դեֆորմացիայի ֆիզիկական պայմանները: Դեֆորմացիայի տեսակ-

ները: Թեմա 5` Շերտ և շերտավորություն: Շերտավորության տիպերը: Շերտայ-

նության մակերեսների կառուցվածքը: Թեմա 6` Շերտի դիրքը տարածության մեջ.

հորիզոնական և թեք տեղադրում: Տեղադրման էլեմենտները և նրանց չափման

եղանակները: Թեմա 7` Աններդաշնակություններ: Շերտագրական և տեկտոնա-

կան աններդաշնակություններ: Դրանց պարզաբանման չափանիշները:








0807/B04. Ապարագրություն-1 (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (24 դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 3-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկիրը կազմող հրա-

յին և մետամորֆային ապարներին, նրանց միներալային և քիմիական կազմին,

հրաբխային և ինտրուզիվ ապարների մարմիններին, ապարների ծագումնաբա-

նական խնդիրներին և նրանց հետ կապված հանքավայրերին, հետազոտման

մանրադիտակային և անալիտիկ մեթոդներին:



1. կիմանա հրային ապարների` հրաբխային և ինտրուզիվ, միներալային և

քիմիական կազմը, անվանակարգումը, հրային ապարների տարածման

առանձնահատկությունները երկրակեղևի տարբեր երկրատեկտոնական

կառույցներում,

2. կհասկանա հրային ապարների ուսումնասիրման մեթոդները բևեռացնող

մանրադիտակի միջոցով, տարբեր տիպի մագմատիկ հալոցքների

ծագումը երկրակեղևում և մանթիայում և համապատասխան ապարների

առաջացումը,

3. կկարողանա տարբերակել հրային և մետամորֆային ապարների հետ

կապված օգտակար հանածոների հանքավայրերը:

– 161 –


Թեմա 1` Բյուրեղաօպտիկայի հիմունքները, միներալների և ապարների հե-

տազոտման մեթոդները բևեռացնող մանրադիտակի տակ: Թեմա 2` Ապար կազ-

մող գլխավոր միներալները և նրանց տարածվածությունը հրային ապարներում:

Թեմա 3` Ընդհանուր հասկացություններ մագմայի մասին: Մագմատիկ հալոցք-

ների կառուցվածքը, քիմիական կազմը, հատկությունները, դիֆերենցման դրույ-

թը, միներալների բյուրեղացման հաջորդականությունը և տարբեր գործոնների

ազդեցությունը բյուրեղացման վրա: Թեմա 4` Մագմատիկ մարմինների ձևաբա-

նությունը, ներքին կառուցվածքը, էֆուզիվ և ինտրուզիվ մարմինների տեղա-

դրման երկրաբանական պայմանները: Թեմա 5` Ապարների վերափոխումը մե-

տամորֆիզմի ընթացքում: Մետամորֆիզմը վերահսկող գործոնները: Մետամոր-

ֆիզմի ֆացիանների տեսությունը: Թեմա 6` Մետամորֆիզմի տիպերը` թերմալ

մետամորֆիզմ, դինամոմետամորֆիզմ և դինամոթերմալ մետամորֆիզմ:





1-ին ստուգում. Գրավոր հարցում: Միավորների քայլը 0.5 է:

2-րդ ստուգում. Բանավոր հարցում: Միավորների քայլը 0.5 է:

0807/B05. Ապարագրություն-2 (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (40 դասախոսություն և 40 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկիրը կազմող

հրային և մետամորֆային ապարներին, նրանց միներալային և քիմիական կազ-

մին, հրաբխային և ինտրուզիվ ապարների մարմիններին, ապարների ծագումնա-

բանական խնդիրներին և նրանց հետ կապված հանքավայրերին, հետազոտման

մանրադիտակային և անալիտիկ մեթոդներին:



1. կիմանա հրային ապարների` հրաբխային և ինտրուզիվ, մինե-

րալային և քիմիական կազմը, անվանակարգումը, հրային ապարնե-

րի տարածման առանձնահատկությունները երկրակեղևի տարբեր

երկրատեկտոնական կառույցներում,

2. կհասկանա հրային ապարների ուսումնասիրման մեթոդները բևե-

ռացնող մանրադիտակի միջոցով, տարբեր տիպի մագմատիկ հա-

լոցքների ծագումը երկրակեղևում և մանթիայում և համապատաս-

խան ապարների առաջացումը,

3. կկարողանա տարբերակել հրային և մետամորֆային ապարների

հետ կապված օգտակար հանածոների հանքավայրերը:


– 162 –

Թեմա 1` Բյուրեղաօպտիկայի հիմունքները, միներալների և ապարների հե-

տազոտման մեթոդները բևեռացնող մանրադիտակի տակ: Թեմա 2` Ապար կազ-

մող գլխավոր միներալները և նրանց տարածվածությունը հրային ապարներում:

Թեմա 3` Ընդհանուր հասկացություններ մագմայի մասին: Մագմատիկ հալոցք-

ների կառուցվածքը, քիմիական կազմը, հատկությունները, դիֆերենցման դրույ-

թը, միներալների բյուրեղացման հաջորդականությունը և տարբեր գործոնների

ազդեցությունը բյուրեղացման վրա: Թեմա 4` Մագմատիկ մարմինների ձևաբա-

նությունը, ներքին կառուցվածքը, էֆուզիվ և ինտրուզիվ մարմինների տե-

ղադրման երկրաբանական պայմանները: Թեմա 5` Ապարների վերափոխումը

մետամորֆիզմի ընթացքում: Մետամորֆիզմը վերահսկող գործոնները: Մետա-

մորֆիզմի ֆացիանների տեսությունը: Թեմա 6` Մետամորֆիզմի տիպերը` թեր-

մալ մետամորֆիզմ, դինամոմետամորֆիզմ և դինամոթերմալ մետամորֆիզմ:








0803/B01. Երկրաֆիզիկա – 1 (4կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրաֆիզիկական

մեթոդներից գրավիհետախուզական մեթոդի տեսական հիմքին, միջուկային

երկրաֆիզիկական մեթոդին, մագնիսահետախուզության մեթոդի հիմունքներին,

դրանցով լուծվող երկրաբանական խնդիրներին:, ծանրության ուժի չափման

մեթոդներին և տեխնիկային, չափված արժեքների վրա մտցվող ուղղումների

հետ:



1. կիմանա գրավիհետախուզական մեթոդի հիմնական խնդիրները, ռադիո-

ակտիվ երևույթների ֆիզիկական հիմքը, մագնիսահետախուզության մե-

թոդի տեսությունը և լուծվող խնդիրները

2. կհասկանա գրավիհետախուզության և մագնիսահետախուզության տեղը

մյուս երկրաֆիզիկական մեթոդների համալիրում, ռադիոմետրական

երևույթների օգնությամբ լուծվող երկրաբանական խնդիրները,

3. կկարողանա համապատասխան գործիքով չափել ծանրության ուժի

արժեքը և նրա վրա մտցնել համապատասխան ուղղումներ, չափել երկ-

– 163 –

րամագնիսական դաշտի տարբեր էլեմենտների արժեքները, չափել ռա-

դիոչափի օգնությամբ ռադիոակտիվ դաշտը և տալ նրա երկրաբանական

մեկնաբնությունը:


Թեմա 1` Ձգողական ուժ, նրա պոտենցիալ ֆունկցիան, Լապլասի և

Պուասոնի հավասարումները: Թեմա 2` Կենտրոնաձիգ ուժ, նրա պոտենցիալ

ֆունկցիան: Թեմա 3` Ծանրության ուժի նորմալ արժեքը, Կլերոյի և Հելմերտի

բանաձևերի իմաաստը: Թեմա 4` Ծանրության ուժի փոփոխությունը ըստ ժա-

մանակի: Թեմա 5` Ծանրության ուժի ռեդուկցիաները: Թեմա 6` Գրավիմետրի

բաժանմունքի արժեքի որոշման եղանակները: Թեմա 7` Գրավիտացիոն դաշտի

չափված արժեքների մեկնաբանման եղանակները (կանոնավոր և ոչ կանոնավոր

երկրաչափական ձևի մարմինների համար): Թեմա 8` Ծանրության ուժի

դիտարկման դինամիկ և ստատիկ եղանակի մեթոդիկան: Թեմա 9` Գրավիհետա-

խուզության օգնությամբ լուծվող երկրաբանական խնդիրները: Թեմա 10`

Միջուկային երկրաֆիզիկա առարկայի խնդիրները, տրոհման օրենքը: Թեմա 11`

Լեռնային ապարների, լիթոսֆերայի և հիդրոսֆերայի ռադիոակտիվությունը:

Թեմա 12` Միջուկային գեոխրոնոլոգիայի հիմունքները: Թեմա 13` Ռադիոակ-

տիվ դաշտը չափող գործիքներ: Թեմա 14` α, β, γ ճառագայթների փո-

խազդեցությունը միջավայրի հետ: Թեմա 15` Ռադիոակտիվ հանքավայրերի

որոնման և հետախուզման մեթոդիկան ու տեխնիկան, հանույթի ձևերը: Թեմա 16` Երկրամագնիսական դաշտ, առաջացման պատճառները, ուսումնսիրման

պատմությունը: Թեմա 17` Երկրամագնիսական դաշտի էլեմենտները, կառուց-

վածքը և վարիացիաները: Թեմա 18` Լեռնային ապարների մագնիսական

հատկությունները: Թեմա 19` Մագնիսահետախուզության տեսության հի-

մունքները, մագնիսական դիպոլի դաշտը, նորմալ և անոմալ մագնիսական

դաշտեր: Թեմա 20` Մագնիսահետախուզության ուղիղ և հակադարձ խնդիրների

լուծումը: Թեմա 21` Մագնիսահետախուզական հանույթի դաշտային մեթոդները:

Թեմա 15` Լեռնային ապարների ռադիոակտիվությունը:




քանչյուրը 1 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:


Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական, 2 հարցը`

2– ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0803/B02. Երկրաֆիզիկա - 2 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

– 164 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել էլեկտրահետախու-

զական մի քանի կիրառական և արդյունավետ մեթոդներին, նրանց կիրառմամբ

գործնական խնդիրների լուծման և ստացված տվյալների մշակման ու մեկնա-

բանման մոտեցումներին, ծանոթացնել սեյսմահետախուզական սարքավորում-

ներին, կատարել դաշտային նյութերի նախնական մշակում



1. կիմանա էլեկտրահետախուզական մեթոդների կիրառումը երկրաֆի-

զիկական ուսումնասիրությունների բնագավառում, սեյսմահետախուզա-

կան սարքավորումների աշխատանքի սկզբունքները,

2. կհասկանա ուսուցանվող մեթոդների դաշտային տվյալների որակական

և քանակական մշակումն ու մեկնաբանումը, նշված բնագավառում

համակարգչային տեխնոլոգիայի և ժամանակակից սարքավորումների

ներդրումը, սեյսմաժապավենի վրա անջատել ալիքի առաջին մուտքը,

3. կկարողանա ուսուցանվող մեթոդներով լուծել երկրաբանական խնդիր-

ներ, նախնական մշակման ենթարկել ստացված տվյալները` հոդոգրաֆ

կառուցել և հաշվարկների միջոցով սեյսմիկ սահմանի տեղադրման

խորությունը որոշել:


Թեմա 1` Ապարների էլեկտրական հատկությունները: Թեմա 2` Հաստատուն

հոսանքի մեթոդները և նրանց մոդիֆիկացիաները: Թեմա 3` Դիմադրության մե-

թոդները և նրանց կիրառումը կառուցվածքային, հանքային, ինժեներական և

հիդրոերկրաբանական բնագավառներում: Թեմա 4` Սեյսմահետախուզական

սարքավորման աշխատանքի սկզբունքը: Թեմա 5` Սեյսմաժապավենի մշակում,

հոդոգրաֆի կառուցում, Թեմա 6` Բեկված ալիքի արագության որոշում: Թեմա 7`

Սեյսմիկ սահմանի տեղադրման խորությունը որոշում:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3–ական միավոր, 2


0804/B02. Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն -2 (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 40 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

– 165 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ պատկերացում ձևավորել երկ-

րի ընդերքում երկրաբանական կառուցվածքների ու մարմինների տեղադրման

ձևերի և պայմանների մասին: Ունակություններ ձեռք բերել քարտեզների և

կտրվածքների վրա դրանց արտացոլման համար:



1. կկարողանա տարանջատել տարբեր կառուցվածքային տարրերը, վերլու-

ծել երկրաբանական քարտեզներն ու տարածքների զարգացման փուլերը,

2. կկարողանա հետազոտման նյութերի հիման վրա կազմել տարբեր տիպի

երկրաբանական քարտեզներ:


Թեմա 1` Շերտերի հորիզոնական տեղադրման ձևերը: Դրանց պատկերումը

երկրաբանական քարտեզների վրա, երկրաբանական կտրվածքի կազմման կա-

նոնները: Թեմա 2` Միաթեք կառուցվածքներ: Դրանց արտահայտումը երկրաբա-

նական քարտեզների ու կտրվածքների վրա: Միաթեք կառուցվածքների քարտե-

զագրման մեթոդները: Թեմա 3` Նորմալ և շրջված տեղադրում: Մակերեսի վրա

շերտի ելքի, լայնության և ձևի կախվածությունը նրա իրական հզորությունից,

անկման անկյունից և ռելիեֆի ձևերից: Շերտային եռանկյուններ: Թեմա 4` Ծալքավոր կառուցվածք: Ծալքերի բնութագրումը. նրանց տարրերը, մորֆոլո-

գիական դասակարգումը: Ծալքառաջացման դինամիկ և երկրաբանական պայ-

մանները: Թեմա 5` Ճեղքվածքներ և խզվածքային խախտումներ: Նրանց տեղա-

շարժի բնորոշումն ու ծագումնաբանական դասակարգումը: Նրանց արտա-

հայտումը երկրաբանական քարտեզների վրա: Թեմա 6` Հրային ապարների տե-

ղադրման ձևերն ու առանձնահատկությունները: Հրաբխային համակարգերի

կառուցվածքային ձևերը, ուսումնասիրման մեթոդները և քարտեզագրման եղա-

նակները: Թեմա 7` Ինտրուզիվ ապարների տեղադրման ձևերը: Ինտրուզիվ մար-

մինների ձևերը և առաջացման պայմանները, կոնտակտների ձևերը: Քարտեզա-

գրման եղանակները: Թեմա 8` Մետամորֆային ապարներ, նրանց տեղադրման

ձևերը, տեքստուրային առանձնահատկությունները: Մետամորֆային համակար-

գերի շերտագրական ստորաբաժանումը, ծալքավորության բնութագրումը և

քարտեզագրումը:








0804/B03. Երկրաբանատեղեկատվական համակարգերի կիրառումը երկրաբանահանութային աշխատանքներում (4 կրեդիտ)

– 166 –

Շաբաթական 4 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ գործնական աշխատանք), 4–րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ անհրաժեշտ գիտելիքներ

երկրաբանական տարբեր տիպի և բնույթի աշխատանքների ժամանակ կիրառե-

լու համակարգչային տեխնոլոգիաները:



1. կտիրապետի երկրաբանության մեջ օգտագործվող հիմնական համա-

կարգչային ծրագրերին,

2. կկարողանա ստեղծել տեղեկատվական բազաներ, թվայնացնել երկրա-

բանական քարտեզներն ու կտրվածքները:


Թեմա 1` Երկրաբանության մեջ օգտագործվող ժամանակակից համակարգ-

չային ծրագրեր և աշխատանքային այլ գործիքներ: Թեմա 2` Տվյալների

բազաների ստեղծում, մուտքագրված ինֆորմացիայի տեսողական արտացոլում:

Թեմա 3` Երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների թվայնացում: Թեմա 4`

Քարտեզների և կտրվածքների թվային մշակում, ծավալային պատկերների

ստեղծում:





1-ին ստուգում. Բանավոր հարցում: Միավորների քայլը 0.5 է:


Ստուգումներն անց են կացվում համակարգչի վրա:

0807/B06. Երկրաէկոլոգիա - (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ (32 ժամ դասախոսություն)

4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ապագա երկրաբան մասնագետներին ծանոթացնել

բնական ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման, նպատակասլաց կառա-

վարման և շրջակա միջավայրերի պահպանության ռազմավարության ու միջազ-

գային համագործակցության հիմնախնդիրներին, որոնք անհրաժեշտ են լինելու

նրանց հետագա աշխատանքային գործունեության ընթացքում:



1. կիմանա էկոլոգիական երկրաբանության հիմնախնդիրները,

2. կհասկանա մարդ-տնտեսություն-բիոտ-միջավայր համակարգի կարևո-

րությունը` բնական և հասարակական գիտությունների միատեղման

տրամաբանությունը,

– 167 –

3. կկարողանա կատարել բնական ռեսուրսների ձևավորման, գնահատման,

խնայողաբար և համալիր օգտագործման, բնության վրա մարդածին

տնտեսական ներգործության վերլուծություն:


Թեմա1` «Երկրաէկոլոգիա» առարկայի ժամանակակից հիմնախնդիրները,

ուսումնասիրության մեթոդները, գիտական հասկացությունները: Թեմա 2` Հավերժ փոփոխվող երկրիր մոլորակը երկարակյաց արեգակնային համակար-

գում, երկրի ծագումը: Երկրակեղև, քարոլորտ: Երկրագնդի համակենտրոն ոլոր-

տային կառուցվածքը, երկրաքիմիական կազմը, բնական ռեսուրսների ձևավո-

րումը: Վ.Վերնադսկու ուսմունքը կենսոլորտի-մարդոլորտի մասին:Թեմա 3` Բնական ռեսուրսներ և բնական պայմաններ: Բնական ռեսուրսների դասակար-

գումը: Բնական ռեսուրսների կադաստրներ: Թեմա 4` Երկրագնդի բնական ռե-

սուրսների (մթնոլորտ, ջրային, հողային, բուսական, կենդանական, կենսաբազ-

մազանության և այլն) օգտագործման պահպանման ու վերականգնման առանձ-

նահատկությունները: Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.






0801/B03. Գեոմորֆոլոգիա և չորրորդական նստվածքների երկրաբանություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական աշխատանք) 4-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է կարողանալ կարդալ ռելիեֆը, դրա միջոցով պար-

զաբանել որոշակի տարածքի երկրաբանական կառուցվածքը և որոշակի խնդիր-

ներ լուծել նստվածքային ծագման և ցրոնային օգտակար հանածոների կուտա-

կումների հետ կապված որոշակի խնդիրներ:



1. կիմանա երկրի մակերևույթի ռելիեֆի յուրահատուկ ձևերի միջոցով

հայտնաբերել նստվածքային և ցրոնային ծագման օգտակար հանածոնե-

րի կուտակումները,

2. կհասկանա երկրի մակերեսի ձևերի համեմատական համադրությամբ

անկայուն տեղամասերի (սողանքներ և փլվածքներ) առանձնահատ-

կությունների պարզաբանումը խոշոր կառուցապատումների իրակա-

նացման համար` ճանապարհներ, թունելներ, ջրամբարներ, արդյունա-

բերական-քաղաքացիական օբյեկտներ և այլն,

– 168 –

3. կկարողանա բացահայտել տեղանքի նեոտեկտոնական զարգացման

պատմությունը` երկրի մակերևույթի ձևերի անալիզի շնորհիվ:


Թեմա 1` Ծանոթություն «Գեոմորֆոլոգիա» առարկայի և դրա հիմնական

խնդիրների հետ: Թեմա 2` Երկրի մակերևույթի ռելիեֆի հիմնական ձևերի բո-

վանդակությունը: Թեմա 3` Ռելիեֆի ձևերի ուսումնասիրության պրակտիկ նշա-

նակությունը զանազան ժողտնտեսական խնդիրների իրագործման գործում: Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Նախատեսված 2 թացիկ ստուգումներից յուրաքանչյուրը գնահատվում է





0803/B03. Երկրի ֆիզիկայի և սեյսմալոգիայի հիմունքներ – 1 (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 4-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել բնական աղետներից

առավել վտանգավոր` երկրաշարժների բնութագրիչ պարամետրերին, երկրա-

շարժների բնական և տեխնածին հետևանքներին, ստացված սեյսմալոգիական

տվյալների մշակման և մեկնաբանման մոտեցումներին:



1. կիմանա երկրաշարժագիտության հիմնախնդիրները, երկրաշարժագի-

տության կիրառման ոլորտները,

2. կհասկանա տվյալների մշակման և մեկնաբանման ժամանակակից մո-

տեցումները,

3. կկարողանա օգտվել նշված բնագավառում համակարգչային տեխնո-

լոգիաներից և ժամանակակից սարքավորումներից:


Թեմա 1` Երկրաշարժագիտության հիմնական հասկացությունները, կիրառ-

վող մեթոդների դասակարգումը և առարկայի զարգացման պատմությունը: Թեմա 2` Երկրաշարժների առաջացման հիմնական պատճառները, օջախի տեսական

մոդելները: Թեմա 3` Երկրաշարժների տիպերը, ուժեղ երկրաշարժների բնական

և տեխնածին հետևանքները: Թեմա 4` Պատմական երկրաշարժերի ուսումնա-

սիրման մեթոդոլոգիան: Թեմա 5` Երկրաշարժերը գրանցող սարքերի տեսակ-

ները և ստացված արդյունքների վերլուծությունը, ինժեներային սեյսմալոգիայի

հիմնախնդիրները: Թեմա 6` ՀՀ տարածքի ուժեղագույն երկրաշարժները:



– 169 –




Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական, 2 հարցը` 2 –


0803/B04. Երկրի ֆիզիկայի և սեյսմալոգիայի հիմունքներ – 2 (4 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32ժամ դասախոսություն և 16 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրի ֆիզիկական

դաշտերին, լուսաբանել երկրագնդի ուսումնասիրման սեյսմիկ, ինչպես նաև այլ

մեթոդների սկբունքները, տալ պատկերացումներ ինչպես դասական, այնպես էլ

շատ նոր բացահայտումների վերաբերյալ:



1. կիմանա Երկրի ֆիզիկական դաշտերի մասին, Երկրի հասակի մասին,

2. կհասկանա Երկրագնդի կտրվածքը,

3. կկարողանա համեմատել Երկրի և Լուսնի կտրվածքները:

Բովանդակություն.

Թեմա 1` Երկրագնդի զարգացման էտապները; ընդհանուր ծանոթություն

Երկրի կտրվածքի հետ` ըստ սեյսմոլոգիական տվյալների: Թեմա 2` Երկրի սեյս-

միկություն, երկրաշարժներ: Թեմա 3` Երկրի հասակի և ջերմաստիճանի որոշ-

ման եղանակներ: Թեմա 4` Երկրի մագմատիկ գործունեություն. Էլեկտրա-

հաղորդականությունը Երկրի ներսում: Թեմա 5`Երկրի ձևը. Գրավիտացիոն

դաշտ: Թեմա 6` Տիեզերք, մոլորակներ, Լուսնի կառուցվածք







0801/B04. Լիթոլոգիա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել նստվածքային

ապարների մասին ամբողջական գիտելիքներ, ապարներում պարունակվող

– 170 –

կոմպոնենտների որակական գնահատում, գենետիկական տիպերի, ֆացիաների

և ֆորմացիաների, նստվածքային ապարների էվոլյուցիայի ընդհանուր լիթոգենեզ

հասկացությունների կիրառում:



1. կիմանա արդի քարաբանության տեսական խնդրացանկը,

2. կհասկանա քարաբանական վերլուծական մեթոդների առանձնահատ-

կությունը,

3. կկարողանա կատարել քարաբանական աշխատանքների մասնագիտա-

կան վերլուծություններ:


Թեմա 1` Քարաբանությունը որպես գիտություն, ուսումնասիրության առար-

կան և խնդիրները, լաբորատոր և դաշտային մեթոդների հիմնական մոտեցում-

ները, տեսական և կիրառական նշանակությունը: Թեմա 2` Նստվածքային ա-

պարների որոշումներ, կազմը և ծագումը, քիմիական և հանքաբանական կազմը:

Նստվածքակուտակման զոնա, սեդիմենտոգենեզ, լիթոգենեզի տիպերը, նստված-

քակուտակման զոնայի սահմանները: Շերտոլորտը, նրա սահմանները և

հիմնական պրոցեսները: Թեմա 3` Լիթոգենեզի ստադիաները, քայքայում, տեղա-

փոխում և կուտակում: Ֆիզիկական, քիմիական, կենսաբանական և մեխանի-

կական հողմնահարում, նրանց ածանցյալները և գիտական նշանակությունը:







Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3- ական , 2 հարցը`


0807/B07. Օգտակար հանածոների հանքվայրերի երկրաբանություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրի կեղևում ար-

ժեքավոր բաղադրիչներ պարունակող միներալային նյութի կուտակումների

առաջացման երկրաբանական և ֆիզիկո-քիմիական պայմաններին և տարած-

ման օրինաչափություններին: Մետաղական, ոչ մետաղական և այրվող օգտա-

կար հանածոների հանքավայրերի տեսակներին, հանքային ֆորմացիաների,

ծագումնաբանական տիպերի, հանքային մարմինների ձևաբանության, հանքա-

քարերի կառուցվածքա – կազմվածքային առանձնահատկություններին:

– 171 –



1. կիմանա օգտակար հանածոների և հանքավայրերի տիպերը և տեսակ-

ները,

2. կհասկանա օգտակար հանածոների և հանքավայրերիտարածական

տեղայնացման առանձնահատկությունները

3. կկարողանա վերլուծել օգտակար հանածոների հանքավայրերի տիպերը,

տեսակները, նրանց առաջացման պայմանները և կիրառման ոլորտները.


Թեմա 1` Առարկայի հիմնական խնդիրներն ու զարգացման պատմությունը:

Թեմա 2` Օգտակար հանածոների հանքային մարմինների ձևաբանությունը,

հանքանյութերի կառուցվածքա-կազմվածքային առանձնահտկությունները: Թե-մա 3` Հանքառաջացման պրոցեսներ: Թեմա 4` Մետաղային օգտակար հանածո-

ների հանքավայրեր: Թեմա 5` Ոչ մետաղային օգտակար հանածոներ: Թեմա 6`

Այրվող օգտակար հանածոներ (ածուխ, տորֆ և այլն):








0801/B05. Ընդհանուր ջրաերկրաբանություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (32ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել ջրաերկրաբանու-

թյան վերբերյալ հաստատուն տեսական պատկերացումներ, ստորերկրյա ջրերի

ուսումնասիրման տեսական իմացաբանություն, ջրաերկրաբանության գլխավոր

հիմնախնդիրների ուսումնասիրման հիմնական գաղափարների պատմության

իմացություն` որոշելու ջրաերկրաբանական գլխավոր հիմնախնդիրների գիտա-

կան և գործնական հերթական և հեռանկարային ուղղությունները և նրանց

ծառայեցումը ժողովրդական տնտեսության զարգացմանը:


Դասընթացի ավարտին ուսանողը`

1. կիմանա երկրաբանական օբյեկտների ջրաերկրաբանական առանձնա-

ցումները և հիմնավորումները,

2. կհասկանա ջրաերկրաբանական խնդիրների էությունը,

– 172 –

3. կկարողանա իրականացնել ինքնուրույն և նպատակասլաց դիտար-

կումներ,

4. կկարողանա որոշել ապարների ջրաֆիզիկական հատկությունները

լաբորատոր պայմաններում:


Թեմա 1` Ջրաերկրաբանությունը որպես գիտություն, նրա տեղը երկրաբա-

նական և այլ բնական գիտությունների շարքում, ուսումնասիրման օբյեկտը:

Թեմա 2` Ջուրը բնության մեջ, նրա քանակական բաշխումը երկրի տարբեր

պատյաններում և նրանց փոխադարձ կապը: Թեմա 3` Լեռնային ապարների

ֆիզիկական և ջրային հատկությունները, երկրակեղևում ջրի գոյության թերմոդի-

նամիկական պայմանները: Թեմա 4` Ապարներում տարածված ջրի տեսակները:

Ստորերկրյա ջրերի ծագման տեսությունները: Թեմա 5` Ստորերկրյա ջրերի

դասակարգումն ըստ տեղադրման պայմանների: Թեմա 6` Ճեղքային և կարս-

տային ջրեր: Թեմա 7` Մակերևույթային և ստորերկրյա ջրերի հիմնական բնու-

թագրիչների հաշվարկը: Թեմա 8` Ջրաերկրաբանական կտրվածքների, հիդրոի-

զոգծերի և պիեզոիզոգծերի քարտեզների կազմում և վերլուծում:







Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական , 2 հարցը`

2- ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0807/B08. Երկրաքիմիա 5 կրեդիտ Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատական է ուսանողներին ծանոթացնել քիմիական տար-

րերի բաշխման օրինաչափություններին և օգտակար հանածոների որոնման

եղանակներին:



1. կիմանա քիմիական տարրերի բաշխման օրինաչափությունները,

2. կհասկանա քիմիական տարրերի բաղադրիչները,

3. կկարողանա պատկերացում կազմել գլխավոր և երկրոդական, հազ-

վագյուտ և ցրված քիմիական տարրերի բաղադրիչների մասին:


Թեմա 1`Երկրաքիմիա գիտությունը որպես երկրի և մոլորակների քիմիական

տարրերի պատմություն: Թեմա 2` Երկրի էներգետիկ ռեսուրսները: Թեմա 3`

– 173 –

Քիմիական տարրերի տարածվածությունը տիեզերքում և նրա ծագումը: Թեմա 4`

Օգտակար հանածոների որոնման ե/ք եղանակները:








0804/B04. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում (7 կրեդիտ) Շաբաթական 7 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 64 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 6–րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել օգտակար հանածո-

ների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման պրոցեսի հետ, որն իր մեջ

ներառում է երկրակեղևում հանքավայրերի տեղաբաշխման կանխատեսումը,

հանքային կուտակումների հայտնաբերումը և նրանց արդյունաբերական նշա-

նակության բացահայտումըֈ



1. կհասկանա հանքավայրերի որոնման և հետախուզման պրոցեսի էութ-

յունը,

2. կտիրապետի հանքավայրերի որոնման և հետախուզման մեթոդներին,

3. կկարողանա գնահատել հանքավայրերի որոնման և հետախուզման

աշխատանքների արդյունքներըֈ


Թեմա 1՝ Որոնման և հետախուզման աշխատանքների փուլերը: Թեմա 2՝ Օհհ

որոնողական նախադրյալներն ու հատկանիշներըֈ Թեմա 3` Որոնման մեթոդ-

ները. երկրաբանական հանույթի, միներալաբանական, երկրաքիմիական և

երկրաֆիզիկականֈ Թեմա 4՝ Օհհ հետախուզման խնդիրները և մեթոդները:

Թեմա 5՝ Հետախուզական համակարգեր, հետախուզական ցանցերֈ Թեմա 6՝ Օգ-

տակար հանածոների նմուշարկման տեսակները և նմուշների վերցման եղանակ-

ներըֈ Թեմա 7՝ Օհհ պաշարները և կանխատեսումնային ռեսուրսները, նրանց

կարգերը: Թեմա 8` Պաշարների հաշվարկման եղանակներըֈ Թեմա 9` Օհհ

երկրաբանտնտեսագիտական գնահատման սկզբունքները



– 174 –







0801/B06. Ընդհանուր ինժեներային երկրաբանություն (7 կրեդիտ) Շաբաթական 7 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 64 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրաբանական մի-

ջավայրի և ճարտարագիտական կառույցների փոխազդեցության խնդիրներին,

ճարտարագիտա-երկրաբանական պրոցեսների կանխորոշմանը և հաշվարկմա-

նը, լեռնային ապարների երկրատեխնիկական հատկությունների փոփոխության

օրինաչափություններին, կապված ապարների առաջացման պայմանների և

հետգենետիկ պրոցեսների հետ:



1. կիմանա գրունտների տեսական հիմունքները և կծանոթանա ճարտա-

րագիտական երկրադինամիկային,

2. կհասկանա ռեգիոնալ ճարտարագիտական երկրաբանության ընդհա-

նուր օրենքները, որոնք հիմնված են քանակական և որակական

ընդհանրացումների վրա,

3. կկարողանա կատարել ճարտարագիտա-երկրաբանական հետազո-

տություններ:


Թեմա 1` Ճարտարագիտական երկրաբանությունը որպես երկրաբանական

գիտությունների գիտական ուղղություն: Թեմա 2` Գրունտների կազմը և կառուց-

վածքը, ջրաֆիզիկական և մեխանիկական հատկությունները: Թեմա 3` Երկրա-

բանական պրոցեսներ, երևույթներ, նրանց ճարտարագիտաերկրաբանական

դասակարգումը: Թեմա 4` Հողմահարման պրոցեսների և կեղևի ճարտարագի-

տաերկրաբանական գնահատումը: Թեմա 5` Գերնստման երևույթները: Թեմա 6` Սելավային երևույթներ: Թեմա 7` Սուֆոզիոն երևույթներ: Թեմա 8` Սողանքային

երևույթներ: Թեմա 9` Կարստային երևույթներ: Թեմա 10` Սեյսմիկ միկրոշրջա-

նացում: Թեմա 11` Ռեգիոնալ ճարտարագիտական երկրաբանության հիմնական

դրույթները:



– 175 –







0807/B09. Երկրատեկտոնիկա (7 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (64 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է տեսական մասում ուսանողներին ծանոթացնել

երկրագնդի և հատկապես երկրակեղևի կառուցվածքին, նյութական կազմին,

ֆիզիկական դաշտերի և օգտակար հանածոների տեղաբաշխման օրինաչափութ-

յուններին, այսինքն` այն առանձնահատկություններին, որոնք հանդիսանում են

երկրակեղևի շարժումների ու դեֆորմացիաների արդյունքը:



1. կիմանա երկրատեկտոնիկայի մեթոդները և զարգացման հիմնական

էտապները,

2. կհասկանա երկրաբանական քարտեզից և այլ միջոցներից հավաքագրել

տեկտոնական ինֆորմացիա,

3. կկարողանա զանազանել երկրակեղևի հիմնական կառուցվածքային

տարրերը և կատարել երկրատեկտոնական շրջանացում:

Բովանդակությունը. Թեմա 1` Երկրակեղևի հիմնական կառույցները:Թեմա 2` Տեկտոնական շար-

ժումներ: Թեմա 3` Տեկտոնոլորտի կառուցվածքը և էնդոգեն ռեժիմների բնու-թագիրը: Թեմա 4` Քարոլորտային սալերի տեկտոնիկա:








0804/B05. Հանքային հումքի տնտեսագիտություն (8 կրեդիտ)

– 176 –

Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ գործնական աշխատանք) 7–րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողի մոտ ձևավորել համաշխարհային տնտե-

սության մեջ հանքային հումքի դերի, նշանակության մասին պատկերացումները,

ուսումնասիրել հանքահումքային հենքի ընդլայնման հնարավորությունները և

համաշխարհային շուկայում գործող մեխանիզմներըֈ



1. կիմանա համաշխարհային տնտեսության մեջ հանքային հումքի դերը,

հենքի զարգացման ուղիները և ժամանակակից իրավիճակը

2. կհասկանա հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերի առանձնացման

և գնահատման սկզբունքները,

3. կկարողանա գնահատել հանքավայրի արդյունաբերական արժեքըֈ


Թեմա 1՝ Օգտակար հանածոների դասակարգումն ըստ տնտեսության մեջ

նրանց օգտագործման ոլորտներիֈ Թեմա 2՝ Հանքային հումքի հիմնական տե-

սակների համաշխարհային բաշխվածությունը: Թեմա 3՝ Հանքային հումքի աղբ-

յուրները և նրանց ռեսուրսներըֈ Թեմա 4՝ Հանքահումքային բնագավառի տնտե-

սագիտության առանձնահատկությունները: Թեմա 5` Հանքային հումքի շուկա-

ները և այնտեղ գործող մեխանիզմներըֈ Թեմա 6` Հանքային հումքի կարևորա-

գույն տեսակների տնտեսագիտությունըֈ Թեմա 7՝ ՀՀ հանքային հումքի ընդհա-

նուր բնութագիրը և զարգացման ուղիներըֈ





1-ին ստուգում. Բանավոր հարցում: Միավորների քայլը 0.5 է:


0807/B10. Հայաստանի երկրաբանություն և ֆիզիկական աշխարհագրություն (7 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (64 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական աշխատանք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ և մերձակա տա-

րածքների երկրաբանական կառուցվածքի հիմնական առանձնահատկութ-

յուններին, զանազան օգտակար հանածոների հանքավայրերի հայտնաբերմանն

ու ուսումնասիրությանը, դրանց հնարավոր կիրառելիության հարցերի քննարկ-

մանը ժողտնտեսության այս կամ այն բնագավառներում:


– 177 –


1. կիմանա, որ որոշակի օգտակար հանածոներ էականորեն կապված են

երկրաբանական կտրվածքի այս կամ այն մասերի, այս կամ այն հա-

սակի մագմատիկ ներդրումների, դրանց այս կամ այն տեղամասերի

հետ,

2. կկարողանա կազմել տարբեր կարևոր տարածքների սեյսմիկ շրջանաց-

ման, սողանքների ու բնական այլ դինամիկ աղետների քարտեզներ:


Թեմա 1` Ընդհանուր ծանոթություն Հայաստանի Հանրապետության տա-

րածքի երկրաբանական կառուցվածքի մասին եղած տեսակետներին, դրանց դի-

նամիկ զարգացման մեթոդներին: Թեմա 2` Հայաստանի տարածքի երկրաբանա-

կան կառուցվածքի մանրամասնությունների ամբողջական քննությունը և դրանց

հնարավոր դերը այս կամ այն պրակտիկ հարցերի լուծման գործում: Թեմա 3`

Երկրաբանական կառուցվածքի իմացության կոնկրետ ծառայեցումը կարևորա-

գույն երկրաբանատեկտոնական վտանգներին դիմակայելու և դրանց կանխա-

տեսման գործում: Թեմա 4` Ֆիզիկական աշխարհագրություն:



Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3 – ական , 2 հարցը` 2

– ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0807/B11. Հայաստանի օգտակար հանածոներ (4 կրեդիտ)

Շաբաթական 7 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական աշխատանք) 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Հայաստանի մետա-

ղական ոչ մետաղական և այրվող օգտակար հանածոների հանքավայրերին, մե-

տաղածին գոտիների երկրաբանակառուցվածքային առանձնահատկություննե-

րին, նրանց զարգացման պատմությանը և հանքագոյացմանը:



1. կիմանա Հայաստանի տարածքի ստրուկտուր-ֆորմացիոն միավորների

ստորաբաժանումը և նրանց հանքագոյացման առանձնահատկություն-

ները, հանքայնացումների դասակարգումը, ստորաբաժանումը մետա-

ղային, ոչ մետաղային և կաուստոբիոլիտային խմբերի,

2. կհասկանա Հայաստանի տարածքի բնորոշ հանքային ֆորմացիաները,

հանքավայրերի հանքային մարմինների և հանքաքարերի կառուցվածքա-

կազմվածքային առանձնահատկությունները, միներալային ու քիմիական

կազմը,

– 178 –

3. կկարողանա վերլուծել Հայաստանի տարածքի օգտակար հանածոների

տեղայնացման բնույթը և գնահատել նրանց հեռանկարները:


Թեմա 1` Հայաստանի տարածքի ստրուկտուր–ֆորմացիոն միավորների

ստորաբաժանումը և նրանց միներալոգիական բնույթը: Թեմա 2` Հանքայնաց-

ման դասակարգումը, ստորաբաժանումը մետաղային, ոչ մետաղային և կաուս-

տոբիոլիտային խմբերի: Թեմա 3` Սև, գունավոր, ազնիվ մետաղների, հազվա-

գյուտ, ցրված և ռադիոակտիվ տարրերի բնորոշ հանքավայրերի երկրաբանական

-հանքաբանական առանձնահատկությունները: Թեմա 4` Ոչ մետաղային օգտա-

կար հանածոների հանքավայրերի դասակարգումը (տեղնիկական հումք, քիմիա-

կան հումք, շինանյութեր): Թեմա 5` Այրվող օգտակար հանածոներ (ածուխ, տորֆ

և այլն):







0807/B12. Ալպ-Հիմալայան գոտու երկրաբանություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 7 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 32ժամ գործնական աշխատանք), 8-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Ալպ-Հիմալայան

ծալքավոր գոտու երկրակեղևի ձևավորման տեկտոնական հիմնական էտապ-

ներին ու փուլերին և դրանց հետ կապված տարաբնույթ լեռնային ապարների

տարածվածությանն ու կազմին, ինչպես նաև հանքայնացումներին:



1. կիմանա ինքնուրույն աշխատել երկրաբանական քարտեզի վրա,

2. կհասկանա տվյալ տարածքի երկրաբանական և տեկտոնական կառուց-

վածքը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կազմել երկրաբանական կտրվածքներ` օգտա-

գործելով հորատման և երկրաֆիզիկական տվյալները:


Թեմա 1` Տարածքի երկրակեղևի հիմնական կառույցները: Թեմա 2` Սալերի

տեկտոնիկան: Թեմա 3` Ալպ-Հիմալայան ծալքավոր գոտու երկրատեկտոնական

շրջանացումը: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.


– 179 –

միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 4հարց, յուրա-





5. Հատուկ մասնագիտական դասընթացներ


ա. «Ֆիզիկական աշխարհագրություն և լանդշաֆտային էկոլոգիա»


0901/Bh10. Հնէաշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել աշխարհագրական

թաղանթի ոլորտների առաջացման մասին գոյություն ունեցող վարկածներին,

երկրի ոլորտների զարգացման ընթացքին, պարզաբանելու համար հետագա

զարգացման միտումները:



1. կիմանա երկրագնդի ոլորտների առաջացման վարկածների,

ոլորտների զարգացման պատմությունը և միտումները,

2. կհասկանա երկրի ոլորտների փոխադարձ կապը, դրանցում ընթացող

պրոցեսների պատճառահետևանքային կապերը,

3. կկարողանա տարբերակել հավաստի վարկածները, բնական

պայմաններից որո°նք են փոփոխվել, պահպանվել և կկարողանա

պարզաբանել դրանց զարգացման հետագա միտումները:


Թեմա 1` Տիեզերածնության վարկածները: Թեմա 2` Երկրի ռելիեֆի

զարգացումը: Թեմա 3` Ջրոլորտի զարգացումը: Թեմա 4` Մթնոլորտի

զարգացումը: Թեմա 5` Երկրի հողմնահարման կեղևի զարգացումը: Թեմա 6` Հողմանահարման կեղևի, կլիմայի և ռելիեֆի կապը: Թեմա 7` Կենսոլորտի

զարգացումը: Թեմա 8`Աշխարհագրական միջավայրի զարգացման հիմնական

– 180 –

օրինաչափությունները: Թեմա 9` ՀՀ տարածքի համառոտ հնէաշխարհագրական

ակնարկ:







0901/Bh08. Ֆիզիկական աշխարհագրական հետազոտման մեթոդներ (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 10 ժամ (32 ժամ դասախոսություն, 16 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է օգնել ուսանողներին պատրաստվելու ինքնուրույն,

դաշտային, համալիրային ֆիզիկաաշխարհագրական հետազոտություններին:

Պարզաբանել համալիրային ֆիզիկաաշխարհագրական մեթոդների կապը բնա-

կան, բնամարդածին գեոհամակարգերի և ժամանակակից ֆիզիկաաշխարհա-

գրական տեղեկատվական բազայի միջև: Ինչպես նաև ծանոթացնել առարկայի

տեսական և գործնական խնդիրների լուծման եղանակներին, գիտական ուսում-

նասիրությունների մեթոդներին և մեթոդիկային:

Կրթական արդյունքները. Դասընթացի ավարտին ուսանողը.

1. կկարողանա կազմակերպել, վերլուծել և ամբողջական պատկերացում

կազմել համալիրային ֆիզիկական աշխարհագրության հետազոտու-

թյունների փուլերին, նրանց բնույթին ու բովանդակությանը,

2. կկարողանա կազմել առանձին տարածքների ԲՏՀ-ների կտրվածքներ,

դիագրամներ, քարտեզներ

3. կհասկանա ԲՏՀ-ների առանձնահատկությունների ուսումնասիրության

կիրառական նշանակությունը ժողովրդական տնտեսության տարբեր

հարցերի և նպատակների լուծման համար:


Թեմա 1` Դասընթացի ուսումնասիրման առարկան, խնդիրները և զարգաց-

ման ուղղիները արդի ժամանակաշրջանում: Թեմա 2` Համալիր

ֆիզիկաաշխարհագրական ուսումնասիրման մեթոդները, նրանց առանձնա-

հատկությունները: Թեմա 3` Համալիր ֆիզաշխարհագրական ուսումնասիրման

նախապատրաստական փուլի խնդիրները, նպատակը, հետագա աշխատանք-

ների համար քարտեզագրական հիմքի , գրական և ֆոնդային նյութի

նախապատրաստում: Թեմա 4` Դաշտային փուլի նշանակությունը, կատարվող

աշխատանքների բովանդակությունը, ծավալը և ճիշտ կազմակերպման

կարևորությունը: Թեմա 5` Հետաշխատանքային /կամերալ/ թուլի խնդիրները,

– 181 –

նյութերի վիճակագրական, քարտեզագրական և անալիտիկ վերլուծության

ամփոփում:







0901/Bh08. Մելիորատիվ աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (24 ժամ դասախոսություն, 8 ժամ գործնական պարապմունք), 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հողերի մելիորացիայի

դերը և դրա նշանակությունը գյուղատնտեսության զարգացման գործում, որպես

գյուղատնտեսության ինտեսիֆիկացման կարևոր միջոց:


1. կհասկանա մելիորատիվ աշխատանքների դերը և ազդեցությունը

բերքատվության բարձրացման գործում

2. կհասկանա գյուղատնտեսության օգտագործումից դուրս եկած հողերի

պատճառները և դրանց յուրացման ուղիրները

3. կիմանա ՀՀ տարծքում մելիորատիվ աշխատանքների ձևերը տարբեր

հողհանդակներում

4. կիմանա ՀՀ -ու հողերի մելիորացիայի զարգացման արդի խնդիրները և

հեռանկարները


Թեմա 1` Դասընթացի ուսումնասիրման առարկան, խնդիրները և զարգաց-

ման ուղղիները արդի ժամանակաշրջանում: Թեմա 2` Ջրային մելիորացիա, դրա

նշանակությունը, ժամանակակից վիճակը և դրա խնդիրները: Թեմա 3` Ձյան

մելիորացիա, դրա նշանակությունը և էֆեկտիվությունը: Թեմա 4` Ֆիտոմե-

լիորացիա, դրա էֆեկտիվությունը և դրա ազդեցությունը աձանձին տարածքների

բնական պայմանների վրա: Թեմա 5` Հողային մելիորացիա, դրա ֆիզիկաաշխ-

արհագրական պայմանները: Հակաէռոզիոն միջոցառումների կիրառման շրջա-

նացման տիպերը: Թեմա 6` Կլիմայական մելիորացաի, դրա կիրառման ուղիները

և եղանակները: Մարդու ակիվ ազդեցության մեթոդները միկրոկլիմայի և եղա-

նակի վրա: Թեմա 7` Մելիորատիվ աշխարհագրությունը ՀՀ-ում, դրա վիճակը:

ՀՀ-ում հողերի մելիորացիայի զարգացման հեռանկարները ըստ մարզերի:




– 182 –




0901/ Լանդշաֆտային էկոլոգիա ( 3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 12 ժամգործնական), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գիտելիքներ

անթրոպոգեն գործունեությամբ այս կամ այն չափով ձևափոխված էկոհամա-

կարգերի տարածական կառուցվածքի և դրանց հիմնական ֆունկցիայի՝ կենսա-

բանական վերարտադրության, արտադրության և կենսածին բաղադրիչի բնա-

կան բազմազանության ապահովման մասին:

Կրթական արդյունքները. Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը.

1. կիմանա էկոլոգիական և սոցիալ-տնտեսական, այսինքն

էկոլոգատնտեսական, համակարգերի ձևավորման պայմանները,

2. կհասկանա էկոլոգատնտեսական համակարգերի ֆունկցիոնալ օրինա-

չափությունները և տարածական բաշխման առանձնահատկությունները,

3. կկարողանա կատարել կենսաբանական համակեցությունների տրանս-

ֆորմացիայի վերլուծություն՝ կախված դրանց մեջ ընդգրկված լանդ-

շաֆտների տիպից և անթրոպոգեն ազդեցության ինտենսիվությունից:


Թեմա 1` Լանդշաֆտային էկոլոգիա. Ուղղության առաջացումը, տեղը

գիտությաունների համակարգում: Թեմա 2`Լադշաֆտային էկոլոգիա. Պրոբլեմ-

ները և օրինաչափությունները: Թեմա3`Ժամանակակից էկոհամակարգերի

բնորոշ գծերը: Թեմա 4` Ժամանակակից էկոհամակարգերի դինամիկան: Թեմա 5` Լանդշաֆտաէկոլոգիական ուսումնասիրություններ: Թեմա6` Լանդշաֆտա-

էկոլոգիական ուսումնասիրությունների մեթոդիկան: Թեմա7` Լանդշաֆտա-

էկոլոգիական քարտեզագրում: Թեմա8` Լանդշաֆտային էկոլոգիայի կիրա-

ռական ասպեկտները:


Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից մեկն անցկացվում է ուսանողի

գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը` բանավոր ներկայացման գնահատման հիման

վրա, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Միավորների քայլը 0,5

է:




– 183 –

0901/Bh08. ՀՀ լանդշաֆտները (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն, 12 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին հաղորդել ՀՀ տարածքի լանդ-

շաֆտների արդի էկոլոգիական վիճակի մասին տեղեկություններ: բացահատել

լանդշաֆտներում առկա հիմնախնդիրների դրանց դեմ ձեռնարկվելիք միջոցա-

ռումներ մշակել:


1. կիմանա ՀՀ լանդշաֆտների արդի էկոլոգիական վիճակ մասին տեղե-

կություններ

2. կհասկանա լանդշաֆտներում առկա հիմնախնդիրների բացահայտման

կարևորությունը

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիառել լանդշաֆտների պահպանման

միջոցառումների մշակման համար


Թեմա 1` Ներածություն: Թեմա 2` ՀՀ լանդշաֆտների դասակարգումն ու

շրջանացումը: Թեմա 3` ՀՀ լանդշաֆտների էկոլոգիական արդի վիճակը և

ենթադրվող տրանսֆորմացիան: Թեմա 4` ՀՀ լանդշաֆտներում առկա այլ

հիմնախնդիրների վերլուծությունը և գնահատումը: Թեմա 5` ՀՀ

լանդշաֆտներում առկա հիմնախնդիրների լուծման ուղիները:







0903/Bh05. Բնական աղետներ և պաշտպանության միջոցներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 7 ժամ (20 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել աշխարհագրական

թաղանթում տեղի ունեցող տարբեր տիպի աղետներին, դրանց առաջացման

մեխանիզմին, կանխատեսման և պաշտպանության միջոցառումներին հետ:



1. գաղափար կկազմի տարբեր ծագման բնական աղետների մասին,

– 184 –

2. կիմանա դրանց առաջացման մեխանիզմը,

3. կկարողանա գաղափար կազմել աղետների դեմ կատարվող պայքարի

միջոցառումների մասին:


Թեմա 1` Աղետների դասակարգումը, ուսումնասիրման ուղղությունները և

մեթոդները, կանխատեսումը և քարտեզագրումը: Թեմա 2` Երկրի ներքին ուժերի

ներգործությամբ առաջացած աղետներ: Երկրաշարժեր: Հրաբուխներ: Ծագման

մեխանիզմը և պաշտպանական միջոցառումները: Թեմա 3` Երկրի արտաքին

ուժերի ազդեցությամբ առաջացած աղետներ: Լեռնալանջերի անկայունությամբ,

գրունտների նստեցմամաբ առաջացած աղետներ: Թեմա 4` Ձնահյուսերի,

բազմամյա սառածության, սառցադաշտերի արագ տեղատարման հետ կապված

աղետներ: Ջրի ներգործությամբ առաջացած աղետներ: Թեմա 5` Մթնոլորտային

երևույթների հետ կապված աղետներ: Թեմա 6` Տիեզերական երևույթների հետ

կապված աղետներ: Ենթարկվող համամոլորակային աղետների կանխատեսում:







հարցը` 3-ական միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

0901/B41. Ջրակլիմայական փոփոխությունների և ջրաէկոլոգիայի հիմնախնդիրները (4 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 12ժամ գործնական պարապմունք), 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողին ծանոթացնել կլիմայի փոփոխության

երևույթի հետ, մարդածին գործոնի ազդեցությանը այդ երևույթի ու, հատկապես,

ջրոլորտի վրա, կլիմայի ու ջրակլիմայական փոփոխության դեմ պայքարին ինչ-

պես նաև կլիմայի փոփոխությանը հարմարվելուն նպատակաուղղված միջազգա-

յին գործնթացներին և տվյալ բնագավառում տարբեր երկրների, այդ թվում և

Հայաստանի ջանքերին:



1. կունենա գիտելիք ջրակլիմայական և ջրաէկոլոգիական համակարգի

ձևավորման, նրա վրա բնական ու մարդածին ազդեցության առանձ նա-

հատկությունների ու կանխատեսվող վտանգի մասին,

– 185 –

2.կունենա գիտելիք կլիմայի փոփոխության, գետային հոսքի

բաղադրիչների հարաբերակցության, դրա էկոլոգիական նշանակության

և դրանց դեմ պայքարի ու հետևանքներին հարմարվելու ազգային ու

միջազգային ջանքերի վերաբերյալ,

3. ունակ կլինի հասկանալ գլոբալ տաքացման հետևանքով ջրա-

կլիմայական համակարգի փոփոխության օրինաչափություններն ու ա-

նորոշությունների օբյեկտիվ պատճառները, կլիմայի փոփոխության

հիմնախնդրի լուծման ազգային ու միջազգային քաղաքականությունը,

4. կկարողանա վերլուծություններ կատարել ջրոլորտի վրա կլիմայի

փոփոխության հետևանքների ու ներգործությունների գնահատման ու

կանխատեսման, ինչպես նաև անթրոպոգեն ազդեցության հետևանքների

կանխման հարցերում:


Թեմա 1` ՛՛Ջրակլիմայական գլոբալ փոփոխություն՛՛, ՛՛Ջրաէկոլոգիա՛՛, Գետայ-

ին հոսք՛՛, ՛՛Ջրի հոսք՛՛, ՛՛Կենսաբանական հոսք՛՛, ՛՛Գեոհոսք՛՛ հասկացություն-

ները: Թեմա 2` Ջերմոցային գազերի մարդածին արտանետումների աճը որպես

կլիմայի փոփոխության հիմնական մարտահրավեր: Կլիմայի փոփոխության

ՄԱԿ-ի շրջանակային կոնվենցիա: Թեմա 3` Կլիմայի փոփոխության դեմ պայքա-

րի միջազգային ջանքերը: Կիոտոյի արձանագրությունը: Թեմա 4` Հայաստանի

Հանրապետության մասնակցությունը կլիմայի փոփոխության հիմնախնդրի

լուծման միջազգային գործնթացներին, այդ թվում ջրային էկոհամակարգերի ու

ջրային ռեսուրսների խոցելիության նվազեցման բնագավառում: Թեմա 5`

Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությունը կլիմայի փոփոխությանը

ջրային ռեսուրսների հարմարվողականությանը տարածաշրջանային մակարդա-

կում, Թեմա 6` Կլիմայի փոփոխության հիմնախնդրի լուծման միջազգային

վերջին զարգացումները և Հայաստանի Հանրապետության դիրքորոշումը: Թեմա 7` Էկոլոգիական ջրաբանությունը և ջրաէկոլոգիան գիտությունների համա-

կարգում: Թեմա 8` Ջրաէկոլոգիա և գետային հոսք: Թեմա 9` Անթրոպոգեն

ազդեցությունը գետային հոսքի վրա: Թեմա 10` Ջրաէկոլոգիական ուսումնա-

սիրությունները գետային համակարգի տարբեր շղթաներում







հարցը` 3-ական միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

0901/M05. Կիրառական ֆիզիկական աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

– 186 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրաններին տալ աշխարհագրական

գիտելիքների կիրառումը գյուղատնտեսության, քաղաքաշինության, հիդրոտեխ-

նիկական կառույցների, ճանապարհաշինության, գազամուղների և նավթա-

մուղերի նախագծման, ջրամատակարարման կառույցների նախագծման, օգտա-

կար հանածոների հանքավայրերի որոնման և շահագործման իրականացման

բնագավառներում: Տրվում են նաև սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության

հիմնական հասկացությունները և դրանց կիրառական նշանակությունը ժողո-

վրդատնտեսական տարբեր խնդիրների լուծման գործում:



1. կիմանա աշխարհագրական գիտելիքների կիրառման ոլորտները և

կոնկրետ կիրառումը ուսումնասիրությունների լայն ոլորտներում:

2. կհասկանա տեսական գիտելիքների օգտագործման կիրառումը և նրա ժո

ղովրդատնտեսական տարբեր խնդիրների լուծման գործում անհրա-

ժեշտությունը:

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել վերը նշված ոլորտներից

ցանկացածում, ինչպես նաև այլ գիտահետազոտական աշխատանքներ

կատարելու ժամանակ:


Թեմա 1՝ Կիրառական աշխարհագրության խնդիրները, զարգացման հիմնական

ուղղությունները: Թեմա 2՝ Կիրառական աշխարհագրության հետազոտություն-

ների առանձնահատկությունները տնտեսական գործունեության կոնկրետ գծերի

համար: Թեմա 3՝ Հովտա-գետային ցանցի ուսումնասիրման տեսական և գործնա-

կան նշանակությունը: Թեմա 4՝ Ռելիեֆի գյուղատնտեսական գնահատումը

/հողերի որակական գնահատում, լանդշաֆտային գոտիների գյուղատնտեսական

գնահատում/: Թեմա 5՝ Կանխատեսումը կիրառական աշխարհագրության մեջ: Թեմա 6՝ Սոցիալ-տնտեսական ուսումնասիրությունների կիրառական նշանա-

կությունը ժողտնտեսության տարբեր խնդիրների լուծման գործում: Թեմա 7՝

Տարածքային արտադրական կառուցվածքի կիրառական նշանակությունը:


Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից մեկն անցկացվում է ուսանողի


վրա, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Միավորների քայլը 0,5

է:




բ. «Ջրաօդերևութաբանություն » մասնագիտացում

– 187 –

0901/B46. Ագրոօդերևութաբանություն (5 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ագրոօդերևութաբա-

նության տեսական ու կիրառական հարցերին:



1. կիմանա ՀՀ ագրոկլիմայական ռեսուրսների բնութագիրը,

2. կհասկանա ագրոկլիմայական ռեսուրսների ճիշտ օգտագործման

տարածաժամանակային առանձնահատկությունները,

3. կկարողանա ինքնուրույն հետազոտական աշխատանք կատարել և

գնահատել ՀՀ ագրոկլիմայական ռեսուրսների ներուժը:


Թեմա 1` Ագրոկլիմայագիտության առարկան, խնդիրները, ուսումնասիր-

ման մեթոդները: Թեմա 2` Ագրոկլիմայական գործոնները: Թեմա 3` Ֆենոլոգիայի

հիմունքները: Թեմա 4` Միկրոկլիման և ֆիտոկլիման գյուղ. արտադրության մեջ:

Թեմա 5` Ագրոկլիմայական ռեսուրսների գնահատումը և շրջանացումը:







0901/ Ջրային էկոլոգիա ( 3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական), 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ջրաէկոլոգիական գիտելիքների և հմտություն-

ների տեսական, մեթոդոլոգիական և կիրառական հիմումքների յուրացումը:

Կրթական արդյունքները. Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը.

1. Կիմանա ջրային էկոլոգիայի հիմնական հասկացությունները և հիմնարար

սկզբունքները, բնակչության առանձնահատկությունները տարբե րտիպի

ջրային ավազաններում,

2. Կհասկանա ջրային ավազանների հիմնական կենսատոպերի և

հիդրոբիոնտներիկ ենսաձևերի տարածական բաշխման օրինաչափու-

թյունները; թե ինչպեսեն ազդում էկոլոգիական գործոնները հիդրո-

բիոնտների և ջրոլորտում տեղի ունեցող էկոհամակարգային պրոցեսնե-

րի վրա,

– 188 –

3. կկարողանա համակարգել իր գիտելիքները ջրային ավազանների բնակ-

չության և ջրային օբյեկտների էկոլոգիական վիճակի մասին, առաջարկել

միջոցառումներ ջրային էկոհամակարգերի ճիշտ կառավարման և

պահպանման վերաբերյալ:


Թեմա 1` Ներածություն: Թեմա 2` Ջրային էկոլոգիայի հիմնական դրույթ-

ները և հասկացությունները: Թեմա 3` Ջրային ավազանների կենսատոպերը և

հիդրոբիոնտների կենսաձևերը: Թեմա 4` Ջրի ֆիզիկաքիմիական հատկություն-

ները. դերն ու նշանակությունը հիդրոբիոնտների կյանքում: Թեմա 5` Ջրային

ավազանում տեղի ունեցող ֆիզիկաքիմիական երևույթները. դերն ու նշա-

նակությունը հիդրոբիոնտների կյանքում: Թեմա 6` Կենսածին հարաբերություն-

ները ջրային ավազաններում: Թեմա 7` Տարբեր տիպի ջրային ավազանների

ջրային էկոլոգիան: Թեմա 8` Ջրային ավազանների աղտոտումը և կենսաբանա-

կան ինքնամաքրումը: Թեմա 9` Ջրային օբյեկտների պահպանման էկոլոգիական

հիմունքները:



առավելագույնը 9 միավոր: Որպեսկանոն՝յուրաքանչյուր ստուգում ներառումէ 3

հարց: Ստուգման ձևերն են.



0901/B47. Սինօպտիկական օդերևութաբանություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք),


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին հասու դարձնել սինօպտիկական

օդերևութաբանության մեթոդին` եղանակի քարտեզների, արբանյակային և այլ

դիտարկումների կանխատեսման ձևերին:



1. կիմանա եղանակի քրտեզների միջոցով հստակ տարբերակել

օդերևութաբանական դաշտերը, մթնոլորտային ճակատները և որոշել

դրանց շարժման ուղղությունները կամ հնարավոր մարման ժամա-

նակահատվածը,

2. կհասկանա եղանակը պայմանավորող օդերևութաբանական օբյեկտ-

ների առաջացման, զարգացման, մարման օրինաչափությունները,

դրանց կանխատեսման մեթոդները,

3. կկարողանա այդ մեթոդների միջոցով կատարել եղանակի տարբեր

տարրերի կանխատեսումներ:


– 189 –

Թեմա 1` Սինօպտիկական օդերևութաբանության առարկան, սինօպտիկա-

կան անալիզի և եղանակի կանխատեսման միջոցները, սինոպտիկական մեթոդ:

Օդերևութաբանական տեղեկատվությունը և նրա տեսակները: Թեմա 2` Օդեր-

ևութաբանական տեղեկատվության հաղորդումը ԿՆ-01 և ԿՆ-04 օդերևութա-

բանական ծածկագրերի միջոցով: Եղանակի քարտեզների կազմում, աերոլո-

գիական դիագրամաների մշակում: Թեմա 3` Սինօպտիկական դրության վերլու-

ծությունը: Թեմա 4` Օդերևութաբանական հիմնական դաշտերի նկարագրությու-

նը` մթնոլորտային ճնշման, ջերմաստիճանի, քամու, խոնավության, ամպամա-

ծության, մթնոլորտային տեղումների դաշտեր:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը`3-ական միավոր, 2 հարցը`


0901/B23.. Հիդրոմետրիա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել հիդրոլոգիական դի-

տակետերում դիտարկումների և մասնագիտական չափումների կարողությունը:



1. կիմանա հիդրոլոգիական դիտարկումների կառուցվածքը և էությունը,

2. կհասկանա ջրաչափական դիտարկումների մեթոդաբանությունը և

չափման մեխանիզմները,

3. կկարողանա հիդրոլոգիական դիտակետերում կատարել ջրաչափական

աշխատանքներ:


Թեմա 1` Առարկայի նշանակությունը, խնդիրները, հիդրոլոգիական դիտար-

կումների ցանցը և կառուցվածքը: Թեմա 2` Ջրի մակարդակի դիտարկումներ:

Թեմա 3` Ջրի խորության և արագության չափումներ: Թեմա 4` Ջրաչափական

պտուտան: Թեմա 5` Ջրի ելքի որոշում: Թեմա 6` Ջրի ելքի և մակարդակի կապի

կորերի կառուցման մեթոդները: Թեմա 7` Գետային կոշտ հոսքի դիտարկումներ:

Թեմա 8` Ջրի ջերմաստիճանի, գույնի և թափանցիկության որոշում: Թեմա 9`

Գետային հոսքի կարգավորում:



– 190 –



քանչյուրը 2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:


Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, 2 հարցը 3-ական միավոր, 1-ը՝ 4 միավոր:


0901/B27. Ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների վիճակագրական

մշակման և վերլուծման մեթոդներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր

պարապմունք) 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հիմնական հասկա-

ցությունների և բնորոշումների, ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների

մշակման, մաթեմատիկական վիճակագրության և հավանականության տեսու-

թյան կիրառման, բնական երևույթների մաթեմատիկական մոդելավորման,

տեղեկատվական համակարգերի և ԷՀՄ կիրառման հետ:



1. կիմանա ջրաօդերևութաբանական դիտարկումների հավաքագրման

և մաթեմատիկական մշակման մեթոդների մասին,

2. կհասկանա ջրաօդերևութաբանական երևույթների բազմագործոն

կապերի և մաթեմատիկական մոդելավորման անհրաժեշտության

մասին,

3. կկարողանա կատարել ժամանակակից իրավիճակի և ընթացիկ

պրոցեսների անալիզ, գործոնների և պայմանների գնահատում,

ջրաօդերևութաբանական կանխատեսում, գծային և ոչ գծային ծրագ-

րավորում, “Excel” ծրագրով հաշվարկներ:


Թեմա 1` Ընդհանուր տեղեկություններ ջրաօդերևութաբանական տեղեկա-

տվության մասին: Թեմա 2` Ջրաօդերևութաբանական տվյալների մշակման

համակարգերի առանձնահատկություններն ու խնդիրները: Թեմա 3` Հավանա-

կանության տեսության հիմնարար հասկացությունները: Թեմա 4` Պատահական

երևույթների տեսության հիմունքների կիրառումը ջրաօդերևութաբանության

մեջ: Թեմա 5` Մաթեմատիկական վիճակագրության մեթոդների կիրառումը ջրա-

օդերևութաբանության մեջ: Թեմա 6` Հաճախականության և բինոմական

բաշխվածության կորեր: Թեմա 7` Էմպիրիկ և տեսական ապահովվածության

կորեր: Թեմա 8` Կոռելացիոն կապեր, ռեգրեսիայի հավասարում Թեմա 9`

Բնական համակարգերի մաթեմատիկական մոդելավորում:


– 191 –





ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, որից 1 հարցը` 4 միավոր, 2 հարցը` 3-ական


0901/B34. Ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործում և պահպանում (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


ցություններին և բնորոշումներին, ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործման

ու պահպանման հիմնախնդիրներին, ջրային տնտեսության, ջրային ռեսուրս-

ների կառավարման հարցերին:



1. կիմանա Երկրագնդի ջրային ռեսուրսների ծավալի ու որակի, դրանց

օգտագործման ոլորտների ու տեսակների, աղտոտման աղբյուրների

մասին,

2. կհասկանա “ջրային ռեսուրսների պահպանման կանոնների” հիմնա-

կան դրույթների նորմավորման, վնասակար նյութերի սահմանային

թույլատրելի խտության կարևորության մասին,

3. կկարողանա կատարել ջրի որակի անթրոպոգեն բազմամյա փոփո-

խությունների, ջրային ռեսուրսների կառավարման պայմանների գնա-

հատում, ջրատնտեսական միջոցառումների էկոլոգիական փորձա-

քննություն, հոսքաջրերի միջոցով ջրային ավազաններ մուտք գործող

աղտոտող նյութերի հաշվարկ:


Թեմա 1` Երկրագնդի ջրային ռեսուրսները և դրանց օգտագործումը: Թեմա 2` Ջրօգտագործման ոլորտները: Թեմա 3` Ջրային ավազանների աղտոտման

աղբյուրները: Թեմա 4` Ջրի որակի գնահատումն ըստ ջրօգտագործողների և

ջրսպառողների: Թեմա 5` Հետադարձ ջրեր, դրանց մաքրումը և օգտագործումը:

Թեմա 6` Ջրային օբյեկտների պահպանումը աղտոտումից: Թեմա` 7 Բնական

ջրերի աղտոտումից պահպանման մեթոդները: Թեմա 8` Ջրային ռեսուրսների

հաշվարկը և կառավարումը:



– 192 –



յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:




0901/B33. Հայաստանի կլիման և ջրաբանությունը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք), 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ կլիմայի և ջրային

ռեսուրսների ձևավորման առանձնահատկություններին ու օրինաչափություն-

ներին: Բացահայտել ՀՀ կլիմայի և ջրային ռեսուրսների հետ առնչվող հիմնա-

հարցերը և տալ դրանց լուծման հավանական ուղիները:



1. կիմանա Հայաստանի կլիմայի և ջրային ռեսուրսների ձևավորման

պայմանները,

2. կհասկանա Հայաստանի կլիմայի և ջրային ռեսուրսների ձևավորման

օրինաչափությունները և տարածական բաշխման


3. կկարողանա կատարել կլիմայի տիպերի և գետային հոսքի

ձևավորման պայմանների վերլուծություն:


Թեմա 1` Արեգակնային ճառագայթումը և մթնոլորտային շրջանառությունը:

Թեմա 2` Կլիմայի բնութագիրն ըստ օդերևութաբանական տարրերի: Թեմա 4`

Ջերմային և խոնավացման ռեժիմները: Թեմա 5` Մթնոլորտային այլ երևույթներ:

Թեմա 6` Հայաստանի կլիմայական տիպերը: Թեմա 7 `Ջրային ռեսուրսների

ձևավորման բնական պայմանները: Թեմա 8` Գետերը, դրանց օգտագործման և

պահպանման հիմնախնդիրները: Թեմա 9` Լճերը և ստորերկրյա ջրերը, դրանց

օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրները: Թեմա 10` Սևանա լճի

ջրաբանական և էկոլոգիական հիմնախնդիրները:



առավելագույնը 9 միավոր: Որպես կանոն՝ յուրաքանչյուր ստուգում ներառում է 3

հարց: Ստուգման ձևերն են.



– 193 –

0901/B35. Ջրաբանական կանխատեսումներ (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից

ջրաբանության կիրառական նշանակություն ունեցող հիմնական ճյուղերից

մեկի` ջրաբանական կանխատեսումների առջև դրվող խնդիրների և դրանց

լուծման համար անհրաժեշտ մեթոդներին:



1. կիմանա ջրաբանական կանխատեսումների դասակարգումը և նրանց

կանխատեսումների մեթոդները,

2. կհասկանա ջրաբանական կանխատեսումներ էությունը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով կազմել ջրային օբյեկտների առան-

ձին տարրերի կանխատեսումներ և հաշվարկել նրանց հավանական

սխալները:


Թեմա 1` Ջրաբանական կանխատեսումները որպես ջրաբանության կիրա-

ռական հիմնական ճյուղ, նրա կապը այլ գիտությունների հետ, մեթոդների

հիմնավորումը: Թեմա 2` Կանխատեսումների դասակարգումը, սխալի թույլատ-

րելի սահմանը, արդարացման և մեթոդիկայի ճշտության գնահատումը: Թեմա 3`

Գետերի գարնանային վարարումները և անձրևային հորդացումների հոսքի

կանխատեսման մեծությունները, թողարկված կանխատեսումների արդարաց-

ման գնահատումը: Թեմա 4` Վեգետացիոն և սակավաջուր փուլերի հոսքի և

նրանց առանձին տարրերի կանխատեսման մեթոդները: Թեմա 5` Սառցային

երևույթների կանխատեսման մեթոդները: Թեմա 6` Կանխատեսումների հա-

ղորդման ձևերը: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.



քանչյուրը 2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:


ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, 2 հարցը՝ 3-ական միավոր, 1-ը՝ 4 միավոր:


գ. «Սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրություն և տարածաշրջանային

քաղաքականություն » մասնագիտացում

– 194 –

0902/B01. Հասարակական արտադրության հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (24 ժամ դասախոսություն և 8 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Ուսանողների մեջ ձևավորել հասարակական աշխարհագրության կազմա-

կերպման պոլիտեխնիկական, տնտեսական գիտելիքներ հումքի, էներգիայի,

տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների մասին, որոնք կարևոր դեր ունեն արտադրողա-

կան ուժերի կազմակերպման ու կառավարման գործընթացներում:



1. կիմանա ժամանակակից տեխնիկայի, տեխնոլոգիաների հիմնական

սկզբունքները, դրանց կիրառման ոլորտները,

2. կհասնակա` ինչը ինչից են ստանում և ինչպես, ինչ կարկույլացիայով,

3. կկարողանա վերլուծել արտադրողական ուժերի տարածքային կառուց-

վածքը, հետազոտել և հիմնավորել արդյունաբերության և գյուղա-

տնտեսության տարածքային կառուցվածքը:


Թեմա 1` Արտադրության հասարակական կազմակերպում: Թեմա 2` Բնա-

կան, տնտեսական և տեխնիկական գործընթացների միասնությունը և փոխկա-

պակցվածությունը հասարակական արտադրության տարածքային կազմակերպ-

ման և կառավարման գործընթացներում: Թեմա 3` Հասարակական արտադրութ-

յան կազմակերպման հիմնական ձևերը: Թեմա 4` Նյութական արտադրության

հիմնական բնագավառները, դրանց կառուցվածքը և տեխնիկատնտեսական ցու-

ցանիշները: Թեմա 5` Գյուղատնտեսության հիմունքներ, բնական պայմանների,

բնական և տնտեսական ռեսուրսների դերը գյուղատնտեսության արտադրության

կազմակերպման և կառավարման գործընթացներում:







0902/B01. Տարածաշրջանային քաղաքականության հիմունքները (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ /32ժամ դասախոություն, գործնական 16 ժամ/,

6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համապարփակ գիտե-

լիքներ տարածաշրջանային քաղաքականության նպատակների, խնդիր-

– 195 –

ների, հիմնական ուղղությունների և գիտական մոտեցումների վերա-

բերյալ:



1. Կիմանա տարածաշրջանային քաղաքականության հիմնական

սկզբունքներն ու գիտական մոտեցումները

2. Կունենա փաստական կոնկրետ գիտելիքներ տարբեր երկրներում

տարածաշրջանային քաղաքականության առանձնահատկություն-

ների և արդյունքների վերաբերյալ

3. Պատկերացում կունենա ՀՀ տարածաշրջանային հիմնախնդիրների

լուծման գործում տարածաշրջանային քաղաքականության հա-

մաշխարհային փորձի օգտագործման վերաբերյալ:


Ներածություն . դասընթացի ուսումնասիրության օբյեկտը և առարկան,

նպատակը և խնդիրները, բովանդակությունը և կառուցվածքը: Թեմա 1`

Տարածաշրջանային քաղաքականության տեսությունը և մեթոդաբանու-

թյունը: Թեմա 2` Գիտական մոտեցումները տարածաշրջանային քաղաքա-

կանության մեջ: Թեմա 3` Տարածաշրջանային հետազոտությունների

մեթոդները: Թեմա 4` Տարածաշրջանային քաղաքականության ֆինան-

սական-բյուջետային և իրավական մեխանիզմները: Թեմա 5` Տարածա-

շրջանային քաղաքականության համաշխարհային փորձի վերլուծությունը:

Թեմա 6` Տարածաշրջանային հիմնախնդիրները և տարածաշրջանային

քաղաքականությունը ՀՀ-ում:







0902/B46. Սոցիալ-տնտեսական քարտեզագրություն (5 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ գործնական պարապմունք),

7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է քարտեզագրական բլոկի նախորդ ուսումնական

դասընթացներից ստացած նախնական գիտելիքների հիման վրա ուսանողները

պետք է ձեռք բերեն սոցիալ-տնտեսական քարտեզներ կազմելու, կարդալու և

խմբագրելու անհրաժեշտ գիտելիքներ:


– 196 –


1. կունենա կայուն գիտելիքներ սոցիալ-տնտեսական քարտեզագրության

հիմնական մեթոդների մասին,

2. կկարողանա վիճակագրական ու փաստական տվյալների մշակման

հիման վրա կազմել սոցիալ-տնտեսական առանձին երևույթների վե-

րաբերյալ հեղինակային քարտեզներ,

3. կունենա կարողություն սոցիալ-տնտեսական համալիրային (համատն-

տեսական) քարտեզների ծրագիրը կազմելու, հեղինակային օրինակ

ստեղծելու և խմբագրելու:


Թեմա 1. Սոցիալ տնտեսական քարտեզագրության առարկան, խնդիրները,

կառուցվածքը, տեղը աշխարհագրական գիտությունների համակարգում, գրա-

կան աղբյուրների տեսություն: Թեմա 2. Սոցիալ-տնտեսական քարտեզների

կազմման մեթոդները. վիճակագրական մեթոդներ (քարտեզադիագրամ, քարտե-

զագրամ): Թեմա 3. Նշանների կամ սիմվոլների մեթոդ, որակական ֆոնի եղանակ:

Թեմա 4. Շարժման գծերի, արեալների, իզոգծերի և կետային մեթոդներ: Թեմա 5. Սոցիալ տնտեսական քարտեզների կազմման աղբյուրները, քարտեզի ծրագրի

մշակումը: Թեմա 6. Ճյուղային և ինտեգրալ քարտեզագրություն (բնակչության,

արդյունաբերության, գյուղատնտեսության, տրանսպորտի, սպասարկման և

սոցիալական ոլորտի): Թեմա 7. Պատկերացում գեոինֆորմացիոն տեխնոլո-

գիաների, աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերը (ԱՏՀ) տվյալների

հենքերի և թվային քարտեզագրության մասին: Թեմա 8. Համալիր ռեգիոնալ

ատլասներ:







0902/B47. Հասարակության տարածքային կազմակերպման հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (32 ժամ, 24 ժամ դասախոսություն և 12 ժամ գործնական պարապմունք),


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ամբողջական և համակարգված գի-

տելիքներ տալ հասարակության տարածքային կազմակերպման էության,

հիմնական սկզբունքների և օրինաչափությունների մասին:



1. կիմանա հասարակության տարածքային կազմակերպման հիմնական

սկզբունքները և տեսությունները, կառուցվածքային միավորները,

– 197 –

2. կհասկանա հասարակության կյանքի տարբեր ոլորտների տարածքային

կազմակերպման, փոխադարձ կապերն ու օրինաչափությունները,

3. կկարողանա կատարել տարածական համալիր վերլուծություններ:


Թեմա 1` Հասարակության տարածքային կազմակերպման էությունն ու հիմ-

նական հատկանիշները: Թեմա 2` Հասարակական կյանքի տարբեր ոլորտները,

դրանց տարածքային կազմակերպման սկզբունքները, օրինա-չափությունները և

փոխադարձ կապերը: Թեմա 3` Հասարակության տարածքային կառուցվածքը,

կառուցվածքային միավորները: Ենթակարգությունը: Թեմա 4` Հասարակության

տարածքային կազմակերպման հիմնական տեսությունները: Թեմա 5` Շրջանա-

ցումը որպես հասարակական կյանքի տարածքային կազմակերպման ու կառուց-

վածքի ուսումնասիրության ունիվերսալ մեթոդ: Թեմա 6` Տարածքային կառա-

վարումը և տարածքային քաղաքականություն:






ցատոմսը պարունակում է 3 հարց, որից 2 հարցը` 2-ական միավոր, 1 հարցը 4


0902/B46 Քաղաքակրթությունների աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) /24 ժամ դասախոսություն, 2 ժամ գործնական/, 8-րդ կիսամյակ, առանց

եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը. Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ ընդհանրական

գիտելիքներ աշխարհի քաղաքակրթական բաժանման աշխարհագրական

պատկերի մասին:



1. Գաղափար կկազմի քաղաքակրթությունների ծագման, զարգացման և

կործանման մասին,

2. Կսովորի քաղաքակրթությունների տիպաբանական և աշխարհագրա-

կան առանձնահատկությունները

3. Կիմանա առանձին երկրների ու ժողովուրդների ներդրումը համաշ-

խարհային քաղաքակրթության մեջ:


Թեմա 1 Քաղաքակրթությունը որպես նյութական և հոգևոր մշակույթի բարձր

մակարդակ: Թեմա 2 Միջագետքի, Եգիպտական և Կրետե-Մինոսյան քաղաքա-

– 198 –

կրթությունները: Թեմա 3 Հունահռոմեական քաղաքակրթությունը և Հելլենիս-

տական մշակույթը: Թեմա 4 Բյուզանդական, Մեսոամերիկյան և Անդյան

քաղաքակրթությունները: Թեմա 5 Աշխարհի ժամանակակից քաղաքակրթական

բաժանման աշխարհագրական պատկերը: Թեմա 6 Հնդկական, Չինական և

Ճապոնական քաղաքակրթություններ: Թեմա 7 Մահմեդական քաղաքակրթութ-

յուն: Թեմա 8` Քրիստոնեական քաղաքակրթություն: Թեմա 9` Աֆրիկյան

քաղաքակրթություն: Թեմա 10` Քաղաքակրթությունների և մշակույթների

փոխհարաբերություները:

Ստուգումների ացնկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Նախատեսված է երկու ընթացիկ ստուգում, յուրաքանչյուրը գնահատվում է

առավելագույնը 9 միավոր: Յուրաքանչյուր ստուգում ներառում է 3 հարց:

Ստուգման ձևերն են.

1-ին ստուգում. Գրավոր ստուգում: Միավորների քայլը 0,5 միավոր:

2-րդ Ստուգում: Գրավոր ստուգում: Միավորների քայլը 0,5 միավոր:

0902/46 ՀՀ բնակչության և բնակավայրերի աշխարհագրություն ( 3 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական

պարապմունք)8-րդ կիսամյակ եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համապարփակ գիտելիքներ ՀՀ

բնակչության և բնակավայրերի մասին:



1. Կիմանա Հայաստանի տարածքի բնակեցման պատմաաշխարհագրական

առանձնահատկությունները և առանձին գործոնների դերը բնակա-

վայրերի ձևավորման գործում,

2. Կունենա փաստական կոնկրետ գիտելիքներ Հայաստանի բնակչության և

բնակավայրերի մասին

3. Պատկերացում կունենա ՀՀ բնակչության և բնակավայրերի տեղա-

բաշխման, տարաբնակեցման և զարգացման հիմնախնդիրների մասին:


Ներածություն. դասընթացի ուսումնասիրության օբյեկտը և առարկան, նպա-

տակը և խնդիրները, բովանդակությունը և կառուցվածքը, գրականության

տեսություն:Թեմա 1` Հայաստանի տարածքի բնակեցման պատմաաշխարհա-

գրական առանձնահատկությունները: Թեմա 2` ՀՀ տարածքի բնակեցման բնա-

կան սոցիալ-տնտեսական, քաղաքաաշխարհագրական (աշխարհաքաղաքական)

և ենթակառուցվածքային գործոնները: Թեմա 3` ՀՀ բնակչության թվաքանակի

– 199 –

շարժը 1831-2014 թթ.: Թեմա 4` ՀՀ բնակչության կազմը և կառուցվածքը: Թեմա

`5 ՀՀ բնակչության տեղաբաշխման բնորոշ գծերը: Թեմա 6` ՀՀ տարաբնակեց-

ման համակարգը: Թեմա 7` ՀՀ քաղաքային բնակչությունը և բնակավայրերը:

Թեմա 8` ՀՀ գյուղական բնակչությունը և բնակավայրերը:

Ստուգումների ացնկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Նախատեսված է երկու ընթացիկ ստուգում, յուրաքանչյուրը գնահատվում է

առավելագույնը 9 միավոր: Յուրաքանչյուր ստուգում ներառում է 3 հարց:

Ստուգման ձևերն են.

1-ին ստուգում. Գրավոր ստուգում: Միավորների քայլը 0,5 միավոր:

2-րդ Ստուգում: Գրավոր ստուգում: Միավորների քայլը 0,5 միավոր:

0904/B29. Միջազգային զբոսաշրջություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ սեմինար պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել ուսանողներին միջազգային զբո-

սաշրջության զարգացման գործոնների և խնդիրների հետ, աշխարհի երկրների

զբոսաշրջության և ռեկրեացիոն ռեսուրսներին, զբոսաշրջության հիմնական

մակրոռեգիոններին, դրանց ձևավորման և զարգացման աշխարհագրական գոր-

ծոնների, ինչպես նաև տուրիստական գործունեության էկոնոմիկայի և կազմա-

կերպման սկզբունքներին:



1. ուսանողները ձեռք կբերեն տեսական և փաստական կոնկրետ գիտե-

լիքներ միջազգային զբոսաշրջության հիմնական հասկացությունների,

ուսումնասիրման մեթոդների և դասակարգման վերաբերյալ:

2. լիարժեք պատկերացում կունենա աշխարհի զբոսաշրջության հիմնա-

կան մակրոռեգիոններին մասին:

3. ձեռք բերած գիտելիքները կարող են կիրառել Հայաստանի Հանրապետ-

ության օրինակով:


Թեմա 1` Միջազգային զբոսաշրջության տեսական, մեթոդաբանական և

գործնական հիմունքները, առարկայի ընդհանուր հասկացությունները և

սահմանումները, կառուցվածքը, պատմական ասպեկտները, սոցիալական և

հոգեբանական գործոնները, կազմակերպման գործունեությունը: Թեմա 2`

Զբոսաշրջության ռեսուրսները. ա/ Եվրոպայի, Ամերիկայի, Ասիական և Ասիա-

Խաղաղ օվկիանոսյան և Աֆրիկայի: Թեմա 3` Միջազգային զբոսաշրջության

զարգացման տարածաշրջանային միտումները: Թեմա 4` Միջազգային

– 200 –

զբոսաշրջությունը և համաշխարհային տնտեսությունը: Թեմա 5` Միջազգային

զբոսաշրջության զարգացման ինովացիոն ներուժը և ռազմավարությունը: Թեմա 6` Գլոբալիզացիան և վերազգայնացման գործընթացները միջազգային զբոսա-

շրջության մեջ:

ս Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

Նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումները անց են կացվում գրավոր,

յուրաքանչյուրն առավելագույնը 9 միավոր արժեքով: Հարցատոմսում




ա. «Կայուն տուրիզմ» մասնագիտացում

0904/B01. Կայուն տուրիզմի հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է սովորեցնել կայուն զարգացման հայեցակարգի

բովանդակությունը, զբոսաշրջության կայուն զարգացման սկզբունքները, մոտե-

ցումները, գիտամեթոդաբանական հիմքերը:

Կրթական արդյունքները Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը

1. կիմանա կայուն զարգացման հայեցակարգի էությունը, զբոսաշրջության

զարգացման ժամանակակից միտումները, կայուն զբոսաշրջության

սկզբունքները և փիլիսոփայությունը, կայուն զբոսաշրջության հետ

կապված նոր տերմիններ և հասկացություններ,

2. կկարողանա վերլուծել զբոսաշրջային գործունեությունը կայուն զարգաց-

ման հայեցակարգի տեսանկյունից,

3. կկարողնա առաջարկել զբոսաշրջության կայուն զարգացման նախագծեր:


Թեմա 1՝ ՛՛Կայուն զբոսաշրջություն՛՛ դասընթացի ներածություն: Թեմա 2՝ Կայունություն և կայուն զարգացման հայեացակարգ: Թեմա 3՝ Զբոսաշրջության

ժամանակակից վիճակն աշխարհում: Թեմա 4՝ Կայուն զբոսաշրջությունը որպես

սոցիալական, տնտեսական և բնապահպանական ոլորտների միջև փոխհարա-

բերության նոր ձև: Թեմա 5՝ Էկոտուրիզմը որպես կայուն զբոսաշրջության կառա-

վարման բաղադրիչ: Թեմա 6՝ Կայուն զբոսաշրջությունը որպես ռեգիոնալ զարգաց-

ման նախադրյալ: Թեմա 7՝ Զբոսաշրջային ռեգիոնը կամ դեստինացիան գնա-

հատելու կառուցվածքը և ռազմավարությունը: Թեմա 8՝ Կարողությունների ստեղ-

ծում: Թեմա 9՝ Ռեգիոնալ համագործակցություններ և նոր փոխհարաբերություններ:


– 201 –

Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններն անց են կացվում գրավոր

կերպով, յուրաքանչյուրը 4-ական միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցա-

տոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը 1-ական միավոր: Գնահատման

քայլը 0,5 միավոր է:




0902/B02. Տուրիստական երկրագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին համակարգված և ամբողջական

գիտելիքներ հաղորդել տուրիզմի զարգացման տեսանկյունից տուրիստական

երկրագրական վերլուծության և տեսության վերաբերյալ:



1. կիմանա տուրիստական երկրագրության հիմնական ուղղություններն ու

բաղադրիչները, վերլուծության հիմնական մեթոդները.

2. կհասկանա տուրիստական երկրագրության հիմնական բաղադրիչների

հատկանիշներն ու փոխադարձ կապերը:

3. կկարողանա կատարել երկրագրության առանձին բաղադրիչների գնա-

հատում տուրիստական հնարավորությունների օգտագործման և տու-

րիզմի զարգացման տեսանկյունից:


Թեմա 1` Տուրիստական երկրագրության աշխարհագրական էությունը:

Թեմա 2` Տուրիստական երկրագրության գործառույթները, հիմնախնդիրները,

գործնական նշանակությունը: Թեմա 3` Տուրիստական երկրագրությունը և տու-

րիզմը: Թեմա 4` Տուրիստական երկրագրության վերլուծության սխեմաները: Թե-մա 5` Տուրիստական երկրագրական հիմնական բաղադրիչները, դրանց տուրիս-

տական հնարավորությունների գնահատումը:








– 202 –

0904/B03 Տուրիզմի աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Սերվիս մասնագիտության բակալավրիատի ուսանողներին համակարգ-

ված և համընդհանուր գիտելիքներ հաղորդել սերվիսի բնագավառում տուրիզմի

աշխարհագրության զարգացման պատմության, տեղաբաշխման տարածա-

շրջանների օրինաչափությունների առանձնահատկությունների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի տուրիզմի աշխարհագրության գործունեության էությանը,

բովանդակությանը, նպատակներին և հիմնական գործառույթներին,

կտիրապետի տուրիզմի աշխարհագրության զարգացման պատմութ-

յանը, միջազգային տուրիզմի գործունեությանը, հիմնախնդիրներին:

2. կյուրացնի տուրիզմի աշխարհագրության կարևոր բաղկացուցիչ ոլորտիª

շրջանացման պայմանները և նախադրյալները, կմշակի և կհիմնավորի

տուրիզմի աշխարհագրության զարգացման ռազմավարական ծրագրեր:

3. ունակ կլինի կատարել տուրիզմի տեսակների դասակարգումներ,

ինքնուրույն տարակարգել միջազգային տուրիզմի սեզոնային հիմնա-

խնդիրները


Թեմա 1՝ Տուրիզմի աշխարհագրության դասընթացի առարկան և բովանդա-

կությունը Թեմա 2՝ Տուրիզմի վրա ազդող պայմանները և գործոնները Թեմա 3՝

Տուրիզմի զարգացման պատմությունը Թեմա 4՝ Միջազգային տուրիզմի սոցիալ-

տնտեսական նշանակությունը Թեմա 5՝ Տուրիզմի տեսակների դասակարգումը

Թեմա 6՝ Միջազգային տուրիզմի սեզոնային հիմնախնդիրները Թեմա 7՝ Միջազ-

գային տուրիզմի ռեկրեացիոն շրջանացումը Թեմա 8՝ Աշխարհի երկրները և

տարածաշրջանները:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, հարցը` 2.5-ական միավոր, քայլը 0,5 է:

0904/B04 Զբոսավարների կրթություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

– 203 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել զբոսավար հասկա-

ցությանը և մասնագիտությանը, նրա հմտությունների և ոլորտում գործող ժամա-

նակակից պահանջներին:



1. ծանոթ կլինի զբոսավար մասնագիտությանը, նրան տրվող պահանջներ-

ին,կտիրապետի զբոսավարի հմտություններին,

2. կտեղեկանա միջազգային զբոսաշրջային ոլորտում գործող օրենսդրու-

թյանը և հատկապես զբոսավարների աշխատանքի առնչվող:

3. ունակ կլինի կազմակերպելև ուղեկցել տուրիստական երթուղիներ:


Թեմա 1՝ Զբոսավար հասկացությունը, ձևավորումը, տարատեսակները:

Թեմա 2՝ Զբոսավարի մասնագիտական հմտությունները և կիրառումը: Թեմա 3՝ Համաշխարհային զբոսավարների միություն: Թեմա 4՝Նորարարությունը և զբո-

սավարի մասնագիտությունը: Թեմա 5՝ Երթուղիների նախագծում և անցկացում: Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.






0904/B05 Տուրիստական դեստինացիայի մենեջմենտ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Ուսանողներին գիտելիքներ հաղորդել և ձևավորել հմտություններ: Զբո-

սաշրջային դեստինացիաների վերաբերյալ որպես այնպիսի տարածքների, որ-

տեղ զբոսաշրջիկների պահանջների բավարարումը կազմակերպվում է տվյալ

տարածքի կայուն զարգացման տեսանկյունից :



1. ծանոթ կլինի զբոսաշրջային դեստինացիայի մենեջմենտի տեսությանը,

պլանավորման էությանը, կառուցվածքին և զարգացման ռազմավարու-

թյուններին,

2. կհասկանա զբոսաշրջային դեստինացիայի ձևավորման գործընթացը, կմ-

շակի և կհիմնավորի դեստինացիաների կառավարման ծրագրերի մար-

կետինգային ուղղությունները և դրանց առանձնացման համակարգը ,

3. ունակ կլինի կատարել տարածքներում զբոսաշրջության դեստինացիա-

ների պրակտիկ ոլորտին վերաբերող հարցերի տեսական օրինաչափու-

– 204 –

թյունների առանձնացման փորձեր, կիմանա զբոսաշրջային դեստինա-

ցիայում ներառնված գործընթացները և կառուցվածքային միավորները


Թեմա 1՝ Զբոսաշրջային դեստինացիայի առանձնացման անհրաժեշտու-

թյունը կայուն զարգացման տեսանկյունից: Թեմա 2՝ Դեստինացիայի Կառավար-

ման Կազմակերպությունը: Թեմա 3՝ Զբսաշրջային դեստինացիայի մենեջմենթի

տեսամեթոդական հարցեր: Թեմա 4՝Կայուն զբոսաշրջության դեստինացիայի

մենեջմենտի ռազմավարությունները: Թեմա 5՝ Կայուն զբոսաշրջության դես-

տինացիայի մենեջմենտի արդյունավետության գնահատում Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0901/B06. Հայաստանի բնական և պատմաճարտարապետական հուշար-

ձաններ (5 կրեդիտ) Շաբաթական 8 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Հայաստանի բնա-

կան և պատմամշակութային հուշարձաններին, նրանց ծագմանը, առաջացմանը,

տեղաբաշխմանը: Տալ հիմնարար գիտելիքներ Հայաստանում գտնվող այն

վայրերի մասին, որոնք իրենց գրավչությամբ կարող են նախադրյալ հանդիսանալ

ՀՀ –ում զբոսաշրջության և սերվիսի ոլորտի զարգացման համար:



1. կիմանա ՀՀ բնական հուշարձանները, դրանց ծագումը, դասակարգումը

ըստ ՀՀ մարզերի:

2.կհասկանա ՀՀ պատմամշակութային ժառանգության էությունը, դրանց

դասակարգումը, կառուցման ժամանակահատվածին բնորոշ հատկա-

նիշները, ավանդապատումները և այլն:


Թեմա 1` Բնական և պատմամշակութային հուշարձաններ, տարբերութ-

յունները, դասակարգումը: Թեմա 2`` Բնական հուշարձանների ծագումը և դասա-

կարգումը Թեմա 3` Պատմամշակութային հուշարձաններ, դրանց տեսակները:

Հյաստանում տարբեր ժամանակաշրջաններում ստեղծված պատմա-մշակու-

թային հուշարձաններ և նրանց վրա համաշխարհային մշակույթի ազդեցու-

– 205 –

թյունը: Թեմա 4` Բնական և պատմամշակութային հուշարձանների տեղաբաշ-

խումը ըստ ՀՀ մարզերի, նրանց կառուցման պատմությունը, ընդհանուր բնու-

թագրերը, ավանդապատումները: Թեմա 5` Բնական և պատմամշակութային հուշարձանների ներգրավումը ՀՀ տնտեսության զարգացման գործընթացում,

դրանց պահպանման հիմնախնդիրները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0904/B08 Էկոտուրիզմ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 8-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Ծանոթանալ զբոսաշրջության ոլորտում առակա նորագույն մոտեցումներ-

ին և ուղղություններին, մասնավորապես էկոտուրիզմին: Տալ Էկոտուրիզմ հաս-

կացությունը, նրա էություն և առանձնահատկությունները, նրա կապը զբոսա-

շրջության այլ ճյուղերի հետ: Ցույց տալ զբոսաշրջության ժամանակակից այս

ուղղության աշխարհագրությունը և նրա զարգացման միտումները:



1. ծանոթ կլինի էկոլոգիական զբոսաշրջության էությանը, բնորոշում-

ներին, սկզբունքներին և չափանիշներին, զբոսաշրջության այլ տեսակ

2. ների հետ ունեցած առնչություններին-կապերին,

3. կհասկանա էկոլոգիական զբոսաշրջության սոցիալ-տնտեսական

դերն ու նշանակությունը,կիմանա շրջակա միջավայրի վրա զբոսա-

շրջության ներգործության և էկոլոգիական զբոսաշրջության բնապահ-

պանական գործառույթների մասին, ունակ կլինի գործնականում

կիրառել էկոզբոսաշրջիկների տեղավորման և սննդի կազմակերպման,

անվտանգության ապահովման, էկոզբոսաշրջիկների հետ աշխա-

տանքի և շփման հմտությունները,

4. կկարողանա ինքնուրույն կազմել էկոզբոսաշրջային երթուղիներ, տալ

դրանց բովանդակային-մասնագիտական և տեխնիկական-կազմա-

կերպչական հիմնավորումները:


Թեմա 1` Էկոզբոսաշրջության էությունը և առանձնահատկությունները:

Թեմա 2՝ Էկոզբոսաշրջության տեսակները: Էկոզբոսաշրջիկների մոտիվացիոն

– 206 –

գործոնները: Թեմա 3՝ Էկոզբոսաշրջության սոցիալ-տնտեսական նշանակու-

թյունը: Թեմա 4՝ Զբոսաշրջությունը և շրջակա միջավայրի պահպանությունը : Թեմա 5՝ Էկոզբոսաշրջությունը` բնության հատուկ պահպանվող տարածքնե-

րում: Օրինակների և փորձի վերլուծություն (Case studies): Թեմա 6՝ Տուրօպերա-

տորական գործունեությունը (Tour operating) էկոզբոսաշրջության ոլորտում: Թեմա 7՝ Էկոզբոսաշրջիկների բնակության կազմակերպումն ու անվտանգության

ապահովումը: Թեմա 8` Էկոզբոսաշրջային մարքեթինգ:








բ. «Սերվիսային գործի կազմակերպում» մասնագիտացում

0904/B04. Նորմավորումը և արտոնագրումը սերվիսի ոլորտում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է հաղորդել ուսանողներին մասնագիտական

գիտելիքներ սոցիալ մշակույթային սերվիսի ոլորտում նորմավորման և արտո-

նագրման մասին հետագայում այդ գիտելիքները պրակտիկ գործունեության մեջ

օգտագործելու համար:

Կրթական արդյունքները Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողը.

1. կստանա մասնագիտական գիտելիքներ սերվիսի ոլորտում պարտադիր և

կամավոր արտոնագրման և նորմավորման առանձնահատկությունների

մասին,

2. կծանոթանա սերվիսի ոլորտում առտոնագրման և նորմավորման գործ-

ընթացը համակարգող փաստաթղթերի հետ,

3. ունակ կլինի ստացած գիտելիքների շնորհիվ գործնականում համա-

պատասխանեցնել ծառայությունների որակը ընդունված ստանդարտ-

ներին:


Թեմա 1. Նորմավորման էությունը և բովանդակությունը: Թեմա 2՝ Նորմա-

վորման գործընթացի կազմակերպումը Հայաստանի Հանրապետությունում:

Թեմա 3՝ Ծառայությունների նորմավորում: Թեմա 4՝ Նորմավորումը և արտոնա-

– 207 –

գրումը արտասահմանյան երկրներում: Թեմա 5՝ Արտոնագրման էությունը ու

բովանդակությունը: Թեմա 6՝ Ծառայությունների արտոնագրում:

Ստուգարքների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.






0904/B06. Սերվիսային գործունեության փաստաթղթային ապահովումը (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Ուսանողների մոտ ձևավորել փաստաթղթերի կազմելու տեսական և գործ-

նական ունակությունների և կարողությունների համակարգ սերվիսի ոլորտի

առանձնահատկությունները հաշվի առնելով:



1.Կստանա մասնագիտական գիտելիքներ ժամանակակից փաստաթղթա-

վորման, տերմինաբանական բազայի վերաբերյալ, սերվիսի ոլորտում

փաստաթղթաշրջանառության, կազմակերպա – իրավական, կադրային և

արտադրական փաստաթղթերի վերաբերյալ,

2.Ձեռք կբերի գործնական հմտություններ զբոսաշրջային կազմա-

կերպության փաստաթղթերի ձևակերպման համար,

3. Ինքնուրույն կարող է իրականացնել տուրօպերատորի փաստաթղթային

փաթեթի կազմումը, պայմանագրային փաստաթղթերի կազմումը:

Դասընթացի բովանդակությունը.

Թեմա 1՝ Ներածություն: Թեմա 2՝ Փաստաթղթերի տեսակները, դասա-

կարգումը: Թեմա 3՝ Սերվիսային կազմակերպության փաստաթղթային շրջանա-

ռության հիմնադրույթները: Թեմա 4՝ Փաստաթղթային շրջանառության համա-

կարգը, փաստաթղթերի շարժը: Թեմա 5՝ Կազմակերպական և կարգադրիչ

թաստաթղթեր: Աշխատանքային գրքույկ: Կադրային հաշվառում: Թեմա 6՝ Ան-

հատականացված փաստաթղթեր: Թեմա 7՝ Խիստ հաշվերվության փաստա-

թղթեր, բլանկներ, ֆորմուլյարներ: Թեմա 8՝ Էլեկտրոնային փաստաթղթաշրջա-

նառությունը: Թեմա 9՝ Տեղեկատվության պշտպանության մեթոդները: Արխի-

վացում:





– 208 –




0904/B07 Հյուրընկալության ոլորտի մարքետինգ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական պարապմունք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

«Սերվիս» մասնագիտության բակալավրիատի ուսանողներին համակարգ-

ված գիտելիքներ հաղորդել հյուրընկալության ոլորտում մարքեթինգային գործու-

նեության հիմունքների և առանձնահատկությունների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի մարքեթինգային գործունեության էությանը, հիմնական

հարցերին, նպատակներին, գործառույթներին և հասկացություններին,

կհասկանա հյուրընկալության ոլորտում մարքեթինգի իրականացման

հիմնական հարցերը,կիմանա ծառայությունների տարբեր տեսակների

առանձնահատկությունների մասին՝ մարքեթինգային տեսանկյունից,

2. ունակ կլինի մշակել և հիմնավորել հյուրընկալության ձեռնարկության

զարգացման ռազմավարական մարքեթինգային ծրագրեր, կատարել

հյուրընկալության ոլորտի տարբեր ձեռնարկությունների (զբոսաշրջային,

հյուրանոցային, ռեստորանային) գործունեության մարքեթինգային

արդյունավետության վերլուծություն և գնահատում,գործնականում կա-

րող է կիրառել հյուրընկալության ձեռնարկությունների գործունեության

կազմակերպման օրինակներ՝ միջազգային փորձից (case studies),

3. ինքնուրույն կաարող է կատարել հյուրընկալության ձեռնարկության

մարքեթինգային միջավայրի վերլուծություն (SWOT, հաճախորդների,

մրցակիցների):


Թեմա 1՝ Մարքեթինգային գործունեության հիմունքներ: Թեմա 2՝ Մար-

քեթինգային գործունեության առանձնահատկությունները հյուրընկալության

ոլորտում: Թեմա 3՝ Զբոսաշրջային մարքեթինգ: Թեմա 4. Հյուրանոցային և

ռեստորանային մարքեթինգ:






– 209 –


Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը՝ 2.5-ական միավոր: Միա-



ա. «Երկրաֆիզիկա» մասնագիտացում

0803/B05. Դաշտի տեսություն, միջուկային երկրաֆիզիկա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 5 ժամ (40 ժամ դասախոսություն և 40 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ֆիզիկական դաշտե-

րին (գրավիտացիոն, մագնիսական, սեյսմիկ, էլեկտրական), նրանց աղբյուրների,

լարվածության, պոտենցիալի և նրանց մեջ գոյություն ունեցող կապին, դիտարկել

դաշտերի մեկնաբանման եղանակների, ուղիղ և հակադարձ խնդիրների լուծ-

մանը, ինչպես նաև համառոտ ծանոթացնել միջուկային երկրաֆիզիկայի դաշ-

տային աշխատանքների մեթոդիկային և տեխնիկային, լուծվող երկրաբանական

կոնկրետ խնդիրների, ստացված փաստական նյութերի մեկնաբանմանը:



1. կիմանա երկրաֆիզիկական դաշտերի առաջացման աղբյուրները (բնա-

կան և արհեստական), նրանց փոխադարձ կապը, ռադիոկտիվ ճառա-

գայթների բնույթը և միջավայրի վրա նրանց ազդեցության մասին,

2. կհասկանա երկրաֆիզիկական տվյալների մեկնաբանման ժամանակ

ինչպես օգտվել տարբեր տիպի դաշտերի տվյալ տեղամասում ունեցած

առանձին էլեմենտների և նրանց փոխազդեցության չափից, ստացված

տվյալների մշակման և մեկնաբանման սկզբունքները,

3. կկարողանա ուղիղ և հակադարձ խնդիրների օգնությամբ լուծել դաշտ

առաջացնող աղբյուրների տեղադրման էլեմենտները, իրականացնել

ռադիոմետրական հանույթ ,համապատասխան ռադիոչափով և որոշել

դաշտային պայմաններում օգտագործվող սարքի բաժանմունքի արժեքը:


Թեմա 1` Վեկտորական սկալյար և թելուրական դաշտի բնույթը: Թեմա 2`

Սկալյար և վեկտորական դաշտերի առաջին և երկրորդ կարգի ածանցյալները

(գրադիենտ, դիվերգենցիա, ռոտոր): Թեմա 3` Էլեկտրամագնիսական

երևույթների մաթեմատիկական ձևակերպումը դատարկության դեպքում,

Մաքսվելի հավասարումները: Թեմա 4` Լորենցի հավասարումների ֆիզիկական

իմաստը: Թեմա 5` Դաշտի պոտենցիալության պայմանները, հարմոնիկ

– 210 –

ֆունկցիաներ, վեկտոր և սկալյար պոտենցիալներ Թեմա 6` Ռադիոակտիվ

ճառագայթների ազատ վազքի որոշման Բրեգի և Կլիմանի, Հեյգեր Նետոլի և

Հեյգերի , նրանց միջավայրում էներգիայի կորստի Բետեի մեթոդները: Թեմա 7`

Միջավայրի վրա ռադիոակտիվ ճառագայթների ունեցած առաձգական և ոչ

առաձգական ցրման երևույթը: Թեմա 8` Ռադիոակտիվ էլեմենտների առաջնային

և երկրորդային միներալներ: Թեմա 9` Ռադիոմետրիայի դաշտային

աշխատանքների մեթոդիկան և տեխնիկան: Թեմա 10` Ստացված փաստական

նյութերի մեկնաբանումը, անվտանգության տեխնիկայի ապահովումը

ռադիոմետրական աշխատանքների ժամանակ







0803/B06. Էլեկտրահետախուզություն (2 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել լեռնային ապարների

էլեկտրական հատկություններին, նրանց ուսումնասիրման մեթոդներին և այդ

մեթոդների կիրառմամբ գործնական խնդիրների լուծման և ստացված տվյալների

մշակման ու մեկնաբանման մոտեցումներին:



1. կիմանա ուսումնասիրվող մեթոդների էությունը, Էլեկտրահետախուզա-

կան մեթոդների դասակարգումը, ՈՒսուցանվող մեթոդների կիրառման

ոլորտները,

2. կհասկանա ուսուցանվող մեթոդների դաշտային տվյալների որակական

և քանակական մշակումն ու մեկնաբանումը,

3. կկարողանա օգտվել Էլեկտրահետախուզական մեթոդների բնագավա-

ռում համակարգչային ծրագրերից և ժամանակակից սարքավորումնե-

րից:


Թեմա 1` Լեռնային ապարների հատկանիշները:Թեմա 2`Փոփոխական հո-

սանքի մեթոդներն ու նրանց մոդիֆիկացիաները:Թեմա 3` Հաստատուն հոսանքի

մեթոդներն ու նրանց մոդիֆիկացիաները:Թեմա 4` Բնական էլեկտրական դաշտի

մեթոդը:Թեմա 5` Էլեկտրահետախուզական մեթոդների դաշտային տվյալների

մշակումն ու մեկնաբանումը հին և ժամանակակից եղանակներով: Թեմա 6` Էլեկտրահետախուզական մեթոդների կիրառումը կառուցվածքային, հանքային,

ինժեներական և հիդրոերկրաբանական բնագավառներում:

– 211 –








0803/07. Հորատանցքերի ուսումնասիրման երկրաֆիզիկական մեթոդներ (ՀԵՈՒ) (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել` հորատանցքերում և

միջհորատանցքային տարածքներում ապարների ուսումնասիրմանը երկրաֆի-

զիկական մեթոդների կիրառմամբ, լուծվող գործնական խնդիրներին և ստացված

տվյալների մշակման ու մեկնաբանման մոտեցումներին:



1. կիմանա ՀԵՈՒ-ի ուսումնասիրվող մեթոդների էությունը, նշված բնագա-

վառում համակարգչային տեխնոլոգիայի և ժամանակակից սարքավո-

րումների ներդրման մասին,

2. կհասկանա կիրառման ֆիզիկաերկրաբանական պայմանները, լուծվող

երկրաբանական խնդիրները,

3. կկարողանա օգտվել տվյալների մշակման և մեկնաբանման ժամանա-

կակից մոտեցումներից:


Թեմա 1` ՀԵՈՒ-ի հիմնական հասկացությունները, կիրառվող մեթոդների

դասակարգումը և առարկայի զարգացման պատմությունը: Թեմա 2` ՀԵՈՒ-ի

էլեկտրական և էլեկտրամագնիսական մեթոդները, նրանց պետրոֆիզիկական

հիմունքները: Թեմա 3` ՀԵՈՒ-ի միջուկային երկրաֆիզիկական մեթոդների կի-

րառումը, ուղիղ և հակադարձ խնդիրների լուծում, ժամանակակից սարքավո-

րումների կիրառում:Թեմա 4`ՀԵՈՒ-ի համալիրի կիրառման ֆիզիկաերկրա-

բանական նախադրյալները:Թեմա 5`ՀԵՈՒ–ի գործնական խնդիրների լուծում`

կառուցվածքային, հանքային, ինժեներաերկրաբանության և հիդրոերկրա-

բանության բնագավառներում:





– 212 –



0803/B08. Գրավիհետախուզություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել գրավիհետախուզա-

կան մեթոդի արդի զարգացման խնդիրներին, ծանրության ուժի պոտենցիալ

ֆունկցիայի շարքի վերծանմանը, գեոիդի հավասարմանը և նրա մակերևույթին

ծանրության ուժի չափված արժեքների բերման նպատակով մտցվող ուղղում-

ներին, գրավիմետրական հանույթի մեթոդիկայի ու տեխնիկայի մասշտաբին և

հենակետային ցանցին, օգտագործվող չափիչ գործիքների ընտրությանը, հանույ-

թի ճշտությանը, կանոնավոր և ոչ կանոնավոր երկրաչափական ձև ունեցող երկ-

րաբանական մարմինների գրավիտացիոն դաշտի տվյալների մեկնաբանմանը:



1. կիմանա գրավիհետախուզական մեթոդի զարգացման արդի խնդիրները ,

2. կհասկանա գրավիհետախուզական աշխատանքների մեթոդիկան և

տեխնիկան,

3. կկարողանա ծանրության ուժի չափված արժեքների վրա մտցնել համա-

պատասխան ուղղումներ և մեկնաբանել:


Թեմա 1` Գրավիհետախուզության տեսական հիմունքները և զարգացման

խնդիրները: Թեմա 2` Պոտենցիալ ֆունկցիայի առաջին և երկրորդ կարգի

ածանցյալների էությունը (կենտրոնաձիգ, կենտրոնախույս և ձգողության ուժերի

համար): Թեմա 3` Դաշտային չափումներից ստացված նյութերը, մտցվելիք

ուղղումները: Թեմա 4` Գրավիմետրական հանույթի մեթոդիկան և տեխնիկան,

ստացված նյութերի երկրաբանական մեկնաբանումը:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական, 2 հարցը` 2-


0803/B09. Մագնիսահետախուզություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք)

– 213 –

7-րդ կիսամյակ, , եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է Երկրի բնական մագնիսական դաշտի օրինաչափ

փոփոխությունների ուսումնասիրություններով լուծել երկրաբանական խնդիր-

ներ, ծագմամբ և կազմով իրարից տարբեր բոլոր լեռնային ապարները և

հանքանյութերը իրենց մագնիսական հատկություններով իրարից տարբեր են,

ուստի մագնիսական դաշտի ինդուկցիայի քարտեզների վրա նրանք ի հայտ են

գալիս տարբեր ինտենսիվությամբ անոմալ մագնիսական դաշտերի տեսքով:



1. կիմանա մագնիսահետախուզության տեսությունը և դաշտային աշխա-

տանքների մեթոդիկան.

2. կհասկանա մագնիսահետախուզության մեջ օգտագործվող չափող սար-

քավորումների և արդյունքների երկրաբանական մեկնաբանումների

մոտեցումները

3. կկարողանա մագնիսական դաշտի չափված և մշակված տվյալներով

գրաֆիկներ և քարտեզներ կառուցել


Թեմա 1` Երկրի մագնիսական դաշտի առաջացման պատճառները և ուսում-

նասիրման պատմությունը: Թեմա 2` Երկրամագնիսական դաշտի վարիացիա-

ները: Թեմա 3` Մագնիսահետախուզության դաշտային մեթոդները և չափող

սարքավորումները: Թեմա 4` Լեռնային ապարների և միներալների մագնիսա-

կան հատկությունները: Թեմա 5` Երկրամագնիսական նորմալ և անոմալ դաշ-

տեր: Թեմա 6` Մագնիսահետախուզության ուղիղ և հակադարձ խնդիրները:

Թեմա 7` Մագնիսական անոմալիաների երկրաբանական մեկնաբանման մեթոդ-

ները: Թեմա 8` Մագնիսահետախուզության կիրառումը երկրաբանական քար-

տեզագրման, տեկտոնական շրջանացման, մետաղական և ոչ մետաղական

հանքանյութերի որոնման և հետախուզման գործում:




քանչյուրը՝ 1 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:


Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3-ական, 2 հարցը` 2-


0803/B10. Պետրոֆիզիկա և ինժեներային երկրաֆիզիկա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (8 ժամ դասախոսություն 56 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 7-րդ կիսամյակ, , առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց

Նպատակը.

– 214 –

Ուսանողներին ծանոթացնել լեռնային ապարների, միներալների և հան-

քանյութերի ֆիզիկական հատկությունները ուսումնասիրող գիտությանը, որի

օգնությամբ կարող են լուծվել` երկրակեղևի երկրաբանական կառուցվածքի, նրա

զարգացման պատմության և օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման

ու հետախուզմանը վերաբերվող խնդիրները, ինչպես նաև ծանոթացնել երկրա-

կեղևում գոյություն ունեցող ինժեներա-երկրաֆիզիկական, ինժեներահիդրո-

երկրաբանական և հիդրոտեխնիկական օբվյեկտների երկրաֆիզիկական

համալիր ուսումնսիրությունների արդյունքներին:



1. կիմանա պետրոֆիզիկական հետազոտությունների տեսությունը և

մեթոդիկան, ինժեներաերկրաֆիզիկական, ջրաերկրաբանական և հիդ-

րոտեխնիկական օբյեկտները, երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրա-

ռումը նշված օբյեկտների ուսումնասիրման նպատակով,

2. կհասկանա ապարների նմուշների վրա խտության, ծակոտկենության,

առաձգականության, էլեկտրական, մագնիսական, ջերմային և ռադիո-

ակտիվության պարամետրների չափման մերոդիկան և տեխնիկան,

երկրաֆիզիկական մեթոդների համալիրի ընտրության կարևորության

անհրաժեշտությունը, երկրաֆիզիկական մեթոդների տվյալների մշա-

կումն ու մեկնաբանումը,

3. կկարողանա պետրոֆիզիկական սխեմաներ և քարտեզներ կառուցել.

Ինքնուրույն երկրաբանական եզրահանգումներ կատարել, կկարողանա

ժամանակակից ծրագրերով երկրաֆիզիկական մեթոդների արդյունք-

ները մշակել և մեկնաբանել:


Թեմա 1` Լեռնային ապարների և միներալների խտությունը և ծակոտկե-

նությունը: Թեմա 2` Լեռնային ապարների առաձգական հատկությունները:

Թեմա 3` Լեռնային ապարների և միներալների մագնիսական հատկությունները:

Թեմա 4` Լեռնային ապարների և միներալների էլեկտրական հատկությունները:

Թեմա 5` Լեռնային ապարների և միներալների միջուկա-ֆիզիկական հատկութ-

յունները: Թեմա 6` Լեռնային ապարների և միներալների ջերմաֆիզիկական

հատկությունները: Թեմա 7` Պետրոֆիզիկական քարտեզների կառուցումը և

ապարների պետրոֆիզիկական դասակարգումը: Թեմա 8` Երկրակեղևում ինժե-

ներային երկրաֆիզիկայի օբյեկտների տեսակները: Թեմա 9` Երկրաֆիզիկական

մեթոդների կիրառումը վերոհիշյալ օբյեկտների հայտնաբերման համար: Թեմա 10` Ստորերկրյա ջրերի ուսումնասիրումը երկրաֆիզիկական մեթոդների համա-

լիրով: Թեմա 11` Սողանքային մարմինների և կարստային առաջացումների

հայտնաբերումն ու ուսումնասիրումը երկրաֆիզիկական մեթոդների համալի-

րով: Թեմա 12` Հիդրոտեխնիկական օբյեկտների տարածքների կառուցվածքային

ուսումնասիրությունները երկրաֆիզիկական մեթոդների համալիրով, նրանց

կառուցապատումից առաջ և շահագործման ժամանակ:



– 215 –





0803/B11 . Սեյսմիկ շրջանացում և միկրոշրջանացում (2 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 8-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել սեյսմիկ շրջանացման

և սեյսմիկ միկրոշրջանացման կազմակերպման և կատարման մեթոդոլոգիային,

սեյսմիկ վտանգի գնահատմանը ծառայող կամ նպաստող համալիր տվյալների

բազաներին, սեյսմիկ շրջանացման տարբեր մակարդակների քարտեզների կա-

ռուցման ձևերին:



1. կիմանա սեյսմիկ շրջանացման և սեյսմիկ միկրոշրջանացման, նրա արդ-

յունքների կիրառման ոլորտների մասին,

2. կհասկանա տվյալների մշակման և մեկնաբանման ժամանակակից

մոտեցումները,

3. կկարողանա օգտվել նշված բնագավառում համակարգչային տեխնոլո-

գիաներից և ժամանակակից սարքավորումներից:


Թեմա 1` Ընդհանուր սեյսմիկ շրջանացման խնդիրները և կատարվող աշխա-

տանքների մեթոդոլոգիան: Թեմա 2` Մանրակրկիտ սեյսմիկ շրջանացման

խնդիրները և կատարվող աշխատանքների մեթոդոլոգիան: Թեմա 3` Սեյսմիկ

միկրոշրջանացման խնդիրները և կատարվող աշխատանքների մեթոդոլոգիան: Թեմա 4` Սեյսմիկ շրջանացման փորձը ՀՀ տարածքում: Թեմա 5` Սեյսմիկ շրջա-

նացման արդի խնդիրները:





0803/B12. Սեյսմահետախուզություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 40 ժամ լաբորատոր աշխատանք 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

– 216 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին գործնական դասաժամերի ընթաց-

քում ծանոթացնել սեյսմահետախուզական աշխատանքների ընթացքում ստաց-

ված դաշտային նյութերին, մշակման ենթարկել դրանք:



1. կիմանա անջատել ալիքի մուտքը,

2. կհասկանա սեյսմիկ սահմանի տեղադրման խորության:որոշման մոտե-

ցումները,

3. կկարողանա կառուցել հոդոգրաֆ և հաշվարկների միջոցով ստանալ

ալիքի տարածման արագությունը ծածկող միջավայրում:


Թեմա 1` Հոդոգրաֆի կառուցում: Թեմա 2` Բեկված գլխամասային ալիքի

արագության որոշում մի քանի մեթոդովմի քանի մեթոդներով: Թեմա 3` Անդրա-

դարձված ալիքի արագության որոշում ծածկող միջավայրում: Թեմա 4` Սեյսմիկ

սահմանի տեղադրման խորությունը որոշում:







բ. «Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանություն, որոնում և

հետախուզում» մասնագիտացում

0807/B13. Հրաբխագիտություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 40 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել աերոհանույթի տեսա-

կներին, աերոտիեզերական նկարների վերծանման մեթոդներին և դրանց կիրառ-

մանը երկրաբանական աշխատանքների ժամանակ:



1. կունենա աերոհանույթի մասին իր սեփական պատկերացումները,

ձեռք կբերի

2. ստերեոսկոպով աշխատելու հմտություններ, կկարողանա վերծանել

աերոլուսանկարները, առանձնացնել նրանց վրա տարբեր երկրաբա-

նական կառուցվածքային տարրերը և ստացված տվյալները անցկաց-

նել երկրաբանական քարտեզների վրա:


– 217 –

Թեմա 1` Աերոհանույթի տեսակները: Հանույթի բարդությւոնը: Աերոլուսա-

նկարների տեսակները: Թեմա 2` ԱԼՆ-ի հատկություններն ու հատկանիշները,

դրանց վերծանման մեթոդները: Թեմա 3` Հորիզոնական և թեք տեղադրության

շերտերի, ծալքավոր կառույցների արտահայտումը ԱԼՆ-ի վրա: Թեմա 4` Ճեղք-

վածքների և խոշոր խզվածքների արտահայտումը ԱԼՆ-ի վրա: Թեմա 5` Էֆուզիվ

և ինտրուզիվ ապարների արտահայտումը ԱԼՆ-ի վրա: Թեմա 6` Տիեզերալու-

սանկարների հետ աշխատելու յուրահատկությունները:







0804/B06. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի հետախուզման տեխնիկան և համակարգերը (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 5–րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել օհհ որոնման և

հետախուզման աշխատանքների ժամանակ օգտագործվող լեռնային փորվածք-

ների անցման և հորատանցքների հորատման պրոցեսներինֈ



1. կիմանա երկրաբանահետախուզման աշխատանքների ժամանակ օգտա-

գործվող լեռնային փորվածքների ու հորատանցքերի տեսակները,

2. կհասկանա կատարման տեխնալոգիան և նրանց կիրառման առանձ-

նահատկությունները կոնկրետ դեպքերում:


Թեմա 1՝ Լեռնային ապարների հիմնական հատկություններըֈ Թեմա 2՝ Պայ-

թեցման, օդափոխման, ապարների տեղափոխման աշխատանքներըֈ Թեմա 3՝ Հորիզոնական, ուղղահայաց և թեք մակերեսային լեռնային փորվածքների ան-

ցումըֈ Թեմա 4՝ Հորատման աշխատանքների ձևերն ու տիպերըֈ








– 218 –

0804/B07. Որոնման երկրաքիմիական մեթոդներ (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 6–րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել որոնման երկրաքի-

միական մեթոդների տեսական հիմքը կազմող հասկացություններին, որոնք ան-

հրաժեշտ են բնական պրոցեսներում օգտակար հանածոների կուտակումների

ուսումնասիրության և կանխագուշակային ռեսուրսների գնահատման ժամա-

նակֈ



1. կիմանա առաջնային և երկրորդային երկրաքիմիական պսակների ձևա-

վորման բնույթը, նրանց եզրագծման առանձնահատկությունները,

2. կկարողանա տալ կանխագուշակային ռեսուրսների գնահատումը երկրա-

քիմիական պսակների միջոցովֈ


Թեմա 1՝ Կիրառական երկրաքիմիայում օգտագործվող հիմնական հասկա-

ցություններըֈ Հանքավայրերի երկրաքիմիական պսակներըֈ Թեմա 2՝ Որոնման

երկրաքիմիական մեթոդները և նրանց օգտագործման դեպքերըֈ Թեմա 3՝ Որո-

նումների լիթոերկրաքիմիական մեթոդներըֈ Երկրաքիմիական պսակների հատ-

կություններըֈ Թեմա 4՝ Ցրման երկրորդային պսակները, նրանց դասակարգումը,

աշխատանքների մեթոդիկանֈ Թեմա 5՝ Որոնումների հիդրոերկրաքիմիական,

կենսաերկրաքիմիական և ատմոերկրաքիմիական մեթոդներըֈ Թեմա 6՝

Կանխատեսումնային ռեսուրսների գնահատումը երկրաքիմիական պսակներովֈ







վորների քայլը 0.5 է:

0804/B08. Փորվածքների փաստագրում և ստորգետնյա քարտեզագրում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 56 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 6-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

– 219 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ստորգետնյա փոր-

վածքների և հորատանցքերի փաստագրման ու քարտեզագրման աշխատանք-

ներին:



1. կկարողանա գործնականում կիրառել ձեռք բերած հմտությունները

լեռնային փորվածքների և հորատանցքերի փաստագրման համար,

2. օգտագործելով փաստագրման տվյալները` կազմել հետախուզական

հորիզոնների երկրաբանական հատակագծերը :


Թեմա1` Երկրաբանական փաստագրման էությունն ու ձևերը: Թեմա 2`

Մակերեսային լեռնային փորվածքների փաստագրում Թեմա 3` Սյունակային

հորատանցքերի փաստագրումը: Թեմա 4` Ստորգետնյա հետախուզական փոր-

վածքների փաստագրումը: Թեմա 5` Փաստագրման տվյալների հիման վրա հե-

տախուզական հորիզոնների հատակագծերի և հանքավայրերի կտրվածքների

կազմումը:







0804/B09. Հանքային դաշտերի և հանքավայրերի կառուցվածքները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 48 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 7–րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հանքային դաշտերի

ու հանքավայրերի հիմնական կառուցվածքային տարրերին, հանքային մարմին-

ների տիպերին ու ծագումնաբանական առանձնահատկություններինֈ



1. կստանա տեղեկություններ հանքակուտակումների տեղակայումը

կանխորոշող կառուցվածքային տարրերի մասին,

2. կհասկանա հանքային մարմինների տեղաբաշխման օրինաչափութ-

յունները,


Թեմա 1՝ Հանքաներփակող ապարների քիմիական, ֆիզիկական և դեֆոր-

մացիոն հատկություններըֈ Թեմա 2՝ Ծալքավոր ձևեր, նրանց տիպերըֈ Խզված-

քային խախտումներ, նրանց առաջացման պայմանները և հարաբերությունը ծալ-

քավոր կառույցների հետֈ Թեմա 3՝ Ինտրուզիվ զանգվածներ և հրաբխային կա-

– 220 –

ռույցներ, նրանց տիպերն ու կառուցվածքըֈ Թեմա 4՝ Ներծին հանքային դաշտե-

րի և հանքավայրերի կառուցվածքաերկրաբանական դիրքը: Թեմա 5` Հանքային

մարմինների տիպերը: Թեմա 6՝ Հանքային դաշտերի և հանքավայրերի դասա-

կարգումըֈ Թեմա 7` Կառուցվածքային հարկեր ու ենթահարկեր, նրանց մեջ

տեղադրված հանքավայրերի կառուցվածքային առանձնահատկությունները:








0804/B10. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի նմուշարկում և պաշարների հաշվարկ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 56 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 7–րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողին ծանոթացնել օգտակար հանածոների

հանքավայրերում կիրառվող նմուշարկման ձևերին և օգտակար հանածոների

պաշարների հաշվարկի եղանակներին



1. կտիրապետի հանքավայրերի ուսումնասիրման ժամանակ կիրառվող

նմուշարկման ձևերին, պաշարների հաշվարկման եղանակներին,

2. կհասկանա օհհ պաշարների դասակարգման առանձնահատկություն-

ները,

3. կկարողանա ինքնուրույն կատարել պաշարների հաշվարկֈ


Թեմա 1` Նմուշարկման խնդիրները, տեսակները և նմուշների վերցման եղա-

նակները: Թեմա 2` Պաշարների եզրագծման համար ելակետային տվյալների

հաշվարկ. միջին հզորություն, միջին պարունակություն: Թեմա 3՝ Հանքային

մարմինների եզրագծում: Թեմա 4՝ Պաշարների հաշվարկ միջին թվաբանական

եղանակովֈ Թեմա 5՝ Պաշարների հաշվարկ զուգահեռ կտրվածքների եղանակովֈ

Թեմա 6՝ Պաշարների հաշվարկ երկրաբանական բլոկների եղանակովֈ Ստուգումների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները





– 221 –


0804/B11. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբանատնտեսագիտական գնահատում (2 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 24 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 8–րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատման դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել պատշաճ մասնա-

գիտական պատկերացում օգտակար հանածոների հանքավայրերի երկրաբա-

նատնտեսագիտական գնահատման յուրահատկությունների վերաբերյալֈ



1. կիմանա երկրաբանատնտեսագիտական գնահատման խնդիրները, հան-

քավայրերի գնահատման պրոցեսն ու դրա իրականացման ուղիները,

2. կկարողանա կատարել հիմնական տնտեսագիտական հաշվարկները:


Թեմա 1՝ Հանքավայրերի արդյունաբերական արժեքը որոշող գործոններըֈ

Թեմա 2՝ Լեռնային ձեռնարկության տարեկան արտադրողականությունըֈ Թեմա 3՝ Օհհ շահագործման տնտեսական շահավետությունըֈ Թեմա 4՝ Օհ պաշարների

հաշվարկման կոնդիցիաներըֈ












0807/B14. Մետաղագոյացման հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (8 ժամ դասախոսություն և 40 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 8-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսումնասիրել երկրի կեղևում մետաղային հան-

քավայրերի տեղաբաշխման օրինաչափությունները: Երկրի կեղևի մետաղա-

ծնային զարգացման օրինաչափությունները խոշոր ստրուկտուրային միավորնե-

րի (վահաններ և նրանց պլատֆորմներ, ծալքավոր շարժուն գոտիներ ու ակտիվ-

ացած մարզեր) համար:

– 222 –


Դաընթացի հաջող ավարտին ուսանողը .

1. կիմանա երկրի կեղևի մետաղածնային խոշոր ստրուկտուրաները և

նրանց զարգացման օրինաչափությունները,

2. կհասկանա այդ ստրուկտուրաների զարգացման առանձին փուլերի

հանքագոյացման օրինաչափությունները, խոշոր ստրուկտուրա-

ներում հանքայնացման առանձին փուլերի տարածական մեկուսաց-

ման օրինաչափությունները,

3. կկարողանա որոշել գլխավոր մետաղածնային մարզերում և դարա-

շրջաններում առանձին մետաղների արդյունաբերական կուտակում-

ների առաջացման պայմանները, գենետիկական տիպերը ու հանքա-

յին ֆորմացիանները:


Թեմա 1` Մետաղածնության ծագման ու զարգացման պատմությունը, հիմ-

նական խնդիրները և տերմինաբանությունը: Թեմա 2` Մետաղածնային մարզերն

ու դարաշրջանները: Թեմա 3` Մետաղածնային ստրուկտուրաների հիմնական

տիպերն ու նրանց զարգացման փուլերը: Թեմա 4` Վահանների և նրանց պլատ-

ֆորմների մետաղածնությունը: Թեմա 5` Ծալքավոր շարժուն գոտիների մետա-

ղածնությունը: Թեմա 6` Ակտիվացած մետաղածնությունը: Թեմա 7` Կառուցված-

քամետաղածնային զոնաների տիպերն ու նրանց բնորոշ հանքային ֆորմացիա-

նների համալիրները: Թեմա 8` Կանխատեսումամետաղային քարտեզների կազմ-

ման մեթոդիկան և սկզբունքները:







Միավորների քայլը 0.5 է: գ. «Ջրաերկրաբանություն և ճարտարագիտական երկրաբանություն»


0801/B07. Ջրաերկրաքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32 ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք) 5-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

– 223 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողին ծանոթացնել ստորերկրյա ջրերի քի-

միական և գազային կազմին, նրանց ձևավորման պայմաններին: Ջրի քիմիական

կազմի որոշման և արտահայտման եղանակներին: Առանձին ռեգիոններում

ստորերկրյա ջրերի կազմի ձևավորման օրինաչափություններին:



1. կիմանա ստորերկրյա ջրերի քիմիական կազմի ձևավորման պայման-

ները և քիմիական էլեմենտների միգրացիայի հիմնական օրինաչա-

փությունները,

2. կհասկան ստորերկրյա ջրերի դասակարգման սկզբունքներն ըստ քիմի-

ական կազմի,

3. կկարողանա լաբորատոր և դաշտային պայմաններում կատարել ջրի քի-

միական անալիզ,

4. կկարողանա մշակել ջրի քիմիական անալիզի արդյունքները և տալ ջրի

որակական բնութագիրը:


Թեմա1` Ջրաերկրաքիմիան, որպես ջրաերկրաբանության ինքնուրույն բա-

ժին: Թեմա 2` Ջրի մոլեկուլի կառուցվածքը: Թեմա 3` Ստորերկրյա ջրերի քիմի-

ական և գազային կազմը: Ստորերկրյա ջրերի դասակարգումն ըսկ քիմիական

կազմի: Թեմա 4` Ստորերկրյա ջրերում քիմիական էլեմենտների միգրացիայի

հիմնական դրույթները: Թեմա 5` ստորերկրյա ջրերի քիմիական կազմը ձևավո-

րող տարրերի աղբյուրները և գործոնները: Թեմա 6` Ստորերկրյա ջրերի քիմիա-

կան կազմի ձևավորումը կապված կլիմայական, երկրաբանական և հիդրոդինա-

միկական պայմաններից: Թեմա 7` Ռեգիոնալ ջրաերկրաքիմիա: Պլատֆորմային

և լեռնածալքավոր շրջաններում ստորերկրյա ջրերի քիմիական կազմի ձևավոր-

ման առանձնահատկությունները:







0801/B08. Ինժեներային կառույցներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32ժամ դասախոսություն և 16 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 5-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել իմացություն ինժե-

ներային կառույցների չորս հիմնական դասերի պլանավորման, նախագծման,

շինարարության, ինչպես նաև վերջիններիս շահագործման ժամանակ տեխնի-

կական հսկողություն իրականացնելու սկզբունքների, կանոնների, նորմատիվ-

ների մասին:

– 224 –



1. կիմանա հիդրոտեխնիկական, արդյունաբերական, քաղաքացիական,

տրանսպորտային կառույցների նախագծման և շինարարության հիմնա-

կան սկզբունքներն ու կանոնները,

2. կհասկանա գնահատել ինժեներային կառույցի կայունությունը և կայու-

նությանը սպառնացող գործոնները,

3. կկարողանա ուսումնասիրել շինարարական նյութերի ֆիզիկամեխա-

նիկական հատկությունները և գնահատել նրանց պիտանելիությունը

ինժեներային կառույցների շինարարության ժամանակ:


Թեմա 1` Ինժեներային կառույցների դասակարգումը: Ինժեներային կառույց-

ների պլանավորման և նախագծման փուլերը: Թեմա 2` Հիմնական շինարարա-

կան նյութերը: Շինարարական նյութերի դասակարգումն ըստ գործող ստանդար-

տի: Շինարարական նյութերի ֆիզիկամեխանիկական հատկանիշները և նրանց

որոշման եղանակները: Թեմա 3` Հողային աշխատանքների արտադրություն:

Գրունտների դասակարգումն ըստ փորման և կտրման դիմադրության:

Գրունտների մշակման եղանակները: Թեմա 4` Հիմքաշինություն: Հիմքեր և հիմ-

նատակեր: Հիմքերի և հիմնատակերի դասակարգումը: Թեմա 5` Արդյունաբերա-

կան կառույցներ: Հիմնական էլեմենտներն ու կոնստրուկցիաները: Թեմա 6`

Քաղաքացիական կառույցներ: Հիմնական էլեմենտներն ու կոնստրուկցիաները: Թեմա 7` Հիդրոտեխնիկական կառույցներ` հիդրոհանգույցներ, ջրամբարներ,

պատվարներ: Պատվարների տիպերն ու տեսակները: Հողային պատվարների

նախագծման, կառուցման և կոնստրուկցիաների առանձնահատկությունները: Թեմա 8` Տրանսպորտային կառույցներ` կամուրջներ, օդանավակայաններ,

թունելներ:








Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3-ական, 2 հարցը`

2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

0801/B09. Գրունտագիտություն և գրունտենրի մեխանիկայի հիմունքներ (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (32ժամ դասախոսություն և 32 ժամ լաբորատոր աշխատանք), 6-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

– 225 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողին ծանոթացնել գրունտների կազմի և

կառուցվածքի, ֆիզիկական, ֆիզիկաիմիական, ֆիզիկամեխանիկական հատ-

կությունների ձևավորման օրինաչափություններին, սովորեցնել լաբորատոր և

դաշտային պայմաններում գրունտների տարբեր հատկությունների որոշման

մեթոդները: Հոծ միջավայրի մեխանիկայի տարրերին, մասնավորապես առաձ-

գականության տեսությանը, պլաստիկութան, սողքի տեսությանը, գրունտների

մեխանիկայի դրույթներին, այն կարողանալ կիրառել լեռնային ապարների

կայունության և լարվածային վիճակի գնահատման ժամանակ:



1. կիմանա գրունտների ընդհանուր դասակարգման էությունը և մոդելա-

վորման հաշվարկատեսական մեթոդները,

2. կհասկանա գրունտների առաջացման պայմանների և նրանց երկրա-

տեխնիկական հատկությունների միջև եղած օրինաչափությունները,

հետախուզական փաստաթղթերի փորձագիտական իրականացում

3. կկարողանա լաբորատոր և դաշտային պայամններում որոշել գրունտ-

ների երկրատեխնիկական հատկությունները աշխատել կառույցների և

շինությունների հետ:


Թեմա 1` Գրունտագիտությունը որպես ճարտարագիտական երկրաբանութ-

յան բաժին, հիմնական խնդիրները: Թեմա 2` Գրունտների կազմը և կառուց-

վածքը: Թեմա 3` Գրունտների հատիկաչափական և միկրոագրեգատային կազմը:

Թեմա 4` Գրունտներում ջրի տեասկների ստորաբաժանումը: Թեմա 5` Կառուց-

վածքային կապերը գրունտներում: Թեմա 6` Գրունտների ֆիզիկական հատ-

կությունները: Թեմա 7` Գրունտների լուծելիությունը: Թեմա 8` Կապակցված

գրունտների պլաստիկությունը: Թեմա 9` Գրունտների ուռչում և կծկում: Թեմա 10` Գրունտների ջրամրությունը: Թեմա 11` Գրունտների ամրությունը: Թեմա 12`

Գրունտների դինամիկ կայունություն (ջրիկացում, տիքսոտրոպիա, պլիվունային

երևույթներ): Թեմա 13` Գրունտների ընդհանուր դասակարգումը: Թեմա 14`

Հրային ապարների ճարտարագիտա-երկրաբանական առանձնահատկություն-

ները: Թեմա 15` Մետամորֆային ապարների ճարտարագիտա-երկրաբանական

առանձնահատկությունները: Թեմա 16` Արհեստական գրունտների ճարտարա-

գիտաերկրաբանական առանձնահատկությունները: Թեմա 17` Տեսական մեխա-

նիկայի և նյութերի դիմադրության տարրական հիմունքները: Թեմա 18`

Գրունտների հիմնական մոդելները: Թեմա 19` Գրունտների մեխանիկական

հատկությունները: Թեմա 20` Գրունտների մեխանիկայի հիմնական օրինաչա-

փությունները (Խտացման օրենք, Լամինար ֆիլտրացիոն օրենք, Կուլոնի սահքի

օրենք): Թեմա 21` Գրունտների ֆիզիկո-քիմիական մեխանիկա: Թեմա 22`

Գրունտների սողքի օրինաչափությունները: Թեմա 23` Լարումների բաշխումը

գրունտներում: Թեմա 24` Բեռնվածքի աճին զուգընթաց գրունտների լարվա-

ծային վիճակի փուլերը: Թեմա 25` Լանջերի և շեպերի կայունություն: Թեմա 26`

Հիմնատակերի նստման հաշվարկումը և նրա փոփոխությունները ժամանակի

ընթացքում: Թեմա 27` Գրունտների դինամիկ հատկությունները:

– 226 –









ական միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

0801/B10. Մելիորատիվ ջրաերկրաբանություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական աշխատանք), 6-րդ կիսամյակ,առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողին ծանոթացնել մելիորացվող հողատա-

րածքների մելիորատիվ վիճակի բարելավման մեթոդներին և եղանակներին`

հիմքում դնելով այդ տարածքների ջրաերկրաբանական պայմանները և դրանց

փոփոխության օրինաչափությունները` կապված մելիորացիայի հետ:



1. կիմանա բնութագրել և գնահատել մելիորացվող տարածքի ջրաերկրա-

բանական պայմանները դրանք պայմանավորող գործոնների և ցուցա-

նիշների վերլուծման հենքի վրա,

2. կհասկանա գնահատել ջրաերկրաբանական պայմանների փոփոխութ-

յունը և դրանց օրինաչափությունները ջրատեխնիկական մելիորացիայի

ազդեցության հետևանքով,

3. կկարողանա ջրաերկրաբանական–մելիորատիվ պայմանների վերլու-

ծության արդյունքում մշակել միջոցառումներ հողերի մելիորատիվ

վիճակի բարելավման համար,

4. կկարողանա բնութագրել և գնահատել ոռոգելի և չորացվող հողերի

մելիորատիվ վիճակը, այն պայմանավորող գործոնների և ցուցանիշների

վերլուծման հենքի վրա:


Թեմա 1` Ընդհանուր տեղեկությունների մելիորացիայի և մելիորատիվ ջրա-

երկրաբանության մասին: Թեմա 2` Ոռոգելի և չորացվող հողատարածքների

ջրաերկրաբանական պայմանների բնութագիրը: Թեմա 3` Ոռոգելի և չորացվող

հողերի մելիորատիվ վիճակի բնութագիրը: Թեմա 4` Մելիորատիվ համակար-

գերը, ոռոգման, չորացման և աղազերծման եղանակներն ու մեթոդները: Թեմա 5` Ոռոգման ազդեցությունը ջրաերկրաբանական պայմանների փոփոխության

վրա: Թեմա 6` Մելիորացվող հողատարածքներում տարվող ջրաերկրաբանական

հետազոտությունների տեսակները և մեթոդները: Թեմա 7` Ջրային և աղային

հաշվեկշիռներ և դրանց բաղադրիչների որոշումը: Թեմա 8` Ջրային և աղային

– 227 –

ռեժիմների կանխատեսումները ոռոգելի հողատարածքներում: Թեմա 9` Ոռոգելի

հողատարածքներում մելիորատիվ դրենաժների դինամիկական հաշվարկը:

Թեմա 10` Ռեժիմային դիտարկումները և այդ տվյալներով ջրաերկրաբանական

օարամետրերի որոշման եղանակները և մեթոդները:






0801/B11. Ստորերկրյա ջրերի դինամիկա և հատուկ ջրաերկրաբանություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (48 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական աշխատանք), 7-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողին ծանոթացնել ստորերկրյա ջրերի

շարժման օրինաչափություններին, ֆիլտրացիայի հիմնական օրենքին, գծային և

ոչ գծային ֆիլտրացիոն շարժումներին, ֆիլտրացիոն հոսքի եզրային պայ-

մաններին, դիֆերենցիալ հավասարումների համար փորձնական-ֆիլտրացիոն

աշխատանքների օգնությամբ հիդրոդինամիկ պարամետրերի ստացմանը:

Ծանոթացնել ջրաերկրաբանական հետազոտությունների կատարման տեսական

հիմունքներին տարբեր գործնական խնդիրների լուծման համար: Այն ընդգրկում

է քաղցրահամ ստորերկրյա ջրերի որոնման և հետախուզման մեթոդները

ջրամատակարարման, հողերի բարելավման և տարբեր տիպի շինարարական

աշխատանքների կատարման համար:



1. կիմանա ստորերկրյա ջրերի ֆիլտրացիայի հիմնական օրենքը, նրա կի-

րառության սահմանները, ստորերկրյա քաղցրահամ ջրերի որոնման, հե-

տախուզման և շահագարծական պաշարների գնահատման մեթոդները,

2. կհասկան ճնշումնային և ոչ ճնշումնային ստորերկրյա ջրատար հորի-

զոնների ֆիլտրացիայի հիմնական դիֆերենցիալ հավասարումները,

ջրաերկրաբանական կանխագուշակումների նպատակներով ստորերկ-

րյա ջրերի ռեժիմային դիտարկումների եղանակները,

3. կկարողանա հաշվել ֆիլտրացիոն կորուստները ջրավազանի հատակից

և պատվարից,

4. կկարողանա ստանալ փորձնական-ֆիլտրացիոն արտամղումների և

ներմղումների տվյալներով հիդրոդինամիկ պարամետրերը և կազմել

ջրաերկրաբանական քարտեզներ:


Թեմա 1` Հոսքի հիդրոդինամիկ էլեմենտները և ֆիլտրացիայի հիմնական

օրենքը: Թեմա 2 ` Ֆիլտրացիոն հոսքի բանաձևերը ֆիլտրացիայի կոշտ ռեժիմի

– 228 –

դեպքում: Թեմա 3` Հարթ պլանային ոչ ճնշումնային հոսքի հավասարումը,

առաձգական ռեժիմով ֆիլտրացիայի հավասարումը: Թեմա 4` Պլանային հոսքի

սահմանային պայմանները: Թեմա 5` Հորատանցքերի ջրաերկրաբանական հաշ-

վարկներ: Թեմա 6` Պլանային ֆիլտրացիայի միաչափ կայունացած ռեժիմի հա-

վասարումներ: Թեմա 7` Ջրաերկրաբանական հանույթի տեսակները և խնդիրնե-

րը: Թեմա 8` Ջրաերկրաբանական քարտեզների բովանդակությունը: Թեմա 9`

Ջրաերկրաբանական հորատանցքեր, նրանց կոնստրուկցիաները: Թեմա 10`

Ջրաերկրաբանական հետազոտությունների ժամանակ օգտագործվող տեխնի-

կական միջոցներ և սարքավորումներ: Թեմա 11` Ստորերկրյա ջրերի ռեժիմի և

հաշվեկշռի ուսումնասիրության մեթոդները:






0801/B12. Ինժեներային երկրադինամիկա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 3 ժամ (32ժամ դասախոսություն և 32 ժամ գործնական աշխատանք), 7-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ինչպես բնական,

այնպես էլ անթրոպոգեն երկրաբանկան պրոցեսների և երևույթների տարածման

օրինաչափություններին: Այն պրոցոսների և երևույթների, որոնք ազդում են

մարդու նորմալ կենսագործունեության, ինչպես նաև կառույցների և շինարա-

րությունների շահագործման վրա:



1. կիմանա ճարտարագիտական երկրաբանության մեթոդների կիրառմամբ

երկրաբանական պրոցեսների և երևույթների ուսումնասիրում,

2. կհասկանա երկրաբանական պրոցեսների և երևույթների կանխագուշա-

կում և գնահատում,

3. կկարողանա կատարել երկրաբանական պրոցեսների և երևույթների

համար քանակական ցուցանիշների ստացում, հաշվարկային մեթոդների

կիրառմամբ,


Թեմա 1` Ճարտարագիտական երկրադինամիկան, որպես ճարտարագի-

տական երկրաբանության բաժին: Թեմա 2` Երկրաբանական պրոցեսների և

երևույթների Սավարենսկու դասակարգումը: Թեմա 3` Հողմահարման պրոցես-

ներ, հողմահարման կեղևի մանրամասն սխեման: Թեմա 4` Սելավային երևույթ-

ներ: Թեմա 5` Գերնստման երևույթներ: Թեմա 6` Կարստային երևույթներ: Թեմա

7` Պլիվունային և սուֆֆոզիոն երևույթներ: Թեմա 8` Սողանքային երևույթներ:

Թեմա 9` Փլվածքային երևույթներ: Թեմա 10` Սեյսմիկ միկրոշրջանացման ճար-

– 229 –

տարագիտա-երկրաբանական գործոնները: Թեմա 11` Ստորերկրյա փորվածք-

ների անցմամբ պայմանավորված երկրաբանական պրոցեսները: Գաղափար լեռ-

նային ճնշման մասին: Թեմա 12` Հեղուկ և գազային օգտակար հանածոների

արտամղման հետևանքով առաջացած նստումնային երևույթները:









ական միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

0801/B013. Ջրաերկրաբանական հետազոտոման մեթոդներ (2 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ (16 ժամ դասախոսություն և 16 ժամ գործնական աշխատանք) 8-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է սովորեցնել ուսանողին տիրապետի ջրաերկրաբա-

նական ուսումնասիրությունների մեթոդիկայի տեսական հիմունքներին և կարո-

ղանա դրանք կիրառել տարբեր գործնական խնդիրների լուծման ժամանակ:



1. կիմանա ստորերկրյա ջրերի որոնման, հետախուզման և շահագործական

պաշարների գնահատման եղանակներն ու մեթոդները,

2. կհասկանա հանքային, արդյունաբերական և թերմալ ստորերկրյա ջրերի

որոնման, հետախուզման և պաշարների գնահատման մեթոդները,

3. կկարողանա գնահատել ստորերկրյա ջրերի հանքավայրերի ռեսուրսնե-

րը, պաշարները, ռեժիմը, ջրի շահագործման առանձնահատկություն-

ները և որակը դրանք ծառայեցնել ժողովրդական տնտեսության տարբեր

բնագավառներում:


Թեմա 1` Ջրաերկրաբանական հետազոտությունների մեթոդիկա դասըն-

թացի բովանդակությունը, զարգացումը և դերը ժողովրդական տնտեսության մեջ:

Թեմա 2` Ստորերկրյա ջրերի հանքավայր հասկացությունը և դրանց ուսում-

նասիրման առանձնահատկությունները: Թեմա 3` Ջրաերկրաբանական ուսում-

նասիրությունների կառուցվածքները և հիմնական ձևերը: Թեմա 4` Ջրաերկրա-

բանական հանույթ և քարտեզագրում: Թեմա 5` Դաշտային փորձա-ֆիլտրացիոն

աշխատանքների կատարում և վերջինիս տվյալների հիման վրա ջրաերկրաբա-

նական պարամետրերի որոշում: Թեմա 6` Ստորերկրյա ջրերի ռեժիմի (մոնիթո-

րինգ) և հաշվեկշռի իրականացում: Թեմա 7` Լաբորատոր ջրաերկրաբանական

– 230 –

ուսումնասիրությունները: Թեմա 8` Ստորերկրյա ջրերի ֆիլտրացիայի մոդելա-

վորում:





2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

0801/B14. Ինժեներաերկրաբանական հետազոտման մեթոդներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 6 ժամ (32ժամ դասախոսություն, 16 ժամ գործնական աշխատանք), 8-րդ կիսամյակ, առանց եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ճարտարագիտա-

երկրաբանական հետազոտությունների այն օպտիմալ ծավալի հետ, որով հնա-

րավոր է լուծել այդ ուսումնասիրությունների առջև դրված խնդիրները: Պարզ է,

որ մեթոդիկա ասելով պետք է հասկանալ այն աշխատանքների համալիրը, որոնք

կարգավորում են նախագծման էտապը, նորմատիվ փաստաթղթերը շինա-

րարական նորմատիվնով, կանոններով և այլն:



1. կիմանա տարբեր կառույցների համար նախատեսվող ճարտարա-

գիտաերկրաբանական հետազոտությունները,

2. կհասկանա ճարտարագիտաերկրաբանական հետազոտությունների

մեթոդիկայի էությունը,

3. կկարողանա մշակել ճարտարագիտաերկրաբանական ինֆորմացիոն

նյութերը:


Թեմա 1` Ճարտարագիտաերկրաբանական հանույթ, քարտեզ և կտրվածք-

ներ: Թեմա 2` Ճարտարագիտա-երկրաբանական հետազոտման մեթոդներ:

Թեմա 3` Հորատանցքներից լեռնային փորվածքների, բաց մերկացումների նմու-

շարկման մեթոդներ: Թեմա 4` Երկրաֆիզիկական մեթոդերի կիրառումը ճար-

տարագիտաերկրաբանական հարցերի լուծման ասպարեում: Թեմա 5` Դինամիկ

և ստատիկ զոնդավորում: Թեմա 6` Դաշտային ճարտաագիտա-երկրաբանական

ուսումնասիրություններ: Թեմա 7` Գրունտների դեֆորմացիոն ամրության որո-

շումը մամլիչային պրեսիոմետրիաան մեթոդներով: Թեմա 8` Զանգվածների

լարվածադեֆորմացիոն վիճակների գնահատման մեթոդները: Թեմա 9`

Ճարտարագիտաերկրաբանական ռեժիմային դեֆորմացիաներ:






– 231 –


6. Կրթական այլ մոդուլներ


Ուսումնական պրակտիկա - 1 (5 կրեդիտ)

4 շաբաթ տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք 0901/B02. Երկրագիտություն 6 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է լսարանում ստացած տեսական և գիտագործ-

նական բնույթի գիտելիքներն ամրապնդել դաշտում, տարբեր երթուղիների և

ստացիոնար դիտարկումների տվյալների միջոցով:


Պրակտիկայի հաջող ավարտին ուսանողը.

1. կիմանա ռելիեֆի հրաբխային, ծալքաբեկորավոր ձևերը, բարձրադիր

լանդշաֆտային գոտիները,

2. կհասկանա տարբեր ծագումնաբանական մորֆոստրուկտուրային

կառույցների համատեղ դրսևորումը,

3. կկարողանա կազմել բլոկ դիագրամներ:

0901/B03. Հողերի աշխարհագրություն հողագիտության հիմունքներով 4 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է լսարանում ստացած տեսական և գիտագործ-

նական բնույթի գիտելիքներն ամրապնդել դաշտում, տարբեր երթուղիների և

ստացիոնար դիտարկումների տվյալների միջոցով:



1. կիմանա բնության մեջ տեղի ունեցող բնական բազմաթիվ պրոցեսների

զարգացման օրինաչափությունների, հողառաջացման գործոնների,

տարբեր ապարների տարածման արեալների մասին,

2. կհասկանա սեփական դիտարկումներով կամ դաշտային երթուղիների

միջոցով պրոցեսների ձևավորման և զարգացման բազմաթիվ երևույթ-

ները, օրինաչափությունները,

3. կկարողանա տեսական և պրակտիկ գիտելիքները օգտագործել տնտե-

սության որևէ բնագավառում:

– 232 –

0903/B02. Երկրաբանություն 2 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է ամրապնդել դասախոսություննե-

րի ընթացքում ստացած տեսական գիտելիքները, ինչպես նաև սովորեցնել դաշ-

տային աշխատանքների հմտությունները:

Արդյունքները.


1. պատկերացում կկազմի դաշտային աշխատանքների, ինչպես նաև

լեռնային ապարների ուսումնասիրման միջոցների և մեթոդների և

դրանց ձևափոխության մասին,

2. կհասկանա լեռնային ապարների և երկրաբանական կառուցվածքների

կապը,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել ինքնուրույն հետազո-

տություններում:

0903/B03. Տեղագրություն 10 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է ամրապնդել «Տեղագրություն»

առարկայից ստացած տեսական գիտելիքները:



1. կիմանա գեոդեզիական սարքավորումներով աշխատելու հմտություն-

ներ, կսովորի դաշտային պայմաններում սարքավորումների օգնութ-

յամբ չաձագրումներ կատարել,

2. կհասկանա չափագրման ճշտության պահպանման անհրաժեշտութ-

յունը,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել հետագա ինքնուրույն

աշխատանքներում:

0902/B02. Տնտեսական և սոցիալական աշխարհագրության ներածություն 4 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դաշտային պայմաններում ամրապնդել տեսական դասընթացից ստացած

գիտելիքները, տիրապետել հասարակական կյանքի առանձին ոլորտների

վերաբերյալ փաստական վիճակագրական նյութերի հավաքմանը,

ընդհանրացմանը և վերլուծությանը:



1. Ձեռք կբերի հասարակական կյանքի առանձին ոլորտների վերաբերյալ

նյութերի հավաքման կարողություններ:

– 233 –

2. Կկարողանա ինքնուրույն կերպով բնութագրել հասարակական կյանքի

առանձին ոլորտներ:

3. Կսովորի միմյանց հետ համեմատել հասարակական կյանքի առանձին

ոլորտները, ոորոշել այդ ոլորտները ուսումնասիրող գիտությունների

տեղը և դերը:

Ուսումնական պրակտիկա - 2 (5 կրեդիտ) 4 շաբաթ տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք 0901/B06. Ֆիզիկական աշխարհագրության հետազոտման մեթոդներ 4 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է ամրապնդել և կիրառել տեսական դասընթացից

ստացած գիտելիքները, ուսումնասիրել գետերի այժմյան հունը և պալեոաշխար-

հագրական կառուցվածքը:



1 կիմանա ապարների տեղադրման, շերտայնության, անկման որոշման

մասին,

2 կհասկանա ապարների հողմահարման պրոցեսները,

3 կկարողանա կազմել բլոկ դրագրամներ, լանդաշֆտային տրամատներ,

քարտեզներ:

0903/B04. Գեոմորֆոլոգիա 4 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է ամրապնդել տեսական

գիտելիքները ռելիեֆի ձևերի և բազմազան ռելիեֆառաջացնող պրոցեսների

դաշտային հետազոտությունների ընտացքում:



1. պատկերացում կկազմի ռելիեֆի ձևերի և բազմազան ռելիեֆառաջաց-

նող պրոցեսների մասին,

2. կհասկանա ռելիեֆի ձևավորման օրինաչափությունները և դրա դաշ-

տային հեռտազոտումը

3. կկարողանա ինքնուրույն դաշտային գեոմորֆոլոգիական հանույթ`

երթուղու և դիտակետերի ճիշտ ընտրությամբ:

0901/B07. Կենսաշխարհագրություն 4 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

– 234 –

Պրակտիկայի նպատակն է դաշտային պայմաններում ամրապնդել տեսա-

կան դասընթացից ստացած գիտելիքները, ձեռք բերել ունակություններ ճանաչե-

լու առանձին կենսաշխարհագրական երևույթներ:



1. կիմանա համակեցությունների կառուցվածքային առանձնահատկութ-

յունները, օրինաչափ փոփոխությունները,

2. կհասկանա առանձին համակեցությունների կենսազանգվածի որոշման

ձևերը, անթրոպոգեն փոփոխության աստիճանը,

3. կկարողանա կազմել հերբարիում, երկրաբուսական կտրվածքներ:

0901/B05. Ջրաբանություն 4 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է դաշտային պայմաններում ամրապնդել տեսա-

կան դասընթացի հիմնական դրույթները, ծանոթանալ ջրային օբյեկտների,

ջրաչափական գործիքների հետ, ձեռք բերել դրանցով աշխատելու հմտություն:



1. կիմանա ջրաչափական դիտակետերում ջրաբանական դիտումներ կա-

տարելու սկզբունքները,

2. կհասկանա ջրաբանական չափումների գործնական նպատակները,

3. կկարողանա ինքնուրույն կատարել ջրաբանական չափումներ, կազմել

հաշվետվություն:

0901/B04. Օդերևութաբանություն և կլիմայագիտություն 3 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել օդերևութաբանա-

կան կանխատեսումների և օդերևութաբանության ու կլիմայագիտության բաժնի

աշխատանքների, օդերևութաբանական կայաններում կատարվող դիտարկում-

ների հետ:



1. կիմանա եղանակի քարտեզների, արհեստական օդերևութաբանական

արբանյակների ամպամածության վերաբերյալ տեղեկատվության հետ,

2. կհասկանա աէրոլոգիական դիագրամաները, օդերևութաբանական,

ռադիոլոկացիոն դիտարկումների արդյունքները,

3. կկարողանա կազմել օդերևութաբանական ամսագրեր, կլիմայական

տեղեկագրեր:

– 235 –

0902/B04. Բնակչության աշխարհագրություն ժողովրդագրության հիմունքներով 1օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ Նպատակը.

Դաշտային պայմաններում ամրապնդել տնտեսական դասընթացից ստացած

գիտելիքները: Տիրապետել բնակչության վերաբերյալ վիճակագրական

փաստական նյութերի հավաքմանը:



1. Կիմանա դաշտային պայմաններում կիրառել բնակչության կյանքի

սոցիալ-տնտեսական պայմանների վերաբերյալ լսարանում ստացած

գիտելիքները:

2. Կկարողանա ինքնուրույն կերպով հավաքել բնակչության վերաբերյալ

փաստական վիճակագրական նյութերը:

3. Կսովորի հավաքած նյութերը ընդհանրացնել, դասակարգել, վերլուծել:

Արտադրական պրակտիկա - 3 (4 կրեդիտ) 4 շաբաթ տևողությամբ, 6-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է ուսանողների մոտ տեսական գիտելիքների

ամրապնդումը դաշտային գործնական ուսումնասիրությունների միջոցով,

ավարտական աշխատանքների նյութերի հավաքագրումը:



1. կիմանա տեսական գիտելիքների գործնական օգտագործումը,

2. կհասկանա տեսական գիտելիքների կարևորումը գործնական աշխա-

տանքներ կատարելու համար,

3. կկարողանա տեսական ու գիտական գիտելիքների համադրմամբ

ուսումնասիրություններ կատարել:

Մանկավարժական պրակտիկա - 4 (4 կրեդիտ) 4 շաբաթ տևողությամբ, 7-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Մանկավարժական պրակտիկայի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել

դպրոցում կատարվող աշխատանքներին, մասնավորապես մասնակից դարձնել

ուսումնական պրոցեսին:


Պրակտիկայի հաջող ավարտին ուսանողը

1. կիմանա դպրոցում կատարվող աշխատանքների տեսակներն ու ձևերը,

2. կհասկանա մանկավարժության գործում անհրաժեշտ գիտելիքների կա-

տարելագործման կարևորությունը, ինչպես նաև հոգեբանական գիտե-

լիքների անհրաժեշտությունը,

– 236 –

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները փոխանցել աշակերտներին, օգտա-

գործել մանկավարժական հնարքներն ու մեթոդները:

Ամփոփիչ մասնագիտական քննություն (4 կրեդիտ)

8-րդ կիսամյակ

Ավարտական աշխատանք (12 կրեդիտ)



Ուսումնական պրակտիկա - 1 (2 կրեդիտ) 10 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք 0903/B01. Տեղագրություն 8 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է տեսական գիտելիքների

ամրապնդումը:



1. կիմանա դաշտային չափումների և դիտարկումների հմտությունները,

2. կհասկանա նիվելիրային աշխատանքների ճշտության պահպանման

անհրաժեշտությունը գհեոմորֆոլոգիայի, երկրաբանության և շինարա-

րության համար, կսովորի դաշտում տարբերել ռելիեֆի ձևերը և լեռնա-

յին ապարների տիպերը, դրանց արտահայտումը տիեզերական նկար-

ներում,



0903/B01. Երկրագիտություն 2 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է դաշտային ուսումնասիրությունների միջոցով

լսարանային պայմաններում ուսանողների կողմից ստացած գիտելիքների

ամրապնդումը:



1. կիմանա տեսական գիտելիքների կարևորությունը դաշտային

ուսումնասիրությունների գործում,

2. կհասկանա ինչպես օգտագործել տեսական գիտելիքները կոնկրետ

դաշ-տային ուսումնասիրման բնագավառում,

– 237 –

3. կկարողանա կատարել դաշտային փոքր մասշտաբի ուսումնասիրութ-

յուններ, որը հիմք կծառայի հետագայում աշխարհագետ մասնագետին

պահանջվող լայնամասշտաբ ուսումնասիրությունների համար:

Ուսումնական պրակտիկա - 2 (4 կրեդիտ) 20 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք

0903/B02. Թեոդոլիտային և մենզուլային հանույթ 13 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է տեսական գիտելիքների ամրա-

պնդումը:



1. կիմանա դաշտային չափումների և դիտարկումների մեթոդները,

2. կհասկանա կադաստրային գործում չափումների ու դիտարկումների




0903/B02. Գեոմորֆոլոգիա 7 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է ամրապնդել տեսական գիտելիք-

ները ռելիեֆի ձևերի և բազմազան ռելիեֆառաջացնող պրոցեսների դաշտային

հետազոտությունների ընթացքում:



1. պատկերացում կկազմի ռելիեֆի ձևերի և բազմազան ռելիեֆառաջաց-

նող պրոցեսների մասին,

2. կհասկանա ռելիեֆի ձևավորման օրինաչափությունները և դրա դաշ-

տային հեռտազոտումը

3. կկարողանա ինքնուրույն դաշտային գեոմորֆոլոգիական հանույթ`

երթուղու և դիտակետերի ճիշտ ընտրությամբ:

Արտադրական պրակտիկա - 3 (4 կրեդիտ) 20 օր տևողությամբ, 6-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Արտադրական պրակտիկայի նպատակն է տեսական գիտելիքների ամրա-

պնդումը ՀՀ պետական կադաստրի վարչությունում:



– 238 –

1. կիմանա վարչությունում կատարվող կոնկրետ աշխատանքների մաս-

ին,

2. կհասկանա, թե ինչ աշխատանքներ է անհրաժեշտ կատարել հողային

քարտեզագրման համար,

3. կկարողանա արտադրությունում ստացած գիտելիքները կիրառել

կոնկրետ նպատակներով:


8-րդ կիսամյակ Ավարտական աշխատանք (12 կրեդիտ)


3. «Սերվիս» մասնագիտություն Ուսումնական պրակտիկա - 1 (4 կրեդիտ) 20 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

0904/B01.îáõñÇëï³Ï³Ý »ñÏñ³·ñáõÃÛáõÝ

5 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Դաշտային պայմաններում ամրապնդել ստացված համակարգված և ամ-

բողջական գիտելիքները և տալ ամբողջական պատկերացում տուրիզմի զար-

գացման տեսանկյունից տուրիստական երկրագրական վերլուծության և տեսու-

թյան վերաբերյալ:



1. կիմանա տուրիստական երկրագրության հիմնական ուղղություններն ու

բաղադրիչները, վերլուծության հիմնական մեթոդները.

2. կհասկանա տուրիստական երկրագրության հիմնական բաղադրիչների

հատկանիշներն ու փոխադարձ կապերը:

3. կկարողանա կատարել երկրագրության առանձին բաղադրիչների

գնահատում տուրիստական հնարավորությունների օգտագործման և

տուրիզմի զարգացման տեսանկյունից:

0904/B01. îÝï»ë³Ï³Ý ¨ ëáóÇ³É³Ï³Ý ³ßË³ñÑ³·ñáõÃÛáõÝ 5 օր տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Դաշտային պայմաններում ամրապնդել տեսական դասընթացից ստացած

գիտելիքները, տիրապետել հասարակական կյանքի առանձին ոլորտների վերա-

բերյալ փաստական վիճակագրական նյութերի հավաքմանը, ընդհանրացմանը

և վերլուծությանը:



1 ձեռք կբերի հասարակական կյանքի առանձին ոլորտների վերաբերյալ

նյութերի հավաքման կարողություններ:

– 239 –

2 կկարողանա ինքնուրույն կերպով բնութագրել հասարակական կյանքի

առանձին ոլորտներ:

3 կսովորի միմյանց հետ համեմատել հասարակական կյանքի առանձին

ոլորտները, ոորոշել այդ ոլորտները ուսումնասիրող գիտությունների

տեղը և դերը:

0904/B01. ê»ñíÇëÇ ³ßË³ñÑ³·ñáõÃÛáõÝ


Նպատակը.

Ուսանողներին դաշտային պայմաններում ամբողջական և համակարգված

գիտելիքներ տալ սպասարկման ոլորտի աշխարհագրության հիմունքների վերա-

բերյալ, ծանոթացնել սպասարկման ոլորտի առանձին տեսակների տարածքային

կազմակերպման սկզբունքներին և ձևերն:



1. կիմանա սպասարկման ոլորտի, նրա առանձին տեսակների

տարածքային կազմակերպման սկզբունքներն ու օրինաչափությունները,

2. կհասկանա սպասարկման ոլորտի տարածքային կազմակերպման վրա

ազդող տարբեր գործոնների (տնտեսության, բնակչության և այլն) բնույթն

ու հիմնական ուղղությունները,

3. կարողանա կատարել սպասարկման ոլորտի, նրա առանձին

տեսակների զարգացման և տարածքային կազմակերպման տարբեր

ցուցանիշների վերլուծություն և գնահատում:

0904/B01ê»ñíÇëÇ ÑÇÙáõÝùÝ»ñ


Նպատակը.

Ուսանողներին դաշտային պայմաններում համակարգված գիտելիքներ տալ

սերվիսի բովանդակության, անհրաժեշտության, գործնական նշանակության մա-

սին:



1. ուսանողները կստանան համակարգված գիտելիքներ սերվիսի ոլորտի,

նրա առանձին բաղադրիչների վերաբերյալ,

2. կսովորեն հյուրասիրություն, հյուրանոցային գործի, զբոսաշրջության,

ռեսուրսային գործի և սերվիսի մյուս տեսակների կազմակերպումը,

3. ձեռք կբերեն կարողություններ ինքնուրույն կերպով կազմակերպելու

սերվիսի տարբեր ոլորտների աշխատանքները:

Ուսումնական պրակտիկա - 2 (4 կրեդիտ) 20 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք

– 240 –

0904/B02. Ð³Û ³ñí»ëïÇ å³ïÙáõÃÛáõÝ,

5 օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսանողին դաշտային պայմաններում ծանոթացնել հայ արվեստի պատ-

մությանը, նրա զարգացման հիմնական փուլերին, կարևոր ստեղծագործություն-

ներին և արվեստագետներին, ինչպես բուն Հայաստանում, այնպես էլ սփյուռ-

քում: Ներկայացնել հայ արվեստի տեղը համաշխարհային արվեստի համատեքս-

տում, բացահայտել հայ արվեստի կապերը հունական, հռոմեական, բյուզան-

դական, պարսկական, արաբական, ռուսական, եվրոպական արվեստների հետ:



1. կհասկանա հայ արվեստի պատմության օրինաչափությունները, զար-

գացման առանձնահատկությունները,

2. կճանաչի հայկական կերպարվեստի ստեղծագործությունները,

3. կծանոթանա հայկական ճարտարապետության պատմությանը:

0904/B02.´Ý³ÏãáõÃÛ³Ý ³ßË³ñÑ³·ñáõÃÛáõÝ,


Նպատակը.

Դաշտային պայմաններում ամրապնդել տնտեսական դասընթացից ստացած

գիտելիքները: Տիրապետել բնակչության վերաբերյալ վիճակագրական

փաստական նյութերի հավաքմանը:



1 կիմանա դաշտային պայմաններում կիրառել բնակչության կյանքի

սոցիալ-տնտեսական պայմանների վերաբերյալ լսարանում ստացած

գիտելիքները:

2 կկարողանա ինքնուրույն կերպով հավաքել բնակչության

վերաբերյալ փաստական վիճակագրական նյութերը:

3 կսովորի հավաքած նյութերը ընդհանրացնել, դասակարգել,

վերլուծել:

0904/B02.Ð³Û »Ï»Õ»óáõ Ùß³ÏáõÛÃÁ ¨ ³í³Ý¹áõÛÃÝ»ñÁ ,

5օր տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսանողներին ծանոթացնել Հայ առաքելական եկեղեցու մշակույթին ու

ավանդույթներին:



1. կիմանա Հայ եկեղեցու ծագման ու պետական հռչակման մասին: Եկեղեցու

կառուցվածքը, խորհուրդները և ծեսերը:

2. կհասկանա եկեղեցու կառուցվածքը, եկեղեցու առանձնահատկություննե-

րը այլ եկեղեցիների համեմատությամբ,

– 241 –

3. կարողանա տարբերել հայ և այլ եկեղեցիների առանձնահատկություննե-

րը, եկեղեցական կառույցների ժամանակաշրջանը:

0904/B02. îáõñÇëï³Ï³Ý ÇÝ¹áõëïñÇ³ÛÇ ³ßË³ñÑ³·ñáõÃÛáõÝ


Նպատակը.

Ուսանողներին դաշտային պայմաններում տալ համակարգված գիտելիքներ

տուրիստական տուրիստական ինդուստրիայի վերաբերյալ, ձևավորել կայուն

գիտելիքներ տուրիստական առանձին ձևերի բովանդակության, գործունեության,

մեխանիզմի վերաբերյալ:



կիմանա տուրիստական առանձին ձևերի բովանդակությունը,

գործունեության ձևերը, դերն ու նշանակությունը:

կտիրապետի տուրիստական ինդուստրիայի առանձին ձևերի

կիրառման մեխանիզմներին, ձևերին:

կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել տուրիստական

արդյունավետ կազմակերպելու համար:

Արտադրական պրակտիկա - 3 (4 կրեդիտ) 4 շաբաթ տևողությամբ, 6-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է ուսանողների մոտ տեսական գիտելիքների

ամրապնդումը դաշտային գործնական ուսումնասիրությունների միջոցով,

ավարտական աշխատանքների նյութերի հավաքագրումը:



կիմանա տեսական գիտելիքների գործնական օգտագործումը,

կհասկանա տեսական գիտելիքների կարևորումը գործնական աշխա-

տանքներ կատարելու համար,

կկարողանա տեսական ու գիտական գիտելիքների համադրմամբ ուսում-

նասիրություններ կատարել:




– 242 –

Ուսումնական պրակտիկա -1 (4 կրեդիտ), 0801/B15 Ընդհանուր երկրաբանություն

4 շաբաթ տևողությամբ, 2-րդ կիսամյակ, ստուգարք

Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է դաշտային պայմաններում ուսա-

նողներին սովորեցնել գլխավոր բնական մերկացումների նկարագրումը,

ապարների տեղադրման էլեմենտների որոշումը, մակերևութային գոյա-

ցումների և արմատական հիմքի ապարների հիմնական երկրաբանական-

ծագումնաբանական տիպերը: Ծանոթացնել ֆիզիկա-երկրաբանական

պրոցեսներին և երևույթներին (սողանքներ, փլվածքներ, գերնստումներ և

այլն): Ռելիեֆի մորֆոլոգիական ձևերի ուսւոմնասիրում:



1. կիմանա երկրաբանական մերկացումների նկարագրումը

2. կհասկանա ֆիզաիկա-երկրաբանական պրոցեսների առանձ-

նահատկությունները,

կկարողանա որոշել շերտերի տեղադրման էլեմենտնե

Ուսումնական պրակտիկա – 2 (4 կրեդիտ)

0804/B13. «Կառուցվածքային երկրաբանություն և երկրաբանական քարտեզագրություն»

4 շաբաթ տևողությամբ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Ուսումնական պրակտիկայի նպատակն է ամրապնդել և կիրառել

դասընթացից ուսումնական տարվա ընթացքում ստացած տեսական

գիտելիքները, ուսումնասիրել տեղանքի երկրաբանական կառուցվածքի առանձ-

նահատկությունները, կատարել տեղանքի երկրաբանական քարտեզագրում:



1. Կկարողանա բնութագրել և տարբերակել տարատեսակ ապարները,

տալ նրանց ճիշտ ծագումնաբանական բնութագիրը և անվանումը,

2. Կիմանա նստվածքային և ներժայթքային ապարների տեղադրման

ձևերը, շերտայնության և նրանց որոշման ու բնութագրման մեթոդները,

կառուցվածքային ձևերի ու նրանց խախտումների քարտեզագրման


3. Կսովորի կազմել երկրաբանական քարտեզներ և գրագետ

երկրաբանական հաշվետվություն:

Ստուգման ձևը

Պրակտիկայի ավարտին ուսանողներն հանձնում են ստուգարք

պաշտպանելով կազմած հաշվետվությունը, որին պարտադիր կցված

են տեղամասերի (փորձադաշտերի) երկրաբանական քարտեզներն ու

– 243 –

կտրվածքները, ինչպես նաև աշխատանքային քարտեզներն ու

դաշտային գրքույկները:

Ուսանողները ստուգարքի մասնակցելու թույլատրվում են միայն

դաշտային պրակտիկայի 75%-ից ավել մասնակցության դեպքում:

0803/B13 Երկրաֆիզիկա 2 շաբաթ, 4-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Պրակտիկայի նպատակն է դաշտային պայմաններում ծանոթացնելու

երկրաֆիզիկական սարքավորումների սկզբունքային սխեմաներին, դաշ-

տային աշխատանքների մեթոդիկային ու տեխնիկային:



3. կիմանա դաշտային աշխատանքների մեթոդիկան ու տեխնիկան

4. կհասկանա դաշտային դիտարկումների արդյունքների մշակման ու

մեկնաբանման սկզբունքները

5. կկարողանա կառուցել համապատասխան գրաֆիկներ, կտրվածքներ,

հնարավորության դեպքում` քարտեզներ, ինչպես նաև պաշտպանության

ներկայացնել իրենց կազմած հաշվետվությունները;:

Արտադրական պրակտիկա (4 կրեդիտ) 0804/B14. «Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և

հետախուզում, երկրաբանական հանույթ» 4 շաբաթ տևողությամբ, 6-րդ կիսամյակ, ստուգարք Նպատակը.

Արտադրական պրակտիկայի նպատակն է ուսանողների մոտ ամրապնդել

օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման և հետախուզման

աշխատանքների կատարման դասընթացից ստացած տեսական գիտելիքները:



1. Կկարողանա դաշտում ինքնուրույն կատարել որոնողական

երթուղիներ, լեռնային փորվաքների և հորատանցքների փաստագրում

ու նմուշակում,

2. Կիմանա հետախուզական ցանցի ընտրության և հանքավայրի

պաշարների հաշվարկման հիմնական մոտեցումները,

3. Կսովորի ստորգետնյա քարտեզագրման սկզբունքները և հանքային

մարմնի ծավալային պատկերման առանձնահատկությունները:




– 244 –

III ԲԱԺԻՆ

ՄԱԳԻՍՏՐՈՍԻ ԿՐԹԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐ

Մաս I.

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ

– 245 –

Աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետը մագիստրոսի

կրթական մակարդակում կազմակերպում է ուսուցում` հետևյալ ծրագրերով.

1. «Ֆիզիկական աշխարհագրություն և լանդշաֆտային էկոլոգիա»,

2. «Ջրաօդերևութաբանություն»,

3. «Հասարակական աշխարհագրություն»,

4. «Քարտեզագրություն և Կադաստրային գործ»,

5. «Երկրաֆիզիկա»,

6. «Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում»

7. «Միներալոգիա, պետրոգրաֆիա և երկրաքիմիա»

8. «Սերվիսային գործունեության կազմակերպում»,

9. «Կայուն զբոսաշրջություն»:

1. Ուսումնական ծրագրի կառուցվածքը

Մագիստրոսի պատրաստման ծրագիրը բաղկացած է 2 հիմնական կառու-

ցամասից` ուսումնական և հետազոտական, որոնցից յուրաքանչյուրով նախա-

տեսված աշխատանքներն իրականացվում են նախանշված ուսումնական կիսա-

մյակներում՝ ուսումնական և հետազոտական կառուցամասերի կրեդիտներով

արտահայտված ծավալների հետևյալ համամասնությամբ.

Կրթամաս Կրեդիտներ Դասընթաց-մոդուլների

քանակը

ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ԿԱՌՈՒՑԱՄԱՍ

Լրացական դասընթացներ 0 1-2

Ընդհանուր կրթամաս 6 2

Մասնագիտական պարտադիր կրթամաս 48 8-16

Կամընտրական դասընթացներ 18 6

ՀԵՏԱԶՈՏԱԿԱՆ ԿԱՌՈՒՑԱՄԱՍ

Գիտական սեմինար 12 4

Գիտահետազոտական աշխատանք 18 3

Գիտահետազոտական պրակտիկա 3 1

Գիտամանկավարժ. պրակտիկա 3 1

Մագիստրոսական ատենախոսության

պաշտպանություն 12 1

ԸՆԴԱՄԵՆԸ 120 27-36

Կիսամյակ I II III IV Ընդամենը Ուսումնական կառուցամաս, կրեդիտ 27 24 21 0 72

Հետազոտական կառուցամաս, կրեդիտ 3 6 9 30 48

Ընդամենը, կրեդիտ 30 30 30 30 120

Ուսումնական կիսամյակի համար սահմանվում է 20-շաբաթյա տևողությունը,

որից 16-ը հատկացվում է տեսական ուսուցմանը և պրակտիկաներին, իսկ 4-ը՝

քննաշրջանինֈ Ծրագրի առաջին երեք կիսամյակների սկզբում մեկ շաբաթ հատ-

– 246 –

կացվում է մագիստրանտի անհատական ուսումնական ծրագրի ձևավորմանըֈ

Ուսանողի շաբաթական լրիվ ուսումնական բեռնվածությունը կազմում է 1,5

կրեդիտ (24 կրեդիտ / 16 շաբաթ = 1,5) կամ 45 ժամ, իսկ ուսումնական կրեդիտի

ժամային համարժեքը` 1 կրեդիտ = 30 ժամֈ Ուսանողը կիսամյակում պետք է

ունենա 30 կրեդիտ ուսումնական բեռնվածություն (10% թույլատրելի շեղումով),

իսկ մեկ ուսումնական տարում` 60 կրեդիտֈ Ուսումնական ծրագրի լրիվ աշխա-

տածավալը համապատասխանում է 120 կրեդիտիֈ

2. Ծրագրի բովանդակությունը

2.1. Ուսումնական կառուցամաս

Ծրագրի ուսումնական կառուցամասը բաղկացած է հետևյալ բաղադրիչներից՝

լրացական դասընթացներ, ընդհանուր կրթամաս, մասնագիտական պարտադիր կրթամաս և կամընտրական դասընթացներֈ Առաջին երկուսը ծառայում են մա-

գիստրոսի կրթական աստիճանի ընդհանուր հենքի ապահովմանը կամ համալր-

մանը, երրորդ կրթամասը կազմում է մագիստրոսի ծրագրի բովանդակային էությու-

նը, որն ապահովում է մասնագիտական գիտելիքների և կարողությունների ան-

հրաժեշտ հենքը, իսկ չորրորդը` ծրագրի անհատականացված ուսուցման մասն էֈ

Լրացական դասընթացներ

Լրացական դասընթացների բաղադրիչն ուղղված է նախորդ կրթական աս-

տիճանի պահանջներն անհրաժեշտության դեպքում լրացնելուն (մասնագիտու-

թյան փոփոխության դեպքում կամ օտար լեզուների իմացության ոլորտում)ֈ

Նկատի ունենալով մագիստրոսների՝ մասնագիտական և հետազոտական աշ-

խատուժի միջազգային շուկայում ազատ տեղաշարժն ու պահանջվածությունն

ապահովելու անհրաժեշտությունը, որպես պարտադիր լրացական դասընթաց`

ծրագրում ընդգրկված է անգլերենըֈ Մասնագիտական անհրաժեշտությունից ել-

նելով, գիտական ղեկավարի երաշխավորությամբ ուսանողի անհատական ու-

սումնական պլանում որպես լրացական դասընթաց կարող է ներառվել նաև օ-

տար այլ լեզուֈ Բաղադրիչը յուրաքանչյուր մագիստրոսական ծրագրում նախա-

տեսում է մինչև 3 լրացական դասընթացի առկայությունֈ Լրացական դասընթաց-

ները կրեդիտատար չեն:


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)15

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

1602/M06 Անգլերեն լեզու 0 64 I Ստուգարք

Լրացուցիչ նշանակվող դասընթացներ

0 64 I Ստուգարք

15 Այսուհետ՝ դ – դասախոսություն, գ – գործնական կամ սեմինար պարապմունք,

լ – լաբորատոր աշխատանքֈ

– 247 –

Ընդհանուր դասընթացների կրթամաս

Ընդհանուր կրթամասի աշխատածավալը 6 կրեդիտ է: Ընդհանուր դասըն-

թացների առկայությունը ծրագրում նպատակաուղղված է ուսանողների մոտ փո-

խանցելի գիտելիքների և կարողությունների, մասնավորապես, տեղեկատվական

տեխնոլոգիական ունակությունների և մասնագիտական ոլորտի հիմնախնդիր-

ների պատշաճ ընկալումը ապահովելունֈ Այն ներառում է երկու պարտադիր դա-

սընթաց՝ “Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները մասնագիտական հետազոտու-թյուններում” և “Մասնագիտության արդիական խնդիրները”ֈ Առանձին դեպքե-

րում, մասնագիտական անհրաժեշտությունից ելնելով, մասնագիտական պար-տադիր կրթամասին հատկացված ժամաքանակի հաշվին հնարավոր է նաև ընդ-

հանուր այլ դասընթացների ընդգրկումըֈ


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

Տեղեկատվական տեխնոլո-գիաները մասնագիտական հետազոտություններում

3 4/28/0 I Քննություն

Մասնագիտության արդիա-կան հիմնախնդիրները


Մասնագիտական պարտադիր կրթամաս

Մասնագիտական պարտադիր կրթամասն ընդգրկում է 8-ից մինչև 16` երեք

կամ վեց կրեդիտատարությամբ մոդուլ-դասընթացներֈ Կրթամասի ընդհանուր

աշխատածավալը ծրագրում սահմանված է 48 կրեդիտ: Սա մագիստրոսական

ծրագրի պարտադիր դասընթացների կազմն է, որն ապահովում է տվյալ մասնա-

գիտացմամբ մագիստրոսի կրթական մակարդակում պահանջվող գիտելիքների և

կարողությունների ձեռքբերումըֈ Դրանք մշակվում են` հաշվի առնելով մասնա-

գիտական աշխատաշուկայի արդի կարիքները և պահանջմունքներըֈ

1. Մագիստրոսական ծրագիր`

§Ֆիզիկական աշխարհագրություն և լանդշաֆտների էկոլոգիա¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0901/M03 Աշխարհագրության մեթոդա-

բանական և տեսական



0901/M07 Աշխարհագրության փորձա-

քննություն և մոնիթորինգ 3 32/0/0 I Քննություն

Կիրառական

լանդշաֆտագիտություն 3 32/0/0 I Քննություն

0901/M08 Բնաաշխարհագրության

հիմնական տեսություններ 3 32/0/0 II Քննություն

ՀՀ բնօգտագործման և 3 32/0/0 II Քննություն

– 248 –

բնապահպանության

հիմնախնդիրները

0901/M09

Մաթեմատիկական մեթոդնե-

րը ֆիզիկական աշխարհա-

գրության մեջ

3 32/0/0 II Քննություն

0901/M12 Լանդշաֆտների գեոքիմիա և

գեոֆիզիկա 4 48/0/0 III Քննություն

0901/M13 Բժշկական

աշխարհագրություն 3 32/0/0 III Քննություն

0901/M14

Գեոինֆորմացիոն համակար-

գերը բնաշխարհագրական

հետազոտություններում


0901/M15

Բնական միջավայրի

անթրոպոգեն

տրանսֆորմացիան


0901/M16

Ֆիզիակական

աշխարհագրության

շրջանացում


0901/M17 Լանդշաֆտների

գեղագիտություն և դիզայն 3 32/0/0 II Քննություն

0901/M18

Ջրային ռեսուրսների

համալիր օգտագործման և

պահպանման արդի


5 48/0/24 III Քննություն


§Ջրաօդերևութաբանություն¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0901/M03 Ջրաօդերևութաբանության

մեթոդաբանական և տեսական



0901/M05 Ջրաօդերևութաբանության փոր-

ձաքննություն և մոնիթորինգ 3 32/0/0 I Քննություն

0901/M06

Ջրաօդերևութաբանական վտան-

գավոր երևույթներ և դրանց

ռիսկի գնահատումը


0901/M07 Ջրաօդերևութաբանական տեղե-

կատվական համակարգեր 3 16/16/0 I Քննություն

0901/M08 Կլիմաների տեսություն 3 32/0/0 I Քննություն

0901/M09 Կլիմայական ռեսուրսների

կառավարում և կանխատեսում 3 32/0/0 II Քննություն

0901/M10

Ջրաօդերևութաբանական երե-

վույթների մաթեմատիկական

մոդելավորում


0901/M12 Ջրային ռեսուրսների կառավա-

րում 3 32/0/0 III Քննություն

0901/M13 Էկոլոգիական

կլիմայագիտություն 3 32/0/0 II Քննություն

– 249 –

0901/M14 Ջրային էկոհամակարգերի

կառավարման հիմունքներ 3 32/0/0 III Քննություն

0901/M16 Ջրային իրավունքի հիմունքներ 3 32/0/0 II Քննություն


§Հասարակական աշխարհագրություն¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0902/M02 Աշխարհագրության մեթոդա-

բանական և տեսական



0901/M04 Մարդկային զարգացման

հիմունքներ 3 32/0/0 I Քննություն

0901/M05, Կիրառական

աշխարհագրություն 6 64/0/0 I Քննություն

0902/M07

Աշխարհագրական

տեղեկատվական

համակարգեր


0902/M08

Հասարակական


հիմնական տեսությունները


0902/M09


աշխարհագրության մտքի

պատմություն


0902/M10 Մենեջմնտ 3 32/0/0 II Քննություն

0902/M11 Մաթեմատիկական մեթոդ-

ները աշխարհագրության մեջ 3 32/0/0 II Քննություն

0902/M12 Արդիական պատմական

աշխարհագրություն 3 32/0/0 II Քննություն

0902/M13 Սոցիալական աշխարհա-

գրություն 3 32/0/0 III Քննություն

0902/M14 Մշակույթի աշխարհագրութ-

յուն 3 32/0/0 III Քննություն

0902/M15

ՀՀ տարածաշրջանների և

քաղաքների զարգացման

հիմախնդիրները


0902/M16



կանխատեսում



§Քարտեզագրություն ևԿադաստրային գործ¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատման

ձևը

0903/M01

Կադաստրային

աշխատանքիների

կազմակերպումը և


– 250 –

պլանավորումը

0903/M02

Ժամանակակից

գեոդեզիական

սարքավորումներ


0903/M03 Գեոինֆորմատիկա և

ԱՏՀ տեխնոլոգիաներ 6 64/0/0 I Քննություն

0903/M04 Ավտոմատացումը

քարտեզագրության մեջ 3 32/0/0 I Քննություն

0903/M05

Մաթեմատիկական-

քարտեզագրական

մոդելավորում


0903/M06 Քարտեզների

գեոդեզիական հիմք 3 32/0/0 I Քննություն

0903/M07

Թվային

ֆոտոգրամմետրիա և

հեռահարում


0903/M08 Հողային ռեսուրսների

կառավարում 3 32/0/0 II Քննություն

0903/M09 ԱՏՀ ծրագրավորում 3 32/0/0 II Քննություն

0903/M10 Ազատ օգտագործման

ԱՏՀ 3 32/0/0 II Քննություն

0903/M11

Աէրոտիեզերական

նկարների վերծանումը

կադաստրային

նպատակներով


0903/M12 Ատլասային

քարտեզագրում 3 32/0/0 III Քննություն

0903/M13 Հողային կադաստր և

հողերի մոնիթորինգ 3 32/0/0 III Քննություն

0903/M14

Քարտեզագրական

արտադրության

կազմակերպում



§Երկրաֆիզիկա¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0803/M01 Կիրառական սեյսմալոգիա 3 20/0/12 I Քննություն

0803/M02 Մագնիսահետախուզության

ուսումնասիրման օբյեկտներ 3 20/0/12 I Քննություն

0803/M03 Գրավիհետախուզության

ուսումնասիրման օբյեկտներ 3 20/0/12 I Քննություն

0803/M04 Հորատանցքերի ուսումնասիրման

հատուկ մեթոդներ 3 20/0/12 II Քննություն

0803/M05 Ինժեներային սեյսմահետախուզութ-

յուն 3 20/0/12 I Քննություն

0803/M06 Ինժեներային

էլեկտրահետախուզություն 3 20/0/12 I Քննություն

0803/M07 Միջուկային երկրաֆիզիկայի ուսում- 3 20/0/12 I Քննություն

– 251 –

նասիրման օբյեկտներ

0803/M08 Սեյսմահետախուզության ուսումնա-

սիրման օբյեկտներ 3 20/0/12 III Քննություն

0803/M09 Էլեկտրահետախուզության ուսում-

նասիրման օբյեկտներ 3 20/0/12 II Քննություն

0803/M10 Երկրաֆիզիկական մեթոդների

կոմպլեքսավորում 3 20/0/12 II Քննություն

0803/M11 Էկոլոգիական երկրաֆիզիկա 3 20/0/12 II Քննություն

0803/M12

Ապարների ֆիզիկական հատ-

կությունները բարձր ճնշումների և

ջերմաստիճանի պայմաններում 3 20/0/12 III Քննություն

0803/M13 Մասնագիտության պատմություն և

մեթոդաբանություն 3 32/0/0 II Քննություն

0803/M14 Կառուցվածքային երկրաֆիզիկայի

հիմունքներ 3 20/0/12 I Քննություն

0803/M15 Երկրաֆիզիկական տվյալների

մշակման և մեկնաբանման

հիմունքներ 3 20/0/12 III Քննություն

0803/M16 Հանքային երկրաֆիզիկայի



§Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0804/M04 ՕՀՀ հետազոտման երկրաբանա-

կառուցվածքային մեթոդներ 6 32/0/32 I Քննություն

0804/M05 Կանխատեսումային ռեսուրսների

քանակական գնահատում 3 16/0/16 I Քննություն

0804/M06 ՕՀ հանքավայրերի և մարմինների

ուրվագծում 3 16/0/16 I Քննություն

0804/M07 ՕՀՀ մոդելավորում 3 16/0/16 I Քննություն

0804/M08 Հետախուզական ցանցի խտության

վերլուծություն 3 16/0/16 I Քննություն

0804/M09 Շահագործողական հետախուզում 3 32/0/0 I Քննություն

0804/M10 Մետաղական օհ հանքավայրերի

արդյունաբերական տիպերը 3 32/0/0 II Քննություն

0804/M11 Ոչ մետաղական օհ հանքավայրերի

արդյունաբերական տիպերը 3 32/0/0 II Քննություն

0804/M12 Տեխնածին հանքահումքային

ռեսուրսներ 3 32/0/0 II Քննություն

0804/M13 Ընդերքօգտագործման բնապահպա-

նական հարցերը 3 32/0/0 II Քննություն

0804/M14 ՀՀ հանքահումքային հենքը 3 32/0/0 II Քննություն

– 252 –

0804/M15 Մետաղագոյացման վերլուծություն 3 32/0/0 III Քննություն

0804/M16 Արդյունաբերության

միներալահումքային բնագավառը 3 32/0/0 III Քննություն

0804/M17 Երկրաբանահետախուզական

ոլորտի մենեջմենտ 3 32/0/0 III Քննություն

0804/M18 Ընդերքօգտագործման իրավագիտա-

կան հիմունքներ 3 32/0/0 III Քննություն


§Միներալոգիա, պետրոգրաֆիա և երկրաքիմիա¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0807/M01 Երկրակեղևի երկրաքիմիա 3 32/0/0 I Քննություն

0807/M02 Միներալառաջացման պրոցեսներ 3 32/0/0 II Քննություն

0807/M03 Որոնողական երկրաքիմիա-1 3 32/0/0 I Քննություն

0807/M04 Որոնողական երկրաքիմիա-2 3 32/0/0 II Քննություն

0807/M05 Հայաստանի նորագույն հրաբխակա-

նություն 3 32/0/0 I Քննություն

0807/M06 Ծովերի և օվկիանոսների օգտակար

հանածոները 3 32/0/0 I Քննություն

0807/M07 Պետրոլոգիայի ֆիզիկաքիմիական


0807/M08 Միներագրաֆիա 3 32/0/0 II Քննություն

0807/M09 Մագմատիզմ և երկրադինամիկա 3 32/0/0 I Քննություն

0807/M10 Հրային ապարների պետրոքիմիա 3 32/0/0 I Քննություն

0807/M11 Հազվագյուտ և ցրված տարրերի

երկրաքիմիա 3 32/0/0 II Քննություն

0807/M12 Լիթոգենեզի երկրաքիմիա 3 32/0/0 III Քննություն

0807/M13 Երկրաքիմիայի հատուկ գլուխներ 3 32/0/0 III Քննություն

0807/M14 Հանքավայրերի արդյունաբերական

տիպերը -1 3 32/0/0 I Քննություն

0807/M15 Հանքավայրերի արդյունաբերական

տիպերը -2 3 32/0/0 II Քննություն

0807/M16

Հայաստանի հանքավայրերի

արդյունաբերական տիպերը և նրանց

ռացիոնալ օգտագործումը 3 32/0/0 III Քննություն


§ Սերվիսային գործունեության կազմակերպում¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0904/M01 Ձեռնարկատիրությունը 3 32/0/0 I Քննություն

– 253 –

սերվիսում

0904/M02 Սերվիսագիտության տեսու-

թյունը և մեթոդաբանությունը


0904/M03 Սերվիսի ոլորտի

կարգավորման

մեխանիզմները


0904/M04 Սերվիսային գործունեության

կազմակերպման մեթոդները


0904/M05 Սերվիսի սոցիոլոգիա 3 32/0/0 I Քննություն

0904/M06 Ծառայությունների կազմա-

կերպման տեխնոլոգիաները


0904/M07 Մարդկային ռեսուրսների կա-

ռավարումը սերվիսի

ոլորտում


0904/M08 Ռեկրեացիոն

ծառայությունների

կազմակերպում


0904/M09 Գլոբալիզացիոն և գլոկալիզա-

ցիոն գործընթացները

սերվիսում


0904/M10 Ծառայությունների

մատուցման հոգեբանական

ասպեկտները


0904/M11 ՀՀ սերվիսի զարգացման

միտումները


0904/M12 Մարկետինգային ռազմավա-

րությունները սերվիսում


0904/M13 Սերվիսի տարածական կազ-

մակերպման

հիմնախնդիրները ՀՀ-ում


0904/M14 ՀՀ սերվիսի էթնոմշակութային

առանձնահատկությունը



§ Կայուն զբոսաշրջություն¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0904/M01 Կայուն զբոսաշրջության



0904/M02 Տուրիստագիտության տեսու-

թյունը և մեթոդաբանությունը


0904/M03 Հյուրընկալության ինդուստրիայի

կազմակերպման հիմունքներ


0904/M04 Զբոսաշրջության սոցիոլոգիա 3 32/0/0 I Քննություն

0904/M05 Միջմշակութային հաղորդակ-

ցությունը զբոսաշրջության

ոլորտում


0904/M06 Տուրօպերատորականև տուր-

գործակալական գործ. Տեխնո-

լոգիաները և կազմակերպումը


– 254 –

0904/M07 Զբոսաշրջության մակրո-

էկոնոմիկա և միկրոէկոնոմիկա


0904/M08 Էկոլոգիական զբոսաշրջության

կազմակերպման տեխնիկան և

տեխնոլոգիաները


0904/M09 Մարդկային ռեսուրսների

կառավարումը զբոսաշրջության

ոլորտում


0904/M10 Մարկետինգային ռազմավարու-

թյունները զբոսաշրջությունում


0904/M11 Զբոսաշրջային գործունեության

չափորոշիչները


0904/M12 ՀՀ զբոսաշրջային

դեստինացիաները


0904/M13 Զբոսաշրջության զարգացման

հայեցակարգը և

հեռանկարները ՀՀ-ում


1

Կամընտրական դասընթացներ

Կամընտրական դասընթացներն ընտրվում են ԵՊՀ այլ մագիստրոսական

ծրագրերի դասընթացներից և նպատակ ունեն մագիստրանտի մոտ ձևավորելու

ավարտական ատենախոսությունը հաջողությամբ կատարելու համար

անհրաժեշտ գիտելիքներ և կարողություններ: Այս դասընթացների ընդհանուր

աշխատածավալը ծրագրում սահմանափակված է 18 կրեդիտով, իսկ կազմն ը-

նտրվում է ուսումնական խորհրդատուի (գիտական ղեկավարի) հետ համատեղ՝

տվյալ կամ հարակից (մասնագիտության շրջանակներում միջդիսցիպլինար կա-

պերի ձևավորման նպատակով) մագիստրոսական ծրագր(եր)ի դասընթացների

ցանկից` 24-րդ կիսամյակների ընթացքումֈ Տվյալ ծրագրի կամընտրական

դասընթացներից ընտրվող դասընթացների ընդհանուր աշխատածավալը պետք

է կազմի առնվազն 9 կրեդիտ, իսկ առաջարկվող դասընթացների քանակը`

պահանջվածից առնվազն 2 անգամ ավելի:

Կամընտրական դասընթացների ցանկը պարունակում է համեմատաբար

ազատ բովանդակային կառուցվածքով և հաշվարկված կրեդիտատարությամբ հե-

տևյալ մոդուլները, որոնցից ուսանողը հնարավորություն ունի ընտրելու երեքը:




դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0901/M15

Կենսաբազմազանության

ժամանակակից



0901/M16

Լանդշաֆտների ռացիոնալ

օգտագործման և պլանա-

վորման հիմնախընդիրները


– 255 –

0901/M17 Կլիմայի փոփոխության

հիմնախնդիրներ 6 64/0/0 III Քննություն

0901/M18 Անապատացման հիմնա-

խնդիրներ 6 64/0/0 III Քննություն

Այլ ծրագրերի ցանկից

ընտրվող դասընթաց-1 6 64/0/0 II Քննություն


ընտրվող դասընթաց-2 3 32/0/0 III Քննություն




դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0901/M29

ՀՀ ջրային ավազանների արդի

վիճակը և էկոլոգիական

անվտանգությունը

3 320/0 II Քննություն

0901/M30

ՀՀ օդային ավազանի արդի

վիճակը և էկոլոգիական

անվտանգությունը 3 320/0 II Քննություն

0901/M29 Սևանա լճի և առափնյա գոտու

ջրաէկոլոգիա 6 64/0/0 III Քննություն

0901/M30 Ջրօգտագործման էկոլոգատնտե-

սական ասպեկտներ 6 64/0/0 III Քննություն

Այլ ծրագրերի ցանկից ընտրվող

դասընթաց-1 6 64/0/0 II Քննություն


դասընթաց-2 3 32/0/0 III Քննություն




դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0901/M17 Սոցիալ-տնտեսական

վիճակագրություն 3 32/0/0 II Քննություն

0901/M18 ՀՀ տնտեսության զարգացման

հիմնախնդիրներ 3 32/0/0 II Քննություն

0901/M19



փիլիսոփայական հարցերը


0901/M20 ՀՀ ռեգիոնալ

քաղաքականությունը 6 64/0/0 III Քննություն





– 256 –


§ Քարտեզագրություն և Կադաստրային գործ¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0903/M18 Գեոմորֆոլոգիական

քարտեզագրում 3 32/0/0 II Քննություն

0903/M18 Սխալների տեսություն 3 32/0/0 II Քննություն

0903/M19 Էկոլոգիական քարտեզագրում 6 64/0/0 III Քննություն

0903/M19 ԱՏՀ հողային ռեսուրսների

կառավարման գործում 6 64/0/0 III Քննություն








դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0803/M19 Պալեոմագնիսականություն 3 32/0/0 II Քննություն

0803/M20

Երկրադինամիկ շարժումների

ուսումնասիրումը

երկրաֆիզիկական մեթոդներով


0803/M21 Երկրաֆիզիկական տվյալների

համակարգչային մշակում 3 20/0/12 III Քննություն

0803/M22 Հատուկ դասընթացներ

էլեկտրոմետրիայից 3 20/0/12 III Քննություն

0803/M23 Հատուկ դասընթացներ

գրավիմետրիայից 3 20/0/12 III Քննություն

0803/M24 Հատուկ գլուխներ սեյսմալոգիայից 3 20/0/12 III Քննություն






§Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում և հետախուզում¦


դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման

ձևը

0804/M19

Հանքային հումքի

արդյունահանման և հանքաքարի

վերամշակման հիմնական

տեխնոլոգիաները


0804/M20 Հանքավայրերի հետախուզման 3 32/0/0 II Քննություն

– 257 –

նյութերի փորձաքննում

0804/M21

Հանքավայրերի իրացման

տեխնիկատնտեսագիտական

հիմնավորում


0804/M22 Ընդերքօգտագործման ոլորտի

հարկավորումը 3 32/0/0 III Քննություն

0804/M23 Տարածաշրջանների հանքահում-

քային հենքի գնահատում 3 32/0/0 III Քննություն

0804/M24 Ներդրումային նախագծերի

արդյունավետության գնահատում 3 32/0/0 III Քննություն










դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման

ձևը

0807/M17 Սեյսմոերկրաքիմիա 3 32/0/0 II Քննություն

0807/M18 Գեմոլոգիա և գունագեղ քարերի

ախտորոշում 3 32/0/0 II Քննություն

0807/M19 Գեոէկոքիմիա 3 32/0/0 III Քննություն

0807/M20 Մագմատիկ ֆորմացիաներ 3 32/0/0 III Քննություն

0807/M21 Հանքային պրոցեսների

երկրաքիմիա 3

32/0/0 III Քննություն

0807/M22 Հիդրոերկրաքիմիա 3 32/0/0 III Քննություն










դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0904/M15 Ծառայությունների բիզնես

պլանավորում


– 258 –

0904/M15 Սերվիսի փիլիսոփայություն 6 64/0/0 II Քննություն

0904/M16 Ծառայությունների

բրենդինգ


0904/M16 Սերվիսային պետության

հայեցակարգ



ընտրվող դասընթաց-1



ընտրվող դասընթաց-2





դիտ


ժամ (դ/գ/լ)

Կիսամ-

յակ

Գնահատ-

ման ձևը

0904/M14

Ռիսկերը և ապահովա-

գրությունը զբոսա-

շրջությունում


0904/M14 Զբոսաշրջության հատուկ

ձևերը և կազմակերպուը 6 64/0/0 II Քննություն

0904/M15 Գնագոյացումը

զբոսաշրջությունում 3 32/0/0 III Քննություն

0904/M15 Զբոսաշրջության մշակույթ 3 32/0/0 III Քննություն





2.2. Հետազոտական կառուցամաս

Ծրագրի հետազոտական կառուցամասը ներառում է հետևյալ բաղադրիչները՝

գիտական սեմինար, գիտահետազոտական աշխատանք, գիտահետազոտական պրակտիկա, գիտամանկավարժական պրակտիկա և մագիստրոսական ատենախո-սություն:

Գիտական սեմինարը ծրագիրն իրականացնող կառույցի (ֆակուլտետ,

ամբիոն, կենտրոն և այլն) կողմից կազմակերպվող կանոնավոր գործող սեմինար-

ների շարք է, որի կայացման ժամանակացույցը սահմանվում է մագիստրոսական

ծրագրի տվյայ կիսամյակի դասացուցակով: Գիտական սեմինարի ընթացքում

մագիստրանտներին ցուցաբերվում է գիտական հետազոտություն կատարելու

մեթոդաբանական և մեթոդական աջակցություն, ձևավորվում են գիտական սե-

մինարներին հաղորդումներ և զեկուցումներ ներկայացնելու, գիտական բանա-

– 259 –

վեճ վարելու, գրախոսություններով հանդես գալու հմտություններֈ

Գիտահետազոտական աշխատանքի բովանդակությունը պայմանավորվում

է ուսանողի մագիստրոսական ատենախոսության թեմայի խնդիրներով և

կազմվում է գիտական ղեկավարի հետ համատեղֈ Այն կազմակերպվում է

ուսումնառության 2-րդ, 3-րդ և 4 կիսամյակներում` ընդհանուր 18 կրեդիտ աշ-

խատածավալով:

Գիտահետազոտական պրակտիկան կազմակերպվում է 4-րդ կիսամյակում`

գիտական ղեկավարի հետ համատեղ կազմված և հաստատված ծրագրովֈ Կա-

րող է իրականացվել ամբիոնի կամ լաբորատորիայի գիտական թեմաների շրջա-

նակներումֈ Ունի 3 կրեդիտ աշխատածավալ:

Գիտամանկավարժական պրակտիկան կազմակերպվում է 4-րդ կիսամյա-

կում` գիտական ղեկավարի հետ համատեղ կազմված և հաստատված ծրագրովֈ

Նախատեսում է բակալավրիատում սեմիանարների և գործնական պարապ-

մունքների անցկացում, կուրսային աշխատանքների գրախոսումֈ Այն ևս ունի 3

կրեդիտ աշխատածավալ:

Մագիստրոսական ատենախոսության կատարումը և նրա պաշտպանու-

թյունը մագիստրոսի կրթական ծրագրի եզրափակիչ փուլն է, որն իրականացվում

է 4-րդ կիսամյակում: Ատենախոսության կատարման և պաշտպանության հա-

մար ծրագրում նախատեսվում է 12 կրեդիտ աշխատածավալֈ

– 260 –

Մաս II.


– 261 –

1. Տեղեկագրքի նպատակը

Դասընթացների տեղեկագիրքը նախատեսված է աշխարհագրության և երկրաբանության ֆակուլտետում իրականացվող մագիստրոսի կրթական

ծրագրերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը ուսանողներին, դասախոսական ու

վարչական կազմին, ինչպես նաև լայն հանրությանը մատչելի դարձնելու համար

և պարունակում է ամփոփ տեղեկատվություն ինչպես առանձին

մասնագիտությունների ուսումնական ծրագրերի, այնպես էլ դրանց բաղադրիչ

դասընթացների և ուսումնական մոդուլների վերաբերյալ: Այն ներառում է.

– կրթական ծրագրի ընդհանուր նկարագրությունը` շնորհվող որակավո-

րումը, ծրագրի նպատակները և նախանշված ելքային կրթական արդ-

յունքները, ծրագրի բովանդակային կազմը և կրեդիտների կառուցվածքը,

ավարտական պահանջները և ատեստավորման ձևերը, պրակտիկանե-

րի վերաբերյալ տեղեկատվությունը և այլն,

– առանձին դասընթացների և ուսումնական մոդուլների հակիրճ նկարա-

գիրը` դասընթացի անվանումը և նույնացման թվանիշը, ուսուցման կի-

սամյակը, դասընթացին հատկացված կրեդիտները, դասընթացի հակիրճ

բովանդակությունը, ուսուցման և գնահատման մեթոդներն ու չափա-

նիշներըֈ

– 262 –

Լրացական դասընթացներ

1602/M 01. Անգլերեն լեզու Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ /ստուգարք/ Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել ակադեմիական անգլերեն (Academic

English), հումանիտար, սոց. Գիտությունների, ինչպես նաև տեխնիկական

ֆակուլտետներում:



1. կտիրապետի գրավոր և բանավոր խոսքին` գիտական աշխարհի

հետ ազատ շփվելու համար:

2. կկարողանա մասնագիտական երկխոսության մեջ մտնել

օտարերկրացի գործընկերների հետ:

3. կկարողանա պատշաճ մակարդակով մասնագիտական զեկուցում

պատրաստել և մասնակցել միջազգային գիտոժողովներին:


Թեմա 1՝ Գիտական գրավոր խոսքի զարգացում, համառոտագրության

ուսուցում (Abstract writing): Թեմա 2՝ Միջազգային գիտաժողովների համար

զեկուցում պատրաստելու հիմնական դրույթները: Թեմա 3` Գիտական

բանավեճին մասնակցելու տեխնիկայի ուսուցում (Scientific discussion): Ստուգարքն անցկացվում է բանավոր հարցման ձևով՝ անցած նյութի

հիման վրա:

Ընդհանուր պարտադիր դասընթացներ

Մագիստրոսական ծրագիր`

§Ֆիզիկական աշխարհագրություն և լանդշաֆտային էկոլոգիա¦

0901/M01. Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները աշխարհագրական հետազոտություններում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթքցի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել տեղեկատվական

տեխնոլոգիաների, մասնավորապես գեոինֆորմացիոն համակարգերի աշխար-

հագրական հետազոտություններում կիրառման հնարներին ու դրանց օգտա-

գործման մասին տեսական ու գործնական գիտելիքներ:



1. կիմանա գեոինֆորմացիոն համակարգերի գործառական կառուցվացքի

տեսական հիմքերը և աշխարհագրական երևույթների ԱՏՀ մոդելա-

վորման սկզբունքները:

2. կհասկանա ԱՏՀ-ում աշխարհագրական տվյալների կառավարման

– 263 –

մեխանիզմը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով ստեղծել ԱՏՀ տվյալների հենք և

իրականացնել դրանց վերլուծությունները:


Թեմա 1`Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների տեղը, դերն ու նշանակությունը

աշխարհագրական հետազոտություններում, ԱՏՀ ընդհանուր դրույթները: Թեմա 2` Տվյալների հենքի նախագծման սկզբմունքները: Աշխարհագրական տվյալների

հենքի ստեղծումը: Թեմա 3`Տվյալների վերլուծությունը և մոդելավորումը: Թեմա 4` Մասնագիտացված վերլուծությունների իրակնացումը ԱՏՀ-ում: Թեմա 5`

Համակարգչային քարտեզների և ատլասների ստեղծման առանձնահատկու-

թյունները, աշխարհագրական քարտեզների ավտոմատ ստացում:



աշխատանքի, իսկ մյուսըՙ բանավոր ներկայացման գնահատման հիման վրա,

յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունա-





0901/M02. Աշխարհագրության արդի հիմնախնդիրները (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհագրության

արդի հիմնախնդիրների վերաբերյալ տեսական կայուն գիտելիքներ, ծանո-

թացնել աշխարհագրության ժամանակակից ուղղություններին, մարդ-բնություն

բարդ ու բազմակողմանի հիմնախնդրին, բնական և հասարակական աշխարհա-

գրության փոխհարաբերություններին և նրանց մեջ ընթացող նոր դրսևորումնե-

րին ու հեռանկարներին:

Կրթական արդյունքները Դասընթացի ավարտին ուսանողը `

1. կիմանա աշխարհագրական գիտության հիմնական ուղղություններն ու


2. կհասկանա աշխարհագրական հիմնական ուղղությունների ու հիմնա-

խնդիրների առաջացման և զարգացման պատճառները և հետևանքները,

դրանց լուծման ուղիները:

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել բնական և հասարկական

տարբեր հիմնախնդրիներ լուծելու և որաշելու ժամանակ


Թեմա 1` Աշխարհագրության ժամանակակից ուղղությունները և հիմնա-

խնդիրները: Թեմա 2` Աշխարհագրական թաղանթի գոտիականության և զոնա-

– 264 –

յականության հիմնախնդիրը: Թեմա 3` Ֆիզիկական և տնտեսական աշխարհա-

գրության շրջանացման հիմնախնդիրը: Թեմա 4`Ֆիզիկաաշխարհագրական

կիրառական հետզոտությունների, քարտեզագրման հիմնախնդիրները, նյութերի,

էներգիայի և ինֆորմացիայի շրջապտույտի հիմնախախնդիրը, մաթեմատիկա-

կան, երկրաֆիզիկական, երկրաքիմիական, ուղղությունները: Թեմա 5` Ֆիզիկա-

աշխարհագրական կանխատեսումների , կլիմայի գլոբալ փոփոխությունների,

անապատեցման հիմնախնդիրները: Թեմա 6` Ֆիզիկանական և հասարակական

աշխարհագրական գիտությունների ինտեգրման, հասարակության տարածքա-

յին արդյունավետ կազմակերպման, ՏԱԴ-ի գնահատման հիմնախնդիրները:

Թեմա 7` Բնական ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման և բնության պահ-

պանության, բանական ռեսուրսների աշխարհագրական, տնտեսաաշխարհա-

գրական գնահատման հիմնախնդիրը:




յուրաքանչյուրը` 4 միավոր առավելագույն արժեքով:Հարցատոմսը պարունա-







0901/M01. Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները ջրաօդերևութաբանական հետազոտություններում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.









վորման սկզբմունքները:


մեխանիզմը,


– 265 –



Դասընթացում տրվում են ջրաօդերևութաբանության և ժամանակակից

տեխնոլոգիաների առնչությունները, ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների դերը գի-

տության ճյուղային, համալիր և համակարգային հետազոտություններում, ջրա-

օդերևութաբանության անհրաժեշտ ապարատածրագրային միջոցները, հիմ-

նական ծրագրային փաթեթները և դրանց ֆունկցիոնալ հնարավորությունները,

ինչպես նաև աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերը և դրանց

կիրառումը գիտական հետազոտություններում, ԱՏՀ-երի ֆունկցիոնալ հնարա-

վորությունների դիտարկումը և նախագծերի իրականացումը:




վրա, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:









0901/M02. Ջրաօդերևութաբանության արդի հիմնախնդիրներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսի մոտ ձևավորել համակարգված

դատողություն, որն ապահովում է ջրաօդերևութաբանական արդի հիմնախնդիր-

ների համալիր վերլուծման մոտեցում:



1. կիմանա գիտության ընդհանուր խնդիրները և զարգացման գլխավոր

ուղղությունները,

2. կհասկանա ջրոլորտում և մթնոլորտում ընթացող պրոցեսների

մոդելավորման խնդիրները,

3. կկարողանա գնահատել հիմնախնդրի էությունը և առաջադրել

մեղմման ուղիներ:


Թեմա 1՝ Դասընթացի նպատակը, խնդիրները, կառուցվածքը: Թեմա 2՝ Գիտության ընդհանուր խնդիրները և ժամանակակից ջրաօդերևութաբանու-

թյունը: Թեմա 3՝ Ջրաօդերևութաբանության զարգացման գլխավոր ուղղությունները:

– 266 –

Թեմա 4՝ Ջրոլորտում և մթնոլորտում ընթացող պրոցեսների մոդելավորման

հիմնախնդիրը: Թեմա 5՝ Մթնոլորտի և ջրոլորտի հետազոտման միջազգային

ծրագրերը:






Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարց, որից 1 հարցը` 4 միավոր, 2 հարցը` 3-




0903/M01. Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները աշխարհագրական հետազոտություններում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ,եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.











մեխանիզմը,




Թեմա 1` Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների տեղը, դերն ու նշանակությու-

նը աշխարհագրական հետազոտություններում, ԱՏՀ ընդհանուր դրույթները:

Թեմա 2` Տվյալների հենքի նախագծման սկզբմունքները: Աշխարհագրական տ-

վյալների հենքի ստեղծումը: Թեմա 3` Տվյալների վերլուծությունը և մոդելա-

վորումը: Թեմա 4` Մասնագիտացված վերլուծությունների իրակնացումը ԱՏՀ-

ում: Թեմա 5` Համակարգչային քարտեզների և ատլասների ստեղծման առանձ-

նահատկությունները, աշխարհագրական քարտեզների ավտոմատ ստացում:



– 267 –






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց 2 հարցը` 2-ական միավոր, 2 հարցը` 3-


0903/M01. Աշխարհագրության արդի հիմնախնդիրները (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհագրության

արդի հիմնախնդիրների վերաբերյալ տեսական կայուն գիտելիքներ, ծանո-

թացնել աշխարհագրության ժամանակակից ուղղություններին, մարդ-բնություն

բարդ ու բազմակողմանի հիմնախնդրին, բնական և հասարակական աշխարհա-

գրության փոխհարաբերություններին և նրանց մեջ ընթացող նոր դրսևորում-

ներին ու հեռանկարներին:

Կրթական արդյունքները Դասընթացի ավարտին ուսանողը `

1. կիմանա աշխարհագրական գիտության հիմնական ուղղություններն ու


2. կհասկանա աշխարհագրական հիմնական ուղղությունների ու հիմ

նախնդիրների առաջացման և զարգացման պատճառները և

հետևանքները, դրանց լուծման ուղիները:

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել բնական և հասարկական

տարբեր հիմնախնդրիներ լուծելու և որաշելու ժամանակ


Թեմա 1` Աշխարհագրության ժամանակակից ուղղությունները և հիմնա-

խնդիրները: Թեմա 2` Աշխարհագրական թաղանթի գոտիականության և զոնա-

յականության հիմնախնդիրը: Թեմա 3` Ֆիզիկական և տնտեսական աշխար-

հագրության շրջանացման հիմնախնդիրը: Թեմա 4` Ֆիզիկաաշխարհագրական

կիրառական հետզոտությունների, քարտեզագրման հիմնախնդիրները, նյութերի,

էներգիայի և ինֆորմացիայի շրջապտույտի հիմնախնդիրը, մաթեմատիկական,

երկրաֆիզիկական, երկրաքիմիական, ուղղությունները: Թեմա 5` Ֆիզիկաաշ-

խարհագրական կանխատեսումների, կլիմայի գլոբալ փոփոխությունների, անա-

պատացման հիմնախնդիրները: Թեմա 6` Ֆիզիկականական և հասարակական

աշխարհագրական գիտությունների ինտեգրման , հասարակության տարածքա-

յին արդյունավետ կազմակերպման, ՏԱԴ-ի գնահատման հիմնախնդիրները: Թեմա 7` Բնական ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման և բնության պահպա-

նության, բանական ռեսուրսների աշխարհագրական, տնտեսաաշխարհա-

գրական գնահատման հիմնախնդիրը: Թեմա 8` Տարաբնակեցման արդի հիմնա-

խնդիրները, արդյունաբերության արդյունավետ տարածքային կազմակերպման,

– 268 –

ժողովրդաաշխարհագրական արդի հիմնախնդիրները, բնակչության կյանքի

որակի գնահատման աշխարհագրական, ռեգիոնալ կայուն զարգացման

հիմնախնդիրները: Թեմա 9. Խոշոր քաղաքների և քաղաքային ագլոմերացիանե-

րի զարգացման, տրանսպորտի, գյուղատնտեսության արդյունավետ տարած-

քային կազմակերպման, քաղաքաաշխարհագրական արդի հիմնախնդիրները:









Մագիստրոսական ծրագիր` § Քարտեզագրություն և Կադաստրային

գործ¦

0903/M01. Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները կադաստրային հետազոտություններում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


տեխնոլոգիաների, մասնավորապես գեոինֆորմացիոն համակարգերի կադաս-

տրային հետազոտություններում կիրառման հնարներին ու դրանց օգտագործ-

ման մասին տեսական ու գործնական գիտելիքներ:



1. կունենա հիմնարար գիտելիքներ գեոինֆորմացիոն համակարգերի

գործառական կառուցվացքի մասին: Ծանոթ կլինի կադաստրային

երևույթների ԱՏՀ մոդելավորման սկզբմունքներին:

2. կկարողանա մշակել ԱՏՀ-ում կադաստրային տվյալների կառավարման

մեխանիզմ: Կկարողանա ինքնուրույն կերպով ստեղծել ԱՏՀ տվյալների

հենք: Իրականացնել կադաստրային տվյալների վերլուծություններ

3. օգտվել տարատեսակ գրական աղբյուրներից, ինտերնետային ռեսուր-

սներից և այլն, ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտելիքները և

առաջ քաշել նորերը ստացած գիտելիքները կիրառել այլ հարակից գի-

տակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրություններում:


Թեմա 1` Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների տեղը, դերն ու նշանակությունը

– 269 –

կադաստրային հետազոտություններում, ԱՏՀ ընդհանուր դրույթները: Թեմա 2`

Գեոինֆորմատիկան որպես գիտական ուղղություն: ԱՏՀ և ՀՏՀ հասկացություն-

ները: Թեմա 3` ԱՏՀ-ի ընդհանուր կառուցվածքը: Տվյալների հենքի նախագծման

սկզբմունքները: Կադաստրային տվյալների հենքի ստեղծումը: Թեմա 4` Կա-

դաստրային տվյալների վերլուծությունը: Կադաստրային տվյալների մոդելա-

վորումը: Թեմա 5` Մասնագիտացված վերլուծությունների իրակնացումը ԱՏՀ-

ում: Համակարգչային քարտեզների և ատլասների ստեղծման առանձնահատ-

կությունները: Թեմա 6` Կադաստրային քարտեզների ավտոմատ ստացում:





կում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:




0903/M02. Քարտեզագրության և կադաստրային գործի ժամանակակից հիմնախնդիրները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով Դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել անշարժ գույքի և հո-

ղային կադաստրի վարման վերաբերյալ, ինչպես նաև հողի և անշարժ գույքի

արդյունավետ օգտագործման նպատակով ժամանակակից տեխնոլոգիական

ծրագրերի ու մեթոդների վերաբերյալ պատշաճ մասնագիտական պատկերա-

ցում:


1. կիմանա կադաստրային գործի տեսական հիմանախնդիրների էությունը

զարգացման միտումների մասին: Կիմանա անշարժ գույքի և հողի,

հողային հարաբերությունների, ՀՀ սահմանադրության, հողային

օրենսգրքի և ՀՀ կառավարության որոշումների մասին:

2. կկարողանա իրականացնել սեփականության իրավունքի գրանցում, հաշ-

վառում և գնահատում, կկարողանա կիրառել կադաստրի տվյալները

հողային հարաբերությունների կարգավորման, հողային հարկի,

վարձակալության և այլ բնագավառներում:

3. կկարողանա օգտվել տարատեսակ գրական աղբյուրներից,

ինտերնետային ռեսուրսներից և այլն, ստեղծագործաբար կիրառել

ունեցած գիտելիքները և առաջ քաշել նորերը, ստացած գիտելիքները

կիրառել այլ հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք

ուսումնասիրություններում:

– 270 –


Թեմա 1՝ Կադաստրի ընդհանուր հասկացությունը և բովանդակությունը:

Հիմնական հողային հարաբերությունները: Անշարժ գույքի հիմնական

հարաբերությունները: Հողային կադաստրի բաղադրիչ մասերը և նրանց վարման

կազմակերպումը: Թեմա 2՝ Հանրապետության հողային ֆոնդը և անշարժ գույքը

որպես հողային կադաստրի օբյեկտ: Հողային ռեսուրսների կառավարման

տնտեսական հիմքերը և մեխանիզմները: Անշարժ գույքի կառավարման

տնտեսական հիմքերը և մեխանիզմները: Թեմա 3՝ Անշարժ գույքի օբյեկտների

հասկացությունը և դասակարգումը, հողային շուկայի ձևավորումը և գոր-

ծողությունը: Թեմա 4՝ Անշարժ գույքի և հողամասերի գնահատման մեթոդները:

Թեմա 5՝ Անշարժ գույքի և հողամասերի գնահատման տեղեկատվական համա-

կարգի ստեղծումը և զարգացումը: Թեմա 6՝ Անշարժ գույքի և հողամասերի

գնահատման կարգը ՀՀ-ում:









Մագիստրոսական ծրագիր` §Երկրաբանություն¦

0804/M02. Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները երկրաբանական

հետազոտություններում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ անհրաժեշտ գիտելիքներ

հանքավայրերի երկրաբանական աշխատանքների ժամանակ կիրառվող

համակարգչային տեխնոլոգիաների և ծրագրերի մասին:



1. կտիրապետի երկրաբանահետախուզական աշխատանքներում

օգտագործվող հիմնական համակարգչային ծրագրերին,

2. կկարողանա ստեղծել տեղեկատվական բազաներ, թվայնացնել եր-

կրաբանական քարտեզներն ու կազմել թվային կտրվածքներ:


Թեմա 1` Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների տեղը, դերն ու նշանակությու-

նը երկրաբանական հետազոտություններում, ընդհանուր դրույթներ: Թեմա 2`

– 271 –

Տվյալների հենքի նախագծման սկզբմունքները: Տեղեկատվական բազաների

ստեղծումը Microsoft Excel և Microsoft Access ծրագրերի օգնությամբ: Թեմա 3` Տվյալների վերլուծությունը և մոդելավորումը: Թեմա 4` Surfer, CorelDRAW և

AutoCAD ծրագրերի կիրառումը երկրաբանահետախուզական աշխատանք-

ներում: Թեմա 5` Երկրաբանական քարտեզների և կտրվածքների թվայնացում,

հանքավայրերի և հանքային մարմինների ծավալային պատկերների ստեղծում:


Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումներն անցկացվում են համակարգչի

վրա, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը

պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 1 միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը անցկացվում է համակարգչի վրա՝ 10 միավոր

առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարունակում է 5 հարց, յուրա-

քանչյուրը` 2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0.5 է:

0801/M01, 0804/M01, 0807/M01, Մասնագիտության արդիական հիմնախնդիրները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մասնագիտության

զարգացման հիմնահարցերին և ուղղություններին:



1. կիմանա մասնագիտության արդի հիմնախնդիրները

2. կհասկանա զարգացման պահանջը

3. կկարողանա պրոբլեմի լուծման համար որոշել անհրաժեշտ ուղիները


Թեմա 1` Պինդ մետաղական օգտակար հանածոների կուտակումների

առաջացման նորագույն տեսական ու կիրառական հետազոտությունների արդ-

յունքները: Թեմա 2` Ոչ մետաղական օգտակար հանածոների կուտակումների

առաջացման նորագույն տեսական ու կիրառական հետազոտությունների արդ-

յունքները: Թեմա 3` Հեղուկ և գազային օգտակար հանածոների կուտակումների

առաջացման նորագույն տեսական ու կիրառական հետազոտությունների

արդյունքները: Թեմա 4` Տարբեր տիպերի օհ գոյացման երկրադինամիկական

պայմանները Երկրի տեկտոնական զարգացման տարբեր փուլերում: Թեմա 5`

ՀՀ տարածքում նոր տեսությունների հիման վրա հանքահումքային հենքի

ընդլայնման հնարավորությունները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.




վրա, յուրաքանչյուրը` 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պարու-

– 272 –

նակում է 3 հարց, համապատասխանաբար` 1, 1, 2 միավոր: Միավորների քայլը`

0.5 է:






0904/M01 Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները սերվիսի ոլորտում (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.











մեխանիզմը,




Դասընթացում տրվում են զբոսաշրջության և ժամանակակից տեխնո-

լոգիաների առնչությունները, ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների դերը գիտության

ճյուղային, համալիր և համակարգային հետազոտություններում, զբոսաշրջային

և սերվիսային անհրաժեշտ ծրագրային միջոցները, հիմնական ծրագրային փա-

թեթները և դրանց ֆունկցիոնալ հնարավորությունները, ինչպես նաև աշխարհա-

գրական տեղեկատվական համակարգերը և դրանց կիրառումը գիտական

հետազոտություններում, ԱՏՀ-երի ֆունկցիոնալ հնարավորությունների դիտար-

կումը և նախագծերի իրականացումը:







– 273 –




0901/M02. Մարդկային զարգացման հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել մարդկային զար-

գացման հիմնական հայեցակարգային մոտեցումները, գաղափարներն ու

սկզբունքները, դրանց համամոլորակային, տարածաշրջանային և տեղական /ՀՀ/

առանձնահատկությունները: Վերլուծել մարդկային զարգացման հիմնական

բաղադրիչները /բնօգտագործման և բնապահպանական, տնտեսական, սոցիալա-

կան և ժողովրդագրական, քաղաքական և իրավական, ինչպես նաև գիտա-

կրթական և մշակույթային:



1. կիմանա մարդկային զարգացման տեսության հիմնական գաղա-

փարներն ու սկզբունքները:

2. կհասկանա մարդկային զարգացման միջազգային փորձի և Հայաս-

տանյան առանձնահատկությունների կարևորությունը:

3. կկարողանա իր գիտելիքները օգտագործել մարդկային զարգացման

խրախուսման և նրա վերաբերյալ իրազեկության բարձրացման աշխա-

տանքներում:


Թեմա 1՝ Մարդկային զարգացման հայեցակարգային մոտեցումները: Թեմա 2՝ Մարդկային զարգացման բնօգտագործման և բնապահպանական բաղադրիչը:

Թեմա 3՝ Մարդկային զարգացման տնտեսական, սոցիալական և ժողովրդա-

գրական բաղադրիչները: Թեմա 4՝ Մարդկային զարգացման քաղաքական և

իրավական բաղադրիչները: Թեմա 5՝ Մարդկային զարգացման գիտակրթական և

մշակութային բաղադրիչները: Թեմա 6՝ Մարդկային զարգացման Հայաստանյան









0904/M03.Սերվիսի արդի հիմնախնդիրները(3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

– 274 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին համակարգված գիտելիքներ

հաղորդել սերվիսային գործունեության կազմակերպման և զարգացման արդի

հիմնախնդիրների, դրանց լուծման հնարավոր ուղիների վերաբերյալ



1. կհասկանա սերվիսային գործունեության և նրա իրականացմամբ

զբաղվող ոլորտի՝ տնտեսության երրորդային (սպասարկման) հատվածի

սոցիալ-տնտեսական նշանակության տարբեր ասպեկտները, ինչպես

նաև զարգացման հիմնախնդիրները՝ զարգացման տարբեր մակարդակ

ունեցող երկրներում,

2. կիմանա ծառայությունների՝ որպես սպասարկման ոլորտի գործունե-

ության վերջնարդյունքի, դրանց հիմնական առանձնահատկությունների

և, այդ առանձնահատկություններով պայմանավորված՝ մատուցման

հիմնախնդիրների մասին,ծանոթ կլինի սերվիսի ոլորտի առջև ծառացած

արդի հիմնախնդիրներին, դրանց առաջացման նախապատմությանը,

արդի բովանդակությանն ու լուծման հնարավոր եղանակներին,

3. ունակ կլինի մշակել և հիմնավորել սերվիսային գործունեության կա-

տարելագործման ծրագրեր, կատարել սպասարկման կուլտուրայի և

ծառայության որակի գնահատում, գործնականում կիրառել սպասարկ-

ման գործընթացում գանգատների և կոնֆլիկտների լուծման հնարներն ու

մոտեցումները, հաճախորդների հետ շփման կանոնները և այլն


Թեմա 1՝ Սերվիսային գործունեության էությունը, հիմնական հասկացու-

թյունները: Սերվիսի ոլորտի առանձնահատկությունները և սոցիալ-տնտեսական

նշանակությունը: Թեմա 2՝ Պահանջմունքների գիտակցման և բավարարման

հիմնախնդիրները: Թեմա 3՝ Ծառայությունների առանձնահատկություններն ու

դրանցով պայմանավորված հիմնախնդիրները: Թեմա 4՝ Սերվիսի կուլտուրայի

ապահովման հիմնախնդիրը: Թեմա 5՝ Ծառայության որակի հիմնախնդիրը

սերվիսային գործունեության մեջ: Թեմա 6՝ Սերվիսային գործունեության մեջ

նորամուծությունների կիրառման արդի հարցերը: Թեմա 7՝ Շփման գոտում

սպասարկման առանձնահատկություններն ու հիմնախնդիրները:



գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը` նյութի բանավոր ներկայացման հիման վրա,

յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:




– 275 –



0904/M01 Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները սերվիսի ոլորտում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.











մեխանիզմը,




Դասընթացում տրվում են զբոսաշրջության և ժամանակակից տեխնոլո-

գիաների առնչությունները, ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների դերը գիտության

ճյուղային, համալիր և համակարգային հետազոտություններում, զբոսաշրջային

և սերվիսային անհրաժեշտ ծրագրային միջոցները, հիմնական ծրագրային փա-

թեթները և դրանց ֆունկցիոնալ հնարավորությունները, ինչպես նաև աշխարհա-

գրական տեղեկատվական համակարգերը և դրանց կիրառումը գիտական

հետազոտություններում, ԱՏՀ-երի ֆունկցիոնալ հնարավորությունների դիտար-

կումը և նախագծերի իրականացումը:









0901/M02. Մարդկային զարգացման հիմունքներ (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացինպատակնէ ուսանողներին ներկայացնել մարդկային զարգաց-

– 276 –

ման հիմնական հայեցակարգային մոտեցումները, գաղափարներն ու սկզբունք-

ները, դրանց համամոլորակային, տարածաշրջանային և տեղական /ՀՀ/


բաղադրիչները /բնօգտագործման և բնապահպանական, տնտեսական, սոցիալա-

կան և ժողովրդագրական, քաղաքական և իրավական, ինչպես նաև գիտա-




1. կիմանա մարդկային զարգացման տեսության հիմնական գաղա-

փարներն ու սկզբունքները:




խրախուսման և նրա վերաբերյալ իրազեկության բարձրացման աշխա-

տանքներում:


Թեմա 1՝ Մարդկային զարգացման հայեցակարգային մոտեցումները:Թեմա 2՝ Մարդկային զարգացման բնօգտագործման և բնապահպանական բաղադրիչը:




մշակութային բաղադրիչները:Թեմա 6՝ Մարդկային զարգացման Հայաստանյան









0904/M03.Սերվիսի արդի հիմնախնդիրները(3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին համակարգված գիտելիքներ հա-

ղորդել սերվիսային գործունեության կազմակերպման և զարգացման արդի

հիմնախնդիրների, դրանց լուծման հնարավոր ուղիների վերաբերյալ



1. կհասկանա սերվիսային գործունեության և նրա իրականացմամբ զբաղվող

ոլորտի՝ տնտեսության երրորդային (սպասարկման) հատվածի սոցիալ-տն-

տեսական նշանակության տարբեր ասպեկտները,

– 277 –

2. կիմանա ծառայությունների՝ որպես սպասարկման ոլորտի գործունեության

վերջնարդյունքի, դրանց հիմնական առանձնահատկությունների և, այդ

առանձնահատկություններով պայմանավորված՝ մատուցման հիմնախնդիր-

ների մասին,

3. ունակ կլինի մշակել և հիմնավորել սերվիսային գործունեության կատարե-

լագործման ծրագրեր, կատարել սպասարկման կուլտուրայի և ծառայության

որակի գնահատում, գործնականում կիրառել սպասարկման գործընթացում

գանգատների և կոնֆլիկտների լուծման հնարներն ու մոտեցումները:


Թեմա1՝ Սերվիսային գործունեության էությունը, հիմնական հասկացու-

թյունները: Սերվիսի ոլորտի առանձնահատկությունները և սոցիալ-տնտեսական

նշանակությունը: Թեմա 2՝ Պահանջմունքների գիտակցման և բավարարման

հիմնախնդիրները: Թեմա 3՝ Ծառայությունների առանձնահատկություններն ու

դրանցով պայմանավորված հիմնախնդիրները: Թեմա 4՝ Սերվիսի կուլտուրայի

ապահովման հիմնախնդիրը: Թեմա 5՝ Ծառայության որակի հիմնախնդիրը

սերվիսային գործունեության մեջ: Թեմա 6՝ Սերվիսային գործունեության մեջ

նորամուծությունների կիրառման արդի հարցերը: Թեմա 7՝ Շփման գոտում

սպասարկման առանձնահատկություններն ու հի մնախնդիրները:








Մասնագիտական պարտադիր դասընթացներ


§Ֆիզիկական աշխարհագրություն և լանդշաֆտային էկոլոգիա¦

0901/M03. Աշխարհագրության մեթոդաբանական և տեսական հիմունքներ (6 կրեդիտ)


Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել աշխարհագրական

գիտությունների համակարգի փիլիսոփայական և մետոդաբանական հիմնա-

խմդիրները առանձնացնելու կարողություններ և հմտություններ:



1. կիմանա աշխարհայացքային, փիլիսոփայական, մեթոդաբանական, տե-

– 278 –

սական և էմպիրիկ մակարդակները: Հիմնական տեսությունները, դրանց

քննադատությունները:

2. կհասկանա աշխարհագրական ինքնաճանաչման, ինքնազարգացման ու

ինքնակատարելագործման մեթոդաբանական և տեսական հիմունքները:

3. կկարողանա առանձնացնել աշխարհագրական գիտությունների հա-

մակարգի յուրաքանչյուր ճյուղի հիմնական տւեսությունները, հետա-

զոտության մեթոդները և դրանց կիրառությունները:


Թեմա 1` Ներածություն. Դասընթացի նպատակը, խնդիրները, կառուցվածքը,

գրական աղբյութները: Թեմա 2` Գիտության մեթոդաբանության և տեսու-

թյան հասկացությունը: Գիտական ճանաչողության փուլերը: Տեսական ճա-

նաչողության փուլը: Թեմա 3` Մեթոդաբանության նշանակությունը: Մեթո-

դաբանության մակարդակները. համընդհանուր, հատուկ գիտական: Թեմա 4` Աշխարհագրական ճանաչողության պրոցեսը: Թեմա 5` Աշխարհագրա-

կան հետազոտությունների տարատեսակները` հիմնարար, որոնողական,

կիրառական: Թեմա 6` Աշխարհագրական գիտությունների համակարգը: Թեմա 7` Աշխարհագրական գիտությունների հետազոտության օբյեկտը, ա-

ռարկան: Դրանց առանձնահատուկ վիճակը բնական, հասարակական և

տեխնիկական գիտությունների եզրակցման հատվածում: Թեմա 8` Աշ-

խարհագրությունը և գիտատեխնիկական հեղափոխությունը:








0901/M057. Աշխարհագրության փորձաքննություն և մոնիթորինգ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մորիթորինգի էու-

թյանը, կառուցվածքին և գիտական հիմունքներին, էկոլոգիական փորձաքն-

նության բովանդակությանը, դրանց ուսումնասիրման մեթոդներին:



1. գաղափար կկազմի բնական միջավայրի անթրոպոգեն փոփոխու-

թյունների դասակարգման և գեոհամակարգերի վիճակի դիտման

մեթոդիկայի գիտական հիմունքների մասին,

2. կհասկանա էկոլոգիական փորձաքննության բովանդակությունը,

ուսումնասիրման մեթոդները և ընթացակարգը,

3. կկարողանա ստացված գիտելիքները օգտագործել կիրառական

– 279 –

աշխարհագրական գիտության բնագավառներում:


Թեմա 1` Մոնիթորինգի նպատակը, խնդիրները, կառուցվածքը և գիտական

հիմունքները: Թեմա 2` Բնական միջավայրի անթրոպոգեն փոփոխությունների

ուսումնասիրման մեթոդները: Թեմա 3` Գեոհամակարգերի առանձին տիպերի

մոնիթորինգ: Թեմա 4` Էկոլոգիական փորձագիտության նպատակը, խնդիրները,

հիմնական դրույթները: Թեմա 5` Փորձագիտության մեթոդները և ընթացա-

կարգը:


Նախատեսված 2 ընթացիկ ստուգումներից մեկն անց է կացվում գրավոր






հարցը` 3-ական միավոր:Միավորների քայլը 0,5 է:

091/M11. Կիրառական լանդշաֆտագիտություն (3 կրեդիտ ) Շաբաթական 2 ժամ (32 ժամ դասախոսություն) 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Կիրառական լանդշաֆտագիտության նպատակը բնական պաշարների և

տարածքների յուրացման ֆիզիկաազշարհագրական պայմանների տարածա-

ժամանակային առանձնահատկությունների բացահայտումն է և գնահատումը:



1. Կիմանա լանդշաֆտի մասին ուսմունքի տեսական մեթոդների և

սկզբունքների կիրառական հարցերը,

2. Կհասկանա լանդշաֆտագիտության, տեխնիկական գիտությունների և

նախագծային աշխատանքների փոխհամագործակցության և ընդհանուր

հետաքրքրություն ներկայացնող հարցերի ինտեգրալ լուծումները,

3. Կկարողանա հիմնավորել տվյալ տարածքում նախագծա-

հատակագծային աշխատանքների իրականացման անհրաժեշտությունը

և բովանդակությունը՝ բնորոշ տեղեկատվական բազայով` կապված

լանդշաֆտի ներկա վիճակի և ապագա զարգացումների վերաբերյալ:


Թեմա 1` Կիրառական լանդշաֆտագիտությունը որպես լանդշաֆտա-

գիտության կարևորագույն բաղադրիչ: Թեմա 2` Լանդշաֆտի մասին ուսմունքի

տեսական մեթոդների և սկզբունքների հետ կապված կիրառական հարցերը:

Թեմա 3` Բնական պաշարների և տարածքների յուրացման ֆիզիկաաշար-

հագրական պայմանների տարածա-ժամանակային առանձնահատկությունների

– 280 –

բացահայտումն է և գնահատումը: Թեմա 4` Նախագծա-հատակագծային

աշխատանքների իրականացումը և տեղեկատվական բազայի ստեղծումը`

կապված լանդշաֆտի ներկա վիճակի և ապագա զարգացումների վերաբերյալ:








0901/M30. Ֆիզիկական աշխարհագրության շրջանացում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտե-

լիքներ Ֆիզիկական աշխարհագրության շրջանացման մասին, շրջանացման

տիպերին` ըստ ֆիզիկաաշխարհագրական տարբեր բնագավառների:



1. կիմանա ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանացման և տաքսոնոմիական

առանջատման սկզբունքների մասին,

2. կհասկանա շրջանացման անհրաժեշտության և գիտատնտեսական և

կիրառական նշանակությունը,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել բազմաթիվ նախագծային,

շինարարական, բնապահպանական աշխատանքներում:


Թեմա 1՝ Ներածություն: Թեմա 2՝ Ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանացման

պատմությունը Արևմտյան Եվրոպայում և Ռուսաստանում: Ֆիզիկաաշխարհա-

գրական շրջանացումը Հայաստանում: Թեմա 3՝ Մասնավոր ֆիզիկաաշխարհա-

գրական շրջանացումներ ըստ բնության առանձին տարրերի` երկրաբանական,

տեկտոնական, ջրաերկրաբանական, գեոմորֆոլոգիական, կլիմայական, ջրա-

բանական, հողային ծածկույթի, կենսաաշխարհագրական (երկրակենսաբանա-

կան), բնապահպանական և այլն: Թեմա 4՝ Ընդհանուր` համալիրային ֆիզիկա-

աշխարհագրական շրջանացումներ` լանդշաֆտային գոտիականության, լանդ-

շաֆտային ճարտարագիտության: Թեմա 5՝ Ֆիզիկաաշխարհագրական շրջա-

նացման դիֆերենցիացման գործոնները: Տաքսոնոմիական միավորների համա-

կարգը: Թեմա 6՝ Ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանացման մեթոդիկան: Թեմա 7՝

Ֆիզիկաաշխարհագրական շրջանացման կիրառական նշանակությունը, պրո-

բլեմները և հեանկարները:




– 281 –




հարցը`3-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0901/M30. Բնական միջավայրի անթրոպոգեն տրանսֆորմացիան (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին հաղորդել անհրաժեշտ գիտե-

լիքներ մարդկային հասարակության և շրջապատող միջավայրի միջև փոխ-

հարաբերությունների` ձևավորման և զարգացման տարբեր փուլերում ունեցած

փոփոխությունների մասին:



4. կիմանա մարդկային քաղաքակրթության ազդեցության հետևանքով

բնական լանդշաֆտներում առաջացած փոփոխությունները տարբեր

ժամանակաշրջաններում,

5. կհասկանա բնական լանդշաֆտների տարածաժամանակային փոփո-

խության օրինափաչությունները, բնական ընթացքից շեղումները,

6. կկարողանա վերլուծել բնական միջավայիր տրանսֆորմացիայի հե-

տևանքով առաջացած փոփոխությունների պատճառներն ու հետև-

անքները:


Թեմա 1՝ Մարդու և բնական միջավայրի փոխազդեցությունը: Թեմա 2՝ Գաղափար բնական լանդշաֆտների տրանսֆորմացիայի մասին: Թեմա 3՝ Բնական լանդշաֆտների տարածաժամանակային փոփոխությունները: Թեմա 4՝ Բնական միջավայրի տրանսֆորմացիայի վրա ազդող բնական գործոնները:

Թեմա 5՝ Բնական միջավայրի տրանսֆորմացիայի վրա ազդող անթրոպոգեն

գործոնները: Թեմա 6՝ Ռելիեֆի, ջրագրական ցանցի, հողաբուսական ծածկի

անթրոպոգեն տրանսֆորմացիան: Թեմա 7՝ Լանդշաֆտների հնեաաշխարհա-

գրական էվոլյուցիան անթրոպոգենում: Թեմա 7՝ Բնական միջավայրի անթրո-

պոգեն փոփոխությունները Հայաստանի Հանրապետությունում:








– 282 –

0901/M11 Լանդշաֆտների գեղագիտություն և դիզայն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել բնական և

բնամարդածին լանդշաֆտների էսթետիկական (գեղագիտական) արժեքների

գնահատման, ուսումնասիրման մեթոդների և կիրառման սկզբունքների մասին

պատշաճ մասնագիտական պատկերացումներ, ինչպես նաև հմտություններ

ձեռք բերել տեսական գիտելիքների և գործնական լանդշաֆտային դիզայնի

բնագավառում, որպես լանդշաֆտային նախագծման կարևոր բաղկացուցիչ:



1. կիմանա բնական և բնամարդածին լանդշաֆտը, որպես էսթետիկական

(գեղագիտական) արժեք, գնահատման սկզբունքները,

2. կհասկանա բնապատկերի համալիրային կառուցվածքի օրինաչա-

փությունները, որպես լանդշաֆտի արտաքին տեսքի ընկալում, և գեղա-

գիտական ընկալման հոգեբանական , ֆիզիոլագիական հիմունքները,

3. կկարողանա ինքնուրույն գնահատել լանդշաֆտի գեղագիտական

արժեքը, հետազոտել տարբեր գործառույթային նշանակություն ունեցող

երկրահամակարգերը, ըստ լանդշաֆտային դիզայնի մեթոդների:


Թեմա 1՝ Բնության գեղագիտության փիլիսոփայական մտածողությունը:

Թեմա 2` Շրջակա միջավայրի ներդաշնակությունը (հարմոնիան) և գեղեցկու-

թյունը: Թեմա 3` Լանդշաֆտի գեղագիտությունը, գիտա-մեթոդական հիմքերը:

Թեմա 4` Լանդշաֆտային արվեստի բովանդակությունը: Թեմա 5` Լանդշաֆտա-

յին դիզայնը: Թեմա 6` Քաղաքային լանդշաֆտի դիզայն:


Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից մեկն անցկացվում է ուսա-

նողի գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը` բանավոր ներկայացման գնահատման

հիման վրա, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Միավորների

քայլը 0,5 է:




0901. ՀՀ բնօգտագործման և բնապահպանության հիմնախնդիրները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ (32 ժամ դասախոսություն) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ բնօգտագործման

եղանակներին և մեթոդներին, անթրոպոգեն գործունեության հետևանքով

– 283 –

առաջացած բնապահպանական հիմնախնդիրներին, դրանց կանխման կամ

մեղմման միջոցներին:



1. կիմանա ՀՀ շրջակա միջավայրի առանձին բաղադրիչների

օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրները

2. կհասկանա թե ինչ վնաս է հասցնում ՀՀ բնությանը բնական

ռեսուրսների և տարրերի ոչ համալիր, ոչ ճիշտ օգտագործումը:

3. կկարողանա առաջարկել շրջակա միջավայրի առանձին բաղադրիչների

ճիշտ օգտագործման և պահպանման ուղիներ:


Թեմա 1` ՀՀ բնապահպանական հիմնախնդիրները, ռացիոնալ բնօգտա-

գործման հիմնախնդիրը. անթրոպոգեն ազդեցությունը ՀՀ շրջակա միջավայրի

վրա: Թեմա 2` ՀՀ ընդերքի օգտագործումը, պահպանման անհրաժեշտությունը:

Թեմա 3` ՀՀ ջրային ռեսուրսների (մակերևութային և ստորերկրյա) օգտագործ-

ման խնդիրները, դրանց պահպանումը աղտոտումից և սպառումից: Թեմա 4`

Սևանա լճի հիմնախնդիրը: Թեմա 5` ՀՀ օդային ավազանի պահպանման

հիմնախնդիրը: Թեմա 6` ՀՀ հողային ծածկույթի օգտագործման և պահպանման

հիմնախնդիրը: Թեմա 7` ՀՀ բուսական ծածկույթի օգտագործման և

պահպանման հիմնախնդիրը: ՀՀ դեղաբույսերի նշանակությունը, օգտագործումը,

դրա գենոֆոնդի պահպանման անհրաժեշտությունը: Թեմա 8` ՀՀ կենդանական

աշխարհի պահպանման հիմնախնդիրը: Թեմա 9` ՀՀ հատուկ պահպանվող

տարածքները, Կարմիր գիրքը: Թեմա 10` ՀՀ շրջակա միջավայրի առանձին

բաղադրիչների պահպանման իրավական հարցերը:





քայլը 0,5 է:




0901/M08. Բնաաշխարհագրության հիմնական տեսություններ (3կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով

դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել տեսական գիտական

իմացության ստորակարգությանը, բնաաշխարհագրական տեսությունների ձևա-

վարման, զարգացման պատմությունը և արդի միտումներին:



– 284 –

1. կիմանա տեսական գիտական իմացության ստորակարգումը,

2. գաղափար կկազմի հիմնական բնաշխարհագրական տեսությունների

ձևավորման պատմությունների մասին,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները օգտագործել բնաաշխարհագրա-

կան գիտությունների տարբեր բնագավառներում:


Թեմա 1` Տեսական գիտական իմացության ստորակարգությունը: Թեմա 2`

Կոսմոգոնիկ տեսություններ: Թեմա 3` Երկրի ռելիեֆի ձևավորման մասին տե-

սություններ: Թեմա 4` Ֆիզիկաաշխարհագրական տեսություններ: Թեմա 5`

Աշխարհագրական թաղանթի և զոնայականության տեսություններ: Թեմա 6`

Աշխարհագրական լանդշաֆտի, լանդշաֆտների գեոքիմիայի, լանդշաֆտների

գեոֆիզիկայի տեսությունների տեսություններ: Թեմա 7` Գեոէկոլոգիայի, կենսո-

լորտի և մարդոլորտի տեսություններ: Թեմա 8` Ռիսկի աշխարհագրության,

էթնոգենեզի տեսություններ:









0901/M09. Մաթեմատիկական մեթոդները ֆիզիկական աշխարհագրության մեջ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել աշխարհագրության

մեջ մաթեմատիկական հիմնական մեթոդների կիրառությունների հետ:



1. կիմանա աշխարհագրության մեջ մաթեմատիկական մեթոդների կիրա-

ռության հիմնական սկզբունքները:

2. կհասկանա մաթեմատիկական մեթոդներով աշխարհագրական երևույթ-

ները հետազոտելու կարևորությունը:

3. կկարողանա մոդելավորել աշխարհագրական երևույթը կամ պրոցեսը և

լուծել ստացված մաթեմատիկական խնդիրը:


Թեմա 1՝ Մաթեմատիկական անալիզի հիմնական գաղափարների կիրա-

ռական իմաստը: Թեմա 2՝ Ինտերպոլյացիա: Թեմա 3՝ Փոքրագույն քառակուսին-

երի մեթոդը: Թեմա 4՝ Թվային ինտեգրում: Թեմա 5՝ Դիֆերենցիալ հավասա-

րումներ: Թեմա 6՝ Հարմոնիկ անալիզ: Թեմա 7՝ Մաթեմատիկական մոդելավո-

– 285 –

րում: Թեմա 8՝ Վիճակագրական մեթոդներ:





քայլը 0,5 է:




0901/M11. Ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործման և պահպանման արդի հիմնախնդիրները (5 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ,3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


ցություններին և բնորոշումներին, ջրային ռեսուրսների համալիր օգտագործման

ու պահպանման հիմնախնդիրներին, ջրային տնտեսության, ջրային ռեսուրս-

ների կառավարման հարցերին:



1. կիմանա Երկրագնդի ջրային ռեսուրսների ծավալի ու որակի, դրանց

օգտագործման ոլորտների ու տեսակների, աղտոտման աղբյուրների

մասին,

2. կհասկանա “ջրային ռեսուրսների պահպանման կանոնների” հիմնա-

կան դրույթների նորմավորման, վնասակար նյութերի սահմանային

թույլատրելի խտության կարևորության մասին,

3. կկարողանա կատարել ջրի որակի անթրոպոգեն բազմամյա փոփո

խությունների, ջրային ռեսուրսների կառավարման պայմանների գնա-

հատում, ջրատնտեսական միջոցառումների էկոլոգիական փորձա-

քննություն, հոսքաջրերի միջոցով ջրային ավազաններ մուտք գործող

աղտոտող նյութերի հաշվարկ:


Թեմա 1` Երկրագնդի ջրային ռեսուրսները և դրանց օգտագործումը: Թեմա 2` Ջրօգտագործման ոլորտները: Թեմա 3` Ջրային ավազանների աղտոտման

աղբյուրները: Թեմա 4` Ջրի որակի գնահատումն ըստ ջրօգտագործողների և

ջրսպառողների: Թեմա 5` Հետադարձ ջրեր, դրանց մաքրումը և օգտագործումը:

Թեմա 6` Ջրային օբյեկտների պահպանումը աղտոտումից: Թեմա` 7 Բնական

ջրերի աղտոտումից պահպանման մեթոդները: Թեմա 8` Ջրային ռեսուրսների

հաշվարկը և կառավարումը:




– 286 –

յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:




0901/M12. Լանդշաֆտների գեոքիմիա և գեոֆիզիկա (4 կրեդիտ) Շաբաթական 4ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսումնասիրել Երկրի լանդշաֆտային թաղան-

թում և առանձին լանդշաֆտներում ընթացող ֆիզիկական և քիմիական երևույթ-

ներն ու պրոցեսները:



1. կիմանա լանդշաֆտներում ընթացող ֆիզիկական և քիմիական պրոցես

ների օրինաչափությունները և դինամիկան:

2. կհասկանա աշխարհագրական թաղանթում տեղի ունեցող տարածության

և ժամանակի մեջ երկրաֆիզիկայի և երկրաքիմիական պրոցեսների

օրինաչափությունները:

3. կկարողանա բացատրել և ճիշտ մեկնաբանել ֆիզիկաքիմիական պրոցես-

ները, բնական ռեսուրսների ռացիոնալ ու նպատակային օգտագործման

հնարավորությունները:


Թեմա 1՝ Երկրի ֆիզիկական և մեխանիկական կառուցվածքը: Թեմա 2՝ Երկրի կեղևի կառուցվածքը ըստ երկրաֆիզիկական տվյալների: Թեմա 3՝ Աշխարհագրական թաղանթը տարածության և ժամանակի մեջ: Թեմա 4՝

Երկրաքիմիական և տարրական լանդշաֆտների ձևավորման գործոնները և

տեղաբաշխման օրինաչափությունները: Թեմա 5՝ Լանդշաֆտների երկրաքիմիա-

կան դասակարգումը և դասակարգման ընդհանուր սկզբունքները: Թեմա 6՝

Լանդշաֆտա-երկրաքիմիական քարտեզները: Թեմա 7՝ Լանդշաֆտների պատ-

մական երկրաքիմիան:





Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝10 միավոր առավելագույն արժեքով:



0901/M13. Բժշկական աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

– 287 –

Դասընթացի նպատակն է մագիստրաններին ծանոթացնել մարդու առողջու-

թյան վրա լանդշաֆտների բաղադրիչների ազդեցությունը: Նոզոարեալների և

նոզոհամակարգերի առանձնացման սկզբունքները, բնա-էնդեմիկ հիվանդու-

թյունների բնույթը:



1. կիմանա լանդշաֆտի յուրաքանչյուր բաղադրիչի ազդեցության հե-

տևանքները մարդու առողջության վրա: Բնաօջախային հիվանդու-

թյունների առանձնահատկությունները:

2. կհասկանա մարդու առողջության վրա լանդշաֆտային բաղադրիչների

ազդեցության համակարգային մոտեցման առանձնահատկությունները:

3. կկարողանա ստացած գիտելիքների օգտագործմամբ կոնկրետ բժշկա-

աշխարհագրական խնդիրներ լուծելու համար: Տարբերել համաճա-

րակային և բնա-էնդեմեիկ հիվանդությունները: Բացատրել դրանց

առաջացման պատճառները:


Թեմա 1՝ Բժշկական աշխարհագրության առարկան, հետազոտման օբյեկտը,

ղնդիրները, կիրառական նշանակությունը, զարգացման փուլերը, հետազոտման

մեթոդները: Թեմա 2՝ Լանդշաֆտի բաղադրիչների ազդեցությունը մարդու ա-

ռողջության վրա /կլիմայական, հողային (էդաֆիկ), բիոտիկ, հիդրոլոգիական,

օրոգրաֆիկ (լեռնագրական), անթրոպոգեն/: Թեմա 3՝ Շրջակա միջավայրի

«դիսկոմֆորտայնություն և կոմֆորտայնություն» հասկացությունը և դրա ազդե-

ցությունը մարդու առողջության վրա: Թեմա 4՝ Նոզոաշխարհագրություն: Թեմա 5՝ ՀՀ լանդշաֆտների բարձրադիր գոտիականությունը և դրա հետ կապված

պատալոգիաները: Թեմա 6՝ ՀՀ տարածքի բնաէնդեմիկ հիվանդությունների բնու-

թագիրը:








0901/M14. Գեոինֆորմացիոն համակարգերը բնաաշխարհագրական հետազոտություններում (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհագրական

տեղեկատվական համակարգերի, բնաշխարհագրության մեջ կիրառման հնար-

ներին ու դրանց օգտագործման մասին տեսական ու գործնական գիտելիքներ:


– 288 –


1. կիմանա ԱՏՀ-երի գործառական կառուցվացքի տեսական հիմքերը և

հասարակակա աշխարհագրական երևույթների ԱՏՀ մոդելավորման

առանձնահատկությունները և սկզբմունքները:

2. կհասկանա ԱՏՀ-ում հասարակական աշխարհագրական տվյալների

կառավարման մեխանիզմը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով ԱՏՀ միջավայրում, կազմակերպել

հասարակական աշխարհագրական երևույթների վերլուծություններ:


Թեմա 1՝ Ֆիզիկական աշխարհագրությունից և հարակից գիտություններից

ստացած գիտելիքների ավտոմատացված եղանակով համակարգում, վերլուծում և

քարտեզագրում: Թեմա 2՝ Գեոինֆորմատիկայի և Երկրի մասին գիտությունների,

քարտեզագրության, մաթեմատիկայի, ինֆորմատիկայի միջև եղած կապերը: Թեմա 3՝ Աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգերի կառուցվածքները և ֆունկ-

ցիոնալ հնարավորությունները, դրանց կիրառության ոլորտները: Թեմա 4՝ ֆիզիկա-

աշխարհագրական երևույթների գեոինֆորմացիոն մոդելավորման սկզբունքներն ու

տեխնիկական հնարները:









Ջրաօդերևութաբանություն

0901/M03. Ջրաօդերևութաբանության մեթոդաբանական և տեսական հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել աշխարհագրական

գիտությունների համակարգի փիլիսոփայական և մետոդաբանական հիմնա-

խմդիրները առանձնացնելու կարողություններ և հմտություններ:



1. կիմանա աշխարհայացքային, փիլիսոփայական, մեթոդաբանական,

տեսական և էմպիրիկ մակարդակները: Հիմնական տեսությունները,

դրանց քննադատությունները:

2. կհասկանա աշխարհագրական ինքնաճանաչման, ինքնազարգացման

– 289 –

ու ինքնակատարելագործման մեթոդաբանական և տեսական հի-

մունքները:

3. կկարողանա առանձնացնել աշխարհագրական գիտությունների հա-

մակարգի յուրաքանչյուր ճյուղի այդ թվում նաև ջրաօդերևութա-

բանության հիմնական տեսությունները, հետազոտության մեթոդները

և դրանց կիրառությունները:



գրական աղբյուրները: Թեմա 2` Գիտության մեթոդաբանության և տեսու-

թյան հասկացությունը: Գիտական ճանաչողության փուլերը: Էմպիրիկ և

տեսական ճանաչողության փուլերը: Թեմա 3` Մեթոդաբանության նշա-

նակությունը: Մեթոդաբանության մակարդակները. համընդհանուր, հատուկ

գիտական: Թեմա 4` Ջրաօդերևութաբանական հետազոտությունների տա-

րատեսակները` հիմնարար, որոնողական, կիրառական: Թեմա 6`

Գիտությունների համակարգը և ջրաօդերևութաբանության տեղը դրանում: Թեմա 7` Ջրաօդերևութաբանության հետազոտության օբյեկտը և առարկան:

Թեմա 8` Ջրաօդերևութաբանությունը և գիտատեխնիկական հեղափո-

խությունը:








0901/M05. Ջրաօդերևութաբանական փորձաքննություն և մոնիթորինգ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ջրաօդերևութաբա-

նական մոնիթորինգի էությանը, կառուցվածքի գիտական հիմունքներին, փորձա-

քննությանը, դրա ուսումնասիրման մեթոդներին:



1. կիմանա և գաղափար կկազմեն բնական միջավայրի ջրաօդերևութա-

բանական փոփոխությունների դիտման մեթոդիկայի գիտական

հիմունքներին,

2. կհասկանա ջրաօդերևութաբանական փորցաքննության բովանդակու-

թյունը, ուսումնասիրման մեթոդները և ընթացակարգը,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները օգտագործել ջրաօդերևութա-

բանական ուսումնասիրությունների ընթացքում:

– 290 –


Թեմա 1` Ջրաօդերևութաբանական մոնիթորինգի էությունը, նպատակը,

խնդիրները: Թեմա 2` Բնական միջավայրի աղտոտման վերահսկման պարա-

մետրերը: Թեմա 3` Բնական միջավայրի անթրոպոգեն փոփոխությունների գնա-

հատումը և կանխատեսումը: Թեմա 4` Կլիմայական և ջրաբանական մոնի-

թորինգ: Թեմա 5` Ջրաօդերևութաբանական փորցաքննության կառուցվածքը և

հիմնական դրույթները: Թեմա 6` Ջրաօդերևութաբանական փորցաքննության

մեթոդները: Թեմա 7` Փորցաքննության ընթացակարգը: Թեմա 8` Միջազգային

համագործակցությունը և ջրաօդերևութաբանական փորձաքննությունը զարգա-

ցած երկրներում:








0901/M06. Ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթներ և դրանց

ռիսկի գնահատումը (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել տարբեր տիպի

ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթների առաջացման, մեխանիզմի,

պատճառների, հետևանքների և դրանց կանխատեսման և պաշտպանության

միջոցառումների հետ:



1. կիմանա ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր պրոցեսների տեսակ-

ները և դրանց ծագումնաբանությունը,

2. կհասկանա. դրանց առաջացման պատճառահետևանքային կապերը,

3. կկարողանա մշակել և առաջադրել դրանց դեմ պայքարի միջոցա-

ռումներ:

4. կկարողանա գնահատել կլիմայական անոմալիաների ռիսկերը

5. կկարողանա մշակել և վերլուծել վիճակագրական տվյալները


Թեմա 1՝ Դասընթացի նպատակը, խնդիրները, կառուցվածքը, կիրառական

նշանակությունը, գրական աղբյուրները: Թեմա 2՝ Վտանգավոր ջրաօդերևու-

թաբանական երևույթների ուսումնասիրությունների կարևորությունը և

դասակարգումը: Թեմա 3՝ Վտանգավոր ջրաօդերևութաբանական երևույթների

տիպերը, նրանց առաջացման մեխանիզմը, ուժը և ինտենսիվությունը, կրկնվելու

հաճախականությունը և տևողությունը: Թեմա 4՝ Վտանգավոր ջրաօդերևու-

– 291 –

թաբանական երևույթների տիպերը, նրանց առաջացման եղանակները, տարա-

ծական ընդգրկումը, ինտենսիվությունը, տևողությունը և կրկնվելու հա-

ճախականությունը, նեգատիվ ազդեցությունը, կանխատեսումը և պրոֆիլակտիկ

միջոցառումները: Թեմա 5՝ Ջրաօդերևութաբանական վտանգավոր երևույթները

դասակարգման սխեմայի կազմում: Թեմա 6՝ ջրաօդերևութաբանական վտանգա-

վոր երևույթները ՀՀ-ում: Թեմա 7` Վտանգավոր ջրաօդերևութաբանական

պրոցեսները որպես բնական ռիսկի բաղկացուցիչ մաս: Թեմա 8` Ռիսկի

գնահատման մեթոդները: Թեմա 9` Կլիմայական անոմալիաների հետևանքով

Հայաստանում սոցիալ-տնտեսական զարգացման ռիսկերի գնահատում:








0901/M11. Ջրաօդերևութաբանական տեղեկատվական համակարգեր (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2ժամ, (32 ժամ դասախոսություն) 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել ջրաօդերևութաբանական ներկայիս

տեղեկատվական համակարգերի գիտական հնարավորությունները, որոնցով

կատարվում են ուսումնասիրություններ և ջրաօդերևութաբանական

կանխատեսումներ:



1. գիտելիք, որը թույլ կտա օգտվել ներկայումս մեծ կիրառությամբ

օգտագործովող ջրաօդերևութաբանական տեղեկատվական

համակարգերից, որի իմացությունը պարտադիր է օպերատիվ

աշխատանքների ժամանակ

2. կկարողանա կատարել գիտական ուսումնասիրություններ ջրա-

օդերևութաբանական երևույթների վերաբերյալ և կատարել կանխա-

տեսումներ

3. կկարողանա պատշաճ մակարդակով մասնագիտական զեկուցում

պատրաստել և մասնակցել միջազգային գիտաժողովներին:


Թեմա 1` Ջրաօդերևութաբանական ցանցի ձևավորման պատմությունը:

Թեմա 2` Ջրաօդերևութաբանական կայանների բաշխվածության առանձնա-

հատկությունները ՀՀ-ում: Թեմա 3` Երկրորդ սերնդի արբանյակներ: Թեմա 4 `

Ձնածածկույթի վերլուծությունը արբանյակային լուսանկարներով: Թեմա 5`

– 292 –

Ամպամածության գոտիների վերլուծությունը արբանյակային լուսանկարներով:

Թեմա 6` Օդերևութաբանական երևույթների վերլուծությունը արբանյակային

լուսանկարներով: Թեմա 7` Երաշտների գնահատումը արբանյակային լուսա-

նկարներով: Թեմա 8` Վեգետացիոն պրոցեսների գնահատումը արբանյակային

լուսանկարներով: Թեմա 9` Օդերևութաբանական ռադարներ: Թեմա 10`

Կարկտամպրոպային երևույթների կանխատեսումը օդերևութաբանական ռա-

դարներով: Թեմա 11` Ջրաօդերևութաբանական երևույթների կանխատեսման

մաթեմատիկական մոդելներ: Թեմա 12` Ջրաօդերևութաբանական երևույթների

քարտեզագրումը ԱՏՀ համակարգերով: Թեմա 13` Ավտոմատ ջրաօդեր-

ևութաբանական կայաններ: Թեմա14` Ավտոմատ ջրաօդերևութաբանական կա-

յանների աշխատանքի առանձնահատկությունները և առավելությունները: Թեմա 15` Ջրաօդերևութաբանական մեծությունների շարքերի վերլուծության նորա-

գույն մեթոդները և համակարգչային ծրագրերը:








0901/M11. Կլիմաների տեսություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, (32 ժամ դասախոսություն) 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսուցանել երկագնդի և ՀՀ տարածքի կլիմաների

դասակարգման հիմնական սկզբունքներին, կլիմայագոյացնող մեծամաշտաբ և

փոքրամաշտաբ երևույթների առանձնահատկություններին, անցյալում և ներկա-

յում տեղի ունեցող եղանակակլիմայական փոփոխություններին:



1. գիտելիք, որը հնարավորություն կտա վերլուծել և հասկանալ այն

հիմնական գործոնները, որոնք հանդիսանում են կլիմաների

դասակարգման հիմնական սկզբունք, պատկերացում կկազմեն այն

առանցքային երևույթների վերաբերյալ, որոնք հանդիսանում են

եղանակակլիմայական պայմանների ձևաորման հիմնական պատճառ

2. կկարողանա կատարել գիտական ուսումնասիրություններ

մթնոլորտային պրոցեսների վերաբերյալ և կատարել

կանխատեսումներ, որոնք խիստ անհրաժեշտ են նաև օպերատիվ

աշխատանքների ժամանակ:

3. կկարողանա վերլուծել և առանձնացնել այն հիմնական երևույթները,

որոնք առաջացնում են եղանակակլիմայական առանձնահատկություն-

– 293 –

ներ նույն կլիմայական գոտում, ինչը հատկապես բնորոշ է ՀՀ լեռնային

ռելիեֆի պայմաններում


Թեմա 1` Կլիմաների դասակարգման հիմնական մեթոդները: Թեմա 2` Կլիման ձևավորող աշխարհագրական գործոնների վերլուծությունը: Թեմա 3`

Մթնոլորտի շրջանառության ազդեցությունը կլիմայական գոտիների ձևավորման

վրա: Թեմա 4` Մեծամաշտաբ սինօպտիկական պրոցեսները որպես կլիմայա-

գոյացնող գործոն: Թեմա 5` Տարեկան և սեզոնային բարիկական դաշտերի ազ-

դեցությունը կլիմայի ձևավորման վրա: Թեմա 6` Ծովային հոսանքների

ազդեցությունը մթնոլորտի շրջանառական պրոցեսների վրա: Թեմա 7` Էլ նինիո

և Լա նինիո: Թեմա 8 ` Վերջին տասնամյակների կլիմայական փոփոխություն-

ների պատճառները: Թեմա 9` Վերջին տասնամյակների մթնոլորտի շրջանառա-

կան պրոցեսների փոփոխությունները: Թեմա 10` ՀՀ կլիմայական գոտիների

շրջանացման սկզբունքները: Թեմա 11` ՀՀ կլիման ձևավորող սինօպտիկական

պրոցեսները: Թեմա 12` Ազորյան, Արևմտաեվրոպական, Սկանդինավյան անտի-

ցիկլոններ: Թեմա 13` Սիբիրական, Լոկալ, Իրանական, ՌԵՏ ստացիոնար

անտիցիկլոններ: Թեմա 14` Արևմտյան, Կիպրոսյան, Հարավային ցիկլոններ:

Թեմա 15` Ջերմային դեպրեսիա, Օրոգրաֆիական օկլյուզիա, Արևելյան պրոցես-

ներ: Թեմա 16` Վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթների տենդենցիան

ՀՀ-ում: Թեմա 17` Սինօպտիկական պրոցեսների փոփոխությունները ՀՀ-ում:

Թեմա 18` Կլիմայական ռիսկերի գնահատումը ՀՀ-ում: Քննությունների անց-

կացման ձևը և գնահատման չափանիշները.








0901/M09. Ջրաօդերևութաբանական երևույթների մաթեմատիկական

մոդելավորում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-րդկիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել ջրաօդերևութա-

բանական երևույթների մոդելների կառուցմանն ու կիրառմանը:



1. կիմանա ջրաբանական պրոցեսների մոդելավորմանը ներկայացվող

ընդհանուր պահանջները,

2. կհասկանա. մոդելների ստեղծման և կիրառման պահանջները,

3. կկարողանա դրանք կիրառել ջրաօդերևութաբանական ուսումնասիրու-

– 294 –

թյուններում:


Թեմա 1՝ Ջրաբանական մոդելավորման մասին ընդհանուր տեղեկություն-

ներ: Թեմա 2՝ Ջրաբանական պրոցեսների մոդելավորմանը ներկայացվող ընդ-

հանուր պահանջներ: Թեմա 3՝ Գետային համակարգերում գետային տարածք-

ներում ջրի ծախսի ձևափոխման մոդելներ: Թեմա 4՝ Կենտրոնացված գործա-

կիցներով գետային հոսքի ձևավորման դինամիկ մոդելներ: Թեմա 5՝ Բաշխման

պարամետրերով ֆիզիկա-մաթեմատիկական մոդելներ: Թեմա 6՝ Հոսքի ձևավոր-

ման դինամիկա-ստոխաստիկ մոդելներ: Թեմա 7՝ Մաթեմատիկական մոդելների

տեղեկատվական ապահովում:








0901/M11. Ջրային ռեսուրսների կառավարում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել ջրային ռեսուրսների

կառավարման սկզբունքներին և առանձնահատկություններին:



1. կիմանա ջրային ռեսուրսների կառավարման առանձնահատկություն-

ները, ջրօգտագործողների և ջրսպառողների իրավունքներն ու պարտա-

կանությունները,

2.կհասկանա.գետերի ավազանային և անդրսահմանային կառավարման


3. կկարողանա դրանք կիրառել ջրային տնտեսության կառավարման ոլոր-

տում:


Թեմա 1՝ Ջրային ռեսուրսների կառվարման սկզբունքները: Թեմա 2՝ Ջրային

տնտեսության կառուցվածքը և այն կառավարելու առանձնահատկությունները:

Թեմա 3՝ Ջրօգտագործողների և ջրսպառողների իրավունքներն ու պարտա-

կանությունները: Թեմա 4՝ Ավազանային կառավարման հիմնախնդիրները ու

առանձնահատկությունները: Թեմա 5՝ Անդրսահմանային գետերի կառավարման

և պահպանման հիմնախնդիրները ու առանձնահատկությունները:




– 295 –





0901/M17. Կլիմայի փոփոխության հիմնախնդիրը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, (32ժամ դասախոսաություն) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել գոյություն ունեցող կլիմայի

փոփոխության մասին տեսություններին, բացահայտել կլիմայի տատանումների

և փոփոխությունների պատճառները ևհետևանքները: Հատուկ ուշադրություն

դարձնել կլիմայի փոփոխության անթրոպոգեն պատճառներին` նշելով դրանց

հավանական հետևանքները, ինչպես նաև կլիմայի գլոբալ փոփոխության

մեղմման ուղիները և տնտեսության ադապտացիայի հնարավորությունները:



1. կիմանա կլիմայի գլոբալ փոփոխության որպես համամոլորակային

հիմնախնդրի էությունը:

2. կհասկանա կլիմայի փոփոխության առաջացման պատճառներն ու

կենսոլորտի վրա` ընդհանրապես և մարդկության վրա մասնավորա-

պես ունեցած ազդեցություններն ու հետևանքները:

3. կկարողանա ճիշտ գնահատել կլիմայի փոփոխության մեղմման ուղի-

ներն ու տնտեսության հարմարվողականության հնարավորություն-

ները :


Թեմա 1՝ Հիմնական հասկացություններ և սահմանումներ: Կլիմայագոյաց-

նող գործոններ և պրոցեսներ: Թեմա 2՝ Ջերմոցային էֆեկտը և կլիման: Թեմա 3՝ Կլիմայի փոփոխության հիմնական պատճառները և դրսևորումները: Թեմա 4՝

Կլիմայի փոփոխության հետևանքները: Թեմա 5՝ Կլիմայի փոփոխության հե-

տևանքների մեղմումը:








– 296 –

0901/M12. Էկոլոգիական կլիմայագիտություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել օդերևութաբանա-

կան, երկրաֆիզիկական տարրերի և գործոնների տարամասշտաբ փոփո-

խությունների էկոլոգիական ազդեցությանը:



1. կիմանա մթնոլորտի էկոլոգիական առանձնահատկությունների մասին,

2. կհասկանա մետեոտրոպայնության և կլիմայավարժեցման երևույթները,

մետեոպաթիկ էֆեկտները,

3. կկարողանա տալ տաք և ցուրտ սեզոնների կենսակլիմայական գնահա-

տականը:


Թեմա 1` Տեղեկություններ ընդհանուր էկոլոգիայից: Թեմա 2` Էկոլոգիական

գործոններ: Թեմա 3` Մթնոլորտի էկոլոգիական յուրահատկությունը որպես

բնության միջավայր: Թեմա 4` Մարդու էվոլյուցիան և կլիման: Թեմա 5` Մետեո-

տրոպություն և կլիմայավարժեցում հասկացությունները: Թեմա 6` Արեգակ-

նային ճառագայթման ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա: Թեմա 7` Օդերևութաբանական, երկրաֆիզիկական տարրերի և գործոնների տարա-

մասշտաբ փոփոխությունների ազդեցությունը մարդու օրգանիզմի վրա: Թեմա 8` Սինոպտիկական պրոցեսներից կախված մետեոպաթիկ էֆեկտներ: Թեմա 9` Տաք

և ցուրտ սեզոնների կենսակլիմայական գնահատականը: Թեմա 10` Կլիման և

օրգանական աշխարհը: Թեմա 11` Իրողությունը և ընթացիկ գլոբալ տաքացման

հետազոտումները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0901/M13. Ջրային էկոհամակարգերի կառավարման հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել ջրային էկոհամա-

կարգերի կառավարման սկզբունքների և կենսաբանական գործընթացների մոդե-

լավորման հետ:



1. կիմանա ջրային էկոհամակարգերի կառավարման սկզբունքները և

– 297 –

մոդելավորման առանձնահատկությունները,

2. կհասկանա ջրային էկոհամակարգերում օրգանիզմների փոխհամագոր-

ծակցության մասին,

3. կկարողանա կազմել ջրային էկոհամակարգերի կոնցեպտուալ սխեմա-

ներ:


Թեմա 1՝ Ջրային էկոհամակարգերի կառավարման սկզբունքները: Թեմա 2՝ Ջրամբարների ներքին ջրափոխման մոդելները: Թեմա 3՝ Ջրամբարներում և

ջրահոսքերում նյութերի փոխանակությունը: Թեմա 4՝ Ջրամբարների էվտրոֆի-

կացում: Թեմա 5՝ Ջրային էկոհամակարգերում կենսաբանական գործընթացների

մոդելավորում: Թեմա 6՝ Օրգանիզմների փոխհամագործակցության և նյութերի

հոսքի կոնցեպտուալ սխեմաներ:



գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը`բանավոր ներկայացման գնահատման հիման





0901/M8. ՀՀ ջրային ռեսուրսների օգտագործման և պահպանման հիմնախնդիրը (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ (32 ժամ դասախոսություն)


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել հանրապետության տարածքի

ջրային ռեսուրսների ձևավորման առանձնահատկություններին, վերլուծել

ջրային ռեսուրսների օգտագործման և պահպանման ժամանակակից

հիմնահարցերը:



1. կիմանա ավազանային կառավարման առանձին տարածքների և

հանրապետության ջրերի ազգային, ռազմավարական և օգտագործելի

պաշարների և ջրային հաշվեկշռի մասին,

2. կհասկանա ջրային ռեսուրսների տարածաժամանակային անհավա-

սարաչափ բաշխման հիմնական պատճառները,

3. կկարողանա կազմել ջրային ռեսուրսների տարածական բաշխման

քարտեզներ, առանձին տարածքների ջրային հաշվեկշիռներ:


Թեմա 1` ՀՀ ջրային ռեսուրսները և դրանց տարածական բաշխման առանձ-

նահատկությունները: Թեմա 2` ՀՀ ջրերի ազգային, ռազմավարական և

օգտագործելի պաշարները: Թեմա 3` ՀՀ ջրային ռեսուրսների օգտա-

– 298 –

գործման ոլորտները: Թեմա 4` Սևանա լճի ջրային ռեսուրսների օգտա-

գործման հիմնախնդիրները: Թեմա 5` ՀՀ ջրային ռեսուրսների էկոլոգիա-

կան հիմնախնդիրները, լուծման ուղիները: Թեմա 6` Սահմանային և

անդրսահմանային գետերի ջրային ռեսուրսների համատեղ օգտագործման

հիմնախնդիրները:



գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը` բանավոր ներկայացման գնահատման

հիման վրա, յուրաքանչյուրը՝ 4 միավոր առավելագույն արժեքով:


Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝10 միավոր առավելագույն արժեքով:



0901/M11. Կիրառական կլիմայագիտություն (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2ժամ, (32 ժամ դասախոսություն), 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է զարգացնել մագիստրոսի օդերևութաբանական և

կլիմայական տեղեկատվության մշակումների և վերլուծության

ունակությունները կիրառական ուսումնասիրությունների համար:



1. կիմանա մթնոլորտի պահպանությանն ուղղված օրենսդրության

հիմունքները,

2 կհասկանա օդերևութաբանական ինֆորմացիայի մշակման և

վերլուծության եղանակները,

3. կիմանա կլիմայական ինֆորմացիայի օգտագործման մեթոդները

քաղաքաշինությունում, գյուղատնտեսությունում, ռեկրեացիայում և

տուրիզմում, էկոլոգիական ուսումնասիրություններում,

4. կիմանա մթնոլորտի և մարդու առողջության վրա անթրոպոգեն

ազդեցության գործոնները,

5. կհասկանա գլոբալ տաքացման գործընթացի դերը բնական միջավայրի

առանձին բաղադրիչների փոփոխություններում և տնտեսության

առանձին ճյուղերի զարգացման մեջ:


Թեմա 1՝ Ներածություն: Թեմա 2՝ Օդերևութաբանական տեղեկատվական

ցանց: Թեմա 3՝ տնտեսության ճյուղերի մասնագիտացված օդերևութաբանական

ապահովում: Թեմա 4՝ Կլիման որպես շրջակա միջավայրի էկոլոգիական գոր-

ծոն: Թեմա 5՝ Լույսի, ջերմաստիճանի և խոնավության կենսաապահովածության

դերը: Թեմա 6՝ Մարդը և կլիման: Թեմա 7՝ ակլիմայացում: Թեմա 8՝ Կենսա-

կլիմայական ինդեքսներ: Թեմա 9՝ Կլիման որպես ռեկրեացիոն ռեսուրս: Թեմա

10՝ Կլիման և ինֆեկցիոն հիվանդությունները: Թեմա 11՝ Կլիմայի ժամանա-

– 299 –

կակից փոփոխությունները և դրանց հետևանքները շրջակա միջավայրի համար:










0902/M03. Աշխարհագրության մեթոդաբանական և տեսական հիմունքներ (6 կրեդիտ)


Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել աշխարհա-

գրական գիտությունների համակարգի փիլիսոփայական և մեթոդաբա-

նական հիմնախմդիրները առանձնացնելու կարողություններ և հմտու-

թյուններ:



1. կիմանա աշխարհայացքային, փիլիսոփայական, մեթոդաբանական,

տեսական և էմպիրիկ մակարդակները: Հիմնական տեսությունները,

դրանց քննադատությունները:

2. կհասկանա աշխարհագրական ինքնաճանաչման, ինքնազարգացման

ու ինքնակատարելագործման մեթոդաբանական և տեսական հի-

մունքները:

3. կկարողանա առանձնացնել աշխարհագրական գիտությունների

համակարգի յուրաքանչյուր ճյուղի հիմնական տւեսությունները,

հետազոտության մեթոդները և դրանց կիրառությունները:



գրական աղբյութները: Թեմա 2` Գիտության մեթոդաբանության և տեսության

հասկացությունը: Գիտական ճանաչողության փուլերը: Տեսական ճանաչողու-

թյան փուլը: Թեմա 3` Մեթոդաբանության նշանակությունը: Մեթոդաբանության

մակարդակները. համընդհանուր, հատուկ գիտական: Թեմա 4` Աշխարհա-

գրական ճանաչողության պրոցեսը: Թեմա 5` Աշխարհագրական հետազոտու-

թյունների տարատեսակները` հիմնարար, որոնողական, կիրառական: Թեմա 6` Աշխարհագրական գիտությունների համակարգը: Թեմա 7` Աշխարհագրական

գիտությունների հետազոտության օբյեկտը, առարկան: Դրանց առանձնահա-

տուկ վիճակը բնական, հասարակական և տեխնիկական գիտությունների

– 300 –

եզրակցման հատվածում: Թեմա 8` Աշխարհագրությունը և գիտատեխնիկական

հեղափոխությունը:








0901/M04. Մարդկային զարգացման հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել մարդկային զար-

ացման հիմնական հայեցակարգային մոտեցումները, գաղափարներն ու

սկզբունքները, դրանց համամոլորակային, տարածաշրջանային և տեղական /ՀՀ/


բաղադրիչները /բնօգտագործման և բնապահպանական, տնտեսական, սոցիա-

լական և ժողովրդագրական, քաղաքական և իրավական, ինչպես նաև գիտա-




1. կիմանա մարդկային զարգացման տեսության հիմնական գաղափար-

ներն ու սկզբունքները:




խրախուսման և նրա վերաբերյալ իրազեկության բարձրացման



Թեմա 1՝ Մարդկային զարգացման հայեցակարգային մոտեցումները: Թեմա 2՝ Մարդկային զարգացման բնօգտագործման և բնապահպանական բաղադրիչը:




մշակութային բաղադրիչները: Թեմա 6՝ Մարդկային զարգացման Հայաստանյան







– 301 –




0901/M05. Կիրառական աշխարհագրություն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրաններին տալ աշխարհագրական գիտե-

լիքների կիրառումը գյուղատնտեսության, քաղաքաշինության, հիդրոտեխ-

նիկական կառույցների, ճանապարհաշինության, գազամուղների և նավթա-

մուղերի նախագծման, ջրամատակարարման կառույցների նախագծման, օգտա-

կար հանածոների հանքավայրերի որոնման և շահագործման իրականացման

բնագավառներում: Տրվում են նաև սոցիալ-տնտեսական աշխարհագրության

հիմնական հասկացությունները և դրանց կիրառական նշանակությունը

ժողովրդատնտեսական տարբեր խնդիրների լուծման գործում:



1. կիմանա աշխարհագրական գիտելիքների կիրառման ոլորտները և

կոնկրետ կիրառումը ուսումնասիրությունների լայն ոլորտներում:

2. կհասկանա տեսական գիտելիքների օգտագործման կիրառումը և

նրա ժողովրդատնտեսական տարբեր խնդիրների լուծման գործում

անհրաժեշտությունը:

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները կիրառել վերը նշված

ոլորտներից ցանկացածում, ինչպես նաև այլ գիտահետազոտական

աշխատանքներ կատարելու ժամանակ:


Թեմա 1՝ Կիրառական աշխարհագրության խնդիրները, զարգացման հիմ-

նական ուղղությունները: Թեմա 2՝ Ռելիեֆի գյուղատնտեսական գնահատումը

/հողերի որակական գնահատում, լանդշաֆտային գոտիների գյուղատնտեսական

գնահատում/: Թեմա 3՝ Հովտագետային ցանցի ուսումնասիրման տեսական և

գործնական նշանակությունը: Թեմա 4՝ Կիրառական աշխարհագրության

հետազոտությունների առանձնահատկությունները տնտեսական գործունե-

ության կոնկրետ գծերի համար: Թեմա 5՝ Կանխատեսումը կիրառական աշխար-

հագրության մեջ: Թեմա 6՝ Սոցիալ-տնտեսական ուսումնասիրությունների

կիրառական նշանակությունը ժողտնտեսության տարբեր խնդիրների լուծման

գործում: Թեմա 7՝ Տարածքային արտադրական կառուցվածքի կիրառական

նշանակությունը:






– 302 –

Հարցատոմսը պարունակում է 3 հարցը` որից 2 հարցը` 2-ական միավոր, 2

հարցը` 3-ական միավոր:: Միավորների քայլը 0,5 է:

0901/M07. Աշխարհագրական տեղեկատվական համակարգեր (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել աշխարհագրական

տեղեկատվական համակարգերի, հասարակական աշխարհագրության մեջ

կիրառման հնարներին ու դրանց օգտագործման մասին տեսական ու գործնա-

կան գիտելիքներ:



1. կիմանա ԱՏՀ-երի գործառական կառուցվացքի տեսական հիմքերը և

հասարակակա աշխարհագրական երևույթների ԱՏՀ մոդելավորման

առանձնահատկությունները և սկզբմունքները:

2. կհասկանա ԱՏՀ-ում հասարակական աշխարհագրական տվյալների կա-

ռավարման մեխանիզմը,

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով, ԱՏՀ միջավայրում, կազմակերպել

հասրակական աշխարհագրական երևույթների վերլուծություններ:


Թեմա 1` ԱՏՀ-երի տեղը, դերն ու նշանակությունը հասարակական

աշխարհագրական հետազոտություններում, ԱՏՀ ընդհանուր դրույթները: Թեմա 2` Տվյալների ղբյուրները, տվյալների մուտքագրումը ԱՏՀ, մշակումները և տա-

րածումը: Հասարակական աշխարհագրական տվյալների հենքի ստեղծումը:

Թեմա 3` Հասարակական աշխարհագրական տվյալների վերլուծությունը և մո-

դելավորումը: Թեմա 4` Մասնագիտացված վերլուծությունների իրակնացումը

ԱՏՀ-ում: Թեմա 5` Հասարակական աշխարհագրական երևույթների փոխկապ-

վածության հետազոտում և քարտեզագրում:








0901/M08. Հասարակական աշխարհագրության հիմնական տեսությունները (3 կրեդիտ) Շաբաթական2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համակարգված գիտելիք-

ներ հասարակական աշխարհագրության արդի տեսությունների, տեսական

– 303 –

հասարակական աշխարհագրական ձևավորման նախադրյալների և փուլերի

մասին:



1. կիմանա Հասարակական աշխարհագրության արդի արևմտյան և

խորհրդային տեսությունները, դրանց դերը հասարակական աշխարհա-

գրության զարգացման գործում:

2. կհասկանա Հասարակական աշխարհագրության արդի տեսություն-

ների հիմնական տեսական դրույթները, հայեցակարգային գաղափար-

ները:

3. կկարողանա Հասարակական աշխարհագրության տեսությունների հիմ-

նական հայեցակարգերի կապերը օգտագործել գործնական խնդիրների

լուծման գործում:


Թեմա 1` Դասընթացի բովանդակությունը և նպատակը: Թեմա 2` Տեսական

հասարակական աշխարհագրության ձևավորման նախադրյալները և

աղբյուրները: Թեմա 3` Տնտեսական շրջանացման տեսությունը: Թեմա 4 `

Տարածքային արտադրական համալիրների տեսությունը: Թեմա 5`

Արդյունաբերության և գյուղատնտեսության տեղաբաշխման տեսությունը:

Թեմա 6` Կենտրոնական վայրերի տեսությունը: Թեմա 7` Աճի բևեռների և

զարգացման կենտրոնների տեսությունը: Թեմա 8` Տարածաժամանակային

կոնցեպցիան և նորամուծությունների տարածական ներթափանցման տեսու-

թյունը:








0901/M09. Հասարակական աշխարհագրության մտքի զարգացման պատմություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ,2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել խորը և կայուն

գիտելիքներ հասարակական (սոցիալ-տնտեսական ) աշխարհագրության

ձևավորման և զարգացման մասին:



1. կունենա լիարժեք գիտելիքներ Հասարակական աշխարհագրության`

որպես գիտության ինքնուրույն ճյուղի (ենթաճյուղի) ձևավորման և զար-

– 304 –

գացման մասին:

2. ձեռք կբերի տեսական և փաստական կոնկրետ գիտելիքներ տարբեր

ժամանակահատվածներում հասարակական աշխարհագրական մտքի

զարգացման վերաբերյալ:

3. կիմանա տարբեր աշխարհագրական դպրոցների և գիտնականների

դերը հասարակական աշխարհագրական մտքի զարգացման գործում:


Թեմա 1` Ներածություն, Դասընթացի ուսումնասիրության առարկան, բո-

վանդակությունը, կառուցվածքը, նպատակը և խնդիրները: Թեմա 2 `

Հասարակական աշխարհագրության տեղը գիտությունների համակարգում:

Թեմա 3` Հասարակական աշխարհագրության տեսության զարգացման

փուլերը: Թեմա 4` Աշխարհագրության ազգային հիմնական դպրոցների ներ-

դրումը հասարակական աշխարհագրության ձևավորման ու զարգացման

մեջ: Թեմա 5` Հասարակական աշխարհագրությունը Հայաստանի Հանրա-

պետությունում:








0901/M10. Մենեջմենթ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ,2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել մենեջմենթի հիմնական հասկացու-

թյունների կոնցեպցիաներին և մագիստրոսների մոտ զարգացնել կարո-

ղություններ կառավարման բնագավառում:



1. կիմանա մենեջմենթի գիտական հասկացությունները, սկզբունքները,

ֆունկցիաները, տարածքային կառավարման տեսությունները:

2. կհասկանա` կառավարման նպատակը, խնդիրները արդյունավետու-

թյան բարձրացման ուղիները, տարածքային կառավարման կազմա-

կերպման գործընթացը:

3. կկարողանա կիրառել տարածքային օրինաչափությունների ուսումնա-

սիրություններում մենեջմենթի գիտական ապարատը, օգտագործել

մենեջ-մենթի գիտական համակարգը կառավարման սոցիալական բնա-

պահպանական և տնտեսական արդյունավետությունը բարձրացնելու

գործընթացներում:


– 305 –

Թեմա 1` Ներածություն, առարկան, խնդիրները, կապն այլ գիտությունների

հետ: Թեմա 2` Բովանդակությունը, էությունը, ուսումնասիրության օբյեկտ-

ները: Թեմա 3` Նպատակները և ֆունկցիաները: Թեմա 4` Մենեջմենթի

պատմություն «Գիտական կառավարման» դպրոց, «Մարդկային հարաբերու-

թյունների դպրոց», «Սոցիալական համակարգերի» դպրոց: Թեմա 5` Մե-

նեջերության արդյունավետության գործոններն ու միտումները: Արդյունա-

վետության գնահատումը: Թեմա 6` Տարածքային կառավարման առանձնա-

հատկությունները, տարածքների առանձնա-ցումը կառավարման տեսակե-

տից:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` համապատասխանա-

բար 2,5-ական միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0901/M11. Մաթեմատիկական մեթոդները աշխարհագրության մեջ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ,2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել աշխարհագրության

մեջ մաթեմատիկական հիմնական մեթոդների կիրառությունների հետ:



1. կիմանա աշխարհագրության մեջ մաթեմատիկական մեթոդների կիրա

ռության հիմնական սկզբունքները:

2. կհասկանա մաթեմատիկական մեթոդներով աշխարհագրական

երևույթները հետազոտելու կարևորությունը:

3. կկարողանա մոդելավորել աշխարհագրական երևույթը կամ պրոցեսը և

լուծել ստացված մաթեմատիկական խնդիրը:


Թեմա 1՝ Մաթեմատիկական անալիզի հիմնական գաղափարների կիրա-

ռական իմաստը: Թեմա 2՝ Ինտերպոլյացիա: Թեմա 3՝ Փոքրագույն քառակու-

սիների մեթոդը: Թեմա 4՝ Թվային ինտեգրում: Թեմա 5՝ Դիֆերենցիալ հավասա-

րումներ: Թեմա 6՝ Հարմոնիկ անալիզ: Թեմա 7՝ Մաթեմատիկական մոդելա-

վորում: Թեմա 8՝ Վիճակագրական մեթոդներ:






– 306 –



բար 3, 3, 2, 2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0901/M12. Արդիական պատմական աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել խորը և կայուն

գիտելիքներ պատմական անցած ժամանակաշրջանում աշխարհի առանձին

տարածաշրջանների ու երկրների բնակչության, վարչաքաղաքական իրավիճա-

կի և բաժանումների ու տնտեսության վերաբերյալ:



1. կունենա կայուն գիտելիքներ աշխարհի առանձին տարածաշրջանների

երկրների պատմական անցած ժամանակաշրջանի պատմաաշխար-

հագրական տարաբնույթ հարցերի վերաբերյալ:

2. ձեռք կբերի փաստական կոնկրետ գիտելիքներ աշխարհի առանձին

երկրների ու տարածաշրջանների մասին` պատմական կոնկրետ ժա-

մանակաշրջանների վերաբերյալ:

3. կկարողանա պատմա-աշխարհագրական զուգահեռներ անցկացնել և

հետագա հետազոտական աշխատանքներում կիրառել պատմաաշ-

խարհագրական և պատմահամեմատական ու համեմատաաշխար-

հագրական մեթոդները:


Թեմա 1` Ներածություն: Դասընթացի առարկան, նպատակը, խնդիրները,

բովանդակությունը, կառուցվածքը: Թեմա 2` Նախնադարյան ժամանակաշրջան:

Հնագույն մարդկության զարգացումը և բնակեցումը: Թեմա 3` Հնադարյան

քաղաքակրթությունները: Աշխարհի հին քաղաքակրթությունները: Թեմա 4`

Արևելքի և միջերկրականի քաղաքակրթությունները: Թեմա 5` Միջին դարեր:

Եվրոպա, Մերձավոր և Միջին Արևելք: Ասիա: Թեմա 6` Վաղ, նոր ժամանակներ:

Թեմա 7` Աշխարհագրական մեծ հայտնագործություններ: Թեմա 8` Նոր

ժամանակաշրջան:








0901/M13. Սոցիալական աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

– 307 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ կայուն գիտելիքներ «Սո-

ցիալական աշխարհագրության» որպես Հասարակական աշխարհագրության

գլխավոր բաղադրիչներից մեկի ձևովարման ուսումնասիրման օբյեկտի և

առարկայի, կառուցվածքի և հիմնական ճյուղերի վերաբերյալ:



1. կունենա հատուկ պատկերացում «Հասարակական աշխարհագրու-

թյան» մասնավորապես նրա գլխավոր բաղադրիչներից մեկի`

«Սոցիալական աշխարհագրության» ձևավորման, զարգացման և

ուսումնասիրման ժամանակակից խնդիրների մասին:

2. ձեռք կբերի տեսական և գործնական անհրաժեշտ գիտելիքներ սոցիալ-

աշխարհագրական տարբեր երևույթների տարածքային

դրսևորումների վերաբերյալ:

3. կկարողանա կատարել սոցիալ-աշխարհագրական բնույթի հետազո-

տական ինքնուրույն աշխատանք:


Թեմա 1` Ներածություն, աշխարհագրական գիտությունների միասնական

համակարգը: Թեմա 2` Սոցիալական աշխարհագրության տեղը հասարակա-

կան աշխարհագրական գիտությունների համակարգում: Թեմա 3` Տարբեր

մոտեցումներ «Սոցիալական աշխարհագրության» ուսումնասիրության ոլորտի և

բովան-դակության վերաբերյալ: Թեմա 4 ` Սոցիալական աշխարհագրության կառուցվածքը, ուսումնասիրության հիմնական ուղղությունները: Թեմա 5`

Բնապահպանական հիմնախնդիրնրի սոցիալական ուղղվածությունը: Թեմա 6`Բնակչության կենսամակարդակի ապրելակերպի և կյանքի որակի

աշխարհագրական ուսումնասիրությունը: Թեմա 7` Կրթության, գիտության և

մշակույթի աշխարհագ-րական ուսումնասիրումը: Թեմա 8` Առողջապահական

համակարգի աշխար-հագ-րական ուսումնասիրումը: Թեմա 9` Սոցիալական

երևույթների քարտեզագրումը:








0901/M14. Մշակույթի աշխարհագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.


մշակույթի առանձին բաղադրիչների, դրանց փոխկապակցությունների,

– 308 –

աշխարհագրական ռանձնահատկությունների, օրինաչափությունների մասին:

Հատուկ ուշադրություն դարձնելով տարածքային ինքնակազմակերպման

օրիաչափությունների բացահայտման և կառավարման վրա:

Կրթական արդյունքները .


1. կիմանա մշակույթի աշխարհագրության տեղը գիտությունների

համակարգում, նրա մեթոդաբանությունը, դերը հասարակական

կյանքի տարածքային ձևերի ուսումնասիրության գործում:

2. կհասկանա մշակույթի գործառույթները և առանձնահատկություն-

ները, համամարդկային և ազգային մշակույթների բովանդակությու-

նը:

3. կկարողանա տալ աշխարհագրական միջավայրի և մշակույթի փոխ-

կապակցությունը, գնահատել աշխարհագրական դիրքի, բնակլի-

մայական պայմանների, քաղաքական և տարածքային միավորների

դերը մշակույթի առանձին տարրերի ձևավորման գործում:


Թեմա 1` Մշակույթի աշխարհագրության ուսումնասիրության առար-

կան, օբյեկտը, մեթոդաբանությունը: Թեմա 2` Մշակույթ հասկացությունը,

էությունը, սահմանման բազմազանությունը, հիմնական սահմանումները: Թեմա 3` Անթրոպոաշխարհագրություն: Գերմանական, ֆրանսիական, ևրոպական և

այլ դպրոցներ: Թեմա 4` Աշխարհագրության հումանիզացման և մշակույթի

աշխարհագրության զարգացման փոխկապակցությունները: Թեմա 5` Աշխարհի

բաժանումը քաղաքակրթական և մշակութային շրջանների: Թեմա 6` Աշխարհի

ժամանակակից քաղաքակրթությունները: Թեմա 7` Հայաստանը աշխարհի

քաղաքակրթական և մշակութային համակարգում: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0901/M15. ՀՀ տարածաշրջանների և քաղաքների զարգացման հիմնախնդիրը (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համակարգված գիտե-

լիքներ ՀՀ տարածաշրջանների և քաղաքների հիմնախնդիրների և սոցիալ--

տնտեսական համալիր զարգացման վերաբերյալ: Ցույց տալ հասարակական

աշխարհագրության դերն ու նշանակությունը տարածաշրջանային հիմնա-

խնդիրների լուծման գործում:

– 309 –



1. կիմանա ՀՀ տարբեր տարածաշրջանների և քաղաքների սոցիալ-

տնտեսական և ռեսուրսային ներուժը, զարգացման հիմնախնդիրների

բնույթն ու առանձնահատկությունները:

2. կհասկանա աշխարհագրական գիտության ներուժի և մեթոդաբանական,

տեսական ապարատի օգտագործումը:

3. կկարողանա օգտագործել տարածաշրջանային (ռեգիոնալ) վերլուծու-

թյան մեթոդները, սոցիալական, տնտեսական և էկոլոգիական հիմնա-

խնդիրների բացահայտման ու լուծման գործում:


Թեմա 1`Դասընթացի նպատակը և խնդիրները: Թեմա 2` Հասարակական

աշխարհագրությունը և տարածաշրջանային զարգացումը: Թեմա 3` Տարածա-

շրջանային հետազոտությունների հիմնական մեթոդներն ու ուղղությունները:

Թեմա 4` ՀՀ մարզերի համաչափ կայուն զարգացման հիմնախնդիրները: Թեմա 5` ՀՀ բարձր լեռնային և սահմանամերձ տարածաշրջանների սոցիալ-տնտեսա-

կան զարգացման հիմնախնդիրները: Թեմա 6` Երևանի աճի սահմանափակման

և ՀՀ տարածքի բնակչության և տնտեսության ապակենտրոնացման հիմնախն-

դիրները: Թեմա 7` ՀՀ տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառա-

վարման համակարգերը: Թեմա 8` Տարածաշրջանային ռեգիոնալ կանխատե-

սում:








0901/M16. Հասարակական աշխարհագրական կանխատեսում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով

դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ զարգացնել հասարակական

աշխարհագրական կանխատեսում կատարելու կարողություններ և հմտու-

թյուններ:



1. կիմանա հասարակական աշխարհագրական կանխատեսման առանձ-

նահատկությունները, օբյեկտը, մեթոդները և քայլերը:

2. կհասկանա հասարակական աշխարհագրական ինտեգրալ ճյուղային

կանխատեսման էությունը, անհրաժեշտությունը և կիրառական նշանա-

– 310 –

կությունները: Կիմանա նաև հասարակական երևույթների գիտական

կառավարման գործընթացում հասարակական աշխարհագրական

3.կկարողանա առանձնացնել կանխատեսման նպատակը, գործոնները,

ռեսուրսները, սահմանափակումները, հավասիությունը և ստույգու-

թյունը:


Թեմա 1` Ներածություն, դասընթացի նպատակը, կառուցվածքը, գրական

աղբյուրները: Թեմա 2` Գիտական կանխատեսման էությունը, գործնական նշա-

նակությունը: Թեմա 3` Աշխարհագրական կանխատեսում, օբյեկտները, նպա-

տակը: Թեմա 4` Սոցիալտնտեսաշխարհագրական կանխատեսման (ՍՏԱԿ)

տեսական և մեթոդաբանական հիմքերը: Թեմա 5` ՍՏԱԿ համակարգը որպես

հասարակական երևույթների գիտական կառավարման ու տարածքային հա-

մակարգերի զարգացման նպատակային ծրագրերի մշակման հիմք: Թեմա 6`

ՍՏԱԿ մշակման գործընթացը, հիմնական փուլերը: Թեմա 7` ՍՏԱԿ հիմնական

մեթոդները: Թեմա 8` Մասնավոր կանխատեսումների հիմնական տեսակները,

ենթակարգային մակարդակները (համամոլորակային, տարածաշրջանային,

լոկալ):








Մագիստրոսական ծրագիր `


0904/M01. Ձեռնարկատիրությունը սերվիսում. (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համակարգված գիտելիքներ սո-

ցիալ -մշակութային ծառայությունների ոլորտում ձեռնարկատիրական գործու-

նեության էֆեկտիվ կազմակերպման մասին:



1. կիմանա ձեռնարկատիրական գործունեության հիմունքները և

գործառույթները,կտեղեկանա ձեռնարկատիրության ստեղծման և

կազմակերպման փուլերը,

2. ծանոթ կլինի հիմնական իրավական փաստաթղթերին, որոնք կար-

գավորում են ձեռնարկատիրական գործունեությունը,

– 311 –

3. կիմանա ձեռնարկատիրական գործունեության կազմակերպա-իրա-

վական ձևերը, կտեղեկանա բիզնես - մտահաղացումների ընտրու-

թյան, վերլուծության և իրագործման սկզբունքները,


Թեմա 1՝ Ձեռնարկատիրական գործունեության տեսական և կազմակեր-

պական հիմունքները: Թեմա 2՝ Ձեռնարկատիրական գործունեության կազմա-

կերպումը սերվիսում: Թեմա 3՝ Մարկեթինգը ձեռնարկատիրական գործունեու-

թյունում: Կորպորատիվ մտածելակերպ և կորպորատիվ մշակույթ: Թեմա 4՝ Ձեռնարկատիրական գործունեության էֆեկտիվության գնահատումը սեր-

վիսում: Թեմա 5՝ Ձեռնարկության կազմակերպում, ապակազմակերպում և լիկվ-

իդացիա: Թեմա 6՝ Ձեռնարկատիրական գործունեությունը կարգավորող պայ-

մանագրերը: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0904/M02. Սերվիսագիտության տեսությունը և մեթոդաբանությունը (3 կրեդիտ)


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել համակարգված գի-

տելիքներ հաղորդել և ձևավորել հմտություններ Սերվիսագիտության որպես նոր

ձևավորվող գիտության տեսական և մեթոդաբանական հարցերի վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի գիտական ճանաչողության գործըթացին, սերվիսագիտու-

թյան տեսության էությանը, կառուցվածքին, զարգացման ընթացքին,

2. կհասկանա մեթոդաբանական առանձնահատկությունները, Սերվիսագի-

տության տեսականաացման օբյեկտիվ դժվարությունները, հիմնախնդիր-

ները, կիմանա Սերվիսագիտության հիմնական տեսությունները,

3. կկարողանա գնահատել տարբեր գիտությունների ունեցած դերը Սեր-

վիսագիտության տեսության ձևավորման և զարգացման գործում: Դասընթացի բովանդակությունը.

Թեմա 1՝ Գիտական ճանաչողության գործընթացը ընդհանրապես և Սերվի-

սագիտության մեջ: Թեմա 2՝Սերվիսագիտության փիլիսոփայական և մեթոդաբա-

նական հիմքերը: Թեմա 3՝ Առօրեկանության պատմությունը որպես Սերվիսա-

գիտության մեթոդաբանական հիմք: Թեմա 4՝ Սերվիսը որպես պատմական և

քաղակակրթական ֆենոմեն: Թեմա 5՝ Սերվիսային գործունեության տեսական

– 312 –

վերլուծություն: Թեմա 6՝ Սերվիսագիտության տեսականացումը և ժամանա-

կակից միտումները:








0904/M04. Սերվիսային գործունեության կազմակերպման մեթոդները (6 կրեդիտ)


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է խորացնել իմացությունը սերվիսային գործու-

նեության մասին և բացահայտել դրա կազմակերպման մեխանիզմները, մեթոդ-

ները և մոտեցումները՝ համագիտական և նեղ գիտական տեսանկյուններից:



1. կիմանա սերվիսային գործուենության գիտամեթոդանական հիմքերը,

կազմակերպման տեսության համակարգը,սերվիսային գործուենության

կազմակերպման մեթոդները,

2. ունակ կլինի դասակարգել սերվիսային գործունեությունը տարբեր

սկզբունքների հիման վրա, բացահայտել սերվիսային գործունեության

կազմակերպման առանձնահատկությունները որպես բարդ հասարակա-

կան պրոցես,

3. կկարողանա վերլուծել և համադրել սերվիսային գործուենության բոլոր

տեսակները, կատարել գիտահետազոտական աշխատանքներ սերվիսա-

յին գործունեության ոլորտում:


Թեմա 1՝ ՛՛Սերվիսային գործունեության կազմակերպման մեթոդներ՛՛ դաս-

ընթացի ներածություն: Թեմա 2՝ Սերվիսային գործուենության տեսական վերլու-

ծություն: Թեմա 3՝ Կազմակերպման տեսությունը և սերվիսային գործունեու-

թյունը: Թեմա 4՝ Սերվիսային գործուենության կազմակերպման մեթոդներ և

գործիքներ: Թեմա 5 Սերվիսային գործունեությունը Հայաստանի Հանրապետու-

թյունում: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.


գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը` բանավոր ներկայացման հիման վրա՝

յուրքանաչյուրն առավելագունը 4-ական միավոր արժեքով: Ե′վ առաջին միջան-

կյալ, և′ երկրորդ միաջանկյալ քննության հարցատոմսերը պարունակում են 4-

– 313 –

ական հարց: Հարցատոմսում յուրաքանչյուր հարց նվազագույնն ունի 1 միավոր

արժեք: Գնահատման քայլը 0,5 միավոր է:


Հարցատոմը պարունակում է 5 հարց, յուրաքանչյուրը 2-ական միավոր արժեքով:


0904/M06. Ծառայությունների կազմակերպման տեխնոլոգիաները (3 կրեդիտ)


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է խորացնել գիտելիքները ծառայությունների

ոլորտի մասին և սովորեցնել ծառայությունների կազմակերպման

տեխնոլոգիաները:



1. կիմանա ծառայությունների դասակարգման սկզբունքները, ծառա-

յությունների ժամանակակից ձևերը, ծառայությունների կազամակերպ-

ման հիմնական տեխնոլոգիաները,

2. կիմանա Հայաստանի Հանրապետության ծառայությունների ոլորտի

համակարգը,

3. կկարողանա առաջարկել ծառայությունների արդյունավետ կազմա-

կերպման մոտեցումներ,վերլուծել և համադրել ծառայությունների

ոլորտը և դրանց կազմակերպումը:


Թեմա 1՝ ՛՛Ծառայութունների կազմակերպման տեխնոլոգիաներ՛՛ դասընթացի

ներածություն: Թեմա 2՝ Ծառայություն հասկացությունը: Թեմա 3՝ Տեխնոլոգիան և

դրա ազդեցությունը ծառայությունների ոլորտի վրա և ծառայությունների ոլորտի

կառավարումը: Թեմա 4՝ Ծառայությունների համակարգերի ղեկավարումը:

Թեմա 5՝ Ծառայությունների ոլորտի համակարգը և դրա կազմակերպումը

Հայաստանի Հանրապետությունում: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.



յուրքանաչյուրն առավելագունը 4-ական միավոր արժեքով: Ե′վ առաջին

միջանկյալ, և′ երկրորդ միաջանկյալ քննության հարցատոմսերը պարունակում

են 4-ական հարց: Հարցատոմսում յուրաքանչյուր հարց նվազագույնն ունի 1

միավոր արժեք: Գնահատման քայլը 0,5 միավոր է:




– 314 –

0904/M07. Մարդկային ռեսուրսների կառավարումը սերվիսի ոլորտում (3

կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին սովորեցնել գործել և առաջ քաշել

մարդկային ռեսուրսների կառավարման նորագույն գաղափարներ, մոտեցում-

ներ: Այնպիսի մոտեցումներ ու սպասարկման ձևեր որոնք արդյունավետ

կդարձնեն սերվիսային գործնեությունը:



1. կիմանա սերվիսային գործնեության և մարդկային ռեսուրսների

կառավարման միասնականությունը

2. կծանոթանա հիմնական հասկացություններին և տերմիններին

3. կծանոթանա սերվիսի ոլորտում մարդկային ռեսուրսների

օգտագործման առանձնահատկություններին


Թեմա 1՝ Սերվիսի ոլորտում մարդկային ռեսուրսների կառավարման հա-

մակարգի ընդհանուր բովանդակության մեթոդները: Թեմա 2՝ Մարդկային ռե-

սուրսների հասկացությունը, կառուցվածքը, բովանդակությունը: Թեմա 3՝ Մարդկային ռեսուրսների (աշխատանքային ռեսուրսների տեղաշարժերը տնտե-

սության առանձին ոլորտների միջև), Տնտեսության երեք հիմնական ոլորտների

գյուղատնտեսության, արդյունաբերության և սպասարկման մեջ աշխատուժի

տեղաշարժերը: Թեմա 4՝ Սերվիսի ոլորտի աշխատուժի որակական առանձնա-

հատկությունները՝ կրթությունը, դաստիարակությունը, վարքը: Թեմա 5՝ Մարդ-

կային ռեսուրսների կառավարման ռազմավարության մշակում, աշխատանքային

ռեսուրսների օգտագործում, արդյունավետ գների բացահայտում: Թեմա 6՝ Սերվիսի ոլորտի զարգացման միտումները և տեսակավորման տարածքային

առանձնահատկությունները. աշխատուժի օգտագործման նորագույն ձևերը և

սպասարկման փոխկապակցվածությունը: Թեմա 7՝ Աշխատանքային ռեսուրսի

արդյունավետությունը և օգտագործման անհրաժեշտությունը, Թեմա 8՝ Աշխա-

տանքային ռեսուրսների կառավարման հնարավոր նպատակները. Տնտեսա-

կան,սոցիալական պայմանների բարելավում: Թեմա 9՝ Մարդկային ռեսուրսների

կառավարման հինգ հիմնական ենթահամակարգերը Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







– 315 –

0904/M08. Ռեկրեացիոն ծառայությունների կազմակերպում (3 կրեդիտ)


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ամբողջական և համակարգված

գիտելիքներ հաղորդել ռեկրեացիոն ծառայությունների, դրանց տեսակների,

զարգացման և կազմակերպման առանձնահատկությունների վերաբերյալ:



1. կիմանա ռեկրեացիոն գործունեության հիմնական հասկացություն-

ների, տեսակների և ցիկլերի մասին, ծանոթ կլինի ռեկրեացիոն ծա-

ռայությունների էությանն ու կազմակերպման առանձնահատկութ-

յուններին,

2. կհասկանա ռեկրեացիոն ինդուստրիայի՝ որպես տնտեսական

գործունեության ոլորտի էությունը, կառուցվածքը, կազմակերպման

առանձնահատկություններն ու տեղը տնտեսության համակարում,

3. ծանոթ կլինի կոնկրետ ռեկրեացիոն ծառայությունների (սանատոր-

առողջարանային՝ կուրորտային, մարզական-վերականգնողական,

բնակչության զանգվածային հանգիստ, ժամանց և այլն)

կազմակերպման տեսական հիմունքներին և կունենա դրանք

գործնականում կիրառելու հմտություններ և կարողություններ:

Դասընթացի բովանդակությունը:

Թեմա 1՝ Ռեկրեացիայի էությունը, կապը զբոսաշրջության հետ: Թեմա 2՝ Ռեկրեացիոն ներուժ և բնօգտագործում: Թեմա 3՝ Ռեկրեացիոն գործունեու-

թյունը՝ որպես համալիր: Տեսակները, ցիկլերը: Թեմա 4՝ Ռեկրեացիոն պահանջ-

մունքներ և ծառայություններ: Թեմա 5՝ Ռեկրեացիոն ծառայությունների կոնկրետ

տեսակների կազմակերպման առանձնահատկությունները (սանատոր-առողջա-

րանային՝ կուրորտային, մարզական-վերականգնողական, մարզական-արկա-

ծային, բնակչության զանգվածային հանգիստ, ժամանց և այլն)








0904/M09. Գլոբալիզացիոն և գլոկալիզացիոն գործընթացները սերվիսում (3 կրեդիտ)


Նպատակը.

– 316 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել համակարգված գիտելիք-

ներ հաղորդել գլոբալացման և գլոկալացման մասին, ինչպես նաև ձևավորել հմ-

տություններ այդ երևույթները սերվիսի համակարգում բացահայտելու, կազ-

մակերպման գործընթացներում հաշվի առնելու համար:



1. ծանոթ կլինի գլոբալացման գործըթացին, էությանը, կառուցվածքին, զար-

գացման ընթացքին,

2. կհասկանա գլոկալացման առանձնահատկությունները և գլոբալացման

օբյեկտիվ դժվարությունները, հիմնախնդիրները Սերվիսի ոլորտում,

կիմանա գլոբալացման վերաբերող հիմնական տեսությունները,

3. կկարողանա գնահատել տարբեր գիտությունների ունեցած դերը,

գլոբալացման և գլոկալացման տեսության ձևավորման և զարգացման

գործում:


Թեմա 1՝ Գլոբալացման գործընթացը : Թեմա 2՝ Սերվիսի գլոբալ կենտրոններ և

ծայրամասեր : Թեմա 3՝ Սերվիսային ծառայությունների համաշխարհայնացում:

Թեմա 4՝ Սերվիսային միջազգային հարաբերություններ և հոսքեր: Թեմա 5՝ Սերվիսի տեղական համակարգերը և դրանց գլոբալացման աստիճանը:








0904/M010. Ծառայությունների մատուցման հոգեբանական ասպեկտները

(3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել նորագույն գաղա-

փաարներ, մոտեցումներ ծառայությունների ոլորտում առկա հոգեբանական

ասպեկտների վերաբերյալ:



1. ունակ կլինի զանազանել և գործնականում կիրառել ծառայությունների

ընթացքում կիրառվող հոգեբանական ձևերը, զանազանել և կիրառել

մարդկային ռեսուրսների կառավարման տարբեր տեսակները և դրանց

կատարած գործառույթները,,

2. ծանոթ կլինի նորագույն գաղափարներին, մտածելակերպին, հասարա-

– 317 –

կական մթնոլորտին,պետական որոշումների առկա խնդիրներին,նրանց

լուծման պայմաններին:

3. կկազմի նորագույն նախագծեր սերվիսի ոլորտում մարդկային ռեսուրս-

ների կառավարման վերաբերյալ:


Թեմա 1՝ Մարդու հոգեբանական բարոյական արժեքները որպես փիլիսոփա-

յական կատեգորիաներ: Թեմա 2՝ Հոգևոր հոգեբանական արժեքների հասարա-

կական դերը: Թեմա 3՝ Հոգևոր-հոգեբանական բարոյական արժեքների տնտեսա-

կան,սոցիալական նշանակությունը: Թեմա 4՝ Հոգեբանական արժեքների գործ-

նական նշանակությունը սերվիսի ոլորտում: Թեմա 5՝ Կրթության դերը հոգևոր

արժեքների ձևավորման վրա: Թեմա 6՝ Արվեստը որպես հոգևոր հոգեբանակն

արժեքներ ստեղծող գործոն: Թեմա 7՝Հոգևոր հոգեբանական գործոնների դերը

սերվիսի էթիկայի ձևավորման գործում:








0904/M011. ՀՀ սերվիսի զարգացման միտումները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել համակարգված, տեսա-

կան գիտելիքներ հաղորդել ՀՀ սերվիսի ոլորտի զարգացման հնարավորու-

թյունների և միտումների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի ՀՀ սերվիսի ոլորտի էությունը, հիմնական հիմնախնդիր-

ներին, նպատակները, գլխավոր գործառույթներին,կհասկանա ՀՀ

սերվիսի ոլորտի զարգացման հիմնական հիմնահարցերը,

2. կտիրապետի ՀՀ սերվիսի ոլորտի զարգացման միտումներին, նրա ուժեղ

և թույլ կողմերին,

3. Կունենա համապատասխան գիտելիքներ ՀՀ սերվիսի ոլորտի զարգաց-

ման հնարավոր պայմանների վերաբերյալ:


Թեմա 1՝ ՀՀ սերվիսի ոլորտի գործունեության հիմունքներ Թեմա 2՝ ՀՀ

սերվիսի զարգացումը խորհրդային տարիներին: Թեմա 3՝ ՀՀ սերվիսային

ոլորտը նոր սոցիալ-տնտեսական համակարգում: Թեմա 4՝ ՀՀ սերվիսի զար-

գացման հնարավորությունները, միտումները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

– 318 –





Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, յուրաքանչյուրը` 2.5-ական միավոր:


0904/M012. Մարքեթինգային ռազմավարությունները սերվիսում (3

կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Գիտելիքներ հաղորդել սերվիսային գործունեության կազմակերպման

մարքեթինգային ռազմավարությունների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի մարքեթինգային գործունեության էությանն ու հիմնական

հարցերին, կհասկանա սերվիսի ոլորտում մարքեթինգային գործունեու-

թյան առանձնահատկությունները,

2. կիմանա մարքեթինգային ռազմավարության էության և հիմնական

հարցերի մասին, ծանոթ կլինի սերվիսի ոլորտում մարքեթինգային

ռազմավարությունների տեսակներին և դրանց մշակման հիմունքներին:

3. ունակ կլինի կազմել սերվիսային ձեռնարկության զարգացման ռազմա-

վարական մարքեթինգային ծրագրեր, մշակել և սերվիսի ոլորտում

գործնականում կիրառել մարքեթինգային ռազմավարության տարբեր

տեսակներ, գնահատել սերվիսի մարքեթինգային ռազմավարություն-

ների միջազգային հաջողված փորձն ու դրա տեղայնացման հնարա-

վորությունները:


Թեմա 1՝ Մարքեթինգի հիմունքներ: Թեմա 2՝ Մարքեթինգային ռազմա-

վարություն Թեմա 3՝ Սերվիսի ոլորտում մարքեթինգային գործունեության

առանձնահատկությունները: Թեմա 4՝ Սերվիսային գործունեության կազմա-

կերպման մարքեթինգային ռազմավարությունները Թեմա 5՝ Սերվիսի ոլորտում

մարքեթինգային ռազմավարությունների մշակման միջազգային փորձի և

օրինակների վերլուծություն (McDonalds, Mariott և այլն) :



գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը` նյութի բանավոր ներկայացման գնահատման



– 319 –



0904/M013. Սերվիսի տարածական կազմակերպման հիմնախնդիրները ՀՀ-

ում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

“Սերվիս՚” մասնագիտության մագիստրատուրայի ուսանողներին համա-

կարգված, տեսական գիտելիքներ հաղորդել ՀՀ սերվիսի տարածքային կազմա-

կերպման հիմնախնդիրների և դրանց առանձնահատկությունների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի ՀՀ սերվիսի տարածքային տեղաբաշխմանն, առանձնա-

հատկություններին և օրինաչափություններին,սերվիսի տարածքային

կազմակերպման հիմնախնդրի էությանը, դրա տարածաշրջանային

դրսևորումներին:

2. կիմանա սերվիսի տարածքային հիմնախնդիրների ձևավորման

նախադրյալներին, դրանց օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոններին:

3. կտիրապետի վերլուծական կարողություններին, որոնց օգնությամբ

հնարավորություն է ընձեռնվում ներկայացնել սերվիսի տարածքային

կազմակերպման հիմնախնդիրների ընդհանուր և տարբերիչ գծերը:


Թեմա 1՝ ՀՀ սերվիսի տարածքային կազմակերպման հիմնախնդիրների ձևա-

վորման նախադրյալները: Թեմա 2 Սերվիսի տարածքային կազմակերպման

հիմնախնդիրները խորհրդային տարիներին: Թեմա 3՝ Սերվիսի տարածքային

կազմակերպման հիմնախնդիրները նոր տնտեսական հասարակարգում: Թեմա 4՝ Սերվիսի տարածքային կազմակերպման հիմնախնդիրների վերացման հնա-

րավոր եղանակները:








0904/M014. ՀՀ սերվիսի էթնոմշակութային առանձնահատկությունը

(3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով


Գիտելիքներ հաղորդել ՀՀ-ում սերվիսային գործունեության կազմակերպ-

– 320 –

ման վրա էթնոմշակութային գործոնների ազդեցության և դրա առանձնա-

հատկությունների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի բնակչության էթնոմշակութային գործոնների և առանձնա-

հատկությունների տեսակներին, ՀՀ-ում էթնոմշակութային ծառայու-

թյունների զարգացման, ՀՀ սերվիսի ոլորտի վրա բնակչության էթնո-

մշակութային առանձնահատկությունների ազդեցության վրա,

2. կհասկանա սերվիսի ոլորտում էթնոմշակութային գործոնների դերն ու

նշանակությունը,կիմանա Հայաստանում սպասարկման ոլորտի զար-

գացման պատմա-մշակութաաշխարհագրական ընթացքի մասին,

3. ծանոթ կլինի Ունակ կլինի կազմել ՀՀ-ում էթնոմշակութային ծառայու-

թյունների կազմակերպման և զարգացման ծրագրեր, մշակել և գործնա-

կանում կիրառել սերվիսի ոլորտում բնակչության էթնոմշակութային

առանձնահատկությունների ներգրավման ծրագրեր, գնահատել էթնո-

մշակութային ծառայությունների կազմակերպման միջազգային դրական

փորձը ՀՀ-ում տեղայնացնելու հնարավորություններն ու ուղիները:


Թեմա 1՝ Էթնոմշակութային գործոնները սերվիսում: Թեմա 2՝ ՀՀ սեր-

վիսի ոլորտի զարգացման ընդհանուր պատմամշակութաաշխարհագրական ակ-

նարկ: Թեմա 3՝ ՀՀ սերվիսի էթնոմշակութային ասպեկտներն ու առանձնահատ-

կությունները: Թեմա 4՝ Տեղի բնակչության ներգրավվածությունը ՀՀ-ում ծառայու-

թյունների մատուցման գործընթացում










0904/M01. Կայուն զբոսաշրջության հիմնախնդիրները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


կայուն զարգացման ոլորտում առկա հիմնախնդիրներին և սովորեցնել դրանց

հնարավոր լուծման ուղիները:

– 321 –



1. կիմանա, թե զբոսաշրջությունն ինչ դեր ունի կայուն հասարակություն

ստեղծելու պրոցեսում,կծանոթանա կայուն զբոսաշրջության ոլորտում

առկա գլոբալ և ռեգիոնալ հիմնախնդիրներին, 2. կիմանա կայուն զբոսաշրջության գիտական բովանդակության հիմնա-

խնդիրները, կայուն զբոսաշրջության ժամանակակից մեկնաբանու-

թյունները և դրանց մեթոդաբանական տարբերություներով պայմա-

նավորված հիմնախնդիրները, 3. կկարողանա օգտագործել զբոսաշրջության կայունությունը որոշող

տարբեր ինդիկատորներ, վերլուծել և գնահատել զբոսաշրջության

վերաբերյալ տարբեր տեղեկատվություններ և աշխատանքներ (ծրա-

գրեր, նախագծեր, գիտական աշխատանքներ), առաջ քաշել զբոսա-

շրջության կայուն զարգացման ծրագրերի կազմման սկզբունքներ,

համալիրորեն գնահատել կայուն զբոսաշրջության ոլորտում առկա

ցանկացած հիմնախնդիր,


Թեմա 1՝ «Կայուն զբոսաշրջություն հիմնախնդիրներ» դասընթացի ներածություն:

Թեմա 2՝ Կայուն զբոսաշրջության ձևակերպման հիմնախնդիրներ՝ ժամանա-

կակից մոտեցումները: Թեմա 3՝ Զբոսաշրջության կայուն զարգացման հիմնա-

վորման որոշ տեսական-մեթոդաբանական հիմնախնդիրներ: Թեմա 4՝ Զբոսաշր-

ջության կայուն զարգացման էկոլոգիական հիմնախնդիրները: Թեմա 5՝ Զբոսա-

շրջության կայուն զարգացման սոցիալական հիմնախնդիրները: Թեմա 6՝ Զբոսաշրջության կայուն զարգացման տնտեսական հիմնախնդիրները: Թեմա 7՝ Կայուն զբոսաշրջության զարգացման հիմնախնդիրները Հայաստանի Հանրապե-

տությունում: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.



յուրքանաչյուրն առավելագունը 4-ական միավոր արժեքով: Ե′վ առաջին

միջանկյալ, և′ երկրորդ միջանկյալ քննության հարցատոմսերը պարունակում են

4-ական հարց: Հարցատոմսում յուրաքանչյուր հարց նվազագույնն ունի 1 միավոր


Եզրափակիչ քննություն Եզրափակիչ քննությունը բանավոր է՝ 10 միավոր առավելագույն արժեքով,

որի ժամանակ ուսանողը կարող է առավելագույն միավոր հավաքել, եթե ներ-

կայացնի և պաշտպանի թեմատիկ ինքնուրույն գիտահետազոտական աշխա-

տանքը (առավելագույը 4 միավոր) և պատասխանի քննատոմսում եղած 3 հար-

ցերին, յուրաքանչուրը 2-ական միավոր արժեքով: Գնահատման քայլը 0,5 միա-

վոր է:

– 322 –

0904/M02. Տուրիստագիտության տեսությունը և մեթոդաբանությունը (6 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին հիմնարար և համակողմանի

գիտելիքներ համակարգված գիտելիքներ հաղորդել և ձևավորել հմտություններ

Տուրիստագիտության որպես նոր ձևավորվող գիտության տեսական և

մեթոդաբանական հարցերի վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինիգիտական ճանաչողության գործըթացին, Տուրիստագիտու-

թյան տեսության էությանը, կառուցվածքին, զարգացման ընթացքին,

2. կհասկանա մեթոդաբանական առանձնահատկությունները, Տուրիստա-

գիտության տեսականաացման օբյեկտիվ դժվարությունները, հիմնա-

խնդիրները,

3. կիմանա Տուրիստագիտության հիմնական տեսությունները,կկարողանա

գնահատել տարբեր գիտությունների ունեցած դերը տուրիստագիտու-

թյան տեսության ձևավորման և զարգացման գործում:


Թեմա 1՝ Գիտական ճանաչողության գործընթացը ընդհանրապես և

Տուրիստագիտությանմեջ: Թեմա 2՝ Տուրիստագիտության փիլիսոփայական և

մեթոդաբանական հիմքերը: Թեմա 3՝ Տուրիստագիտության տեսամեթոդական

ուղղությունները՝ Թեմա 4՝ Տուրիստագիտությունը որպես զբոսաշրջության ար-

դյունավետ կազմակերպման տեսամեթոդական համակարգ: Թեմա 5՝ Տուրիստա-

գիտության սոցիալական կոնցեպցիան: Թեմա 6՝ Զբոսաշրջութան մասին գիտու-

թյունների համակարգը և դրանց տեսականացման աստիճանը: Թեմա 7՝ Տու-

րիստագիտության տեսականացումը և ժամանակակից միտումները: Թեմա 8՝ Տուրիստագիտական գիտելիքներ:

Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները՝







0904/M04. Հյուրընկալության ինդուստրիայի կազմակերպման հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

– 323 –

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին համակարգվածև ամբողջական

գիտելիքներհաղորդելհյուրընկալության ինդուստրիայի և դրա առանձին բաղա-

դրիչների կազմակերպման հարցերի վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի հյուրընկալության ինդուստրիայի էությանը, կառուց-

վածքին, զարգացման ընթացքին, արդի միտումներին և գործոններին

2. կհասկանա հյուրանոցային ծառայությունների առանձնահատկություն-

ները, հյուրանոցային համարների և օբյեկտների դասակարգման

սկզբունքներն ու մոտեցումները,ծանոթ կլինի անիմացիոն, հասարա-

կական սննդի, էքսկուրսիոն, տոմսերի ամրագրման և տրանսպորտային

միջոցների վարձակալման, տրանսֆերային ծառայությունների կազմա-

կերպման սկզբունքներին,

3. ունակ կլինի հիմնավորել հյուրընկալության ինդուստրիայի և դրա

առանձին բաղադրիչների զարգացման և կատարելագործման ծրագրեր,

կատարել հյուրընկալության ոլորտի ձեռնարկության կազմակերպչական

կառուցվածքի և գործունեության արդյունավետության գնահատում,

գործնականում կիրառել անիմացիոն և հյուրընկալության ոլորտի

լրացուցիչ այլ ծառայությունների մատուցման հմտությունները:


Թեմա 1՝Հյուրընկալության ինդուստրիայի էությունը, բնորոշումները:Թեմա 2՝ Հյուրընկալության ինդուստրիայի զարգացման ընթացքն ու արդի վիճակը:

Թեմա 3՝ Հյուրանոցային օբյեկտներ, ծառայություններ և գործունեություն:Թեմա 4՝ Հյուրանացային գործունեության կազմակերպումը:Թեմա 5՝ Անիմացիոն

ծառայությունների կազմակերպումը հյուրընկալության ինդուստրիայում:Թեմա 6՝ Լրացուցիչծառայություններիկազմակերպումնումատուցումը:








0904/M05. Միջմշակութային հաղորդակցությունը զբոսաշրջության ոլորտում

(3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ուսանողներին սովորեցնել գոր-

ծել և առաջ քաշել գաղափարներ տարբեր ժողովուրդների մշակույթների, նրանց

– 324 –

համամարդկային արժեքների, տուրիզմի զարգացմանը նպաստող էության




1. ծանոթ կլինի մշակույթ հասկացության բովանդակությունը, միջմշա-

կութային կապերի բովանդակությունը, տարբեր ժողովուրդների մշա-

կույթների ընդհանրությանը,

2. կծանոթանա տուրիզմի ոլորտում առկա ավելի կարևոր մշակութային

արժեքներին, մշակութային արժեքների դերի ու նշանակությանը տու-

րիստական ինդուստրիայի ռեգիոնալ համակարգերի զարգացման

գործում,

3. կկարողանա իրականացնել ինովացիոն նախագծեր, SWOT վերլուծու-

սթյուններ տուրիզմի ոլորտում: Դասընթացի բովանդակությունը.

Թեմա 1՝ Ուսումնասիրության առարկան, մեթոդը, մեթոդաբանությունը,

նպատակը և խնդիրները: Թեմա 2՝ Միջմշակութային երկխոսության մենեջմենթ,

ընդհանուր գաղափար: Թեմա 3՝ Միջմշակութային հաղորդակցությունը տու-

րիզմի ոլորտում: Թեմա 4՝Մշակութային հայեցակարg: Թեմա 5՝ Մշակութային

արժեքներ և ինքնագիտակցություն: Թեմա 6 Կայուն տուրիզմի դեստինացիայի

մրցակցությունը: Թեմա 7՝ Մշակութային հայեցակարգ: Թեմա 8՝ Կայուն տու-

րիզմի ռազմավարության կիրառումը, կայունությունը տուրիզմի ոլորտում: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0904/M06. Տուրօպերատրական և տուրգործակալական գործ. Տեխն. և

կազմ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Տվյալ դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել ուսանողներին տուրօպերա-

տորական և տուրգործակալական բիզնեսի առանձնահատկություններին: ՈՒ-

սումնասիրման առարկան է- տուրօպերատորների և տուրգործակալների գոր-

ծունեության կազմակերպման ու կառավարման մեթոդները: Ուսումնասիրել

տուրօպերատորների և տուրգործակալների միջև տնտեսական հարաբերու-

թյունները, տուրօպերատորների և տուրպաթեթի ստեղծման մասնակիցների մի-

ջև հարաբերությունները, տուրօպերատորների և սպառողների միջև տնտե-

սական և իրավական բնույթի հարաբերությունները:

– 325 –



1. կիմանա տուրօպերատորական գործունեության հիմունքները և գործա-

ռույթները, հիմնական իրավական փաստաթղթերը, որոնք կարգա-

վորում են տուրօպերատորների գործունեությունը,

2. ծանոթ կլինի տուրօպերատորների կողմից առաջարկվող տուրարտա-

դրանքի գնի վրա ազդող գործոնները, տուրօպերատորների և տուրգոր-

ծակալների միջև գործող պայմանագրերը,

3. կիմանա տուրօպերատորի և զբոսաշրջիկի հետ պայմանագրերը, տուր-

արտադրանքի արժեքի հաշվարկ, բրուտո և նետո գները:


Թեմա 1՝ Տուրօպերատորներ և տուրգործակալներ, պայմանագրային հարաբե-

րությունների առանձնահատկությունները: Թեմա 2՝ Տուրօպերատորական գոր-

ծունեության հիմունքները:Թեմա 3՝ Վիզայի ապահովումը արտագնա զբոսաշր-

ջության համար: Թեմա 4՝ Զբոսաշրջիկների ապահովագրությունը: Թեմա5՝ Տուրարտադրանքի ձևվավորման համար անհրաժեշտ տրանսպորտային, հյու-

րանոցային, էքսկուրսիոն և այլ ծառայությունների կազմակերպումը Թեմա 6՝ Զբոսաշրջիկի փաստաթղթաին փաթեթի ձևավորումը: Թեմա 7՝ Տուրօպերա-

տորների գովազդային գործունեություն: Թեմա 8՝Ինովացիոն գործընթացը տուր-

օպերատորական և տուրգործակալական բիզնեսում: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0904/M07. Զբոսաշրջության մակրոէկոնոմիկա և միկրոէկոնոմիկա (6

կրեդիտ)


Նպատակը.

Տնտեսագիտության ուսումնասիրությունը ոչ տնտեսագիտական մասնա-

գիտությունների շրջանակներում նախատեսում է հաղորդել ուսանողներին

համակարգված գիտելիքներ զբոսաշրջային շուկայի սուբյեկտների հարաբերու-

թյունների մասին և ձևավորել ուսանողներ իմոտ տնտեսագիտական մտածելակ-

երպ: Ուսումնասիրելով տնտեսագիտությունը երկու մակարդակներում / մակրո

և միկրոմակարդակ/ ուսանողները կարող են ոչ միայն հասկան ալ տնտեսական

երևույթները, այլև օգտագործել իրենց ստացված գիտելիքները ամենորյա գործ-

նական կյանքում:


– 326 –


1. կիմանա զբոսաշրջային գործունեության վրա ազդող գործոնները, որոնք

խթանում կամ խոչնդոտում են ոլորտի զարգացումը,

2. կիմանա տուրօպերատորի և տուրգործակալի ֆունկցիաները, նրանց

տնտեսական հարաբերությունները տարատեսակ սպասարկող ձեռ-

նարկությունների հետ,

3. ունակ կլինի hաշվարկել տուրգործակալների կողմից առաջարկվող

զբոսաշրջային ծառայությունների ինքնարժեքը, հասույթը, շահույթը,

վերլուծել և գնահատել կազմակերպության տնտեսական ցուցանիշ-

ները:


Թեմա 1՝ Զբոսաշրջային ինդուստրիայի մակրոտնտեսագիտական ասպեկտները:

Թեմա 2՝Զբոսաշրջային շուկաների վերլուծություն:Առաջարկ և պահանջարկ: Թեմա3՝ Զբոսաշրջային դեստինացիայի բնութագիրը Թեմա4՝ Զբոսաշրջության

տնտեսական նշանակության վերլուծությունը և զարգացման միտումները:Թեմա 5՝ Միջազգային զբոսաշրջային կազմակերպությունների դերն ու միավորումը

համաշխարհային զբոսաշրջության զարգացման գործում: Թեմա6՝ Զբոսա-

շրջային ձեռնարկության կազմակերպման ասպեկտները:Թեմա 7՝ Զբոսաշրջա-

յին ոլորտի տարրերը: Թեմա 8՝ Սոցիալ-մշակույթային սերվիսի և զբոսաշրջային

ձեռնարկությունների ծախսերը: Թեմա 9՝ Սոցիալ-մշակութային սերվիսի և զբո-

սաշրջային ձեռնարկությունների տնտեսական արդյունքների գնահատականը Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0904/M08 . Էկոլոգիական զբոսաշրջության կազմակերպման տեխնիկան և

տեխնոլոգիաները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին հաղորդել համակարգված գիտե-

լիքներ էկոզբոսաշրջության էության և առանձնահատկությունների, զբոսաշրջու-

թյան այլ ճյուղերի հետ ունեցած առնչությունների, կազմակերպման և զարգաց-

ման պլանավորման ուղիների, մոտեցումների և մեխանիզմների վերաբերյալ:



1. ծանոթ կլինի էկոլոգիական զբոսաշրջության էությանը, բնորոշում-

ներին, սկզբունքներին և չափանիշներին, զբոսաշրջության այլ տե-

– 327 –

սակների հետ ունեցած առնչություններին, էկոլոգիական զբոսա-

շրջության կազմակերպման կոնկրետ եղանակներին և մեխանիզմ-

ներին (տուրօպերատորական գործունեություն, անվտանգության,

սննդի և ժամանակավոր բնակության ապահովում և այլն),

2. կհասկանա էկոլոգիական զբոսաշրջության սոցիալ-տնտեսական

դերը, կիմանա շրջակա միջավայրի վրա զբոսաշրջությաններ գործու-

թյան և էկոլոգիական զբոսաշրջության բնապահպանական գործա-

ռույթների մասին,ծանոթ կլինի Կհասկանա էկոզբոսաշրջային

մարքեթինգի հիմնականուղղություններն ու առանձնահատկություն-

ները,

3. ունակ կլինի գնահատել տարածքների էկոզբոսաշրջային հնարա-

վորությունները, կատարել էկոզբոսաշրջիկների խմբավորում, կիրա-

ռել էկոզբոսաշրջիկների տեղավորման և սննդի կազմակերպման,

անվտանգության ապահովման, էկոզբոսաշրջիկների հետ աշխա-

տանքի և շփման հմտությունները, կազմել էկոզբոսաշրջային երթու-

ղիներ, կատարել շրջակա միջավայրի վրա էկոզբոսաշրջության

ազդեցության գնահատում


Թեմա 1՝ Զբոսաշրջության էությունը, տեսակները, զարգացման նախադր-

յալները: Թեմա 2՝ Զբոսաշրջության բնորոշումը: Զբոսաշրջության ինդուստրիա:

Թեմա 3՝ Էկոլոգիական զբոսաշրջություն: Էկոլոգիական զբոսաշրջության էու-

թյունը, բնորոշումները: Թեմա 4՝ Էկոլոգիական զբոսաշրջության կազմակերպ-

ման միտումները: Թեմա 5՝ Բնության տարածքների վերաբերյալ տեղեկացվա-

ծության աստիճանի բարձրացում: Էկոլոգիական զբոսաշրջությունը կայուն զար-

գացման տեսանկյունից: Թեմա 6՝ Կայուն զարգացման բնորոշումը, դրույթները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.





Հարցատոմսը պարունակում է 3հարց, որից 2 հարցը` 4-ական միավոր, 1 հարցը`

2 միավոր: Միավորների քայլը 0,5 է:

0904/M09.Մարդկային ռեսուրսների կառավարումը զբոսաշրջության

ոլորտում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին սովորեցնել բացահայտել և առաջ

քաշել մարդկային ռեսուրսների կառավարման կայուն տուրիզմի զարգացման

նորագույն գաղափարները:


– 328 –


1. ծանոթ կլինի մարդկային ռեսուրսների կառարման գործւնթացի,

կայուն տուրիզմի զարգացման բովանդակությանը,

2. ծանոթ կլինի մարդկային զարգացման և տուրիզմի ոլորտում

ռազմավարական նախագծերին, նրանց կազմման սկզբունքներին,

3. կիրականացնի SWOT վերլուծություն ռեսուրսակառավաման և

Կայուն տուրիզմի ոլորտներում:


Թեմա 1՝ Մարդկային ռեսուրսների կառավարման և կայուն տուրիզմի վերա-

բերյալ տեսական պատկերացումները;: Թեմա 2՝ Տուրիզմի ոլորտում աշխատող-

ների գործունեությունը, կազմակերպող կառույցները: Թեմա 3՝ Թրեյնինգային

կառավարում, կարիքներիսահմանում: Թեմա 4՝ Թրեյնինգային կառավարման

ռազմավարության մշակում: Թեմա 5՝ Թրեյնինգային կառավարման ռազմա-

վարության կիրառում: Թեմա 6՝ Մարդկային ռեսուրսների կառավարման ռազ-

մավարական ասպեկտները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0904/M010. Ռազմավարական մարկեթինգը տուրիզմում(3 կրեդիտ)


Նպատակը.

Տվյալ դասընթացի նպատակն է – ձևավորել ուսանողների մոտ տեսական

գիտելիքներ և գործնական ունակություններ, որոնք անհրաժեշտ են ձեռնարկու-

թյան զարգացման ուղղությունների, համակարգված մարքեթինգային որոշում-

ների կայացնելու գործում:



1. կիմանա ռազմավարական մարկեթինգային պլանավորման փուլերը,

ռազմավարական որոշումների ձևավորման և վերլուծության

մեթոդները,

2. ունակ կլինի վերլուծել և գնահատել զբոսաշրջային ձեռնարկության

մրցունակությունը, մշակել համալիր մարկեթինգի ռազմավարութ-

յունները, ինքնուրույն ընդունել ռազմավարական որոշումներ և

գնահատել դրանց արդյունավետությունը ժամանակի ընթացքում,

– 329 –

3. կկարողանա ինքնուրույն վերլուծել հետազոտությունների ըթացքում

ստացված տեղեկությունները և հետագա գործունեության ուղղություն-

ների մասին որոշումներ կայացնել:


Թեմա 1՝ Ռազմավարական մարկեթինգի խնդիրներն ու նպատակները:

Թեմա 2՝ Զբոսաշրջային շուկայի ռազմավարական հատվածավորում:Թեմա 3՝ Զբոսաշրջային կազմակերպության մրցակցային միջավայրը:Թեմա 4, Մրցու-

նակություն և մրցակցային առավելություններ:՝ Թեմա 5՝ Զբոսաշրջային ձեռնար-

կության մարկեթինգային ռազմավարության մշակում:Թեմա 6՝Մարկեթինգային

ռազմավարական պլանավորում: Թեմա 7՝ Ռազմավարական վերլուծություն և

ախտորոշում: Թեմա 8՝ Մարկեթինգային գործունեության վերահսկողություն: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0904/M012. ՀՀ զբոսաշրջային դեստինացիաները (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ զբոսաշրջային

հիմնական դեստինացիաներին և նրանց օգտագործման տեսակներին:



1. կամրապնդի դեստինացիաների մասին ունեցած տեսական գիտելիքները,

կծանոթանա ՀՀ զբոսշարջության զարգացման դեստիացիոն նախա-

դրյալներին,

2. կկարողանա դասակարգել ՀՀ զբոսաշրջային դեստինացիաները և

ինքնուրույն ուսումնասիրել,

3. կկարողանա առաջ քաշել ՀՀ-ում նոր դեստինացիաների ստեղծման

նախագծեր,


Թեմա 1՝ ՛՛ՀՀ զբոսաշրջային դեստինացիաները՛՛ դասընթացի ներածու-

թյուն: Թեմա 2՝ ՀՀ զբոսաշրջության զարգացման բնական նախադրյալները:

Թեմա 3՝ ՀՀ զբոսաշրջության զարգացման հասարակական նախադրյալները:

Թեմա 4՝ ՀՀ զբոսաշրջության տարածական համակարգերը: Թեմա 5՝ ՀՀ զբո-

սաշրջային դեստինացիաների տարածական բաշխումը: Թեմա 6՝ ՀՀ զբո-

– 330 –

սաշրջային դեստինացիաները միջազգային և ներքին զբոսաշրջային հոսքերում:

Թեմա 7՝ ՀՀ զբոսաշրջային դեստինացիաների հիմնախնդիրները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.


գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը` բանավոր ներկայացման հիման վրա՝ յուրա-

քանաչյուրն առավելագունը 4-ական միավոր արժեքով: Ե′վ առաջին միջանկյալ,

և′ երկրորդ միջանկյալ քննության հարցատոմսերը պարունակում են 4-ական

հարց: Հարցատոմսում յուրաքանչյուր հարց նվազագույնն ունի 1 միավոր արժեք:






§Քարտեզագրություն և Կադաստրային գործ¦

0903/M01. Կադաստրային աշխատանքների

կազմակերպում և պլանավորում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթքցի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել գիտելիքներ կադաս-

տրային աշխատանքների արդյունավետ կազմակերպման և պլանավորման վե-

րաբերյալ` այդ համակարգի վերաբերյալ համակարգային պատկերացում ունե-

նալու ճանապարհով:



1. կունենա տեսական գիտելիքներ կադաստրային աշխատանքերի

համալիրի մասին: Կունենա գիտելիքներ անշարժ գույքի կադաստրի

վարման և մոնիթորինգի վերաբերյալ, կադաստրային տեղեկատվության

ստացման, մշակման և օգտագործման մեթոդների մասին:

2. կհասկանա Գործնականում կիրառել անշարժ գույքի կադաստրի և

մոնիթորինգի վարման մեթոդները և եղանակները,կատարելու կադաս-

տրային տեղեկատվության հավաքագրում, համակարգավորում և մշա-

կում, օգտագործելու կադաստրային տեղեկատվությունը հողային ռե-

սուրսների կառավարման բնագավառում:

3. կկարողանա Օգտվել տարատեսակ գրական աղբյուրներից, ինտերնե-

տային ռեսուրսներից և այլն, ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած

գիտելիքները և առաջ քաշել նորերը, ստացած գիտելիքները կիրառել այլ

հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրու-

թյուններում:

– 331 –


Թեմա 1` Կադաստրային աշխատանքների էությունը: Անշարժ գույքի

հաշվառում: Անշարժ գույքի գնահատում: Անշարժ գույքի պետական

գրանցում: Անշարժ գույքի վերաբերյալ տվյալների բանկի կառավարում:

Թեմա 2` Կադաստրային աշխատանքների պլանավորում և կազմակերպում:

Ծրագրային աշխատանքների ընթացակարգը: Ընթացիկ աշխատանքներ:

Թեմա 3` Կադաստրային աշխատանքների իրականացում: Հողաշինարարա-

կան փաստաթղթերի կազմում: Սահմանզատման իրականացում: Անշարժ

գույքի կադաստրի վարում: Անշարժ գույքի մորիթորինգ:









0903/M03 .Գեոինֆորմատիկա և ԱՏՀ տեխնոլոգիաներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գեոինֆորմատիկայի և

ԱՏՀ տեխնոլոգիաների վերաբերյալ խորը տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ:



1. կիմանա աշխարհատեղեկատվության տեսկան հիմքերի և աշ-

խարհատեղեկատվական համակարգերի (ԱՏՀ) կիրառության

մասին:

2. կկարողանա հավաքել և ԱՏՀ-ում մշակել աշխարհագրական տվյալ-

նե-րը, կատարել բազմապիսի տարածական վերլուծություններ, ԱՏՀ

վերլուծությունների արդյունքները ներկայացնել քարտեզների,

գրաֆիկների և աղյուսակների տեսքով:

3. կկարողանա ինքնուրույն կերպով ԱՏՀ միջավայրում նախագիծ

ստեղծել,կկարողանա աշխատել աշխարհագրական և քարտեզա-

գրական տվյալների հետ և ստանալ նոր տիպի քարտըեզներ: Բովանդակությունը.

Թեմա 1՝ Տարածական տվյալների հենքը: Թեմա 2՝ Տվյալների մուտքագրում և

կոորդինատային կապակցում: Թեմա 3՝ Վեկտորային և ռաստերային ինֆորմա-

ցիան: Թեմա 4՝ Տարածական վերլուծությունները: Թեմա 5՝ Ցանցային վերլուծու-

թյուններ: Թեմա 6՝ ԱՏՀ քարտեզագրական կոմպանովկան:


– 332 –








0903/M04. Ավտոմատացումը քարտեզագրության մեջ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել արագ և ճիշտ

կերպով կատարել քարտեզագրական աշխատանքներ, էլեկտրոնային քարտեզ-

ների պատրաստում տարբեր ծրագրերով: Թվայնացված քարտեզների նմուշները

թույլ են տալիս հետագայում հեշտությամբ նորացնել և վերահրատարակել

թեմատիկ քարտեզները նվազագույն ծախսերի և ժամանակի կորուստով:



1. կիմանա կատարել քարտեզագրական նյութի վեկտորիզացիա,

2. կկարողանա քարտեզագրական նյութի սկանավորման, ռաստրային

պատկերների մասին:

3. կիմանաա թե ինչ է գունային մոդելները (գույնային երանգ, հագեց-

վածություն, լուսավորություն, պայծառություն):


Թեմա 1` Ռելիեֆի (հորիզոնականներ, անկման անկյուն, բարձրության

նիշեր): Թեմա 2` Ջրագրություն: Թեմա 3` Բուսական ծածկ: Թեմա 4` Հողեր:

Թեմա 5` Սահմաններ (այդ թվում արգելոցների և ազգային պարկերի, հողօգտա-

գործման): Թեմա 6` Տրանսպորտային համակարգ և ճանապարհային կառույց-

ներ: Թեմա 7` Բնակավայրեր: Թեմա 8` Աշխարհագրական անվանումներ:







Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3–ական, 2 հարցը`2 -


0903/M05. Մաթեմատիկական - քարտեզագրական մոդելավորում (3 կրեդիտ)


– 333 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացներ ուսանողներին քարտեզագրության

մեջ օգտագործվող մաթեմատիկական մոդելների կառուցման մեթոդներին,

նրանց հատկություններին և այդ մոդելներում քարտեզագրական խնդիրների

լուծման եղանակներին:



1. կունենա հիմնարար գգիտելիքներ դիսկրետ մաթեմատիկական

մոդելների և նրանց հատկությունների մասին: Ծանոթ կլինի կա-

դաստրային երևույթների մաթեմատիկական:

2. կկարողանա որոշակի կադաստրային խնդիրների համար կազմել

համապատասխան մոդելներ: Կկարողանա ինքնուրույն կերպով ուսում-

նասիրել այդ խնդիրները և տալ լուծումներ: Կկարողանա ստացած գի-

տելիքները օգտագործել կադաստրային որոշակի տեսքի խնդիրների

մոդելավորման ժամանակ:

3. կկարողանա օգտվել տարատեսակ գրական աղբյուրներից, ինտերնետա-

յին ռեսուրսներից և այլն, ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտե-

լիքները և առաջ քաշել նորերը, ստացած գիտելիքները կիրառել այլ

հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնա-

սիրություններում:


Թեմա 1՝ Դիսկրետ բազմություններ, նրանց հատկությունները, կոմբինա-

տորիկայի հիմնական գաղափարները: Գրաֆներ, ներկայացման եղանակները,

կապը քարտեզագրության հետ: Թեմա 2՝ Երկրի հողային ռեսուրսները: Հարթ

գրաֆներ, նրանց հատկությունները և քարտեզների ներկայացումը հարթ

գրաֆների միջոցով: Թեմա 3՝ Բուլյան ֆունկցիաներ: Բուլյան ֆունկցիաների

ներկայացման եղանակները: Թեմա 4՝ Բուլյան ֆունկցիաների կառուցվածքը:

Թեմա 5՝ Քարտեզագրական պատկերների ներկայացումը դիսկրետ օբյեկտների

միջոցով:Պատկերների ճանաչման հիմնական եղանակներ: Թեմա 6՝ Քարտեզների ներկայացումը ԷՀՄ-ներում:









0903/M06. Քարտեզների գեոդեզիական հիմք (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

– 334 –

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների մոտ ձևավորել գեոդեզիական

հիմքի, նրա կառուցման մեթոդների ու առանձնահատկությունների, ինչպես նաև

հենակետերի պլանային ու բարձունքային կոորդինատների որոշման վերա-

բերյալ պատշաճ մասնագիտական պատկերացում:



1. կիմանա գեոդեզիական հիմքի հենակետերի որոշման գեոդեզիական

կոորդինատների միասնական համակարգը,

2. կհասկանա գեոդեզիական ցանցի ստորաբաժանումը դասերի` կախ-

ված գծերի ու անկյունների չափման ճշտությունից, ինչպես նաև գծերի

երկայնությունից,

3. օգտվելով համապատասխան ճշտության գործիքներից ու սարքերից

կկարողանա կատարել անկյունային ու գծային չափումներ:


Թեմա 1` Պետական գեոդեզիական ցանցի ստորաբաժանումը պլանային և

բարձունքային ցանցերի: Թեմա 2` Պլանային գեոդեզիական ցանցի ստեղծումը

եռանկյունավորման, բազմանկյունավորման և տրիլատերացիայի միջոցով:

Թեմա 3` Պետական գեոդեզիական բարձունքային հիմքը, նրա կառուցումը և

ստորաբաժանումը կարգերի: Թեմա 4` Բարձունքային հենակետերը, նրանց ստո-

րաբաժանումը դրոշմանիշերի ու ռեպերների, գրունտային ռեպերներ: Թեմա 5`

Հենարանային ցանցի ստեղծման աստղաբաշխական և գեոդեզիական մեթոդ-

ները: Թեմա 6` Կարճբազիսային պարալաքսային բազմանկյունավորում:









0903/M07. Թվային ֆոտոգրամետրիա և հեռազննուն (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.


տիկ գիտելիքներ բազմապիսի լուսանկարչական խնդիրների լուծման ավտո-

մատացման համար, ինչպիսիք են` ֆոտոտրիանգուլյացիայի կառուցումը,

տեղավայրի թվային մոդելի ստացումը և այլն, ի հաշիվ մշակման հեշտացման և

պատրաստի համակարգիչների օգտագործման:


– 335 –


1. կիմանա այն ամբողջական տեխնոլոգիան և ժամանակակից սարքերը,

որոնց միջոցով իրականացնում են պատկերների ստերեոֆոտո-

գրամմետրիկ մշակման բոլոր ֆունկցիաները: Ծանոթ կլինի թվային

ֆոտոգրամմետրիայի ժամանակակից թվային տեխնոլոգիաներին:

2. կկարողանա հաշվարկային արդյունքների հիման վրա կատարել

ստերեոֆոտոգրամմետրիկ թվային մշակում, տեղագրական հատակա-

գծերի և քարտեզների նորացման կամ ստեղծման համար: Ձեռք կբերի

տեսական և պրակտիկ գիտելիքներ օգտագործելու թվային տեղե-

կատվությունը պայմանական նշաններով քարտեզի պլանշետային

թերթի կազման, ինչպես նաև ցանկացած օբյեկտի վերաբերյալ

օպերատիվ տեղեկատվություն ստանալու համար:

3. օգտվել տարատեսակ գրական աղբյուրներից, ինտերնետային ռեսուրս-

ներից և այլն: Ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտելիքները և առաջ

քաշել նորերը: Ստացած գիտելիքները կիրառել այլ հարակից

գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնասիրություննե-

րում:


Թեմա 1. Թվային ֆոտոգրամմետրիան և նրա զարգացման էտապները: Թվային

ֆոտոգրամմետրիա առարկան,կապը այլգիտությունների հետ: Թվային

ֆոտոգրամմետրիայի սարքածրագրային միջոցները: Թեմա 2. Ստերեոզույգի

մշակման եղանակը ստերեոկոմպարատորի միջոցով: Թեմա 3. Օբյեկտի

մակերեսային պատկերի թվայնացումը էլեկտրոնային օպտիկական սարքերի

միջոցով: Թեմա 4 .Թվային տվյալների համեմատումը ստերեոզույգում: Թեմա 5. Ավտոմատ չափումների կատարման և վերջնական քարտեզի կազմման համար:

Թեմա 6. Ապարատային- ծրագրային կոմպլեքսներ: Թեմա 7. Թվային ստերեո-

ֆոտոգրամմետրիկ կայանների միջոցով աերոնկարների թվային մշակումը:

Թեմա 8. Թվային ստերեոֆոտոգրամմետրիկ կայանների միջոցով տիեզերական

նկարների թվային մշակումը:









0903/M08. Հողային ռեսուրսների կառավարում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

– 336 –


տիկ գիտելիքներ հողային ռեսուրսների կառավարման, վերլուծելու ընդու-

նակություններ կառավարման գործընթացի հիմնախնդիրները հասկանալու

համար:



1. կիմանա կառավարման ֆունկցիաները, առաքելությունը, ռազմավա-

րությունը և մարտավարությունը: Կտիրապետի հողային ռեսուրս-

ների կառավարման առանձնահատկություններին:

2. կկարողանա առանձնացնել հողային ռեսուրսների կառավարման

օբյեկտը և սուբյեկտը: Ձեռք կբերի տեսական և պրակտիկ գիտե-

լիքներ օգտագործելու հողային ռեսուրսների կառավարման ո-

րոշումներ կայացնելու համար:

3. կկարողանա օգտվել տարատեսակ գրական աղբյուրներից, ինտերնե-

տային ռեսուրսներից և այլն: Ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած

գիտելիքները և առաջ քաշել նորերը: Ստացած գիտելիքները կիրառել

այլ հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսում-

նասիրություններում:


Թեմա ՝ Հողային ռեսուրսների կառավարման առանձնահատկությունները:

Հողային ֆոնդի կառուցվածքը: Թեմա 2՝ Հողային ռեսուրսների օգտագործման

գործընթացի առանձնահատկությունները կազմակերպչական տեսանկյունից:

Թեմա 3՝. Կառավարման օբյեկտը և սուբյեկտը հողօգտագործման բնագավառում:

Հողային ռեսուրսների կառավարման արդյունավետությունը: Կառավարման

նպատակներըև առաքելությունը: Թեմա 4՝ Կառավարման ծրագրերի մշա-

կումը:Կառավարման իրականացման մոդելավորում: Թեմա 5՝Հողային ռեսուրս-

ների կառավարման գործընթացը: Թեմա 6՝Որոշումների ընդունման մոդելա-

վորում: Թեմա 7՝ Կառավարման անձնակազմը: Կառավարման արդյունավե-

տության բարձրացման ուղիները:









0903/M09.ԱՏՀ ծրագրավորում (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2 ժամ (32 ժամ դասախոսություն)

3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչգնահատումովդասընթաց

– 337 –

Նպատակը.

Դասընթացինպատակնէուսանողներին տրամադրել անհրաժեշտ

գիտելիքներ ԱՏՀ միջավայրում Python ծրագրավորման լեզվի կիրառման, նոր՝

սեփական գործիքների ստեղծման սկզբունքների և մեթոդների վերաբերյալ:


Դասընթացիհաջողավարտինուսանողն ունակ կլինի.

1. Մոտիվացնել, թե ինչպիսի իրավիճակներում է Python-ը կիրառման

համար ամենից հարմար լեզուն, Python լեզվի ներկառուցված

տվյալները,

2. Ընդհանուր առմամբ հասկանալ և նկարագրել Python կատարման կարգը,

այդ թվում ընդհանուր սինտաքսիսը, նկարագրել օբյեկտա-

օրիենտացված ծրագրավորումը Python-ում,

3. Բացատրել Pytհon-ի մոդուլները և փաթեթները, հասկանալ և նկարագրել

այնպիսի հասկացություններ, ինչպիսիք են իտերատորները,

գեներատորները և դեկորատորները Python-ում,

4. Կարողանալ օգտագործել Python լեզուն գիտական հաշվարկներում և

կարելի կապակցել Աշխարհագրական տեղեկատվական

համակարգերի՝ մասնավորապես ArcGIS-ի հետ: Օգտագործել այն ԱՏՀ

վերլուծության ընթացքում


Թեմա 1`Ներածություն:Թեմա 2` Ներկառուցված տվյալների տիպերը և

կատարման կարգը Python-ում:Թեմա 3` Oբյեկտա-օրիենտացված

ծրագրավորումը Python-ում (սկզբնական մակարդակ):Թեմա 4`Pytհon-ի

մոդուլները և փաթեթները: Թեմա 5`Python-ի հիմնական հասկացություններ՝

իտերատորներ, գեներատորներ, դեկորատորներ և մետադասեր:Թեմա

6`Տողային տիպերի մանիպուլյացիաներ, կանոնավոր հավասարումներ,

մուտքեր/ելքեր, ֆայլերի կառավարում, կապակցման հմտություններ: Թեմա

7`Թեսթավորում, կարգաբերում, պրոֆիլներ և փաստաթղթեր: Թեմա 8՝

Ծրագրավորում Python-ով ԱՏՀ միջավայրում:








Հարցատոմսը պարունակում է 5հարց, յուրաքանչյուրը` 2-ական միավոր: Միա-

– 338 –


0903/M11. Աէրոտիեզերական նկարների վերծանումը կադաստրային նպատակներով (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է աէրոտիեզերական նկարների առանձնահատ-

կությունների, հնարավորությունների, դրանց վերծանման մեթոդների ուսումնա-

սիրումը տարբեր բնույթի կադաստրային տեղեկատվություններ ստանալու նպա-

տակով:



1. կիմանա խորը գիտելիքներ աէրոտիեզերական նկարների հատկա-

նիշների, համակարգչային տեխնիկայով դրանց վերծանման

մեթոդների մասին: Կհասկանա աերոտիեզերական նկարներից

ինչպիսի տեղեկատվություն կարելի է ստանալ դրանց ողջ

հնարավորությունների օգտագործման ժամանակ:


նպատակներով, մասնավորապես հողային ռեսուրսների և անշարժ

գույքի գնահատման նպատակով: Կկարողանա ինքնուրույն կերպով

կատարել աէրոտիեզերական նկարների վերծանում համապա-

տասխան համակարգչային ծրագրերի միջոցով:

3. օգտվել տարատեսակ գրական աղբյուրներից, ինտերնետային

ռեսուրսներից և այլն: Ստեղծագործաբար կիրառել ունեցած գիտե-

լիքները և առաջ քաշել նորերը: Ստացած գիտելիքները կիրառել այլ

հարակից գիտակարգերի շրջանակներում կատարվելիք ուսումնա-

սիրություններում:


Թեմա 1՝ Աերոտիեզերական նկարների վերծանման վրա ազդող

գործոնները: Աէրոտիեզերական նկարների նյութերը: Թեմա 2՝ Վերծանման

հատկանիշները: Վերծանման մեթոդիկան և տեխնոլոգիան: Թեմա 3՝ Աէրոտիեզերական նկարների վերծանման համակարգչային տեխնոլոգիաները:

Ակնադիտական վերծանում: Թեմա 4՝ Թվային նկարների վերծանում: Վերծան-

ման արդյունքների հուսալիությունը: Վերծանման տեսակները և մեթոդները,

վերծանման որակի գնահատումը: Թեմա 5՝ Ռելիեֆի ձևերի և տիպերի վերծա-

նումը հողերի որակի կադաստրային գնահատման համար: Ապարների վերծա-

նումը: Թեմա 6՝ Հողաբուսական ծածկոցի վերծանումը: Թեմա 7՝ Ջրաբանական

օբյեկտների վերծանումը: Թեմա 8՝ Մարդածին օբյեկտների վերծանումը:






– 339 –




0903/M12. Ատլասային քարտեզագրում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ատլասային քարտեզագրության հիմունքների,

ատլասների բովանդակության և ձևավորման առանձնահատկությունների ու-

սումնասիրումը:



1. գիտելիքներ կստանա ատլասային քարտեզագրության հիմունքների,

ատլասների բովանդակության և ձևավորման առանձնահատկու-

թյունների, ատլասային քարտեզագրության զարգացման մասին,

2. կհասկանա ատլասների բովանդակությունը, ձևավորմանն ու կազմ-

մանը ներկայացվող պահանջները ,




Թեմա 1` Ատլասը որպես հատուկ քարտեզագրական արտադրանք: Ատլաս-

ների դասակարգումը: Թեմա 2` Ատլասային քարտեզագրության զարգացման

պատմությունը: Թեմա 3` Ատլասների կազմման փորձի ընդհանրացումը: Թեմա 4` Ատլասների նախագծումը: Թեմա 5` Ատլասի քարտեզների կազմման

աշխարհագրական հիմքերը:









0903/M12. Հողային կադաստր և հողերի մոնիթորինգ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տրամադրել անհրաժեշտ

գիտելիքներ հողային ռեսուրսներն կադաստրի և մոնիթորինգի դասավանդման

սկզբունքների և մեթոդների վերաբերյալ: Ուսանողի մոտ հիմնավորվել,

– 340 –

ձևավորել և զարգացնել կադաստրի վարման և մոնիթորինգի կազմակերպման

տեխնոլոգիական և գործնական կարողություններ:


Դասընթացի հաջող ավարտին ուսանողն ունակ կլինի.

1. բնութագրելու հողային ռեսուրսների կադաստրի և մոնիթորինգի

հիմնական հասկացություններն ու խնդիրները և ձևակերպելու հողային

ռեսուսրների կադաստրի ստեղծման, վարման և մոնիթորինգի

անցկացման մեթոդները, սկզբունքներն ու կարգերը

2. կիրառելու կադաստրի վարման հայեցակարգերը կոնկրետ առաջա-

դրանքների շրջանակներում և մշակելու հանձնարարված տարածքի

համար հողային ռեսուրսների կադաստր և դրանց հետագա մոնի-

թորինգի անցկացման ծրագիր

3. գնահատելու տարածաշրջանի հողային ռեսուրսների (պաշարների)

յուրացման վիճակը և տալու նրանց ընդլայնման մոտավոր հեռանկար-

ները, բացատրելու և արժևորելու հողային ռեսուրսների կադաստրի և

մոնիթորինգի անցկացման դերը ընդերքի արդյունավետ օգտագործման

և բնապահպանության ոլորտում

4. հավաքագրելու, վերլուծելու և մշակելու եղած տեղեկատվությունը

որակական և քանակական գնահատումների կատարման համար


Թեմա 1` Կադաստր հասկացությունը, նրա պատմական զարգացունը ՀՀ –

ում և արտերկրում: Թեմա 2` Հողային կադաստր, նրա բովանդակությունը,

բաղկացուցիչ մասերը, տեսական սկզբունքները: Թեմա 3` Կառուցապատ

տարածքների կադաստր, նրա կառուցվածքը ու էությունը, քաղաքային

միջավայրի օբյեկտների և երևույթների տեղեկատվական տեսակները: Թեմա 4`

Ջրային և անտառային կադաստր հասկացությունները: Մասնագիտական

հանույթներ և հողերի պահպանություն: Թեմա 5` Օգտակար հանածոների

հանքավայրերի կադաստր: Հողերի էկոլոգիական վիճակը և պահպանությունը:

Թեմա 6` Պետական հողային կադաստրի տեղեկատվական ապահովումը:

Բնական գյուղատնտեսական շրջանացում: Թեմա 7` Գյուղատնտեսական

նշանակության հողեր հասկացություն: Հողային կադաստրի իրավական

ապահովումը: Թեմա 8՝ Հողային կադաստրում օգտագործվող պլանային

քարտեզագրական և գրաֆիկական նյութեր: Թեմա 9՝ Ժամանակակից էտապում

հողակտորների սահմանագծում: Թեմա 10՝ Հողակադաստրային գիրք: Թեմա 11՝

Մարզերի և համայնքների հողային կադաստր: Թեմա 12՝ Հատուկ պահպանվող

բնական տարածքների պետական կադաստրի իրականացման կանոնները:

Թեմա 13՝ ՄԱրտերկրների կադաստրայն համակարգերի առանձնա-

– 341 –

հատկությունները: Թեմա 14՝ Հողերի կառուցվածքը և բովանդակությունը: Հողերի

օգտագործման հիմնական նեգատիվ պրոցեսները, բազային և օպերատիվ

հողային կադաստր: Թեմա 15՝ Հողերի մոնիթորինգ դիստանցիոն և երկրային

միջոցները, հողերի մոնիթորինգի կազմակերպչական կառուցվածքը, նեգատիվ

հետևանքների նախազգուշացման և չեզոքացման խնդիրները, հողային ռեսուրս-

ների էկոլոգիական փոփոխությունների մոնիթորինգի ինֆորմացման ապա-

հովում:










0903/M14. Քարտեզագրական արտադրության կազմակերպում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել գոյություն ունեցող

բոլոր քարտեզներն ունեն մեկ նպատակ` քարտեզներից օգտվողին հնարա-

վորություն տալ երևույթների ավելի խորն ու մանրամասն ուսումնասիրելու

առանձին երևույթների փոխադարձ կապը պարզաբանելու համար: Ժամա-

նակակից գիտության և տեխնիկայի պայմաններում քարտեզները ծառայում են

բազմազան նպատակների և մասնագիտությունների համար: Ուսանողին ծանո-

թացնել քարտեզների ստեղծման արտադրական փուլերին և հրատարակման

աշխատանքներին:



1. կիմանա քարտեզագրության տեխնոլոգիական պրոցեսները,

2. կկարողանա քարտեզների կազմման, ստեղծման, ձևավորման

կազմակերպչական աշխատանքներին,

3. կկարողանա ինքնուրույն կազմել ցանկացած թեմաներով քարտեզ:


Թեմա 1` Գունաբաժանում (C` cian, M` majenta, Y` yellow, K` karbon): Թեմա 2` Ժապավենի ստացում: Թեմա 3` Ժապավենի ստուգում և համաձայնեցում բն-

օրինակի հետ: Թեմա 4` Մոնտաժային աշխատանքներ (1 թերթից ավելի տպա-

գրական թերթերի դեպքում): Թեմա 5` Ֆորմ,աների ձևերի պատրաստում: Թեմա

– 342 –

6` Փորձանմուշի ստացում: Թեմա 7` Տպագրում: Թեմա 8` կազմում: Թեմա 9` Իրացում:











0803/M01. Կիրառական սեյսմալոգիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը. Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնելու սեյսմալոգիայի

կիրառման հիմնական բնագավառներին:



1. կիմանա մեթոդի էությունը և կիրառման բնագավառները,

2. կհասկանա սեյսմիկ վտանգի գնահատման եղանակների էությունը

3. կկարողանա ստացված տարբեր տվյալների հիման վրա գնահատել

սեյսմիկ վտանգը:


Թեմա 1` Սեյսմիկ վտանգի և սեյսմիկ ռիսկի նվազեցման ռազմավա-

րությունը: Թեմա 2`. Սեյսմիկ վտանգի գնահատումը տարբեր տվյալների հիման

վրա: Թեմա 3` Սեյսմիկ ռիսկի գնահատումը(հաշվարկային ձևերը և քարտե-

զագրումը: Թեմա 4` Սեյսմիկ շրջանացման քարտեզի կառուցման տարբեր մեթո-

դիկաները: Թեմա 5` Սեյսմակայուն շինարարություն( ինտենսիվության սանդ-

ղակներ, սեյսմակայունության նորմեր): Թեմա 6` Բնակչության իրազեկության

բարձրացումը սեյսմիկ վտանգի և ռիսկի նկատմամբ: Թեմա 7` Վաղ ահա-

զանգում(ընթացիկ սեյսմիկ վտանգի կանխատեսում): Թեմա 8` Արագ արձագան-

քում (մասնագիտական, փրկարարական, վերականգնողական գործողու-

թյուններ):



գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսըՙ բանավոր ներկայացման գնահատման հիման

– 343 –



Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3–ական, 2 հարցը`2-


0803/M02. Մագնիսահետախուզության ուսումնասիրման օբյեկտներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ,1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնելու մագնիսահետախու-

զության հնարավորություններին` ուսումնասիրելու երկրակեղևի երկրաբանական

կառուցվածքը, նրա ռեգիոնալ և լոկալ տարրերը, նրա ներսում ընթացող ֆիզիկական

պրոցեսները:



1. կիմանա երկրաբանության առջև դրվող բոլոր այն խնդիրները, արանք

կարղ են լուծվել մագնիսահետախուզությամբ:

2. կհասկանա տարբեր բնույթի խնդիրների ֆիզիկա-երկրաբանական մո-

դելները և դրանց լուծման հիմնական մեթոդաբանությունը

3. կկարողանա դաշտային աշխատանքներից ստացված մագնիսական

անոմալիաներին տալ սպառիչ երկրաբանական մեկնաբանումներ:


Թեմա 1` Երկրի մագնիսական դաշտի մորֆոլոգիայի վերծանումների

օգնությամբ Երկրի կառուցվածքի,միջուկում և մանտիայում ընթացող ֆիզի-

կական պրոցեսների,երկրակեղևի վերին շերտերում երկրատեկտոնական

շարժումների ուսումնասիրումը: Թեմա 2` Ծալքավոր կառույցների,խորքային

խախտումների,բյուրեղային հիմքի տեղադրման խորության,նստվածքային ծած-

կոցի տարածման սահմանների և հզորությունների գնահատումը մագնիսա-

հետախուզությամբ: Թեմա 3` Նավթագազաբեր ստրուկտուրաների, հրային, մե-

տամորֆային և նստվածքային ապարների տարածման սահմանների, խ-

զումնային խախտումների, գոտիների քարտեզագրումը մագնիսահետա-

խուզությամբ : Թեմա 4` Սև մետաղների հանքավայրերի որոնումը և հետա-

խուզումը. Երկաթի, քրոմի, մանգանի և տիտանի արմատական հանքավայրերի

որոնումը և հետախուզումը: Թեմա 5`Գունավոր և հազվագյուտ մետաղների

արմատական և ցրոնային հանքավայրերի որոնումը և հետախուզումը: Թեմա 6 `

Ոչ մետաղական օգտակար հանածոների որոնումը և հետախուզումը.: Ածխի,

ալմաստի, լեռնային հախճապակու, իսլանդական շպատի, օպտիկական

ֆլյուորիտի և այլ հանածոների որոնումը և հետախուզումը: Թեմա 7` Միկրո-

մագնիսական հանույթի օգնությամբ լիթոլոգիական և պետրոգրաֆիական տե-

ղամասերի տարանջատում: Թեմա 8` Հնամագնիսական հետազոտությունների

օբյեկտներ:

– 344 –








0803/M03. Գրավիհետախուզության ուսումնասիրման օբյեկտներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնելու երկրակեղևի խորքային

կառուցվածքին, խորքային խզումներին, բյուրեղային հիմքի մակերևույթի ռելիեֆին,

լոկալ ստրուկտուրաներին, հանքավայրերի և հանքային մարմինների որոնմա նն ու

հետախուզմանը



1. կիմանա գրավիհետախուզական մեթոդի զարգացման արդի խնդիրները,

2. կհասկանա գրավիհետախուզական աշխատանքների մեթոդիկան և

տեխնիկան

3. կկարողանա ծանրության ուժի չափված արժեքների վրա մտցնել հա-

մապատասխան ուղղումներ, կազմել գրավիմետրական քարտեզներ և

մեկնաբանել այն:


Թեմա 1` Երկրի ներքին կառուցվածքի ուսումնասիրումը գրավիհետախու-

զական մեթոդով: Թեմա 2` Նավթագազաբեր ստրուկտուրաների հայտնաբերումը

գրավիհետախուզական մեթոդով: Թեմա 3` Գրավիհետախուզության օգտա-

գործումը հանքային օգտակար հանածոների հայտնաբերման համար: Թեմա 4`

Երկրաբանական քարտեզագրման համար օգտագործվող գրավիհետա-

խուզական մեթոդներ: Թեմա 5` Ընդգետնյա գրավիմետրական հանույթի կիրառ-

ման պայմանների առանձնահատկությունները և նրա միջոցով լուծվող երկրա-

բանական խնդիրները: Թեմա 6` Անոմալ մարմնի սահմանային խորության

գնահատումը /Ֆիշերի մեթոդ/: Թեմա 7` Ծանրության ուժի վարիացիաների

օգնությամբ խորքային պրոցեսների գնահատումը: Թեմա 8` Ծանրության ուժի

անոմալիաների մեկնաբանման ընթացքում հաշվիչ տեխնիկայի կիրառումը:

Թեմա 9` Միջանկյալ շերտի խտության որոշումը ծանրության ուժի դիտարկված

արժեքի կիրառմամբ:






– 345 –




0803/M04 Հորատանցքերի ուսումնասիրման հատուկ մեթոդներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հորատանցքերի ուսում-

նասիրման երկրաֆիզիկական հատուկ մեթոդներին` կողային կառոտաժ, էլեկտրա-

մագնիսական մեթոդների կառոտաժ /ինդուկցիոն, ռադիոլակացիոն. ակուստիկ կա-

ռոտաժ, ռեյզիստիմետրիական և ռադիոմետրական/:



1. կիմանա ՀԵՈՒ –ի ժամանակակից մեթոդների, սարքավորումների

գործնական կիրառման և տվյալների մշակման մասին:

2. կհասկանա կիրառվող մեթոդների էությունը:

3. կկարողանա մշակել և մեկնաբանել ստացված դաշտային տվյալները:


Թեմա 1`Թերմոմետրիա - թեորիայի հիմունքները: Թեմա 2` Մագնիսական

և միջուկային մագնիսական կառոտաժ: Թեմա 3` Հիդրոերկրաբանական կառո-

տաժ: Թեմա 4` Հորատանցքերի ուսումնասիրման գեոքիմիական մեթոդներ:

Թեմա 5` Շահագործական հորատանցքերի ուսումնասիրությունը և նրանց

տեխնիկական վիճակի ստուգումը: Թեմա 6` Հորատանցքային երկրաֆիզիկա:

Թեմա 7` ՀԵՈՒ –ի ժամանակակից կայանները և սարքավորումները: Թեմա 8`

Համակարգչային տեխնոլոգիայի ներդրումը ՀԵՈՒ–ի տվյալների մշակման և

մեկնաբանման նպատակով: Թեմա 9` ՀԵՈՒ–ի տվյալների համալիր երկրաբա-

նական մշակում և մեկնաբանում:








0803/M05. Ինժեներային սեյսմահետախուզություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ,1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել սեյսմիկ ուսումնասի-

րությունների տեսական հիմունքներին, կիրառման նախադրյալներին, կիրառվող

սարքավորումների աշխատանքի սկզբունքներին և ստացված տվյալների մեկնա-

բանման հիմունքներին:

– 346 –



1. կիմանա ինժերեական սեյսմահետախուզության տեսական և տվյալ-

ների մեկնաբանման հիմունքները:

2. կհասկանա մեթոդի էությունը և կիրառման բնագավառները:

3. կկարողանա մեկնաբանել ստացված դաշտային տվյալները և օգտա-

գործվող սարքավորումների առանձնահատկությունները:


Թեմա 1` Երկրաբանական կտրվածքի վերին մասի լեռնային ապարների սեյսմիկ

հատկությունները: Թեմա 2` Սեյսմիկ պարամետրերի կախվածությունը լեռնային

ապարների նյութական կազմից, կառուցվածքից, ֆազային կազմից, լարվածության

մեծությունից: Թեմա 3` Սեյսմիկ ուսումնասիրությունների մեթոդիկայի առանձ-

նահատկությունները ինժեներային երկրաբանության մեջ; Սեյսմիկ մեթոդների

կիրառման առանձնահատկությունները: Ապարների կառուցվածքի, վիճակի, կազմի

ուսումնասիրությունը: Թեմա 4` Ժամանակակից ինժեներական երկրաբանական

երևույթների ուսումնասիրումը: Դիտման մեթոդիկան վերերկյա, ստորերկրյա,

սեյսմիկ դիտարկումների ժամանակ: Սեյսմիկ և ակուստիկ ուսումնասիրությունների

ժամանակ օգտագործվող սարքերը: Թեմա 5` Սեյսմիկ տվյալների մեկնաբանումը:

Թեմա 6` Ինժեներային սեյսմիկայի տվյալների մեկնաբանման մեթոդիկայի ֆիզի-

կական հիմունքները: Թեմա 7` Հոդոգրաֆների մեկնաբանումը ոչ համասեռ շերտա-

վոր միջավայրի դեպքում: Թեմա 8` Ակուստիկ միջավայրի մեկնաբանման

եղանակները: Թեմա 9` Սեյսմիկ տվյալների նախնական մշակում: Թեմա 10` Սեյսմիկ

մեթոդների կիրառումը ինժեներա-երկրաբանական խնդիրներ լուծելու հարցում



նողի գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսըՙ բանավոր ներկայացման գնահատման





0803/M06. Ինժեներային էլեկտրահետախուզություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ,1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ինժեներական էլեկտրա-

հետախուզության ֆիզիկա–երկրաբանական տեսական հիմունքներին, նրանց

մոդելներին, կիրառվող մեթոդներին` ինժեներա-երկրաբանական, հիդրոերկրաբա-

նական, էկոլոգիական և հնեաբանության բնագավառների խնդիրների լուծումների

նպատակով:



1. կիմանա մեթոդի տեսական և տվյալների մեկնաբանման հիմունքները,

– 347 –

կիրառման բնագավառները:

2. կհասկանա ինժեներային էլեկտրահետախուզություն մեթոդի էությունն

ու առանձնահատկությունները:

3. կկարողանա մեկնաբանել դաշտային տվյալների նյութերը, նրանց ներ-

կայացման սկզբունքները և կիրառվող սարքավորումները օգտագործ-

ման աշխատանքի սկզբունքները:


Թեմա 1` Ինժեներական էլեկտրահետախուզության ֆիզիկա-երկրաբանական

հիմունքները: Թեմա 2` Ապարների էլեկտրամագնիսական հատկությունները և

նրանց կախվածությունը միջավայրի ինժեներա - երկրաբանական և հիդրո-

երկրաբանական պայմաններից: Թեմա 3` Գեոէլեկտրական մոդելները որպես

դաշտային ուսումնասիրությունների մեթոդիկայի և տվյալների մշակման հիմքը:

Թեմա 4` Ինժեներային էլեկտրահետախուզության մեթոդները և նրանց կիրառ-

ման առանձնահատկությունները: Թեմա 5` Էլեկտրահետախուզական մեթոդ-

ների համալիր տվյալների մշակման և մեկնաբանման հիմունքները: Թեմա 6` Տվյալների որակական մեկնաբանում: Թեմա 7` Տվյալների քանակական մեկնա-

բանում: Թեմա 8` Գործնական խնդիրների լուծումներ ինժեներային էլեկտրա-

հետախուզության համալիր մեթոդներով: Թեմա 9` Ինժեներաերկրաբանական

ուսումնասիրություններ կարստային պրոցեսներ, սողանքային երևույթներ,

շինարարական կառույցներ: Թեմա 10`Ինժեներական էլեկտրահետախուզության

տեղը ինժեներական երկրաֆիզիկայի մեթոդների համալիրում








0803/M07. Միջուկային երկրաֆիզիկայի ուսումնասիրման օբյեկտներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել որպես ուսումնասի-

րության օբյեկտներ ներկայացված միջուկային երկրաֆիզիկական մեթոդների կի-

րառմանըը նավթագազաբեր ստրուկտուրաների հայտնաբերման նպատակով,

երկրաբանական քարտեզագրման աշխատանքների ժամանակ:



1. կիմանա ռադիոակտիվության ֆիզիկական հիմքը, տրոհման օրենքը,

մեթոդի օգնությամբ լուծվող երկրաբանական խնդիրները, ապարների

ռադիոակտիվությունը, ռադիոակտիվ էլեմենտների պարունակությունը

– 348 –

շրջակա միջավայրում(օդ, ջուր, սնունդ), ռադիոակտիվ պրովին-

ցիաները:

2. կհասկանա ռադիոակտիվության դերը երկրի երկրաբանական պատ-

մության մեջ, լիթոսֆերայում և հիդրոսֆերայում, նրանց կլարկը:

3. կկարողանա դաշտային պայմաններում չափել ապարների ռադիո-

ակտիվությունը, որոշել ռադիոակտիվ ֆոնը, գործիքի բաժանմունքի արժեքը,

տաբերել ռադիոակտիվ և ոչ ռադիոակտիվ ապարներն իրարից, չափված արժեքի

վրա մտցնել համապատասխան ուղղումներ, կազմել ռադիոակտիվ քարտեզ:


Թեմա 1` Օգտակար հանածոների որոնման և հետախուզման ռադիոմետրական

մեթոդների ընդհանուր դասակարգումը: Նեյտրոնային գամմա հանույթ, գամմա-

բետտա հանույթ: Թեմա 2` Ռադիոակտիվ հանքավայրերի տարբեր էտապների

որոնման և մշակման երկրաֆիզիկական և ռադիոմետրական մեթոդների կոմպլեքսի

ընտրությունը: Թեմա 3` Ռադիոմետրական հանույթի օգտագործումը նավթային

երկրաբանության մեջ: Թեմա 4` Լեռնային ապարների քիմիական կազմի որոշման

սպեկտրալ մեթոդներ, նրանց յուրահատկությունները և ժամանակակից զարգացման

վիճակը: Թեմա 5` Գամմա ճառագայթների և նեյտրոնների առաձգական ցրման

օգնությամբ լեռնային ապարների էլեմենտար կազմի ուսումնասիրումը: Թեմա 6`

Լեռնային ապարների ռադիոակտիվության որոշման ժամանակակից լաբորատոր

ռադիոմետրական մեթոդներ: Թեմա 7` Ապարների ռադիոակտիվության որոշումը,

նրա կողմից , , , ճառագայթների օգնությամբ: Խախտված ռադիոակտիվ

հավասարակշռություն ունեցող նմուշներում ուրանի, թորիումի և կալիումի

պարունակության որոշումը նմուշներում էմանացիոն եղանակով: Թեմա 8` Ռադիոակտիվ պրովինցիաներ:








0803/M08. Սեյսմահետախուզության ոսումնասիրման օբյեկտներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժ., 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ուսումնասիրության

օբյեկտները, այդ թվում` խորքային կառուցվածքները, երկրակեղևի հատակի դիրքը,

նավթագազաբեր ստրուկտուրաները, օգտակար հանածոների հանքավայրերի

օբյեկտները, քարտեզագրման նպատակներով:



1. կիմանա ուսումնասիրվող օբյեկտների սեյսմիկ առանձնահատ-

– 349 –

կությունները, մեթոդների ընտրության և կիրառման հիմունքները

2. կհասկանա կիրառվող մեթոդների էությունը և առանձնահատկություն-

ները տարբեր օբյեկտների ուսումնասիրման նպատակով:

3. կկարողանա մշակել ստացված դաշտային տվյալները, մեկնաբանել և

կառուցել համապատասխան հոդոգրաֆներ և քարտեզագրական

նյութեր:


Թեմա 1` Սեյսմիկ ուսումնասիրության տեսության ընդհանուր խնդիր-

ները և մեթոդիկան: Թեմա 2` Լեռնային ապարների ֆիզիկա – սեյսմիկական

պարամետրերը: Թեմա 3` Առաձգական ալիքների կարգերը և տեսակները: Թեմա 4` Բեկված ալիքի մեթոդ: Թեմա 5` Անդրադարձված ալիքի մեթոդ: Թեմա 6`Փոխանակված և լայնական ալիքների օգտագործումը: Թեմա 7` Ակուստիկ

կառոտաժ: Թեմա 8` Սեյսմիկ ուսումնասիրությունների օբյեկտները: Թեմա 9` Սեյսմիկ սահմաններ և դիզունկտիվ խախտումներ: Թեմա 10` բյուրեղային

ֆունդամենտի և մանթիայի խորքային ուսումնասիրություններ:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3–ական, 2 հարցը` 2 -


0803/M09. Էլեկտրահետախուզության ուսումնասիրման օբյեկտներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ուսումնասիրության

օբյեկտների ընտրությանը կիրառվող մեթոդների տեսական հիմունքներին ու գործ-

նական կիրառման առանձնահատկություններին` նավթագազաբեր ստրուկտուրա-

ների, երկրաբանական վտանգավոր երևույթների և պրոցեսների (սողանքներ,կարստ)

և ստորգետնյա օբյեկտների ուսումնասիրման նպատակով:



1. կիմանա կիրառվող մեթոդների տեսական հիմունքները և գործնական

կիրառման առանձնահատկությունները

2. կհասկանա կիրառվող մեթոդների համալիր ընտրությունը, կիրառման

տեսական հիմունքները

3. կկարողանա մշակել և մեկնաբանել դաշտային տվյալները, տիրապետել

կիառվող դաշտային սարքավորումների օգտագործման սկզբունքները:


– 350 –

Թեմա 1` Գեոէլեկտրական մոդելները,որպես էլեկտրահետախուզության օբյեկտ-

ների ուսումնասիրության հիմք: Թեմա 2` Էլեկտրական հետախուզության հաստա-

տուն հոսանքի մեթոդների ֆիզիկամաթեմատիկական հիմունքները, տվյալների

մշակումը, գործնական կիրառումը: Թեմա 3` Էլեկտրահետախուզության փո-

փոխական հոսանքի մեթոդների ֆիզիկամաթեմատիկական հիմունքները, տվյալների

մշակումը, գործնական կիրառումը: Թեմա 4.` Ռեգիոնալ ուսումնասիրությունների

էլեկտրահետախուզական օբյեկտները: Թեմա 5` Նավթագազաբեր հանքավայրերի

որոնումը, որպես ստրուկտուրային էլեկտրահետախուզության օբյեկտ: Թեմա 6`

Հանքավայրերը, որպես էլեկտրահետախուզության /էլեկտրամագնիսական/ մեթոդ-

ների օբյեկտ: Թեմա 7` Ինժեներական էլեկտրահետախուզության ուսումնասիրության

օբյեկտները: Թեմա 8.` Համակարգչային ծրագրերի կիրառումը էլեկտրահետա-

խուզության տվյալների մշակման և մեկնաբանման նպատակով








0803/M10. Երկրաֆիզիկական մեթոդների կոմպլեքսավորում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը


մեթոդների արդյունավետ համալիրի ընտրությանը և հիմնավորումանը` երկրա-

բանական քարտեզագրման, խնդիրների լուծման նպատակով:



1. կիմանա երկրաֆիզիկական մեթոդների համալիրի ընտրման սկզբունք-

ները ընտրության արդյունավետության գնահատումը:

2. կհասկանա կիրառվող մեթոդների համալիր առանձնահատկություննե-

րը տարբեր երկրաբանական խնդիրներ լուծելու նպատակով:

3. կկարողանա մշակել և մեկնաբանել համալիր մեթոդներից ստացված

տվյալները և կառուցել տարբեր քարտեզագրական նյութերը


Թեմա 1` Կոմպլեքսավորման մեթոլոգիայի հիմունքները: Թեմա 2` Ֆիզիկա-

երկրաբանական մոդելավորում, մոդելների կազմում և գործնական կիրառում:

Թեմա 3` Երկրաֆիզիկական տվյալների համալիր մշակում: Թեմա 4` Երկրաֆի-

զիկական մեթոդների համալիրի կիրառումը տարբեր երկրաբանական խնդիրներ

լուծելու նպատակով (խնդիրների դրվածքը, լուծման եղանակները և նրանց

գործնական ստուգումները): Թեմա 5` Երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրառումը

խորքային ուսումնասիրությունների նպատակով Թեմա 6` Երկրաֆիզիկական

– 351 –

մեթոդների կիրառումը տեկտոնական քարտեզագրման նպատակով: Թեմա 7` Երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրառումը օգտակար հանածոների որոնման և

հետախուզման նպատակով (մետաղական և ոչ մետաղական հանքավայրեր):

Թեմա 8` Երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրառումը ինժեներական և հիդրո-

երկրաբանության խնդիրներ լուծելու նպատակով: Թեմա 9` Ժամանակակից

տեխնոլոգիաների ներդրումը երկրաֆիզիկական տվյալների մշակման և

մեկնաբանման նպատակով:








0803/M11. Էկոլոգիական երկրաֆիզիկա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ,2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը


մեթոդների հիմունքներին, էկոլոգիական խնդիրների լուծման նպատակով

տարածքների էկոլոգո–երկրաֆիզիկական շրջանացմանը և քարտեզագրմանը,

էկոլոգո – երկրաֆիզիկական մոնիտորինգի իրականացմանը



1. կիմանա էկոլոգիական երկրաֆիզիկայի կիրառման մեթոդների էությու-

նը, դրանց առանձնահատկությունները` գործնական խնդիրներ լուծելու

նպատակով

2. կհասկանա էկոլոգիական երկրաֆիզիկայի մեթոդների տեսական հի-

մունքները, կիրառման գործնական բնագավառները, համալիր տվյալ-

ների մշակման և մեկնաբանման սկզբունքները:

3. կկարողանա ընտրել էկոլոգիական երկրաֆիզիկայի արդյունավետ հա-

մալիրը, ստացված տվյալները մշակել և մեկնաբանել:


Թեմա 1` Ներածություն - էկոլոգիական ուղղությունները բնական գիտու-

թյուններում /քիմիական, ֆիզիկական, երկրաբանական/: Թեմա 2` Բնական

երկրաֆիզիկական դաշտերը որպես էկոլոգիական ուսումնասիրությունների

հիմք: Թեմա 3` Տեխնածին ֆիզիկական և բնական երկրաֆիզիկական դաշտերի

կիրառումը էկոլոգիական ուսումնասիրությունների նպատակով: Թեմա 4`

Էկոլոգիական խնդիրների լուծման նպատակով կիրառվող երկրաֆիզիկական

մեթոդների էությունը: Թեմա 5` Էկոլոգո-երկրաֆիզիկական ուսումնասիրու-

թյուններ /Էկոլոգո-ֆիզիկաերկրաբանական մոդելների ձևավորումը, տեսակ-

ները, տվյալների մշակման և մեկնաբանման սկզբունքները/: Թեմա 6` Տարածք-

– 352 –

ների Էկոլոգո-երկրաֆիզիկական շրջանացումը և քարտեզագրումը: Թեմա 7`

Էկոլոգո-երկրաֆիզիկական մոնիտորինգ: Թեմա 8` Էկոլոգիապես վտանգավոր

բնական և բնական-անթրոպոգեն երկրաբանական պրոցոսները: Թեմա 9`

Երկրաֆիզիկական մոնիտորինգի իրականացումը` երկրաշարժերի, սողան-

քային երևույթների, կարստային պրոցեսների և շրջակա միջավայրի ուսում-

նասիրությունների նպատակով: Թեմա 10` Մոնիթորինգի իրականացման

օրինակներ /Հայաստանի և այլ տարածքների համար/:








0803/M12. Ապարների ֆիզիկական հատկությունները բարձր ճնշման և

ջերմաստիճնների պայմաններում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել լեռնային ապարների և

միներալների ֆիզիկական հատկությունների ուսումնասիրություններին, բարձր

թերմոդինամիկական պայմաններում:



1. կիմանա

2. ուսումնասիրությունների մեթոդիկան և տեխնիկան լաբորատոր պայ-

մաններում, դրանց փոփոխությունները ըստ խորության:

3. կհասկանա մեթոդի կիրառման գործնական նշանակությունը

4. կկարողանա օգտագործել ստացված տվյալները երկրաֆիզիկական

նյութերի համալիր մշակման մեջ` տարբեր երկրաբանական խնդիրների

լուծման նպատակով:


Թեմա. 1` փորձարարական պետրոֆիզիկան որպես կառուցվածքային և հե-

տախուզական երկրաֆիզիկայի բաղկացուցիչ մաս և նրա խնդիրները: Թեմա 2`

Բարձր P-T պայմաններում պետրոֆիզիկական ուսումնասիրությունների մեթո-

դիկան: Թեմա 3` լեռնային ապարների ֆիզիկական հատկությունների չափման

սարքերն ու չափման մեթոդիկան բարձր ճնշման ու ջերմաստիճանների

պայմաններում: Թեմա 4` լեռնային ապարների և հանքաքարերի նմուշարկումը

դաշտային պայմաններում: Թեմա 5` լեռնային ապարների և հանքաքարերի

ընտրված նմուշների վրա ֆիզիկական հատկությունների չափման տվյալների

վիճակագրական մշակումը: Թեմա 6` ամփոփիչ պետրոֆիզիկական քար-

– 353 –

տեզների և կտրվածքների կառուցումը: Թեմա 7` խտություն և ծակոտկենություն:

Թեմա 8` մագնիսական հատկություններ: Թեմա 9` էլեկտրական հատկու-

թյուններ, պետրոֆիզիկական աշխատանքների դերը, տեղն ու նշանակությունը

երկրի խորքային կառուցվածքի ուսումնասիրման հիմնախնդրում: Թեմա 10`

երկրակեղևի ռեգիոնալ պետրոֆիզիկական բնութագիրը






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3-ական, 2 հարցը`2 -


0803/M13. Մասնագիտության պատմություն և մեթոդաբանություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել պատմական տեղե-

կատվությանը երկրաֆիզիկական մեթոդների զարգացման ընթացքին ու ժամա-

նակակից մեթոդաբանության հիմունքներին:



1. կիմանա մասնագիտության պատմությունը և արդի վիճակը , նոր մե-

թոդոլոգիաներին և սարքավորումների կիրառման սկզբունքները:

2. կհասկանա մեթոդաբանության առանձնահատկությունները և գործնա-

կան կիրառման բնագավառները:

3. կկարողանա տիրապետել ժամանակակից մեթոդաբանական հիմունք-

ներին և օգտագործվող մեթոդների առանձնահատկություններին:


Թեմա 1` Պատմական տեղեկատվություն «Գիտություններ Երկրի մասին»

առարկայի վերաբերյալ և «Երկրաֆիզիկայի» տեղը նրանում: Թեմա 2` Երկրա-

ֆիզիկական մեթոդների զարգացման ընթացքը և նրանց համալիրության

անհրաժեշտությունը երկրաբանական խնդիրների լուծման ժամանակ: Թեմա 3` ՈՒսումնասիրությունների մեթոդաբանությունը որպես առաջադրված խնդիր-

ների հիմք: Թեմա 4` Գրավիհետախուզության զարգացման պատմական ակ-

նարկ և նրա ժամանակակից վիճակը: Թեմա 5`Մագնիսահետախուզության

զարգացման պատմական ակնարկ և նրա ժամանակակից վիճակը: Թեմա 6` Սեյսմահետախուզության զարգացման պատմական ակնարկ և նրա ժամա-

նակակից վիճակը: Թեմա 7` Էլեկտրահետախուզության զարգացման պատ-

մական ակնարկ և նրա ժամանակակից վիճակը: Թեմա 8` Սեյսմալոգիական

ուսումնասիրությունների զարգացման ընթացքը և նրանց արդի խնդիրները:

Թեմա 9` Ժամանակակից տեխնոլոգիաների ներդրումը որպես հետախուզական

– 354 –

երկրաֆիզիկական մեթոդների զարգացման նոր փուլ:Թեմա 10` Համալիր

նյութերի բանկի ստեղծում և համակարգչային ծրագրային տեխնոլոգիաները

որպես երկրաֆիզիկական տվյալների մշակման մեթոդոլոգիայի հիմք:








0803/M14. Կառուցվածքային երկրաֆիզիկայի հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ժամանակակից

երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրառմանը`երկրակեղևի կառուցվածքի

ռեգիոնալ և խորքային ուսումնասիրությունների նպատակով:



1. կիմանա Երկրի կառուցվածքի առնձնահատկությունները, նրա ծագման

և զարգացման էվոլյուցիան տարբեր երկրաֆիզիկական մեթոդների

ուսումնասիրւթյան արդյունքների հիման վրա:

2. կհասկանա, երկրաֆիզիկական մեթդների համալիրի առանձնահատ-

կությունները տարբեր երկրաբանական կառուցվածքային խնդիրների

լուծման նպատակով:

3. կկարողանա ժամանակակից երկրաֆիզիկական մեթոդների դաշտային

ուսումնասիրությունների և մոդելավորւմների օգնությամբ լուծել

կառուցվածքային տարբեր խնդիրներ


Թեմա 1` Երկրակեղևի կառուցվածքի ուսումնասիրման երկրաֆիզիկական

մեթոդների հիմունքները: Թեմա 2` Երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրառման

նախադրյալները: Թեմա 3` Երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրառումը տեկտո-

նական շրջանացման նպատակով/ նախադրյալները, հնարավորությունները,

համալիրի անհրաժեշտությունը: Թեմա 4` Գեոսինկլինալ մարզերի քարտեզա-

գրումը: Թեմա 5` Պլատֆորմային մարզերի տեկտոնական շրջանացում: Թեմա 6`

Երկրաֆիզիկական մեթոդների կիրառումը սալերի տեկտոնիկայի ուսում-

նասիրման նպատակով: Թեմա 7` Խորքային խզվածքների և խախտումների

ուսումնասիրություն /հայտնաբերումը, տարածական դիրքի որոշումը, մեթոդ-

ների համալիրը, այդ թվում աերոֆոտոնկարահանումների վերծանում: Թեմա 8`

երկրաֆիզիկական համալիր տվյալների մշակման և մեկնաբանման ժամանա-

կակից մոտեցումները:

– 355 –








0803/M15. Երկրաֆիզիկական տվյալների մշակման և մեկնաբանման հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել համակարգչային

տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների կիրառման անհրաժեշտությանը գիտահետա-

զոտական և մասնագիտական բնագավառներում, երկրաֆիզիկական տվյալների

մշակման և մեկնաբանման ծրագրային ապահովվածությանը` երկրաբանա-

երկրաֆիզիկական խնդիրներ լուծելու նպատակով:



1. կիմանա ժամանակակից համակարգչային տեխնիկայի և տեխնո-

լոգիաների կիրառման սկզբունքները, երկրաբանա-երկրաֆիզիկական

մոդելավորման սկզբունքները:

2. կհասկանա համալիր տվյալների համակարգչային մշակման արդյունա-

վետությունը և առանձնահատկությունները:

3. կկարողանա կիրառել համակարգչային ծրագրերը `ստացված նյութերի

մշակման և մեկնաբանման համար:


Թեմա 1` Երկրաֆիզիկական տվյալների մշակման խնդիրներում հավանակա-

նության թեորիայի և մաթեմատիկական վիճակագրության հիմնական հաս-

կացությունները (որպես օրինակ` ապարների ֆիզիկական հատկությունների

տվյալների մշակումը): Թեմա 2` Երկրաֆիզիկական տվյալների կորելացիոն-ռեգ-

րեսիոն վերլուծություն, ինտերպոլացիա և ապրոկսիմացիա: Թեմա 3` Երկրա-

ֆիզիկական դաշտերի կորելացիոն բնութագրերը (հիմնական հասկացու-

թյունները, ավտո-, փոխադարձ և երկչափ կորելացիոն ֆունկցիաներ): Թեմա 4`

Երկրաֆիզիկական դաշտերի գծային ֆիլտրացիա (ընդհանուր հասկա-

ցություններ):Սպեկտրալ վերլուծության կիրառությունը երկրաֆիզիկական

տվյալների մշակման նպատակով: Թեմա 5` Թույլ երկրաֆիզիկական անոմալիա-

ների հայտնաբերումը խանգարիչ գործոնների ֆոնի առկայությամբ: Անո-

մալիաների(ազդանշանների) հայտնաբերման հուսալիությունը: Թեմա 6.`

Երկրաֆիզիկական համալիր տվյալների վերլուծությունը վիճակագրական

եղանակների կիրառմամբ: Թեմա 7` Երկրաֆիզիկական տեղեկատվության

– 356 –

ծրագրային ապահովվածությունը և տվյալների մշակումը ժամանակակից համա-

կարգչային ծրագրերի կիրառմամբ:








0803/M16. Հանքային երկրաֆիզիկայի հիմունքներ(3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել օգտակար հանա-

ծոների որոնման և հետախուզման նպատակով կիրառվող երկրաֆիզիկական

մեթոդները:



1. կիմանա հանքային դաշտերում իրականացվող երկրաբանա-երկրա-

ֆիզիկական աշխատանքների հիմնական էտապները և երկրաֆի-

զիկայի առջև դրվող խնդիրները:

2. կհասկանա որոնման և հետախուզման ժամանակ երկրաֆիզիկական

մեթոդների համալիրի ընտրության և հսջորդականության կարևորու-

թյունը խնդիրներն ամբողջական լուծելու համար

3. կկարողանա ինքնուրույն ընտրել յուրաքանչյուր առանձին խնդրի

լուծման համար հետազոտությունների մեթոդիկան, մասշտաբը և

հանույթի ճշտությունը: կկազմի համապատասխան քարտեզներ և

կկատարի երկրաբանական մեկնաբանումներ:


Թեմա 1` Հանքային դաշտերում երկրաբանա-երկրաֆիզիկական աշխատանք-

ների հիմնական էտապները և առաջադրվող երկրաբանական խնդիրները:

Թեմա 2` Որոնման և հետախուզման առանձին ստադիաներում Երկրաֆիզի-

կական մեթոդների համալիրի ընտրությունը և հաջորդականությունը: Երկրա-

ֆիզիկական ինֆորմացիայի ներկայացման ձևերը: Թեմա 3` Հանքային դաշտերի

առանձնացման և հանքային մարմինների քարտեզագրման համար, երկրաբանա-

երկրաֆիզիկական մեթոդների համալիրի հիմնավորումը և ռացիոնալ համալիրի

որոշումը: Թեմա` Ռեգիոնալ երկրաֆիզիկական հետազոտությունների ժամա-

նակ առաջադրվող խնդիրները, մեթոդների համալիրը, և հետազոտման մեթո-

դիկան: Թեմա 5` Երկրաֆիզիկական դաշտերի երկրաբանական տեղեկա-

տվությունը: Թեմա 6` Հանքային շրջաններում երկրաբանական կառուցվածքի

առանձնահատկությունների ուսումնասիրումը և հանքայնացված ստրուկտու-

րաների առանձնացումը: Թեմա 7` Երկրաֆիզիկական աշխատանքների հիմնա-

– 357 –

վորումը օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնման ժամանակ: Թեմա 8`

Վերերկրյա երկրաֆիզիկական աշխատանքներով օգտակար հանածոների

հանքավայրերի որոնումը և հետախուզումը: Թեմա 9` Օգտակար հանածոների

հանքավայրերի հետախուզման ժամանակ երկրաֆիզիկական աշխատանքների

իրականացման նախադրյալները և հիմնավորումը: Թեմա 10` Հորատանցքային և

ստորերկրյա երկրաֆիզիական աշխատանքներ:









§Օգտակար հանածոների հանքավայրերի

որոնում և հետախուզում¦

0804/M04. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի հետազոտման

երկրաբանակառուցվածքային մեթոդներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հանքային դաշտերի

կառուցվածքային նախադրյալներին և նրանց քարտեզագրման հիմունքներին:



1. կիմանա հանքավայրերի կառուցվածքների ուսումնասիրման հիմնական

մեթոդները

2. կհասկանա հանքավայրերի ու հանքային դաշտերի գնահատման համար

այդ խնդրի կարևորությունը

3. կկարողանա կիրառել իր գիտելիքները պրակտիկայում


Թեմա 1` Հանքավայրերի կառուցվածքի հետազոտման խնդիրներն ու

նպատակը: Թեմա 2` Ներծին հանքավայրերի կառուցվածքի ուսումնասիրման,

վերգետնյա ու ստորգետնյա երկրաբանական քարտեզագրման մեթոդները:

Թեմա 3` Ծալքավոր կառույցներում և խզվածքային ու ճեղքավոր գոտիներում

տեղադրված հանքավայրերի ուսումնասիրության և կառուցվածքային վերլու-

ծության մեթոդները: Թեմա 4` Տարբեր երկրաբանակառուցվածքային պայման-

ներում (բյուրեղային վահաններ, պլատֆորմային ծածկոց, ծալքավոր, գեոսին-

կլինալային մարզեր) ձևավորված հանքավայրերի կառուցվածքի ուսում-

նասիրման առանձնահատկությունները: Թեմա 5` Հանքային կուտակումների

– 358 –

հայտնաբերման համար հեռանկարային տարածքների կանխատեսումային

գնահատման մոտեցումները:




վրա, յուրաքանչյուրը` 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը

պարունակում է 3 հարց, համապատասխանաբար` 1, 1, 2 միավոր: Միավորների

քայլը 0.5 է:




0804/M05. Կանխատեսումային ռեսուրսների քանակական

գնահատում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել կանխատեսումնային

ռեսուրսների քանակական գնահատման անհրաժեշտությանը:



1. կիմանա կանխատեսումնային ռեսուրսների գնահատման

արդյունավետութունը

2. կհասկանա կանխատեսման մեթոդների նշանակությունը

3. կկարողանա կիրառել իր գիտելիքները պրակտիկայում


Թեմա 1` Քանակական կանխատեսման մեթոդոլոգիան և նախադրյալները,

բովանդակությունն ու հերթականությունը: Թեմա 2` Անհրաժեշտ ելակետային

տվյալները, ցուցանիշների որոշման եղանակները: Թեմա 3` Կանխատեսման

ուղիղ գնահատման, էքստրապոլյացիայի, դասակարգման, մոդելավորման

մեթոդները: Թեմա 4` Կանխատեսումնային ռեսուրսների երկրաբանատնտեսա-

գիտական գնահատումը:






քայլը` 0.5 է:



– 359 –


0804/M06. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի և մարմինների

ուրվագծում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հանքավայրերի

ուրվագծման մոտեցումներին



1. կիմանա ուրվագծման անհրաժեշտությունը

2. կհասկանա ուրվագծման սկզբունքները

3. կկարողանա կատարել հանքավայրերի և հանքամարմինների ուրվագծում


Թեմա 1` Ուրվագծման անհրաժեշտությունը: Թեմա 2` Ուրվագծման

սկզբունքները: Թեմա 3` Ինտերպոլյացիայի և էքստրապոլյացիայի մեթոդները:

Թեմա 4` ՀՀ տարածքի կոնկրետ հանքավայրերի և հանքամարմինների ուրվա-

գծումը:




վրա, յուրաքանչյուրը` 4 միավոր առավելագույն արժեքով: Հարցատոմսը պա-

րունակում է 3 հարց, համապատասխանաբար` 1, 1, 2 միավոր: Միավորների

քայլը` 0.5 է:




0804/M07. Օգտակար հանածոների հանքավայրերի մոդելավորում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


մոդելավորման մեթոդների հետ:



1. կիմանա մոդելավորման սկզբունքները

2. կհասկանա կառուցման մոտեցումները

3. կկարողանա կառուցել հանքավայրերի տարբեր տիպի մոդելներ


Թեմա 1` Հանքավայրերի մոդելների կառուցման առանձնահատկություները:

Թեմա 2` Հանքավայրերի երկրաբանակառուցվածքային, մետասոմատիկ և

– 360 –

հանքաերկրաքիմիական մոդելների կառուցման սկզբունքները: Թեմա 3`

Մոդելների կառուցման ցուցանիշների ընտրման սկզբունքները: Թեմա 4` ՀՀ

տարածքի պղինձ-պորֆիրային հանքավայրի մոդելի կառուցումը: Թեմա 5` ՀՀ

տարածքի ոսկու հանքավայրի մոդելի կառուցումը:






քայլը` 0.5 է:




0804/M08. Հետախուզական ցանցի խտության վերլուծություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


հետախուզման ժամանակ հետախուզական ցանցի խտության ընտրությանը:



1. կիմանա տարբեր հանքավայրերին բնորոշ հետախուզական ցանցը

2. կհասկանա հետախուզական ցանցի կիրառման արդյունավետությունը

3. կկարողանա կիրառել ստացված գիտելիքները պրակտիկայում


Թեմա 1` Ոսկու հանքավայրերի հետախուզական ցանցի ընտրությունը:

Թեմա 2` Պղնձի հանքավայրերի հետախուզական ցանցի ընտրությունը: Թեմա 3`

Կապար-ցինկի հանքավայրերի հետախուզական ցանցի ընտրությունը: Թեմա 4`

Երկաթի հանքավայրերի հետախուզական ցանցի ընտրությունը: Թեմա 5`

Ցրոնային հանքավայրերի հետախուզական ցանցի ընտրությունը:






քայլը` 0.5 է:




– 361 –

0804/M09. Շահագործողական հետախուզում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 1-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել շահագործողական

հետախուզման առանձնահատկություններին



1. կիմանա շահագործողական հետախուզության յուրահատկություն-

ներն ու պահանջները

2. կհասկանա շահագործողական հետախուզության անհրաժեշտու

թյունը

3. կկարողանա մասնակցել շահագործողական հետախուզման պրո

ցեսին


Թեմա 1` Հումքի շահագործողական կոնդիցիաները: Թեմա 2` Հանքավայրի

հետախուզման տվյալների հավաստիության գնահատումը: Թեմա 3` Հանքա-

վայրերի համանմանության սխալների սահմանների որոշումը: Թեմա 4`

Հանքաքարի կորուստների ու աղքատացման նվազեցման ուղիների որոշումը:

Թեմա 5` Շրջակա միջավայրի պահպանման միջոցառումների մշակումը:





նակում է 3 հարց, համապատասխանաբար` 1, 1, 2 միավոր: Միավորների քայլը

0.5 է:




0804/M10. Մետաղական օգտակար հանածոների հանքավայրերի

արդյունաբերական տիպերը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մետաղական հանքավայ-

րերի հիմնական արդյունաբերական տիպերին:



1. կիմանա երկրաբանաարդյունաբերական տիպերի առանձնացման

սկզբունքները

2. կհասկանա երկրաբանաարդյունաբերական տիպերի տնտեսական

նշանակությունը

– 362 –

3. կկարողանա կիրառել ստացած գիտելիքները պրակտիկայում


Թեմա 1` Սև մետաղների հիմնական արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 2`

Գունավոր մետաղների հիմնական արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 3`

Ազնիվ մետաղների հիմնական արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 4` Հազվա-

գյուտ մետաղների հիմնական արդյունաբերական տիպերը:






քայլը` 0.5 է:




0804/M11. Ոչ մետաղական օգտակար հանածոների հանքավայրերի

արդյունաբերական տիպերը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել կարևորագույն ոչ

մետաղական օհ հանքավայրերի հիմնական արդյունաբերական տիպերին:



1. կիմանա երկրաբանաարդյունաբերական տիպերի առանձնացման

սկզբունքները

2. կհասկանա երկրաբանաարդյունաբերական տիպերի տնտեսական

նշանակությունը

3. կկարողանա կիրառել ստացած գիտելիքները պրակտիկայում` երկրա-

բանահետախուզական աշխատանքների ընթացքում


Թեմա 1` Շինարարական արդյունաբերության հումքի հիմնական

արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 2` Լեռնաքիմական հումքի հիմնական

արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 3` Տեխնիկական հումքի, թանկարժեք,

կիսաթանկարժեք և գունագեղ քարերի հիմնական արդյունաբերական տիպերը:






քայլը` 0.5 է:


– 363 –




0804/M12. Տեխնածին հանքահումքային ռեսուրսներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել տեխնածին հանքա-

յին ներուժին:



1. կիմանա տեխնածին հանքահումքային ռեսուրսների ձևավորման

պրոցեսները,

2. կհասկանա տեխնածին թափոնների օգտագործման հնարավո-

րությունները,

3. կկարողանա կիրառել ստացած գիտելիքները պրակտիկայում:


Թեմա 1` Տեխնածին կուտակումների առաջացման պայմաններն ու առանձ-

նահատկությունները: Թեմա 2` Թափոններում պարփակված ռեսուրսային

ներուժն ու բնապահպանական խնդիրները: Թեմա 3` Թափոնների երկրորդային

օգտագործման հնարավորությունները: Թեմա 4` Տեխնածին հանքավայրերի

կազմավորման հարցերը, նրանց հետախուզման և տնտեսագիտական

գնահատման առանձնահատկությունները:






քայլը` 0.5 է:




0804/M13. Ընդերքօգտագործման բնապահպանական հարցերը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հանքօգտագործման

ազդեցությանը շրջակա միջավայրի վրա:



– 364 –

1. կիմանա լեռնային արդյունաբերության հասցրած վնասների ծավալը

շրջակա միջավայրին

2. կհասկանա վտանգի չափերը

3. կկարողանա կիրառել իր ապագա գործունեւոթյան մեջ Բովանդակությունը.

Թեմա 1` Ընդերքի ուսումնասիրման, գնահատման և օգտագործման ժամա-

նակ բնապահպանական հարցերի համալիրը: Թեմա 2` Մթնոլորտի, ջրոլորտի և

հողերի աղտոտումը հետախուզման ժամանակ: Թեմա 3` Մթնոլորտի, ջրոլորտի

և հողերի աղտոտումը շահագործման ժամանակ: Թեմա 4` Մթնոլորտի, ջրո-

լորտի և հողերի աղտոտումը հանքաքարի հարստացման ժամանակ:






քայլը` 0.5 է:




0804/M14. ՀՀ հանքահումքային հենքը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ՀՀ հանքահումքային

հենքի, հանքավայրերի երկրաբանաարդյունաբերական և գենետիկական

տիպերի հետ:



1. կիմանա հանքային ռեսուրսների հիմնական հասկացողությունները,

հումքի տեսակները, նրանց տեղաբաշխումը տարածքում

2. պատկերացում կկազմի ՀՀ հետախուզված պաշարների և կանխատե-

սումային ռեսուրսների քանակների, գլխավոր երկրաբանաարդյունա-

բերական տիպերի երկրաբանական կառուցվածքի մասին

3. կկարողանա կիրառել ստացած գիտելիքները խոշոր տարածական

միավորների արդյունաբերական զարգացման ուղիների մշակման և

հեռանկարաների գնահատման մեջ


Թեմա 1` Օհ հաշվեկշռային պաշարները և օգտակար բաղադրիչների պա-

րունակությունները: Թեմա 2` Օհհ հիմնական արդյունաբերական տիպերի տե-

ղաբաշխումը ՀՀ տարածքում: Թեմա 3` Հանքային մարմինների ձևաբանությունը,

հանքաքարերի միներալային և քիմիական կազմերը: Թեմա 4` ՀՀ-ում օգտակար

– 365 –

հանածոների նոր, ոչ ավանդական արդյունաբերական կուտակումների բա-

ցահայտման հեռանկարները:






քայլը` 0.5 է:




0804/M15. Մետաղագոյացման վերլուծություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մետաղագոյացման

վերլուծության արդի մոտեցումներին և խնդիրներին:



1. կիմանա մետաղագոյացման վերլուծության նպատակը և սկզբունքները

2. կհասկանա մետաղագոյացման վերլուծության նշանակությունը թաքնված

և կույր հնքավայրերի որոնման գործում



Թեմա 1` Մետաղագոյացման դասական (գեոսինկլինալային տեսություն) ու

ժամանակակից (սալերի տեկտոնիկայի տեսություն) մոտեցումները: Թեմա 2`

Երկրի զարգացման մետաղածնական փուլերը: Թեմա 3` Մետաղագոյացման

վերլուծության մեթոդական և մեթոդոլոգիական հիմունքները: Թեմա 4` Մետա-

ղածնական զոնալականությունը, էռոզիոն կտրվածքի դերը, մետաղածնական

գոտևորման սկզբունքները: Թեմա 5` Մետաղագոյացման կանխատեսումների

քանակական գնահատման մոտեցումները և քարտեզների կազմումը:






քայլը` 0.5 է:




– 366 –

0804/M16. Արդյունաբերության միներալահումքային բնագավառը

(3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել արդյունաբերության

միներալահումքային բնագավառի առանձնահատկություններին



1. կիմանա միներալահումքային բնագավառի գործունեության

յուրահատկությունը

2. կհասկանա միներալահումքային բնագավառի գործունեության

առանձնահատկությունները



Թեմա 1` Հանքահումքային բնագավառի ձեռնարկությունների և համա-

լիրների գործունեությունն ու կազմակերպման ձևերը: Թեմա 2` Հանքային հումքի

միջազգային շուկաները: Թեմա 3` Լեռնային արդյունաբերության ձեռնար-

կությունների մրցակցության առանձնահատկությունները: Թեմա 4` Ապրանքի

գնի առաջացումը:






քայլը` 0.5 է:




0804/M17. Երկրաբանահետախուզական ոլորտի մենեջմենտ


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրաբանահետա-

խուզական ոլորտի ղեկավարման հիմունքների առանձնահատկություններին



1. կիմանա երկրաբանահետախուզական ձեռնարկությունների ղե-

կավարման առանձնահատկությունները

2. կհասկանա ձեռնարկությունների ղեկավարման սկզբունքները

3. կկարողանա գնահատել ղեկավարման օպտիմալ տարբերակների

ընրտրությունը

– 367 –


Թեմա 1` Մենեջմենտի ներածություն: Ղեկավարման համակարգային

բնույթը: Մարդը և ղեկավարումը: Թեմա 2` Կազմակերպությունը, նրա ձևերը,

ղեկավարումը և նպատակները: Արտադրական մենեջմենտ: Թեմա 3` Որակի և

անձնակազմի ղեկավարում: Տեղեկատվության և մարկետինգի ղեկավարում:

Թեմա 4` Ինովացիոն մենեջմենտի հիմունքներ: Ֆինանսային մենեջմենտի

հիմունքներ: Ռիսկեր, նրանց տեսակները և ղեկավարումը:






քայլը` 0.5 է:




0804/M18. Ընդերքօգտագործման իրավագիտական հիմունքները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ընդերքօգտագործման

իրավագիտական հիմունքներին



1. կիմանա ընդերքի մասին օրենքը,

2. կհասկանա ընդերքի օգտագործման իրավագիտության անհրաժեշտու-

թյունը,



Թեմա 1` Ընդերքի մասին օրենքի հիմնադրույթները: Թեմա 2` Ընդերքօգ-

տագործման ձևերը: Թեմա 3` Ընդերքի տրամադրման պայմանները և իրա-

վունքի դադարեցումը: Թեմա 4` Ընդերքի օգտագործման վերահսկողությունը, ի-

րավունքները և պարտավորությունները: Թեմա 5` Ընդերքօգտագործման ոլորտի

հետ առնչվող բոլոր օրենքները:






քայլը` 0.5 է:


– 368 –





0807/M01 Երկրակեղևի երկրաքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 1-ին կիսամյակ եզրափակիչ

գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրի կեղևի և

նրա շերտերի քիմիական կազմին: Հրային, մետամորֆային և նստվածքային

ապարներում քիմիական տարրերի տեղաբաշխման օրինաչափություններին և

նրանց կլարկներին: Երկրի զարգացման դարաշրջաններում և տարբեր տեկ-

տոնական կառույցներում քիմիական տարրերի բնական խմբավորումներին և

նրանց կուտակման օրինաչափություններին:



1. կիմանա երկրակեղևի առանձին շերտերի քիմիական քազմը: Քիմիա-

կան տարրերի բնական խմբավորումները և նրանց տարածումը

երկրակեղևի հրային, նստվածքային և մետամորֆային ապարներում,

2. կհասկանա քիմիական տարրերի միգրացիայի և կուտակման արտա-

քին և ներքին գործոնները,

3. կկարողանա որոշել քիմիական տարրերի կուտակման և ցրվածության

աստիճանը երկրակեղևի տարբեր ապարներում և վերլուծել դրանցից

բխող հիմնահարցերը:


Թեմա 1` Դասընթացի բովանդակությունը, առարկան և խնդիրները, կա-

պը երկրաբանական մյուս գիտությունների հետ: Թեմա 2` Ընդհանուր տեղե-

կություններ երկրի կեղևի մասին: Երկրակեղևի շերտերի ընդհանուր բնու-

թագիրը: Թեմա 3` Երկրակեղևի միջին քիմիական կազմը, տարրերի միջին

պարունակությունները լեռնային ապարներում: Կլարկներ, կլարկների որոշման

սկզբունքները և դրանցից բխող հիմնահարցերը: Թեմա 4` Քիմիական տարրերի

բնական խմբավորումները, դրանց միգրացիայի և կուտակման արտաքին և

ներքին գործոնները: Թեմա 5` Տարրերի կուտակումը երկրի տարբեր տեկտո-

նական կառույցներում և երկրի զարգացման դարաշրջաններում:



գրավոր աշխատանքի, իսկ մյուսը՝ բանավոր ներկայացման գնահատման հիման



– 369 –


Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3–ական, 2 հարցը`2 -


0807/M02. Միներալառաջացման պրոցեսներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 3-րդ կիսամիակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել միներալների

առաջացման երկրաբանական միջավայրի և ֆիզիկա – քիմիական պայմանների

հետ, որոնք հանդիսանում են միներալների առաջացման գլխավոր պարա-

մետրերը: Բացի դրանից դասընթացը գիտելիքներ է տալիս նաև միներալների

անտագոնիզի, պարագենետիկ ասոցիացիանների, միներալների բյուրեղների

ձևերի, նրանց աճման արագությունների և միներալառաջացման փուլերի մասին:



1. կիմանա միներալների առաջացման ներծին և արտածին պայման-

ները, միներալների նստեցման և կուտակման պատճառներ,

2. կհասկանա միներալային ասոցիացիանների առաջացման ֆիզիկա-

քիմիական պայմանները, բյուրեղների աճման ու զարգացման

մեխանիզմները,

3. կկարողանա զանազանել միներալնեը ըստ առաջացման պայման-

ների:


Թեմա 1` Միներալների ծագման և ծագումնաբանական միներալոգիայի

հիմնական խնդիրներն ու մեդոդաբանությունը: Թեմա 2` Միներալառաջացման

միջավայրերը, միներալառաջացման պատճառներն ու եղանակները: Թեմա 3`

Մագմատիկ և պեգմատիտային միներալառաջացում: Թեմա 4: Կոնտակտ-

մետասոմատիկ միներալառաջացում: Թեմա 5` Հիդրոթերմալ–էքսհալացիոն

միներալառաջացում: Թեմա 6` Հողմնահարման և նստավծքային պրոցեսների

միներալառաջացում: Թեմա 7` Մետամորֆային միներալառաջացում: Թեմա 8`

Միներալառաջացման պրոցեսների փուլայնությունը, միներալային գեներա-

ցիաններ, տիպոմորֆիզմ և պարագենեզիսներ:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3–ական, 2 հարցը` 2 -


0807/M03. Որոնողական երկրաքիմիա – 1 (3 կրեդիտ)

– 370 –

Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 1–ին կիսամյակ եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել այն հիմնական

մեթոդների հետ, որոնցով կատարվում է օգտակար հանածոների հանքա-

վայրերի որոնում: Մեթոդների հիմքում ընկած է առաջնային և երկրորդային

երկրաքիմիական պսակների ուսումնասիրումը:



1. կիմանա երկրաքիմիական մեթոդների կիրառման սկզբունքները,

2. կհասկանա քիմիական տարրերի ուղղահայաց և հորիզոնական

տեղաբաշխման օրինաչափությունները,

3. կկարողանա վերլուծել քիմիական տարրերի տարածության մեջ

տեղաբաշխման օրինաչափություննեը և անել հետևություններ:


Թեմա 1` Որոնման երկրաքիմիական մեթոդներ առարկայի մեթոդները,

հիմնախնդիրներն ու նպատակները: Աշխատանքների կատարման ընթացքը:

Հասկացություն քիմիական տարրերի կլարկների, մինիմալ պարունակու-

թյունների և երկրաքիմիական ֆոնի մասին: Թեմա 2` Առաջնային և երկրորդային

երկարաքիմիական պսակներ: Քիմիական տարրերի տեղաբաշխման օրինա-

չափությունները երկրաքիմիական առաջնային և երկրորդային պսակներում: Թեմա 3` Քիմիական տարրերի կուտակման և ցրման նախադրյալները ուղղաձիգ

և հորիզոնական զոնալականությունը: Երկրաքիմիական անոմալիանների էռո-

զիոն կտրվածքների գնահատումը: Թեմա 4` Հանքավայրերի հիդրոերկրա-

քիմիական պսակների ուսումնասիրումը: Թեմա 5` Կենսաերկրաքիմիական

պսակներ Թեմա 6` Օդաքիմիական պսակներ: Թեմա 7` Երկրաքիմիական

տվյալների մշակման սկզբունքները և մեթոդները տարբեր ծագումնաբանական

հանքավայրերի որոնման ժամանակ:








0807/M04. Որոնողական երկրաքիմիա – 2 (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ գնահա-

տումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել այն հիմնական

մեթոդների հետ, որոնցով կատարվում է օգտակար հանածոների հանքա-

– 371 –

վայրերի որոնում: Մեթոդների հիմքում ընկած է առաջնային և երկրորդային

երկրաքիմիական պսակների ուսումնասիրումը:



1. կիմանա երկրաքիմիական մեթոդների կիրառման սկզբունքները,

2. կհասկանա քիմիական տարրերի ուղղահայաց և հորիզոնական

տեղաբաշխման օրինաչափությունները,

3. կկարողանա վերլուծել քիմիական տարրերի տարածության մեջ

տեղաբաշխման օրինաչափություննեը և անել հետևություններ:


Թեմա 1` Որոնման երկրաքիմիական մեթոդներ առարկայի մեթոդները,

հիմնախնդիրներն ու նպատակները: Աշխատանքների կատարման ընթացքը:

Հասկացություն քիմիական տարրերի կլարկների, մինիմալ պարունակու-

թյունների և երկրաքիմիական ֆոնի մասին: Թեմա 2` Առաջնային և երկրորդային

երկարքիմիական պսակներ: Քիմիական տարրերի տեղաբաշխման օրինա-

չափությունները երկրաքիմիական առաջնային և երկրարդային պսակներում: Թեմա 3` Քիմիական տարրերի կուտակման և ցրման նախադրյալները ուղղաձիգ

և հորիզոնական զոնալականությունը: Երկրաքիմիական անոմալիաների էռո-

զիոն կտրվածքների գնահատումը: Թեմա 4` Հանքավայրերի հիդրոերկրաքի-

միական պսակների ուսումնասիրումը, Թեմա 5` Կենսաերկրաքիմիական պսակ-

ներ: Թեմա 6` Օդաքիմիական պսակներ: Թեմա 7` Երկրաքիմիական տվյալների

մշակման սկզբունքները և մեթոդները տարբեր ծագումնաբանական հանքա-

վայրերի որոնման ժամանակ:








0807/M05. Հայաստանի նորագույն հրաբխականություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 1–ին կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հրաբխակա-

նության դրսևորման տիպերին նրանց արտավիժման արգասիքներին, ինչպես

նաև ծանոթացնել ՀՀ տարաքի նորագույն հրաբխականության, նրանց դրսևոր-

ման փուլերի, տեղայնացման օրինչափությունների ու արտանետված նյութերի

միներալաբանական-պետրոգրաֆիական առանձնահատկությունների հետ:


– 372 –


1. կիմանա հրաբխականության հիմնական տիպերը, ուսումնա-

սիրման մեթոդները: ՀՀ տարածքի նորագույն հրաբխականության

շրջանները, տեղադրման օրինաչափությունները արտա-

նետվածքների նյութական կազմը,

2. կհասկանա հրաբխային գործունեության, գեյզերների, սոլֆատար-

ների, ֆումարոլների առաջացման մեխանիզմները,

3. կկարողանա տարբերել բազմածին ու միածին հրաբխային կա-

ռույցները և հրաբխային արտանետվածքները (պեմզաներ,

տուֆեր, հրաբխային մոխիր և այլն) լավային հոսքերից (բա-

զալտներ, ռիոլիթներ և այլն):


Թեմա 1` Հրաբխային գործունեության տեսակները: Թեմա 2` Տաք

աղբյուրներ և գեյզերներ, սուլֆատարների և ֆումարոլների գործունեությունը:

Թեմա 3` Հրաբխային խարամներ, մոխիր, լավային բեկորներ: Թեմա 4` Հայաս-

տանի պլիոցեն-պլեյստոցեն հրաբխականության հիմնական տիպերը, դրսևոր-

ման օրինաչափությունները և կապը նորագույն տեկտոնիայի հետ: Թեմա 5`

Լոռիի, Գեղամա, Կոտայքի, Սյունիքի սարահարթների հրաբխականությունը:

Թեմա 6` Արագածի, Հադիսի, Արտենիի, Արայի հրաբուխները:








0807/M06. Ծովերի և օվկիանոսների օգտակար հանածոներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 1 –ին կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ծովերում և

օվկիանոսներում առաջացող օգտակար հանածոների ծագումնաբանությանը,

ֆորմացիաններին և արդյունաբերական տիպերին: Ուսումնասիրվում են այն

հիմնական երկրաբանական, ֆիզիկա-քիմիական և երկրադինամիկ պայման-

ները, որոնց ընթացքում ձևավորվում են այդ օգտակար հանածոները:



1. կիմանա համաշխարհային օվիկանոսի երկրաբանությունը, տեկտո-

նիկան, մագմատիզմն ու մետաղագոյացման առանձնահատկու-

թյունները,

– 373 –

2. կհասկանա օվկիանոսների զարգացման տարբեր փուլերում ձևա-

վորվող օգտակար հանածոների բնորոշ գծերը և առաջացման


3. կկարողանա տարբերել օվկիանոսային կեղևի տարբեր ստրուկ-

տուրաների մագմատիզմն ու հանքագոյացումը:


Թեմա 1` Համաշխարհային օվկիանոսի երկրաբանությունն ու տեկտո-

նիկայի հիմնական գծերը, օվկիանսների հասակն ու առաջացման մեխանիզմ-

ները: Թեմա 2` Օվկիանոսային կեղևի հիմնական կառույցների ընդհանուր

բնութագիրը: Ներքին շրջանները, ցամաքաների ու օվկիանոսների անցումային

զոնաները: Թեմա 3` Կղզային աղեղների, միջադիր օվկիանոսային լեռնա-

շղթաների խորջրյա փողրակների թիկունքային ծովերի տեկտոնիկան, մագ-

մատիզմն ու մետաղածնությունը: Թեմա 4` Տրանսֆորմ խզումների և խորջրյա

փողրակների պլուտոնիկ համալիրների մետաղածնությունը: Թեմա 5` Օվկիա-

նոսներում էնդոգեն միներալացման տեղայնացման օրինաչափությունները և

սուլֆիդային հանքայնացման ծագումնաբանության պրոբլեմները: Թեմա 6`

Էկզոգեն մետաղածնություն: Բաց օվկիանոսներում նստվածքառաջացումը,

հարմերոլիզը որպես հանքային նյութի նստեցման գլխավոր ֆակտորներից մեկը:

Թեմա 7` Օքսիդային հանքայնացման (երկաթ-մանգանային կոնկրեցիանների

ֆարմացիա) ընդհանուր օրինաչափությունները համաշխարհային օվկիանոսում:

Բազալտային հրաբխականության դերը նրանց առաջացման գործում: Թեմա 8`

Օվկիանսների հանքահումքային ռեսուրսները և նրանց յուրացման հեռա-

նկարները:








0807/M07. Պետրոլոգիայի ֆիզիկաքիմիական հիմունքներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել պետրոլոգիայի

ֆիզիկաքիմիական հիմունքներին, թերմոդինամիկայի սկզբունքներին, մագմա-

առաջացման պրոցեսներին, մագմատիկ հալոցքնների բյուրեղացման և դիֆե-

րենցման մեխանիզմներին:



1. կիմանա մագմաների միաբաղադրիչ և երկբաղադրիչ համակարգերը,

– 374 –

կոնգրուենտ հալումով դիոպսիդ-անորտիտ համակարգը,

ինկոնգրուենտ հալումով լեյցիտ-քվարց համակարգի

դիագրևաման, անսահման լուծելիությամբ հեղուկ և պինդ

վիճակներում ալբիտ-անորտիտ համակարգը,

2. կհասկանա տարբեր գործոնների ազդեցությունը հալոցքների

բյուրեղացման վրա, բաղադրիչների թթվային-հիմնային փոխ-

ազդեցության սկզբունքը, ճնշման երկու տիպերի («չոր» առանց

գազային ֆազի ներկայության և «թաց» գոլորշիների ճնշումով)

պայմաններում հալոցքների բյուրեղացման առանձնահատ-

կությունները,

3. կկարողանա տարբերակել մագմատիկ հալոցքներից բյուրեղացող

գրանիտային զարգվածները, մետամորֆային–մետասոմատիկ

ծագման ամֆիբոլիտային-գրանուլիտային ֆացիաններում գրա-

նիտացված ապարներից:


Թեմա 1` Պետրոլոգիայի ֆիզիկա-քիմիական հիմունքները: Թեմա 2` Մագմատիկ հալոցքներ, նրանց կառուցվածքը և հատկությունները: Թեմա 3` Ֆազային հավասարակշռության ուսմունքը: Թեմա 4` Տարբեր գործոնների ազդե-

ցությունները հալոցքների բյուրեղացման վրա: Բաղադրիչների թթվային փոխազ-

դեցության սկզբունքը հալոցքներում: Թեմա 5` Հալոցքների դիֆերենցումը: Լիկ-

վացիոն բյուրեղային դիֆերենցում: Թեմա 6` Հալոցքների վարքագիծը բաց

համակարգերում` փոխազդեցության մեխանիզմները ներփակող ապարների

հետ: Թեմա 7` Գրանիտացման առանձնահատկությունները ուլտրամետամոր-

ֆիզմի զոնայում: Թեմա 8` Գրանիտային մագմայի ծնունդը:








0807/M08 Միներագրաֆիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Առարկան կազմված է երկու մասերից` ընդհանուր և նկարագրական:

Ընդհանուր մասը ուսանողներին ծանոթացնում է միներալների որոշիչ հատ-

կությունների և նրանց ուսումնասիրման եղանակների ու մեթոդների հետ:

Նկարագրական մասում միկրոսկոպի օգնությամբ կատարվում է միներալների

որոշում, նրանց ագրեգատների տեքստուր, ստրուկտուր հատկանիշների

նկարագրում:

– 375 –



1. կիմանա հանքային միկրոսկոպիկ ուսումնասիրությունների մե-

թոդները,

2. կհասկանա միներագրաֆիական ուսումնասիրությունների դերը

հանքաքարերի մշակման և նրանցից քիմիական տարրերի

կորզման տեխնոլոգիաների ընտրման գործում:

3. կկարողանա միկոսկոպի օգնությամբ զանազանել հանքային մինե-

րալները, որոշել նրանց տեքստուր - ստրուկտուր հատկանիշները,

միներալների քանակական փոխրարաբերությունները և նրանց

պարագենետիկ ասոցիացիանները:


Թեմա 1` Միներագրաֆիա գիտության ուսումնասիրման խնդիրները,

առարկաները, հղկված շլիֆների պատրաստումը, սարքավորումները: Թեմա 2` Միներալների բյուրեղաօպտիկական հատկությունները: Թեմա 3` Միներալների

այլ ֆիզիկական հատկությունները: Թեմա 4` Դիագնոստիկ խածատում, միկրո-

քիմիական փորձարկումներ, միկրոռենտգենասպեկտրալ անալիզ: Թեմա 5`

Հանքանյութերի տեքստուրան և ստրուկտուրան, ստրուկտուրային խածատում:

Թեմա 6` Միներալների հատիկների չափումը, քանակական հաշվարկումները,

քիմիական անալիզների տվյալների ստուգումը: Թեմա 7` Միներալների նկարա-

գրությունը և որոշիչ աղյուսակները:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3 – ական, 2 հարցը`2 -


0807/M09. Մագմատիզմ և երկրադինամիկա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 1 –ին կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մագմատիզմի

ժամանակակից և գլոբալ խնդիրներին, մագմատիզմի տարբեր տիպերին (դիվեր-

գենտ, կոնվերգենտ և այլ գոտիների), դրսևորման պայմաններին և մագմատիզմի

որոշիչ (ինդիկատորային) դերին՝ տարբեր գեոդինամիկ պրոցեսների զանա-

զանման և լուսաբանման տեսանկյունից:



1. կիմանա հետազոտման մեթոդիկան, ծանոթ կլինի խնդիրների այն

շրջանակին, որը ենթադրում է սույն

– 376 –

2. կկհասկանա դիվերգենտ, կոնվերգենտ և այլ գոտիների

մագմատիզմը

3. կկարողանա սույն դասընթացից ստացված գիտելիքները կիրառել

տարբեր գեոդինամիկ իրավիճակներում ձևավորված մագմատիկ

առաջացումների զանազանման համար, օգտվելով մագմատիկ

ապարների կամ դրանց կոմպլեքսների (սերիաների, ասոցիա-

ցիաների) պետրոլոգա-գեոքիմիական (արդիական մոտեցումներով

ու պատկերացմամբ) առանձնահատկություններից:


Թեմա 1` Մագմատիզմը մագմաների ձևավորման, միգրացիայի և բյուրե-

ղացման երևույթների ամբողջություն: Թեմա 2` Մագմատիզմի դերը Սալերի

տեկտոնիկայի կամ Նոր գլոբալ տեկտոնիկայի տեսության մեջ: Թեմա 3`

երկրաբանական և մասնավորապես մագմատիկ համակարգերի էվոլյուցիան

լիթոսֆերայի շարժումների համակարգում: Թեմա 4` Սալերի ու միկրոսալերի

սահմանների մագմատիզմի և մետամորֆիզմի առանձնահատկությունները:

Թեմա 5` Դիվերգենտ և կոնվերգենտ սահմաններ, ներսալային (օվկիանոսային

կամ ցամաքային) տիրույթներ: Դրանց բնորոշ մագմատիզմը և մագմատիկ

հալոցքների պետրոլոգո-երկրաքիմիական առանձնահատկությունները: Թեմա 6` Մագմատիկ ապարների պետրոլոգիական ու գեոքիմիական կազմերի

ուսումնասիրումը երկրադինամիկ պայմանների պարզաբանման գործում:








0807/M10. Հրային ապարների պետրոքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 1 –ին կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել պետրոքիմական

հետազոտությունների դասական և ժամանակակից մեթոդներին, հրային

ապարների թվային բաղադրիչներին (ըստ Ա.Զավարիցկու) և նորմատիվ կազմի

(ըստ CIPW մեթոդի) հաշվարկման եղանակների ն , պետրոքիմիական

դիագրամների կառուցուման և մեկնաբանման հարցերին:



1. կիմանա պետրոլոգիայի հիմնական զկզբունքները, սիլիկատային

անալիզների հիման վրա կառուցվող դիագրամների կառուցման

մեթոդները,

– 377 –

2. կհասկանա պետրոքիմիական հաշվարկների դերն ու նշա-

նակությունը հրային ապարների ծագումնաբանական հարցերի

լուծման գործում,

3. կկարողանա կառուցել պետրոքիմական դիագրամներ և հաշվար-

կել ապարների նորմատիվ միներալային կազմը:


Թեմա 1` Պետրոքիմական մեթոդների և դիագրամների նշանակությունը

մագմատիկ սերիանների համեմատական վերլուծության համար: Թեմա 2`

Ա.Զավարիցկու թվային բնութագրիչների ռացիոնալ մեթոդը: Հրային ապարների

նորմալ, կավահողով և ալկալիններով հագեցած ապարների պետրոքիմական

հաշվարկաման կարգը: Թեմա 3` Ա.Զավարիցկու պարամետրերի միջոցով

քիմիական կազմի երկրաչափական արտահայտությունը և հրային ապարիների

ասոցիացիանների ուսումնասիրությունը: Թեմա 4` Պետրոքիմիական հաշվարկ-

ների մեթոդները, որոնք հիմնված են միներալային բաղադրիչների քանակական

հարաբերությունների վրա: Ամերիկյան CIPW մեթոդը: Թեմա 5` Գրա-

նիտոիդների, գաբրոիդների և նմանատիպ քիմիական կազմ ունեցեղ ապարների

անալիզների հաշվարկման կարգը: Թեմա 6` Ալկալիական ապարների և

ալկալիններով գերհագեցած ապարների անալիզների հաշվարկման կարգը:

Թեմա 7` Հրային ապարների բնութագրումը նորմատիվ միներալների միջոցով և

համապատասխան դիագրամների կառուցումը:


Ընթացիկ քննություններ Նախատեսված 2 ընթացիկ քննություններից մեկն անցկացվում է ուսանողի






0807/M11. Հազվագյուտ և ցրված տարրերի երկրաքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հազվագյուտ և

ցրված տարրերի հանքավայրերի գենետիկ տիպերի և նրանց դասակարգման

կրիտերիանների հետ: Մանրամասն նկարագրվում են տանտալի, նիոբիումի,

ցիրկոնիումի, ցեզիումի, սկանդիումի, բորի և մյուսների վարքը Հայաստանի

երկրակեղևում:



1. կիմանա հազվագյուտ և ցրված տարրերի միներալներում և

ապարներում տեղաբաշխման օրինաչափությունները,

– 378 –

2. կհասկանա նրանց դերը հանքամագմատիկ համակարգերի

ձևավորման ընթացքում,

3. կկարողանա վերլուծել հազվագյուտ և ցրված տարրերի երկրաքի-

միական վարքագիծը:


Թեմա 1` Հազվագյուտ և ցրված տարրերի ընդհանուր երկրաքիմիական

բնութագիրը և նրանց ֆիզիկաքիմիական հատկությունները: Թեմա 2` Քիմիական

տարրերի երկաքիմական վարքագծի կապը ատոմի կառուցվածքի հետ: Թեմա 3` Հազվագյուտ տարրերի տարածումը ապարներում, միներալներում և հան-

քավայրերում: Հազվագյուտ և ցրված տարրերի հիմնական կրող միներալները և

իզոմորֆիզմի երևույթը: Թեմա 4` Հազվագյուտ և ցրված տարրերի հանքային ու

ապար կազմող միներալներում գտնվելու ձևերի փորձարարական հետազո-

տությունները: Թեմա 5` Հազվագյուտ և ցրված տարրերի միջին պարունա-

կություների գնահատումը տարբեր հանքավայրերի գլխավոր միներալ-կոն-

ցենտրատներում:








0807/M12. Լիթոգենեզի երկրաքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 3–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել նստվածքագոյացման

ու լիթոգենեզի տիպերին և այդ պրոցեսների ընթացքում տեղի ունեցեղ

քիմիական տարրերի միգրացիայի օրինաչափություններին:



1. կիմանա նստվածքակուտակման և նրանց լիթիֆիկացման պրոցես-

ներում տեղի ունեցեղ քիմիական տարրերի ցրման և կուտակման


2. կհասկանա նստվածքակուտակման և լիթիֆիկացման մեխանիզմ-

ները,

3. կկարողանա հետևություններ անել նստավքակուտակման

պայմանների ֆիզիկա-քիմիական երևույթների վերաբերյալ:


Թեմա 1` Առարկայի նշանակությունը, ուսումնաասիրման օբյեկտները,

գործնական նշանակությունը: Թեմա 2` Լիթոգենեզի երկրաքիմիան, որպես

– 379 –

նստվածքային ապարների գոյացման տարատեսակ երկրաքիմիական գիտու-

թյան մեջ: Թեմա 3` Ջրի բնական շրջանառությունը: Ջրի դերը նստվածքային

պրոցեսներում: Թեմա 4` Սեդիմենտոգենեզ և լիթոգենեզ, նրա փուլերը` դիա-

գենեզ, կատագենեզ, դրանց երկրաքիմիական առանձնահատկությունները:

Թեմա 5` Լիթոգենեզի տիպերը: Նրանց երկրաքիմիական առանձնահատկու-

թյունները: Թեմա 6` Հումիդ և արիդ նստվածքակուտակման պայանները:








0807/M13 Երկրաքիմիայի հատուկ գլուխներ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 3–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրաքիմիայի

արդի տեսական խնդիրնեին: Միներալների սահմանափակ քանակությամբ

հանդես գալու և երկրակեղևում քիմիական տարրերի շրջապտույտի գործոն-

ներին: Ծանոթացնում է նաև գոյություն ունեցեղ երկրաքիմիական տեսություն-

ների հետ և քննարկում նրանց կիրառական հնարավորությունները:



1. կիմանա երկրաքիմիայի ժամանակակից խնդիրները,

2. կհասկանա միներալների սահմանափակ քանակությամբ հանդես

գալու և երկրակեղևում քիմիական տարրերի շրջապտույտի


3. կկարողանա տարբերակել մագմատիկ, օրգանածին և տեխնածին

համակարգերը և գնահատել նրանց դերը շրջակա միջավայրում:


Թեմա 1` Քիմիական տարրերի գաղթի ֆիզիկաքիմիական օրինաչա-

փությունները: Թեմա 2` Գազերի միգրացիան, Թեմա 3` Ջրի միգրացիայի

օրինաչափությունները: Թեմա 4: Մագմատիկ համակարգեր: Թեմա 5` Մետա-

մորֆային և կատագենետիկ համակարգեր: Թեմա 6` Հիդրոթերմալ համակար-

գեր: Թեմա 7` Հիպերգեն ֆիզիկաքիմիական համակարգեր: Թեմա 8` Քիմիական

տարրերի օրգանածին միգրացիան: Օրգանածին համակարգեր:





– 380 –


Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որից 2 հարցը` 3 – ական, 2 հարցը`2 -


0807/M14. Հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը – 1 (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 1-ին կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մետաղական, ոչ

մետաղական և այրվող օգտակար հանածոների հանքավայրերի արդյու-

նաբերական տիպերին, օգակար հանածոների հանքավայրերի համաշխարհային

պաշարներին, գներին և տարեկան արդյունահանվող քանակություններին:



1. կիմանա հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը, նրանց

համաշխարհային պաշարները, օգտակար հանածոների միջազգա-

յին գները, արդյունահանող երկրները և արդյունահանման չափը:

2. կհասկանա օգտակար հանածոների հանքավայրերի արդյունա-

բերական տիպավորման սկզբուքները և չափորոշիչները:

3. կկարողանա վերլուծել հանքավայրերի հանքահումքային ռեսուրս-

ները:


Թեմա 1` Սևմետաղների արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 2` գունավոր

մետաղների արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 3` Հազվագյուտ մետաղների

արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 4` Թանկարժեք մետաղների արդյունաբե-

րական տիպերը: Թեմա 5` Ռադիոակտիվ տարրերի արդյունաբերական տիպերը:

Թեմա 6` Ինդրուստրիալ հումքեր: Թեմա 7` Քիմիական և ագրոքիմիական

հումքեր Թեմա 8` Շինաքարեր: Թեմա 9` Այրվող օգտակար հանածոներ: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.





Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3– ական, 2 հարցը`2 -


0807/M15. Հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը – 2 (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մետաղական, ոչ

– 381 –

մետաղական և այրվող օգտակար հանածոների հանքավայրերի արդյունա-

բերական տիպերին, օգակար հանածոների հանքավայրերի համաշխարհային

պաշարներին, գներին և տարեկան արդյունահանվող քանակություններին:



1. կիմանա հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը, նրանց

համաշխարհային պաշարները, օգտակար հանածոների միջազգա-

յին գները, արդյունահանող երկրները և արդյունահանման չափը:

2. կհասկանա օգտակար հանածոների հանքավայրերի արդյունա-

բերական տիպավորման սկզբուքները և չափորոշիչները:

3. կկարողանա վերլուծել հանքավայրերի հանքահումքային ռեսուրս-

ները:


Թեմա 1` Սևմետաղների արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 2` գունավոր

մետաղների արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 3` Հազվագյուտ մետաղների

արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 4` Թանկարժեք մետաղների արդյունա-

բերական տիպերը: Թեմա 5` Ռադիոակտիվ տարրերի արդյունաբերական տի-

պերը: Թեմա 6` Ինդրուստրիալ հումքեր: Թեմա 7` Քիմիական և ագրոքիմաիկան

հումքեր Թեմա 8` Շինաքարեր: Թեմա 9` Այրվող օգտակար հանածոներ: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







0807/M16. Հայաստանի հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը և

նրանց ռացիոնալ օգտագործումը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 3–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել Հայաստանի

մետաղական, ոչ մետաղական և այրվող օգտակար հանածոների հանքավայրերի

ծագումնաբանական ու արդյունաբերական տիպերի հետ: Ոսումնասիրվում է

նաև ՀՀ հանքային հումքի բազաները, որոնց վրա ստեղծված է ՀՀ լեռնահանքային

արդյունաբերությունը և նրանց յուրացման ռացիոնալ ուղղությունները:



1. կիմանա ՀՀ մետաղական, ոչ մետաղական և այրվող օգտակար

հանածոների ծագումնաբանական և արդյունաբերական տիպերը,

2. կհասկանա հանքահումքային բազայի նշանակությունը երկրի

– 382 –

տնտեսության զարգացման ընթացքում

3. կկարողանա գնահատել ՀՀ հանքահումքային ռեսուրսները և դրանց

իրացման հեռանկարները


Թեմա 1` Հայաստանի տարածքի մետաղածին շրջանացման սխեման:

Հանքավայրերի ծագումնաբանական տիպերն և ֆորմացիանները: Թեմա 2`

Պղինձ-մոլիբդենային հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 3`

Պղնձի և պղինձ-կոլչեդանային հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը:

Թեմա 4` Կապար–ցինկի հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 5`

Ոսկու հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 6` Սև մետաղների

հանքավայրերի արդյունաբերական տիպերը: Թեմա 7` Շինարարական հումքեր:

Թեմա 8` Այրվող օգտակար հանածոներ: Թեմա 9` ՀՀ հանքահումքային

ռեսուրսների գնահատումը և իրացման հեռանկարները:






Հարցատոմսը պարունակում է 4 հարց, որոնցից 2 հարցը` 3- ական, 2 հարցը`2 -


Կամընտրական դասընթացներ



0901/M17. Կլիմայի փոփոխության հիմնախնդիրներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ծանոթացնել գոյություն ունեցող կլիմայի

փոփոխության մասին տեսություններին, բացահայտել կլիմայի տատանումների

և փոփոխությունների պատճառները ևհետևանքները: Հատուկ ուշադրություն

դարձնել կլիմայի փոփոխության անթրոպոգեն պատճառներին` նշելով դրանց

հավանական հետևանքները, ինչպես նաև կլիմայի գլոբալ փոփոխության

մեղմման ուղիները և տնտեսության ադապտացիայի հնարավորությունները:



1. կիմանա կլիմայի գլոբալ փոփոխության որպես համամոլորակային

հիմնախնդրի էությունը:

2. կհասկանա կլիմայի փոփոխության առաջացման պատճառներն ու

կենսոլորտի վրա` ընդհանրապես և մարդկության վրա մասնավորա-

– 383 –

պես ունեցած ազդեցություններն ու հետևանքները:

3. կկարողանա ճիշտ գնահատել կլիմայի փոփոխության մեղմման ուղի-

ներն ու տնտեսության հարմարվողականության հնարավորություն-

ներ :


Թեմա 1՝ Կլիմայի տեսությունը, որպես նրա փոփոխության կանխատեսման

հիմք: Թեմա 2՝ Ջերմոցային էֆեկտն ու կլիման: Թեմա 3՝ Կլիմայի փոփոխության

դրսևորումները: Թեմա 4՝ Կլիմայի փոփոխության հետևանքները: Թեմա 5՝

Կլիմայի փոփոխության հետևանքների մեղմումը:








0901/Կենսաբազմազանության ժամանակակից հիմնախնդիրները (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2ժամ ( 32ժամ դասախոսություն) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.Դասընթացի նպատակն է կենսաբազմազանության ժամանա-

կակից հիմնախնդիրների և դրանց կանխման կամ մեղղման եղանակների

յուրացումը:



1. կիմանա կենսաբազմազանություն հասկացությունը, դրա

մակարդակները

2. կհասկանա կենսաբազմազանության ժամանակակից արագ նվազման

պատճառները և դրա հետևանքները,

3. կկարողանա համակարգել իր գիտելիքները կենսաբազմազանության

հիմնախնդրների մասին, առաջարկել միջոցառումներ

կենսաբազմազանության պահպանման վերաբերյալ:


Թեմա 1` Կենսաբազմազանություն հասկացությունը: Թեմա 2` Կենսա-

բազմազանության մակարդակները: Թեմա 3` Կենսաբազմազանության պահ-

պանման պրոբլեմը: Թեմա 4` Կենսաբազմազանության փոփոխության օրինա-

չափությունները բացատրող տեսությունները: Թեմա 5` Կենսաբազմազանության

պահպանման եղանակները:





– 384 –




0901/M04. Լանդշաֆտի ռացիոնալ օգտագործման և պլանավորման հիմունքները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, ( 32ժամ դասախոսություն) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնել լանդշաֆտների

ռացիոնալ օգտագործման և պլանավորման հիմնական հայեցակարգային մո-

տեցումները, գաղափարներն, սկզբունքները, խնդիրները և ամբողջ ո մեթո-

դիկան տարբեր տարածքային մակարդակներում: Վերլուծել լանդշաֆտային

պլանավորման հիմնական փուլերը և համապատասխան տվյալների մշակման

մեխանիզմները:



1. կիմանա լանդշաֆտային ծրագիր կազմելու ձևերը,

2. կհասկանա լանդշաֆտի շրջանակային պլանի, կանաչ պլանի կազմելու

կարևորությունը, և տվյալների մշակման տեխնոլոգիաները

3. կկարողանա ինքնուրույն լանդշաֆտային պլանավորում իրականացնել:


Թեմա 1՝ Լանդշաֆտային պլանավորումը լանդշաֆտային էկոլոգիայի, ռացիոնալ

բնօգտագործման, բնության պահպանության, ռացիոնալ օգտագործման և

կայուն զարգացման համատեքստում: Թեմա 2` Լանդշաֆտային պլանավորման

եվրոպական և ռուսական փորձը: Թեմա 3` Լանդշաֆտային պլանավորման

տարածքային մակարդակները: Թեմա 4` Լանդշաֆտային պլանի կառուցվածքը և

ստեղծման հիմնական փուլերը: Թեմա 5`Բնական ռեսուրսների և շրջակա

միջավայրի վերաբերյալ տեղեկատվություն. հողօգտագործման տվյալներ

մշակման տեխնոլոգիաներ: Թեմա 6`Լանդշաֆտային պլանավորման փորձը

Հարավային Կովկասյան երկրներում:








– 385 –

0901/M18. Անապատացման հիմնահարցերը (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է բացատրել համամոլորակային լուրջ վտանգ ներ-

կայացնող անապատացման ֆենոմենը, տալ դրա բնական և սոցիալ-տնտեսա-

կան գործոնների գնահատականը, հետևանքների վերլուշությունը և անապա-

տացման դեմ պայքարի միջացառումները:



1. կիմանա անապատացման ձևավորման պատճառա-հետևանքային

կապերը:

2. կհասկանա անապատացման տարածաժամանակային գնահատման

սկզբունքները:

3. կկարողանա տալ անապատացման ռիսկի գլոբալ, ռեգիոնալ և լոկալ

արտահայտվածությունն ու դրա դեմ պայքարի միջոցները:


Թեմա 1՝ Անապատացման ուսումնասիրության արդի տեսական և

մեթոդաբանական հարցերը: Թեմա 2՝ Անապատացման գլոբալ, ռեգիոնալ և

լոկալ արտահայտվածությունը և զարգացման միտումները: Թեմա 3՝ Անա-

պատացման բնական բլոկի հիմնական բաղադրիչների վերլուծությունը: Թեմա 4՝

Անապատացման սոցիալ-տնտեսական և քաղաքական նախադրյալների վերլու-

ծությունը: Թեմա 5՝ Անապատացման և կլիմայի փոփոխության փոխադարձ

կապը: Թեմա 6՝ Անապատացման դեմ պայքարի ռազմավարությունը: Թեմա 7՝

Անապատացման հիմնախնդիրը ՀՀ-ում:










0901/M29. Սևանա լճի և առափնյա գոտու ջրաէկոլոգիա (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է Սևանա լճի և առափնյա գոտու օրինակով

ուսումնասիրել բնական լիմնոէկոհամակարգերը և առափնյա գոտին` որպես լճի

կարևորագույն ակվատորիա. դրանց փոփոխությունների օրինաչափությունները

– 386 –

բնական և անթրոպոգեն գործոնների ազդեցության տակ:



1. կիմանա Սևանա լճի և առափնյա գոտու ջրաէկոլոգիական առանձ-

նահատկությունները,

2. կհասկանա լճի առափնյա գոտու և ջրային էկոհամակարգերի

փոխադարձ կապը,

3. կկարողանա տալ Սևանա լճի և առափնյա գոտու ջրաէկոլոգիական

առանձնահատկությունների գնահատականը:


Թեմա 1՝ Սևանա լճի և առափնյա գոտում գեոէկոլոգիական ընդհանրու-

թյունը: Թեմա 2՝ Առափնյա գոտու և ջրային էկոհամակարգերի փոխդարձ կապը:

Թեմա 3՝ Բիոտոպի զարգացման ստրատեգիան և բնութագրիչները: Թեմա 4՝ Առափնյա գոտու և մարդու փոխազդեցությունը:








0901/M30. Ջրօգտագործման էկոլոգատնտեսական ասպեկտներ (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել ջրօգտագործման

էկոլոգատնտեսական ասպեկտների հետ:



1. կիմանա էկոլոգիապես անվտանգ և տնտեսապես արդյունավետ ջրօգտա-

գործման խնդիրների մասին,

2. կհասկանա ջրաէկոլոգիական անվտանգության պահանջները, դրանց

օպտիմալացման ինտերպրետացիաները,

3. կկարողանա կատարել ջրային ռեսուրսների բաժանման և օգտա-

գործման ժամանակ ջրի որակի հաշվարկ:


Թեմա 1՝ Էկոլոգիապես անվտանգ և տնտեսապես արդյունավետ ջրօգտա-

գործման խնդիրները: Թեմա 2՝ Ջրօգտագործման պարամետրերի, ռեժիմի և

կառավարման օպտիմալացում: Թեմա 3՝ Ջրաէկոլոգիական անվտանգության

պահանջների երկրաչափական ինտերպրետացիաները: Թեմա 4՝ Ջրաէկոլո-

գիական անվտանգության պահանջները: Թեմա 5՝ Անդրսահմանային գետերի

ջրերի աղտոտման և ջրօգտագործման սահմանափակումները: Թեմա 6՝ Ջրային

– 387 –

ռեսուրսների բաժանման և օգտագործման ժամանակ ջրի որակի հաշվարկը:








0901/M32. ՀՀ օդային ավազանի արդի վիճակը և էկոլոգիական ան-վտանգությունը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, (32 ժամ դասախոսություն) 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել ՀՀ օդային ավազանի

արդի վիճակի և էկոլոգիական անվտանգության կարգավորման քաղաքա-

կանությանը, ցույց տալ մթնոլորտի վրա ներգործությունների փոխազդե-

ցությունը ամբողջական էկոհամակարգում և էկոլոգիական անվտանգության

ապահովման համար “էկոհամակարգային մոտեցման” արդյունավետությունն ու

անհրաժեշտությունը:



1. կունենա գիտելիքներ ՀՀ օդային ավազանի արդի էկոլոգիական

վիճակի, նրա վրա ազդեցության վտանգավոր գործոնների ու

պրոցեսների մասին,

2. ունակ կլինի հասկանալ ՀՀ մթնոլորտի վիճակի վրա ազդեցության

կարգավորման մոտեցումները, ազգային ու միջազգային քաղաքակա-

նությունը,

3. կկարողանա վերլուծություններ կատարել ՀՀ մթնոլորտի վրա

տարաբնույթ ներգործությունների գնահատման ու կանխատեսման

հարցերում:


Թեմա 1` Մթնոլորտի վիճակը որպես էկոլոգիական իրավիճակի նախապայման:

Թեմա 2` ՀՀ օդային ավազանի վիճակի վրա ազդող վտանգավոր

ներգործությունները:

Թեմա 3` ՀՀ մթնոլորտի էկոլոգիական մոնիթորինգ ու կանխատեսում Թեմա 4`

Մթնոլորտի վրա մարդածին ներգործությունների կարգավորման իրավական

նորմերը ՀՀ-ում: Թեմա 5` Մարդու տնտեսական գործունեության ազդեցությունը

ՀՀ օդային ավազանի վրա: Թեմա 6` Մթնոլորտի պահպանումը աղտոտումից ու

վնասակար ֆիզիկական ներգործությունից: Թեմա 7` Հայաստանը և միջազգային

– 388 –

կառույցների համագործակցությունը մթնոլորտի պահպանության բնագավա-

ռում:






Հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը 5-ական միավոր: Միա-


0901/M32. ՀՀ ջրային ավազանների արդի վիճակը և էկոլոգիական անվտանգությունը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, /32 ժամ դասախոսություն/ 1ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է մագիստրոսին ծանոթացնել ՀՀ ջրային

ավազանների էկոլոգիական անվտանգության հիմնական սկզբունքներին,

արդի վիճակին ու խնդիրներին, դրանց կարգավորման

քաղաքականությանը:


Դասընթաց իհաջողավարտին ուսանողը.

1. կունենա գիտելիքներ ՀՀ ջրային ավազանի արդի էկոլոգիական

վիճակի, նրա վրա ազդեցության վտանգավոր գործոնների ու

պրոցեսների մասին,

2. ունակ կլինի հասկանալ ՀՀ ջրային վիճակի վրա ազդեցության կարգա-

վորման մոտեցումները, ազգային ու միջազգային քաղաքականությունը,

3. կկարողանա վերլուծություններ կատարել ՀՀ մթնոլորտի վրա

տարաբնույթ ներգործությունների գնահատման ու կանխատեսման

հարցերում:


Թեմա 1` Ջրայինավազանների էկոլոգիական խնդիրները (գլոբալևտեղային):

Թեմա 2` ՀՀջրայինավազաններիաղտոտմանաղբյուրների բնութագրում և

դասակարգում: Թեմա 3` Մարդու տնտեսական գործունեության ազդեցությունը

ՀՀ ջրային ավազանի վրա: Թեմա 4` ՀՀ ջրային ռեսուրսների մոնիտորինգ: Թեմա 5` ՀՀ ջրային ռեսուրսների գնահատման չափանիշները և էկոլոգիական

գնահատում: Թեմա 6 `Ջրի աղտոտվածության ազդեցությունը մարդու և

կենդանի օրգանիզմների վրա: Թեմա 7` Ջրային օբյեկտների էկոլոգիական

անվտանգության ապահովման հիմնական սկզբունքները և Էկոլոգիական

անվտանգության ապահովման

Նպատակային պետական ծրագրեր:



– 389 –




Հարցատոմսը պարունակում է 2 հարց, յուրաքանչյուրը 5-ական միավոր: Միա-




0902/M17.Սոցիալ-տնտեսական վիճակագրություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համակարգված գիտելիքներ

վիճակագրության նպատակի, խնդիրների վերաբերյալ: Սովորեցնել վիճա-

կագրական նյութերի նպատակային օգտագործման մեթոդները, նրանց դերն ու

նշանակությունը սոցիալ-տնտեսական ուսումնասիրությունների ժամանակ:



1. կիմանա վիճակագրական նյութերի օգտագործման անհրաժեշտությունը,

դերն ու նշանակությունը տնտեսաաշխարհագրական ուսումնասիրու-

թյունների ժամանակ:

2. կհասկանա փաստական նյութերի անհրաժեշտությունը աշխարհա-

գրական ուսումնասիրությունները տեսականից գործնական-կիրառա-

կան դարձնելու գործում:

3. կկարողանա փաստական նյութերը համակարգել, ընդհանրացնել,

վերլուծել, կատարել եզրահանգումներ:

4. կսովորի վիճակագրական նյութեր հավաքելու, ընտրելու արվեստը:


Թեմա 1`Վիճակագրության առարկան, մեթոդը և խնդիրները: Թեմա 2 `

Վիճակագրական դիտարկման պլանը: Թեմա 3` Վիճակագրական ամփո-

փում և վիճակագրական խմբավորումներ: Թեմա 4` Վիճակագրական աղյու-

սակներ: Թեմա 5` Վիճակագրական շարքեր: Թեմա 6` Սոցիալ-տնտեսական

վիճակագրության առարկան և մեթոդները: Թեմա 7` Բնակչության վիճակա-

գրություն:







– 390 –




0902/M17. ՀՀ տնտեսության զարգացման հիմնախնդիրները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով

դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ տնտեսության զարգացման

վերլուծության գնահատման, կանխատեսման համակարգված գիտելիքներ

Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության զարգացման հեռանկարի

մասին:



1. կիմանա ՀՀ տնտեսության զարգացման գործընթացները, տնտեսության

զարգացման առաջնությունները, զարգացմանը խթանող գործոնները,

2. կհասկանա տնտեսության զարգացման հիմնախնդիրները հանրապե-

տության հումքային ռեսուրսների ոչ ռացիոնալ օգտագործման

պայմանները և դրանց առաջացրած հետևանքները,

3. կհասկանա իրականացնել տարածաշրջանային, սոցիալ-տնտեսական

զարգացման վերլուծությունները, տնտեսության ճյուղերի առաջնահերթ

զարգացման հիմնավորումը:


Թեմա 1` ՀՀ անկախացման քաղաքաշխարհագրական և տնտեսաաշխար-

հագրական հետևանքները: Թեմա 2` Նոր տնտեսակարգի ձևավորումը և դրանց

ուղեկցող համակարգային փոփոխությունները, անցում պլանային համակարգից

ազատ շուկայական հարաբերությունների: Թեմա 3` Արդի սոցիալ-տնտեսական

զարգացման վրա ազդող արտաքին և ներքին գործոնները: Թեմա 4` ՀՀ

էներգետիկ անվտանգության հիմնախնդիրները: Թեմա 5` Նոր ճյուղերի զար-

գացման և աշխատանքի միջազգային բաժանման համակարգում ՀՀ մասնա-

գիտացման և համաշխարհային տնտեսության ինտեգրման հիմնախնդիրները:

Թեմա 6` ՀՀ հանքային ջրային ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման հիմնա-

խնդիրները: Թեմա 7` Աշխատանքային ռեսուրսների մտավոր ուժի ռացիոնալ

օգտագործման հիմնախնդիրները: Թեմա 8` Հիմնախնդիրների լուծման օբյեկտիվ

ու սուբյեկտիվ նախադրյալները և իրական հնարավորությունների համեմա-

տական վերլուծությունը և ապագայի կանխատեսումը: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.






– 391 –


0902/M19. Հասարակական աշխարհագրության փիլիսոփայական հարցերը (6 կրեդիտ)

Շաբաթական 4 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ տնտեսության զարգացման

վերլուծության գնահատման, կանխատեսման համակարգված գիտելիքներ

Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության զարգացման հեռանկարի

մասին:



1. կիմանա ՀՀ տնտեսության զարգացման գործընթացները,

տնտեսության զարգացման առաջնությունները, զարգացմանը

խթանող գործոնները,

2. կհասկանա տնտեսության զարգացման հիմնախնդիրները հանրա-

պետության հումքային ռեսուրսների ոչ ռացիոնալ օգտագործման

պայմանները և դրանց առաջացրած հետևանքները,

3. կհասկանա իրականացնել տարածաշրջանային, սոցիալ-տնտեսական

զարգացման վերլուծությունները, տնտեսության ճյուղերի առաջնահերթ

զարգացման հիմնավորումը:


Թեմա 1` ՀՀ անկախացման քաղաքաշխարհագրական և տնտեսաաշխար-

հագրական հետևանքները: Թեմա 2` Նոր տնտեսակարգի ձևավորումը և դրանց

ուղեկցող համակարգային փոփոխությունները, անցում պլանային համակարգից

ազատ շուկայական հարաբերությունների: Թեմա 3` Արդի սոցիալ-տնտեսական

զարգացման վրա ազդող արտաքին և ներքին գործոնները: Թեմա 4` ՀՀ

էներգետիկ անվտանգության հիմնախնդիրները: Թեմա 5` Նոր ճյուղերի զար-

գացման և աշխատանքի միջազգային բաժանման համակարգում ՀՀ մասնա-

գիտացման և համաշխարհային տնտեսության ինտեգրման հիմնախնդիրները:

Թեմա 6` ՀՀ հանքային ջրային ռեսուրսների ռացիոնալ օգտագործման հիմնա-

խնդիրները: Թեմա 7` Աշխատանքային ռեսուրսների մտավոր ուժի ռացիոնալ

օգտագործման հիմնախնդիրները: Թեմա 8` Հիմնախնդիրների լուծման օբյեկտիվ

ու սուբյեկտիվ նախադրյալները և իրական հնարավորությունների համեմա-

տական վերլուծությունը և ապագայի կանխատեսումը:








– 392 –

0902/M20. ՀՀ ռեգիոնալ քաղաքականությունը (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով

դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին տալ համակարգված գիտե-

լիքներ ռեգիոնալ քաղաքականության հիմնական սկզբունքների, ուղղություն-

ների, տեսակների վերաբերյալ: Ցույց տալ ռեգիոնալ քաղաքականության դերը

հասարակության արդյունավետ, տարածքային կազմակերպման գործում:



1. կիմանա ռեգիոնալ քաղաքականության համաշխարհային փորձը, գիտա-

կան մոտեցումներն ու մեթոդները, կառավարման աշխարհագրական

հիմունքները,

2. կհասկանա տնտեսական շրջանացման վարչատարածքային բաժանման,

տարածքային կառավարման և հասարակության տարածքային

կազմակերպման միջև առկա կապերի էությունն ու նշանակությունը,

3. կկարողանա իրականացնել տարածաշրջանների սոցիալ-տնտեսական

զարգացման մակարդակի ճյուղային, գործառութային և տարածքային

կառուցվածքների դիագնոստիկան (ախտորոշումը):


Թեմա 1` Ռեգիոնալ քաղաքականության էությունը, հիմնական խնդիրները և

տեսակները: Թեմա 2` Ռեգիոնալ քաղաքականության գիտական մոտեցումները:

Թեմա 3` Հասարակական տարածական համակարգերի ձևավորումը և

կառուցվածքը: Թեմա 4` Սոցիալ-տնտեսական շրջանացումը և վարչա-

տարածքային բաժանումը: Թեմա 5` Տարածաշրջանների և քաղաքների սոցիալ-

տնտեսական զարգացման ծրագրերի վերլուծություն: Թեմա 6` Ռեգիոնալ

քաղաքականության համաշխարհային փորձը: Թեմա 7` Ռեգիոնալ քաղաքակա-

նությունը ՀՀ-ում: Թեմա 8` Ռեգիոնալ (տարածաշրջանային) զարգացման կան-

խատեսումը և ռազմավարության հիմնավորումը:








– 393 –


§Քարտեզագրություն ևԿադաստրային գործ¦

0903/M18. Գեոմորֆոլոգիական քարտեզագրում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողների ծանոթացնել գեոմորֆոլոգիական

քարտեզների կազման սկզբունքներին, մեթոդներին և նորագույն տեխնիկական

միջոցների կիրառմանը:



1. կիմանա գեոմորֆոլոգիական քարտեզների կազման սկզբունքների,

դրանց դասակարգման մասին,

2. կհասկանա գեոմորֆոլոգիական քարտեզագրության մեջ կիրառվող

նորագույն տեխնիկական մեթոդները,

3. կկարողանա գեոմորֆոլոգիական օբեկտների պատկերման մեթոդ-

ները:


Թեմա 1` Գեոմորֆոլոգիական քարտեզագրման օբյեկտները, պատկերման

եղանակները քարտեզների տիպերը: Թեմա 2` Վերլուծական համադրական քար-

տեզներ: Թեմա 3` Ռելիեֆի առանձին կատեգորիաների քարտեզներ: Թեմա 4`

Գեոմորֆոլոգիական քարտեզների գեներալիզացիան և լեգենդայի կազմումը:









0903/M18. Էկոլոգիական քարտեզագրում (6 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել էկոլոգիական քար-

տեզագրության հիմնական տեսական և դրույթներին, կառուցվածքին, ինչպես

նաև էկոլոգիական քարտեզների կիրառական ոլորտներին:



1. կիմանա էկոլոգիական քարտեզագրության տեսական դրույթները,

2. կկարողանա և գաղափար կկազմի էկոլոգիական քարտեզագրության

– 394 –

կառուցվածքի և կազմման աղբյուների մասին,

3. կկարողանա ստացած գիտելիքները օգտագործել տարբեր բովանդա-

կաության էկոլոգիական քարտեզների ժամանակ:


Թեմա 1` էկոլոգիական քարտեզագրության տեսական հիմունքները: Թեմա 2` էկոլոգիական քարտեզագրության աղբյուները: Թեմա 4` էկոլոգիական քար-

տեզագրության մեթոդաբանությունը: Թեմա 5` էկոլոգիական քարտեզների

բովանդակությունը և կազմման մեթոդները: Թեմա 6` Կիրառական էկոլոգիական

քարտեզագրություն և էկոլոգիական քարտեզների օգտագործում:











0803/M17.Պալեոմագնիսականություն (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնելու լեռնային ապար-

ների բնական մնացորդային մագնիսականության տիպերը, որոնք առաջանում

են երկրամագնիսական դաշտի ազդեցության տակ, ծանոթացնելու երկրաբա-

նական խնդիրների լուծումներին:



1. կիմանա պալեոմագնիսականության ֆիզիկական հիմունքները և

կիրառման ասպարեզները:

2. կտիրապետի պալեոմագնիսական հետազոտությունների մեթոդի-

կային և գործիքային չափումների տեխնիկային:

3. կկարողանա դրված խնդիրներին տալ պալեոմագնիսական

լուծումներ:


Թեմա1` Պալեոմագնիսականության ֆիզիկական հիմնավորումը: Թեմա 2`

Ապարների բնական մնացորդային մագնիսականության ուղղությունների բաշխ-

վածությունը և նրանց վիճակագրական անալիզները: Թեմա 3` Պալեոմագ-

նիսական հետազոտությունների մեթոդիկան: Թեմա 4` Պալեոմագնիսական

– 395 –

հետազոտություններով լուծվող երկրաբանական և երկրաֆիզիկական խնդիր-

ները: Թեմա 5` Պալեոմագնիսական հետազոտությունների դաշտային աշխա-

տանքների մեթոդիկան և տեխնիկան: Թեմա 6` Դաշտային աշխատանքների

նախապատրաստում, կողմնորոշված նմուշների հավաքածուի վերցնել, In-ի և -ի

գործիքային չափումները նմուշների վրա և ստացված տվյալների մշակումներ:








0803/M18.Երկրադինամիկ շարժումների ուսումնասիրումը երկրաֆիզիկական մեթոդներով (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողնեռրին ծանոթացնել երկրակեղևի

ժամանակակից շարժումներին ուսումնասիրմանը երկրաֆիզիկական մեթոդ-

ների կիրառմամբ, որոնք հենվում են ապարների ֆիզիկական հատկությունների

փոփոխության վրա:



1. կիմանա պալեոմագնիսականության ֆիզիկական հիմունքները և

կիրառման ասպարեզները:

2. կտիրապետի պալեոմագնիսական հետազոտությունների մեթոդի-

կային և գործիքային չափումների տեխնիկային:

3. կկարողանա դրված խնդիրներին տալ պալեոմագնիսական լուծում-

ներ:


Թեմա 1` Երկրակեղևի ժամանակակից շարժումների բնույթը, նրանց

ուսումնասիրման պատմությունը: Թեմա 2` Երկրակեղևի ժամանակակից

շարժումների հիմնական պատճառները, նրանց արտահայտությունը երկրա-

ֆիզիկական դաշտերի վրա: Թեմա 3` Երկրադինամիկ շարժումների արտա-

հայտությունը ժամանակակից երկրաբանական տեկտոնական պրոցեսների վրա:

Թեմա 4` Երկրադինամիկ շարժումների ուսումնասիրման երկրաֆիզիկական

մեթոդների մեթեդիկան և տեխնիկան: Թեմա 5` Երկրադինամիկ շարժումների

երկրաֆիզիկական մեթոդների ուսումնասիրման արդյունքների մշակման

մեթոդիկան և նրանց օգտագործումը ժամանակակից երկրաբանական պրոցես-

ների կանխագուշակման և ուսումնսիրման համար, Թեմա 6` Երկրա-

դինամիկական շարժումների ուսումնասիրումը երկրաշարժերի կանխագուշակ-

– 396 –

ման նպատակով :








0803/M19. Երկրաֆիզիկական տվյալների համակարգչային մշակում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հետախուզական

երկրաֆիզիկայի բնագավառում առկա ժամանակակից համակարգչային ծրա-

գրերին և հնարավորություններին:



1. կիմանա արդի ժամանակակից համակարգչային ծրագրերի

կիրառման հնարավորությունները երկրաֆիզիկական տվյալների

մշակման բնագավառում,

2. կտիրապետի համակարգչային տեխնոլոգիաների կիրառմամբ

սեյսմիկ վտանգի գնահատմանը` քարտեզագրման նպատակով:


Թեմա 1` Համակարգչային տեխնիկայի և տեխնոլոգիաների կիրառման

անհրաժեշտությունը գիտահետազոտական և մասնագիտական ուսումնական

բնագավառներում: Թեմա 2` Երկրաֆիզիկական տվյալների մշակման և մեքենա-

յական մեթոդների հիմունքները: Թեմա 3` Ժամանակակից համակարգչային

տեխնոլոգիաների կիրառությունը երկրաֆիզիկական դաշտերի ուսումնասիրու-

թյունների բնագավառում: Թեմա 4` Համակարգչային տեխնոլոգիաների կիրա-

ռությունը սեյսմիկ վտանգի գնահատման և քարտեզագրման նպատակով: Թեմա 5` GIS տեխնոլոգիան որպես երկրաֆիզիկական տվյալների հավաքագրման,

պահպանման, մշակման և ներկայացման ժամանակակից տեխնոլոգիա:








– 397 –

0803/M20.Հատուկ դասընթացներ էլեկտրամետրիայից (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ներկայացնելու էլեկտրոմետրիայի

ուղիղ և հակադարձ խնդիրների լուծումը հաստատուն և փոփոխական

հոսանքների մեթոդներով:



1. կիմանա հաստատուն և փոփոխական հոսանքների մեթոդների

կիրառման բնագավառները

2. կտիրապետի հաստատուն և փոփոխական հոսանքների մեթոդո-

լոգիաներին:

3. կկարողանա լուծել էլեկտրոմետրիայի ուղիղ և հակադարձ խնդիր-

ները:


Թեմա 1` Լեռնային ապարների էլեկտրական հատկությունները Երկրի կա-

ռուցվածքի ուսումնասիրման տեսանկյունից: Թեմա 2` Երկրի ընդհանուր

էլեկտրամագնիսական վիճակը: Թեմա 3` Երկրի ռեգիոնալ էլեկտրական դաշտը

(էլեկտրաթելուրական դաշտ, բնույթը, վարիացիաները, դաշտային տվյալների

մշակումը: Թեմա 4` Երկրի հաստատուն դաշտերը` գեոէլեկտրական ուսումնա-

սիրությունների ֆունդամենտալ հիմնահարցերը (հաստատուն հոսանքի հիմ-

նական հավասարումները, էլեկտրամագնիսական նմանության սկզբունքները,

ուսումնասիրման ֆունդամենտալ հիմնահարցը): Թեմա 5` Երկրի փոփոխական

ակտիվ դաշտերը. Շերտավոր միջավայրի ուսումնասիրությունը:








0803/M21. Հատուկ դասընթացներ գրավիմետրիայից (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել գրավիմետրիայի

հնարավորություններին`

Երկրի կառուցվածքի ֆունդամենտալ մեծությունների որոշման նպա-

տակով:



1. կիմանա մեթոդի ֆիզիկական հիմունքները և կիրառման

– 398 –

ասպարեզները:

2. կտիրապետի գրավիմետրական հետազոտությունների մեթոդիկային

և գործիքային չափումների տեխնիկային:

3. կկարողանա դրված խնդիրներին տալ գրավիմետրականհ լուծումներ:


Թեմա 1` Գրավիմետրիայի ժամանակակից հիմնախնդիրները: Թեմա 2` Ժամանակակից տեխնոլոգիաների կիրառումը գրավիմետրայի ուղիղ և

հակադարձ խնդիրների լուծման նպատակով: Թեմա 3` Բարձր ճշտության

գրավիմետրական հանույթ: Մեթոդիկան և տեխնիկան: Թեմա 4` Ժամանակակից

տեխնոլոգիաների կիրառմամբ երկրակեղևի կառուցվածքի ուսումնասիրումը

գրավիմետրական տվյալներով: Թեմա 5` Գրավիմետրիայի կիրառմամբ երկրա-

բանական խնդիրների լուծում:








0803/M22.Հատուկ գլուխներ սեյսմալոգիայից (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել առաձգական

ալիքների տարածման արագություններին տարբեր միջավայրերում, սեյսմա-

ակուստիկական մեթոդների կիրառման առանձնահատկություններին:



1. կիմանա մեթոդի ֆիզիկական հիմունքները և կիրառման

բնագավառները:

2. կտիրապետի հետազոտությունների մեթոդիկային և գործիքային

չափումների տեխնիկային:

3. կկարողանա մեթոդի կիրառմամբ լուծել երկրաբանական խնդիրներ:


Թեմա 1` Ալիքային տեսության հիմնախնդիրները: Թեմա 2` Գեոսեյսմա-

ակուստիկայի տեսության հիմնախնդիրները: Թեմա 3` Սեյսմոակուստիկայի

ուսումնասիրության սարքավորումները և գրանցման եղանակները: Թեմա 4` Սեյսմակուստիկայի կիրառումը ջրատարածություններում: Թեմա 5` Գեոսեյս-

մոակուստիկայի ժամանակակից մեթոդները և տվյալների մեկնաբանման

հիմունքները: Թեմա 6` Գեոսեյսմոակուստիկայի կիրառումը երկաբանական

խնդիրներ լուծելիս: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.

– 399 –







Մագիստրոսական ծրագիր` §Օգտակար հանածոների հանքավայրերի

որոնում և հետախուզում¦

0804/M19. Հանքային հումքի արդյունահանման և հանքաքարի վերամշակ-

ման հիմնական տեխնոլոգիաները (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


շահագործման ու հանքաքարի հարստացման եղանակներին:



1. կիմանա հանքավայրերի շահագործման ու հանքաքարի հարստացման

եղանակները

2. կհասկանա հանքավայրերի շահագործման ու հանքաքարի հարստաց-

ման

առանձնահատկությունները



Թեմա 1` Հանքավայրերի մորֆոլոգիական տիպերը: Թեմա 2` Հանքավայ-

րերի շահագործման եղանակները: Թեմա 3` Հանքերի ու բացահանքերի կառու-

ցումը: Թեմա 4` Հանքաքարերի հարստացման եղանակները. Գրավիտացիոն

հարստացում, մագնիսական և էլեկտրական սեպարացիա, ֆլոտացիա,

կենսահիդրոքիմիական մեթոդներ և այլն:






քայլը` 0.5 է:




– 400 –

0804/M20. Հանքավայրերի հետախուզման նյութերի փորձաքննում (3 կրեդիտ)

Շաբաթական 2ժամ, 2-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել հանքավայրի հետա-

խուզման նյութերի փորձաքննման պրոցեսին



1. կիմանա հետախուզման նյութերի փորձաքննման կարևորության

մասին,

2. կհասկանա հետախուզման նյութերի փորձաքննման առանձնա-


3. կկարողանա մասնակցել հետախուզման նյութերի փորձաքննման

աշխատանքներին:


Թեմա 1` Նյութերի փորձաքննության մեթոդական մոտեցումները: Թեմա 2`

Հանքավայրի մոդելը և նրա հիմնավորվածությունը: Թեմա 3` ՕՀ որակի

գնահատման սկզբնական տվյալների հավաստիությունը: Թեմա 4` Պաշարների

հաշվարկի ճիշտ ընտրությունը:






քայլը` 0.5 է:



վորների քայլը 0.5 է:

0804/M21. Հանքավայրերի իրացման տեխնիկատնտեսագիտական

հիմնավորում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.


իրացման տեխնիկատնտեսագիտական հիմնավորման գործընթացին



1. կիմանա գնահատման անհրաժեշտությունը

2. կհասկանա գնահատման առանձնահատկությունները

3. կկարողանա մասնակցել գնահատման աշխատանքներին

– 401 –


Թեմա 1` Կապիտալ ներդրումների արդյունավետության գնահատումը:

Թեմա 2` Վարկերի մարման ժամկետի հաշվարկը: Թեմա 3` Լեռնային զեկույցի

մշակումը: Թեմա 4` Հնարավոր սցենարների քննարկումը:






քայլը` 0.5 է:




0804/M22. Ընդերքօգտագործման ոլորտի հարկավորումը (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել լեռնային արտա-

դրության հարկավորմանը



1. կիմանա հարկավորման տեսակները

2. կհասկանա հարկավորման անհրաժեշտությունը



Թեմա 1` Լեռնային արտադրության գործունեության համաշխարհային

պրակտիկայում օգտագործվող հարկավորման տեսակները: Թեմա 2` Եկամտի,

շահույթի և եկամտաբերության ավելացված նորմի հարկավորում: Թեմա 3`

Հարկային արտոնություններ, տույժ և տուգանքներ: Թեմա 4` Արտադրանքի

բաժանման համաձայնության հիման վրա կազմավորված ձեռնարկությունների

հարկավորման առանձնահատկությունները:






քայլը` 0.5 է:




– 402 –

0804/M23. Տարածաշրջանների հանքահումքային հենքի գնահատում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-րդ կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել տարածաշրջանների

հանքահումքային հենքի գնահատման անհրաժեշտությանը:



1. կիմանա տարածաշրջանների հանքահումքային հենքի գնահատման

մոտեցումները

2. կհասկանա տարածաշրջանների հանքահումքային հենքի գնահատման

յուօրինակությունը



Թեմա 1` Տարածաշրջանների պաշարների շարժի դինամիկան: Թեմա 2`

Հանքահումքային հենքի ընդլայնման հնարավորությունները: Թեմա 3` Հումքի

ռացիոնալ օգտագործման անհրաժեշտությունը: Թեմա 4` Հումքի նոր տեսակ-

ների բացահայտման հնարավորությունները: Թեմա 5` Հենքի ընդլայնման

անհրաժեշտ ծավալների գնահատումը:





նակում է 3 հարց, համապատասխանաբար` 1, 1, 2 միավոր: Միավորների քայլը`

0.5 է:




0804/M24. Ներդրումային նախագծի արդյունավետության գնահատում


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել ներդրումային

նախագծի արդյունավետության գնահատման հիմունքներին:



1. կիմանա ներդրումային նախագծի արդյունավետության գնահատման


2. կհասկանա ներդրումային նախագծի արդյունավետության գնա-

հատման

Անհրաժեշտությունը,


– 403 –


Թեմա 1` Ներդրումային նախագծի գնահատման ժամանակի գործոնը: Թեմա 2` Նախագծի եկամտաբերությունը գործող բանկային տոկոսադրույքների պայ-

մաններում: Թեմա 3` Նախագծի եկամտաբերության գնահատումն ուրիշ նա-

խագծերի համեմատությամբ: Թեմա 4` Կապիտալ ներդրումների մարման ժամ-

կետը:






քայլը 0.5 է:






0807/M17 Սեյսմոերկրաքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ

գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել երկրակեղևի

սեյսոակտիվ զոնաներում տեղի ունեցող քիմիական տարրերի միգրացիայի

երևույթի հետ: Հայաստանի տարածքում հիդրոսեյսմոերկրաքիմիական ուսում-

նասիրությունների արդյունքները:



1. կիմանա սեյսմիկ զոնաներում տեղի ունեցող տիպոմորֆ քիմիական

տարրերի քանակական փոփոխությունները կապված սեյսմիկ ակտի-

վության հետ,

2. կհասկանա սեյսմոակտիվության հետ կապված ստորերկրա ջրերի և

մերձխզումային զոնաների քիմիական տարրերի փոփոխման պատ-

ճառները,

3. կկարողանա քիմիական տարրերի վարքագծի ուսումնասիրման

հիման վրա գնահատել սեյսմոակտիվությունը:


Թեմա 1` Սեյսմոերկրաքիմիայի ժամանակակից խնդիրներն ու ուսումնա-

սիրման մեթոդները: Թեմա 2` Սեյսմոակտիվ զոնաները, նրանց բնորոշ երկրա-

քիմիան: Թեմա 3` Սեյսմոակտիվ զոնաների մոնիտորինգի եղանակները: Թեմա 4` Ստորերկրյա ջրերի քիմիական կազմի ուսումնսիրումը: Թեմա 5` խզումային

– 404 –

զոնաներում մթնոլորտի ուսումնասիրումը:








0807/M18 Գեմոլոգիա և գունագեղ քարերի ախտորոշում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել բյուրեղների

բյուրեղագիտական պարզ և բարդ ձևերի հետ, տալ համընդհանուր գիտելիքներ

թանկարժեք և կիսաթանկարժեք միներալների բնորոշ բյուրեղագիտակար ձևերի

նկարագիրը:



1. կիմանա բյուրեղների բյուրեղագիտական ձևերիը ֆիիկա-

օպտիկական հատկությունները

2. կհասկանա նրանց աճի ու զարգացման մեղանիզմները

3. կկարողանա բյուրեղաօպտիկական հատկությունների հիման վրա

զանազանել միներալները:


Թեմա 1` Բյուրեղային և ամորֆ նյութերի բնորոշ հատկությունները:

Թեմա 2` Միներալների բյուրեղային կառուցվածքը և քիմիական կազմը: Թեմա 3`

Բյուրեղների սիմետրիան և պարզ ձևերը: Թեմա 4` Բյուրեղները և նրանց

ագրեգատները: Բյուրեղների ֆիզիկական հատկությունները:








0807/M19. Գեոէկոքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 3–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


– 405 –

Դասընթացի նպատակն է ուսաողներին ծանոթացնել քիմիական տար-

րերի վարքագծին էկոլոգիական` հող-բույս-ջուր մարդ համակարգում: Անթրո-

պոգեն պրոցեսների ազդեցության գնահատումը գեոէկոհամակարգերում:



1. կիմանա քիմիական տարրերի օրինաչափությունները շրջակա

միջավայրում կապված տեխնածին և բնական երևույթների հետ,

2. կհասկանա տեխնոգենեզի շնորհիվ շրջակա միջավայրում տեղի

ունեցեղ գլոբալ փոփոխությունները,

3. կկարողանա վերլուծել տեխնոգենեզի ներգործումը շրջակա

միջավայրի վրա:


Թեմա 1` Տեխնոգենեզ, նրա տեսակները և առաջացման մեխանիզմները:

Թեմա 2` Տեխնածին երկրաքիմիական անոմալիաններ: Տեխնոգենեզի էներգե-

տիկան և կլիմայի փոփոխման պրոբլեմը: Թեմա 3` Միջուկային պայթյուններ:

Թեմա 4` Մարդու առողջությունը և նոոսֆերան: Թեմա 5` Տեխնածին լանդշաֆտ-

ներ` ագրոլանդշաֆտներ, օգտակար հանածոների հանքավայրերի շահագործ-

ման և մշակման շրջանների լանդշաֆտները: Թեմա 6` Քաղաքների և

առողջարանների երկրաքիմիա: Թեմա 7` Գետերի, լճերի, ջրային ավազանների

երկրաքիմիական մոնիթորինգ:








0807/M20. Մագմատիկ ֆորմացիաններ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 3–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել մագմատիկ ա-

պարների պարագենետիկ զուգորդությունների հետ, որոնք հանդես են գալիս

երկրակեղևի տեկտոնական կառույցների զարգացման որոշակի էտապներում:

Նկարագրվում են ծալքավոր շարժուն զոնաների և կայուն մարզերի հրաբխածին

և պլուտոնիկ կոնկրետ ֆորմացիանները և ֆորմացիոն տիպերը:



1. կիմանա գերհիմքային, հիմքային միջին և թթու կազմերի

ինտրուզիվ ու էֆուզիվ ապարների ֆորմացիանները

2. կհասկանա մագմատիկ ֆորմացիանները զարգացման առանձնա-

– 406 –

հատկությունները կախված երկրադինամիկ իրավիճակներից,

3. կկարողանա կապակցել մագմատիկ ֆորմացիանները

երկրադինամիկ իրավիճակների հետ:


Թեմա 1` Մագմատիկ ֆորմացիանների անջատման սկզբունքները: Թեմա 2` Գերհիմքային ապարների ինտրուզիվ և էֆուզիվ ֆորմացիանները: Թեմա 3`

Հիմքային ապարների ինտրուզիվ և էֆուզիվ ֆորմացիանները: Թեմա 4` Թթու

ապարների էֆուզիվ և ինտրուզիվ ֆորմացիանները, Թեմա 5` Միջին կազմի

ապարների էֆուզիվ և ինտրուզիվ ֆորմացիանները: Թեմա 6` Փոքր

ինտրուզիվների ֆորմացիա:








0807/M21. Հանքային պրոցեսների երկրաքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 2–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել էնդոգեն և էկզոգեն հանքա-

ռաջացման պրոցեսների ֆիզիկա-քիմիական պայմանների հետ:



1. կիմանա էնդոգեն և էկզոգեն հանքառաջացման պրոցեսները,

2. կհասկանա հանքառաջացման պրոցեսների առաջացման մեխա-

նիզմները,

3. կկարողանա վերլուծել էնդոգեն և էկզոգեն հանքաառաջացման

պայմանները:


Թեմա 1` Կլարկներ և հանքառաջացում Թեմա 2` Էնդոգեն հանքա-

վայրերի երկրաքիմիական համակարգում: Թեմա 3` Ոսկու հանքավայրերի

երկարքիմիա, ուրանի հանքավայրերի երկրաքիմիա պղինձ-մոլիբդենային

հանքավայերի երկրաքիմիա: Թեմա 4` Հանքային դաշտերում երկրաքիմիական

իրավիճակների գնահատում, երկրաքիմիական զոնայականույթուն և երկրա-

քիմական բարիերներ: Թեմա 5` Հանքավայրերի որոնման, շահագործման, կան-

խատեսման և ծագումնաբանության երկրաքիմական հիմնահարցերը:




– 407 –





0807/M22. Հիդրոերկրաքիմիա (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2ժամ դասախոսություն, 3–րդ կիսամյակ եզրափակիչ


Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ծանոթացնել բնական ջրերի

(գետեր, օվկիանոսներ, ծովեր, լճեր) քիմիական կազմին և նրանցում քիմիական

տարրերի ջրջապտույտին: Ստորգետնյա ջրերի հիմնական գենետիկական

տիպերին և նրանց ձևավորման մեխանիզմներին:



1. կիմանա բնական ջրերում քիմիական տարրեի շրջապտույթի


2. կհասկանա հիդրոերկրաքիմիական եղանակների նշանակությունը

մետաղական օգտակար հանածոների որոնման գործում,

3. կկարողանա ջրերի միկրոքիմիական անալիզների հիման վրա

որոշել միկրոտարրերի հնարավոր աղբյուրները:


Թեմա 1` Ժամանակակից հիդրոթերմերը և դրանց առաջացման մեխա-

նիզմները: Թեմա 2` Ծծմբաջրածնային և սուլֆիդային հիդրոթերմեր, թթված-

նային հիդրոթերմար: Թեմա 3` Գետերի, լճերի, ծովերի օվկիանոսների քիմիա-

կան կազմը: Թեմա 4` Ստորերկրա ջրերի հիմնական գենետիկական տիպերը և

նրանց ձևավորման մեխանիզմները: Թեմա 5` Հիդրոերկրաքիմիական մեդթոդ-

ները օգտակար հանածոների որոնման գործում: Թեմա 6` Հայաստանի ստոր-

գետնյա ջրերի երկրաքիմիական տիպերը և նրանց օգտագործման հեռա-

նկարները:








– 408 –

Մագիստրոսական ծրագիր `


0904/M01. Սերվիսի փիլիսոփայական հարցերը (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին համակարգված գիտելիքներ հա-

ղորդել և ձևավորել հմտություններ Սերվիսի ոլորտի հայեցակարգի, մարդ-շրջա-

կա միջավայր փոխհարաբերությունների, պահանջների բավարարման փլիսո-

փայական հարցերի վերաբերյալ:



1. կունենա հիմնարար տեսական գիտելիքներ իր ապրող միջավայրի այլ

ժողովուրդների ապրելակերպի փիլիսոփայական մտածողության հասա-

րակական ընդհանուր մտածողության, քաղաքակրթության վերաբերյալ:

2. ծանոթ կլինի հաճախորդի վարքի դրսևորումներին և կորոշի իր վերա-

բերմունքը նրա նկատմամբ, գիտական ճանաչողության գործըթացին,

Սերվիսագիտության տեսության էությանը, կառուցվածքին, զարգացման

ընթացքին,

3. կհասկանա Սերվիսի փիլիսոփայական առանձնահատկությունները,

իմացաբանական օբյեկտիվ դժվարությունները, հիմնախնդիրները, կիմանա

Սերվիսագիտության հիմնական փիլիսոփայական տեսությունները, Դասընթացի բովանդակությունը.

Թեմա 1՝ Սերվիսը որպես փիլիսոփայական ուսումնասիրության ոլորտ: Թեմա 2՝ Թեմա 3 ՝Սերվիսագիտության փիլիսոփայական հիմքերը: Թեմա 4՝ Առօրեկա-

նության փիլիսոփայական իմաստը: Թեմա 5՝ Ծառայությունների փիլիսոփա-

յական բովանդակությունը: Թեմա 6՝ Սերվիսային գործունեության փլիսո-

փայական վերլուծություն: Թեմա 7՝ Հաճախորդի փիլիսոփայության մոդելը:

Սպասարկողի փիլիսոփայության մոդելը: Թեմա 8՝ Մարդը տարբեր ասպեկտ-

ներով: Մարդը որպես անհատ: Մարդը որպես անհատականություն: Մարդը

որպես անհատ և որպես հասարակության անդամ: Թեմա 9՝Սերվիսի ոլորտի

դերը հասարակական կյանքի տարածքային կազմակերպման գործում: Թեմա 10՝Սերվիսի ոլորտը որպես մարդ-մարդ փոխհարաբերության կարգավորման

միջոց: Թեմա 11՝Սերվիսի դերը անհատի բարոյական, հոգևոր հոգեբանական

արժեքների ձևավորման մեջ: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.







– 409 –

0904/M01. Ծառայությունների բիզնես պլանավորում (6 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց

Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է ուսանողներին ուսանողներին սովորեցնել

կազմել բիզնես պլաններ և նախագծեր, հաղորդել տեսական գիտելիքներ և գործ-

նական ունակություններ:



1. Կկիմանա կազմակերպական և կառավարական որոշումների ընդունման

պայմանները և գնահատումը,

2. կկատարի կազմակերպության կառւցվածքային և ֆունկցիոնալ կապերի

վերլուծություն,

3. ծանոթ կլինի ռազմավարական, մարտավարական և օպերատիվ

որոշումների մեթոդների կիրառմանը,


Թեմա 1՝ Բիզնես-պլանի էությունը, նպատակները: Թեմա 2՝Բիզնեսի օբյեկտի

բնութագիրը: Թեմա 3 ՝Շուկայի հետազոտություն և վերլուծություն: Թեմա 4՝ Մարկեթինգի պլան: Արտադրական պլան: Թեմա 5՝ Անձնակազմի կառավա-

րում: Թեմա 6՝ Ռիսկերի տեսակներըև գնահատման խնդիրները: Թեմա 7՝ Ֆի-

նանսական պլան: Թեմա 8՝ Բիզնես-պլանի հիմնավորման իրավաբանական

ասպեկտները:








0904/M01. Ծառայությունների բրենդինգ (3 կրեդիտ)


Նպատակը.

Դասընթացի նպատակն է հաղորդել ուսանողներին տեսական գիտե-

լիքներ մարկեթինգային հետազոտությունների և ծառայությունների բրենդինգի

տեխնոլոգիաների մասին:



1. կիմանա բրենդի ստեղծման, առաջխաղացման և կառավարման գործ-

ընթացը, ձևավորման սկզբունքները,

– 410 –

2. բրենդինգի հիմնական հասկացությունները և ռազմավարությունները,

բրենդինգի առանձնահատկությունները տարբեր ծառայությունների ոլոր-

տում,

3. բրենդինգի առանձնահատկությունները տարբեր սոցիալ-մշակութային

միջավայրերում:


Թեմա 1՝ Բրենդի նշանակությունը մարկեթինգային գործունեության մեջ:

Թեմա 2՝Բրենդինգային ռազմավարությունների մշակումը: Թեմա 3՝ Բրենդի

հիմքի մշակումը: Թեմա 4՝Բրենդի ստեղծման հիմնական բաղադրիչները: Թեմա 5՝ Բրենդի զարգացումը ժամանակի ընթացքում: Թեմա 6՝Բրենդինգի իրավական

ասպեկտները և բրենդի գնահատումը: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.









0904/M01. Զբոսաշրջության հատուկ ձևերը և կազմակերպումը (6 կրեդիտ) Շաբաթական 4 ժամ, 2-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով դասընթաց Նպատակը.

Ուսանողներին տալ համակարգված, տեսական գիտելիքներ հաղորդել

զբոսաշրջության հատուկ ձևերի և դրանց կազմակերպման վերաբերյա



1. ծանոթ կլինի զբոսաշրջության հատուկ ձևերի և դրանց ձևավորման

պատմությանը,կհասկանա զբոսաշրջության հատուկ ձևերի կազմա-

կերպման սկզբունքները,

2. կտիրապետի զբոսաշրջության հատուկ ձևերի դասակարգումներին,

ձևերին, աշխարհագրական տեղաբաշխմանը,

3. կձևակերպի զբոսաշրջության հատուկ ձևերի դերն ու նշանակությունը

համաշխարհային զբոսաշրջության բնագավառում: Դասընթացի բովանդակությունը.

Թեմա 1՝ Զբոսաշրջության էվոլյուցիան: Թեմա 2՝ Զբոսաշրջության դասա-

կարգումը: Թեմա 3՝ Կրոնական զբոսաշրջություն: Թեմա 4՝ Կրոնական զբոսաշր-

ջությունը: համաշխարհային կրոններում: Թեմա 5՝ Գործարար զբոսաշրջություն:

Թեմա 6՝ Բուժական-առողջարարական զբոսաշրջություն:Թեմա 7՝Էկոլոգիական

– 411 –

զբոսաշրջություն: Թեմա 8՝ Իրադարձությունների զբոսաշրջություն: Թեմա 9՝ Էքստրեմալ զբոսաշրջություն: Թեմա 10՝Կրուիզային զբոսաշրջություն:








0904/M02. Գնագոյացումը զբոսաշրջությունում (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3-ին կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով

դասընթաց

Նպատակը.

Ուսանողին տրամադրել անհրաժեշտ տեսական և գործնական գիտելիքներ

սերվիսի ոլորտում ապրանքների և ծառայությունների գնագոյացմանմասին:



1.կիմանագների ձևավորման և կառավարմանգործընթացը, գներիորոշման

մեթոդները,

2.կկարողանա ընտրել և հիմնավորել ձեռնարկության գնային քաղաքա-

կանությունը ապրանքների և ծառայությունների տեսականու համար,

3. ունակ կլինի ուսումնասիրել և վերլուծել ծառայությունների շուկայում

ձևավորվածգները, գնային գործոնները, մրցակցային հնարավորություն-

ները,


Թեմա 1՝ Գնի տնտեսագիտական էությունը:Թեմա 2՝Գնի տեսակները և

կառուցվածքը:Թեմա 3՝ Գնիբաղադրիչները: Ինքնարժեք: Թեմա 4՝ Ապրանքների

գնի որոշման մեթոդները: Թեմա 5՝ Ձեռնարկության գնային քաղաքականու-

թյունը: Թեմա 6՝ Գինը որպես մարկեթինգ – միքսի բաղադրիչներից մեկը:Թեմա 7՝ Գնագոյացման առանձնահատկությունները սերվիսի ոլորտում:








– 412 –

0904/M02. Զբոսաշրջության մշակույթ (3 կրեդիտ) Շաբաթական 2 ժամ, 3 կիսամյակ, եզրափակիչ գնահատումով

դասընթաց

Նպատակը.


մասնագիտական էթիկային և սովորեցնել ու խորացնել գործնական շփման

հմտությունները:



1. կիմանա զբոսաշրջության ոլորտում էթիկայի դրսևորման ձևերը,կսովորի

սերվիսային գործունեության մշակույթի առանձնահատկությունները,

գործնական պահվածքի կանոներն ու մոդելները,

2. կկարողանա գործնականում կիրառել զբոսաշրջիկների հետ փոխհարա-

բերությունների կանոնները,

3. ունակ կլինի իրեն մասնագիտորեն դրսևորել զբոսաշրջային բիզնես

միջավայրում, ռացիոնալ ղեկավարել զբոսաշրջային ձեռնարկություն:


Թեմա 1՝ ՛՛Զբոսաշրջության մշակույթ՛՛ դասընթացի ներածություն: Թեմա 2՝ Էթիկան որպես գիտություն և հոգևոր կյանքի երևույթ: Թեմա 3՝ Սերվիսային գոր-

ծունեության մասնագիտական-էթիկական բաղադրիչը: Թեմա 4՝ Մասնագիտա-

կան գործունեության վարքի էթիկետային մոդելները: Թեմա 5՝ Զբոսաշրջա-

հյուրանոցային համալիրների մասնագիտական էթիկան: Թեմա 6՝ Գործնական

շփման հոգեբանություն: Թեմա 7՝ Միջմշակութային հաղորդակցության առանձ-

նահատկությունները: Քննությունների անցկացման ձևը և գնահատման չափանիշները.



յուրքանաչյուրն առավելագունը 4-ական միավոր արժեքով: Ե′վ առաջին միջան-

կյալ, և′ երկրորդ միաջանկյալ քննության հարցատոմսերը պարունակում են 4-

ական հարց: Հարցատոմսում յուրաքանչյուր հարց նվազագույնն ունի 1 միավոր





– 413 –

ՀԱՎԵԼՎԱԾՆԵՐ

414

– 415 –

– 416 –

– 417 –

– 418 –

– 419 –

– 420 –

WordPress.com...– 2 – ԵՐԵՎԱՆ – 2014 ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ՆԱԽԱԲԱՆ

Documents